Quán Âm Huyền Nghĩa – Quyển 1 – Tạng Thư Phật Học

Chuẩn
Leave a comment

觀Quán 音Âm 玄Huyền 義Nghĩa
Quyển 1
隋Tùy 智Trí 顗說Thuyết 灌Quán 頂Đảnh 記Ký

觀Quán 音Âm 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 上thượng

隋tùy 天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 說thuyết 。門môn 人nhân 灌quán 頂đảnh 記ký 。

夫phu 法Pháp 界Giới 圓viên 融dung 像tượng 無vô 所sở 像tượng 。真Chân 如Như 清thanh 淨tịnh 化hóa 無vô 所sở 化hóa 。雖tuy 像tượng 無vô 所sở 像tượng 無vô 所sở 而nhi 不bất 像tượng 。化hóa 無vô 所sở 化hóa 無vô 所sở 而nhi 不bất 化hóa 。故cố 無vô 在tại 無vô 不bất 在tại 。化hóa 應ưng 九cửu 道đạo 之chi 身thân 。處xử 有hữu 不bất 永vĩnh 寂tịch 入nhập 不bất 二nhị 之chi 旨chỉ 。是thị 以dĩ 三tam 業nghiệp 致trí 請thỉnh 蒙mông 脫thoát 苦khổ 涯nhai 。四tứ 弘hoằng 為vi 誓thệ 使sử 霑triêm 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 。故cố 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。受thọ 無vô 畏úy 之chi 名danh 。寶Bảo 藏Tạng 佛Phật 所sở 。稟bẩm 觀quán 音âm 之chi 目mục 。已dĩ 成thành 種chủng 覺giác 號hiệu 正Chánh 法Pháp 明minh 。次thứ 當đương 補bổ 處xứ 。稱xưng 為vi 普phổ 光quang 功công 德đức 。其kỳ 本bổn 迹tích 若nhược 此thử 寧ninh 可khả 測trắc 知tri 。方phương 便tiện 隨tùy 緣duyên 趣thú 舉cử 一nhất 名danh 耳nhĩ 。今kim 言ngôn 觀quán 世thế 音âm 者giả 。西tây 土thổ/độ 正chánh 音âm 名danh 阿a 耶da 婆bà 婁lâu 吉cát 低đê 輸du 。此thử 言ngôn 觀quán 世thế 音âm 。能năng 所sở 圓viên 融dung 有hữu 無vô 兼kiêm 暢sướng 。照chiếu 窮cùng 正chánh 性tánh 察sát 其kỳ 本bổn 末mạt 。故cố 稱xưng 觀quán 也dã 。世thế 音âm 者giả 是thị 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 也dã 。萬vạn 像tượng 流lưu 動động 隔cách 別biệt 不bất 同đồng 。類loại 音âm 殊thù 唱xướng 俱câu 蒙mông 離ly 苦khổ 。菩Bồ 薩Tát 弘hoằng 慈từ 。一nhất 時thời 普phổ 救cứu 。皆giai 令linh 解giải 脫thoát 。故cố 曰viết 觀quán 世thế 音âm 。此thử 即tức 境cảnh 智trí 雙song 舉cử 能năng 所sở 合hợp 標tiêu 。經kinh 者giả 由do 義nghĩa 。文văn 理lý 表biểu 發phát 織chức 成thành 行hành 者giả 之chi 心tâm 。故cố 曰viết 經kinh 。普phổ 門môn 者giả 普phổ 是thị 遍biến 義nghĩa 門môn 曰viết 能năng 通thông 。用dụng 一nhất 實thật 相tướng 開khai 十thập 普phổ 門môn 。無vô 所sở 障chướng 閡ngại 。故cố 稱xưng 普phổ 門môn 。品phẩm 者giả 類loại 也dã 義nghĩa 類loại 相tương 從tùng 故cố 名danh 為vi 品phẩm 也dã 。大đại 部bộ 既ký 有hữu 五ngũ 章chương 明minh 義nghĩa 。今kim 品phẩm 例lệ 為vi 此thử 釋thích 。五ngũ 意ý 者giả 。一nhất 釋thích 名danh 。二nhị 出xuất 體thể 。三Tam 明Minh 宗tông 。四tứ 辯biện 用dụng 。五ngũ 教giáo 相tương/tướng 。釋thích 名danh 為vi 二nhị 。一nhất 通thông 釋thích 。二nhị 別biệt 釋thích 。通thông 者giả 人nhân 法pháp 合hợp 明minh 。別biệt 者giả 人nhân 法pháp 各các 辯biện 。何hà 故cố 爾nhĩ 。緣duyên 有hữu 利lợi 鈍độn 說thuyết 有hữu 廣quảng 略lược 。今kim 就tựu 通thông 釋thích 為vi 四tứ 。一nhất 列liệt 名danh 。二nhị 次thứ 第đệ 。三tam 解giải 釋thích 。四tứ 料liệu 簡giản 。一nhất 列liệt 名danh 者giả 十thập 義nghĩa 以dĩ 為vi 通thông 釋thích 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。至chí 理lý 清thanh 淨tịnh 無vô 名danh 。無vô 相tướng 非phi 法pháp 非phi 人nhân 。過quá 諸chư 數số 量lượng 。非phi 一nhất 二nhị 三tam 。但đãn 妙diệu 理lý 虛hư 通thông 無vô 名danh 相tướng 中trung 假giả 名danh 相tướng 說thuyết 。故cố 立lập 無vô 名danh 之chi 名danh 。假giả 稱xưng 人nhân 法pháp 。雖tuy 非phi 數số 量lượng 亦diệc 論luận 數số 量lượng 。故cố 大đại 論luận 云vân 。般Bát 若Nhã 是thị 一nhất 法pháp 佛Phật 說thuyết 種chủng 種chủng 名danh 。隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 類loại 。為vi 之chi 立lập 異dị 字tự 。今kim 處xứ 中trung 說thuyết 。略lược 用dụng 十thập 義nghĩa 以dĩ 釋thích 通thông 意ý 也dã 。十thập 義nghĩa 者giả 。一nhất 人nhân 法pháp 。二nhị 慈từ 悲bi 。三tam 福phước 慧tuệ 。四tứ 真chân 應ưng 。五ngũ 藥dược 珠châu 。六lục 冥minh 顯hiển 。七thất 權quyền 實thật 。八bát 本bổn 迹tích 。九cửu 緣duyên 了liễu 。十thập 智trí 斷đoạn 。第đệ 二nhị 次thứ 第đệ 者giả 。此thử 有hữu 兩lưỡng 意ý 。一nhất 約ước 觀quán 明minh 次thứ 第đệ 。二nhị 約ước 教giáo 明minh 次thứ 第đệ 。約ước 觀quán 則tắc 總tổng 初sơ 中trung 後hậu 心tâm 因nhân 圓viên 果quả 滿mãn 。約ước 教giáo 則tắc 該cai 括quát 漸tiệm 頓đốn 小tiểu 大đại 諸chư 經kinh 。約ước 觀quán 以dĩ 人nhân 法pháp 為vi 初sơ 者giả 。欲dục 明minh 觀quán 行hành 必tất 有hữu 其kỳ 人nhân 人nhân 必tất 秉bỉnh 法pháp 。譬thí 如như 人nhân 受thọ 一nhất 期kỳ 果quả 報báo 攬lãm 陰ấm 成thành 人nhân 。雖tuy 具cụ 無vô 量lượng 德đức 行hạnh 。必tất 先tiên 標tiêu 名danh 字tự 。故cố 以dĩ 人nhân 法pháp 居cư 初sơ 。意ý 亦diệc 例lệ 此thử 。人nhân 法pháp 居cư 九cửu 義nghĩa 之chi 初sơ 可khả 爾nhĩ 。何hà 意ý 乘thừa 以dĩ 人nhân 法pháp 為vi 次thứ 耶da 。此thử 須tu 據cứ 經kinh 。經Kinh 云vân 。以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 。即tức 前tiền 辯biện 人nhân 。後hậu 云vân 方phương 便tiện 之chi 力lực 。普phổ 門môn 示thị 現hiện 。即tức 卻khước 論luận 於ư 法pháp 人nhân 能năng 秉bỉnh 法pháp 。故cố 言ngôn 人nhân 法pháp 也dã 。二nhị 次thứ 慈từ 悲bi 者giả 。良lương 由do 觀quán 音âm 之chi 人nhân 觀quán 於ư 實thật 相tướng 普phổ 門môn 之chi 法pháp 。達đạt 於ư 非phi 人nhân 非phi 法pháp 實thật 相tướng 之chi 理lý 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。此thử 理lý 圓viên 足túc 。無vô 有hữu 缺khuyết 減giảm 。云vân 何hà 眾chúng 生sanh 。理lý 具cụ 情tình 迷mê 顛điên 倒đảo 苦khổ 惱não 。既ký 觀quán 是thị 已dĩ 即tức 起khởi 慈từ 悲bi 。誓thệ 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。是thị 故cố 明minh 慈từ 悲bi 也dã 。

復phục 次thứ 若nhược 就tựu 言ngôn 說thuyết 為vi 便tiện 。初sơ 慈từ 後hậu 悲bi 。亦diệc 是thị 就tựu 菩Bồ 薩Tát 本bổn 懷hoài 欲dục 大đại 慈từ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。既ký 不bất 得đắc 樂lạc 次thứ 大đại 悲bi 拔bạt 苦khổ 。故cố 初sơ 慈từ 後hậu 悲bi 。若nhược 從tùng 用dụng 次thứ 第đệ 者giả 。初sơ 以dĩ 大đại 悲bi 拔bạt 苦khổ 。後hậu 方phương 以dĩ 大đại 慈từ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。又hựu 就tựu 行hành 者giả 先tiên 脫thoát 苦khổ 後hậu 蒙mông 樂nhạo/nhạc/lạc 。故cố 先tiên 悲bi 後hậu 慈từ 。今kim 從tùng 前tiền 義nghĩa 次thứ 第đệ 也dã 。三tam 福phước 慧tuệ 者giả 初sơ 則tắc 人nhân 法pháp 相tướng 成thành 此thử 據cứ 其kỳ 信tín 。次thứ 則tắc 慈từ 悲bi 與dữ 拔bạt 者giả 此thử 明minh 其kỳ 願nguyện 。欲dục 滿mãn 此thử 願nguyện 。必tất 須tu 修tu 行hành 。修tu 行hành 不bất 出xuất 福phước 慧tuệ 慧tuệ 即tức 般Bát 若Nhã 福phước 即tức 五ngũ 度độ 。互hỗ 相tương 資tư 導đạo 以dĩ 行hành 順thuận 願nguyện 事sự 理lý 圓viên 足túc 。若nhược 智trí 慧tuệ 增tăng 明minh 則tắc 大đại 悲bi 誓thệ 滿mãn 拔bạt 苦khổ 義nghĩa 成thành 。若nhược 福phước 德đức 深thâm 厚hậu 則tắc 大đại 慈từ 誓thệ 滿mãn 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 成thành 。故cố 福phước 慧tuệ 居cư 三tam 也dã 。

