廣Quảng 弘Hoằng 明Minh 集Tập
Quyển 0014
唐Đường 道Đạo 宣Tuyên 撰Soạn
廣Quảng 弘Hoằng 明Minh 集Tập 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ
大đại 唐đường 西tây 明minh 寺tự 沙Sa 門Môn 釋thích 道đạo 宣tuyên 撰soạn
辯biện 惑hoặc 篇thiên 第đệ 二nhị 之chi 十thập
內nội 德đức 論luận
門môn 下hạ 典điển 儀nghi 李# 師sư 政chánh
若nhược 夫phu 十Thập 力Lực 調điều 御ngự 。 運vận 法pháp 舟chu 於ư 苦khổ 海hải 。 三tam 乘thừa 汲cấp 引dẫn 。 坦thản 夷di 途đồ 於ư 火hỏa 宅trạch 。 勸khuyến 善thiện 進tiến 德đức 之chi 廣quảng 。 七thất 經kinh 所sở 不bất 逮đãi 。 戒giới 惡ác 防phòng 患hoạn 之chi 深thâm 。 九cửu 流lưu 莫mạc 之chi 比tỉ 。 但đãn 窮cùng 神thần 知tri 化hóa 。 其kỳ 言ngôn 宏hoành 大đại 而nhi 可khả 驚kinh 。 去khứ 惑hoặc 絕tuyệt 塵trần 。 厥quyết 軌quỹ 清thanh 邈mạc 而nhi 難nạn/nan 蹈đạo 。 華hoa 夷di 士sĩ 庶thứ 朝triêu 野dã 文văn 儒nho 。 各các 附phụ 所sở 安an 鮮tiên 味vị 斯tư 道đạo 。 自tự 非phi 研nghiên 精tinh 以dĩ 考khảo 真chân 妄vọng 。 沈trầm 思tư 而nhi 察sát 苦khổ 空không 。 無vô 以dĩ 立lập 匪phỉ 石thạch 之chi 信tín 根căn 。 去khứ 若nhược 亡vong 之chi 疑nghi 蓋cái 。 遠viễn 則tắc 淨tịnh 名danh 妙diệu 德đức 知tri 道đạo 勝thắng 而nhi 服phục 勤cần 。 近cận 則tắc 天thiên 親thân 龍long 樹thụ 悟ngộ 理lý 真chân 而nhi 敦đôn 。 悅duyệt 羅la 什thập 道đạo 安an 之chi 篤đốc 學học 。 究cứu 玄huyền 宗tông 而nhi 益ích 敬kính 。 僧Tăng 睿# 惠huệ 遠viễn 之chi 歸quy 信tín 。 迄hất 皓hạo 首thủ 而nhi 彌di 堅kiên 。 邁mại 士sĩ 安an 之chi 淫dâm 書thư 。 甚thậm 宣tuyên 尼ni 之chi 翫ngoạn 易dị 。 千thiên 金kim 未vị 足túc 驚kinh 其kỳ 視thị 。 八bát 音âm 不bất 能năng 改cải 其kỳ 聽thính 。 聞văn 之chi 博bác 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 愈dũ 深thâm 。 思tư 之chi 深thâm 而nhi 信tín 彌di 。 篤đốc 皆giai 欲dục 罷bãi 而nhi 不bất 能năng 。 則tắc 其kỳ 非phi 妄vọng 也dã 必tất 矣hĩ 。
我ngã 皇hoàng 誕đản 膺ưng 天thiên 命mạng 弘hoằng 濟tế 區khu 宇vũ 。 覆phú 等đẳng 蒼thương 旻# 載tái 均quân 厚hậu 地địa 。 掃tảo 氛phân 祲# 清thanh 八bát 。 表biểu 救cứu 塗đồ 炭thán 寧ninh 兆triệu 。 民dân 五ngũ 教giáo 敬kính 敷phu 九cửu 功công 惟duy 。 序tự 總tổng 萬vạn 古cổ 之chi 徽# 。 猷# 改cải 百bách 王vương 之chi 餘dư 弊tệ 。 網võng 羅la 庶thứ 善thiện 。 崇sùng 三Tam 寶Bảo 以dĩ 津tân 梁lương 。 芟# 夷di 群quần 惡ác 。 屏bính 四tứ 部bộ 之chi 稊đề 莠# 。 遵tuân 付phó 囑chúc 之chi 遺di 旨chỉ 。 弘hoằng 紹thiệu 隆long 之chi 要yếu 術thuật 。 功công 德đức 崇sùng 高cao 昊hạo 天thiên 罔võng 喻dụ 。 但đãn 縉# 紳# 之chi 士sĩ 祖tổ 述thuật 多đa 途đồ 。 各các 師sư 所sở 學học 異dị 論luận 鋒phong 起khởi 。 或hoặc 謂vị 三tam 王vương 無vô 佛Phật 而nhi 年niên 永vĩnh 。 二nhị 石thạch 有hữu 僧Tăng 而nhi 政chánh 虐ngược 。 損tổn 化hóa 由do 於ư 奉phụng 佛Phật 。 益ích 國quốc 在tại 於ư 廢phế 僧Tăng 。 苟cẩu 明minh 偏thiên 見kiến 未vị 申thân 通thông 理lý 。 博bác 考khảo 興hưng 亡vong 足túc 證chứng 浮phù 偽ngụy 。 何hà 則tắc 亡vong 秦tần 者giả 胡hồ 亥hợi 。
時thời 無vô 佛Phật 而nhi 土thổ/độ 崩băng 。 興hưng 佛Phật 者giả 漢hán 明minh 。 世thế 有hữu 僧Tăng 而nhi 國quốc 治trị 。 周chu 除trừ 佛Phật 寺tự 。 而nhi 天thiên 元nguyên 之chi 祚tộ 未vị 永vĩnh 。 隋tùy 弘hoằng 釋thích 教giáo 。 而nhi 開khai 皇hoàng 之chi 令linh 無vô 虐ngược 。 盛thịnh 衰suy 由do 布bố 政chánh 。 治trị 亂loạn 在tại 庶thứ 官quan 。 歸quy 咎cữu 佛Phật 僧Tăng 寔thật 非phi 通thông 論luận 。 且thả 佛Phật 唯duy 弘hoằng 善thiện 不bất 長trường/trưởng 惡ác 。 於ư 臣thần 民dân 戒giới 本bổn 防phòng 非phi 。 何hà 損tổn 治trị 于vu 家gia 國quốc 。 若nhược 人nhân 人nhân 守thủ 善thiện 家gia 家gia 奉phụng 戒giới 。 則tắc 刑hình 罰phạt 何hà 得đắc 而nhi 施thí 。 禍họa 亂loạn 無vô 由do 而nhi 作tác 。 騏kỳ 驥kí 雖tuy 駿tuấn 。 不bất 乘thừa 無vô 以dĩ 致trí 遠viễn 。 藥dược 石thạch 徒đồ 豐phong 。 未vị 餌nhị 焉yên 能năng 愈dũ 疾tật 。 項hạng 籍tịch 喪táng 師sư 。 非phi 范phạm 曾tằng 之chi 無vô 算toán 。 石thạch 氏thị 興hưng 虐ngược 。 豈khởi 浮phù 圖đồ 之chi 不bất 仁nhân 。 但đãn 為vi 違vi 之chi 而nhi 暴bạo 亂loạn 。 未vị 有hữu 遵tuân 之chi 而nhi 兇hung 虐ngược 。 由do 此thử 觀quán 之chi 。 亦diệc 足túc 明minh 矣hĩ 。
復phục 有hữu 謂vị 正chánh 覺giác 為vi 妖yêu 神thần 比tỉ 淨tịnh 施thí 於ư 淫dâm 祀tự 。 訾tí 而nhi 謗báng 之chi 。 無vô 所sở 不bất 至chí 。 聖thánh 朝triêu 勸khuyến 善thiện 。 立lập 伽già 藍lam 以dĩ 崇sùng 福phước 。 迷mê 民dân 起khởi 謗báng 。 反phản 功công 德đức 以dĩ 為vi 尤vưu 。 此thử 深thâm 訕san 上thượng 非phi 徒đồ 毀hủy 佛Phật 。 愚ngu 竊thiết 撫phủ 心tâm 而nhi 太thái 息tức 。 所sở 以dĩ 發phát 憤phẫn 而nhi 含hàm 毫hào 者giả 也dã 。 忝thiểm 賴lại 皇hoàng 恩ân 預dự 霑triêm 法Pháp 雨vũ 。 切thiết 瑳tha 所sở 惑hoặc 積tích 稔# 於ư 茲tư 。 信tín 隨tùy 聞văn 起khởi 疑nghi 因nhân 解giải 滅diệt 。 昔tích 嘗thường 苟cẩu 訾tí 而nhi 不bất 信tín 。 今kim 則tắc 篤đốc 信tín 而nhi 無vô 毀hủy 。 近cận 推thôi 諸chư 己kỷ 廣quảng 以dĩ 量lượng 人nhân 。 凡phàm 百bách 輕khinh 毀hủy 而nhi 弗phất 欽khâm 。 皆giai 為vi 討thảo 論luận 之chi 未vị 究cứu 。 若nhược 令linh 探thám 賾trách 索sách 隱ẩn 。 功công 齊tề 於ư 澄trừng 什thập 。 必tất 皆giai 深thâm 信tín 篤đốc 敬kính 。 志chí 均quân 於ư 名danh 僧Tăng 矣hĩ 。 師sư 政chánh 學học 匪phỉ 鉤câu 深thâm 識thức 不bất 臻trăn 妙diệu 。 少thiểu 有hữu 所sở 聞văn 微vi 去khứ 其kỳ 惑hoặc 。 謹cẩn 課khóa 庸dong 短đoản 著trước 論luận 三tam 篇thiên 。 辯biện 惑hoặc 第đệ 一nhất 明minh 邪tà 正chánh 之chi 通thông 蔽tế 。 通thông 命mạng 第đệ 二nhị 辯biện 殃ương 慶khánh 之chi 倚ỷ 伏phục 。 空không 有hữu 第đệ 三tam 破phá 斷đoạn 常thường 之chi 執chấp 見kiến 。 覈# 之chi 以dĩ 群quần 言ngôn 。 考khảo 之chi 以dĩ 眾chúng 善thiện 。 上thượng 顯hiển 聖thánh 朝triêu 之chi 淨tịnh 福phước 。 下hạ 折chiết 淫dâm 祀tự 之chi 虛hư 誹phỉ 。 徒đồ 有hữu 斯tư 意ý 寔thật 乏phạp 其kỳ 才tài 。 屬thuộc 辭từ 鄙bỉ 陋lậu 援viện 證chứng 膚phu 淺thiển 。 雖tuy 竭kiệt 愚ngu 勤cần 何hà 宣tuyên 聖thánh 德đức 。 庶thứ 同đồng 病bệnh 而nhi 未vị 愈dũ 者giả 。 聞văn 淺thiển 譬thí 而nhi 深thâm 悟ngộ 也dã 。 如như 藩# 籬# 之chi 卉hủy 或hoặc 蠲quyên 疾tật 於ư 腹phúc 心tâm 。 藜# 藿hoắc 之chi 餐xan 儻thảng 救cứu 餒nỗi 于vu 溝câu 壑hác 。 若nhược 金kim 丹đan 在tại 目mục 玉ngọc 饌soạn 盈doanh 案án 。 顧cố 瞻chiêm 菲# 薄bạc 良lương 足túc 陋lậu 矣hĩ 。
辯biện 惑hoặc 篇thiên 第đệ 一nhất
-# 一nhất 惑hoặc 佛Phật 出xuất 西tây 胡hồ
-# 二nhị 惑hoặc 周chu 孔khổng 不bất 言ngôn
-# 三tam 惑hoặc 毀hủy 佛Phật 譽dự 道đạo
-# 四tứ 惑hoặc 比tỉ 佛Phật 妖yêu 魅mị
-# 五ngũ 惑hoặc 昔tích 有hữu 反phản 僧Tăng
-# 六lục 惑hoặc 比tỉ 僧Tăng 土thổ/độ 梟kiêu
-# 七thất 惑hoặc 譏cơ 毀hủy 鬚tu 髮phát
-# 八bát 惑hoặc 埿nê 種chủng 事sự 埿nê
-# 九cửu 惑hoặc 有hữu 佛Phật 政chánh 虐ngược
-# 十thập 惑hoặc 無vô 佛Phật 民dân 和hòa
有hữu 辯biện 聰thông 書thư 生sanh 。 謂vị 忠trung 正chánh 君quân 子tử 曰viết 蓋cái 聞văn 釋Thích 迦Ca 生sanh 於ư 天Thiên 竺Trúc 。 修tu 多đa 。 出xuất 自tự 西tây 。 胡hồ 名danh 號hiệu 無vô 傳truyền 於ư 周chu 孔khổng 。 功công 德đức 靡mĩ 稱xưng 於ư 典điển 謨mô 。 寔thật 遠viễn 夷di 所sở 尊tôn 敬kính 。 非phi 中trung 夏hạ 之chi 師sư 儒nho 。 逮đãi 攝nhiếp 摩ma 騰đằng 之chi 入nhập 漢hán 。 及cập 康khang 僧Tăng 會hội 之chi 遊du 吳ngô 。 顯hiển 舍xá 利lợi 於ư 南nam 國quốc 。 起khởi 招chiêu 提đề 於ư 東đông 都đô 。 自tự 茲tư 厥quyết 後hậu 乃nãi 尚thượng 浮phù 圖đồ 。 沙Sa 門Môn 盛thịnh 洙# 泗# 之chi 眾chúng 。 精tinh 舍xá 麗lệ 王vương 侯hầu 之chi 居cư 。 既ký 營doanh 之chi 于vu 爽sảng 塏# 。 又hựu 資tư 之chi 以dĩ 膏cao 腴# 。 擢trạc 修tu 幢tràng 而nhi 曜diệu 日nhật 。 擬nghĩ 甲giáp 第đệ 而nhi 當đương 衢cù 。 王vương 公công 大đại 人nhân 助trợ 之chi 以dĩ 金kim 帛bạch 。 農nông 商thương 富phú 族tộc 施thí 之chi 以dĩ 田điền 廬lư 。 其kỳ 福phước 利lợi 之chi 焉yên 在tại 。 何hà 尊tôn 崇sùng 之chi 有hữu 餘dư 也dã 。 未vị 若nhược 銷tiêu 像tượng 而nhi 絕tuyệt 鐫# 鑄chú 。 貨hóa 泉tuyền 可khả 以dĩ 無vô 費phí 。 毀hủy 經kinh 以dĩ 禁cấm 繕thiện 寫tả 。 筆bút 紙chỉ 不bất 為vi 之chi 貴quý 。 廢phế 僧Tăng 以dĩ 從tùng 編biên 戶hộ 。 益ích 黍thử 稷tắc 之chi 餘dư 稅thuế 。 壞hoại 塔tháp 以dĩ 補bổ 不bất 足túc 。 廣quảng 賑chẩn 恤tuất 之chi 仁nhân 惠huệ 。 欲dục 詣nghệ 闕khuyết 而nhi 効hiệu 愚ngu 忠trung 上thượng 書thư 而nhi 獻hiến 斯tư 計kế 。 竊thiết 謂vị 可khả 以dĩ 益ích 國quốc 而nhi 利lợi 民dân 矣hĩ 。 吾ngô 子tử 以dĩ 為vi 何hà 如như 乎hồ 。 忠trung 正chánh 君quân 子tử 曰viết 。 是thị 何hà 言ngôn 之chi 過quá 歟# 。 非phi 忠trung 孝hiếu 之chi 道đạo 也dã 。 夫phu 忠trung 臣thần 奉phụng 國quốc 。 願nguyện 受thọ 福phước 之chi 無vô 疆cương 。 孝hiếu 子tử 安an 親thân 。 務vụ 防phòng 災tai 於ư 未vị 兆triệu 。 聞văn 多đa 福phước 之chi 因nhân 緣duyên 。 求cầu 之chi 如như 不bất 及cập 。 覩đổ 速tốc 禍họa 之chi 萌manh 抵để 。 避tị 之chi 若nhược 探thám 湯thang 。 國quốc 重trọng/trùng 天thiên 地địa 之chi 祈kỳ 。 祈kỳ 於ư 福phước 也dã 。 家gia 避tị 陰âm 陽dương 之chi 忌kỵ 。 忌kỵ 於ư 禍họa 也dã 福phước 疑nghi 從tùng 取thủ 禍họa 疑nghi 從tùng 去khứ 。 人nhân 之chi 情tình 也dã 。 忠trung 之chi 道đạo 焉yên 。 子tử 乃nãi 去khứ 人nhân 之chi 所sở 謂vị 福phước 。 取thủ 人nhân 之chi 所sở 謂vị 殃ương 。 豈khởi 忠trung 臣thần 奉phụng 國quốc 之chi 計kế 。 非phi 孝hiếu 子tử 安an 親thân 之chi 方phương 也dã 。 觀quán 匹thất 夫phu 之chi 自tự 愛ái 。 尚thượng 不bất 反phản 醫y 而nhi 違vi 卜bốc 。 況huống 忠trung 臣thần 之chi 愛ái 君quân 。 如như 何hà 勸khuyến 殃ương 而nhi 阻trở 福phước 乎hồ 。 何hà 異dị 採thải 藥dược 物vật 以dĩ 薦tiến 君quân 而nhi 取thủ 農nông 岐kỳ 之chi 所sở 忌kỵ 。 求cầu 醫y 術thuật 以dĩ 奉phụng 親thân 而nhi 反phản 和hòa 鵲thước 之chi 深thâm 致trí 。 彼bỉ 勸khuyến 取thủ 忌kỵ 而nhi 用dụng 毒độc 。 良lương 非phi 重trọng/trùng 慎thận 之chi 至chí 意ý 。 