觀Quán 音Âm 義Nghĩa 疏Sớ 記Ký
Quyển 1
宋Tống 知Tri 禮Lễ 述Thuật
觀Quán 音Âm 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 記Ký 卷quyển 第đệ 一nhất
宋tống 四tứ 明minh 沙Sa 門Môn 知tri 禮lễ 述thuật
釋thích 疏sớ/sơ 二nhị 。 初sơ 釋thích 題đề 目mục 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 題đề 。 義nghĩa 者giả 。 宜nghi 也dã 。 謂vị 解giải 釋thích 經kinh 文văn 使sử 合hợp 宜nghi 也dã 。 又hựu 義nghĩa 理lý 也dã 。 斯tư 蓋cái 智trí 者giả 入nhập 。 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 於ư 觀quán 行hành 位vị 中trung 見kiến 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 理lý 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 理lý 解giải 今kim 經kinh 文văn 。 疏sớ/sơ 者giả 。 通thông 意ý 之chi 辭từ 。 又hựu 音âm 疎sơ 。 即tức 疏sớ/sơ 通thông 疏sớ/sơ 條điều 之chi 義nghĩa 也dã 。 二nhị 說thuyết 記ký 人nhân 二nhị 。 釋thích 疏sớ/sơ 文văn 二nhị 。 初sơ 預dự 分phần/phân 章chương 段đoạn 二nhị 。 初sơ 敘tự 二nhị 家gia 三tam 段đoạn 。 此thử 品phẩm 既ký 是thị 讖sấm 師sư 為vi 北bắc 涼lương 沮trở 渠cừ 蒙mông 遜tốn 。 別biệt 傳truyền 于vu 世thế 。 故cố 涼lương 陳trần 已dĩ 來lai 講giảng 者giả 甚thậm 眾chúng 。 於ư 是thị 分phần/phân 節tiết 經kinh 文văn 三tam 段đoạn 有hữu 異dị 。 二nhị 今kim 師sư 下hạ 示thị 天thiên 台thai 多đa 種chủng 二nhị 。 初sơ 泛phiếm 明minh 多đa 種chủng 分phần/phân 文văn 。 二nhị 若nhược 作tác 下hạ 正chánh 依y 二nhị 段đoạn 節tiết 目mục 。 二nhị 就tựu 前tiền 下hạ 正chánh 釋thích 經kinh 文văn 二nhị 。 初sơ 前tiền 問vấn 答đáp 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 。 二nhị 一nhất 爾nhĩ 下hạ 隨tùy 釋thích 二nhị 。 初sơ 問vấn 四tứ 初sơ 時thời 節tiết 二nhị 。 初sơ 釋thích 字tự 義nghĩa 二nhị 即tức 是thị 下hạ 明minh 悉tất 檀đàn 二nhị 。 初sơ 別biệt 釋thích 相tương/tướng 四tứ 。 初sơ 世thế 界giới 。 東đông 方phương 西tây 方phương 隨tùy 機cơ 樂nhạo 欲dục 。 二nhị 或hoặc 可khả 下hạ 為vi 人nhân 。 或hoặc 有hữu 根căn 性tánh 聞văn 於ư 前tiền 品phẩm 已dĩ 得đắc 世thế 界giới 。 故cố 云vân 喜hỷ 竟cánh 。 今kim 聞văn 此thử 品phẩm 即tức 生sanh 宿túc 善thiện 。 三tam 或hoặc 可khả 下hạ 對đối 治trị 。 疑nghi 破phá 解giải 事sự 屬thuộc 於ư 對đối 治trị 。 疑nghi 破phá 悟ngộ 理lý 屬thuộc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 今kim 從tùng 解giải 事sự 當đương 第đệ 三tam 悉tất 。 四tứ 或hoặc 可khả 下hạ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 二nhị 土thổ/độ 者giả 。 謂vị 淨tịnh 光quang 莊trang 嚴nghiêm 土thổ/độ 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 隨tùy 妙diệu 音âm 者giả 。 此thử 土thổ/độ 華hoa 德đức 及cập 。 四tứ 萬vạn 二nhị 千thiên 天thiên 子tử 。 因nhân 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 來lai 往vãng 得đắc 道Đạo 。 今kim 八bát 萬vạn 發phát 心tâm 悟ngộ 在tại 觀quán 音âm 。 二nhị 諸chư 佛Phật 下hạ 總tổng 明minh 悉tất 。 如Như 來Lai 如như 鼓cổ 四tứ 機cơ 如như 桴phù 擊kích 之chi 有hữu 聲thanh 聲thanh 不bất 孤cô 發phát 。 今kim 乃nãi 四tứ 機cơ 扣khấu 佛Phật 之chi 時thời 也dã 。 二nhị 標tiêu 人nhân 二nhị 。 初sơ 釋thích 別biệt 名danh 三tam 。 初sơ 中trung 道đạo 對đối 小tiểu 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 名danh 。 由do 證chứng 中trung 立lập 。 中trung 必tất 不bất 偏thiên 。 今kim 偏thiên 從tùng 無vô 盡tận 者giả 為vi 對đối 小Tiểu 乘Thừa 。 是thị 滅diệt 盡tận 法pháp 特đặc 彰chương 中trung 道đạo 。 性tánh 無vô 盡tận 故cố 。 小Tiểu 乘Thừa 盡tận 智trí 者giả 。 謂vị 我ngã 見kiến 苦khổ 已dĩ 斷đoạn 集tập 已dĩ 。 證chứng 滅diệt 已dĩ 修tu 道Đạo 已dĩ 。 如như 是thị 念niệm 時thời 。 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 。 見kiến 明minh 覺giác 也dã 。 無vô 生sanh 智trí 者giả 。 謂vị 我ngã 見kiến 苦khổ 已dĩ 。 不bất 復phục 更cánh 見kiến 。 斷đoạn 集tập 已dĩ 不bất 復phục 更cánh 斷đoạn 。 盡tận 證chứng 已dĩ 不bất 復phục 更cánh 證chứng 。 修tu 道Đạo 已dĩ 不bất 復phục 更cánh 修tu 。 如như 是thị 念niệm 時thời 。 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 。 見kiến 明minh 覺giác 也dã 。 二nhị 又hựu 云vân 下hạ 三tam 諦đế 明minh 圓viên 二nhị 。 初sơ 總tổng 示thị 。 二nhị 大đại 品phẩm 下hạ 別biệt 示thị 三tam 。 初sơ 圓viên 空không 無vô 盡tận 。 揀giản 析tích 示thị 體thể 故cố 。 云vân 即tức 色sắc 是thị 空không 。 應ưng 知tri 體thể 空không 通thông 衍diễn 三tam 教giáo 。 通thông 則tắc 但đãn 體thể 生sanh 死tử 即tức 空không 。 此thử 偏thiên 空không 也dã 。 別biệt 圓viên 能năng 體thể 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 空không 。 此thử 中trung 空không 也dã 。 離ly 邊biên 屬thuộc 別biệt 即tức 邊biên 屬thuộc 圓viên 。 今kim 在tại 圓viên 也dã 。 圓viên 中trung 名danh 空không 此thử 空không 無vô 盡tận 。 二nhị 又hựu 大đại 下hạ 圓viên 假giả 無vô 盡tận 二nhị 。 初sơ 引dẫn 經kinh 示thị 相tương/tướng 三tam 。 初sơ 大đại 集tập 約ước 八bát 十thập 明minh 假giả 二nhị 。 初sơ 本bổn 土độ 所sở 修tu 。 此thử 是thị 妙diệu 假giả 具cụ 於ư 三tam 觀quán 。 不bất 滅diệt 故cố 假giả 。 不bất 生sanh 故cố 空không 不bất 出xuất 故cố 中trung 。 蓋cái 不bất 流lưu 出xuất 二nhị 邊biên 故cố 也dã 。 此thử 觀quán 觀quán 佛Phật 具cụ 觀quán 三Tam 身Thân 。 至chí 分phần/phân 證chứng 位vị 名danh 為vi 見kiến 佛Phật 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 無vô 不bất 現hiện 前tiền 。 且thả 舉cử 六Lục 度Độ 耳nhĩ 。 二nhị 身thân 子tử 下hạ 依y 法pháp 立lập 字tự 二nhị 。 初sơ 身thân 子tử 問vấn 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 答đáp 。 具cụ 彰chương 願nguyện 行hành 。 願nguyện 行hành 無vô 盡tận 名danh 於ư 此thử 立lập 。 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 。 即tức 依y 苦khổ 集tập 立lập 誓thệ 。 因nhân 緣duyên 集tập 也dã 。 果quả 報báo 苦khổ 也dã 。 為vi 一nhất 切thiết 等đẳng 依y 滅diệt 立lập 誓thệ 。 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 及cập 五ngũ 分phần/phân 等đẳng 佛Phật 果Quả 法pháp 故cố 。 眾chúng 生sanh 性tánh 下hạ 依y 道đạo 立lập 誓thệ 。 以dĩ 順thuận 法pháp 性tánh 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 知tri 道Đạo 法Pháp 故cố 。 皆giai 云vân 發phát 心tâm 。 知tri 是thị 立lập 誓thệ 。 又hựu 檀đàn 下hạ 依y 誓thệ 立lập 行hành 萬vạn 行hạnh 皆giai 為vi 檀đàn 等đẳng 攝nhiếp 也dã 。 稱xưng 波Ba 羅La 蜜Mật 行hạnh 到đáo 果quả 也dã 。 若nhược 願nguyện 若nhược 行hành 皆giai 無vô 作tác 故cố 方phương 得đắc 無vô 盡tận 。 凡phàm 八bát 下hạ 結kết 上thượng 願nguyện 行hành 。 皆giai 即tức 法Pháp 界Giới 。 是thị 故cố 皆giai 含hàm 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 二nhị 又hựu 淨tịnh 下hạ 淨tịnh 名danh 就tựu 二nhị 諦đế 明minh 假giả 。 有hữu 為vi 是thị 俗tục 可khả 盡tận 之chi 法pháp 。 無vô 為vi 是thị 真chân 不bất 可khả 盡tận 法pháp 。 小Tiểu 乘Thừa 智trí 淺thiển 。 盡tận 於ư 有hữu 為vi 。 住trụ 於ư 無vô 為vi 。 故cố 歸quy 灰hôi 斷đoạn 。 圓viên 人nhân 觀quán 俗tục 即tức 是thị 妙diệu 有hữu 。 故cố 行hành 萬vạn 行hạnh 。 觀quán 真chân 能năng 達đạt 不bất 空không 之chi 真chân 。 是thị 故cố 不bất 住trụ 三tam 無vô 為vi 坑khanh 。 是thị 故cố 二nhị 諦đế 皆giai 是thị 常thường 住trụ 不bất 思tư 議nghị 假giả 。 故cố 名danh 無vô 盡tận 。 三tam 華hoa 嚴nghiêm 約ước 十thập 藏tạng 明minh 假giả 。 