方Phương 便Tiện 心Tâm 論Luận
後Hậu 魏Ngụy 吉Cát 迦Ca 夜Dạ 譯Dịch
方phương 便tiện 心tâm 論luận 一nhất 卷quyển
後hậu 魏ngụy 西tây 域vực 三tam 藏tạng 吉cát 迦ca 夜dạ 譯dịch
明Minh 造Tạo 論Luận 品Phẩm 第đệ 一nhất
若nhược 能năng 解giải 此thử 論luận 。 則tắc 達đạt 諸chư 論luận 法pháp 。
如như 是thị 深thâm 遠viễn 義nghĩa 。 今kim 當đương 廣quảng 宣tuyên 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。 不bất 應ưng 造tạo 論luận 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 凡phàm 造tạo 論luận 者giả 。 多đa 起khởi 恚khuể 恨hận 憍kiêu 逸dật 貢cống 高cao 。 自tự 擾nhiễu 亂loạn 心tâm 少thiểu 柔nhu 和hòa 意ý 。 顯hiển 現hiện 他tha 惡ác 自tự 歎thán 己kỷ 善thiện 。 如như 斯tư 眾chúng 過quá 智trí 者giả 所sở 呵ha 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 諸chư 賢hiền 聖thánh 人nhân 。 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 斷đoạn 諍tranh 論luận 者giả 。 常thường 樂nhạo 遠viễn 離ly 。 如như 捨xả 毒độc 器khí 。 又hựu 造tạo 論luận 者giả 。 內nội 實thật 調điều 柔nhu 外ngoại 觀quán 多đa 過quá 。 是thị 以dĩ 若nhược 欲dục 。 自tự 利lợi 利lợi 人nhân 。 應ưng 當đương 捨xả 此thử 諍tranh 論luận 之chi 法pháp 。 答đáp 曰viết 不bất 然nhiên 。 今kim 造tạo 此thử 論luận 不bất 為vi 勝thắng 負phụ 利lợi 養dưỡng 名danh 聞văn 。 但đãn 欲dục 顯hiển 示thị 善thiện 惡ác 諸chư 相tướng 故cố 造tạo 此thử 論luận 。 世thế 若nhược 無vô 論luận 迷mê 惑hoặc 者giả 眾chúng 。 則tắc 為vi 世thế 間gian 邪tà 智trí 巧xảo 辯biện 。 所sở 共cộng 誑cuống 惑hoặc 。 起khởi 不bất 善thiện 業nghiệp 。 輪luân 迴hồi 惡ác 趣thú 失thất 真chân 實thật 利lợi 。 若nhược 達đạt 論luận 者giả 則tắc 自tự 分phân 別biệt 善thiện 惡ác 空không 相tướng 。 眾chúng 魔ma 外ngoại 道đạo 。 邪tà 見kiến 之chi 人nhân 。 無vô 能năng 惱não 壞hoại 作tác 障chướng 礙ngại 也dã 。 故cố 我ngã 為vì 欲dục 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 造tạo 此thử 正chánh 論luận 。 又hựu 欲dục 令linh 正Chánh 法Pháp 流lưu 布bố 於ư 世thế 。 如như 為vi 修tu 治trị 菴am 婆bà 羅la 果quả 。 而nhi 外ngoại 廣quảng 植thực 荊kinh 棘cức 之chi 林lâm 。 為vi 防phòng 果quả 故cố 。 今kim 我ngã 造tạo 論luận 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 欲dục 護hộ 正Chánh 法Pháp 不bất 求cầu 名danh 聞văn 故cố 。 汝nhữ 前tiền 說thuyết 長trường/trưởng 諍tranh 論luận 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 為vì 護hộ 法Pháp 故cố 。 故cố 應ưng 造tạo 論luận 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 先tiên 言ngôn 解giải 此thử 論luận 者giả 。 達đạt 諸chư 論luận 法pháp 當đương 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
此thử 論luận 分phân 別biệt 有hữu 八bát 種chủng 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 能năng 通thông 達đạt 。 解giải 其kỳ 義nghĩa 趣thú 。 則tắc 能năng 廣quảng 為vì 其kỳ 餘dư 諸chư 論luận 。 如như 種chủng 稻đạo 麥mạch 以dĩ 水thủy 溉cái 灌quán 則tắc 嘉gia 苗miêu 滋tư 茂mậu 。 不bất 去khứ 稊đề 稗bại 善thiện 穀cốc 不bất 生sanh 。 若nhược 人nhân 雖tuy 聞văn 此thử 八bát 。 不bất 解giải 其kỳ 義nghĩa 。 則tắc 於ư 諸chư 論luận 。 皆giai 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 設thiết 有hữu 明minh 解giải 斯tư 八bát 義nghĩa 者giả 。 決quyết 定định 能năng 達đạt 一nhất 切thiết 論luận 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 解giải 此thử 論luận 者giả 決quyết 了liễu 論luận 法pháp 。 今kim 諸chư 外ngoại 道đạo 有hữu 論luận 法pháp 不phủ 耶da 。 答đáp 曰viết 有hữu 。 如như 衛vệ 世thế 師sư 有hữu 六lục 諦đế 。 所sở 謂vị 陀Đà 羅La 驃Phiếu 求Cầu 那Na 。 總tổng 諦đế 別biệt 諦đế 作tác 諦đế 不bất 作tác 諦đế 。 如như 斯tư 等đẳng 比tỉ 皆giai 名danh 論luận 法pháp 。 雖tuy 善thiện 通thông 達đạt 猶do 不bất 了liễu 別biệt 諸chư 餘dư 經kinh 論luận 。 如như 此thử 八bát 種chủng 深thâm 妙diệu 論luận 法pháp 我ngã 當đương 略lược 說thuyết 。 為vi 開khai 諸chư 論luận 門môn 。 為vi 斷đoạn 戲hí 論luận 故cố 。 一nhất 曰viết 譬thí 喻dụ 。 二nhị 隨tùy 所sở 執chấp 。 三tam 曰viết 語ngữ 善thiện 。 四tứ 曰viết 言ngôn 失thất 。 五ngũ 曰viết 知tri 因nhân 。 六lục 應ứng 時thời 語ngữ 。 七thất 似tự 因nhân 非phi 因nhân 。 八bát 隨tùy 語ngữ 難nạn/nan 。 喻dụ 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 具cụ 足túc 喻dụ 。 二nhị 少thiểu 分phần 喻dụ 。 隨tùy 所sở 執chấp 者giả 名danh 究cứu 竟cánh 義nghĩa 。 語ngữ 善thiện 者giả 謂vị 語ngữ 順thuận 於ư 義nghĩa 。 言ngôn 失thất 者giả 謂vị 言ngôn 乖quai 於ư 理lý 。 知tri 因nhân 者giả 能năng 知tri 二nhị 因nhân 。 一nhất 生sanh 因nhân 。 二nhị 了liễu 因nhân 。 語ngữ 應ứng 時thời 者giả 若nhược 先tiên 說thuyết 界giới 入nhập 後hậu 說thuyết 五ngũ 陰ấm 。 名danh 不bất 應ứng 時thời 。 若nhược 善thiện 通thông 達đạt 言ngôn 語ngữ 次thứ 第đệ 。 是thị 則tắc 名danh 曰viết 。 應ứng 時thời 語ngữ 也dã 。 似tự 因nhân 者giả 如như 焰diễm 似tự 水thủy 而nhi 實thật 非phi 水thủy 。 若nhược 有hữu 論luận 者giả 嚴nghiêm 飾sức 言ngôn 辭từ 以dĩ 為vi 水thủy 者giả 是thị 名danh 似tự 因nhân 。 隨tùy 言ngôn 難nạn/nan 者giả 如như 言ngôn 新tân 衣y 。 即tức 便tiện 難nạn/nan 曰viết 。 衣y 非phi 是thị 時thời 云vân 何hà 名danh 新tân 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 隨tùy 言ngôn 難nạn/nan 也dã 。 我ngã 已dĩ 略lược 說thuyết 。 此thử 八bát 種chủng 義nghĩa 。 今kim 當đương 次thứ 第đệ 。 廣quảng 明minh 其kỳ 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 前tiền 言ngôn 喻dụ 今kim 立lập 喻dụ 者giả 。 作tác 何hà 方phương 便tiện 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 說thuyết 喻dụ 者giả 。 凡phàm 聖thánh 同đồng 解giải 然nhiên 後hậu 可khả 說thuyết 。 如như 言ngôn 是thị 心tâm 動động 發phát 猶do 如như 迅tấn 風phong 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 知tri 風phong 動động 故cố 。 便tiện 得đắc 決quyết 了liễu 。 心tâm 為vi 輕khinh 躁táo 。 若nhược 不bất 知tri 者giả 。 不bất 得đắc 為ví 喻dụ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 不bất 但đãn 說thuyết 正chánh 義nghĩa 而nhi 說thuyết 喻dụ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
凡phàm 說thuyết 喻dụ 者giả 為vi 明minh 正chánh 義nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 先tiên 言ngôn 凡phàm 聖thánh 同đồng 解giải 方phương 得đắc 為ví 喻dụ 。 何hà 者giả 名danh 同đồng 云vân 何hà 為vi 異dị 。
答đáp 曰viết 。
如như 前tiền 風phong 喻dụ 名danh 之chi 為vi 同đồng 。 聖thánh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 而nhi 凡phàm 不bất 得đắc 。 是thị 名danh 為vi 異dị 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 說thuyết 喻dụ 相tương/tướng 。 執chấp 相tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
隨tùy 其kỳ 所sở 執chấp 廣quảng 引dẫn 因nhân 緣duyên 立lập 義nghĩa 堅kiên 固cố 。 名danh 為vi 執chấp 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 執chấp 法pháp 有hữu 幾kỷ 。 答đáp 曰viết 有hữu 四tứ 。 一nhất 一nhất 切thiết 同đồng 。 二nhị 一nhất 切thiết 異dị 。 三tam 初sơ 同đồng 後hậu 異dị 。 四tứ 初sơ 異dị 後hậu 同đồng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 今kim 應ưng 當đương 。 說thuyết 此thử 四tứ 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
凡phàm 欲dục 立lập 義nghĩa 。 當đương 依y 四tứ 種chủng 知tri 見kiến 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。
