觀Quán 音Âm 玄Huyền 義Nghĩa
Quyển 2
隋Tùy 智Trí 顗 說Thuyết 灌Quán 頂Đảnh 記Ký
觀Quán 音Âm 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 下hạ
隋tùy 天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 說thuyết 。 門môn 人nhân 灌quán 頂đảnh 記ký 。
第đệ 二nhị 明minh 觀quán 者giả 。 又hựu 為vi 二nhị 。 一nhất 結kết 束thúc 世thế 音âm 之chi 境cảnh 。 二nhị 明minh 能năng 觀quán 之chi 智trí 。 結kết 境cảnh 即tức 為vi 六lục 。 一nhất 結kết 十thập 法Pháp 界Giới 是thị 因nhân 緣duyên 境cảnh 。 二nhị 四Tứ 諦Đế 境cảnh 。 三tam 三tam 諦đế 境cảnh 。 四tứ 二nhị 諦đế 境cảnh 。 五ngũ 一nhất 實thật 諦đế 境cảnh 。 六lục 無vô 諦đế 境cảnh 。 此thử 具cụ 出xuất 大đại 本bổn 玄huyền 義nghĩa 。 二nhị 明minh 觀quán 智trí 者giả 。 傍bàng 境cảnh 明minh 智trí 作tác 五ngũ 番phiên 明minh 觀quán 智trí 。 就tựu 因nhân 緣duyên 則tắc 四tứ 番phiên 因nhân 緣duyên 論luận 觀quán 。 四Tứ 諦Đế 亦diệc 有hữu 四tứ 番phiên 論luận 觀quán 。 三tam 諦đế 有hữu 兩lưỡng 番phiên 論luận 觀quán 。 二nhị 諦đế 有hữu 七thất 番phiên 論luận 觀quán 。 一nhất 實thật 諦đế 則tắc 一nhất 番phiên 論luận 觀quán 。 無vô 諦đế 則tắc 無vô 觀quán 。 如như 此thử 等đẳng 義nghĩa 具cụ 在tại 大đại 本bổn 。 今kim 約ước 三tam 諦đế 明minh 觀quán 。 若nhược 通thông 論luận 十thập 法Pháp 界Giới 皆giai 是thị 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 此thử 因nhân 緣duyên 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 即tức 空không 是thị 真Chân 諦Đế 即tức 假giả 是thị 俗tục 諦đế 即tức 中trung 是thị 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 若nhược 別biệt 論luận 六lục 道đạo 界giới 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 二Nhị 乘Thừa 界giới 是thị 空không 菩Bồ 薩Tát 界giới 是thị 假giả 佛Phật 界giới 是thị 中trung 。 論luận 境cảnh 即tức 有hữu 二nhị 意ý 。 今kim 對đối 境cảnh 明minh 觀quán 亦diệc 為vi 二nhị 意ý 。 一nhất 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 。 二nhị 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 次thứ 第đệ 者giả 。 如như 瓔anh 珞lạc 云vân 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 名danh 二nhị 諦đế 觀quán 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 名danh 平bình 等đẳng 觀quán 。 二nhị 觀quán 為vi 方phương 便tiện 得đắc 入nhập 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 觀quán 。 此thử 之chi 三tam 觀quán 即tức 是thị 大đại 品phẩm 所sở 明minh 三tam 智trí 。 一nhất 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 知tri 一nhất 切thiết 內nội 法pháp 內nội 名danh 一nhất 切thiết 。 能năng 知tri 能năng 解giải 。 一nhất 切thiết 外ngoại 法pháp 外ngoại 名danh 。 能năng 知tri 能năng 解giải 。 但đãn 不bất 能năng 用dụng 以dĩ 一nhất 切thiết 道đạo 起khởi 一nhất 切thiết 種chủng 。 故cố 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 二nhị 道đạo 種chủng 智trí 。 能năng 知tri 一nhất 切thiết 。 道đạo 種chủng 差sai 別biệt 則tắc 分phân 別biệt 假giả 名danh 無vô 謬mậu 。 故cố 名danh 道đạo 種chủng 智trí 。 三tam 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 能năng 於ư 一nhất 種chủng 智trí 知tri 一nhất 切thiết 。 道đạo 知tri 一nhất 切thiết 種chủng 。 一nhất 相tương/tướng 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 種chủng 種chủng 行hành 類loại 。 能năng 知tri 能năng 解giải 。 名danh 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 通thông 而nhi 為vi 論luận 觀quán 智trí 是thị 其kỳ 異dị 名danh 。 別biệt 而nhi 往vãng 目mục 因nhân 時thời 名danh 觀quán 果quả 時thời 名danh 智trí 。 此thử 三tam 觀quán 智trí 即tức 是thị 大đại 經kinh 四tứ 種chủng 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 觀quán 。 下hạ 中trung 上thượng 上thượng 上thượng 。 涅Niết 槃Bàn 通thông 取thủ 析tích 法pháp 明minh 於ư 四tứ 觀quán 。 大đại 品phẩm 瓔anh 珞lạc 直trực 就tựu 摩ma 訶ha 衍diễn 但đãn 明minh 三tam 觀quán 三tam 智trí 。 今kim 若nhược 開khai 二nhị 經kinh 合hợp 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 應ưng 開khai 衍diễn 法pháp 從tùng 假giả 入nhập 空không 觀quán 生sanh 滅diệt 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 也dã 。 若nhược 合hợp 涅Niết 槃Bàn 就tựu 二nhị 經kinh 。 合hợp 下hạ 中trung 二nhị 觀quán 同đồng 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 也dã 。 若nhược 將tương 三tam 經kinh 若nhược 開khai 若nhược 合hợp 對đối 五ngũ 眼nhãn 者giả 。 天thiên 眼nhãn 肉nhục 眼nhãn 照chiếu 麁thô 細tế 事sự 皆giai 是thị 世thế 智trí 。 悉tất 為vi 諸chư 觀quán 境cảnh 本bổn 。 若nhược 三tam 觀quán 三tam 智trí 從tùng 此thử 即tức 入nhập 體thể 法pháp 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 若nhược 四tứ 觀quán 四Tứ 智Trí 此thử 即tức 入nhập 析tích 法pháp 一Nhất 切Thiết 智Trí 故cố 。 肉nhục 眼nhãn 天thiên 眼nhãn 為vi 本bổn 。 若nhược 入nhập 一nhất 切thiết 。 智trí 對đối 慧tuệ 眼nhãn 。 道đạo 種chủng 智trí 對đối 法Pháp 眼nhãn 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 對đối 佛Phật 眼nhãn 。 中trung 論luận 偈kệ 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 一nhất 句cú 為vi 觀quán 智trí 之chi 本bổn 。 三tam 句cú 對đối 三tam 智trí 。 若nhược 將tương 三tam 觀quán 智trí 對đối 四tứ 教giáo 。 即tức 須tu 開khai 之chi 如như 前tiền 。 若nhược 將tương 涅Niết 槃Bàn 四tứ 觀quán 對đối 四tứ 教giáo 。 下hạ 智trí 是thị 生sanh 滅diệt 一Nhất 切Thiết 智Trí 對đối 三tam 藏tạng 教giáo 也dã 。 中trung 智trí 是thị 體thể 法pháp 一Nhất 切Thiết 智Trí 對đối 通thông 教giáo 也dã 。 上thượng 智trí 即tức 道đạo 種chủng 智trí 對đối 別biệt 教giáo 。 上thượng 上thượng 智trí 即tức 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 對đối 圓viên 教giáo 。 所sở 以dĩ 應ưng 明minh 三tam 觀quán 。 那na 忽hốt 對đối 四tứ 教giáo 者giả 何hà 。 若nhược 無vô 教giáo 即tức 無vô 觀quán 。 稟bẩm 教giáo 修tu 觀quán 得đắc 成thành 於ư 智trí 。 所sở 以dĩ 明minh 教giáo 也dã 。 教giáo 必tất 有hữu 主chủ 。 有hữu 主chủ 即tức 佛Phật 也dã 。 或hoặc 可khả 一nhất 佛Phật 說thuyết 四tứ 教giáo 。 或hoặc 可khả 示thị 四tứ 相tương/tướng 明minh 四tứ 佛Phật 。 四tứ 教giáo 既ký 有hữu 四tứ 主chủ 即tức 應ưng 有hữu 四tứ 補bổ 處xứ 。 即tức 是thị 四tứ 種chủng 菩Bồ 薩Tát 輔phụ 佛Phật 弘hoằng 此thử 四tứ 教giáo 也dã 。
若nhược 言ngôn 諸chư 法pháp 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 宣tuyên 。 大đại 經Kinh 云vân 。 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 乃nãi 至chí 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 一nhất 教giáo 尚thượng 不bất 可khả 說thuyết 云vân 何hà 有hữu 四tứ 。
答đáp 。 理lý 論luận 實thật 爾nhĩ 。 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 赴phó 緣duyên 利lợi 物vật 有hữu 因nhân 緣duyên 故cố 。 亦diệc 可khả 得đắc 說thuyết 。 非phi 但đãn 生sanh 生sanh 可khả 說thuyết 乃nãi 至chí 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 亦diệc 可khả 說thuyết 。 以dĩ 佛Phật 教giáo 門môn 。 出xuất 生sanh 死tử 苦khổ 。 三tam 藏tạng 教giáo 者giả 。 如như 釋thích 論luận 引dẫn 迦ca 旃chiên 延diên 子tử 明minh 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 。 釋Thích 迦Ca 初sơ 為vi 陶đào 師sư 值trị 昔tích 釋Thích 迦Ca 佛Phật 發phát 願nguyện 。 從tùng 是thị 已dĩ 來lai 。 始thỉ 發phát 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。 即tức 是thị 行hành 人nhân 所sở 求cầu 菩Bồ 提Đề 即tức 名danh 為vi 法pháp 。 深thâm 厭yếm 苦khổ 集tập 欣hân 求cầu 滅diệt 道đạo 。 即tức 起khởi 慈từ 悲bi 。 心tâm 誓thệ 度độ 一nhất 切thiết 。 行hành 六Lục 度Độ 行hành 。 行hạnh 願nguyện 相tương 扶phù 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 慳san 名danh 為vi 集tập 墮đọa 餓ngạ 鬼quỷ 名danh 苦khổ 。 行hành 檀đàn 名danh 道đạo 慳san 息tức 名danh 滅diệt 。 菩Bồ 薩Tát 自tự 伏phục 慳san 貪tham 悲bi 心tâm 熏huân 物vật 。 眾chúng 生sanh 稱xưng 名danh 即tức 能năng 脫thoát 苦khổ 。 自tự 行hành 檀đàn 施thí 慈từ 心tâm 熏huân 物vật 。 物vật 應ưng 可khả 度độ 即tức 能năng 示thị 現hiện 。 令linh 得đắc 安an 樂lạc 。 當đương 知tri 為vi 滿mãn 弘hoằng 誓thệ 而nhi 修tu 檀đàn 行hành 也dã 。 乃nãi 至chí 愚ngu 癡si 名danh 集tập 生sanh 天thiên 名danh 苦khổ 。 修tu 慧tuệ 名danh 道đạo 癡si 伏phục 名danh 滅diệt 。 修tu 慧tuệ 度độ 時thời 自tự 破phá 苦khổ 集tập 為vi 成thành 悲bi 心tâm 以dĩ 熏huân 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 稱xưng 名danh 。 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。 自tự 證chứng 道đạo 滅diệt 以dĩ 成thành 慈từ 心tâm 以dĩ 熏huân 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 有hữu 感cảm 應ứng 機cơ 得đắc 度độ 。 故cố 知tri 行hành 填điền 於ư 願nguyện 。 行hành 此thử 六Lục 度Độ 各các 論luận 時thời 節tiết 。 尸thi 毘tỳ 代đại 鴿cáp 是thị 檀đàn 滿mãn 。 須tu 摩ma 提đề 不bất 妄vọng 語ngữ 是thị 尸thi 滿mãn 。 歌Ca 利Lợi 王Vương 割cát 截tiệt 不bất 動động 是thị 忍nhẫn 滿mãn 。 大đại 施thí 抒trữ 海hải 是thị 精tinh 進tấn 滿mãn 。 尚thượng 闍xà 梨lê 坐tọa 禪thiền 是thị 定định 滿mãn 。 劬cù 儐tấn 大đại 臣thần 分phần/phân 地địa 是thị 般Bát 若Nhã 滿mãn 。 如như 此thử 修tu 行hành 。 至chí 初sơ 僧Tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 不bất 知tri 作tác 佛Phật 不bất 作tác 佛Phật 。 第đệ 二nhị 僧Tăng 祇kỳ 心tâm 知tri 作tác 佛Phật 口khẩu 不bất 言ngôn 作tác 佛Phật 。 第đệ 三tam 僧Tăng 祇kỳ 心tâm 知tri 口khẩu 言ngôn 。 過quá 三tam 僧Tăng 祇kỳ 已dĩ 又hựu 百bách 劫kiếp 種chủng 相tương/tướng 。 百bách 福phước 凡phàm 用dụng 三tam 千thiên 二nhị 百bách 福phước 修tu 成thành 。 三tam 十thập 二nhị 大đại 人nhân 相tướng 。 現hiện 時thời 方phương 稱xưng 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 但đãn 伏phục 惑hoặc 不bất 斷đoạn 。 如như 無vô 脂chi 肥phì 羊dương 。 取thủ 世thế 智trí 為vi 般Bát 若Nhã 即tức 此thử 意ý 也dã 。 用dụng 此thử 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 對đối 聲Thanh 聞Văn 行hành 位vị 者giả 。 初sơ 僧Tăng 祇kỳ 可khả 對đối 總tổng 別biệt 念niệm 處xứ 。 二nhị 僧Tăng 祇kỳ 可khả 對đối 煖Noãn 法Pháp 。 三tam 僧Tăng 祇kỳ 可khả 對đối 頂Đảnh 法Pháp 。 百bách 劫kiếp 種chủng 相tương/tướng 可khả 對đối 忍Nhẫn 法Pháp 。 坐tọa 道Đạo 場Tràng 時thời 。 可khả 對đối 世thế 第đệ 一nhất 。 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 結kết 成thành 佛Phật 。 即tức 對đối 十thập 六lục 心tâm 發phát 真chân 乃nãi 至chí 九cửu 解giải 脫thoát 無Vô 學Học 也dã 。