復phục 次thứ 言ngôn 說thuyết 為vi 便tiện 。先tiên 福phước 後hậu 慧tuệ 。若nhược 化hóa 他tha 本bổn 意ý 先tiên 欲dục 實thật 慧tuệ 利lợi 益ích 。如như 其kỳ 不bất 堪kham 方phương 示thị 福phước 德đức 。又hựu 資tư 故cố 先tiên 福phước 導đạo 故cố 先tiên 慧tuệ 。四tứ 真chân 應ưng 者giả 。若nhược 智trí 慧tuệ 轉chuyển 明minh 則tắc 契khế 於ư 法pháp 性tánh 。法pháp 性tánh 即tức 實thật 相tướng 名danh 。為vi 法Pháp 身thân 。法Pháp 身thân 既ký 顯hiển 能năng 從tùng 真chân 起khởi 應ưng 。真chân 顯hiển 應ưng 起khởi 只chỉ 由do 福phước 慧tuệ 開khai 發phát 。故cố 次thứ 第đệ 四tứ 也dã 。又hựu 若nhược 就tựu 方phương 便tiện 化hóa 物vật 。先tiên 用dụng 應ưng 後hậu 用dụng 真chân 。今kim 從tùng 前tiền 義nghĩa 為vi 次thứ 第đệ 也dã 。五ngũ 明minh 藥dược 珠châu 二nhị 身thân 者giả 。先tiên 明minh 真chân 應ưng 。直trực 語ngữ 證chứng 得đắc 未vị 涉thiệp 利lợi 人nhân 。今kim 明minh 兩lưỡng 身thân 俱câu 能năng 益ích 物vật 。真chân 身thân 破phá 取thủ 相tương/tướng 諭dụ 如như 藥dược 。應ưng 身thân 對đối 萬vạn 機cơ 類loại 於ư 珠châu 。就tựu 兩lưỡng 字tự 明minh 次thứ 第đệ 者giả 。與dữ 慈từ 悲bi 相tương 似tự 也dã 。六lục 明minh 冥minh 顯hiển 者giả 。前tiền 明minh 二nhị 身thân 道Đạo 理lý 即tức 能năng 顯hiển 益ích 。今kim 辯biện 被bị 緣duyên 得đắc 冥minh 益ích 或hoặc 得đắc 顯hiển 益ích 。故cố 次thứ 二nhị 身thân 後hậu 明minh 也dã 。七thất 明minh 權quyền 實thật 者giả 。前tiền 緣duyên 得đắc 益ích 何hà 意ý 不bất 同đồng 。良lương 由do 權quyền 巧xảo 無vô 方phương 赴phó 機cơ 允duẫn 當đương 。不bất 失thất 其kỳ 宜nghi 二nhị 智trí 之chi 力lực 。故cố 以dĩ 此thử 為vi 次thứ 也dã 。先tiên 權quyền 後hậu 實thật 者giả 。此thử 就tựu 淺thiển 深thâm 為vi 次thứ 也dã 。若nhược 依y 文văn 者giả 先tiên 以dĩ 實thật 益ích 次thứ 以dĩ 權quyền 度độ 。此thử 隨tùy 物vật 為vi 次thứ 。若nhược 就tựu 佛Phật 本bổn 意ý 。先tiên 只chỉ 為vì 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。先tiên 顯hiển 實thật 益ích 。眾chúng 生sanh 未vị 堪kham 後hậu 用dụng 權quyền 度độ 。八bát 明minh 本bổn 迹tích 者giả 。雖tuy 復phục 益ích 物vật 權quyền 實thật 之chi 巧xảo 。而nhi 巧xảo 有hữu 優ưu 降giáng/hàng 必tất 是thị 上thượng 中trung 下hạ 智trí 本bổn 迹tích 之chi 殊thù 。權quyền 實thật 略lược 而nhi 且thả 橫hoạnh/hoành 。今kim 欲dục 細tế 判phán 高cao 下hạ 以dĩ 明minh 次thứ 位vị 。若nhược 其kỳ 本bổn 高cao 所sở 作tác 權quyền 實thật 之chi 迹tích 則tắc 妙diệu 。是thị 故cố 次thứ 總tổng 略lược 之chi 後hậu 辯biện 其kỳ 細tế 妙diệu 之chi 能năng 也dã 。非phi 本bổn 無vô 以dĩ 垂thùy 迹tích 故cố 先tiên 明minh 本bổn 。非phi 迹tích 無vô 以dĩ 顯hiển 本bổn 應ưng 先tiên 迹tích 也dã 。九cửu 明minh 了liễu 因nhân 緣duyên 因nhân 者giả 。上thượng 來lai 行hành 人nhân 發phát 心tâm 修tu 行hành 。從tùng 因nhân 剋khắc 果quả 。化hóa 他tha 利lợi 物vật 深thâm 淺thiển 不bất 同đồng 。從tùng 人nhân 法pháp 至Chí 真Chân 應ưng 是thị 自tự 行hành 次thứ 第đệ 。藥dược 珠châu 至chí 本bổn 迹tích 是thị 化hóa 他tha 次thứ 第đệ 。此thử 乃nãi 順thuận 論luận 未vị 是thị 卻khước 討thảo 根căn 本bổn 。今kim 原nguyên 其kỳ 性tánh 德đức 種chủng 子tử 。若nhược 觀quán 智trí 之chi 人nhân 悲bi 心tâm 誓thệ 願nguyện 。智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 。顯hiển 出xuất 真chân 身thân 。皆giai 是thị 了liễu 因nhân 為vi 種chủng 子tử 。若nhược 是thị 普phổ 門môn 之chi 法pháp 。慈từ 心tâm 誓thệ 願nguyện 。福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。顯hiển 出xuất 應ưng 身thân 者giả 。皆giai 是thị 緣duyên 因nhân 為vi 種chủng 子tử 。故cố 次thứ 第đệ 九cửu 也dã 。十thập 明minh 智trí 斷đoạn 者giả 。前tiền 明minh 緣duyên 了liễu 是thị 卻khước 討thảo 因nhân 源nguyên 。今kim 明minh 智trí 斷đoạn 是thị 順thuận 論luận 究cứu 竟cánh 。始thỉ 則tắc 起khởi 自tự 了liễu 因nhân 終chung 則tắc 菩Bồ 提Đề 大đại 智trí 。始thỉ 則tắc 起khởi 自tự 緣duyên 因nhân 終chung 則tắc 涅Niết 槃Bàn 斷đoạn 德đức 。若nhược 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。眾chúng 行hành 休hưu 息tức 。故cố 居cư 第đệ 十thập 也dã 。二nhị 約ước 諸chư 教giáo 明minh 次thứ 第đệ 者giả 。又hựu 為vi 通thông 別biệt 。通thông 義nghĩa 可khả 解giải 。別biệt 今kim 當đương 說thuyết 。如như 華hoa 嚴nghiêm 頓đốn 教giáo 教giáo 名danh 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 。依y 題đề 初sơ 明minh 人nhân 法pháp 。此thử 人nhân 秉bỉnh 法pháp 必tất 具cụ 慈từ 悲bi 。菩Bồ 薩Tát 修tu 因nhân 居cư 然nhiên 福phước 慧tuệ 。既ký 入nhập 地địa 位vị 必tất 證chứng 真chân 應ưng 。既ký 能năng 利lợi 物vật 則tắc 辯biện 藥dược 珠châu 。物vật 得đắc 其kỳ 益ích 有hữu 冥minh 有hữu 顯hiển 。而nhi 未vị 得đắc 別biệt 論luận 權quyền 實thật 本bổn 迹tích 緣duyên 了liễu 智trí 斷đoạn 者giả 。通thông 義nghĩa 則tắc 有hữu 別biệt 意ý 則tắc 無vô 。何hà 故cố 爾nhĩ 。佛Phật 一nhất 期kỳ 化hóa 物vật 明minh 於ư 頓đốn 漸tiệm 。頓đốn 教giáo 雖tuy 說thuyết 漸tiệm 教giáo 未vị 彰chương 。故cố 不bất 明minh 四tứ 意ý 也dã 。所sở 以dĩ 不bất 明minh 者giả 。彼bỉ 經kinh 明minh 小tiểu 隔cách 於ư 大đại 如như 聾lung 如như 瘂á 。覆phú 於ư 此thử 權quyền 未vị 顯hiển 其kỳ 實thật 。故cố 云vân 久cửu 默mặc 斯tư 要yếu 。不bất 務vụ 速tốc 說thuyết 。故cố 言ngôn 無vô 權quyền 實thật 也dã 。言ngôn 無vô 本bổn 迹tích 者giả 。彼bỉ 經kinh 未vị 發phát 王vương 宮cung 生sanh 身thân 之chi 迹tích 。寂Tịch 滅Diệt 道Đạo 場Tràng 。法Pháp 身thân 之chi 迹tích 。未vị 彈đàn 指chỉ 謦khánh 欬khái 發phát 久cửu 遠viễn 所sở 得đắc 生sanh 法pháp 二nhị 身thân 之chi 本bổn 。故cố 言ngôn 無vô 本bổn 迹tích 。言ngôn 無vô 緣duyên 了liễu 智trí 斷đoạn 者giả 。不bất 明minh 小Tiểu 乘Thừa 根căn 性tánh 及cập 有hữu 心tâm 之chi 者giả 。本bổn 自tự 有hữu 常thường 住trụ 之chi 因nhân 。當đương 剋khắc 智trí 斷đoạn 菩Bồ 提Đề 本bổn 果quả 。故cố 言ngôn 無vô 也dã 。次thứ 約ước 三tam 藏tạng 教giáo 。但đãn 明minh 人nhân 法pháp 慈từ 悲bi 福phước 慧tuệ 三tam 義nghĩa 。無vô 真chân 應ưng 等đẳng 七thất 種chủng 。何hà 故cố 爾nhĩ 。二Nhị 乘Thừa 教giáo 中trung 但đãn 明minh 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 。那na 得đắc 從tùng 真chân 起khởi 應ưng 。既ký 無vô 真chân 應ưng 將tương 何hà 益ích 物vật 。私tư 難nạn/nan 。通thông 論luận 備bị 十thập 別biệt 語ngữ 但đãn 三tam 。此thử 三tam 若nhược 約ước 真Chân 諦Đế 則tắc 隨tùy 通thông 義nghĩa 乃nãi 具cụ 十thập 意ý 。何hà 止chỉ 但đãn 三tam 。若nhược 言ngôn 是thị 別biệt 。別biệt 應ưng 約ước 中trung 道đạo 。既ký 得đắc 有hữu 中trung 道Đạo 人Nhân 法pháp 三tam 種chủng 。何hà 意ý 無vô 七thất 。私tư 答đáp 。通thông 論luận 十thập 意ý 此thử 約ước 三tam 乘thừa 。別biệt 語ngữ 三tam 科khoa 的đích 據cứ 菩Bồ 薩Tát 。三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 得đắc 有hữu 慈từ 悲bi 福phước 慧tuệ 伏phục 惑hoặc 之chi 義nghĩa 。既ký 伏phục 而nhi 不bất 斷đoạn 故cố 無vô 真chân 應ưng 七thất 法pháp 。師sư 云vân 。齊tề 教giáo 止chỉ 三tam 。若nhược 約ước 方Phương 等Đẳng 教giáo 對đối 小tiểu 明minh 大đại 。得đắc 有hữu 中trung 道đạo 大Đại 乘Thừa 人nhân 法pháp 至chí 冥minh 顯hiển 兩lưỡng 益ích 等đẳng 六lục 意ý 。然nhiên 猶do 帶đái 方phương 。便tiện 調điều 熟thục 眾chúng 生sanh 。故cố 不bất 得đắc 說thuyết 權quyền 實thật 等đẳng 四tứ 意ý 。若nhược 明minh 般Bát 若Nhã 教giáo 。雖tuy 未vị 會hội 小Tiểu 乘Thừa 之chi 人nhân 。已dĩ 會hội 小tiểu 法pháp 皆giai 。是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。但đãn 明minh 人nhân 法pháp 等đẳng 六lục 意ý 。亦diệc 帶đái 方phương 便tiện 未vị 明minh 權quyền 實thật 等đẳng 也dã 。若nhược 約ước 法pháp 華hoa 教giáo 則tắc 會hội 。小Tiểu 乘Thừa 之chi 人nhân 。汝nhữ 實thật 我ngã 子tử 。我ngã 實thật 汝nhữ 父phụ 。汝nhữ 等đẳng 所sở 行hành 。是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。開khai 權quyền 顯hiển 實thật 發phát 本bổn 顯hiển 迹tích 。了liễu 義nghĩa 決quyết 定định 不bất 相tương 疑nghi 難nan 。故cố 知tri 法pháp 華hoa 得đắc 明minh 中trung 道Đạo 人Nhân 法pháp 至chí 本bổn 迹tích 八bát 意ý 。前tiền 諸chư 教giáo 所sở 不bất 明minh 法pháp 華hoa 方phương 說thuyết 。故cố 云vân 未vị 曾tằng 向hướng 人nhân 。說thuyết 如như 此thử 事sự 。今kim 所sở 說thuyết 者giả 。即tức 是thị 今kim 當đương 為vì 汝nhữ 。說thuyết 最tối 實thật 事sự 也dã 。三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。調điều 熟thục 眾chúng 生sanh 。大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。究cứu 竟cánh 圓viên 滿mãn 。備bị 在tại 法pháp 華hoa 。故cố 二nhị 萬vạn 燈đăng 明minh 但đãn 說thuyết 法Pháp 華hoa 息tức 化hóa 入nhập 滅diệt 。迦Ca 葉Diếp 如Như 來Lai 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。若nhược 約ước 涅Niết 槃Bàn 。即tức 有hữu 二nhị 種chủng 所sở 謂vị 利lợi 鈍độn 。如như 身thân 子tử 之chi 流lưu 皆giai 於ư 法pháp 華hoa 悟ngộ 入nhập 。八bát 義nghĩa 具cụ 足túc 不bất 待đãi 涅Niết 槃Bàn 。若nhược 鈍độn 根căn 弟đệ 子tử 於ư 法pháp 華hoa 未vị 悟ngộ 者giả 。更cánh 為vi 此thử 人nhân 卻khước 討thảo 源nguyên 由do 。廣quảng 說thuyết 緣duyên 了liễu 明minh 三tam 佛Phật 性tánh 。若nhược 論luận 性tánh 德đức 了liễu 因nhân 種chủng 子tử 。修tu 德đức 即tức 成thành 般Bát 若Nhã 。究cứu 竟cánh 即tức 成thành 智trí 德đức 菩Bồ 提Đề 。性tánh 德đức 緣duyên 因nhân 種chủng 子tử 。修tu 德đức 成thành 解giải 脫thoát 斷đoạn 德đức 涅Niết 槃Bàn 。若nhược 性tánh 德đức 非phi 緣duyên 非phi 了liễu 即tức 是thị 正chánh 因nhân 。若nhược 修tu 德đức 成thành 就tựu 。則tắc 是thị 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 三tam 點điểm 法Pháp 身thân 。故cố 知tri 涅Niết 槃Bàn 所sở 明minh 。卻khước 說thuyết 八bát 法pháp 之chi 始thỉ 終chung 成thành 智trí 斷đoạn 。十thập 義nghĩa 具cụ 足túc 。此thử 歷lịch 五ngũ 味vị 論luận 十thập 法pháp 次thứ 第đệ 。約ước 四tứ 教giáo 則tắc 可khả 解giải 。故cố 知tri 十thập 法pháp 收thu 束thúc 觀quán 教giáo 結kết 撮toát 始thỉ 終chung 。商thương 略lược 大đại 意ý 。何hà 觀quán 而nhi 不bất 攝nhiếp 何hà 教giáo 而nhi 不bất 收thu 。意ý 氣khí 宏hoành 遠viễn 。義nghĩa 味vị 深thâm 邃thúy 。前tiền 後hậu 有hữu 次thứ 第đệ 麁thô 細tế 不bất 相tương 違vi 。以dĩ 釋thích 生sanh 起khởi 意ý 也dã 。