一nhất 者giả 現hiện 見kiến 。 二nhị 者giả 比tỉ 知tri 。 三tam 以dĩ 喻dụ 知tri 。 四tứ 隨tùy 經kinh 書thư 。 一nhất 切thiết 同đồng 者giả 。 如như 說thuyết 者giả 言ngôn 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 問vấn 者giả 亦diệc 說thuyết 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 名danh 一nhất 切thiết 同đồng 。 一nhất 切thiết 異dị 者giả 。 說thuyết 者giả 言ngôn 異dị 問vấn 則tắc 說thuyết 一nhất 。 是thị 名danh 俱câu 異dị 。 初sơ 同đồng 後hậu 異dị 者giả 。 如như 說thuyết 者giả 曰viết 現hiện 法pháp 皆giai 有hữu 。 神thần 非phi 現hiện 見kiến 亦diệc 復phục 是thị 有hữu 。 問vấn 者giả 或hoặc 言ngôn 現hiện 見kiến 之chi 法pháp 可khả 名danh 為vi 有hữu 。 神thần 若nhược 非phi 現hiện 何hà 得đắc 有hữu 耶da 。 若nhược 言ngôn 比tỉ 知tri 而nhi 有hữu 神thần 者giả 。 要yếu 先tiên 現hiện 見kiến 後hậu 乃nãi 可khả 比tỉ 。 神thần 非phi 現hiện 法pháp 云vân 何hà 得đắc 比tỉ 。 若nhược 復phục 以dĩ 喻dụ 明minh 神thần 有hữu 者giả 。 有hữu 相tương 似tự 法pháp 然nhiên 後hậu 得đắc 喻dụ 。 神thần 類loại 何hà 等đẳng 而nhi 為ví 喻dụ 乎hồ 。 若nhược 隨tùy 經kinh 書thư 證chứng 有hữu 神thần 者giả 。 是thị 事sự 不bất 可khả 。 經kinh 書thư 意ý 亦diệc 難nan 解giải 。 或hoặc 時thời 言ngôn 有hữu 或hoặc 時thời 言ngôn 無vô 。 云vân 何hà 取thủ 信tín 。 是thị 名danh 初sơ 同đồng 後hậu 異dị 。 初sơ 異dị 後hậu 同đồng 者giả 。 如như 說thuyết 者giả 言ngôn 無vô 我ngã 無vô 所sở 。 而nhi 問vấn 者giả 曰viết 有hữu 我ngã 有hữu 人nhân 。 此thử 二nhị 論luận 者giả 俱câu 信tín 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 初sơ 異dị 後hậu 同đồng 。
復phục 次thứ 執chấp 法pháp 隨tùy 義nghĩa 。 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 如như 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 苦khổ 習tập 滅diệt 道đạo 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 名danh 佛Phật 正chánh 義nghĩa 。 如như 說thuyết 晨thần 朝triêu 禮lễ 敬kính 。 殺sát 生sanh 祭tế 祠từ 。 然nhiên 眾chúng 香hương 木mộc 獻hiến 諸chư 油du 燈đăng 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 名danh 事sự 火hỏa 外ngoại 道đạo 。 六lục 十thập 三tam 字tự 。 四tứ 句cú 之chi 義nghĩa 。 是thị 音âm 聲thanh 外ngoại 道đạo 。 明minh 藥dược 有hữu 六lục 。 一nhất 藥dược 名danh 。 二nhị 藥dược 德đức 。 三tam 藥dược 味vị 。 四tứ 藥dược 勢thế 力lực 。 五ngũ 和hòa 合hợp 。 六lục 成thành 熟thục 。 是thị 名danh 醫y 法pháp 。 如như 六lục 諦đế 等đẳng 衛vệ 世thế 師sư 有hữu 。 冥minh 初sơ 一nhất 義nghĩa 多đa 我ngã 異dị 解giải 。 是thị 僧Tăng 伽già 有hữu 八bát 微vi 。 所sở 謂vị 四tứ 大đại 。 空không 意ý 明minh 無vô 明minh 八bát 自tự 在tại 。 一nhất 能năng 小tiểu 。 二nhị 為vi 大đại 。 三tam 輕khinh 舉cử 。 四tứ 遠viễn 到đáo 。 五ngũ 隨tùy 所sở 欲dục 。 六lục 分phần 身thân 。 七thất 尊tôn 勝thắng 。 八bát 隱ẩn 沒một 。 是thị 名danh 踰du 伽già 外ngoại 道đạo 。 有hữu 命mạng 無vô 命mạng 罪tội 福phước 漏lậu 無vô 漏lậu 差sai 戒giới 具cụ 足túc 縛phược 解giải 。 五ngũ 智trí 聞văn 智trí 思tư 智trí 自tự 覺giác 智trí 慧tuệ 智trí 義nghĩa 智trí 。 六lục 障chướng 不bất 見kiến 障chướng 苦khổ 受thọ 障chướng 愚ngu 癡si 障chướng 命mạng 盡tận 障chướng 性tánh 障chướng 名danh 障chướng 。 四tứ 濁trược 瞋sân 慢mạn 貪tham 諂siểm 。 是thị 皆giai 名danh 為vi 尼ni 乾can/kiền/càn 陀đà 法pháp 。 又hựu 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 盡tận 是thị 有hữu 故cố 當đương 知tri 是thị 一nhất 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 盡tận 有hữu 求cầu 那na 亦diệc 名danh 為vi 一nhất 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 冥minh 初sơ 生sanh 。 根căn 本bổn 一nhất 故cố 當đương 知tri 是thị 一nhất 。 又hựu 頭đầu 足túc 等đẳng 成thành 身thân 與dữ 身thân 為vi 一nhất 。 又hựu 依y 者giả 是thị 空không 當đương 知tri 是thị 一nhất 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 計kế 一nhất 外ngoại 道đạo 。 又hựu 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 異dị 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 頭đầu 足túc 等đẳng 與dữ 身thân 為vi 異dị 。 又hựu 眾chúng 相tướng 差sai 別biệt 如như 牛ngưu 非phi 馬mã 等đẳng 故cố 知tri 法pháp 異dị 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 計kế 異dị 外ngoại 道đạo 。 若nhược 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 故cố 一nhất 者giả 。 有hữu 法pháp 二nhị 種chủng 。 一nhất 有hữu 覺giác 二nhị 無vô 覺giác 。 云vân 何hà 為vi 一nhất 。 因nhân 不bất 同đồng 故cố 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 皆giai 已dĩ 總tổng 破phá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 有hữu 人nhân 說thuyết 。 苦khổ 習tập 滅diệt 道đạo 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 有hữu 無vô 等đẳng 法pháp 。 為vi 一nhất 異dị 者giả 。 皆giai 非phi 正chánh 因nhân 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 言ngôn 一nhất 者giả 。 則tắc 墮đọa 苦khổ 邊biên 。 若nhược 言ngôn 異dị 者giả 則tắc 墮đọa 樂nhạo/nhạc/lạc 邊biên 。 是thị 故cố 有hữu 說thuyết 。 若nhược 一nhất 若nhược 異dị 必tất 墮đọa 二nhị 邊biên 。 非phi 佛Phật 法Pháp 義nghĩa 。
復phục 次thứ 如như 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 性tánh 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 凡phàm 一nhất 切thiết 法pháp 以dĩ 有hữu 覺giác 故cố 故cố 有hữu 苦khổ 樂lạc 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 覺giác 云vân 何hà 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 。
復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 而nhi 言ngôn 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 樂lạc 。 二nhị 無vô 惱não 害hại 。 三tam 無vô 希hy 求cầu 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 中trung 無vô 所sở 求cầu 故cố 。 是thị 故cố 得đắc 名danh 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 又hựu 有hữu 問vấn 言ngôn 。 我ngã 先tiên 已dĩ 知tri 涅Niết 槃Bàn 是thị 常thường 。 今kim 與dữ 諸chư 行hành 為vi 異dị 不phủ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 若nhược 先tiên 知tri 涅Niết 槃Bàn 常thường 者giả 。 云vân 何hà 謂vị 為vi 同đồng 諸chư 行hành 耶da 。 諸chư 行hành 之chi 性tánh 流lưu 轉chuyển 敗bại 壞hoại 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 體thể 是thị 常thường 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 誰thùy 有hữu 智trí 者giả 。 言ngôn 同đồng 於ư 行hành 。
復phục 有hữu 問vấn 言ngôn 。 神thần 我ngã 之chi 性tánh 。 雖tuy 有hữu 形hình 色sắc 。 而nhi 未vị 分phân 別biệt 常thường 與dữ 無vô 常thường 。 答đáp 曰viết 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 對đối 礙ngại 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 如như 瓶bình 有hữu 礙ngại 則tắc 可khả 破phá 壞hoại 。 我ngã 若nhược 如như 是thị 。 必tất 亦diệc 無vô 常thường 。 然nhiên 我ngã 有hữu 形hình 非phi 經kinh 所sở 載tái 。 無vô 有hữu 道Đạo 理lý 。 如như 取thủ 沙sa 礫lịch 名danh 為vi 珍trân 寶bảo 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 言ngôn 多đa 虛hư 妄vọng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 何hà 故cố 言ngôn 。 我ngã 無vô 形hình 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 先tiên 已dĩ 說thuyết 瓶bình 有hữu 形hình 礙ngại 故cố 可khả 毀hủy 壞hoại 。 我ngã 若nhược 如như 是thị 。 亦diệc 應ưng 磨ma 滅diệt 。 云vân 何hà 復phục 問vấn 。 何hà 故cố 而nhi 說thuyết 我ngã 無vô 形hình 耶da 。
復phục 次thứ 復phục 有hữu 不bất 定định 執chấp 相tướng 。 如như 或hoặc 問vấn 言ngôn 。 以dĩ 物vật 為vi 聲thanh 常thường 無vô 常thường 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
為vi 分phần/phân 成thành 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 聲thanh 亦diệc 分phần/phân 成thành 豈khởi 獨độc 常thường 也dã 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 聲thanh 物vật 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 未vị 分phân 別biệt 云vân 何hà 為vi 問vấn 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 身thân 與dữ 命mạng 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 獨độc 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 共cộng 身thân 受thọ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