施thí 諸chư 己kỷ 而nhi 猶do 懼cụ 矣hĩ 。 矧# 敢cảm 安an 於ư 所sở 天thiên 乎hồ 。 若nhược 夫phu 廢phế 宗tông 廟miếu 之chi 粢# 盛thịnh 。 供cung 子tử 孫tôn 之chi 魚ngư 肉nhục 。 毀hủy 蒸chưng 嘗thường 之chi 黻# 冕# 。 充sung 僕bộc 妾thiếp 之chi 衣y 服phục 。 苟cẩu 求cầu 惠huệ 下hạ 之chi 恩ân 。 不bất 崇sùng 安an 上thượng 之chi 福phước 。 恨hận 養dưỡng 親thân 之chi 費phí 饍thiện 。 思tư 廢phế 養dưỡng 以dĩ 潤nhuận 屋ốc 。 如như 此thử 者giả 可khả 謂vị 忠trung 乎hồ 。 可khả 謂vị 孝hiếu 乎hồ 。 且thả 夫phu 周chu 棄khí 弘hoằng 播bá 殖thực 之chi 教giáo 。 遂toại 配phối 稷tắc 以dĩ 長trường/trưởng 尊tôn 。 勾# 龍long 立lập 水thủy 土thổ/độ 之chi 功công 。 亦diệc 為vi 社xã 而nhi 恆hằng 敬kính 。 坊phường 墉# 小tiểu 益ích 。 尚thượng 參tham 八bát 蜡# 之chi 祭tế 。 林lâm 澤trạch 微vi 靈linh 。 猶do 行hành 一nhất 獻hiến 之chi 祀tự 。 況huống 夫phu 三Tam 達Đạt 無vô 閡ngại 之chi 智trí 。 百bách 神thần 無vô 以dĩ 儔trù 。 十Thập 力Lực 無vô 等đẳng 之chi 尊tôn 。 千thiên 聖thánh 莫mạc 之chi 匹thất 。 萬vạn 惑hoặc 盡tận 矣hĩ 。 萬vạn 德đức 備bị 矣hĩ 。 梵Phạm 天Thiên 仰ngưỡng 焉yên 。 帝Đế 釋Thích 師sư 焉yên 。 道đạo 濟tế 四tứ 生sanh 化hóa 通thông 三tam 界giới 。 拔bạt 生sanh 死tử 於ư 輪luân 迴hồi 。 示thị 涅Niết 槃Bàn 之chi 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 身thân 光quang 赫hách 奕dịch 。 奪đoạt 朗lãng 日nhật 之chi 流lưu 暉huy 。 形hình 相tướng 端đoan 嚴nghiêm 。 具cụ 聖thánh 人nhân 之chi 奇kỳ 表biểu 。 微vi 妙diệu 玄huyền 通thông 。 周chu 孔khổng 未vị 足túc 擬nghĩ 議nghị 。 博bác 施thí 兼kiêm 濟tế 。 堯# 舜thuấn 其kỳ 猶do 病bệnh 諸chư 。 等đẳng 慈từ 而nhi 無vô 棄khí 物vật 。 可khả 不bất 謂vị 之chi 仁nhân 乎hồ 。 具cụ 智trí 而nhi 有hữu 妙diệu 覺giác 。 可khả 不bất 謂vị 之chi 聖thánh 乎hồ 。 夫phu 體thể 仁nhân 聖thánh 之chi 德đức 者giả 。 豈khởi 為vi 譎# 誑cuống 之chi 說thuyết 哉tai 。 靜tĩnh 而nhi 思tư 之chi 蔑miệt 不bất 信tín 矣hĩ 。 至chí 如như 立lập 寺tự 功công 深thâm 於ư 巨cự 海hải 。 度độ 僧Tăng 福phước 重trọng/trùng 於ư 高cao 嶽nhạc 。 法Pháp 王Vương 之chi 所sở 明minh 言ngôn 。 開Khai 士Sĩ 之chi 所sở 篤đốc 信tín 。 若nhược 興hưng 之chi 者giả 增tăng 慶khánh 益ích 國quốc 。 不bất 亦diệc 大đại 乎hồ 。 敬kính 之chi 者giả 生sanh 善thiện 利lợi 民dân 。 不bất 亦diệc 廣quảng 乎hồ 。 或hoặc 小tiểu 損tổn 而nhi 大đại 益ích 。 豈khởi 非phi 國quốc 之chi 所sở 宜nghi 崇sùng 乎hồ 。 或hoặc 小tiểu 益ích 而nhi 大đại 損tổn 。 豈khởi 非phi 民dân 之chi 所sở 當đương 避tị 乎hồ 。 法Pháp 眼nhãn 明minh 了liễu 。 覩đổ 福phước 報báo 之chi 無vô 量lượng 。 金kim 口khẩu 信tín 實thật 。 說thuyết 咎cữu 因nhân 之chi 不bất 朽hủ 。 凡phàm 百bách 士sĩ 民dân 皆giai 非phi 目mục 見kiến 。 縱túng/tung 未vị 能năng 信tín 其kỳ 必tất 爾nhĩ 。 亦diệc 何hà 以dĩ 知tri 其kỳ 不bất 然nhiên 哉tai 。 冥minh 昧muội 不bất 可khả 以dĩ 意ý 決quyết 。 深thâm 遠viễn 唯duy 當đương 以dĩ 聖thánh 證chứng 。 豈khởi 不bất 冀ký 崇sùng 之chi 福phước 資tư 於ư 君quân 父phụ 。 畏úy 毀hủy 之chi 累lũy/lụy/luy 及cập 於ư 家gia 國quốc 乎hồ 。 臣thần 無vô 斯tư 慎thận 於ư 其kỳ 君quân 。 非phi 忠trung 臣thần 也dã 。 子tử 無vô 此thử 慮lự 於ư 其kỳ 親thân 。 非phi 孝hiếu 子tử 也dã 。 子tử 欲dục 苟cẩu 遂toại 娼# 嫉tật 之chi 褊biển 心tâm 。 不bất 弘hoằng 忠trung 慎thận 之chi 深thâm 慮lự 。 阻trở 祈kỳ 福phước 之chi 大đại 緣duyên 。 毀hủy 安an 上thượng 之chi 善thiện 業nghiệp 。 乃nãi 取thủ 咎cữu 之chi 道đạo 也dã 。 豈khởi 盡tận 忠trung 之chi 義nghĩa 哉tai 。 余dư 昔tích 篤đốc 志chí 於ư 儒nho 林lâm 。 又hựu 措thố 心tâm 于vu 文văn 苑uyển 。 頗phả 同đồng 吾ngô 子tử 之chi 言ngôn 論luận 。 良lương 由do 聞văn 法Pháp 之chi 遲trì 晚vãn 。 賴lại 指chỉ 南nam 以dĩ 去khứ 惑hoặc 。 幸hạnh 失thất 途đồ 之chi 未vị 遠viễn 。 每mỗi 省tỉnh 過quá 而nhi 責trách 躬cung 則tắc 臨lâm 餐xan 而nhi 忘vong 飯phạn 。 子tử 若nhược 博bác 考khảo 而nhi 深thâm 計kế 。 亦diệc 將tương 悔hối 迷mê 而nhi 知tri 返phản 矣hĩ 。 竊thiết 聞văn 有hữu 太thái 史sử 令linh 傅phó/phụ 君quân 者giả 。 又hựu 甚thậm 余dư 曩nẵng 日nhật 之chi 惑hoặc 焉yên 。 內nội 自tự 省tỉnh 於ư 昔tích 迷mê 。 則tắc 十thập 同đồng 其kỳ 五ngũ 矣hĩ 。 請thỉnh 辯biện 傅phó/phụ 君quân 之chi 惑hoặc 言ngôn 。 以dĩ 釋thích 吾ngô 子tử 之chi 邪tà 執chấp 。
傅phó/phụ 謂vị 佛Phật 法Pháp 本bổn 出xuất 於ư 西tây 胡hồ 。 不bất 應ưng 奉phụng 之chi 於ư 中trung 國quốc 。 余dư 昔tích 同đồng 此thử 惑hoặc 焉yên 。 今kim 則tắc 悟ngộ 其kỳ 不bất 然nhiên 矣hĩ 。 夫phu 由do 余dư 出xuất 自tự 西tây 戎nhung 。 輔phụ 秦tần 穆mục 以dĩ 開khai 霸# 業nghiệp 。 日nhật 磾# 生sanh 於ư 北bắc 狄địch 。 侍thị 漢hán 武võ 而nhi 除trừ 危nguy 害hại 。 臣thần 既ký 有hữu 之chi 。 師sư 亦diệc 宜nghi 爾nhĩ 。 何hà 必tất 取thủ 其kỳ 同đồng 俗tục 而nhi 捨xả 於ư 異dị 方phương 乎hồ 。 師sư 以dĩ 道đạo 大đại 為vi 尊tôn 。 無vô 論luận 於ư 彼bỉ 此thử 。 法pháp 以dĩ 善thiện 高cao 為vi 勝thắng 。 不bất 計kế 於ư 遐hà 邇nhĩ 。 若nhược 夫phu 尚thượng 仁nhân 為vi 美mỹ 去khứ 欲dục 稱xưng 高cao 。 戒giới 積tích 惡ác 之chi 餘dư 殃ương 。 勸khuyến 為vi 善thiện 以dĩ 邀yêu 福phước 。 百bách 家gia 之chi 所sở 同đồng 。 七thất 經kinh 無vô 以dĩ 易dị 。 但đãn 褊biển 淺thiển 而nhi 未vị 深thâm 至chí 。 齷# 齪# 而nhi 不bất 周chu 廣quảng 。 其kỳ 恕thứ 己kỷ 接tiếp 物vật 。 孰thục 與dữ 佛Phật 之chi 弘hoằng 乎hồ 。 其kỳ 覩đổ 末mạt 知tri 本bổn 。 孰thục 與dữ 佛Phật 之chi 遠viễn 乎hồ 。 其kỳ 勸khuyến 善thiện 懲# 惡ác 。 孰thục 與dữ 佛Phật 之chi 廣quảng 乎hồ 。 其kỳ 明minh 空không 析tích 有hữu 。 孰thục 與dữ 佛Phật 之chi 深thâm 乎hồ 。 由do 此thử 觀quán 之chi 。 其kỳ 道đạo 妙diệu 矣hĩ 。 聖thánh 人nhân 之chi 德đức 何hà 以dĩ 加gia 焉yên 。 豈khởi 得đắc 以dĩ 生sanh 於ư 異dị 域vực 而nhi 賤tiện 其kỳ 道đạo 。 出xuất 於ư 遠viễn 方phương 而nhi 棄khí 其kỳ 寶bảo 。 夫phu 絕tuyệt 群quần 之chi 駿tuấn 。 非phi 唯duy 中trung 邑ấp 之chi 產sản 。 曠khoáng 世thế 之chi 珍trân 。 不bất 必tất 諸chư 華hoa 之chi 物vật 。 漢hán 求cầu 西tây 域vực 之chi 名danh 馬mã 。 魏ngụy 收thu 南nam 海hải 之chi 明minh 珠châu 。 貢cống 犀# 象tượng 之chi 牙nha 角giác 。 採thải 翡phỉ 翠thúy 之chi 毛mao 羽vũ 。 物vật 生sanh 遠viễn 域vực 。 尚thượng 於ư 此thử 而nhi 為vi 珍trân 。 道đạo 出xuất 遐hà 方phương 。 獨độc 奈nại 何hà 而nhi 可khả 棄khí 。 若nhược 藥dược 物vật 出xuất 於ư 戎nhung 夷di 。 禁cấm 咒chú 起khởi 於ư 胡hồ 越việt 。 苟cẩu 可khả 以dĩ 蠲quyên 邪tà 而nhi 去khứ 疾tật 。 豈khởi 以dĩ 遠viễn 來lai 而nhi 不bất 用dụng 之chi 哉tai 。 夫phu 滅diệt 三tam 毒độc 以dĩ 證chứng 無vô 為vi 。 其kỳ 蠲quyên 邪tà 也dã 大đại 矣hĩ 。 除trừ 八bát 苦khổ 而nhi 致trí 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 其kỳ 去khứ 疾tật 也dã 深thâm 矣hĩ 。 何hà 得đắc 拘câu 夷di 夏hạ 而nhi 計kế 親thân 疎sơ 乎hồ 。 況huống 百bách 億ức 日nhật 月nguyệt 之chi 下hạ 。 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 之chi 內nội 。 則tắc 中trung 在tại 於ư 彼bỉ 域vực 。 不bất 在tại 於ư 此thử 方phương 矣hĩ 。
傅phó/phụ 計kế 詩thi 書thư 所sở 未vị 言ngôn 。 以dĩ 為vi 修tu 多đa 不bất 足túc 尚thượng 。 余dư 昔tích 同đồng 此thử 惑hoặc 焉yên 。 今kim 又hựu 悟ngộ 其kỳ 不bất 然nhiên 矣hĩ 。
夫phu 天thiên 文văn 曆lịch 象tượng 之chi 祕bí 奧áo 。 地địa 理lý 山sơn 川xuyên 之chi 卓trác 詭quỷ 。 經kinh 脈mạch 孔khổng 穴huyệt 之chi 診chẩn 候hậu 。 針châm 藥dược 符phù 咒chú 之chi 方phương 術thuật 。 詩thi 書thư 有hữu 所sở 不bất 載tái 。 周chu 孔khổng 未vị 之chi 明minh 言ngôn 。 然nhiên 考khảo 之chi 吉cát 凶hung 而nhi 有hữu 徵trưng 矣hĩ 。 察sát 其kỳ 行hành 用dụng 而nhi 多đa 効hiệu 矣hĩ 。 且thả 又hựu 周chu 孔khổng 未vị 言ngôn 之chi 物vật 。 蠢xuẩn 蠢xuẩn 無vô 窮cùng 。 詩thi 書thư 不bất 載tái 之chi 法pháp 。 茫mang 茫mang 何hà 限hạn 。 信tín 乎hồ 書thư 不bất 盡tận 言ngôn 言ngôn 不bất 盡tận 意ý 。 何hà 得đắc 拘câu 六lục 經kinh 之chi 局cục 教giáo 。 而nhi 背bối/bội 三tam 乘thừa 之chi 通thông 旨chỉ 哉tai 。 夫phu 能năng 事sự 未vị 興hưng 於ư 上thượng 古cổ 。 聖thánh 人nhân 開khai 務vụ 於ư 後hậu 世thế 。 故cố 棟đống 宇vũ 易dị 橧# 巢sào 之chi 居cư 。 文văn 字tự 代đại 結kết 繩thằng 之chi 制chế 。 飲ẩm 血huyết 茹như 毛mao 之chi 饌soạn 則tắc 先tiên 用dụng 而nhi 未vị 珍trân 。 火hỏa 化hóa 粒lạp 食thực 之chi 功công 雖tuy 後hậu 作tác 而nhi 非phi 弊tệ 。 彼bỉ 用dụng 捨xả 之chi 先tiên 後hậu 。 非phi 理lý 教giáo 之chi 通thông 蔽tế 。 豈khởi 得đắc 以dĩ 詩thi 書thư 早tảo 播bá 而nhi 特đặc 隆long 。 修tu 多đa 晚vãn 至chí 而nhi 當đương 替thế 。 人nhân 有hữu 幼ấu 噉đạm 藜# 藿hoắc 長trường/trưởng 飯phạn 粱# 肉nhục 。 少thiểu 為vi 布bố 衣y 老lão 遇ngộ 侯hầu 服phục 。 豈khởi 得đắc 以dĩ 藜# 藿hoắc 先tiên 獲hoạch 。 謂vị 勝thắng 粱# 肉nhục 之chi 味vị 。 侯hầu 服phục 晚vãn 遇ngộ 。 不bất 如như 布bố 衣y 之chi 貴quý 乎hồ 。 萬vạn 物vật 有hữu 遷thiên 三Tam 寶Bảo 常thường 住trụ 。 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 感cảm 而nhi 皆giai 遇ngộ 。 化hóa 身thân 示thị 隱ẩn 顯hiển 之chi 迹tích 。 法pháp 體thể 絕tuyệt 興hưng 亡vong 之chi 數số 。 非phi 初sơ 誕đản 於ư 王vương 宮cung 。 不bất 長trường/trưởng 逝thệ 於ư 雙song 樹thụ 。 何hà 得đắc 論luận 生sanh 滅diệt 于vu 赴phó 感cảm 。 計kế 修tu 促xúc 于vu 來lai 去khứ 乎hồ 。