問vấn 。法pháp 華hoa 前tiền 教giáo 同đồng 有hữu 六lục 意ý 云vân 何hà 為vi 異dị 。

答đáp 。華hoa 嚴nghiêm 六lục 意ý 。於ư 利lợi 人nhân 成thành 醍đề 醐hồ 於ư 鈍độn 人nhân 成thành 乳nhũ 。三tam 藏tạng 中trung 三tam 意ý 。於ư 利lợi 人nhân 密mật 去khứ 於ư 鈍độn 人nhân 成thành 酪lạc 。方Phương 等Đẳng 六lục 意ý 。於ư 利lợi 人nhân 成thành 醍đề 醐hồ 於ư 鈍độn 人nhân 成thành 生sanh 酥tô 。般Bát 若Nhã 六lục 意ý 。約ước 利lợi 人nhân 成thành 醍đề 醐hồ 於ư 鈍độn 人nhân 成thành 熟thục 酥tô 。若nhược 法pháp 華hoa 八bát 意ý 。於ư 鈍độn 人nhân 成thành 醍đề 醐hồ 。第đệ 三tam 解giải 釋thích 者giả 。人nhân 即tức 假giả 名danh 所sở 成thành 之chi 人nhân 也dã 。法pháp 即tức 五ngũ 陰ấm 能năng 成thành 之chi 法pháp 。此thử 之chi 人nhân 法pháp 通thông 於ư 凡phàm 聖thánh 。若nhược 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。是thị 凡phàm 鄙bỉ 法pháp 。攬lãm 此thử 法pháp 能năng 成thành 生sanh 死tử 之chi 人nhân 。戒giới 定định 慧tuệ 解giải 脫thoát 。解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。是thị 出xuất 世thế 法pháp 。攬lãm 此thử 成thành 出xuất 世thế 聖thánh 人nhân 。故cố 大đại 論luận 云vân 。眾chúng 生sanh 無vô 上thượng 者giả 佛Phật 是thị 。法pháp 無vô 上thượng 者giả 涅Niết 槃Bàn 是thị 。雖tuy 通thông 凡phàm 聖thánh 不bất 無vô 差sai 別biệt 。上thượng 中trung 下hạ 惡ác 即tức 成thành 三tam 途đồ 之chi 人nhân 法pháp 。上thượng 中trung 下hạ 善thiện 。即tức 成thành 三tam 善thiện 道đạo 之chi 人nhân 法pháp 。故cố 有hữu 六lục 趣thú 階giai 差sai 。若nhược 更cánh 細tế 論luận 百bách 千thiên 萬vạn 品phẩm 。聖thánh 人nhân 人nhân 法pháp 亦diệc 復phục 不bất 同đồng 。若nhược 三tam 藏tạng 有hữu 門môn 。觀quán 眾chúng 生sanh 我ngã 人nhân 如như 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。但đãn 有hữu 五ngũ 陰ấm 之chi 法pháp 。此thử 即tức 人nhân 空không 法pháp 不bất 空không 。觀quán 此thử 法pháp 無vô 常thường 。生sanh 滅diệt 不bất 住trụ 。發phát 生sanh 煖noãn 頂đảnh 等đẳng 位vị 。即tức 是thị 攬lãm 方phương 便tiện 之chi 法Pháp 。成thành 似tự 道đạo 賢hiền 人nhân 。若nhược 發phát 真chân 成thành 聖thánh 生sanh 方phương 便tiện 有hữu 餘dư 土thổ/độ 。攬lãm 法pháp 性tánh 色sắc 識thức 等đẳng 成thành 彼bỉ 土độ 行hành 人nhân 。若nhược 空không 門môn 明minh 有hữu 實thật 法pháp 之chi 體thể 。攬lãm 此thử 實thật 法pháp 得đắc 有hữu 假giả 名danh 之chi 人nhân 。觀quán 三tam 假giả 浮phù 虛hư 會hội 入nhập 空không 平bình 。煖noãn 頂đảnh 即tức 攬lãm 方phương 便tiện 法pháp 成thành 似tự 道đạo 賢hiền 人nhân 。若nhược 發phát 真chân 成thành 無Vô 學Học 生sanh 方phương 便tiện 土thổ/độ 。攬lãm 法pháp 性tánh 五ngũ 陰ấm 成thành 彼bỉ 土độ 行hành 人nhân 。餘dư 兩lưỡng 門môn 人nhân 法pháp 例lệ 此thử 可khả 知tri 。摩ma 訶ha 衍diễn 中trung 明minh 人nhân 法pháp 者giả 。亦diệc 不bất 言ngôn 人nhân 空không 法pháp 不bất 空không 。亦diệc 不bất 言ngôn 體thể 有hữu 假giả 用dụng 。但đãn 觀quán 假giả 名danh 陰ấm 入nhập 等đẳng 性tánh 本bổn 自tự 空không 。故cố 大đại 品phẩm 云vân 。色sắc 性tánh 如như 我ngã 性tánh 我ngã 性tánh 如như 色sắc 性tánh 。始thỉ 從tùng 初sơ 心tâm 終chung 于vu 後hậu 心tâm 。常thường 觀quán 人nhân 法pháp 俱câu 空không 。故cố 大đại 論luận 云vân 。菩Bồ 薩Tát 常thường 觀quán 涅Niết 槃Bàn 行hành 道Đạo 。以dĩ 觀quán 人nhân 空không 即tức 是thị 了liễu 因nhân 種chủng 子tử 者giả 。論luận 云vân 。眾chúng 生sanh 無vô 上thượng 者giả 佛Phật 是thị 。佛Phật 者giả 即tức 覺giác 。覺giác 是thị 智trí 慧tuệ 。始thỉ 覺giác 人nhân 空không 終chung 覺giác 法pháp 空không 。故cố 知tri 觀quán 人nhân 空không 是thị 了liễu 因nhân 種chủng 也dã 。觀quán 法pháp 空không 是thị 緣duyên 因nhân 種chủng 者giả 。大đại 論luận 云vân 。法pháp 無vô 上thượng 者giả 涅Niết 槃Bàn 是thị 。以dĩ 生sanh 死tử 陰ấm 斷đoạn 涅Niết 槃Bàn 陰ấm 興hưng 。大đại 經Kinh 云vân 。因nhân 滅diệt 是thị 色sắc 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 。乃nãi 至chí 識thức 亦diệc 如như 是thị 。大đại 品phẩm 云vân 。菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 時thời 得đắc 無vô 等đẳng 等đẳng 。色sắc 無vô 等đẳng 等đẳng 。受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。當đương 知tri 涅Niết 槃Bàn 是thị 無vô 上thượng 法Pháp 也dã 。攬lãm 此thử 法pháp 成thành 無vô 上thượng 之chi 眾chúng 生sanh 。號hiệu 之chi 為vi 佛Phật 。故cố 知tri 觀quán 法pháp 空không 是thị 緣duyên 因nhân 種chủng 也dã 。以dĩ 觀quán 人nhân 法pháp 空không 即tức 識thức 。三tam 種chủng 佛Phật 性tánh 。故cố 大đại 經Kinh 云vân 。眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。不bất 即tức 六lục 法pháp 不bất 離ly 六lục 法pháp 。不bất 即tức 者giả 。此thử 明minh 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 非phi 陰ấm 非phi 我ngã 。非phi 陰ấm 故cố 非phi 法pháp 。非phi 我ngã 故cố 非phi 人nhân 。非phi 人nhân 故cố 非phi 了liễu 。非phi 陰ấm 故cố 非phi 緣duyên 。故cố 言ngôn 不bất 即tức 六lục 法pháp 也dã 。不bất 離ly 六lục 法pháp 者giả 。不bất 離ly 眾chúng 生sanh 。空không 而nhi 有hữu 了liễu 因nhân 不phủ 。離ly 陰ấm 空không 而nhi 有hữu 緣duyên 因nhân 。故cố 言ngôn 不bất 離ly 六lục 法pháp 也dã 。佛Phật 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。觀quán 人nhân 法pháp 空không 。修tu 三tam 佛Phật 性tánh 。歷lịch 六lục 即tức 位vị 成thành 六lục 即tức 人nhân 法pháp 。今kim 觀Quán 世Thế 音Âm 。未vị 是thị 究cứu 竟cánh 之chi 人nhân 法pháp 。即tức 是thị 分phần/phân 證chứng 之chi 人nhân 法pháp 。前tiền 一nhất 番phiên 問vấn 答đáp 是thị 分phần/phân 釋thích 無vô 上thượng 之chi 人nhân 。稱xưng 觀quán 世thế 音âm 。後hậu 一nhất 番phiên 問vấn 答đáp 分phần/phân 釋thích 攬lãm 無vô 上thượng 之chi 法Pháp 。故cố 稱xưng 普phổ 門môn 。當đương 知tri 人nhân 法pháp 因nhân 緣duyên 故cố 。故cố 名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 普phổ 門môn 也dã 。二nhị 釋thích 慈từ 悲bi 者giả 。悲bi 名danh 愍mẫn 傷thương 慈từ 名danh 愛ái 念niệm 。愍mẫn 故cố 拔bạt 苦khổ 念niệm 故cố 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。菩Bồ 薩Tát 若nhược 但đãn 起khởi 慈từ 悲bi 心tâm 不phủ 牢lao 固cố 。故cố 須tu 發phát 弘hoằng 誓thệ 加gia 持trì 使sử 堅kiên 。譬thí 如như 工công 匠tượng 造tạo 物vật 節tiết 廨# 雖tuy 復phục 相tương 應ứng 若nhược 無vô 膠giao 漆tất 則tắc 有hữu 零linh 落lạc 。誓thệ 願nguyện 如như 膠giao 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。悲bi 心tâm 愍mẫn 傷thương 。拔bạt 於ư 世thế 間gian 苦khổ 集tập 因nhân 果quả 興hưng 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 。所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 。無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。煩phiền 惱não 無vô 量lượng 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 。此thử 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 從tùng 大đại 悲bi 心tâm 起khởi 。以dĩ 慈từ 愛ái 故cố 。欲dục 與dữ 道đạo 滅diệt 出xuất 世thế 因nhân 果quả 之chi 樂lạc 興hưng 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 。所sở 謂vị 法Pháp 門môn 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 知tri 。無vô 上thượng 佛Phật 道Đạo 誓thệ 願nguyện 成thành 。此thử 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 從tùng 大đại 慈từ 心tâm 起khởi 。但đãn 前tiền 明minh 人nhân 法pháp 凡phàm 聖thánh 不bất 同đồng 。今kim 辯biện 慈từ 悲bi 大đại 小tiểu 亦diệc 異dị 。若nhược 三tam 藏tạng 行hành 人nhân 觀quán 分phân 段đoạn 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。八bát 苦khổ 即tức 起khởi 誓thệ 願nguyện 。眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。若nhược 觀quán 分phân 段đoạn 顛điên 倒đảo 結kết 業nghiệp 而nhi 起khởi 誓thệ 願nguyện 。煩phiền 惱não 無vô 量lượng 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 。欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。觀quán 此thử 因nhân 果quả 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 念niệm 念niệm 流lưu 動động 。修tu 於ư 道Đạo 品Phẩm 即tức 起khởi 誓thệ 願nguyện 。法Pháp 門môn 無vô 量lượng 誓thệ 願nguyện 知tri 。若nhược 觀quán 真Chân 諦Đế 無vô 為vi 之chi 理lý 即tức 起khởi 誓thệ 願nguyện 。無vô 上thượng 佛Phật 道Đạo 誓thệ 願nguyện 成thành 。如như 此thử 慈từ 悲bi 緣duyên 有hữu 作tác 四Tứ 諦Đế 所sở 起khởi 也dã 。

復phục 次thứ 通thông 教giáo 觀quán 老lão 死tử 八bát 苦khổ 。如như 幻huyễn 如như 化hóa 。眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 。謂vị 為vi 真chân 實thật 。即tức 起khởi 誓thệ 願nguyện 。貪tham 恚khuể 癡si 等đẳng 。如như 幻huyễn 如như 化hóa 。眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 。為vi 之chi 受thọ 惱não 即tức 起khởi 誓thệ 願nguyện 。觀quán 即tức 色sắc 是thị 空không 。即tức 識thức 是thị 空không 。即tức 貪tham 癡si 等đẳng 是thị 空không 。非phi 色sắc 滅diệt 空không 。色sắc 性tánh 自tự 空không 。空không 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。而nhi 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 。即tức 色sắc 是thị 空không 。即tức 起khởi 誓thệ 願nguyện 。又hựu 觀quán 涅Niết 槃Bàn 若nhược 有hữu 一nhất 法Pháp 。過quá 涅Niết 槃Bàn 者giả 我ngã 亦diệc 說thuyết 如như 幻huyễn 化hóa 。而nhi 眾chúng 生sanh 謂vị 有hữu 佛Phật 道Đạo 。可khả 求cầu 即tức 起khởi 誓thệ 願nguyện 。是thị 約ước 無vô 生sanh 四Tứ 諦Đế 起khởi 慈từ 悲bi 誓thệ 願nguyện 也dã 。別biệt 教giáo 觀quán 假giả 名danh 之chi 法pháp 森sâm 羅la 萬vạn 象tượng 。應ưng 須tu 分phân 別biệt 導đạo 利lợi 眾chúng 生sanh 。那na 得đắc 沈trầm 空không 取thủ 證chứng 。觀quán 此thử 苦khổ 果quả 非phi 止chỉ 一nhất 種chủng 即tức 起khởi 誓thệ 願nguyện 。無vô 量lượng 之chi 苦khổ 由do 無vô 量lượng 集tập 。集tập 既ký 無vô 量lượng 治trị 亦diệc 無vô 量lượng 。滅diệt 亦diệc 無vô 量lượng 。如như 此thử 誓thệ 願nguyện 。緣duyên 界giới 內nội 外ngoại 苦khổ 集tập 因nhân 果quả 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 而nhi 起khởi 誓thệ 願nguyện 也dã 。圓viên 教giáo 觀quán 法Pháp 界Giới 圓viên 融dung 。本bổn 非phi 違vi 非phi 順thuận 非phi 明minh 非phi 闇ám 無vô 明minh 闇ám 故cố 則tắc 違vi 。違vi 之chi 則tắc 有hữu 苦khổ 集tập 因nhân 果quả 。智trí 慧tuệ 明minh 故cố 則tắc 順thuận 。順thuận 之chi 則tắc 有hữu 道đạo 滅diệt 因nhân 果quả 。緣duyên 此thử 違vi 順thuận 因nhân 果quả 而nhi 起khởi 慈từ 悲bi 。譬thí 如như 磁từ 石thạch 不bất 作tác 心tâm 想tưởng 任nhậm 運vận 吸hấp 鐵thiết 。今kim 此thử 慈từ 悲bi 不bất 作tác 眾chúng 生sanh 及cập 以dĩ 法pháp 想tưởng 。任nhậm 運vận 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。故cố 名danh 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 也dã 。菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。修tu 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。歷lịch 六lục 即tức 位vị 。今kim 此thử 觀quán 音âm 是thị 分phần/phân 證chứng 慈từ 悲bi 。若nhược 前tiền 一nhất 番phiên 問vấn 答đáp 明minh 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 拔bạt 苦khổ 。一nhất 心tâm 稱xưng 名danh 。即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。後hậu 一nhất 番phiên 問vấn 答đáp 從tùng 無vô 緣duyên 大đại 慈từ 。普phổ 門môn 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。皆giai 令linh 得đắc 度độ 。故cố 知tri 以dĩ 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。因nhân 緣duyên 故cố 名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 普phổ 門môn 也dã 。三tam 釋thích 福phước 慧tuệ 者giả 。亦diệc 名danh 定định 慧tuệ 。定định 名danh 靜tĩnh 愛ái 慧tuệ 名danh 觀quán 策sách 。大đại 論luận 云vân 。定định 愛ái 慧tuệ 策sách 。寂tịch 照chiếu 之chi 智trí 無vô 幽u 不bất 朗lãng 。如như 明minh 鏡kính 高cao 堂đường 。福phước 德đức 禪thiền 定định 純thuần 厚hậu 資tư 發phát 。如như 明minh 燈đăng 淨tịnh 油du 。亦diệc 稱xưng 為vi 目mục 足túc 備bị 得đắc 入nhập 清thanh 涼lương 池trì 。池trì 即tức 涅Niết 槃Bàn 。涅Niết 槃Bàn 稱xưng 為vi 二nhị 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。莊trang 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 。釋thích 此thử 定định 慧tuệ 自tự 有hữu 多đa 種chủng 。三tam 藏tạng 以dĩ 無vô 常thường 觀quán 理lý 為vi 慧tuệ 。以dĩ 事sự 中trung 諸chư 禪thiền 定định 為vi 福phước 。以dĩ 定định 資tư 慧tuệ 發phát 真chân 無vô 漏lậu 天thiên 然nhiên 之chi 理lý 。名danh 為vi 法Pháp 身thân 。若nhược 通thông 教giáo 但đãn 以dĩ 體thể 法pháp 異dị 於ư 析tích 法pháp 爾nhĩ 。若nhược 別biệt 教giáo 以dĩ 緣duyên 修tu 智trí 慧tuệ 與dữ 諸chư 禪thiền 定định 。助trợ 開khai 中trung 道Đạo 法Pháp 身thân 也dã 。圓viên 教giáo 以dĩ 實thật 相tướng 觀quán 為vi 慧tuệ 。實thật 相tướng 寂tịch 定định 為vi 福phước 。共cộng 顯hiển 非phi 定định 非phi 慧tuệ 之chi 理lý 。名danh 實thật 相tướng 法Pháp 身thân 。今kim 圓viên 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。修tu 此thử 不bất 二nhị 定định 慧tuệ 歷lịch 於ư 六lục 即tức 。觀quán 音âm 所sở 以dĩ 用dụng 智trí 光quang 照chiếu 苦khổ 者giả 。苦khổ 是thị 顛điên 倒đảo 迷mê 惑hoặc 所sở 致trí 。智trí 慧tuệ 是thị 破phá 惑hoặc 之chi 法pháp 。故cố 智trí 慧tuệ 能năng 拔bạt 苦khổ 。華hoa 嚴nghiêm 云vân 。又hựu 放phóng 光quang 明minh 名danh 智trí 慧tuệ 。又hựu 放phóng 光quang 明minh 名danh 無vô 惱não 。思tư 益ích 亦diệc 然nhiên 。請thỉnh 觀quán 音âm 云vân 。普phổ 放phóng 淨tịnh 光quang 明minh 。滅diệt 除trừ 癡si 闇ám 瞑minh 。故cố 知tri 前tiền 問vấn 答đáp 應ứng 機cơ 拔bạt 苦khổ 。是thị 從tùng 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 以dĩ 得đắc 名danh 。後hậu 問vấn 答đáp 住trụ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。不bất 起khởi 滅diệt 定định 。現hiện 此thử 威uy 儀nghi 。安an 禪thiền 千thiên 偈kệ 。讚tán 諸chư 法Pháp 王Vương 。故cố 知tri 普phổ 門môn 示thị 現hiện 。從tùng 福phước 德đức 受thọ 名danh 。良lương 以dĩ 福phước 。慧tuệ 因nhân 緣duyên 故cố 名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 普phổ 門môn 也dã 。四tứ 釋thích 真chân 應ưng 者giả 。真chân 名danh 不bất 偽ngụy 不bất 動động 。應ưng 名danh 稱xưng 適thích 根căn 緣duyên 。集tập 藏tạng 名danh 身thân 。若nhược 契khế 實thật 相tướng 不bất 偽ngụy 不bất 動động 之chi 理lý 。即tức 能năng 稱xưng 機cơ 而nhi 應ưng 。譬thí 如như 攬lãm 鏡kính 像tượng 對đối 即tức 形hình 。此thử 之chi 真chân 應ưng 。不bất 得đắc 相tương 離ly 。苦khổ 外ngoại 道đạo 作tác 意ý 修tu 通thông 雖tuy 能năng 變biến 化hóa 。譬thí 如như 瓦ngõa 石thạch 光quang 影ảnh 不bất 現hiện 。豈khởi 可khả 以dĩ 此thử 為vi 應ưng 。尚thượng 未vị 破phá 四tứ 住trụ 顯hiển 偏thiên 真chân 理lý 。那na 忽hốt 有hữu 中trung 道đạo 真chân 應ưng 。若nhược 二Nhị 乘Thừa 變biến 化hóa 修tu 通thông 所sở 得đắc 此thử 亦diệc 非phi 應ưng 。譬thí 如như 圖đồ 畫họa 作tác 意ý 乃nãi 成thành 了liễu 不bất 相tương 似tự 。大Đại 乘Thừa 不bất 爾nhĩ 。得đắc 實thật 相tướng 真chân 譬thí 得đắc 明minh 鏡kính 。不bất 須tu 作tác 意ý 法Pháp 界Giới 色sắc 像tượng 即tức 對đối 即tức 應ưng 。如như 鏡kính 寫tả 像tượng 與dữ 真chân 不bất 殊thù 。是thị 時thời 乃nãi 名danh 真chân 寂tịch 身thân 應ưng 。菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。歷lịch 於ư 六lục 即tức 。今kim 經kinh 。前tiền 問vấn 答đáp 明minh 於ư 真chân 寂tịch 而nhi 不bất 動động 法Pháp 界Giới 大đại 益ích 。觀quán 音âm 從tùng 真chân 身thân 得đắc 名danh 。後hậu 問vấn 答đáp 明minh 隨tùy 機cơ 廣quảng 利lợi 出xuất 沒một 多đa 端đoan 。普phổ 門môn 是thị 從tùng 應ưng 身thân 得đắc 名danh 。良lương 以dĩ 真chân 應ưng 因nhân 緣duyên 故cố 。名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 普phổ 門môn 也dã 。五ngũ 釋thích 藥dược 樹thụ 王vương 身thân 如như 意ý 珠châu 王vương 身thân 者giả 。藥dược 王vương 療liệu 治trị 苦khổ 患hoạn 。出xuất 柰nại 女nữ 經kinh 。珠châu 是thị 如như 意ý 之chi 寶bảo 。廣quảng 歷lịch 諸chư 教giáo 明minh 治trị 病bệnh 得đắc 寶bảo 。今kim 約ước 圓viên 教giáo 明minh 者giả 。如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。有hữu 上thượng 藥dược 樹thụ 其kỳ 根căn 深thâm 入nhập 。枝chi 葉diệp 四tứ 布bố 。根căn 莖hành 枝chi 葉diệp 。皆giai 能năng 愈dũ 病bệnh 。聞văn 香hương 觸xúc 身thân 無vô 不bất 得đắc 益ích 。菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。大đại 悲bi 熏huân 身thân 形hình 聲thanh 利lợi 物vật 名danh 大đại 藥dược 王vương 。身thân 又hựu 如như 如như 意ý 。珠châu 能năng 雨vũ 大Đại 千Thiên 珍trân 寶bảo 隨tùy 意ý 而nhi 不bất 窮cùng 不phủ 。盡tận 菩Bồ 薩Tát 大đại 慈từ 。熏huân 身thân 與dữ 眾chúng 生sanh 。樂nhạo/nhạc/lạc 名danh 如như 意ý 珠châu 王vương 。身thân 此thử 亦diệc 約ước 六lục 即tức 判phán 位vị 。就tựu 前tiền 問vấn 答đáp 遍biến 救cứu 幽u 厄ách 苦khổ 難nạn 。此thử 從tùng 藥dược 王vương 身thân 以dĩ 得đắc 名danh 。從tùng 後hậu 問vấn 答đáp 稱xưng 適thích 所sở 求cầu 。雨vũ 實thật 相tướng 雨vũ 得đắc 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 。此thử 從tùng 如như 意ý 珠châu 王vương 。身thân 以dĩ 得đắc 名danh 。故cố 知tri 二nhị 身thân 因nhân 緣duyên 名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 普phổ 門môn 也dã 。六lục 釋thích 冥minh 顯hiển 兩lưỡng 益ích 者giả 。冥minh 是thị 冥minh 密mật 顯hiển 是thị 彰chương 露lộ 。大đại 聖thánh 恆hằng 以dĩ 二nhị 益ích 利lợi 安an 一nhất 切thiết 。而nhi 眾chúng 生sanh 及cập 以dĩ 下hạ 地địa 日nhật 用dụng 不bất 知tri 。譬thí 如như 日nhật 月nguyệt 照chiếu 世thế 。盲manh 雖tuy 不bất 見kiến 實thật 荷hà 深thâm 恩ân 。故cố 藥dược 草thảo 喻dụ 云vân 。而nhi 諸chư 草thảo 木mộc 。不bất 覺giác 不bất 知tri 。只chỉ 同đồng 是thị 一nhất 地địa 。下hạ 品phẩm 不bất 知tri 上thượng 品phẩm 冥minh 顯hiển 兩lưỡng 益ích 。如như 文Văn 殊Thù 不bất 知tri 妙diệu 音âm 。神thần 力lực 所sở 作tác 。以dĩ 不bất 知tri 故cố 。名danh 為vi 冥minh 益ích 。此thử 亦diệc 約ước 六lục 即tức 判phán 位vị 。若nhược 就tựu 前tiền 問vấn 答đáp 。不bất 見kiến 形hình 聲thanh 密mật 荷hà 深thâm 祐hựu 。名danh 為vi 冥minh 益ích 。聖thánh 人nhân 之chi 益ích 雖tuy 不bất 可khả 知tri 。聖thánh 欲dục 使sử 知tri 蜫# 蟲trùng 能năng 知tri 。如như 後hậu 問vấn 答đáp 親thân 覩đổ 色sắc 身thân 得đắc 聞văn 說thuyết 法Pháp 。視thị 聽thính 彰chương 灼chước 法pháp 利lợi 顯hiển 然nhiên 。故cố 知tri 觀quán 音âm 從tùng 冥minh 益ích 得đắc 名danh 。普phổ 門môn 從tùng 顯hiển 益ích 得đắc 名danh 。以dĩ 冥minh 顯hiển 因nhân 緣duyên 故cố 名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 普phổ 門môn 也dã 。七thất 釋thích 權quyền 實thật 者giả 。權quyền 是thị 暫tạm 用dụng 實thật 非phi 暫tạm 用dụng 。略lược 言ngôn 權quyền 實thật 則tắc 有hữu 三tam 種chủng 。一nhất 自tự 行hành 論luận 權quyền 實thật 。自tự 觀quán 中trung 道đạo 為vi 實thật 二nhị 觀quán 為vi 權quyền 。二nhị 就tựu 化hóa 他tha 論luận 權quyền 實thật 。他tha 根căn 性tánh 不bất 同đồng 。或hoặc 說thuyết 權quyền 為vi 實thật 說thuyết 實thật 為vi 權quyền 。不bất 可khả 定định 判phán 。但đãn 約ước 他tha 意ý 以dĩ 明minh 權quyền 實thật 也dã 。三tam 自tự 行hành 化hóa 他tha 合hợp 明minh 權quyền 實thật 者giả 。若nhược 自tự 觀quán 三tam 諦đế 有hữu 權quyền 有hữu 實thật 。皆giai 名danh 為vi 實thật 。化hóa 他tha 隨tùy 緣duyên 亦diệc 有hữu 權quyền 有hữu 實thật 。皆giai 名danh 為vi 權quyền 。用dụng 此thử 三tam 義nghĩa 歷lịch 四tứ 教giáo 。復phục 就tựu 自tự 行hành 權quyền 實thật 明minh 六lục 即tức 判phán 位vị 。尋tầm 此thử 品phẩm 意ý 是thị 明minh 自tự 行hành 化hóa 他tha 論luận 權quyền 實thật 前tiền 。問vấn 答đáp 從tùng 自tự 行hành 化hóa 他tha 之chi 實thật 智trí 益ích 物vật 後hậu 。問vấn 答đáp 從tùng 自tự 行hành 化hóa 他tha 之chi 權quyền 以dĩ 益ích 物vật 。故cố 知tri 權quyền 實thật 因nhân 緣duyên 故cố 。名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 普phổ 門môn 也dã 。八bát 釋thích 本bổn 迹tích 者giả 。本bổn 名danh 實thật 得đắc 迹tích 名danh 應ưng 現hiện 。若nhược 通thông 途đồ 作tác 本bổn 迹tích 者giả 。世thế 智trí 凡phàm 夫phu 本bổn 意ý 難nan 測trắc 。乃nãi 至chí 別biệt 教giáo 本bổn 迹tích 。若nhược 圓viên 教giáo 無vô 始thỉ 發phát 心tâm 。初sơ 破phá 無vô 明minh 所sở 得đắc 法Pháp 身thân 。者giả 名danh 之chi 為vi 本bổn 。垂thùy 形hình 百bách 億ức 高cao 下hạ 不bất 定định 稱xưng 之chi 為vi 迹tích 。若nhược 一nhất 往vãng 判phán 真chân 應ưng 。多đa 用dụng 上thượng 地địa 為vi 真chân 為vi 本bổn 。下hạ 地địa 為vi 應ưng 為vi 迹tích 。地địa 地địa 傳truyền 作tác 此thử 判phán 。真chân 本bổn 唯duy 據cứ 於ư 高cao 應ưng 迹tích 唯duy 指chỉ 於ư 下hạ 。此thử 義nghĩa 不bất 可khả 。今kim 細tế 明minh 本bổn 迹tích 則tắc 與dữ 真chân 應ưng 異dị 。本bổn 是thị 實thật 得đắc 。始thỉ 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。及cập 初sơ 住trụ 所sở 得đắc 法Pháp 身thân 。即tức 是thị 其kỳ 本bổn 。迹tích 為vi 上thượng 地địa 之chi 佛Phật 及cập 作tác 上thượng 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。悉tất 名danh 為vi 迹tích 。不bất 可khả 以dĩ 上thượng 。地địa 高cao 故cố 稱xưng 之chi 為vi 本bổn 。始thỉ 得đắc 初sơ 住trụ 目mục 之chi 為vi 迹tích 。

