Tổ Đình Minh Đăng Quang
PHẬT HỌC TỪ ĐIỂN – BUDDHIST DICTIONARY
Thiện Phúc

PHỤ LỤC (APPENDICES)

PHỤ LỤC C – Appendix C
Kinh Bách Dụ
Sakyamuni’s One Hundred Fables 

1) Người Ngu Ăn Muối—The Stupid Man Eats Salt

—Xưa có một người đến nhà bạn thăm chơi, chủ nhà mời ở lại dùng bữa cơm canh đạm bạc. Chàng chê canh lạt không ngon. Sau khi chủ nhà bèn nêm vào một chút muối thì chàng ta ăn cảm thấy ngon lành.

Once upon a time, there was a man who went to visit his friend. The friend treated him a frugal meal with insipid soup. He complained that the soup was insipid. After the host added a little bit of salt into the soup, the guest tried again and found it tasted much better.

—Chàng tự nghĩ: “Canh ngon là nhờ muối nêm vào; dùng ít còn vậy, nếu dùng nhiều chắc ngon đặc biệt.” Thế rồi sáng hôm sau chàng xin chủ nhà một chén muối rồi bỏ vào miệng nuốt hết trong lúc bụng đói ! Hậu quả là chàng ta cảm thấy bịnh gần như sắp chết.

He wondered: “The soup becomes better with just a little bit more salt. If I take a great deal of salt, the soup would be so much better.” Then the next morning he asked the host for a bowl of salt and ate it up with his empty stomach ! As a result, he became seriously ill.

—Chuyện này tỉ dụ: Phàm người tu hành phải tiết chế sự ăn uống cho vừa phải, biết đủ muốn vừa, thì đối với thân thể và sự tu hành đều có lợi ích, nhưng có bọn ngoại đạo sai lạc tuyên truyền, uống cong thành ngay quá mức, đề xướng lên thuyết không cần ăn uống, nhận cho là phương pháp có thể đắc đạo. Do đây có người đoạn thực bảy ngày, mười lăm ngày; kết quả là ảnh hưởng đến thân thể đói khát mà chết, và đối với công hạnh không có một điểm lợi ích cho sự giác ngộ. Đây chỉ là hành động sai lầm của ngoại đạo. Người hành pháp như thế cùng người ngu ăn muối kia đều là cử động ngu xuẩn đáng chê cười.

This story gives us an example of the benefit of moderation in eating and drinking for a cultivator. The heretics, having wrongly learned that abstaining from food and drink might lead to the path of enlightenment. They fasted for seven or fifteen days. As a result they got fatigued and famished, accomplished nothing in terms of enlightenment. This is only the heretics’ wrong views and they are just like that stupid man, who acted stupidly and deserved to be blamed.

 

2) Để Dành Sữa—Store Up Milk

—Xưa có một người dự định tháng sau đãi khách, nên cần trữ nhiều sữa bò.

Once upon a time there was a man who was about to give a party and wanted to store up milk to treat his guests.

—Người kia tự nghĩ: “Mỗi ngày mình nặn sữa để dành, cần phải có cái thùng cây lớn, mà sữa để trong thùng lâu ngày phải hư, thôi chi bằng cứ để sữa trong vú bò, đến ngày đãi khách hãy nặn luôn một thể, đã ít tốn công mà lại được sữa mới, thật là thượng sách.”

He thought: “It is a month from the day of the party, so if I milk the cow everyday, there will be too much milk that I would need a big wooden barrel to store up and the milk may even spoil. To save energy and to get fresh milk, it would be better to let the milk remain inside of the cow udders. I will milk the cow on the day of the party.”

—Thế rồi chàng dắt bò nghé nhốt riêng, bò mẹ nhốt riêng, đồng thời không tiếp tục nặn sữa mỗi ngày nữa.

He then separated the calf from the cow and stopped milking the cow.

—Qua tháng sau đến bữa tiệc, chàng bèn dắt bò mẹ ra nặn sữa tươi đãi khách, nhưng dùng hết sức nặn mà vẫn không ra một giọt. Vài người khách cảm thấy khó chịu nhưng những người khác không nín được cười vì sự ngu ngốc của anh ta.

A month later, when it’s time for the party, he tried to milk the cow to treat his guests, but no drops came out because the milk had run dry. Some guests got annoyed, but others could not stop laughing for his stupidity.

—Chuyện nầy tỉ dụ cho người muốn làm hạnh bố thí nhưng không chịu làm ngay lúc có ít tiền, mà lại đợi đến khi có nhiều tiền mới chịu bố thí. Nghĩ thế rất lầm. Nếu không tranh thủ thời gian, kịp thời làm hạnh bố thí, tiền bạc của chúng ta có thể bị nha quan tịch thâu, hoặc bị cướp bóc, hoặc bị lửa lụt mà tiêu tán, thì chúng ta cùng với người ngu để dành sữa trong vú bò không khác.

This story gives us an example of idiotic people who want to give alms but are reluctant to give at once. They prefer to wait until they possess great wealth. They are mistaken. If we don’t try to give alms whenever we can, accumulated money may be seized by officials or taken away by robbers and thieves or by fire or flood, we are just the same as the stupid man in this story.

 

3) Khoanh Tay Chịu Đòn—The Head Is Broken With pears

—Xưa có anh ngốc sói đầu, ngày kia có người thấy đầu anh không tóc bèn dùng trái lê đánh lên nhiều lần làm phun máu.

Once upon a time there was a bald-headed man. One day some people threw pears at his head causing blood gushing from the wounds.

—Tuy bị đánh, anh ngốc vẫn đứng yên không kháng cự, không trốn tránh.

He suffered taking the blows without any defending, resisting, or escaping.

—Có người thấy bất nhẫn liền bảo anh: “Vì sao anh cứ đứng trơ ra mà chịu đòn vậy ? Đầu anh loang máu, nếu không đánh lại thì cũng tránh đi nơi khác chứ!”

A bystander felt unbearable and asked the man: “Why didn’t you defend, resist or dodge the blows that wounded your head in the first place?”

—Anh ngốc đáp rằng: “Ôi người ngu nầy rất xấc láo, nó không hiểu gì cả. Vì thấy đầu ta không tóc, nó tưởng là viên đá xinh xắn mới tùy tiện dùng trái lê đánh lên, không biết đó là đầu ta. Nó đánh ta đến nỗi máu ra lệnh láng . Ông ơi! Đối với hạng người vô tri thức ấy, ta chẳng biết tính làm sao được.”

The man answered: “This stupid man was so ill-mannered. He could not distinguish head from stone. He took my bald-head for a pretty stone. That’s why he struck me with pears and broke my head like that. I don’t know what to do with this kind of people who are being short of intelligence.”

—Người kia nghe rồi giận, liền trách mắng anh ngốc rằng: “Anh thật là đáng thương, bị người đánh đến nỗi máu ra dường ấy, mà vẫn đứng im không lay động, như thế chẳng phải là ngu si chớ là gì?”

The bystander retorted: “It’s you who are really short of intelligence. How can you call him stupid? Haven’t you been stupid enough to get severely injured without having any actions?”

—Chuyện nầy tỷ dụ như có một số các vị Tỳ kheo không thể chân thật giữ giới, tu định, học huệ, chỉ gò ép oai nghi bên ngoài để mong được người cúng dường cung kính. Kết quả là bị đọa vào địa ngục chịu khổ. Bậc tu hành như thế nầy và người ngốc kia đều là hạng ngu si không khác.

This story gives us an example of a monk who is unable to abide by the precepts, meditation and wisdom. He keeps only a good outer appearance to expect offerings from laypeople. As a result, he falls into the hell. He is just like this stupid man who got as far as wounded on the head without knowing to run.

 

4) Giả Chết Dối Chồng—The Wife Pretends To Be Dead

—Xưa có anh chàng cưới người vợ rất xinh đẹp, nhưng tính tình không đứng đắn. Chàng thương yêu vợ vô cùng, nhưng trái lại nàng chẳng yêu chàng, vì thế mà chẳng bao lâu sau nàng sanh tâm phản bội và có nhân tình khác. Từ đó nàng thường tỏ ý muốn bỏ chồng để kết duyên cùng người nàng thích.

Once upon a time, there was a stupid man who had a very beautiful wife. He was very much in love with his wife, but she had no true love for him. Not long after their marriage, she associated and committed adultery with another man. She wanted to leave her husband so that she could be with her lover.

—Thừa dịp chồng đi vắng, nàng tìm một bà già rồi kín đáo dặn rằng: “Sau khi tôi đi khỏi nhà, bà tìm thây một cô gái khác để vào đây, khi chồng tôi về thì bà cho biết rằng tôi đã chết.”

When her husband was away from home, she secretly told an old woman: “After my daprture, I would like you to place a woman’s corpse in my house. When my husband got back, you then tell him that I’m dead.”

—Bà già làm y như lời dặn. Khi người chồng trở về nghe tin vợ chết, ông buồn vô hạn, khóc lóc, đau đớn bên thi hài rất lâu trước khi đem thi hài đi hỏa táng. Sau đó ông bỏ tro cốt vào một cái đãy, đi đâu cũng mang theo mình để kỷ niệm mối tình trong quá khứ.

The old woman did what she was told. She told the husband shortly after his return that his wife passed away. He went to see the corpse and believed it was his own wife. He grieved and wept bitterly for a long time before cremating the corpse. Then he put the ashes into a bag anh had it with him everyday.

—Về phần vợ thật của chàng thì lúc đó đã kết hôn với tình nhân. Nhưng trải qua nhiều ngày, bị tình nhân nhàm chán phụ rẫy, lòng nàng se lại nhớ đến người chồng cũ, bèn vội vã trở về thưa vói chàng rằng: “Tôi là vợ chàng, nay đã trở về.”

His wife already got married with her lover. However, shortly after, the wife got tired of of her own lover. She came back and told her husband: “I am your wife.”

—Người chồng bảo: “Bà nói cái gì ? Vợ tôi chết đã lâu! Cô là ai đến đây nói dối là vợ tôi để làm gì?”

The husband replied: “What are you talking about? My wife died a long time ago. Who are you to lie to me that you are my wife.”

—Mặc dù nàng cố biện bạch yêu cầu chồng thừa nhận, nhưng chàng vẫn cả quyết là vợ chàng đã chết, nên không nhận nàng là vợ.

Regardless of her repeated explanations, the husband refused to believe her.

—Chuyện này tỷ dụ về người bị thành kiến làm chủ rồi, thì rất khó cải đổi. Như bọn ngoại đạo nghe lời ngụy tà, tâm sanh mê hoặc, chấp trước cho là chân thật vĩnh viễn không thể hoán cải hồi tâm, dù nghe giáo pháp chân chánh cũng không chịu tin tưởng thọ trì.

This story gives us an example of heretics who, having learned the heretic doctrine, would confusedly stick to it with all their soul and take the doctrine to the right one without altering their mind forever. Thus they will be unable to to believe, accept or keep any other belief even it is an orthodox one.

 

5) Khát Không Uống Nước—Getting thirsty On Seeing Water

—Xưa có một người đi đường rất khát nước, muốn tìm nước uống để giải khát. Xem thấy sương mù tận đàng xa, y tưởng là nước. Sau lại kiếm Đông tìm Tây, gặp được giòng sông nước trong leo lẻo, chảy thao thao không ngừng, anh chỉ đứng xem không chịu uống.

Once upon a time, there was a traveller desperately in need of water for his thirst. On seeing the blazing fog, he mistook it for water. He pursued it until he reach a river with limpid water, but he only looked at it without drinking.

—Có người thấy thế lấy làm quáy lạ, hỏi rằng: “Anh vì khát đi tìm nước để uống, hiện tại tìm được nước rồi, tại sao lại không uống?”

A bystander asked: “You are suffering from thirst. In front of you is limpid water, why don’t you drink?”

—Anh trả lời một cách quái lạ: “Nước nhiều như thế nầy, anh uống hết được không mà hỏi tôi? Tôi tự xét thấy khi nào uống hết được thì tôi mới uống. Đã biết uống không sao hết nỗi nên tôi không uống, thế thôi!”

The traveller answered: “There is so much water like this, can you drink up? If I could drink up all water, I would do it. Since there is more water than I can finish, I would rather not drink it at all.”

—Ai nấy nghe xong đều chê cười anh.

As soon as people heard this, they laught at him.

—Chuyện này tỷ dụ về có một ít người lý luận bướng bỉnh, chấp chặt chỗ kiến giải của mình, không gần được chân lý, cho là giới luật của Phật dạy rất rộng lớn, nghiêm nhặt một thời không thể thọ trì toàn bộ được, bèn bỏ không thọ. Do đấy, họ cứ y nhiên trôi lăn trong vòng sanh tử chịu khổ vô cùng, trọn đời không có hy vọng đắc đạo. Hành động như vậy không khác gì người lữ hành khát nước bên dòng sông, thật đáng chê cười mà cũng đáng thương xót.

This story gives us an example of the heretics, acting against all sense and reasons. They think since they are unable to keep all the precepts, they refuse to accept any of them. Thus they will never attain the path of enlightenment and thus subject to transmigration. They are just like that stupid thirsty traveller who gets laught at by bystanders.

6) Giết Con Thành Gánh—The Dead Son Is About To Remain In The House

Xưa có một người nuôi bảy đứa con, trong số ấy có một đứa chết, anh để thi hài trong nhà, rồi tự mình và cả gia đình bỏ đi nơi khác.

Once upon a time, there was a man who brought up seven children. After he found one of whom died, he intended to leave the corpse in the house and moved himself and the rest out to abandon the house.

Người láng giềng thấy thế hỏi rằng: “Sao anh không đem đứa con đã chết của anh ra ngoài mai táng, mà lại cùng nhau bỏ nhà ra đi. Hành xử như vậy là rất dại dột.”

His neighbor said to him: “Why don’t you quickly burry the dead son in an outer area ? Why do you want to leave your house and let the dead son remain inside? That a silly thing to do!”

Anh nghe xong bèn trả lời: “Người chết phải đem ra ngoài mai táng, đúng hay sai chẳng cần, vậy có thể bảo cho tôi biết phải làm cách nào không?”

He replied: “I don’t know if to burry a dead person outside is right or wrong. Can you tell me what to do?”

Than ôi! Chỉ có cách là giết thêm một đứa nữa, mới có thể thành gánh, gánh đi chôn. Kết quả là anh giết thêm một đứa con nữa để cùng đứa con đã chết chất thành một gánh, gánh ra ngoài chôn.

Alas! He then thought he would have to kill another son to hang one body on each end of the pole to keep equilibrium and to carry them to burry in an outer area.

Chuyện nầy tỷ dụ Tỳ kheo phạm một điều giới luật, không chịu sám hối, ăn năn, trở lại muốn tìm cách che dấu sự thật, làm bộ như người trì giới thanh tịnh trang nghiêm. Người khác thấy thế, vạch bày chỉ trích: “Người xuất gia gìn giữ giới phải như giữ gìn ngọc minh châu, tại sao đã trái phạm mà không chịu sám hối?”

This story gives us an example of a monk who secretly breaks one commandment, but is afraid to confess it. He would pretend that he kept all commandments and led a solemn life free from defilements. Other people tell him: “A monk should keep all commandments just like people keep brilliant pearls from being damaged. How can you break what you have accepted and are reluctant to confess them?”

Tỳ kheo ấy cứ ngang nhiên làm nhiều việc ác, phá giới để rồi sám hối một lúc luôn cho tiện. Tỳ kheo phá giới như thế cùng với người giết con thành gánh kia đều là những hạng ngu xuẩn như nhau.

That monk who blatantly breaks more commandments by doing many evil, then he will confess all his sins at one time. This monk is just stupid like that man who kills another son when one dies.

 

7) Nhận Người Làm Anh—One Accepted Another Man To Be His Elder Brother

Xưa có người nhà rất giàu có, cử chỉ đứng đắn lại thông minh; vì thế kẻ xa người gần đều thán phục ái mộ. Bấy giờ có một người đến nhận làm anh mình, thường thường qua lại thân thích. Chàng nầy nhận người nhà giàu làm anh để làm gì? Mục đích chỉ vì muốn lợi dụng tiền bạc.

Once upon a time, there was a rich man who was endowed with a respectable appearance and intelligence; therefore, he earned feelings of admiration and praise from people around him. There was another man who frequented and claimed the rich man his elder brother. For what purpose did he claim the rich man his elder brother? His only purpose was to take advantage of the rich man’s money.

Sau đó, người nhà giàu kia sa sút khốn cùng, vỡ nợ, chàng ta trở mặt lãnh đạm và nói thẳng với người nhà giàu kia rằng: “Ngươi không phải là anh ta.”

After that when the rich man came down in the world (became poor) and was in debt; he was indifferent and turned around and said to the rich man: “You are not my elder brother.”

Chuyện này tỷ dụ về bọn ngoại đạo lợi dụng và trộm cắp ngôn ngữ, phương pháp và nghi thức của Phật pháp, đem làm giáo pháp của họ, nhưng hoàn toàn không có thực tâm tin tưởng hay phụng trì, mà chỉ muốn lợi dụng để hưởng lợi cũng như ngăn che âm mưu tội ác.

This story gives us an example of the heretics who have stolen good words from Buddhism to make their own, but they don’t have any intention to listen, believe or practice. They only use the good words of Buddhism to preach in order to make a living as well as to cover other evil deeds.

 

8) Trộm Áo Nhà Vua—A Peasant Steals Clothes From The Palace Treasury

Xưa có một người nhà quê, lẻn vào kho áo của vua lấy trộm một ít y phục, rồi lẻn chạy đến một phương xa.