此thử 身thân 滅diệt 已dĩ 我ngã 餘dư 身thân 受thọ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 是thị 我ngã 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 受thọ 苦khổ 樂lạc 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 前tiền 言ngôn 我ngã 。 云vân 何hà 復phục 問vấn 。 有hữu 我ngã 不phủ 耶da 。 此thử 非phi 道Đạo 理lý 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 說thuyết 執chấp 義nghĩa 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 語ngữ 善thiện 相tương/tướng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
不bất 違vi 於ư 理lý 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 善thiện 解giải 章chương 句cú 應ưng 相tương/tướng 說thuyết 法Pháp 。 所sở 演diễn 譬thí 喻dụ 而nhi 無vô 違vi 背bội 。 無vô 能năng 輕khinh 訶ha 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 名danh 為vi 語ngữ 善thiện 。 問vấn 曰viết 。 不bất 違vi 於ư 理lý 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 計kế 識thức 是thị 我ngã 。 以dĩ 諸chư 行hành 空không 無vô 我ngã 故cố 。 非phi 一nhất 切thiết 行hành 皆giai 是thị 於ư 識thức 此thử 非phi 道Đạo 理lý 。 行hành 是thị 識thức 因nhân 。 因nhân 無vô 我ngã 故cố 識thức 云vân 何hà 我ngã 。 問vấn 曰viết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 聲thanh 非phi 一nhất 切thiết 是thị 故cố 為vi 常thường 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 一nhất 切thiết 聲thanh 有hữu 何hà 義nghĩa 非phi 一nhất 切thiết 耶da 此thử 說thuyết 非phi 因nhân 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 造tạo 作tác 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 如như 火hỏa 傳truyền 等đẳng 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 不bất 相tương 違vi 相tương/tướng 。
問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 言ngôn 不bất 增tăng 減giảm 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 當đương 先tiên 說thuyết 增tăng 減giảm 之chi 相tướng 。 減giảm 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 因nhân 減giảm 。 二nhị 言ngôn 減giảm 。 三tam 喻dụ 減giảm 。 若nhược 言ngôn 六lục 識thức 無vô 常thường 猶do 如như 瓶bình 等đẳng 。 不bất 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 是thị 名danh 因nhân 減giảm 。 若nhược 言ngôn 是thị 身thân 無vô 我ngã 。 眾chúng 緣duyên 成thành 故cố 。 聲thanh 亦diệc 無vô 我ngã 從tùng 緣duyên 而nhi 有hữu 。 是thị 名danh 喻dụ 減giảm 。 若nhược 言ngôn 四tứ 大đại 無vô 常thường 如như 瓶bình 造tạo 作tác 。 是thị 名danh 言ngôn 減giảm 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 名danh 為vi 具cụ 足túc 。 又hựu 具cụ 足túc 者giả 。 若nhược 人nhân 言ngôn 我ngã 。 應ưng 當đương 問vấn 言ngôn 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 我ngã 。 為vi 常thường 無vô 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 者giả 。 則tắc 同đồng 諸chư 行hành 便tiện 是thị 斷đoạn 滅diệt 。 若nhược 令linh 常thường 者giả 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 更cánh 何hà 須tu 求cầu 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 具cụ 足túc 之chi 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 增tăng 。
答đáp 曰viết 。
增tăng 亦diệc 三tam 種chủng 。 一nhất 因nhân 增tăng 。 二nhị 喻dụ 增tăng 。 三tam 言ngôn 增tăng 。 若nhược 言ngôn 聲thanh 法pháp 無vô 常thường 和hòa 合hợp 成thành 故cố 。 如như 瓶bình 造tạo 作tác 則tắc 為vi 無vô 常thường 。 又hựu 言ngôn 聲thanh 是thị 空không 之chi 求cầu 那na 。 空không 非phi 對đối 礙ngại 聲thanh 是thị 色sắc 法pháp 。 云vân 何hà 相tương 依y 。 是thị 名danh 因nhân 增tăng 。 若nhược 言ngôn 五ngũ 根căn 無vô 常thường 如như 呼hô 聲thanh 響hưởng 。 造tạo 作tác 法pháp 故cố 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 為vi 脣thần 口khẩu 等đẳng 之chi 所sở 出xuất 故cố 。 是thị 名danh 喻dụ 增tăng 。 如như 言ngôn 微vi 塵trần 細tế 小tiểu 虛hư 空không 遍biến 大đại 。 如như 此thử 二nhị 法pháp 。 則tắc 名danh 為vi 常thường 。 聲thanh 不bất 如như 是thị 故cố 曰viết 無vô 常thường 。 是thị 名danh 喻dụ 增tăng 。 又hựu 說thuyết 聲thanh 是thị 無vô 常thường 眾chúng 緣duyên 成thành 故cố 。 若nhược 言ngôn 常thường 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 。 一nhất 從tùng 形hình 出xuất 。 二nhị 為vi 根căn 了liễu 。 云vân 何hà 言ngôn 常thường 。 又hựu 同đồng 異dị 法pháp 皆giai 無vô 常thường 故cố 。 是thị 名danh 言ngôn 增tăng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 語ngữ 能năng 令linh 世thế 人nhân 信tín 受thọ 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 為vi 愚ngu 者giả 。 分phân 別biệt 深thâm 義nghĩa 。 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。 皆giai 悉tất 空không 寂tịch 。 無vô 我ngã 無vô 人nhân 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 無vô 有hữu 真chân 實thật 。 如như 斯tư 深thâm 義nghĩa 智trí 者giả 乃nãi 解giải 。 凡phàm 夫phu 若nhược 聞văn 迷mê 沒một 墮đọa 落lạc 。 是thị 則tắc 不bất 名danh 。 應ứng 時thời 語ngữ 也dã 。 若nhược 言ngôn 諸chư 法pháp 。 有hữu 業nghiệp 有hữu 報báo 。 及cập 縛phược 解giải 等đẳng 。 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 淺thiển 智trí 若nhược 聞văn 即tức 便tiện 信tín 受thọ 。 如như 鑽toàn 燧toại 和hòa 合hợp 則tắc 火hỏa 得đắc 生sanh 。 若nhược 所sở 演diễn 說thuyết 應ưng 前tiền 眾chúng 生sanh 則tắc 皆giai 信tín 樂nhạo 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 隨tùy 時thời 而nhi 語ngữ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 證chứng 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 多đa 所sở 說thuyết 善thiện 能năng 憶ức 念niệm 。 若nhược 宣tuyên 諸chư 義nghĩa 深thâm 得đắc 其kỳ 相tương/tướng 。 所sở 立lập 堅kiên 固cố 。 令linh 人nhân 愛ái 樂nhạo 。 如như 言ngôn 諸chư 法pháp 皆giai 空không 無vô 主chủ 。 現hiện 見kiến 萬vạn 物vật 眾chúng 緣duyên 成thành 故cố 。 是thị 名danh 言ngôn 證chứng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 失thất 。
答đáp 曰viết 。
與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 名danh 為vi 言ngôn 失thất 。 又hựu 二nhị 種chủng 語ngữ 亦diệc 名danh 為vi 失thất 。 何hà 等đẳng 為vi 二nhị 。
一nhất 義nghĩa 無vô 異dị 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 二nhị 辭từ 無vô 異dị 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 云vân 何hà 一nhất 義nghĩa 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 如như 言ngôn 憍kiêu 尸thi 迦ca 。 亦diệc 言ngôn 天thiên 帝Đế 釋Thích 。 亦diệc 言ngôn 富phú 蘭lan 陀đà 那na 。 是thị 名danh 義nghĩa 一nhất 名danh 異dị 。 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 名danh 義nghĩa 同đồng 者giả 如như 言ngôn 因nhân 陀đà 羅la 。 又hựu 言ngôn 因nhân 陀đà 羅la 。 是thị 名danh 義nghĩa 無vô 異dị 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 凡phàm 所sở 言ngôn 說thuyết 。 但đãn 飾sức 文văn 辭từ 無vô 有hữu 義nghĩa 趣thú 。 皆giai 名danh 為vi 失thất 。 又hựu 雖tuy 有hữu 義nghĩa 理lý 而nhi 無vô 次thứ 第đệ 。 亦diệc 名danh 言ngôn 失thất 。 如như 偈kệ 說thuyết 。
如như 人nhân 讚tán 歎thán 。 天thiên 帝Đế 釋Thích 女nữ 。 名danh 曰viết 金Kim 色Sắc 。
