三Tam 法Pháp 度Độ 論Luận
Quyển 1
東Đông 晉Tấn 僧Tăng 伽Già 提Đề 婆Bà 譯Dịch

三Tam 法Pháp 度Độ 論Luận 卷quyển 上thượng

東đông 晉tấn 罽kế 賓tân 三tam 藏tạng 瞿Cù 曇Đàm 僧Tăng 伽già 提đề 婆bà 譯dịch

德Đức 品Phẩm 第đệ 一nhất

知tri 生sanh 苦khổ 無vô 量lượng 。 善thiện 寂tịch 趣thú 彼bỉ 安an 。

用dụng 悲bi 眾chúng 生sanh 故cố 。 輪luân 轉chuyển 於ư 多đa 劫kiếp 。

捨xả 己kỷ 之chi 妙diệu 善thiện 。 為vi 一nhất 切thiết 說thuyết 法pháp 。

普phổ 智trí 滅diệt 諸chư 趣thú 。 稽khể 首thủ 禮lễ 最tối 覺giác 。

開khai 此thử 三tam 法Pháp 門môn 。 功công 德đức 之chi 所sở 歸quy 。

安an 快khoái 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 離ly 於ư 一nhất 切thiết 苦khổ 。

前tiền 禮lễ 於ư 善Thiện 逝Thệ 。 法pháp 及cập 無vô 上thượng 眾chúng 。

今kim 說thuyết 真Chân 諦Đế 法Pháp 。 三tam 三tam 如như 其kỳ 義nghĩa 。

說thuyết 曰viết 。

今kim 說thuyết 三tam 法pháp 。

問vấn 。

尊tôn 云vân 說thuyết 三tam 法pháp 。 三tam 法pháp 何hà 義nghĩa 。

答đáp 。

此thử 經Kinh 因nhân 法pháp 故cố 。 唯duy 三tam 相tương 續tục 撰soạn 。 三tam 法pháp 者giả 是thị 假giả 想tưởng 。

問vấn 。

何hà 故cố 三tam 法pháp 撰soạn 。

答đáp 。

此thử 佛Phật 經Kinh 依y 無vô 量lượng 想tưởng 眾chúng 生sanh 為vi 惡ác 世thế 所sở 壞hoại 。 命mạng 以dĩ 食thực 存tồn 。 欲dục 求cầu 其kỳ 真chân 。 為vi 彼bỉ 開khai 想tưởng 故cố 及cập 善thiện 持trì 故cố 。 此thử 三tam 法pháp 撰soạn 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 亦diệc 依y 真chân 想tưởng 及cập 假giả 想tưởng 。 是thị 以dĩ 開khai 想tưởng 。 故cố 三tam 法pháp 撰soạn 。

問vấn 。

已dĩ 答đáp 三tam 法pháp 撰soạn 。 三tam 法pháp 唯duy 願nguyện 說thuyết 。

答đáp 。

德đức 。 惡ác 。 依y 覺giác 善thiện 勝thắng 法Pháp 門môn 。 若nhược 覺giác 德đức 。 惡ác 。 依y 。 覺giác 則tắc 善thiện 勝thắng 法Pháp 門môn 。 此thử 三tam 法pháp 經kinh 本bổn 三tam 三tam 品phẩm 說thuyết 。 品phẩm 各các 三tam 真chân 度độ 。

問vấn 。

可khả 說thuyết 三tam 品phẩm 。 但đãn 於ư 說thuyết 有hữu 咎cữu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 善thiện 勝thắng 者giả 。 應ưng 前tiền 說thuyết 是thị 善thiện 勝thắng 。 說thuyết 善thiện 勝thắng 已dĩ 。 然nhiên 後hậu 說thuyết 德đức 。 惡ác 。 依y 當đương 覺giác 。 答đáp 。

樂nhạo/nhạc/lạc 所sở 向hướng 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 說thuyết 。 此thử 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 樂nhạo/nhạc/lạc 向hướng 善thiện 勝thắng 。 乃nãi 至chí 昆côn 蟲trùng 亦diệc 樂nhạo/nhạc/lạc 向hướng 樂nhạo/nhạc/lạc 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 為vi 食thực 故cố 有hữu 所sở 求cầu 。 善thiện 勝thắng 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 妙diệu 愛ái 。 如như 是thị 比tỉ 義nghĩa 說thuyết 善thiện 勝thắng 。 世thế 間gian 者giả 多đa 樂nhạo/nhạc/lạc 向hướng 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 背bối/bội 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 大đại 涅Niết 槃Bàn 及cập 無vô 病bệnh 。 是thị 多đa 樂nhạo/nhạc/lạc 向hướng 但đãn 背bối/bội 是thị 因nhân 。 若nhược 已dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 向hướng 。 不bất 應ưng 為vi 說thuyết 。 譬thí 人nhân 趣thú 道đạo 。 若nhược 已dĩ 知tri 道đạo 則tắc 不bất 語ngữ 道đạo 。 彼bỉ 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 無vô 咎cữu 。

問vấn 。

云vân 何hà 此thử 德đức 。 惡ác 。 依y 覺giác 便tiện 有hữu 善thiện 勝thắng 。 頗phả 有hữu 見kiến 金kim 得đắc 富phú 。 見kiến 藥dược 病bệnh 無vô 耶da 。 是thị 故cố 不bất 可khả 德đức 。 惡ác 。 依y 覺giác 而nhi 有hữu 善thiện 勝thắng 。

答đáp 。

雖tuy 有hữu 此thử 言ngôn 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 當đương 取thủ 如như 燈đăng 。 譬thí 。 如như 然nhiên 燈đăng 即tức 時thời 壞hoại 闇ám 。 非phi 然nhiên 燈đăng 已dĩ 後hậu 壞hoại 闇ám 。 如như 是thị 智trí 生sanh 即tức 有hữu 善thiện 勝thắng 。 智trí 覺giác 是thị 一nhất 義nghĩa 。

問vấn 。

德đức 名danh 何hà 等đẳng 。 為vi 眾chúng 生sanh 數số 為vi 色sắc 味vị 香hương 比tỉ 。 為vi 攝nhiếp 為vi 諍tranh 伏phục 耶da 。

答đáp 。

我ngã 欲dục 不bất 樂nhạo 自tự 想tưởng 作tác 經kinh 。 而nhi 此thử 中trung 德đức 者giả 。 福phước 。 根căn 。 無vô 惡ác 。 福phước 。 根căn 。 無vô 惡ác 者giả 。 此thử 三tam 是thị 德đức 想tưởng 。 白bạch 淨tịnh 法pháp 及cập 法pháp 果quả 。 我ngã 以dĩ 為vi 德đức 想tưởng 。 是thị 一nhất 切thiết 此thử 三tam 中trung 攝nhiếp 。 今kim 當đương 相tương 續tục 顯hiển 示thị 。

問vấn 。

已dĩ 說thuyết 福phước 。 根căn 。 無vô 惡ác 。 何hà 等đẳng 為vi 福phước 。

答đáp 。

福phước 者giả 施thí 。 戒giới 。 修tu 。 數sác 數sác 處xứ 善thiện 勝thắng 謂vị 之chi 福phước 。 亦diệc 揚dương 去khứ 人nhân 惡ác 謂vị 之chi 福phước 。 是thị 三tam 種chủng 施thí 。 戒giới 。 修tu 。 如như 所sở 說thuyết 。

福phước 者giả 數sác 數sác 。 將tương 人nhân 善thiện 處xứ 。 亦diệc 揚dương 去khứ 惡ác 。 故cố 謂vị 為vi 福phước 。

問vấn 。

已dĩ 說thuyết 福phước 。

施thí 。 戒giới 。 修tu 。 何hà 等đẳng 為vi 施thí 。

答đáp 。

為vì 己kỷ 他tha 攝nhiếp 故cố 。 捨xả 財tài 時thời 俱câu 思tư 願nguyện 及cập 無vô 教giáo 。 是thị 三tam 種chủng 施thí 。

問vấn 。

此thử 云vân 何hà 。

答đáp 。

施thí 者giả 法pháp 。 無vô 畏úy 。 財tài 。 法Pháp 施thí 。 無vô 畏úy 施thí 。 財tài 施thí 。 是thị 三tam 說thuyết 施thí 。 法Pháp 施thí 者giả 。 說thuyết 經Kinh 出xuất 於ư 世thế 間gian 。 無vô 畏úy 施thí 者giả 。 八bát 種chủng 。 三Tam 歸Quy 為vi 首thủ 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。

歸quy 佛Phật 為vì 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 施thí 無vô 畏úy 。 不bất 結kết 恨hận 。 無vô 惡ác 法pháp 。 眾chúng 亦diệc 如như 是thị 。

問vấn 。

如như 三Tam 歸Quy 亦diệc 殺sát 生sanh 。 云vân 何hà 施thí 為vi 無vô 畏úy 首thủ 。 答đáp 。

不bất 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 但đãn 如như 此thử 邪tà 見kiến 為vi 癡si 。 殺sát 生sanh 。 盜đạo 他tha 財tài 。 作tác 眾chúng 惡ác 。 是thị 三Tam 歸Quy 者giả 所sở 不bất 作tác 。 已dĩ 得đắc 正chánh 見kiến 故cố 。 若nhược 三Tam 歸Quy 無vô 正chánh 見kiến 者giả 。 則tắc 非phi 三Tam 歸Quy 。 是thị 故cố 施thí 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 無vô 畏úy 為vi 首thủ 。 無vô 咎cữu 財tài 施thí 者giả 。 飲ẩm 食thực 為vi 首thủ 。 攝nhiếp 他tha 故cố 施thí 。 供cúng 養dường 等đẳng 以dĩ 香hương 華hoa 為vi 首thủ 。 自tự 為vi 故cố 。 或hoặc 復phục 俱câu 故cố 。 是thị 己kỷ 他tha 俱câu 德đức 。 故cố 得đắc 大đại 果quả 。 此thử 中trung 施thí 淨tịnh 。 應ưng 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 所sở 說thuyết 。