何hà 以dĩ 故cố 。實thật 不bất 得đắc 上thượng 地địa 上thượng 地địa 非phi 本bổn 。實thật 得đắc 下hạ 地địa 下hạ 地địa 非phi 迹tích 。故cố 壽thọ 量lượng 云vân 。隨tùy 自tự 意ý 隨tùy 他tha 意ý 。是thị 本bổn 迹tích 意ý 也dã 。就tựu 本bổn 迹tích 明minh 六lục 即tức 。就tựu 前tiền 問vấn 答đáp 。不bất 可khả 說thuyết 示thị 。但đãn 冥minh 祐hựu 前tiền 人nhân 。從tùng 本bổn 地địa 得đắc 名danh 。後hậu 問vấn 答đáp 殊thù 形hình 異dị 狀trạng 應ưng 現hiện 度độ 脫thoát 。從tùng 迹tích 地địa 得đắc 名danh 。故cố 知tri 本bổn 迹tích 因nhân 緣duyên 故cố 。名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 普phổ 門môn 也dã 。九cửu 釋thích 了liễu 因nhân 緣duyên 因nhân 者giả 。了liễu 是thị 顯hiển 發phát 緣duyên 是thị 資tư 助trợ 。資tư 助trợ 於ư 了liễu 顯hiển 發phát 法Pháp 身thân 。了liễu 者giả 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 觀quán 智trí 。亦diệc 名danh 慧tuệ 行hành 正Chánh 道Đạo 。智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 。緣duyên 者giả 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。行hàng 行hàng 助trợ 道đạo 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。大đại 論luận 云vân 一nhất 人nhân 能năng 耘vân 一nhất 人nhân 能năng 種chủng 。種chủng 喻dụ 於ư 緣duyên 耘vân 喻dụ 於ư 了liễu 。通thông 論luận 教giáo 教giáo 皆giai 具cụ 緣duyên 了liễu 義nghĩa 。今kim 正chánh 明minh 圓viên 教giáo 二nhị 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 之chi 因nhân 。佛Phật 具cụ 二nhị 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 之chi 果quả 。原nguyên 此thử 因nhân 果quả 根căn 本bổn 即tức 是thị 性tánh 德đức 緣duyên 了liễu 也dã 。此thử 之chi 性tánh 德đức 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。非phi 適thích 今kim 也dã 。大đại 經Kinh 云vân 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 自tự 空không 。亦diệc 用dụng 菩Bồ 薩Tát 修tu 習tập 空không 故cố 。見kiến 諸chư 法pháp 空không 。即tức 了liễu 因nhân 種chủng 子tử 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。又hựu 云vân 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。皆giai 有hữu 初Sơ 地Địa 味vị 禪thiền 。思tư 益ích 云vân 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。即tức 滅diệt 盡tận 定định 。此thử 即tức 緣duyên 因nhân 種chủng 子tử 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。以dĩ 此thử 二nhị 種chủng 方phương 便tiện 修tu 習tập 。漸tiệm 漸tiệm 增tăng 長trưởng 。起khởi 於ư 毫hào 末mạt 得đắc 成thành 修tu 得đắc 合hợp 抱bão 大đại 樹thụ 。摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。此thử 一nhất 科khoa 不bất 論luận 六lục 即tức 。但đãn 就tựu 根căn 本bổn 性tánh 德đức 義nghĩa 爾nhĩ 。前tiền 問vấn 答đáp 從tùng 了liễu 種chủng 受thọ 名danh 。後hậu 問vấn 答đáp 從tùng 緣duyên 種chủng 受thọ 名danh 。故cố 知tri 了liễu 因nhân 緣duyên 因nhân 。故cố 名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 普phổ 門môn 也dã 。十thập 釋thích 智trí 斷đoạn 者giả 。通thông 途đồ 意ý 。智trí 即tức 有hữu 為vi 功công 德đức 滿mãn 。亦diệc 名danh 圓viên 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 言ngôn 有hữu 為vi 功công 德đức 者giả 。即tức 是thị 因nhân 時thời 智trí 慧tuệ 。有hữu 照chiếu 用dụng 修tu 成thành 之chi 義nghĩa 故cố 稱xưng 有hữu 為vi 。因nhân 雖tuy 無vô 常thường 而nhi 果quả 是thị 常thường 。將tương 因nhân 來lai 名danh 果quả 故cố 言ngôn 有hữu 為vi 功công 德đức 滿mãn 也dã 。斷đoạn 即tức 無vô 為vi 功công 德đức 滿mãn 。亦diệc 名danh 解giải 脫thoát 。亦diệc 名danh 方phương 便tiện 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。言ngôn 無vô 為vi 者giả 。若nhược 小Tiểu 乘Thừa 但đãn 取thủ 煩phiền 惱não 滅diệt 無vô 為vi 斷đoạn 。但đãn 離ly 虛hư 妄vọng 。名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。其kỳ 實thật 未vị 得đắc 。一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 。此thử 乃nãi 無vô 體thể 之chi 斷đoạn 德đức 也dã 。大Đại 乘Thừa 是thị 有hữu 體thể 之chi 斷đoạn 。不bất 取thủ 滅diệt 無vô 為vi 斷đoạn 。但đãn 取thủ 隨tùy 所sở 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 之chi 處xứ 。惡ác 不bất 能năng 染nhiễm 。縱túng/tung 任nhậm 自tự 在tại 無vô 有hữu 累lũy/lụy/luy 縛phược 。名danh 為vi 斷đoạn 德đức 。指chỉ 此thử 名danh 無vô 為vi 功công 德đức 。故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。不bất 斷đoạn 癡si 愛ái 起khởi 諸chư 明minh 脫thoát 。又hựu 云vân 。於ư 諸chư 見kiến 不bất 動động 。而nhi 修tu 三tam 十thập 七thất 品phẩm 。愛ái 見kiến 為vi 侍thị 。亦diệc 名danh 如Như 來Lai 種chủng 。乃nãi 至chí 五ngũ 無vô 間gián 皆giai 生sanh 解giải 脫thoát 。無vô 所sở 染nhiễm 礙ngại 名danh 為vi 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 。即tức 是thị 斷đoạn 德đức 無vô 為vi 也dã 。寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 即tức 智trí 德đức 也dã 。小Tiểu 乘Thừa 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 。既ký 其kỳ 無vô 身thân 將tương 何hà 入nhập 生sanh 死tử 。而nhi 論luận 調điều 伏phục 無vô 礙ngại 無vô 染nhiễm 。滅diệt 智trí 何hà 所sở 照chiếu 寂tịch 如như 此thử 智trí 斷đoạn 圓viên 極cực 故cố 法Pháp 身thân 顯hiển 著trứ 。即tức 是thị 三tam 種chủng 佛Phật 性tánh 義nghĩa 圓viên 也dã 。法Pháp 身thân 滿mãn 足túc 。即tức 是thị 非phi 因nhân 非phi 果quả 正chánh 因nhân 滿mãn 。故cố 云vân 隱ẩn 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。顯hiển 名danh 法Pháp 身thân 。雖tuy 非phi 是thị 因nhân 而nhi 名danh 為vi 正chánh 因nhân 。雖tuy 非phi 是thị 果quả 而nhi 。名danh 為vi 法Pháp 身thân 。大đại 經Kinh 云vân 。非phi 因nhân 非phi 果quả 。名danh 佛Phật 性tánh 者giả 。即tức 是thị 此thử 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。又hựu 云vân 。是thị 因nhân 非phi 果quả 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 者giả 。此thử 據cứ 性tánh 德đức 緣duyên 了liễu 皆giai 名danh 為vi 因nhân 也dã 。又hựu 云vân 。是thị 果quả 非phi 因nhân 名danh 佛Phật 性tánh 者giả 。此thử 據cứ 修tu 德đức 緣duyên 了liễu 皆giai 滿mãn 。了liễu 轉chuyển 名danh 般Bát 若Nhã 緣duyên 轉chuyển 名danh 解giải 脫thoát 。亦diệc 名danh 菩Bồ 提Đề 果quả 。亦diệc 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 果quả 。果quả 皆giai 稱xưng 為vi 果quả 也dã 。佛Phật 性tánh 通thông 於ư 因nhân 果quả 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。性tánh 德đức 時thời 三tam 因nhân 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 果quả 滿mãn 時thời 名danh 三tam 德đức 。故cố 普phổ 賢hiền 觀quán 云vân 。大Đại 乘Thừa 因nhân 者giả 。諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。大Đại 乘Thừa 果quả 者giả 亦diệc 。諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。智trí 德đức 既ký 滿mãn 湛trạm 然nhiên 常thường 照chiếu 。隨tùy 機cơ 即tức 應ưng 一nhất 時thời 解giải 脫thoát 。斷đoạn 德đức 處xứ 處xứ 調điều 伏phục 。皆giai 令linh 得đắc 度độ 。前tiền 問vấn 答đáp 從tùng 智trí 德đức 分phần/phân 滿mãn 受thọ 名danh 。後hậu 問vấn 答đáp 從tùng 斷đoạn 德đức 分phần/phân 滿mãn 受thọ 名danh 。故cố 知tri 以dĩ 智trí 斷đoạn 因nhân 緣duyên 名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 普phổ 門môn 也dã 。

