Quán Sở Duyên Duyên Luận Thích Trực Giải –

觀Quán 所Sở 緣Duyên 緣Duyên 論Luận 釋Thích 直Trực 解Giải

唐Đường 智Trí 旭 解Giải

觀quán 所sở 緣duyên 緣duyên 論luận 釋thích 直trực 解giải

陳trần 那na 菩Bồ 薩Tát 造tạo 論luận 。 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 譯dịch 。

護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 造tạo 釋thích 。 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 義nghĩa 淨tịnh 譯dịch 。

蕅# 益ích 釋thích 智trí 旭# 解giải

若nhược 言ngôn 能năng 令linh 毒độc 智trí 人nhân 。 為vi 令linh 其kỳ 慧tuệ 極cực 明minh 了liễu 。 及cập 為vi 消tiêu 除trừ 於ư 罪tội 惡ác 。 稽khể 首thủ 敬kính 已dĩ 觀quán 其kỳ 義nghĩa 。

此thử 歸quy 敬kính 而nhi 述thuật 其kỳ 釋thích 論luận 之chi 意ý 也dã 。 若nhược 言ngôn 者giả 。 即tức 指chỉ 觀quán 所sở 緣duyên 緣duyên 論luận 之chi 。 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 文văn 字tự 即tức 教giáo 。 觀quán 即tức 是thị 行hành 。 所sở 緣duyên 緣duyên 即tức 理lý 。 此thử 三tam 法Pháp 寶bảo 。 本bổn 惟duy 佛Phật 說thuyết 。 陳trần 那na 造tạo 論luận 以dĩ 申thân 明minh 之chi 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 僧Tăng 。 故cố 一nhất 言ngôn 字tự 。 三tam 德đức 三Tam 寶Bảo 皆giai 悉tất 具cụ 足túc 。 毒độc 智trí 人nhân 者giả 。 外ngoại 道đạo 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 。 是thị 見kiến 思tư 毒độc 。 餘dư 乘thừa 法pháp 執chấp 。 是thị 無vô 明minh 毒độc 。 由do 與dữ 此thử 毒độc 相tương 應ứng 。 故cố 名danh 毒độc 智trí 。 由do 此thử 毒độc 智trí 。 故cố 令linh 凡phàm 外ngoại 起khởi 有hữu 漏lậu 之chi 罪tội 惡ác 。 招chiêu 分phân 段đoạn 果quả 。 亦diệc 令linh 餘dư 乘thừa 滯trệ 偏thiên 空không 之chi 罪tội 惡ác 。 作tác 變biến 易dị 因nhân 。 今kim 此thử 觀quán 所sở 緣duyên 緣duyên 論luận 。 遮già 外ngoại 境cảnh 之chi 非phi 有hữu 。 表biểu 相tương/tướng 分phân 之chi 不bất 無vô 。 破phá 徧biến 計kế 而nhi 顯hiển 依y 圓viên 。 闡xiển 唯duy 識thức 而nhi 彰chương 中trung 道đạo 。 能năng 令linh 毒độc 智trí 當đương 下hạ 即tức 成thành 極cực 明minh 了liễu 慧tuệ 。 慧tuệ 既ký 明minh 了liễu 。 罪tội 惡ác 自tự 消tiêu 。 此thử 論luận 上thượng 合hợp 佛Phật 意ý 。 下hạ 益ích 群quần 生sanh 如như 此thử 。 故cố 稽khể 首thủ 敬kính 已dĩ 。 重trọng/trùng 觀quán 其kỳ 義nghĩa 而nhi 釋thích 之chi 也dã 。

此thử 下hạ 欲dục 解giải 釋thích 文văn 。 須tu 出xuất 本bổn 論luận 。 即tức 以dĩ 本bổn 論luận 之chi 文văn 作tác 科khoa 。 不bất 敢cảm 更cánh 立lập 繁phồn 科khoa 也dã 。 既ký 借tá 論luận 文văn 作tác 科khoa 。 故cố 仍nhưng 低đê 二nhị 字tự 書thư 之chi 以dĩ 便tiện 觀quán 覺giác 。 菩Bồ 薩Tát 大đại 慈từ 。 必tất 恕thứ 我ngã 罪tội 。

論luận 。 諸chư 有hữu 欲dục 令linh 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 以dĩ 外ngoại 色sắc 作tác 所sở 緣duyên 緣duyên 者giả 。

論luận 曰viết 諸chư 許hứa 眼nhãn 等đẳng 識thức 者giả 。 於ư 所sở 棄khí 事sự 。 及cập 所sở 收thu 事sự 。 或hoặc 捨xả 或hoặc 取thủ 。 是thị 觀quán 察sát 果quả 故cố 。 所sở 捨xả 事sự 體thể 及cập 顛điên 倒đảo 因nhân 。 是thị 所sở 顯hiển 示thị 。

此thử 總tổng 明minh 先tiên 敘tự 外ngoại 執chấp 之chi 大đại 意ý 也dã 。 論luận 曰viết 諸chư 許hứa 眼nhãn 等đẳng 識thức 者giả 。 是thị 牒điệp 論luận 文văn 。 於ư 所sở 棄khí 下hạ 。 方phương 釋thích 其kỳ 意ý 。 所sở 棄khí 事sự 。 謂vị 外ngoại 人nhân 所sở 執chấp 極cực 微vi 和hòa 合hợp 二nhị 法pháp 。 決quyết 定định 非phi 有hữu 。 故cố 大Đại 乘Thừa 破phá 斥xích 而nhi 棄khí 之chi 。 所sở 收thu 事sự 。 謂vị 外ngoại 人nhân 所sở 許hứa 生sanh 識thức 帶đái 相tương/tướng 二nhị 語ngữ 。 于vu 義nghĩa 不bất 謬mậu 。 故cố 大Đại 乘Thừa 設thiết 許hứa 而nhi 收thu 之chi 。 如như 是thị 捨xả 所sở 棄khí 事sự 。 取thủ 所sở 收thu 事sự 。 是thị 觀quán 察sát 因nhân 所sở 成thành 宗tông 法pháp 之chi 果quả 。 方phương 得đắc 名danh 真chân 能năng 破phá 故cố 也dã 。 是thị 中trung 所sở 捨xả 外ngoại 執chấp 極cực 微vi 和hòa 合hợp 二nhị 種chủng 事sự 體thể 。 及cập 彼bỉ 各các 缺khuyết 一nhất 義nghĩa 之chi 顛điên 倒đảo 因nhân 。 乃nãi 是thị 此thử 論luận 之chi 所sở 顯hiển 示thị 。 由do 顯hiển 示thị 彼bỉ 顛điên 倒đảo 之chi 因nhân 。 乃nãi 可khả 破phá 彼bỉ 所sở 執chấp 極cực 微vi 和hòa 合hợp 之chi 事sự 。 由do 破phá 所sở 執chấp 極cực 微vi 和hòa 合hợp 不bất 能năng 作tác 所sở 緣duyên 緣duyên 。 乃nãi 可khả 顯hiển 示thị 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 宗tông 旨chỉ 。 故cố 欲dục 申thân 正chánh 義nghĩa 成thành 真chân 能năng 立lập 。 先tiên 須tu 破phá 外ngoại 執chấp 也dã 。

此thử 中trung 等đẳng 言ngôn 。 謂vị 攝nhiếp 他tha 許hứa 依y 其kỳ 色sắc 根căn 五ngũ 種chủng 之chi 識thức 。 由do 他tha 於ư 彼bỉ 。 一nhất 向hướng 執chấp 為vi 緣duyên 實thật 事sự 故cố 。 意ý 識thức 不bất 然nhiên 。 非phi 一nhất 向hướng 故cố 。 許hứa 世thế 俗tục 有hữu 緣duyên 車xa 等đẳng 故cố 。 縱túng/tung 許hứa 意ý 識thức 緣duyên 實thật 事sự 境cảnh 有hữu 其kỳ 片phiến 分phần/phân 。 亦diệc 能năng 將tương 識thức 相tương 似tự 之chi 相tướng 離ly 無vô 其kỳ 境cảnh 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 境cảnh 不bất 相tương 離ly 得đắc 成thành 就tựu 已dĩ 。 方phương 為vi 成thành 立lập 。 是thị 故cố 於ư 此thử 。 不bất 致trí 殷ân 勤cần 。

謂vị 此thử 論luận 中trung 等đẳng 之chi 一nhất 字tự 。 攝nhiếp 他tha 餘dư 乘thừa 共cộng 許hứa 依y 其kỳ 五ngũ 淨tịnh 色sắc 根căn 之chi 五ngũ 種chủng 識thức 也dã 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 觀quán 所sở 緣duyên 緣duyên 。 但đãn 約ước 前tiền 五ngũ 識thức 辯biện 。 而nhi 不bất 約ước 第đệ 六lục 識thức 耶da 。

答đáp 曰viết 。

由do 他tha 餘dư 乘thừa 。 於ư 彼bỉ 五ngũ 識thức 。 一nhất 向hướng 執chấp 為vi 能năng 緣duyên 心tâm 外ngoại 實thật 事sự 境cảnh 故cố 。 故cố 須tu 破phá 之chi 。 意ý 識thức 不bất 然nhiên 非phi 一nhất 向hướng 故cố 。 餘dư 乘thừa 亦diệc 許hứa 意ý 識thức 緣duyên 世thế 俗tục 有hữu 。 以dĩ 其kỳ 能năng 緣duyên 車xa 等đẳng 諸chư 假giả 法pháp 故cố 。 縱túng/tung 彼bỉ 妄vọng 許hứa 意ý 識thức 緣duyên 實thật 事sự 境cảnh 有hữu 其kỳ 片phiến 分phần/phân 。 亦diệc 能năng 將tương 獨độc 頭đầu 意ý 識thức 相tương 似tự 之chi 相tướng 以dĩ 離ly 無vô 其kỳ 所sở 執chấp 外ngoại 境cảnh 。 今kim 但đãn 當đương 於ư 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 明minh 其kỳ 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phân 之chi 境cảnh 決quyết 不bất 相tương 離ly 。 得đắc 成thành 就tựu 已dĩ 。 方phương 為vi 理lý 善thiện 成thành 立lập 。 是thị 故cố 於ư 此thử 。 意ý 識thức 不bất 致trí 殷ân 勤cần 。 謂vị 不bất 勞lao 細tế 辯biện 也dã 。

又hựu 復phục 於ư 慣quán 修tu 果quả 智trí 所sở 了liễu 色sắc 。 誠thành 非phi 呾đát 迦ca (# 此thử 云vân 情tình 計kế )# 所sở 行hành 境cảnh 故cố 。 及cập 如như 所sở 見kiến 而nhi 安an 立lập 故cố 。 今kim 此thử 但đãn 觀quán 聞văn 思tư 生sanh 得đắc 智trí 之chi 境cảnh 也dã 。 如như 斯tư 意ý 識thức 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 全toàn 成thành 非phi 有hữu 。 此thử 於ư 自tự 聚tụ 不bất 能năng 緣duyên 故cố 。 復phục 緣duyên 過quá 未vị 非phi 實thật 事sự 故cố 。 猶do 若nhược 無vô 為vi 。 為vi 此thử 等đẳng 言ngôn 攝nhiếp 五ngũ 識thức 身thân 。

恐khủng 有hữu 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 謂vị 意ý 識thức 不bất 緣duyên 實thật 事sự 。 則tắc 彼bỉ 慣quán 修tu 果quả 智trí 。 於ư 禪thiền 定định 中trung 。 所sở 了liễu 定định 果quả 色sắc 法pháp 。 豈khởi 非phi 現hiện 量lượng 性tánh 境cảnh 耶da 。 今kim 釋thích 之chi 曰viết 。 又hựu 復phục 於ư 慣quán 修tu 果quả 智trí 所sở 了liễu 之chi 色sắc 。 誠thành 非phi 情tình 計kế 所sở 行hành 境cảnh 故cố 。 及cập 如như 所sở 見kiến 而nhi 安an 立lập 故cố 。 謂vị 已dĩ 得đắc 慣quán 修tu 果quả 智trí 。 自tự 然nhiên 離ly 於ư 二nhị 取thủ 。 決quyết 不bất 妄vọng 計kế 定định 果quả 色sắc 為vi 心tâm 外ngoại 之chi 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 今kim 此thử 論luận 中trung 。 但đãn 觀quán 從tùng 聞văn 生sanh 得đắc 智trí 。 從tùng 思tư 生sanh 得đắc 智trí 之chi 境cảnh 。 以dĩ 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。 如như 斯tư 則tắc 知tri 散tán 位vị 意ý 識thức 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 全toàn 成thành 非phi 有hữu 。 以dĩ 此thử 意ý 識thức 。 於ư 現hiện 在tại 五ngũ 識thức 自tự 相tương/tướng 分phần/phân 聚tụ 。 決quyết 不bất 能năng 親thân 緣duyên 故cố 。 或hoặc 復phục 緣duyên 於ư 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 非phi 實thật 事sự 故cố 。 猶do 若nhược 無vô 為vi 。 非phi 是thị 有hữu 法pháp 。 為vi 此thử 論luận 中trung 等đẳng 之chi 一nhất 言ngôn 。 但đãn 攝nhiếp 前tiền 五ngũ 識thức 身thân 。 不bất 必tất 攝nhiếp 於ư 意ý 識thức 。

若nhược 爾nhĩ 。 根căn 識thức 引dẫn 生sanh 所sở 有hữu 意ý 識thức 。 斯tư 乃nãi 如như 何hà 。

此thử 因nhân 前tiền 文văn 所sở 云vân 此thử 於ư 自tự 聚tụ 不bất 能năng 緣duyên 故cố 而nhi 設thiết 問vấn 也dã 。 謂vị 若nhược 云vân 意ý 識thức 不bất 能năng 緣duyên 五ngũ 色sắc 聚tụ 。 則tắc 五ngũ 根căn 識thức 所sở 引dẫn 生sanh 之chi 意ý 識thức 。 豈khởi 亦diệc 不bất 緣duyên 五ngũ 塵trần 境cảnh 耶da 。

非phi 此thử 共cộng 其kỳ 根căn 識thức 同đồng 時thời 。 或hoặc 復phục 無vô 間gian 皆giai 滅diệt 色sắc 等đẳng 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 或hoặc 緣duyên 現hiện 在tại 。 此thử 非phi 根căn 識thức 曾tằng 所sở 領lãnh 故cố 。 斯tư 乃nãi 意ý 識thức 自tự 能năng 親thân 緣duyên 外ngoại 境cảnh 體thể 性tánh 。 此thử 則tắc 遂toại 成thành 無vô 聾lung 盲manh 等đẳng 。 復phục 違vi 比tỉ 量lượng 知tri 有hữu 別biệt 根căn 。

答đáp 曰viết 。

非phi 此thử 引dẫn 生sanh 意ý 識thức 。 共cộng 其kỳ 前tiền 五ngũ 根căn 識thức 同đồng 時thời 。 以dĩ 既ký 名danh 引dẫn 生sanh 。 必tất 有hữu 先tiên 後hậu 。 此thử 之chi 意ý 識thức 。 或hoặc 復phục 但đãn 以dĩ 無vô 間gian 皆giai 滅diệt 之chi 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 蓋cái 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 初sơ 生sanh 即tức 滅diệt 。 不bất 容dung 暫tạm 留lưu 。 故cố 引dẫn 生sanh 意ý 識thức 。 但đãn 得đắc 緣duyên 彼bỉ 落lạc 謝tạ 影ảnh 子tử 。 非phi 現hiện 量lượng 也dã 。 又hựu 恐khủng 問vấn 曰viết 。 同đồng 時thời 意ý 識thức 。 豈khởi 不bất 許hứa 緣duyên 外ngoại 五ngũ 塵trần 耶da 。 今kim 遂toại 釋thích 曰viết 。 或hoặc 許hứa 同đồng 時thời 意ý 識thức 緣duyên 現hiện 在tại 境cảnh 。 然nhiên 此thử 意ý 識thức 既ký 與dữ 五ngũ 識thức 同đồng 起khởi 。 便tiện 非phi 能năng 緣duyên 根căn 識thức 曾tằng 所sở 領lãnh 故cố 。 設thiết 許hứa 意ý 識thức 緣duyên 彼bỉ 五ngũ 塵trần 。 斯tư 乃nãi 意ý 識thức 自tự 能năng 親thân 緣duyên 外ngoại 境cảnh 體thể 性tánh 。 不bất 假giả 前tiền 五ngũ 根căn 識thức 。 此thử 則tắc 遂toại 成thành 無vô 聾lung 盲manh 等đẳng 。 復phục 違vi 比tỉ 量lượng 知tri 有hữu 別biệt 五ngũ 根căn 之chi 用dụng 矣hĩ 。 正chánh 顯hiển 同đồng 時thời 意ý 識thức 。 亦diệc 自tự 變biến 相tương/tướng 而nhi 緣duyên 。 決quyết 無vô 親thân 緣duyên 外ngoại 境cảnh 之chi 理lý 。 設thiết 許hứa 意ý 識thức 能năng 親thân 緣duyên 境cảnh 。 則tắc 聾lung 盲manh 等đẳng 亦diệc 有hữu 意ý 識thức 。 何hà 獨độc 不bất 能năng 緣duyên 聲thanh 色sắc 耶da 。 又hựu 意ý 識thức 既ký 自tự 能năng 緣duyên 外ngoại 境cảnh 。 則tắc 五ngũ 根căn 發phát 識thức 功công 能năng 亦diệc 為vi 無vô 用dụng 。

此thử 遮già 增tăng 色sắc 。 是thị 所sở 欲dục 故cố 。 然nhiên 於ư 意ý 識thức 不bất 復phục 存tồn 懷hoài 。 眼nhãn 等đẳng 諸chư 識thức 。 色sắc 為vi 依y 緣duyên 而nhi 方phương 有hữu 故cố 。 無vô 表biểu 但đãn 是thị 不bất 作tác 性tánh 故cố 。 自tự 許hứa 是thị 無vô 。 本bổn 意ý 如như 此thử 。

增tăng 色sắc 。 謂vị 所sở 執chấp 心tâm 外ngoại 五ngũ 塵trần 也dã 。 言ngôn 此thử 論luận 所sở 以dĩ 但đãn 遮già 增tăng 色sắc 者giả 。 以dĩ 是thị 餘dư 乘thừa 之chi 所sở 欲dục 故cố 。 特đặc 須tu 破phá 之chi 。 明minh 其kỳ 外ngoại 所sở 緣duyên 緣duyên 非phi 有hữu 。 然nhiên 於ư 意ý 識thức 不bất 復phục 存tồn 懷hoài 。 良lương 以dĩ 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 必tất 以dĩ 色sắc 根căn 為vi 依y 。 色sắc 塵trần 為vi 緣duyên 。 而nhi 方phương 有hữu 故cố 。 至chí 於ư 意ý 識thức 所sở 緣duyên 無vô 表biểu 色sắc 法pháp 。 但đãn 是thị 不bất 作tác 性tánh 故cố 。 自tự 許hứa 是thị 無vô 。 不bất 同đồng 所sở 計kế 外ngoại 五ngũ 塵trần 境cảnh 。 本bổn 意ý 如như 此thử 。 故cố 不bất 須tu 約ước 意ý 識thức 辯biện 也dã 。

此thử 於ư 所sở 緣duyên 將tương 為vi 現hiện 量lượng 。 是thị 所sở 取thủ 性tánh 故cố 。 深thâm 履lý 邪tà 途đồ 故cố 。 為vi 此thử 正chánh 意ý 遮già 所sở 緣duyên 性tánh 。 因nhân 便tiện 方phương 遮già 斯tư 所sở 依y 性tánh 。 同đồng 時thời 之chi 根căn 。 功công 能năng 之chi 色sắc 。 將tương 設thiết 許hứa 之chi 。