譬thí 樹thụ 用dụng 其kỳ 根căn 。

時thời 復phục 用dụng 於ư 枝chi 。

或hoặc 有hữu 二nhị 俱câu 用dụng 。 是thị 事sự 世thế 之chi 常thường 。

如như 是thị 方phương 便tiện 成thành 。 是thị 施thí 得đắc 大đại 果quả 。

有hữu 從tùng 因nhân 緣duyên 淨tịnh 。 俱câu 功công 德đức 亦diệc 然nhiên 。

問vấn 。

云vân 何hà 戒giới 。 答đáp 。

戒giới 者giả 身thân 口khẩu 二nhị 。

攝nhiếp 他tha 。 不bất 嬈nhiễu 。 饒nhiêu 益ích 。 戒giới 者giả 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 從tùng 身thân 口khẩu 生sanh 。

問vấn 。

此thử 云vân 何hà 。

答đáp 。

攝nhiếp 他tha 不bất 嬈nhiễu 他tha 及cập 饒nhiêu 益ích 攝nhiếp 他tha 者giả 。 飢cơ 乏phạp 時thời 眾chúng 生sanh 愛ái 命mạng 。 恕thứ 己kỷ 不bất 害hại 。 離ly 他tha 財tài 他tha 妻thê 亦diệc 如như 是thị 。 此thử 是thị 攝nhiếp 他tha 。 離ly 兩lưỡng 舌thiệt 。 惡ác 口khẩu 。 妄vọng 言ngôn 。 綺ỷ 語ngữ 。 是thị 不bất 嬈nhiễu 他tha 。

復phục 次thứ 七thất 枝chi 不bất 逼bức 他tha 。 是thị 不bất 嬈nhiễu 他tha 。 眾chúng 苦khổ 所sở 逼bức 。 無vô 所sở 歸quy 依y 。 而nhi 救cứu 濟tế 。 是thị 攝nhiếp 他tha 。 受thọ 持trì 此thử 二nhị 。 若nhược 福phước 相tương 續tục 生sanh 是thị 饒nhiêu 益ích 。 我ngã 從tùng 今kim 離ly 殺sát 生sanh 。 發phát 心tâm 即tức 饒nhiêu 益ích 增tăng 長trưởng 。 譬thí 如như 出xuất 物vật 日nhật 有hữu 滋tư 息tức 。 受thọ 戒giới 心tâm 生sanh 善thiện 相tương 續tục 。 受thọ 實thật 已dĩ 滅diệt 。 如như 種chủng 有hữu 萌manh 牙nha 饒nhiêu 益ích 。 若nhược 不bất 捨xả 善thiện 相tương 續tục 。 乃nãi 至chí 眠miên 亦diệc 增tăng 益ích 福phước 。 此thử 是thị 饒nhiêu 益ích 是thị 謂vị 戒giới 。

問vấn 。

云vân 何hà 修tu 。

答đáp 。

修tu 者giả 。 禪thiền 無vô 量lượng 無vô 色sắc 。 此thử 修tu 於ư 善thiện 行hành 。 是thị 故cố 修tu 如như 華hoa 薰huân 麻ma 。 習tập 是thị 修tu 。 如như 習tập 近cận 王vương 。 譬thí 如như 王vương 臣thần 善thiện 習tập 近cận 。 必tất 成thành 其kỳ 果quả 。 如như 是thị 習tập 修tu 必tất 得đắc 白bạch 淨tịnh 果quả 故cố 。 說thuyết 修tu 禪thiền 者giả 是thị 念niệm 義nghĩa 。 此thử 四tứ 種chủng 。

問vấn 。

此thử 云vân 何hà 。

答đáp 。

禪thiền 者giả 離ly 欲dục 觀quán 喜hỷ 苦khổ 樂lạc 。 是thị 四tứ 禪thiền 。 初sơ 者giả 。 已dĩ 離ly 欲dục 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 緣duyên 善thiện 繫hệ 心tâm 住trụ 。 謂vị 之chi 離ly 欲dục 。 第đệ 二nhị 離ly 觀quán 。 觀quán 者giả 微vi 於ư 覺giác 。 如như 鈴linh 有hữu 餘dư 聲thanh 是thị 。 此thử 中trung 無vô 。 謂vị 之chi 離ly 觀quán 。 欲dục 前tiền 已dĩ 離ly 。 第đệ 三tam 離ly 喜hỷ 。 喜hỷ 者giả 心tâm 悅duyệt 。 如như 海hải 涌dũng 波ba 。 是thị 此thử 中trung 無vô 及cập 欲dục 觀quán 。 故cố 說thuyết 離ly 喜hỷ 。 第đệ 四tứ 離ly 苦khổ 樂lạc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 身thân 心tâm 不bất 逼bức 。 苦khổ 者giả 逼bức 。 是thị 此thử 中trung 無vô 及cập 欲dục 。 觀quán 。 喜hỷ 故cố 。 說thuyết 離ly 苦khổ 樂lạc 。 是thị 四tứ 說thuyết 禪thiền 。

問vấn 。

云vân 何hà 無vô 量lượng 。

答đáp 。

無vô 量lượng 者giả 慈từ 。 悲bi 。 喜hỷ 。 護hộ 。 是thị 四tứ 假giả 想tưởng 為vi 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 彼bỉ 緣duyên 故cố 無vô 量lượng 。 亦diệc 不bất 可khả 數số 功công 德đức 故cố 無vô 量lượng 。 慈từ 者giả 。 愍mẫn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 潤nhuận 在tại 前tiền 念niệm 是thị 慈từ 。 悲bi 者giả 。 苦khổ 惱não 眾chúng 生sanh 。 愍mẫn 傷thương 在tại 前tiền 。 離ly 憂ưu 惱não 念niệm 是thị 悲bi 。 喜hỷ 者giả 。 於ư 多đa 樂nhạo/nhạc/lạc 眾chúng 生sanh 繫hệ 縛phược 悅duyệt 踊dũng 是thị 喜hỷ 。 護hộ 者giả 。 無vô 求cầu 不bất 勇dũng 猛mãnh 恕thứ 眾chúng 生sanh 過quá 。 若nhược 眾chúng 生sanh 作tác 惡ác 。 是thị 不bất 作tác 為vi 快khoái 。 是thị 反phản 觀quán 眾chúng 生sanh 自tự 業nghiệp 。 如như 是thị 恕thứ 過quá 。 謂vị 之chi 護hộ 。

問vấn 。

已dĩ 說thuyết 無vô 量lượng 。 云vân 何hà 無vô 色sắc 。

答đáp 。

無vô 色sắc 者giả 。 空không 。 識thức 。 無vô 所sở 有hữu 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 處xử 者giả 依y 是thị 四tứ 種chủng 。 空không 者giả 。 除trừ 色sắc 見kiến 。 色sắc 過quá 。 是thị 離ly 欲dục 一nhất 心tâm 緣duyên 空không 。 於ư 空không 繫hệ 想tưởng 是thị 空không 處xứ 。 不bất 猗ỷ 於ư 空không 但đãn 有hữu 識thức 。 緣duyên 識thức 便tiện 有hữu 識thức 處xứ 。 是thị 亦diệc 為vi 依y 。 無vô 依y 乃nãi 勝thắng 。 若nhược 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 謂vị 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 於ư 想tưởng 見kiến 過quá 。 滅diệt 想tưởng 見kiến 怖bố 。 一nhất 心tâm 是thị 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 是thị 無vô 色sắc 道đạo 。 是thị 名danh 一nhất 切thiết 福phước 。

問vấn 。

根căn 云vân 何hà 。

答đáp 。

根căn 者giả 無vô 貪tham 。 無vô 恚khuể 。 無vô 愚ngu 癡si 。 不bất 貪tham 。 不bất 瞋sân 。 不bất 癡si 。 此thử 三tam 根căn 相tướng 。 問vấn 。

此thử 是thị 誰thùy 根căn 。

答đáp 。

非phi 是thị 前tiền 說thuyết 德đức 本bổn 那na 。 是thị 一nhất 切thiết 趣thú 善thiện 勝thắng 法Pháp 之chi 本bổn 。 隨tùy 其kỳ 義nghĩa 一nhất 。 增tăng 餘dư 相tương 隨tùy 。 如như 無vô 貪tham 於ư 施thí 增tăng 。 無vô 恚khuể 於ư 戒giới 增tăng 。 無vô 癡si 於ư 修tu 增tăng 。

復phục 次thứ 無vô 貪tham 於ư 財tài 施thí 增tăng 。 無vô 恚khuể 於ư 無vô 畏úy 施thí 增tăng 。 無vô 愚ngu 癡si 於ư 法Pháp 施thí 增tăng 。 是thị 謂vị 三tam 種chủng 施thí 增tăng 。

復phục 次thứ 無vô 貪tham 於ư 攝nhiếp 他tha 增tăng 。 無vô 恚khuể 於ư 不bất 嬈nhiễu 他tha 增tăng 。 無vô 愚ngu 癡si 於ư 饒nhiêu 益ích 增tăng 。 是thị 謂vị 三tam 種chủng 戒giới 增tăng 。

復phục 次thứ 無vô 貪tham 於ư 禪thiền 增tăng 。 無vô 恚khuể 於ư 無vô 量lượng 增tăng 。 無vô 愚ngu 癡si 於ư 無vô 色sắc 增tăng 。 是thị 謂vị 三tam 修tu 增tăng 。

