廣Quảng 釋Thích 菩Bồ 提Đề 心Tâm 論Luận
Quyển 1
蓮Liên 華Hoa 戒Giới 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 宋Tống 施Thí 護Hộ 譯Dịch
廣Quảng 釋Thích 菩Bồ 提Đề 心Tâm 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất
蓮liên 華hoa 戒giới 菩Bồ 薩Tát 造tạo
西tây 天thiên 譯dịch 經kinh 三Tam 藏Tạng 。 傳truyền 法pháp 大đại 師sư 施thí 護hộ 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
歸quy 命mạng 三tam 世thế 一nhất 切thiết 佛Phật 。 略lược 集tập 大Đại 乘Thừa 諸chư 法pháp 行hành 。
建kiến 立lập 最tối 初sơ 勝thắng 事sự 業nghiệp 。 我ngã 今kim 廣quảng 釋thích 菩Bồ 提Đề 心tâm 。
此thử 中trung 云vân 何hà 。 若nhược 欲dục 速tốc 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 總tổng 略lược 標tiêu 心tâm 住trụ 於ư 三tam 處xứ 。 出xuất 生sanh 悲bi 心tâm 。 從tùng 悲bi 發phát 生sanh 。 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 所sở 有hữu 最tối 勝thắng 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 皆giai 由do 悲bi 心tâm 。 而nhi 為vi 根căn 本bổn 。 此thử 悲bi 所sở 因nhân 為vì 觀quán 眾chúng 生sanh 故cố 。 如như 聖thánh 法pháp 集tập 經Kinh 云vân 。
爾nhĩ 時thời 觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 不phủ 。 應ưng 修tu 學học 多đa 種chủng 法Pháp 門môn 。 但đãn 於ư 一nhất 法pháp 而nhi 自tự 勤cần 行hành 。 即tức 於ư 一nhất 切thiết 。 法pháp 如như 掌chưởng 中trung 得đắc 。 何hà 等đẳng 一nhất 法pháp 。 所sở 謂vị 大đại 悲bi 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 此thử 大đại 悲bi 。 即tức 於ư 一nhất 切thiết 。 佛Phật 法Pháp 如như 掌chưởng 中trung 得đắc 。 世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 輪luân 寶bảo 行hành 處xứ 。 即tức 得đắc 一nhất 切thiết 力lực 聚tụ 。 而nhi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 大đại 悲bi 行hành 處xứ 。 即tức 能năng 成thành 就tựu 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 力lực 聚tụ 。 世Thế 尊Tôn 又hựu 如như 士sĩ 夫phu 命mạng 根căn 堅kiên 固cố 。 即tức 能năng 令linh 諸chư 根căn 而nhi 得đắc 轉chuyển 故cố 。 而nhi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 大đại 悲bi 堅kiên 固cố 。 乃nãi 能năng 令linh 諸chư 菩Bồ 提Đề 行hành 法pháp 而nhi 得đắc 轉chuyển 故cố 。
如như 無vô 盡tận 意ý 經Kinh 云vân 。
復phục 次thứ 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 當đương 知tri 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 悲bi 無vô 盡tận 。 何hà 以dĩ 故cố 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 為vì 先tiên 導đạo 故cố 。 舍Xá 利Lợi 子Tử 譬thí 如như 士sĩ 夫phu 。 所sở 有hữu 命mạng 根căn 。 與dữ 出xuất 入nhập 息tức 。 而nhi 為vi 先tiên 導đạo 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 門môn 。 廣quảng 大đại 普phổ 集tập 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 菩Bồ 薩Tát 大đại 悲bi 。 為vì 先tiên 導đạo 故cố 。 如như 象tượng 頭đầu 經Kinh 云vân 。