Once upon a time, there was a peasant who stole garments from the king palace, and then escaped to a remote place.

Sau khi vụ trộm bị phát giác, nhà vua bèn phái nhiều binh lính đến các nơi tra tìm, cuối cùng bắt được tên trộm đưa về cung đình. Khi bị thẩm vấn, y không thừa nhận y phục nầy là đã lấy trộm của vua, còn nói là di sản của tổ phụ để lại. Vua mới bảo y lấy y phục ra mặc thử.

After the king discovered the break-in, he sent troops to search for the culprit in all directions. Finally he was arrested and taken to the royal court. During the trial, he pleaded not guilty in front of the court. He claimed that all the clothes belonged to his great grand-father. The king ordered him to put them on to test if they fitted him.

Y không biết cách mặc, đem món đáng mặc trên tay mà xỏ vào chân, đem món đáng mặc ngang lưng mà mặc trên đầu.

He did not know how to wear them. He put on his arms what should be worn on his legs. What should be on his waist, he put on his head.

Vua thấy thế phán rằng: “Ngươi không biết mặc. Nếu nói của tổ phụ ngươi thì ngươi phải biết cách mặc, đằng nầy ngươi mặc lộn như vậy, chứng tỏ y phục đây chẳng phải của tổ phụ ngươi lưu truyền. Huống nữa y phục nầy là của vua và các quan mặc, tổ phụ ngươi làm gì có thứ nầy?”

Seeing this, the king said: “You did not know how to wear. If they belonged to your great grand father, you should know how to wear them, but you wear them in all wrong ways. It’s certain that they are not your great grand father’s clothes. Besides, these clothes are for the king and the manderines, how could your great grand father dare to make them?”

Tên trộm cứng họng không thể trả lời được, đành phải cúi đầu thừa nhận.

The thief was speechless. He admitted with his head down.

Trong chuyện nầy, vua ám chỉ cho Phật, y phục quý báu ám chỉ cho giáo pháp của Phật, người nhà quê ăn trộm ám chỉ cho ngoại đạo. Chuyện tỷ dụ những kẻ ngoại đạo ăn trộm giáo nghĩa của Phật pháp làm của mình, nhưng vì không hiểu rõ chân nghĩa Phật pháp. Ngoại đạo giống như tên trộm nhà quê đã ăn trộm y phục của vua nhưng không biết mặc làm sao cho đúng, nên mặc lộn xộn. Tương tự, ngoại đạo ăn trộm giáo pháp rồi để đó chứ không dùng được chuyện gì, mà lắm khi còn thêm điên đảo tạp nhạp thêm.

In this story, the king refers to the Buddha, the valuable clothes refers to the Buddhist teachings, the stupid peasant refers to the heretics. The story gives us an example of the heretics who steal Buddhist teachings and make it for their own; however, they misinterpret because they don’t understand the real meaning of its teachings. The heretics is like the peasant who stole the king’s valuable clothes without knowing how to wear them properly and put them in all wrong ways. Similarily, the heretics stole the Buddhist teachings but could not utilize them. As a result, they became more stupendous.

 

9) Kẻ Ngốc Khen Cha—The Stupid Man Praised His Father

Xưa có một người hay khen ngợi đức hạnh của cha mình trước mặt nhiều người khác: nào là cha anh rất nhân từ, không bao giờ làm tổn hại ai cả; nào là cha anh không hề cướp giật lường gạt tài vật của ai

nào là đối đãi với mọi người rất công bình chánh trực, không bao giờ nói dối, hay giúp đở người trong khi nguy khốn…

Once upon a time, there was a man who always praised his father’s virtues before everybody. The man said: “ My father is compassionate. He neither kills nor steals. He speaks earnestly and gives alms to the needy.”

Lúc ấy có một người ngu, nghe những lời nầy, cũng muốn nhân cơ hội nầy khen cha mình một phen. Sau một lúc suy nghĩ, hắn nói: “Đức hạnh của cha tôi còn hơn đức hạnh của thân phụ anh.”

At that time, upon hearing those words, a stupid man wanted to take this opportunity to praise his father too. After thinking, he said: “My father is more virtuous than yours.”

Người chung quanh nghe thế bèn hỏi: “Đức hạnh ông thân của anh như thế nào? Hãy nói cho chúng tôi nghe về ông ta xem nào!”

The others asked: “In what way your father is more virtuous? Please tell us about him!”

Người ngu liền đáp: “Cha tôi từ nhỏ tuyệt đường dâm dục, chẳng hề biết gì đến việc ấy.”

The stupid man replied: “My father was so undefiled that he gave up completely his sexual desires when he as young.”

Ai nấy nghe cũng đều bật cười mà nói: “Nếu quả thật cha anh từ nhỏ đoạn dục, thì làm sao sanh được anh?”

The others said: “If your father did really give up sexual desires since his youth, how could he brought you into this world?”

Nghe hỏi như thế anh ngốc đừ người ra chẳng biết trả lời làm sao.

Hearing those words, the stupid man was immovable and speechless.

Chuyện nầy tỷ dụ những người ngu si khi khen chỗ tốt của người một cách không thực tế nên trở thành nhạo báng người. Vì thế, Phật tử khi khen chỗ tốt của người cần phải phù hợp với thực tế. Nếu bịa lời khen ngợi giả dối, chẳng những không hiệu quả gì mà còn làm cho người khinh bỉ. Do đó Phật đặt ra cấm vọng ngữ là một trong năm giới căn bản của Phật giáo.

This story gives us an example of ignorant people who want to praise the meris of others without knowing how to be realistic and get ridiculed instead. Thus, Buddhists should be careful, your praising should be appropriate and truthful. That was why the Buddha said that: “Not to lie is one of the five basic precepts in Buddhism.”

 

10) Phú Ông Cất Lầu—A Rich Man Built A Storied House

Xưa có một ông nhà giàu rất ngu si, không biết việc gì cả. Một hôm đi đến viếng nhà một phú ông khác. Đó là một nhà lầu ba tầng xinh đẹp, uy nghi, rộng rãi, thoáng khí và sáng sủa không đâu bằng, lòng ông ham thích và tự nghĩ: “Tiền của ta ít hơn người nầy, nhưng lẽ nào không cất được một trong ba tầng ấy sao?”

Once upon a time, there was a stupid rich man who was ignorant. One day he went to visit another rich man’s house. He was struck with admiration by the imposing three-storied house which was spacious, airy and well-lit. He said to himself: “I am not as rich as he; however, I may be able to build at least one storey of this three-storied house.”

Đoạn ông về nhà và cho mời một kiến trúc sư đến hỏi rằng: “Ông có thể cất lầu ba tầng không?”

Then he went home, convened a constructor and said: “Can you build an imposing three-storied house?”

Nhà kiến trúc đáp: “Được, tôi đã làm nhiều nơi rồi.”

The constructor replied: “It is I who built so many houses.”

Phú ông bèn nói: “Tốt lắm, ông nên làm ngay cho tôi một tòa lầu ba, kiểu giống như của bạn tôi.”

The stupid rich man said: “Good! You may build one story like the one of my friend’s.”

Nhà kiến trúc đem nhân công đến khởi công, đắp nền, và đổ cột để lên tường. Ít hôm sau ông nhà giàu đến xem xét việc xây cất, không thấy tầng lầu thứ ba, bèn hỏi nhà kiến trúc: “Hiện tại ông đang làm gì đó?”

The constructor first began to level the ground, laid the foundation stones and then drove in piles for walls. Some days later, the stupid rich man came to see the construction. He did not see the third storey, he asked the constructor: “What are you doing now?”

Nhà kiến trúc trả lời: Tôi làm nhà lầu ba tầng cho ông đây.”

The constructor replied: “I am building your three-storied house.”

Ông bèn hỏi lại: “Tại sao cất lầu ba mà chỉ lo xây tầng dưới, không chịu cất nội tầng trên cho tôi?”

The stupid rich man went on: “Why do you have to build the two floors below? You had better start building only the third floor for me.”

Nhà kiến trúc trả lời: “Không thể được! Phải cất từ tầng dưới đi lên, không cất hai tầng dưới thì làm sao cất được tầng ba?”

The constructor replied: “It is impossible! I must begin with the ground floor. How can I build the third floor if I don’t build the two floors below? “

Không suy nghĩ, ông bèn nói rằng: “Không, không, tôi không cần làm hai tầng dưới, tôi chỉ muốn làm nội tầng thứ ba mà thôi, ông nên mau xây cho tôi tầng ba.”

Without thinking, the stupid rich man said: “No! No! I don’t need the two floors below. I only want the third floor. Start building the third storey as soon as you can for me!”

Nhà kiến trúc nghe xong chua chát cười to, đôi ba phen giảng rõ cho ông nghe, nhưng ông cố chấp, kiên quyết yêu cầu chỉ làm tầng ba mà thôi.

Hearing those words, the constructor laughed sardonically at the stupid rich man. He tried to explain to the rich man several times that no one could be able to build the top floor without building the lower floors. However, the rich man stubbornly attached to his wrong views and kept requesting the constructor to build only the third floor.

Nhà kiến trúc không còn cách gì làm cho ông hiểu rõ được, đành phải đình công cất nhà.

The constructor had no choice but stop his construction.

Chuyện này tỷ dụ về tứ chúng đệ tử Phật không chịu cung kính thừa sự Tam Bảo, không chịu tu hành từ nền tảng giới, rồi tới định, tuệ. Họ sống đời giải đãi, biếng nhác, chỉ một bề muốn tu thiền; tam quả Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm không chịu vượt qua, chỉ một bề muốn đến A-la-hán. Đệ tử ấy cùng với phú ông trong truyện cất lầu đều là hạng ngu si không tưởng.

This story gives us an example of the four kinds of disciples (Sakyamuni’s four degrees of disciples) who are unable to respect the Three Precious Ones and to practice earnestly Buddhist teachings. They don’t want cultivate from practicing the basic precepts, then to meditation to develop wisdom. They want to attain the path of enlightenment by leading an idle life. They said they did not need the first three degrees below, but went straight to the Arhanthood. There was no difference in stupidity between these disciples and the stupid rich man.

 

11) Bà La Môn Giết Con

Xưa có một phái ngoại đạo kêu là Bà-la-môn, trong bọn họ, có một người tự xưng là có thể biết được quá khứ vị lai, đối với sở học diễn nói trôi chảy không sợ sệt. Chàng muốn phô trương bản lãnh của mình, bèn đi đến địa phương khác, trước mặt mọi người mà ôm con khóc lóc thảm thiết.

Once upon a time, there was a Brahman who prided himself that he was able to know past and future events. He claimed he learned in everything. To show his ability, he went to another locality, carrying his son in his arms and cried.

Có người hỏi: “Tại sao anh lại khóc nhiều thế?”

Other people asked: “Why are you crying?”

Chàng trả lời: “Con tôi trong bảy ngày nữa sẽ chết, vì thế nên tôi rất đau buồn vì cái chết không thể tránh được nầy của con tôi. Chính vì vậy mà tôi không thể không khóc được!”

He replied: “My son is going to die within seven days. I am grieved at his inevitable death. That’s why I can’t help crying!”

Mọi người khuyên chàng rằng: “Thật khó mà biết được mạng sống của con người, hiện nay con anh khỏe mạnh như thế, trong bảy ngày nữa làm sao chết được? Có lẽ anh tính lầm, há chẳng phải là sự buồn khổ vô ích sao?”

Eveybody advised him: “It’s difficult to know a man’s life. It’s easy to miscalculate. At this time your child still looks healthy, he may not die in seven days. Why should you weep in advance?”

Chàng trả lời: “Mặt trời và mặt trăng có thể lặn, tinh tú trên trời có thể rơi rụng, chứ sự tính toán của tôi rất chính xác, từ xưa nay tôi không có tính lầm bao giờ.”

The Brahman replied: “The sun and the moon may set, and the stars may fall, but I have never had any miscalculation in my records.”

Đến hạn bảy ngày, đứa con của chàng không chết, nhưng vì muốn bảo toàn danh dự, chàng bèn giết đứa con để chứng minh cho điều dự đoán không lầm, khiến cho mọi người đương thời tin phục chàng là một người học rộng hiểu nhiều và chứng thật những điều mình nói. Họ tới tôn vinh chàng cũng như tâm phục rằng chàng là một nhà tiên tri đáng kính.

The seventh day came, but his son did not die; however, to prove his self-claimed knowledge, he killed his son on the seventh day, for the sake of protecting his reputation. Contemporaries heard the news of his son’s death at the foretold time, they spreaded the news that he was indeed an erudite man who could prove true of what he had said. They all came to pay him homage, and were heartily convinced that he deserved respect as a prophet.

Chuyện nầy tỷ dụ ngoại đạo tự xưng đắc đạo, xong không có thật đức tu hành, vì muốn cho mọi người tin phục, mà không tiếc xử dụng những thủ đoạn độc ác, giả dối, hư ngụy, dối thế, trộm danh. Điều nầy cũng đúng với tứ chúng Phật giáo, họ cũng tự xưng chứng đắc để được người tôn kính cúng dường. Họ sẳn sàng lừa gạt người, hoặc giết hại người vô tội để phỉnh phờ để chứng tỏ lòng đạo đức từ bi. Khi tới lúc thì những đệ tử nầy sẽ phải đọa lạc và chịu khổ không khác như vị Bà-la-môn giết con để chứng tỏ cho người thấy rằng lời tiên tri của mình là đúng.

This story gives us an example of the heretics who have no real merits and vitues, but falsely claim to attain enlightenment by doing any evil deeds to satisfy their pride and to take advantage of other people’s respect. This is also true with those of Sakyamuni’s four degrees of disciples who claim to have attained the path of enlightenment for the sake of the material offerings from others. They would try to fool people by killing an innocent man in order to deceitfully show the virtue of compassion. Such disciples would be certainly doomed to limitless suffering in time to come, just like the Brahman who wanted to prove the accuracy of his prophecy by killing his son and thus deceived people.

 

12) Quạt Nước Đường—Fanning The Boiling Black Rock Honey Syrup

Xưa có người chuyên môn nấu đường cát, đang lúc nấu đường tại nhà, bỗng có người nhà giàu đến chơi, muốn xu phụng người ấy, anh bèn mời người nhà giàu uống một chén nước chè.

Once upon a time, there was a man who made (boiled) black rock honey syrup. When he was boiling the honey syrup, a rich man came to visit his house. He would like to treat the rich man with a bowl of honey syrup.

Anh bỏ một ít đường và rót thêm chút nước vào nồi bắt lên lò nấu. Vì chụm lửa rất nhiều nên chẳng bao lâu nước đường sôi sùng sục.

He poured a little water and honey syrup into a boiler and put it on a slow fire.

Anh sợ nước đường nóng, rồi người nhà giàu phải chờ lâu mới uống được, bèn nỗ lực quạt nước đường trong nồi, xong vì lính quýnh nên quên nhắc nồi ra khỏi lửa, vì thế quạt mãi mà nước đường vẫn cứ sôi. Anh cố gắng quạt đến mồ hôi dầm dề trên trán.

When it boiled, he was afraid that the syrup was hot for the rich man to drink, so he fanned it with a fan in the hope of cooling it; however, he was so awesome that he forgot to remove the boiler from the fire while fanning it.

Mọi người thấy thế cười chê anh và bảo rằng: “Anh làm thế phí công vô ích, không tắt lửa dưới nồi hoặc bắt nồi xuống mà chỉ quạt nước trong nồi thì làm sao nước nguội cho được?

Bystanders laughed at him and said: “If you don’t put out the fire or remove the boiler from the fire, how can you cool it off even though you keep on fanning?”

Chuyện nầy tỷ dụ nếu chúng ta không diệt lửa tham sân si và phiền não từ căn bản, thì không thể nào đạt đến chỗ giải thoát tanh tịnh. Dù chúng ta có đem hết sức mà tu khổ hạnh như ngủ trên gai hay nhịn đói cả ngày cũng vô ích luống công. Kết quả là chẳng những bị người đời cười chê nhạo báng, mà còn vẫn phải lăn trôi trong sanh tử và chịu khổ vô cùng.

This story gives us an example of those who don’t want to put out (eradicate) the flames of greed, hatred and ignorance, but hope to reach the way of purification if they practise a little mortification by sleeping on thorny brambles or fasting all day long. There is no way for such people to become purified. As a result, they are not only sardonically laughed by other people, but they will also continue to suffer afflictions in the cycle of births and deaths.

 

13) Bình Phẩm Tánh Nóng Nảy Của Người Khác—Commenting On Someone’s Quick Temper

Có một nhóm người ngồi trong nhà bình luận phẩm hạnh của một người khác. Trong nhóm ấy có người nói rằng: “Người đó cái gì cũng hay cả, chỉ có hai điều không tốt: điều thứ nhất là hay nổi sân, điều thứ hai là chạm việc hay lỗ mãng.

There was a group of people sat in a house commenting on someone’s virtues. One of them said: “That person is good in everything, except for two things: first, he was quick-tempered; second, he was impulsive and rude.”

Đang lúc y nói thế, bất ngờ người kia đi ngang qua cửa nghe được, lập tức nổi giận đùng đùng, nhẩy bổ vào nhà vừa đánh y vừa nói: “Ta nổi sân hồi nào, ta lỗ mãng với ai đâu?”

At that time, the man happened to pass by the door and heard the comment. He entered the house, grabbed the man who had criticized him, and started to beat him and said: “When did I lose my temper or act impulsively?”