復phục 次thứ 無vô 貪tham 於ư 不bất 惡ác 增tăng 。 無vô 恚khuể 於ư 忍nhẫn 辱nhục 增tăng 。 無vô 愚ngu 癡si 於ư 多đa 聞văn 增tăng 。 如như 是thị 於ư 力lực 。 根căn 。 如như 是thị 當đương 知tri 。 一nhất 切thiết 善thiện 行hành 根căn 。 無vô 貪tham 者giả 於ư 所sở 有hữu 眾chúng 具cụ 不bất 利lợi 不bất 著trước 。 意ý 無vô 恚khuể 者giả 滅diệt 於ư 恚khuể 。 無vô 愚ngu 癡si 者giả 滅diệt 於ư 癡si 。 故cố 曰viết 根căn 。 問vấn 。

云vân 何hà 無vô 惡ác 。

答đáp 無vô 惡ác 者giả 。 忍nhẫn 辱nhục 。 多đa 聞văn 。 不bất 惡ác 。 無vô 惡ác 者giả 是thị 俗tục 數số 假giả 相tương/tướng 。

復phục 次thứ 惡ác 者giả 。 是thị 增tăng 惡ác 。 是thị 不bất 增tăng 惡ác 。 故cố 曰viết 無vô 惡ác 。 如như 所sở 說thuyết 無vô 惡ác 者giả 。 妙diệu 善thiện 之chi 言ngôn 。 忍nhẫn 辱nhục 者giả 苦khổ 。 貴quý 賤tiện 力lực 自tự 制chế 不bất 怒nộ 怒nộ 。 忍nhẫn 辱nhục 為vi 苦khổ 。 貴quý 力lực 賤tiện 力lực 隨tùy 其kỳ 事sự 自tự 制chế 不bất 怒nộ 。 怒nộ 為vi 苦khổ 所sở 逼bức 。 自tự 制chế 是thị 堪kham 耐nại 義nghĩa 。 為vi 貴quý 力lực 所sở 迫bách 。 怒nộ 而nhi 不bất 能năng 報báo 。 但đãn 弊tệ 惡ác 人nhân 故cố 起khởi 怒nộ 。 若nhược 於ư 大đại 力lực 所sở 迫bách 不bất 起khởi 怒nộ 。 是thị 忍nhẫn 辱nhục 。 為vi 賤tiện 力lực 所sở 加gia 。 恕thứ 賤tiện 力lực 。 怨oán 家gia 能năng 報báo 。 若nhược 不bất 報báo 者giả 是thị 恕thứ 。 如như 是thị 眾chúng 生sanh 。 過quá 及cập 行hành 過quá 堪kham 耐nại 。 此thử 義nghĩa 今kim 當đương 說thuyết 。 苦khổ 者giả 寒hàn 熱nhiệt 飢cơ 渴khát 。 風phong 日nhật 勤cần 勞lao 。 為vi 眾chúng 苦khổ 所sở 逼bức 。 當đương 自tự 制chế 。 此thử 苦khổ 從tùng 二nhị 事sự 起khởi 。 惱não 於ư 身thân 。 不bất 怒nộ 於ư 無vô 情tình 。 怒nộ 者giả 。 眾chúng 生sanh 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 是thị 以dĩ 依y 二nhị 逼bức 身thân 。 當đương 堪kham 忍nhẫn 。

問vấn 。

已dĩ 說thuyết 忍nhẫn 辱nhục 。 云vân 何hà 多đa 聞văn 。

答đáp 。

多đa 聞văn 者giả 。 契Khế 經Kinh 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 。 律luật 。 多đa 聞văn 者giả 。 若nhược 能năng 除trừ 婬dâm 怒nộ 癡si 。 是thị 多đa 聞văn 。 餘dư 者giả 非phi 多đa 聞văn 。 是thị 三tam 種chủng 契Khế 經Kinh 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 。 律luật 。 於ư 中trung 契Khế 經Kinh 者giả 。 薩tát 云vân 若nhược 說thuyết 及cập 彼bỉ 所sở 印ấn 可khả 。 顯hiển 示thị 穢uế 污ô 。 白bạch 淨tịnh 。 明minh 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 離ly 無vô 量lượng 惡ác 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 者giả 。 於ư 契Khế 經Kinh 所sở 有hữu 盡tận 分phân 別biệt 。 律luật 者giả 。 說thuyết 威uy 儀nghi 禮lễ 節tiết 令linh 清thanh 淨tịnh 。 是thị 謂vị 三tam 種chủng 多đa 聞văn 。 於ư 中trung 律luật 多đa 制chế 欲dục 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 多đa 制chế 恚khuể 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 者giả 說thuyết 諸chư 業nghiệp 性tánh 。 以dĩ 此thử 止chỉ 恚khuể 。 因nhân 恚khuể 起khởi 犯phạm 戒giới 。 因nhân 犯phạm 戒giới 墮đọa 地địa 獄ngục 。 契Khế 經Kinh 多đa 制chế 癡si 。 契Khế 經Kinh 者giả 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。

問vấn 。

是thị 多đa 聞văn 云vân 何hà 不bất 惡ác 。

答đáp 。

不bất 惡ác 者giả 。 真chân 知tri 識thức 御ngự 意ý 。 由do 真chân 知tri 識thức 。 真chân 御ngự 意ý 。 真chân 由do 。 是thị 謂vị 不bất 惡ác 。 真chân 知tri 識thức 者giả 。 慈từ 。 善thiện 。 能năng 師sư 弟đệ 子tử 同đồng 學học 。 若nhược 慈từ 善thiện 能năng 者giả 。 是thị 謂vị 真chân 知tri 識thức 。 彼bỉ 三tam 種chủng 師sư 弟đệ 子tử 同đồng 學học 。

問vấn 。

云vân 何hà 。 若nhược 慈từ 是thị 師sư 。 善thiện 是thị 弟đệ 子tử 。 能năng 是thị 同đồng 學học 。 說thuyết 如như 是thị 耶da 。

答đáp 。

不phủ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 說thuyết 無vô 差sai 降giáng/hàng 慈từ 。 善thiện 。 能năng 者giả 。 謂vị 真chân 知tri 識thức 相tương/tướng 。 是thị 說thuyết 當đương 觀quán 師sư 弟đệ 子tử 同đồng 學học 。 此thử 中trung 慈từ 相tương/tướng 最tối 勝thắng 。 餘dư 二nhị 枝chi 所sở 成thành 。 或hoặc 慈từ 者giả 但đãn 不bất 善thiện 知tri 事sự 。 亦diệc 不bất 能năng 說thuyết 。 如như 父phụ 年niên 老lão 無vô 德đức 。 或hoặc 有hữu 能năng 者giả 亦diệc 不bất 善thiện 故cố 。 雖tuy 有hữu 慈từ 不bất 善thiện 故cố 教giáo 惡ác 。 如như 六lục 師sư 等đẳng 。 若nhược 有hữu 具cụ 足túc 。 成thành 就tựu 三tam 相tương/tướng 者giả 。 當đương 知tri 是thị 真chân 知tri 識thức 。 或hoặc 有hữu 師sư 過quá 故cố 壞hoại 。 或hoặc 弟đệ 子tử 過quá 。 或hoặc 同đồng 學học 過quá 。 是thị 以dĩ 具cụ 足túc 成thành 就tựu 。 三tam 相tương/tướng 真chân 知tri 識thức 當đương 求cầu 。

問vấn 。

是thị 真chân 知tri 識thức 云vân 何hà 真chân 御ngự 意ý 。

答đáp 。

真chân 御ngự 意ý 者giả 。 止chỉ 舉cử 護hộ 想tưởng 。 勇dũng 猛mãnh 止chỉ 想tưởng 。 舉cử 想tưởng 護hộ 想tưởng 向hướng 是thị 勇dũng 猛mãnh 。 於ư 中trung 止chỉ 者giả 。 止chỉ 心tâm 逸dật 意ý 下hạ 。 此thử 中trung 觀quán 相tương/tướng 故cố 說thuyết 。 止chỉ 舉cử 者giả 。 意ý 弱nhược 柔nhu 濡nhu 。 下hạ 筋cân 力lực 扶phù 起khởi 令linh 高cao 。 此thử 中trung 觀quán 相tương/tướng 故cố 說thuyết 。 舉cử 護hộ 者giả 。 以dĩ 平bình 等đẳng 意ý 任nhậm 其kỳ 行hành 。 如như 善thiện 御ngự 乘thừa 。 遲trì 者giả 使sử 速tốc 。 急cấp 者giả 制chế 之chi 。 等đẳng 行hành 而nhi 護hộ 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 中trung 。 護hộ 不bất 可khả 意ý 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 慈từ 為vi 首thủ 護hộ 。 此thử 中trung 平bình 等đẳng 意ý 護hộ 。

問vấn 。

云vân 何hà 知tri 如như 下hạ 意ý 當đương 舉cử 。 舉cử 意ý 當đương 制chế 。 等đẳng 者giả 護hộ 。

答đáp 。

非phi 為vi 自tự 隨tùy 所sở 欲dục 。 是thị 真chân 御ngự 意ý 那na 。 是thị 故cố 此thử 自tự 隨tùy 所sở 欲dục 。 隨tùy 時thời 隨tùy 方phương 便tiện 義nghĩa 。 若nhược 高cao 下hạ 者giả 此thử 非phi 真chân 御ngự 意ý 。

問vấn 。

是thị 真chân 御ngự 意ý 云vân 何hà 真chân 由do 。

答đáp 。

真chân 由do 者giả 。 具cụ 方phương 便tiện 果quả 。 真chân 由do 者giả 。 向hướng 彼bỉ 。 或hoặc 說thuyết 習tập 修tu 是thị 真chân 由do 。 具cụ 方phương 便tiện 果quả 。

問vấn 。

為vi 誰thùy 具cụ 。 答đáp 。

前tiền 已dĩ 說thuyết 善thiện 勝thắng 。

問vấn 。

具cụ 名danh 何hà 等đẳng 。

答đáp 。

具cụ 者giả 。 善thiện 損tổn 伏phục 根căn 近cận 行hành 禪thiền 。 此thử 是thị 資tư 於ư 善thiện 行hành 。 故cố 曰viết 具cụ 。 如như 行hành 具cụ 足túc 具cụ 。 具cụ 者giả 是thị 枝chi 義nghĩa 。 此thử 具cụ 三tam 種chủng 善thiện 。 損tổn 伏phục 根căn 近cận 行hành 禪thiền 。