爾nhĩ 時thời 有hữu 一nhất 天thiên 子tử 。 問vấn 妙Diệu 吉Cát 祥Tường 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 當đương 云vân 何hà 能năng 發phát 起khởi 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 薩Tát 勝thắng 行hành 。 復phục 云vân 何hà 住trụ 。 妙diệu 吉cát 祥tường 言ngôn 。 天thiên 子tử 大đại 悲bi 乃nãi 能năng 發phát 起khởi 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 薩Tát 勝thắng 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 緣duyên 諸chư 眾chúng 生sanh 。 為vi 境cảnh 界giới 住trụ 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 常thường 起khởi 愛ái 念niệm 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 於ư 己kỷ 身thân 。 無vô 所sở 顧cố 惜tích 。 純thuần 一nhất 為vi 他tha 長trưởng 養dưỡng 利lợi 益ích 。 於ư 長trường 時thời 中trung 。 難nan 作tác 能năng 作tác 。 發phát 生sanh 諸chư 行hành 。
如như 信tín 力lực 法Pháp 門môn 經Kinh 云vân 。 彼bỉ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 悲bi 心tâm 堅kiên 固cố 。 為vi 救cứu 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。
時thời 而nhi 無vô 少thiểu 分phần 苦khổ 想tưởng 。 若nhược 得đắc 度độ 已dĩ 亦diệc 無vô 所sở 度độ 之chi 想tưởng 。 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 。 難nan 行hành 苦khổ 行hạnh 。 如như 是thị 不bất 久cửu 。 諸chư 行hành 圓viên 滿mãn 。 成thành 本bổn 所sở 願nguyện 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 得đắc 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 如như 是thị 皆giai 由do 悲bi 為vi 根căn 本bổn 。 所sở 有hữu 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 現hiện 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 大đại 悲bi 普phổ 攝nhiếp 。 廣quảng 為vì 世thế 間gian 。 作tác 最tối 勝thắng 利lợi 益ích 。 安an 住trụ 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 如như 是thị 佛Phật 所sở 行hành 。 悉tất 以dĩ 大đại 悲bi 而nhi 為vi 其kỳ 因nhân 。 諸chư 佛Phật 因nhân 中trung 設thiết 有hữu 苦khổ 惱não 。
爾nhĩ 時thời 乃nãi 緣duyên 眾chúng 生sanh 作tác 意ý 。 轉chuyển 復phục 多đa 作tác 增tăng 長trưởng 不bất 退thoái 。 如như 佛Phật 於ư 諸chư 經Kinh 中trung 說thuyết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 於ư 諸chư 趣thú 中trung 。 有hữu 種chủng 種chủng 苦khổ 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 極cực 大đại 苦khổ 惱não 。 菩Bồ 薩Tát 常thường 為vì 眾chúng 生sanh 。 悲bi 愍mẫn 觀quán 察sát 。 所sở 謂vị 地địa 獄ngục 。 趣thú 中trung 有hữu 種chủng 種chủng 苦khổ 。 業nghiệp 火hỏa 燒thiêu 然nhiên 長trường 時thời 無vô 間gian 苦khổ 惱não 無vô 盡tận 。 如như 世thế 盜đạo 賊tặc 種chủng 種chủng 治trị 罰phạt 。 繫hệ 縛phược 捶chúy 打đả 鐵thiết 叉xoa 驅khu 逐trục 。 斷đoạn 截tiệt 身thân 分phần/phân 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 此thử 苦khổ 亦diệc 然nhiên 。 餓ngạ 鬼quỷ 趣thú 中trung 。 有hữu 其kỳ 種chủng 種chủng 。 極cực 饑cơ 渴khát 苦khổ 。 身thân 體thể 乾can 枯khô 。 為vi 伺tứ 求cầu 食thực 故cố 。 互hỗ 相tương 殘tàn 害hại 。 雖tuy 常thường 伺tứ 求cầu 縱túng/tung 經kinh 百bách 歲tuế 。 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 少thiểu 分phần 殘tàn 棄khí 及cập 不bất 淨tịnh 等đẳng 。 又hựu 有hữu 餓ngạ 鬼quỷ 自tự 力lực 劣liệt 薄bạc 依y 他tha 勝thắng 者giả 。 雖tuy 復phục 依y 止chỉ 。 而nhi 無vô 所sở 得đắc 。 設thiết 有hữu 所sở 得đắc 。 轉chuyển 為vi 強cường 力lực 諸chư 鬼quỷ 。 欺khi 陵lăng 逼bức 奪đoạt 埵đóa 打đả 治trị 罰phạt 。 