Bấy giờ mọi người đều nói: “Cách hành xử hiện tại của ngươi chẳng đủ chứng minh cho sự sân hận và lỗ mãng của ngươi sao?”

Bystanders pointed out: “Does your action at once demonstrate that you have often lost your temper and act rudely?”

Chuyện nầy tỷ dụ có một hạng người có lỗi mà không tự nhận, người khác đưa ý kiến giải bày, chẳng những không hết lòng tiếp nhận, trở lại xấu hổ nổi sân, tìm cách báo phục. Họ tìm mọi cách biện hộ cho tội lỗi của họ. Người trong chuyện nầy cũng giống như người ngu oán hận người giải bày những lỗi lầm của mình.

This story gives us an example of people who don’t want to confess sins, but resent to have their sins exposed.

They try desperately to justify themselves with all kinds of excuses. This man in the story is just like that stupid man who dislikes hearing about his faults discussed.

 

14) Giết Kẻ Dẫn Đường tế Thần—Killing The Guide To Offer As A Sacrifice To God

Xưa có một đoàn thương gia dự định đến phương xa để tìm kế sinh sống.

Once upon a time, there was a group of merchants who wanted to go oversea to make a living.

Đường đi phải trải qua đồng ruộng mà cả đoàn không ai rành đường, mới bàn tính với nhau mời một người đi theo chỉ lối, rồi họ cùng nhau khởi cuộc hành trình.

No one was familiar with the route, so they discussed to get a guide. They set out under the guidance of this man.

Đi được nửa đường, họ đến một cánh đồng bao la bát ngát, gặp một ngôi miếu thần. Theo tập quán nơi đó, đoàn phải giết một người tế miếu mới đi qua khỏi được.

Half way on the trip, they saw a temple when they reached a land of wilderness. According to the rituals in the temple, a man had to be immolated to sacrifice to God.

Đoàn thương gia bèn cùng nhau bàn luận riêng, ai cũng cho rằng trong bọn đều là bà con thân thích và đồng hương, chỉ có người dẫn đường là người ngoài, chi bằng giết người nầy để cúng tế.

After private discussions (without the participation of the guide), the group of merchants said that they could not choose to kill anyone in their group for they are friends or closely related. The only fit to be sacrificed was the guide.

Bàn tính xong họ bèn giết người dẫn đường. Sau khi cúng tế xong, họ lại lên đường, nhưng lần nầy vì không có người dẫn lối, nên cả bọn lạc lõng trong cánh đồng bát ngát.

So they killed the guide. After performing the rites, they set out again, but this time was without the guide. They soon got lost in the vast land of wilderness.

Sau cùng cả bọn họ đều tuần tự chết ở giữa đường dài.

After a while they died one after another.

Chuyện nầy tỷ dụ cho những ai muốn vào biển Phật pháp để lượm của báu, phải nên trì giới và tu các pháp lành. Người xưa nay tháo động không yên, luôn phá giới và mạt sát chánh pháp, luôn vọng tưởng mê chấp, thì số phận của họ sẽ như những thương gia nầy, dù muốn đạt quả thế mấy, họ vẫn phải chịu kết thúc đời mình nơi đồng không mông quạnh chẳng bao giờ được cứu ra. Hơn nữa, họ còn phải chịu lăn trôi và đày đọa vào đường dữ chịu khổ trọn đời không có nẻo thoát ly. Những người như vậy cũng như những tên thương gia giết người dẫn đường không khác.

This story gives us an example of those who want to enter the sea of dharma, should keep the commandments and perform good deeds. If they break the precepts and belittle the correct dharma, their destinies would be similar to those merchants, end up their lives in the wilderness and can never be rescued. Furthermore, they will have to go through the evil paths of trnasmigration and suffer forever.

Such men are just like the group of merchants who killed the guide.

 

15) Vua Muốn Con Mình Mau Lớn—A King Who Wanted his Daughter To Grow Up Fast

Xưa có một ông vua sanh được nàng công chúa, vua yêu quý vô cùng, mong muốn nàng mau lớn, bèn mời vị lương y đến phán rằng: “Ngươi có thuốc gì để cho con gái trẫm uống vào mau lớn chăng?”

Once upon a time, there was a king who had a lovely baby daughter. He loved her so much that he wanted her to grow faster. He ordered a doctor to come and asked: “Could you prescribe some medicine for my daughter to make her grow up faster?”

Lương y trả lời: “Hạ thần nhứt định sẽ tìm được thuốc hay. Tuy nhiên, thứ nhứt, hạ thần phải đến phương xa mới tìm được; thứ nhì, hạ thần yêu cầu Bệ hạ một điều kiện là trong thời gian hạ thần đi tìm thuốc, Bệ hạ không được đến thăm Công chúa. Chừng nào hạ thần đem thuốc về cho Công chúa uống rồi, Bệ hạ hãy đến thăm.

The doctor replied: “Yes, your Majesty! I have a god prescription for her. However, first, I have to go to a remote place to get it; secondly, Your Majesty must not see her at the time of my going out to search for the medicine. I will present Your Majesty after I get back to give her medicine.”

Vua trả lời ưng thuận.

The king responded in agreement.

Vị lương y đi tìm thuốc phương xa đến nay đã mười hai năm chẳn mới đem thuốc về.

The the doctor went to a remote place to search for the medicine. He found it and came back twelve years later.

Sau khi công chúa uống thuốc xong, lương y bèn đem công chúa yết kiến vua cha trong cung nội.

After giving the princess the medicine, the doctor presented her to the king.

Vua thấy công chúa đã trưởng thành, lòng mừng khôn xiết, nói với lương y rằng: “Ngươi thật là vị lương y đại tài, không người bì kịp. Công chúa nhờ uống thuốc của ngươi mà chóng lớn đến thế.”

The king was extraordinarily happy to see his daughter. He then said to the doctor: “You are really a good doctor. My daughter has indeed grown after taking your medicine.”

Đoạn vua bảo các quan tả hữu ban thưởng cho lương y rất nhiều trân châu và tài vật.

The king ordered his attendant to reward the doctor lavisly with all kinds of gems.

Người đương thời đều cười nhạo vua là người dại dột, không biết tính tuổi của con mình, nhưng vua lại cứ nghĩ rằng con mình lớn lên là nhờ hiệu quả của thần dược.

The contemporaries sardonically laughed at the king for his ignorance that he did not know how to think of the year in which his daughter was born; however, the king believed that his daughter growing was due to the miraculous medicine.

Chuyện này tỷ dụ về người tu tập Phật phải chân thật hành trì nếu họ muốn đạt đến giác ngộ, họ phải tự hiểu hễ nước đến thì ao thành, dòng trong thì trăng hiện. Vì vậy muốn tức thì khai ngộ với những nghi thức mê tín dị đoan mà không qua quá trình tu tập phước đức và công đức là điều không tưởng.

This story gives us an example of the cultivators, should sincerely cultivate if they want to attain the path of enlightenment. They should know that a pond is formed with water, and when the water is limpid, you can see the reflection of the moon in there. Therefore, it’s impossible for someone who wants to immediately receive the transcendental wisdom with some superstitious rites without gradual cultivating or accummulating of merits and virtues.

 

16) Tưới Mía Bằng Nước Mía—Water Sugar Cane With The Juice Of Sugar Cane

Xưa có hai người đều làm nghề trồng mía. Ngày nọ họ thi đua với nhau và đưa ra đề nghị cam kết với nhau, hễ ai trồng lên tốt hơn thì được thưởng, còn ai trồng xấu thì phải phạt nặng.

Once upon a time, there were two men who cultivated sugar canes. One day they pledged that the one who had a better harvest would win the prize, while the one with bad harvest would be heavily penalized.

Bấy giờ một trong hai người tự nghĩ rằng: “Mía xưa nay vốn ngọt, nếu ta dùng nước mía tưới thêm lên, thì mía chắc chắn là ngọt lắm. Làm như vậy chắc chắn ta sẽ trên cơ người kia.”

One of them thought that: “The sugar cane itself is sweet. So it would be more delicious if watered with its own compressed juice. I then will get the upper hand over him.”

Nghĩ xong bèn dùng rất nhiều mía ép lấy nước rồi tưới lên mía mới trồng những tưởng mía sẽ ngon hơn và nhiều hơn. Kết quả chẳng những hao tốn , mà còn hư hoại hết cả đồn điền mía mới trồng.

After thinking, he immediately began to press the juice from the sugar canes. He watered the plant with the compressed juice in the hope of making it more delicious in quality and abundant in quantity. Instead, he destroyed the seedling and lost his entire plantation.

Chuyện nầy tỷ dụ về một ít người không chịu noi theo đường chánh để tu học Phật pháp. Ngược lại, họ lập dị khác thường, càng bướng đui tu mù luyện, hành xử tùy thích mà cho đó là phương pháp “khắc kỷ thủ chứng.” Lại có những hạng muốn dùng địa vị và ảnh hưởng cao trong giáo đoàn để đè bẹp tứ chúng với mục đích đạt danh đạt lợi cho chính mình. Kết quả chẳng những không được gì mà còn lãng phí thời gian và luống công vô ích, như người lấy nước mía tưới mía không khác. Cuối cùng họ sẽ mất tất cả.

This story gives us an example of some people who don’t want to follow the correct way to cultivate. In the contrary, they behave in a queer way and stubbornly do whatever they wish to. There are some other people who wish to gain fame and profit for their own by using their high positions and great influence to opress the mass. Those people are just like the man who watered the sugar cane with its compressed juice. They will eventually lose everything.

 

17) Vì Nhỏ Mất Lớn—A Debt Of Five Piasters

Xưa có một người cho người khác mượn năm đồng, tuy nhiên trải qua thời gian rất lâu mà không thấy người kia trả lại, chàng bèn đi đến nhà đòi.

Once upon a time, there was a man who lent five piasters to another man; however, after a long time, he did not receive any repayment. He decided to go to the other man’s house to ask him to clear the debt.

Đường đi trải qua một con sông, chàng phải đi đò tốn ba đồng, đến nhà thời người kia đi vắng; đành phải quay trở về. Khi trở về lại phải tốn ba đồng nữa. Tiền đò qua lại hết sáu đồng. Làm như thế chỉ luống nhọc công mà không đi đến đâu cả, số tổn thất lại nhiều hơn số tiền cho người kia mượn.

To go there he had to pay three piasters for the ferry fee to cross the river. When he arrived there the debtor was not home. He had to return home. On the trip back, he had to pay another three piasters as ferry fare. He got tired from the journey. Moreover, the total ferry fares was six piasters which exceeded the amount he lent to another man.

Chuyện nầy tỷ dụ nếu vì tranh cầu chút lợi, không tiếc làm việc bại hoại hạnh thanh cao của mình. Kết quả thường tổn thất nặng nề, lắm khi mất cả thanh danh, hiện đời đau khổ, đời sau quả báo chẳng lành. Hành động như vậy quả thật là ngu si.

This story gives us an example of those who seek a little fame and gain, they will spare no pains to bring ruin on what should be their great concerns. As a result, they will earn a bad name in this life and obtain retribution in the hereafter.

 

18) Trên Lầu Mài Dao—To Grind A Knife Upstairs

Xưa có một người phục dịch cho vua rất khổ, trải qua thời gian lâu, thân thể mệt mỏi gầy còm hóc hác vô cùng.

Once upon a time, there was a poor man who had to work very hard for the king. After a long time, he became emaciated.

 Vua thấy thế thương hại bèn ban cho con lạc đà chết. Sau khi lãnh lạc đà xong, người nầy bèn đem về nhà lột da. Tuy nhiên, vì dao lụt cắt không đứt, nên chàng phải đi tìm một viên đá để mài dao. Cuối cùng chàng tìm được một viên đá ở trên lầu, bèn lên lầu mài dao, xong lại trở xuống lột da lạc đà. Cắt một lát dao lại lụt, chàng lại trở lên lầu mài, rồi lại trở xuống. Vì phải lên xuống nhiều lần như vậy nên thân thể đã mệt mỏi của chàng lại mệt mỏi hơn. Chàng bèn nghĩ cách đem con lạc đà lên lầu lột da để khỏi phải lên xuống. Chàng tự cho làm thế là thông minh, nhưng người đời ai cũng cười chê chàng là kẻ ngu xuẫn.

Out of pity, the king gave him a dead camel. Having received the camel, he went home to begin to flay it. However, the knife was very blunt, he had to look for a whetstone to grind it. At last he found one upstairs. He then went back downstairs to skin the camel. After just one stab, the knife became blunt again, so he ran up and down the stairs so many times doing the sharpening and skinning the camel. After a while, his body became so tired that he could not go any longer. He then figured out to bring and hang the camel upstairs to closer to the whetstone. He thought he was intelligent, but people laughed at him for his stupidity.

Chuyện nầy tỷ dụ có một người tu ngu si thường hủy phá giới cấm, rồi đem rất nhiều tiền của để tu phước bố thí, mong đặng sanh thiên. Giống như người mài dao trong truyện, dụng công rất nhiều mà lợi lạc chẳng bao nhiêu.

This story gives us an example of

A stupid cultivator who breaks the strict commandments, but gathers a lot of money and possessions and use them on offerings in the hope that he will be reborn in the heaven. This cultivator is just like the poor man who worked hard for little gain in this story.

 

19) Ghi Dấu Trên Thuyền Để Tìm Đồ Rơi Xuống Bể—To Mark On The Boat Where Things Dropped in The Sea

Xưa có một người vượt thuyền qua biển, sơ ý đánh rơi cái chén bạc trong nước sâu, tức khắc chàng ghi trên be thuyền làm dấu. Đoạn chèo thuyền đi tiếp, trong tâm tự nghĩ: “Mình đã ghi kỹ chỗ cái chén bạc rơi trong nước, ta nên tiếp tục đi và sau nầy có thể căn cứ nơi lằn ghi ấy mà tìm.”

Once upon a time, there was a man who crossed the sea. He was careless to drop a sliver bowl into the sea while crossing it. He immediately marked on the boat where the sliver bowl dropped and went on (continued to row the boat). He pondered: “I already marked where the bowl dropped in the deep water, I am carrying on my journey and I will come back for it later on.”

Hai tháng sau chàng đến nước Sư Tử và nhiều địa phương rất xa khác. Khi bỏ neo trên một giòng sông, chàng sực nhớ dấu đã ghi trên be thuyền, bèn lặn xuống nước để tìm cái chén bạc mà chàng đã mất trước đây.

Two months later, he arrived in Ceylon and many remote countries. When he anchored on a river, he suddenly remembered his silver bowl, so he jumped into the water looking for the bowl he had lost before.

Có người thấy thế hỏi rằng: “Anh lặn vào trong nước để tìm cái gì?”

People asked him: “What are you doing by jumping into the water?”

Chàng trả lời: “Tôi muốn tìm cái chén bạc đã đánh rơi trong nước sâu trong biển.”

He replied: “I would like to get the silver bowl which I have lost in the deep water in the sea.”

Mọi người hỏi lại: “Chén của anh rơi chỗ nào và rớt tự bao giờ?”

People went on: “Where and when did you lose it ?”

Chàng trả lời: “Tôi đánh rơi khi tôi mới vào biển cách hai tháng về trước.”

He replied: “I lost it when crossing the sea two months ago.”

Mọi người hỏi tiếp: “Anh đã mất cái chén bạc hai tháng về trước trong biển, sao bây giờ anh lại tìm ở đây?”

People continued to ask him: Since you lost the bowl two months ago in the sea, why are you looking for it here in the river?”

Chàng trả lời: “Lúc ấy tôi có ghi dấu trên be thuyền. Ngày nay tôi cứ xem chỗ ghi dấu ấy mà lặn xuống nước tìm, nước ở đây có khác gì nước biển?”

He replied: “I made a mark on the boat where the bowl dropped. This water here looks the same as the other. There seems no difference. That’s why I am doing this.”

Mọi người nghe xong ha hả cười lớn mà rằng: “Nước tuy giống mà địa phương cách xa ngàn trùng, làm sao mất một nơi rồi lặn một nơi khác để tìm cho đặng.”

Hearing this, people sardonically laughed at him and they went on: “Though all waters are identical, the place you lost the bowl is there. How can you fine it here?”

Chuyện nầy tỷ dụ ngoại đạo không tu hành chánh hạnh, ở trong pháp lành tương tợ nhau, luống tu theo lối khổ hạnh để tìm giải thoát trong vô ích. Bọn họ cũng giống như người ngu tìm chén, rớt một nơi mà đi tìm một nẻo.

This story gives us an example of the heretics who do not practise the right religious belief, suffer from their useless mortification in seeking deliverance. Those heretics are just like the stupid man who lost his bowl in the sea and looked for it in the river.

 

20) Trả Thịt—Compensation Of Flesh

Xưa có một ông vua nghe đồn có người bình phẩm mình rất bạo ngược, không hiểu chánh trị là gì, vua giận lắm, tức khắc hạ lệnh bắt cho được con người phạm thượng kia. Nhưng mật thám điều tra không biết là ai cả. Sau đó một lúc, nhà vua nghe lời sàm tấu của một trong những tên hầu cận, vua bắt một người dân lương thiện ra hạch tội, rồi lên án lóc một trăm lượng thịt sau xương sống của y.

Once upon a time, there was man who criticized his king and said: “He is a very cruel king. He is incapable of governing.” On hearing this, the king lost his temper. He ordered to arrest the man who committed sacrilege. However, his investigator could not find anyone. After a while, the king listened to a deceitful advice from one of his servants by holding an honest person under arrest. The king ordered to have the man’s back bone flayed and cut into one hundred ounces of flesh for punishment.