爾nhĩ 時thời 坐tọa 道Đạo 場Tràng 上thượng 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 惑hoặc 。 正chánh 習tập 俱câu 盡tận 名danh 為vi 三tam 藏tạng 佛Phật 。 所sở 以dĩ 釋Thích 迦Ca 精tinh 進tấn 弟đệ 子tử 純thuần 熟thục 。 以dĩ 精tinh 進tấn 故cố 九cửu 劫kiếp 前tiền 超siêu 八bát 相tương/tướng 成thành 佛Phật 。 此thử 即tức 是thị 三tam 藏tạng 教giáo 主chủ 所sở 說thuyết 教giáo 門môn 。 此thử 中trung 補bổ 處xứ 位vị 在tại 百bách 劫kiếp 。 種chủng 相tương/tướng 伏phục 惑hoặc 。 住trụ 最tối 後hậu 身thân 。 六Lục 度Độ 行hành 成thành 誓thệ 願nguyện 將tương 滿mãn 。 慈từ 悲bi 熏huân 於ư 眾chúng 生sanh 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 若nhược 就tựu 此thử 辯biện 者giả 。 但đãn 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 。 法pháp 世thế 智trí 明minh 觀quán 。 即tức 是thị 三tam 藏tạng 教giáo 觀quán 世thế 音âm 義nghĩa 也dã 。
問vấn 。 依y 三tam 藏tạng 說thuyết 釋Thích 迦Ca 彌Di 勒Lặc 。 同đồng 時thời 發phát 心tâm 。 一nhất 超siêu 九cửu 劫kiếp 。 何hà 意ý 二nhị 佛Phật 俱câu 成thành 賢Hiền 劫Kiếp 中trung 佛Phật 耶da 。
答đáp 。 釋Thích 迦Ca 值trị 弗phất 沙sa 促xúc 百bách 劫kiếp 。 彌Di 勒Lặc 值trị 諸chư 佛Phật 何hà 必tất 不bất 促xúc 為vi 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 耶da 。
若nhược 爾nhĩ 則tắc 無vô 百bách 劫kiếp 義nghĩa 。
答đáp 。 任nhậm 此thử 法Pháp 門môn 則tắc 有hữu 百bách 劫kiếp 。 以dĩ 精tinh 進tấn 力lực 傳truyền 超siêu 。 通thông 教giáo 者giả 。 如như 大đại 品phẩm 明minh 。 三tam 乘thừa 之chi 人nhân 同đồng 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 諦đế 無vô 言ngôn 說thuyết 道Đạo 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 共cộng 緣duyên 一nhất 理lý 用dụng 觀quán 斷đoạn 惑hoặc 通thông 也dã 。 亦diệc 名danh 共cộng 般Bát 若Nhã 教giáo 。 此thử 事sự 與dữ 三tam 藏tạng 異dị 。 釋thích 論luận 破phá 云vân 。 豈khởi 以dĩ 不bất 淨tịnh 心tâm 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 如như 毒độc 器khí 盛thịnh 食thực 。 食thực 則tắc 殺sát 人nhân 。 檀đàn 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 謂vị 捨xả 財tài 身thân 命mạng 也dã 。 勇dũng 士sĩ 烈liệt 女nữ 亦diệc 能năng 捨xả 身thân 。 何hà 得đắc 中trung 捨xả 名danh 檀đàn 滿mãn 。 中trung 檀đàn 但đãn 名danh 施thí 。 非phi 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 見kiến 能năng 所sở 。 財tài 物vật 三tam 事sự 皆giai 空không 非phi 慳san 非phi 施thí 。 此thử 是thị 真chân 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 非phi 愚ngu 非phi 智trí 無vô 著trước 空không 慧tuệ 。 名danh 真chân 般Bát 若Nhã 不bất 取thủ 世thế 智trí 。 論luận 云vân 若nhược 不bất 信tín 空không 一nhất 切thiết 皆giai 違vi 失thất 。 當đương 知tri 汝nhữ 所sở 修tu 皆giai 不phủ 。 與dữ 理lý 相tương 應ứng 。 若nhược 信tín 諸chư 法pháp 空không 一nhất 切thiết 有hữu 所sở 作tác 。 良lương 以dĩ 空không 故cố 能năng 成thành 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 故cố 知tri 若nhược 得đắc 空không 慧tuệ 能năng 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 又hựu 復phục 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 量lượng 劫kiếp 修tu 行hành 。 何hà 但đãn 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 破phá 三tam 藏tạng 失thất 。 以dĩ 顯hiển 摩ma 訶ha 衍diễn 中trung 通thông 教giáo 意ý 也dã 。 大đại 品phẩm 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 。 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 相tương 應ứng 。 此thử 即tức 觀quán 真chân 斷đoạn 結kết 與dữ 理lý 相tương 應ứng 也dã 。 發phát 心tâm 已dĩ 來lai 。 即tức 觀quán 真chân 斷đoạn 結kết 便tiện 稱xưng 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 是thị 假giả 人nhân 也dã 。 又hựu 觀quán 真chân 即tức 是thị 法pháp 也dã 。 常thường 與dữ 慈từ 悲bi 俱câu 起khởi 。 自tự 斷đoạn 苦khổ 集tập 修tu 道Đạo 滅diệt 。 亦diệc 以dĩ 慈từ 悲bi 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 集tập 與dữ 其kỳ 道đạo 滅diệt 。 體thể 達đạt 諸chư 法pháp 如như 幻huyễn 。 如như 化hóa 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 三tam 事sự 俱câu 亡vong 以dĩ 行hành 檀đàn 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 著trước 名danh 般Bát 若Nhã 。 以dĩ 此thử 諸chư 行hành 填điền 願nguyện 。 即tức 能năng 破phá 四tứ 住trụ 惑hoặc 見kiến 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 則tắc 有hữu 三tam 乘thừa 共cộng 十Thập 地Địa 。 所sở 謂vị 乾can/kiền/càn 慧tuệ 。 乃nãi 至chí 佛Phật 地Địa 。 若nhược 將tương 此thử 十Thập 地Địa 來lai 對đối 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 對đối 總tổng 別biệt 念niệm 處xứ 。 性tánh 地địa 對đối 四tứ 善thiện 根căn 位vị 。 八bát 人nhân 地địa 對đối 八bát 忍nhẫn 。 見kiến 地địa 對đối 初sơ 果quả 。 薄bạc 地địa 對đối 二nhị 果quả 。 離ly 欲dục 地địa 對đối 三tam 果quả 。 已dĩ 辦biện 地địa 對đối 四Tứ 果Quả 。 支chi 佛Phật 地địa 自tự 對đối 支chi 佛Phật 位vị 。 菩Bồ 薩Tát 地địa 自tự 是thị 出xuất 假giả 方phương 便tiện 。 道đạo 觀quán 雙song 流lưu 斷đoạn 正chánh 侵xâm 習tập 佛Phật 地địa 盡tận 。 故cố 論luận 云vân 。 是thị 人nhân 煩phiền 惱não 盡tận 習tập 不bất 盡tận 。 以dĩ 誓thệ 扶phù 習tập 還hoàn 生sanh 三tam 界giới 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 豈khởi 同đồng 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 伏phục 惑hoặc 行hành 六Lục 度Độ 行hành 耶da 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 斷đoạn 惑hoặc 餘dư 殘tàn 未vị 盡tận 。 譬thí 若nhược 微vi 煙yên 。 慈từ 悲bi 五ngũ 道đạo 示thị 現hiện 度độ 物vật 。 眾chúng 生sanh 若nhược 稱xưng 名danh 若nhược 感cảm 見kiến 。 即tức 能năng 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 解giải 脫thoát 得đắc 度độ 也dã 。 此thử 是thị 通thông 教giáo 體thể 假giả 入nhập 空không 觀quán 。 亦diệc 名danh 一nhất 切thiết 智trí 。 即tức 是thị 通thông 教giáo 觀quán 世thế 音âm 義nghĩa 也dã 。 別biệt 教giáo 者giả 別biệt 異dị 通thông 也dã 。 別biệt 明minh 不bất 共cộng 般Bát 若Nhã 故cố 言ngôn 別biệt 也dã 。 比tỉ 教giáo 雖tuy 明minh 中trung 道đạo 。 為vi 鈍độn 根căn 人nhân 方phương 便tiện 說thuyết 中trung 。 次thứ 第đệ 顯hiển 理lý 廣quảng 明minh 。 歷lịch 劫kiếp 修tu 行hành 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 次thứ 第đệ 修tu 習tập 。 恆Hằng 沙sa 法Pháp 門môn 助trợ 顯hiển 中trung 理lý 。 前tiền 卻khước 四tứ 住trụ 次thứ 破phá 塵trần 沙sa 後hậu 破phá 無vô 明minh 。 十thập 信tín 通thông 伏phục 諸chư 惑hoặc 而nhi 正chánh 伏phục 四tứ 住trụ 。 十thập 住trụ 亦diệc 是thị 通thông 伏phục 諸chư 惑hoặc 。 而nhi 正Chánh 斷Đoạn 四tứ 住trụ 。 成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 十thập 行hành 出xuất 假giả 斷đoạn 無vô 知tri 。 成thành 道Đạo 種chủng 智trí 兼kiêm 伏phục 界giới 外ngoại 塵trần 沙sa 。 十thập 回hồi 向hướng 斷đoạn 界giới 外ngoại 塵trần 沙sa 。 成thành 道Đạo 種chủng 智trí 正chánh 修tu 中trung 道đạo 伏phục 無vô 明minh 。 十Thập 地Địa 斷đoạn 無vô 明minh 見kiến 佛Phật 性tánh 。 成thành 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 譬thí 如như 燒thiêu 金kim 塵trần 垢cấu 先tiên 去khứ 然nhiên 後hậu 鎔dong 金kim 。 次thứ 第đệ 斷đoạn 結kết 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 。 秉bỉnh 法pháp 慈từ 悲bi 修tu 行hành 。 自tự 斷đoạn 無vô 明minh 成thành 就tựu 真chân 應ưng 。 大đại 誓thệ 慈từ 悲bi 熏huân 於ư 法Pháp 界Giới 。 眾chúng 生sanh 機cơ 感cảm 即tức 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 是thị 從tùng 空không 出xuất 假giả 觀quán 道đạo 種chủng 智trí 。 別biệt 教giáo 觀quán 世thế 音âm 義nghĩa 也dã 。 圓viên 教giáo 者giả 。 此thử 正chánh 顯hiển 中trung 道đạo 遮già 於ư 二nhị 邊biên 。 非phi 空không 非phi 假giả 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 觀quán 十thập 法Pháp 界Giới 眾chúng 生sanh 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 水thủy 中trung 月nguyệt 。 不bất 在tại 內nội 不bất 在tại 外ngoại 。 不bất 可khả 謂vị 有hữu 不bất 可khả 謂vị 無vô 。 畢tất 竟cánh 非phi 實thật 。 而nhi 三tam 諦đế 之chi 理lý 宛uyển 然nhiên 具cụ 足túc 。 無vô 前tiền 無vô 後hậu 。 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 即tức 一nhất 而nhi 論luận 三tam 。 即tức 三tam 而nhi 論luận 一nhất 。 觀quán 智trí 既ký 爾nhĩ 諦đế 理lý 亦diệc 然nhiên 。 一nhất 諦đế 即tức 三tam 諦đế 。 三tam 諦đế 即tức 一nhất 諦đế 。 大đại 品phẩm 云vân 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 即tức 坐tọa 道Đạo 場Tràng 轉chuyển 法Pháp 輪luân 度độ 眾chúng 生sanh 。 即tức 於ư 初sơ 心tâm 具cụ 觀quán 三tam 諦đế 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 於ư 一nhất 心tâm 中trung 。 具cụ 修tu 萬vạn 行hạnh 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 入nhập 十thập 信tín 鐵thiết 輪luân 已dĩ 能năng 長trường/trưởng 別biệt 苦khổ 輪luân 海hải 。 四tứ 住trụ 惑hoặc 盡tận 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 名danh 似tự 解giải 。 進tiến 入nhập 十thập 住trụ 銅đồng 輪luân 初sơ 心tâm 即tức 破phá 無vô 明minh 。 開khai 發phát 實thật 相tướng 三tam 智trí 現hiện 前tiền 。 得đắc 如Như 來Lai 一nhất 身thân 。 無vô 量lượng 身thân 湛trạm 然nhiên 應ưng 一nhất 切thiết 。 即tức 是thị 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 示thị 悟ngộ 入nhập 等đẳng 。 文văn 云vân 。 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。 又hựu 云vân 。 今kim 當đương 為vì 汝nhữ 。 說thuyết 最tối 實thật 事sự 。 即tức 是thị 圓viên 教giáo 一nhất 實thật 之chi 諦đế 三tam 觀quán 在tại 一nhất 心tâm 中trung 也dã 。 大đại 品phẩm 云vân 。 若nhược 聞văn 阿a 字tự 門môn 則tắc 解giải 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 大đại 經Kinh 云vân 。 發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt 如như 是thị 二nhị 心tâm 前tiền 心tâm 難nạn/nan 。 是thị 故cố 敬kính 禮lễ 初sơ 發phát 心tâm 。 即tức 是thị 義nghĩa 也dã 。 此thử 中trung 知tri 見kiến 但đãn 稱xưng 為vi 佛Phật 知tri 佛Phật 見kiến 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 知tri 佛Phật 眼nhãn 見kiến 。 佛Phật 眼nhãn 見kiến 佛Phật 智trí 知tri 。 非phi 不bất 照chiếu 了liễu 餘dư 法pháp 。 從tùng 勝thắng 受thọ 名danh 。 譬thí 如như 眾chúng 流lưu 入nhập 海hải 失thất 本bổn 名danh 字tự 。 大đại 論luận 云vân 。 十thập 智trí 入nhập 如như 實thật 智trí 無vô 復phục 本bổn 名danh 。 但đãn 稱xưng 如như 實thật 智trí 。 眼nhãn 亦diệc 如như 是thị 。 五ngũ 眼nhãn 具cụ 足túc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 今kim 但đãn 稱xưng 為vi 佛Phật 眼nhãn 。 大đại 經Kinh 云vân 。 學học 大Đại 乘Thừa 者giả 。 雖tuy 有hữu 肉nhục 眼nhãn 名danh 為vi 佛Phật 眼nhãn 。 若nhược 例lệ 此thử 語ngữ 。 學học 小Tiểu 乘Thừa 者giả 。 雖tuy 有hữu 慧tuệ 眼nhãn 名danh 為vi 肉nhục 眼nhãn 也dã 。 若nhược 能năng 如như 是thị 解giải 。 者giả 名danh 圓viên 教giáo 人nhân 法pháp 。 約ước 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 起khởi 。 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 修tu 不bất 二nhị 定định 慧tuệ 成thành 真chân 應ưng 二nhị 身thân 。 真chân 遍biến 法Pháp 界Giới 藥dược 珠châu 。 普phổ 應ưng 一nhất 切thiết 。 橫hoạnh/hoành 竪thụ 逗đậu 機cơ 冥minh 顯hiển 兩lưỡng 益ích 。 以dĩ 無vô 缺khuyết 寶bảo 藏tạng 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 。 拔bạt 根căn 本bổn 究cứu 竟cánh 解giải 脫thoát 。 以dĩ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 法Pháp 界Giới 健kiện 相tương/tướng 與dữ 三tam 點điểm 涅Niết 槃Bàn 大đại 自tự 在tại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 名danh 中Trung 道Đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 觀quán 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 名danh 圓viên 教giáo 觀quán 世thế 音âm 義nghĩa 也dã 。