受thọ 如như 是thị 等đẳng 。 無vô 量lượng 苦khổ 惱não 。 受thọ 是thị 苦khổ 者giả 。 是thị 昔tích 人nhân 中trung 富phú 樂lạc 。 自tự 在tại 等đẳng 類loại 。 由do 起khởi 諸chư 惡ác 故cố 墮đọa 是thị 趣thú 中trung 。 畜súc 生sanh 趣thú 中trung 。 受thọ 無vô 數số 苦khổ 。 起khởi 恚khuể 害hại 心tâm 。 互hỗ 相tương 食thực 噉đạm 。 或hoặc 有hữu 穿xuyên 通thông 其kỳ 鼻tị 或hoặc 破phá 裂liệt 其kỳ 身thân 。 或hoặc 打đả 縛phược 等đẳng 。 極cực 不bất 自tự 在tại 。 遍biến 身thân 楚sở 痛thống 。 實thật 無vô 少thiểu 分phần 可khả 愛ái 樂nhạo 處xứ 。 如như 人nhân 負phụ 重trọng 嘗thường 無vô 懈giải 倦quyện 。 雖tuy 復phục 長trường 時thời 不bất 念niệm 疲bì 乏phạp 。 又hựu 諸chư 畜súc 生sanh 於ư 廣quảng 野dã 中trung 一nhất 心tâm 肆tứ 逸dật 。 此thử 彼bỉ 奔bôn 馳trì 曾tằng 無vô 暫tạm 住trụ 。 互hỗ 相tương 殘tàn 害hại 。 互hỗ 起khởi 怖bố 畏úy 。 於ư 此thử 趣thú 中trung 復phục 有hữu 是thị 苦khổ 。 如như 是thị 地địa 獄ngục 。 餓ngạ 鬼quỷ 畜súc 生sanh 諸chư 趣thú 。 由do 起khởi 種chủng 種chủng 煩phiền 惱não 惡ác 業nghiệp 。 為vi 其kỳ 因nhân 故cố 。 彼bỉ 彼bỉ 趣thú 中trung 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 如như 人nhân 墮đọa 於ư 崖nhai 險hiểm 之chi 處xứ 。 苦khổ 惱não 亦diệc 然nhiên 。 彼bỉ 人nhân 趣thú 中trung 。 有hữu 種chủng 種chủng 苦khổ 。 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 。
復phục 次thứ 欲dục 界giới 諸chư 天thiên 。 欲dục 火hỏa 燒thiêu 然nhiên 。 心tâm 意ý 散tán 亂loạn 。 欲dục 令linh 自tự 心tâm 於ư 剎sát 那na 間gian 。 定định 聚tụ 一nhất 處xứ 。 竟cánh 不bất 能năng 得đắc 。 當đương 知tri 欲dục 樂lạc 壞hoại 時thời 苦khổ 即tức 現hiện 前tiền 。 如như 貧bần 苦khổ 者giả 云vân 何hà 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 欲dục 天thiên 中trung 常thường 所sở 墮đọa 滅diệt 。 怖bố 畏úy 憂ưu 惱não 及cập 破phá 壞hoại 等đẳng 亦diệc 非phi 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 所sở 有hữu 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 。 謂vị 由do 諸chư 行hành 常thường 所sở 遷thiên 轉chuyển 。 彼bỉ 天thiên 報báo 盡tận 。 或hoặc 復phục 墮đọa 於ư 。 地địa 獄ngục 等đẳng 趣thú 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 趣thú 類loại 中trung 。 煩phiền 惱não 業nghiệp 等đẳng 常thường 所sở 纏triền 縛phược 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 由do 是thị 生sanh 諸chư 苦khổ 惱não 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 苦khổ 火hỏa 熾sí 盛thịnh 。 燒thiêu 然nhiên 世thế 間gian 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 是thị 。 苦khổ 已dĩ 即tức 起khởi 悲bi 心tâm 。 普phổ 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 又hựu 復phục 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 受thọ 種chủng 種chủng 苦khổ 時thời 。 無vô 怨oán 無vô 親thân 。 起khởi 悲bi 愍mẫn 心tâm 。 平bình 等đẳng 觀quán 察sát 而nhi 為vi 救cứu 度độ 。 又hựu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 輪luân 迴hồi 流lưu 轉chuyển 。 菩Bồ 薩Tát 未vị 嘗thường 於ư 一nhất 眾chúng 生sanh 。 不bất 起khởi 親thân 友hữu 之chi 想tưởng 。 起khởi 是thị 平bình 等đẳng 心tâm 故cố 。 即tức 以dĩ 是thị 行hành 。 於ư 十thập 方phương 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 普phổ 遍biến 觀quán 察sát 。 若nhược 見kiến 一nhất 眾chúng 生sanh 。 有hữu 苦khổ 惱não 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 愛ái 之chi 如như 子tử 。 即tức 當đương 代đại 受thọ 不bất 令linh 眾chúng 生sanh 。 受thọ 是thị 苦khổ 惱não 。 以dĩ 是thị 悲bi 心tâm 轉chuyển 故cố 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 苦khổ 惱não 息tức 滅diệt 。 乃nãi 得đắc 成thành 就tựu 。 大đại 悲bi 勝thắng 行hành 。