Chẳng bao lâu có người biện hộ rằng: “Người dân ấy không bao giờ dám chê bai, mạt sát nhà vua. Bấy giờ vua quá hối hận, thấy rằng không nên kết tội oan cho người hiền, phải mau đền trả lại tổn thất. Vua bèn hạ lệnh dùng một ngàn lượng thịt đắp trả lại nơi xương sống của người hiền kia.

Soon afterwards, there was another man testified that the other man was innocent and said: “That honest person never dared to criticize the king.” The king regreted and ordered one thousanh ounces of flesh to be given back to the honest person to make up for what was cut off from his body.

Người kia tuy đã được vua trả thịt, nhưng vẫn vô cùng đau đớn, khóc than rên rỉ suốt đêm. Vua nghe thế không chịu suy xét cho kỹ, bèn đến hỏi rằng: “Tại sao ngươi vẫn còn khóc lóc? Ta lấy của ngươi chỉ có một trăm lượng, mà ta phải trả lại cho một ngàn lượng, không đủ sao?”

Even though he had given back the flesh from the king, that honest person still felt pain and always groaned at night. Hearing this, the king asked: “What’s wrong with you? I have given you back ten times more than what I have taken from you. Why are you still groaning? Are you not satisfied with it?”

Người lương dân không còn sức lực trả lời lại, nhưng những kẻ xung quanh thấy thế nói rằng: “Trời ơi! Tâu đại vương, giả sử có ai đó chặt đầu đại vương, rồi sau đền cho đại vương một ngàn cái, vậy đầu đại vương có thể ráp dính đầu lại đuợc để thoát chết hay không?

The honest innocent man had no more energy to reply what the king asked; however, bystanders replied to the king: “Oh! Your Majesty! If anyone cut your Majesty’s head and gave back one thousand other heads, could your Majesty reassemble your head and keep out of the way of death?

Vua nghe thế lặng thinh không còn đường đáp lại.

Hearing this, the king pondered quietly without saying anything.

Chuyện nầy tỷ dụ về người ngu ham thú vui hiện tại mà không sợ chi đến hậu quả sau nầy. Hành động manh muội làm cho người chung quanh khổ sở. Sau khi sự thể đã xãy ra rồi cảm thấy hối hận, mong làm một cái gì đó đền bù để được phước. Người ngu nầy cũng giống như ông vua trong truyện, hành hạ lóc thịt người, sau ăn năn đền trả lại, nhưng không có cách chi đền bù được những đau đớn khổ sở.

This story gives us an example of a stupid man who is greedy for the present pleasure but not afraid of the results later. He makes people around him miserable and compensates them when he feels regret for what he has done. He hopes redeem his sins and obtain blessedness. This stupid man is just like the king who first flayed and punished someone and then tried to give him back the flesh. But it’s impossible that the pain can be eased.

 

21) Cầu Con—Long For A Child

Xưa có người đàn bà đã sanh được đứa con, lại muốn có thêm một đứa nữa, bèn hỏi những người đàn bà khác rằng: “Ai có phương pháp gì làm cho tôi sanh đứa con nữa không?”

Once upon a time, there was a woman who already had one child, but longed for one more. She asked other women: “Who could bring me another child?”

Lúc bấy giờ có bà lão trả lời: “Ta có phương pháp giúp ngươi sanh con nữa, nhưng ngươi phải giết con lấy máu để tế thiên thần, rồi ngươi mới được như ý.”

There was an old lady who told her: “I can find a way for you to give birth to another child with one condition that you should kill your current child to sacrifice to the spirit.”

Người đàn bà kia rất tin lời bà lão và định làm theo lời. May sao có người lối xóm hay được, cản ngăn và quở trách rằng: “Chị sao dại dột thế? Hy vọng sanh thêm một đứa nữa, mà lại nghe lời kẻ ác đem đứa con hiện tại giết đi; thế là đứa kia chưa sanh mà đứa nầy đã chết, rốt cuộc không có đứa nào cả.

Hành động ấy đáng làm hay không, chị cần nên xét lại.”

That woman tried to follow the old lady’s instructions. Fortunately, her neighbors discovered her intention, so they came and scolded her: “How stupid and ignorant you are! With the hope of giving birth to one more child, you listened to some wicked people to kill the child that you have now! You lose your child and don’t know if you will have another one or not. You may end up having no children at all. Is it worth to accomplish? You’d better reconsider! ”

Chuyện nầy tỷ dụ đa số người mê tín dị đoan, tin theo tà thuyết ngoại đạo một cách mù quáng. Họ chủ trương rằng muốn tương lai được hạnh phúc, thì phải tu các lối khổ hạnh như nhảy vào hầm lửa, nằm trên giường gai, đứng một chân…Tu theo các phương pháp sai lạc như thế, họ làm bất cứ những điều tà vạy gì họ có thể làm được, chỉ luống công vô ích, lại thêm khổ thân tự hại mà thôi; chẳng những không mong gì được phước sanh thiên, mà còn rất tương phản với giáo lý nhà Phật.

This story gives us an example of stupid people who blindly believe in heretic theories and superstitions. They believe that in order to obtain happiness in the future lives, they should practise mortification such as to plunge into the burning pit, to lie on thorny bed, or to stand on one leg, etc. They lead themselves in a wrong way of practice; they do all kinds of wrong-doings; they waste all their times without any results. There is no way for such people to enter heaven after death. Besides, their behavior totally contradicts with the Buddhist teachings.

22) Bán Trầm Hương—Selling Fragrant Wood (Lignaloes)

Xưa có một người thương gia lặn lội ra biển tìm trầm hương, trải qua nhiều năm mới được một xe mang về bày ra chợ bán. Vì giá cao nên bán không được, nên trong tâm băn khoăn khổ sở vô cùng.

Once upon a time, there was a mechant who was getting lignaloes from under the sea. After several years, all he gathered was a cart of lignaloes. He the transported them to the market. However, due to the high price, he had no buyers for some time. He got tired and unhappy.

Bấy giờ có nhiều người gánh than ra chợ bán, vừa gánh ra là có người mua ngay. Chàng tự nghĩ: “Ta đem trầm hương đốt thành than, đem bán chắc đắc lắm. Thế rồi chàng về nhà đốt hết trầm hương thành than gánh ra chợ bán, quả nhiên bán chạy vô cùng, Nhưng giá tiền một xe trầm hương đã đốt thành than không bằng một nửa giá tiền xe than thường vì nó quá mềm.

At that time there were other dealers selling quickly their charcoal. He said to himself: “It is better to burn the lignaloes into charcoal in order to get them sold quickly. Then he went back home to burn all the lignaloes in the cart, and went back to the market again. This time he sold the charcoal quickly, but the value of the burnt lignaloes was less than half of that of the regular charcoal because it was so soft.

Chuyện nầy tỷ dụ người tu hành ngu si, mong cầu Phật quả mà sợ khó mà thối tâm mỗi khi gặp rắc rối khó khăn. Những người nầy mất lợi lớn cũng như kẻ ngu si trong truyện đốt trầm hương làm than để ra chợ bán cho mau hết vậy.

This story gives us an example of stupid people in the world who want to attain Buddhahood, but drawing back from encountering difficulties.

Those people lose their main goal the same way as the stupid man who burnt lignaloes into charcoal in order to get them sold quickly.

 

23) Lụa Là Bọc Vải Rách –Embroidered Satin wraps Up Rags

Xưa có một kẻ trộm lẻn vào trôäm của nhà giàu một mớ hàng gấm đáng giá, rồi ra ngoài nhà vơ vét một cái mền rách và một ít quần áo cũ.

Once upon a time, there was a thief who sneaked into a rich man’s house to steal a piece of embroidered satin, then he got to waiting room to grab some worn clothes and rags.

Sau khi trộm xong y mới đem hàng gấm bọc cái mền rách và quần áo cũ và mang đi cùng khắp. Mọi người biết chuyện đều chê cười sự ngu xuẩn của y.

He used the embroidered satin to wrap up worn clothes and rags. Every body sardonically laughed at him for his stupidity.

Chuyện nầy tỷ dụ về những người ngu xuẩn trên thế gian nầy, đã phát tâm chánh tín tu học Phật pháp. Tuy nhiên, vì tham lam chút danh lợi ở thế gian mà phá giới luật thanh tịnh. Nếu điên đảo như vậy, thì không khỏi tổn thương đức hạnh của mình và làm trò cười cho kẻ bàng quan.

This story gives us an example of stupid people in the world, who have faith in Buddhism, pratise good teachings and do meritorious deeds. However, because of their greed for little worldly gain, they break the pure commandments and lose their various merits and virtues. They are similar to the stupid man in this story and are sardonically laughed by people.

 

24) Gieo Mè Chín—To Cultivate The Roasted Sesame

Xưa có một người ngu, sau khi ăn mè sống thấy không ngon bằng mè rang chín. Người kia tự nghĩ, mè rang chín ăn ngon như thế, ta nên đem gieo hột mè đã rang, sau có hột chắn chắn sẽ ngon lắm.

Once upon a time, there was a stupid man, after eating some raw sesame, found it was not tasty as the roasted ones. He said to himself: “The roasted sesame was so tasty. I would roast the sesame before cultivating it. This way I could produce better sesame.”

Y bèn rang hết mè rồi đem gieo như đã dự tính, tuy nhiên kết quả là không một cây nào mọc lên cả.

He then roasted and cultivated as he planned. However, the attempt failed altogether.

Chuyện này tỷ dụ về những người cảm thấy bước theo Bồ tát đạo khó quá vì giới luật tinh nghiêm và tinh tấn thiền định mới có thể đạt đến giác ngộ và Phật quả. Họ đã ngụy biện rằng mọi người đều có Phật chủng, như vậy chả cần giữ giới, chả cần tu tập bố thí hay làm những hạnh lành, họ chỉ cần “thiền” là cắt đứt sanh tử luân hồi. Những người nầy ngu si như anh chàng gieo mè rang trong truyện nầy. Họ sẽ chẳng bao giờ thành Phật như những hạt mè đã rang thì chẳng bao giờ mọc lên được.

This story gives us an example of some people who find it difficult to follow Bodhisattva’s way due to strict commandments and zealous efforts before they can practise meditation to attain enlightenment and eventually attain Buddhahood. They falsely argue that everybody possesses Buddha seed, so it will be easier for them to practise meditation without keeping any precepts nor performing any good deeds, they can cut quickly off the tramisgration. These people are as stupid as the man in this story who roasted sesame seeds before cultiving them. They can never attain Buddhahood just as the roasted sesame that would never grow.

 

25) Nước Và Lửa—The Fire and The Water

Xưa có một người đang ở trong nhà làm việc, cần dùng cả nước lạnh và lửa, dùng cái chén sành đựng lửa ở trong phòng, lại dùng cái lọ thiếc đựng nước để trên chén.

Once upon a time, there was a man who did household chores. He needed fire and cold water in caring of his household duties. He built a fire in his room and put a kettle full of water on the fire.

Người kia tự nghĩ: “Ta đã dự bị lửa và nước xong rồi; vài giờ sau người kia dùng đến lửa, thì lửa đã tắt, dùng đến nước thì nước đã nóng. Cả hai đều không dùng được.

After a while, the fire went out and the water already turned hot. He got neither fire nor cold water.

Chuyện nầy tỷ dụ có một hạng người đã xuất gia cầu học Phật pháp, nhưng sau lại quyến luyến gia đình, cũng như say mê thú dục lạc, niệm niệm không rời; do đó không thể thoát ra biển ái, mà lại vụt tắt lửa công đức của mình, lại thêm mất nước mát trì giới. Chung kết cả công đức tu hành và sự nghiệp thế gian đều mất, lại phải tiếp tục hành trình trong luân hồi sanh tử.

This story gives us an example of people who devoted to the attainment of Buddhism, seek enlightenment by becoming monks. However, afterwards, they still keep bonds to their families and relatives, attach to the worldly affairs and the enjoyment of the five desires as well. For these reasons, they can never be free from the sea of love, they lose their meritorious blessings like the fire, they also break their commandments like the cold water turned hot. At the end of their life, they lose everything and continue to travel in the cycle of births and deaths.

26) Bắt Chước Vua Nháy Mắt—The King’s Blinking Habit Is Imitated

Xưa có một người muốn tâm mình cũng sung sướng vui vẻ như vua, bèn hỏi người quen rằng: “Ta làm cách nào để được hạnh phúc như vua.”

Once upon a time, there was a man who wanted to be happy and pleased as the king. He asked his acquaintances how to do it.

Người kia bày: “Nếu anh muốn an lạc như vua thì nên bắt chước theo điệu bộ của vua.”

His acquaintances told him: “If you want to be peace and happy as the king, you should imitate him.”

Chàng cho lời ấy là chí lý, bèn đi đến trước mặt vua để xem từng cử động, chăm chú bắt chước điệu bộ của vua. Bấy giờ vua nháy mắt không ngớt, chàng cũng nháy giống in. Vua thấy thế lấy làm lạ, hỏi rằng: “Mắt ngươi có lông cặm hay bị gió làm bụi rớt vào?”

He thought they were right, so he went to the palace and stood right in front of the king to observe the king’s gestures. He saw the king blinking, he just imitated to blink his eyes. The king was surprised asked him: “Do you have sore eyes? Is the wind disturbing your eyes? Why are you blinking?”

Chàng trả lời: “Không, mắt tôi không sao cả, chỉ vì tôi muốn hạnh phúc như Ngài, nên cố bắt chước điệu bộ của Ngài đấy.”

He replied: “Not at all! I want to be happy just as Your Majesty. That’s why I try to imitate your gestures.”

Vua nghe xong nổi trận lôi đình: “Ngươi thật là hổn láo.” Rồi sai quân lôi ra đánh cho một trận nên thân, đoạn đuổi ra khỏi nước.

Upon hearing those words, the king got very angry. The man was punished by hard blows and sent into exile.

Chuyện nầy tỷ dụ có một ít người được nghe Phật pháp, muốn gần gũi học tu, nhưng không hiểu nguyên lý căn bản của Phật pháp. Đức như Lai là bậc toàn trí toàn năng vì muốn cứu giúp chúng sanh khỏi khổ, nên tìm đủ phương tiện dắt dìu. Có lúc Ngài nói lý thuyết cạn cợt để độ người hạ căn; hoặc cũng mang thân người làm mọi việc, hoặc cũng đem thân đền nợ trước như oan báo “bị gươm vàng đâm và ăn lúa ngựa.” Thế mà có người không hiểu nên chấp chặt, hoặc bắt chước, hoặc chê cười hủy báng. Rốt rồi ở trong Phật Pháp Tăng mà mất đi lợi ích và chứng ngộ, trở lại bị đọa lạc vào các đường dữ chịu mọi khổ hình.

This story give us an example of people who wish to approach Buddhism, approach the king of the Law to achieve advancement, but they don’t understand that sometimes the Buddha sometimes preached very simple lectures for the welfare of mankind. The Buddha gave all kinds of skillful means to save sentient beings. However, sometimes they may be unable to understand the Buddha and start to ridicule and defame him. Even though they live right in the heart of the Triple Gem, they lose all benefits of attainment of enlightenment which they have gotten from Buddhism and eventually fall into the Three Evil Paths of Transmigration in accordance with their evil deeds.

 

27) Trị Vết Thương—To Treat The Wound

Xưa có một ông già bị vua đánh đập tàn nhẫn, bị thương sâu nặng vô cùng. Ông bèn dùng phân ngựa xoa vào vết thương cho lành. Khi ấy có một người ngu thấy thế, lòng hớn hở nói: “May quá! Ta vừa được một phương thuốc kỳ diệu trị vết thương rất nhanh.”

Once upon a time, there was an old man who was punished by the king by whipping and was seriously wounded. He used horse excrement to apply on the wounds for quick recovery. At that time, there was a stupid man who was pleased to see it. He said to himself: “Good! I have just discovered a wonderful method to cure a wound faster than ever!”

Y lập tức về nhà nói với con rằng: “Ta có thuốc hay lắm, ta bằng lòng để con đánh sau lưng cho bị thương rồi đem thoa thử, chắc chắn hiệu nghiệm vô cùng.”

As soon as he got home, he told his son: “I have got a wonderful method to cure wounds. You are going to whip me until I am seriously wounded. I would like to try the method now. I believe this is an excellent method!”

Người con vâng lời cha dạy. Y bèn đánh sau ưng cha cho bị thương rồi dùng phân ngựa xoa vào. Vết thương đã không bớt mà còn trở nên tệ hại hơn. Hành động như vậy mà tự cho mình là thông minh, thật đáng làm trò cười cho hàng thức giả.

Then he was whipped by his son until he was severely wounded. The son the applied horse excrement on the wound. The wound got no better, but became worse and worse. This is a stupid action which was sardonically laughed by other people.

Chuyện nầy tỷ dụ Người chấp vào biên kiến của họ. Chúng ta tu học Phật pháp không chịu dùng phương pháp đối trị thói quen mê lầm và tà kiến, trở lại để cho sân si phiền não tự do phát khởi. Như nghe nói “Bất Tịnh Quán” có thể bỏ thân phàm, thoát ly sanh tử, bèn cố ý lăng loàn, rồi quán “Bất Tịnh.” Kết cuộc chẳng những quán “Bất Tịnh” không thành, mà còn trở lại bị sắc dục lầm hoặc, để rồi kết thêm nghiệp báo trôi lăn trong vòng sanh tử mãi không thôi!