問vấn 。此thử 十thập 義nghĩa 名danh 字tự 出xuất 餘dư 經kinh 。那na 得đắc 用dụng 釋thích 此thử 品phẩm 。

答đáp 。大Đại 乘Thừa 義nghĩa 通thông 眾chúng 經kinh 共cộng 用dụng 。若nhược 不bất 許hứa 此thử 者giả 。佛Phật 性tánh 出xuất 涅Niết 槃Bàn 。五ngũ 住trụ 二nhị 死tử 出xuất 勝thắng 鬘man 。諸chư 師sư 那na 得đắc 浪lãng 用dụng 通thông 眾chúng 經kinh 耶da 。此thử 品phẩm 在tại 文văn 雖tuy 無vô 十thập 名danh 。總tổng 將tương 二nhị 問vấn 答đáp 帖# 十thập 義nghĩa 意ý 。宛uyển 然nhiên 可khả 解giải 。今kim 已dĩ 如như 前tiền 。今kim 更cánh 別biệt 點điểm 句cú 句cú 來lai 證chứng 十thập 義nghĩa 者giả 。如như 文văn 云vân 。以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 。又hựu 云vân 。以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 。即tức 是thị 據cứ 人nhân 名danh 也dã 。後hậu 文văn 云vân 普phổ 門môn 示thị 現hiện 。即tức 是thị 明minh 法pháp 也dã 。有hữu 如như 是thị 等đẳng 。大đại 威uy 神thần 力lực 。多đa 所sở 饒nhiêu 益ích 即tức 慈từ 也dã 。愍mẫn 諸chư 四tứ 眾chúng 即tức 悲bi 也dã 。欲dục 知tri 智trí 在tại 說thuyết 。十thập 九cửu 說thuyết 法Pháp 即tức 智trí 慧tuệ 也dã 。一nhất 時thời 禮lễ 拜bái 。得đắc 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。福phước 德đức 之chi 利lợi 。即tức 福phước 德đức 也dã 。自tự 在tại 之chi 業nghiệp 。即tức 法Pháp 身thân 也dã 。何hà 故cố 爾nhĩ 。法Pháp 身thân 於ư 一nhất 切thiết 得đắc 自tự 在tại 。智trí 慧tuệ 契khế 此thử 故cố 名danh 為vi 業nghiệp 。壽thọ 量lượng 云vân 。慧tuệ 光quang 照chiếu 無vô 量lượng 。久cửu 修tu 業nghiệp 所sở 得đắc 。威uy 神thần 之chi 力lực 。巍nguy 巍nguy 如như 是thị 。如như 是thị 滿mãn 足túc 之chi 名danh 。即tức 是thị 真chân 身thân 也dã 。普phổ 門môn 示thị 現hiện 神thần 通thông 力lực 。即tức 應ưng 身thân 也dã 。遊du 諸chư 國quốc 土độ 。度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。即tức 藥dược 樹thụ 王vương 身thân 也dã 。於ư 怖bố 畏úy 急cấp 難nạn 之chi 中trung 。能năng 施thí 無vô 畏úy 。即tức 如như 意ý 珠châu 王vương 身thân 也dã 。福phước 不bất 唐đường 捐quyên 。即tức 冥minh 益ích 也dã 。三tam 十thập 三Tam 身Thân 即tức 顯hiển 益ích 也dã 。現hiện 佛Phật 身thân 即tức 實thật 智trí 也dã 。現hiện 餘dư 身thân 即tức 權quyền 智trí 也dã 。觀quán 音âm 身thân 即tức 本bổn 餘dư 身thân 即tức 迹tích 也dã 。又hựu 大đại 威uy 神thần 力lực 。是thị 本bổn 方phương 便tiện 力lực 是thị 迹tích 。聞văn 是thị 觀Quán 世Thế 音Âm 。菩Bồ 薩Tát 名danh 者giả 若nhược 有hữu 聞văn 是thị 品phẩm 者giả 。即tức 證chứng 了liễu 因nhân 。功công 德đức 不bất 少thiểu 即tức 緣duyên 因nhân 。不bất 肯khẳng 受thọ 常thường 捨xả 行hành 故cố 。及cập 即tức 時thời 觀quán 其kỳ 音âm 聲thanh 。觀quán 即tức 智trí 。皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。種chủng 種chủng 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 發phát 心tâm 等đẳng 。是thị 利lợi 益ích 即tức 斷đoạn 也dã 。第đệ 四tứ 料liệu 簡giản 者giả 。

問vấn 。人nhân 對đối 觀quán 音âm 法pháp 對đối 普phổ 門môn 者giả 。方Phương 等Đẳng 有hữu 。普phổ 門môn 法Pháp 王Vương 子Tử 標tiêu 於ư 人nhân 名danh 。此thử 義nghĩa 云vân 何hà 同đồng 。

答đáp 。此thử 應ưng 作tác 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。人nhân 非phi 法pháp 法pháp 非phi 人nhân 。人nhân 即tức 法pháp 法pháp 即tức 人nhân 。若nhược 約ước 華hoa 嚴nghiêm 次thứ 第đệ 意ý 地địa 。前tiền 生sanh 死tử 行hành 人nhân 未vị 是thị 實thật 相tướng 之chi 法pháp 。此thử 法pháp 亦diệc 非phi 彼bỉ 人nhân 。若nhược 作tác 不bất 次thứ 第đệ 意ý 者giả 。人nhân 即tức 實thật 相tướng 實thật 相tướng 即tức 人nhân 。人nhân 法pháp 不bất 二nhị 也dã 。若nhược 三tam 藏tạng 有hữu 門môn 明minh 無vô 假giả 人nhân 但đãn 實thật 法pháp 此thử 法pháp 非phi 人nhân 。若nhược 空không 門môn 攬lãm 實thật 法pháp 成thành 假giả 人nhân 。人nhân 法pháp 兩lưỡng 異dị 。若nhược 其kỳ 不bất 離ly 人nhân 論luận 法pháp 不bất 離ly 法pháp 論luận 人nhân 。此thử 乃nãi 是thị 二nhị 諦đế 意ý 非phi 中trung 道đạo 之chi 人nhân 法pháp 也dã 。若nhược 方Phương 等Đẳng 對đối 小tiểu 明minh 大đại 論luận 人nhân 法pháp 者giả 。明minh 小tiểu 同đồng 三tam 藏tạng 明minh 大đại 同đồng 華hoa 嚴nghiêm 。般Bát 若Nhã 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 例lệ 爾nhĩ 。今kim 方Phương 等Đẳng 中trung 明minh 普phổ 門môn 者giả 。即tức 大Đại 乘Thừa 意ý 。今kim 明minh 普phổ 門môn 是thị 法pháp 。何hà 得đắc 有hữu 法pháp 無vô 人nhân 。彼bỉ 明minh 普phổ 門môn 是thị 人nhân 。何hà 得đắc 但đãn 人nhân 無vô 法pháp 。此thử 則tắc 人nhân 法pháp 互hỗ 舉cử 。彼bỉ 經kinh 標tiêu 人nhân 此thử 處xứ 標tiêu 法pháp 爾nhĩ 。例lệ 如như 小Tiểu 乘Thừa 明minh 身thân 子tử 。智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。餘dư 弟đệ 子tử 各các 就tựu 餘dư 法Pháp 門môn 論luận 第đệ 一nhất 。本bổn 以dĩ 智trí 慧tuệ 斷đoạn 惑hoặc 發phát 真chân 無vô 漏lậu 。餘dư 人nhân 無vô 慧tuệ 那na 得đắc 入nhập 道đạo 。既ký 得đắc 道Đạo 果quả 果quả 知tri 有hữu 慧tuệ 。但đãn 各các 舉cử 其kỳ 初sơ 門môn 別biệt 稱xưng 第đệ 一nhất 。譬thí 如như 刀đao 刃nhận 斷đoạn 物vật 必tất 藉tạ 於ư 背bối/bội 方phương 有hữu 利lợi 用dụng 。諸chư 數số 如như 刀đao 背bối/bội 慧tuệ 數số 如như 刀đao 刃nhận 。今kim 普phổ 門môn 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 。但đãn 以dĩ 因nhân 緣duyên 之chi 法Pháp 。當đương 普phổ 門môn 之chi 名danh 。何hà 得đắc 無vô 了liễu 因nhân 之chi 人nhân 耶da 。若nhược 併tinh 從tùng 觀quán 音âm 標tiêu 名danh 者giả 。此thử 則tắc 通thông 漫mạn 。欲dục 使sử 世thế 諦đế 不bất 亂loạn 互hỗ 舉cử 別biệt 名danh 。如như 身thân 具cụ 六lục 根căn 但đãn 稱xưng 為vi 淨tịnh 眼nhãn 淨tịnh 意ý 。豈khởi 得đắc 無vô 餘dư 根căn 耶da 。料liệu 簡giản 慈từ 悲bi 者giả 。

問vấn 。若nhược 大đại 悲bi 拔bạt 苦khổ 苦khổ 除trừ 即tức 是thị 得đắc 樂lạc 。大đại 慈từ 與dữ 樂nhạo 樂lạc 至chí 即tức 是thị 拔bạt 苦khổ 。何hà 意ý 兩lưỡng 分phần/phân 。

答đáp 。通thông 論luận 如như 此thử 別biệt 則tắc 不bất 然nhiên 。譬thí 如như 拔bạt 罪tội 於ư 獄ngục 。未vị 施thí 五ngũ 塵trần 身thân 雖tuy 免miễn 痛thống 根căn 情tình 未vị 娛ngu 。此thử 但đãn 拔bạt 苦khổ 未vị 名danh 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。又hựu 如như 施thí 五ngũ 塵trần 於ư 獄ngục 。耳nhĩ 眼nhãn 雖tuy 悅duyệt 不bất 名danh 拔bạt 苦khổ 。為vi 從tùng 別biệt 義nghĩa 各các 顯hiển 一nhất 邊biên 。故cố 別biệt 說thuyết 爾nhĩ 。

問vấn 。此thử 中trung 何hà 意ý 不bất 論luận 喜hỷ 捨xả 。

答đáp 。四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。名danh 雖tuy 有hữu 四tứ 但đãn 是thị 三tam 義nghĩa 。大đại 經Kinh 云vân 。憂ưu 畢tất 叉xoa 。畢tất 叉xoa 名danh 捨xả 。捨xả 者giả 兩lưỡng 捨xả 也dã 。即tức 是thị 非phi 慈từ 非phi 悲bi 不bất 二nhị 之chi 意ý 。不bất 二nhị 而nhi 二nhị 即tức 是thị 慈từ 悲bi 。喜hỷ 者giả 。從tùng 樂nhạo 生sanh 喜hỷ 初sơ 欲dục 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。眾chúng 生sanh 苦khổ 重trọng/trùng 不bất 能năng 得đắc 樂lạc 則tắc 無vô 所sở 可khả 喜hỷ 。若nhược 拔bạt 苦khổ 竟cánh 即tức 能năng 得đắc 樂lạc 。還hoàn 遂toại 本bổn 懷hoài 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 後hậu 加gia 喜hỷ 。苦khổ 後hậu 無vô 此thử 故cố 不bất 開khai 喜hỷ 。如như 阿a 輸du 加gia 王vương 七thất 日nhật 應ưng 死tử 。雖tuy 有hữu 五ngũ 欲dục 之chi 樂lạc 。憂ưu 苦khổ 切thiết 心tâm 。又hựu 如như 一nhất 身thân 少thiểu 許hứa 痛thống 惱não 能năng 奪đoạt 一nhất 身thân 之chi 樂lạc 。故cố 知tri 苦khổ 重trọng/trùng 不bất 得đắc 樂lạc 也dã 。

問vấn 。禪thiền 支chi 明minh 喜hỷ 在tại 前tiền 樂nhạo/nhạc/lạc 支chi 在tại 後hậu 。復phục 云vân 何hà 。

答đáp 。禪thiền 支chi 就tựu 從tùng 麁thô 入nhập 細tế 。此thử 中trung 慶khánh 彼bỉ 得đắc 樂lạc 故cố 喜hỷ 心tâm 在tại 後hậu 也dã 。

復phục 次thứ 外ngoại 道đạo 修tu 四tứ 無vô 量lượng 。自tự 證chứng 禪thiền 定định 。作tác 想tưởng 虛hư 運vận 彼bỉ 無vô 實thật 益ích 。不bất 能năng 令linh 他tha 拔bạt 苦khổ 得đắc 樂lạc 。雖tuy 自tự 獲hoạch 定định 虛hư 妄vọng 世thế 法pháp 。報báo 盡tận 還hoàn 墮đọa 。不bất 免miễn 於ư 苦khổ 。自tự 他tha 俱câu 無vô 利lợi 益ích 。若nhược 二Nhị 乘Thừa 修tu 四tứ 無vô 量lượng 。但đãn 自tự 拔bạt 苦khổ 於ư 他tha 無vô 益ích 自tự 拔bạt 分phân 段đoạn 未vị 免miễn 變biến 易dị 。灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 。非phi 究cứu 竟cánh 樂lạc 。今kim 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。非phi 凡phàm 夫phu 行hạnh 。非phi 賢hiền 聖thánh 行hạnh 。非phi 凡phàm 夫phu 者giả 不bất 同đồng 自tự 受thọ 禪thiền 樂nhạo/nhạc/lạc 。非phi 賢hiền 聖thánh 者giả 不bất 同đồng 自tự 拔bạt 於ư 苦khổ 。不bất 同đồng 自tự 受thọ 樂lạc 故cố 即tức 與dữ 他tha 樂nhạo/nhạc/lạc 。不bất 同đồng 自tự 拔bạt 苦khổ 故cố 即tức 拔bạt 他tha 苦khổ 。亦diệc 是thị 即tức 拔bạt 苦khổ 是thị 即tức 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。即tức 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 即tức 是thị 拔bạt 苦khổ 。但đãn 分phân 別biệt 說thuyết 之chi 。誓thệ 願nguyện 相tương 對đối 。前tiền 明minh 拔bạt 苦khổ 後hậu 明minh 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 爾nhĩ 。料liệu 簡giản 福phước 慧tuệ 者giả 。

問vấn 。觀quán 音âm 對đối 智trí 稱xưng 之chi 而nhi 拔bạt 苦khổ 。普phổ 門môn 對đối 福phước 見kiến 之chi 而nhi 得đắc 樂lạc 何hà 也dã 。

答đáp 。智trí 是thị 光quang 明minh 正chánh 治trị 闇ám 惑hoặc 。惑hoặc 是thị 生sanh 死tử 苦khổ 惱não 。若nhược 治trị 闇ám 惑hoặc 之chi 苦khổ 。豈khởi 不bất 用dụng 智trí 解giải 之chi 光quang 。故cố 稱xưng 智trí 慧tuệ 人nhân 名danh 即tức 拔bạt 苦khổ 也dã 。法pháp 是thị 法Pháp 門môn 門môn 名danh 能năng 通thông 。通thông 至chí 涅Niết 槃Bàn 安an 樂lạc 之chi 處xứ 。初sơ 習tập 此thử 法pháp 是thị 得đắc 樂lạc 因nhân 。後hậu 證chứng 此thử 法pháp 是thị 得đắc 樂lạc 果quả 。故cố 對đối 此thử 普phổ 門môn 明minh 其kỳ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