如như 無vô 盡tận 意ý 經Kinh 云vân 。 此thử 悲bi 觀quán 行hành 。 世Thế 尊Tôn 於ư 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 經kinh 最tối 初sơ 演diễn 說thuyết 。 為vì 欲dục 救cứu 度độ 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 故cố 。 起khởi 悲bi 願nguyện 等đẳng 力lực 。 趣thú 求cầu 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 不bất 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 我ngã 即tức 不bất 發phát 。 是thị 菩Bồ 提Đề 心tâm 。
如như 十thập 法pháp 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。 諸chư 無vô 救cứu 護hộ 者giả 。 無vô 歸quy 趣thú 者giả 。 無vô 依y 止chỉ 者giả 。 無vô 知tri 見kiến 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 已dĩ 。 即tức 生sanh 悲bi 念niệm 。 乃nãi 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 若nhược 不bất 為vi 他tha 開khai 導đạo 教giáo 示thị 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 不bất 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 是thị 故cố 當đương 知tri 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 勇dũng 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 謂vị 即tức 悲bi 心tâm 堅kiên 固cố 。
如như 如Như 來Lai 智trí 印ấn 三tam 摩ma 地địa 勝thắng 上thượng 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 所sở 行hành 能năng 壞hoại 輪luân 迴hồi 苦khổ 。
如như 彌Di 勒Lặc 解giải 脫thoát 經Kinh 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 不bất 取thủ 大đại 金kim 剛cang 寶bảo 。 別biệt 得đắc 一nhất 切thiết 金kim 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 。 而nhi 亦diệc 不bất 捨xả 。 大đại 金kim 剛cang 寶bảo 。 於ư 貧bần 窮cùng 者giả 。 而nhi 能năng 普phổ 濟tế 。
善thiện 男nam 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 不bất 取thủ 一nhất 切thiết 。 智trí 心tâm 大đại 金kim 剛cang 寶bảo 。 別biệt 得đắc 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 功công 德đức 金kim 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 。 而nhi 亦diệc 不bất 捨xả 。 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 輪luân 迴hồi 貧bần 窮cùng 者giả 而nhi 能năng 普phổ 濟tế 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 於ư 一nhất 切thiết 。 種chủng 一nhất 切thiết 學học 。 平bình 等đẳng 而nhi 修tu 。 是thị 為vi 無vô 量lượng 勝thắng 行hành 。 是thị 故cố 從tùng 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 出xuất 生sanh 方phương 便tiện 。 成thành 就tựu 大đại 菩Bồ 提Đề 果Quả 。