此thử 申thân 明minh 遮già 彼bỉ 所sở 欲dục 增tăng 色sắc 之chi 意ý 也dã 。 彼bỉ 所sở 執chấp 心tâm 外ngoại 增tăng 色sắc 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 所sở 依y 根căn 色sắc 。 二nhị 者giả 所sở 緣duyên 塵trần 色sắc 。 而nhi 今kim 先tiên 破phá 所sở 緣duyên 者giả 。 以dĩ 此thử 等đẳng 之chi 人nhân 。 妄vọng 於ư 所sở 緣duyên 將tương 為vi 現hiện 量lượng 。 以dĩ 為vi 實thật 得đắc 外ngoại 境cảnh 。 深thâm 生sanh 取thủ 著trước 。 踏đạp 履lý 邪tà 途đồ 。 尤vưu 可khả 悲bi 痛thống 。 為vi 此thử 正chánh 意ý 但đãn 遮già 破phá 彼bỉ 妄vọng 計kế 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 微vi 塵trần 和hòa 合hợp 之chi 性tánh 。 直trực 待đãi 後hậu 文văn 。 因nhân 便tiện 方phương 更cánh 遮già 斯tư 五ngũ 識thức 所sở 依y 根căn 性tánh 。 今kim 於ư 同đồng 時thời 之chi 根căn 。 功công 能năng 之chi 色sắc 。 且thả 將tương 設thiết 字tự 以dĩ 縱túng/tung 許hứa 之chi 也dã 。

言ngôn 外ngoại 境cảnh 者giả 。 彼bỉ 執chấp 離ly 斯tư 而nhi 有hữu 別biệt 境cảnh 。 此thử 顯hiển 其kỳ 倒đảo 。 顯hiển 彼bỉ 執chấp 有hữu 異dị 事sự 可khả 取thủ 。 故cố 言ngôn 境cảnh 也dã 。

外ngoại 境cảnh 。 即tức 論luận 中trung 外ngoại 色sắc 二nhị 字tự 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 曰viết 。 既ký 無vô 外ngoại 境cảnh 。 何hà 故cố 論luận 中trung 自tự 言ngôn 外ngoại 色sắc 。 故cố 今kim 釋thích 曰viết 。 言ngôn 外ngoại 境cảnh 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 餘dư 乘thừa 妄vọng 執chấp 離ly 斯tư 五ngũ 識thức 而nhi 有hữu 別biệt 境cảnh 。 此thử 正chánh 欲dục 顯hiển 其kỳ 倒đảo 。 故cố 非phi 外ngoại 而nhi 假giả 名danh 為vi 外ngoại 。 又hựu 顯hiển 彼bỉ 虗hư 妄vọng 執chấp 有hữu 異dị 事sự 可khả 取thủ 。 故cố 非phi 境cảnh 而nhi 假giả 言ngôn 境cảnh 也dã 。

如như 何hà 當đương 說thuyết 或hoặc 言ngôn 總tổng 聚tụ 。 由do 非phi 總tổng 聚tụ 。 實thật 事sự 應ưng 理lý 。

總tổng 聚tụ 。 即tức 論luận 中trung 下hạ 文văn 所sở 謂vị 和hòa 合hợp 。 實thật 事sự 。 即tức 論luận 中trung 下hạ 文văn 所sở 謂vị 極cực 微vi 也dã 。 問vấn 曰viết 。 外ngoại 境cảnh 既ký 無vô 。 如như 何hà 當đương 說thuyết 或hoặc 言ngôn 總tổng 聚tụ 。 由do 非phi 斥xích 其kỳ 總tổng 聚tụ 無vô 實thật 。 則tắc 微vi 塵trần 實thật 事sự 應ưng 符phù 正chánh 理lý 耶da 。

誠thành 如Như 來Lai 難nạn/nan 。 彼bỉ 自tự 前tiền 後hậu 道Đạo 理lý 相tương 違vi 。 余dư 復phục 何hà 失thất 。 緣duyên 其kỳ 實thật 事sự 及cập 緣duyên 總tổng 聚tụ 。 是thị 所sở 許hứa 故cố 。 將tương 欲dục 敘tự 其kỳ 別biệt 過quá 。 為vi 此thử 且thả 放phóng 斯tư 愆khiên 。

答đáp 曰viết 。

誠thành 如Như 來Lai 難nạn/nan 。 過quá 仍nhưng 在tại 彼bỉ 。 余dư 復phục 何hà 失thất 。 蓋cái 彼bỉ 執chấp 總tổng 聚tụ 。 則tắc 違vi 緣duyên 字tự 道Đạo 理lý 。 彼bỉ 執chấp 實thật 事sự 。 則tắc 違vi 所sở 緣duyên 道Đạo 理lý 。 故cố 云vân 前tiền 後hậu 道Đạo 理lý 相tương 違vi 也dã 。 或hoặc 以dĩ 實thật 事sự 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 或hoặc 以dĩ 總tổng 聚tụ 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 乃nãi 是thị 彼bỉ 之chi 所sở 妄vọng 許hứa 故cố 。 今kim 大Đại 乘Thừa 家gia 。 將tương 欲dục 敘tự 其kỳ 二nhị 支chi 有hữu 缺khuyết 之chi 別biệt 過quá 。 故cố 于vu 妄vọng 計kế 極cực 微vi 是thị 實thật 之chi 愆khiên 。 且thả 放phóng 過quá 一nhất 著trước 也dã 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 許hứa 有hữu 極cực 微vi 。 尚thượng 致trí 此thử 失thất 。 況huống 無vô 識thức 外ngoại 真chân 實thật 極cực 微vi 。 正chánh 是thị 此thử 意ý 。

論luận 。 或hoặc 執chấp 極cực 微vi 。 許hứa 有hữu 實thật 體thể 能năng 生sanh 識thức 故cố 。

或hoặc 許hứa 極cực 微vi 。 雖tuy 復phục 極cực 微vi 唯duy 共cộng 聚tụ 已dĩ 而nhi 見kiến 生sanh 滅diệt 。 然nhiên 而nhi 實thật 體thể 一nhất 一nhất 皆giai 緣duyên 。 不bất 緣duyên 總tổng 聚tụ 。 猶do 如như 色sắc 等đẳng 。 設thiết 自tự 諸chư 根căn 。 悉tất 皆giai 現hiện 前tiền 。 境cảnh 不bất 雜tạp 亂loạn 。 彼bỉ 根căn 功công 能năng 各các 決quyết 定định 故cố 。 而nhi 於ư 實thật 事sự 斷đoạn 割cát 有hữu 能năng 。 一nhất 一nhất 極cực 微vi 成thành 所sở 緣duyên 境cảnh 。 彼bỉ 因nhân 性tánh 故cố 。 彼bỉ 眼nhãn 等đẳng 識thức 之chi 因nhân 性tánh 故cố 。 是thị 彼bỉ 生sanh 起khởi 親thân 友hữu 分phần/phân 義nghĩa 。 然nhiên 而nhi 有hữu 說thuyết 其kỳ 所sở 緣duyên 境cảnh 是thị 識thức 生sanh 因nhân 。 在tại 諸chư 緣duyên 故cố 。

此thử 詳tường 敘tự 妄vọng 執chấp 極cực 微vi 之chi 似tự 能năng 立lập 。 以dĩ 為vi 下hạ 文văn 真chân 能năng 破phá 之chi 張trương 本bổn 也dã 。 言ngôn 或hoặc 有hữu 妄vọng 許hứa 極cực 微vi 作tác 所sở 緣duyên 緣duyên 者giả 。 蓋cái 謂vị 雖tuy 是thị 極cực 微vi 共cộng 聚tụ 而nhi 見kiến 生sanh 滅diệt 。 然nhiên 而nhi 五ngũ 識thức 于vu 此thử 極cực 微vi 實thật 體thể 。 一nhất 一nhất 皆giai 緣duyên 。 不bất 緣duyên 和hòa 合hợp 總tổng 聚tụ 之chi 假giả 法pháp 。 猶do 如như 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 之chi 五ngũ 塵trần 。 設thiết 自tự 諸chư 根căn 。 悉tất 皆giai 現hiện 前tiền 。 於ư 五ngũ 塵trần 境cảnh 。 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 。 以dĩ 彼bỉ 五ngũ 根căn 功công 能năng 各các 決quyết 定định 故cố 。 而nhi 於ư 極cực 微vi 實thật 事sự 之chi 上thượng 。 眼nhãn 取thủ 其kỳ 色sắc 。 耳nhĩ 取thủ 其kỳ 聲thanh 。 鼻tị 取thủ 其kỳ 香hương 。 舌thiệt 取thủ 其kỳ 味vị 。 身thân 取thủ 其kỳ 觸xúc 。 名danh 為vi 斷đoạn 割cát 有hữu 能năng 。 故cố 知tri 一nhất 一nhất 極cực 微vi 。 成thành 于vu 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 又hựu 即tức 是thị 彼bỉ 五ngũ 識thức 之chi 因nhân 性tánh 故cố 。 復phục 名danh 為vi 緣duyên 。 是thị 故cố 合hợp 稱xưng 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 此thử 極cực 微vi 。 乃nãi 彼bỉ 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 之chi 因nhân 性tánh 故cố 。 是thị 彼bỉ 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 生sanh 起khởi 之chi 親thân 友hữu 分phần/phân 義nghĩa 。 然nhiên 而nhi 有hữu 說thuyết 其kỳ 所sở 緣duyên 境cảnh 。 即tức 是thị 識thức 之chi 生sanh 因nhân 。 以dĩ 在tại 諸chư 緣duyên 。 之chi 所sở 攝nhiếp 故cố 。 言ngôn 親thân 友hữu 分phần/phân 義nghĩa 者giả 。 謂vị 親thân 因nhân 緣duyên 如như 父phụ 母mẫu 。 所sở 緣duyên 緣duyên 如như 親thân 友hữu 也dã 。 諸chư 緣duyên 。 即tức 四tứ 緣duyên 。 一nhất 親thân 因nhân 緣duyên 。 二nhị 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 三tam 所sở 緣duyên 緣duyên 。 四tứ 增tăng 上thượng 緣duyên 也dã 。 此thử 中trung 量lượng 云vân 。 極cực 微vi 是thị 有hữu 法pháp 。 成thành 所sở 緣duyên 境cảnh 宗tông 。 因nhân 云vân 彼bỉ 因nhân 性tánh 故cố 。 然nhiên 無vô 同đồng 喻dụ 。

論luận 。 或hoặc 執chấp 和hòa 合hợp 。 以dĩ 識thức 生sanh 時thời 帶đái 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。

或hoặc 復phục 於ư 彼bỉ 為vi 總tổng 聚tụ 者giả 。 彼bỉ 諸chư 論luận 者giả 。 執chấp 眾chúng 極cực 微vi 所sở 有hữu 合hợp 聚tụ 為vi 此thử 所sở 緣duyên 。 相tương/tướng 識thức 生sanh 故cố 。 由do 於ư 總tổng 聚tụ 而nhi 生sanh 其kỳ 智trí 。 是thị 故cố 定định 知tri 彼bỉ 為vi 所sở 緣duyên 。 如như 有hữu 說thuyết 云vân 。 若nhược 識thức 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 。 彼bỉ 是thị 此thử 之chi 境cảnh 。

此thử 詳tường 敘tự 妄vọng 執chấp 和hòa 合hợp 之chi 似tự 能năng 立lập 。 以dĩ 為vi 真chân 能năng 破phá 張trương 本bổn 也dã 。 言ngôn 或hoặc 復phục 於ư 彼bỉ 所sở 。 緣duyên 緣duyên 而nhi 執chấp 為vi 是thị 總tổng 聚tụ 者giả 。 彼bỉ 執chấp 眾chúng 極cực 微vi 所sở 有hữu 合hợp 聚tụ 。 為vi 此thử 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 。 以dĩ 其kỳ 如như 總tổng 聚tụ 相tương/tướng 而nhi 識thức 得đắc 生sanh 故cố 。 由do 於ư 總tổng 聚tụ 而nhi 生sanh 其kỳ 了liễu 別biệt 之chi 智trí 。 是thị 故cố 定định 知tri 以dĩ 彼bỉ 總tổng 聚tụ 而nhi 為vi 所sở 緣duyên 。 如như 有hữu 說thuyết 云vân 。 若nhược 識thức 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 。 彼bỉ 是thị 此thử 之chi 境cảnh 。 今kim 五ngũ 識thức 上thượng 。 既ký 有hữu 總tổng 聚tụ 之chi 相tướng 。 則tắc 彼bỉ 總tổng 聚tụ 。 豈khởi 非phi 此thử 五ngũ 識thức 之chi 所sở 緣duyên 境cảnh 哉tai 。 此thử 中trung 量lượng 云vân 。 合hợp 聚tụ 是thị 有hữu 法pháp 。 為vi 識thức 所sở 緣duyên 宗tông 。 因nhân 云vân 相tương/tướng 識thức 生sanh 故cố 。 亦diệc 無vô 同đồng 喻dụ 。

論luận 。 二nhị 俱câu 非phi 理lý 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。

此thử 二nhị 論luận 者giả 。 咸hàm 言ngôn 彼bỉ 相tương 應ứng 斯tư 理lý 故cố 。

猶do 云vân 自tự 謂vị 。 與dữ 理lý 相tương 應ứng 。 此thử 結kết 其kỳ 妄vọng 計kế 之chi 情tình 也dã 。

若nhược 不bất 言ngôn 因nhân 。 此thử 因nhân 無vô 喻dụ 。 猶do 如như 因nhân 等đẳng 成thành 因nhân 等đẳng 性tánh 。 極cực 微vi 總tổng 相tương/tướng 是thị 所sở 緣duyên 性tánh 而nhi 成thành 立lập 之chi 。

大đại 凡phàm 成thành 立lập 之chi 法pháp 。 前tiền 陳trần 為vi 所sở 別biệt 。 後hậu 陳trần 為vi 能năng 別biệt 。 宗tông 為vi 所sở 成thành 。 因nhân 為vi 能năng 成thành 。 因nhân 為vi 所sở 合hợp 。 喻dụ 為vi 能năng 合hợp 。 今kim 彼bỉ 二nhị 論luận 。 雖tuy 各các 出xuất 因nhân 。 竟cánh 無vô 同đồng 喻dụ 。 似tự 若nhược 不bất 曾tằng 言ngôn 因nhân 一nhất 般ban 。 以dĩ 此thử 二nhị 因nhân 既ký 皆giai 無vô 喻dụ 。 則tắc 猶do 如như 但đãn 以dĩ 因nhân 而nhi 成thành 因nhân 性tánh 。 但đãn 以dĩ 宗tông 而nhi 成thành 宗tông 性tánh 。 以dĩ 彼bỉ 但đãn 謂vị 極cực 微vi 總tổng 相tương/tướng 二nhị 種chủng 。 是thị 所sở 緣duyên 性tánh 而nhi 成thành 立lập 之chi 。 既ký 無vô 喻dụ 以dĩ 合hợp 因nhân 。 便tiện 無vô 因nhân 以dĩ 成thành 宗tông 。 故cố 二nhị 俱câu 非phi 理lý 也dã 。

又hựu 若nhược 自tự 許hứa 不bất 於ư 識thức 外ngoại 緣duyên 其kỳ 實thật 事sự 。 應ưng 有hữu 有hữu 法pháp 自tự 相tương 違vi 過quá 。 然nhiên 法pháp 稱xưng 不bất 許hứa 。 斯tư 廼# 於ư 他tha 亦diệc 皆giai 共cộng 許hứa 。 即tức 以dĩ 為ví 喻dụ 。 若nhược 但đãn 如như 所sở 說thuyết 。 應ưng 於ư 所sở 立lập 義nghĩa 而nhi 屬thuộc 當đương 之chi 。 前tiền 量lượng 意ý 云vân 論luận 本bổn 二nhị 因nhân 。 但đãn 是thị 明minh 因nhân 所sở 以dĩ 。 不bất 即tức 是thị 因nhân 。 以dĩ 無vô 共cộng 成thành 之chi 喻dụ 。 為vi 此thử 須tu 出xuất 彼bỉ 相tương 應ứng 因nhân 。 何hà 以dĩ 如như 此thử 。 次thứ 復phục 顯hiển 己kỷ 所sở 論luận 之chi 理lý 是thị 無vô 謬mậu 妄vọng 。

問vấn 曰viết 。 大Đại 乘Thừa 何hà 不bất 即tức 立lập 正chánh 量lượng 。 乃nãi 先tiên 縱túng/tung 許hứa 二nhị 論luận 各các 有hữu 一nhất 支chi 而nhi 破phá 之chi 耶da 。 釋thích 曰viết 。 又hựu 若nhược 未vị 破phá 彼bỉ 之chi 所sở 執chấp 極cực 微vi 和hòa 合hợp 二nhị 俱câu 非phi 理lý 。 而nhi 先tiên 自tự 許hứa 內nội 相tương/tướng 分phần/phân 色sắc 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 不bất 於ư 識thức 。 外ngoại 緣duyên 其kỳ 實thật 事sự 。 則tắc 疑nghi 識thức 外ngoại 原nguyên 有hữu 實thật 事sự 。 但đãn 是thị 五ngũ 識thức 不bất 去khứ 緣duyên 他tha 。 應ưng 有hữu 有hữu 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 之chi 過quá 。 然nhiên 又hựu 相tương/tướng 分phần/phân 色sắc 法pháp 。 餘dư 乘thừa 皆giai 稱xưng 不bất 許hứa 。 即tức 是thị 所sở 別biệt 不bất 極cực 成thành 中trung 他tha 一nhất 分phần/phân 不bất 極cực 成thành 也dã 。 是thị 故cố 斯tư 迺nãi 且thả 置trí 自tự 許hứa 之chi 法pháp 。 但đãn 就tựu 於ư 他tha 亦diệc 皆giai 共cộng 許hứa 之chi 法pháp 。 即tức 將tương 根căn 及cập 二nhị 月nguyệt 以dĩ 為vi 其kỳ 喻dụ 。 若nhược 但đãn 如như 彼bỉ 餘dư 乘thừa 所sở 說thuyết 之chi 因nhân 而nhi 立lập 同đồng 喻dụ 。 應ưng 於ư 所sở 立lập 宗tông 義nghĩa 而nhi 屬thuộc 當đương 之chi 。 俾tỉ 其kỳ 次thứ 第đệ 連liên 屬thuộc 。 法pháp 喻dụ 對đối 當đương 。 便tiện 可khả 破phá 彼bỉ 妄vọng 執chấp 也dã 。 又hựu 所sở 以dĩ 先tiên 述thuật 餘dư 乘thừa 前tiền 量lượng 者giả 。 意ý 云vân 彼bỉ 之chi 論luận 本bổn 。 雖tuy 有hữu 生sanh 識thức 帶đái 相tương/tướng 二nhị 因nhân 。 但đãn 是thị 明minh 因nhân 之chi 所sở 以dĩ 。 而nhi 不bất 即tức 是thị 三tam 支chi 中trung 之chi 因nhân 。 以dĩ 無vô 共cộng 成thành 之chi 喻dụ 。 不bất 成thành 因nhân 故cố 。 為vi 此thử 須tu 出xuất 彼bỉ 宗tông 相tương 應ứng 之chi 因nhân 何hà 以dĩ 如như 此thử 。 各các 無vô 同đồng 喻dụ 。 何hà 以dĩ 如như 此thử 。 互hỗ 缺khuyết 一nhất 支chi 。 則tắc 邪tà 量lượng 已dĩ 破phá 。 次thứ 復phục 顯hiển 己kỷ 所sở 論luận 之chi 理lý 是thị 無vô 謬mậu 妄vọng 。 乃nãi 為vi 真chân 能năng 立lập 耳nhĩ 。

論luận 。 極cực 微vi 於ư 五ngũ 識thức 。 設thiết 緣duyên 非phi 所sở 緣duyên 。 彼bỉ 相tương/tướng 識thức 無vô 故cố 。 猶do 如như 眼nhãn 根căn 等đẳng 。

明minh 他tha 共cộng 許hứa 。 置trí 第đệ 五ngũ 聲thanh 。 設thiết 許hứa 為vi 因nhân 。 猶do 如như 共cộng 許hứa 諸chư 非phi 有hữu 事sự 。 非phi 有hữu 性tánh 故cố 。