問vấn 。福phước 慧tuệ 相tương/tướng 須tu 本bổn 不bất 相tương 離ly 。若nhược 定định 而nhi 無vô 慧tuệ 者giả 此thử 定định 名danh 癡si 定định 。譬thí 如như 盲manh 兒nhi 騎kỵ 瞎hạt 馬mã 必tất 墮đọa 坑khanh 落lạc 塹tiệm 而nhi 無vô 疑nghi 也dã 。若nhược 慧tuệ 而nhi 無vô 定định 者giả 此thử 慧tuệ 名danh 狂cuồng 慧tuệ 。譬thí 如như 風phong 中trung 然nhiên 燈đăng 搖dao 颺dương 。搖dao 颺dương 照chiếu 物vật 不bất 了liễu 。故cố 知tri 福phước 慧tuệ 相tương/tướng 資tư 二nhị 輪luân 平bình 等đẳng 堪kham 能năng 運vận 載tái 也dã 。若nhược 爾nhĩ 。何hà 意ý 以dĩ 智trí 慧tuệ 拔bạt 苦khổ 福phước 德đức 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 耶da 。

自tự 有hữu 福phước 德đức 是thị 智trí 慧tuệ 智trí 慧tuệ 是thị 福phước 德đức 。自tự 有hữu 福phước 德đức 非phi 智trí 慧tuệ 智trí 慧tuệ 非phi 福phước 德đức 。大đại 小Tiểu 乘Thừa 皆giai 備bị 四tứ 句cú 。如như 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 修tu 般Bát 若Nhã 。分phân 閻Diêm 浮Phù 提Đề 為vi 七thất 分phần 。此thử 是thị 世thế 智trí 不bất 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。此thử 猶do 屬thuộc 福phước 德đức 攝nhiếp 。即tức 名danh 此thử 福phước 是thị 智trí 故cố 。此thử 智trí 是thị 福phước 不bất 斷đoạn 惑hoặc 故cố 。若nhược 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。智trí 慧tuệ 能năng 斷đoạn 若nhược 名danh 智trí 慧tuệ 非phi 福phước 德đức 。如như 餓ngạ 羅La 漢Hán 也dã 。若nhược 福phước 德đức 非phi 世thế 智trí 亦diệc 非phi 出xuất 世thế 智trí 者giả 。如như 白bạch 象tượng 也dã 。若nhược 大Đại 乘Thừa 四tứ 句cú 者giả 。別biệt 教giáo 地địa 前tiền 三tam 十thập 心tâm 行hàng 行hàng 名danh 福phước 德đức 慧tuệ 行hành 名danh 智trí 慧tuệ 。此thử 慧tuệ 不bất 能năng 破phá 無vô 明minh 。此thử 慧tuệ 還hoàn 屬thuộc 福phước 德đức 攝nhiếp 。不bất 破phá 無vô 明minh 故cố 。此thử 福phước 是thị 智trí 慧tuệ 方phương 便tiện 。治trị 取thủ 相tương/tướng 故cố 。若nhược 地địa 前tiền 皆giai 名danh 福phước 德đức 。地địa 上thượng 皆giai 名danh 智trí 慧tuệ 。此thử 智trí 慧tuệ 非phi 福phước 德đức 福phước 德đức 非phi 智trí 慧tuệ 。方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 帶đái 小tiểu 明minh 大đại 。若nhược 帶đái 小tiểu 福phước 慧tuệ 如như 前tiền 四tứ 句cú 。明minh 大đại 福phước 慧tuệ 如như 向hướng 四tứ 句cú 。今kim 此thử 普phổ 門môn 名danh 福phước 慧tuệ 者giả 。福phước 即tức 是thị 慧tuệ 。慧tuệ 即tức 是thị 福phước 。福phước 慧tuệ 不bất 二nhị 。故cố 大đại 論luận 云vân 。如như 是thị 尊tôn 妙diệu 人nhân 則tắc 能năng 見kiến 般Bát 若Nhã 。此thử 慧tuệ 那na 得đắc 無vô 定định 。得đắc 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。何hà 曾tằng 無vô 慧tuệ 。論luận 云vân 健kiện 相tương/tướng 三tam 昧muội 能năng 破phá 彊cường/cưỡng/cương 敵địch 。大đại 經Kinh 云vân 。佛Phật 性tánh 者giả 。有hữu 五ngũ 種chủng 名danh 。亦diệc 名danh 般Bát 若Nhã 亦diệc 。名danh 師Sư 子Tử 吼Hống 。亦diệc 名danh 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 亦diệc 名danh 金kim 剛cang 佛Phật 性tánh 等đẳng 即tức 是thị 定định 慧tuệ 具cụ 足túc 之chi 名danh 也dã 。非phi 禪thiền 不bất 慧tuệ 。非phi 慧tuệ 不bất 禪thiền 。禪thiền 慧tuệ 不bất 二nhị 。不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。分phần/phân 門môn 別biệt 說thuyết 作tác 定định 慧tuệ 二nhị 解giải 。故cố 釋thích 論luận 解giải 般Bát 若Nhã 明minh 十thập 八bát 空không 。解giải 禪thiền 定định 明minh 百bách 八bát 三tam 昧muội 。此thử 是thị 二nhị 說thuyết 二nhị 即tức 不bất 二nhị 。料liệu 簡giản 真chân 應ưng 者giả 。亦diệc 有hữu 四tứ 句cú 之chi 殊thù 。非phi 真chân 非phi 應ưng 。應ưng 而nhi 非phi 真chân 。真chân 而nhi 非phi 應ưng 。亦diệc 真chân 亦diệc 應ưng 。若nhược 非phi 真chân 非phi 應ưng 。此thử 就tựu 理lý 可khả 解giải 。又hựu 就tựu 凡phàm 夫phu 。不bất 見kiến 理lý 故cố 非phi 真chân 無vô 用dụng 故cố 非phi 應ưng 。此thử 亦diệc 可khả 解giải 應ưng 而nhi 非phi 真chân 者giả 。外ngoại 道đạo 亦diệc 得đắc 五ngũ 通thông 。同đồng 他tha 施thí 化hóa 。通thông 論luận 亦diệc 得đắc 是thị 應ưng 而nhi 不bất 得đắc 名danh 真chân 。真chân 而nhi 非phi 應ưng 者giả 。二Nhị 乘Thừa 人nhân 入nhập 真chân 斷đoạn 結kết 。灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 不bất 能năng 起khởi 應ưng 。此thử 亦diệc 是thị 通thông 論luận 其kỳ 真chân 爾nhĩ 。亦diệc 真chân 亦diệc 應ưng 者giả 。此thử 則tắc 別biệt 顯hiển 中trung 道đạo 為vi 真chân 。即tức 真chân 而nhi 論luận 用dụng 為vi 應Ứng 真Chân 應ưng 不bất 二nhị 。不bất 二nhị 而nhi 二nhị 者giả 故cố 言ngôn 真chân 應ưng 爾nhĩ 。今kim 依y 文văn 互hỗ 舉cử 一nhất 往vãng 言ngôn 其kỳ 真chân 應ưng 。前tiền 番phiên 問vấn 答đáp 明minh 真chân 身thân 常thường 益ích 。後hậu 番phiên 問vấn 答đáp 明minh 應ưng 身thân 間gian 益ích 。常thường 間gian 不bất 得đắc 相tương 離ly 。二nhị 鳥điểu 俱câu 游du 。二nhị 往vãng 為vi 論luận 真chân 身thân 亦diệc 恆hằng 亦diệc 不bất 恆hằng 。應ưng 身thân 亦diệc 間gian 亦diệc 不bất 間gian 。若nhược 小Tiểu 乘Thừa 明minh 義nghĩa 。例lệ 如như 善thiện 吉cát 石thạch 窟quật 觀quán 空không 見kiến 佛Phật 法Pháp 身thân 。蓮liên 華hoa 尼ni 則tắc 不bất 見kiến 。此thử 豈khởi 非phi 小Tiểu 乘Thừa 中trung 真chân 身thân 恆hằng 益ích 不bất 恆hằng 益ích 義nghĩa 。丈trượng 六lục 之chi 應ưng 亦diệc 有hữu 見kiến 不bất 見kiến 。此thử 豈khởi 非phi 應ưng 身thân 有hữu 間gian 有hữu 不bất 間gian 義nghĩa 。大Đại 乘Thừa 法Pháp 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。於ư 理lý 為vi 恆hằng 益ích 於ư 情tình 為vi 不bất 恆hằng 益ích 。應ưng 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。此thử 緣duyên 滅diệt 彼bỉ 緣duyên 興hưng 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 。是thị 不bất 間gian 義nghĩa 。同đồng 質chất 異dị 見kiến 是thị 其kỳ 間gian 義nghĩa 。而nhi 今kim 分phân 別biệt 。一nhất 往vãng 前tiền 問vấn 答đáp 屬thuộc 恆hằng 益ích 。後hậu 問vấn 答đáp 屬thuộc 不bất 恆hằng 益ích 也dã 。料liệu 簡giản 藥dược 珠châu 二nhị 身thân 者giả 。藥dược 有hữu 差sai 病bệnh 拔bạt 苦khổ 之chi 功công 。亦diệc 有hữu 全toàn 身thân 增tăng 命mạng 致trí 寶bảo 之chi 用dụng 。故cố 經Kinh 云vân 。若nhược 全toàn 身thân 命mạng 。便tiện 為vi 已dĩ 得đắc 。玩ngoạn 好hảo 之chi 具cụ 也dã 。如như 意ý 珠châu 王vương 。非phi 但đãn 雨vũ 寶bảo 亦diệc 能năng 除trừ 病bệnh 。大đại 施thí 太thái 子tử 入nhập 海hải 得đắc 珠châu 還hoàn 治trị 父phụ 母mẫu 眼nhãn 。大đại 品phẩm 云vân 。若nhược 人nhân 眼nhãn 痛thống 珠châu 著trước 身thân 上thượng 病bệnh 即tức 除trừ 愈dũ 。故cố 知tri 通thông 具cụ 二nhị 義nghĩa 。若nhược 別biệt 據cứ 一nhất 邊biên 。約ước 除trừ 患hoạn 以dĩ 譬thí 藥dược 證chứng 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 況huống 珠châu 爾nhĩ 。料liệu 簡giản 冥minh 顯hiển 兩lưỡng 益ích 。凡phàm 有hữu 三tam 十thập 六lục 句cú 。料liệu 簡giản 權quyền 實thật 二nhị 智trí 者giả 。前tiền 問vấn 答đáp 實thật 智trí 照chiếu 真chân 而nhi 眾chúng 生sanh 得đắc 脫thoát 。權quyền 智trí 照chiếu 假giả 而nhi 。眾chúng 生sanh 得đắc 度độ 。度độ 為vi 度độ 權quyền 亦diệc 度độ 於ư 實thật 。脫thoát 為vi 脫thoát 真chân 亦diệc 脫thoát 於ư 假giả 。答đáp 此thử 亦diệc 具cụ 四tứ 句cú 。或hoặc 因nhân 真chân 智trí 解giải 脫thoát 於ư 權quyền 。七thất 難nan 消tiêu 除trừ 二nhị 求cầu 願nguyện 滿mãn 是thị 也dã 。或hoặc 因nhân 真chân 智trí 解giải 脫thoát 於ư 實thật 。三tam 毒độc 皆giai 離ly 是thị 也dã 。或hoặc 因nhân 權quyền 智trí 得đắc 度độ 於ư 實thật 。三tam 十thập 三Tam 身Thân 得đắc 度độ 是thị 也dã 。或hoặc 因nhân 權quyền 智trí 得đắc 度độ 於ư 權quyền 。於ư 怖bố 畏úy 急cấp 難nạn 之chi 中trung 。得đắc 無vô 畏úy 是thị 也dã 。或hoặc 二nhị 俱câu 度độ 脫thoát 。或hoặc 二nhị 俱câu 不bất 度độ 不bất 脫thoát 。今kim 依y 文văn 判phán 互hỗ 出xuất 一nhất 邊biên 。前tiền 文văn 脫thoát 權quyền 後hậu 文văn 度độ 實thật 。料liệu 簡giản 本bổn 迹tích 者giả 。通thông 論luận 本bổn 迹tích 俱câu 能năng 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。故cố 壽thọ 量lượng 云vân 。聞văn 佛Phật 壽thọ 無vô 量lượng 。得đắc 清thanh 淨tịnh 無vô 漏lậu 。無vô 量lượng 之chi 果quả 報báo 。即tức 是thị 從tùng 本bổn 得đắc 樂lạc 。請thỉnh 觀quán 音âm 云vân 。或hoặc 遊du 戲hí 地địa 獄ngục 大đại 悲bi 代đại 受thọ 苦khổ 。此thử 是thị 從tùng 迹tích 拔bạt 苦khổ 。眾chúng 生sanh 不bất 達đạt 。本bổn 源nguyên 後hậu 流lưu 轉chuyển 苦khổ 惱não 。若nhược 識thức 本bổn 理lý 即tức 於ư 苦khổ 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。眾chúng 生sanh 若nhược 不bất 見kiến 迹tích 中trung 施thí 化hóa 。不bất 能năng 三tam 業nghiệp 種chủng 福phước 則tắc 無vô 功công 德đức 之chi 因nhân 。焉yên 致trí 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 。非phi 本bổn 無vô 以dĩ 垂thùy 迹tích 非phi 迹tích 無vô 以dĩ 顯hiển 本bổn 。前tiền 問vấn 答đáp 是thị 明minh 迹tích 本bổn 。後hậu 問vấn 答đáp 是thị 明minh 本bổn 迹tích 。

問vấn 。本bổn 迹tích 與dữ 真chân 應ưng 云vân 何hà 異dị 。

答đáp 。真chân 應ưng 就tựu 一nhất 世thế 橫hoạnh/hoành 辯biện 。如như 諸chư 經kinh 所sở 明minh 。本bổn 迹tích 就tựu 三tam 世thế 豎thụ 論luận 。如như 壽thọ 量lượng 所sở 說thuyết 。料liệu 簡giản 緣duyên 了liễu 者giả 。

問vấn 。緣duyên 了liễu 既ký 有hữu 性tánh 德đức 善thiện 亦diệc 有hữu 性tánh 德đức 惡ác 否phủ/bĩ 。

答đáp 。具cụ 。

問vấn 。闡xiển 提đề 與dữ 佛Phật 斷đoạn 何hà 等đẳng 善thiện 惡ác 。

答đáp 。闡xiển 提đề 斷đoạn 修tu 善thiện 盡tận 但đãn 性tánh 善thiện 在tại 。佛Phật 斷đoạn 修tu 惡ác 盡tận 但đãn 性tánh 惡ác 在tại 。

問vấn 。性tánh 德đức 善thiện 惡ác 何hà 不bất 可khả 斷đoạn 。

答đáp 。性tánh 之chi 善thiện 惡ác 但đãn 是thị 善thiện 惡ác 之chi 法pháp 門môn 。性tánh 不bất 可khả 改cải 歷lịch 三tam 世thế 無vô 誰thùy 能năng 毀hủy 。復phục 不bất 可khả 斷đoạn 壞hoại 。譬thí 如như 魔ma 雖tuy 燒thiêu 經kinh 何hà 能năng 令linh 性tánh 善thiện 法Pháp 門môn 盡tận 。縱túng/tung 令linh 佛Phật 燒thiêu 惡ác 譜# 亦diệc 不bất 能năng 令linh 。惡ác 法Pháp 門môn 盡tận 。如như 秦tần 焚phần 典điển 坑khanh 儒nho 。豈khởi 能năng 令linh 善thiện 惡ác 斷đoạn 盡tận 耶da 。

問vấn 。闡xiển 提đề 不bất 斷đoạn 性tánh 善thiện 還hoàn 能năng 令linh 修tu 善thiện 起khởi 。佛Phật 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 還hoàn 令linh 修tu 惡ác 起khởi 耶da 。