This story gives us an example of people who attach to their prejudice. We practise Buddhist teachings should be able to use methods to eradicate illusions and wrong views, not to let greed, anger and ignorance freely arise. When we hear that the practice of meditation on impurities could remove the evil corruption of the body. We intentionally did not see the impurities of the body, but rather got deceitful and wrong ideas from the pursuit of sexual desires to cause more karma for transmigration.

Những người nầy cũng ngu si giống như người mù quáng dùng phân ngựa tẩm vào vết thương không khác.

Those people are as stupid as the man who blindly dressed his wounds with horse excrement.

 

28) Đổi Mũi Cho Vợ—Change The Wife’s Nose

Xưa có một người sánh duyên với một nàng con gái nhan sắc xinh đẹp, nhưng chỉ có cái mũi hơi khó coi. Khi đi ra ngoài đó người kia gặp cô gái khác, chẳng những dung mạo đẹp đẽ lạ lùng, mà cái mũi rất ngay thẳng khả ái.

Once upon a time, there was a man whose wife was graceful and beautiful except for her ugly nose. When he was out, he saw another woman who was also extraordinarily good looking with a pretty nose.

Người kia tự nghĩ : “Ước gì ta có cái mũi đẹp của cô ấy để thay vào cái mũi của vợ ta, có phải vợ ta sẽ hoàn toàn xinh đẹp không?”

He pondered to himself: “I wish that I had her pretty nose to replace the nose of my wife. She would be perfectly beautiful.”

Thế rồi y cắt mũi cô gái đẹp, cầm chạy về nhà khoe với vợ rằng: “Em ơi! Nay anh sung sướng được ban cho em cái mũi đẹp!” Y bèn cắt cái mũi của vợ quăng đi, rồi chấp cái mũi kia lại. Rốt cuộc không ráp được mà vợ y còn bị đau đớn và mất mũi càng thêm xấu xí vô cùng. Y đã làm hại cả hai nàng con gái đẹp.

He then cut the nose off the pretty woman, went home and hurriedly called out to his wife: “Honey! I am very happy to get a pretty nose for you!” He then cut of her nose and replaced it with the one he just brought back. However, it did not fit, also his wife became more ugly and suffered more pain. Because of his stupidity, he damaged two pretty women.

Chuyện này tỷ dụ người đời nghe biết các bậc sa-môn, Bà-la-môn kỳ cựu có đại oai đức, được mọi người cung kính cúng dường, bèn nghĩ “ta cùng các vị kia có khác gì nhau” rồi tự giả xưng vọng nói mình có đức. Làm thế đã bất lợi, lại còn tổn thương phẩm hạnh của mình, cùng người xẻo mũi vợ kia không khác.

This story gives us an example of stupid people who hear that aged monks and Brahmans with great fame and merit are respected and offered with much support. They said to themselves: “There is no difference beween them and us.” They then falsely pretend to be virtuous. They do not only gain nothing, but they also suffer a bad reputation for their misbehavior. Those people are just like the stupid man who cut other people’s nose only to injure his own wife.

29) Người Nghèo Đốt Áo—The Poor Man Burns His Coarse Woollen Clothing

Xưa có một người nghèo khổ, làm thuê để dành tiền may được một cái áo ngắn bằng vải to.

Once upon a time, there was a poor and weary man who worked hard to save money to buy a coarse woollen shirt.

Khi y mặc ra đường, có người khác thấy hỏi rằng: “Mặt mũi anh xinh đẹp như vậy, chắc con nhà giàu sang, tại sao lại mặc áo vải? Tôi nay có biện pháp giúp cho anh có quần tốt, nhưng anh phải tin tôi, tôi không bao giờ nói dối anh cả.”

He wore that shirt when he went out. A stranger said to him: “You are a good looking man. You must be coming from an honorable family clan. Why do you wear such coarse woollen shirt? Now let me teach you how to get some fine clothes. You should follow my instructions for I won’t cheat you.”

Người nghèo nghe xong rất vui mừng: “Tôi nhứt định nghe theo lời anh.”

After hearing, the poor man happily said: “I will surely follow your instruction. “

Người kia bèn đốt lửa bên đường rồi bảo người nghèo: “Anh hãy đem cái áo vải xấu bỏ vào lửa đốt đi, sau khi áo vải cháy rồi, anh nên đứng đợi một chút, tức khắc có quần áo đẹp cho anh.”

The stranger immediately set a fire before him and said: “Now you may take off your shirt and put it into the fire. After the flame is out, you should wait a little longer, you then will get some beautiful clothes.”

Người nghèo y lời, đem áo xấu bỏ vào lửa đốt. Đốt xong đi qua đi lại đợi chờ mà vẫn không thấy áo quần đẹp hiện ra. Nhưng than ôi! Chờ mãi chỉ thấy tro chứ không có gì hiện ra cả!

The poor man did what the stranger told him to, burnt his shirt, then went back and forth for while waiting for his new clothes to appear. Alas! He kept waiting and waiting but nothing appeared except for the ashes of his coarse shirt.

Chuyện nầy tỷ dụ y cứ lời Phật nói rằng: “Thân người khó được, chúng ta đã được thân người, phải nên tấn tu đạo đức, vun bồi cội phúc về sau, y theo chánh pháp đúng như lý tu hành. Nhưng thỉnh thoảng chúng ta bị ngoại đạo, hay người xấu ác, hoặc dâm nữ quyến rũ để dối người: “Thân nầy nên hủy hoại, nhảy vào hầm lửa, thì có thể sanh lên cõi trời.” Lời nói vô lý đây không thể tin được. Nếu làm theo như vậy, chúng ta chẳng khác gì người đốt áo trong truyện nầy.

This story gives us an example of

the value of our human life. The Buddha taught: “It is difficult to be born as a human being. We already got our human life, our being born as human beings must be attributed to the practice of a good religion from former lives. We should take good care of our beings and improve our vitue and do good deeds. However, we are sometimes cheated by the heretics, vicious men and seductive women by saying: “You should believe us that after this life you will be reborn in the Brahman Heaven and enjoy longevity and happiness if you practise asectism by jumping into the fire or rocks now.” If we fall into the heretics’ trap, we are just like the poor man who burnt his only coarse woollen shirt.

 

30) Nuôi Dê—To Raise Sheep

Xưa có một người nuôi dê, nuôi rất đúng phương pháp nên mỗi ngày sinh sản rất nhiều, từ ngàn con đến vạn con. Nhưng người kia rất hà tiện, không dám giết một con ăn thịt, hoặc đãi khách.

Once upon a time, there was a shepherd who was skillful in raising as many as thousands of sheep. However, he was so stingy that he would not spend a penny, or to kill just one for meat for himself or treat his guests.

Bấy giờ có người rất hiểu mánh lới gian dối, thường qua lại làm quen, dùng lời ngon ngọt kết bạn thân với y. Y tin là người chân thật.

At that time, there was a swindler who tried to find means to make friends with him. He sincerely believed the swindler.

Một hôm người kia nói với y rằng: “Tôi và anh đã thành bạn thân với nhau, nên có điều chi tôi cũng muốn bàn với anh cả. Từng tuổi nầy mà anh vẫn chưa vợ con, rất cô đơn hiu quạnh. Tôi được nghe xóm nhà hướng Đông, có một cô gái rất đẹp, nếu anh cưới nàng làm vợ thì xứng đôi vừa lứa vô cùng. Tôi xin làm người giới thiệu thì chắc chắn thành công.”

One day the swindler told him: “Since you and I have become intimate friends, therefore, there should be no gap between us. I am so concerned that you are still single and lonely at your age. I know a pretty girl in the East hamlet. I should like you to ask her to be your wife. You will surely be successful if I act as a go-between.”

Người nuôi dê nghe thế mừng rỡ vô cùng, bèn giao cho người kia rất nhiều dê và một ít lễ vật, làm đồ sính lễ đầu tiên.

The shepherd was so glad to hear those words. He gave the swindler a flock of sheep and other precious things as betrothal gifts.

Cách vài hôm sau, người kia trở lại bảo anh rằng: “Cô ấy đã bằng lòng sánh duyên cùng anh, và may quá, vợ anh nay đã sanh được một đứa con rất ngộ nghĩnh, tôi lại báo tin mừng cho anh hay.”

Some days later, the swindler came back and said: “Now I want to inform you a good news that your wife has just gave birth to a lovely child.”

Người nuôi dê chưa bao giờ thấy mặt vị hôn thê, nhưng nghe nói vừa sanh một đứa con thì lòng mừng khôn tả! Vội vàng cấp cho người kia rất nhiều dê và những đồ quý giá khác trước khi hai bên từ biệt.

In spite of the fact that the shepherd had not met his fiancee yet, he was so delighted to learn about his newly born child. Again he hurriedly gave the swindler more sheep and other things before saying good-bye.

Cách vài hôm sau nữa, người kia trở về nói rằng: “Anh ơi! Thê thảm đau đớn quá, con anh đã chết rồi! Tôi đến đây thành thực chia buồn cùng anh, để tỏ tình bạn hữu.

The days later the swindler came back and told the shepherd: “Your child is dead shortly after birth. I want to present my condolence to you as a friend!”

Người nuôi dê nghe xong, vật vã khóc lóc thảm thiết, buồn khổ mãi không nguôi.

On hearing those words, the shepherd cried bitterly and sighed ceaselessly.

Chuyện này tỷ dụ trong Phật giáo có những hạng đa văn, nhưng lại tham trước dục lạc thế gian, trở lại bị nó làm mê hoặc, đành quăng tài bảo pháp lành công đức, lơ lãng sự tu hành. Họ bị dục lạc cám dỗ và lừa đảo như người chăn trừu bị ảo ảnh vợ con. Kết quả là họ mất niềm tin, rồi đến cuộc sống, và tài sản cũng tiêu tán.

This story gives us an example of some people in Buddhism who acquire much knowledge, but out their creed into practice only for fame and gain. They are indulging in mundane pleasures. They are cheated by worldly pleasures like the poor man cheated by the illusion of getting a wife and a child. Consequently, they lose their faith, their lives and their precious possessions.

 

31) Mua Lừa—To Buy A Donkey

Xưa có một số tín đồ của đạo Bà-la-môn cử hành cuộc đại hội, họ cần dùng nhiều chén bạc. Vị giáo chủ của họ bảo đệ tử lên chợ mời một người thợ đồ sứ về làm.

Once upon a time, there was a a group of Brahman. The Brahman master intended to give a big party. He asked his disciples: “I need earthenware for the party. Go to the market and fetch for me a potter.”

Đệ tử vâng lệnh đi tìm thợ. Đi giữa đường bọn họ gặp người thợ đang dắt một con lừa, trên lưng chở rất nhiều đồ sứ đem ra chợ bán. Lừa sẩy chơn té quỵ xuống, bao nhiêu đồ sứ trên lưng đều rớt xuống đất và bể tan tành. Người thợ đồ sứ buồn rầu khóc lóc mãi.

His disciples obeyed his order to set out a trip to fetch for a potter. On the way, they came across a potter whose donkey was loaded with full load of earthernware for sale in the market. In a twinkling of an eye, the donkey slipped its legs and all the earthernware dropped on the road and broke into tiny pieces. The potter was miserable and distressed.

Bọn họ thấy thế lấy làm lạ hỏi rằng: “Tại sao anh khóc than buồn bã thế?”

On seeing this, the disciples asked: “Why are you so sad and disappointed?”

Người thợ trả lời: “Tài nào tôi không khóc, bao nhiêu đồ sứ công phu làm trong một năm, nay định chở đem ra chợ bán nào ngờ con lừa bị sẩy chân, trong khoảnh khắc bể nát cả, như thế không đáng rầu rĩ ư!

The potter replied: “ I have been making earthernware with all my expedient means after toiling for many years. I was on my way to the market intending to sell them. But this dumb donkey slipped and broke all. That’s why I am so distressed.”

Bọn họ nghe thế, mừng thầm và bảo người thợ đồ gốm: “Con lừa nầy giỏi quá, chúng tôi muốn mua con lừa nầy.”

The disciples were glad to hear all this and said: “It’s a good donkey. We would like to buy it.”

Người thợ đồ gốm cảm thấy dễ chịu hơn khi bán con lừa.

The potter was delighted to sell it.

Bọn họ cưỡi lừa về ra mắt giáo chủ. Vị giáo chủ hỏi rằng: “Tại sao không tìm thỉnh người thợ đồ sứ mà lại mua lừa đem về?”

When the disciples rode it back. The master asked: “Why didn’t you come back with a potter? What’s the idea of bringing a donkey here?”

Bọn đệ tử trả lời: “Bản lãnh con lừa nầy lớn hơn người thợ đồ sứ, vì người thợ làm trong một năm mới thành một số đồ, mà chỉ trong giây phút một mình nó phá tan.

The disciples replied: “This donkey is much better than a potter, for it can break things in a twinkling of an eye what a potter has made over a long time.”

Vị giáo chủ lắc đầu lia lịa và nói rằng: “Sao các con dại dột thế? Con lừa nầy trong khoảnh khắc có thể làm bể bao nhiêu đồ sứ, nhưng dù trải trăm năm nó cũng không thể làm ra được một cái.”

The master said: “You are stupid and ignorant indeed. Although the donkey can break things in a second, it can’t even make one pottery in a hundred years.”

Chuyện này tỷ dụ ở đời có nhiều người thọ ân của người khác giúp đở trong một thời gian dài, chẳng những không thù đáp lại, mà thường hay trả oán. Hạng người vong ân bội nghĩa như thế, chúng ta không nên gần gủi, vì chỉ có hại chứ không lợi ích gì.

This story gives us an example of some people who sometimes receive offerings from their benefactors for a long time, they give nothing in return. They are so ingratitude that we should not come near because they always do more harm than good.

 

32) Trộm Vàng—To Steal Gold

Xưa có hai nguời thương gia cùng ở một chỗ, một người buôn vàng, một người buôn bông vải. Có người đến mua vàng, để vàng vào lửa thử xem thiệt giả. Người buôn bông vải bên kia lén trộm một cục, sợ người thấy bèn đem dấu trong bông. Vàng đang cháy nóng đỏ làm cho bao nhiêu bông vải cháy sạch, công việc bại lộ. Người kia chẳng những không trộm vàng được mà còn bị cháy hết bao nhiêu bông vải.

Once upon a time, there were two traders who ran business together. One was a seller of gold and the other was a seller of cotton. A buyer of gold came and to buy some gold, but he asked for a fire test before buying it. The cotton trader stole the burnt gold and wrapped it with his cotton which got all burnt up by the red-hot gold. Thus the stealing was revealed. As a result, the cotton trader lost both gold and cotton.

Chuyện nầy tỷ dụ người ngoại đạo ăn cắp giáo lý của đạo Phật đem làm của mình, nhưng vì họ không rõ nguyên lý, không khéo xử dụng, chẳng những không hiểu Phật pháp, việc làm không đi đến đâu, mà lại làm hại cho giáo pháp của họ.

This story gives us an example of the heretics who steal from Buddhism and write in their own theories. They wrongfully claim Buddhism to be their own teaching and denying copying from it. For this reason, they burn, harm and even destroy their heretic scripture.

 

33) Chặt Cây Tìm Trái—Hacking A Tree Down For Fruit

Xưa ở trong vườn một ông vua, có trồng một thứ cây rất tốt, tàng nhánh sum suê, thường sanh trái ngon ngọt lạ thường.

Once upon a time, there was a king who had a tremendously gigantic and beautiful tree. It always produced excellent fruit with fragrance and sweetness.”

Ngày nọ có người khách ngoại quốc đến chơi, vua đưa đi xem cây ấy và nói rằng: “Cây nầy sanh một thứ trái ngon vô song, chẳng nơi nào có cả.”

One day the king told a guest who was visiting his palace: “This tree produces an extraordinarily delicious fruit which cannot be found anywhere.”

Khách hỏi: “Quả thật có trái ngon, vậy cho tôi một trái ăn thử được không?”

The guest asked: “If the fruit is so delicious, can I pluck one fruit to taste?”

Nhà vua bảo: “Nếu thích ông có thể hái vài trái.”

The king told the guest: “If you like, you can pluck some of the fruits.”

Người khách nói: “Tôi muốn vài trái, nhưng không biết làm sao để hái vì cây quá lớn và quá cao.”

The guest said: “I wish to have some, but how can I get them, the tree is so tall and large.”

Vua bèn gọi người đốn cây ngã xuống để tìm trái, nhưng tìm không được trái nào. Sau đó, vua bảo người đem cây đã chặt trồng lại, rối tìm đủ biện pháp, cũng không thể nào làm cho nó đâm chồi nẩy tược như xưa. Cây ấy chết tuyệt, không còn sanh trái nữa.

The king then ordered to have the tree hacked down to get the fruit. However, all efforts were made in vain because they could not find any fruit. The king ordered to revive the tree; however, it had withered and died.

Chuyện này tỷ dụ Đức Thích Tôn đã từng chỉ cho chúng ta công đức trì giới, giống như cây đại thụ, có thể sanh các thứ trái thần thông, trí huệ, từ bi, thiền định ngon lành. Chúng ta muốn có những thứ trái ấy, thì trước tiên phải trì giới tu hành, dùng nhiều công đức pháp lành bón tưới, mới mong có được kết quả tốt đẹp hoàn toàn. Nhưng có một ít người không hiểu phương pháp ấy, buông lung hủy phạm giới luật oai nghi, mà còn mong cầu thần thông, định, huệ, khác nào người chăt cây tìm trái, chẳng những trái không tìm được, mà cây quý từ nay đã chết khô.