此thử 先tiên 釋thích 頌tụng 中trung 設thiết 字tự 之chi 義nghĩa 也dã 。 第đệ 五ngũ 聲thanh 。 謂vị 八bát 轉chuyển 聲thanh 中trung 第đệ 五ngũ 相tương 從tùng 就tựu 義nghĩa 。 名danh 為vi 從tùng 聲thanh 。 乃nãi 是thị 縱túng/tung 許hứa 之chi 辭từ 。 非phi 是thị 實thật 許hứa 。 猶do 如như 世thế 人nhân 。 共cộng 許hứa 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 石thạch 女nữ 兒nhi 等đẳng 諸chư 非phi 有hữu 事sự 。 即tức 是thị 非phi 有hữu 性tánh 故cố 。

非phi 因nhân 極cực 微vi 。 而nhi 且thả 縱túng/tung 許hứa 諸chư 極cực 微vi 體thể 是thị 其kỳ 因nhân 性tánh 。 但đãn 說thuyết 不bất 合hợp 是thị 所sở 緣duyên 性tánh 。 由do 非phi 彼bỉ 相tương/tướng 。 極cực 微vi 相tương/tướng 故cố 。 此thử 云vân 根căn 識thức 。 極cực 塵trần 非phi 境cảnh 。

此thử 正chánh 釋thích 宗tông 因nhân 也dã 。 言ngôn 五ngũ 識thức 之chi 生sanh 。 其kỳ 實thật 非phi 因nhân 極cực 微vi 。 而nhi 且thả 縱túng/tung 許hứa 諸chư 極cực 微vi 體thể 是thị 其kỳ 實thật 法pháp 。 可khả 為vi 因nhân 性tánh 。 但đãn 說thuyết 不bất 合hợp 是thị 所sở 緣duyên 性tánh 。 由do 非phi 彼bỉ 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 。 仍nhưng 是thị 極cực 微vi 相tương/tướng 故cố 。 故cố 此thử 破phá 云vân 。 五ngũ 根căn 所sở 發phát 之chi 識thức 。 于vu 彼bỉ 極cực 塵trần 非phi 所sở 緣duyên 境cảnh 。

如như 根căn 者giả 言ngôn 。 猶do 如như 於ư 根căn 。 縱túng/tung 實thật 是thị 識thức 親thân 依y 之chi 因nhân 。 無vô 根căn 相tướng 故cố 。 非phi 彼bỉ 之chi 境cảnh 。 極cực 微vi 亦diệc 爾nhĩ 。

此thử 釋thích 同đồng 喻dụ 也dã 。 譬thí 如như 五ngũ 根căn 。 縱túng/tung 是thị 五ngũ 識thức 親thân 依y 之chi 因nhân 。 而nhi 五ngũ 識thức 上thượng 。 無vô 五ngũ 根căn 相tướng 。 非phi 彼bỉ 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 極cực 微vi 亦diệc 爾nhĩ 。 縱túng/tung 許hứa 實thật 有hữu 。 亦diệc 非phi 所sở 緣duyên 。

諸chư 無vô 其kỳ 相tương/tướng 彼bỉ 非phi 斯tư 境cảnh 者giả 。 何hà 謂vị 也dã 。 為vi 此thử 說thuyết 其kỳ 名danh 境cảnh 者giả 等đẳng 。

此thử 問vấn 答đáp 釋thích 妨phương 也dã 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 使sử 諸chư 無vô 其kỳ 相tương/tướng 。 彼bỉ 即tức 非phi 斯tư 識thức 所sở 緣duyên 境cảnh 者giả 。 則tắc 意ý 識thức 緣duyên 過quá 未vị 等đẳng 。 又hựu 何hà 謂vị 也dã 。

答đáp 曰viết 。

為vi 此thử 說thuyết 其kỳ 名danh 境cảnh 者giả 等đẳng 。 蓋cái 有hữu 質chất 可khả 仗trượng 。 名danh 為vi 事sự 境cảnh 。 無vô 質chất 可khả 仗trượng 。 名danh 為vi 名danh 境cảnh 。 事sự 境cảnh 通thông 于vu 六lục 識thức 。 名danh 境cảnh 唯duy 在tại 第đệ 六lục 識thức 也dã 。

論luận 。 所sở 緣duyên 緣duyên 者giả 。 謂vị 能năng 緣duyên 識thức 帶đái 彼bỉ 相tương/tướng 起khởi 。 及cập 有hữu 實thật 體thể 。 令linh 能năng 緣duyên 識thức 托thác 彼bỉ 而nhi 生sanh 。

言ngôn 自tự 性tánh 者giả 。 謂vị 自tự 共cộng 相tương 了liễu 者giả 。 定định 也dã 。 如như 何hà 此thử 復phục 名danh 為vi 了liễu 耶da 。 如như 彼bỉ 相tương 生sanh 故cố 。 此thử 言ngôn 意ý 者giả 。 同đồng 彼bỉ 相tướng 貌mạo 而nhi 識thức 生sanh 起khởi 。 由do 隨tùy 彼bỉ 體thể 故cố 。 此thử 則tắc 說thuyết 名danh 了liễu 彼bỉ 境cảnh 也dã 。 而nhi 實thật 離ly 識thức 無vô 別biệt 所sở 了liễu 。

自tự 性tánh 。 即tức 頌tụng 中trung 所sở 謂vị 實thật 體thể 。 能năng 為vi 生sanh 識thức 之chi 緣duyên 者giả 也dã 。 了liễu 字tự 。 即tức 頌tụng 中trung 所sở 謂vị 帶đái 彼bỉ 相tương/tướng 起khởi 。 謂vị 相tương/tướng 分phân 是thị 見kiến 分phần/phân 所sở 了liễu 。 故cố 名danh 為vi 所sở 緣duyên 也dã 。 自tự 共cộng 相tương 者giả 。 離ly 名danh 種chủng 等đẳng 。 現hiện 量lượng 所sở 得đắc 。 名danh 為vi 自tự 相tương/tướng 。 假giả 智trí 及cập 詮thuyên 依y 之chi 而nhi 轉chuyển 。 名danh 為vi 共cộng 相tương 。 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 也dã 。 定định 者giả 。 決quyết 定định 分phân 明minh 了liễu 別biệt 。 即tức 見kiến 分phần/phân 也dã 。 問vấn 曰viết 。 如như 何hà 此thử 自tự 共cộng 相tương 復phục 得đắc 名danh 為vi 了liễu 耶da 。

答đáp 曰viết 。

以dĩ 如như 彼bỉ 自tự 共cộng 相tương 而nhi 生sanh 起khởi 了liễu 別biệt 識thức 故cố 。 此thử 言ngôn 中trung 之chi 意ý 趣thú 。 謂vị 同đồng 彼bỉ 本bổn 質chất 相tướng 貌mạo 而nhi 識thức 生sanh 起khởi 。 由do 此thử 見kiến 分phần/phân 。 隨tùy 彼bỉ 本bổn 質chất 之chi 體thể 而nhi 變biến 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 故cố 。 此thử 則tắc 說thuyết 名danh 了liễu 彼bỉ 境cảnh 也dã 。 而nhi 實thật 離ly 自tự 識thức 外ngoại 。 無vô 別biệt 所sở 了liễu 。

可khả 與dữ 其kỳ 識thức 為vi 因nhân 性tánh 耶da 。 然nhiên 而nhi 但đãn 有hữu 前tiền 境cảnh 相tướng 狀trạng 。 於ư 其kỳ 自tự 己kỷ 。 猶do 如như 鏡kính 像tượng 而nhi 安an 布bố 之chi 。 共cộng 許hứa 名danh 斯tư 為vi 了liễu 其kỳ 境cảnh 。

此thử 問vấn 答đáp 遣khiển 疑nghi 也dã 。 問vấn 曰viết 。 既ký 所sở 了liễu 不bất 即tức 本bổn 質chất 。 則tắc 此thử 本bổn 質chất 。 可khả 與dữ 其kỳ 識thức 為vi 因nhân 性tánh 耶da 。

答đáp 曰viết 。

然nhiên 而nhi 但đãn 有hữu 前tiền 境cảnh 相tướng 狀trạng 。 於ư 其kỳ 自tự 己kỷ 識thức 上thượng 。 猶do 如như 鏡kính 中trung 之chi 像tượng 。 而nhi 安an 布bố 之chi 。 共cộng 許hứa 名danh 斯tư 為vi 了liễu 其kỳ 境cảnh 。 此thử 則tắc 既ký 具cụ 帶đái 。 相tương 生sanh 識thức 二nhị 義nghĩa 。 故cố 得đắc 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。

論luận 。 色sắc 等đẳng 極cực 微vi 。 設thiết 有hữu 實thật 體thể 能năng 生sanh 五ngũ 識thức 。 容dung 有hữu 緣duyên 義nghĩa 。 然nhiên 非phi 所sở 緣duyên 。 如như 眼nhãn 根căn 等đẳng 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 識thức 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 如như 是thị 極cực 微vi 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 識thức 無vô 所sở 緣duyên 義nghĩa 。

然nhiên 非phi 極cực 微vi 一nhất 一nhất 自tự 體thể 。 識thức 隨tùy 彼bỉ 狀trạng 。 由do 此thử 極cực 微vi 而nhi 為vi 境cảnh 體thể 。 縱túng/tung 有hữu 因nhân 性tánh 。 由do 非phi 因nhân 義nghĩa 所sở 緣duyên 。 如như 根căn 雖tuy 是thị 因nhân 性tánh 。 不bất 為vi 所sở 緣duyên 。 若nhược 由do 因nhân 性tánh 。 許hứa 作tác 所sở 緣duyên 。 根căn 亦diệc 同đồng 斯tư 。 應ưng 成thành 彼bỉ 也dã 。

此thử 正chánh 釋thích 論luận 文văn 也dã 。 言ngôn 極cực 微vi 一nhất 一nhất 自tự 體thể 。 非phi 可khả 謂vị 五ngũ 識thức 隨tùy 彼bỉ 相tướng 狀trạng 。 由do 此thử 若nhược 以dĩ 極cực 微vi 而nhi 為vi 本bổn 質chất 境cảnh 體thể 。 縱túng/tung 許hứa 或hoặc 有hữu 因nhân 性tánh 。 由do 非phi 但đãn 以dĩ 因nhân 義nghĩa 。 便tiện 作tác 所sở 緣duyên 。 譬thí 如như 五ngũ 根căn 。 雖tuy 是thị 因nhân 性tánh 。 不bất 為vi 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 。 假giả 若nhược 由do 是thị 因nhân 性tánh 。 便tiện 可khả 許hứa 作tác 所sở 緣duyên 。 則tắc 五ngũ 根căn 亦diệc 復phục 同đồng 斯tư 極cực 微vi 。 應ưng 成thành 彼bỉ 五ngũ 識thức 之chi 所sở 緣duyên 也dã 。 然nhiên 豈khởi 有hữu 是thị 理lý 哉tai 。

斯tư 言ngôn 前tiền 說thuyết 彼bỉ 相tương 應ứng 理lý 。 故cố 因nhân 有hữu 不bất 成thành 過quá 。 然nhiên 而nhi 意ý 顯hiển 非phi 唯duy 因nhân 性tánh 即tức 是thị 其kỳ 識thức 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 。 若nhược 如như 所sở 說thuyết 因nhân 將tương 為vi 能năng 立lập 者giả 。 則tắc 彼bỉ 因nhân 性tánh 故cố 為vi 所sở 緣duyên 性tánh 耶da 。 於ư 根căn 亦diệc 有hữu 成thành 不bất 定định 過quá 。

此thử 正chánh 申thân 明minh 設thiết 許hứa 之chi 意ý 。 非phi 實thật 許hứa 也dã 。 餘dư 乘thừa 所sở 執chấp 心tâm 外ngoại 極cực 微vi 。 的đích 確xác 是thị 謬mậu 。 但đãn 所sở 說thuyết 實thật 體thể 能năng 為vi 生sanh 識thức 之chi 因nhân 。 此thử 言ngôn 猶do 可khả 收thu 錄lục 。 即tức 是thị 彼bỉ 相tương 應ứng 理lý 。 故cố 姑cô 許hứa 其kỳ 因nhân 。 但đãn 有hữu 不bất 成thành 所sở 緣duyên 之chi 過quá 。 然nhiên 而nhi 意ý 顯hiển 非phi 唯duy 因nhân 性tánh 即tức 是thị 所sở 緣duyên 。 乃nãi 奪đoạt 其kỳ 所sở 緣duyên 耳nhĩ 。 非phi 實thật 許hứa 其kỳ 能năng 立lập 生sanh 識thức 因nhân 也dã 。 若nhược 如như 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 極cực 微vi 為vi 生sanh 識thức 因nhân 而nhi 將tương 為vi 能năng 立lập 者giả 。 則tắc 彼bỉ 因nhân 性tánh 既ký 能năng 成thành 立lập 故cố 。 不bất 幾kỷ 為vi 所sở 緣duyên 性tánh 亦diệc 可khả 成thành 立lập 耶da 。 且thả 夫phu 以dĩ 根căn 為vi 同đồng 喻dụ 者giả 。 亦diệc 不bất 過quá 以dĩ 根căn 非phi 所sở 緣duyên 。 喻dụ 彼bỉ 所sở 執chấp 極cực 微vi 非phi 所sở 緣duyên 耳nhĩ 。 非phi 以dĩ 根căn 能năng 生sanh 識thức 。 成thành 彼bỉ 極cực 微vi 果quả 能năng 生sanh 識thức 也dã 。 假giả 使sử 實thật 許hứa 極cực 微vi 為vi 因nhân 。 則tắc 於ư 根căn 喻dụ 亦diệc 有hữu 不bất 定định 之chi 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 極cực 微vi 是thị 餘dư 乘thừa 妄vọng 計kế 。 名danh 為vi 非phi 量lượng 。 五ngũ 根căn 是thị 大Đại 乘Thừa 所sở 許hứa 。 名danh 為vi 比tỉ 量lượng 。 以dĩ 極cực 微vi 同đồng 五ngũ 根căn 。 則tắc 極cực 微vi 亦diệc 非phi 妄vọng 執chấp 以dĩ 五ngũ 根căn 同đồng 極cực 微vi 。 則tắc 五ngũ 根căn 亦diệc 成thành 非phi 量lượng 。 其kỳ 可khả 乎hồ 哉tai 。

若nhược 如như 是thị 者giả 。 由do 非phi 彼bỉ 相tương/tướng 。 其kỳ 義nghĩa 何hà 也dã 。 為vi 明minh 成thành 立lập 自tự 己kỷ 之chi 宗tông 。 由do 非phi 但đãn 述thuật 他tha 宗tông 過quá 故cố 己kỷ 義nghĩa 便tiện 成thành 。 此thử 言ngôn 為vi 彰chương 非phi 即tức 能năng 生sanh 自tự 識thức 相tương/tướng 故cố 。 境cảnh 非phi 極cực 微vi 。 猶do 如như 眼nhãn 等đẳng 。 若nhược 其kỳ 是thị 彼bỉ 因nhân 性tánh 之chi 言ngôn 。 將tương 為vi 論luận 主chủ 前tiền 立lập 他tha 宗tông 。 明minh 他tha 共cộng 許hứa 。 此thử 時thời 意ý 在tại 遮già 他tha 顯hiển 己kỷ 。 能năng 破phá 義nghĩa 成thành 。 置trí 斯tư 言ngôn 矣hĩ 。 宗tông 許hứa 定định 彼bỉ 。 不bất 定định 他tha 宗tông 。 恐khủng 其kỳ 不bất 許hứa 。

此thử 下hạ 兩lưỡng 番phiên 問vấn 答đáp 。 皆giai 所sở 以dĩ 申thân 明minh 破phá 立lập 之chi 體thể 式thức 也dã 。 今kim 第đệ 一nhất 番phiên 問vấn 曰viết 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 何hà 不bất 直trực 破phá 之chi 云vân 心tâm 外ngoại 別biệt 無vô 極cực 微vi 。 而nhi 但đãn 云vân 由do 非phi 彼bỉ 相tương/tướng 。 其kỳ 義nghĩa 何hà 也dã 。

答đáp 曰viết 。

為vi 明minh 成thành 立lập 自tự 己kỷ 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 之chi 宗tông 。 由do 非phi 但đãn 述thuật 他tha 宗tông 心tâm 外ngoại 計kế 法pháp 過quá 故cố 己kỷ 義nghĩa 便tiện 成thành 。 蓋cái 大Đại 乘Thừa 設thiết 不bất 立lập 量lượng 縱túng/tung 奪đoạt 。 使sử 彼bỉ 餘dư 乘thừa 理lý 窮cùng 辭từ 盡tận 。 而nhi 但đãn 遮già 彼bỉ 所sở 執chấp 極cực 微vi 。 則tắc 彼bỉ 亦diệc 將tương 遮già 我ngã 所sở 立lập 相tương/tướng 分phần/phân 色sắc 矣hĩ 。 故cố 今kim 此thử 言ngôn 。 但đãn 為vi 遮già 其kỳ 非phi 即tức 能năng 生sanh 自tự 識thức 相tương/tướng 故cố 。 明minh 所sở 緣duyên 境cảnh 非phi 是thị 極cực 微vi 。 猶do 如như 眼nhãn 等đẳng 不bất 為vi 所sở 緣duyên 。 若nhược 其kỳ 設thiết 許hứa 是thị 彼bỉ 因nhân 性tánh 之chi 言ngôn 。 將tương 為vi 論luận 主chủ 前tiền 立lập 他tha 宗tông 。 而nhi 非phi 實thật 立lập 也dã 。 但đãn 是thị 權quyền 且thả 明minh 他tha 共cộng 許hứa 。 此thử 時thời 意ý 在tại 遮già 他tha 所sở 緣duyên 之chi 非phi 。 然nhiên 後hậu 可khả 以dĩ 顯hiển 己kỷ 之chi 是thị 。 欲dục 使sử 能năng 破phá 之chi 義nghĩa 得đắc 成thành 。 所sở 以dĩ 置trí 斯tư 設thiết 許hứa 言ngôn 矣hĩ 。 蓋cái 凡phàm 立lập 宗tông 之chi 法pháp 。 須tu 先tiên 設thiết 許hứa 一nhất 半bán 以dĩ 定định 彼bỉ 案án 。 若nhược 一nhất 總tổng 不bất 定định 他tha 宗tông 。 恐khủng 其kỳ 亦diệc 不bất 許hứa 我ngã 故cố 也dã 。

向hướng 者giả 與dữ 他tha 出xuất 不bất 定định 成thành 。 即tức 是thị 能năng 破phá 。 何hà 假giả 自tự 宗tông 更cánh 申thân 比tỉ 量lượng 。 凡phàm 言ngôn 不bất 定định 。 未vị 必tất 決quyết 定định 不bất 成thành 。 恐khủng 致trí 疑nghi 惑hoặc 。 是thị 故cố 更cánh 須tu 立lập 量lượng 。 或hoặc 可khả 由do 斯tư 非phi 彼bỉ 相tương/tướng 者giả 。 於ư 諸chư 極cực 微vi 非phi 定định 了liễu 性tánh 。 如như 相tương/tướng 識thức 生sanh 。 是thị 謂vị 決quyết 了liễu 。 既ký 彼bỉ 非phi 故cố 。 明minh 知tri 決quyết 了liễu 此thử 亦diệc 無vô 由do 。 應ưng 可khả 說thuyết 非phi 決quyết 了liễu 性tánh 故cố 。 唯duy 出xuất 此thử 因nhân 不bất 是thị 所sở 緣duyên 。 如như 根căn 極cực 微vi 。