如như 如Như 來Lai 示thị 教giáo 勝thắng 軍quân 王vương 經Kinh 云vân 。 佛Phật 言ngôn 大đại 王vương 。 若nhược 汝nhữ 所sở 作tác 多đa 種chủng 事sự 業nghiệp 。 於ư 一nhất 切thiết 種chủng 一nhất 切thiết 處xứ 。 應ưng 共cộng 布Bố 施Thí 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 相tương 應ứng 而nhi 學học 。 是thị 故cố 大đại 王vương 。 汝nhữ 應ưng 如như 是thị 於ư 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 起khởi 欲dục 信tín 求cầu 願nguyện 趣thú 向hướng 等đẳng 心tâm 。 若nhược 住trụ 若nhược 行hành 若nhược 臥ngọa 若nhược 立lập 。 若nhược 飲ẩm 若nhược 食thực 若nhược 諸chư 所sở 作tác 。 決quyết 定định 常thường 時thời 思tư 念niệm 作tác 意ý 。 觀quán 想tưởng 一nhất 切thiết 。 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 緣Duyên 覺Giác 聲Thanh 聞Văn 。 諸chư 愚ngu 夫phu 異dị 生sanh 。 及cập 己kỷ 身thân 等đẳng 。 所sở 有hữu 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 。 合hợp 集tập 一nhất 處xứ 。 發phát 勝thắng 上thượng 心tâm 自tự 當đương 隨tùy 喜hỷ 已dĩ 。 普phổ 於ư 一nhất 切thiết 。 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 緣Duyên 覺Giác 。 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 中trung 。 供cúng 養dường 承thừa 事sự 。 所sở 有hữu 功công 德đức 。 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 共cộng 之chi 。 普phổ 願nguyện 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 皆giai 悉tất 圓viên 滿mãn 。 若nhược 日nhật 日nhật 三tam 時thời 。 迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 大đại 王vương 汝nhữ 所sở 作tác 事sự 。 皆giai 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 菩Bồ 提Đề 行hành 等đẳng 亦diệc 悉tất 成thành 就tựu 。
復phục 次thứ 大đại 王vương 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 所sở 生sanh 善thiện 根căn 。 果quả 報báo 無vô 數số 。 若nhược 生sanh 人nhân 中trung 。 或hoặc 生sanh 天thiên 上thượng 。 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 常thường 得đắc 最tối 勝thắng 。 而nhi 汝nhữ 大đại 王vương 。 亦diệc 如như 是thị 作tác 。 斯tư 為vi 廣quảng 大đại 。 又hựu 復phục 大đại 王vương 。 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 最tối 上thượng 最tối 勝thắng 。 若nhược 復phục 所sở 行hành 真chân 實thật 。 即tức 能năng 成thành 就tựu 。 大đại 菩Bồ 提Đề 果Quả 。
如như 無vô 畏úy 撫phủ 問vấn 經Kinh 云vân 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 所sở 生sanh 諸chư 福phước 。 如như 虛hư 空không 界giới 。 廣quảng 大đại 勝thắng 上thượng 。 無vô 有hữu 窮cùng 盡tận 。 正chánh 使sử 有hữu 人nhân 以dĩ 殑Căng 伽Già 沙sa 數số 佛Phật 剎sát 。 滿mãn 中trung 珍trân 寶bảo 。 供cúng 養dường 世Thế 尊Tôn 。 若nhược 有hữu 人nhân 能năng 。 合hợp 掌chưởng 至chí 誠thành 。 一nhất 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 而nhi 此thử 福phước 德đức 。 勝thắng 前tiền 福phước 德đức 。 不bất 可khả 較giảo 計kế 。
如như 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 從tùng 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 生sanh 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 廣quảng 大đại 勝thắng 上thượng 莊trang 嚴nghiêm 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 有hữu 其kỳ 一nhất 種chủng 。 一nhất 者giả 願nguyện 心tâm 二nhị 者giả 分phần/phân 位vị 心tâm 。 又hựu 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 極cực 難nan 得đắc 者giả 。 