問vấn 。 此thử 觀quán 。 觀quán 眾chúng 生sanh 非phi 空không 非phi 有hữu 。 云vân 何hà 行hành 慈từ 悲bi 。
答đáp 。 如như 淨tịnh 名danh 中trung 說thuyết 。
問vấn 。 若nhược 觀quán 十thập 法Pháp 界Giới 非phi 空không 非phi 假giả 者giả 。 即tức 是thị 破phá 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 耶da 。
答đáp 。 若nhược 不bất 明minh 中trung 道đạo 則tắc 不bất 識thức 非phi 權quyền 非phi 實thật 。 亦diệc 無vô 權quyền 無vô 實thật 則tắc 無vô 四tứ 番phiên 因nhân 果quả 。 若nhược 明minh 中trung 道đạo 則tắc 權quyền 實thật 雙song 照chiếu 。 得đắc 有hữu 三tam 種chủng 權quyền 四Tứ 諦Đế 苦khổ 集tập 因nhân 果quả 三tam 種chủng 道đạo 滅diệt 因nhân 果quả 。 乃nãi 至chí 一nhất 實thật 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 世thế 出xuất 世thế 因nhân 果quả 。 宛uyển 然nhiên 具cụ 足túc 在tại 一nhất 念niệm 心tâm 中trung 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 實thật 相tướng 慧tuệ 覺giác 了liễu 諸chư 法pháp 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 佛Phật 寶bảo 。 所sở 覺giác 法pháp 性tánh 之chi 理lý 三tam 諦đế 具cụ 足túc 。 即tức 是thị 法Pháp 寶bảo 。 如như 此thử 覺giác 慧tuệ 與dữ 理lý 事sự 和hòa 名danh 僧Tăng 寶bảo 。 事sự 和hòa 即tức 有hữu 前tiền 三tam 教giáo 賢hiền 聖thánh 僧Tăng 。 與dữ 理lý 和hòa 即tức 有hữu 圓viên 教giáo 四tứ 十thập 二nhị 賢hiền 聖thánh 僧Tăng 。 故cố 大đại 經kinh 月nguyệt 光quang 增tăng 損tổn 而nhi 舉cử 兩lưỡng 喻dụ 。 前tiền 十thập 五ngũ 日nhật 。 約ước 光quang 論luận 增tăng 。 後hậu 十thập 五ngũ 日nhật 約ước 光quang 論luận 減giảm 。 而nhi 其kỳ 月nguyệt 性tánh 實thật 不bất 偏thiên 圓viên 。 前tiền 後hậu 往vãng 望vọng 不bất 無vô 盈doanh 昃# 。 月nguyệt 性tánh 圓viên 者giả 喻dụ 於ư 實thật 相tướng 。 光quang 明minh 增tăng 減giảm 以dĩ 喻dụ 智trí 斷đoạn 。 智trí 光quang 增tăng 者giả 即tức 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 。 而nhi 般Bát 若Nhã 生sanh 。 斷đoạn 光quang 減giảm 者giả 即tức 是thị 諸chư 法pháp 不bất 滅diệt 而nhi 煩phiền 惱não 滅diệt 。 大đại 經kinh 亦diệc 稱xưng 無vô 明minh 為vi 明minh 。 故cố 知tri 用dụng 譬thí 邪tà 光quang 滅diệt 也dã 。 如như 是thị 增tăng 減giảm 日nhật 日nhật 有hữu 之chi 。 如như 是thị 智trí 斷đoạn 地địa 地địa 皆giai 具cụ 。 若nhược 十thập 五ngũ 日nhật 體thể 圓viên 光quang 足túc 。 則tắc 月nguyệt 不bất 更cánh 圓viên 光quang 不bất 更cánh 盛thịnh 。 此thử 喻dụ 中trung 道Đạo 理lý 極cực 菩Bồ 提Đề 智trí 滿mãn 。 故cố 云vân 不bất 生sanh 不bất 生sanh 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 三tam 十thập 日nhật 體thể 盡tận 光quang 減giảm 。 究cứu 竟cánh 無vô 餘dư 。 此thử 喻dụ 無vô 明minh 已dĩ 遣khiển 邪tà 倒đảo 永vĩnh 除trừ 無vô 惑hoặc 可khả 斷đoạn 。 故cố 云vân 不bất 滅diệt 不bất 滅diệt 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 初sơ 三tam 日nhật 月nguyệt 即tức 喻dụ 三tam 十thập 心tâm 智trí 斷đoạn 。 次thứ 十thập 日nhật 月nguyệt 喻dụ 十Thập 地Địa 智trí 斷đoạn 。 十thập 四tứ 日nhật 月nguyệt 喻dụ 等đẳng 覺giác 智trí 斷đoạn 。 十thập 五ngũ 日nhật 月nguyệt 。 喻dụ 妙diệu 覺giác 智trí 斷đoạn 。 仁nhân 王vương 天thiên 王vương 等đẳng 般Bát 若Nhã 以dĩ 十thập 四tứ 日nhật 譬thí 十thập 四tứ 般Bát 若Nhã 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。 如như 此thử 明minh 僧Tăng 寶bảo 智trí 斷đoạn 皆giai 約ước 中trung 道đạo 一nhất 實thật 相tướng 法pháp 。 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 無vô 所sở 破phá 失thất 也dã 。 若nhược 不bất 明minh 中trung 道đạo 非phi 空không 非phi 假giả 但đãn 計kế 斷đoạn 常thường 等đẳng 。 即tức 是thị 破phá 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 世thế 出xuất 世thế 因nhân 果quả 。 破phá 三tam 藏tạng 三Tam 寶Bảo 。 若nhược 但đãn 說thuyết 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 者giả 。 即tức 破phá 無vô 生sanh 四Tứ 諦Đế 通thông 教giáo 三Tam 寶Bảo 。 若nhược 但đãn 說thuyết 體thể 法pháp 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 真Chân 諦Đế 者giả 。 即tức 破phá 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 別biệt 教giáo 三Tam 寶Bảo 。 若nhược 但đãn 說thuyết 次thứ 第đệ 顯hiển 非phi 空không 非phi 假giả 者giả 。 此thử 亦diệc 破phá 圓viên 教giáo 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 。 傳truyền 傳truyền 相tương 望vọng 前tiền 所sở 破phá 失thất 者giả 多đa 。 後hậu 所sở 破phá 失thất 者giả 少thiểu 。 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。
問vấn 。 若nhược 圓viên 修tu 實thật 相tướng 一nhất 法pháp 三tam 諦đế 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 具cụ 足túc 諸chư 法pháp 。 亦diệc 應ưng 一nhất 教giáo 四tứ 。 詮thuyên 稱xưng 於ư 圓viên 教giáo 即tức 足túc 。 何hà 用dụng 四tứ 教giáo 如như 前tiền 分phần/phân 耶da 。
答đáp 。 上thượng 開khai 章chương 云vân 。 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 明minh 教giáo 亦diệc 二nhị 。 若nhược 一nhất 教giáo 圓viên 詮thuyên 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 者giả 赴phó 利lợi 根căn 人nhân 。 若nhược 四tứ 教giáo 差sai 別biệt 逗đậu 鈍độn 根căn 人nhân 。 若nhược 不bất 假giả 漸tiệm 次thứ 分phân 別biệt 圓viên 頓đốn 何hà 由do 可khả 解giải 。 用dụng 別biệt 顯hiển 圓viên 故cố 先tiên 明minh 四tứ 教giáo 也dã 。 雖tuy 說thuyết 種chủng 種chủng 道đạo 。 其kỳ 實thật 為vì 一Nhất 乘Thừa 。 又hựu 於ư 如Như 來Lai 餘dư 深thâm 法Pháp 中trung 。 示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ 。 餘dư 法pháp 即tức 三tam 方phương 便tiện 引dẫn 導đạo 弄lộng 引dẫn 開khai 空không 法pháp 道đạo 。 若nhược 入nhập 佛Phật 慧tuệ 方phương 便tiện 無vô 用dụng 。 故cố 云vân 唯duy 此thử 一nhất 事sự 實thật 。 餘dư 二nhị 則tắc 非phi 真chân 。 故cố 知tri 但đãn 一nhất 圓viên 頓đốn 之chi 教giáo 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 。 唯duy 此thử 為vi 實thật 觀quán 世thế 音âm 。 餘dư 皆giai 方phương 便tiện 說thuyết 也dã 。
復phục 次thứ 若nhược 有hữu 。 所sở 說thuyết 若nhược 權quyền 若nhược 實thật 悉tất 是thị 方phương 便tiện 。 非phi 權quyền 非phi 實thật 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 不bất 可khả 說thuyết 示thị 。 不bất 生sanh 不bất 生sanh 妙diệu 悟ngộ 契khế 理lý 方phương 名danh 為vi 真chân 。 此thử 亦diệc 無vô 實thật 可khả 實thật 。 次thứ 明minh 觀quán 心tâm 者giả 。 夫phu 心tâm 源nguyên 本bổn 淨tịnh 無vô 為vi 無vô 數số 。 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。 無vô 色sắc 無vô 相tướng 。 非phi 偏thiên 非phi 圓viên 。 雖tuy 復phục 覺giác 知tri 。 亦diệc 無vô 覺giác 知tri 。 若nhược 念niệm 未vị 念niệm 四tứ 運vận 檢kiểm 心tâm 畢tất 竟cánh 叵phả 得đắc 。 豈khởi 可khả 次thứ 第đệ 不bất 次thứ 第đệ 偏thiên 圓viên 觀quán 耶da 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。 此thử 之chi 心tâm 性tánh 畢tất 竟cánh 無vô 心tâm 。 有hữu 因nhân 緣duyên 時thời 亦diệc 得đắc 明minh 心tâm 。 既ký 有hữu 論luận 心tâm 即tức 有hữu 方phương 便tiện 正chánh 觀quán 之chi 義nghĩa 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 亦diệc 有hữu 陰âm 陽dương 兩lưỡng 時thời 。 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 無vô 偏thiên 圓viên 亦diệc 論luận 漸tiệm 頓đốn 。 若nhược 作tác 次thứ 第đệ 觀quán 心tâm 者giả 即tức 是thị 方phương 便tiện 。 漸tiệm 次thứ 意ý 也dã 。 若nhược 觀quán 心tâm 具cụ 有hữu 性tánh 德đức 三tam 諦đế 性tánh 德đức 三tam 觀quán 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 前tiền 無vô 後hậu 。 無vô 有hữu 次thứ 第đệ 一nhất 念niệm 具cụ 足túc 。 十thập 法Pháp 界Giới 法pháp 千thiên 種chủng 性tánh 相tương/tướng 。 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 千thiên 種chủng 三tam 諦đế 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 法pháp 一nhất 心tâm 悉tất 具cụ 足túc 。 此thử 即tức 不bất 次thứ 第đệ 觀quán 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 中trung 。 無vô 不bất 從tùng 心tâm 造tạo 。 心tâm 如như 工công 畫họa 師sư 造tạo 種chủng 種chủng 五ngũ 陰ấm 。 若nhược 觀quán 心tâm 空không 從tùng 心tâm 所sở 造tạo 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 若nhược 觀quán 心tâm 有hữu 從tùng 心tâm 所sở 生sanh 。 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 。 心tâm 若nhược 定định 有hữu 不bất 可khả 令linh 空không 。 心tâm 若nhược 定định 空không 。 不bất 可khả 令linh 有hữu 。 以dĩ 不bất 定định 空không 空không 則tắc 非phi 空không 。 以dĩ 不bất 定định 有hữu 有hữu 則tắc 非phi 有hữu 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 雙song 遮già 二nhị 邊biên 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 若nhược 觀quán 心tâm 非phi 空không 非phi 有hữu 。 則tắc 一nhất 切thiết 從tùng 心tâm 生sanh 法pháp 亦diệc 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 如như 是thị 等đẳng 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 若nhược 能năng 如như 是thị 觀quán 心tâm 。 