此thử 第đệ 二nhị 番phiên 問vấn 答đáp 也dã 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 如như 是thị 。 則tắc 向hướng 者giả 與dữ 他tha 出xuất 不bất 定định 成thành 。 即tức 是thị 能năng 破phá 。 何hà 假giả 後hậu 文văn 自tự 宗tông 更cánh 申thân 比tỉ 量lượng 耶da 。 答đáp 曰viết 凡phàm 言ngôn 不bất 定định 。 未vị 必tất 決quyết 定định 不bất 成thành 恐khủng 致trí 疑nghi 惑hoặc 。 是thị 故cố 更cánh 須tu 立lập 量lượng 也dã 。 或hoặc 可khả 由do 斯tư 極cực 微vi 非phi 彼bỉ 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 所sở 緣duyên 相tướng 者giả 。 以dĩ 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 於ư 諸chư 極cực 微vi 。 非phi 是thị 決quyết 定định 可khả 了liễu 別biệt 性tánh 。 此thử 但đãn 破phá 他tha 。 次thứ 更cánh 自tự 申thân 比tỉ 量lượng 。 必tất 須tu 如như 本bổn 質chất 相tương/tướng 而nhi 識thức 得đắc 生sanh 。 是thị 謂vị 決quyết 了liễu 。 既ký 彼bỉ 五ngũ 識thức 非phi 如như 極cực 微vi 。 相tương/tướng 而nhi 現hiện 故cố 。 明minh 知tri 決quyết 了liễu 此thử 亦diệc 無vô 由do 。 應ưng 可khả 說thuyết 非phi 決quyết 了liễu 性tánh 故cố 。 所sở 以dĩ 今kim 且thả 唯duy 出xuất 此thử 極cực 微vi 因nhân 不bất 是thị 所sở 緣duyên 。 喻dụ 以dĩ 如như 根căn 而nhi 遮già 極cực 微vi 非phi 所sở 緣duyên 義nghĩa 。 姑cô 縱túng/tung 許hứa 其kỳ 得đắc 有hữu 緣duyên 義nghĩa 。 直trực 俟sĩ 下hạ 文văn 申thân 自tự 比tỉ 量lượng 。 則tắc 彼bỉ 方phương 得đắc 決quyết 了liễu 。 并tinh 此thử 得đắc 有hữu 為vi 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 復phục 不bất 攻công 而nhi 自tự 破phá 也dã 。

有hữu 餘dư 復phục 作tác 諸chư 識thức 差sai 別biệt 顯hiển 其kỳ 成thành 立lập 。 眼nhãn 識thức 不bất 能năng 了liễu 極cực 微vi 色sắc 。 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 如như 餘dư 根căn 識thức 。 如như 是thị 餘dư 識thức 。 翻phiên 此thử 應ưng 言ngôn 。 如như 根căn 之chi 言ngôn 。 誠thành 為vi 乘thừa 也dã 。 其kỳ 喻dụ 別biệt 須tu 義nghĩa 准chuẩn 而nhi 出xuất 。

此thử 敘tự 有hữu 餘dư 大Đại 乘Thừa 作tác 如như 是thị 破phá 外ngoại 執chấp 也dã 。 量lượng 云vân 。 眼nhãn 識thức 是thị 有hữu 法pháp 。 不bất 能năng 了liễu 極cực 微vi 色sắc 宗tông 。 因nhân 云vân 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 喻dụ 如như 耳nhĩ 根căn 等đẳng 識thức 。 乃nãi 至chí 量lượng 云vân 。 身thân 識thức 是thị 有hữu 法pháp 。 不bất 能năng 了liễu 極cực 微vi 觸xúc 宗tông 。 因nhân 云vân 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 喻dụ 如như 眼nhãn 根căn 等đẳng 識thức 。 故cố 曰viết 如như 是thị 餘dư 識thức 。 翻phiên 此thử 應ưng 言ngôn 。 此thử 則tắc 如như 根căn 之chi 言ngôn 。 誠thành 為vi 互hỗ 通thông 互hỗ 用dụng 。 猶do 如như 乘thừa 也dã 。 其kỳ 喻dụ 止chỉ 是thị 別biệt 須tu 義nghĩa 准chuẩn 而nhi 出xuất 耳nhĩ 。

又hựu 復phục 縱túng/tung 是thị 因nhân 性tánh 之chi 言ngôn 為vi 無vô 用dụng 矣hĩ 。 彼bỉ 雖tuy 因nhân 用dụng 。 非phi 所sở 緣duyên 性tánh 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 實thật 為vi 有hữu 用dụng 。 然nhiên 非phi 聲thanh 等đẳng 。 所sở 有hữu 極cực 微vi 。 可khả 是thị 餘dư 根căn 之chi 識thức 生sanh 因nhân 。

此thử 正chánh 明minh 上thượng 文văn 所sở 立lập 比tỉ 量lượng 。 雖tuy 似tự 有hữu 理lý 。 而nhi 有hữu 奪đoạt 無vô 縱túng/tung 。 恐khủng 不bất 能năng 定định 彼bỉ 宗tông 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 假giả 使sử 彼bỉ 人nhân 。 因nhân 此thử 比tỉ 量lượng 。 即tức 轉chuyển 計kế 云vân 。 眼nhãn 識thức 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 能năng 了liễu 極cực 微vi 和hòa 集tập 色sắc 宗tông 。 因nhân 云vân 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 喻dụ 如như 餘dư 耳nhĩ 根căn 等đẳng 識thức 。 乃nãi 至chí 云vân 。 身thân 識thức 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 能năng 了liễu 極cực 微vi 和hòa 集tập 觸xúc 宗tông 。 因nhân 云vân 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 喻dụ 如như 餘dư 眼nhãn 根căn 等đẳng 識thức 。 我ngã 既ký 不bất 縱túng/tung 許hứa 彼bỉ 極cực 微vi 得đắc 有hữu 因nhân 性tánh 。 彼bỉ 將tương 轉chuyển 計kế 極cực 微vi 和hòa 集tập 之chi 物vật 得đắc 有hữu 所sở 緣duyên 之chi 性tánh 。 是thị 則tắc 此thử 陳trần 那na 菩Bồ 薩Tát 縱túng/tung 是thị 因nhân 性tánh 之chi 言ngôn 為vi 無vô 用dụng 矣hĩ 。 而nhi 豈khởi 可khả 以dĩ 破phá 彼bỉ 令linh 結kết 舌thiệt 哉tai 。 今kim 陳trần 那na 之chi 論luận 。 妙diệu 在tại 明minh 他tha 共cộng 許hứa 。 故cố 云vân 。 彼bỉ 五ngũ 根căn 雖tuy 有hữu 因nhân 用dụng 。 非phi 所sở 緣duyên 性tánh 。 此thử 極cực 微vi 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 縱túng/tung 令linh 實thật 為vi 有hữu 用dụng 。 然nhiên 聲thanh 之chi 極cực 微vi 。 非phi 可khả 為vi 眼nhãn 鼻tị 等đẳng 識thức 生sanh 因nhân 。 色sắc 之chi 極cực 微vi 。 非phi 可khả 為vi 耳nhĩ 鼻tị 等đẳng 識thức 生sanh 因nhân 。 乃nãi 至chí 觸xúc 之chi 極cực 微vi 。 非phi 可khả 為vi 舌thiệt 鼻tị 等đẳng 識thức 生sanh 因nhân 。 則tắc 雖tuy 縱túng/tung 許hứa 。 已dĩ 成thành 半bán 奪đoạt 。 又hựu 何hà 必tất 全toàn 奪đoạt 也dã 。 蓋cái 始thỉ 但đãn 縱túng/tung 許hứa 而nhi 含hàm 半bán 奪đoạt 。 則tắc 究cứu 竟cánh 還hoàn 成thành 全toàn 奪đoạt 。 始thỉ 若nhược 全toàn 奪đoạt 。 則tắc 無vô 明minh 他tha 共cộng 許hứa 之chi 義nghĩa 。 彼bỉ 亦diệc 將tương 不bất 許hứa 我ngã 矣hĩ 。

論luận 。 和hòa 合hợp 於ư 五ngũ 識thức 。 設thiết 所sở 緣duyên 非phi 緣duyên 。 彼bỉ 體thể 實thật 無vô 故cố 。 猶do 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 色sắc 等đẳng 和hòa 合hợp 。 於ư 眼nhãn 識thức 等đẳng 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 設thiết 作tác 所sở 緣duyên 。 然nhiên 無vô 緣duyên 義nghĩa 。 如như 眼nhãn 錯thác 亂loạn 。 見kiến 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 彼bỉ 無vô 實thật 體thể 。 不bất 能năng 生sanh 故cố 。 如như 是thị 和hòa 合hợp 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 識thức 無vô 有hữu 緣duyên 義nghĩa 。

有hữu 說thuyết 於ư 識thức 自tự 體thể 無vô 聚tụ 現hiện 故cố (# 因nhân )# 。 非phi 是thị 所sở 緣duyên (# 宗tông )# 。 如như 根căn (# 喻dụ )# 眾chúng 微vi (# 有hữu 法pháp )# 。 由do 境cảnh 相tướng 狀trạng 安an 布bố 於ư 識thức 。 是thị 彼bỉ 相tương/tướng 性tánh 。 此thử 非phi 有hữu 故cố 。 理lý 即tức 說thuyết 其kỳ 無vô 有hữu 聚tụ 現hiện 。 如như 是thị 且thả 述thuật 鉢bát 羅la 摩ma 怒nộ (# 即tức 極cực 微vi 也dã )# 不bất 是thị 所sở 緣duyên 。 彼bỉ 之chi 能năng 立lập 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 及cập 非phi 境cảnh 性tánh 量lượng 善thiện 成thành 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 。 總tổng 聚tụ 是thị 境cảnh 。

謂vị 有hữu 餘dư 乘thừa 。 因nhân 見kiến 大Đại 乘Thừa 破phá 彼bỉ 極cực 微vi 無vô 所sở 緣duyên 義nghĩa 。 乃nãi 轉chuyển 計kế 和hòa 合hợp 。 而nhi 作tác 是thị 說thuyết 。 於ư 識thức 自tự 體thể 無vô 聚tụ 現hiện 故cố 。 非phi 是thị 所sở 緣duyên 。 喻dụ 如như 根căn 之chi 眾chúng 微vi 。 大Đại 乘Thừa 破phá 之chi 信tín 為vi 有hữu 理lý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 境cảnh 相tướng 狀trạng 安an 布bố 於ư 識thức 。 乃nãi 是thị 彼bỉ 所sở 緣duyên 相tương/tướng 之chi 性tánh 。 此thử 極cực 微vi 相tương/tướng 。 識thức 非phi 有hữu 故cố 。 理lý 即tức 說thuyết 其kỳ 無vô 有hữu 聚tụ 現hiện 。 如như 是thị 且thả 述thuật 極cực 微vi 不bất 是thị 所sở 緣duyên 。 彼bỉ 初sơ 家gia 之chi 能năng 立lập 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 及cập 大Đại 乘Thừa 所sở 云vân 非phi 境cảnh 性tánh 之chi 量lượng 善thiện 成thành 立lập 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 。 則tắc 應ưng 總tổng 聚tụ 乃nãi 是thị 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 也dã 。

然nhiên 由do 所sở 說thuyết 諸chư 有hữu 能năng 立lập 。 若nhược 望vọng 謨mô 阿a (# 即tức 大Đại 乘Thừa 也dã )# 宗tông 。 皆giai 有hữu 不bất 成thành 性tánh 。 理lý 實thật 如như 此thử 。 然nhiên 而nhi 總tổng 聚tụ 實thật 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 。 有hữu 是thị 所sở 緣duyên 。 無vô 因nhân 性tánh 故cố 。 由do 彼bỉ 相tương/tướng 識thức 不bất 能năng 生sanh 。 其kỳ 總tổng 聚tụ 相tương/tướng 識thức 。 總tổng 聚tụ 不bất 生sanh 。 彼bỉ 既ký 不bất 生sanh 此thử 識thức 。 如như 何hà 令linh 此thử 緣duyên 彼bỉ 。 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 非phi 所sở 緣duyên 義nghĩa 。 由do 此thử 前tiền 云vân 彼bỉ 相tương 應ứng 理lý 。 斯tư 乃nãi 不bất 成thành 。

此thử 正chánh 釋thích 設thiết 作tác 所sở 緣duyên 。 然nhiên 無vô 緣duyên 義nghĩa 也dã 。 謂vị 由do 餘dư 乘thừa 所sở 說thuyết 諸chư 有hữu 能năng 立lập 。 以dĩ 其kỳ 不bất 達đạt 唯duy 識thức 。 若nhược 望vọng 大Đại 乘Thừa 。 皆giai 不bất 能năng 立lập 。 理lý 實thật 如như 此thử 。 似tự 不bất 必tất 明minh 他tha 共cộng 許hứa 然nhiên 後hậu 破phá 之chi 。 然nhiên 而nhi 總tổng 聚tụ 干can 識thức 生sanh 時thời 。 實thật 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 。 故cố 可khả 許hứa 其kỳ 有hữu 是thị 所sở 緣duyên 。 但đãn 決quyết 非phi 因nhân 性tánh 故cố 。 由do 彼bỉ 相tương/tướng 是thị 假giả 合hợp 。 則tắc 於ư 五ngũ 識thức 便tiện 不bất 能năng 生sanh 。 當đương 知tri 其kỳ 總tổng 聚tụ 相tương/tướng 之chi 識thức 。 此thử 假giả 總tổng 聚tụ 所sở 不bất 能năng 生sanh 。 彼bỉ 假giả 總tổng 聚tụ 既ký 不bất 能năng 生sanh 此thử 識thức 。 如như 何hà 令linh 此thử 識thức 緣duyên 彼bỉ 總tổng 聚tụ 哉tai 。 蓋cái 以dĩ 不bất 能năng 生sanh 。 識thức 之chi 物vật 而nhi 為vi 識thức 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 。 理lý 決quyết 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 所sở 以dĩ 既ký 無vô 緣duyên 義nghĩa 。 并tinh 非phi 所sở 緣duyên 義nghĩa 矣hĩ 。 由do 此thử 前tiền 第đệ 二nhị 家gia 云vân 彼bỉ 相tương 應ứng 理lý 。 斯tư 乃nãi 亦diệc 決quyết 不bất 成thành 也dã 。

若nhược 爾nhĩ 。 何hà 謂vị 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 。 凡phàm 是thị 境cảnh 者giả 。 理lý 須tu 生sanh 其kỳ 似tự 自tự 相tương/tướng 識thức 。 隨tùy 境cảnh 之chi 識thức 。 彼bỉ 是thị 能năng 生sanh 。 彼bỉ 是thị 所sở 緣duyên 。 有hữu 說thuyết 凡phàm 為vi 境cảnh 者giả 。 理lý 必tất 須tu 是thị 心tâm 及cập 心tâm 生sanh 起khởi 之chi 因nhân 也dã 。 此thử 既ký 生sanh 已dĩ 。 隨tùy 境cảnh 領lãnh 受thọ 而nhi 興hưng 言ngôn 論luận 。 於ư 時thời 名danh 此thử 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 若nhược 義nghĩa 具cụ 斯tư 二nhị 種chủng 相tương/tướng 者giả 。 此thử 乃nãi 方phương 合hợp 名danh 為vi 所sở 緣duyên 。 是thị 能năng 生sanh 性tánh 所sở 緣duyên 之chi 性tánh 。 引dẫn 阿a 笈cấp 摩ma (# 即tức 阿a 含hàm 此thử 云vân 教giáo )# 。 此thử 即tức 便tiện 是thị 。 說thuyết 生sanh 緣duyên 性tánh 。 由do 是thị 生sanh 因nhân 彼bỉ 識thức 生sanh 緣duyên 。 共cộng 許hứa 是thị 其kỳ 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 自tự 體thể 相tướng 現hiện 。 此thử 中trung 無vô 益ích 。 故cố 不bất 言ngôn 之chi 。

此thử 設thiết 為vi 問vấn 答đáp 。 重trọng/trùng 明minh 所sở 緣duyên 緣duyên 之chi 正chánh 義nghĩa 也dã 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 。 則tắc 總tổng 聚tụ 既ký 非phi 生sanh 緣duyên 。 亦diệc 非phi 所sở 緣duyên 。 畢tất 竟cánh 何hà 謂vị 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 。

答đáp 曰viết 。

凡phàm 是thị 所sở 緣duyên 境cảnh 者giả 。 理lý 須tu 能năng 生sanh 其kỳ 相tương 似tự 自tự 相tương/tướng 之chi 識thức 。 而nhi 隨tùy 境cảnh 之chi 識thức 。 即tức 以dĩ 彼bỉ 相tương/tướng 為vi 能năng 生sanh 。 即tức 以dĩ 彼bỉ 相tương/tướng 為vi 所sở 緣duyên 。 又hựu 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 凡phàm 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 者giả 。 理lý 必tất 須tu 是thị 。 心tâm 之chi 所sở 現hiện 。 及cập 是thị 心tâm 生sanh 起khởi 之chi 因nhân 也dã 。 謂vị 此thử 識thức 既ký 生sanh 已dĩ 。 隨tùy 其kỳ 境cảnh 相tướng 領lãnh 受thọ 而nhi 興hưng 言ngôn 論luận 。 於ư 時thời 名danh 此thử 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 若nhược 義nghĩa 具cụ 斯tư 二nhị 種chủng 相tương/tướng 者giả 。 此thử 乃nãi 方phương 合hợp 名danh 為vi 是thị 所sở 緣duyên 緣duyên 。 所sở 謂vị 一nhất 者giả 是thị 能năng 生sanh 識thức 之chi 性tánh 。 二nhị 者giả 是thị 識thức 所sở 緣duyên 之chi 性tánh 也dã 。 上thượng 來lai 所sở 引dẫn 經kinh 教giáo 。 此thử 即tức 便tiện 是thị 。 說thuyết 生sanh 緣duyên 性tánh 。 由do 是thị 生sanh 因nhân 而nhi 令linh 彼bỉ 識thức 生sanh 於ư 緣duyên 慮lự 。 方phương 乃nãi 共cộng 許hứa 是thị 其kỳ 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 自tự 體thể 相tướng 現hiện 。 則tắc 安an 可khả 以dĩ 心tâm 外ngoại 總tổng 聚tụ 而nhi 為vi 所sở 緣duyên 。 是thị 知tri 總tổng 聚tụ 不bất 惟duy 無vô 緣duyên 義nghĩa 。 并tinh 無vô 所sở 緣duyên 義nghĩa 也dã 。 但đãn 在tại 此thử 中trung 。 彼bỉ 執chấp 未vị 曾tằng 破phá 盡tận 。 未vị 可khả 即tức 申thân 正chánh 量lượng 。 說thuyết 之chi 無vô 益ích 。 故cố 不bất 言ngôn 之chi 。

能năng 非phi 總tổng 聚tụ 是thị 能năng 生sanh 者giả 。 非phi 實thật 事sự 故cố 。 由do 其kỳ 總tổng 聚tụ 不bất 是thị 實thật 事sự 。 此thử 於ư 有hữu 聚tụ 一nhất 異dị 二nhị 性tánh 不bất 可khả 說thuyết 故cố 。 又hựu 復phục 無vô 有hữu 不bất 實thật 之chi 事sự 。 能năng 有hữu 生sanh 起khởi 果quả 用dụng 功công 能năng 。 猶do 如như 二nhị 月nguyệt 。 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 不bất 能năng 生sanh 識thức 第đệ 二nhị 月nguyệt 相tương/tướng 。

此thử 正chánh 釋thích 彼bỉ 無vô 實thật 體thể 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 之chi 義nghĩa 也dã 。 言ngôn 今kim 論luận 家gia 所sở 以dĩ 能năng 非phi 斥xích 其kỳ 總tổng 聚tụ 是thị 能năng 生sanh 者giả 。 以dĩ 總tổng 聚tụ 決quyết 非phi 實thật 事sự 故cố 也dã 。 由do 其kỳ 總tổng 聚tụ 不bất 是thị 實thật 事sự 。 此thử 於ư 微vi 塵trần 之chi 有hữu 。 和hòa 合hợp 之chi 聚tụ 。 一nhất 異dị 二nhị 性tánh 不bất 可khả 說thuyết 故cố 。 謂vị 若nhược 說thuyết 總tổng 聚tụ 與dữ 微vi 塵trần 一nhất 。 則tắc 總tổng 聚tụ 可khả 見kiến 。 微vi 塵trần 不bất 可khả 見kiến 。 若nhược 說thuyết 總tổng 聚tụ 與dữ 微vi 塵trần 異dị 。 則tắc 離ly 眾chúng 微vi 塵trần 外ngoại 。 別biệt 無vô 總tổng 聚tụ 自tự 體thể 可khả 得đắc 。 故cố 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 。 泥nê 團đoàn 微vi 塵trần 。 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 也dã 。 又hựu 復phục 無vô 有hữu 不bất 實thật 之chi 事sự 。 而nhi 能năng 有hữu 生sanh 起khởi 果quả 用dụng 之chi 功công 能năng 。 所sở 以dĩ 其kỳ 喻dụ 猶do 如như 二nhị 月nguyệt 。 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 決quyết 定định 不bất 能năng 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 上thượng 之chi 第đệ 二nhị 月nguyệt 相tương/tướng 。