足túc 手thủ 殊thù 勝thắng 。 而nhi 便tiện 說thuyết 於ư 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。
壞hoại 阿a 修tu 羅la 。 三tam 種chủng 之chi 城thành 。 如như 是thị 名danh 為vi 。
無vô 次thứ 第đệ 語ngữ 。
問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 知tri 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
知tri 因nhân 有hữu 四tứ 。 一nhất 現hiện 見kiến 。 二nhị 比tỉ 知tri 。 三tam 喻dụ 知tri 。 四tứ 隨tùy 經kinh 書thư 。 此thử 四tứ 知tri 中trung 現hiện 見kiến 為vi 上thượng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 現hiện 見kiến 上thượng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
後hậu 三tam 種chủng 知tri 由do 現hiện 見kiến 故cố 。 名danh 之chi 為vi 上thượng 。 如như 見kiến 火hỏa 有hữu 烟yên 。 後hậu 時thời 見kiến 烟yên 便tiện 知tri 有hữu 火hỏa 。 是thị 故cố 現hiện 見kiến 為vi 勝thắng 。 又hựu 如như 見kiến 焰diễm 便tiện 得đắc 喻dụ 水thủy 。 故cố 知tri 先tiên 現hiện 見kiến 故cố 然nhiên 後hậu 得đắc 喻dụ 。 後hậu 現hiện 見kiến 時thời 始thỉ 知tri 真chân 實thật 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 知tri 三tam 事sự 由do 現hiện 故cố 知tri 。 今kim 此thử 現hiện 見kiến 何hà 者giả 最tối 實thật 。
答đáp 曰viết 。
五ngũ 根căn 所sở 知tri 有hữu 時thời 虛hư 偽ngụy 。 唯duy 有hữu 智trí 慧tuệ 。 正chánh 觀quán 諸chư 法pháp 。 名danh 為vi 最tối 上thượng 。 又hựu 如như 見kiến 熱nhiệt 時thời 焰diễm 。 旋toàn 火hỏa 輪luân 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 此thử 雖tuy 名danh 現hiện 。 而nhi 非phi 真chân 實thật 。 又hựu 相tướng 不bất 明minh 了liễu 。 故cố 見kiến 錯thác 謬mậu 如như 夜dạ 見kiến 杌ngột 疑nghi 謂vị 是thị 人nhân 。 以dĩ 指chỉ 按án 目mục 則tắc 覩đổ 二nhị 月nguyệt 。 若nhược 得đắc 空không 智trí 名danh 為vi 實thật 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 知tri 現hiện 相tướng 。 比tỉ 相tương/tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
前tiền 已dĩ 分phân 別biệt 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。 比tỉ 知tri 有hữu 三tam 。 一nhất 曰viết 前tiền 比tỉ 。 二nhị 曰viết 後hậu 比tỉ 。 三tam 曰viết 同đồng 比tỉ 。 前tiền 比tỉ 者giả 。 如như 見kiến 小tiểu 兒nhi 有hữu 六lục 指chỉ 頭đầu 上thượng 有hữu 瘡sang 。 後hậu 見kiến 長trường/trưởng 大đại 聞văn 提đề 婆bà 達đạt 。 即tức 便tiện 憶ức 念niệm 。 本bổn 六lục 指chỉ 者giả 。 是thị 今kim 所sở 見kiến 。 是thị 名danh 前tiền 比tỉ 。 後hậu 比tỉ 者giả 。 如như 飲ẩm 海hải 水thủy 得đắc 其kỳ 醎hàm 味vị 。 知tri 後hậu 水thủy 者giả 皆giai 悉tất 同đồng 醎hàm 。 是thị 名danh 後hậu 比tỉ 。 同đồng 比tỉ 者giả 。 如như 即tức 此thử 人nhân 行hành 至chí 於ư 彼bỉ 。 天thiên 上thượng 日nhật 月nguyệt 。 東đông 出xuất 西tây 沒một 。 雖tuy 不bất 見kiến 其kỳ 動động 。 而nhi 知tri 必tất 行hành 。 是thị 名danh 同đồng 比tỉ 。
問vấn 曰viết 。 聞văn 見kiến 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 見kiến 真chân 實thật 耆kỳ 舊cựu 長trưởng 宿túc 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 諸chư 賢hiền 聖thánh 。 聽thính 受thọ 經Kinh 法Pháp 。 能năng 生sanh 知tri 見kiến 。 是thị 名danh 聞văn 見kiến 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 善thiện 知tri 方phương 藥dược 。 慈từ 心tâm 教giáo 授thọ 是thị 名danh 善thiện 聞văn 。 又hựu 諸chư 賢hiền 聖thánh 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 從tùng 其kỳ 聞văn 者giả 是thị 名danh 善thiện 聞văn 。 問vấn 曰viết 。 喻dụ 相tương/tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 空không 寂tịch 滅diệt 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 想tưởng 如như 野dã 馬mã 。 行hành 如như 芭ba 蕉tiêu 。 貪tham 欲dục 之chi 相tướng 如như 瘡sang 如như 毒độc 。 是thị 名danh 為ví 喻dụ 。 如như 是thị 四tứ 事sự 。 名danh 之chi 為vi 因nhân 。 能năng 通thông 達đạt 者giả 名danh 為vi 知tri 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 似tự 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
凡phàm 似tự 因nhân 者giả 。 是thị 論luận 法pháp 中trung 之chi 大đại 過quá 也dã 。 應ưng 當đương 覺giác 知tri 。 而nhi 速tốc 捨xả 離ly 。 如như 此thử 似tự 因nhân 。 我ngã 當đương 宣tuyên 說thuyết 。 似tự 因nhân 隨tùy 相tương/tướng 。 有hữu 無vô 量lượng 義nghĩa 。 略lược 則tắc 唯duy 八bát 。 一nhất 隨tùy 其kỳ 言ngôn 橫hoạnh/hoành 為vi 生sanh 過quá 。 二nhị 就tựu 同đồng 異dị 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 三tam 疑nghi 似tự 因nhân 。 四tứ 過quá 時thời 語ngữ 。 五ngũ 曰viết 類loại 同đồng 。 六lục 曰viết 說thuyết 同đồng 。 七thất 名danh 言ngôn 異dị 。 八bát 曰viết 相tương 違vi 。
問vấn 曰viết 。 如như 此thử 八bát 法pháp 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。
答đáp 曰viết 。
言ngôn 那na 婆bà 者giả 凡phàm 有hữu 四tứ 名danh 。 一nhất 名danh 新tân 。 二nhị 名danh 九cửu 。 三tam 名danh 非phi 汝nhữ 所sở 有hữu 。 四tứ 名danh 不bất 著trước 。 如như 有hữu 人nhân 言ngôn 。 我ngã 所sở 服phục 者giả 是thị 那na 婆bà 衣y 。 難nạn/nan 曰viết 。 今kim 汝nhữ 所sở 著trước 唯duy 是thị 一nhất 衣y 。 云vân 何hà 言ngôn 九cửu 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 言ngôn 那na 婆bà 乃nãi 新tân 衣y 耳nhĩ 。 非phi 謂vị 九cửu 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 何hà 名danh 為vi 新tân 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 那na 婆bà 毛mao 作tác 故cố 名danh 新tân 。
問vấn 曰viết 。 實thật 無vô 量lượng 毛mao 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 那na 婆bà 毛mao 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 先tiên 已dĩ 說thuyết 新tân 名danh 。 那na 婆bà 非phi 是thị 數số 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 今kim 知tri 此thử 衣y 是thị 汝nhữ 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 乃nãi 言ngôn 非phi 我ngã 衣y 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 言ngôn 新tân 衣y 。 不bất 言ngôn 此thử 物vật 非phi 汝nhữ 所sở 有hữu 。 難nạn/nan 曰viết 。 今kim 現hiện 見kiến 汝nhữ 身thân 著trước 此thử 衣y 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 不bất 著trước 衣y 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 言ngôn 新tân 衣y 不bất 言ngôn 不bất 著trước 。 是thị 名danh 似tự 因nhân 。 亦diệc 名danh 隨tùy 言ngôn 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 又hựu 復phục 隨tùy 言ngôn 而nhi 生sanh 過quá 者giả 。 如như 說thuyết 燒thiêu 山sơn 。 難nạn/nan 曰viết 。 實thật 焚phần 草thảo 木mộc 。 云vân 何hà 燒thiêu 山sơn 。 是thị 名danh 隨tùy 言ngôn 生sanh 過quá 。 乃nãi 至chí 諸chư 法pháp 。 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 隨tùy 言ngôn 生sanh 過quá 。 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 如như 前tiền 說thuyết 。 二nhị 於ư 同đồng 異dị 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 如như 言ngôn 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 皆giai 空không 。 寂tịch 滅diệt 猶do 如như 虛hư 空không 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 二nhị 者giả 皆giai 是thị 空không 無vô 。 無vô 性tánh 之chi 法pháp 便tiện 同đồng 虛hư 空không 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 同đồng 異dị 生sanh 過quá 。
問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 名danh 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 故cố 名danh 生sanh 。 如như 泥nê 有hữu 瓶bình 性tánh 故cố 得đắc 生sanh 瓶bình 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 泥nê 有hữu 瓶bình 性tánh 。 泥nê 即tức 是thị 瓶bình 。 不bất 應ưng 假giả 於ư 陶đào 師sư 輪luân 繩thằng 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 若nhược 泥nê 是thị 有hữu 故cố 生sanh 瓶bình 者giả 。 水thủy 亦diệc 是thị 有hữu 應ưng 當đương 生sanh 瓶bình 。 若nhược 水thủy 是thị 有hữu 不bất 生sanh 瓶bình 者giả 。 泥nê 云vân 何hà 得đắc 獨độc 生sanh 瓶bình 耶da 。 是thị 名danh 同đồng 異dị 尋tầm 言ngôn 生sanh 過quá 。