This story gives us an example of the Buddha, the King of the Law, possesses a “tree of keeping commandments” which bears wonderful fruits. It gives people happiness and make their wishes come true. To get the fruit, one has to observe all commandments. But some people do not know how to do good deeds by expedient means, do wrong things in breaking commandments instead. Those who break commandments are just like the king who ordered to have the tree hacked down and then unable to make it grow again.

 

34) Thâu Ngắn Đường Đi—To Alter The Distance

Xưa có một thôn cách kinh thành một trăm dặm, nơi ấy có một giếng nước rất trong và ngọt ngon lạ thường. Vua hạ lệnh cho dân làng, mỗi ngày phải chở nước về kinh thành cho vua uống.

Once upon a time, there was a village which was located one hundred miles from the citadel. There was a well of pure spring water. The king ordered the villagers to trasport the water to the citadel every day.

Vì ngày ngày tới lui nên chẳng bao lâu sau dân làng cảm thấy mệt mỏi không chịu được. Sau một lúc, bàn chuyện rũ nhau trốn đến phương xa. Việc nầy thôn trưởng biết được, bèn triệu tập một buổi đại hội thôn dân.

The villagers soon became weary of the irksome task because they had to transport the water back and forth every day. After some time, they planned to move away to some remote areas. The village chief learned the news, so he convened people to a village meeting.

Vị thôn trưởng đứng ra tuyên bố: “Các anh em chớ đi đâu hết, tôi sẽ yêu cầu nhà vua thâu ngắn con đường một trăm dặm thành sáu mươi dặm tức khắc. Các anh em đi lại sẽ gần hơn, không đến nỗi mỏi mệt như trước.”

The village chief said: “Don’t go away. I will insist the king to alter the distance from here to the citadel from one hundred to sixty miles. It would be closer for coming and going without much weariness.”

Hội nghị bế mạc, vị thôn trưởng vội vã vào kinh yêu cầu vua như thế. Vua phê chuẩn lời thỉnh cầu, và hạ lệnh cho sở lục lộ thâu ngắn con đường một trăm dặm còn sáu mươi dặm. Dân làng được tin ấy đều vui mừng và cảm thấy gần gủi hơn trước. Từ đây họ càng tin tưởng lời vua, họ đồng lòng tỏ ý không dời đi đâu cả.

After the meeting, the village chief hurriedly came to the citadel to report to the king. The king was willing to alter the distance. People from the village were delighted in knowing this. Most of them stayed on because of their newly reassured confidence in the king.

Chuyện nầy tỷ dụ người đời phát tâm tu học chánh pháp, mong cầu thoát ly sanh tử luân hồi, nhưng vì thời gian tu học dài đăng đẳng, nên thấy mỏi mệt, nửa đường thối tâm không muốn tiến tới bến bở giác ngộ.

This story gives us an example of people who devote themselves to the right religion for crossing the cycle of transmigration toward the Nirvana; however, after a long period of time of cultivation, they become weary and exhausted; they then intend to abandon their faith. They are unable to make their way toward the shore.

Đức Như Lai có đủ phương tiện đem pháp Nhất thừa phương tiện nói ba thừa, khiến cho hàng căn tánh kém cỏi, trí huệ nông cạn, nghe xong cho là Phật pháp dễ tu dễ chứng, mới mạnh mẽ nỗ lực tiến tu pháp lành công đức, hầu thoát ly sanh tử luân hồi. Sau khi bọn họ chứng quả vị A-la-hán tối cao của Tiểu thừa xong, Phật trở lại chỉ trích họ. Ngài thuyết minh: “Phật pháp xưa nay chỉ có Nhất thừa, chớ không có hai hay ba thừa, nghĩa là” sự thật chỉ có một, hễ có hai cái tương đối thì không phải chơn.” Bấy giờ bọn họ càng tin tưởng lời Phật, từ đó hồi tiểu hướng đại, tin thế không nghi, an nhiên tiến tu đạo Đại thừa Bồ tát. Đây cũng giống như câu chuyện của những người chuyển nước về kinh vậy!

The Buddha, the King of the Law, has many expedient means from the One vehicle to the Three Vehicles. Those whose ability is low and shallow or those who follow the Hinayana sect are glad to hear those words and find it easier to practise. Therefore, they spare all efforts to do good deeds and improve themselves spiritually so as to make their way of transmigration toward the other shore. After they reach Arhanhood, the highest stage in the Hinayana, the Buddha then preached to them the One Vehicle, not two, not three. They then have more faith in the Buddha to turn to Mahayana from Hinayana and never want to abandon their faith again. This is just like the story of the villagers transporting pure spring water to the citadel!

 

35) Thấy Bóng Trong Gương—To See One’s Own Image In The Mirror

Xưa có một người rất nghèo khổ, mắc nợ quá nhiều, không có biện pháp để trả nợ, chỉ còn cách là đi trốn.

Once upon a time, there was a poor and weary man who was always in debt. He had no other choice but going hiding.

Ngày nọ y đi đến cánh đồng bao la bát ngát, chợt thấy một cái rương, bèn mở ra xem thử, thấy đầy một rương ngọc ngà châu báu, bên trên đậy bằng một miếng kiếng. Bấy giờ y vui mừng khôn xiết, bèn thò tay vào lấy những của báu ấy. Nhưng thấy trong gương hiện ra một người (bóng của y) có vẻ dọa nạt y, y hoảng sợ dừng tay lại, trong tâm lo sợ không an, bèn nói với người trong gương: “Ta cho là trong cái rương trống nầy không có phương hướng, tưởng đâu là không có người, nào dè có người trong đó quái lạ chưa! Thôi đừng giận ta!”

One day he hid himself in the wilderness where he found a case full of valuable and precious things which cover by a crystal mirror. The poor man was delighted to see the case. He put his hand into the case to take them. But he was frightened when he discovered a man’s image in the mirror. Twisting his hands, he said to the man in the mirror: “I thought it was nothing more than an empty case. I wasn’t aware of your being in the case. Don’t get angry with me!”

Nói xong y vội vàng chạy đi nơi khác.

He then gave up the whole case. So are the people from all walks of life.

Chuyện này tỷ dụ người đời thường bị vô lượng phiền não ràng buộc, làm cho khốn đốn, khổ não, không có phúc đức, duyên lành, lại thường bị sống chết quay cuồng “ma vương, trái chủ” áp bức khổ sở, nên muốn cầu giải thoát khỏi vòng thống khổ, đau thương mà tu học Phật giáo.

This story gives us an example of those who are weary of countless annoyances in life and persecuted by the creditors of the Transmigration Devil, want to avoid them and free from them through their belief in Buddhism.

Họ cố công vun bồi cội phúc giống lành, dụ như cái rương đầy của báu, rồi lại thường bị “thân kiến, ngã chấp” làm mờ, cho nên ở trong vô thường vô ngã vọng chấp có ngã thường còn. “Thân kiến,” “ngã chấp” dụ như bóng hiện trong gương, họ lầm cho là chân thật, do đây mà không thể tu hành thiền định, đạo phẩm, chứng thành công đức vô lậu. Hành vi của họ cùng với cử chỉ của người đã đến rương báu mà không lấy được một vật gì, đồng nhau không khác.

They begin to practise their faith and do good deeds just as the valuable case to the poor man. Troubled by the man’s image in the mirror, they wrongly cling to the ego taken as the real. They fall decadent and lose all their merits acquired previously from meditation, monastic grade and good deeds. Furthermore, they fail in their attainment of the Nirvana from the Three Vehicles just like the stupid man sticking to the prejudice of the ego and abandoning their precious findings in the case.

36) Lầm Móc Con Mắt—To Take The Man’s Eyes Instead Of Inviting Him To See The King

Xưa có một người tu trên núi, học được pháp thuật, có thể khám phá tất cả ngọc ngà châu báu chôn dưới đất lâu năm.

Once upon a time, there was a man who went to the mountains to learn Buddhist Priesthood. He succeeded in becoming an immortal possessing five supernatural powers. His divine vision could perceive all hiden sundry treasury.

Chuyện nầy thấu đến tai vua, vua rất mừng rỡ, bảo quần thần rằng: “Ta muốn mời nhà nghệ thuật ấy ở luôn trong nước để giúp ta tìm của báu đã bị chôn vùi, nước chúng ta sẽ trở nên đại phú cường tức khắc.”

Upon hearing it, the king said to one of his ministers excitedly: “In order to add more valuable things to my treasury, could you make this man live permanently in our country?”

Bấy giờ có vị đại thần lãnh sứ mạng đi tìm nhà nghệ thuật. Vị đại thần quả nhiên tìm được người ấy, nhưng không chịu thỉnh về nước, mà lại móc cặp mắt của người, đem về dâng cho vua và nói: “Hạ thần đã móc cặp mắt của nhà nghệ thuật rồi, ông ấy sẽ không thể nào đi ra khỏi nước được.”

At that time, the minister received the king’s order to set out to fetch the man. He found the man, but did not invite him to go to the citadel, he took the man’s eyes instead. He then went back to the king and said: “I have extracted his eyes so he couldn’t go away but stay in this country forever.”

Vua nghe xong lấy làm bất mãn nói rằng: “Ngươi thật là dại dột, sỡ dĩ ta muốn thỉnh người ấy là vì ông ta có cặp mắt, có thể khám phá được của báu bị mai tàng. Nay ngươi hủy hoại cặp mắt của người rồi, thì người ấy còn dùng vào việc gì được nữa!”

Upon hearing those words, the king exclaimed: “You are so stupid! I want to invite him to go to the citadel so he can reveal all hiden treasury. What is important for his staying in this country is that he could perceive all hiden treasures. Now that you have extracted his eyes, he is useless to me.”

Chuyện nầy tỷ dụ Phật giáo đồ nhận thấy các bậc đại đức cao Tăng khắc khổ thanh tu trong rừng núi nên rất mực cung kính rước về nhà cúng dường, không biết rằng làm thế chỉ ngăn ngại sự tu hành thanh tịnh của họ mà thôi. Thậm chí làm cho các Ngài hủy pháp giới hạnh, lui sụt pháp lành, không thể thành công đắc quả.

This story gives us an example of those who see a monk making strenuous efforts to meditate on the fourfold stage of mindfulness and the impurities of the human body on mountain groves, among tombs, in the wilderness or under a tree.

Phật tử tại gia thường hay mắc bệnh mù quáng và lầm lộn. Hộ pháp không biết pháp, cúng dường không đúng pháp, hoặc đem tình đời làm hoen ố giới, định thanh cao của các bậc đại đức xuất gia, làm thế mình và người đều bị hại, nên gây tội lỗi không vừa.

A layman invited him home to practice by making various offerings. But in so doing, he destroys the monk’s good works done before and his chance of attaining Nirvana. Therefore, he makes him lose the benefit of the eyes of Enlightenment without obtaning anything.

 

37) Giết Trâu—To Kill A Buffalo

Xưa có người nuôi hai trăm năm mươi con trâu, thường thả ra đồng ăn cỏ.

Once upon a time, there was a man who own two hundred fifty buffalos. He always took them to the pasture land for grazing.

Một hôm, một con bị cọp vồ ăn thịt. Người ấy tự nghĩ: “Trâu ta mất một con, không còn đủ số, ta còn dùng bầy trâu đây làm gì?” Bèn đuổi cả bầy trâu lủi xuống hố chết tuyệt, không còn một con.

One day, by accident one buffalo was killed by a tiger. The owner said to himself: “Now that cow is lost, it’s no longer a complete number as it used to. What’s the use of having them at all?” He then drove the whole herd to a high cliff and killed them all by pushing them down the cliff.

Chuyện nầy tỷ dụ Phật tử xuất gia thọ trì giới cụ túc “hai trăm năm mươi rất hoàn hảo.” Sau đó bất cẩn lỡ phạm một giới, đã không biết xấu hổ, ăn năn, sám hối cho trở lại thanh tịnh như xưa; mà lại lầm tưởng: “Ta đã phá một giới rồi, thì giới hạnh đã kém khuyết, dù có ăn năn giữ kỹ các giới cũng chẳng ích gì.” Rồi từ đấy ngang nhiên phạm giới không biết kiêng sợ, bỏ cả giới luật không hành trì. Người tu hành như thế cùng với người giết trâu kia đều là hạng ngu si.

This story gives us an example of a monk who observes all of (complete 250) Buddhist commandments. Once he breaks just one commandment, he has no sense of shame and repentance. On the contrary, he says to himself: “Now that one commandment is broken, I am no longer perfect. What’ the use for keeping any of the others?” Since that time, all commandments are broken as a result of his ill reason. He is just as stupid as the man who killed all his cattle in this story.

 

38) Bảo Nước Đừng Chảy—Ask The Water To Stop Running

Xưa có một người đi đường rất khát nước, thình lình bắt gặp bên đường có cái hang, dòng suối từ trong ấy chảy ra nước trong leo lẻo, kế bên có cái thùng hứng nước đầy tràn. Người kia bèn kề miệng uống.

Once upon a time, there was a man who was tired and thirsty from travelling. He suddenly found a cave from which a stream of water flowed out. He came to drink some fresh running water from the wooden bucket.

Sau khi uống đỡ khát rồi, y chỉ cái thùng và nói: “Ta uống đỡ khát rồi, vậy nước ơi! Đừng chảy ra nữa.”

After he satisfied his thirst, he pointed his finger at the water and said: “I have had enough to drink, so stop flowing!”

Nhưng nước vẫn y nhiên chảy mãi không ngừng. Người kia tức mình quá đứng bên cái thùng chửi rủa om sòm. Mọi người thấy thế cười và trách anh ta rằng: “Anh cần gì làm thế, hãy lánh đi nơi khác đi, hà tất phải bảo nước đừng chảy nữa.

The water went on flowing. The man lost his temper, he yelled: “I told you to stop. Why don’t you listen?” On seeing this, bystanders sardonically laughed at him and said to him: “You don’t need to do that! Just finish your drink then go! What is the use of asking the water to stop running?”

Chuyện nầy tỷ dụ về người đời thường say đắm trong biển sanh tử tham ái, uống nước ngũ dục tanh hôi. Sau khi cảm thấy nhàm chán, bèn kêu con ma ngũ dục đừng đến quấy rầy, nhưng nào được như ý. Muốn thế ta cần phải đề phòng các giác quan, tự kiểm thảo lấy mình cho cẩn thận: tâm đừng dính líu duyên trần, ý đừng vọng tưởng sự thế. Chớ nếu chẳng dụng công xả bỏ những bợn nhơ nơi lòng, mà chỉ mong muốn ngăn cản cảnh ngũ dục bên ngoài đừng đến quấy nhiễu, thì chẳng những không thể ngăn được miếng mồi ngũ dục, mà còn bị nó lôi cuốn vào đường trụy lạc đau thương, mãi quay cuồng trong hố sâu tội lỗi, chẳng hy vọng ngày nào giải thoát được phiền não mê lầm. Hành động như thế giống in như người bảo nước ngừng chảy trong truyện, chỉ luống công vô ích.

This story gives us an example of

A man who immerges himself in transmigration and the thirst of desires. He drinks salty water of the five desires. After getting tired of them, he tells the desires to disappear to disturb him any more. If he wants to keep desires away, he must control his six organs of senses, close his mind and thought to them. Then illusions will not arise and consequently Enlightenment may be attained. If he does not try with zealous efforts to abandon inner defilements, but he only wants to stop the desires coming from environmental situations, no way he can stop himself to be attracted by them and no hopes to be free from illusions and afflictions. This just like the man who yelled at the water and asked it to stop running in this story, he only wastes his time and efforts in vain.

 

39) Sơn Tường—Paint The Wall

Xưa có một người đến chơi nhà bạn, thấy vách tường nhà bạn sơn bóng loáng, ráo khô, sạch sẽ, y hỏi: “Anh dùng thứ sơn chi quét vách tường mà đẹp thế?”

Once upon a time, there was a man who went to visit another man’s house which had just been painted. It was polished, nice and clean. He asked the host: “With what kind of paint did you make the wall so beautiful?”

Người bạn trả lời: “Tôi dùng cám trộn với bùn nhuyễn và nước.”

The host replied: “I mixed rice bran with with water and fine clay.”

Người kia lầm tưởng: “Dùng cám mà còn tốt như vậy, nếu dùng nguyên lúa trộn với bùn mà sơn tường, thì chắc là phải tốt hơn thế nữa.”

The guest said to himelf: “The host uses rice bran, the wall looks beautiful enough. If I use rice grain, it would be much better and the wall would be more beautiful.”

Y bèn về nhà, dùng rất nhiều lúa trộn với bùn sơn lên vách. Kết quả chẳng những hoang phí một số lúa mà còn làm cho vách tường trở nên chỗ lồi chỗ lõm, không bằng, lại còn nhiều nơi sứt mẻ.

He went home and used his formula to mix the paint with a lot of rice grain, fine clay and water to paint his own house. The walls turned out to be concave and convex with a lot of cracks on them.

Con người ngu si ấy đã phí phạm lúa thóc của y. Tốt hơn nếu y dùng những lúa thóc ấy vào việc bố thí còn có được chút phước đức.

The stupid man thus wasted all his rice grain. It had better have done alms-giving to obtain nay merit.

Chuyện nầy tỷ dụ một số người hiểu lầm Phật pháp, hoặc tự cho mình là thông minh, tu bướng theo ức kiến của mình, xa rời chánh pháp, thường mắc bệnh khổ công tu hành mà chỉ tổn hại chứ không ích gì. Thí như phàm phu nghe Thánh nhân thuyết pháp: “Tu các pháp lành, sau khi chết sẽ được sanh Thiên, hoặc được giải thoát.” Thế rồi họ tự lầm lộn giết chết thân mình mong được sanh Thiên hưởng phước báu. Kết quả chỉ luống hủy thân, còn đối với tu hành thì không đi đến đâu cả. Họ với người sơn tường kia đều là hạng ngu si.