若nhược 爾nhĩ 。 何hà 因nhân 有hữu 斯tư 相tương/tướng 現hiện 。 根căn 損tổn 害hại 故cố 。 若nhược 時thời 眼nhãn 根căn 。 由do 瞖ế 等đẳng 害hại 損tổn 其kỳ 明minh 德đức 。 遂toại 即tức 從tùng 斯tư 損tổn 害hại 根căn 處xứ 。 見kiến 二nhị 月nguyệt 生sanh 。 非phi 實thật 境cảnh 故cố 。 由do 此thử 二nhị 月nguyệt 縱túng/tung 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 。 然nhiên 非phi 斯tư 境cảnh 。

此thử 問vấn 答đáp 。 解giải 釋thích 二nhị 月nguyệt 之chi 義nghĩa 也dã 。 問vấn 曰viết 。 既ký 云vân 不bất 能năng 生sanh 識thức 上thượng 之chi 第đệ 二nhị 月nguyệt 相tương/tướng 。 何hà 因nhân 現hiện 見kiến 瞖ế 目mục 之chi 人nhân 。 有hữu 斯tư 二nhị 月nguyệt 相tương/tướng 現hiện 。

答đáp 曰viết 。

此thử 由do 根căn 損tổn 害hại 故cố 。 若nhược 時thời 眼nhãn 根căn 。 由do 瞖ế 等đẳng 害hại 損tổn 其kỳ 光quang 明minh 之chi 德đức 用dụng 。 遂toại 即tức 從tùng 斯tư 損tổn 害hại 根căn 處xứ 見kiến 二nhị 月nguyệt 生sanh 。 非phi 是thị 實thật 有hữu 境cảnh 故cố 。 由do 此thử 二nhị 月nguyệt 。 縱túng/tung 令linh 意ý 識thức 妄vọng 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 。 然nhiên 決quyết 非phi 斯tư 眼nhãn 識thức 性tánh 境cảnh 。

如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 縱túng/tung 令linh 此thử 識thức 有hữu 彼bỉ 相tướng 狀trạng 。 由do 不bất 生sanh 故cố 。 不bất 名danh 斯tư 境cảnh 。 此thử 由do 非phi 實thật 事sự 有hữu 性tánh 等đẳng 。 總tổng 聚tụ 不bất 是thị 識thức 之chi 生sanh 因nhân 。 非phi 實thật 性tánh 故cố 。 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。

此thử 重trọng/trùng 釋thích 上thượng 義nghĩa 而nhi 以dĩ 喻dụ 合hợp 法pháp 也dã 。 恐khủng 有hữu 疑nghi 曰viết 。 第đệ 二nhị 月nguyệt 是thị 眼nhãn 所sở 見kiến 。 云vân 何hà 不bất 名danh 為vi 眼nhãn 識thức 境cảnh 耶da 。 今kim 釋thích 之chi 曰viết 。 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 縱túng/tung 令linh 此thử 眼nhãn 識thức 上thượng 。 似tự 亦diệc 有hữu 彼bỉ 相tướng 狀trạng 。 由do 無vô 實thật 性tánh 。 不bất 能năng 生sanh 眼nhãn 識thức 故cố 。 決quyết 定định 不bất 名danh 斯tư 是thị 眼nhãn 識thức 現hiện 量lượng 之chi 境cảnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 由do 二nhị 月nguyệt 非phi 實thật 事sự 故cố 。 非phi 有hữu 性tánh 等đẳng 。 當đương 知tri 總tổng 聚tụ 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 是thị 眼nhãn 識thức 之chi 生sanh 因nhân 。 亦diệc 復phục 非phi 實thật 事sự 故cố 。 非phi 有hữu 性tánh 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。

由do 斯tư 方phương 立lập 非phi 因nhân 性tánh 故cố 。 不bất 是thị 所sở 緣duyên 。 還hoàn 如như 二nhị 月nguyệt 。 又hựu 復phục 將tương 此thử 第đệ 二nhị 月nguyệt 喻dụ 。 於ư 彼bỉ 相tương/tướng 因nhân 。 應ưng 知tri 說thuyết 其kỳ 不bất 定định 之chi 過quá 。 復phục 由do 識thức 義nghĩa 理lý 成thành 就tựu 故cố 。 過quá 是thị 相tương 違vi 。

謂vị 始thỉ 則tắc 設thiết 許hứa 所sở 緣duyên 。 但đãn 遮già 非phi 緣duyên 。 然nhiên 既ký 成thành 立lập 非phi 是thị 因nhân 性tánh 之chi 量lượng 。 則tắc 亦diệc 不bất 是thị 所sở 緣duyên 。 還hoàn 如như 二nhị 月nguyệt 非phi 眼nhãn 識thức 境cảnh 矣hĩ 。 又hựu 復phục 將tương 此thử 第đệ 二nhị 月nguyệt 喻dụ 。 於ư 彼bỉ 帶đái 相tương/tướng 之chi 因nhân 。 應ưng 知tri 說thuyết 其kỳ 不bất 定định 生sanh 識thức 之chi 過quá 。 復phục 由do 此thử 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 唯duy 是thị 意ý 識thức 妄vọng 見kiến 之chi 義nghĩa 理lý 成thành 就tựu 故cố 。 顯hiển 彼bỉ 妄vọng 立lập 總tổng 聚tụ 為vi 有hữu 法pháp 者giả 。 過quá 是thị 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 。 蓋cái 餘dư 乘thừa 以dĩ 識thức 帶đái 彼bỉ 相tương/tướng 。 成thành 立lập 總tổng 聚tụ 為vi 所sở 緣duyên 之chi 宗tông 。 大Đại 乘Thừa 以dĩ 彼bỉ 體thể 實thật 無vô 。 成thành 立lập 總tổng 聚tụ 設thiết 所sở 緣duyên 非phi 緣duyên 之chi 宗tông 。 是thị 餘dư 乘thừa 犯phạm 共cộng 不bất 定định 過quá 。 又hựu 餘dư 乘thừa 立lập 總tổng 聚tụ 為vi 有hữu 法pháp 。 大Đại 乘Thừa 以dĩ 總tổng 聚tụ 同đồng 二nhị 月nguyệt 。 二nhị 月nguyệt 豈khởi 可khả 立lập 為vi 有hữu 法pháp 。 是thị 餘dư 乘thừa 犯phạm 有hữu 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 過quá 也dã 。

復phục 緣duyên 眼nhãn 識thức 不bất 緣duyên 青thanh 等đẳng 聚tụ 集tập 極cực 微vi 。 為vi 由do 彼bỉ 體thể 非phi 生sanh 性tánh 故cố 。 如như 餘dư 根căn 識thức 。 此thử 喻dụ 共cộng 許hứa 。 故cố 不bất 別biệt 言ngôn 。

此thử 亦diệc 別biệt 敘tự 有hữu 餘dư 大Đại 乘Thừa 作tác 如như 是thị 量lượng 以dĩ 破phá 外ngoại 執chấp 。 今kim 不bất 用dụng 也dã 。 量lượng 云vân 。 眼nhãn 識thức 是thị 有hữu 法pháp 。 不bất 緣duyên 青thanh 等đẳng 聚tụ 積tích 極cực 微vi 宗tông 。 因nhân 云vân 為vi 由do 彼bỉ 聚tụ 集tập 體thể 全toàn 是thị 假giả 法pháp 。 非phi 是thị 能năng 生sanh 性tánh 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 耳nhĩ 根căn 等đẳng 識thức 。 乃nãi 至chí 身thân 識thức 是thị 有hữu 法pháp 。 不bất 緣duyên 觸xúc 等đẳng 聚tụ 集tập 極cực 微vi 宗tông 。 因nhân 云vân 為vi 由do 彼bỉ 體thể 非phi 生sanh 性tánh 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 眼nhãn 根căn 識thức 等đẳng 。 此thử 亦diệc 有hữu 奪đoạt 無vô 縱túng/tung 。 恐khủng 不bất 能năng 定định 彼bỉ 宗tông 。 今kim 此thử 二nhị 月nguyệt 之chi 喻dụ 。 乃nãi 是thị 明minh 他tha 共cộng 許hứa 。 若nhược 彼bỉ 餘dư 根căn 識thức 喻dụ 。 則tắc 于vu 設thiết 所sở 緣duyên 之chi 言ngôn 反phản 為vi 無vô 用dụng 。 故cố 不bất 別biệt 言ngôn 也dã 。

第đệ 二nhị 月nguyệt 喻dụ 。 非phi 實thật 事sự 故cố 。 應ưng 知tri 此thử 是thị 。 於ư 非phi 因nhân 性tánh 而nhi 成thành 立lập 之chi 。 如như 所sở 說thuyết 云vân 縱túng/tung 有hữu 相tương/tướng 性tánh 。 然nhiên 非phi 彼bỉ 緣duyên 。 斯tư 言ngôn 復phục 是thị 非phi 彼bỉ 因nhân 義nghĩa 。

此thử 正chánh 明minh 今kim 之chi 第đệ 二nhị 月nguyệt 喻dụ 。 但đãn 顯hiển 非phi 實thật 事sự 故cố 。 應ưng 知tri 此thử 是thị 。 且thả 於ư 總tổng 聚tụ 定định 非phi 因nhân 性tánh 而nhi 成thành 立lập 之chi 。 如như 所sở 說thuyết 云vân 縱túng/tung 有hữu 帶đái 相tương/tướng 之chi 性tánh 。 然nhiên 非phi 彼bỉ 識thức 生sanh 緣duyên 。 斯tư 言ngôn 復phục 是thị 非phi 彼bỉ 識thức 生sanh 因nhân 義nghĩa 。 且thả 先tiên 出xuất 其kỳ 缺khuyết 能năng 生sanh 義nghĩa 之chi 過quá 耳nhĩ 。

若nhược 言ngôn 無vô 有hữu 第đệ 二nhị 月nguyệt 者giả 。 如như 何hà 現hiện 見kiến 有hữu 二nhị 相tương 生sanh 。 謂vị 從tùng 內nội 布bố 功công 能năng 差sai 別biệt 均quân 其kỳ 次thứ 已dĩ 。 似tự 相tương/tướng 之chi 識thức 而nhi 便tiện 轉chuyển 生sanh 。 猶do 如như 夢mộng 時thời 見kiến 有hữu 境cảnh 起khởi 。 由do 此thử 令linh 似tự 妄vọng 作tác 斯tư 解giải 。 於ư 其kỳ 月nguyệt 處xứ 乘thừa 更cánh 覩đổ 餘dư 。

此thử 更cánh 問vấn 答đáp 以dĩ 明minh 二nhị 月nguyệt 之chi 虗hư 妄vọng 也dã 。 內nội 布bố 功công 能năng 。 即tức 勝thắng 義nghĩa 眼nhãn 根căn 也dã 。 差sai 別biệt 。 即tức 損tổn 害hại 也dã 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 言ngôn 無vô 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 如như 何hà 現hiện 見kiến 有hữu 二nhị 相tương 生sanh 耶da 。

答đáp 曰viết 。

謂vị 從tùng 第đệ 八bát 識thức 內nội 安an 布bố 色sắc 之chi 功công 能năng 有hữu 損tổn 害hại 差sai 別biệt 故cố 。 非phi 二nhị 似tự 二nhị 均quân 其kỳ 次thứ 已dĩ 。 似tự 相tương/tướng 之chi 散tán 昧muội 意ý 識thức 而nhi 便tiện 轉chuyển 生sanh 。 猶do 如như 夢mộng 時thời 見kiến 有hữu 境cảnh 起khởi 。 由do 此thử 令linh 似tự 妄vọng 作tác 斯tư 解giải 。 於ư 其kỳ 一nhất 月nguyệt 之chi 處xứ 。 乘thừa 之chi 更cánh 覩đổ 餘dư 月nguyệt 。 何hà 嘗thường 有hữu 心tâm 外ngoại 之chi 實thật 境cảnh 哉tai 。 嗟ta 嗟ta 。 苟cẩu 知tri 二nhị 月nguyệt 惟duy 心tâm 所sở 現hiện 。 則tắc 知tri 根căn 身thân 器khí 界giới 一nhất 切thiết 總tổng 聚tụ 之chi 相tướng 。 亦diệc 惟duy 心tâm 所sở 現hiện 矣hĩ 。

諸chư 有hữu 說thuyết 云vân 。 而nhi 於ư 眼nhãn 識thức 雙song 現hiện 之chi 時thời 。 此thử 二nhị 次thứ 第đệ 難nạn/nan 印ấn 定định 故cố 。 將tương 作tác 同đồng 時thời 。 於ư 斯tư 二nhị 種chủng 相tướng 貌mạo 之chi 後hậu 。 意ý 識thức 便tiện 云vân 我ngã 見kiến 月nguyệt 之chi 第đệ 二nhị 月nguyệt 也dã 。 或hoặc 復phục 有hữu 云vân 。 於ư 共cộng 許hứa 月nguyệt 數số 有hữu 錯thác 亂loạn 。 由do 根căn 損tổn 故cố 。

此thử 敘tự 不bất 達đạt 唯duy 心tâm 之chi 人nhân 。 更cánh 於ư 二nhị 月nguyệt 妄vọng 起khởi 二nhị 種chủng 戲hí 論luận 也dã 。 一nhất 云vân 。 而nhi 此thử 月nguyệt 相tương/tướng 。 於ư 彼bỉ 眼nhãn 識thức 前tiền 後hậu 剎sát 那na 雙song 現hiện 之chi 時thời 。 此thử 二nhị 次thứ 第đệ 難nạn/nan 印ấn 定định 故cố 。 將tương 作tác 同đồng 時thời 。 故cố 彼bỉ 剎sát 那na 前tiền 後hậu 眼nhãn 識thức 。 於ư 斯tư 二nhị 種chủng 相tướng 貌mạo 之chi 後hậu 。 意ý 識thức 便tiện 云vân 我ngã 見kiến 月nguyệt 之chi 第đệ 二nhị 月nguyệt 也dã 。 二nhị 云vân 。 但đãn 于vu 共cộng 許hứa 天thiên 上thượng 一nhất 月nguyệt 數số 有hữu 錯thác 亂loạn 。 由do 根căn 損tổn 故cố 。 別biệt 見kiến 有hữu 二nhị 。

若nhược 望vọng 不bất 許hứa 外ngoại 境cảnh 之chi 宗tông 。 如như 斯tư 眾chúng 見kiến 。 但đãn 是thị 妄vọng 執chấp 。

此thử 總tổng 斥xích 二nhị 說thuyết 。 下hạ 方phương 別biệt 破phá 也dã 。

由do 非phi 眼nhãn 識thức 所sở 緣duyên 無vô 間gian 引dẫn 生sanh 意ý 識thức 。 能năng 於ư 一nhất 時thời 。 雙song 緣duyên 二nhị 相tương/tướng 。 作tác 如như 斯tư 解giải 見kiến 二nhị 月nguyệt 耶da 。 又hựu 於ư 聲thanh 等đẳng 緣duyên 彼bỉ 之chi 識thức 不bất 知tri 其kỳ 次thứ 。 應ưng 有hữu 二nhị 聲thanh 等đẳng 見kiến 同đồng 時thời 起khởi 耶da 。 好hảo/hiếu 眼nhãn 之chi 人nhân 。 意ý 識thức 次thứ 第đệ 尚thượng 多đa 難nan 解giải 。 何hà 況huống 依y 於ư 色sắc 根căn 之chi 識thức 測trắc 其kỳ 差sai 別biệt 。 便tiện 成thành 多đa 有hữu 二nhị 相tương/tướng 等đẳng 見kiến 。

此thử 破phá 第đệ 一nhất 家gia 戲hí 論luận 也dã 。 謂vị 此thử 二nhị 月nguyệt 之chi 相tướng 。 豈khởi 由do 眼nhãn 識thức 所sở 緣duyên 無vô 間gian 引dẫn 生sanh 明minh 了liễu 意ý 識thức 。 能năng 於ư 一nhất 時thời 。 雙song 緣duyên 二nhị 相tương/tướng 。 而nhi 作tác 如như 斯tư 之chi 解giải 以dĩ 為vi 見kiến 二nhị 月nguyệt 耶da 。 當đương 知tri 二nhị 月nguyệt 。 不bất 惟duy 非phi 眼nhãn 識thức 境cảnh 。 亦diệc 非phi 明minh 了liễu 意ý 識thức 所sở 緣duyên 境cảnh 矣hĩ 。 又hựu 若nhược 執chấp 二nhị 月nguyệt 是thị 意ý 識thức 不bất 知tri 其kỳ 次thứ 。 則tắc 耳nhĩ 識thức 於ư 聲thanh 。 鼻tị 識thức 於ư 香hương 。 舌thiệt 識thức 於ư 味vị 。 身thân 識thức 於ư 觸xúc 。 緣duyên 彼bỉ 意ý 識thức 不bất 知tri 其kỳ 次thứ 。 亦diệc 應ưng 有hữu 二nhị 聲thanh 二nhị 香hương 二nhị 味vị 二nhị 觸xúc 之chi 見kiến 同đồng 時thời 起khởi 耶da 。 假giả 如như 聞văn 一nhất 聲thanh 鐘chung 。 更cánh 聞văn 一nhất 聲thanh 。 縱túng/tung 復phục 剎sát 那na 前tiền 後hậu 。 決quyết 不bất 作tác 二nhị 聲thanh 齊tề 鳴minh 之chi 解giải 。 何hà 獨độc 于vu 月nguyệt 而nhi 作tác 二nhị 月nguyệt 齊tề 現hiện 之chi 解giải 也dã 。 況huống 好hảo/hiếu 眼nhãn 之chi 人nhân 。 意ý 識thức 次thứ 第đệ 尚thượng 多đa 難nan 解giải 。 故cố 於ư 剎sát 那na 生sanh 滅diệt 法pháp 中trung 。 仍nhưng 作tác 似tự 常thường 似tự 一nhất 之chi 見kiến 。 何hà 況huống 依y 於ư 色sắc 根căn 之chi 眼nhãn 識thức 。 而nhi 反phản 能năng 測trắc 其kỳ 剎sát 那na 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 。 便tiện 成thành 多đa 有hữu 二nhị 相tương/tướng 等đẳng 見kiến 哉tai 。

一nhất 旃chiên 達đạt 羅la 若nhược 時thời 離ly 識thức 許hứa 實thật 有hữu 者giả 。 斯tư 乃nãi 何hà 勞lao 妄vọng 增tăng 二nhị 月nguyệt 。 而nhi 言ngôn 於ư 數số 有hữu 其kỳ 錯thác 亂loạn 。

此thử 破phá 第đệ 二nhị 家gia 戲hí 論luận 也dã 。 一nhất 旃chiên 達đạt 羅la 。 即tức 天thiên 上thượng 一nhất 月nguyệt 也dã 。 天thiên 上thượng 之chi 月nguyệt 。 秪# 是thị 吾ngô 人nhân 共cộng 相tương 識thức 耳nhĩ 。 離ly 識thức 之chi 外ngoại 。 何hà 嘗thường 實thật 有hữu 一nhất 月nguyệt 。 一nhất 月nguyệt 尚thượng 無vô 。 何hà 勞lao 妄vọng 增tăng 二nhị 月nguyệt 。 而nhi 言ngôn 于vu 數số 有hữu 錯thác 亂loạn 哉tai 。 蓋cái 二nhị 月nguyệt 固cố 是thị 。 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 。 一nhất 月nguyệt 亦diệc 是thị 。 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。 故cố 不bất 惟duy 妄vọng 見kiến 二nhị 月nguyệt 。 名danh 為vi 錯thác 亂loạn 。 即tức 妄vọng 執chấp 心tâm 外ngoại 實thật 有hữu 天thiên 上thượng 一nhất 月nguyệt 。 亦diệc 錯thác 亂loạn 也dã 。 一nhất 既ký 非phi 真chân 。 則tắc 二nhị 亦diệc 不bất 得đắc 言ngôn 數số 有hữu 錯thác 亂loạn 矣hĩ 。