傅phó/phụ 氏thị 譽dự 老lão 子tử 而nhi 毀hủy 釋Thích 迦Ca 。 讚tán 道đạo 書thư 而nhi 非phi 佛Phật 教giáo 。 余dư 昔tích 同đồng 此thử 惑hoặc 焉yên 。 今kim 又hựu 悟ngộ 其kỳ 不bất 然nhiên 也dã 。 夫phu 釋thích 老lão 之chi 為vi 教giáo 體thể 一nhất 而nhi 不bất 二nhị 矣hĩ 。 同đồng 蠲quyên 有hữu 欲dục 之chi 累lũy/lụy/luy 。 俱câu 顯hiển 無vô 為vi 之chi 宗tông 。 老lão 氏thị 明minh 而nhi 未vị 融dung 。 釋thích 典điển 言ngôn 臻trăn 其kỳ 極cực 。 道đạo 若nhược 果quả 是thị 。 佛Phật 固cố 同đồng 是thị 而nhi 無vô 非phi 。 佛Phật 若nhược 果quả 非phi 。 道đạo 亦diệc 可khả 非phi 而nhi 無vô 是thị 。 理lý 非phi 矛mâu 盾# 之chi 異dị 。 人nhân 懷hoài 向hướng 背bối/bội 之chi 殊thù 。 既ký 同đồng 眾chúng 狙# 之chi 喜hỷ 怒nộ 。 又hựu 似tự 葉diệp 公công 之chi 愛ái 畏úy 。 至chí 如như 柱trụ 下hạ 道Đạo 德đức 之chi 旨chỉ 。 漆tất 園viên 內nội 外ngoại 之chi 篇thiên 。 雅nhã 奧áo 而nhi 難nạn/nan 加gia 。 清thanh 高cao 而nhi 可khả 尚thượng 。 竊thiết 常thường 讀đọc 之chi 無vô 間gian 然nhiên 矣hĩ 。 豈khởi 以dĩ 信tín 奉phụng 釋thích 典điển 而nhi 苟cẩu 訾tí 之chi 哉tai 。 抑ức 又hựu 論luận 之chi 。 夫phù 生sanh 死tử 無vô 窮cùng 之chi 緣duyên 。 報báo 應ứng 不bất 朽hủ 之chi 旨chỉ 。 釋Thích 氏thị 之chi 所sở 創sáng/sang 明minh 。 黃hoàng 老lão 未vị 之chi 言ngôn 及cập 。 不bất 知tri 今kim 之chi 道đạo 書thư 何hà 因nhân 類loại 於ư 佛Phật 典điển 。 論luận 三tam 世thế 以dĩ 勸khuyến 戒giới 。 出xuất 九cửu 流lưu 之chi 軌quỹ 躅trục 。 若nhược 目mục 覩đổ 而nhi 言ngôn 之chi 。 則tắc 同đồng 佛Phật 而nhi 等đẳng 其kỳ 照chiếu 。 若nhược 耳nhĩ 聞văn 而nhi 倣# 之chi 。 則tắc 師sư 佛Phật 而nhi 遵tuân 其kỳ 說thuyết 。 同đồng 照chiếu 則tắc 同đồng 不bất 當đương 非phi 。 相tướng 師sư 則tắc 師sư 不bất 可khả 毀hủy 。 譽dự 道đạo 而nhi 非phi 佛Phật 。 何hà 謬mậu 之chi 甚thậm 哉tai 。
傅phó/phụ 云vân 。 佛Phật 是thị 妖yêu 魅mị 之chi 氣khí 。 寺tự 為vi 淫dâm 邪tà 之chi 祀tự 。 此thử 其kỳ 未vị 思tư 之chi 言ngôn 也dã 。 妖yêu 唯duy 作tác 孽nghiệt 。 豈khởi 弘hoằng 十Thập 善Thiện 之chi 化hóa 。 魅mị 必tất 憑bằng 邪tà 。 寧ninh 興hưng 八bát 正chánh 之chi 道Đạo 。 妖yêu 猶do 畏úy 狗cẩu 。 魅mị 亦diệc 懼cụ 猫miêu 。 何hà 以dĩ 降giáng/hàng 帝Đế 釋Thích 之chi 高cao 心tâm 。 摧tồi 天thiên 魔ma 之chi 巨cự 力lực 。 又hựu 如như 圖đồ 澄trừng 羅la 什thập 之chi 侶lữ 。 道đạo 安an 慧tuệ 遠viễn 之chi 儔trù 。 高cao 德đức 高cao 名danh 非phi 狂cuồng 非phi 醉túy 。 豈khởi 容dung 捨xả 愛ái 辭từ 榮vinh 。 求cầu 魑si 魅mị 之chi 邪tà 道đạo 。 勤cần 身thân 苦khổ 節tiết 。 事sự 魍vọng 魎lượng 之chi 妖yêu 神thần 。 又hựu 自tự 昔tích 東đông 漢hán 至chí 我ngã 。
大đại 唐đường 。 代đại 代đại 而nhi 禁cấm 妖yêu 言ngôn 。 處xứ 處xứ 而nhi 斷đoạn 淫dâm 祀tự 。 豈khởi 容dung 捨xả 其kỳ 財tài 力lực 放phóng 其kỳ 士sĩ 民dân 。 營doanh 魑si 魅mị 之chi 堂đường 塔tháp 。 入nhập 魍vọng 魎lượng 之chi 徒đồ 眾chúng 。 又hựu 有hữu 宰tể 輔phụ 冠quan 蓋cái 人nhân 倫luân 羽vũ 儀nghi 。 王vương 導đạo 庾dữu 亮lượng 之chi 徒đồ 。 戴đái 逵# 許hứa 詢tuân 之chi 輩bối 。 置trí 情tình 天thiên 人nhân 之chi 際tế 。 抗kháng 迹tích 烟yên 霞hà 之chi 表biểu 。 並tịnh 稟bẩm 教giáo 而nhi 歸quy 依y 。 皆giai 厝thố 心tâm 以dĩ 崇sùng 信tín 。 豈khởi 容dung 尊tôn 妖yêu 奉phụng 魅mị 以dĩ 自tự 屈khuất 乎hồ 。 良lương 由do 覩đổ 妙diệu 知tri 真chân 使sử 之chi 然nhiên 耳nhĩ 。 又hựu 傅phó/phụ 氏thị 之chi 先tiên 毅nghị 字tự 武võ 仲trọng 。 高cao 才tài 碩# 學học 世thế 號hiệu 通thông 人nhân 。 辯biện 顯hiển 宗tông 之chi 祥tường 夢mộng 。 證chứng 金kim 人nhân 之chi 冥minh 感cảm 。 釋thích 道đạo 東đông 被bị 。 毅nghị 有hữu 功công 焉yên 。 竊thiết 揆quỹ 傅phó/phụ 令linh 之chi 才tài 識thức 。 未vị 可khả 齊tề 於ư 武võ 仲trọng 也dã 。 何hà 為vi 毀hủy 佛Phật 謗báng 法pháp 。 與dữ 其kỳ 先tiên 之chi 反phản 乎hồ 。 吳ngô 尚thượng 書thư 令linh 闞# 澤trạch 對đối 吳ngô 主chủ 孫tôn 權quyền 曰viết 。 孔khổng 老lão 二nhị 家gia 比tỉ 方phương 佛Phật 法Pháp 優ưu 劣liệt 遠viễn 矣hĩ 。 何hà 以dĩ 言ngôn 之chi 。 孔khổng 老lão 設thiết 教giáo 法pháp 天thiên 以dĩ 制chế 。 不bất 敢cảm 違vi 天thiên 。 諸chư 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 天thiên 奉phụng 而nhi 行hành 。 不bất 敢cảm 違vi 佛Phật 。 以dĩ 此thử 言ngôn 之chi 。 實thật 非phi 比tỉ 對đối 。 愚ngu 謂vị 闞# 子tử 斯tư 論luận 。 知tri 優ưu 劣liệt 之chi 一nhất 隅ngung 矣hĩ 。 凡phàm 百bách 家gia 君quân 子tử 可khả 不bất 思tư 其kỳ 言ngôn 乎hồ 。 夫phu 大Đại 士Sĩ 高cao 僧Tăng 觀quán 於ư 理lý 也dã 深thâm 矣hĩ 。 明minh 主chủ 賢hiền 臣thần 謀mưu 於ư 國quốc 也dã 忠trung 矣hĩ 。 而nhi 歷lịch 代đại 寶bảo 之chi 以dĩ 為vi 大đại 訓huấn 何hà 哉tai 。 知tri 其kỳ 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 道đạo 莫mạc 之chi 加gia 故cố 也dã 。 傅phó/phụ 氏thị 觀quán 不bất 深thâm 於ư 名danh 僧Tăng 。 思tư 未vị 精tinh 於ư 前tiền 哲triết 。 獨độc 師sư 心tâm 而nhi 背bối/bội 法pháp 。 輕khinh 絕tuyệt 福phước 而nhi 興hưng 咎cữu 。 何hà 其kỳ 為vi 國quốc 謀mưu 而nhi 不bất 忠trung 乎hồ 。 為vi 身thân 慮lự 而nhi 不bất 遠viễn 乎hồ 。 大đại 覺giác 窮cùng 神thần 而nhi 知tri 化hóa 。 深thâm 勸khuyến 思tư 患hoạn 而nhi 豫dự 防phòng 。 惟duy 百bách 齡linh 之chi 易dị 盡tận 。 嗟ta 五ngũ 福phước 其kỳ 難nạn 常thường 。 命mạng 川xuyên 流lưu 而nhi 電điện 逝thệ 。 業nghiệp 地địa 久cửu 而nhi 天thiên 長trường/trưởng 。 三tam 塗đồ 極cực 迍# 而nhi 杳# 杳# 。 四tứ 流lưu 無vô 際tế 而nhi 茫mang 茫mang 。 憑bằng 法pháp 舟chu 而nhi 利lợi 濟tế 。 藉tạ 信tín 翮cách 以dĩ 高cao 翔tường 。 宜nghi 轉chuyển 咎cữu 而nhi 為vi 福phước 。 何hà 罔võng 念niệm 而nhi 作tác 狂cuồng 也dã 。
傅phó/phụ 云vân 。 趙triệu 時thời 梁lương 時thời 皆giai 有hữu 僧Tăng 反phản 。 況huống 今kim 天thiên 下hạ 僧Tăng 尼ni 。 二nhị 十thập 萬vạn 眾chúng 。 此thử 又hựu 不bất 思tư 之chi 言ngôn 也dã 。 若nhược 以dĩ 昔tích 有hữu 反phản 僧Tăng 而nhi 廢phế 今kim 之chi 法pháp 眾chúng 。 豈khởi 得đắc 以dĩ 古cổ 有hữu 叛bạn 臣thần 而nhi 棄khí 今kim 之chi 多đa 士sĩ 。 隣lân 有hữu 逆nghịch 兒nhi 而nhi 遂toại 己kỷ 之chi 順thuận 子tử 。 昔tích 有hữu 亂loạn 民dân 而nhi 不bất 養dưỡng 今kim 之chi 黎lê 庶thứ 乎hồ 。 夫phu 普phổ 天thiên 之chi 下hạ 。 出xuất 家gia 之chi 眾chúng 。 非phi 雲vân 集tập 於ư 一nhất 邑ấp 。 寔thật 星tinh 分phần/phân 於ư 九cửu 土thổ/độ 。 攝nhiếp 之chi 以dĩ 州châu 縣huyện 。 限hạn 之chi 以dĩ 關quan 河hà 。 無vô 徵trưng 發phát 之chi 威uy 權quyền 。 有hữu 憲hiến 章chương 之chi 禁cấm 約ước 。 縱túng/tung 令linh 五ngũ 三tam 凶hung 險hiểm 一nhất 二nhị 闡xiển 提đề 。 既ký 無vô 緣duyên 以dĩ 烏ô 合hợp 。 亦diệc 何hà 憂ưu 於ư 蟻nghĩ 聚tụ 。 且thả 又hựu 沙Sa 門Môn 入nhập 道đạo 。 豈khởi 懷hoài 亡vong 命mạng 之chi 謀mưu 。 女nữ 子tử 出xuất 家gia 。 寧ninh 求cầu 帶đái 鉀giáp 之chi 用dụng 。 何hà 乃nãi 混hỗn 計kế 僧Tăng 尼ni 之chi 數số 。 雷lôi 同đồng 梟kiêu 鏡kính 之chi 黨đảng 。 搆câu 虛hư 以dĩ 亂loạn 真chân 。 蔽tế 善thiện 而nhi 稱xưng 惡ác 。 君quân 子tử 有hữu 三tam 畏úy 。 豈khởi 當đương 如như 是thị 乎hồ 。 夫phu 青thanh 衿# 有hữu 罪tội 。 非phi 關quan 尼ni 父phụ 之chi 失thất 。 皂tạo 服phục 為vi 非phi 。 豈khởi 是thị 釋thích 尊tôn 之chi 咎cữu 。 僧Tăng 干can 朝triêu 憲hiến 尼ni 犯phạm 俗tục 刑hình 。 譬thí 誦tụng 律luật 而nhi 穿xuyên 窬# 。 如như 讀đọc 禮lễ 而nhi 驕kiêu 倨# 。 但đãn 以dĩ 人nhân 稟bẩm 頑ngoan 嚚ngân 之chi 性tánh 而nhi 不bất 遷thiên 於ư 善thiện 。 非phi 是thị 經Kinh 開khai 逆nghịch 亂loạn 之chi 源nguyên 而nhi 令linh 染nhiễm 於ư 惡ác 。 人nhân 不bất 皆giai 賢hiền 法pháp 實thật 盡tận 善thiện 。 何hà 得đắc 因nhân 怒nộ 惡ác 而nhi 及cập 善thiện 。 以dĩ 咎cữu 人nhân 而nhi 棄khí 法pháp 。 夫phu 口khẩu 談đàm 夷di 惠huệ 而nhi 身thân 行hành 桀# 蹠# 。 耳nhĩ 聽thính 詩thi 禮lễ 而nhi 心tâm 存tồn 邪tà 僻tích 。 夏hạ 殷ân 以dĩ 降giáng/hàng 何hà 代đại 無vô 之chi 。 豈khởi 得đắc 怒nộ 蹠# 而nhi 尤vưu 夷di 惠huệ 疾tật 邪tà 而nhi 廢phế 詩thi 禮lễ 。 然nhiên 則tắc 人nhân 有hữu 可khả 誅tru 之chi 罪tội 。 法pháp 無vô 可khả 廢phế 之chi 過quá 。 但đãn 應ưng 禁cấm 非phi 以dĩ 弘hoằng 法pháp 。 不bất 可khả 以dĩ 人nhân 而nhi 賤tiện 道đạo 。 竊thiết 篤đốc 信tín 于vu 妙diệu 法Pháp 。 不bất 苟cẩu 黨đảng 於ư 沙Sa 門Môn 。 至chí 於ư 耘vân 稊đề 稗bại 以dĩ 植thực 嘉gia 苗miêu 。 肅túc 姦gian 回hồi 以dĩ 清thanh 大đại 教giáo 。 所sở 深thâm 願nguyện 矣hĩ 。 所sở 深thâm 願nguyện 矣hĩ 。
傅phó/phụ 云vân 。 道Đạo 人Nhân 土thổ/độ 梟kiêu 驢lư 騾loa 四tứ 色sắc 。 皆giai 是thị 貪tham 逆nghịch 之chi 惡ác 種chủng 。 此thử 又hựu 不bất 思tư 之chi 言ngôn 也dã 。 夫phu 以dĩ 捨xả 俗tục 修tu 道Đạo 故cố 稱xưng 道Đạo 人Nhân 。 學học 道Đạo 離ly 貪tham 何hà 名danh 貪tham 逆nghịch 。 若nhược 云vân 貪tham 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。 逆nghịch 生sanh 死tử 流lưu 。 則tắc 傅phó/phụ 子tử 興hưng 言ngôn 未vị 達đạt 斯tư 旨chỉ 。 觀quán 沙Sa 門Môn 之chi 律luật 行hành 也dã 。 行hành 人nhân 所sở 不bất 能năng 行hành 。 止chỉ 人nhân 所sở 不bất 能năng 止chỉ 。 具cụ 諸chư 釋thích 典điển 可khả 得đắc 而nhi 究cứu 。 蠕nhuyễn 動động 之chi 物vật 猶do 不bất 加gia 害hại 。 況huống 為vi 梟kiêu 鏡kính 之chi 事sự 乎hồ 。 嫁giá 娶thú 之chi 禮lễ 尚thượng 捨xả 不bất 為vi 。 況huống 為vi 禽cầm 獸thú 之chi 行hành 乎hồ 。 何hà 乃nãi 引dẫn 離ly 欲dục 之chi 上thượng 人nhân 。 匹thất 聚tụ 麀# 之chi 下hạ 物vật 援viện 有hữu 道đạo 之chi 賢hiền 俊# 。 比tỉ 無vô 知tri 之chi 驢lư 騾loa 。 毀hủy 大đại 慈từ 之chi 善thiện 眾chúng 。 嫓# 不bất 祥tường 之chi 惡ác 鳥điểu 。 謂vị 道Đạo 人Nhân 為vi 逆nghịch 種chủng 。 以dĩ 梵Phạm 行hạnh 比tỉ 獸thú 心tâm 。 害hại 善thiện 一nhất 何hà 甚thậm 乎hồ 。 反phản 白bạch 頓đốn 如như 此thử 乎hồ 。
