tam bệnh
Phật Quang Đại Từ Điển
(三病) Bệnh, Phạm:Vyàdhi. I. Tam Bệnh. Tùy theo tính chất, bệnh được chia làm 3 loại: Phong, hàn, khí hoặc nhiệt, phong và lãnh, là 3 thứ bệnh lớn của thế gian.Theo kinh Đại bát niết bàn quyển 39 (bản Bắc) thì dùng tô đối trị bệnh nóng, dùng dầu đối trị bệnh phong và dùng mật đối trị bệnh lạnh. [X. kinh Tăng nhất a hàm Q.12]. II. Tam Bệnh. Ba thứ bệnh: Dễ trị, khó trị, không thể trị, hoặc bệnh nặng, bệnh rất nặng, bệnh không thể trị. Ngoài ra có chỗ dùng 3 thứ bệnh khó trị ví dụ cho 3 hạng người khó giáo hóa: 1. Người phỉ báng Đại thừa: Người không tin nhận giáo pháp của Như lai, vọng sinh hủy báng kinh điển Đại thừa, như căn bệnh nặng ở thế gian, thực là khó trị. 2. Người phạm năm tội nghịch: Giết cha, giết mẹ, hại A la hán, làm cho thân Phật chảy máu và phá hòa hợp tăng, như căn bệnh rất nặng ở thế gian, cực kì khó trị. 3. Nhất xiển đề: Người bài bác luậtnhân quả, tà kiến tráo trở, không tin có báo ở hiện tại và vị lai, không chịu gần gũi bạn lành, không nghe lời chư Phật răn dạy, như chứng bệnh nặng ở thế gian, rất khó chữa khỏi. [X. luật Ngũ phần Q.5; luận Hiển dương đại giới Q.1]. III. Tam Bệnh. Chỉ cho 3 thứ bệnh: Nghiệp, quỉ, tứ đại. Bệnh nghiệp dùng thiện căn đối trị, bệnh quỉ dùng chú dược đối trị và bệnh tứ đại dùng y dược đối trị. Đức Dược sư Như lai dùng lí trí giáo hóa 3 nghiệp để diệt trừ 3 thứ bệnh này. [X. Đại tạng pháp số Q.11; Nhũ vị sao Q.8].IV. Tam Bệnh. Chỉ cho 3 thứ bệnh nói trong kinh Niết bàn quyển 39 (bản Bắc). 1. Bệnh tham: Tu bất tịnh quán để đối trị. 2. Bệnh sân: Tu từ bi quán để đối trị. 3. Bệnh si: Tu nhân duyên quán để đối trị.