論luận 。 故cố 外ngoại 二nhị 事sự 。 於ư 所sở 緣duyên 緣duyên 互hỗ 闕khuyết 一nhất 支chi 。 俱câu 不bất 應ưng 理lý 。

(# 餘dư 乘thừa )# 離ly 識thức 之chi 外ngoại 。 執chấp 有hữu 二nhị 種chủng (# 所sở 謂vị 或hoặc 執chấp )# 。 極cực 微vi (# 或hoặc 執chấp )# 。 總tổng 聚tụ 。 此thử 皆giai 闕khuyết 其kỳ 一nhất 分phần/phân 義nghĩa 故cố 。 又hựu 如như 所sở 說thuyết 能năng 立lập (# 今kim 以dĩ )# 。 能năng 斥xích 道Đạo 理lý 力lực 故cố 。 以dĩ 之chi 為vi 境cảnh 。 成thành 不bất 相tương 應ứng (# 以dĩ 各các )# 。 闕khuyết 一nhất 分phần/phân 故cố (# 蓋cái 必tất )# 。 自tự 體thể 相tướng 現hiện 。 及cập 能năng 生sanh 性tánh 。 具cụ 斯tư 二nhị 分phần 。 方phương 是thị 所sở 緣duyên 。 於ư 極cực 微vi 處xứ 。 即tức 闕khuyết 初sơ 支chi 。 於ư 第đệ 二nhị 邊biên 。 便tiện 亡vong 第đệ 二nhị 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 如như 向hướng 所sở 論luận 二nhị 種chủng 過quá 失thất 。 重trùng 更cánh 收thu 攝nhiếp 令linh 使sử 無vô 差sai 。

文văn 並tịnh 可khả 知tri 。

論luận 。 有hữu 執chấp 色sắc 等đẳng 各các 有hữu 多đa 相tương/tướng 。 於ư 中trung 一nhất 分phân 是thị 現hiện 量lượng 境cảnh 。 故cố 諸chư 極cực 微vi 相tương/tướng 資tư 。 各các 有hữu 一nhất 和hòa 集tập 相tương/tướng 。 此thử 相tương/tướng 實thật 有hữu 。 各các 能năng 發phát 生sanh 似tự 已dĩ 相tương/tướng 識thức 。 故cố 與dữ 五ngũ 識thức 作tác 所sở 緣duyên 緣duyên 。

有hữu 說thuyết 集tập 相tương/tướng 者giả 。 於ư 諸chư 極cực 微vi 處xứ 。 各các (# 各các 自tự )# 有hữu 集tập 相tương/tướng 。 即tức 此thử 集tập 塵trần 而nhi 有hữu 相tương/tướng 現hiện 。 隨tùy 其kỳ 所sở 有hữu 。 多đa 少thiểu 極cực 微vi 。 此thử 皆giai 實thật 有hữu 。 在tại 極cực 微vi 處xứ (# 即tức 各các 各các )# 。 有hữu 總tổng 聚tụ (# 之chi )# 相tương/tướng (# 以dĩ 總tổng 聚tụ 相tương/tướng )# 。 生sanh 自tự 相tương/tướng 識thức (# 以dĩ 極cực 微vi 相tương/tướng )# 實thật 有hữu 性tánh 故cố 。 應ưng 是thị 所sở 緣duyên 。 斯tư 乃nãi 雙song 支chi 皆giai 是thị 有hữu 故cố 。

此thử 轉chuyển 計kế 極cực 微vi 體thể 中trung 本bổn 具cụ 有hữu 和hòa 集tập 相tương/tướng 也dã 。 文văn 亦diệc 易dị 知tri 。

論luận 。 此thử 亦diệc 非phi 理lý 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 和hòa 集tập 如như 堅kiên 等đẳng 。 設thiết 於ư 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 是thị 緣duyên 非phi 所sở 緣duyên 。 許hứa 極cực 微vi 相tương/tướng 故cố 。 如như 堅kiên 等đẳng 相tương/tướng 。 雖tuy 是thị 實thật 有hữu 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 識thức 容dung 有hữu 緣duyên 義nghĩa 。 而nhi 非phi 所sở 緣duyên 。 眼nhãn 等đẳng 識thức 上thượng 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 色sắc 等đẳng 極cực 微vi 諸chư 和hòa 集tập 相tương/tướng 。 理lý 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 彼bỉ 俱câu 執chấp 為vi 極cực 微vi 相tương/tướng 故cố 。

此thử 即tức 於ư 前tiền 所sở 有hữu 成thành 立lập (# 更cánh )# 求cầu (# 勝thắng )# 進tiến (# 而nhi 實thật )# 無vô 由do (# 我ngã 且thả 問vấn 汝nhữ )# 。 為vi 聚tụ 集tập 相tương/tướng 即tức 是thị 極cực 微vi 。 為vi 不bất 爾nhĩ 耶da (# 餘dư 乘thừa 答đáp 曰viết )# 。 由do 諸chư 境cảnh 義nghĩa 有hữu 眾chúng 多đa 相tương/tướng 。 即tức 此thử 諸chư 微vi (# 一nhất 一nhất 微vi 上thượng )# 。 有hữu (# 各các 各các )# 有hữu 微vi 狀trạng 。 亦diệc (# 各các 各các )# 有hữu 集tập 相tương/tướng (# 今kim 更cánh 難nan 曰viết )# 。 如như 何hà 得đắc 令linh (# 微vi 狀trạng 及cập 和hòa 集tập 之chi )# 二nhị 相tương/tướng 共cộng 居cư 一nhất (# 極cực 微vi )# 事sự (# 豈khởi 可khả )# 。 為vi 應ưng 理lý 乎hồ (# 乃nãi 令linh 一nhất 微vi )# 。 有hữu 眾chúng 多đa 相tương/tướng (# 餘dư 乘thừa 答đáp 曰viết )# 。 凡phàm 諸chư 有hữu 色sắc 合hợp 聚tụ 之chi 物vật 。 皆giai 以dĩ 地địa 等đẳng 四tứ 大đại 為vi 性tánh 。 彼bỉ 皆giai 自tự 性tánh 有hữu 勝thắng 功công 能năng (# 如như 地địa 有hữu 堅kiên 性tánh 。 水thủy 有hữu 濕thấp 性tánh 。 火hỏa 有hữu 煖noãn 性tánh 。 風phong 有hữu 動động 性tánh 。 地địa 能năng 任nhậm 持trì 。 水thủy 能năng 沃ốc 潤nhuận 。 火hỏa 能năng 變biến 化hóa 。 風phong 能năng 鼓cổ 動động 。 于vu )# 。 青thanh (# 黃hoàng 赤xích 白bạch )# 美mỹ (# 惡ác )# 等đẳng 相tương/tướng 。 隨tùy (# 其kỳ )# 事sự (# 物vật 而nhi 為vi 五ngũ 塵trần )# 。 隨tùy (# 其kỳ 五ngũ )# 根căn 而nhi 為vi 了liễu 別biệt 。 即tức 此thử (# 極cực 微vi )# 。 於ư 其kỳ 眾chúng 多đa 相tương/tướng 處xứ (# 亦diệc 堅kiên 。 亦diệc 潤nhuận 。 亦diệc 煖noãn 。 亦diệc 動động 。 目mục 觀quán 之chi 而nhi 為vi 色sắc 。 耳nhĩ 聽thính 之chi 而nhi 為vi 聲thanh 。 鼻tị 取thủ 之chi 而nhi 為vi 香hương 。 舌thiệt 嘗thường 之chi 而nhi 為vi 味vị 。 身thân 覺giác 之chi 而nhi 為vi 觸xúc 。 可khả 見kiến )# 。 極cực 微vi 之chi 處xứ (# 各các 各các )# 有hữu 總tổng 集tập 相tương/tướng 。 即tức 將tương 此thử (# 極cực 微vi 上thượng 總tổng 聚tụ 之chi )# 相tương/tướng 。 為vi 眼nhãn 等đẳng 識thức 所sở 行hành 境cảnh 故cố 。 是thị 現hiện 量lượng 性tánh (# 今kim 更cánh 難nan 曰viết )# 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 於ư 諸chư 微vi 處xứ 。 識thức (# 上thượng 亦diệc 應ưng 見kiến )# 有hữu 聚tụ 相tương/tướng 。 何hà 不bất 言ngôn 之chi (# 既ký 所sở 緣duyên )# 。 塵trần (# 各các )# 有hữu 聚tụ 相tương/tướng 。 何hà 不bất 言ngôn (# 能năng 緣duyên 之chi )# 識thức (# 上thượng 亦diệc )# 有hữu (# 其kỳ )# 聚tụ 相tương/tướng 耶da (# 勿vật 相tương/tướng 分phần/phân 境cảnh 不bất 同đồng 質chất 故cố 。 餘dư 乘thừa 答đáp 曰viết )# 。 所sở 以dĩ 復phục 云vân 然nhiên 於ư (# 所sở 緣duyên )# 微vi 處xứ 有hữu 總tổng 聚tụ 相tương/tướng 。 即tức 以dĩ 此thử 言ngôn 為vi 其kỳ 方phương 便tiện 。 亦diệc 顯hiển (# 能năng 緣duyên )# 識thức (# 上thượng 兼kiêm )# 有hữu 極cực 微vi (# 并tinh )# 總tổng 相tương/tướng (# 也dã 。 今kim 更cánh 難nan 曰viết )# 。 若nhược 爾nhĩ 。 一nhất 一nhất 極cực 微vi 有hữu 此thử 相tướng 者giả 。 (# 則tắc 不bất 待đãi 集tập 時thời 。 先tiên 有hữu 集tập 相tương/tướng )# 。 何hà 故cố 復phục 云vân 總tổng 集tập 相tương/tướng 也dã (# 夫phu )# 。 色sắc 聚tụ (# 是thị )# 眾chúng 多đa (# 而nhi )# 。 極cực 微vi (# 是thị )# 分phân 別biệt (# 乃nãi )# 。 是thị 論luận (# 中trung 之chi )# 所sở (# 縱túng/tung )# 許hứa 。 此thử (# 諸chư 極cực 微vi 。 由do )# 即tức 是thị 其kỳ 總tổng 聚tụ 性tánh 故cố (# 離ly 總tổng 聚tụ 外ngoại 別biệt 無vô 極cực 微vi 。 離ly 極cực 微vi 外ngoại 別biệt 無vô 總tổng 聚tụ 。 所sở 以dĩ )# 。 不bất 是thị 實thật 有hữu 。 如như 前tiền 已dĩ 陳trần 。 何hà 勞lao 重trọng/trùng 述thuật 有hữu 別biệt 意ý 趣thú 。 縱túng/tung 令linh (# 極cực 微vi 是thị 其kỳ )# 實thật 事sự 別biệt 別biệt 體thể 殊thù 。 然nhiên 此thử (# 極cực 微vi )# 相tướng 狀trạng (# 非phi 眼nhãn 所sở 見kiến )# 。 但đãn 於ư 集tập 處xứ 更cánh 相tương 藉tạ 故cố 而nhi 可khả 了liễu 知tri 。 (# 則tắc 但đãn )# 。 說thuyết 觀quán 集tập 相tương/tướng 。 更cánh 無vô 餘dư 矣hĩ (# 安an 得đắc 謂vị 極cực 微vi 之chi 上thượng 。 更cánh 自tự 各các 有hữu 一nhất 集tập 相tương/tướng 哉tai )# 。

此thử 番phiên 番phiên 問vấn 難nan 以dĩ 釋thích 論luận 中trung 之chi 意ý 也dã 。 文văn 亦diệc 可khả 知tri 。

又hựu 復phục 設thiết 使sử 諸chư 有hữu 極cực 微vi (# 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu )# 。 合hợp 聚tụ 為vi 性tánh 。 然nhiên 而nhi (# 就tựu 彼bỉ )# 一nhất 事sự (# 之chi 上thượng 。 圜viên 微vi 相tương/tướng 與dữ 和hòa 集tập 相tương/tướng )# 有hữu 其kỳ 勝thắng 劣liệt (# 勝thắng 能năng 隱ẩn 劣liệt 。 所sở 以dĩ 今kim 且thả )# 。 隨tùy 事sự 觀quán 之chi 。 且thả 如như 蒼thương 色sắc 。 是thị 其kỳ 地địa 界giới (# 而nhi 蒼thương 色sắc 之chi 總tổng 聚tụ 相tương 勝thắng 。 地địa 界giới 之chi 極cực 微vi 相tương/tướng 劣liệt 。 所sở 以dĩ 但đãn 見kiến 蒼thương 色sắc 。 即tức 知tri 地địa 界giới )# 。 如như 是thị 等đẳng 說thuyết 。 誠thành 為vi 應ưng 理lý 。

此thử 重trọng/trùng 述thuật 餘dư 乘thừa 之chi 轉chuyển 計kế 也dã 。

縱túng/tung 許hứa 如như 是thị 。 如như 極cực 赤xích 物vật 初sơ 生sanh 起khởi 時thời 。 多đa 事sự 皆giai 強cường/cưỡng 。 遂toại 無vô 容dung 矣hĩ 。 依y 容dung 有hữu 處xứ 作tác 此thử 議nghị 議nghị 。

此thử 大Đại 乘Thừa 正chánh 破phá 也dã 。 謂vị 姑cô 無vô 論luận 心tâm 外ngoại 別biệt 無vô 蒼thương 色sắc 。 亦diệc 無vô 地địa 界giới 。 縱túng/tung 令linh 許hứa 其kỳ 如như 是thị 。 然nhiên 如như 極cực 赤xích 物vật 初sơ 生sanh 起khởi 時thời 。 赤xích 色sắc 又hựu 強cường/cưỡng 。 蒼thương 色sắc 又hựu 強cường/cưỡng 。 互hỗ 不bất 相tương 隱ẩn 。 以dĩ 例lệ 極cực 微vi 與dữ 總tổng 聚tụ 相tương/tướng 。 設thiết 令linh 亦diệc 復phục 多đa 事sự 皆giai 強cường/cưỡng 。 遂toại 無vô 容dung 以dĩ 勝thắng 隱ẩn 劣liệt 矣hĩ 。 而nhi 何hà 以dĩ 從tùng 不bất 曾tằng 見kiến 于vu 一nhất 事sự 處xứ 。 雙song 現hiện 圓viên 微vi 及cập 總tổng 聚tụ 之chi 二nhị 相tương/tướng 耶da 。 豈khởi 可khả 妄vọng 依y 容dung 有hữu 之chi 處xứ 作tác 此thử 議nghị 議nghị 。 而nhi 竟cánh 無vô 實thật 證chứng 也dã 。

若nhược 爾nhĩ 。 如như 何hà 說thuyết 諸chư 極cực 微vi 非phi 根căn 所sở 見kiến 。 又hựu 復phục 如như 何hà 唯duy 有hữu 如như 智trí 能năng 見kiến 極cực 微vi 。 由do 其kỳ 塵trần 相tương/tướng 非phi 是thị 識thức 義nghĩa 。 非phi 是thị 依y 根căn 識thức 之chi 境cảnh 界giới 。 故cố 曰viết 非phi 根căn 。 非phi 根căn 之chi 義nghĩa 。 獨độc 是thị 如như 智trí 。 之chi 所sở 觀quán 察sát 。

此thử 餘dư 乘thừa 反phản 難nạn/nan 。 而nhi 大Đại 乘Thừa 正chánh 答đáp 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 。 極cực 赤xích 初sơ 起khởi 。 蒼thương 不bất 能năng 隱ẩn 。 便tiện 可khả 證chứng 知tri 眼nhãn 能năng 見kiến 於ư 極cực 微vi 。 如như 何hà 汝nhữ 大Đại 乘Thừa 家gia 。 說thuyết 諸chư 極cực 微vi 非phi 是thị 五ngũ 根căn 境cảnh 界giới 。 又hựu 復phục 如như 何hà 乃nãi 說thuyết 唯duy 有hữu 觀quán 慧tuệ 如như 智trí 能năng 見kiến 極cực 微vi 。

答đáp 曰viết 。

由do 其kỳ 極cực 微vi 塵trần 相tương/tướng 。 非phi 是thị 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 非phi 是thị 依y 根căn 識thức 之chi 境cảnh 界giới 。 故cố 曰viết 非phi 根căn 。 此thử 非phi 根căn 之chi 義nghĩa 。 獨độc 是thị 第đệ 六lục 意ý 識thức 作tác 假giả 想tưởng 觀quán 。 成thành 就tựu 如như 智trí 之chi 所sở 觀quán 察sát 耳nhĩ 。

復phục 如như 何hà 理lý 。 現hiện 見kiến 極cực 微vi 塵trần 形hình 不bất 覩đổ 。 如như 堅kiên 性tánh 等đẳng 。 如như 堅kiên 潤nhuận 等đẳng 。 於ư 彼bỉ 青thanh 等đẳng 縱túng/tung 有hữu 其kỳ 事sự 。 非phi 是thị 眼nhãn 等đẳng 識thức 之chi 境cảnh 界giới 。 根căn 之chi 功công 能năng 各các 決quyết 定định 故cố 。 塵trần 亦diệc 如như 是thị 。 無vô 違vi 共cộng 許hứa 。

此thử 亦diệc 餘dư 乘thừa 難nạn/nan 。 而nhi 大Đại 乘Thừa 答đáp 也dã 。 塵trần 形hình 。 指chỉ 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 復phục 如như 何hà 理lý 。 顯hiển 現hiện 證chứng 見kiến 此thử 極cực 微vi 相tương/tướng 。 乃nãi 眼nhãn 根căn 之chi 所sở 不bất 覩đổ 。

答đáp 曰viết 。

如như 堅kiên 性tánh 等đẳng 。 謂vị 如như 堅kiên 潤nhuận 煖noãn 動động 。 於ư 彼bỉ 青thanh 黃hoàng 等đẳng 色sắc 之chi 上thượng 縱túng/tung 有hữu 其kỳ 事sự 。 然nhiên 決quyết 非phi 是thị 眼nhãn 等đẳng 識thức 之chi 境cảnh 界giới 。 以dĩ 根căn 之chi 功công 能năng 各các 決quyết 定định 故cố 。 如như 眼nhãn 見kiến 青thanh 等đẳng 。 決quyết 定định 不bất 見kiến 堅kiên 等đẳng 。 身thân 覺giác 堅kiên 等đẳng 。 決quyết 定định 不bất 覺giác 青thanh 等đẳng 。 今kim 微vi 塵trần 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 縱túng/tung 令linh 是thị 實thật 。 亦diệc 決quyết 非phi 眼nhãn 所sở 見kiến 。 乃nãi 至chí 非phi 身thân 所sở 覺giác 。 故cố 于vu 共cộng 許hứa 之chi 義nghĩa 無vô 違vi 也dã 。

豈khởi 非phi 顯hiển 微vi 無vô 其kỳ 堅kiên 性tánh 。 由do 別biệt 體thể 故cố 。 此thử 對đối 宗tông 法pháp 。 許hứa 其kỳ 十thập 處xứ 但đãn 是thị 大đại 種chủng 。 斯tư 言ngôn 無vô 過quá 。 然nhiên 此thử 已dĩ 陳trần 。

此thử 餘dư 乘thừa 又hựu 難nạn/nan 。 而nhi 大Đại 乘Thừa 又hựu 答đáp 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 既ký 以dĩ 堅kiên 等đẳng 而nhi 喻dụ 極cực 微vi 上thượng 之chi 和hòa 集tập 。 豈khởi 非phi 欲dục 顯hiển 極cực 微vi 之chi 上thượng 無vô 其kỳ 堅kiên 性tánh 。 將tương 堅kiên 性tánh 之chi 無vô 。 以dĩ 遮già 和hòa 集tập 之chi 有hữu 。 由do 能năng 喻dụ 與dữ 所sở 喻dụ 必tất 別biệt 體thể 故cố 。 此thử 仍nhưng 有hữu 違vi 共cộng 許hứa 之chi 義nghĩa 矣hĩ 。

答đáp 曰viết 。

此thử 乃nãi 對đối 于vu 設thiết 緣duyên 非phi 所sở 緣duyên 之chi 宗tông 法pháp 。 且thả 縱túng/tung 許hứa 其kỳ 內nội 根căn 外ngoại 塵trần 十thập 處xứ 之chi 色sắc 但đãn 是thị 大đại 種chủng 所sở 成thành 。 既ký 是thị 大đại 種chủng 。 豈khởi 得đắc 但đãn 有hữu 和hòa 集tập 而nhi 無vô 堅kiên 潤nhuận 。 故cố 知tri 能năng 喻dụ 所sở 喻dụ 。 不bất 必tất 別biệt 體thể 。 斯tư 言ngôn 無vô 違vi 共cộng 許hứa 之chi 過quá 。 然nhiên 此thử 已dĩ 陳trần 。 而nhi 非phi 餘dư 乘thừa 所sở 能năng 難nạn/nan 也dã 。

論luận 。 執chấp 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 能năng 緣duyên 極cực 微vi 諸chư 和hòa 集tập 相tương/tướng 復phục 有hữu 別biệt 生sanh 。 瓶bình 甌# 等đẳng 覺giác 相tương/tướng 。 彼bỉ 執chấp 應ưng 無vô 別biệt 。 非phi 形hình 別biệt 故cố 別biệt 。 形hình 別biệt 非phi 實thật 故cố 。 瓶bình 甌# 等đẳng 物vật 大đại 小tiểu 等đẳng 者giả 。 能năng 成thành 極cực 微vi 多đa 少thiểu 同đồng 故cố 。 緣duyên 彼bỉ 覺giác 相tương 應ứng 無vô 差sai 別biệt 。 若nhược 謂vị 彼bỉ 形hình 物vật 相tương/tướng 別biệt 故cố 覺giác 相tương/tướng 別biệt 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 項hạng 等đẳng 別biệt 形hình 。 惟duy 在tại 瓶bình 等đẳng 假giả 法pháp 上thượng 有hữu 。 非phi 極cực 微vi 故cố 。

汝nhữ 瓶bình 甌# 等đẳng 覺giác 者giả 。 汝nhữ (# 謂vị 所sở 見kiến 和hòa 集tập 。 即tức 是thị 極cực 微vi 自tự 體thể )# 。 如như 是thị 證chứng 者giả (# 則tắc )# 。 於ư 瓶bình 及cập 甌# 。 便tiện 成thành 根căn 覺giác 相tương 似tự 而nhi 觀quán (# 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 蓋cái 以dĩ )# 。 於ư 其kỳ (# 極cực 微vi )# 自tự 境cảnh 識thức 不bất 差sai 故cố 。 復phục 由do 根căn 覺giác (# 但đãn )# 。 隨tùy 現hiện 有hữu (# 極cực 微vi 之chi 實thật )# 境cảnh 而nhi 相tương 生sanh 故cố (# 果quả 則tắc )# 。 識thức 境cảnh 不bất 別biệt (# 同đồng 是thị 極cực 微vi 之chi 所sở 和hòa 集tập )# 。 如như 何hà 得đắc 知tri (# 瓶bình 甌# 差sai 別biệt )# 。 由do 匪phỉ 於ư 其kỳ 瓶bình 甌# 等đẳng 處xứ (# 之chi )# 眾chúng 微vi (# 亦diệc )# 有hữu (# 差sai )# 別biệt 。 而nhi (# 得đắc 作tác )# 此thử 言ngôn 說thuyết 。 然nhiên 諸chư 極cực 微vi (# 既ký )# 。 以dĩ 總tổng 聚tụ (# 時thời 之chi 自tự )# 相tương/tướng 而nhi 為vi 其kỳ 境cảnh 。 固cố 非phi 於ư 彼bỉ 瓶bình 等đẳng (# 極cực 微vi )# 自tự 體thể 了liễu 別biệt 之chi 時thời 。 於ư 眾chúng 多đa (# 極cực 微vi )# 聚tụ (# 集tập )# 體thể (# 上thượng 或hoặc )# 有hữu 片phiến 別biệt 。 彼bỉ 之chi (# 極cực 微vi )# 實thật 事sự 相tướng 貌mạo 之chi 外ngoại 。 無vô 別biệt 積tích 聚tụ 體thể 可khả 得đắc 故cố (# 則tắc )# 。 緣duyên 彼bỉ (# 之chi )# 根căn 識thức 。 便tiện 成thành 相tướng 狀trạng 無vô 有hữu 差sai 殊thù 。 由do 此thử (# 瓶bình 甌# 果quả 無vô 差sai 殊thù )# 。 方phương (# 得đắc )# 成thành 於ư (# 微vi )# 塵trần 自tự 體thể 是thị 所sở 緣duyên 性tánh 。 復phục 非phi 於ư 彼bỉ 無vô 別biệt 相tướng 處xứ 。 覆phú 審thẩm 之chi 緣duyên 異dị 解giải 性tánh 故cố (# 可khả 令linh 差sai 別biệt )# 。 如như 緣duyên 青thanh 等đẳng (# 畢tất 竟cánh 是thị 青thanh 。 終chung 不bất 作tác 黃hoàng 赤xích 等đẳng 解giải 。 今kim 若nhược 果quả 緣duyên 瓶bình 甌# 等đẳng 之chi 眾chúng 多đa 極cực 微vi 。 亦diệc 應ưng 畢tất 竟cánh 仍nhưng 是thị 眾chúng 多đa 極cực 微vi 。 不bất 應ưng 別biệt 作tác 瓶bình 甌# 等đẳng 異dị 解giải 也dã 。 又hựu )# 。 若nhược (# 謂vị )# 相tương/tướng 殊thù 故cố 所sở 言ngôn 殊thù 者giả (# 然nhiên 所sở 云vân )# 。 相tương/tướng (# 但đãn )# 。 謂vị 形hình 狀trạng 布bố 置trí 有hữu 殊thù 。 於ư 其kỳ 瓶bình 甌# 胭# 腹phúc 底để 等đẳng 殊thù 異dị 狀trạng 故cố 。 由do 境cảnh 有hữu 別biệt 。 覺giác 乃nãi 遂toại 殊thù (# 此thử 則tắc )# 。 誠thành 為vi 應ưng 理lý (# 然nhiên 據cứ 汝nhữ 所sở 執chấp 。 仍nhưng 以dĩ 極cực 微vi 為vi 境cảnh 。 則tắc 斷đoạn 斷đoạn )# 。 無vô 如như 是thị (# 差sai 別biệt 之chi )# 事sự (# 何hà 以dĩ 故cố )# 。 非phi 於ư 根căn 識thức 所sở 觀quán 境cảnh 處xứ (# 之chi )# 極cực 微vi (# 亦diệc )# 有hữu 殊thù (# 故cố )# 。 然nhiên 此thử 總tổng 聚tụ (# 但đãn )# 。 是thị 三tam 佛Phật 栗lật 底để (# 假giả 有hữu )# 。 而nhi 此thử 總tổng 聚tụ (# 必tất )# 。 非phi 根căn 識thức (# 現hiện 量lượng 所sở 緣duyên 之chi )# 境cảnh 。 此thử 已dĩ 斥xích 破phá (# 何hà 勞lao 再tái 說thuyết )# 。 復phục 非phi (# 可khả 謂vị )# 非phi (# 因nhân )# 境cảnh (# 之chi )# 有hữu 別biệt 而nhi 令linh 識thức 相tương/tướng 有hữu 殊thù (# 亦diệc )# 。 可khả 為vi 應ưng 理lý (# 也dã )# 。

此thử 破phá 其kỳ 轉chuyển 計kế 覺giác 和hòa 集tập 時thời 。 仍nhưng 以dĩ 極cực 微vi 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 故cố 謂vị 瓶bình 甌# 之chi 極cực 微vi 無vô 別biệt 。 則tắc 覺giác 亦diệc 應ưng 無vô 別biệt 。 不bất 宜nghi 有hữu 瓶bình 甌# 等đẳng 覺giác 也dã 。 三tam 佛Phật 栗lật 底để 。 義nghĩa 翻phiên 假giả 有hữu 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。

(# 餘dư 乘thừa 問vấn 曰viết )# 。 復phục 如như 何hà 知tri 諸chư 極cực 微vi 處xứ 別biệt 狀trạng 非phi 有hữu (# 大Đại 乘Thừa 答đáp 曰viết )# 。 極cực 微vi 形hình 相tướng 無vô 別biệt 異dị 故cố 。 凡phàm 諸chư 事sự 物vật 有hữu 支chi 分phần/phân 者giả 。 必tất 有hữu 別biệt 狀trạng 於ư 方phương 處xứ 轉chuyển 。 然nhiên 諸chư 極cực 微vi 體thể 無vô 方phương 分phần/phân 。 至chí 窮cùng 極cực 處xứ 。 斯tư 即tức 何hà 曾tằng 得đắc 有hữu 形hình 別biệt 。 於ư 瓶bình 甌# 等đẳng 縱túng/tung 令linh 事sự 別biệt 。 而nhi 極cực 微vi 性tánh 曾tằng 無vô 有hữu 殊thù 。 斯tư 乃nãi 一nhất 體thể 。 無vô 增tăng 減giảm 故cố 。 是thị 故cố 定định 知tri 於ư 總tổng 聚tụ 處xứ 非phi 實thật 物vật 有hữu 。 凡phàm 有hữu 方phương 隅ngung 布bố 列liệt 形hình 狀trạng (# 便tiện 屬thuộc 假giả 法pháp )# 。 皆giai 非phi (# 前tiền 五ngũ )# 根căn 識thức 所sở 行hành (# 現hiện 量lượng )# 之chi 境cảnh 。 上thượng 來lai 如như 是thị 眾chúng 多đa 詰cật 責trách 。 意ý 欲dục 顯hiển 其kỳ (# 識thức 上thượng )# 有hữu 別biệt 相tướng 故cố (# 當đương 知tri )# 。 瓶bình 甌# 等đẳng 覺giác (# 決quyết )# 。 非phi 以dĩ (# 極cực 微vi 和hòa 集tập 之chi )# 別biệt 事sự 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 猶do 若nhược 蘇tô 佉khư 毒độc 佉khư 情tình 矣hĩ 。

蘇tô 佉khư 。 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 毒độc 佉khư 。 苦khổ 也dã 。 謂vị 苦khổ 樂lạc 惟duy 在tại 自tự 識thức 。 豈khởi 有hữu 外ngoại 境cảnh 哉tai 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。

論luận 。 彼bỉ 不bất 應ưng 執chấp 極cực 微vi 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 形hình 相tướng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 極cực 微vi 量lượng 等đẳng 故cố 。 形hình 別biệt 惟duy 在tại 假giả 。 析tích 彼bỉ 至chí 極cực 微vi 。 彼bỉ 覺giác 定định 捨xả 故cố 非phi 瓶bình 甌# 等đẳng 能năng 成thành 極cực 微vi 有hữu 形hình 量lượng 別biệt 。 捨xả 圓viên 微vi 相tương/tướng 故cố 知tri 別biệt 形hình 在tại 假giả 非phi 實thật 。 又hựu 形hình 別biệt 物vật 析tích 至chí 極cực 微vi 。 彼bỉ 覺giác 定định 捨xả 。 非phi 青thanh 等đẳng 物vật 析tích 至chí 極cực 微vi 。 彼bỉ 覺giác 可khả 捨xả 。 由do 此thử 形hình 別biệt 惟duy 世thế 俗tục 有hữu 。 非phi 如như 青thanh 等đẳng 亦diệc 在tại 實thật 物vật 。 是thị 故cố 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 緣duyên 體thể 。 非phi 外ngoại 色sắc 等đẳng 。 其kỳ 理lý 極cực 成thành 。

然nhiên 而nhi 極cực 微vi (# 量lượng 等đẳng 故cố 。 乃nãi )# 是thị 不bất 別biệt (# 之chi )# 境cảnh 。 即tức 是thị 彰chương 其kỳ 非phi 彼bỉ (# 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên )# 境cảnh 性tánh 。 若nhược 相tương/tướng 殊thù 故cố 方phương 言ngôn 殊thù 者giả 。 此thử 言ngôn 意ý 顯hiển 向hướng 云vân 非phi 以dĩ 不bất 別biệt 之chi 事sự 而nhi 為vi 境cảnh 者giả 。 是thị 立lập 已dĩ 成thành (# 今kim )# 。 彼bỉ (# 餘dư 乘thừa 之chi )# 意ý 說thuyết 言ngôn 極cực 微vi 為vi 境cảnh 。 其kỳ 實thật 無vô 殊thù 。 然nhiên 為vi 形hình 相tướng 別biệt 故cố 別biệt 也dã (# 大Đại 乘Thừa 則tắc 謂vị )# 。 極cực 微vi 無vô 殊thù 。 我ngã 亦diệc 共cộng 許hứa 是thị 立lập 已dĩ 成thành 。 由do 諸chư 極cực 微vi 量lượng 無vô 別biệt 故cố 。 此thử (# 形hình 別biệt 惟duy 在tại 假giả 句cú 。 乃nãi )# 顯hiển 殊thù 事sự 是thị 其kỳ 別biệt 境cảnh (# 非phi 在tại 極cực 微vi 。 是thị 故cố 小Tiểu 乘Thừa 妄vọng 云vân 極cực 微vi 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt )# 。 答đáp 非phi 已dĩ 成thành 。

此thử 正chánh 明minh 許hứa 其kỳ 微vi 塵trần 無vô 殊thù 。 乃nãi 可khả 彰chương 其kỳ 形hình 別biệt 非phi 實thật 也dã 。

或hoặc 可khả 此thử 明minh 諸chư 根căn 之chi 識thức 。 於ư 瓶bình 甌# 等đẳng 無vô 有hữu 極cực 微vi 相tướng 狀trạng 性tánh 故cố 。 非phi 是thị 所sở 緣duyên 。 猶do 如như 餘dư 識thức 。 餘dư 識thức 。 謂vị 意ý 。 或hoặc 餘dư 根căn 識thức 。 但đãn 緣duyên 青thanh 時thời 無vô 黃hoàng 相tương/tướng 故cố 。 於ư 諸chư 極cực 微vi 雖tuy 體thể 眾chúng 多đa 。 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 而nhi 諸chư 根căn 識thức 差sai 別biệt 相tương/tướng 故cố 。 斯tư 乃nãi 共cộng 成thành 非phi 塵trần 狀trạng 性tánh 。

或hoặc 可khả 申thân 量lượng 破phá 云vân 。 諸chư 根căn 識thức 於ư 瓶bình 甌# 等đẳng 是thị 有hữu 法pháp 。 非phi 是thị 所sở 緣duyên 緣duyên 宗tông 。 因nhân 云vân 。 無vô 有hữu 極cực 微vi 相tướng 狀trạng 性tánh 故cố 。 同đồng 喻dụ 猶do 如như 餘dư 識thức 。 言ngôn 餘dư 識thức 者giả 。 謂vị 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 蓋cái 總tổng 立lập 前tiền 五ngũ 識thức 為vi 所sở 喻dụ 。 而nhi 意ý 識thức 為vi 能năng 喻dụ 也dã 。 或hoặc 復phục 以dĩ 餘dư 根căn 識thức 互hỗ 為vi 能năng 喻dụ 。 互hỗ 為vi 所sở 喻dụ 。 且thả 如như 眼nhãn 識thức 。 但đãn 緣duyên 青thanh 時thời 。 無vô 黃hoàng 相tương/tướng 故cố 。 黃hoàng 即tức 非phi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 今kim 亦diệc 如như 是thị 。 緣duyên 瓶bình 甌# 時thời 。 無vô 極cực 微vi 相tương/tướng 。 於ư 諸chư 極cực 微vi 雖tuy 體thể 眾chúng 多đa 。 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 而nhi 諸chư 根căn 識thức 差sai 別biệt 相tương/tướng 故cố 。 豈khởi 可khả 以dĩ 極cực 微vi 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 斯tư 乃nãi 共cộng 成thành 所sở 緣duyên 緣duyên 決quyết 非phi 微vi 塵trần 狀trạng 性tánh 矣hĩ 。 前tiền 許hứa 其kỳ 極cực 微vi 無vô 殊thù 。 以dĩ 彰chương 形hình 別biệt 惟duy 假giả 。 不bất 能năng 為vi 緣duyên 。 今kim 復phục 由do 根căn 識thức 差sai 別biệt 。 以dĩ 彰chương 極cực 微vi 不bất 是thị 所sở 緣duyên 。 此thử 縱túng/tung 奪đoạt 之chi 妙diệu 也dã 。

頌tụng 於ư 極cực 微vi 差sai 別biệt 之chi 言ngôn 。 同đồng 前tiền 問vấn 答đáp 。 若nhược 其kỳ 總tổng 聚tụ 許hứa 覆phú 相tương/tướng 已dĩ 。 形hình 非phi 實thật 境cảnh 理lý 方phương 可khả 成thành 。 如như 斯tư 勝thắng 理lý 。 是thị 應ưng 成thành 立lập 。

如như 前tiền 問vấn 云vân 。 復phục 如như 何hà 知tri 諸chư 極cực 微vi 處xứ 別biệt 狀trạng 非phi 有hữu 。 答đáp 云vân 。 極cực 微vi 形hình 相tướng 無vô 別biệt 異dị 故cố 。 今kim 此thử 頌tụng 中trung 同đồng 前tiền 問vấn 答đáp 。 若nhược 其kỳ 瓶bình 甌# 總tổng 聚tụ 。 許hứa 是thị 隱ẩn 覆phú 極cực 微vi 之chi 相tướng 而nhi 假giả 有hữu 已dĩ 。 則tắc 形hình 非phi 實thật 境cảnh 理lý 方phương 可khả 成thành 。 是thị 則tắc 極cực 微vi 既ký 非phi 所sở 緣duyên 。 總tổng 聚tụ 又hựu 非phi 實thật 有hữu 。 二nhị 執chấp 俱câu 奪đoạt 明minh 知tri 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 如như 斯tư 勝thắng 理lý 。 是thị 應ưng 成thành 立lập 也dã 。

若nhược 言ngôn 離ly 極cực 微vi (# 有hữu )# 如như 是thị (# 瓶bình 甌# )# 等đẳng (# 者giả )# 。 如như 離ly (# 析tích )# 彼bỉ (# 瓶bình 甌# 至chí 極cực 微vi )# 者giả 。 彼bỉ (# 瓶bình 甌# 等đẳng )# 覺giác (# 即tức )# 便tiện 無vô 故cố 。 猶do 如như 軍quân 等đẳng 。 此thử 言ngôn 瓶bình 等đẳng 是thị 非phi 實thật 義nghĩa (# 也dã )# 。 由do (# 瓶bình 等đẳng )# 非phi 實thật 事sự (# 故cố )# 。 此thử (# 即tức )# 顯hiển (# 得đắc )# 餘dư 宗tông (# 所sở 執chấp )# 諸chư 非phi 不bất 實thật 。 皆giai 非phi (# 能năng )# 捨xả 彼bỉ 相tương 違vi 事sự 也dã 。 如như 於ư 等đẳng 聲thanh 。 青thanh 覺giác 非phi 有hữu 。 此thử 形hình 相tướng 別biệt (# 乃nãi )# 。 是thị 覆phú 相tương/tướng (# 假giả )# 有hữu 。 以dĩ 其kỳ 瓶bình 等đẳng 為vi 境cảnh 性tánh 故cố (# 定định 可khả 分phân 析tích 。 然nhiên 未vị 析tích 時thời 。 但đãn 見kiến 瓶bình 等đẳng 。 不bất 見kiến 極cực 微vi 。 已dĩ 分phân 析tích 後hậu 。 瓶bình 相tương/tướng 亦diệc 無vô 。 是thị 則tắc 瓶bình 既ký 非phi 實thật 。 極cực 微vi 復phục 非phi 所sở 緣duyên 。 故cố 彼bỉ )# 。 雖tuy 引dẫn 眾chúng 多đa 異dị 見kiến 道Đạo 理lý 。 而nhi 竟cánh 不bất 能năng 顯hiển 其kỳ 極cực 微vi 實thật 事sự 之chi 體thể 有hữu 其kỳ 差sai 別biệt 。

此thử 釋thích 又hựu 形hình 別biệt 物vật 析tích 至chí 極cực 微vi 等đẳng 文văn 也dã 。 已dĩ 上thượng 破phá 外ngoại 色sắc 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 竟cánh 。

論luận 。 彼bỉ 所sở 緣duyên 緣duyên 。 豈khởi 全toàn 不bất 有hữu 。 非phi 全toàn 不bất 有hữu 。 若nhược 爾nhĩ 。 云vân 何hà 。 內nội 色sắc 如như 外ngoại 現hiện 。 為vi 識thức 所sở 緣duyên 緣duyên 。 許hứa 彼bỉ 相tương/tướng 在tại 識thức 。 及cập 能năng 生sanh 識thức 故cố 。 外ngoại 境cảnh 雖tuy 無vô 。 而nhi 有hữu 內nội 色sắc 似tự 外ngoại 境cảnh 現hiện 。 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 許hứa 眼nhãn 等đẳng 識thức 帶đái 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 及cập 從tùng 彼bỉ 生sanh 。 具cụ 二nhị 義nghĩa 故cố 。

據cứ 內nội 境cảnh 體thể 。 謂vị 立lập 自tự 宗tông 所sở 緣duyên 之chi 事sự 。 若nhược 也dã 總tổng 撥bát 無vô 所sở 緣duyên 境cảnh 。 便tiện 有hữu 違vi 世thế (# 及cập 違vi )# 自tự 許hứa 宗tông 過quá (# 以dĩ )# 。 四tứ 種chủng 緣duyên 性tánh (# 是thị )# 。 於ư (# 大Đại 乘Thừa )# 經kinh (# 中trung )# 說thuyết 故cố 。

此thử 先tiên 釋thích 非phi 全toàn 不bất 有hữu 之chi 義nghĩa 也dã 。

此thử 中trung 內nội 聲thanh 。 為vi 顯hiển 不bất 離ly 於ư 識thức 。 而nhi 有hữu 所sở 緣duyên 。 言ngôn 境cảnh 體thể (# 色sắc )# 者giả 。 是thị 所sở 取thủ 分phần/phân 。 是thị 識thức 變biến 為vi 境cảnh 相tướng 之chi 義nghĩa 。 然nhiên 在tại 識thức (# 之chi )# 外ngoại (# 分phần/phân )# 別biệt 分phần/phân 而nhi 住trụ 。 將tương (# 此thử 相tương/tướng 分phần/phân )# 以dĩ 為vi (# 所sở 緣duyên 緣duyên )# 境cảnh (# 雖tuy 得đắc 不bất 違vi 自tự 宗tông 。 而nhi 于vu )# 。 違vi 世thế 之chi 過quá 如như 前tiền 尚thượng 在tại 。 由do 諸chư 世thế 俗tục 。 共cộng 許hứa 於ư 境cảnh 在tại 外ngoại 而nhi 住trú 。 (# 故cố 今kim )# 。 應ưng 云vân 如như 外ngoại (# 以dĩ 免miễn 違vi 世thế 之chi 過quá 也dã 。 然nhiên )# 此thử (# 相tương/tướng 分phần/phân 實thật )# 不bất 離ly 識thức 。 其kỳ 所sở 取thủ 分phần/phân 如như 外ngoại 而nhi 現hiện (# 愚ngu 夫phu 不bất 達đạt )# 。 云vân 我ngã 見kiến (# 於ư 外ngoại )# 境cảnh 。 生sanh 其kỳ (# 見kiến 執chấp )# 慢mạn 想tưởng (# 然nhiên 而nhi )# 。 實thật (# 惟duy 是thị )# 此thử (# 內nội 所sở 變biến 相tương/tướng )# 為vi 因nhân 。 如như 於ư 眼nhãn 識thức 現hiện 其kỳ (# 空không 中trung )# 髮phát 等đẳng (# 豈khởi 有hữu 識thức 外ngoại 之chi 實thật 髮phát 哉tai )# 。 外ngoại 境cảnh 雖tuy 無vô (# 凡phàm 愚ngu 妄vọng 計kế )# 。 謂vị 實thật (# 今kim 大Đại 乘Thừa 正chánh 欲dục 遣khiển )# 。 無vô 其kỳ (# 所sở 執chấp )# 在tại 外ngoại 之chi 境cảnh (# 以dĩ )# 。 非phi (# 根căn 識thức 所sở )# 了liễu 性tánh 故cố 。 以dĩ 理lý 究cứu 尋tầm (# 決quyết )# 。 不bất 可khả (# 謂vị )# 了liễu 其kỳ 自tự 體thể (# 者giả )# 定định 在tại 於ư 外ngoại (# 姑cô 無vô 論luận 心tâm 外ngoại 的đích 確xác 無vô 境cảnh )# 。 縱túng/tung 令linh 許hứa 彼bỉ 實thật 有hữu 外ngoại 相tướng 。 然nhiên (# 既ký 在tại 外ngoại 。 決quyết )# 非phi 識thức (# 所sở 能năng )# 緣duyên (# 以dĩ )# 。 非phi 彼bỉ (# 識thức 之chi )# 相tương/tướng 性tánh 故cố 。 非phi (# 於ư 識thức 上thượng 曾tằng 有hữu )# 極cực 微vi 相tương/tướng 現hiện (# 豈khởi 得đắc 以dĩ 極cực 微vi 為vi 所sở 緣duyên 哉tai 。 今kim 必tất )# 。 如như 似tự 外ngoại 相tướng 顯hiển 現hiện 之chi 時thời 。 此thử 即tức 是thị 其kỳ 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。

此thử 釋thích 內nội 色sắc 如như 外ngoại 現hiện 為vi 識thức 所sở 緣duyên 緣duyên 二nhị 句cú 義nghĩa 也dã 。 言ngôn 識thức 外ngoại 別biệt 分phần/phân 者giả 。 識thức 有hữu 四tứ 分phần/phân 。 自tự 證chứng 分phần/phân 及cập 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 名danh 內nội 二nhị 分phần 。 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 。 名danh 外ngoại 二nhị 分phần 。 非phi 謂vị 在tại 識thức 外ngoại 也dã 。 餘dư 可khả 知tri 。

彼bỉ 相tương/tướng 相tương 應ứng 故cố 。 由do 若nhược 與dữ 相tương/tướng 理lý 相tương 應ứng 故cố 者giả 。 此thử (# 相tương/tướng 分phần/phân )# 即tức 是thị 此thử (# 識thức 所sở 變biến )# 。 如như (# 親thân )# 因nhân (# 緣duyên )# 性tánh 等đẳng (# 決quyết 不bất 離ly 識thức )# 。 由do 與dữ 自tự 相tương/tướng 理lý 相tương 應ứng 故cố 。 復phục 顯hiển (# 自tự 識thức 變biến 起khởi )# 所sở 緣duyên 差sai 別biệt 體thể 相tướng (# 不bất 同đồng )# 如như 云vân 識thức 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 等đẳng 。 明minh 不bất 假giả 藉tạ 外ngoại 事sự 為vi 境cảnh 。 如như 情tình 所sở 計kế 境cảnh 相tướng 隨tùy 生sanh (# 也dã )# 。 又hựu (# 即tức 彼bỉ )# 情tình (# 之chi )# 所sở 計kế (# 心tâm 外ngoại 有hữu 境cảnh 其kỳ 實thật )# 若nhược 離ly 於ư 識thức (# 亦diệc 必tất )# 。 非phi 外ngoại 有hữu 故cố 。 此thử 之chi 境cảnh 相tướng (# 的đích 確xác )# 元nguyên 不bất 離ly 識thức 。 由do 此thử 名danh 為vi 內nội 境cảnh 相tướng 也dã (# 故cố )# 。 此thử (# 頌tụng )# 中trung 內nội 聲thanh (# 但đãn )# 。 言ngôn 不bất 離ly 識thức (# 耳nhĩ )# 。 本bổn 無vô 其kỳ (# 識thức )# 外ngoại (# 之chi 境cảnh )# 。 望vọng 誰thùy 為vi 內nội 。

此thử 釋thích 許hứa 彼bỉ 相tương/tướng 在tại 識thức 之chi 義nghĩa 也dã 。 望vọng 。 猶do 對đối 也dã 。 餘dư 可khả 知tri 。

及cập (# 能năng 緣duyên 之chi 識thức )# 從tùng 此thử (# 相tương/tướng 分phần/phân 境cảnh )# 生sanh (# 以dĩ )# 。 有hữu 此thử (# 相tương/tướng 分phần/phân )# 。 方phương 生sanh (# 見kiến 分phần/phân 故cố )# 。 或hoặc 可khả 從tùng 此thử (# 之chi 言ngôn )# 。 由do 第đệ 七thất (# 識thức 與dữ 前tiền )# 五ngũ (# 識thức )# 義nghĩa 有hữu 別biệt 故cố (# 第đệ 七thất 非phi 我ngã 計kế 我ngã 。 緣duyên 於ư 非phi 量lượng 。 今kim 前tiền 五ngũ 是thị 現hiện 量lượng 識thức 。 但đãn 緣duyên 性tánh 境cảnh )# 。 由do 非phi 離ly (# 於ư 性tánh )# 境cảnh 得đắc 有hữu 其kỳ 識thức 。 是thị 故cố 有hữu 此thử (# 相tương/tướng 分phần/phân 性tánh 境cảnh )# 。 方phương 廼# 識thức 生sanh (# 蓋cái 第đệ 七thất 緣duyên 帶đái 質chất 境cảnh 。 其kỳ 相tương/tướng 分phần/phân 從tùng 兩lưỡng 頭đầu 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 二nhị 法pháp 合hợp )# 。 不bất 言ngôn 第đệ 五ngũ (# 亦diệc 是thị )# 二nhị 法pháp 合hợp 故cố 。

此thử 釋thích 及cập 能năng 生sanh 識thức 故cố 之chi 義nghĩa 也dã 。

明minh 其kỳ 所sở 緣duyên (# 與dữ 帶đái 相tương/tướng 分phần/phân 能năng 生sanh 二nhị 支chi )# 。 道Đạo 理lý 合hợp 故cố (# 方phương )# 。 顯hiển (# 真chân )# 能năng 立lập 也dã 。 此thử 即tức 但đãn 以dĩ (# 本bổn 識thức 中trung )# 共cộng 相tương 之chi 境cảnh 為vi 其kỳ 能năng 立lập (# 而nhi 顯hiển 五ngũ 識thức 不bất 緣duyên 外ngoại 境cảnh )# 。 若nhược 差sai 別biệt 者giả 。 其kỳ 仳# 若nhược 南nam 不bất 緣duyên 外ngoại 事sự (# 即tức 可khả )# 。 於ư 其kỳ 夢mộng 位vị 以dĩ 為vi 顯hiển 示thị 。 如như 說thuyết 二nhị 種chủng 為vi 一nhất 能năng 立lập (# 一nhất 者giả )# 。 識thức 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng (# 二nhị 者giả )# 。 復phục 是thị 識thức 生sanh 。 緣duyên 此thử 二nhị 用dụng 。 方phương 成thành 一nhất 量lượng 。

此thử 總tổng 結kết 成thành 能năng 立lập 。 兼kiêm 結kết 不bất 約ước 第đệ 六lục 識thức 辯biện 之chi 意ý 也dã 。 共cộng 相tương 境cảnh 。 謂vị 器khí 界giới 五ngũ 塵trần 及cập 浮phù 塵trần 根căn 。 若nhược 南nam 。 此thử 翻phiên 為vi 智trí 。 仳# 若nhược 南nam 。 即tức 指chỉ 第đệ 六lục 識thức 言ngôn 。 第đệ 六lục 所sở 緣duyên 非phi 心tâm 外ngoại 境cảnh 。 約ước 夢mộng 喻dụ 之chi 。 即tức 可khả 顯hiển 了liễu 。 故cố 不bất 須tu 辯biện 也dã 。

論luận 。 此thử 內nội 境cảnh 相tướng 既ký 不bất 離ly 識thức 。 如như 何hà 俱câu 起khởi 能năng 作tác 識thức 緣duyên 。

且thả 復phục 縱túng/tung 許hứa 有hữu 其kỳ 內nội 相tương/tướng 。 但đãn 觀quán 外ngoại 境cảnh 妄vọng 有hữu 相tương/tướng 故cố 。 言ngôn 無vô 他tha 相tương/tướng 。 如như 情tình 計kế 境cảnh 。 生sanh 其kỳ 領lãnh 受thọ 。 境cảnh 之chi 相tướng 狀trạng 列liệt 在tại 於ư 內nội (# 猶do 如như 鏡kính 中trung )# 。 將tương 為vi 應ưng 理lý (# 然nhiên )# 。 如như 何hà (# 既ký 即tức )# 是thị 彼bỉ (# 識thức 之chi )# 一nhất 分phần/phân (# 而nhi )# 。 得đắc 作tác 同đồng (# 時thời )# 生sanh (# 識thức )# 之chi 緣duyên 。 其kỳ 所sở 取thủ 分phần/phân 。 離ly 識thức 無vô 故cố 。 斯tư (# 是thị 識thức )# 之chi 一nhất 分phần/phân (# 而nhi )# 。 復phục 還hoàn 生sanh (# 於ư )# 識thức 。 便tiện 成thành 自tự 體thể 相tướng 違vi 之chi 過quá 。 復phục 還hoàn 是thị 彼bỉ 一nhất 分phần/phân 性tánh 故cố (# 喻dụ )# 。 如như 能năng 取thủ (# 之chi )# 分phần/phân (# 一nhất 般ban 。 豈khởi 以dĩ 能năng 取thủ 可khả 生sanh 能năng 取thủ )# 。 斯tư 乃nãi 便tiện 成thành 匪phỉ 能năng 生sanh 性tánh (# 又hựu 若nhược 云vân )# 。 但đãn 由do 外ngoại 相tướng 染nhiễm 識thức 而nhi 生sanh 。 此thử 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 與dữ 識thức 同đồng 起khởi 。 非phi (# 可khả 謂vị )# 二nhị (# 既ký )# 同đồng 時thời (# 而nhi 仍nhưng )# 有hữu 因nhân 果quả (# 相tương 生sanh 之chi )# 性tánh 。 如như 牛ngưu 兩lưỡng 角giác (# 豈khởi 有hữu 一nhất 因nhân 一nhất 果quả 之chi 理lý )# 。 又hựu 匪phỉ 於ư 其kỳ 不bất 異dị 之chi 事sự 同đồng 在tại 一nhất 時thời (# 乃nãi 可khả )# 。 以dĩ 同đồng 伴bạn 聲thanh 而nhi 合hợp 說thuyết 之chi (# 今kim )# 。 亦diệc 非phi 於ư 識thức (# 外ngoại )# 別biệt 說thuyết 有hữu 境cảnh 。 斯tư 乃nãi (# 元nguyên 非phi 二nhị 物vật )# 。 如như 何hà (# 可khả )# 名danh 同đồng 伴bạn 性tánh (# 耶da )# 。

此thử 餘dư 乘thừa 難nạn/nan 問vấn 之chi 辭từ 也dã 。

論luận 。 決quyết 定định 相tương 隨tùy 故cố 。 俱câu 時thời 亦diệc 作tác 緣duyên 。 或hoặc 前tiền 為vi 後hậu 緣duyên 。 引dẫn 彼bỉ 功công 能năng 故cố 。

理lý 實thật 如như 是thị 。 然nhiên 由do 相tướng 狀trạng 差sai 別biệt 力lực 故cố 。 猜# 卜bốc 為vi 異dị 而nhi 宣tuyên 表biểu 之chi 。 由do 有hữu 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phân 之chi 殊thù 。 遂toại 將tương 此thử 識thức 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。

此thử 大Đại 乘Thừa 答đáp 釋thích 也dã 。

若nhược 如như 是thị 者giả 。 緣duyên 性tánh 亦diệc 應ưng 但đãn 是thị 所sở 執chấp 。 非phi 分phân 別biệt 事sự 有hữu 自tự 性tánh 體thể 。 斯tư 乃nãi 應ưng 成thành 非phi 真chân 緣duyên 性tánh 。

此thử 餘dư 乘thừa 復phục 難nạn/nan 也dã 。 謂vị 若nhược 如như 是thị 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 。 但đãn 由do 猜# 卜bốc 表biểu 宣tuyên 者giả 。 則tắc 此thử 緣duyên 性tánh 。 亦diệc 應ưng 但đãn 是thị 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 非phi 可khả 謂vị 分phân 別biệt 事sự 有hữu 自tự 體thể 性tánh 。 斯tư 乃nãi 應ưng 成thành 非phi 真chân 緣duyên 性tánh 矣hĩ 。

此thử 罔võng 相tương 違vi 。 由do 其kỳ 緣duyên 義nghĩa 。 於ư 餘dư 所sở 執chấp 差sai 別biệt 之chi 境cảnh 亦diệc 共cộng 許hứa 之chi 。 如như 等đẳng 無vô 間gian 滅diệt 。 同đồng 分phân 之chi 識thức 為vi 斷đoạn 割cát 時thời 。 此thử 識thức 亦diệc 以dĩ 四tứ 種chủng 多đa 緣duyên 而nhi 為vi 緣duyên 也dã 。

此thử 大Đại 乘Thừa 再tái 答đáp 釋thích 也dã 。 謂vị 分phân 別biệt 事sự 。 雖tuy 無vô 體thể 性tánh 。 不bất 違vi 得đắc 作tác 所sở 緣duyên 緣duyên 義nghĩa 。 如như 餘dư 所sở 執chấp 空không 華hoa 幻huyễn 夢mộng 等đẳng 差sai 別biệt 之chi 境cảnh 。 雖tuy 皆giai 無vô 實thật 。 但đãn 是thị 自tự 心tâm 所sở 現hiện 相tướng 分phần/phân 。 皆giai 共cộng 許hứa 作tác 所sở 緣duyên 緣duyên 故cố 。 又hựu 如như 等đẳng 無vô 間gian 即tức 滅diệt 之chi 心tâm 心tâm 所sở 。 於ư 其kỳ 同đồng 分phân 之chi 識thức 。 為vi 前tiền 後hậu 斷đoạn 割cát 時thời 。 雖tuy 非phi 異dị 物vật 。 即tức 以dĩ 前tiền 滅diệt 意ý 為vi 後hậu 念niệm 之chi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 當đương 知tri 此thử 識thức 。 亦diệc 以dĩ 四tứ 種chủng 多đa 緣duyên 而nhi 為vi 緣duyên 也dã 。 四tứ 種chủng 。 即tức 前tiền 文văn 所sở 云vân 四tứ 緣duyên 。 而nhi 增tăng 上thượng 緣duyên 又hựu 非phi 一nhất 種chủng 。 故cố 名danh 多đa 緣duyên 。 應ưng 立lập 量lượng 云vân 。 同đồng 體thể 相tướng 分phân 是thị 有hữu 法pháp 。 得đắc 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 宗tông 。 因nhân 云vân 同đồng 分phân 為vi 斷đoạn 割cát 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 已dĩ 上thượng 僅cận 釋thích 決quyết 定định 相tương 隨tùy 故cố 俱câu 時thời 亦diệc 作tác 緣duyên 二nhị 句cú 之chi 義nghĩa 。 餘dư 皆giai 未vị 釋thích 。 或hoặc 梵Phạm 本bổn 未vị 來lai 。 或hoặc 立lập 所sở 緣duyên 緣duyên 竟cánh 。 故cố 不bất 必tất 釋thích 也dã 。

觀quán 所sở 緣duyên 緣duyên 論luận 釋thích 直trực 解giải (# 終chung )#