余dư 昔tích 每mỗi 引dẫn 孝hiếu 經kinh 之chi 不bất 毀hủy 傷thương 。 以dĩ 譏cơ 沙Sa 門Môn 之chi 去khứ 鬚tu 髮phát 。 謂vị 其kỳ 反phản 先tiên 王vương 之chi 道đạo 。 失thất 忠trung 孝hiếu 之chi 義nghĩa 。 今kim 則tắc 悟ngộ 其kỳ 不bất 然nhiên 矣hĩ 。 若nhược 夫phu 事sự 君quân 親thân 而nhi 盡tận 節tiết 。 雖tuy 殺sát 身thân 而nhi 稱xưng 仁nhân 。 虧khuy 忠trung 孝hiếu 而nhi 偷thâu 存tồn 。 徒đồ 全toàn 膚phu 而nhi 非phi 義nghĩa 。 論luận 美mỹ 見kiến 危nguy 而nhi 致trí 命mạng 禮lễ 防phòng 臨lâm 難nạn 而nhi 苟cẩu 免miễn 。 何hà 得đắc 一nhất 概khái 而nhi 訶ha 毀hủy 傷thương 。 雷lôi 同đồng 而nhi 顧cố 膚phu 髮phát 。 割cát 股cổ 納nạp 肝can 傷thương 則tắc 甚thậm 矣hĩ 。 剔dịch 鬚tu 落lạc 髮phát 毀hủy 乃nãi 微vi 焉yên 。 立lập 忠trung 不bất 顧cố 其kỳ 命mạng 。 論luận 者giả 莫mạc 之chi 咎cữu 。 求cầu 道Đạo 不bất 愛ái 其kỳ 毛mao 。 何hà 獨độc 以dĩ 為vi 過quá 。 湯thang 恤tuất 蒸chưng 民dân 。 尚thượng 焚phần 軀khu 以dĩ 祈kỳ 澤trạch 。 墨mặc 敦đôn 兼kiêm 愛ái 。 欲dục 磨ma 足túc 而nhi 至chí 頂đảnh 。 況huống 夫phu 上thượng 為vi 君quân 父phụ 深thâm 求cầu 福phước 利lợi 。 鬚tu 髮phát 之chi 毀hủy 何hà 足túc 顧cố 哉tai 。 且thả 夫phu 聖thánh 人nhân 之chi 教giáo 有hữu 殊thù 途đồ 而nhi 同đồng 歸quy 。 君quân 子tử 之chi 道đạo 或hoặc 反phản 經kinh 而nhi 合hợp 義nghĩa 。 則tắc 太thái 伯bá 其kỳ 人nhân 也dã 。 廢phế 在tại 家gia 之chi 就tựu 養dưỡng 。 託thác 採thải 藥dược 而nhi 不bất 歸quy 。 棄khí 中trung 國quốc 之chi 服phục 章chương 。 依y 剪tiễn 髮phát 以dĩ 為vi 飾sức 。 反phản 經kinh 悖bội 禮lễ 莫mạc 甚thậm 。 於ư 斯tư 。 然nhiên 而nhi 仲trọng 尼ni 稱xưng 之chi 曰viết 。 太thái 伯bá 可khả 謂vị 至chí 德đức 矣hĩ 。 其kỳ 故cố 何hà 也dã 。 雖tuy 迹tích 背bối/bội 君quân 親thân 而nhi 心tâm 忠trung 於ư 家gia 國quốc 。 形hình 虧khuy 百bách 越việt 而nhi 德đức 全toàn 乎hồ 三tam 讓nhượng 。 故cố 太thái 伯bá 棄khí 衣y 冠quan 之chi 制chế 而nhi 無vô 損tổn 於ư 至chí 德đức 。 則tắc 沙Sa 門Môn 捨xả 搢# 紳# 之chi 容dung 。 亦diệc 何hà 傷thương 乎hồ 妙diệu 道đạo 。 雖tuy 易dị 服phục 改cải 貌mạo 違vi 臣thần 子tử 之chi 常thường 儀nghi 。 而nhi 信tín 道đạo 歸quy 心tâm 願nguyện 君quân 親thân 之chi 多đa 福phước 。 苦khổ 其kỳ 身thân 意ý 。 修tu 出xuất 家gia 之chi 眾chúng 善thiện 。 遺di 其kỳ 君quân 父phụ 。 以dĩ 歷lịch 劫kiếp 之chi 深thâm 慶khánh 。 其kỳ 為vi 忠trung 孝hiếu 。 不bất 亦diệc 多đa 乎hồ 。 謂vị 善thiện 沙Sa 門Môn 為vi 不bất 忠trung 。 未vị 之chi 信tín 矣hĩ 。
傅phó/phụ 又hựu 云vân 。 西tây 域vực 胡hồ 人nhân 因nhân 埿nê 而nhi 生sanh 。 是thị 以dĩ 便tiện 事sự 埿nê 瓦ngõa 。 此thử 又hựu 未vị 思tư 之chi 言ngôn 也dã 。 夫phu 崇sùng 立lập 靈linh 像tượng 摸mạc 寫tả 尊tôn 形hình 。 所sở 用dụng 多đa 塗đồ 。 非phi 獨độc 泥nê 瓦ngõa 。 或hoặc 彫điêu 或hoặc 鑄chú 。 則tắc 以dĩ 鐵thiết 木mộc 金kim 銅đồng 。 圖đồ 之chi 繡tú 之chi 。 亦diệc 在tại 丹đan 青thanh 縑kiêm 素tố 。 復phục 謂vị 西tây 域vực 士sĩ 女nữ 遍biến 從tùng 此thử 物vật 而nhi 生sanh 乎hồ 。 且thả 又hựu 中trung 國quốc 之chi 廟miếu 以dĩ 木mộc 為vi 主chủ 。 則tắc 謂vị 制chế 禮lễ 君quân 子tử 皆giai 從tùng 木mộc 而nhi 育dục 耶da 。 親thân 不bất 可khả 忘vong 。 故cố 為vi 之chi 宗tông 廟miếu 。 佛Phật 不bất 可khả 忘vong 。 故cố 立lập 其kỳ 形hình 像tượng 。 以dĩ 表biểu 罔võng 極cực 之chi 心tâm 。 用dụng 申thân 如như 在tại 之chi 敬kính 。 欽khâm 聖thánh 仰ngưỡng 德đức 。 何hà 失thất 之chi 有hữu 哉tai 。 夫phu 以dĩ 善thiện 為vi 過quá 者giả 。 故cố 亦diệc 以dĩ 惡ác 為vi 功công 矣hĩ 。
傅phó/phụ 又hựu 云vân 。 帝đế 王vương 無vô 佛Phật 則tắc 國quốc 治trị 年niên 長trường/trưởng 。 有hữu 佛Phật 則tắc 政chánh 虐ngược 祚tộ 短đoản 。 此thử 又hựu 未vị 思tư 之chi 言ngôn 也dã 。 則tắc 謂vị 能năng 仁nhân 設thiết 教giáo 。 皆giai 闡xiển 淫dâm 虐ngược 之chi 風phong 。 菩Bồ 薩Tát 立lập 言ngôn 。 專chuyên 弘hoằng 桀# 紂# 之chi 事sự 。 以dĩ 實thật 論luận 之chi 。 殊thù 不bất 然nhiên 矣hĩ 。 夫phu 殷ân 喪táng 大đại 寶bảo 。 災tai 興hưng 妲# 己kỷ 之chi 言ngôn 。 周chu 失thất 諸chư 侯hầu 。 禍họa 由do 褒bao 姒# 之chi 笑tiếu 。 三tam 代đại 之chi 亡vong 。 皆giai 此thử 物vật 也dã 。 三tam 乘thừa 之chi 教giáo 。 豈khởi 斯tư 尚thượng 乎hồ 。 佛Phật 之chi 為vi 道đạo 。 慈từ 悲bi 喜hỷ 護hộ 。 齊tề 物vật 我ngã 而nhi 等đẳng 怨oán 親thân 。 與dữ 安an 樂lạc 而nhi 救cứu 危nguy 苦khổ 。 古cổ 之chi 所sở 以dĩ 得đắc 其kỳ 民dân 者giả 。 佛Phật 既ký 弘hoằng 之chi 矣hĩ 。 民dân 之chi 所sở 以dĩ 逃đào 其kỳ 上thượng 者giả 。 經kinh 甚thậm 戒giới 之chi 矣hĩ 。 羲# 軒hiên 舜thuấn 禹vũ 之chi 德đức 。 在tại 六Lục 度Độ 而nhi 苞bao 籠lung 。 羿# 浞# 癸quý 辛tân 之chi 咎cữu 。 總tổng 十thập 惡ác 以dĩ 防phòng 禁cấm 。 向hướng 使sử 桀# 弘hoằng 少thiểu 欲dục 之chi 教giáo 。 紂# 順thuận 大đại 慈từ 之chi 道đạo 。 伊y 呂lữ 無vô 所sở 用dụng 其kỳ 謀mưu 。 湯thang 武võ 焉yên 得đắc 行hành 其kỳ 討thảo 。 可khả 使sử 嗚ô 條điều 免miễn 去khứ 國quốc 之chi 禍họa 。 牧mục 野dã 息tức 倒đảo 戈qua 之chi 亂loạn 。 夏hạ 后hậu 從tùng 洛lạc 汭# 之chi 歌ca 。 楚sở 子tử 違vi 乾can/kiền/càn 溪khê 之chi 難nạn/nan 。 然nhiên 則tắc 釋Thích 氏thị 之chi 化hóa 為vi 益ích 非phi 小tiểu 。 延diên 福phước 祚tộ 於ư 無vô 窮cùng 。 遏át 危nguy 亡vong 於ư 未vị 兆triệu 。 傅phó/phụ 謂vị 有hữu 之chi 為vi 損tổn 無vô 之chi 為vi 益ích 。 是thị 何hà 言ngôn 歟# 。 是thị 何hà 言ngôn 歟# 。 與dữ 佛Phật 何hà 讎thù 而nhi 誣vu 之chi 至chí 此thử 。 佛Phật 何hà 所sở 負phụ 而nhi 疾tật 之chi 若nhược 讎thù 乎hồ 。
傅phó/phụ 又hựu 云vân 。 未vị 有hữu 佛Phật 法Pháp 之chi 前tiền 。 人nhân 皆giai 淳thuần 和hòa 世thế 無vô 篡soán 逆nghịch 。 此thử 又hựu 未vị 思tư 之chi 言ngôn 也dã 。 夫phu 九cửu 黎lê 亂loạn 德đức 。 豈khởi 非phi 無vô 佛Phật 之chi 年niên 。 三tam 苗miêu 逆nghịch 命mạng 。 非phi 當đương 有hữu 法pháp 之chi 後hậu 。 夏hạ 殷ân 之chi 季quý 何hà 有hữu 淳thuần 和hòa 。 春xuân 秋thu 之chi 時thời 寧ninh 無vô 篡soán 逆nghịch 。 寇khấu 賊tặc 姦gian 宄quỹ 。 作tác 士sĩ 命mạng 於ư 皐# 繇# 。 玁# 狁# 孔khổng 熾sí 。 薄bạc 伐phạt 勞lao 於ư 吉cát 甫phủ 。 而nhi 傅phó/phụ 謂vị 佛Phật 興hưng 篡soán 逆nghịch 法pháp 敗bại 淳thuần 和hòa 。 專chuyên 搆câu 虛hư 言ngôn 皆giai 違vi 實thật 錄lục 。 一nhất 縷lũ 之chi 盜đạo 佛Phật 猶do 戒giới 之chi 。 豈khởi 長trường/trưởng 篡soán 逆nghịch 之chi 亂loạn 乎hồ 。 一nhất 言ngôn 之chi 妄vọng 佛Phật 亦diệc 防phòng 之chi 。 何hà 敗bại 淳thuần 和hòa 之chi 道đạo 乎hồ 。 惟duy 佛Phật 之chi 為vi 教giáo 也dã 。 勸khuyến 臣thần 以dĩ 忠trung 。 勸khuyến 子tử 以dĩ 孝hiếu 。 勸khuyến 國quốc 以dĩ 治trị 。 勸khuyến 家gia 以dĩ 和hòa 。 弘hoằng 善thiện 示thị 天thiên 堂đường 之chi 樂lạc 。 懲# 非phi 顯hiển 地địa 獄ngục 之chi 苦khổ 。 不bất 唯duy 一nhất 字tự 以dĩ 為vi 褒bao 。 豈khởi 止chỉ 五ngũ 刑hình 而nhi 作tác 戒giới 。 乃nãi 謂vị 傷thương 和hòa 而nhi 長trường/trưởng 亂loạn 。 不bất 亦diệc 誣vu 謗báng 之chi 甚thậm 哉tai 。 亦diệc 何hà 傷thương 於ư 佛Phật 日nhật 乎hồ 。 但đãn 自tự 淪luân 於ư 苦khổ 海hải 矣hĩ 。 輕khinh 而nhi 不bất 避tị 。 良lương 可khả 悲bi 夫phu 。 於ư 是thị 書thư 生sanh 心tâm 伏phục 而nhi 色sắc 愧quý 避tị 席tịch 而nhi 謝tạ 曰viết 。 僕bộc 以dĩ 習tập 俗tục 生sanh 常thường 違vi 道đạo 自tự 佚# 。 忽hốt 於ư 所sở 未vị 究cứu 翫ngoạn 其kỳ 所sở 先tiên 述thuật 。 背bội 正chánh 法pháp 而nhi 異dị 論luận 。 受thọ 邪tà 言ngôn 以dĩ 同đồng 失thất 。 今kim 聞văn 佛Phật 智trí 之chi 玄huyền 遠viễn 。 乃nãi 知tri 釋thích 教giáo 之chi 忠trung 實thật 。 豁hoát 然nhiên 神thần 悟ngộ 而nhi 理lý 攄# 。 足túc 以dĩ 蕩đãng 迷mê 而nhi 祛khư 疾tật 。 雖tuy 從tùng 邪tà 於ư 昔tích 歲tuế 。 請thỉnh 歸quy 正chánh 於ư 茲tư 日nhật 。 謹cẩn 誦tụng 來lai 戒giới 以dĩ 為vi 口khẩu 實thật 矣hĩ 。
內nội 德đức 論luận 通thông 命mạng 篇thiên 第đệ 二nhị
或hoặc 曰viết 。 聖thánh 人nhân 陳trần 福phước 以dĩ 勸khuyến 善thiện 。 示thị 禍họa 以dĩ 戒giới 惡ác 。 小tiểu 人nhân 謂vị 善thiện 無vô 益ích 而nhi 不bất 為vi 。 謂vị 惡ác 無vô 傷thương 而nhi 不bất 去khứ 。 然nhiên 有hữu 殃ương 有hữu 福phước 之chi 言ngôn 。 乃nãi 華hoa 而nhi 不bất 實thật 。 無vô 益ích 無vô 傷thương 之chi 論luận 。 則tắc 信tín 而nhi 有hữu 徵trưng 。 何hà 以dĩ 言ngôn 之chi 也dã 。 伯bá 夷di 餒nỗi 矣hĩ 。 啟khải 期kỳ 貧bần 矣hĩ 。 顏nhan 回hồi 殀yểu 矣hĩ 。 冉nhiễm 耕canh 疾tật 矣hĩ 。 或hoặc 侈xỉ 侈xỉ 隆long 富phú 。 言ngôn 罕# 及cập 於ư 義nghĩa 方phương 。 或hoặc 皤bàn 皤bàn 壽thọ 考khảo 。 名danh 不bất 稱xưng 於ư 歿một 世thế 。 仁nhân 而nhi 不bất 壽thọ 富phú 而nhi 未vị 仁nhân 。 書thư 契khế 已dĩ 降giáng/hàng 不bất 可khả 勝thắng 紀kỷ 。 故cố 知tri 仲trọng 尼ni 殃ương 慶khánh 之chi 言ngôn 。 徒đồ 欺khi 人nhân 耳nhĩ 。 文văn 命mạng 影ảnh 響hưởng 之chi 喻dụ 。 殆đãi 難nan 信tín 乎hồ 。 有hữu 敦đôn 善thiện 行hành 而nhi 不bất 怠đãi 者giả 。 嗟ta 斯tư 言ngôn 之chi 長trường/trưởng 惑hoặc 焉yên 。 乃nãi 論luận 而nhi 釋thích 之chi 曰viết 。 夫phu 殃ương 福phước 蓋cái 有hữu 其kỳ 根căn 。 不bất 可khả 無vô 因nhân 而nhi 妄vọng 致trí 。 善thiện 惡ác 當đương 收thu 其kỳ 報báo 。 必tất 非phi 失thất 應ưng 而nhi 徒đồ 已dĩ 。 但đãn 根căn 深thâm 而nhi 報báo 遠viễn 。 耳nhĩ 目mục 之chi 所sở 不bất 該cai 。 原nguyên 始thỉ 而nhi 究cứu 終chung 。 儒nho 墨mặc 之chi 所sở 莫mạc 逮đãi 。 故cố 隨tùy 遭tao 之chi 命mạng 度độ 於ư 天thiên 而nhi 難nạn/nan 詳tường 。 殀yểu 壽thọ 之chi 年niên 考khảo 於ư 人nhân 而nhi 易dị 惑hoặc 。 人nhân 之chi 為vi 賞thưởng 罰phạt 也dã 。 尚thượng 能năng 明minh 察sát 而nhi 不bất 濫lạm 。 天thiên 之chi 降giáng/hàng 殃ương 福phước 也dã 。 豈khởi 反phản 淆# 亂loạn 而nhi 無vô 倫luân 哉tai 。 故cố 知tri 有hữu 理lý 存tồn 焉yên 。 不bất 可khả 誣vu 矣hĩ 。 非phi 夫phu 大đại 覺giác 而nhi 遍biến 知tri 者giả 。 孰thục 能năng 窮cùng 理lý 而nhi 除trừ 惑hoặc 哉tai 。 卜bốc 商thương 賈cổ 誼# 之chi 為vi 言ngôn 。 班ban 彪# 季quý 康khang 之chi 著trước 論luận 。 但đãn 知tri 混hỗn 而nhi 謂vị 之chi 命mạng 。 莫mạc 辯biện 命mạng 之chi 所sở 以dĩ 然nhiên 。 何hà 異dị 見kiến 黍thử 稷tắc 於ư 倉thương 廩lẫm 。 而nhi 不bất 知tri 得đắc 之chi 由do 稼giá 穡# 。 覩đổ 羅la 紈hoàn 於ư 篋khiếp 笥# 。 而nhi 未vị 識thức 成thành 之chi 以dĩ 機cơ 杼trữ 。 馬mã 遷thiên 嗟ta 報báo 施thí 之chi 爽sảng 。 積tích 疑nghi 而nhi 莫mạc 之chi 通thông 。 范phạm 滂# 惑hoặc 善thiện 惡ác 之chi 宜nghi 。 含hàm 憤phẫn 而nhi 無vô 以dĩ 釋thích 。 皆giai 覩đổ 流lưu 而nhi 弗phất 尋tầm 源nguyên 。 見kiến 一nhất 而nhi 不bất 知tri 二nhị 。 惟duy 觀quán 釋Thích 氏thị 之chi 經kinh 論luận 。 可khả 以dĩ 究cứu 其kỳ 始thỉ 終chung 乎hồ 。 為vi 善thiện 為vi 惡ác 之chi 報báo 。 窮cùng 枝chi 派phái 於ư 千thiên 葉diệp 。 一nhất 厚hậu 一nhất 薄bạc 之chi 命mạng 。 照chiếu 根căn 源nguyên 于vu 萬vạn 古cổ 。 辯biện 六lục 趣thú 之chi 往vãng 來lai 。 示thị 三tam 世thế 之chi 殃ương 福phước 。 