問vấn 曰viết 。 生sanh 疑nghi 似tự 因nhân 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
如như 有hữu 樹thụ 杌ngột 似tự 於ư 人nhân 故cố 。 若nhược 夜dạ 見kiến 之chi 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。 杌ngột 耶da 人nhân 耶da 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 生sanh 疑nghi 似tự 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 過quá 時thời 似tự 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 聲thanh 常thường 。 韋vi 陀đà 經Kinh 典điển 從tùng 聲thanh 出xuất 故cố 。 亦diệc 名danh 為vi 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 今kim 未vị 立lập 聲thanh 常thường 因nhân 緣duyên 。 云vân 何hà 便tiện 言ngôn 韋vi 陀đà 常thường 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
如như 虛hư 空không 無vô 形hình 色sắc 故cố 常thường 。 聲thanh 亦diệc 無vô 形hình 是thị 故cố 為vi 常thường 。 言ngôn 雖tuy 後hậu 說thuyết 義nghĩa 亦diệc 成thành 就tựu 。
難nạn/nan 曰viết 。 此thử 語ngữ 過quá 時thời 。 如như 舍xá 燒thiêu 已dĩ 盡tận 方phương 以dĩ 水thủy 救cứu 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 名danh 過quá 時thời 。 問vấn 曰viết 。 類loại 同đồng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 與dữ 身thân 異dị 故cố 我ngã 是thị 常thường 。 如như 瓶bình 異dị 虛hư 空không 故cố 瓶bình 無vô 常thường 。 是thị 名danh 類loại 同đồng 。
難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 我ngã 異dị 身thân 而nhi 名danh 常thường 者giả 。 瓶bình 亦diệc 異dị 身thân 。 瓶bình 應ưng 名danh 為vi 常thường 。 若nhược 瓶bình 異dị 身thân 猶do 無vô 常thường 者giả 。 我ngã 雖tuy 異dị 身thân 云vân 何hà 常thường 乎hồ 。 是thị 名danh 同đồng 類loại 。
問vấn 曰viết 說thuyết 同đồng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 虛hư 空không 是thị 常thường 。 無vô 有hữu 觸xúc 故cố 。 意ý 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 名danh 說thuyết 同đồng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 異dị 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 五ngũ 塵trần 無vô 常thường 為vi 根căn 覺giác 故cố 。 四tứ 大đại 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 龜quy 毛mao 鹽diêm 香hương 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 而nhi 為vi 意ý 識thức 所sở 得đắc 豈khởi 無vô 常thường 耶da 。 是thị 名danh 言ngôn 異dị 。 問vấn 曰viết 。 相tương 違vi 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
相tương 違vi 二nhị 種chủng 。 一nhất 喻dụ 相tương 違vi 。 二nhị 理lý 相tương 違vi 。 如như 言ngôn 我ngã 常thường 無vô 形hình 礙ngại 故cố 如như 牛ngưu 。 是thị 名danh 喻dụ 違vi 。 理lý 違vi 者giả 。 如như 婆Bà 羅La 門Môn 。 統thống 理lý 王vương 業nghiệp 作tác 屠đồ 獵liệp 等đẳng 教giáo 。 剎sát 利lợi 種chủng 坐tọa 禪thiền 念niệm 定định 。 是thị 名danh 理lý 違vi 。 如như 此thử 二nhị 法pháp 。 愚ngu 者giả 不bất 解giải 。 謂vị 為vi 真chân 實thật 。 是thị 名danh 相tướng 違vi 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 名danh 為vi 。 不bất 相tương 違vi 耶da 。
答đáp 曰viết 。
異dị 上thượng 二nhị 法pháp 名danh 不bất 相tương 違vi 。 是thị 名danh 似tự 因nhân 。
明Minh 負Phụ 處Xứ 品Phẩm 第đệ 二nhị
論luận 者giả 言ngôn 。 已dĩ 說thuyết 如như 上thượng 八bát 種chủng 論luận 法pháp 。
復phục 有hữu 眾chúng 多đa 負phụ 法pháp 。 今kim 當đương 宣tuyên 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 語ngữ 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 四tứ 大đại 是thị 假giả 名danh 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 為vi 色sắc 等đẳng 法pháp 。 之chi 所sở 成thành 故cố 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 四tứ 大đại 實thật 有hữu 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 堅kiên 是thị 地địa 性tánh 。 乃nãi 至chí 動động 是thị 風phong 性tánh 故cố 知tri 為vi 實thật 。 更cánh 相tương 違vi 返phản 便tiện 生sanh 諍tranh 訟tụng 。 如như 有hữu 言ngôn 地địa 是thị 成thành 身thân 因nhân 緣duyên 。 餘dư 大đại 亦diệc 爾nhĩ 。
難nạn/nan 曰viết 。 地địa 等đẳng 亦diệc 能năng 成thành 一nhất 切thiết 物vật 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 唯duy 成thành 身thân 乎hồ 。 是thị 名danh 非phi 語ngữ 。 若nhược 不bất 如như 是thị 。 是thị 名danh 是thị 語ngữ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 為vi 名danh 負phụ 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 聲thanh 常thường 無vô 形hình 色sắc 故cố 如như 空không 。
難nạn/nan 曰viết 。 聲thanh 雖tuy 無vô 形hình 而nhi 為vi 根căn 覺giác 。 有hữu 對đối 有hữu 礙ngại 如như 瓶bình 造tạo 作tác 。 而nhi 虛hư 空không 性tánh 非phi 是thị 作tác 法pháp 。 何hà 得đắc 為ví 喻dụ 。 此thử 名danh 負phụ 義nghĩa 立lập 曰viết 。 瓶bình 是thị 有hữu 形hình 可khả 為vi 無vô 常thường 。 聲thanh 無vô 形hình 法pháp 何hà 得đắc 為ví 喻dụ 。
難nạn/nan 曰viết 。 聲thanh 雖tuy 異dị 瓶bình 而nhi 為vi 根căn 覺giác 為vi 耳nhĩ 所sở 聞văn 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 問vấn 曰viết 。 何hà 等đẳng 之chi 義nghĩa 不bất 墮đọa 負phụ 處xứ 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 行hành 與dữ 識thức 作tác 故cố 無vô 常thường 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 作tác 故cố 常thường 。 如như 此thử 之chi 言ngôn 。 句cú 味vị 真chân 正chánh 。 名danh 非phi 負phụ 處xứ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 之chi 言ngôn 而nhi 可khả 難nạn/nan 耶da 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 語ngữ 顛điên 倒đảo 立lập 因nhân 不bất 正chánh 引dẫn 喻dụ 不bất 同đồng 。 此thử 則tắc 可khả 難nạn/nan 。 如như 言ngôn 想tưởng 能năng 斷đoạn 結kết 。 問vấn 者giả 曰viết 。 云vân 何hà 以dĩ 想tưởng 便tiện 斷đoạn 結kết 耶da 。 以dĩ 不bất 先tiên 言ngôn 智trí 從tùng 想tưởng 發phát 直trực 言ngôn 想tưởng 故cố 。 此thử 語ngữ 顛điên 倒đảo 則tắc 為vi 可khả 難nạn/nan 。
問vấn 曰viết 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 重trùng 說thuyết 此thử 語ngữ 。
答đáp 曰viết 。
欲dục 令linh 人nhân 知tri 立lập 無vô 執chấp 義nghĩa 必tất 墮đọa 負phụ 處xứ 故cố 說thuyết 。
復phục 次thứ 應ưng 問vấn 不bất 問vấn 。 應ưng 答đáp 不bất 答đáp 。 三tam 說thuyết 法Pháp 要yếu 不bất 令linh 他tha 解giải 。 自tự 三tam 說thuyết 法Pháp 而nhi 不bất 別biệt 知tri 。 皆giai 名danh 負phụ 處xứ 。 又hựu 共cộng 他tha 論luận 彼bỉ 義nghĩa 短đoản 闕khuyết 。 而nhi 不bất 覺giác 知tri 。 餘dư 人nhân 語ngữ 曰viết 。 此thử 義nghĩa 錯thác 謬mậu 。 汝nhữ 不bất 知tri 乎hồ 。 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。 又hựu 他tha 正chánh 義nghĩa 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 又hựu 有hữu 說thuyết 者giả 。 眾chúng 人nhân 悉tất 解giải 而nhi 獨độc 不bất 悟ngộ 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 問vấn 亦diệc 如như 是thị 。 如như 此thử 負phụ 處xứ 。 是thị 議nghị 論luận 之chi 大đại 棘cức 刺thứ 為vi 深thâm 過quá 患hoạn 。 應ưng 當đương 覺giác 知tri 。 速tốc 宜nghi 遠viễn 離ly 。