問vấn 。

云vân 何hà 善thiện 損tổn 。

答đáp 。

善thiện 損tổn 者giả 。 糞phẩn 掃tảo 衣y 。 無vô 事sự 。 乞khất 食thực 。 眾chúng 聚tụ 中trung 損tổn 。 謂vị 之chi 善thiện 損tổn 。 善thiện 損tổn 者giả 是thị 清thanh 薄bạc 義nghĩa 。 工công 師sư 作tác 二nhị 種chủng 像tượng 。 有hữu 增tăng 者giả 。 有hữu 損tổn 者giả 。 損tổn 者giả 石thạch 工công 木mộc 工công 。 增tăng 者giả 泥nê 工công 畫họa 工công 。 彼bỉ 成thành 二nhị 種chủng 像tượng 。 若nhược 從tùng 損tổn 。 是thị 能năng 耐nại 風phong 雨vũ 。 餘dư 雖tuy 有hữu 好hảo/hiếu 色sắc 。 不bất 耐nại 風phong 雨vũ 。 如như 是thị 二nhị 種chủng 人nhân 。 在tại 家gia 及cập 出xuất 家gia 。 出xuất 家gia 者giả 於ư 家gia 累lũy/lụy/luy 意ý 解giải 脫thoát 。 已dĩ 捨xả 眾chúng 具cụ 損tổn 為vi 妙diệu 。 在tại 家gia 者giả 因nhân 妻thê 子tử 親thân 族tộc 為vi 增tăng 。 眾chúng 事sự 得đắc 成thành 。 在tại 家gia 者giả 雖tuy 有hữu 眾chúng 具cụ 為vi 美mỹ 味vị 。 但đãn 愛ái 相tương/tướng 別biệt 離ly 。 憂ưu 悲bi 鬪đấu 諍tranh 等đẳng 。 為vi 非phi 法Pháp 雨vũ 所sở 壞hoại 。 意ý 無vô 所sở 耐nại 。 如như 畫họa 像tượng 為vi 風phong 雨vũ 所sở 壞hoại 。 非phi 出xuất 家gia 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。

如như 飾sức 棄khí 鳥điểu 。 青thanh 鴟si 妙diệu 色sắc 。 終chung 不bất 能năng 及cập 。

鵝nga 鴈nhạn 飛phi 行hành 。 在tại 家gia 如như 是thị 。 不bất 及cập 比Bỉ 丘Khâu 。

牟Mâu 尼Ni 遠viễn 離ly 。 閑nhàn 居cư 坐tọa 禪thiền 。

是thị 謂vị 善thiện 損tổn 。 糞phẩn 掃tảo 。 無vô 事sự 。 乞khất 食thực 。 此thử 三tam 淨tịnh 功công 德đức 。 為vi 十thập 二nhị 本bổn 。 餘dư 九cửu 是thị 眷quyến 屬thuộc 。 彼bỉ 當đương 別biệt 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 欲dục 令linh 。 難Nan 陀Đà 歡hoan 喜hỷ 。 故cố 亦diệc 說thuyết 此thử 三tam 。

難Nan 陀Đà 何hà 見kiến 汝nhữ 。 無vô 事sự 糞phẩn 掃tảo 衣y 。

知tri 已dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 高cao 。 捨xả 離ly 不bất 染nhiễm 欲dục 。

以dĩ 是thị 故cố 知tri 。 此thử 三tam 是thị 本bổn 。

復phục 次thứ 四tứ 愛ái 生sanh 。 衣y 食thực 坐tọa 處xứ 有hữu 故cố 。 於ư 中trung 為vi 衣y 愛ái 所sở 持trì 說thuyết 糞phẩn 掃tảo 衣y 。 為vi 食thực 愛ái 所sở 持trì 說thuyết 乞khất 食thực 。 為vi 坐tọa 愛ái 所sở 持trì 說thuyết 無vô 事sự 。 若nhược 成thành 就tựu 此thử 三tam 功công 德đức 。 是thị 方phương 便tiện 滅diệt 有hữu 愛ái 。 以dĩ 善thiện 損tổn 故cố 。

復phục 次thứ 有hữu 二nhị 種chủng 。

計kế 著trước 我ngã 行hành 及cập 我ngã 所sở 作tác 。 於ư 中trung 為vi 貪tham 衣y 食thực 坐tọa 處xứ 故cố 。 生sanh 我ngã 所sở 作tác 計kế 著trước 。 彼bỉ 以dĩ 此thử 三tam 淨tịnh 功công 德đức 止chỉ 。 若nhược 滅diệt 一nhất 事sự 必tất 斷đoạn 計kế 我ngã 。 是thị 故cố 說thuyết 淨tịnh 功công 德đức 。

問vấn 。

云vân 何hà 糞phẩn 掃tảo 衣y 。

答đáp 。

糞phẩn 掃tảo 衣y 者giả 。 三tam 衣y 。 栴chiên 衣y 。 隨tùy 坐tọa 。 此thử 糞phẩn 掃tảo 衣y 三tam 種chủng 所sở 滿mãn 。

三tam 衣y 。 栴chiên 衣y 。 隨tùy 坐tọa 。 若nhược 糞phẩn 掃tảo 衣y 惟duy 三tam 者giả 。 應ưng 有hữu 九cửu 淨tịnh 功công 德đức 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 經kinh 相tương 違vi 。 糞phẩn 掃tảo 衣y 者giả 。 從tùng 塚trủng 間gian 里lý 巷hạng 拾thập 弊tệ 壞hoại 衣y 。 三tam 衣y 者giả 。 僧tăng 伽già 梨lê 。 欝uất 多đa 羅la 僧tăng 。 安an 陀đà 羅la 會hội 。 或hoặc 有hữu 持trì 三tam 衣y 者giả 。 為vi 愛ái 好hảo/hiếu 衣y 所sở 困khốn 。 汲cấp 汲cấp 行hành 求cầu 。 由do 此thử 愛ái 極cực 煩phiền 勞lao 。 若nhược 不bất 得đắc 多đa 者giả 。 三tam 當đương 極cực 妙diệu 。 愛ái 有hữu 二nhị 種chủng 。

妙diệu 愛ái 。 多đa 愛ái 。 譬thí 如như 求cầu 一nhất 最tối 勝thắng 女nữ 。 或hoặc 求cầu 不bất 端đoan 政chánh 千thiên 。 如như 是thị 多đa 愛ái 。 三tam 衣y 所sở 制chế 生sanh 妙diệu 愛ái 。 世Thế 尊Tôn 為vi 彼bỉ 說thuyết 。

持trì 三tam 衣y 。 有hữu 六lục 種chủng 。

劫kiếp 貝bối 。 畢tất 竟cánh 。 繒tăng 。 麻ma 布bố 。 葛cát 。 紵# 布bố 。 於ư 中trung 要yếu 用dụng 一nhất 。

彼bỉ 見kiến 已dĩ 是thị 好hảo/hiếu 。 是thị 好hảo/hiếu 多đa 勞lao 。 為vi 彼bỉ 說thuyết 栴chiên 衣y 。 如như 是thị 持trì 栴chiên 三tam 衣y 。 或hoặc 在tại 眾chúng 中trung 。 或hoặc 在tại 居cư 家gia 床sàng 座tòa 。 若nhược 見kiến 餘dư 好hảo/hiếu 座tòa 移di 就tựu 坐tọa 。 為vi 彼bỉ 說thuyết 。 隨tùy 座tòa 已dĩ 坐tọa 。 不bất 應ưng 為vi 好hảo/hiếu 故cố 移di 座tòa 。 以dĩ 我ngã 大đại 故cố 起khởi 他tha 。 是thị 隨tùy 座tòa 。 如như 是thị 三tam 滿mãn 糞phẩn 掃tảo 衣y 。

問vấn 。

無vô 事sự 云vân 何hà 。

答đáp 。

無vô 事sự 者giả 。 樹thụ 下hạ 暴bạo 露lộ 。 正chánh 坐tọa 受thọ 樹thụ 下hạ 。 受thọ 暴bạo 露lộ 。 受thọ 正chánh 坐tọa 。 受thọ 此thử 三tam 。 滿mãn 無vô 事sự 。 此thử 四tứ 除trừ 處xứ 所sở 愛ái 。 於ư 中trung 精tinh 進tấn 人nhân 信tín 施thí 作tác 舍xá 。 柔nhu 濡nhu 敷phu 大đại 床sàng 座tòa 。 教giáo 化hóa 者giả 貪tham 著trước 。 世Thế 尊Tôn 知tri 已dĩ 。 為vi 彼bỉ 說thuyết 此thử 事sự 。

不bất 應ưng 捨xả 自tự 家gia 著trước 他tha 家gia 。 當đương 捨xả 此thử 舍xá 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 事sự 。

彼bỉ 已dĩ 在tại 無vô 事sự 。 復phục 作tác 高cao 大đại 樓lâu 閣các 屋ốc 。 此thử 亦diệc 不bất 應ưng 爾nhĩ 。 在tại 無vô 事sự 中trung 愛ái 樂nhạo 高cao 閣các 屋ốc 。 如như 以dĩ 馬mã 乘thừa 具cụ 被bị 驢lư 。 是thị 故cố 樹thụ 下hạ 當đương 受thọ 持trì 。 彼bỉ 已dĩ 受thọ 樹thụ 下hạ 。 不bất 樂nhạo 弊tệ 惡ác 小tiểu 樹thụ 。 而nhi 復phục 求cầu 好hảo/hiếu 大đại 華hoa 果quả 樹thụ 。 世Thế 尊Tôn 教giáo 彼bỉ 。