答đáp 。闡xiển 提đề 既ký 不bất 達đạt 性tánh 善thiện 。以dĩ 不bất 達đạt 故cố 還hoàn 為vi 善thiện 所sở 染nhiễm 。修tu 善thiện 得đắc 起khởi 廣quảng 治trị 諸chư 惡ác 。佛Phật 雖tuy 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 而nhi 能năng 達đạt 於ư 惡ác 。以dĩ 達đạt 惡ác 故cố 於ư 惡ác 自tự 在tại 。故cố 不bất 為vị 惡ác 所sở 染nhiễm 。修tu 惡ác 不bất 得đắc 起khởi 。故cố 佛Phật 永vĩnh 無vô 復phục 惡ác 。以dĩ 自tự 在tại 故cố 。廣quảng 用dụng 諸chư 惡ác 法Pháp 門môn 。化hóa 度độ 眾chúng 生sanh 。終chung 日nhật 用dụng 之chi 終chung 日nhật 不bất 染nhiễm 。不bất 染nhiễm 故cố 不bất 起khởi 。那na 得đắc 以dĩ 闡xiển 提đề 為vi 例lệ 耶da 。若nhược 闡xiển 提đề 能năng 達đạt 此thử 善thiện 惡ác 。則tắc 不bất 復phục 名danh 為vi 一nhất 闡xiển 提đề 也dã 。若nhược 依y 他tha 人nhân 明minh 闡xiển 提đề 斷đoạn 善thiện 盡tận 為vi 阿a 梨lê 耶da 識thức 。所sở 熏huân 更cánh 能năng 起khởi 善thiện 。梨lê 耶da 即tức 是thị 無vô 記ký 無vô 明minh 。善thiện 惡ác 依y 持trì 為vi 。一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。闡xiển 提đề 不bất 斷đoạn 無vô 明minh 無vô 記ký 故cố 還hoàn 生sanh 善thiện 。佛Phật 斷đoạn 無vô 記ký 無vô 明minh 盡tận 無vô 所sở 可khả 熏huân 故cố 惡ác 不bất 復phục 還hoàn 生sanh 。若nhược 欲dục 以dĩ 惡ác 化hóa 物vật 。但đãn 作tác 神thần 通thông 變biến 現hiện 。度độ 眾chúng 生sanh 爾nhĩ 。問vấn 若nhược 佛Phật 地địa 斷đoạn 惡ác 盡tận 作tác 神thần 通thông 以dĩ 惡ác 化hóa 物vật 者giả 。此thử 作tác 意ý 方phương 能năng 起khởi 惡ác 。如như 人nhân 畫họa 諸chư 色sắc 像tượng 非phi 是thị 任nhậm 運vận 。如như 明minh 鏡kính 不bất 動động 色sắc 像tượng 自tự 形hình 。可khả 是thị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。理lý 能năng 應ưng 惡ác 。若nhược 作tác 意ý 者giả 與dữ 外ngoại 道đạo 何hà 異dị 。今kim 明minh 闡xiển 提đề 不bất 斷đoạn 性tánh 德đức 之chi 善thiện 遇ngộ 緣duyên 善thiện 發phát 。佛Phật 亦diệc 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 機cơ 緣duyên 所sở 激kích 慈từ 力lực 所sở 熏huân 。入nhập 阿A 鼻Tỳ 同đồng 一nhất 切thiết 惡ác 事sự 化hóa 眾chúng 生sanh 。以dĩ 有hữu 性tánh 惡ác 。故cố 名danh 不bất 斷đoạn 。無vô 復phục 修tu 惡ác 名danh 不bất 常thường 。若nhược 修tu 性tánh 俱câu 盡tận 則tắc 是thị 斷đoạn 不bất 得đắc 為vi 。不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。闡xiển 提đề 亦diệc 爾nhĩ 。性tánh 善thiện 不bất 斷đoạn 還hoàn 生sanh 善thiện 根căn 。如Như 來Lai 性tánh 惡ác 不bất 斷đoạn 還hoàn 能năng 起khởi 惡ác 。雖tuy 起khởi 於ư 惡ác 而nhi 是thị 解giải 心tâm 無vô 染nhiễm 。通thông 達đạt 惡ác 際tế 。即tức 是thị 實thật 際tế 。能năng 以dĩ 五ngũ 逆nghịch 相tướng 。而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。亦diệc 不bất 縛phược 不bất 脫thoát 行hành 於ư 非phi 道đạo 。通thông 達đạt 佛Phật 道Đạo 。闡xiển 提đề 染nhiễm 而nhi 不bất 達đạt 與dữ 此thử 為vi 異dị 也dã 。料liệu 簡giản 智trí 斷đoạn 者giả 。此thử 是thị 一nhất 法pháp 。異dị 名danh 不bất 得đắc 相tương 離ly 。如như 人nhân 一nhất 體thể 。何hà 故cố 從tùng 智trí 拔bạt 苦khổ 從tùng 斷đoạn 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。然nhiên 而nhi 慧tuệ 解giải 之chi 心tâm 稱xưng 智trí 。無vô 縛phược 礙ngại 身thân 稱xưng 斷đoạn 。譬thí 如như 人nhân 被bị 縛phược 。運vận 力lực 屬thuộc 智trí 肅túc 然nhiên 附phụ 外ngoại 屬thuộc 斷đoạn 運vận 力lực 屬thuộc 心tâm 。故cố 名danh 智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 。附phụ 斷đoạn 體thể 散tán 屬thuộc 色sắc 身thân 名danh 。福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。今kim 經kinh 文văn 言ngôn 說thuyết 不bất 得đắc 一nhất 時thời 。故cố 互hỗ 舉cử 智trí 斷đoạn 若nhược 深thâm 得đắc 此thử 十thập 義nghĩa 意ý 者giả 。解giải 一nhất 千thiên 從tùng 。廣quảng 釋thích 觀quán 世thế 音âm 普phổ 門môn 義nghĩa 則tắc 不bất 可khả 盡tận 也dã 。第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 名danh 者giả 。為vi 二nhị 。先tiên 明minh 觀quán 世thế 音âm 。次thứ 明minh 普phổ 門môn 。以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 。通thông 釋thích 如như 前tiền 。別biệt 者giả 則tắc 以dĩ 境cảnh 智trí 因nhân 緣duyên 故cố 。名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 。云vân 何hà 境cảnh 智trí 。境cảnh 智trí 有hữu 二nhị 。一nhất 思tư 議nghị 境cảnh 智trí 。二nhị 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 智trí 。思tư 議nghị 境cảnh 智trí 又hựu 二nhị 。一nhất 約ước 理lý 外ngoại 。二nhị 約ước 理lý 內nội 。理lý 外ngoại 為vi 四tứ 。一nhất 天thiên 然nhiên 境cảnh 智trí 。只chỉ 問vấn 此thử 境cảnh 為vi 當đương 由do 境cảnh 故cố 境cảnh 由do 智trí 故cố 境cảnh 。此thử 智trí 為vi 當đương 由do 智trí 故cố 智trí 由do 境cảnh 故cố 智trí 。若nhược 由do 境cảnh 故cố 境cảnh 此thử 境cảnh 是thị 境cảnh 。境cảnh 即tức 自tự 生sanh 境cảnh 。若nhược 智trí 由do 智trí 故cố 智trí 亦diệc 是thị 自tự 生sanh 智trí 。自tự 生sanh 名danh 性tánh 自tự 爾nhĩ 。非phi 佛Phật 天thiên 人nhân 所sở 作tác 。照chiếu 與dữ 不bất 照chiếu 。恆hằng 是thị 境cảnh 智trí 。故cố 名danh 天thiên 然nhiên 境cảnh 智trí 。二nhị 明minh 相tướng 待đãi 者giả 。若nhược 境cảnh 不bất 自tự 境cảnh 因nhân 智trí 故cố 境cảnh 。智trí 不bất 自tự 智trí 因nhân 境cảnh 故cố 智trí 此thử 即tức 他tha 生sanh 義nghĩa 。何hà 故cố 爾nhĩ 。境cảnh 自tự 生sanh 境cảnh 既ký 稱xưng 為vi 自tự 。以dĩ 境cảnh 望vọng 智trí 。智trí 即tức 是thị 他tha 。今kim 境cảnh 從tùng 智trí 生sanh 豈khởi 非phi 他tha 境cảnh 。智trí 亦diệc 如như 是thị 故cố 名danh 相tướng 待đãi 。次thứ 明minh 因nhân 。緣duyên 境cảnh 智trí 者giả 。若nhược 境cảnh 不bất 由do 智trí 故cố 境cảnh 亦diệc 不bất 由do 境cảnh 故cố 境cảnh 。智trí 境cảnh 因nhân 緣duyên 故cố 境cảnh 。智trí 亦diệc 如như 是thị 。此thử 即tức 境cảnh 智trí 因nhân 緣duyên 共cộng 生sanh 義nghĩa 。共cộng 生sanh 有hữu 二nhị 過quá 墮đọa 自tự 他tha 性tánh 中trung 。次thứ 絕tuyệt 待đãi 明minh 境cảnh 智trí 者giả 。非phi 境cảnh 非phi 智trí 而nhi 說thuyết 境cảnh 智trí 。此thử 即tức 離ly 境cảnh 離ly 智trí 無vô 因nhân 緣duyên 而nhi 辯biện 境cảnh 智trí 者giả 。此thử 是thị 無vô 因nhân 緣duyên 絕tuyệt 待đãi 。從tùng 因nhân 緣duyên 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。何hà 況huống 無vô 因nhân 緣duyên 。一nhất 往vãng 謂vị 絕tuyệt 理lý 而nhi 窮cùng 之chi 不bất 成thành 絕tuyệt 待đãi 。並tịnh 是thị 理lý 外ngoại 行hành 心tâm 妄vọng 想tưởng 推thôi 計kế 。故cố 中trung 論luận 云vân 。諸chư 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 。是thị 故cố 說thuyết 無vô 生sanh 。那na 得đắc 如như 前tiền 四tứ 種chủng 。計kế 執chấp 是thị 實thật 餘dư 妄vọng 語ngữ 。性tánh 實thật 之chi 執chấp 見kiến 愛ái 生sanh 著trước 。九cửu 十thập 八bát 使sử 。苦khổ 集tập 浩hạo 然nhiên 。流lưu 轉chuyển 不bất 息tức 。云vân 何hà 執chấp 此thử 而nhi 生sanh 苦khổ 集tập 。隨tùy 執chấp 一nhất 種chủng 境cảnh 智trí 謂vị 以dĩ 為vi 是thị 。隨tùy 順thuận 讚tán 歎thán 心tâm 則tắc 愛ái 著trước 。而nhi 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。即tức 是thị 貪tham 使sử 。若nhược 人nhân 違vi 逆nghịch 。責trách 毀hủy 心tâm 則tắc 忿phẫn 怒nộ 而nhi 生sanh 瞋sân 恚khuể 。即tức 是thị 瞋sân 使sử 。貪tham 恚khuể 既ký 起khởi 豈khởi 非phi 癡si 使sử 。我ngã 解giải 此thử 境cảnh 智trí 他tha 所sở 不bất 解giải 以dĩ 其kỳ 所sở 執chấp 矜căng 傲ngạo 於ư 人nhân 豈khởi 非phi 慢mạn 使sử 。既ký 執chấp 此thử 為vi 是thị 。今kim 雖tuy 無vô 疑nghi 後hậu 當đương 大đại 疑nghi 豈khởi 非phi 疑nghi 使sử 。我ngã 知tri 解giải 此thử 法pháp 。法pháp 中trung 計kế 我ngã 豈khởi 非phi 身thân 見kiến 。六lục 十thập 二nhị 見kiến 。隨tùy 墮đọa 一nhất 邊biên 豈khởi 非phi 邊biên 見kiến 。如như 此thử 妄vọng 執chấp 不bất 當đương 道Đạo 理lý 豈khởi 非phi 邪tà 見kiến 。執chấp 此thử 是thị 實thật 計kế 為vi 涅Niết 槃Bàn 豈khởi 非phi 見kiến 取thủ 果quả 盜đạo 。謂vị 此thử 為vi 道đạo 依y 之chi 進tiến 行hành 豈khởi 非phi 戒giới 取thủ 因nhân 盜đạo 。十thập 使sử 宛uyển 然nhiên 皆giai 從tùng 所sở 執chấp 境cảnh 智trí 上thượng 起khởi 。將tương 此thử 歷lịch 三tam 界giới 四Tứ 諦Đế 則tắc 有hữu 八bát 十thập 八bát 使sử 。就tựu 思tư 惟duy 歷lịch 三tam 界giới 則tắc 有hữu 。九cửu 十thập 八bát 使sử 。此thử 則tắc 集Tập 諦Đế 結kết 業nghiệp 顛điên 倒đảo 浩hạo 然nhiên 。方phương 招chiêu 苦khổ 果quả 。生sanh 死tử 不bất 絕tuyệt 。於ư 其kỳ 境cảnh 智trí 不bất 識thức 苦khổ 集tập 。何hà 處xứ 有hữu 道đạo 滅diệt 。既ký 不bất 識thức 四Tứ 諦Đế 則tắc 破phá 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 因nhân 果quả 。無vô 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。故cố 無vô 法Pháp 寶bảo 。不bất 識thức 出xuất 世thế 果quả 無vô 佛Phật 寶bảo 。不bất 識thức 出xuất 世thế 因nhân 無vô 僧Tăng 寶bảo 賢hiền 聖thánh 之chi 義nghĩa 。一nhất 切thiết 俱câu 失thất 。若nhược 作tác 如như 此thử 執chấp 自tự 生sanh 境cảnh 智trí 者giả 。只chỉ 是thị 結kết 構# 生sanh 死tử 。增tăng 長trưởng 結kết 業nghiệp 過quá 患hoạn 甚thậm 多đa 。若nhược 非phi 理lý 外ngoại 境cảnh 智trí 更cánh 將tương 何hà 等đẳng 為vi 理lý 外ngoại 耶da 。

故cố 大đại 論luận 云vân 。凡phàm 夫phu 三tam 種chủng 語ngữ 。見kiến 慢mạn 名danh 字tự 。聖thánh 人nhân 但đãn 一nhất 種chủng 語ngữ 。名danh 字tự 。今kim 凡phàm 夫phu 見kiến 慢mạn 取thủ 著trước 謬mậu 用dụng 佛Phật 語ngữ 。介giới 爾nhĩ 取thủ 著trước 乖quai 理lý 成thành 諍tranh 。雖tuy 傍bàng 經kinh 論luận 引dẫn 證chứng 文văn 字tự 。如như 蟲trùng 蝕thực 木mộc 偶ngẫu 得đắc 成thành 字tự 。尋tầm 其kỳ 內nội 心tâm 實thật 不bất 能năng 解giải 是thị 字tự 非phi 字tự 。口khẩu 言ngôn 境cảnh 智trí 不bất 解giải 境cảnh 智trí 。以dĩ 不bất 解giải 故cố 。如như 服phục 甘cam 露lộ 。則tắc 以dĩ 境cảnh 智trí 起khởi 見kiến 傷thương 命mạng 早tảo 夭yểu 。故cố 為vi 龍long 樹thụ 所sở 破phá 。今kim 不bất 取thủ 此thử 為vi 境cảnh 智trí 以dĩ 釋thích 觀quán 世thế 音âm 。自tự 生sanh 境cảnh 智trí 既ký 爾nhĩ 餘dư 三tam 句cú 亦diệc 然nhiên 。二nhị 明minh 思tư 議nghị 理lý 內nội 境cảnh 智trí 者giả 。亦diệc 作tác 上thượng 四tứ 門môn 。名danh 字tự 雖tuy 同đồng 觀quán 智trí 淳thuần 熟thục 不bất 生sanh 執chấp 見kiến 。畢tất 故cố 不bất 造tạo 新tân 。成thành 方phương 便tiện 道đạo 。發phát 生sanh 煖noãn 頂đảnh 乃nãi 至chí 十thập 六lục 心tâm 。眼nhãn 智trí 明minh 覺giác 。豁hoát 然nhiên 得đắc 悟ngộ 。破phá 諸chư 見kiến 惑hoặc 。與dữ 理lý 相tương 應ứng 。譬thí 如như 盲manh 人nhân 。金kim 錍bề 抉# 膜mô 灼chước 然nhiên 不bất 謬mậu 。此thử 之chi 真chân 觀quán 。名danh 之chi 為vi 智trí 。所sở 照chiếu 之chi 理lý 名danh 之chi 為vi 境cảnh 。以dĩ 發phát 無vô 漏lậu 故cố 稱xưng 理lý 內nội 境cảnh 智trí 。雖tuy 見kiến 此thử 理lý 終chung 是thị 作tác 意ý 入nhập 真chân 。故cố 名danh 思tư 議nghị 境cảnh 智trí 也dã 。今kim 明minh 觀quán 世thế 音âm 亦diệc 不bất 從tùng 此thử 境cảnh 智trí 因nhân 緣duyên 得đắc 名danh 也dã 。