乃nãi 知tri 形hình 歿một 而nhi 業nghiệp 無vô 朽hủ 焉yên 。 人nhân 死tử 而nhi 神thần 又hựu 生sanh 焉yên 。 或hoặc 賢hiền 聖thánh 而nhi 受thọ 宿túc 殃ương 。 六Lục 通Thông 乏phạp 適thích 口khẩu 之chi 。 饍thiện 或hoặc 禽cầm 獸thú 而nhi 荷hà 餘dư 福phước 。 四tứ 足túc 懷hoài 如như 意ý 之chi 寶bảo 。 為vi 業nghiệp 既ký 非phi 一nhất 緒tự 。 感cảm 報báo 寔thật 亦diệc 千thiên 變biến 。 業nghiệp 各các 異dị 而nhi 隨tùy 心tâm 。 報báo 不bất 同đồng 其kỳ 如như 面diện 。 原nguyên 其kỳ 心tâm 也dã 。 或hoặc 先tiên 迷mê 而nhi 後hậu 復phục 。 或hoặc 有hữu 初sơ 而nhi 無vô 終chung 。 或hoặc 惡ác 恆hằng 而nhi 罔võng 悔hối 。 或hoặc 善thiện 粹túy 而nhi 常thường 崇sùng 。 或hoặc 為vi 功công 而nhi 兼kiêm 咎cữu 。 或hoặc 福phước 微vi 而nhi 慧tuệ 隆long 。 或hoặc 罪tội 均quân 而nhi 情tình 異dị 。 或hoặc 功công 殊thù 而nhi 志chí 同đồng 。 故cố 其kỳ 報báo 也dã 。 有hữu 先tiên 號hiệu 而nhi 後hậu 笑tiếu 。 有hữu 既ký 得đắc 而nhi 患hoạn 失thất 。 有hữu 少thiểu 賤tiện 而nhi 卒thốt 凶hung 。 有hữu 始thỉ 榮vinh 而nhi 終chung 吉cát 。 有hữu 操thao 潔khiết 而nhi 年niên 殀yểu 。 有hữu 行hành 鄙bỉ 而nhi 財tài 溢dật 。 有hữu 同đồng 罪tội 而nhi 殊thù 刑hình 。 有hữu 齊tề 德đức 而nhi 異dị 秩# 。 業nghiệp 多đa 端đoan 而nhi 交giao 加gia 。 果quả 遍biến 酬thù 而nhi 縷lũ 悉tất 。 譬thí 如như 畫họa 工công 布bố 丹đan 青thanh 之chi 彩thải 。 鏡kính 像tượng 應ưng 妍nghiên 蚩xi 之chi 質chất 。 命mạng 招chiêu 六lục 印ấn 。 達đạt 季quý 子tử 之chi 遊du 談đàm 。 業nghiệp 引dẫn 萬vạn 金kim 。 果quả 朱chu 公công 之chi 計kế 術thuật 。 取thủ 青thanh 紫tử 如như 俯phủ 拾thập 。 有hữu 昔tích 因nhân 之chi 助trợ 焉yên 。 達đạt 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 固cố 窮cùng 。 無vô 宿túc 福phước 之chi 資tư 也dã 。 讀đọc 論luận 者giả 繼kế 踵chủng 而nhi 張trương 文văn 獨độc 享hưởng 其kỳ 榮vinh 。 說thuyết 詩thi 者giả 比tỉ 肩kiên 而nhi 匡khuông 鼎đỉnh 偏thiên 高cao 其kỳ 位vị 。 或hoặc 功công 勤cần 可khả 記ký 而nhi 祿lộc 不bất 及cập 於ư 介giới 推thôi 。 或hoặc 咎cữu 隙khích 當đương 誅tru 而nhi 爵tước 先tiên 加gia 於ư 雍ung 齒xỉ 。 韋vi 賢hiền 經kinh 術thuật 遠viễn 勝thắng 黃hoàng 金kim 之chi 遺di 。 趙triệu 壹nhất 文văn 籍tịch 。 不bất 如như 盈doanh 囊nang 之chi 錢tiền 。 此thử 豈khởi 功công 業nghiệp 之chi 異dị 哉tai 。 故cố 由do 宿túc 命mạng 之chi 殊thù 耳nhĩ 。 或hoặc 材tài 小tiểu 而nhi 任nhậm 大đại 。 宰tể 衡hành 無vô 赫hách 赫hách 之chi 功công 。 或hoặc 道đạo 著trước 而nhi 身thân 微vi 。 孔khổng 墨mặc 有hữu 栖tê 栖tê 之chi 辱nhục 。 亦diệc 有hữu 德đức 位vị 俱câu 顯hiển 。 元nguyên 凱# 列liệt 唐đường 虞ngu 之chi 朝triêu 。 才tài 命mạng 並tịnh 隆long 。 傅phó/phụ 呂lữ 受thọ 鹽diêm 梅mai 之chi 寄ký 。 二nhị 因nhân 雙song 殖thực 。 則tắc 兼kiêm 之chi 也dã 。 如như 此thử 。 一nhất 業nghiệp 孤cô 修tu 。 則tắc 其kỳ 偏thiên 也dã 若nhược 彼bỉ 。 管quản 仲trọng 釋thích 囚tù 而nhi 登đăng 相tương/tướng 。 李# 斯tư 為vi 相tương/tướng 而nhi 被bị 刑hình 。 范phạm 睢# 先tiên 辱nhục 而nhi 後hậu 榮vinh 。 鄧đặng 通thông 始thỉ 富phú 而nhi 終chung 餒nỗi 。 非phi 初sơ 訥nột 而nhi 末mạt 辯biện 。 豈khởi 昔tích 愚ngu 而nhi 今kim 智trí 。 由do 果quả 熟thục 而nhi 泰thái 來lai 。 以dĩ 福phước 盡tận 而nhi 屯truân 及cập 。 若nhược 云vân 敗bại 伍# 胥# 者giả 宰tể 嚭# 也dã 。 非phi 由do 昔tích 殃ương 。 濟tế 張trương 倉thương 者giả 王vương 陵lăng 也dã 。 何hà 關quan 往vãng 福phước 。 此thử 為vi 見kiến 緣duyên 而nhi 不bất 知tri 因nhân 。 有hữu 斷đoạn 見kiến 之chi 咎cữu 矣hĩ 。 若nhược 云vân 業nghiệp 縻# 好hảo/hiếu 爵tước 不bất 念niệm 同đồng 昇thăng 之chi 恩ân 。 命mạng 偶ngẫu 仁nhân 風phong 。 無vô 愧quý 來lai 蘇tô 之chi 澤trạch 。 此thử 為vi 知tri 因nhân 而nhi 不bất 識thức 緣duyên 。 有hữu 背bội 恩ân 之chi 罪tội 矣hĩ 。 若nhược 兼kiêm 達đạt 其kỳ 旨chỉ 兩lưỡng 遣khiển 其kỳ 累lũy/lụy/luy 。 進tiến 德đức 修tu 業nghiệp 。 豈khởi 有hữu 閡ngại 乎hồ 。 春xuân 種chủng 嘉gia 穀cốc 。 方phương 賴lại 夏hạ 雨vũ 以dĩ 繁phồn 滋tư 。 宿túc 殖thực 良lương 因nhân 。 乃nãi 藉tạ 今kim 緣duyên 而nhi 起khởi 發phát 。 受thọ 膏cao 澤trạch 而nhi 荒hoang 蕪# 不bất 墾khẩn 之chi 地địa 也dã 。 遇ngộ 明minh 時thời 而nhi 貧bần 賤tiện 無vô 因nhân 之chi 士sĩ 也dã 。 因nhân 緣duyên 之chi 旨chỉ 具cụ 諸chư 經kinh 論luận 。 觸xúc 途đồ 而nhi 長trường/trưởng 。 皆giai 此thử 類loại 焉yên 。 若nhược 唯duy 見kiến 其kỳ 一nhất 不bất 會hội 其kỳ 二nhị 。 咎cữu 累lũy/lụy/luy 之chi 萌manh 傷thương 其kỳ 德đức 矣hĩ 。 觀quán 釋thích 典điển 之chi 所sở 明minh 也dã 。 白bạch 黑hắc 之chi 業nghiệp 。 有hữu 必tất 定định 之chi 與dữ 不bất 定định 。 禍họa 福phước 之chi 報báo 。 有hữu 可khả 轉chuyển 及cập 於ư 無vô 轉chuyển 。 為vi 德đức 為vi 咎cữu 。 唯duy 禳# 可khả 轉chuyển 之chi 業nghiệp 。 若nhược 賢hiền 若nhược 愚ngu 。 無vô 移di 必tất 定định 之chi 命mạng 。 夫phu 大đại 善thiện 積tích 而nhi 災tai 銷tiêu 。 眾chúng 惡ác 盈doanh 而nhi 福phước 滅diệt 。 理lý 之chi 必tất 然nhiên 信tín 而nhi 不bất 貳nhị 。 譬thí 如như 藥dược 石thạch 勝thắng 而nhi 疾tật 除trừ 。 水thủy 雨vũ 注chú 而nhi 焚phần 息tức 。 巨cự 堤đê 之chi 堰yển 涓# 流lưu 。 蕭tiêu 斧phủ 之chi 伐phạt 朝triêu 菌# 。 但đãn 疾tật 處xứ 膏cao 肓# 。 良lương 藥dược 有hữu 所sở 不bất 救cứu 。 火hỏa 炎diễm 原nguyên 隰# 。 滴tích 水thủy 固cố 其kỳ 無vô 解giải 。 鄧đặng 林lâm 之chi 木mộc 非phi 隻chỉ 刃nhận 而nhi 可khả 盡tận 。 長trường/trưởng 江giang 之chi 流lưu 豈khởi 一nhất 塊khối 之chi 能năng 塞tắc 。 大đại 德đức 可khả 以dĩ 掩yểm 微vi 瑕hà 。 微vi 功công 不bất 足túc 補bổ 大đại 咎cữu 。 鐫# 金kim 石thạch 者giả 難nạn/nan 為vi 功công 。 摧tồi 枯khô 朽hủ 者giả 易dị 為vi 力lực 。 其kỳ 業nghiệp 微vi 者giả 報báo 不bất 堅kiên 。 其kỳ 行hành 堅kiên 者giả 果quả 必tất 定định 。 不bất 堅kiên 故cố 可khả 轉chuyển 。 必tất 定định 則tắc 難nan 移di 。 可khả 轉chuyển 之chi 難nạn/nan 。 故cố 三tam 唱xướng 息tức 巨cự 海hải 之chi 波ba 。 難nan 移di 之chi 厄ách 。 則tắc 四Tứ 果Quả 遇ngộ 兇hung 人nhân 之chi 害hại 。 劉lưu 琨# 小tiểu 賢hiền 。 致trí 反phản 風phong 而nhi 滅diệt 火hỏa 。 唐đường 堯# 大đại 聖thánh 。 遭tao 洪hồng 水thủy 之chi 襄tương 陵lăng 。 准chuẩn 此thử 而nhi 論luận 。 未vị 足túc 惑hoặc 矣hĩ 。 晉tấn 文văn 增tăng 德đức 。 殄điễn 長trường/trưởng 蛇xà 於ư 路lộ 隅ngung 。 宋tống 景cảnh 興hưng 言ngôn 。 退thoái 妖yêu 星tinh 於ư 天thiên 際tế 。 此thử 不bất 定định 之chi 業nghiệp 也dã 。 邾# 文văn 輕khinh 己kỷ 而nhi 利lợi 民dân 。 有hữu 德đức 而nhi 無vô 應ưng 。 楚sở 昭chiêu 引dẫn 災tai 而nhi 讓nhượng 福phước 。 言ngôn 善thiện 而nhi 身thân 凶hung 。 乃nãi 必tất 定định 之chi 命mạng 也dã 。 或hoặc 同đồng 惡ác 而nhi 殊thù 感cảm 。 或hoặc 善thiện 均quân 而nhi 報báo 異dị 。 皆giai 昔tích 因nhân 之chi 所sở 致trí 也dã 。 何hà 足túc 怪quái 之chi 於ư 一nhất 生sanh 哉tai 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 小tiểu 人nhân 不bất 知tri 天thiên 命mạng 而nhi 不bất 畏úy 。 又hựu 曰viết 。 不bất 知tri 命mạng 無vô 以dĩ 為vi 君quân 子tử 。 佛Phật 之chi 所sở 云vân 業nghiệp 也dã 。 儒nho 之chi 所sở 謂vị 命mạng 也dã 。 蓋cái 言ngôn 殊thù 而nhi 理lý 會hội 。 可khả 得đắc 而nhi 同đồng 論luận 焉yên 。 命mạng 繫hệ 於ư 業nghiệp 。 業nghiệp 起khởi 於ư 人nhân 。 人nhân 稟bẩm 命mạng 以dĩ 窮cùng 通thông 。 命mạng 隨tùy 業nghiệp 而nhi 厚hậu 薄bạc 。 厚hậu 薄bạc 之chi 命mạng 莫mạc 非phi 由do 己kỷ 。 怨oán 天thiên 尤vưu 上thượng 。 不bất 亦diệc 謬mậu 乎hồ 。 詩thi 云vân 。 下hạ 民dân 之chi 孽nghiệt 。 匪phỉ 降giáng/hàng 自tự 天thiên 。 傳truyền 曰viết 。 禍họa 福phước 無vô 門môn 。 惟duy 人nhân 所sở 召triệu 。 此thử 云vân 。 天thiên 之chi 不bất 可khả 推thôi 而nhi 責trách 之chi 於ư 人nhân 矣hĩ 。 孟# 軻kha 干can 魯lỗ 。 不bất 憾hám 臧tang 倉thương 之chi 蔽tế 。 仲trọng 由do 仕sĩ 季quý 。 無vô 恚khuể 伯bá 寮liêu 之chi 讒sàm 。 則tắc 謂vị 人nhân 之chi 不bất 可khả 責trách 而nhi 推thôi 之chi 於ư 天thiên 矣hĩ 。 其kỳ 言ngôn 若nhược 及cập 其kỳ 致trí 匪phỉ 殊thù 。 要yếu 而nhi 論luận 之chi 。 同đồng 歸quy 進tiến 德đức 。 剋khắc 己kỷ 戒giới 人nhân 。 以dĩ 勗úc 乾can/kiền/càn 乾can/kiền/càn 之chi 志chí 。 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 知tri 命mạng 。 蠲quyên 其kỳ 慼thích 慼thích 之chi 尤vưu 。 夫phu 然nhiên 故cố 內nội 勤cần 克khắc 命mạng 之chi 功công 。 外ngoại 弘hoằng 不bất 爭tranh 之chi 德đức 。 上thượng 無vô 怨oán 天thiên 之chi 咎cữu 。 下hạ 絕tuyệt 尤vưu 人nhân 之chi 累lũy/lụy/luy 。 行hành 之chi 中trung 和hòa 。 於ư 是thị 乎hồ 在tại 。 古cổ 之chi 善thiện 為vi 道đạo 者giả 。 其kỳ 從tùng 事sự 於ư 斯tư 乎hồ 。 昔tích 者giả 初sơ 聞văn 釋thích 典điển 信tín 之chi 不bất 篤đốc 。 拘câu 其kỳ 耳nhĩ 目mục 之chi 間gian 。 疑nghi 於ư 視thị 聽thính 之chi 外ngoại 。 謂vị 前tiền 因nhân 後hậu 果quả 之chi 說thuyết 。 等đẳng 莊trang 周chu 之chi 寓# 言ngôn 。 天thiên 上thượng 地địa 下hạ 之chi 談đàm 。 類loại 相tương/tướng 如như 之chi 烏ô 有hữu 。 覩đổ 姦gian 回hồi 之chi 漏lậu 網võng 。 則tắc 為vi 非phi 而nhi 不bất 懲# 。 聞văn 忠trung 直trực 之chi 逢phùng 尤vưu 。 則tắc 輕khinh 善thiện 而nhi 無vô 勸khuyến 。 甚thậm 哉tai 此thử 惑hoặc 也dã 。 知tri 業nghiệp 則tắc 不bất 然nhiên 。 夫phu 達đạt 業nghiệp 之chi 君quân 子tử 無vô 私tư 而nhi 委ủy 命mạng 。 仰ngưỡng 聖thánh 賢hiền 之chi 清thanh 德đức 。 敦đôn 金kim 玉ngọc 之chi 高cao 行hành 。 無vô 悶muộn 于vu 陋lậu 巷hạng 之chi 居cư 。 忘vong 懷hoài 於ư 名danh 利lợi 之chi 競cạnh 。 所sở 以dĩ 畢tất 既ký 往vãng 之chi 餘dư 業nghiệp 。 啟khải 將tương 來lai 之chi 長trường/trưởng 慶khánh 。 不bất 顧cố 流lưu 俗tục 之chi 嗤xuy 毀hủy 。 豈khởi 求cầu 鄉hương 曲khúc 之chi 稱xưng 詠vịnh 哉tai 。 夫phu 種chủng 殖thực 不bất 見kiến 其kỳ 長trường/trưởng 。 有hữu 時thời 而nhi 大đại 砥chỉ 礪# 。 莫mạc 覩đổ 其kỳ 虧khuy 。 終chung 銷tiêu 厥quyết 厚hậu 。 今kim 形hình 善thiện 惡ác 之chi 報báo 。 