問vấn 曰viết 。 問vấn 有hữu 幾kỷ 種chủng 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 說thuyết 同đồng 。 二nhị 義nghĩa 同đồng 。 三tam 因nhân 同đồng 。 若nhược 諸chư 論luận 者giả 。 不bất 以dĩ 此thử 三tam 為vi 問vấn 答đáp 者giả 。 名danh 為vi 違vi 錯thác 。 此thử 三tam 答đáp 中trung 若nhược 少thiểu 其kỳ 一nhất 則tắc 不bất 具cụ 足túc 。 若nhược 言ngôn 我ngã 不bất 廣quảng 通thông 如như 此thử 三tam 問vấn 。 隨tùy 我ngã 所sở 解giải 便tiện 當đương 相tương 問vấn 。 是thị 亦diệc 無vô 過quá 。 說thuyết 同đồng 者giả 。 如như 言ngôn 無vô 我ngã 。 還hoàn 依y 此thử 語ngữ 後hậu 方phương 為vi 問vấn 。 是thị 名danh 語ngữ 同đồng 。 義nghĩa 同đồng 者giả 。 但đãn 取thủ 其kỳ 意ý 是thị 名danh 義nghĩa 同đồng 。 因nhân 同đồng 者giả 。 知tri 他tha 意ý 趣thú 之chi 所sở 因nhân 起khởi 。 是thị 名danh 因nhân 同đồng 。 若nhược 能năng 如như 是thị 。 名danh 非phi 負phụ 處xứ 。 若nhược 言ngôn 輕khinh 疾tật 聽thính 者giả 不bất 悟ngộ 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 問vấn 曰viết 唯duy 有hữu 此thử 等đẳng 更cánh 有hữu 餘dư 耶da 。 答đáp 曰viết 有hữu 。 所sở 謂vị 語ngữ 少thiểu 語ngữ 多đa 。 無vô 義nghĩa 語ngữ 非phi 時thời 語ngữ 。 義nghĩa 重trọng/trùng 捨xả 本bổn 宗tông 等đẳng 。 悉tất 名danh 負phụ 處xứ 。 若nhược 以dĩ 此thử 等đẳng 為vi 前tiền 人nhân 說thuyết 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。
問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 違vi 本bổn 宗tông 耶da 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 識thức 是thị 常thường 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 識thức 體thể 二nhị 種chủng 。 一nhất 識thức 體thể 生sanh 。 二nhị 識thức 體thể 用dụng 。 瓶bình 亦diệc 二nhị 種chủng 。 一nhất 瓶bình 體thể 生sanh 。 二nhị 瓶bình 體thể 用dụng 。 然nhiên 識thức 生sanh 時thời 即tức 有hữu 用dụng 故cố 。 故cố 名danh 為vi 常thường 。 瓶bình 體thể 生sanh 已dĩ 後hậu 方phương 有hữu 用dụng 。 故cố 是thị 無vô 常thường 。
難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 以dĩ 生sanh 便tiện 有hữu 用dụng 名danh 為vi 常thường 者giả 。 燈đăng 生sanh 時thời 即tức 用dụng 應ưng 當đương 是thị 常thường 。
答đáp 曰viết 。
燈đăng 為vi 眼nhãn 見kiến 聲thanh 為vi 耳nhĩ 聞văn 。 云vân 何hà 為ví 喻dụ 。 是thị 捨xả 本bổn 宗tông 名danh 墮đọa 負phụ 處xứ 。
復phục 次thứ 有hữu 說thuyết 神thần 常thường 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 非phi 根căn 覺giác 故cố 如như 虛hư 空không 。 不bất 為vi 根căn 覺giác 故cố 常thường 。
難nạn/nan 曰viết 。 微vi 塵trần 不bất 為vi 根căn 得đắc 而nhi 是thị 無vô 常thường 。
答đáp 曰viết 。
神thần 非phi 作tác 故cố 常thường 。 微vi 塵trần 造tạo 作tác 故cố 無vô 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 前tiền 言ngôn 非phi 覺giác 今kim 言ngôn 不bất 作tác 。 是thị 違vi 本bổn 宗tông 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 我ngã 違vi 。 汝nhữ 乖quai 我ngã 言ngôn 豈khởi 不bất 違vi 乎hồ 。 難nạn/nan 曰viết 如như 此thử 之chi 相tướng 可khả 有hữu 斯tư 理lý 。 我ngã 言ngôn 違vi 者giả 。 汝nhữ 之chi 所sở 說thuyết 。 自tự 乖quai 前tiền 義nghĩa 故cố 言ngôn 違vi 耳nhĩ 。 又hựu 汝nhữ 前tiền 言ngôn 。 不bất 大đại 分phân 別biệt 故cố 我ngã 生sanh 疑nghi 。 非phi 我ngã 違vi 汝nhữ 。 如như 是thị 以dĩ 疑nghi 為vi 違vi 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。
辯Biện 正Chánh 論Luận 品Phẩm 第đệ 三tam
論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 人nhân 說thuyết 有hữu 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 亦diệc 有hữu 。 壽thọ 者giả 命mạng 者giả 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 為vi 根căn 覺giác 故cố 。 如như 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 為vi 根căn 覺giác 故cố 無vô 。 眾chúng 生sanh 不bất 爾nhĩ 故cố 知tri 是thị 有hữu 。 神thần 是thị 常thường 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 唯duy 當đương 時thời 有hữu 而nhi 前tiền 後hậu 無vô 故cố 知tri 為vi 無vô 。 如như 第đệ 二nhị 頭đầu 第đệ 三tam 手thủ 等đẳng 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 故cố 知tri 前tiền 無vô 。 有hữu 已dĩ 還hoàn 滅diệt 故cố 知tri 後hậu 無vô 。 神thần 不bất 如như 是thị 。 是thị 以dĩ 為vi 常thường 。
難nạn/nan 曰viết 。 如như 樹thụ 根căn 地địa 下hạ 水thủy 。 不bất 見kiến 言ngôn 無vô 。 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 是thị 無vô 法pháp 。 汝nhữ 自tự 不bất 證chứng 。 立lập 曰viết 不bất 然nhiên 。 水thủy 以dĩ 地địa 障chướng 。 是thị 故cố 不bất 見kiến 。 今kim 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 何hà 障chướng 礙ngại 而nhi 不bất 見kiến 乎hồ 。 是thị 以dĩ 知tri 無vô 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 以dĩ 第đệ 二nhị 頭đầu 第đệ 三tam 手thủ 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 明minh 無vô 羅La 漢Hán 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 雖tuy 無vô 二nhị 頭đầu 非phi 無vô 第đệ 一nhất 。 言ngôn 無vô 羅La 漢Hán 乃nãi 是thị 悉tất 無vô 。 何hà 得đắc 為ví 喻dụ 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 以dĩ 無vô 覺giác 知tri 無vô 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 大đại 海hải 水thủy 。 不bất 知tri 幾kỷ 渧đế 。 可khả 言ngôn 無vô 耶da 。 若nhược 不bất 知tri 渧đế 數số 而nhi 猶do 有hữu 海hải 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 然nhiên 。 雖tuy 不bất 可khả 覺giác 實thật 自tự 有hữu 之chi 。 而nhi 言ngôn 無vô 者giả 。 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 若nhược 不bất 能năng 說thuyết 。 汝nhữ 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 如như 法Pháp 論luận 也dã 。
復phục 次thứ 若nhược 以dĩ 無vô 覺giác 明minh 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 他tha 則tắc 生sanh 疑nghi 。 如như 夜dạ 見kiến 樹thụ 心tâm 便tiện 生sanh 疑nghi 。 杌ngột 耶da 人nhân 耶da 。 當đương 知tri 此thử 樹thụ 非phi 定định 人nhân 因nhân 非phi 定định 杌ngột 因nhân 。 若nhược 令linh 無vô 覺giác 定định 與dữ 涅Niết 槃Bàn 為vi 無vô 因nhân 者giả 。 不bất 應ưng 生sanh 疑nghi 。 又hựu 諸chư 業nghiệp 報báo 不bất 可khả 毀hủy 滅diệt 。 故cố 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 譬thí 如như 大đại 火hỏa 。 焚phần 燒thiêu 山sơn 林lâm 。 故cố 火hỏa 是thị 滅diệt 因nhân 。 今kim 此thử 業nghiệp 報báo 是thị 何hà 滅diệt 因nhân 而nhi 得đắc 滅diệt 耶da 。 若nhược 得đắc 涅Niết 槃Bàn 則tắc 便tiện 散tán 壞hoại 。 立lập 曰viết 。 實thật 有hữu 滅diệt 因nhân 。 障chướng 故cố 不bất 見kiến 。 難nạn/nan 曰viết 。 亦diệc 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 以dĩ 癡si 障chướng 故cố 不bất 見kiến 耳nhĩ 。
復phục 次thứ 汝nhữ 今kim 若nhược 不bất 分phân 別biệt 。 諸chư 業nghiệp 有hữu 滅diệt 因nhân 者giả 。 汝nhữ 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 若nhược 滅diệt 因nhân 無vô 故cố 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 亦diệc 無vô 障chướng 礙ngại 。 何hà 須tu 說thuyết 耶da 。 以dĩ 是thị 等đẳng 緣duyên 知tri 業nghiệp 不bất 滅diệt 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 如như 法Pháp 論luận 也dã 。 立lập 者giả 曰viết 。 汝nhữ 若nhược 以dĩ 海hải 水thủy 有hữu 故cố 成thành 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 豈khởi 復phục 能năng 令linh 二nhị 頭đầu 有hữu 耶da 。 若nhược 設thiết 二nhị 頭đầu 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 何hà 獨độc 得đắc 有hữu 耶da 。 汝nhữ 海hải 水thủy 喻dụ 尚thượng 不bất 能năng 立lập 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 有hữu 。 何hà 能năng 成thành 於ư 二nhị 頭đầu 有hữu 乎hồ 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 意ý 若nhược 謂vị 涅Niết 槃Bàn 無vô 者giả 。 為vi 有hữu 是thị 無vô 。 為vi 當đương 無vô 無vô 。 若nhược 無vô 無vô 者giả 。 云vân 何hà 覺giác 知tri 無vô 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 若nhược 有hữu 此thử 無vô 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 言ngôn 雖tuy 有hữu 是thị 無vô 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 猶do 自tự 無vô 者giả 尚thượng 有hữu 是thị 無vô 。 何hà 故cố 不bất 得đắc 。 有hữu 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 當đương 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 若nhược 不bất 能năng 說thuyết 。 當đương 知tri 涅Niết 槃Bàn 決quyết 定định 實thật 有hữu 。 是thị 亦diệc 名danh 為vi 。 如như 法Pháp 論luận 也dã 。