所sở 謂vị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 廣quảng 起khởi 行hạnh 願nguyện 。 即tức 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 現hiện 前tiền 安an 住trụ 。 普phổ 盡tận 世thế 間gian 能năng 作tác 利lợi 益ích 。 善thiện 男nam 子tử 我ngã 得đắc 成thành 佛Phật 。 謂vị 由do 發phát 起khởi 求cầu 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 乘thừa 本bổn 願nguyện 心tâm 。 後hậu 以dĩ 所sở 行hành 諸chư 行hành 。 從tùng 先tiên 所sở 起khởi 彼bỉ 一nhất 切thiết 行hành 。 而nhi 悉tất 普phổ 攝nhiếp 成thành 分phần/phân 位vị 心tâm 。 是thị 故cố 行hạnh 願nguyện 等đẳng 力lực 若nhược 悉tất 成thành 立lập 。 即tức 得đắc 善Thiện 知Tri 識Thức 。 現hiện 前tiền 攝nhiếp 受thọ 。 捨xả 去khứ 一nhất 切thiết 不bất 實thật 境cảnh 相tướng 。 如như 妙Diệu 吉Cát 祥Tường 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 上thượng 衣y 王vương 。 所sở 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 已dĩ 。 自tự 行hành 布bố 施thí 等đẳng 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 相tương 應ứng 勝thắng 行hành 。 若nhược 人nhân 自tự 不bất 能năng 調điều 伏phục 。 何hà 能năng 調điều 伏phục 他tha 人nhân 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 不bất 自tự 修tu 諸chư 行hành 。 而nhi 何hà 能năng 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 果quả 。
又hựu 如như 象tượng 頭đầu 經Kinh 云vân 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 真chân 實thật 故cố 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 非phi 諸chư 所sở 行hành 不bất 真chân 實thật 故cố 。
如như 三tam 摩ma 地địa 王vương 經Kinh 云vân 。 童đồng 子tử 如như 我ngã 所sở 行hành 。 得đắc 真chân 實thật 故cố 。 而nhi 汝nhữ 童đồng 子tử 。 應ưng 如như 是thị 學học 。 何hà 以dĩ 故cố 童đồng 子tử 。 若nhược 所sở 行hành 真chân 實thật 。 即tức 不bất 難nan 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 所sở 行hàng 行hàng 。 若nhược 以dĩ 十thập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 四tứ 無vô 量lượng 四tứ 攝nhiếp 法pháp 等đẳng 。 廣quảng 分phân 別biệt 者giả 。 如như 無vô 盡tận 意ý 經kinh 寶bảo 雲vân 等đẳng 經kinh 說thuyết 。 又hựu 學học 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 云vân 何hà 世thế 間gian 學học 。 謂vị 技kỹ 能năng 功công 巧xảo 等đẳng 。 云vân 何hà 出xuất 世thế 間gian 學học 。 謂vị 禪thiền 定định 等đẳng 。 餘dư 復phục 云vân 何hà 。 謂vị 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 所sở 作tác 一nhất 切thiết 事sự 業nghiệp 。 此thử 中trung 應ưng 知tri 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 要yếu 略lược 而nhi 言ngôn 謂vị 慧tuệ 及cập 方phương 便tiện 。 而nhi 此thử 二nhị 法pháp 無vô 令linh 減giảm 少thiểu 。
如như 維Duy 摩Ma 詰Cật 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 方phương 便tiện 慧tuệ 縛phược 。 有hữu 方phương 便tiện 慧tuệ 解giải 。 無vô 慧tuệ 方phương 便tiện 縛phược 。 有hữu 慧tuệ 方phương 便tiện 解giải 。 又hựu 如như 象tượng 頭đầu 經Kinh 云vân 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 總tổng 略lược 而nhi 言ngôn 有hữu 二nhị 種chủng 道đạo 。 於ư 是thị 二nhị 道đạo 。 若nhược 具cụ 足túc 者giả 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 即tức 能năng 速tốc 證chứng 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 何hà 等đẳng 為vi 二nhị 。 所sở 謂vị 慧tuệ 及cập 方phương 便tiện 。