為vi 時thời 近cận 而nhi 未vị 熟thục 。 昔tích 世thế 吉cát 凶hung 之chi 果quả 。 須tu 數số 終chung 而nhi 乃nãi 謝tạ 。 譬thí 如như 稼giá 穡# 作tác 甘cam 。 不bất 朝triêu 種chủng 而nhi 夕tịch 稔# 。 蒺tất 䔧lê 為vi 刺thứ 。 亦diệc 春xuân 生sanh 而nhi 秋thu 實thật 。 不bất 耕canh 而nhi 飽bão 飫# 者giả 。 因nhân 昔tích 歲tuế 之chi 餘dư 穀cốc 。 不bất 賢hiền 而nhi 富phú 壽thọ 者giả 。 荷hà 前tiền 身thân 之chi 舊cựu 福phước 。 天thiên 道đạo 無vô 親thân 疎sơ 。 人nhân 業nghiệp 有hữu 盈doanh 縮súc 。 由do 斯tư 以dĩ 推thôi 天thiên 命mạng 。 可khả 得đắc 除trừ 疑nghi 惑hoặc 矣hĩ 。 若nhược 夫phu 虞ngu 夏hạ 商thương 周chu 之chi 典điển 。 黃hoàng 老lão 孔khổng 墨mặc 之chi 言ngôn 。 道đạo 惟duy 施thí 於ư 一nhất 生sanh 。 言ngôn 罔võng 及cập 於ư 三tam 世thế 。 則tắc 可khả 惑hoặc 者giả 有hữu 六lục 焉yên 。 無vô 辭từ 以dĩ 通thông 之chi 矣hĩ 。 示thị 為vi 善thiện 之chi 利lợi 。 謂vị 爵tước 賞thưởng 及cập 名danh 譽dự 。 陳trần 為vi 惡ác 之chi 害hại 。 明minh 恥sỉ 辱nhục 與dữ 刑hình 罰phạt 。 然nhiên 逃đào 賞thưởng 晦hối 名danh 之chi 士sĩ 。 以dĩ 何hà 為vi 利lợi 乎hồ 。 苟cẩu 免miễn 無vô 恥sỉ 之chi 夫phu 。 不bất 受thọ 其kỳ 害hại 矣hĩ 。 何hà 足túc 以dĩ 為vi 懲# 勸khuyến 哉tai 。 可khả 惑hoặc 者giả 一nhất 也dã 。 云vân 天thiên 與dữ 善thiện 降giáng/hàng 之chi 以dĩ 百bách 祥tường 。 謂vị 神thần 糺củ 淫dâm 加gia 之chi 以dĩ 六lục 極cực 。 然nhiên 伯bá 牛ngưu 德đức 行hạnh 而nhi 有hữu 疾tật 。 天thiên 豈khởi 惡ác 其kỳ 為vi 善thiện 乎hồ 。 盜đạo 蹠# 凶hung 暴bạo 而nhi 無vô 殃ương 。 神thần 豈khởi 善thiện 其kỳ 為vi 惡ác 乎hồ 。 何hà 禍họa 福phước 之chi 濫lạm 及cập 哉tai 。 可khả 惑hoặc 者giả 二nhị 也dã 。 若nhược 云vân 罪tội 隨tùy 形hình 而nhi 竝tịnh 滅diệt 。 功công 與dữ 身thân 而nhi 共cộng 朽hủ 。 善thiện 何hà 慶khánh 之chi 可khả 論luận 。 惡ác 何hà 殃ương 而nhi 當đương 戒giới 。 若nhược 善thiện 惡ác 之chi 報báo 。 信tín 有hữu 而nhi 非phi 無vô 也dã 。 食thực 山sơn 薇# 而nhi 飢cơ 死tử 。 何hà 處xứ 而nhi 加gia 之chi 福phước 。 膾khoái 人nhân 肝can 而nhi 壽thọ 終chung 。 何hà 時thời 而nhi 受thọ 其kỳ 禍họa 。 何hà 善thiện 惡ác 之chi 無vô 報báo 哉tai 。 可khả 惑hoặc 者giả 三tam 也dã 。 若nhược 云vân 禍họa 福phước 由do 其kỳ 祖tổ 禰nể 。 殃ương 慶khánh 延diên 於ư 子tử 孫tôn 。 考khảo 之chi 於ư 前tiền 載tái 。 不bất 必tất 皆giai 然nhiên 矣hĩ 。 伯bá 宗tông 羊dương 肹# 之chi 嗣tự 。 絕tuyệt 滅diệt 於ư 晉tấn 朝triêu 。 慶khánh 父phụ 叔thúc 牙nha 之chi 後hậu 。 繁phồn 昌xương 於ư 魯lỗ 國quốc 。 豈khởi 祖tổ 禰nể 之chi 由do 乎hồ 。 可khả 惑hoặc 者giả 四tứ 也dã 。 若nhược 云vân 觀quán 善thiện 察sát 惡ác 。
時thời 有hữu 謬mậu 於ư 上thượng 天thiên 。 故cố 使sử 降giáng/hàng 福phước 流lưu 災tai 遂toại 無vô 均quân 於ư 下hạ 土thổ/độ 。 然nhiên 天thiên 之chi 明minh 命mạng 寧ninh 當đương 闇ám 於ư 賞thưởng 罰phạt 乎hồ 。 曾tằng 謂vị 天thiên 道đạo 不bất 如như 王vương 者giả 之chi 制chế 乎hồ 。 可khả 惑hoặc 者giả 五ngũ 也dã 。 若nhược 云vân 禍họa 福phước 非phi 人nhân 所sở 召triệu 。 善thiện 惡ác 無vô 報báo 於ư 後hậu 。 而nhi 百bách 王vương 賞thưởng 善thiện 而nhi 刑hình 淫dâm 。 六lục 經kinh 褒bao 德đức 而nhi 貶biếm 過quá 。 則tắc 為vi 虛hư 勸khuyến 於ư 不bất 益ích 妄vọng 戒giới 於ư 無vô 損tổn 。 何hà 貴quý 孔khổng 丘khâu 之chi 弘hoằng 教giáo 。 何hà 咎cữu 羸luy 正chánh 之chi 焚phần 書thư 乎hồ 。 可khả 惑hoặc 者giả 六lục 也dã 。 然nhiên 則tắc 善thiện 惡ác 之chi 所sở 感cảm 致trí 。 禍họa 福phước 之chi 所sở 倚ỷ 伏phục 。 惟duy 限hạn 之chi 於ư 一nhất 生sanh 。 不bất 通thông 之chi 以dĩ 三tam 世thế 。 其kỳ 理lý 局cục 而nhi 不bất 弘hoằng 矣hĩ 。 何hà 以dĩ 辯biện 人nhân 之chi 惑hoặc 乎hồ 。 防phòng 於ư 惡ác 也dã 未vị 盡tận 。 導đạo 於ư 善thiện 也dã 多đa 闕khuyết 。 其kỳ 取thủ 義nghĩa 也dã 尚thượng 淺thiển 。 其kỳ 利lợi 民dân 也dã 猶do 微vi 。 比tỉ 夫phu 十Thập 力Lực 深thâm 言ngôn 。 三tam 乘thừa 妙diệu 法Pháp 。 濟tế 四tứ 生sanh 于vu 火hỏa 宅trạch 。 運vận 六lục 舟chu 於ư 苦khổ 海hải 。 高cao 下hạ 之chi 相tướng 懸huyền 也dã 。 若nhược 培bồi 塿# 之chi 與dữ 崑# 崙lôn 。 淺thiển 深thâm 之chi 不bất 類loại 也dã 。 匹thất 潢# 污ô 之chi 與dữ 江giang 漢hán 。 何hà 可khả 同đồng 年niên 而nhi 語ngữ 哉tai 。 昔tích 維duy 摩ma 詰cật 之chi 明minh 達đạt 。 及cập 舍Xá 利Lợi 弗Phất 之chi 聰thông 辯biện 。 經kinh 論luận 詳tường 之chi 。 可khả 得đắc 而nhi 挍giảo 。 足túc 以dĩ 逾du 項hạng 託thác 超siêu 孔khổng 丘khâu 。 邁mại 李# 老lão 越việt 許hứa 由do 。 伏phục 墨mặc 翟# 摧tồi 莊trang 周chu 。 吞thôn 百bách 氏thị 該cai 九cửu 流lưu 。 書thư 籍tịch 所sở 載tái 莫mạc 之chi 與dữ 儔trù 。 然nhiên 受thọ 諸chư 異dị 道đạo 。 不bất 毀hủy 正chánh 信tín 。 雖tuy 明minh 世thế 典điển 。 常thường 樂nhạo 佛Phật 法Pháp 。 師sư 事sự 釋Thích 迦Ca 伏phục 膺ưng 善thiện 誘dụ 。 豈khởi 不bất 識thức 道đạo 勝thắng 而nhi 鑽toàn 仰ngưỡng 之chi 乎hồ 。
內nội 德đức 論luận 空không 有hữu 篇thiên 第đệ 三tam
或hoặc 有hữu 惡ác 取thủ 於ư 空không 以dĩ 生sanh 斷đoạn 見kiến 。 無vô 所sở 慚tàm 懼cụ 。 自tự 謂vị 大Đại 乘Thừa 。 此thử 正Chánh 法Pháp 所sở 深thâm 戒giới 也dã 。 其kỳ 斷đoạn 見kiến 者giả 曰viết 。 經kinh 以dĩ 法pháp 喻dụ 泡bào 影ảnh 生sanh 同đồng 幻huyễn 化hóa 。 又hựu 云vân 。 罪tội 福phước 不bất 二nhị 業nghiệp 報báo 非phi 有hữu 。 故cố 知tri 殖thực 因nhân 收thu 果quả 之chi 談đàm 。 天thiên 堂đường 地địa 獄ngục 之chi 說thuyết 。 無vô 異dị 相tướng 如như 述thuật 上thượng 林lâm 之chi 橘quất 樹thụ 。 孟# 德đức 指chỉ 前tiền 路lộ 之chi 梅mai 園viên 。 權quyền 誘dụ 愚ngu 蒙mông 假giả 稱xưng 珍trân 怪quái 。 有hữu 其kỳ 語ngữ 焉yên 無vô 其kỳ 實thật 矣hĩ 。 至chí 如như 冉nhiễm 疾tật 顏nhan 殀yểu 以dĩ 攝nhiếp 養dưỡng 之chi 乖quai 宜nghi 。 彭# 壽thọ 聃đam 存tồn 。 由do 將tương 衛vệ 之chi 有hữu 術thuật 。 貴quý 賤tiện 自tự 然nhiên 而nhi 殊thù 。 苦khổ 樂lạc 偶ngẫu 其kỳ 所sở 遇ngộ 。 譬thí 諸chư 草thảo 木mộc 區khu 以dĩ 別biệt 矣hĩ 。 若nhược 蓂# 莢# 之chi 表biểu 祥tường 瑞thụy 。 連liên 理lý 之chi 應ưng 休hưu 明minh 。 名danh 載tái 于vu 竹trúc 帛bạch 狀trạng 圖đồ 於ư 丹đan 青thanh 。 此thử 則tắc 草thảo 木mộc 之chi 貴quý 者giả 也dã 。 若nhược 被bị 三tam 徑kính 而nhi 易dị 蔓mạn 。 亘tuyên 七thất 澤trạch 而nhi 難nạn/nan 剪tiễn 。 充sung 僕bộc 妾thiếp 之chi 薪tân 蒸chưng 。 被bị 牛ngưu 羊dương 之chi 履lý 踐tiễn 。 此thử 則tắc 草thảo 木mộc 之chi 賤tiện 者giả 也dã 。 若nhược 列liệt 挺đĩnh 干can 雲vân 之chi 峯phong 。 羅la 生sanh 絕tuyệt 跡tích 之chi 地địa 。 斤cân 斧phủ 莫mạc 之chi 及cập 。 樵tiều 蘇tô 所sở 不bất 至chí 。 此thử 則tắc 草thảo 木mộc 之chi 全toàn 壽thọ 者giả 也dã 。 若nhược 匠tượng 石thạch 之chi 所sở 數số 顧cố 。 農nông 夫phu 之chi 所sở 務vụ 去khứ 。 遭tao 荷hà 蓧# 之chi 奮phấn 鋤# 。 值trị 般bát 輸du 之chi 揮huy 斧phủ 。 此thử 則tắc 草thảo 木mộc 殀yểu 命mạng 者giả 也dã 。 若nhược 篠tiểu 簜# 比tỉ 質chất 於ư 松tùng 柏# 。 蕙# 若nhược 同đồng 氣khí 於ư 蘭lan 芷# 。 翠thúy 陵lăng 寒hàn 而nhi 未vị 渝du 。 芳phương 在tại 幽u 而nhi 不bất 已dĩ 。 草thảo 木mộc 之chi 賢hiền 俊# 者giả 也dã 。 若nhược 蒺tất 䔧lê 生sanh 而nhi 見kiến 惡ác 。 枳chỉ 棘cức 多đa 而nhi 莫mạc 美mỹ 。 在tại 詩thi 騷# 之chi 比tỉ 興hưng 。 以dĩ 匹thất 姦gian 而nhi 喻dụ 鄙bỉ 。 草thảo 木mộc 之chi 庸dong 猥ổi 者giả 也dã 。 若nhược 乃nãi 異dị 臭xú 殊thù 味vị 。 千thiên 品phẩm 萬vạn 形hình 壤nhưỡng 之chi 所sở 殖thực 。 胡hồ 可khả 勝thắng 名danh 。 何hà 業nghiệp 而nhi 見kiến 重trọng/trùng 。 何hà 因nhân 而nhi 被bị 輕khinh 。 何hà 尤vưu 而nhi 速tốc 斃# 。 何hà 功công 而nhi 久cửu 生sanh 。 何hà 咎cữu 而nhi 枯khô 槁cảo 。 何hà 福phước 而nhi 華hoa 榮vinh 。 何hà 習tập 而nhi 含hàm 毒độc 。 何hà 修tu 而nhi 播bá 馨hinh 。 此thử 豈khởi 宿túc 業nghiệp 之chi 所sở 致trí 乎hồ 。 乃nãi 自tự 然nhiên 而nhi 萬vạn 差sai 耳nhĩ 。 人nhân 之chi 殊thù 命mạng 。 蓋cái 亦diệc 如như 是thị 。 豈khởi 由do 前tiền 業nghiệp 使sử 之chi 然nhiên 哉tai 。 然nhiên 則tắc 無vô 是thị 無vô 非phi 。 大Đại 乘Thừa 之chi 深thâm 理lý 。 明minh 善thiện 明minh 惡ác 。 小Tiểu 乘Thừa 之chi 淺thiển 教giáo 。 愚ngu 騃ngãi 者giả 。
合hợp 真chân 。 謹cẩn 慎thận 者giả 乖quai 道đạo 。 何hà 為vi 捨xả 惡ác 趣thú 善thiện 而nhi 起khởi 分phân 別biệt 之chi 心tâm 乎hồ 。 又hựu 嫌hiềm 佛Phật 之chi 說thuyết 法Pháp 端đoan 緒tự 太thái 多đa 。 論luận 空không 說thuyết 有hữu 自tự 相tương/tướng 乖quai 背bối/bội 。 此thử 是thị 佛Phật 鬪đấu 眾chúng 生sanh 耳nhĩ 。 何hà 不bất 唯duy 明minh 一nhất 種chủng 之chi 法pháp 乎hồ 。 邪tà 空không 之chi 說thuyết 云vân 爾nhĩ 。 正chánh 空không 則tắc 不bất 然nhiên 矣hĩ 。 苟cẩu 識thức 空không 有hữu 之chi 理lý 者giả 。 豈khởi 發phát 如như 是thị 之chi 言ngôn 乎hồ 。 此thử 既ký 喻dụ 非phi 而nhi 博bác 言ngôn 偽ngụy 而nhi 辯biện 。 懼cụ 其kỳ 迷mê 誤ngộ 後hậu 人nhân 。 增tăng 長trưởng 邪tà 見kiến 。 聊liêu 率suất 所sở 聞văn 試thí 論luận 之chi 曰viết 。 若nhược 夫phu 如như 夢mộng 如như 幻huyễn 。 如như 響hưởng 如như 泡bào 。 無vô 一nhất 法pháp 而nhi 不bất 爾nhĩ 。 總tổng 萬vạn 象tượng 而nhi 俱câu 苞bao 。 上thượng 士sĩ 觀quán 之chi 以dĩ 至chí 聖thánh 。 至chí 聖thánh 體thể 之chi 而nhi 獨độc 超siêu 。 大đại 浸tẩm 稽khể 天thiên 而nhi 不bất 溺nịch 。 大đại 風phong 偃yển 岳nhạc 而nhi 無vô 飄phiêu 。 具cụ 六Lục 通Thông 而nhi 自tự 在tại 。 越việt 三tam 界giới 而nhi 逍tiêu 遙diêu 。 然nhiên 理lý 不bất 自tự 了liễu 正chánh 觀quán 以dĩ 照chiếu 。 心tâm 不bất 自tự 寂tịch 靜tĩnh 攝nhiếp 斯tư 調điều 。 障chướng 不bất 自tự 遣khiển 對đối 治trị 方phương 銷tiêu 。 德đức 不bất 自tự 備bị 勤cần 修tu 乃nãi 饒nhiêu 。 六lục 蔽tế 既ký 除trừ 則tắc 真Chân 如Như 可khả 顯hiển 。 三tam 障chướng 未vị 滅diệt 則tắc 菩Bồ 提Đề 極cực 遙diêu 。 故cố 真Chân 諦Đế 離ly 垢cấu 淨tịnh 之chi 相tướng 。 俗tục 諦đế 立lập 是thị 非phi 之chi 條điều 。 指chỉ 事sự 必tất 假giả 於ư 分phân 別biệt 。 論luận 法pháp 豈khởi 宜nghi 於ư 混hỗn 淆# 。 六Lục 度Độ 不bất 可khả 為vi 墜trụy 苦khổ 之chi 業nghiệp 。 