名danh 上thượng 上thượng 觀quán 得đắc 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 觀quán 身thân 實thật 相tướng 觀quán 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 觀quán 身thân 相tướng 既ký 等đẳng 於ư 佛Phật 觀quán 心tâm 相tương/tướng 亦diệc 等đẳng 於ư 佛Phật 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 當đương 知tri 觀quán 此thử 心tâm 源nguyên 。 與dữ 如Như 來Lai 等đẳng 。 若nhược 作tác 餘dư 觀quán 觀quán 心tâm 皆giai 是thị 方phương 便tiện 。 名danh 為vi 邪tà 觀quán 。 若nhược 作tác 如như 此thử 圓viên 觀quán 。 名danh 為vi 真chân 實thật 正chánh 觀quán 。 即tức 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 坐tọa 如Như 來Lai 座tòa 。 如như 此thử 慈từ 悲bi 即tức 是thị 。 入nhập 如Như 來Lai 室thất 。 安an 忍nhẫn 此thử 法Pháp 即tức 是thị 。 著trước 如Như 來Lai 衣y 。 修tu 此thử 觀quán 慧tuệ 即tức 是thị 如Như 來Lai 莊trang 嚴nghiêm 。 其kỳ 人nhân 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 皆giai 應ưng 起khởi 塔tháp 。 生sanh 如Như 來Lai 想tưởng 如như 此thử 觀quán 心tâm 名danh 觀quán 佛Phật 心tâm 也dã 。 第đệ 二nhị 明minh 普phổ 門môn 。 即tức 為vi 二nhị 。 一nhất 通thông 途đồ 明minh 門môn 二nhị 歷lịch 十thập 義nghĩa 解giải 釋thích 。 通thông 六lục 意ý 者giả 。 一nhất 略lược 列liệt 門môn 名danh 。 二nhị 示thị 門môn 相tương/tướng 。 三Tam 明Minh 權quyền 實thật 。 四tứ 明minh 普phổ 不bất 普phổ 。 五ngũ 約ước 四tứ 隨tùy 。 六lục 明minh 觀quán 心tâm 。 列liệt 門môn 名danh 者giả 。 通thông 從tùng 世thế 間gian 。 如như 人nhân 門môn 戶hộ 通thông 至chí 貴quý 賤tiện 居cư 室thất 。 凡phàm 鄙bỉ 以dĩ 十thập 惡ác 五ngũ 逆nghịch 為vi 門môn 。 通thông 至chí 三tam 途đồ 。 清thanh 昇thăng 以dĩ 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 四tứ 禪thiền 四tứ 定định 等đẳng 為vi 門môn 。 通thông 至chí 人nhân 天thiên 。 外ngoại 道đạo 以dĩ 斷đoạn 常thường 為vi 門môn 。 通thông 至chí 惑hoặc 苦khổ 。 愛ái 以dĩ 四tứ 倒đảo 為vi 門môn 。 見kiến 以dĩ 四tứ 句cú 為vi 門môn 。 善thiện 惡ác 雖tuy 殊thù 。 束thúc 而nhi 為vi 言ngôn 。 俱câu 是thị 有hữu 漏lậu 世thế 間gian 之chi 門môn 。 通thông 至chí 生sanh 死tử 爾nhĩ 。 若nhược 就tựu 佛Phật 法Pháp 論luận 門môn 。 亦diệc 復phục 眾chúng 多đa 。 三tam 藏tạng 四tứ 門môn 通thông 有hữu 餘dư 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 通thông 教giáo 四tứ 門môn 近cận 通thông 化hóa 城thành 遠viễn 通thông 常thường 住trụ 。 別biệt 教giáo 四tứ 門môn 漸tiệm 通thông 常thường 住trụ 。 圓viên 教giáo 四tứ 門môn 頓đốn 通thông 常thường 住trụ 。 此thử 則tắc 四tứ 四tứ 十thập 六lục 教giáo 門môn 。 又hựu 有hữu 十thập 六lục 觀quán 門môn 。 合hợp 三tam 十thập 二nhị 門môn 。 能năng 通thông 之chi 義nghĩa 分phân 別biệt 其kỳ 相tương/tướng 在tại 大đại 本bổn 玄huyền 中trung 。 二nhị 示thị 門môn 相tương/tướng 者giả 。 三tam 藏tạng 四tứ 門môn 所sở 謂vị 阿a 毘tỳ 曇đàm 是thị 有hữu 門môn 。 成thành 實thật 是thị 空không 門môn 。 昆côn 勒lặc 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 門môn 。 車Xa 匿Nặc 非phi 空không 非phi 有hữu 門môn 。 一nhất 一nhất 廣quảng 明minh 。 行hành 法pháp 判phán 賢hiền 聖thánh 位vị 。 由do 門môn 通thông 理lý 。 通thông 教giáo 四tứ 門môn 者giả 。 謂vị 如như 幻huyễn 之chi 有hữu 。 如như 幻huyễn 之chi 空không 。 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 一nhất 一nhất 作tác 行hành 相tương/tướng 判phán 賢hiền 聖thánh 位vị 。 由do 門môn 通thông 理lý 。 別biệt 教giáo 四tứ 門môn 。 觀quán 佛Phật 性tánh 如như 闇ám 室thất 瓶bình 盆bồn 即tức 有hữu 門môn 。 觀quán 佛Phật 性tánh 如như 空không 迦Ca 毘Tỳ 羅La 城Thành 。 空không 即tức 無vô 門môn 。 觀quán 佛Phật 性tánh 如như 石thạch 中trung 金kim 。 福phước 人nhân 得đắc 寶bảo 罪tội 人nhân 見kiến 石thạch 。 是thị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 門môn 。 觀quán 佛Phật 性tánh 離ly 二nhị 邊biên 即tức 中trung 道đạo 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 門môn 。 一nhất 一nhất 作tác 行hành 相tương/tướng 判phán 位vị 由do 門môn 通thông 理lý 。 圓viên 教giáo 四tứ 門môn 名danh 不bất 異dị 別biệt 。 但đãn 一nhất 門môn 即tức 三tam 門môn 。 三tam 門môn 即tức 一nhất 門môn 。 不bất 一nhất 不bất 四tứ 無vô 歷lịch 別biệt 之chi 殊thù 。 圓viên 融dung 不bất 四tứ 之chi 四tứ 。 一nhất 一nhất 判phán 不bất 思tư 議nghị 行hành 位vị 之chi 相tướng 由do 門môn 通thông 理lý 。 此thử 義nghĩa 皆giai 在tại 大đại 本bổn 。 次thứ 論luận 諸chư 門môn 權quyền 實thật 。 三tam 藏tạng 通thông 教giáo 教giáo 觀quán 。 十thập 六lục 門môn 能năng 通thông 所sở 通thông 皆giai 是thị 權quyền 。 別biệt 教giáo 教giáo 觀quán 能năng 通thông 是thị 權quyền 所sở 通thông 是thị 實thật 。 圓viên 教giáo 教giáo 觀quán 八bát 門môn 能năng 通thông 所sở 通thông 皆giai 是thị 實thật 。 具cụ 論luận 在tại 彼bỉ 玄huyền 義nghĩa 。 次thứ 明minh 普phổ 不bất 普phổ 者giả 。 若nhược 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 見kiến 愛ái 等đẳng 門môn 尚thượng 不bất 能năng 通thông 出xuất 三tam 界giới 。 何hà 況huống 普phổ 耶da 。 三tam 藏tạng 通thông 教giáo 雖tuy 通thông 化hóa 城thành 亦diệc 復phục 非phi 普phổ 。 別biệt 教giáo 漸tiệm 通thông 亦diệc 非phi 普phổ 義nghĩa 。 唯duy 圓viên 教giáo 教giáo 觀quán 實thật 相tướng 法Pháp 門môn 能năng 遍biến 十thập 法Pháp 界Giới 。 千thiên 性tánh 相tướng 三tam 諦đế 一nhất 時thời 圓viên 通thông 。 圓viên 通thông 中trung 道đạo 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 。 獨độc 稱xưng 為vi 普phổ 門môn 也dã 。
復phục 次thứ 如như 淨tịnh 名danh 中trung 說thuyết 入nhập 不bất 二nhị 門môn 者giả 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 為vi 二nhị 。 不bất 依y 生sanh 死tử 。 不bất 依y 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 為vi 不bất 二nhị 。 亦diệc 復phục 非phi 一nhất 。
何hà 以dĩ 故cố 。 既ký 除trừ 於ư 二nhị 若nhược 復phục 在tại 一nhất 。 一nhất 對đối 不bất 一nhất 還hoàn 復phục 成thành 二nhị 。 豈khởi 名danh 不bất 二nhị 耶da 。 今kim 不bất 在tại 二nhị 故cố 言ngôn 。 不bất 一nhất 不bất 二nhị 。 亦diệc 名danh 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 不bất 有hữu 是thị 破phá 假giả 。 不bất 無vô 是thị 破phá 空không 。 不bất 有hữu 是thị 破phá 二nhị 。 不bất 無vô 是thị 破phá 一nhất 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 應ưng 存tồn 中trung 道đạo 中trung 道đạo 亦diệc 空không 。 大đại 經Kinh 云vân 。 明minh 與dữ 無vô 明minh 。 其kỳ 性tánh 不bất 二nhị 。 不bất 二nhị 之chi 性tánh 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 中trung 道đạo 既ký 空không 於ư 二nhị 邊biên 。 此thử 空không 亦diệc 空không 。 故cố 名danh 空không 空không 空không 。 名danh 不bất 可khả 得đắc 空không 。 是thị 為vi 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 即tức 是thị 圓viên 教giáo 就tựu 空không 門môn 辯biện 普phổ 門môn 之chi 意ý 也dã 。 三tam 十thập 一nhất 菩Bồ 薩Tát 各các 說thuyết 不bất 二nhị 門môn 。 文Văn 殊Thù 說thuyết 無vô 說thuyết 為vi 不bất 二nhị 門môn 。 淨tịnh 名danh 杜đỗ 口khẩu 為vi 不bất 二nhị 門môn 。 細tế 尋tầm 彼bỉ 文văn 皆giai 有hữu 四tứ 門môn 義nghĩa 。 肇triệu 師sư 注chú 云vân 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 歷lịch 言ngôn 法pháp 相tướng 即tức 有hữu 門môn 。 文Văn 殊Thù 言ngôn 於ư 無vô 言ngôn 此thử 即tức 空không 門môn 。 思tư 益ích 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 正chánh 一nhất 切thiết 法pháp 邪tà 。 亦diệc 是thị 普phổ 門môn 意ý 。 遊du 心tâm 法Pháp 界Giới 如như 虛hư 空không 。 是thị 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 門môn 。 淨tịnh 名danh 默mặc 然nhiên 即tức 非phi 空không 非phi 有hữu 門môn 。 大đại 品phẩm 四tứ 十thập 二nhị 字tự 門môn 先tiên 阿a 後hậu 茶trà 中trung 有hữu 四tứ 十thập 字tự 。 皆giai 具cụ 諸chư 字tự 功công 德đức 。 此thử 亦diệc 是thị 不bất 二nhị 普phổ 門môn 。 上thượng 方phương 便tiện 品phẩm 云vân 。 其kỳ 智trí 慧tuệ 門môn 。 難nan 解giải 難nan 入nhập 。 譬thí 喻dụ 云vân 。 唯duy 有hữu 一nhất 門môn 。 而nhi 復phục 狹hiệp 小tiểu 。 眾chúng 經kinh 明minh 實thật 理lý 門môn 者giả 。 悉tất 普phổ 門môn 意ý 也dã 。 四tứ 隨tùy 觀quán 心tâm 等đẳng 悉tất 在tại 大đại 本bổn 。 二nhị 別biệt 釋thích 普phổ 門môn 者giả 。 至chí 理lý 非phi 數số 赴phó 緣duyên 利lợi 物vật 。 或hoặc 作tác 一nhất 二nhị 之chi 名danh 。 或hoặc 至chí 無vô 量lượng 。 廣quảng 略lược 宜nghi 然nhiên 且thả 存tồn 中trung 適thích 十thập 義nghĩa 一nhất 慈từ 悲bi 普phổ 。 二nhị 弘hoằng 誓thệ 普phổ 。 三tam 修tu 行hành 普phổ 。 四tứ 斷đoạn 惑hoặc 普phổ 。 五ngũ 入nhập 法Pháp 門môn 普phổ 。 六lục 神thần 通thông 普phổ 。 七thất 方phương 便tiện 普phổ 。 八bát 說thuyết 法Pháp 普phổ 。 九cửu 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 普phổ 。 十thập 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 普phổ 。 上thượng 過quá 途đồ 普phổ 門môn 已dĩ 約ước 法pháp 竟cánh 。 此thử 十thập 普phổ 門môn 皆giai 約ước 修tu 行hành 。 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 前tiền 五ngũ 章chương 是thị 自tự 行hành 。 次thứ 三tam 章chương 是thị 化hóa 他tha 。 後hậu 二nhị 章chương 結kết 前tiền 兩lưỡng 意ý 。 自tự 行hành 中trung 前tiền 四tứ 是thị 修tu 因nhân 後hậu 一nhất 是thị 明minh 果quả 。 修tu 因nhân 又hựu 二nhị 。 初sơ 二nhị 是thị 願nguyện 。 後hậu 二nhị 是thị 行hành 。 總tổng 生sanh 起khởi 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 一nhất 切thiết 苦khổ 惱não 。 眾chúng 生sanh 起khởi 大đại 慈từ 悲bi 。 此thử 心tâm 雖tuy 不bất 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 心tâm 能năng 發phát 生sanh 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 譬thí 如như 地địa 水thủy 雖tuy 非phi 種chủng 子tử 能năng 令linh 芽nha 生sanh 。 今kim 因nhân 大đại 悲bi 起khởi 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 次thứ 誓thệ 願nguyện 者giả 。 若nhược 但đãn 慈từ 悲bi 喜hỷ 多đa 退thoái 墮đọa 。 魚ngư 子tử 菴am 羅la 華hoa 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 心tâm 三tam 事sự 。 因nhân 時thời 多đa 及cập 其kỳ 成thành 就tựu 少thiểu 。 以dĩ 不bất 定định 故cố 。 須tu 起khởi 誓thệ 願nguyện 要yếu 期kỳ 制chế 持trì 此thử 心tâm 。 即tức 菩Bồ 提Đề 堅kiên 固cố 。 次thứ 明minh 修tu 行hành 者giả 。 若nhược 但đãn 發phát 願nguyện 於ư 他tha 未vị 益ích 。 