若nhược 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 行hành 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 四tứ 攝nhiếp 法pháp 等đẳng 。 云vân 何hà 能năng 嚴nghiêm 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 大đại 富phú 自tự 在tại 。 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 作tác 諸chư 化hóa 事sự 。 普phổ 攝nhiếp 諸chư 法pháp 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 是thị 故cố 此thử 慧tuệ 與dữ 彼bỉ 方phương 便tiện 。 為vi 無vô 顛điên 倒đảo 性tánh 。 有hữu 分phân 別biệt 因nhân 。 由do 此thử 因nhân 故cố 起khởi 正chánh 方phương 便tiện 。 如như 所sở 說thuyết 諸chư 法Pháp 。 起khởi 無vô 顛điên 倒đảo 思tư 惟duy 分phân 別biệt 。 而nhi 能năng 畢tất 竟cánh 利lợi 樂lạc 自tự 他tha 。 能năng 令linh 煩phiền 惱não 不bất 起khởi 。 猶do 如như 諸chư 毒độc 為vi 咒chú 所sở 害hại 。 又hựu 此thử 經Kinh 云vân 。 智trí 慧tuệ 攝nhiếp 方phương 便tiện 。 此thử 是thị 有hữu 分phân 別biệt 智trí 。
又hựu 如như 信tín 力lực 法Pháp 門môn 經Kinh 云vân 。 云vân 何hà 為vi 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 謂vị 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 云vân 何hà 為vi 慧tuệ 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 法pháp 無vô 破phá 壞hoại 善thiện 。
如như 是thị 慧tuệ 及cập 方phương 便tiện 二nhị 種chủng 。 遍biến 入nhập 諸chư 地địa 一nhất 切thiết 時thời 常thường 行hành 。 不bất 得đắc 於ư 中trung 令linh 其kỳ 減giảm 少thiểu 。 所sở 有hữu 十Thập 地Địa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 十Thập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 乃nãi 至chí 廣quảng 行hành 諸chư 行hành 。 如như 十Thập 地Địa 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 所sở 有hữu 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 佛Phật 威uy 儀nghi 起khởi 住trụ 止chỉ 息tức 行hành 故cố 。 彼bỉ 經Kinh 云vân 。
復phục 次thứ 佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 當đương 依y 先tiên 所sở 起khởi 大đại 願nguyện 加gia 持trì 善thiện 根căn 力lực 住trụ 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 亦diệc 從tùng 是thị 法Pháp 門môn 。 流lưu 出xuất 大đại 智trí 圓viên 滿mãn 諸chư 所sở 作tác 。 此thử 即tức 是thị 為vi 。 最tối 上thượng 忍nhẫn 門môn 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 由do 此thử 而nhi 集tập 。 又hựu 善thiện 男nam 子tử 。 不bất 應ưng 如như 是thị 。 起khởi 止chỉ 息tức 行hành 。 如như 我ngã 所sở 得đắc 。 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 。 諸chư 神thần 通thông 等đẳng 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 而nhi 汝nhữ 未vị 具cụ 當đương 發phát 精tinh 進tấn 。 起khởi 諸chư 願nguyện 求cầu 相tương 應ứng 而nhi 行hành 。 是thị 故cố 汝nhữ 於ư 如như 是thị 忍nhẫn 門môn 。 不bất 應ưng 捨xả 離ly 。 善thiện 男nam 子tử 汝nhữ 豈khởi 不bất 觀quán 察sát 諸chư 愚ngu 夫phu 異dị 生sanh 等đẳng 。 積tích 集tập 種chủng 種chủng 煩phiền 惱não 。 