sở duyên phọc

Phật Quang Đại Từ Điển

(所緣縛) I. Sở Duyên Phược. Đối lại: Tương ứng phược. Phược là trói buộc, tên khác của phiền não; vì các phiền não có khả năng trói buộc, khiến con người không được tự do, tự tại, nên gọi là Phược, 1 trong 2 phược. Các phiền não trói buộc tâm, tâm sở và cảnh sở duyên, có thể chia làm 2 loại là Tương ứng phược và Sở duyên phược. Trong đó, Tương ứng phược nghĩa là các phiền não trói buộc tâm, tâm sở, đồng thời lại tương ứng với các tâm này, làm cho không được tự tại đối với cảnh sở duyên. Còn Sở duyên phược nghĩa là khi các phiền não duyên với cảnh thì chắc chắn có thế lực rất mạnh trói buộc cảnh sở duyên này, khiến chúng không được tự tại. Trong Sở duyên phược lại có 4 thứ khác nhau là: Đồng bộ đồng phẩm, Đồng bộ dị phẩm, Dị bộ đồng phẩm và Dị bộ dị phẩm. Như 10 tùy miên của Khổ đế ở cõi Dục mỗi mỗi trói buộc nhau, thành Sở duyên phược đồng bộ; các hoặc Biến hành của Tập đế trói buộc các pháp thuộc Khổ đế, thành Sở duyên phược dị bộ; còn các phiền não ở giai vị Tu đạo thì trói buộc 5 uẩn thiện, vô kí… [X. luận Đại tìbà sa Q.86; Câu xá luận quang kí Q.1; Câu xá luận bảo sớ Q.1; Duy thức luận liễu nghĩa đăng Q.5 phần đầu].II. Sở Duyên Phược. Đối lại: Năng duyên phược. Cảnh sở duyên bị tâm năng duyên trói buộc, gọi là Năng duyên phược; trái lại, tâm năng duyên bị cảnh sở duyên ngăn ngại thì gọi là Sở duyên phược. (xt. Sở Duyên, Sở Duyên Hữu Đối).