三tam 毒độc 不bất 可khả 為vi 出xuất 世thế 之chi 橋kiều 。 投đầu 谷cốc 難nan 以dĩ 無vô 墜trụy 。 赴phó 火hỏa 何hà 由do 不bất 燒thiêu 。 堯# 舜thuấn 不bất 可khả 比tỉ 之chi 於ư 昏hôn 桀# 。 幽u 厲lệ 不bất 可khả 同đồng 之chi 於ư 聖thánh 堯# 。 忠trung 賢hiền 不bất 可khả 斥xích 之chi 於ư 荒hoang 野dã 。 邪tà 佞nịnh 不bất 可khả 昇thăng 之chi 於ư 明minh 朝triêu 。 不bất 可khả 反phản 白bạch 而nhi 作tác 黑hắc 。 不bất 可khả 俾tỉ 晝trú 而nhi 為vi 宵tiêu 。 不bất 可khả 以dĩ 邪tà 害hại 於ư 正chánh 。 不bất 可khả 持trì 鳳phượng 比tỉ 於ư 梟kiêu 。 何hà 得đắc 同đồng 因nhân 果quả 於ư 兔thố 角giác 。 匹thất 罪tội 福phước 於ư 龜quy 毛mao 乎hồ 。 雖tuy 引dẫn 大Đại 乘Thừa 之chi 妙diệu 言ngôn 。 不bất 得đắc 妙diệu 之chi 真chân 致trí 。 說thuyết 之chi 於ư 口khẩu 若nhược 同đồng 。 用dụng 之chi 於ư 心tâm 則tắc 異dị 。 異dị 者giả 何hà 也dã 。 正Chánh 法Pháp 以dĩ 空không 去khứ 其kỳ 貪tham 。 邪tà 說thuyết 以dĩ 空không 恣tứ 其kỳ 愛ái 。 智trí 者giả 觀quán 空không 以dĩ 除trừ 恚khuể 。 惑hoặc 者giả 論luận 空không 而nhi 肆tứ 害hại 。 達đạt 者giả 行hành 空không 而nhi 慧tuệ 解giải 。 迷mê 者giả 取thủ 空không 以dĩ 狂cuồng 悖bội 。 大Đại 士Sĩ 體thể 空không 而nhi 進tiến 德đức 。 小tiểu 人nhân 說thuyết 空không 而nhi 善thiện 退thoái 。 其kỳ 殊thù 若nhược 此thử 。 豈khởi 同đồng 致trí 乎hồ 。 良lương 由do 反phản 用dụng 正chánh 言ngôn 以dĩ 生sanh 邪tà 執chấp 矣hĩ 。 騏kỳ 驥kí 浮phù 水thủy 勤cần 而nhi 無vô 功công 。 舟chu 檝tiếp 登đăng 山sơn 勞lao 而nhi 不bất 進tiến 。 豈khởi 騏kỳ 驥kí 舟chu 檝tiếp 之chi 不bất 善thiện 哉tai 。 但đãn 浮phù 水thủy 登đăng 山sơn 用dụng 之chi 反phản 也dã 。 讀đọc 淨tịnh 名danh 離ly 相tương/tướng 之chi 典điển 而nhi 廢phế 進tiến 修tu 。 誦tụng 莊trang 周chu 齊tề 物vật 之chi 言ngôn 以dĩ 縱túng/tung 情tình 欲dục 。 無vô 異dị 策sách 駟tứ 馬mã 而nhi 泝tố 流lưu 。 棹# 方phương 舟chu 以dĩ 登đăng 坂# 。 望vọng 追truy 造tạo 父phụ 之chi 長trường/trưởng 驅khu 。 欲dục 比tỉ 越việt 人nhân 之chi 利lợi 涉thiệp 。 不bất 亦diệc 難nạn 乎hồ 。 夫phu 淨tịnh 名danh 有hữu 清thanh 高cao 之chi 德đức 。 莊trang 周chu 無vô 嗜thị 欲dục 之chi 累lũy/lụy/luy 。 故cố 知tri 斷đoạn 見kiến 之chi 論luận 空không 。 與dữ 無vô 為vi 之chi 道Đạo 反phản 矣hĩ 。 夫phu 妙diệu 道đạo 之chi 玄huyền 致trí 。 即tức 群quần 有hữu 以dĩ 明minh 空không 。 既ký 觸xúc 實thật 而nhi 知tri 假giả 。 亦diệc 就tựu 殊thù 而nhi 照chiếu 同đồng 。 其kỳ 何hà 類loại 也dã 。 譬thí 如như 對đối 廣quảng 鏡kính 而nhi 傍bàng 觀quan 。 臨lâm 碧bích 池trì 而nhi 俯phủ 映ánh 。 眾chúng 象tượng 粲sán 而nhi 在tại 目mục 可khả 見kiến 而nhi 無vô 實thật 性tánh 。 緣duyên 生sanh 有hữu 而nhi 成thành 形hình 。 有hữu 離ly 緣duyên 而nhi 喪táng 質chất 。 水thủy 遇ngộ 寒hàn 而nhi 氷băng 壯tráng 。 氷băng 涉thiệp 溫ôn 而nhi 堅kiên 失thất 。 凡phàm 從tùng 緣duyên 而nhi 為vi 有hữu 。 雖tuy 大đại 有hữu 其kỳ 何hà 實thật 。 故cố 天thiên 地địa 與dữ 我ngã 皆giai 虛hư 。 我ngã 與dữ 萬vạn 物vật 為vi 一nhất 。 菩Bồ 提Đề 不bất 得đắc 謂vị 為vi 有hữu 。 何hà 況huống 群quần 生sanh 與dữ 眾chúng 術thuật 。 故cố 察sát 於ư 物vật 而nhi 非phi 物vật 。 取thủ 諸chư 身thân 而nhi 匪phỉ 身thân 。 麗lệ 天thiên 著trước 而nhi 皆giai 妄vọng 。 鎮trấn 地địa 崇sùng 而nhi 莫mạc 真chân 。 言ngôn 論luận 窮cùng 理lý 而nhi 無vô 說thuyết 。 賓tân 客khách 盈doanh 堂đường 而nhi 無vô 人nhân 。 艶diễm 色sắc 絕tuyệt 世thế 而nhi 無vô 美mỹ 。 瓌khôi 寶bảo 溢dật 目mục 而nhi 無vô 珍trân 。 善thiện 惡ác 殊thù 途đồ 而nhi 不bất 二nhị 。 聖thánh 凡phàm 異dị 等đẳng 而nhi 常thường 均quân 。 尋tầm 夫phu 經kinh 論luận 之chi 大đại 旨chỉ 也dã 。 從tùng 緣duyên 以dĩ 明minh 非phi 有hữu 。 緣duyên 起khởi 以dĩ 辯biện 非phi 無vô 。 事sự 有hữu 而nhi 無vô 妙diệu 實thật 。 義nghĩa 空không 而nhi 匪phỉ 太thái 虛hư 。 無vô 人nhân 非phi khuy 戶hộ 之chi 閴# 。 無vô 見kiến 非phi 面diện 牆tường 之chi 愚ngu 。 無vô 說thuyết 非phi 金kim 人nhân 之chi 口khẩu 。 無vô 體thể 非phi 棘cức 猴hầu 之chi 軀khu 。 無vô 動động 非phi 山sơn 岳nhạc 之chi 貌mạo 。 無vô 別biệt 非phi 雷lôi 同đồng 之chi 諛du 。 無vô 真chân 非phi 魚ngư 目mục 之chi 寶bảo 。 無vô 實thật 非phi 雁nhạn 足túc 之chi 書thư 。 財tài 比tỉ 夢mộng 財tài 而nhi 莫mạc 異dị 。 色sắc 與dữ 幻huyễn 色sắc 而nhi 何hà 殊thù 。 猗ỷ 頓đốn 等đẳng 原nguyên 憲hiến 之chi 產sản 。 宋tống 里lý 匹thất 平bình 城thành 之chi 姝xu 。 道đạo 智trí 了liễu 空không 而nhi 絕tuyệt 縛phược 。 俗tục 情tình 滯trệ 有hữu 以dĩ 常thường 拘câu 。 人nhân 與dữ 業nghiệp 報báo 而nhi 非phi 有hữu 。 業nghiệp 報báo 隨tùy 人nhân 而nhi 不bất 無vô 。 天thiên 堂đường 類loại 天thiên 而nhi 匪phỉ 妄vọng 。 地địa 獄ngục 等đẳng 地địa 而nhi 為vi 虛hư 。 非phi 同đồng 楊dương 雄hùng 之chi 假giả 稱xưng 玉ngọc 樹thụ 。 曼mạn 都đô 之chi 矯kiểu 見kiến 神thần 居cư 。 何hà 乃nãi 取thủ 空không 言ngôn 而nhi 背bối/bội 旨chỉ 。 援viện 卉hủy 木mộc 而nhi 比tỉ 諸chư 。 夫phu 夜dạ 光quang 結kết 綠lục 之chi 寶bảo 。 南nam 威uy 毛mao 嬙# 之chi 色sắc 。 人nhân 皆giai 見kiến 其kỳ 有hữu 而nhi 興hưng 愛ái 。 孰thục 能năng 體thể 其kỳ 空không 而nhi 不bất 染nhiễm 。 睚# 眥tí 蠆sái 介giới 之chi 隙khích 。 青thanh 蠅dăng 貝bối 錦cẩm 之chi 讎thù 。 莫mạc 不bất 著trước 其kỳ 相tương/tướng 而nhi 興hưng 憤phẫn 。 尠tiển 能năng 比tỉ 於ư 空không 而nhi 不bất 憾hám 。 獨độc 謂vị 鄙bỉ 行hành 空không 而nhi 不bất 戒giới 。 善thiện 法Pháp 空không 而nhi 不bất 遵tuân 。 三tam 惑hoặc 應ưng 捨xả 而nhi 未vị 悛# 。 五ngũ 德đức 應ưng 修tu 而nhi 反phản 棄khí 。 不bất 觀quán 空không 以dĩ 遣khiển 累lũy/lụy/luy 。 但đãn 取thủ 空không 而nhi 廢phế 善thiện 。 此thử 豈khởi 淨tịnh 名danh 不bất 二nhị 之chi 深thâm 致trí 。 莊trang 周chu 齊tề 物vật 之chi 玄huyền 旨chỉ 乎hồ 。 大đại 矣hĩ 哉tai 至chí 人nhân 之chi 體thể 空không 也dã 。 證chứng 萬vạn 物vật 之chi 本bổn 寂tịch 。 知tri 四tứ 大đại 之chi 為vi 假giả 。 視thị 西tây 施thí 如như 行hành 廁trắc 。 比tỉ 南nam 金kim 于vu 碎toái 瓦ngõa 。 五ngũ 欲dục 不bất 能năng 亂loạn 其kỳ 心tâm 。 四tứ 魔ma 無vô 以dĩ 變biến 其kỳ 雅nhã 。 智trí 日nhật 明minh 而nhi 德đức 富phú 。 惑hoặc 日nhật 除trừ 而nhi 過quá 寡quả 。 截tiệt 手thủ 足túc 而nhi 無vô 憾hám 。 乞khất 頭đầu 目mục 而nhi 能năng 捨xả 。 八bát 法pháp 不bất 生sanh 二nhị 相tương/tướng 。 萬vạn 物vật 觀quán 如như 一nhất 馬mã 。 故cố 能năng 證chứng 無vô 上thượng 智trí 。 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 如như 者giả 反phản )# 得đắc 其kỳ 理lý 也dã 解giải 脫thoát 如như 此thử 。 失thất 其kỳ 旨chỉ 者giả 過quá 患hoạn 如như 彼bỉ 。 何hà 得đắc 為vi 非phi 而nhi 不bất 懼cụ 崇sùng 邪tà 以dĩ 為vi 是thị 。 夫phu 見kiến 舟chu 見kiến 水thủy 皆giai 非phi 真Chân 諦Đế 。 而nhi 將tương 涉thiệp 大đại 川xuyên 非phi 舟chu 不bất 濟tế 。 病bệnh 體thể 藥dược 性tánh 均quân 是thị 空không 虛hư 。 而nhi 人nhân 由do 病bệnh 殞vẫn 病bệnh 因nhân 藥dược 除trừ 。 犀# 角giác 鴆chậm 毛mao 等đẳng 類loại 泡bào 沫mạt 。 而nhi 飲ẩm 鴆chậm 者giả 死tử 服phục 犀# 者giả 活hoạt 。 淡đạm 水thủy 醇thuần 醪lao 竝tịnh 非phi 真chân 有hữu 。 而nhi 漿tương 不bất 亂loạn 人nhân 酒tửu 能năng 生sanh 咎cữu 。 忠trung 順thuận 叛bạn 逆nghịch 皆giai 如như 澗giản 響hưởng 。 而nhi 叛bạn 逆nghịch 受thọ 誅tru 忠trung 順thuận 獲hoạch 賞thưởng 。 罪tội 福phước 之chi 性tánh 平bình 等đẳng 不bất 二nhị 。 而nhi 福phước 以dĩ 善thiện 臻trăn 禍họa 因nhân 惡ác 致trí 。 善thiện 惡ác 諸chư 法pháp 。 等đẳng 空không 無vô 相tướng 。 而nhi 善thiện 法Pháp 助trợ 道đạo 惡ác 法pháp 生sanh 障chướng 。 故cố 知tri 萬vạn 法pháp 。 真chân 性tánh 同đồng 一nhất 如như 矣hĩ 。 無vô 妨phương 因Nhân 緣Duyên 法Pháp 中trung 。 有hữu 萬vạn 殊thù 矣hĩ 。 空không 有hữu 二nhị 門môn 不bất 相tương 違vi 矣hĩ 。 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 同đồng 所sở 歸quy 矣hĩ 。 若nhược 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 罪tội 福phước 之chi 言ngôn 。 大Đại 乘Thừa 無vô 是thị 非phi 之chi 語ngữ 。 似tự 胡hồ 越việt 之chi 殊thù 趣thú 。 若nhược 矛mâu 盾# 之chi 相tướng 拒cự 。 童đồng 子tử 尚thượng 羞tu 番phiên 覆phú 。 聖thánh 人nhân 豈khởi 為vi 首thủ 鼠thử 。 良lương 以dĩ 道đạo 聽thính 而nhi 途đồ 說thuyết 。 遂toại 使sử 謬mậu 量lượng 而nhi 惡ác 取thủ 。 若nhược 博bác 考khảo 而nhi 深thâm 思tư 。 必tất 疑nghi 釋thích 而nhi 迷mê 愈dũ 矣hĩ 。 敬kính 惟duy 十Thập 力Lực 世Thế 雄Hùng 。 無vô 上thượng 慈từ 父phụ 。 言ngôn 無vô 不bất 實thật 慈từ 無vô 不bất 普phổ 。 相tương/tướng 無vô 不bất 離ly 視thị 無vô 不bất 覩đổ 。 德đức 無vô 不bất 周chu 過quá 無vô 不bất 去khứ 。 善thiện 無vô 不bất 勸khuyến 惡ác 無vô 不bất 沮trở 。 香hương 塗đồ 不bất 欣hân 刀đao 割cát 無vô 怒nộ 。 不bất 愛ái 從tùng 順thuận 不bất 憎tăng 違vi 拒cự 。 福phước 慧tuệ 圓viên 滿mãn 而nhi 靡mĩ 餘dư 。 煩phiền 惱não 罄khánh 竭kiệt 而nhi 無vô 緒tự 。 拔bạt 三tam 界giới 之chi 沈trầm 溺nịch 啟khải 四tứ 生sanh 之chi 聾lung 瞽# 。 空không 有hữu 俱câu 照chiếu 以dĩ 相tương 濟tế 。 真chân 俗tục 會hội 通thông 而nhi 雙song 舉cử 。 務vụ 在tại 量lượng 病bệnh 而nhi 施thí 藥dược 。 不bất 可khả 違vi 中trung 而nhi 偏thiên 處xứ 。 若nhược 夫phu 方Phương 等Đẳng 一Nhất 乘Thừa 波Ba 若Nhã 八bát 部bộ 聖thánh 慧tuệ 之chi 極cực 。 大Đại 乘Thừa 之chi 首thủ 。 莫mạc 不bất 廣quảng 述thuật 受thọ 持trì 之chi 利lợi 。 深thâm 陳trần 毀hủy 謗báng 之chi 咎cữu 。 經kinh 又hựu 云vân 。 深thâm 信tín 因nhân 果quả 。 不bất 謗báng 大Đại 乘Thừa 。 何hà 謂vị 大Đại 乘Thừa 。 之chi 理lý 都đô 無vô 因nhân 果quả 乎hồ 。 夫phu 取thủ 相tương/tướng 而nhi 為vi 善thiện 。 則tắc 善thiện 而nhi 未vị 精tinh 。 見kiến 相tương/tướng 而nhi 斷đoạn 惡ác 。 則tắc 斷đoạn 已dĩ 復phục 生sanh 。 若nhược 悟ngộ 善thiện 性tánh 寂tịch 而nhi 無vô 作tác 。 若nhược 了liễu 惡ác 體thể 空không 而nhi 何hà 斷đoạn 。 乃nãi 令linh 三tam 障chướng 氷băng 銷tiêu 而nhi 寂tịch 滅diệt 。 萬vạn 德đức 雲vân 集tập 以dĩ 彌di 滿mãn 。 