如như 無vô 財tài 物vật 勢thế 力lực 權quyền 謀mưu 不bất 能năng 拔bạt 難nạn/nan 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 須tu 福phước 德đức 財tài 神thần 通thông 力lực 智trí 慧tuệ 謀mưu 。 乃nãi 可khả 化hóa 道đạo 。 大đại 經Kinh 云vân 。 先tiên 以dĩ 定định 動động 後hậu 以dĩ 慧tuệ 拔bạt 。 修tu 行hành 填điền 願nguyện 意ý 在tại 此thử 也dã 。 次thứ 斷đoạn 惑hoặc 者giả 。 成thành 論luận 人nhân 無vô 礙ngại 道đạo 伏phục 。 解giải 脫thoát 道đạo 斷đoạn 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 修tu 行hành 是thị 伏phục 道đạo 為vi 因nhân 。 斷đoạn 惑hoặc 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 為vi 果quả 。 若nhược 毘tỳ 曇đàm 明minh 無vô 礙ngại 道đạo 一nhất 念niệm 即tức 斷đoạn 。 那na 得đắc 容dung 與dữ 七thất 覺giác 而nhi 有hữu 伏phục 惑hoặc 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 方phương 便tiện 道đạo 伏phục 無vô 礙ngại 道đạo 斷đoạn 解giải 脫thoát 道đạo 證chứng 。 引dẫn 釋thích 論luận 云vân 。 無vô 礙ngại 道đạo 中trung 行hành 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 行hành 名danh 佛Phật 。 此thử 約ước 究cứu 竟cánh 為vi 語ngữ 。 佛Phật 證chứng 三tam 菩Bồ 提Đề 。 名danh 解giải 脫thoát 道đạo 也dã 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 修tu 行hành 是thị 方phương 便tiện 道đạo 。 斷đoạn 惑hoặc 是thị 無vô 礙ngại 道đạo 。 入nhập 法Pháp 門môn 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 。 取thủ 此thử 自tự 行hành 次thứ 第đệ 也dã 。 次thứ 神thần 通thông 者giả 。 若nhược 欲dục 化hóa 他tha 示thị 三tam 密mật 。 神thần 通thông 是thị 示thị 色sắc 身thân 。 方phương 便tiện 示thị 意ý 同đồng 情tình 。 說thuyết 法Pháp 是thị 示thị 口khẩu 。 隨tùy 其kỳ 類loại 音âm 。 此thử 是thị 化hóa 他tha 次thứ 第đệ 也dã 。 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 結kết 自tự 行hành 。 非phi 但đãn 華hoa 香hương 四tứ 事sự 是thị 供cúng 養dường 。 隨tùy 順thuận 修tu 行hành 。 是thị 法pháp 供cúng 養dường 。 於ư 供cúng 養dường 中trung 最tối 。 大đại 經Kinh 云vân 。 汝nhữ 隨tùy 我ngã 語ngữ 即tức 供cúng 養dường 佛Phật 。 稟bẩm 教giáo 而nhi 行hành 是thị 結kết 自tự 行hành 也dã 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 是thị 結kết 化hóa 他tha 。 菩Bồ 薩Tát 四tứ 威uy 儀nghi 中trung 。 尚thượng 不bất 忘vong 眾chúng 生sanh 。 何hà 況huống 入nhập 諸chư 法Pháp 門môn 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 皆giai 為vì 饒nhiêu 益ích 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 故cố 一nhất 句cú 結kết 化hóa 他tha 也dã 。 次thứ 解giải 釋thích 者giả 。 始thỉ 從tùng 人nhân 天thiên 乃nãi 至chí 上thượng 地địa 皆giai 有hữu 慈từ 悲bi 。 此thử 語ngữ 乃nãi 通thông 不bất 出xuất 眾chúng 生sanh 法pháp 緣duyên 無vô 緣duyên 。 若nhược 緣duyên 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 差sai 別biệt 假giả 名danh 不bất 同đồng 。 因nhân 果quả 苦khổ 樂lạc 有hữu 異dị 。 尚thượng 不bất 得đắc 入nhập 於ư 法pháp 緣duyên 之chi 慈từ 。 何hà 得đắc 稱xưng 普phổ 耶da 。 若nhược 法pháp 緣duyên 無vô 人nhân 無vô 我ngã 無vô 眾chúng 生sanh 。 從tùng 假giả 以dĩ 入nhập 空không 尚thượng 不bất 得đắc 諸chư 假giả 名danh 。 何hà 況huống 是thị 普phổ 。 若nhược 無vô 緣duyên 慈từ 者giả 。 不bất 緣duyên 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 假giả 名danh 。 不bất 緣duyên 二Nhị 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 不bất 緣duyên 此thử 二nhị 邊biên 。 雖tuy 無vô 所sở 緣duyên 。 而nhi 能năng 雙song 照chiếu 空không 假giả 。 約ước 此thử 起khởi 慈từ 名danh 無vô 緣duyên 慈từ 。 心tâm 通thông 三tam 諦đế 稱xưng 之chi 為vi 普phổ 也dã 。 別biệt 釋thích 者giả 。 若nhược 修tu 眾chúng 生sanh 緣duyên 慈từ 者giả 。 觀quán 一nhất 法Pháp 界Giới 眾chúng 生sanh 假giả 名danh 。 可khả 不bất 名danh 普phổ 。 今kim 觀quán 十thập 法Pháp 界Giới 眾chúng 生sanh 假giả 名danh 。 一nhất 一nhất 界giới 各các 有hữu 十thập 種chủng 性tánh 相tướng 本bổn 末mạt 究cứu 竟cánh 等đẳng 。 十thập 法Pháp 界Giới 交giao 互hỗ 即tức 有hữu 百bách 法Pháp 界Giới 千thiên 種chủng 性tánh 相tương/tướng 。 冥minh 伏phục 在tại 心tâm 雖tuy 不bất 現hiện 前tiền 宛uyển 然nhiên 具cụ 足túc 。 譬thí 如như 人nhân 面diện 備bị 休hưu 否phủ/bĩ 相tương/tướng 。 庸dong 人nhân 不bất 知tri 相tướng 師sư 善thiện 識thức 。 今kim 眾chúng 生sanh 性tánh 相tướng 一nhất 心tâm 具cụ 足túc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 凡phàm 人nhân 多đa 顛điên 倒đảo 少thiểu 不bất 顛điên 倒đảo 理lý 具cụ 情tình 迷mê 。 聖thánh 人nhân 知tri 覺giác 即tức 識thức 如như 彼bỉ 相tướng 師sư 。 知tri 此thử 千thiên 種chủng 性tánh 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 若nhược 是thị 惡ác 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 即tức 有hữu 苦khổ 性tánh 相tướng 乃nãi 至chí 苦khổ 本bổn 末mạt 。 既ký 未vị 解giải 脫thoát 。 觀quán 此thử 苦khổ 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 若nhược 觀quán 善thiện 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 即tức 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 性tánh 相tướng 乃nãi 至chí 樂nhạo/nhạc/lạc 本bổn 末mạt 。 觀quán 此thử 而nhi 起khởi 大đại 慈từ 。 具cụ 解giải 如như 大đại 本bổn 。 今kim 約ước 初sơ 後hậu 兩lưỡng 界giới 中trung 間gian 可khả 解giải 。 地địa 獄ngục 界giới 如như 是thị 性tánh 者giả 。 性tánh 名danh 不bất 改cải 。 如như 竹trúc 中trung 有hữu 火hỏa 性tánh 。 若nhược 其kỳ 無vô 者giả 。 不bất 應ưng 從tùng 竹trúc 求cầu 火hỏa 從tùng 地địa 求cầu 水thủy 從tùng 扇thiên/phiến 求cầu 風phong 。 心tâm 有hữu 地địa 獄ngục 界giới 。 性tánh 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 地địa 獄ngục 相tương/tướng 者giả 。 攬lãm 而nhi 可khả 別biệt 名danh 之chi 為vi 相tương/tướng 。 善thiện 觀quán 心tâm 者giả 即tức 識thức 地địa 獄ngục 之chi 相tướng 。 如như 善thiện 相tướng 師sư 別biệt 相tướng 無vô 謬mậu 。 故cố 名danh 相tướng 也dã 。 體thể 者giả 以dĩ 心tâm 為vi 體thể 。 心tâm 覺giác 苦khổ 樂lạc 故cố 以dĩ 當đương 體thể 。 譬thí 如như 釵thoa 鐺# 環hoàn 釧xuyến 之chi 殊thù 。 終chung 以dĩ 銀ngân 為vi 體thể 質chất 。 六lục 道đạo 之chi 色sắc 乃nãi 異dị 只chỉ 是thị 約ước 心tâm 。 故cố 心tâm 為vi 體thể 也dã 。 乃nãi 至chí 運vận 御ngự 名danh 力lực 。 緣duyên 山sơn 入nhập 火hỏa 皆giai 是thị 其kỳ 力lực 也dã 。 作tác 者giả 為vi 動động 曰viết 作tác 。 已dĩ 能năng 有hữu 力lực 即tức 有hữu 所sở 作tác 。 或hoặc 作tác 善thiện 作tác 惡ác 也dã 。 因nhân 者giả 業nghiệp 是thị 因nhân 也dã 。 緣duyên 者giả 假giả 藉tạ 為vi 緣duyên 也dã 。 如như 愛ái 潤nhuận 業nghiệp 因nhân 緣duyên 合hợp 也dã 。 果quả 者giả 習tập 果quả 也dã 。 如như 地địa 獄ngục 人nhân 前tiền 世thế 多đa 淫dâm 。 生sanh 地địa 獄ngục 中trung 。 還hoàn 約ước 多đa 淫dâm 見kiến 可khả 愛ái 境cảnh 。 即tức 往vãng 親thân 附phụ 名danh 習tập 果quả 也dã 。 報báo 者giả 報báo 果quả 也dã 。 昔tích 有hữu 淫dâm 罪tội 今kim 墮đọa 地địa 獄ngục 受thọ 燒thiêu 炙chích 之chi 苦khổ 。 名danh 報báo 果quả 也dã 。 本bổn 者giả 性tánh 德đức 法pháp 也dã 。 末mạt 者giả 修tu 得đắc 法Pháp 也dã 。 究cứu 竟cánh 等đẳng 者giả 攬lãm 修tu 得đắc 即tức 等đẳng 有hữu 性tánh 德đức 。 攬lãm 性tánh 德đức 即tức 具cụ 有hữu 修tu 得đắc 。 初sơ 後hậu 相tương/tướng 在tại 故cố 言ngôn 等đẳng 也dã 。 地địa 獄ngục 界giới 十thập 相tương/tướng 性tánh 既ký 如như 此thử 。 餘dư 九cửu 亦diệc 然nhiên 。
問vấn 。 當đương 界giới 有hữu 十thập 性tánh 相tướng 可khả 然nhiên 。 云vân 何hà 交giao 互hỗ 相tương 有hữu 。 餘dư 界giới 交giao 互hỗ 已dĩ 難nan 可khả 信tín 。 云vân 何hà 地địa 獄ngục 有hữu 佛Phật 性tánh 相tướng 本bổn 末mạt 耶da 。
答đáp 。 大đại 經Kinh 云vân 。 夫phu 有hữu 心tâm 者giả 皆giai 當đương 得đắc 三tam 菩Bồ 提Đề 。 如như 仙tiên 豫dự 殺sát 婆Bà 羅La 門Môn 即tức 有hữu 三tam 念niệm 。 又hựu 婆bà 藪tẩu 地địa 獄ngục 人nhân 好hảo/hiếu 高cao 剛cang 柔nhu 等đẳng 義nghĩa 。 雖tuy 在tại 地địa 獄ngục 佛Phật 性tánh 之chi 理lý 究cứu 竟cánh 不bất 失thất 。 故cố 知tri 地địa 獄ngục 界giới 即tức 有hữu 佛Phật 性tánh 。 佛Phật 相tương/tướng 者giả 即tức 是thị 性tánh 德đức 之chi 相tướng 也dã 。 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 菩Bồ 提Đề 相tướng 。 聖thánh 人nhân 鑑giám 之chi 冷lãnh 然nhiên 可khả 別biệt 也dã 。 體thể 者giả 即tức 是thị 地địa 獄ngục 界giới 心tâm 實thật 相tướng 理lý 也dã 。 力lực 者giả 法pháp 性tánh 十Thập 力Lực 變biến 通thông 大đại 用dụng 也dã 。 作tác 者giả 從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 師sư 子tử 筋cân 師sư 子tử 乳nhũ 也dã 。 因nhân 者giả 正chánh 因nhân 也dã 。 緣duyên 者giả 性tánh 德đức 緣duyên 了liễu 也dã 。 果quả 即tức 般Bát 若Nhã 菩Bồ 提Đề 大đại 果quả 也dã 。 報báo 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 果quả 果quả 也dã 。 本bổn 即tức 性tánh 德đức 。 末mạt 即tức 修tu 得đắc 。 等đẳng 者giả 修tu 得đắc 相tướng 貌mạo 在tại 性tánh 德đức 中trung 。 性tánh 德đức 中trung 亦diệc 具cụ 修tu 得đắc 相tướng 貌mạo 。 故cố 言ngôn 究cứu 竟cánh 等đẳng 也dã 。 大đại 經Kinh 云vân 。 雪Tuyết 山Sơn 之chi 中trung 。 有hữu 妙diệu 藥dược 王vương 亦diệc 有hữu 毒độc 草thảo 。 地địa 獄ngục 一nhất 界giới 尚thượng 具cụ 佛Phật 果Quả 性tánh 相tướng 十thập 法pháp 。 何hà 況huống 餘dư 界giới 耶da 。 地địa 獄ngục 互hỗ 有hữu 九cửu 界giới 。 餘dư 界giới 互hỗ 有hữu 亦diệc 如như 是thị 。 菩Bồ 薩Tát 深thâm 觀quán 十thập 。 法Pháp 界Giới 眾chúng 生sanh 。 千thiên 種chủng 性tánh 相tương/tướng 具cụ 在tại 一nhất 心tâm 。 遠viễn 討thảo 根căn 源nguyên 照chiếu 其kỳ 性tánh 德đức 之chi 惡ác 性tánh 德đức 之chi 善thiện 。 尚thượng 自tự 冷lãnh 然nhiên 。 何hà 況huống 不bất 照chiếu 修tu 得đắc 善thiện 惡ác 耶da 。 如như 見kiến 雪Tuyết 山Sơn 藥dược 王vương 毒độc 草thảo 。 以dĩ 觀quán 性tánh 德đức 惡ác 毒độc 惻trắc 愴sảng 憐lân 愍mẫn 。 起khởi 大đại 悲bi 心tâm 。 欲dục 拔bạt 其kỳ 苦khổ 。 以dĩ 觀quán 性tánh 德đức 善thiện 樂lạc 愛ái 念niệm 歡hoan 喜hỷ 。 起khởi 大đại 慈từ 心tâm 。 欲dục 與dữ 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 十thập 法Pháp 界Giới 收thu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 罄khánh 無vô 不bất 盡tận 。 緣duyên 此thử 眾chúng 生sanh 假giả 名danh 修tu 慈từ 。 豈khởi 非phi 眾chúng 生sanh 慈từ 普phổ 耶da 。
問vấn 。 地địa 獄ngục 界giới 重trọng/trùng 苦khổ 未vị 拔bạt 。 云vân 何hà 言ngôn 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 耶da 。