新tân 經kinh 二nhị 十thập 十thập 無vô 盡tận 藏tạng 品phẩm 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 十thập 種chủng 藏tạng 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 皆giai 說thuyết 。 所sở 謂vị 信tín 藏tạng 戒giới 藏tạng 慚tàm 藏tạng 愧quý 藏tạng 聞văn 藏tạng 施thí 藏tạng 慧tuệ 藏tạng 念niệm 藏tạng 持trì 藏tạng 辯biện 藏tạng 。 乃nãi 至chí 云vân 。 此thử 十thập 種chủng 無vô 盡tận 藏tạng 有hữu 十thập 種chủng 無vô 盡tận 。 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 究cứu 竟cánh 菩Bồ 提Đề 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 以dĩ 本bổn 願nguyện 善thiện 迴hồi 向hướng 故cố 。 一nhất 切thiết 劫kiếp 無vô 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。 盡tận 虛hư 空không 界giới 。 悉tất 開khai 悟ngộ 心tâm 無vô 限hạn 故cố 。 迴hồi 向hướng 有hữu 為vi 而nhi 不bất 著trước 故cố 。 一nhất 念niệm 境cảnh 界giới 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 盡tận 故cố 。 大đại 願nguyện 心tâm 無vô 變biến 異dị 故cố 。 善thiện 攝nhiếp 取thủ 諸chư 陀đà 羅la 尼ni 故cố 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 所sở 護hộ 念niệm 故cố 。 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 如như 幻huyễn 故cố 。 是thị 為vi 十thập 種chủng 無vô 盡tận 法pháp 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 所sở 作tác 皆giai 得đắc 究cứu 竟cánh 。 無vô 盡tận 大đại 藏tạng 。 二nhị 如như 此thử 下hạ 結kết 經kinh 明minh 假giả 。 三tam 又hựu 如như 下hạ 圓viên 中trung 無vô 盡tận 二nhị 。 初sơ 引dẫn 經kinh 示thị 相tương/tướng 四tứ 。 初sơ 勝thắng 鬘man 約ước 佛Phật 法Pháp 明minh 中trung 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 佛Phật 法Pháp 故cố 。 法pháp 無vô 不bất 中trung 。 中trung 故cố 常thường 住trụ 。 常thường 住trụ 故cố 無vô 盡tận 。 二nhị 大đại 品phẩm 約ước 法Pháp 界Giới 明minh 中trung 。 法Pháp 界Giới 體thể 是thị 大đại 總tổng 相tương/tướng 故cố 諸chư 法pháp 皆giai 趣thú 。 如như 提đề 綱cương 領lãnh 毛mao 目mục 悉tất 歸quy 。 造tạo 境cảnh 皆giai 中trung 何hà 法pháp 非phi 總tổng 。 今kim 特đặc 言ngôn 意ý 蓋cái 為vi 釋thích 經kinh 。 意ý 為vi 法Pháp 界Giới 理lý 必tất 雙song 非phi 。 名danh 無vô 盡tận 者giả 。 名danh 偏thiên 意ý 圓viên 故cố 例lệ 真chân 常thường 實thật 無vô 邊biên 倒đảo 。 今kim 釋thích 無vô 盡tận 上thượng 下hạ 皆giai 然nhiên 。 三tam 淨tịnh 名danh 示thị 即tức 邊biên 是thị 中trung 。 空không 有hữu 當đương 體thể 皆giai 是thị 圓viên 中trung 。 中trung 性tánh 不bất 改cải 。 豈khởi 可khả 有hữu 盡tận 此thử 之chi 無vô 盡tận 蕩đãng 二nhị 邊biên 情tình 。 是thị 故cố 能năng 空không 盡tận 與dữ 不bất 盡tận 。 故cố 知tri 下hạ 結kết 成thành 圓viên 中trung 是thị 真chân 無vô 盡tận 。 四tứ 大đại 品phẩm 明minh 諸chư 法pháp 皆giai 中trung 。 修tu 惡ác 全toàn 體thể 是thị 性tánh 惡ác 故cố 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 及cập 以dĩ 五ngũ 陰ấm 。 一nhất 一nhất 如như 空không 常thường 住trụ 周chu 遍biến 。 非phi 當đương 宗tông 義nghĩa 此thử 文văn 莫mạc 銷tiêu 。 二nhị 如như 此thử 下hạ 結kết 經kinh 明minh 中trung 。 三tam 通thông 達đạt 下hạ 從tùng 德đức 立lập 名danh 二nhị 。 初sơ 正chánh 立lập 名danh 。 能năng 達đạt 之chi 意ý 從tùng 所sở 達đạt 法pháp 。 得đắc 無vô 盡tận 名danh 。 學học 者giả 須tu 了liễu 。 意ý 即tức 三tam 諦đế 無vô 別biệt 所sở 達đạt 。 能năng 達đạt 亦diệc 無vô 。 若nhược 其kỳ 不bất 然nhiên 非phi 無vô 盡tận 意ý 。 二nhị 亦diệc 名danh 下hạ 例lệ 諸chư 法pháp 。 心tâm 智trí 五ngũ 陰ấm 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 既ký 即tức 三tam 諦đế 故cố 。 皆giai 得đắc 立lập 無vô 盡tận 之chi 名danh 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 釋thích 通thông 名danh 三tam 。 初sơ 對đối 梵Phạm 翻phiên 名danh 。 二nhị 約ước 華hoa 釋thích 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 釋thích 眾chúng 生sanh 二nhị 。 初sơ 通thông 明minh 因nhân 果quả 。 能năng 生sanh 實thật 法pháp 所sở 生sanh 假giả 人nhân 。 始thỉ 自tự 凡phàm 人nhân 訖ngật 尊tôn 極cực 人nhân 。 莫mạc 不bất 從tùng 於ư 眾chúng 法pháp 而nhi 生sanh 。 二nhị 別biệt 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 於ư 無vô 盡tận 眾chúng 行hành 而nhi 生sanh 。 故cố 曰viết 眾chúng 生sanh 二nhị 發phát 心tâm 下hạ 釋thích 餘dư 字tự 。 又hựu 約ước 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 而nhi 釋thích 。 前tiền 以dĩ 眾chúng 行hành 生sanh 己kỷ 假giả 人nhân 。 今kim 以dĩ 道Đạo 法Pháp 成thành 他tha 眾chúng 生sanh 。 三tam 廣quảng 釋thích 如như 別biệt 。 三tam 敬kính 儀nghi 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 經kinh 。 二nhị 起khởi 者giả 下hạ 隨tùy 釋thích 三tam 。 初sơ 釋thích 起khởi 二nhị 。 初sơ 事sự 釋thích 。 禮lễ 即tức 曲khúc 禮lễ 。 彼bỉ 云vân 請thỉnh 業nghiệp 則tắc 起khởi 請thỉnh 益ích 則tắc 起khởi 。 鄭trịnh 氏thị 注chú 云vân 。 尊tôn 師sư 重trọng/trùng 道đạo 也dã 。 起khởi 若nhược 今kim 摳# 衣y 前tiền 請thỉnh 也dã 。 業nghiệp 謂vị 篇thiên 卷quyển 也dã 。 益ích 謂vị 受thọ 說thuyết 不bất 了liễu 。 欲dục 師sư 更cánh 明minh 說thuyết 之chi 。 今kim 無vô 盡tận 意ý 欲dục 請thỉnh 觀quán 音âm 利lợi 他tha 之chi 業nghiệp 。 欲dục 益ích 己kỷ 心tâm 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 故cố 。 從tùng 座tòa 而nhi 起khởi 。 二nhị 觀quán 釋thích 三tam 。 初sơ 約ước 空không 論luận 起khởi 。 文văn 有hữu 二nhị 意ý 。 初sơ 明minh 空không 觀quán 。 不bất 著trước 諸chư 法pháp 。 次thứ 明minh 空không 觀quán 自tự 不bất 著trước 空không 。 故cố 名danh 為vi 起khởi 。 二nhị 又hựu 菩bồ 下hạ 約ước 假giả 論luận 起khởi 。 即tức 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 也dã 。 三tam 又hựu 中trung 下hạ 約ước 中trung 論luận 起khởi 。 中trung 道đạo 遮già 照chiếu 皆giai 絕tuyệt 待đãi 對đối 。 故cố 起khởi 不bất 起khởi 無vô 非phi 中trung 實thật 。 即tức 遮già 之chi 照chiếu 。 名danh 不bất 起khởi 之chi 起khởi 。 此thử 起khởi 自tự 能năng 起khởi 發phát 中trung 實thật 。 亦diệc 能năng 令linh 他tha 。 起khởi 發phát 中trung 實thật 。 二nhị 偏thiên 袒đản 下hạ 釋thích 袒đản 二nhị 。 初sơ 事sự 釋thích 二nhị 。 初sơ 約ước 西tây 土thổ/độ 。 二nhị 此thử 方phương 下hạ 約ước 此thử 方phương 。 言ngôn 須tu 賈cổ 謝tạ 張trương 儀nghi 者giả 。 合hợp 云vân 張trương 祿lộc 字tự 之chi 誤ngộ 也dã 。 元nguyên 是thị 范phạm 睢# 魏ngụy 人nhân 也dã 。 初sơ 仕sĩ 魏ngụy 與dữ 中trung 大đại 夫phu 須tu 賈cổ 使sử 於ư 齊tề 。 齊tề 以dĩ 睢# 為vi 賢hiền 。 私tư 賞thưởng 金kim 璧bích 及cập 牛ngưu 酒tửu 。 須tu 賈cổ 嫉tật 而nhi 怒nộ 之chi 。 使sử 還hoàn 讒sàm 睢# 於ư 魏ngụy 相tương/tướng 魏ngụy 齊tề 云vân 。 范phạm 睢# 以dĩ 魏ngụy 密mật 事sự 告cáo 齊tề 。 魏ngụy 齊tề 大đại 怒nộ 。 拉lạp 脅hiếp 折chiết 齒xỉ 遭tao 簀# 卷quyển 棄khí 之chi 廁trắc 中trung 。 睢# 不bất 死tử 求cầu 守thủ 圊# 者giả 出xuất 之chi 。 睢# 既ký 得đắc 免miễn 。 易dị 姓tánh 名danh 曰viết 張trương 祿lộc 隨tùy 秦tần 使sử 王vương 稽khể 。 入nhập 秦tần 見kiến 昭chiêu 王vương 。 昭chiêu 王vương 悅duyệt 之chi 拜bái 為vi 客khách 卿khanh 。 稍sảo 遷thiên 左tả 丞thừa 相tương/tướng 。 後hậu 須tu 賈cổ 為vi 秦tần 使sử 。 睢# 乃nãi 微vi 服phục 而nhi 出xuất 杖trượng 於ư 路lộ 。 賈cổ 見kiến 而nhi 大đại 驚kinh 。 問vấn 睢# 曰viết 。 復phục 說thuyết 於ư 秦tần 乎hồ 。 睢# 曰viết 。 逃đào 亡vong 之chi 人nhân 免miễn 死tử 而nhi 已dĩ 。 何hà 敢cảm 說thuyết 秦tần 乎hồ 。 又hựu 問vấn 睢# 曰viết 。 秦tần 相tương/tướng 張trương 君quân 。 子tử 知tri 之chi 乎hồ 。 睢# 曰viết 。 主chủ 人nhân 公công 亦diệc 得đắc 接tiếp 近cận 。 賈cổ 曰viết 。 今kim 欲dục 因nhân 子tử 請thỉnh 謁yết 張trương 君quân 。 於ư 是thị 同đồng 詣nghệ 下hạ 車xa 。 守thủ 門môn 者giả 驚kinh 起khởi 正chánh 色sắc 。 賈cổ 疑nghi 之chi 。 睢# 入nhập 而nhi 不bất 出xuất 。 賈cổ 問vấn 門môn 人nhân 知tri 是thị 秦tần 相tương/tướng 失thất 色sắc 。 戰chiến 懼cụ 脫thoát 冠quan 肉nhục 袒đản 請thỉnh 入nhập 謝tạ 罪tội 。 睢# 乃nãi 數số 而nhi 恕thứ 之chi 。 及cập 賈cổ 使sử 還hoàn 睢# 曰viết 。 為vi 我ngã 報báo 魏ngụy 君quân 。 令linh 斬trảm 魏ngụy 齊tề 。 不bất 然nhiên 我ngã 將tương 圖đồ 魏ngụy 矣hĩ 。 魏ngụy 齊tề 後hậu 乃nãi 自tự 縊ải 。 魏ngụy 王vương 斬trảm 首thủ 送tống 秦tần 。 二nhị 觀quán 解giải 。 以dĩ 事sự 表biểu 理lý 既ký 成thành 法Pháp 門môn 。 可khả 以dĩ 修tu 觀quán 故cố 名danh 觀quán 解giải 。 三tam 釋thích 合hợp 掌chưởng 二nhị 。 初sơ 釋thích 合hợp 掌chưởng 二nhị 。 初sơ 事sự 釋thích 。 二nhị 觀quán 解giải 二nhị 。 初sơ 表biểu 權quyền 實thật 。 昔tích 分phần/phân 今kim 合hợp 順thuận 部bộ 表biểu 觀quán 。 百bách 界giới 一nhất 念niệm 權quyền 實thật 吻vẫn 然nhiên 。 二nhị 又hựu 五ngũ 下hạ 表biểu 事sự 理lý 。 迷mê 殊thù 悟ngộ 合hợp 。 法pháp 性tánh 五ngũ 陰ấm 凡phàm 聖thánh 豈khởi 殊thù 。 但đãn 聖thánh 出xuất 纏triền 眾chúng 生sanh 在tại 染nhiễm 。 染nhiễm 中trung 性tánh 陰ấm 起khởi 生sanh 死tử 陰ấm 以dĩ 為vi 能năng 感cảm 。 故cố 使sử 聖thánh 人nhân 出xuất 纏triền 實thật 陰ấm 起khởi 於ư 權quyền 陰ấm 而nhi 為vi 能năng 應ưng 感cảm 。 若nhược 復phục 性tánh 應ưng 則tắc 歸quy 真chân 。 故cố 以dĩ 兩lưỡng 掌chưởng 表biểu 今kim 方phương 合hợp 。 欲dục 令linh 行hành 人nhân 即tức 觀quán 事sự 陰ấm 。 合hợp 於ư 性tánh 陰ấm 。 二nhị 釋thích 向hướng 佛Phật 。 文văn 唯duy 觀quán 解giải 而nhi 有hữu 二nhị 意ý 。 初sơ 直trực 明minh 向hướng 佛Phật 。 次thứ 兼kiêm 合hợp 掌chưởng 明minh 向hướng 義nghĩa 。 四tứ 正chánh 發phát 問vấn 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 文văn 立lập 意ý 三tam 。 初sơ 帶đái 總tổng 分phần/phân 節tiết 。 二nhị 大đại 經kinh 下hạ 問vấn 答đáp 功công 德đức 。 三tam 釋thích 論luận 下hạ 簡giản 示thị 今kim 問vấn 。 二nhị 世Thế 尊Tôn 下hạ 依y 文văn 釋thích 義nghĩa 三tam 。 初sơ 釋thích 稱xưng 歎thán 。 二nhị 觀quán 世thế 下hạ 釋thích 所sở 問vấn 。 三tam 何hà 因nhân 下hạ 釋thích 正chánh 問vấn 二nhị 。 初sơ 問vấn 能năng 成thành 因nhân 緣duyên 二nhị 。 初sơ 別biệt 取thủ 境cảnh 智trí 。 境cảnh 是thị 機cơ 感cảm 智trí 即tức 聖thánh 應ưng 。 感cảm 應ứng 名danh 局cục 因nhân 緣duyên 則tắc 通thông 。 二nhị 若nhược 就tựu 下hạ 互hỗ 通thông 凡phàm 聖thánh 。 因nhân 親thân 緣duyên 疎sơ 互hỗ 論luận 因nhân 發phát 。 互hỗ 論luận 緣duyên 助trợ 。 二nhị 名danh 觀quán 下hạ 問vấn 所sở 成thành 名danh 號hiệu 。 因nhân 緣duyên 是thị 實thật 法pháp 。 名danh 號hiệu 是thị 假giả 人nhân 。 攬lãm 實thật 成thành 假giả 也dã 。 二nhị 佛Phật 答đáp 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 。 二nhị 數số 者giả 下hạ 隨tùy 釋thích 三tam 。 初sơ 總tổng 答đáp 二nhị 。 初sơ 貼# 文văn 二nhị 。 初sơ 明minh 機cơ 四tứ 。 初sơ 標tiêu 人nhân 數số 二nhị 。 初sơ 舉cử 多đa 數số 三tam 。 初sơ 牒điệp 經kinh 略lược 示thị 。 經kinh 文văn 所sở 舉cử 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 非phi 謂vị 十thập 界giới 共cộng 有hữu 此thử 數số 。 蓋cái 指chỉ 一nhất 業nghiệp 有hữu 如như 許hứa 人nhân 。 二nhị 如như 一nhất 下hạ 同đồng 受thọ 一nhất 苦khổ 。 以dĩ 苦khổ 驗nghiệm 人nhân 知tri 同đồng 一nhất 業nghiệp 。 若nhược 不bất 然nhiên 者giả 。 那na 得đắc 同đồng 受thọ 一nhất 品phẩm 苦khổ 邪tà 。 三tam 將tương 此thử 下hạ 以dĩ 例lệ 諸chư 趣thú 。 二nhị 所sở 以dĩ 下hạ 明minh 多đa 意ý 。 凡phàm 地địa 發phát 心tâm 尚thượng 能năng 遍biến 攝nhiếp 。 果quả 中trung 濟tế 物vật 豈khởi 有hữu 所sở 遺di 。 境cảnh 眾chúng 等đẳng 者giả 。 機cơ 薪tân 若nhược 多đa 應ưng 火hỏa 必tất 盛thịnh 。 二nhị 遭tao 苦khổ 二nhị 。 初sơ 成thành 上thượng 義nghĩa 顯hiển 無vô 量lượng 二nhị 。 初sơ 以dĩ 別biệt 業nghiệp 該cai 同đồng 受thọ 。 上thượng 言ngôn 百bách 千thiên 是thị 同đồng 業nghiệp 者giả 。 共cộng 受thọ 一nhất 苦khổ 。 今kim 言ngôn 諸chư 苦khổ 。 即tức 是thị 有hữu 諸chư 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 二nhị 用dụng 此thử 下hạ 以dĩ 此thử 意ý 歷lịch 十thập 界giới 。 界giới 界giới 有hữu 諸chư 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 華hoa 嚴nghiêm 明minh 數số 極cực 至chí 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 二nhị 今kim 言ngôn 下hạ 對đối 別biệt 答đáp 彰chương 遍biến 該cai 二nhị 。 初sơ 明minh 總tổng 答đáp 。 文văn 略lược 意ý 廣quảng 。 上thượng 明minh 諸chư 苦khổ 實thật 遍biến 十thập 界giới 。 苦khổ 由do 惑hoặc 業nghiệp 即tức 顯hiển 能năng 脫thoát 十thập 界giới 三tam 障chướng 。 廣quảng 豈khởi 過quá 此thử 。 二nhị 後hậu 別biệt 答đáp 。 文văn 廣quảng 意ý 狹hiệp 別biệt 答đáp 七thất 難nạn/nan 。 約ước 觀quán 行hành 解giải 始thỉ 通thông 三tam 乘thừa 。 今kim 之chi 總tổng 答đáp 文văn 該cai 十thập 界giới 。 三tam 聞văn 名danh 二nhị 。 初sơ 遭tao 苦khổ 聞văn 名danh 共cộng 作tác 機cơ 。 由do 過quá 現hiện 惡ác 故cố 遭tao 諸chư 苦khổ 。 復phục 由do 二nhị 世thế 之chi 善thiện 而nhi 得đắc 聞văn 名danh 。 妙diệu 玄huyền 云vân 。 從tùng 闡xiển 提đề 起khởi 改cải 悔hối 心tâm 。 上thượng 至chí 等đẳng 覺giác 皆giai 有hữu 善thiện 惡ác 相tướng 帶đái 為vi 機cơ 。 二nhị 聞văn 有hữu 下hạ 四tứ 聞văn 三tam 慧tuệ 俱câu 能năng 感cảm 二nhị 。 初sơ 釋thích 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 別biệt 指chỉ 四tứ 教giáo 四tứ 聞văn 三tam 藏tạng 能năng 聞văn 所sở 聞văn 皆giai 是thị 實thật 有hữu 。 通thông 教giáo 即tức 空không 。 別biệt 教giáo 即tức 假giả 。 圓viên 知tri 能năng 所sở 皆giai 是thị 法Pháp 界Giới 。 聞văn 既ký 有hữu 四tứ 思tư 修tu 亦diệc 然nhiên 。 故cố 大đại 本bổn 疏sớ/sơ 解giải 我ngã 聞văn 。 有hữu 聞văn 聞văn 聞văn 不bất 聞văn 不bất 聞văn 聞văn 不bất 聞văn 不bất 聞văn 。 二nhị 若nhược 能năng 下hạ 正chánh 示thị 圓viên 教giáo 三tam 慧tuệ 。 前tiền 三tam 聞văn 慧tuệ 不bất 得đắc 圓viên 聞văn 。 圓viên 教giáo 聞văn 慧tuệ 四tứ 種chủng 遍biến 達đạt 。 達đạt 四tứ 皆giai 是thị 不bất 聞văn 不bất 聞văn 。 即tức 聞văn 而nhi 思tư 何hà 依y 何hà 著trước 。 二nhị 慧tuệ 導đạo 行hành 。 一nhất 心tâm 稱xưng 名danh 。 名danh 圓viên 修tu 慧tuệ 。 二nhị 此thử 文văn 下hạ 結kết 示thị 。 四tứ 稱xưng 號hiệu 二nhị 。 初sơ 牒điệp 示thị 事sự 理lý 。 二nhị 若nhược 用dụng 下hạ 各các 示thị 稱xưng 念niệm 二nhị 。 初sơ 事sự 二nhị 。 初sơ 明minh 一nhất 心tâm 。 有hữu 相tương 續tục 一nhất 心tâm 。 有hữu 數sổ 息tức 一nhất 心tâm 。 二nhị 明minh 稱xưng 名danh 。 今kim 文văn 但đãn 稱xưng 所sở 歸quy 之chi 名danh 。 未vị 稱xưng 能năng 歸quy 之chi 辭từ 。 故cố 是thị 略lược 非phi 廣quảng 。 二nhị 理lý 二nhị 。 初sơ 明minh 一nhất 心tâm 。 心tâm 有hữu 生sanh 滅diệt 不bất 名danh 為vi 一nhất 。 今kim 達đạt 心tâm 性tánh 非phi 四tứ 句cú 生sanh 。 既ký 本bổn 不bất 生sanh 亦diệc 復phục 無vô 滅diệt 。 乃nãi 名danh 一nhất 心tâm 。 然nhiên 立lập 一nhất 心tâm 對đối 他tha 成thành 二nhị 。 若nhược 無vô 一nhất 無vô 心tâm 則tắc 無vô 諸chư 無vô 法pháp 。 畢tất 竟cánh 叵phả 得đắc 名danh 理lý 一nhất 心tâm 。 言ngôn 達đạt 此thử 心tâm 者giả 。 即tức 是thị 體thể 達đạt 事sự 中trung 一nhất 心tâm 。 二nhị 知tri 聲thanh 下hạ 明minh 稱xưng 名danh 。 既ký 達đạt 心tâm 空không 。 從tùng 心tâm 所sở 生sanh 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 故cố 。 令linh 聲thanh 響hưởng 能năng 稱xưng 所sở 稱xưng 皆giai 非phi 生sanh 滅diệt 。 故cố 曰viết 理lý 稱xưng 。 事sự 未vị 必tất 理lý 理lý 必tất 具cụ 事sự 。 以dĩ 此thử 為vi 因nhân 。 安an 不bất 感cảm 聖thánh 。 二nhị 明minh 應ưng 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 。 二nhị 應ưng 有hữu 下hạ 隨tùy 釋thích 二nhị 。 初sơ 明minh 應ưng 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 判phán 偏thiên 圓viên 益ích 相tương/tướng 三tam 教giáo 作tác 意ý 。 應ưng 不bất 一nhất 時thời 。 圓viên 任nhậm 運vận 應ưng 一nhất 時thời 普phổ 遍biến 。 二nhị 眾chúng 機cơ 下hạ 明minh 機cơ 應ưng 速tốc 相tương/tướng 。 觀quán 音âm 應ưng 赴phó 心tâm 內nội 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 機cơ 感cảm 心tâm 內nội 觀quán 音âm 。 若nhược 不bất 然nhiên 者giả 。 不bất 遍biến 不bất 速tốc 。 二nhị 皆giai 得đắc 下hạ 明minh 解giải 脫thoát 二nhị 。 初sơ 約ước 多đa 機cơ 顯hiển 圓viên 應ưng 。 故cố 前tiền 釋thích 人nhân 數số 。 云vân 此thử 舉cử 眾chúng 境cảnh 機cơ 多đa 以dĩ 顯hiển 觀quán 深thâm 應ưng 大đại 。 二nhị 或hoặc 時thời 下hạ 約ước 三tam 速tốc 再tái 貼# 文văn 。 經Kinh 云vân 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 時thời 觀quán 其kỳ 音âm 聲thanh 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 如như 何hà 觀quán 之chi 。 能năng 令linh 眾chúng 苦khổ 普phổ 皆giai 解giải 脫thoát 。 說thuyết 聽thính 之chi 者giả 宜nghi 善thiện 思tư 之chi 。 二nhị 問vấn 十thập 下hạ 料liệu 簡giản 二nhị 。 初sơ 明minh 十thập 界giới 機cơ 應ưng 俱câu 時thời 遍biến 二nhị 。 初sơ 以dĩ 多đa 機cơ 差sai 別biệt 難nạn/nan 。 二nhị 答đáp 譬thí 下hạ 以dĩ 四tứ 事sự 圓viên 普phổ 答đáp 五ngũ 。 初sơ 以dĩ 四tứ 喻dụ 示thị 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 約ước 四tứ 法pháp 合hợp 。 三tam 安an 樂lạc 下hạ 引dẫn 此thử 經Kinh 證chứng 。 智trí 慧tuệ 寶bảo 藏tạng 。 證chứng 財tài 智trí 二nhị 。 四tứ 又hựu 如như 下hạ 又hựu 三tam 喻dụ 顯hiển 。 五ngũ 又hựu 是thị 下hạ 示thị 三tam 昧muội 力lực 。 中trung 道đạo 為vi 王vương 。 統thống 攝nhiếp 二nhị 諦đế 。 一nhất 心tâm 圓viên 入nhập 十thập 益ích 普phổ 霑triêm 。 觀quán 音âm 入nhập 此thử 三tam 昧muội 。 即tức 是thị 遍biến 入nhập 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 心tâm 性tánh 。 常thường 以dĩ 三tam 昧muội 之chi 力lực 。 與dữ 其kỳ 十thập 番phiên 之chi 益ích 。 但đãn 由do 機cơ 感cảm 親thân 疎sơ 。 致trí 使sử 利lợi 益ích 深thâm 淺thiển 。 王vương 三tam 昧muội 在tại 妙diệu 玄huyền 第đệ 四tứ 十thập 益ích 在tại 第đệ 六lục 。 二nhị 問vấn 一nhất 下hạ 明minh 一nhất 心tâm 事sự 理lý 立lập 能năng 感cảm 二nhị 。 初sơ 久cửu 稱xưng 無vô 効hiệu 問vấn 。 二nhị 散tán 心tâm 乖quai 法pháp 答đáp 。 若nhược 能năng 一nhất 心tâm 。 稱xưng 於ư 事sự 理lý 。 其kỳ 猶do 形hình 對đối 影ảnh 生sanh 聲thanh 騰đằng 響hưởng 答đáp 。 第đệ 二nhị 別biệt 答đáp 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 敘tự 意ý 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 。 二nhị 敘tự 意ý 二nhị 。 初sơ 敘tự 他tha 師sư 意ý 三tam 。 初sơ 立lập 三tam 機cơ 三tam 。 初sơ 有hữu 人nhân 下hạ 定định 三tam 業nghiệp 前tiền 後hậu 。 二nhị 通thông 論luận 下hạ 論luận 三tam 機cơ 與dữ 拔bạt 。 免miễn 難nạn 是thị 除trừ 果quả 離ly 毒độc 。 是thị 除trừ 因nhân 得đắc 子tử 是thị 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 三tam 敘tự 三tam 番phiên 料liệu 揀giản 三tam 。
初sơ 問vấn 。 那na 忽hốt 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 古cổ 以dĩ 得đắc 子tử 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 也dã 。
答đáp 。 云vân 少thiểu 分phần 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 礙ngại 悲bi 門môn 。
二nhị 問vấn 。 禮lễ 拜bái 乞khất 子tử 示thị 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 。 何hà 不bất 令linh 求cầu 戒giới 善thiện 等đẳng 業nghiệp 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 邪tà 。
答đáp 。 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 稱xưng 意ý 可khả 引dẫn 人nhân 。 求cầu 修tu 因nhân 勤cần 苦khổ 。 非phi 引dẫn 接tiếp 法pháp 。 其kỳ 文văn 在tại 後hậu 者giả 。 十thập 九cửu 說thuyết 法Pháp 廣quảng 示thị 修tu 因nhân 也dã 。 三tam 問vấn 。 并tinh 答đáp 可khả 見kiến 。 二nhị 有hữu 人nhân 下hạ 立lập 七thất 難nạn/nan 二nhị 。 初sơ 明minh 雙song 隻chỉ 。 鬼quỷ 開khai 去khứ 來lai 者giả 。 去khứ 謂vị 飄phiêu 墮đọa 其kỳ 國quốc 。 來lai 謂vị 到đáo 此thử 惱não 人nhân 。 王vương 論luận 輕khinh 重trọng 者giả 。 被bị 害hại 則tắc 重trọng/trùng 檢kiểm 繫hệ 則tắc 輕khinh 。 體thể 則tắc 是thị 五ngũ 開khai 則tắc 成thành 七thất 。 二nhị 明minh 次thứ 第đệ 。 鬼quỷ 王vương 相tương/tướng 間gian 者giả 。 三tam 鬼quỷ 國quốc 難nạn/nan 。 四tứ 臨lâm 害hại 難nạn/nan 。 五ngũ 來lai 惱não 難nạn/nan 。 六lục 枷già 鎖tỏa 難nạn/nan 。 三tam 四tứ 相tương/tướng 比tỉ 。 鬼quỷ 難nạn/nan 在tại 海hải 國quốc 則tắc 重trọng/trùng 。 王vương 難nạn 在tại 城thành 邑ấp 似tự 輕khinh 。 四tứ 五ngũ 相tương/tướng 比tỉ 。 王vương 難nạn 或hoặc 死tử 故cố 重trọng/trùng 。 鬼quỷ 惱não 或hoặc 不bất 死tử 故cố 輕khinh 。 各các 論luận 輕khinh 重trọng 故cố 云vân 相tương 似tự 。 乃nãi 相tương/tướng 間gian 也dã 。 三tam 有hữu 師sư 下hạ 立lập 八bát 難nạn 二nhị 。 初sơ 一nhất 師sư 立lập 。 二nhị 一nhất 師sư 破phá 。 二nhị 今kim 明minh 下hạ 明minh 今kim 師sư 意ý 二nhị 。 初sơ 明minh 三tam 機cơ 二nhị 。 初sơ 斥xích 他tha 非phi 二nhị 。 初sơ 斥xích 情tình 卜bốc 聖thánh 應ưng 。 二nhị 今kim 不bất 下hạ 斥xích 悲bi 門môn 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 二nhị 今kim 言ngôn 下hạ 明minh 今kim 意ý 二nhị 。 初sơ 隨tùy 世thế 立lập 次thứ 。 此thử 娑sa 婆bà 國quốc 聲thanh 為vi 佛Phật 事sự 。 口khẩu 機cơ 為vi 初sơ 。 意ý 根căn 冥minh 密mật 起khởi 必tất 先tiên 身thân 。 身thân 業nghiệp 麁thô 顯hiển 後hậu 心tâm 。 而nhi 動động 三tam 業nghiệp 之chi 次thứ 豈khởi 不bất 然nhiên 乎hồ 。 二nhị 若nhược 尋tầm 下hạ 聖thánh 應ưng 無vô 謀mưu 。 且thả 隨tùy 世thế 俗tục 立lập 次thứ 如như 前tiền 。 據cứ 聖thánh 無vô 謀mưu 即tức 扣khấu 即tức 應ưng 。 二nhị 他tha 既ký 下hạ 明minh 七thất 難nạn/nan 二nhị 。 初sơ 明minh 次thứ 第đệ 二nhị 。 初sơ 且thả 一nhất 往vãng 立lập 次thứ 。 從tùng 重trọng/trùng 至chí 輕khinh 一nhất 往vãng 次thứ 第đệ 。 二nhị 至chí 如như 下hạ 誡giới 不bất 可khả 定định 執chấp 。 二nhị 問vấn 諸chư 下hạ 明minh 所sở 表biểu 二nhị 。 初sơ 以dĩ 難nạn/nan 多đa 唯duy 七thất 責trách 。 二nhị 答đáp 此thử 下hạ 以dĩ 七thất 難nạn/nan 表biểu 六lục 答đáp 二nhị 。 初sơ 正chánh 示thị 表biểu 意ý 二nhị 。 初sơ 通thông 明minh 七thất 六lục 。 經kinh 明minh 七thất 難nạn/nan 。 不bất 止chỉ 在tại 事sự 。 故cố 約ước 觀quán 釋thích 通thông 亘tuyên 三tam 乘thừa 。 若nhược 無vô 所sở 表biểu 不bất 能năng 該cai 深thâm 。 故cố 約ước 七thất 難nan 以dĩ 表biểu 六lục 種chủng 。 外ngoại 水thủy 火hỏa 風phong 表biểu 內nội 三tam 種chủng 。 刀đao 鎖tỏa 堅kiên 礙ngại 表biểu 內nội 地địa 種chủng 。 王vương 等đẳng 有hữu 情tình 可khả 表biểu 識thức 種chủng 。 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 雖tuy 非phi 正chánh 難nạn/nan 。 是thị 難nạn/nan 所sở 依y 可khả 表biểu 內nội 空không 。 二nhị 云vân 何hà 下hạ 別biệt 示thị 空không 識thức 二nhị 。 初sơ 明minh 表biểu 相tương/tướng 。 二nhị 空không 為vi 下hạ 明minh 為vi 難nạn/nan 二nhị 。 初sơ 空không 。 雖tuy 非phi 正chánh 難nạn/nan 而nhi 是thị 難nạn/nan 由do 。 若nhược 論luận 觀quán 行hành 亦diệc 為vi 所sở 觀quán 二nhị 識thức 。 識thức 起khởi 愛ái 見kiến 必tất 該cai 通thông 別biệt 二nhị 種chủng 愛ái 見kiến 。 二nhị 所sở 以dĩ 下hạ 結kết 示thị 唯duy 七thất 意ý 。 二nhị 一nhất 火hỏa 下hạ 依y 義nghĩa 釋thích 文văn 三tam 。 初sơ 口khẩu 機cơ 二nhị 。 初sơ 明minh 七thất 難nạn/nan 七thất 。 初sơ 火hỏa 難nạn 二nhị 。 初sơ 科khoa 意ý 三tam 。 初sơ 節tiết 經kinh 文văn 。 二nhị 上thượng 總tổng 下hạ 敘tự 經kinh 意ý 。 三tam 釋thích 諸chư 下hạ 列liệt 義nghĩa 門môn 。 二nhị 貼# 文văn 下hạ 隨tùy 釋thích 三tam 。 初sơ 貼# 文văn 四tứ 。 初sơ 持trì 名danh 二nhị 。 初sơ 釋thích 文văn 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 釋thích 持trì 名danh 。 秉bỉnh 持trì 屬thuộc 口khẩu 者giả 。 大đại 論luận 云vân 。 出xuất 入nhập 息tức 是thị 身thân 行hành 。 覺giác 觀quán 是thị 口khẩu 行hành 。 受thọ 為vi 心tâm 行hành 。 秉bỉnh 持trì 之chi 心tâm 既ký 是thị 覺giác 觀quán 。 故cố 屬thuộc 口khẩu 業nghiệp 。 二nhị 釋thích 若nhược 有hữu 。 挑thiêu 字tự 去khứ 聲thanh 不bất 定định 貌mạo 也dã 。 二nhị 餘dư 皆giai 下hạ 明minh 先tiên 後hậu 二nhị 。 初sơ 敘tự 古cổ 。 謂vị 是thị 互hỗ 出xuất 其kỳ 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 二nhị 今kim 釋thích 三tam 。 初sơ 約ước 義nghĩa 釋thích 。 二nhị 如như 慈từ 下hạ 引dẫn 事sự 勸khuyến 二nhị 。 初sơ 引dẫn 事sự 證chứng 。 此thử 是thị 男nam 子tử 。 名danh 慈từ 童đồng 女nữ 。 鬻dục 薪tân 養dưỡng 母mẫu 督# 於ư 孝hiếu 誠thành 。 後hậu 欲dục 涉thiệp 海hải 。 母mẫu 抱bão 其kỳ 足túc 。 不bất 欲dục 兒nhi 去khứ 。 違vi 母mẫu 掣xiết 身thân 絕tuyệt 母mẫu 一nhất 髮phát 。 海hải 上thượng 失thất 伴bạn 入nhập 諸chư 寶bảo 城thành 。 多đa 歲tuế 受thọ 樂lạc 。 行hành 孝hiếu 報báo 也dã 。 後hậu 入nhập 鐵thiết 城thành 火hỏa 輪luân 著trước 頂đảnh 。 絕tuyệt 髮phát 之chi 報báo 。 若nhược 專chuyên 行hành 孝hiếu 不bất 遭tao 火hỏa 輪luân 。 二nhị 行hành 人nhân 下hạ 勸khuyến 憶ức 持trì 。 三tam 火hỏa 難nạn 下hạ 約ước 重trọng/trùng 結kết 二nhị 遭tao 苦khổ 三tam 應ưng 。 四tứ 威uy 神thần 下hạ 結kết 。 二nhị 次thứ 約ước 下hạ 舉cử 事sự 二nhị 。 初sơ 示thị 二nhị 人nhân 著trước 傳truyền 。 二nhị 其kỳ 傳truyền 下hạ 舉cử 四tứ 人nhân 免miễn 難nạn 。 三tam 就tựu 觀quán 下hạ 觀quán 釋thích 三tam 。 初sơ 通thông 標tiêu 列liệt 。 報báo 是thị 事sự 火hỏa 。 眼nhãn 見kiến 身thân 覺giác 。 業nghiệp 與dữ 煩phiền 惱não 但đãn 有hữu 燒thiêu 義nghĩa 。 令linh 世thế 善thiện 業nghiệp 及cập 三tam 觀quán 壞hoại 故cố 名danh 為vi 火hỏa 。 是thị 以dĩ 稱xưng 為vi 就tựu 觀quán 行hành 釋thích 。
問vấn 。 三tam 觀quán 所sở 對đối 唯duy 在tại 煩phiền 惱não 。 縱túng/tung 兼kiêm 遠viễn 障chướng 只chỉ 至chí 於ư 業nghiệp 。 事sự 相tướng 火hỏa 等đẳng 全toàn 不bất 妨phương 觀quán 。 何hà 得đắc 果quả 報báo 預dự 觀quán 釋thích 邪tà 。
答đáp 。 經kinh 列liệt 七thất 難nạn/nan 。 止chỉ 在tại 人nhân 中trung 。 智trí 者giả 深thâm 窮cùng 。 救cứu 難nạn/nan 之chi 功công 在tại 王vương 三tam 昧muội 。 即tức 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 真chân 常thường 我ngã 性tánh 觀quán 音âm 證chứng 已dĩ 。 乃nãi 能năng 遍biến 拔bạt 。 眾chúng 生sanh 之chi 苦khổ 。 於ư 一nhất 一nhất 有hữu 十thập 番phiên 破phá 障chướng 。 令linh 與dữ 我ngã 性tánh 究cứu 竟cánh 冥minh 一nhất 。 方phương 盡tận 大Đại 士Sĩ 拔bạt 苦khổ 之chi 用dụng 。 然nhiên 十thập 番phiên 破phá 不bất 出xuất 三tam 障chướng 。 若nhược 盡tận 理lý 說thuyết 。 於ư 一nhất 一nhất 番phiên 皆giai 破phá 三tam 障chướng 。 今kim 欲dục 易dị 解giải 從tùng 增tăng 勝thắng 說thuyết 。 報báo 且thả 在tại 事sự 業nghiệp 屬thuộc 有hữu 漏lậu 。 唯duy 惑hoặc 至chí 極cực 。 觀quán 音âm 修tu 習tập 王vương 三tam 昧muội 。
時thời 具cụ 有hữu 弘hoằng 誓thệ 拔bạt 於ư 法Pháp 界Giới 三tam 障chướng 之chi 苦khổ 。 故cố 今kim 眾chúng 生sanh 三tam 障chướng 苦khổ 逼bức 。 一nhất 心tâm 稱xưng 名danh 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 其kỳ 義nghĩa 若nhược 此thử 。 豈khởi 得đắc 不bất 論luận 果quả 報báo 火hỏa 等đẳng 。 應ưng 知tri 吾ngô 祖tổ 說thuyết 觀quán 世thế 音âm 圓viên 修tu 三tam 昧muội 。 圓viên 發phát 僧tăng 那na 圓viên 入nhập 法Pháp 門môn 。 圓viên 救cứu 諸chư 難nạn 。 意ý 令linh 行hành 人nhân 倣# 之chi 修tu 入nhập 。 所sở 列liệt 三tam 障chướng 豈khởi 獨độc 即tức 今kim 修tu 觀quán 之chi 境cảnh 。 亦diệc 是thị 將tương 來lai 所sở 拔bạt 之chi 苦khổ 。 故cố 知tri 具cụ 示thị 七thất 難nạn/nan 淺thiển 深thâm 。 正chánh 論luận 觀quán 行hành 始thỉ 末mạt 之chi 相tướng 也dã 。 二nhị 果quả 報báo 下hạ 示thị 分phần/phân 劑tề 。 報báo 業nghiệp 煩phiền 惱não 始thỉ 自tự 博bác 地địa 終chung 至chí 等đẳng 覺giác 。 皆giai 具cụ 此thử 三tam 。 故cố 輔phụ 行hành 明minh 分phân 段đoạn 土thổ/độ 至chí 實thật 報báo 土thổ/độ 各các 有hữu 三tam 道đạo 。 分phân 段đoạn 三tam 道đạo 謂vị 見kiến 思tư 惑hoặc 為vi 煩phiền 惱não 道đạo 。 煩phiền 惱não 潤nhuận 業nghiệp 名danh 為vi 業nghiệp 道đạo 。 感cảm 界giới 內nội 生sanh 名danh 為vi 苦khổ 道đạo 。 方phương 便tiện 三tam 道đạo 謂vị 塵trần 沙sa 惑hoặc 為vi 煩phiền 惱não 道đạo 。 以dĩ 無vô 漏lậu 業nghiệp 名danh 為vi 業nghiệp 道đạo 。 變biến 易dị 生sanh 死tử 名danh 為vi 苦khổ 道đạo 。 實thật 報báo 三tam 道đạo 謂vị 無vô 明minh 惑hoặc 為vi 煩phiền 惱não 道đạo 。 非phi 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 業nghiệp 為vi 業nghiệp 道đạo 。 彼bỉ 土độ 變biến 易dị 名danh 為vi 苦khổ 道đạo 。 今kim 從tùng 增tăng 勝thắng 而nhi 說thuyết 。 故cố 約ước 事sự 火hỏa 而nhi 為vi 果quả 報báo 。 只chỉ 至chí 初sơ 禪thiền 輪luân 迴hồi 之chi 因nhân 。 以dĩ 為vi 業nghiệp 火hỏa 。 故cố 至chí 有hữu 頂đảnh 。 三tam 觀quán 所sở 破phá 方phương 名danh 煩phiền 惱não 。 故cố 通thông 三tam 乘thừa 。 下hạ 去khứ 諸chư 難nạn 其kỳ 意ý 準chuẩn 此thử 。 三tam 果quả 報báo 火hỏa 難nạn 下hạ 隨tùy 次thứ 釋thích 三tam 。 初sơ 果quả 報báo 火hỏa 二nhị 。 初sơ 遭tao 難nạn/nan 三tam 。 初sơ 通thông 明minh 處xứ 。 二nhị 如như 阿a 下hạ 別biệt 示thị 相tương/tướng 。 三tam 凡phàm 一nhất 下hạ 總tổng 結kết 數số 。 四tứ 趣thú 四tứ 洲châu 六lục 天thiên 初sơ 禪thiền 。 若nhược 加gia 梵Phạm 王Vương 合hợp 云vân 十thập 六lục 。 同đồng 在tại 初sơ 禪thiền 且thả 云vân 十thập 五ngũ 。 二nhị 持trì 是thị 下hạ 感cảm 應ứng 二nhị 。 初sơ 機cơ 成thành 獲hoạch 脫thoát 。 二nhị 直trực 就tựu 下hạ 指chỉ 數số 斥xích 局cục 。 直trực 就tựu 果quả 報báo 。 地địa 上thượng 清thanh 涼lương 。 驗nghiệm 於ư 舊cựu 解giải 所sở 失thất 者giả 眾chúng 。 因nhân 華hoa 已dĩ 去khứ 丸hoàn 番phiên 破phá 有hữu 他tha 不bất 聞văn 名danh 。 二nhị 次thứ 明minh 下hạ 惡ác 業nghiệp 火hỏa 二nhị 。 初sơ 遭tao 難nạn/nan 。 二nhị 初sơ 明minh 修tu 因nhân 。 上thượng 之chi 所sở 明minh 於ư 現hiện 報báo 上thượng 求cầu 免miễn 苦khổ 厄ách 安an 其kỳ 果quả 身thân 。 今kim 所sở 論luận 者giả 。 修tu 行hành 戒giới 善thiện 及cập 八bát 地địa 定định 。 求cầu 於ư 未vị 來lai 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 。 二nhị 多đa 為vi 下hạ 明minh 遭tao 火hỏa 三tam 。 初sơ 釋thích 相tương/tướng 。 宿túc 習tập 破phá 戒giới 十thập 惡ác 業nghiệp 等đẳng 。 於ư 修tu 持trì 時thời 起khởi 作tác 障chướng 難nạn 。 使sử 戒giới 定định 等đẳng 善thiện 業nghiệp 不bất 成thành 。 名danh 為vi 被bị 燒thiêu 。 有hữu 頂đảnh 等đẳng 者giả 。 然nhiên 有hữu 漏lậu 善thiện 極cực 非phi 想tưởng 定định 。 非phi 惡ác 業nghiệp 火hỏa 。 無vô 所sở 有hữu 下hạ 即tức 為vi 惡ác 業nghiệp 。 且thả 欲dục 示thị 於ư 惡ác 通thông 三tam 界giới 。 故cố 引dẫn 之chi 耳nhĩ 。 二nhị 術thuật 婆bà 下hạ 引dẫn 證chứng 二nhị 。 初sơ 引dẫn 事sự 。 術thuật 婆bà 伽già 婬dâm 欲dục 熾sí 盛thịnh 。 火hỏa 起khởi 燒thiêu 身thân 。 此thử 即tức 業nghiệp 火hỏa 。 能năng 生sanh 事sự 火hỏa 。 驗nghiệm 三tam 種chủng 火hỏa 其kỳ 性tánh 不bất 別biệt 。 二nhị 金kim 光quang 下hạ 引dẫn 經kinh 。 三tam 能năng 破phá 下hạ 被bị 燒thiêu 。 上thượng 升thăng 之chi 善thiện 既ký 為vi 所sở 焚phần 。 乃nãi 隨tùy 惡ác 業nghiệp 牽khiên 墮đọa 於ư 下hạ 。 二nhị 若nhược 能năng 下hạ 感cảm 應ứng 三tam 。 初sơ 成thành 機cơ 得đắc 脫thoát 。 二nhị 故cố 請thỉnh 下hạ 引dẫn 消tiêu 伏phục 證chứng 。 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 淨tịnh 行hạnh 也dã 。 謂vị 大đại 小tiểu 諸chư 戒giới 是thị 三tam 乘thừa 之chi 人nhân 。 清thanh 淨tịnh 之chi 行hạnh 。 十thập 惡ác 是thị 能năng 破phá 梵Phạm 行hạnh 是thị 所sở 破phá 。 三tam 由do 斯tư 下hạ 用dụng 此thử 文văn 結kết 。 三tam 煩phiền 惱não 火hỏa 二nhị 。 初sơ 就tựu 機cơ 應ưng 解giải 釋thích 二nhị 。 初sơ 明minh 偏thiên 圓viên 機cơ 感cảm 二nhị 。 初sơ 別biệt 釋thích 二nhị 初sơ 約ước 聲Thanh 聞Văn 廣quảng 示thị 。 見kiến 思tư 之chi 因nhân 分phân 段đoạn 之chi 果quả 。 四tứ 心tâm 流lưu 動động 三tam 相tương/tướng 遷thiên 移di 。 名danh 為vi 火hỏa 宅trạch 。 競cạnh 共cộng 推thôi 排bài 爭tranh 出xuất 此thử 宅trạch 。 若nhược 非phi 一nhất 心tâm 稱xưng 觀quán 世thế 音âm 。 或hoặc 當đương 墮đọa 落lạc 。 為vị 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 此thử 教giáo 觀quán 音âm 身thân 在tại 此thử 岸ngạn 度độ 人nhân 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 令linh 聲Thanh 聞Văn 得đắc 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 次thứ 明minh 下hạ 例lệ 餘dư 位vị 俱câu 機cơ 。 劑tề 於ư 通thông 教giáo 見kiến 思tư 為vi 火hỏa 。 別biệt 教giáo 正chánh 以dĩ 塵trần 沙sa 為vi 火hỏa 。 圓viên 教giáo 初sơ 後hậu 無vô 明minh 為vi 火hỏa 。 上thượng 之chi 二nhị 土thổ/độ 通thông 名danh 變biến 易dị 。 未vị 能năng 伏phục 斷đoạn 無vô 明minh 惑hoặc 者giả 。 名danh 鈍độn 根căn 人nhân 。 若nhược 能năng 伏phục 斷đoạn 稱xưng 利lợi 根căn 人nhân 。 伏phục 在tại 方phương 便tiện 斷đoạn 窮cùng 實thật 報báo 。 二nhị 凡phàm 有hữu 下hạ 總tổng 示thị 二nhị 。 初sơ 修tu 觀quán 被bị 燒thiêu 。 唯duy 除trừ 求cầu 離ly 果quả 報báo 火hỏa 者giả 。 戒giới 善thiện 已dĩ 上thượng 皆giai 名danh 修tu 道Đạo 。 故cố 云vân 九cửu 番phiên 。 並tịnh 為vi 五ngũ 住trụ 惑hoặc 火hỏa 燒thiêu 者giả 。 修tu 因nhân 禪thiền 定định 。 亦diệc 被bị 愛ái 惑hoặc 三tam 住trụ 所sở 燒thiêu 。 況huống 三tam 毒độc 業nghiệp 見kiến 思tư 通thông 攝nhiếp 。 二nhị 稱xưng 觀quán 下hạ 稱xưng 名danh 得đắc 脫thoát 。 各các 依y 本bổn 法pháp 而nhi 修tu 一nhất 心tâm 及cập 以dĩ 稱xưng 號hiệu 。 若nhược 成thành 機cơ 者giả 無vô 不bất 得đắc 脫thoát 。 二nhị 問vấn 菩bồ 下hạ 明minh 漸tiệm 頓đốn 慈từ 悲bi 二nhị 。 初sơ 問vấn 起khởi 。 如như 上thượng 所sở 明minh 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 三tam 障chướng 苦khổ 難nạn 十thập 番phiên 令linh 脫thoát 。 未vị 知tri 大Đại 士Sĩ 修tu 何hà 方phương 便tiện 。 證chứng 何hà 法Pháp 門môn 。 得đắc 如như 是thị 力lực 。 二nhị 答đáp 菩bồ 下hạ 釋thích 出xuất 二nhị 。 初sơ 略lược 示thị 。 二nhị 所sở 以dĩ 下hạ 廣quảng 釋thích 二nhị 。 初sơ 明minh 漸tiệm 次thứ 二nhị 。 初sơ 修tu 觀quán 本bổn 誓thệ 三tam 。 初sơ 果quả 報báo 慈từ 悲bi 。 既ký 於ư 元nguyên 始thỉ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 凡phàm 曰viết 見kiến 聞văn 終chung 期kỳ 濟tế 拔bạt 。 二nhị 受thọ 持trì 下hạ 修tu 因nhân 慈từ 悲bi 。 略lược 云vân 禁cấm 戒giới 。 須tu 兼kiêm 根căn 本bổn 十thập 二nhị 門môn 禪thiền 。 以dĩ 其kỳ 業nghiệp 火hỏa 皆giai 能năng 壞hoại 故cố 。 三tam 修tu 無vô 下hạ 無vô 漏lậu 慈từ 悲bi 二nhị 。 初sơ 事sự 定định 。 若nhược 據cứ 根căn 本bổn 。 味vị 禪thiền 之chi 外ngoại 有hữu 根căn 本bổn 淨tịnh 禪thiền 。 謂vị 六lục 妙diệu 門môn 十thập 六lục 特đặc 勝thắng 通thông 明minh 禪thiền 。 此thử 等đẳng 亦diệc 帶đái 無vô 漏lậu 能năng 滅diệt 煩phiền 惱não 。 今kim 但đãn 從tùng 觀quán 骨cốt 光quang 等đẳng 為vi 無vô 漏lậu 者giả 。 蓋cái 取thủ 出xuất 世thế 事sự 禪thiền 之chi 中trung 有hữu 火hỏa 名danh 者giả 。 辯biện 其kỳ 觀quán 相tương/tướng 。 此thử 乃nãi 以dĩ 事sự 禪thiền 之chi 火hỏa 。 滅diệt 見kiến 思tư 之chi 火hỏa 。 然nhiên 事sự 禪thiền 有hữu 四tứ 。 即tức 觀quán 練luyện 熏huân 修tu 。 觀quán 謂vị 九cửu 想tưởng 八bát 背bối/bội 捨xả 八bát 勝thắng 處xứ 十thập 一nhất 切thiết 處xứ 。 練luyện 謂vị 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 熏huân 謂vị 師Sư 子Tử 奮Phấn 迅Tấn 三Tam 昧Muội 。 修tu 謂vị 超siêu 越việt 三tam 昧muội 。 今kim 於ư 四tứ 中trung 但đãn 舉cử 觀quán 禪thiền 。 中trung 三tam 不bất 引dẫn 八bát 背bối/bội 者giả 。 以dĩ 八bát 背bối/bội 中trung 無vô 火hỏa 名danh 故cố 。 蓋cái 隨tùy 便tiện 也dã 。 初sơ 云vân 白bạch 骨cốt 流lưu 光quang 者giả 。 即tức 九cửu 想tưởng 中trung 於ư 第đệ 八bát 白bạch 骨cốt 。 修tu 八bát 色sắc 流lưu 光quang 。 言ngôn 八bát 色sắc 者giả 。 見kiến 地địa 色sắc 如như 黃hoàng 白bạch 淨tịnh 潔khiết 之chi 地địa 。 見kiến 水thủy 色sắc 如như 深thâm 淵uyên 清thanh 澄trừng 之chi 水thủy 。 見kiến 火hỏa 色sắc 如như 無vô 煙yên 清thanh 淨tịnh 之chi 火hỏa 。 見kiến 風phong 色sắc 如như 無vô 塵trần 逈huýnh 淨tịnh 之chi 風phong 。 見kiến 青thanh 色sắc 如như 金kim 精tinh 山sơn 。 見kiến 黃hoàng 色sắc 如như 薝chiêm 蔔bặc 華hoa 。 見kiến 赤xích 色sắc 如như 春xuân 期kỳ 霞hà 。 見kiến 白bạch 色sắc 如như 珂kha 貝bối 雪tuyết 。 見kiến 色sắc 分phân 明minh 而nhi 無vô 質chất 礙ngại 。 八bát 勝thắng 處xứ 者giả 。 一nhất 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 少thiểu 。 二nhị 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 多đa 。 三tam 內nội 無vô 色sắc 。 相tương/tướng 內nội 觀quán 色sắc 少thiểu 。 四tứ 內nội 無vô 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 多đa 。 此thử 四tứ 句cú 末mạt 皆giai 云vân 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 是thị 名danh 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 。 五ngũ 地địa 勝thắng 處xứ 。 六lục 水thủy 勝thắng 處xứ 。 七thất 火hỏa 勝thắng 處xứ 。 八bát 風phong 勝thắng 處xứ 。 此thử 於ư 緣duyên 中trung 轉chuyển 變biến 自tự 在tại 。 觀quán 心tâm 淳thuần 熟thục 勝thắng 前tiền 八bát 色sắc 故cố 也dã 。 十thập 一nhất 切thiết 處xứ 者giả 。 一nhất 青thanh 一nhất 切thiết 處xứ 。 二nhị 黃hoàng 一nhất 切thiết 處xứ 。 三tam 赤xích 一nhất 切thiết 處xứ 。 四tứ 白bạch 一nhất 切thiết 處xứ 。 五ngũ 地địa 一nhất 切thiết 處xứ 。 六lục 水thủy 一nhất 切thiết 處xứ 。 七thất 火hỏa 一nhất 切thiết 處xứ 。 八bát 風phong 一nhất 切thiết 處xứ 。 九cửu 空không 一nhất 切thiết 處xứ 。 十thập 識thức 一nhất 切thiết 處xứ 。 此thử 於ư 所sở 觀quán 普phổ 遍biến 即tức 觀quán 禪thiền 成thành 就tựu 也dã 。 二nhị 又hựu 觀quán 下hạ 三tam 觀quán 。 諸chư 火hỏa 者giả 。 報báo 業nghiệp 煩phiền 惱não 及cập 事sự 定định 中trung 火hỏa 。 皆giai 是thị 三tam 觀quán 所sở 觀quán 境cảnh 也dã 。 此thử 境cảnh 緣duyên 生sanh 故cố 。 先tiên 即tức 空không 次thứ 假giả 後hậu 中trung 故cố 成thành 別biệt 觀quán 。 節tiết 節tiết 慈từ 悲bi 誓thệ 。 拔bạt 報báo 業nghiệp 及cập 三tam 惑hoặc 火hỏa 。 二nhị 今kim 住trụ 下hạ 熏huân 心tâm 起khởi 應ưng 二nhị 。 初sơ 乘thừa 誓thệ 赴phó 難nạn/nan 三tam 。 初sơ 真chân 悲bi 妙diệu 力lực 。 即tức 是thị 隣lân 極cực 同đồng 體thể 慈từ 悲bi 冥minh 熏huân 眾chúng 生sanh 。 令linh 成thành 機cơ 感cảm 垂thùy 應ưng 拔bạt 苦khổ 。 二nhị 若nhược 事sự 下hạ 眾chúng 機cơ 關quan 誓thệ 。 眾chúng 生sanh 若nhược 起khởi 三tam 種chủng 火hỏa 時thời 。 與dữ 本bổn 菩Bồ 薩Tát 所sở 起khởi 無vô 殊thù 故cố 。 關quan 分phần/phân 果quả 之chi 悲bi 。 以dĩ 答đáp 因nhân 中trung 之chi 誓thệ 。 肇triệu 師sư 云vân 。 發phát 僧tăng 那na 於ư 始thỉ 心tâm 。 終chung 大đại 悲bi 以dĩ 赴phó 難nạn/nan 。 三tam 若nhược 眾chúng 下hạ 一nhất 時thời 普phổ 救cứu 別biệt 教giáo 雖tuy 則tắc 修tu 有hữu 次thứ 第đệ 。 證chứng 必tất 圓viên 融dung 。 故cố 十thập 種chủng 機cơ 能năng 一nhất 時thời 應ưng 。 二nhị 如như 華hoa 下hạ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 二nhị 。 初sơ 引dẫn 經kinh 。
問vấn 。 今kim 家gia 判phán 華hoa 嚴nghiêm 。 善thiện 財tài 未vị 見kiến 彌Di 勒Lặc 文Văn 殊Thù 已dĩ 前tiền 。 皆giai 是thị 別biệt 教giáo 歷lịch 別biệt 法Pháp 門môn 。 今kim 文văn 既ký 云vân 此thử 火hỏa 山sơn 者giả 。 名danh 為vi 無vô 盡tận 法Pháp 門môn 。 若nhược 入nhập 此thử 門môn 。 能năng 知tri 諸chư 法pháp 。 此thử 門môn 豈khởi 非phi 圓viên 融dung 義nghĩa 邪tà 。
答đáp 。 此thử 唯duy 於ư 火hỏa 法Pháp 門môn 中trung 。 能năng 知tri 諸chư 法pháp 。 不bất 能năng 於ư 餘dư 法Pháp 門môn 知tri 諸chư 法pháp 故cố 。 以dĩ 彼bỉ 經Kinh 云vân 我ngã 唯duy 知tri 此thử 一nhất 法Pháp 門môn 。 故cố 知tri 仍nhưng 是thị 教giáo 道đạo 之chi 說thuyết 。
若nhược 爾nhĩ 。 此thử 之chi 三tam 昧muội 住trụ 何hà 諦đế 理lý 破phá 何hà 等đẳng 惑hoặc 。
答đáp 。 既ký 云vân 。 無vô 盡tận 法Pháp 門môn 。 又hựu 云vân 。 能năng 知tri 諸chư 法pháp 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 三tam 昧muội 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 。 故cố 釋thích 籤# 明minh 。 善thiện 財tài 若nhược 於ư 知tri 識thức 得đắc 實thật 相tướng 三tam 昧muội 。 則tắc 破phá 障chướng 中trung 微vi 細tế 無vô 明minh 。 多đa 分phần 並tịnh 約ước 教giáo 道đạo 不bất 融dung 。 破phá 無vô 明minh 惑hoặc (# 上thượng 皆giai 釋thích 籤# )# 二nhị 舉cử 彼bỉ 下hạ 結kết 示thị 。 觀quán 音âm 若nhược 是thị 別biệt 教giáo 。 救cứu 於ư 煩phiền 惱não 火hỏa 者giả 。 即tức 如như 方phương 便tiện 命mạng 婆Bà 羅La 門Môn 所sở 。 修tu 之chi 相tướng 也dã 。 十thập 番phiên 利lợi 益ích 者giả 。 乃nãi 是thị 通thông 結kết 前tiền 來lai 三tam 番phiên 慈từ 悲bi 。 二nhị 次thứ 明minh 下hạ 明minh 圓viên 頓đốn 二nhị 。 初sơ 明minh 本bổn 修tu 圓viên 觀quán 慈từ 悲bi 。 初sơ 心tâm 觀quán 火hỏa 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 即tức 一nhất 火hỏa 門môn 具cụ 三tam 千thiên 法pháp 。 雖tuy 皆giai 互hỗ 遍biến 相tương/tướng 相tương/tướng 分phân 明minh 。 即tức 於ư 此thử 境cảnh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 誓thệ 拔bạt 眾chúng 生sanh 三tam 障chướng 火hỏa 難nạn 。 誓thệ 與dữ 眾chúng 生sanh 三tam 種chủng 火hỏa 樂nhạo/nhạc/lạc 。 二nhị 若nhược 法pháp 下hạ 明minh 入nhập 位vị 法Pháp 界Giới 機cơ 應ưng 二nhị 。 初sơ 釋thích 三tam 。 初sơ 無vô 謀mưu 而nhi 應ưng 。 圓viên 修tu 圓viên 證chứng 以dĩ 圓viên 誓thệ 願nguyện 。 熏huân 圓viên 力lực 用dụng 。 不bất 動động 一nhất 心tâm 救cứu 十thập 火hỏa 難nạn 。 二nhị 雖tuy 無vô 下hạ 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 圓viên 普phổ 之chi 悲bi 徹triệt 底để 而nhi 拔bạt 。 實thật 非phi 前tiền 後hậu 。 淺thiển 深thâm 應ưng 之chi 但đãn 就tựu 機cơ 感cảm 。 三tam 障chướng 分phân 齊tề 對đối 二nhị 十thập 五ngũ 王vương 三tam 昧muội 力lực 。 自tự 成thành 多đa 少thiểu 。 免miễn 果quả 報báo 火hỏa 。 當đương 於ư 十thập 五ngũ 王vương 三tam 昧muội 力lực 。 修tu 有hữu 漏lậu 善thiện 免miễn 惡ác 業nghiệp 火hỏa 。 當đương 二nhị 十thập 四tứ 王vương 三tam 昧muội 力lực 。 關quan 何hà 一nhất 邪tà 。 若nhược 除trừ 惡ác 業nghiệp 不bất 用dụng 非phi 想tưởng 。 若nhược 成thành 善thiện 因nhân 不bất 用dụng 地địa 獄ngục 。 以dĩ 地địa 獄ngục 因nhân 無vô 成thành 就tựu 。 故cố 非phi 想tưởng 之chi 因nhân 無vô 破phá 除trừ 故cố 。 故cố 修tu 因nhân 惡ác 業nghiệp 極cực 上thượng 極cực 下hạ 互hỗ 論luận 不bất 用dụng 一nhất 三tam 昧muội 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 已dĩ 去khứ 至chí 圓viên 入nhập 中trung 。 節tiết 節tiết 皆giai 用dụng 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 王vương 三tam 昧muội 力lực 。 三tam 雖tuy 應ưng 下hạ 入nhập 而nhi 不bất 入nhập 。 雖tuy 入nhập 諸chư 有hữu 三tam 障chướng 之chi 火hỏa 。 以dĩ 其kỳ 體thể 了liễu 即tức 空không 假giả 中trung 故cố 。 無vô 相tướng 可khả 得đắc 。 何hà 有hữu 能năng 燒thiêu 及cập 所sở 燒thiêu 邪tà 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 結kết 。 二nhị 常thường 途đồ 下hạ 示thị 己kỷ 他tha 得đắc 失thất 。 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 破phá 閻Diêm 浮Phù 有hữu 。 具cụ 論luận 十thập 番phiên 。 他tha 師sư 唯duy 知tri 果quả 報báo 一nhất 益ích 。 故cố 云vân 少thiểu 分phần 。 二nhị 水thủy 難nạn/nan 二nhị 。 初sơ 列liệt 義nghĩa 門môn 。 二nhị 貼# 文văn 下hạ 隨tùy 門môn 釋thích 三tam 。 初sơ 貼# 文văn 二nhị 。 初sơ 科khoa 經kinh 。 二nhị 問vấn 何hà 下hạ 釋thích 義nghĩa 三tam 。 初sơ 遭tao 水thủy 二nhị 。 初sơ 問vấn 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 就tựu 水thủy 難nạn/nan 答đáp 。 二nhị 火hỏa 難nạn 下hạ 對đối 火hỏa 難nạn 答đáp 。 二nhị 稱xưng 名danh 。 三tam 水thủy 論luận 下hạ 蒙mông 應ưng 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 三tam 觀quán 釋thích 二nhị 。 初sơ 列liệt 三tam 水thủy 。 從tùng 增tăng 勝thắng 意ý 同đồng 前tiền 火hỏa 難nạn 。 二nhị 如như 地địa 下hạ 釋thích 三tam 水thủy 三tam 。 初sơ 果quả 報báo 二nhị 。 初sơ 遭tao 難nạn/nan 。 二nhị 是thị 時thời 下hạ 機cơ 應ưng 。 二nhị 次thứ 惡ác 下hạ 惡ác 業nghiệp 二nhị 。 初sơ 遭tao 難nạn/nan 。 放phóng 捨xả 浮phù 囊nang 等đẳng 者giả 。 大đại 經Kinh 云vân 。 如như 人nhân 帶đái 持trì 浮phù 囊nang 。 欲dục 度độ 大đại 海hải 。 有hữu 一nhất 羅la 剎sát 。 乞khất 此thử 浮phù 囊nang 。 初sơ 則tắc 全toàn 乞khất 。 其kỳ 人nhân 不bất 與dữ 。 次thứ 乞khất 其kỳ 半bán 。 次thứ 乞khất 三tam 分phân 之chi 一nhất 。 次thứ 次thứ 乞khất 手thủ 許hứa 。 後hậu 乞khất 微vi 塵trần 許hứa 。 其kỳ 人nhân 念niệm 言ngôn 。 若nhược 與dữ 塵trần 許hứa 。 氣khí 當đương 漸tiệm 出xuất 。 何hà 由do 度độ 海hải 故cố 悉tất 不bất 與dữ 。 護hộ 持trì 禁cấm 戒giới 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 常thường 有hữu 煩phiền 惱não 羅la 剎sát 令linh 人nhân 破phá 戒giới 。 若nhược 破phá 根căn 本bổn 如như 全toàn 與dữ 。 破phá 僧Tăng 殘tàn 如như 半bán 與dữ 。 破phá 捨xả 墮đọa 如như 與dữ 三tam 分phân 之chi 一nhất 。 破phá 波ba 夜dạ 提đề 如như 與dữ 手thủ 許hứa 。 破phá 突đột 吉cát 羅la 如như 與dữ 塵trần 許hứa 。 所sở 破phá 雖tuy 少thiểu 。 若nhược 不bất 發phát 露lộ 則tắc 不bất 能năng 度độ 。 生sanh 死tử 彼bỉ 岸ngạn 。 菩Bồ 薩Tát 護hộ 持trì 重trọng 禁cấm 及cập 突đột 吉cát 羅la 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 今kim 明minh 惡ác 業nghiệp 故cố 言ngôn 放phóng 捨xả 。 二nhị 若nhược 能năng 下hạ 機cơ 應ưng 。 三tam 煩phiền 惱não 二nhị 。 初sơ 明minh 機cơ 二nhị 。 初sơ 論luận 惑hoặc 水thủy 二nhị 。 初sơ 通thông 明minh 諸chư 有hữu 水thủy 。 菩Bồ 薩Tát 香hương 象tượng 足túc 雖tuy 到đáo 底để 。 若nhược 未vị 達đạt 岸ngạn 寧ninh 免miễn 被bị 漂phiêu 。 緣Duyên 覺Giác 觀quán 集tập 而nhi 為vi 初sơ 門môn 。 故cố 云vân 愛ái 水thủy 增tăng 長trưởng 諸chư 有hữu 。 二nhị 二Nhị 乘Thừa 下hạ 別biệt 示thị 四tứ 教giáo 機cơ 二nhị 。 初sơ 示thị 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 次thứ 支chi 下hạ 例lệ 諸chư 位vị 。 支chi 佛Phật 修tu 行hành 不bất 立lập 分phần/phân 果quả 。 深thâm 觀quán 緣duyên 起khởi 久cửu 種chủng 三tam 多đa 。 福phước 慧tuệ 既ký 隆long 預dự 侵xâm 二nhị 習tập 。 雖tuy 未vị 發phát 真chân 。 四tứ 流lưu 莫mạc 動động 名danh 得đắc 淺thiển 處xứ 。 頓đốn 證chứng 極cực 果quả 安an 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 正chánh 盡tận 得đắc 淺thiển 。 習tập 盡tận 到đáo 岸ngạn 。 變biến 易dị 二nhị 土thổ/độ 同đồng 以dĩ 別biệt 惑hoặc 而nhi 為vi 中trung 流lưu 。 上thượng 品phẩm 寂tịch 光quang 方phương 為vi 彼bỉ 岸ngạn 。 二nhị 復phục 次thứ 下hạ 示thị 四tứ 流lưu 。 常thường 途đồ 四tứ 流lưu 只chỉ 是thị 界giới 內nội 之chi 惑hoặc 。 今kim 取thủ 別biệt 惑hoặc 方phương 名danh 無vô 明minh 。 故cố 知tri 即tức 與dữ 五ngũ 住trụ 無vô 異dị 。 但đãn 合hợp 色sắc 愛ái 及cập 無vô 色sắc 愛ái 。 為vi 一nhất 有hữu 流lưu 耳nhĩ 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 明minh 應ưng 。 前tiền 之chi 十thập 番phiên 各các 有hữu 修tu 相tương/tướng 。 皆giai 所sở 被bị 機cơ 求cầu 脫thoát 之chi 事sự 。 今kim 說thuyết 本bổn 觀quán 二nhị 種chủng 修tu 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 觀quán 音âm 垂thùy 應ưng 之chi 本bổn 。 二nhị 初sơ 通thông 示thị 二nhị 觀quán 慈từ 悲bi 。 兼kiêm 別biệt 觀quán 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 此thử 教giáo 初sơ 心tâm 立lập 行hành 雖tuy 依y 漸tiệm 次thứ 。 以dĩ 知tri 中trung 實thật 後hậu 心tâm 能năng 證chứng 王vương 三tam 昧muội 故cố 。 二nhị 者giả 欲dục 以dĩ 歷lịch 別biệt 之chi 相tướng 。 顯hiển 於ư 圓viên 融dung 一nhất 念niệm 具cụ 故cố 。 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 十thập 乘thừa 之chi 初sơ 。 先tiên 明minh 次thứ 第đệ 顯hiển 不bất 次thứ 故cố 。 今kim 釋thích 此thử 品phẩm 。 本bổn 觀quán 皆giai 兩lưỡng 有hữu 茲tư 二nhị 意ý 。 二nhị 所sở 以dĩ 下hạ 別biệt 明minh 三tam 昧muội 漸tiệm 頓đốn 二nhị 。 初sơ 漸tiệm 二nhị 。 初sơ 漸tiệm 修tu 。 元nguyên 始thỉ 發phát 心tâm 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 水thủy 光quang 三tam 昧muội 。 即tức 觀quán 白bạch 骨cốt 八bát 色sắc 流lưu 光quang 中trung 一nhất 色sắc 也dã 。 水thủy 勝thắng 處xứ 等đẳng 例lệ 如như 火hỏa 難nạn 中trung 說thuyết 。 二nhị 今kim 成thành 下hạ 頓đốn 應ưng 二nhị 。 初sơ 乘thừa 誓thệ 赴phó 難nạn/nan 。 漸tiệm 修tu 頓đốn 證chứng 常thường 鑑giám 法Pháp 界Giới 。 十thập 番phiên 機cơ 緣duyên 三tam 障chướng 水thủy 漂phiêu 。 對đối 於ư 因nhân 中trung 節tiết 節tiết 誓thệ 願nguyện 。 令linh 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 二nhị 如như 華hoa 下hạ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 二nhị 。 初sơ 證chứng 。 託thác 於ư 事sự 海hải 觀quán 三tam 障chướng 海hải 。 十thập 二nhị 年niên 者giả 。 十thập 二nhị 緣duyên 也dã 。 漸tiệm 漸tiệm 轉chuyển 深thâm 。 見kiến 海hải 十thập 德đức 十thập 觀quán 成thành 也dã 。 生sanh 大đại 蓮liên 華hoa 顯hiển 妙diệu 境cảnh 也dã 。 天thiên 龍long 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 具cụ 妙diệu 力lực 用dụng 也dã 。 有hữu 佛Phật 相tướng 好hảo 常thường 見kiến 盧lô 舍xá 那na 也dã 。 申thân 右hữu 手thủ 者giả 。 權quyền 智trí 應ưng 也dã 。 摩ma 我ngã 頂đảnh 者giả 。 實thật 智trí 感cảm 也dã 。 即tức 以dĩ 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 彰chương 。 始thỉ 本bổn 分phần/phân 合hợp 也dã 。 說thuyết 普phổ 眼nhãn 經kinh 者giả 。 分phần/phân 得đắc 果quả 法pháp 也dã 。 一nhất 日nhật 所sở 受thọ 至chí 不bất 能năng 得đắc 盡tận 者giả 。 一nhất 念niệm 心tâm 塵trần 顯hiển 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 也dã 。 二nhị 當đương 知tri 下hạ 結kết 。 既ký 如như 阿a 字tự 具cụ 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 應ưng 知tri 亦diệc 是thị 中trung 道Đạo 法Pháp 門môn 。 但đãn 帶đái 教giáo 道đạo 。 唯duy 知tri 此thử 一nhất 耳nhĩ 。 二nhị 復phục 次thứ 下hạ 頓đốn 二nhị 。 初sơ 頓đốn 修tu 十thập 界giới 趣thú 水thủy 者giả 。 水thủy 為vi 法Pháp 界Giới 。 攝nhiếp 諸chư 法pháp 盡tận 故cố 言ngôn 趣thú 也dã 。 既ký 立lập 能năng 趣thú 及cập 以dĩ 所sở 趣thú 。 故cố 當đương 俗tục 諦đế 。 水thủy 尚thượng 等đẳng 者giả 。 所sở 趣thú 之chi 水thủy 全toàn 體thể 是thị 性tánh 。 無vô 相tướng 可khả 得đắc 。 無vô 所sở 趣thú 故cố 。 那na 有hữu 能năng 趣thú 。 能năng 所sở 俱câu 空không 名danh 為vi 真Chân 諦Đế 。 云vân 何hà 等đẳng 者giả 。 水thủy 尚thượng 叵phả 得đắc 則tắc 無vô 有hữu 趣thú 。 有hữu 趣thú 既ký 絕tuyệt 不bất 趣thú 自tự 忘vong 。 即tức 以dĩ 雙song 非phi 顯hiển 於ư 中trung 道đạo 。 此thử 之chi 三tam 諦đế 。 同đồng 一nhất 法pháp 性tánh 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 即tức 三tam 而nhi 一nhất 。 不bất 思tư 議nghị 諦đế 也dã 。 二nhị 如như 此thử 下hạ 頓đốn 應ưng 二nhị 。 初sơ 明minh 不bất 應ưng 而nhi 應ưng 。 大đại 經Kinh 云vân 。 慈từ 若nhược 有hữu 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 名danh 如Như 來Lai 慈từ 。 豈khởi 非phi 三tam 諦đế 起khởi 慈từ 悲bi 邪tà 。 前tiền 總tổng 難nạn/nan 中trung 十thập 界giới 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 稱xưng 名danh 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 時thời 。 觀quán 其kỳ 音âm 聲thanh 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 不bất 觀quán 十thập 界giới 即tức 空không 假giả 中trung 。 那na 得đắc 一nhất 時thời 。 離ly 於ư 眾chúng 苦khổ 。 良lương 以dĩ 三tam 諦đế 是thị 生sanh 本bổn 性tánh 亦diệc 聖thánh 果Quả 源nguyên 。 無vô 有hữu 二nhị 體thể 。 故cố 同đồng 體thể 悲bi 方phương 能năng 圓viên 拔bạt 。 二nhị 明minh 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 大đại 意ý 同đồng 前tiền 火hỏa 難nạn 中trung 說thuyết 。 今kim 以dĩ 四tứ 流lưu 對đối 諸chư 位vị 難nạn/nan 。 四tứ 教giáo 入nhập 空không 離ly 於ư 有hữu 流lưu 。 等đẳng 於ư 見kiến 欲dục 二nhị 流lưu 也dã 。 假giả 於ư 有hữu 流lưu 無vô 染nhiễm 濕thấp 者giả 。 假giả 雖tuy 彼bỉ 空không 。 亦diệc 不bất 著trước 有hữu 。 以dĩ 雙song 流lưu 故cố 。 應ưng 知tri 假giả 顯hiển 空không 亦diệc 彌di 著trước 。 名danh 平bình 等đẳng 觀quán 。 義nghĩa 在tại 於ư 斯tư 。 中trung 破phá 無vô 明minh 。 如như 常thường 所sở 說thuyết 。
觀Quán 音Âm 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 記Ký 卷quyển 第đệ 一nhất