sự quán lí quán

Phật Quang Đại Từ Điển

(事觀理觀) Cũng gọi Sự lý nhị quán. Chỉ cho 2 pháp quán Sự và Lí. Sự quán là quán chiếu những sự vật sai biệt đến sum la; Lí quán là quán chiếu lí vô sinh bình đẳng. Đối với Sự quán và Lí quán, 2 phái Sơn gia, Sơn ngoại thuộc tông Thiên Thai đều có quan điểm khác nhau. Các học giả phái Sơn gia cho rằng sở dĩ có chỗ khác nhau giữa Sự quán và Lí quán là do phương pháp quán chiếu bất đồng, còn cảnh sở quán thì không sai khác mà chỉlà 1 niệm mê sự. Trong tông Thiên Thai, thuyết Sự Quán, Lí Quán này bắt đầu từ ngài Kinh Khê Trạm Nhiên, trong Chỉ quán nghĩa lệ 2 quyển do ngài soạn có dẫn dụng Duy thức quán và Thực tướng quán nói trong kinh Chiêm sát quyển hạ để ấn chứng cho Sự quán và Lí quán. Vì Duy thức quán tức là Sự quán gồm đủ 3 tính, dùng sự suy xét tứ cú để đạt đến lí thực tướng; còn Thực tướng quán tức là Lí quán để đạt đến Thực tướng; bởi vậy, nói theo Duy thức quán và Thực tướng quán thì cũng không được dùng cảnh sở quán để phân tích Sự sai biệt và Lí bình đẳng. Ngoài ra, trong Chỉ quán nghĩa lệ tùy thích quyển 4, ngài Nguyên xử theo ý ngài Tứ minh Tri lễ, chỉ trích thuyết của các học giả phái Sơn ngoại cho rằng quán chiếu nội tâm là lí quán, quán chiếu ngoại sắc là sự quán. Trong sách đã dẫn ở trên còn bàn rõ về sự quan hệ giữa 4 loại Tam muội và Sự quán lí quán. [X. Trung luận sớ Q.7; Thập bất nhị môn chỉ yếu sao Q.thượng]. (xt. Quán Pháp).