答đáp 。 眾chúng 生sanh 入nhập 地địa 獄ngục 。 時thời 多đa 起khởi 三tam 念niệm 。 菩Bồ 薩Tát 承thừa 機cơ 即tức 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 。 故cố 言ngôn 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 能năng 大đại 悲bi 代đại 受thọ 苦khổ 。 令linh 其kỳ 休hưu 息tức 。 餘dư 界giới 苦khổ 輕khinh 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 可khả 解giải 。 二nhị 法pháp 緣duyên 慈từ 者giả 。 觀quán 十thập 法Pháp 界Giới 性tánh 相tướng 。 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 。 悉tất 皆giai 虛hư 空không 。 十thập 法Pháp 界Giới 假giả 名danh 假giả 名danh 皆giai 空không 。 十thập 法Pháp 界Giới 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 行hành 識thức 皆giai 空không 。 十thập 法Pháp 界Giới 處xứ 所sở 。 處xử 所sở 皆giai 空không 。 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 無vô 有hữu 真chân 實thật 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 終chung 歸quy 於ư 空không 。 眾chúng 生sanh 云vân 何hà 彊cường/cưỡng/cương 計kế 為vi 實thật 。 良lương 以dĩ 眾chúng 生sanh 不bất 覺giác 不bất 知tri 。 為vi 苦khổ 為vi 惱não 。 不bất 得đắc 無vô 為vi 。 寂tịch 滅diệt 之chi 樂lạc 。 拔bạt 其kỳ 此thử 苦khổ 。 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 欲dục 與dữ 其kỳ 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 起khởi 大đại 慈từ 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 如như 此thử 法pháp 。 即tức 真chân 實thật 慈từ 也dã 。 若nhược 緣duyên 一nhất 法Pháp 界Giới 法pháp 起khởi 慈từ 者giả 可khả 不bất 名danh 普phổ 。 今kim 緣duyên 十thập 法Pháp 界Giới 法pháp 豈khởi 非phi 普phổ 耶da 。 是thị 名danh 法pháp 緣duyên 慈từ 普phổ 也dã 。 三tam 無vô 緣duyên 慈từ 者giả 。 若nhược 緣duyên 十thập 法Pháp 界Giới 性tánh 相tướng 。 等đẳng 差sai 別biệt 假giả 名danh 。 此thử 假giả 則tắc 非phi 假giả 。 十thập 法Pháp 界Giới 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 空không 則tắc 非phi 空không 。 非phi 假giả 故cố 不bất 緣duyên 十thập 。 法Pháp 界Giới 性tánh 相tướng 。 非phi 空không 故cố 不bất 緣duyên 十thập 法Pháp 界Giới 之chi 真chân 。 既ký 遮già 此thử 二nhị 邊biên 。 無vô 住trụ 無vô 著trước 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 亦diệc 無vô 中trung 可khả 緣duyên 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 如như 是thị 觀quan 時thời 。 雖tuy 不bất 緣duyên 於ư 空không 假giả 。 任nhậm 運vận 雙song 照chiếu 二nhị 邊biên 。 起khởi 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 拔bạt 二nhị 死tử 之chi 苦khổ 。 與dữ 中trung 道đạo 之chi 樂lạc 。 如như 磁từ 石thạch 吸hấp 鐵thiết 。 無vô 有hữu 教giáo 者giả 自tự 然nhiên 相tương 應ứng 。 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 吸hấp 三tam 諦đế 機cơ 更cánh 無vô 差sai 忒thất 。 不bất 須tu 作tác 念niệm 故cố 言ngôn 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 也dã 。 行hành 者giả 始thỉ 於ư 凡phàm 地địa 修tu 此thử 慈từ 悲bi 。 即tức 得đắc 入nhập 於ư 。 五ngũ 品phẩm 弟đệ 子tử 。 觀quán 行hành 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 進tiến 入nhập 十thập 信tín 位vị 相tương 似tự 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 入nhập 於ư 十thập 住trụ 。 方phương 是thị 分phần/phân 證chứng 。 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 乃nãi 至chí 等đẳng 覺giác 隣lân 極cực 慈từ 悲bi 熏huân 眾chúng 生sanh 。 不bất 動động 如như 明minh 鏡kính 。 無vô 念niệm 如như 磁từ 石thạch 任nhậm 運vận 吸hấp 鐵thiết 。 故cố 名danh 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 三tam 諦đế 具cụ 足túc 名danh 之chi 為vi 普phổ 。 通thông 至chí 中trung 道đạo 故cố 稱xưng 為vi 門môn 也dã 。 二nhị 弘hoằng 誓thệ 普phổ 者giả 。 弘hoằng 名danh 為vi 廣quảng 。 誓thệ 名danh 為vi 制chế 。 願nguyện 名danh 要yếu 求cầu 。 是thị 故cố 制chế 御ngự 其kỳ 心tâm 。 廣quảng 求cầu 勝thắng 法Pháp 。 故cố 名danh 弘hoằng 誓thệ 也dã 。 弘hoằng 誓thệ 本bổn 成thành 慈từ 悲bi 。 慈từ 悲bi 既ký 緣duyên 苦khổ 樂lạc 弘hoằng 誓thệ 亦diệc 約ước 四Tứ 諦Đế 。 若nhược 見kiến 苦Khổ 諦Đế 逼bức 迫bách 楚sở 毒độc 辛tân 酸toan 。 緣duyên 此thử 起khởi 誓thệ 故cố 言ngôn 未vị 度độ 令linh 度độ 也dã 。 若nhược 見kiến 集Tập 諦Đế 顛điên 倒đảo 流lưu 轉chuyển 迷mê 惑hoặc 繫hệ 縛phược 。 生sanh 死tử 浩hạo 然nhiên 而nhi 無vô 涯nhai 畔bạn 。 甚thậm 可khả 哀ai 傷thương 約ước 此thử 起khởi 誓thệ 故cố 言ngôn 未vị 解giải 令linh 解giải 也dã 。 清thanh 淨tịnh 之chi 道Đạo 。 眾chúng 生sanh 不bất 識thức 。 行hành 此thử 道đạo 者giả 能năng 出xuất 生sanh 死tử 。 至chí 安an 樂lạc 地địa 。 欲dục 示thị 眾chúng 生sanh 立lập 於ư 此thử 道đạo 。 故cố 言ngôn 未vị 安an 令linh 安an 。 滅diệt 煩phiền 惱não 處xứ 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 子tử 果quả 縛phược 斷đoạn 獲hoạch 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 約ước 此thử 起khởi 誓thệ 故cố 云vân 未vị 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 死tử 因nhân 難nạn/nan 識thức 苦khổ 果quả 易dị 知tri 。 故cố 先tiên 果quả 後hậu 因nhân 。 涅Niết 槃Bàn 理lý 妙diệu 須tu 方phương 便tiện 善thiện 。 故cố 先tiên 因nhân 後hậu 果quả 。 大đại 經Kinh 云vân 。 不bất 解giải 鑽toàn 搖dao 漿tương 猶do 難nan 得đắc 況huống 復phục 生sanh 酥tô 醍đề 醐hồ 。 如như 此thử 四tứ 意ý 但đãn 一nhất 往vãng 。 只chỉ 迷mê 心tâm 起khởi 業nghiệp 業nghiệp 即tức 感cảm 果quả 。 欲dục 識thức 果quả 源nguyên 知tri 果quả 因nhân 集tập 。 制chế 心tâm 息tức 業nghiệp 則tắc 生sanh 死tử 輪luân 壞hoại 。 煩phiền 惱não 調điều 伏phục 。 名danh 之chi 為vi 道Đạo 。 修tu 行hành 不bất 懈giải 苦khổ 忍nhẫn 明minh 發phát 。 子tử 果quả 俱câu 斷đoạn 證chứng 盡tận 無vô 生sanh 。 名danh 之chi 為vi 滅Diệt 。 雖tuy 有hữu 四tứ 別biệt 終chung 是thị 一nhất 念niệm 。 更cánh 非phi 異dị 法pháp 。 四Tứ 諦Đế 既ký 爾nhĩ 弘hoằng 誓thệ 亦diệc 然nhiên 。 次thứ 明minh 普phổ 不bất 普phổ 者giả 。 若nhược 凡phàm 夫phu 既ký 厭yếm 下hạ 攀phàn 上thượng 。 約ước 此thử 立lập 誓thệ 是thị 不bất 名danh 普phổ 。 二Nhị 乘Thừa 見kiến 三tam 界giới 火hỏa 宅trạch 。 畏úy 此thử 修tu 道Đạo 。 此thử 乃nãi 見kiến 分phân 段đoạn 四Tứ 諦Đế 亦diệc 不bất 名danh 普phổ 。 若nhược 別biệt 教giáo 先tiên 約ước 分phân 段đoạn 次thứ 約ước 變biến 易dị 此thử 亦diệc 非phi 普phổ 。 若nhược 圓viên 教giáo 菩Bồ 薩Tát 於ư 一nhất 心tâm 中trung 。 照chiếu 一nhất 切thiết 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 遍biến 知tri 凡phàm 夫phu 見kiến 愛ái 即tức 有hữu 作tác 之chi 集tập 。 二Nhị 乘Thừa 著trước 空không 即tức 無vô 作tác 之chi 集tập 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 法pháp 名danh 無vô 染nhiễm 。 若nhược 染nhiễm 於ư 法pháp 。 是thị 名danh 染nhiễm 法pháp 。 非phi 求cầu 法Pháp 也dã 。 又hựu 云vân 。 結kết 習tập 未vị 盡tận 。 華hoa 則tắc 著trước 身thân 。 即tức 是thị 變biến 易dị 之chi 惑hoặc 全toàn 未vị 除trừ 也dã 。 大đại 經Kinh 云vân 。 汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 未vị 為vi 正Chánh 法Pháp 除trừ 諸chư 結kết 使sử 。 即tức 無vô 作tác 集tập 也dã 。 乃nãi 至chí 順thuận 道Đạo 法Pháp 愛ái 生sanh 亦diệc 是thị 無vô 作tác 集tập 也dã 。 是thị 名danh 遍biến 知tri 集tập 。 遍biến 知tri 苦khổ 者giả 。 以dĩ 有hữu 集tập 故cố 即tức 能năng 招chiêu 苦khổ 報báo 。 有hữu 作tác 之chi 集tập 招chiêu 分phân 段đoạn 苦khổ 。 無vô 作tác 之chi 集tập 招chiêu 變biến 易dị 苦khổ 。 即tức 知tri 苦Khổ 諦Đế 也dã 。 遍biến 知tri 對đối 治trị 苦khổ 集tập 之chi 道đạo 滅diệt 。 從tùng 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 不bất 動động 不bất 出xuất 。 二Nhị 乘Thừa 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 通thông 至chí 有hữu 餘dư 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 通thông 教giáo 亦diệc 爾nhĩ 。 別biệt 教giáo 歷lịch 別biệt 通thông 至chí 常thường 住trụ 。 不bất 能năng 於ư 一nhất 道đạo 有hữu 無vô 量lượng 道đạo 。 不bất 名danh 普phổ 道đạo 。 圓viên 教giáo 中trung 道đạo 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 普phổ 賢hiền 觀quán 云vân 。 大Đại 乘Thừa 因nhân 者giả 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 修tu 如như 此thử 道đạo 名danh 為vi 圓viên 因nhân 稱xưng 為vi 普phổ 道đạo 。 故cố 所sở 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 究cứu 竟cánh 常thường 住trụ 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 永vĩnh 無vô 遺di 餘dư 。 譬thí 如như 劫kiếp 火hỏa 無vô 復phục 遺di 燼tẫn 。 故cố 名danh 普phổ 滅diệt 。 所sở 觀quán 四Tứ 諦Đế 既ký 周chu 。 緣duyên 諦đế 起khởi 誓thệ 何hà 得đắc 不bất 遍biến 。 故cố 稱xưng 弘hoằng 誓thệ 普phổ 也dã 。 私tư 用dụng 觀quán 十thập 法Pháp 界Giới 性tánh 德đức 修tu 得đắc 善thiện 惡ác 。 而nhi 起khởi 弘hoằng 誓thệ 論luận 普phổ 不bất 普phổ 。 自tự 是thị 一nhất 節tiết 大đại 義nghĩa 。 與dữ 四Tứ 諦Đế 語ngữ 異dị 故cố 逭# 用dụng 之chi 亦diệc 應ưng 善thiện 也dã 。 三Tam 明Minh 修tu 行hành 普phổ 。 先tiên 明minh 次thứ 第đệ 修tu 行hành 。 次thứ 明minh 不bất 次thứ 第đệ 修tu 行hành 。 具cụ 在tại 大đại 本bổn 行hạnh 妙diệu 中trung 。 四tứ 明minh 斷đoạn 惑hoặc 普phổ 者giả 。 若nhược 從tùng 假giả 入nhập 空không 止chỉ 斷đoạn 四tứ 住trụ 惑hoặc 。 華hoa 猶do 著trước 身thân 。 未vị 為vi 正Chánh 法Pháp 除trừ 諸chư 結kết 使sử 。 但đãn 離ly 虛hư 妄vọng 。 非phi 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 。 若nhược 從tùng 空không 入nhập 假giả 止chỉ 除trừ 塵trần 沙sa 。 不bất 依y 根căn 本bổn 而nhi 斷đoạn 亦diệc 不bất 名danh 普phổ 。 若nhược 空không 假giả 不bất 二nhị 正chánh 觀quán 中trung 道đạo 。 根căn 本bổn 既ký 傾khuynh 枝chi 條điều 自tự 去khứ 。 如như 覆phú 大đại 地địa 草thảo 木mộc 悉tất 碎toái 。 故cố 名danh 斷đoạn 惑hoặc 普phổ 也dã 。 五ngũ 入nhập 法Pháp 門môn 普phổ 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 若nhược 入nhập 一nhất 法Pháp 門môn 。 不bất 能năng 入nhập 二nhị 。 何hà 況huống 眾chúng 多đa 。 若nhược 修tu 歷lịch 別biệt 之chi 行hành 階giai 差sai 淺thiển 深thâm 。 我ngã 唯duy 知tri 此thử 。 一nhất 法Pháp 門môn 餘dư 不bất 能năng 知tri 者giả 。 此thử 亦diệc 非phi 普phổ 。 若nhược 入nhập 王vương 三tam 昧muội 一nhất 切thiết 。 悉tất 入nhập 其kỳ 中trung 。 譬thí 如như 王vương 來lai 必tất 有hữu 營doanh 從tùng 。 營doanh 從tùng 復phục 有hữu 營doanh 從tùng 。 王vương 三tam 昧muội 亦diệc 如như 是thị 。 入nhập 此thử 三tam 昧muội 。 一nhất 切thiết 三tam 昧muội 。 悉tất 入nhập 其kỳ 中trung 。 所sở 謂vị 三tam 諦đế 三tam 昧muội 。 三tam 諦đế 三tam 昧muội 復phục 有hữu 無vô 量lượng 。 