問vấn 曰viết 。 神thần 為vi 是thị 常thường 為vi 無vô 常thường 乎hồ 。 立lập 曰viết 。 神thần 非phi 造tạo 作tác 故cố 常thường 。 瓶bình 等đẳng 作tác 法pháp 故cố 是thị 無vô 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 以dĩ 無vô 作tác 明minh 神thần 常thường 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 生sanh 人nhân 疑nghi 故cố 。 若nhược 非phi 造tạo 作tác 神thần 即tức 常thường 者giả 。 不bất 應ưng 生sanh 疑nghi 。 為vi 常thường 無vô 常thường 。 以dĩ 生sanh 疑nghi 故cố 當đương 知tri 有hữu 過quá 。 立lập 曰viết 。 此thử 過quá 非phi 但đãn 唯duy 獨độc 我ngã 有hữu 。 一nhất 切thiết 論luận 者giả 皆giai 有hữu 斯tư 過quá 。 如như 言ngôn 聲thanh 常thường 。 無vô 形hình 色sắc 故cố 。 有hữu 過quá 去khứ 身thân 以dĩ 宿Túc 命Mạng 智Trí 知tri 故cố 。 如như 是thị 立lập 義nghĩa 如như 前tiền 生sanh 疑nghi 。 故cố 一nhất 切thiết 處xứ 皆giai 有hữu 是thị 過quá 。 難nạn/nan 曰viết 。 喻dụ 者giả 決quyết 疑nghi 。 汝nhữ 所sở 引dẫn 喻dụ 令linh 我ngã 生sanh 疑nghi 。 是thị 不bất 成thành 喻dụ 。 喻dụ 不bất 成thành 者giả 義nghĩa 則tắc 自tự 壞hoại 。 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。 而nhi 汝nhữ 乃nãi 言ngôn 一nhất 切thiết 有hữu 過quá 非phi 獨độc 我ngã 有hữu 。 斯tư 則tắc 自tự 咎cữu 非phi 餘dư 過quá 也dã 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 人nhân 被bị 誣vu 而nhi 不bất 自tự 明minh 。 而nhi 言ngôn 一nhất 切thiết 皆giai 悉tất 是thị 盜đạo 。 當đương 知tri 此thử 人nhân 。 即tức 自tự 為vi 盜đạo 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 墮đọa 負phụ 處xứ 。 今kim 汝nhữ 若nhược 欲dục 自tự 宣tuyên 明minh 者giả 。 理lý 極cực 於ư 先tiên 。 必tất 欲dục 復phục 說thuyết 則tắc 墮đọa 多đa 過quá 。 汝nhữ 第đệ 一nhất 立lập 第đệ 二nhị 已dĩ 破phá 。 第đệ 三tam 之chi 義nghĩa 我ngã 又hựu 為vi 難nạn/nan 。 欲dục 以dĩ 第đệ 五ngũ 而nhi 止chỉ 過quá 者giả 。 不bất 出xuất 於ư 初sơ 及cập 汝nhữ 後hậu 義nghĩa 。 是thị 則tắc 為vi 重trọng/trùng 。 若nhược 有hữu 重trọng 過quá 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。
問vấn 曰viết 。 設thiết 第đệ 六lục 人nhân 更cánh 可khả 問vấn 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
第đệ 五ngũ 之chi 人nhân 已dĩ 成thành 於ư 過quá 。 何hà 有hữu 第đệ 六lục 得đắc 為vi 問vấn 耶da 。 若nhược 必tất 說thuyết 之chi 則tắc 同đồng 前tiền 過quá 。 問vấn 既ký 有hữu 過quá 。 答đáp 應ưng 默mặc 然nhiên 。
復phục 次thứ 第đệ 六lục 人nhân 過quá 。 而nhi 第đệ 五ngũ 者giả 不bất 得đắc 詰cật 之chi 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 第đệ 五ngũ 故cố 是thị 第đệ 六lục 人nhân 便tiện 得đắc 為vi 問vấn 。 既ký 自tự 有hữu 過quá 何hà 由do 過quá 彼bỉ 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 正Chánh 法Pháp 論luận 也dã 。
相Tương 應Ứng 品Phẩm 第đệ 四tứ
問vấn 曰viết 。 汝nhữ 已dĩ 分phân 別biệt 如như 法Pháp 正chánh 論luận 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 相tương 應ứng 義nghĩa 耶da 。
答đáp 曰viết 。
問vấn 答đáp 相tương 應ứng 有hữu 二nhị 十thập 種chủng 。 若nhược 人nhân 能năng 以dĩ 此thử 二nhị 十thập 義nghĩa 助trợ 發phát 正chánh 理lý 。 是thị 人nhân 則tắc 名danh 解giải 真chân 實thật 論luận 。 若nhược 不bất 如như 是thị 。 不bất 名danh 通thông 達đạt 議nghị 論luận 之chi 法pháp 。 此thử 二nhị 十thập 種chủng 。 要yếu 則tắc 有hữu 二nhị 。 一nhất 異dị 二nhị 同đồng 。 以dĩ 同đồng 顯hiển 義nghĩa 名danh 同đồng 。 以dĩ 異dị 顯hiển 義nghĩa 名danh 異dị 。 凡phàm 為vi 義nghĩa 者giả 必tất 依y 此thử 二nhị 故cố 。 此thử 二nhị 者giả 通thông 二nhị 十thập 法pháp 。 云vân 何hà 名danh 同đồng 。 如như 言ngôn 煩phiền 惱não 盡tận 處xứ 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 虛hư 空không 之chi 性tánh 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 名danh 為vi 同đồng 。 云vân 何hà 名danh 異dị 。 如như 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 非phi 作tác 故cố 常thường 。 則tắc 知tri 諸chư 行hành 作tác 故cố 無vô 常thường 。 是thị 名danh 為vi 異dị 。
問vấn 曰viết 。 此thử 同đồng 異dị 義nghĩa 云vân 何hà 為vi 難nạn/nan 。
答đáp 曰viết 。
欲dục 難nạn/nan 同đồng 者giả 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 色sắc 以dĩ 眼nhãn 見kiến 聲thanh 為vi 耳nhĩ 聞văn 。 云vân 何hà 言ngôn 同đồng 。 若nhược 色sắc 異dị 聲thanh 色sắc 自tự 無vô 常thường 聲thanh 應ưng 是thị 常thường 。 若nhược 難nạn/nan 異dị 者giả 。 以dĩ 色sắc 根căn 覺giác 故cố 無vô 常thường 。 我ngã 非phi 根căn 覺giác 故cố 常thường 。 瓶bình 我ngã 俱câu 有hữu 有hữu 。 若nhược 同đồng 者giả 。 瓶bình 既ký 無vô 常thường 。 我ngã 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 若nhược 說thuyết 瓶bình 有hữu 異dị 我ngã 有hữu 者giả 。 可khả 言ngôn 我ngã 常thường 而nhi 瓶bình 無vô 常thường 。 常thường 有hữu 既ký 同đồng 我ngã 應ưng 無vô 常thường 。 如như 斯tư 難nạn/nan 者giả 。 有hữu 二nhị 十thập 種chủng 。 一nhất 曰viết 增tăng 多đa 。 二nhị 曰viết 損tổn 減giảm 。 三tam 說thuyết 同đồng 異dị 。 四tứ 問vấn 多đa 答đáp 少thiểu 。 五ngũ 答đáp 多đa 問vấn 少thiểu 。 六lục 曰viết 因nhân 同đồng 。 七thất 曰viết 果quả 同đồng 。 八bát 曰viết 遍biến 同đồng 。 九cửu 不bất 遍biến 同đồng 。 十thập 曰viết 時thời 同đồng 。 十thập 一nhất 不bất 到đáo 。 十thập 二nhị 名danh 到đáo 。 十thập 三tam 相tương 違vi 。 十thập 四tứ 不bất 違vi 。 十thập 五ngũ 疑nghi 。 十thập 六lục 不bất 疑nghi 。 十thập 七thất 喻dụ 破phá 。 十thập 八bát 聞văn 同đồng 。 十thập 九cửu 聞văn 異dị 。 二nhị 十thập 不bất 生sanh 。 是thị 名danh 二nhị 十thập 問vấn 答đáp 之chi 法pháp 。
問vấn 曰viết 。 此thử 二nhị 十thập 法pháp 應ưng 分phân 別biệt 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
增tăng 多đa 者giả 。 如như 言ngôn 我ngã 常thường 非phi 根căn 覺giác 故cố 。 虛hư 空không 非phi 覺giác 是thị 故cố 為vi 常thường 。 一nhất 切thiết 不bất 為vi 根căn 所sở 覺giác 者giả 盡tận 皆giai 是thị 常thường 。 而nhi 我ngã 非phi 覺giác 得đắc 非phi 常thường 乎hồ 。 難nạn/nan 曰viết 。 虛hư 空không 無vô 知tri 故cố 常thường 。 我ngã 有hữu 知tri 故cố 云vân 何hà 言ngôn 常thường 。 若nhược 空không 有hữu 知tri 則tắc 非phi 道Đạo 理lý 。 若nhược 我ngã 無vô 知tri 可khả 。 同đồng 於ư 虛hư 空không 。 如như 其kỳ 知tri 者giả 必tất 為vi 無vô 常thường 。 是thị 名danh 增tăng 多đa 。 損tổn 減giảm 者giả 。 若nhược 空không 無vô 知tri 而nhi 我ngã 有hữu 知tri 。 云vân 何hà 以dĩ 空không 喻dụ 於ư 我ngã 乎hồ 。 是thị 名danh 損tổn 減giảm 。 同đồng 異dị 者giả 。 如như 立lập 我ngã 常thường 引dẫn 空không 為ví 喻dụ 。 空không 我ngã 一nhất 者giả 一nhất 法pháp 何hà 得đắc 以dĩ 空không 喻dụ 我ngã 。 若nhược 其kỳ 異dị 者giả 。 不bất 得đắc 相tương 喻dụ 。 是thị 名danh 同đồng 異dị 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 言ngôn 非phi 根căn 覺giác 。 如như 虛hư 空không 非phi 根căn 覺giác 故cố 常thường 。 然nhiên 非phi 根căn 覺giác 不bất 必tất 盡tận 常thường 。 何hà 得đắc 為vi 證chứng 。 是thị 名danh 問vấn 多đa 答đáp 少thiểu 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 言ngôn 非phi 根căn 覺giác 。 非phi 根căn 覺giác 法pháp 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 微vi 塵trần 非phi 覺giác 而nhi 是thị 無vô 常thường 。 虛hư 空không 非phi 覺giác 而nhi 是thị 常thường 法pháp 。 汝nhữ 何hà 得đắc 言ngôn 非phi 覺giác 故cố 常thường 。 是thị 名danh 第đệ 五ngũ 。 問vấn 少thiểu 答đáp 多đa 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 非phi 覺giác 為vi 因nhân 故cố 知tri 我ngã 常thường 者giả 。 空không 與dữ 我ngã 異dị 。 云vân 何hà 俱câu 以dĩ 非phi 覺giác 為vi 因nhân 。 是thị 名danh 因nhân 同đồng 。