智trí 慧tuệ 如như 海hải 。 不bất 可khả 酌chước 之chi 以dĩ 一nhất 蠡lễ 。 道đạo 邁mại 人nhân 天thiên 。 豈khởi 得đắc khuy 之chi 以dĩ 寸thốn 管quản 。 而nhi 喻dụ 之chi 於ư 檮# 杌ngột 。 測trắc 之chi 以dĩ 愚ngu 短đoản 。 不bất 亦diệc 謬mậu 哉tai 。 夫phu 說thuyết 空không 而nhi 恣tứ 情tình 者giả 。 不bất 能năng 無vô 所sở 苦khổ 也dã 。 疾tật 痛thống 惱não 之chi 則tắc 寢tẩm 不bất 安an 矣hĩ 。 刀đao 鋸cứ 傷thương 之chi 則tắc 體thể 不bất 完hoàn 矣hĩ 。 終chung 日nhật 不bất 食thực 則tắc 受thọ 其kỳ 飢cơ 矣hĩ 。 無vô 裘cừu 禦ngữ 冬đông 則tắc 苦khổ 其kỳ 寒hàn 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 致trí 苦khổ 之chi 業nghiệp 。 豈khởi 可khả 輕khinh 而nhi 不bất 避tị 乎hồ 。 夫phu 五ngũ 福phước 之chi 與dữ 六lục 極cực 。 人nhân 情tình 所sở 不bất 能năng 齊tề 也dã 。 故cố 居cư 窮cùng 而nhi 思tư 達đạt 。 處xử 危nguy 而nhi 求cầu 安an 。 嬰anh 疾tật 而nhi 願nguyện 愈dũ 。 在tại 慼thích 而nhi 羨tiện 歡hoan 。 愛ái 壽thọ 考khảo 而nhi 忌kỵ 短đoản 折chiết 。 榮vinh 世thế 祿lộc 而nhi 恥sỉ 形hình 殘tàn 。 樂nhạo/nhạc/lạc 加gia 之chi 而nhi 欣hân 笑tiếu 。 苦khổ 及cập 之chi 而nhi 憂ưu 歎thán 。 何hà 得đắc 雷lôi 同đồng 於ư 善thiện 惡ác 而nhi 不bất 修tu 於ư 福phước 因nhân 乎hồ 。 觀quán 萬vạn 姓tánh 之chi 異dị 稟bẩm 。 寔thật 千thiên 種chủng 而nhi 殊thù 級cấp 。 或hoặc 比tỉ 上thượng 壽thọ 而nhi 有hữu 餘dư 。 或hoặc 匹thất 下hạ 殤thương 而nhi 不bất 及cập 。 或hoặc 衣y 單đơn 布bố 而nhi 無vô 恙dạng 。 或hoặc 服phục 重trọng/trùng 繭kiển 而nhi 寒hàn 入nhập 。 或hoặc 藉tạ 草thảo 土thổ/độ 而nhi 安an 和hòa 。 或hoặc 處xứ 床sàng 褥nhục 而nhi 風phong 濕thấp 。 或hoặc 不bất 治trị 而nhi 自tự 愈dũ 。 或hoặc 雖tuy 治trị 而nhi 不bất 立lập 。 或hoặc 無vô 術thuật 而nhi 體thể 康khang 。 或hoặc 善thiện 攝nhiếp 而nhi 痾# 集tập 。 其kỳ 形hình 之chi 表biểu 也dã 均quân 有hữu 髮phát 膚phu 。 膚phu 之chi 內nội 也dã 腑phủ 臟tạng 奚hề 殊thù 。 皆giai 含hàm 血huyết 而nhi 苞bao 肉nhục 並tịnh 筋cân 連liên 而nhi 骨cốt 扶phù 。 何hà 一nhất 壽thọ 而nhi 一nhất 夭yểu 。 何hà 一nhất 充sung 而nhi 一nhất 癯# 。 稟bẩm 何hà 靈linh 而nhi 獨độc 實thật 。 受thọ 何hà 氣khí 而nhi 偏thiên 虛hư 。 虛hư 者giả 不bất 獨độc 埃ai 塵trần 而nhi 作tác 體thể 。 實thật 者giả 豈khởi 偏thiên 金kim 石thạch 以dĩ 為vi 軀khu 。 未vị 必tất 壽thọ 長trưởng 者giả 有hữu 醫y 術thuật 。 齡linh 促xúc 者giả 無vô 道đạo 書thư 。 何hà 謂vị 專chuyên 由do 攝nhiếp 養dưỡng 不bất 在tại 業nghiệp 乎hồ 。 亦diệc 有hữu 殀yểu 命mạng 胞bào 胎thai 。 受thọ 疾tật 嬰anh 孩hài 。 憙hí 怒nộ 未vị 競cạnh 嗜thị 欲dục 未vị 開khai 。 未vị 觸xúc 冐mạo 於ư 寒hàn 暑thử 。 未vị 毀hủy 悴tụy 於ư 悲bi 哀ai 。 壽thọ 何hà 以dĩ 而nhi 殀yểu 。 疾tật 何hà 從tùng 而nhi 來lai 。 則tắc 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 豈khởi 非phi 前tiền 業nghiệp 之chi 由do 哉tai 。 至chí 如như 漢hán 昭chiêu 哀ai 之chi 二nhị 主chủ 。 魏ngụy 文văn 明minh 之chi 兩lưỡng 帝đế 。 或hoặc 未vị 三tam 九cửu 而nhi 登đăng 遐hà 。 或hoặc 僅cận 五ngũ 八bát 而nhi 捐quyên 世thế 。 術thuật 人nhân 雲vân 集tập 。 但đãn 致trí 李# 氏thị 之chi 靈linh 。 方phương 士sĩ 如như 林lâm 。 不bất 救cứu 倉thương 舒thư 之chi 逝thệ 。 君quân 王vương 不bất 乏phạp 於ư 藥dược 。 巫# 醫y 豈khởi 祕bí 其kỳ 藝nghệ 。 何hà 寢tẩm 疾tật 而nhi 弗phất 瘳sưu 。 何hà 促xúc 齡linh 而nhi 莫mạc 繼kế 。 豈khởi 非phi 隨tùy 業nghiệp 而nhi 感cảm 報báo 非phi 道đạo 術thuật 之chi 所sở 濟tế 乎hồ 。 然nhiên 經kinh 稱xưng 施thí 藥dược 之chi 功công 。 佛Phật 歎thán 醫y 王vương 之chi 德đức 。 孔khổng 公công 明minh 慎thận 疾tật 之chi 軌quỹ 。 老lão 子tử 有hữu 攝nhiếp 生sanh 之chi 則tắc 。 不bất 信tín 業nghiệp 者giả 既ký 迷mê 。 不bất 順thuận 醫y 者giả 亦diệc 惑hoặc 。 能năng 詳tường 因nhân 果quả 之chi 深thâm 淺thiển 。 乃nãi 辯biện 藥dược 石thạch 之chi 通thông 塞tắc 。 可khả 究cứu 之chi 以dĩ 智trí 慧tuệ 。 難nạn/nan 具cụ 之chi 於ư 翰hàn 墨mặc 。 至chí 如như 公công 明minh 辯biện 崇sùng 鶣# 鵲thước 除trừ 痾# 。 河hà 東đông 郭quách 璞# 譙# 郡quận 華hoa 他tha 。 廣quảng 陵lăng 吳ngô 普phổ 彭# 城thành 樊phàn 阿a 。 或hoặc 禳# 凶hung 而nhi 作tác 吉cát 。 或hoặc 止chỉ 疾tật 以dĩ 為vi 和hòa 。 何hà 得đắc 不bất 信tín 醫y 術thuật 之chi 有hữu 益ích 乎hồ 。 然nhiên 景cảnh 純thuần 識thức 加gia 刑hình 之chi 日nhật 。 而nhi 不bất 能năng 使sử 刑hình 之chi 不bất 加gia 。 公công 明minh 知tri 壽thọ 盡tận 之chi 年niên 。 不bất 能năng 令linh 年niên 之chi 不bất 盡tận 。 鶣# 鵲thước 華hoa 他tha 不bất 能năng 使sử 其kỳ 親thân 不bất 歿một 。 吳ngô 普phổ 樊phàn 阿a 不bất 能năng 令linh 其kỳ 躬cung 不bất 殞vẫn 。 何hà 得đắc 不bất 信tín 長trường 短đoản 之chi 有hữu 業nghiệp 乎hồ 。 醫y 由do 業nghiệp 會hội 藥dược 依y 緣duyên 聚tụ 。 醫y 實thật 有hữu 功công 藥dược 非phi 無vô 取thủ 。 必tất 死tử 之chi 病bệnh 雖tuy 聖thánh 莫mạc 之chi 蠲quyên 。 可khả 療liệu 之chi 疾tật 待đãi 醫y 而nhi 方phương 愈dũ 。 魂hồn 由do 業nghiệp 反phản 。 則tắc 僵cương 尸thi 遇ngộ 再tái 生sanh 之chi 藥dược 。 命mạng 以dĩ 業nghiệp 殂tồ 。 則tắc 聖thánh 醫y 為vi 一nhất 棺quan 之chi 土thổ/độ 。 壽thọ 之chi 修tu 促xúc 體thể 之chi 安an 苦khổ 。 隨tùy 遭tao 不bất 泰thái 妍nghiên 蚩xi 申thân # 。 千thiên 品phẩm 萬vạn 端đoan 皆giai 業nghiệp 為vi 主chủ 。 三tam 界giới 六lục 趣thú 隨tùy 業nghiệp 而nhi 處xứ 。 百bách 卉hủy 無vô 情tình 。 故cố 美mỹ 惡ác 非phi 關quan 於ư 業nghiệp 報báo 。 四tứ 生sanh 有hữu 命mạng 。 則tắc 因nhân 緣duyên 不bất 同đồng 於ư 草thảo 莽mãng 。 斤cân 斧phủ 伐phạt 木mộc 不bất 驚kinh 。 刀đao 杖trượng 加gia 人nhân 則tắc 懼cụ 。 匏# 爪trảo 繫hệ 而nhi 不bất 食thực 。 羽vũ 毛mao 食thực 而nhi 馳trì 騖# 。 比tỉ 有hữu 情tình 於ư 無vô 知tri 。 何hà 非phi 倫luân 而nhi 引dẫn 喻dụ 。 夫phu 空không 有hữu 略lược 談đàm 則tắc 率suất 由do 心tâm 業nghiệp 。 前tiền 且thả 詠vịnh 其kỳ 生sanh 常thường 。 今kim 則tắc 示thị 其kỳ 正Chánh 法Pháp 。 小Tiểu 乘Thừa 以dĩ 依y 報báo 為vi 業nghiệp 有hữu 。 大Đại 乘Thừa 以dĩ 萬vạn 境cảnh 為vi 識thức 造tạo 。 隨tùy 幻huyễn 業nghiệp 而nhi 施thí 之chi 天thiên 地địa 。 逐trục 妄vọng 心tâm 而nhi 現hiện 之chi 識thức 草thảo 。 若nhược 翳ế 目mục 覩đổ 乎hồ 空không 花hoa 。 比tỉ 睡thụy 夢mộng 現hiện 其kỳ 生sanh 老lão 。 若nhược 悟ngộ 之chi 於ư 心tâm 業nghiệp 。 則tắc 惟duy 聞văn 乎hồ 佛Phật 道Đạo 。 原nguyên 夫phu 小Tiểu 乘Thừa 之chi 與dữ 大Đại 乘Thừa 。 如như 小tiểu 學học 之chi 與dữ 大đại 學học 。 幼ấu 唯duy 教giáo 之chi 以dĩ 書thư 計kế 。 長trường/trưởng 乃nãi 博bác 之chi 以dĩ 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 始thỉ 蒙mông 然nhiên 而nhi 類loại 牛ngưu 毛mao 。 終chung 卓trác 爾nhĩ 而nhi 同đồng 麟lân 角giác 。 此thử 乃nãi 為vi 訓huấn 之chi 次thứ 序tự 。 何hà 有hữu 異dị 同đồng 而nhi 可khả 剝bác 。 良lương 以dĩ 眾chúng 生sanh 之chi 根căn 。 有hữu 利lợi 有hữu 鈍độn 。 是thị 故cố 聖thánh 人nhân 。 之chi 教giáo 或hoặc 漸tiệm 或hoặc 頓đốn 。 或hoặc 致trí 之chi 於ư 深thâm 遠viễn 。 或hoặc 進tiến 之chi 以dĩ 分phần/phân 寸thốn 。 雖tuy 百bách 慮lự 而nhi 一nhất 致trí 。 亦diệc 異dị 道đạo 而nhi 乖quai 論luận 。 乃nãi 有hữu 執chấp 空không 門môn 以dĩ 反phản 教giáo 。 論luận 大Đại 乘Thừa 而nhi 謗báng 小tiểu 。 佛Phật 不bất 鬪đấu 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 自tự 不bất 了liễu 。 譬thí 闇ám 室thất 之chi 無vô 燭chúc 。 如như 夜dạ 遊du 而nhi 未vị 曉hiểu 。 故cố 相tương/tướng 剝bác 奪đoạt 而nhi 諠huyên 諠huyên 。 競cạnh 是thị 非phi 而nhi 擾nhiễu 擾nhiễu 。 何hà 異dị 採thải 芙phù 蓉dung 於ư 木mộc 末mạt 。 尋tầm 吳ngô 楚sở 于vu 燕yên 趙triệu 。 不bất 亦diệc 謬mậu 乎hồ 。 夫phu 一nhất 水thủy 無vô 以dĩ 和hòa 羹# 。 一nhất 木mộc 無vô 以dĩ 構# 室thất 。 一nhất 衣y 不bất 稱xưng 眾chúng 體thể 。 一nhất 藥dược 不bất 療liệu 殊thù 疾tật 。 一nhất 彩thải 無vô 以dĩ 為vi 文văn 繡tú 。 一nhất 聲thanh 無vô 以dĩ 諧hài 琴cầm 瑟sắt 。 一nhất 言ngôn 無vô 以dĩ 勸khuyến 眾chúng 善thiện 。 一nhất 戒giới 無vô 以dĩ 防phòng 多đa 失thất 。 何hà 得đắc 怪quái 漸tiệm 頓đốn 之chi 殊thù 異dị 。 令linh 法Pháp 門môn 之chi 專chuyên 一nhất 。 夫phu 法Pháp 門môn 之chi 多đa 品phẩm 。 如như 藥dược 石thạch 之chi 殊thù 功công 。 救cứu 冷lãnh 以dĩ 溫ôn 物vật 為vi 用dụng 。 去khứ 熱nhiệt 則tắc 寒hàn 藥dược 宜nghi 豐phong 。 或hoặc 特đặc 宜nghi 於ư 禦ngữ 濕thấp 。 或hoặc 偏thiên 須tu 於ư 止chỉ 風phong 。 不bất 可khả 同đồng 病bệnh 而nhi 殊thù 藥dược 。 不bất 可khả 病bệnh 殊thù 而nhi 藥dược 同đồng 。 若nhược 守thủ 株chu 而nhi 必tất 閡ngại 。 能năng 達đạt 變biến 而nhi 後hậu 通thông 。 何hà 得đắc 拘câu 一nhất 途đồ 而nhi 相tương/tướng 剝bác 起khởi 戰chiến 爭tranh 於ư 其kỳ 中trung 乎hồ 。 三tam 世thế 因nhân 果quả 。 佛Phật 不bất 誑cuống 欺khi 。 十Thập 力Lực 勸khuyến 戒giới 聞văn 當đương 不bất 疑nghi 。 勸khuyến 之chi 者giả 應ưng 修tu 。 戒giới 之chi 者giả 宜nghi 遠viễn 。 抑ức 凡phàm 情tình 之chi 所sở 耽đam 。 行hành 聖thánh 智trí 之chi 所sở 願nguyện 。 何hà 得đắc 違vi 經kinh 論luận 之chi 所sở 明minh 。 以dĩ 胸hung 臆ức 而nhi 為vi 斷đoạn 。 而nhi 謂vị 善thiện 惡ác 都đô 空không 無vô 損tổn 益ích 乎hồ 。 夫phu 法Pháp 眼nhãn 明minh 了liễu 無vô 法pháp 不bất 悉tất 。 舌thiệt 相tướng 廣quảng 長trường 。 言ngôn 無vô 不bất 實thật 。 其kỳ 析tích 有hữu 也dã 。 則tắc 一nhất 毫hào 為vi 萬vạn 。 其kỳ 等đẳng 空không 也dã 。 則tắc 萬vạn 象tượng 皆giai 一nhất 。 防phòng 斷đoạn 常thường 之chi 生sanh 尤vưu 。 兼kiêm 空không 有hữu 以dĩ 除trừ 疾tật 。 彼bỉ 菩Bồ 提Đề 之chi 妙diệu 理lý 。 實thật 甚thậm 深thâm 而nhi 微vi 密mật 。 厭yếm 塵trần 勞lao 而nhi 求cầu 解giải 慧tuệ 。 當đương 謹cẩn 慎thận 而nhi 無vô 放phóng 佚# 。 非phi 聖thánh 者giả 必tất 凶hung 。 順thuận 道đạo 者giả 終chung 吉cát 。 勿vật 謂vị 不bất 信tín 。 有hữu 如như 皎hiệu 日nhật 。
廣Quảng 弘Hoằng 明Minh 集Tập 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