事理 ( 事sự 理lý )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）因緣生之有為法謂為事。不生不滅之無為法謂為理，即事者森羅萬象之相，理者真如之體也。然如大乘中三論宗謂理為真空，非別有理之實體。如法相宗謂理雖有實體。然惟為事之所依，依事之緣起而無何等之關係，即不障之能作因也。如華嚴宗謂真如之理。雖為不生不滅之無為法身，然依無明之染緣者，起九界之染法，依菩提之淨緣者，起佛界之淨法。如天台宗真言宗謂一切之有為法不論染淨，總為具於真如之體之德相也。又日本真言宗東密謂理為攝持之義，有為之事法，一一攝持其體，名為理，敢謂顯教所謂真如之體，實超過於華天等之所談者。然如華嚴者雖如其所言，而至於天台之教，謂世間相常住，則假令無以理直為事之釋，而其意以為生滅之事相即不生不滅之理體勿論矣。法華玄義五上曰：「念念開發一切法界，願行事理自然和融，迴入平等法界法。」法華文句八曰：「理是真如，真如本淨。有佛無佛常不變易，故名理為實。事是心意識等，起淨不淨業改轉不定，故名事為權。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） 因nhân 緣duyên 生sanh 之chi 有hữu 為vi 法pháp 謂vị 為vi 事sự 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 之chi 無vô 為vi 法Pháp 謂vị 為vi 理lý ， 即tức 事sự 者giả 森sâm 羅la 萬vạn 象tượng 之chi 相tướng 理lý 者giả 真Chân 如Như 之chi 體thể 也dã 。 然nhiên 如như 大Đại 乘Thừa 中trung 三tam 論luận 宗tông 謂vị 理lý 為vi 真chân 空không ， 非phi 別biệt 有hữu 理lý 之chi 實thật 體thể 。 如như 法Pháp 相tướng 宗tông 謂vị 理lý 雖tuy 有hữu 實thật 體thể 。 然nhiên 惟duy 為vi 事sự 之chi 所sở 依y ， 依y 事sự 之chi 緣duyên 起khởi 而nhi 無vô 何hà 等đẳng 之chi 關quan 係hệ ， 即tức 不bất 障chướng 之chi 能năng 作tác 因nhân 也dã 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 謂vị 。 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 雖tuy 為vi 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 之chi 無vô 為vi 法Pháp 身thân 。 然nhiên 依y 無vô 明minh 之chi 染nhiễm 緣duyên 者giả ， 起khởi 九cửu 界giới 之chi 染nhiễm 法pháp ， 依y 菩Bồ 提Đề 之chi 淨tịnh 緣duyên 者giả ， 起khởi 佛Phật 界giới 之chi 淨tịnh 法pháp 。 如như 天thiên 台thai 宗tông 真chân 言ngôn 宗tông 謂vị 一nhất 切thiết 之chi 有hữu 為vi 法pháp 不bất 論luận 染nhiễm 淨tịnh ， 總tổng 為vi 具cụ 於ư 真Chân 如Như 之chi 體thể 之chi 德đức 相tướng 也dã 。 又hựu 日nhật 本bổn 真chân 言ngôn 宗tông 東đông 密mật 謂vị 理lý 為vi 攝nhiếp 持trì 之chi 義nghĩa ， 有hữu 為vi 之chi 事sự 法pháp ， 一nhất 一nhất 攝nhiếp 持trì 其kỳ 體thể ， 名danh 為vi 理lý ， 敢cảm 謂vị 顯hiển 教giáo 所sở 謂vị 真Chân 如Như 之chi 體thể ， 實thật 超siêu 過quá 於ư 華hoa 天thiên 等đẳng 之chi 所sở 談đàm 者giả 。 然nhiên 如như 華hoa 嚴nghiêm 者giả 雖tuy 如như 其kỳ 所sở 言ngôn 。 而nhi 至chí 於ư 天thiên 台thai 之chi 教giáo ， 謂vị 世thế 間gian 相tướng 常thường 住trụ 。 則tắc 假giả 令linh 無vô 以dĩ 理lý 直trực 為vi 事sự 之chi 釋thích ， 而nhi 其kỳ 意ý 以dĩ 為vi 生sanh 滅diệt 之chi 事sự 相tướng 即tức 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 之chi 理lý 體thể 勿vật 論luận 矣hĩ 。 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 五ngũ 上thượng 曰viết ： 「 念niệm 念niệm 開khai 發phát 一nhất 切thiết 法Pháp 界Giới 。 願nguyện 行hành 事sự 理lý 自tự 然nhiên 和hòa 融dung ， 迴hồi 入nhập 平bình 等đẳng 法Pháp 界Giới 法pháp 。 」 法pháp 華hoa 文văn 句cú 八bát 曰viết ： 「 理lý 是thị 真Chân 如Như 真Chân 如Như 本bổn 淨tịnh 。 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 常thường 不bất 變biến 易dị ， 故cố 名danh 理lý 為vi 實thật 。 事sự 是thị 心tâm 意ý 識thức 等đẳng 。 起khởi 淨tịnh 不bất 淨tịnh 業nghiệp 。 改cải 轉chuyển 不bất 定định ， 故cố 名danh 事sự 為vi 權quyền 。 」 。