復phục 次thứ 五ngũ 大đại 成thành 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 虛hư 空không 與dữ 我ngã 亦diệc 五ngũ 大đại 成thành 。 云vân 何hà 言ngôn 常thường 。 是thị 名danh 果quả 同đồng 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 虛hư 空không 非phi 覺giác 故cố 常thường 。 然nhiên 虛hư 空không 者giả 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 一nhất 切thiết 處xứ 物vật 豈khởi 非phi 覺giác 也dã 。 是thị 名danh 遍biến 同đồng 。
復phục 次thứ 微vi 塵trần 非phi 遍biến 。 而nhi 非phi 根căn 覺giác 。 是thị 無vô 常thường 法pháp 。 我ngã 非phi 根căn 覺giác 。 云vân 何hà 為vi 常thường 。 是thị 不bất 遍biến 同đồng 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 言ngôn 非phi 根căn 覺giác 。 為vi 是thị 現hiện 在tại 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 若nhược 言ngôn 過quá 去khứ 。 過quá 去khứ 已dĩ 滅diệt 。 若nhược 言ngôn 未vị 來lai 未vị 來lai 未vị 有hữu 。 若nhược 言ngôn 現hiện 在tại 則tắc 不bất 為vi 因nhân 。 如như 二nhị 角giác 並tịnh 生sanh 。 則tắc 不bất 得đắc 相tương/tướng 因nhân 。 是thị 名danh 時thời 因nhân 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 以dĩ 非phi 根căn 覺giác 。 到đáo 故cố 為vi 因nhân 。 為vi 不bất 到đáo 乎hồ 。 若nhược 不bất 到đáo 則tắc 不bất 成thành 因nhân 。 如như 火hỏa 不bất 到đáo 則tắc 不bất 能năng 燒thiêu 。 如như 刀đao 不bất 到đáo 則tắc 不bất 能năng 割cát 。 不bất 到đáo 於ư 我ngã 。 云vân 何hà 為vi 因nhân 。 是thị 名danh 不bất 到đáo 。
復phục 次thứ 若nhược 到đáo 因nhân 者giả 。 到đáo 便tiện 即tức 是thị 無vô 有hữu 因nhân 義nghĩa 。 是thị 名danh 為vi 到đáo 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 。 一nhất 切thiết 無vô 常thường 。 我ngã 非phi 一nhất 切thiết 故cố 常thường 者giả 。 我ngã 即tức 是thị 有hữu 故cố 應ưng 無vô 常thường 。 如như 氎điệp 少thiểu 燒thiêu 。 以dĩ 多đa 不bất 燒thiêu 應ưng 名danh 不bất 燒thiêu 。 是thị 名danh 相tướng 違vi 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 我ngã 非phi 根căn 覺giác 。 同đồng 於ư 虛hư 空không 。 虛hư 空không 不bất 覺giác 我ngã 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 若nhược 我ngã 覺giác 者giả 虛hư 空không 亦diệc 應ưng 覺giác 於ư 苦khổ 樂lạc 。 虛hư 空không 與dữ 我ngã 無vô 有hữu 異dị 故cố 。 是thị 不bất 相tương 違vi 。
復phục 次thứ 我ngã 同đồng 有hữu 故cố 不bất 定định 為vi 常thường 。 容dung 可khả 生sanh 疑nghi 。 為vi 常thường 無vô 常thường 。 是thị 名danh 為vi 疑nghi 。
復phục 次thứ 汝nhữ 言ngôn 有hữu 我ngã 非phi 根căn 所sở 覺giác 。 則tắc 可khả 生sanh 疑nghi 。 有hữu 何hà 障chướng 故cố 非phi 根căn 覺giác 耶da 。 當đương 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 若nhược 無vô 因nhân 緣duyên 。 我ngã 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 是thị 名danh 不bất 疑nghi 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 我ngã 非phi 根căn 覺giác 故cố 為vi 常thường 者giả 。 樹thụ 根căn 地địa 下hạ 水thủy 亦diệc 非phi 根căn 覺giác 而nhi 是thị 無vô 常thường 。 我ngã 云vân 何hà 常thường 。 是thị 名danh 喻dụ 破phá 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 經kinh 說thuyết 。 我ngã 非phi 覺giác 故cố 知tri 是thị 常thường 者giả 。 經kinh 中trung 亦diệc 說thuyết 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 尼ni 乾can/kiền/càn 法pháp 中trung 明minh 我ngã 非phi 常thường 。 我ngã 定định 常thường 者giả 。 諸chư 經kinh 不bất 應ưng 有hữu 異dị 有hữu 同đồng 。 是thị 名danh 聞văn 同đồng 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 信tín 一nhất 經kinh 。 以dĩ 我ngã 為vi 常thường 。 亦diệc 應ưng 信tín 餘dư 經kinh 我ngã 為vi 無vô 常thường 。 若nhược 二nhị 信tín 者giả 。 一nhất 我ngã 便tiện 應ưng 。 亦diệc 常thường 無vô 常thường 。 是thị 名danh 聞văn 異dị 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 有hữu 因nhân 知tri 有hữu 我ngã 者giả 。 娑sa 羅la 樹thụ 子tử 既ký 是thị 有hữu 故cố 應ưng 生sanh 多đa 羅la 。 若nhược 以dĩ 無vô 故cố 而nhi 知tri 無vô 者giả 。 多đa 羅la 子tử 中trung 無vô 樹thụ 形hình 相tướng 。 不bất 應ưng 得đắc 生sanh 。 若nhược 有hữu 亦diệc 不bất 生sanh 。 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 定định 有hữu 者giả 。 不bất 須tu 以dĩ 根căn 不bất 覺giác 為vi 因nhân 。 我ngã 若nhược 定định 無vô 。 以dĩ 根căn 不bất 覺giác 。 不bất 可khả 令linh 有hữu 。 是thị 名danh 不bất 生sanh 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 立lập 聲thanh 是thị 常thường 。 亦diệc 以dĩ 如như 上thượng 。 二nhị 十thập 種chủng 法pháp 同đồng 異dị 破phá 之chi 。
問vấn 曰viết 。 此thử 二nhị 十thập 種chủng 。 更cánh 有hữu 因nhân 緣duyên 自tự 解giải 說thuyết 耶da 。 答đáp 曰viết 自tự 有hữu 。 應ưng 當đương 問vấn 言ngôn 。 由do 有hữu 我ngã 故cố 汝nhữ 破phá 於ư 我ngã 。 若nhược 無vô 我ngã 者giả 。 汝nhữ 何hà 所sở 破phá 。 以dĩ 有hữu 能năng 破phá 故cố 有hữu 所sở 破phá 。
難nạn/nan 曰viết 。 理lý 實thật 無vô 我ngã 。 汝nhữ 橫hoạnh/hoành 計kế 為vi 有hữu 故cố 我ngã 難nạn/nan 汝nhữ 。 汝nhữ 言ngôn 以dĩ 有hữu 所sở 破phá 故cố 有hữu 我ngã 者giả 。 以dĩ 有hữu 能năng 破phá 故cố 知tri 無vô 我ngã 。 若nhược 言ngôn 汝nhữ 執chấp 我ngã 義nghĩa 以dĩ 明minh 無vô 我ngã 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 非phi 用dụng 汝nhữ 義nghĩa 。 今kim 汝nhữ 自tự 用dụng 我ngã 所sở 執chấp 耳nhĩ 。 立lập 曰viết 。 汝nhữ 云vân 何hà 知tri 。 我ngã 執chấp 汝nhữ 義nghĩa 。 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 難nạn/nan 曰viết 。 我ngã 前tiền 已dĩ 言ngôn 。 非phi 執chấp 汝nhữ 義nghĩa 汝nhữ 執chấp 他tha 立lập 。 何hà 故cố 復phục 問vấn 。 云vân 何hà 知tri 我ngã 執chấp 汝nhữ 義nghĩa 耶da 。 汝nhữ 言ngôn 自tự 違vi 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。 又hựu 汝nhữ 初sơ 以dĩ 根căn 不bất 覺giác 故cố 知tri 實thật 有hữu 我ngã 。 後hậu 以dĩ 眾chúng 法pháp 而nhi 為vi 證chứng 明minh 。 立lập 因nhân 不bất 定định 違vi 失thất 義nghĩa 宗tông 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 汝nhữ 義nghĩa 已dĩ 壞hoại 。 我ngã 若nhược 更cánh 說thuyết 不bất 出xuất 於ư 初sơ 。 受thọ 言ngôn 多đa 過quá 。 凡phàm 問vấn 答đáp 者giả 。 答đáp 極cực 至chí 於ư 五ngũ 。 過quá 此thử 更cánh 言ngôn 皆giai 名danh 為vi 過quá 。 若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 。 思tư 惟duy 深thâm 理lý 。 廣quảng 說thuyết 譬thí 喻dụ 。 能năng 解giải 於ư 義nghĩa 。 然nhiên 其kỳ 所sở 論luận 不bất 出xuất 此thử 法pháp 。 論luận 者giả 言ngôn 。 已dĩ 說thuyết 如như 上thượng 諸chư 說thuyết 法Pháp 要yếu 。 此thử 論luận 要yếu 者giả 。 諸chư 論luận 之chi 本bổn 。 由do 此thử 論luận 故cố 廣quảng 生sanh 問vấn 答đáp 。 增tăng 長trưởng 智trí 慧tuệ 。 譬thí 如như 種chủng 子tử 。 若nhược 遇ngộ 良lương 地địa 根căn 莖hành 滋tư 茂mậu 。 若nhược 種chủng 惡ác 田điền 無vô 有hữu 果quả 實thật 。 此thử 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 。 能năng 善thiện 思tư 量lượng 。 則tắc 廣quảng 生sanh 諸chư 論luận 。 若nhược 愚ngu 癡si 人nhân 。 少thiểu 於ư 智trí 慧tuệ 。 雖tuy 習tập 此thử 論luận 。 不bất 能năng 通thông 達đạt 。 是thị 則tắc 不bất 名danh 。 真chân 善thiện 知tri 見kiến 。 是thị 故cố 諸chư 有hữu 欲dục 生sanh 實thật 智trí 。 分phân 別biệt 善thiện 惡ác 。 當đương 勤cần 修tu 習tập 。 此thử 正Chánh 法Pháp 論luận 。
方phương 便tiện 心tâm 論luận 一nhất 卷quyển