法Pháp 門môn 而nhi 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 亦diệc 皆giai 悉tất 入nhập 王vương 三tam 昧muội 中trung 。 故cố 名danh 入nhập 法Pháp 門môn 普phổ 。 六lục 神thần 通thông 普phổ 者giả 。 若nhược 大đại 羅La 漢Hán 天thiên 眼nhãn 見kiến 大Đại 千Thiên 。 支chi 佛Phật 見kiến 百bách 佛Phật 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 恆Hằng 沙sa 佛Phật 土độ 。 皆giai 是thị 限hạn 量lượng 之chi 通thông 故cố 不bất 名danh 普phổ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 緣duyên 境cảnh 既ký 狹hiệp 發phát 通thông 亦diệc 小tiểu 。 今kim 圓viên 教giáo 菩Bồ 薩Tát 緣duyên 十thập 法Pháp 界Giới 境cảnh 發phát 通thông 。 遍biến 見kiến 十thập 法Pháp 界Giới 而nhi 無vô 限hạn 極cực 。 三tam 乘thừa 尚thượng 不bất 知tri 其kỳ 名danh 。 何hà 況huống 見kiến 其kỳ 境cảnh 界giới 。 眼nhãn 見kiến 既ký 爾nhĩ 餘dư 例lệ 可khả 知tri 。 神thần 通thông 妙diệu 中trung 當đương 廣quảng 說thuyết 。 七thất 方phương 便tiện 普phổ 者giả 。 進tiến 行hành 方phương 便tiện 是thị 道đạo 前tiền 方phương 便tiện 。 起khởi 用dụng 方phương 便tiện 是thị 道đạo 後hậu 方phương 便tiện 。 今kim 正chánh 明minh 道đạo 後hậu 方phương 便tiện 也dã 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 及cập 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 行hành 方phương 便tiện 。 入nhập 一nhất 法Pháp 門môn 。 若nhược 欲dục 化hóa 他tha 齊tề 其kỳ 所sở 得đắc 起khởi 用dụng 化hóa 物vật 。 道đạo 前tiền 道đạo 後hậu 俱câu 非phi 是thị 普phổ 。 圓viên 教giáo 菩Bồ 薩Tát 二nhị 諦đế 為vi 方phương 便tiện 。 收thu 得đắc 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 。 入nhập 中trung 道đạo 已dĩ 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 。 二nhị 諦đế 神thần 變biến 遍biến 十thập 法Pháp 界Giới 。 而nhi 於ư 法Pháp 身thân 。 無vô 所sở 損tổn 減giảm 。 道đạo 前tiền 道đạo 後hậu 皆giai 名danh 為vi 普phổ 。 八bát 說thuyết 法Pháp 普phổ 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 法Pháp 。 不bất 能năng 一nhất 時thời 。 遍biến 答đáp 眾chúng 聲thanh 。 又hựu 殊thù 方phương 異dị 俗tục 不bất 能năng 令linh 其kỳ 俱câu 解giải 。 大đại 經Kinh 云vân 。 拘Câu 絺Hy 羅La 於ư 聲Thanh 聞Văn 中trung 。 四tứ 無vô 礙ngại 辯biện 。 為vi 最tối 第đệ 一nhất 。 非phi 謂vị 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 今kim 圓viên 教giáo 人nhân 一nhất 音âm 演diễn 法pháp 。 隨tùy 類loại 得đắc 解giải 。 以dĩ 一nhất 妙diệu 音âm 。 遍biến 滿mãn 十thập 方phương 界giới 。 如như 修tu 羅la 琴cầm 隨tùy 人nhân 意ý 出xuất 聲thanh 。 故cố 名danh 說thuyết 法Pháp 。 說thuyết 法Pháp 妙diệu 中trung 廣quảng 說thuyết 。 九cửu 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 普phổ 者giả 。 就tựu 此thử 為vi 二nhị 。 一nhất 事sự 二nhị 理lý 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 不bất 為vi 供cúng 養dường 一nhất 佛Phật 。 一nhất 國quốc 土độ 微vi 塵trần 佛Phật 。 乃nãi 至chí 為vi 供cúng 養dường 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 佛Phật 。 能năng 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 安an 禪thiền 合hợp 掌chưởng 。 讚tán 諸chư 法Pháp 王Vương 。 以dĩ 身thân 命mạng 財tài 。 一nhất 切thiết 供cúng 具cụ 。 周chu 至chí 十thập 方phương 。 譬thí 如như 雲vân 雨vũ 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 也dã 。 理lý 解giải 者giả 。 圓viên 智trí 正chánh 觀quán 之chi 心tâm 名danh 為vi 覺giác 。 覺giác 即tức 是thị 佛Phật 義nghĩa 。 萬vạn 行hạnh 功công 德đức 熏huân 修tu 此thử 智trí 此thử 智trí 名danh 一nhất 切thiết 。 修tu 功công 德đức 資tư 供cung 此thử 智trí 。 即tức 是thị 供cúng 養dường 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 以dĩ 一nhất 食thực 施thí 一nhất 切thiết 。 故cố 云vân 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 普phổ 。 十thập 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 普phổ 者giả 。 譬thí 螢huỳnh 火hỏa 燈đăng 燭chúc 星tinh 月nguyệt 為vi 益ích 蓋cái 微vi 。 日nhật 光quang 照chiếu 世thế 。 一nhất 切thiết 卉hủy 木mộc 叢tùng 林lâm 。 遍biến 令linh 生sanh 長trưởng 華hoa 果quả 成thành 就tựu 。 外ngoại 道đạo 如như 螢huỳnh 火hỏa 二Nhị 乘Thừa 如như 燈đăng 燭chúc 。 通thông 教giáo 如như 星tinh 別biệt 教giáo 如như 月nguyệt 。 成thành 就tựu 義nghĩa 約ước 。 今kim 圓viên 教giáo 聖thánh 人nhân 慈từ 慧tuệ 饒nhiêu 潤nhuận 。 冥minh 顯hiển 兩lưỡng 益ích 。 而nhi 無vô 限hạn 量lượng 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 為vì 一nhất 眾chúng 生sanh 。 一nhất 國quốc 土độ 一nhất 方phương 眾chúng 生sanh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 乃nãi 為vi 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 說thuyết 佛Phật 剎sát 。 微vi 塵trần 國quốc 土độ 。 眾chúng 生sanh 發phát 心tâm 。 成thành 立lập 利lợi 益ích 一nhất 時thời 等đẳng 潤nhuận 。 譬thí 如như 大đại 雨vũ 。 一nhất 切thiết 四tứ 方phương 俱câu 下hạ 。 故cố 名danh 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 普phổ 。 普phổ 門môn 之chi 義nghĩa 何hà 量lượng 何hà 邊biên 豈khởi 可khả 窮cùng 盡tận 。 如như 淨tịnh 名danh 之chi 儔trù 。 不bất 能năng 受thọ 持trì 。 今kim 此thử 觀quán 世thế 音âm 普phổ 門môn 即tức 對đối 三tam 號hiệu 。 觀quán 即tức 是thị 覺giác 。 覺giác 名danh 為vi 佛Phật 。 世thế 音âm 是thị 境cảnh 。 境cảnh 即tức 是thị 如như 。 普phổ 門môn 即tức 正chánh 遍biến 知tri 。 此thử 之chi 三tam 義nghĩa 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 若nhược 見kiến 其kỳ 意ý 則tắc 自tự 在tại 說thuyết 也dã 。 私tư 就tựu 普phổ 門môn 品phẩm 搜sưu 十thập 普phổ 之chi 義nghĩa 。 證chứng 成thành 此thử 者giả 。 若nhược 如như 觀quán 音âm 愍mẫn 諸chư 四tứ 眾chúng 。 受thọ 其kỳ 瓔anh 珞lạc 者giả 。 諸chư 是thị 不bất 一nhất 之chi 名danh 。 愍mẫn 是thị 悲bi 傷thương 之chi 義nghĩa 。 此thử 即tức 慈từ 悲bi 普phổ 。 有hữu 慈từ 悲bi 任nhậm 運vận 有hữu 弘hoằng 誓thệ 普phổ 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 種chủng 種chủng 形hình 。 遊du 諸chư 國quốc 土độ 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 即tức 是thị 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 豈khởi 非phi 修tu 行hành 普phổ 。 自tự 既ký 無vô 縛phược 能năng 解giải 他tha 縛phược 。 自tự 既ký 無vô 毒độc 令linh 他tha 離ly 毒độc 。 一nhất 時thời 稱xưng 名danh 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 皆giai 是thị 偏thiên 悉tất 之chi 言ngôn 豈khởi 非phi 斷đoạn 惑hoặc 普phổ 。 普phổ 門môn 示thị 現hiện 。 即tức 是thị 入nhập 法Pháp 門môn 普phổ 。 方phương 便tiện 之chi 力lực 。 即tức 是thị 方phương 便tiện 普phổ 。 神thần 通thông 力lực 者giả 。 即tức 神thần 通thông 普phổ 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 即tức 說thuyết 法Pháp 普phổ 。 多đa 所sở 饒nhiêu 益ích 。 即tức 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 普phổ 。 分phân 作tác 二nhị 分phần 。 奉phụng 二nhị 如Như 來Lai 即tức 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 普phổ 。 如như 是thị 義nghĩa 意ý 悉tất 在tại 經kinh 文văn 。 故cố 引dẫn 以dĩ 為vi 證chứng 也dã 。 第đệ 二nhị 釋thích 體thể 者giả 。 以dĩ 靈linh 智trí 合hợp 。 法Pháp 身thân 為vi 體thể 。 若nhược 餘dư 經kinh 明minh 三Tam 身Thân 者giả 。 則tắc 單đơn 以dĩ 法Pháp 身thân 為vi 體thể 。 此thử 品phẩm 但đãn 有hữu 二nhị 身thân 義nghĩa 。 故cố 用dụng 理lý 智trí 合hợp 為vi 體thể 也dã 。 只chỉ 此thử 智trí 即tức 實thật 相tướng 理lý 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 無vô 靈linh 智trí 實thật 相tướng 隱ẩn 。 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 今kim 知tri 權quyền 實thật 相tướng 與dữ 理lý 不bất 二nhị 。 如như 左tả 右hữu 之chi 名danh 爾nhĩ 。 若nhược 明minh 實thật 相tướng 體thể 義nghĩa 。 廣quảng 出xuất 大đại 本bổn 玄huyền 義nghĩa 。 第đệ 三Tam 明Minh 宗tông 者giả 。 以dĩ 感cảm 應ứng 為vi 宗tông 。 十thập 界giới 之chi 機cơ 扣khấu 寂tịch 照chiếu 之chi 知tri 。 致trí 有hữu 前tiền 後hậu 感cảm 應ứng 之chi 益ích 。 益ích 文văn 雖tuy 廣quảng 直trực 將tương 感cảm 應ứng 往vãng 收thu 。 如như 牽khiên 綱cương 目mục 動động 。 所sở 以dĩ 用dụng 感cảm 應ứng 為vi 宗tông 。 餘dư 經kinh 或hoặc 用dụng 因nhân 果quả 為vi 宗tông 。 今kim 品phẩm 不bất 爾nhĩ 者giả 。 因nhân 果quả 語ngữ 通thông 從tùng 凡phàm 乃nãi 至chí 上thượng 地địa 。 各các 有hữu 因nhân 果quả 。 能năng 感cảm 所sở 感cảm 既ký 皆giai 有hữu 因nhân 果quả 。 但đãn 經kinh 文văn 意ý 似tự 不bất 至chí 此thử 。 機cơ 家gia 雖tuy 有hữu 因nhân 果quả 但đãn 以dĩ 感cảm 為vi 名danh 。 聖thánh 雖tuy 無vô 因nhân 果quả 但đãn 以dĩ 應ưng 為vi 名danh 。 則tắc 扶phù 文văn 義nghĩa 便tiện 也dã 。 感cảm 應ứng 義nghĩa 有hữu 六lục 。 一nhất 列liệt 名danh 。 二nhị 釋thích 相tương/tướng 。 三tam 釋thích 同đồng 異dị 。 四tứ 明minh 相tướng 對đối 。 五ngũ 明minh 普phổ 不bất 普phổ 。 六lục 辯biện 觀quán 心tâm 。 具cụ 在tại 大đại 本bổn 。
問vấn 。 若nhược 言ngôn 機cơ 者giả 。 是thị 微vi 善thiện 之chi 將tương 生sanh 。 惡ác 微vi 將tương 生sanh 亦diệc 是thị 機cơ 不phủ 。
答đáp 。 然nhiên 。
問vấn 。 機cơ 為vi 是thị 善thiện 為vi 不bất 善thiện 。 若nhược 已dĩ 是thị 善thiện 何hà 須tu 感cảm 聖thánh 。 若nhược 未vị 是thị 善thiện 那na 得đắc 言ngôn 善thiện 之chi 將tương 生sanh 。
答đáp 。 性tánh 善thiện 冥minh 伏phục 如như 蓮liên 華hoa 在tại 泥nê 。 聖thánh 人nhân 若nhược 應ưng 如như 日nhật 照chiếu 則tắc 出xuất 。
又hựu 問vấn 。 若nhược 言ngôn 機cơ 是thị 關quan 者giả 。 為vi 善thiện 關quan 不bất 善thiện 關quan 。 若nhược 已dĩ 是thị 善thiện 何hà 須tu 關quan 聖thánh 而nhi 成thành 善thiện 。 若nhược 非phi 是thị 善thiện 復phục 何hà 得đắc 關quan 聖thánh 而nhi 成thành 非phi 善thiện 。 凡phàm 聖thánh 條điều 然nhiên 何hà 曾tằng 相tương/tướng 關quan 。
答đáp 。 善thiện 關quan 於ư 大đại 慈từ 惡ác 關quan 於ư 大đại 悲bi 。 故cố 言ngôn 相tương/tướng 關quan 。
問vấn 。 若nhược 言ngôn 宜nghi 釋thích 機cơ 者giả 。 此thử 乃nãi 是thị 應ưng 家gia 觀quán 機cơ 用dụng 與dữ 之chi 言ngôn 。 那na 釋thích 感cảm 義nghĩa 。
答đáp 。 圓viên 蓋cái 圓viên 底để 互hỗ 得đắc 相tương/tướng 宜nghi 。
問vấn 。 為vi 用dụng 法Pháp 身thân 應ưng 為vi 用dụng 應ưng 身thân 應ưng 。 應ưng 身thân 無vô 常thường 此thử 則tắc 無vô 應ưng 。 法Pháp 身thân 若nhược 應ưng 此thử 則tắc 非phi 法Pháp 身thân 。
答đáp 。 法pháp 既ký 言ngôn 身thân 何hà 不bất 言ngôn 應ưng 。 應ưng 身thân 既ký 稱xưng 應ưng 何hà 意ý 不bất 應ưng 。 故cố 俱câu 應ưng 。
又hựu 問vấn 。 感cảm 應ứng 為vi 一nhất 為vi 異dị 。 若nhược 一nhất 感cảm 即tức 是thị 應ưng 凡phàm 便tiện 是thị 聖thánh 。 若nhược 異dị 則tắc 不bất 相tương 關quan 。