起khởi 種chủng 種chủng 尋tầm 求cầu 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 云vân 何hà 欲dục 起khởi 止chỉ 息tức 之chi 行hành 。 又hựu 善thiện 男nam 子tử 。 當đương 知tri 諸chư 法pháp 。 法pháp 性tánh 而nhi 自tự 常thường 住trụ 。 以dĩ 法pháp 性tánh 常thường 住trụ 故cố 。 如Như 來Lai 即tức 無vô 生sanh 。 謂vị 諸chư 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 不bất 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 分phân 別biệt 無vô 生sanh 故cố 。 如Như 來Lai 以dĩ 善thiện 方phương 便tiện 。 出xuất 現hiện 世thế 間gian 。 又hựu 善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 見kiến 我ngã 身thân 無vô 量lượng 智trí 無vô 量lượng 。 佛Phật 剎sát 無vô 量lượng 圓viên 光quang 無vô 量lượng 。 智trí 現hiện 前tiền 門môn 無vô 量lượng 清thanh 淨tịnh 。 無vô 量lượng 如như 是thị 。 等đẳng 諸chư 廣quảng 大đại 法pháp 。 是thị 故cố 汝nhữ 乘thừa 本bổn 願nguyện 行hành 。 應ưng 常thường 思tư 念niệm 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 即tức 得đắc 如như 是thị 。 不bất 思tư 議nghị 智trí 門môn 。
如như 十Thập 地Địa 經kinh 所sở 說thuyết 行hành 相tương/tướng 。 與dữ 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 經kinh 相tương 違vi 故cố 。 彼bỉ 經Kinh 云vân 妙diệu 吉cát 祥tường 若nhược 人nhân 於ư 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 法pháp 起khởi 輕khinh 謗báng 者giả 。 是thị 人nhân 雖tuy 出xuất 謗báng 言ngôn 。 如như 我ngã 所sở 說thuyết 。 亦diệc 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 此thử 中trung 理lý 事sự 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。
如như 象tượng 頭đầu 經Kinh 云vân 。 佛Phật 言ngôn 慈Từ 氏Thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 為vì 菩Bồ 提Đề 故cố 。 積tích 集tập 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 或hoặc 有hữu 癡si 人nhân 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 學học 。 云vân 何hà 復phục 學học 餘dư 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 或hoặc 有hữu 聞văn 已dĩ 於ư 方phương 便tiện 等đẳng 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 起khởi 捨xả 離ly 意ý 。 慈Từ 氏Thị 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 如như 迦ca 尸thi 王vương 取thủ 自tự 身thân 肉nhục 而nhi 救cứu 於ư 鴿cáp 。 是thị 王vương 豈khởi 愚ngu 癡si 耶da 。 慈Từ 氏Thị 白bạch 言ngôn 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 言ngôn 慈Từ 氏Thị 我ngã 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 時thời 。 廣quảng 修tu 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 相tương 應ứng 善thiện 根căn 。 應ưng 無vô 利lợi 益ích 耶da 。 慈Từ 氏Thị 白bạch 言ngôn 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 慈Từ 氏Thị 。 如như 汝nhữ 於ư 六lục 十thập 劫kiếp 中trung 積tích 集tập 。 布bố 施thí 等đẳng 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 乃nãi 至chí 六lục 十thập 。 劫kiếp 中trung 積tích 集tập 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 彼bỉ 中trung 廣quảng 說thuyết 行hành 。 相tương 應ứng 知tri 。
廣Quảng 釋Thích 菩Bồ 提Đề 心Tâm 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất