sơ thiền thiên
Phật Quang Đại Từ Điển
(初禪天) Một trong 4 trời Thiền cõi Sắc, là nơi sinh đến của những người tu định Sơ thiền sau khi mệnh chung, hoặc chỉ cho chúng sinh sống ở cõi trời này. Vì chúng sinh ở cõi trời này đã xa lìa các pháp xấu ác ở cõi Dục, sinh khởi cảm nhận mừng, vui, nên cõi trời này còn được gọi là Li sinh hỉ lạc địa (nơi lìa ác sinh mừng vui). Cứ theo luận Câu xá quyển 8, 28 và luận Thuận chính lí quyển 21, chúng sinh cõi trời này được chia làm 3 hạng: 1. Đại phạm thiên (Phạn: Mahàbrahman): Vua cõi Sơ thiền, cũng là Đại phạm vương, chúa tể thế giớiSa bà. Đại phạm thiên nhờ có duyên lành rộng lớn mà được sinh ra, là người sinh đầu tiên và chết sau cùng, được định Trung gian, uy đức thù thắng. 2. Phạm chúng thiên (Phạn: Brahmapàriwadya): Chúng trời thuộc quyền sở hữu, giáo hóa và thống lãnh của Phạm thiên. 3. Phạm phụ thiên (Phạn: Brahmapurohita): Chúng trời xếp hàng đi trước để phụ giúp và bảo vệ Đại phạm thiên. Trong phẩm Đao lợi thiên kinh Trường a hàm quyển 20, ngoài 3 hạng trên, còn liệt kê,Phạm thân thiên (Phạn: Brahma- kàyika), cộng chung là 4 hạng. Ngoài ra, kinh Trường a hàm quyển 20, luận Đại tì bà sa quyển 136, luận Câu xá quyển 11 và luận Lập thế a tì đàm quyển 3, 7… còn nói rõ về chỗ ở, thân lượng, thọ lượng… của các chúng trời cõi Sơ thiền. Lại nữa, cõi trời này là thế giới của Đại phạm thiên cư trú, cho nên cũng gọi là Phạm giới (Phạn: Brahma-loka). [X. luận Du già sư địa Q.4; luận Đại tì bà sa Q.98; luận Đại trí độ Q.9]. (xt. Tứ Thiền Thiên, Sắc Giới).