次thứ 明minh 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 智trí 者giả 。若nhược 自tự 他tha 共cộng 無vô 因nhân 等đẳng 四tứ 句cú 俱câu 非phi 境cảnh 智trí 者giả 。今kim 諸chư 經kinh 論luận 所sở 明minh 或hoặc 從tùng 自tự 生sanh 他tha 生sanh 共cộng 生sanh 無vô 因nhân 等đẳng 。若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。云vân 何hà 辯biện 境cảnh 智trí 耶da 。

答đáp 。經kinh 中trung 所sở 明minh 。皆giai 是thị 四tứ 悉tất 檀đàn 赴phó 緣duyên 。假giả 名danh 字tự 說thuyết 。無vô 四tứ 性tánh 執chấp 。若nhược 人nhân 樂nhạo 聞văn 自tự 生sanh 境cảnh 智trí 。即tức 說thuyết 境cảnh 是thị 自tự 境cảnh 智trí 是thị 自tự 智trí 。以dĩ 赴phó 其kỳ 欣hân 欲dục 之chi 心tâm 。或hoặc 時thời 宜nghi 聞văn 自tự 境cảnh 自tự 智trí 聞văn 必tất 生sanh 善thiện 。或hoặc 時thời 對đối 治trị 說thuyết 自tự 生sanh 境cảnh 智trí 。說thuyết 必tất 破phá 惑hoặc 。有hữu 時thời 說thuyết 此thử 令linh 即tức 悟ngộ 道đạo 。若nhược 無vô 四tứ 悉tất 檀đàn 益ích 。諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。不bất 空không 說thuyết 法Pháp 。雖tuy 作tác 四tứ 說thuyết 無vô 四tứ 種chủng 執chấp 。無vô 執chấp 故cố 無vô 見kiến 愛ái 。眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 。如như 快khoái 馬mã 見kiến 鞭tiên 影ảnh 。即tức 破phá 惑hoặc 入nhập 道đạo 故cố 名danh 為vi 智trí 。此thử 智trí 所sở 照chiếu 名danh 之chi 為vi 境cảnh 。如như 是thị 通thông 達đạt 。則tắc 識thức 苦khổ 集tập 道đạo 滅diệt 。三Tam 寶Bảo 四Tứ 諦Đế 宛uyển 然nhiên 具cụ 足túc 。若nhược 以dĩ 智trí 照chiếu 境cảnh 入nhập 空không 取thủ 證chứng 。成thành 真Chân 諦Đế 理lý 內nội 思tư 議nghị 境cảnh 智trí 。如như 前tiền 說thuyết 。若nhược 不bất 以dĩ 果quả 為vi 證chứng 。知tri 此thử 境cảnh 智trí 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。名danh 為vi 境cảnh 智trí 。是thị 字tự 不bất 在tại 內nội 外ngoại 中trung 間gian 。是thị 字tự 不bất 住trụ 亦diệc 不bất 不bất 住trụ 。是thị 字tự 無vô 所sở 有hữu 故cố 。雖tuy 作tác 四tứ 句cú 明minh 境cảnh 智trí 實thật 不bất 分phân 別biệt 四tứ 句cú 境cảnh 智trí 。雖tuy 作tác 四tứ 句cú 聞văn 境cảnh 智trí 實thật 不bất 得đắc 四tứ 句cú 境cảnh 智trí 。雖tuy 體thể 達đạt 四tứ 句cú 境cảnh 智trí 實thật 不bất 作tác 四tứ 句cú 思tư 量lượng 境cảnh 智trí 。言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。不bất 可khả 四tứ 句cú 思tư 惟duy 圖đồ 度độ 。故cố 名danh 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 智trí 。金kim 光quang 明minh 云vân 。不bất 思tư 議nghị 智trí 。照chiếu 不bất 思tư 議nghị 智trí 。境cảnh 此thử 具cụ 如như 大đại 本bổn 玄huyền 義nghĩa 境cảnh 智trí 妙diệu 中trung 廣quảng 說thuyết 。龍long 樹thụ 先tiên 破phá 一nhất 異dị 時thời 方phương 然nhiên 後hậu 釋thích 如như 是thị 我ngã 聞văn 等đẳng 義nghĩa 。今kim 類loại 此thử 先tiên 破phá 理lý 外ngoại 境cảnh 智trí 。後hậu 明minh 不bất 思tư 議nghị 四tứ 悉tất 檀đàn 。悉tất 檀đàn 義nghĩa 如như 大đại 本bổn 玄huyền 義nghĩa 。夫phu 依y 名danh 字tự 為vi 便tiện 。應ưng 先tiên 明minh 觀quán 智trí 次thứ 辯biện 世thế 境cảnh 之chi 音âm 。若nhược 解giải 義nghĩa 為vi 便tiện 。前tiền 明minh 世thế 境cảnh 。次thứ 辯biện 觀quán 智trí 。如như 先tiên 有hữu 境cảnh 可khả 得đắc 論luận 觀quán 。若nhược 未vị 有hữu 境cảnh 何hà 所sở 可khả 觀quán 。譬thí 如như 境cảnh 鼓cổ 後hậu 方phương 映ánh 擊kích 。今kim 從tùng 義nghĩa 便tiện 。先tiên 明minh 世thế 音âm 。後hậu 論luận 觀quán 智trí 也dã 。世thế 者giả 為vi 三tam 。一nhất 五ngũ 陰ấm 世thế 間gian 。二nhị 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。三tam 國quốc 土độ 世thế 間gian 。既ký 有hữu 實thật 法pháp 即tức 有hữu 假giả 人nhân 。假giả 實thật 正chánh 成thành 即tức 有hữu 依y 報báo 故cố 名danh 三tam 種chủng 世thế 間gian 也dã 。世thế 是thị 隔cách 別biệt 即tức 十thập 法Pháp 界Giới 之chi 世thế 亦diệc 是thị 十thập 種chủng 五ngũ 陰ấm 。十thập 種chủng 假giả 名danh 。十thập 種chủng 依y 報báo 。隔cách 別biệt 不bất 同đồng 故cố 名danh 為vi 世thế 也dã 。間gian 是thị 間gian 差sai 。三tam 十thập 種chủng 世thế 間gian 。差sai 別biệt 不bất 相tương 謬mậu 亂loạn 。故cố 名danh 為vi 間gian 。各các 各các 有hữu 因nhân 。各các 各các 有hữu 果quả 。故cố 名danh 為vi 法pháp 。各các 各các 有hữu 界giới 畔bạn 分phân 齊tề 。故cố 名danh 為vi 界giới 。今kim 就tựu 一nhất 法Pháp 界Giới 。復phục 有hữu 十thập 法Pháp 。所sở 謂vị 如như 是thị 相tương/tướng 性tánh 究cứu 竟cánh 等đẳng 。十thập 界giới 即tức 有hữu 百bách 法pháp 。十thập 界giới 相tương/tướng 互hỗ 則tắc 有hữu 千thiên 法pháp 。如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。六lục 道đạo 是thị 惑hoặc 因nhân 緣duyên 法pháp 四tứ 聖thánh 是thị 解giải 因nhân 緣duyên 法pháp 。大đại 經Kinh 云vân 。無vô 漏lậu 亦diệc 有hữu 因nhân 緣duyên 。因nhân 滅diệt 無vô 明minh 即tức 是thị 三tam 菩Bồ 提Đề 燈đăng 。是thị 諸chư 因nhân 緣duyên 法pháp 即tức 是thị 三tam 諦đế 。因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。故cố 明minh 十thập 種chủng 法Pháp 界Giới 三tam 。十thập 種chủng 世thế 間gian 。即tức 是thị 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 也dã 。此thử 境cảnh 復phục 為vi 二nhị 。所sở 謂vị 自tự 他tha 。他tha 者giả 謂vị 眾chúng 生sanh 佛Phật 。自tự 者giả 即tức 心tâm 而nhi 具cụ 。如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。心tâm 如như 工công 畫họa 師sư 造tạo 種chủng 種chủng 五ngũ 陰ấm 。一nhất 切thiết 世thế 間gian 中trung 。莫mạc 不bất 由do 心tâm 造tạo 。

問vấn 。自tự 他tha 那na 得đắc 各các 具cụ 十thập 法Pháp 界Giới 。

答đáp 。觀quán 身thân 實thật 相tướng 觀quán 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。華hoa 嚴nghiêm 云vân 。心tâm 然nhiên 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。豈khởi 不bất 各các 各các 具cụ 三tam 諦đế 境cảnh 耶da 。音âm 者giả 即tức 十thập 法Pháp 界Giới 口khẩu 業nghiệp 之chi 機cơ 也dã 。界giới 既ký 不bất 同đồng 音âm 亦diệc 有hữu 異dị 。問vấn 眾chúng 生sanh 各các 有hữu 三tam 業nghiệp 何hà 意ý 但đãn 觀quán 音âm 。然nhiên 通thông 論luận 皆giai 得đắc 。常thường 念niệm 恭cung 敬kính 。得đắc 離ly 三tam 毒độc 即tức 。是thị 觀Quán 世Thế 音Âm 。禮lễ 拜bái 供cúng 養dường 。所sở 求cầu 願nguyện 滿mãn 。即tức 是thị 觀quán 世thế 身thân 。而nhi 今kim 但đãn 言ngôn 觀quán 世thế 音âm 者giả 。舊cựu 釋thích 此thử 義nghĩa 為vi 六lục 。一nhất 趣thú 立lập 者giả 。諸chư 名danh 不bất 可khả 累lũy/lụy/luy 出xuất 舉cử 一nhất 趣thú 以dĩ 標tiêu 名danh 。若nhược 稱xưng 為vi 觀quán 世thế 身thân 者giả 。已dĩ 復phục 還hoàn 問vấn 此thử 言ngôn 。何hà 意ý 不bất 名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 。此thử 則tắc 非phi 問vấn 。二nhị 隨tùy 俗tục 者giả 。釋Thích 迦Ca 所sở 說thuyết 以dĩ 音âm 聲thanh 為vi 佛Phật 事sự 。故cố 言ngôn 觀quán 世thế 音âm 。若nhược 遊du 諸chư 國quốc 土độ 。隨tùy 彼bỉ 所sở 宜nghi 。三tam 互hỗ 舉cử 者giả 。能năng 觀quán 所sở 觀quán 。所sở 觀quán 即tức 眾chúng 生sanh 色sắc 心tâm 也dã 。今kim 從tùng 能năng 觀quán 故cố 但đãn 言ngôn 觀quán 。能năng 聞văn 所sở 聞văn 。能năng 聞văn 是thị 聖thánh 人nhân 耳nhĩ 識thức 。所sở 聞văn 是thị 眾chúng 生sanh 音âm 聲thanh 。今kim 取thủ 所sở 聞văn 之chi 音âm 聲thanh 。舉cử 所sở 聞văn 得đắc 能năng 聞văn 。舉cử 能năng 觀quán 得đắc 所sở 觀quán 。從tùng 此thử 為vi 名danh 故cố 言ngôn 觀quán 世thế 音âm 。舊cựu 問vấn 。能năng 所sở 既ký 爾nhĩ 何hà 不bất 取thủ 。所sở 觀quán 之chi 色sắc 心tâm 能năng 聞văn 之chi 耳nhĩ 識thức 。以dĩ 標tiêu 名danh 稱xưng 為vi 聞văn 色sắc 心tâm 菩Bồ 薩Tát 耶da 。舊cựu 答đáp 云vân 。菩Bồ 薩Tát 一nhất 觀quán 於ư 色sắc 心tâm 此thử 是thị 應ưng 廣quảng 。眾chúng 生sanh 之chi 一nhất 音âm 此thử 是thị 機cơ 狹hiệp 。若nhược 從tùng 難nạn/nan 者giả 則tắc 機cơ 有hữu 兩lưỡng 字tự 應ưng 但đãn 一nhất 字tự 。便tiện 是thị 應ưng 狹hiệp 機cơ 廣quảng 故cố 不bất 如như 所sở 難nạn/nan 。今kim 更cánh 作tác 難nạn/nan 。此thử 語ngữ 應ưng 從tùng 義nghĩa 理lý 那na 得đắc 逐trục 字tự 。菩Bồ 薩Tát 以dĩ 能năng 觀quán 色sắc 心tâm 。何hà 意ý 不bất 能năng 觀quán 音âm 聲thanh 。眾chúng 生sanh 何hà 意ý 但đãn 以dĩ 聲thanh 感cảm 色sắc 心tâm 不bất 能năng 感cảm 耶da 。若nhược 其kỳ 俱câu 感cảm 俱câu 應ưng 此thử 逐trục 字tự 為vi 。觀quán 則tắc 感cảm 應ứng 齊tề 等đẳng 若nhược 為vi 判phán 其kỳ 廣quảng 狹hiệp 。今kim 不bất 作tác 此thử 明minh 互hỗ 舉cử 凡phàm 聖thánh 感cảm 應ứng 皆giai 通thông 三tam 業nghiệp 。而nhi 聖thánh 人nhân 與dữ 意ý 凡phàm 夫phu 與dữ 聲thanh 。故cố 言ngôn 觀quán 世thế 音âm 爾nhĩ 。四tứ 義nghĩa 攝nhiếp 者giả 。如như 發phát 聲thanh 必tất 先tiên 假giả 意ý 氣khí 觸xúc 脣thần 口khẩu 其kỳ 音âm 能năng 出xuất 。口khẩu 業nghiệp 若nhược 成thành 則tắc 攝nhiếp 得đắc 身thân 意ý 。若nhược 觀quán 於ư 口khẩu 業nghiệp 亦diệc 攝nhiếp 得đắc 身thân 意ý 。觀quán 餘dư 不bất 爾nhĩ 故cố 言ngôn 義nghĩa 攝nhiếp 。五ngũ 隱ẩn 顯hiển 者giả 。身thân 雖tuy 禮lễ 拜bái 意ý 雖tuy 存tồn 想tưởng 。未vị 知tri 歸quy 趣thú 何hà 等đẳng 故cố 名danh 隱ẩn 。若nhược 口khẩu 音âm 宣tuyên 暢sướng 事sự 義nghĩa 則tắc 彰chương 故cố 名danh 顯hiển 。舉cử 顯hiển 沒một 隱ẩn 故cố 言ngôn 觀quán 世thế 音âm 。六lục 難nan 易dị 者giả 。臨lâm 危nguy 在tại 厄ách 。意ý 則tắc 十thập 念niệm 難nạn/nan 成thành 身thân 則tắc 拜bái 跪quỵ 遲trì 鈍độn 。口khẩu 唱xướng 為vi 急cấp 故cố 成thành 機cơ 。從tùng 易dị 受thọ 名danh 也dã 。又hựu 第đệ 六lục 為vi 有hữu 緣duyên 。觀quán 音âm 昔tích 為vi 凡phàm 夫phu 居cư 茲tư 忍nhẫn 界giới 見kiến 苦khổ 發phát 誓thệ 。今kim 生sanh 西tây 方phương 多đa 還hoàn 此thử 土thổ/độ 。既ký 有hữu 誓thệ 緣duyên 急cấp 須tu 稱xưng 名danh 。今kim 明minh 。若nhược 如như 前tiền 六lục 義nghĩa 皆giai 遍biến 有hữu 所sở 舉cử 。若nhược 依y 釋thích 論luận 其kỳ 義nghĩa 即tức 圓viên 。

何hà 以dĩ 故cố 。出xuất 入nhập 息tức 是thị 身thân 行hành 覺giác 觀quán 是thị 口khẩu 行hành 受thọ 為vi 心tâm 行hành 。心tâm 覺giác 觀quán 故cố 尚thượng 具cụ 三tam 業nghiệp 。何hà 況huống 發phát 音âm 成thành 聲thanh 而nhi 不bất 備bị 三tam 業nghiệp 耶da 。但đãn 舉cử 一nhất 觀quán 即tức 備bị 三tam 應ưng 。但đãn 舉cử 一nhất 音âm 即tức 備bị 三tam 機cơ 。而nhi 凡phàm 情tình 謂vị 聲thanh 彊cường/cưỡng/cương 智trí 利lợi 逐trục 物vật 標tiêu 名danh 。圓viên 義nghĩa 往vãng 推thôi 。悉tất 皆giai 具cụ 足túc 。

觀Quán 音Âm 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 上thượng