當đương 受thọ 持trì 暴bạo 露lộ 。 汝nhữ 施thí 主chủ 長trưởng 養dưỡng 身thân 。 復phục 何hà 為vi 此thử 。 當đương 學học 神thần 仙tiên 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 暴bạo 露lộ 。 汝nhữ 無vô 家gia 。 非phi 為vi 愛ái 所sở 逼bức 。

彼bỉ 已dĩ 在tại 暴bạo 露lộ 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 難nan 行hành 已dĩ 行hành 。

由do 是thị 捨xả 正chánh 思tư 惟duy 。 即tức 便tiện 傾khuynh 臥ngọa 眠miên 至chí 日nhật 出xuất 。 世Thế 尊Tôn 教giáo 彼bỉ 此thử 事sự 。

不bất 可khả 如như 人nhân 截tiệt 耳nhĩ 而nhi 嚴nghiêm 飾sức 首thủ 。 是thị 故cố 汝nhữ 當đương 。 受thọ 持trì 正chánh 坐tọa 。 布bố 草thảo 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 觀quán 世thế 間gian 如như 真chân 而nhi 作tác 自tự 業nghiệp 。

如như 是thị 具cụ 足túc 無vô 事sự 。

問vấn 。

是thị 無vô 事sự 云vân 何hà 乞khất 食thực 。

答đáp 。

乞khất 食thực 者giả 。 一nhất 食thực 。 過quá 中trung 不bất 飲ẩm 漿tương 。 塚trủng 間gian 出xuất 家gia 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 食thực 。

僧Tăng 食thực 及cập 乞khất 食thực 。 僧Tăng 食thực 者giả 。 恆hằng 精tinh 進tấn 家gia 得đắc 具cụ 足túc 食thực 。 或hoặc 復phục 精tinh 進tấn 者giả 。 為vi 除trừ 煩phiền 勞lao 故cố 。 於ư 外ngoại 作tác 房phòng 作tác 食thực 餉hướng 。 乞khất 食thực 者giả 。 從tùng 家gia 家gia 乞khất 。 至chí 極cực 少thiểu 。 是thị 名danh 乞khất 食thực 。 餘dư 者giả 。 邪tà 命mạng 。 彼bỉ 僧Tăng 食thực 者giả 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 能năng 致trí 彼bỉ 施thí 主chủ 食thực 。

便tiện 起khởi 貢cống 高cao 大đại 慢mạn 。 世Thế 尊Tôn 為vi 彼bỉ 說thuyết 。

當đương 乞khất 食thực 。

彼bỉ 乞khất 食thực 已dĩ 。 數sác 數sác 食thực 至chí 時thời 。 以dĩ 是thị 廢phế 學học 。 世Thế 尊Tôn 教giáo 彼bỉ 當đương 一nhất 食thực 。 如như 所sở 說thuyết 。

人nhân 當đương 有hữu 念niệm 意ý 。 每mỗi 食thực 自tự 知tri 少thiểu 。

則tắc 是thị 受thọ 用dụng 薄bạc 。 節tiết 消tiêu 而nhi 保bảo 壽thọ 。

彼bỉ 一nhất 食thực 已dĩ 著trước 於ư 食thực 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。

世Thế 尊Tôn 唯duy 聽thính 飲ẩm 漿tương 。

而nhi 求cầu 種chủng 種chủng 漿tương 。 以dĩ 是thị 廢phế 學học 。 世Thế 尊Tôn 教giáo 彼bỉ 。

汝nhữ 得đắc 如như 是thị 苦khổ 。 處xử 當đương 捨xả 漿tương 。 渴khát 者giả 。 水thủy 亦diệc 能năng 除trừ 。 當đương 受thọ 持trì 過quá 中trung 不bất 飲ẩm 漿tương 。

彼bỉ 如như 是thị 少thiểu 食thực 知tri 足túc 已dĩ 。 復phục 樂nhạo/nhạc/lạc 澡táo 浴dục 塗đồ 身thân 。 世Thế 尊Tôn 教giáo 彼bỉ 。

此thử 亦diệc 是thị 食thực 想tưởng 貢cống 高cao 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 身thân 者giả 從tùng 食thực 中trung 生sanh 。 雖tuy 有hữu 極cực 肥phì 亦diệc 當đương 棄khí 塚trủng 間gian 。 是thị 故cố 汝nhữ 當đương 樂nhạo/nhạc/lạc 塚trủng 間gian 。 觀quán 於ư 塚trủng 間gian 。 從tùng 食thực 所sở 有hữu 爛lạn 壞hoại 散tán 。 膖phùng 脹trướng 脂chi 血huyết 流lưu 漫mạn 。 見kiến 已dĩ 滅diệt 此thử 貢cống 高cao 。

如như 是thị 乞khất 食thực 滿mãn 。 是thị 謂vị 善thiện 損tổn 。

問vấn 。

云vân 何hà 伏phục 根căn 。

答đáp 。

伏phục 根căn 者giả 。 不bất 害hại 。 守thủ 。 降giáng/hàng 。 伏phục 根căn 者giả 。 能năng 制chế 諸chư 根căn 是thị 伏phục 根căn 。 是thị 三tam 種chủng 。

不bất 害hại 。 守thủ 。 降giáng/hàng 。

問vấn 。

不bất 害hại 何hà 等đẳng 。

答đáp 。

前tiền 已dĩ 說thuyết 根căn 。 害hại 根căn 者giả 不bất 能năng 調điều 根căn 。 如như 馬mã 雖tuy 斷đoạn 水thủy 穀cốc 無vô 道đạo 不bất 調điều 。 飽bão 以dĩ 水thủy 穀cốc 以dĩ 道đạo 則tắc 調điều 。 如như 是thị 害hại 根căn 不bất 調điều 。 攝nhiếp 諸chư 根căn 則tắc 調điều 。 若nhược 害hại 根căn 謂vị 調điều 。 是thị 盲manh 者giả 離ly 欲dục 。 是thị 故cố 莫mạc 害hại 根căn 。 但đãn 正chánh 御ngự 於ư 境cảnh 界giới 。 正chánh 思tư 惟duy 攝nhiếp 。 即tức 得đắc 守thủ 。 如như 所sở 說thuyết 。

諸chư 根căn 至chí 境cảnh 界giới 。 當đương 遠viễn 離ly 眾chúng 想tưởng 。

不bất 可khả 害hại 境cảnh 界giới 。 但đãn 除trừ 其kỳ 染nhiễm 著trước 。

降giáng/hàng 根căn 者giả 。 若nhược 見kiến 極cực 妙diệu 女nữ 色sắc 。 便tiện 起khởi 如như 母mẫu 想tưởng 。 是thị 謂vị 三tam 種chủng 伏phục 根căn 。 近cận 行hành 禪thiền 者giả 。 忍nhẫn 名danh 想tưởng 。 近cận 於ư 思tư 惟duy 。 故cố 曰viết 近cận 行hành 禪thiền 。

問vấn 為vi 近cận 誰thùy 。

答đáp 。

如như 前tiền 說thuyết 善thiện 勝thắng 。

問vấn 。

如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 四tứ 禪thiền 。 何hà 故cố 重trùng 說thuyết 。

答đáp 。

前tiền 說thuyết 禪thiền 。 是thị 趣thú 生sanh 死tử 勝thắng 。 此thử 趣thú 出xuất 要yếu 勝thắng 。 此thử 次thứ 第đệ 觀quán 真Chân 諦Đế 。 如như 人nhân 始thỉ 度độ 曠khoáng 野dã 。 見kiến 種chủng 種chủng 妙diệu 好hảo 華hoa 池trì 若nhược 干can 清thanh 泉tuyền 盈doanh 滿mãn 。 及cập 園viên 觀quán 種chủng 種chủng 華hoa 樹thụ 嚴nghiêm 飾sức 。 見kiến 已dĩ 作tác 是thị 念niệm 。

此thử 非phi 空không 野dã 中trung 可khả 得đắc 。 必tất 近cận 城thành 邑ấp 。

如như 是thị 行hành 者giả 。 在tại 生sanh 死tử 曠khoáng 野dã 。 婬dâm 怒nộ 癡si 煩phiền 勞lao 。 得đắc 真chân 知tri 識thức 故cố 正chánh 思tư 惟duy 。 觀quán 陰ấm 界giới 入nhập 無vô 常thường 苦khổ 空không 無vô 我ngã 時thời 。 若nhược 欲dục 樂lạc 是thị 謂vị 忍nhẫn 。 正chánh 思tư 惟duy 意ý 不bất 動động 。 是thị 謂vị 名danh 如như 夢mộng 中trung 見kiến 親thân 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 如như 是thị 苦khổ 觀quán 想tưởng 。 是thị 世Thế 間Gian 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 由do 世Thế 尊Tôn 想tưởng 。 是thị 謂vị 近cận 行hành 禪thiền 。 彼bỉ 次thứ 第đệ 如như 夢mộng 覺giác 見kiến 親thân 。 後hậu 得đắc 聖Thánh 諦Đế 觀quán 亦diệc 如như 是thị 。

德đức 品phẩm 第đệ 一nhất 真chân 度độ 說thuyết 竟cánh 。

問vấn 。

云vân 何hà 名danh 方phương 便tiện 。

答đáp 。

方phương 便tiện 者giả 。 戒giới 上thượng 止chỉ 智trí 。 方phương 便tiện 者giả 是thị 道đạo 。 是thị 趣thú 善thiện 勝thắng 。 故cố 說thuyết 方phương 便tiện 是thị 三tam 種chủng 戒giới 上thượng 止chỉ 智trí 。

問vấn 。

非phi 為vi 重trùng 說thuyết 戒giới 耶da 。

答đáp 。

前tiền 已dĩ 說thuyết 善thiện 勝thắng 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 受thọ 生sanh 。 二nhị 出xuất 要yếu 。 前tiền 戒giới 受thọ 生sanh 。 此thử 出xuất 要yếu 。 戒giới 義nghĩa 者giả 是thị 習tập 義nghĩa 。

問vấn 。

此thử 云vân 何hà 。

答đáp 。

戒giới 者giả 正chánh 語ngữ 。 業nghiệp 。 命mạng 。 正chánh 語ngữ 。 正chánh 業nghiệp 。 正chánh 命mạng 。 是thị 三tam 種chủng 名danh 戒giới 。 正chánh 語ngữ 者giả 。 離ly 兩lưỡng 舌thiệt 。 惡ác 口khẩu 。 妄vọng 言ngôn 。 綺ỷ 語ngữ 。 正chánh 業nghiệp 者giả 。 離ly 殺sát 。 盜đạo 。 婬dâm 。 正chánh 命mạng 者giả 。 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng 食thực 乞khất 食thực 衣y 藥dược 具cụ 。 是thị 正chánh 命mạng 。 餘dư 邪tà 命mạng 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 離ly 五ngũ 業nghiệp 。

刀đao 。 毒độc 。 酒tửu 。 肉nhục 。 眾chúng 生sanh 。 是thị 謂vị 正chánh 命mạng 。

問vấn 。

云vân 何hà 上thượng 止chỉ 。

答đáp 。

上thượng 止chỉ 者giả 。 進tiến 。 念niệm 。 定định 。 上thượng 止chỉ 者giả 滿mãn 具cụ 。

復phục 次thứ 。 滅diệt 婬dâm 。 怒nộ 。 癡si 謂vị 之chi 上thượng 止chỉ 。 向hướng 彼bỉ 住trụ 故cố 說thuyết 上thượng 止chỉ 。 是thị 三tam 種chủng 進tiến 。 念niệm 。 定định 。 於ư 中trung 進tiến 者giả 力lực 。 若nhược 說thuyết 進tiến 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 力lực 。

復phục 次thứ 能năng 作tác 故cố 說thuyết 進tiến 。 進tiến 者giả 行hành 。 此thử 能năng 進tiến 至chí 善thiện 勝thắng 。 故cố 說thuyết 進tiến 。

問vấn 。

此thử 云vân 何hà 。

答đáp 。

進tiến 者giả 。 信tín 。 勤cần 。 不bất 捨xả 。 信tín 。 勤cần 。 不bất 捨xả 。 是thị 三tam 假giả 名danh 進tiến 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 信tín 增tăng 一nhất 切thiết 善thiện 行hành 。 在tại 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 前tiền 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 最tối 第đệ 一nhất 。 如như 所sở 說thuyết 。

士sĩ 有hữu 信tín 行hành 。 為vi 聖thánh 所sở 譽dự 。 樂nhạo 無vô 為vi 者giả 。

一nhất 切thiết 縛phược 解giải 。

是thị 三tam 種chủng 信tín 。

問vấn 。

云vân 何hà 三tam 種chủng 。

答đáp 。

信tín 者giả 。 淨tịnh 。 欲dục 。 解giải 。 是thị 信tín 。

淨tịnh 。 欲dục 。 解giải 。 於ư 中trung 淨tịnh 者giả 。 除trừ 濁trược 故cố 。 濁trược 者giả 。 人nhân 所sở 惡ác 。 恚khuể 貢cống 高cao 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 比tỉ 。 譬thí 如như 象tượng 水thủy 牛ngưu 等đẳng 混hỗn 亂loạn 泉tuyền 水thủy 。 是thị 說thuyết 濁trược 。 停đình 住trụ 便tiện 澄trừng 清thanh 。 如như 是thị 人nhân 惡ác 恚khuể 貢cống 高cao 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 比tỉ 亂loạn 意ý 謂vị 之chi 濁trược 。 無vô 是thị 謂vị 之chi 淨tịnh 。 欲dục 者giả 。 愛ái 樂nhạo 於ư 勝thắng 。 如như 人nhân 為vị 病bệnh 所sở 困khốn 。 不bất 欲dục 好hảo/hiếu 食thực 。 病bệnh 差sai 已dĩ 而nhi 欲dục 得đắc 。 是thị 人nhân 為vi 惡ác 所sở 困khốn 。 不bất 樂nhạo 欲dục 聞văn 法Pháp 。 得đắc 善Thiện 知Tri 識Thức 。 已dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 法pháp 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。

此thử 法pháp 極cực 微vi 妙diệu 。

更cánh 復phục 說thuyết 是thị 名danh 為vi 欲dục 。 解giải 者giả 執chấp 持trì 。 譬thí 如như 人nhân 為vị 毒độc 蛇xà 所sở 螫thích 。 師sư 咒chú 毒độc 時thời 彼bỉ 意ý 至chí 到đáo 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。

實thật 如như 說thuyết 咒chú 。

從tùng 此thử 必tất 差sai 。 已dĩ 意ý 解giải 便tiện 求cầu 藥dược 。 如như 是thị 人nhân 為vi 婬dâm 怒nộ 癡si 蛇xà 所sở 螫thích 。 世Thế 尊Tôn 為vi 彼bỉ 慈từ 心tâm 說thuyết 法Pháp 。 彼bỉ 若nhược 意ý 解giải 者giả 。 無vô 異dị 彼bỉ 心tâm 得đắc 。 除trừ 婬dâm 怒nộ 癡si 。 餘dư 者giả 不bất 除trừ 。 是thị 解giải 。

問vấn 。

是thị 信tín 云vân 何hà 勤cần 。

答đáp 。

勤cần 者giả 。 起khởi 。 習tập 。 專chuyên 。 起khởi 。 習tập 。 專chuyên 此thử 三tam 種chủng 謂vị 之chi 勤cần 。 起khởi 者giả 始thỉ 造tạo 善thiện 。 如như 鑽toàn 火hỏa 時thời 造tạo 眾chúng 火hỏa 具cụ 。 習tập 者giả 數sác 數sác 作tác 。 專chuyên 者giả 著trước 不bất 捨xả 不bất 散tán 。 意ý 成thành 一nhất 緣duyên 。 如như 救cứu 頭đầu 然nhiên 。 是thị 三tam 種chủng 謂vị 勤cần 。

問vấn 曰viết 。

何hà 不bất 捨xả 。

答đáp 。

不bất 捨xả 者giả 。 不bất 止chỉ 。 不bất 厭yếm 。 不bất 離ly 。 不bất 止chỉ 。 不bất 厭yếm 。 不bất 離ly 。 此thử 三tam 謂vị 不bất 捨xả 。 不bất 止chỉ 者giả 。 一nhất 切thiết 時thời 不bất 遠viễn 。 我ngã 極cực 精tinh 進tấn 不bất 廢phế 。 是thị 不bất 厭yếm 。 我ngã 一nhất 向hướng 勤cần 。 久cửu 時thời 煩phiền 勞lao 。 或hoặc 有hữu 果quả 或hoặc 無vô 。 捨xả 置trí 何hà 用dụng 。 若nhược 以dĩ 此thử 不bất 捨xả 精tinh 進tấn 。 是thị 謂vị 不bất 捨xả 。 此thử 三tam 事sự 必tất 獲hoạch 得đắc 果quả 。 如như 行hành 人nhân 愛ái 樂nhạo 所sở 至chí 方phương 。

問vấn 。

已dĩ 說thuyết 進tiến 。 云vân 何hà 念niệm 。

答đáp 。

念niệm 者giả 。 身thân 。 痛thống 。 心tâm 。 法pháp 。 內nội 外ngoại 俱câu 不bất 忘vong 。 內nội 外ngoại 俱câu 不bất 忘vong 是thị 三tam 種chủng 念niệm 。 為vi 自tự 己kỷ 內nội 。 餘dư 者giả 外ngoại 。 二nhị 事sự 為vi 俱câu 。

復phục 次thứ 內nội 者giả 受thọ 陰ấm 。 界giới 。 入nhập 。 外ngoại 者giả 他tha 受thọ 及cập 不bất 受thọ 俱câu 。

復phục 次thứ 三tam 煩phiền 惱não 在tại 內nội 在tại 外ngoại 俱câu 。 在tại 內nội 者giả 欲dục 。 在tại 外ngoại 者giả 恚khuể 。 恚khuể 者giả 為vi 他tha 。 非phi 自tự 瞋sân 。 若nhược 作tác 是thị 念niệm 。

欲dục 亦diệc 為vi 他tha 。

此thử 不bất 應ưng 爾nhĩ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 內nội 者giả 染nhiễm 外ngoại 為vi 他tha 生sanh 欲dục 。 以dĩ 內nội 著trước 故cố 。 如như 經kinh 所sở 說thuyết 。

人nhân 見kiến 女nữ 。 如như 內nội 根căn 癡si 俱câu 行hành 。 若nhược 滅diệt 此thử 三tam 煩phiền 惱não 。 是thị 三tam 種chủng 念niệm 。

彼bỉ 身thân 三tam 。 痛thống 心tâm 法pháp 三tam 。 是thị 十thập 二nhị 種chủng 念niệm 。

問vấn 。

已dĩ 說thuyết 念niệm 。 云vân 何hà 定định 。

答đáp 。

定định 者giả 空không 。 無vô 願nguyện 。 無vô 想tưởng 。 空không 。 無vô 願nguyện 。 無vô 想tưởng 是thị 三tam 種chủng 定định 。 事sự 空không 故cố 曰viết 空không 。

問vấn 。

多đa 有hữu 空không 。 空không 村thôn 。 空không 舍xá 如như 是thị 比tỉ 。 此thử 中trung 說thuyết 何hà 等đẳng 空không 。

答đáp 。

空không 者giả 。 我ngã 行hành 我ngã 作tác 俱câu 不bất 見kiến 。 我ngã 行hành 我ngã 作tác 俱câu 不bất 見kiến 者giả 。 是thị 謂vị 空không 。

問vấn 。

何hà 得đắc 不bất 見kiến 我ngã 行hành 我ngã 作tác 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。

我ngã 爾nhĩ 時thời 名danh 隨tùy 藍lam 梵Phạm 志Chí 。

復phục 如như 所sở 說thuyết 。

比Bỉ 丘Khâu 。 我ngã 手thủ 著trước 虛hư 空không 。

答đáp 。

非phi 如như 是thị 。 我ngã 行hành 我ngã 作tác 是thị 假giả 號hiệu 。 但đãn 於ư 五ngũ 陰ấm 中trung 。 計kế 我ngã 是thị 我ngã 行hành 。 世Thế 尊Tôn 不bất 行hành 此thử 。 若nhược 於ư 境cảnh 界giới 計kế 著trước 我ngã 許hứa 。 是thị 名danh 我ngã 作tác 。 是thị 世Thế 尊Tôn 亦diệc 無vô 。 如như 《# 聖thánh 法pháp 印ấn 經kinh 》# 說thuyết 。

空không 者giả 觀quán 世thế 間gian 空không 。

如như 是thị 比tỉ 。 彼bỉ 亦diệc 我ngã 我ngã 所sở 有hữu 俱câu 得đắc 成thành 。 以dĩ 故cố 無vô 咎cữu 。 是thị 謂vị 空không 。

問vấn 。

云vân 何hà 無vô 願nguyện 。

答đáp 。

無vô 願nguyện 者giả 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 不bất 樂nhạo 立lập 。 無vô 願nguyện 者giả 。 不bất 立lập 義nghĩa 。 是thị 入nhập 此thử 三tam 中trung 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 是thị 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 如như 《# 說thuyết 處xứ 經kinh 》# 所sở 說thuyết 。

彼bỉ 若nhược 作tác 是thị 意ý 。 我ngã 及cập 涅Niết 槃Bàn 。

彼bỉ 不bất 攝nhiếp 是thị 三tam 。 此thử 不bất 應ưng 爾nhĩ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 無vô 二nhị 義nghĩa 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 離ly 世thế 一nhất 向hướng 無vô 緣duyên 。 彼bỉ 中trung 無vô 意ý 我ngã 者giả 。 離ly 三tam 世thế 更cánh 無vô 。 此thử 不bất 可khả 說thuyết 。 是thị 以dĩ 三tam 中trung 不bất 樂nhạo 立lập 。 是thị 謂vị 無vô 願nguyện 。

問vấn 。

無vô 想tưởng 云vân 何hà 。

答đáp 。

無vô 想tưởng 者giả 。 事sự 。 作tác 。 俱câu 想tưởng 離ly 。 事sự 。 作tác 。 俱câu 想tưởng 離ly 是thị 無vô 想tưởng 。 如như 所sở 說thuyết 離ly 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 一nhất 切thiết 者giả 。 事sự 及cập 作tác 。 可khả 作tác 是thị 事sự 。 能năng 造tạo 是thị 作tác 。 如như 由do 無vô 明minh 福phước 無vô 福phước 不bất 動động 作tác 行hành 。 彼bỉ 緣duyên 相tương 續tục 有hữu 生sanh 識thức 是thị 事sự 。 無vô 明minh 及cập 行hành 是thị 作tác 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 若nhược 離ly 彼bỉ 是thị 說thuyết 無vô 想tưởng 。

復phục 次thứ 如như 《# 聖thánh 法pháp 印ấn 經kinh 》# 所sở 說thuyết 。

無vô 想tưởng 者giả 不bất 見kiến 其kỳ 色sắc 相tướng 。

如như 是thị 一nhất 切thiết 。 彼bỉ 中trung 亦diệc 說thuyết 。 此thử 三tam 事sự 作tác 俱câu 離ly 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 是thị 三tam 義nghĩa 。 但đãn 說thuyết 異dị 。 如như 言ngôn 河hà 無vô 水thủy 。 不bất 見kiến 水thủy 是thị 一nhất 義nghĩa 而nhi 說thuyết 異dị 。 空không 。 無vô 願nguyện 。 無vô 想tưởng 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 謂vị 定định 。

問vấn 。

云vân 何hà 智trí 。

答đáp 。

智trí 者giả 。 見kiến 。 修tu 。 無Vô 學Học 地địa 所sở 行hành 。 智trí 者giả 是thị 覺giác 。 是thị 三tam 地địa 見kiến 地địa 。 修tu 地địa 。 無Vô 學Học 地địa 。 此thử 中trung 見kiến 。 故cố 曰viết 見kiến 。

問vấn 。

何hà 等đẳng 見kiến 何hà 等đẳng 。

答đáp 。

見kiến 未vị 曾tằng 見kiến 聖thánh 地địa 根căn 。 力lực 。 覺giác 。 道đạo 枝chi 及cập 實thật 。 修tu 者giả 習tập 義nghĩa 。 如như 以dĩ 淳thuần 灰hôi 浣hoán 衣y 。 雖tuy 去khứ 垢cấu 白bạch 淨tịnh 猶do 有hữu 灰hôi 氣khí 。 然nhiên 後hậu 須tu 蔓mạn 那na 華hoa 等đẳng 諸chư 香hương 華hoa 熏huân 。 如như 是thị 見kiến 地địa 。 清thanh 淨tịnh 意ý 禪thiền 無vô 量lượng 諸chư 定định 。 斷đoạn 除trừ 諸chư 結kết 盡tận 極cực 勳huân 。 是thị 謂vị 修tu 。 無Vô 學Học 地địa 者giả 。 婬dâm 。 怒nộ 。 癡si 盡tận 無vô 餘dư 。 是thị 謂vị 無Vô 學Học 。

問vấn 。

何hà 等đẳng 於ư 見kiến 地địa 智trí 。

答đáp 。

見kiến 地địa 者giả 。 法pháp 。 觀quán 。 未vị 知tri 智trí 。 法pháp 智trí 。 觀quán 智trí 。 未vị 知tri 智trí 。 此thử 。

是thị 見kiến 地địa 智trí 。 於ư 中trung 法pháp 智trí 者giả 。 是thị 現hiện 智trí 義nghĩa 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 知tri 癰ung 已dĩ 熟thục 。 以dĩ 利lợi 刀đao 破phá 癰ung 。 然nhiên 後hậu 以dĩ 指chỉ 貫quán 通thông 道đạo 。 令linh 不bất 傷thương 脈mạch 而nhi 後hậu 破phá 癰ung 。 彼bỉ 修tu 行hành 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 正chánh 思tư 惟duy 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 時thời 。 斷đoạn 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 然nhiên 後hậu 生sanh 第đệ 二nhị 智trí 。 如như 欲dục 界giới 苦khổ 無vô 常thường 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 亦diệc 如như 是thị 。 從tùng 此thử 比tỉ 智trí 斷đoạn 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 煩phiền 惱não 。 是thị 謂vị 見kiến 苦khổ 三tam 智trí 。 欲dục 界giới 愛ái 苦khổ 因nhân 。 是thị 法pháp 智trí 即tức 是thị 觀quán 智trí 。 如như 是thị 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 未vị 知tri 智trí 。 是thị 見kiến 習tập 三tam 智trí 。 欲dục 界giới 滅diệt 止chỉ 是thị 法pháp 智trí 。 即tức 是thị 觀quán 智trí 。 如như 是thị 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 未vị 知tri 智trí 。 是thị 謂vị 見kiến 盡tận 三tam 智trí 。 此thử 道đạo 滅diệt 欲dục 界giới 苦khổ 是thị 法pháp 智trí 。 即tức 是thị 觀quán 智trí 。 如như 是thị 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 未vị 知tri 智trí 。 是thị 謂vị 見kiến 道đạo 三tam 智trí 。 此thử 十thập 二nhị 智trí 見kiến 地địa 廣quảng 當đương 知tri 。

問vấn 。

云vân 何hà 修tu 地địa 。

答đáp 。

修tu 地địa 者giả 。 相tương/tướng 。 行hành 。 種chủng 知tri 。 相tương 知tri 。 行hành 知tri 。 種chủng 知tri 。 此thử 三tam 修tu 地địa 。

問vấn 。

云vân 何hà 相tương/tướng 。 答đáp 。

相tương/tướng 者giả 。 起khởi 。 住trụ 。 壞hoại 。 起khởi 者giả 生sanh 。 住trụ 者giả 成thành 。 壞hoại 者giả 敗bại 。

問vấn 。

漫mạn 說thuyết 於ư 眾chúng 生sanh 涅Niết 槃Bàn 有hữu 疑nghi 。 眾chúng 生sanh 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 有hữu 此thử 相tương/tướng 。 若nhược 有hữu 者giả 為vi 大đại 過quá 。 即tức 有hữu 無vô 常thường 。 若nhược 不bất 者giả 。 此thử 經Kinh 有hữu 過quá 。 應ưng 當đương 說thuyết 起khởi 住trụ 壞hoại 是thị 有hữu 為vi 相tương/tướng 。

答đáp 。

眾chúng 生sanh 者giả 。 於ư 相tương/tướng 是thị 。 餘dư 不bất 可khả 說thuyết 。 若nhược 異dị 即tức 有hữu 常thường 。 若nhược 是thị 即tức 無vô 常thường 。 是thị 二nhị 過quá 不bất 可khả 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 分phân 別biệt 。 當đương 知tri 相tương/tướng 者giả 。 一nhất 向hướng 有hữu 為vi 相tương/tướng 。

問vấn 。

今kim 說thuyết 功công 德đức 。 云vân 何hà 此thử 相tương/tướng 是thị 功công 德đức 。

答đáp 。

今kim 說thuyết 智trí 。 若nhược 此thử 三tam 中trung 智trí 。 是thị 功công 德đức 非phi 相tướng 。

問vấn 。

云vân 何hà 行hành 。

答đáp 。

行hành 者giả 。 無vô 常thường 。 苦khổ 。 非phi 我ngã 見kiến 。 行hành 者giả 。 盡tận 智trí 是thị 行hành 義nghĩa 。 此thử 相tương/tướng 由do 是thị 行hành 知tri 。 是thị 行hành 義nghĩa 。 陰ấm 無vô 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 者giả 是thị 苦khổ 。 若nhược 苦khổ 者giả 是thị 不bất 自tự 在tại 。 故cố 非phi 我ngã 。 無vô 常thường 者giả 不bất 久cửu 住trụ 。 故cố 如như 水thủy 泡bào 。 苦khổ 者giả 逼bức 迫bách 。 故cố 如như 箭tiễn 在tại 體thể 。 非phi 我ngã 者giả 不bất 自tự 在tại 。 故cố 如như 借tá 瓔anh 珞lạc 。 是thị 謂vị 行hành 。

問vấn 。

云vân 何hà 種chủng 。 答đáp 。

種chủng 者giả 。 味vị 。 患hoạn 。 離ly 。 種chủng 者giả 是thị 味vị 。 是thị 患hoạn 。 是thị 離ly 。

問vấn 。

是thị 誰thùy 。

答đáp 。

是thị 有hữu 為vi 。 於ư 中trung 味vị 者giả 是thị 妙diệu 。 患hoạn 者giả 是thị 惡ác 。 離ly 者giả 俱câu 息tức 。 於ư 中trung 天thiên 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 味vị 。 三tam 惡ác 道đạo 苦khổ 是thị 患hoạn 。 離ly 罪tội 福phước 是thị 離ly 。 若nhược 如như 是thị 觀quán 。 正chánh 見kiến 功công 德đức 故cố 。 故cố 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。 是thị 謂vị 種chủng 。 此thử 是thị 修tu 地địa 智trí 。

問vấn 。

云vân 何hà 無Vô 學Học 地địa 智trí 。

答đáp 。

無Vô 學Học 地địa 者giả 。 達đạt 。 通thông 。 辯biện 智trí 。 達đạt 智trí 。 通thông 智trí 。 有hữu 辯biện 智trí 。 是thị 三tam 無Vô 學Học 地địa 智trí 。

問vấn 。

云vân 何hà 達đạt 智trí 。

答đáp 。

達đạt 者giả 。 宿túc 命mạng 。 生sanh 死tử 。 漏lậu 盡tận 智trí 。 宿túc 命mạng 智trí 。 生sanh 死tử 智trí 。 漏lậu 盡tận 智trí 是thị 謂vị 達đạt 。 能năng 達đạt 。 故cố 曰viết 達đạt 。 達đạt 是thị 知tri 義nghĩa 。 於ư 中trung 宿túc 命mạng 智trí 憶ức 過quá 去khứ 所sở 作tác 行hành 。 生sanh 死tử 智trí 知tri 得đắc 業nghiệp 果quả 。 漏lậu 盡tận 智trí 後hậu 當đương 說thuyết 。

復phục 次thứ 煩phiền 惱não 有hữu 三tam 種chủng 。

過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 處xứ 。 過quá 去khứ 者giả 十thập 八bát 見kiến 。 未vị 來lai 四tứ 十thập 四tứ 見kiến 。 現hiện 在tại 處xứ 身thân 見kiến 。 由do 此thử 故cố 生sanh 。 故cố 分phân 別biệt 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 於ư 中trung 若nhược 得đắc 宿Túc 命Mạng 智Trí 。 者giả 不bất 謗báng 過quá 去khứ 。 得đắc 生sanh 死tử 智trí 者giả 不bất 癡si 於ư 未vị 來lai 。 得đắc 漏lậu 盡tận 智trí 者giả 不bất 著trước 現hiện 在tại 處xứ 。

問vấn 。

云vân 何hà 漏lậu 盡tận 智trí 。

答đáp 。

漏lậu 盡tận 智trí 者giả 。 盡tận 。 無vô 生sanh 。 願nguyện 智trí 。 我ngã 煩phiền 惱não 盡tận 。 觀quán 如như 是thị 。 是thị 盡tận 智trí 。 不bất 復phục 生sanh 者giả 。 是thị 無vô 生sanh 智trí 。 譬thí 如như 師sư 治trị 蛇xà 所sở 螫thích 。 知tri 已dĩ 除trừ 毒độc 。 是thị 一nhất 智trí 。 不bất 為vi 前tiền 氣khí 所sở 熏huân 。 是thị 第đệ 二nhị 智trí 。 無vô 生sanh 智trí 亦diệc 如như 是thị 。 願nguyện 智trí 者giả 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 以dĩ 宿Túc 命Mạng 智Trí 。 自tự 憶ức 生sanh 相tương 續tục 。 非phi 餘dư 是thị 願nguyện 智trí 。 以dĩ 願nguyện 故cố 亦diệc 知tri 他tha 。 是thị 謂vị 願nguyện 智trí 。

問vấn 。

云vân 何hà 通thông 。

答đáp 。

通thông 者giả 。 如như 意ý 足túc 。 天thiên 耳nhĩ 。 他tha 心tâm 智trí 。 如như 意ý 足túc 。 天thiên 耳nhĩ 。 他tha 心tâm 智trí 。 此thử 三tam 是thị 通thông 。 如như 意ý 足túc 者giả 。 後hậu 當đương 說thuyết 。 天thiên 耳nhĩ 者giả 。 以dĩ 定định 力lực 故cố 。 處xử 一nhất 緣duyên 中trung 增tăng 長trưởng 四tứ 大đại 淨tịnh 。 此thử 天thiên 人nhân 至chí 惡ác 趣thú 。 聞văn 聲thanh 隨tùy 其kỳ 力lực 。 如như 眼nhãn 或hoặc 見kiến 近cận 或hoặc 見kiến 遠viễn 。 隨tùy 其kỳ 眼nhãn 力lực 。 如như 是thị 隨tùy 其kỳ 定định 力lực 得đắc 天thiên 耳nhĩ 。 他tha 心tâm 智trí 者giả 。 如như 見kiến 眾chúng 生sanh 若nhược 聞văn 聲thanh 。 知tri 彼bỉ 心tâm 念niệm 。 如như 是thị 如như 是thị 。

問vấn 。

云vân 何hà 如như 意ý 足túc 。 答đáp 。

如như 意ý 足túc 者giả 。 遊du 空không 。 變biến 化hóa 。 聖thánh 自tự 在tại 。 如như 意ý 足túc 者giả 。 得đắc 如như 意ý 。 故cố 說thuyết 如như 意ý 。 如như 意ý 是thị 自tự 。 在tại 義nghĩa 。 遊du 空không 自tự 在tại 。 變biến 化hóa 自tự 在tại 。 聖thánh 自tự 在tại 。 是thị 謂vị 三tam 種chủng 如như 意ý 足túc 。 遊du 空không 自tự 在tại 者giả 。 履lý 水thủy 蹈đạo 虛hư 。 能năng 徹triệt 入nhập 地địa 。 石thạch 壁bích 皆giai 過quá 。 捫môn 摸mạc 日nhật 月nguyệt 。 是thị 謂vị 遊du 空không 自tự 在tại 。 變biến 化hóa 自tự 在tại 者giả 。 現hiện 人nhân 象tượng 馬mã 車xa 。 山sơn 林lâm 城thành 郭quách 。 皆giai 能năng 化hóa 現hiện 。 聖thánh 自tự 在tại 者giả 。 能năng 化hóa 壽thọ 。 化hóa 水thủy 為vi 酥tô 。 化hóa 土thổ/độ 石thạch 為vi 金kim 銀ngân 。 如như 是thị 比tỉ 是thị 謂vị 如như 意ý 足túc 。 聖thánh 所sở 增tăng 長trưởng 養dưỡng 。 如như 意ý 足túc 。 天thiên 耳nhĩ 。 他tha 心tâm 智trí 是thị 謂vị 通thông 。 宿túc 命mạng 智trí 。 生sanh 死tử 智trí 。 是thị 凡phàm 夫phu 五ngũ 通thông 。

問vấn 。

云vân 何hà 辯biện 。

答đáp 。

辯biện 者giả 。 法pháp 。 義nghĩa 。 辭từ 。 應Ứng 。 善thiện 知tri 法pháp 。 善thiện 知tri 義nghĩa 。 善thiện 知tri 辭từ 。 善thiện 知tri 應ưng 。 此thử 四tứ 是thị 辯biện 。 知tri 法pháp 者giả 知tri 名danh 。 句cú 。 味vị 。 知tri 義nghĩa 者giả 。 即tức 知tri 彼bỉ 性tánh 實thật 。 如như 火hỏa 是thị 名danh 彼bỉ 熱nhiệt 。 是thị 義nghĩa 於ư 中trung 不bất 癡si 。 知tri 辭từ 者giả 。 此thử 文văn 飾sức 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 知tri 應ưng 者giả 。 不bất 顛điên 倒đảo 說thuyết 句cú 文văn 飾sức 。 亦diệc 不bất 差sai 錯thác 。 是thị 謂vị 辯biện 。 此thử 亦diệc 於ư 學học 地địa 智trí 已dĩ 廣quảng 說thuyết 。

問vấn 。

如như 戒giới 及cập 定định 。 學học 無Vô 學Học 地địa 中trung 亦diệc 可khả 得đắc 戒giới 定định 。 何hà 以dĩ 不bất 三tam 種chủng 說thuyết 。

答đáp 。

無vô 戒giới 戒giới 差sai 別biệt 。 非phi 為vi 學học 。 離ly 殺sát 生sanh 。 眾chúng 生sanh 極cực 護hộ 。 無Vô 學Học 不bất 如như 是thị 。 若nhược 學học 不bất 殺sát 生sanh 。 即tức 是thị 無Vô 學Học 。 以dĩ 是thị 無vô 差sai 降giáng/hàng 故cố 。 不bất 說thuyết 三tam 種chủng 。

德đức 品phẩm 第đệ 二nhị 真chân 度độ 說thuyết 竟cánh 。

三Tam 法Pháp 度Độ 論Luận 卷quyển 上thượng