答đáp 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 而nhi 論luận 感cảm 應ứng 。
問vấn 。 感cảm 應ứng 為vi 虛hư 為vi 實thật 。 若nhược 是thị 實thật 者giả 。 凡phàm 夫phu 是thị 實thật 。 實thật 則tắc 何hà 可khả 化hóa 。 若nhược 言ngôn 是thị 虛hư 虛hư 何hà 所sở 化hóa 。
答đáp 。 云vân 云vân 。 以dĩ 他tha 。
問vấn 。 聖thánh 人nhân 是thị 所sở 感cảm 凡phàm 夫phu 是thị 能năng 感cảm 。 聖thánh 人nhân 是thị 能năng 應ưng 凡phàm 夫phu 是thị 所sở 應ưng 。 所sở 感cảm 非phi 是thị 感cảm 所sở 應ưng 非phi 是thị 應ưng 。 云vân 何hà 言ngôn 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 。
答đáp 。 所sở 感cảm 實thật 無vô 感cảm 從tùng 感cảm 名danh 所sở 感cảm 。 言ngôn 聖thánh 人nhân 是thị 所sở 感cảm 。 所sở 應ưng 實thật 無vô 應ưng 。 從tùng 應ưng 名danh 所sở 應ưng 。 言ngôn 凡phàm 夫phu 是thị 所sở 應ưng 。 還hoàn 是thị 感cảm 所sở 為vi 應ưng 能năng 。 應ưng 能năng 為vi 感cảm 所sở 。 亦diệc 是thị 應ưng 所sở 為vi 感cảm 能năng 。 感cảm 能năng 為vi 應ưng 所sở 。 既ký 無vô 感cảm 應ứng 之chi 實thật 。 亦diệc 無vô 感cảm 應ứng 之chi 異dị 。 不bất 異dị 而nhi 異dị 者giả 。 聖thánh 沒một 所sở 感cảm 目mục 為vi 能năng 應ưng 。 凡phàm 沒một 所sở 應ưng 目mục 為vi 能năng 感cảm 。 故cố 言ngôn 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 。 私tư 難nạn/nan 此thử 語ngữ 。 若nhược 實thật 無vô 感cảm 應ứng 之chi 異dị 。 今kim 聖thánh 沒một 能năng 感cảm 凡phàm 沒một 能năng 應ưng 。 何hà 不bất 聖thánh 沒một 能năng 應ưng 凡phàm 沒một 能năng 感cảm 。 若nhược 如như 此thử 則tắc 無vô 凡phàm 聖thánh 之chi 殊thù 。 若nhược 不bất 如như 此thử 感cảm 應ứng 便tiện 異dị 何hà 言ngôn 不bất 異dị 。 又hựu 感cảm 能năng 無vô 感cảm 能năng 之chi 實thật 。 而nhi 名danh 感cảm 能năng 者giả 何hà 不bất 名danh 應ưng 能năng 。 若nhược 應ưng 所sở 無vô 實thật 何hà 不bất 名danh 感cảm 所sở 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 無vô 凡phàm 聖thánh 感cảm 應ứng 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 則tắc 是thị 異dị 云vân 何hà 不bất 異dị 。 又hựu 難nạn/nan 。 若nhược 以dĩ 感cảm 能năng 為vi 應ưng 所sở 感cảm 所sở 為vi 應ưng 能năng 。 此thử 是thị 自tự 生sanh 義nghĩa 。 若nhược 能năng 應ưng 只chỉ 是thị 所sở 應ưng 能năng 感cảm 只chỉ 是thị 所sở 感cảm 。 還hoàn 是thị 自tự 生sanh 義nghĩa 。 若nhược 應ưng 能năng 生sanh 應ưng 所sở 感cảm 能năng 生sanh 感cảm 所sở 。 能năng 感cảm 生sanh 所sở 感cảm 所sở 感cảm 生sanh 能năng 感cảm 。 能năng 應ưng 生sanh 所sở 應ưng 所sở 應ưng 生sanh 能năng 應ưng 。 皆giai 是thị 從tùng 他tha 生sanh 。 豈khởi 非phi 他tha 性tánh 義nghĩa 。 若nhược 共cộng 生sanh 則tắc 二nhị 過quá 。 若nhược 離ly 二nhị 墮đọa 無vô 因nhân 過quá 。
問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 無vô 感cảm 應ứng 。
答đáp 。 聖thánh 人nhân 以dĩ 平bình 等đẳng 無vô 住trụ 法pháp 不bất 住trụ 感cảm 。 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 隨tùy 機cơ 應ưng 爾nhĩ 。
問vấn 。 妄vọng 執chấp 之chi 善thiện 能năng 感cảm 不phủ 。
答đáp 。 妄vọng 執chấp 是thị 惡ác 亦diệc 得đắc 感cảm 。
問vấn 。 妄vọng 執chấp 既ký 非phi 一nhất 應ưng 亦diệc 為vi 二nhị 。
答đáp 。 應ưng 本bổn 無vô 二nhị 為vi 緣duyên 何hà 所sở 不bất 作tác 。
問vấn 。 凡phàm 名danh 凡phàm 僻tích 。 善thiện 則tắc 招chiêu 樂nhạo/nhạc/lạc 惡ác 則tắc 感cảm 苦khổ 。 聖thánh 名danh 為vi 正chánh 。 正chánh 則tắc 非phi 善thiện 非phi 惡ác 。 非phi 苦khổ 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 善thiện 惡ác 之chi 僻tích 何hà 能năng 感cảm 非phi 善thiện 非phi 惡ác 之chi 正chánh 耶da 。
答đáp 。 正chánh 聖thánh 慈từ 悲bi 拔bạt 其kỳ 善thiện 惡ác 之chi 僻tích 。 令linh 入nhập 非phi 善thiện 非phi 惡ác 之chi 正chánh 。 故cố 有hữu 感cảm 應ứng 。
第đệ 四tứ 慈từ 悲bi 利lợi 物vật 為vi 用dụng 者giả 。 二nhị 智trí 不bất 當đương 用dụng 耶da 。
答đáp 。 二nhị 智trí 語ngữ 通thông 今kim 別biệt 附phụ 文văn 。 以dĩ 盛thịnh 明minh 隱ẩn 顯hiển 之chi 益ích 。 故cố 以dĩ 此thử 當đương 用dụng 爾nhĩ 。 他tha 釋thích 。 法Pháp 身thân 冥minh 益ích 為vi 常thường 。 應ưng 身thân 暫tạm 出xuất 還hoàn 沒một 為vi 無vô 常thường 。 今kim 明minh 。 法Pháp 身thân 常thường 寂tịch 而nhi 恆hằng 照chiếu 此thử 理lý 宜nghi 然nhiên 。 應ưng 身thân 處xứ 處xứ 利lợi 益ích 未vị 嘗thường 休hưu 廢phế 亦diệc 是thị 常thường 義nghĩa 。 若nhược 言ngôn 有hữu 應ưng 不bất 應ưng 以dĩ 為vi 無vô 常thường 者giả 。 法Pháp 身thân 亦diệc 有hữu 益ích 無vô 益ích 。 故cố 知tri 俱câu 是thị 常thường 無vô 常thường 俱câu 有hữu 冥minh 顯hiển 。 如như 日nhật 月nguyệt 共cộng 照chiếu 一nhất 虧khuy 一nhất 盈doanh 。 如Như 來Lai 恆hằng 以dĩ 常thường 無vô 常thường 二nhị 法pháp 熏huân 修tu 眾chúng 生sanh 。 故cố 言ngôn 二nhị 鳥điểu 雙song 遊du 。 而nhi 呼hô 為vi 常thường 無vô 常thường 爾nhĩ 。 譬thí 如như 種chúng 植thực 或hoặc 假giả 外ngoại 日nhật 風phong 雨vũ 內nội 有hữu 土thổ/độ 氣khí 煖noãn 潤nhuận 。 而nhi 萬vạn 物vật 得đắc 增tăng 冥minh 顯hiển 兩lưỡng 益ích 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 中trung 應ứng 用dụng 王vương 三tam 昧muội 十thập 番phiên 破phá 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 以dĩ 辯biện 慈từ 悲bi 益ích 物vật 之chi 用dụng 。 具cụ 在tại 大đại 本bổn 玄huyền 中trung 。
問vấn 。 觀quán 音âm 利lợi 物vật 廣quảng 大đại 如như 此thử 。 為vi 已dĩ 成thành 佛Phật 。 猶do 是thị 菩Bồ 薩Tát 。
答đáp 。 本bổn 地địa 難nan 知tri 而nhi 經kinh 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 如như 觀quán 音âm 受thọ 記ký 經kinh 明minh 。 觀quán 音âm 勢thế 至chí 。 得đắc 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 周chu 旋toàn 往vãng 返phản 。 十thập 方phương 化hóa 物vật 。 昔tích 於ư 金Kim 光Quang 師Sư 子Tử 遊Du 戲Hí 如Như 來Lai 。 國quốc 王vương 名danh 威uy 德đức 。 化hóa 生sanh 二nhị 子tử 。 左tả 名danh 寶bảo 意ý 即tức 是thị 觀quán 音âm 。 右hữu 名danh 寶bảo 尚thượng 即tức 是thị 勢thế 至chí 。 往vãng 問vấn 佛Phật 何hà 供cúng 養dường 勝thắng 。
佛Phật 言ngôn 。
當đương 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 從tùng 如Như 來Lai 初sơ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 次thứ 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 後hậu 當đương 成thành 正chánh 覺giác 。 觀quán 音âm 名danh 普phổ 光quang 功công 德đức 山sơn 王vương 。 勢thế 至chí 名danh 善thiện 住trụ 功công 德đức 寶bảo 王vương 。 又hựu 如Như 來Lai 藏tạng 經Kinh 亦diệc 云vân 。 觀quán 音âm 文Văn 殊Thù 皆giai 未vị 成thành 佛Phật 。 若nhược 觀quán 音âm 三tam 昧muội 經Kinh 云vân 。 先tiên 已dĩ 成thành 佛Phật 號hiệu 正Chánh 法Pháp 明Minh 如Như 來Lai 。 釋Thích 迦Ca 為vi 彼bỉ 佛Phật 作tác 苦khổ 行hạnh 弟đệ 子tử 。 二nhị 文văn 相tương/tướng 乖quai 。 此thử 言ngôn 云vân 何hà 。 乃nãi 是thị 四tứ 悉tất 檀đàn 化hóa 物vật 。 不bất 可khả 求cầu 其kỳ 實thật 也dã 。 第đệ 五ngũ 明minh 教giáo 相tương/tướng 者giả 。 夫phu 觀quán 音âm 經kinh 部bộ 黨đảng 甚thậm 多đa 。 或hoặc 請thỉnh 觀quán 世thế 音âm 。 觀quán 音âm 受thọ 記ký 觀quán 音âm 三tam 昧muội 。 觀quán 音âm 懺sám 悔hối 。 大đại 悲bi 雄hùng 猛mãnh 觀Quán 世Thế 音Âm 等đẳng 不bất 同đồng 。 今kim 所sở 傳truyền 者giả 即tức 是thị 一nhất 千thiên 五ngũ 百bách 三tam 十thập 言ngôn 法pháp 華hoa 之chi 一nhất 品phẩm 。 而nhi 別biệt 傳truyền 者giả 。 乃nãi 是thị 曇đàm 摩ma 羅la 讖sấm 法Pháp 師sư 亦diệc 號hiệu 伊y 波ba 勒lặc 菩Bồ 薩Tát 。 遊du 化hóa 葱thông 嶺lĩnh 來lai 至chí 河hà 西tây 。 河hà 西tây 王vương 沮trở 渠cừ 蒙mông 遜tốn 歸quy 命mạng 正Chánh 法Pháp 。 兼kiêm 有hữu 疾tật 患hoạn 以dĩ 告cáo 法Pháp 師sư 。 師sư 云vân 。 觀quán 世thế 音âm 與dữ 此thử 土thổ/độ 有hữu 緣duyên 。 乃nãi 令linh 誦tụng 念niệm 患hoạn 苦khổ 即tức 除trừ 。 因nhân 是thị 別biệt 傅phó/phụ 一nhất 品phẩm 流lưu 通thông 部bộ 外ngoại 也dã 。 此thử 品phẩm 是thị 法pháp 華hoa 流lưu 通thông 分phần/phân 。 既ký 通thông 於ư 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 之chi 教giáo 。 令linh 冥minh 顯hiển 兩lưỡng 益ích 被bị 於ư 將tương 來lai 。 以dĩ 十thập 法Pháp 界Giới 身thân 圓viên 應ưng 一nhất 切thiết 。 使sử 得đắc 解giải 脫thoát 。 圓viên 人nhân 秉bỉnh 於ư 圓viên 法pháp 流lưu 通thông 此thử 圓viên 教giáo 故cố 。 即tức 是thị 流lưu 通thông 圓viên 教giáo 相tương/tướng 也dã 。 五ngũ 味vị 為vi 論luận 即tức 是thị 流lưu 通thông 醍đề 醐hồ 味vị 也dã 。
問vấn 。 文văn 云vân 。 方phương 便tiện 之chi 力lực 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 說thuyết 亦diệc 應ưng 異dị 。 何hà 得đắc 是thị 圓viên 教giáo 相tương/tướng 。
答đáp 。 就tựu 能năng 說thuyết 之chi 人nhân 為vi 圓viên 。 弘hoằng 圓viên 教giáo 遍biến 逗đậu 法Pháp 界Giới 之chi 機cơ 。 機cơ 雖tuy 不bất 同đồng 不bất 可khả 令linh 能năng 秉bỉnh 法pháp 人nhân 隨tùy 機cơ 而nhi 遍biến 。 例lệ 如như 佛Phật 於ư 一Nhất 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 豈khởi 可khả 令linh 佛Phật 便tiện 是thị 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 耶da 。 又hựu 付phó 囑chúc 云vân 。 若nhược 人nhân 深thâm 信tín 解giải 者giả 。 為vi 說thuyết 此thử 經Kinh 。 若nhược 不bất 信tín 者giả 。 於ư 餘dư 深thâm 法Pháp 中trung 。 示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ 。 既ký 奉phụng 佛Phật 旨chỉ 圓viên 逗đậu 萬vạn 機cơ 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 只chỉ 是thị 流lưu 通thông 圓viên 教giáo 。
又hựu 問vấn 。
能năng 說thuyết 人nhân 圓viên 於ư 教giáo 亦diệc 圓viên 。 行hành 人nhân 機cơ 異dị 此thử 人nhân 稟bẩm 何hà 教giáo 耶da 。 若nhược 稟bẩm 偏thiên 教giáo 與dữ 鹿lộc 苑uyển 人nhân 同đồng 若nhược 稟bẩm 圓viên 教giáo 機cơ 亦diệc 應ưng 。 一nhất 答đáp 昔tích 鹿lộc 苑uyển 佛Phật 未vị 發phát 本bổn 顯hiển 迹tích 。 不bất 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 。 人nhân 法pháp 未vị 圓viên 。 所sở 稟bẩm 方phương 便tiện 不bất 得đắc 稱xưng 圓viên 。 今kim 經kinh 已dĩ 開khai 顯hiển 權quyền 實thật 。 雖tuy 是thị 種chủng 種chủng 身thân 本bổn 迹tích 不bất 思tư 議nghị 一nhất 。 雖tuy 說thuyết 種chủng 種chủng 法Pháp 。 為vi 開khai 圓viên 道đạo 。 於ư 義nghĩa 無vô 咎cữu 。
問vấn 。 上thượng 文văn 云vân 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 此thử 中trung 那na 言ngôn 以dĩ 方phương 便tiện 。
答đáp 。 上thượng 正chánh 顯hiển 實thật 故cố 言ngôn 其kỳ 捨xả 。 此thử 中trung 論luận 用dụng 故cố 言ngôn 示thị 現hiện 。 體thể 用dụng 不bất 思tư 議nghị 一nhất 也dã 。
觀Quán 音Âm 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 下hạ