This story gives us an example of some people who misunderstand Buddhist dharma, stubbornly cultivate their own way. They only waste time and energy for no results. They have heard the Saints preaching that: “People who do good deeds may go to heaven after death, and consequently get deliverance.” They then commit suicide to get there. They only lose their lives in vain without getting anywhere. They are just like the stupid man in this story.

 

40) Người Sói Đầu Tìm Thuốc—To Find Medicine To Cure Baldness

Xưa có một người đầu sói, không một cọng tóc, về mùa đông lạnh vô cùng, mùa hạ nóng không thể tả, lại bị muỗi mòng bu cắn rất đau đớn khổ sở cả ngày lẫn đêm. Chàng nghe đồn có vị lương y có thể trị dứt bệnh sói đầu và bất cứ bệnh gì, khó trị cách mấy ông cũng đều trị lành.

Once upon a time, there was a man who was completely bald. He felt very cold in the winter and very hot in the summer. He was stung by gadflies and mosquitoes. He suffered from his baldness day and night. He heard there was a great doctor who was capable of curing any kinds of diseases.

Người bèn đến thưa hỏi: “Tôi có bệnh sói đầu rất đau đớn, nghe đồn ngài có thể trị lành bệnh tôi, cúi xin ngài thương xót chữa cho tôi khỏi bệnh.”

He went to see the doctor and said: “Great master! I have heard that you are an excellent doctor who can cure any kinds of diseases. I have a complete baldness. Out of pity, would you please cure my baldness?”

Lập tức vị lương y lột nón của mình ra đưa cái đầu sói cho anh ta xem và nói: “Thấy chăng ta tự mắc bệnh ấy và đau khổ vô cùng. Giả ta có thể trị được bệnh sói, thì ta đã tự chữa cho ta khỏi bệnh rồi.”

Immediately, the doctor took off his hat to reveal to the man that he had a complete baldness too. The doctor said: “See! I have the same trouble as you. I am so painful. If I could cure it, I would have done so with myself a long time ago.”

Chuyện nầy tỷ dụ về người đời mắc chứng bệnh, già, bệnh chết rất khổ não; muốn cầu đạo trường sanh bất tử mà không chịu đến với Phật, Họ nghe nói có những bậc Thánh nhân như Thanh Văn và Phạm Thiên siêu trần là những vị lương y có thể chữa lành mọi khổ bệnh trần thế, nên tìm tới để cầu học đạo thoát ly, họ hỏi những vị ấy rằng: “Quí ngài làm ơn giải thoát dùm chúng tôi thoát khỏi sự khổ đau của vô thường và luân hồi để được hạnh phúc và bất tử!” Thậm chí lại tự mình mù quáng, tìm đến bọn ngoại đạo thỉnh cầu, đâu biết bọn ngoại đạo tự mình vẫn phải chịu khổ, vẫn bị lăn trôi trong vòng sanh tử luân hồi, và đang tự tìm cho chính họ sự cứu chữa, mà không có pháp giải thoát, làm sao cứu được người?

This story gives us an example of ordinary people who wish to seek immortality because they are tired of sufferings of birth, old age, sickness and death. They hear Sramanas and Brahmans are best doctors in the world who know how to cure all kinds of diseases. They go to a Brahman and say: “Would you please help release us from the pain of impermanence and transmigration and help us live in happiness and imortality!” They even go to the heretics to ask for help of achieving of happiness and imortality. They don’t know that the heretics themselves are also suffer from those agonies and transmigration. They are still finding ways to help themselves, how can they help anyone else?

 

41) Hai Con Quỷ Tranh Vật—Devils Struggle For Things

Xưa có hai con quỷ lượm được hai cái rương, một cây gậy, một đôi guốc, con nào cũng đều cho là của riêng mình, nên tranh chấp nhau mãi không thôi.

Once upon a time, there were two devils who together picked up a suitcase, a stick and a pair of wooden shoes. They always fought for their monopoly on these things, thus they were quarreling all day long without reaching a settlement.

Bấy giờ có người thấy bèn hỏi chúng: “Ba món đồ nầy hữu dụng như thế nào, mà chúng ngươi giành nhau như vậy?”

At that time, a bystander came over and asked: “What are the uses of those three things that you have been fighting for so angrily?”

Hai con quỷ trả lời: “Cái rương có thể hiện ra các thức ăn, áo mặc, mùng mền và tất cả tài sản. Cây gậy anh chỉ cầm nơi tay thì tất cả thù địch đều quy phục nơi anh, không dám chống cự. Đôi guốc cây nầy anh mang nó có thể đằng vân đến phương xa trong nháy mắt.”

The two devils replied: “With the suitcase we can get all sorts of things we wish such as clothes, food, bed articles and other living necessities. With the stick one can conquer his hateful enemies without encountering resistance. One who puts on these shoes will be able to fly to remote places in a twinkling of an eye without any troubles.”

Người ấy nghe xong bảo hai con quỷ: “Chúng bây đi nơi khác độ vài phút rồi trở về, ta sẽ phân xử công bình.”

Upon hearing these words, the man said: “Would you please stand further away! Let me equally apportion them to both of you.”

Hai con quỷ tin lời người kia chayï đi nơi khác. Người kia vội vã ôm rương, cầm gậy, mang guốc bay lên hư không, rồi từ trên hư không nói với chúng nó: “Hiện tại chúng bay đã được sự công bình, vì không còn chi để tranh giành nhau nữa.”

The two devils trusted the man and moved away. Immediately the man came to put on the shoes, snatched the suit case and the stick, then flew off in the air and told the devils: “You now have justice. I got what you have been fighting for. Now you need not argue any more!”

Hai con quỷ nghe vậy, khổ não vô cùng, nhưng phải bó tay đành chịu mất của, không biết làm cách nào nữa được.

The two devils startled at the loss of their share, but they are helpless.

Chuyện nầy tỷ dụ sự bố thí như cái rương báu, tất cả tư tài hưởng dụng ở cõi nhân thiên đều từ trong nhơn lành bố thí mà có. Thiền định ví như cây gậy báu, người tu định có thể hàng phục được oán tặc, phiền não, tham sân si. Trì giới tỷ như đôi guốc báu, giới luật thanh tịnh được sanh Thiên, hoặc chứng Niết bàn tịch tịnh. Hai con quỷ cũng như các ma ngoại đạo, bọn ngoại đạo ở trong pháp hữu lậu, tìm cầu quả báo an vui, chung kết đều không thể toại nguyện. Chỉ có nhứt tâm nhứt ý tu các hạnh lành như: bố thí, trì giới, thiền định…Vì chỉ có những hạnh ấy mới có thể thoát ly khổ não, chứng đạo Niết bàn an vui.

In this story, almsgiving applies to the suitcase that turns out all the essential things to the needs for sentient beings; meditation symbolizes the stick which can disperse or predominate devils, enemies and afflictions; commandments observing is like the shoes that ensure rebirth in the world of devas and men. The two devils and heretics, coveting the suitcase, it signifies that they labor themselves to the seeking for the reward of enlightenment in the imperfect way which result in nothing to be obtained. If one can perform acts of merit together with alsmgiving, keeping commandments, and practicing meditation, one will be rid of all sufferings and in turn obtain Nirvana.

 

42) Dùng Lụa Là Che Da Lạc Đà—To Use Valuable Cloths To Protect The Skin Of The Camel

Xưa có người thương gia cùng hai đệ tử dắt con lạc đà ra xứ ngoài tìm kế sanh sống, đem theo một ít hàng lụa quý giá vô song và mùng mền tốt đẹp tột bực; tất cả hàng hóa đều chở trên lưng con lạc đà. Đi được nửa đuờng thì con lạc đà chết, người thương gia bèn lột da lạc đà để lại rồi sửa soạn đi trước, bảo hai đệ tử ở lại xem chừng.

Once upon a time, there was a trader who was traveling on the camel back with his two servants on business. They brought with them some valuable things such as jewels, clothes, carpet of first quality and sundries. The camel suddenly died on the way. The trader skinned the camel, then he went away and asked his servants to stay to watch his stuff.

Khi chia tay y căn dặn hai người đệ tử: “Chúng con hãy chăm sóc chút vật này cho kỹ lưỡng, hãy căn da con lạc đà ra đừng để cho nó ẩm ướt.”

Before leaving he said to his servants: “Watch the camel skin, don’t let it get wet!”

Sau khi người thương gia đi rồi thì trời mưa rất lớn, hai người đệ tử sợ da lạc đà bị ướt, bèn đem hàng lụa quý giá và mùng mền tốt đẹp đậy lên. Hiển nhiên là những hàng lụa quý giá đem so với da lạc đà thì mắc hơn gấp trăm ngàn lần, nhưng vì ngu si mà họ đã dùng thảm quý che mưa cho da lạc đà, kết quả là toàn bộ thảm quý đều bị mưa làm hư mụt.

After the trader had left, it started to rain so heavy that the two servant were so afraid that the skin of the camel could get wet. The two dull men covered the skin of the camel with all fine carpet which became entirely ruin after the rain. Obviously the skin and carpet differed much in price, but they put the carpet to cover the skin out of ignorance and consequently all the fine carpet became entirely ruin.

Trong chuyện nầy, thảm quý, da lạc đà và tài vật ám chỉ không sát sanh. Làm cho thảm quý bị hư hại khi trời mưa có nghĩa là bất cẩn phá mất phước lành.

In this story, abstaining from killing refers to the fine carpet, the skin of the camel and wealth. To let the carpet get damp when it is raining means to recklessly undermine good merits.

Chuyện nầy cũng tỷ dụ người tu học Phật pháp không chịu nghiêm trì giới luật, đặc biệt là không sát sanh rồi sau mới tu định, khai huệ mà chỉ một bề lo tu bồi công đức thí tài như xây tháp, tạo chùa, cúng thí cho chư Tăng…Hành động như thế chỉ là bỏ gốc theo ngọn, không thể thoát ly sanh tử để chứng quả Niết bàn được.

This story also gives us an example of people who want to practise Buddhist teaching, but don’t want to keep commandments, especially abstaining from killing (because abstaining from killing is supreme motive to attain Buddhahood), then later cultivate meditation and develop wisdom. Unfortunately, they merely adhere to build pagodas or temples and give alms to support monks. This is giving up essential and prusuing non-essential. Thus they cannot go out of the cycle of births and deaths to reach the other shore (Nirvana).

Vì lẽ đó, Phật tử phải lo tinh nghiêm hộ trì giới luật, đặc biệt là không sát sanh thật cực kỳ quan trọng với Phật tử. Phật tử trước phải giữ giới rồi sau mới tu tài thí và các hạnh lành. Nếu không như vậy thì họ cũng đồng như hai đệ tử của gã thương gia trong truyện không khác.

Therefore, zealously keep all the commandments, especially abstaining from killing is extremely important for Buddhists. Buddhists must first observe all commandments, then give alsms and other good deeds. If not, they are just the same as the two servants in this story.

 

43) Mài Đá Lớn—To Grind A Big Stone

Xưa có một người mỗi ngày chuyên tâm mài một viên đá lớn. Sau một thời gian dài, hòn đá lớn trở thành viên đá nhỏ, kết quả chỉ có thể làm đồ chơi, không dùng được vào việc gì cả. Người kia làm một việc phí thì giờ và lao lực, mà kết quả thì không có chi.

Once upon a time, there was a man who ground a big stone with great effort everyday. After a long period of time with lots of efforts, the big stone became a small pebble (a small toy bull). The effort being made was strenuous, yet the gain expected was trivial.

Trong chuyện nầy, viên đá cuội hay món đồ chơi ám chỉ danh lợi phù du và sự khiến xui cho những lời chỉ trích. Chuyện nầy cũng tỷ dụ về nhiều người tinh cần lao khổ tu học, phải nên thực hành những điều hiểu biết để thành đạt đạo quả cao siêu; không nên vì chút ít danh lợi,tự mãn và kiêu ngạo mà gây tội tạo nghiệp.

In this story, to make a small toy bull applies to the illusive fame and the inducement of criticism. This story also gives us an example of people who endeavor themselves to serious studying to get wide and extensive knowledge. They should put their learning into practice so as to achieve some transcendental fulfillment. The goal must not be the illusive fame, complacence and arrogance which breed only sins and calamities.

44) Ăn Nửa Cái Bánh—Eating Half A Cake

Xưa có một người đương khi đói bụng, đến tiệm mua bánh ăn, ăn đến sáu cái mà vẫn chưa no; mua thêm cái thứ bảy, vừa ăn được nửa cái đã no. Lúc bấy giờ y rất hối hận vừa vả miệng vừa nói rằng: “Sao ta ngu ngốc không biết cần kiệm thế! Như sớm biết chỉ ăn nửa cái nữa là no, thì chỉ cần mua nửa cái bánh thôi; mua làm chi sáu cái trước cho hao phí?”

Once upon a time, there was a man who felt hungry and longed to eat seven cakes. He was already full when he finished six and a half cakes. He was so sorry that he ordered that he slapped on his face and said: “I am so stupid and don’t know how to economize! If I know half a cake has filled me up. If I had known that I should have ordered only half a cake, the other six are really wasted.”

Chuyện nầy cho chúng thấy trên đời nầy chả có gì vui sướng, tất cả chỉ là ảo ảnh, giống như người ngu bị ảo ảnh với nửa cái bánh. Vì ngu si mà người ta coi tài sản và danh dự, cùng với người ăn bánh kia đều là hạng quan niệm sai lầm.

This story tells us that there is actually no pleasure in life. There are only illusions, just like the stupid man getting full illusion with half a cake.

 

45) Giữ Cửa—To Guard The Door

Xưa có người có việc cần đi đến phương xa, khi sắp đi, kêu người nô bộc dặn dò: “Con ở nhà phải coi chừng cửa nẻo cho cẩn thận và xem lại dây đang buộc con lừa có chắc chắn không, đừng để nó sút dây chạy mất.”

Once upon a time, there was a man who was about to take a long trip. He gave orders to his servant and said: “You stay home to keep a close watch over the door as well the donkey, don’t let it get loose with the rope.”

Sau khi người chủ đi rồi, ngày nọ xóm gần có đờn ca xướng hát rất vui tai. Người nô bộc biết có đám hát vui như thế, trong lòng rộn rực không yên, muốn đi xem hát. Bấy giờ y bèn gỡ cửa buộc trên lưng lừa, dắt lừa đi xem hát.

After his departure, one day the neighbor was playing music which drew attention of the slave. He disassembled the door and tied it on the back of the donkey, then went to the neighbor to listen to the music.

Sau khi người nô bộc đi rồi, kẻ trộm vào trong nhà vơ vét hết đồ đạt, tiền của không còn một món.

After the servant left, the house was ransacked by a thief.

Khi người chủ trở về thấy đồ đạc tiền của trong nhà, đều bay đi đàng nào sạch hết, lấy làm lạ liền tra gạn người nô bộc rằng: “Tại sao có việc lạ đời như thế?”

When the master returned, he asked the servant what had happened to the house.

Người nô bộc trả lời: “Ông chủ bảo tôi giữ cửa; xem chừng dây buộc lừa và con lừa, giờ đây ba món ấy đều còn đủ, không sót một vật nào. Ngoài ra tất cả tôi đều không biết.”

The servant replied: “You told me to take care of the door, the donkey and the rope. All of them are still here. I know nothing about the rest.”

Người chủ nghe thế tức giận vô cùng, nổi cơn thịnh nộ trách mắng người nô bộc rằng: “Ngươi là đồ ngu ngốc, bảo ngươi giữ cửa, chính là vì những tài vật trong nhà, bây giờ tài vật đã mất hết, còn lại những cánh cửa dùng vào việc gì?”

Upon hearing those words, the master got angry and scolded the servant: “The whole idea of watching the door is for you to watch the house. Now that the house has been robbed, what’s the use in having the door?”

Chuyện nầy tỷ dụ Đức Phật dạy bảo chúng ta phải luôn luôn thâu nhiếp tâm niệm, giữ gìn sáu căn môn (cửa), đừng để giặc sáu trần và ngũ dục xâm nhập. Có một ít vị tỳ kheo không chịu nghe lời Phật dạy, trở lại tham cầu danh lợi, đến nổi trong lúc tịnh toạ, dù bên ngoài tỏ ra thanh thanh tịnh tịnh, mà bên trong vẫn niệm niệm phan duyên danh lợi, mơ tưởng ăn ngon, mặc đẹp, của nhiều, giữ chắc con lừa vô minh và sợi dây tham ái, mở rộng cửa lớn sáu căn; kết quả bị bọn trộm cướp sáu trần phiền não xâm nhập; tất cả tài bảo công đức, đạo phẩm đều mất, hằng trôi lăn trong biển sanh tử nghèo cùng.

This story gives us an example of the Buddha preaches to control the six sense organs (the door) without attaching to the six objective fields. In addition, he advises to keep watch on human folly (donkey) as well as all desires (rope). However, there are some monks who don’t want to follow the teachings of Buddhism seeking enviously material offerings from others. Even when practicing meditation, they give an appearance of beings pure and clean. But their minds are still unsettled by their attachment to the five desires and deluded by sight, sound, smell, taste, touch, and so on. When ignorance takes over the mind and attachment to desires comes into being, all lost will be the right thought, the enlightened mind and the monastic grades.

Những kẻ ngu si trên thế gian nầy bám víu vào sanh tử bởi dục vọng cũng như tên đầy tớ bám víu vào cánh cửa để rồi bị cướp lấy hết đồ vật trong nhà.

The stupid men in the world cling to birth and death by their lust for life like the servant cling to the door and consequently, the whole house is robbed.

 

46) Ăn Trộm Trâu—To Steal A Buffalo

Xưa có một bọn người cùng làng, ăn trộm một con trâu đem giết ăn thịt. Người mất trâu đi tìm tới làng ấy, thấy bọn họ mới hỏi rằng: Trâu ta có trong làng ngươi không?”

Once upon a time, there was a group of people who dwelled in the same village. They jointly participated in stealing a buffalo for food. The man who lost the buffalo followed their trail to the village. He asked: “Is my buffalo in your village?”

Bọn ăn trộm trâu trả lời: “Chúng ta không có làng.”

The people replied: “We live in no village.”

Chủ trâu bèn nói: “Trong làng ngươi có một cái ao, các ngươi ở bên bờ ao giết trâu ta ăn thịt phải không?”

The man asked again: “There is a pond in your village. Have you eaten the buffalo together on the side of the pond?”

Bọn ăn trộm trâu trả lời: “Chúng ta không có ao.”

The villagers replied: “We know of no pond.”

Chủ trâu lại nói nói: “Bên ao có một bụi cây phải không?”

The man asked: “Is there any tree near the pond?”

Bọn ăn trộm trâu trả lời: “Cũng không có bụi cây.”

The villagers replied: “We know of no tree.”

Chủ trâu lại nói: “Các ngươi ăn trộm trâu ở phía đông phải không?”

The man asked again: “When you stole my buffalo were you on the east side of your village?”

Bọn ăn trộm trâu trả lời: “Không có phía đông.”

The villagers replied: “We know of no east direction.”

Chủ trâu hỏi thêm: “Các ngươi ăn trộm trâu hồi chính ngọ phải không?”

The man asked again: “When you stole my buffalo, wasn’t it noon?”

Bọn ăn trộm trâu trả lời: “Không có chính ngọ.”

The villagers replied: “We know of no noon time.”

Cứ theo lời các ngươi nói: “không có làng, không có ao, không có bụi cây, thôi cho được đi. Không lẽ trong vũ trụ không có phương đông, không có chính ngọ? Do đây ta biết chắc lời các ngươi đều là lời gian dối không thể tin. Trâu của ta nhất định là các ngươi bắt trộm ăn thịt rồi, không còn chối cãi gì nữa?”

The man concluded: “According to what you said, although it is possibly true of your first three answers, how can you say there is no direction, and no time in the world. I know you are lying. So I don’t believe you all. Surely enough, you have stolen my buffalo. Haven’t you?”

Bọn dân làng ấy không còn đường chối cãi đành phải cúi đầu nhận tội ăn trộm trâu.

The villager could not say anything but admit it.

Chuyện nầy tỷ dụ người tu hành theo pháp của Phật mà đi phá giới phạm trai, thường thường che dấu tội ác, không chịu phát lồ sám hối, không chịu cãi dữ làm lành, trở lại luôn luôn mượn đủ lý lẽ, bào chữa cho thuyết của mình, nhưng kết quả không thể nào che dấu nổi tội ác đã tạo, nên phải chịu đủ khổ não đau buồn. Chỉ có những ai mạnh mẽ thừa nhận tội lỗi mà mình đã trót tạo, khẩn thiết phát lồ sám hối tội khiên, mới có thể bước lên đường giải thoát của chư Phật.

This story gives us an example of those who break commandments. People who hide their sins are reluctant to disclose them and repent for their wrong-doings. On the contrary, they try to find all kinds of excuses to justify themselves. But the consequence cannot be hidden that they go to hell to suffer after their death. Only those who firmly confess their faults, repent and correct them, they can be emancipated and follow the path of Buddhas.

 

47) Giả Tiếng Oan Ương—To Pretend To Crow Like A Duck

Xưa có một quốc gia đến ngày lễ Khánh tiết các hàng phụ nữ dùng thứ hoa quý đẹp tên là Ưu Bát La giắt lên đầu, làm món đồ trang điểm tuyệt diệu.

Once upon a time, there was a foreign country which during its Religious Day festivals was celebrating all women wore blue lotus flowers as ornament in their hair.

Bấy giờ có một người đàn ông nghèo thương vợ vô cùng; ngày lễ Khánh tiết gần đến, các phụ nữ đều đã dự bị thứ hoa đẹp ấy để điểm trang còn vợ y không có.

At that time, there was a poor man who was concerned on how to obtain such flowers for his wife’s ornament during the festivals.

Chị vợ biết chắc chắn mười phần mất thể diện, than với chồng rằng: “Anh làm thế nào có hoa Ưu-bát-la cho em trang điểm, em mới mãi mãi làm vợ anh, nếu không em xin ly dị”

The woman said to her husband: “If you can get blue lotus flowers for me, I shall remain as your wife. Otherwise, I will walk out on you.”

Anh chồng nghe thế hoảng hốt lo sợ vô cùng, nhưng anh có tài giả tiếng chim oan ương giống hệt. Bấy giờ mới nghĩ rằng: Trong ao vua có rất nhiều hoa Ưu-bát-la, ta tìm cách ăn trộm một ít cành, giả sử rủi ro người giữ ao biết được, ta giả kêu tiếng chim oan ương.”

Upon hearing those words, the husband was extremely terrified and worried. However, he was capable of crowing like a duck. He know in the pond of the royal palace, there are a lot of blue lotus flowers. He tried to find way to steal flowers from the royal palace. In case he is caught, he can pretend to crow like a duck to escape.”

Nghĩ thế rồi anh ta đi đến ao vua trộm hoa. Đương khi thò tay bẻ, làm mặt nước dao động rung rinh, người giữ ao hay được hỏi rằng: “Ai trong ao đó?”

He then entered the royal palace and went to the pond to steal some blue lotus flower. Once he plucked a flower he caused some noise in the water, the guard asked: “Who is in the pond?”

Anh ta kinh hoảng bối rối quên giả kêu tiếng oan ương, bèn vụt miệng nói: “Ta là chim oan ương.”

He felt so terrified that he forgot how to crow like a duck. With a slip of the tongue, he replied: “I am a duck.”

Người giữ ao nghe biết tiếng người bèn đến ao bắt anh ta giải đến vua trị tội.

The guard came to arrest him and took him to the king for punishment.

Trong khi đi đường anh ta giả kêu tiếng chim oan ương in hệt không khác. Người giữ ao cười nhạt nói rằng: “Hồi nãy không giả kêu, bây giờ mới giả kêu chẳng là vô ích?”

On the way, he tried to crow again and his sound at that time was exactly like one of the duck. The guard said: “You didn’t crow properly before, what’s the use of doing it now?”

Chuyện nầy tỷ dụ phàm muốn làm việc gì phải làm ngay cho kịp thời, không để chuyện đáng làm hôm nay dần dà đến ngày mai ngày mốt; đến khi thời cơ thuận tiện qua rồi, hối hả làm cũng không kịp. Có một ít người trọn đời làm ác không bao giờ tự biết lỗi mình, đến khi sắp chết mới tỉnh ngộ ăn năn làm lành lánh dữ, nhưng than ôi có kịp đâu nào! Đành phải tùy nghiệp thọ ác báo. Họ cũng giống như người đàn ông trong truyện nầy vậy!

This story gives us an example about people who want to do good deeds, should do immediately and timely. Don’t postpone what should be done today until tomorrow. Once the chance goes by, it’s too late no matter how much they are hurried. There are some people who do all evil deeds in their lives and never feel repentent. Once come near to death, they say: “From now on, I shall start to do good deeds.” But it’s too late! They are just like the man in this story!

 

48) Chó Và Cây—Dog And Tree 

Xưa có một con chó ngủ dưới gốc cây, thình lình có một trận gió thổi đến, cành cây gãy rớt trên lưng. Nó hoảng kinh chạy lại một chỗ trống dừng lại nghỉ, mắt vẫn nhắm, không thấy nhánh cây do đâu mà gãy đập vào lưng nó, cũng không trở lại xem bụi cây nọ.

Once upon a time, there was a dog which stood under a tree. Suddenly there was a gust of wind which caused a twig to fall down its back. It was so terrified and ran away from the tree. Soon after it went to an open space and would not want to return even when the night fell.

Đến chiều nó vẫn còn ở đó nghỉ ngơi. Nhưng một lúc sau nó mở mắt ra ngó tứ phía, thấy xa xa có một trận gió thổi qua các hàng cây, làm cho nhánh lá không ngừng chuyển động.

Later, when it saw the branches and the leaves of the big tree wavering up and down in the wind.

Nó tự nói một mình: “Cây gọi ta trở về chỗ cũ.”

It said to itself: “The tree must be calling me back.”

Thế rồi nó bon bon chạy về dưới cốc cây xưa.

Then it went back under the big tree where it had got hit earlier.

Chuyện nầy tỷ dụ người tu học Phật pháp, chí nguyện phải kiên quyết, không đổi dời, không nên vì sư trưởng la rầy quở trách, liền muốn bỏ đi. Trong thời gian lìa thầy cách bạn gặp nhiều nghịch cảnh khổ tâm, rồi ăn năn hối hận muốn trở về thân cận sư trưởng.

This story gives us an example of someone who wants to become a monk, he has chances to approach a tutor from whom he runs away at his first slight rebuke. Afterwards, he gets into a lot of trouble when he meets more friends who have adverse influence over him. Only then does he begin to think of returning to his first tutor.

Đi đi lại lại luống phí thời gian, thật là hành động sai lầm đáng thương xót.

It is indeed stupid of his coming and going like that because it is only a waste of time.

 

49) Bàn Luận Tóc Tiên—Argument On The Hair Of A Spirit

Xưa có hai đứa nhỏ bơi lội tại bờ sông, chúng nó vớt được một nhúm lông trên mặt nước. Bấy giờ chúng tranh luận với nhau. Một đứa nói râu của Tiên, một đứa nói lông cọp, mỗi đứa đều cho lý lẽ của mình là đúng hơn, mỗi đứa đều có lý do xác đáng, không đứa nào chịu nhường.

Once upon a time, there were two boys who swam in in a river where they pulled out of the water a bundle of hair. At that time they argued. One said that it was the beard of some spirit, whereas the other said it was the bear’s hair. They argued without a right answer.

Bấy giờ có một vị Tiên từ bờ sông đi lại, chúng nó bèn đến thỉnh cầu phán đoán dùm. Vị Tiên không trả lời ngay câu hỏi của chúng, mà thò tay trong đãy lấy ra một năm hột vừng và gạo bỏ vào miệng nhai ngấu một hồi, nhổ ra trên bàn tay trắng nõn, đưa cho chúng xem và nói: “Này các em, vật gì trong tay ta thật giống phân con chim sẻ.”

At that time there was an imortal being nearby. They approached him and asked him to help settle the argument. He did not say anything, but put some rice and sesame seeds into his mouth and chewed for a while, he then spat them into his hand and asked the two boys: “What I have got here seems to me a sparrow’s excrement.”

Hai đứa nhỏ chẳng hiểu gì vì vị Tiên đáp không đúng lời chúng hỏi.

It is known his answer was beyond the question which was put to him.

Chuyện nầy tỷ dụ có người thuyết pháp ưa nói suông, viễn vông mơ hồ không rõ rệt, còn chánh lý thì không chịu thuyết trình, đối với người đã không lợi ích, mà tự mình chỉ luống nhọc tinh thần. Tình trạng tổn hại người ấy cùng với vị Tiên đáp không trúng đề, đều là chuyện đáng chê cười cả.

This story gives us an example of those who preach with empty words. They facetiously discuss the teachings of Buddhism; they don’t give the answer to the right doctrine, just like the imortal being not answering the question, they are deserved to be laughed at.

50) Sửa Lưng Gù—To Cure A Hunchback

Xưa có một người lưng gù, mời lương y điều trị. Lương y bèn dùng một ít sữa thoa trên lưng, rồi để người kia ở giữa hai tấm ván trên thềm nhà, dùng hết sức lực ép chặt lại, khiến cho bằng thẳng như người thường. Người ấy đau đớn không thể tưởng tượng và hai tròng con mắt đều lọt ra ngoài, rốt cuộc lưng gù vẫn không trị được.

Once upon a time, there was a hunchbacked man. He went to see a doctor for treatment. The doctor treated him first with ointment smeared on his back, then placed him between two wooden planks (boards), then the doctor squeezed the wooden planks so hard the hunchback’s eyes popped out, but the humpback was still there.

Chuyện nầy tỷ dụ có người muốn tu phước làm lành, làm việc bố thí, lại dùng những thủ đoạn gian tham phi pháp, tranh đoạt một cách khéo léo, tranh thủ tiền tài không chánh đáng, đem ra thọ dụng: xây tháp, cất chùa, bố thí, cúng Tăng và lên tượng Phật. Kẻ ấy cũng như vị lương y đem hai tấm ván ép lưng gù, mong chữa trị cho ngay thẳng và làm thế cũng tạo nên nghiệp ác trầm luân, tăng gia khổ não, không thể viên thành công đức bố thí phần nào. Ngày nọ họ sẽ cùng nhau đi về địa ngục.

This story gives us an example some people who want to perform good deeds, but utilizing dishonest

Money to give alms, to build temples and stupas, or to make offerings to the monks and nuns. These people are just like the doctor who made the hunchback’s eyes popped out. One day they wil go to hell.

 

51) Người Tớ Gái Và Năm Ông Chủ—A Maid And Her Five Masters

Xưa có năm người chung tiền lại mướn một tên tớ gái. Một trong năm người bảo tên tớ gái rằng: “Con hãy giặt quần áo cho chủ.”

Once upon a time, there were five man who together bought a maid and said to her: “Get my clothes washed.”

Bốn người kia cũng bảo người tớ gái giặt quần áo cho mình. Năm người đều bảo giặt một lượt, khiến tên tớ gái vô cùng khó khăn, không có phương pháp gì để đối phó. Cô ta thầm nghĩ rằng: “Ta nên giặt cho một người trước đã, rồi sau mới giặt cho người thứ hai.”

The other four men also told the maid to do the same thing at the same time. The maid faced a tremendously difficult problem. She said to herself: “I had better wash for one’s after the others’.”

Bấy giờ cô đem quần áo của một người giặt trước, người thứ hai thấy thế nổi giận đùng đùng: “Chúng ta đồng xuất tiền ra mướn mày, tại sao mày chỉ giặt riêng cho một mình người đó?”

At that time the maid wahsed for the one who gave her clothes first, but the second man angrily said: “I have bought you together with others, how can you wash for him first?”

Y liền đánh tên tớ gái mười roi. Tên tớ gái chỉ giặt trước cho một người chủ, mà bốn người chủ kia đều nổi cơn thịnh nộ đối với cô ta, và đều đánh cô ta mười roi đích đáng.

He them whipped the maid ten strokes. Other men also whipped her ten strokes.

Thương thay cô tớ gái vô cớ chịu đòn.

What a pity maid who suffered unjust punishment!

Chuyện này tỷ dụ về việc y theo kinh Phật nói: Thân đây do nhân duyên phiền não hợp thành. Vì vậy thân nầy không khỏi hằng chịu sanh, già, bệnh, chết ép bức, không thể tự thoát ly; cũng như tên tớ gái bị năm người chủ đánh không khác.

This story shows us Buddhist teaching about the five components of human bodies which are always the sources of annoyances. They whip the sentient beings with birth, old age, sickness and death just the same as the five masters whipped the maid unjustly.

 

52) Trò Vui Giả Dối—A Transient Rejoicing

Xưa có một nhà âm nhạc trứ danh, được vua thỉnh vào cung diễn tấu và hứa trả một ngàn tiền vàng.

Once upon a time, there was a musician who was invited to come to the royal palace to play in the presence of the king who had promised to pay him one thousand coins.

Chừng diễn tấu xong suôi, vua không chịu trả tiền. Nhà âm nhạc theo đòi mãi, mà vua quyết tâm không đưa, lại nói: “Ngươi tấu nhạc cho ta nghe, chẳng qua khiến cho ta thưởng thức một trò vui luống dối. Ta hứa trả tiền cũng chỉ là muốn cho ngươi luống vui mừng mà thôi.”

After the performance, he asked the king for the money, the king refused to give him money and said: “The music you performed doesn’t make me merry for a long time. Therefore, my promise to pay you with the money is only my intention to please you just for a while.”

Chuyện này tỷ dụ về những điều thế gian và cõi Trời cho là vui, kỳ thật đều là giả dối. Ở trong cuộc đời vô thường huyễn hóa, sanh diệt biến thiên, không có một phút giây dừng nghỉ, như trăng dưới nước, như bóng trong gương, làm sao tìm được sự an vui chơn thường vĩnh viễn.

This story teaches us that there is little pleasure in human lives and in Heaven. Owing to the impermanence and destruction, pleasures do not last long. They are just like the reflection of the moon in the water, the image in the mirror, or the music giving in this story, only a transient rejoicing.

 

53) Lão Sư Bị Hành Hạ—The Master’s Aching Legs

Xưa có một lão sư có hai người đệ tử theo hầu, vì chân ông có bịnh không duỗi ra được, thường thường chống nạng đi, ông nhờ hai người đệ tử đấm bóp, mỗi người một chân.

Once upon a time, there was a master who had two disciples who followed to help him. He had aching legs so each disciple had to massage continuously each of his two legs.

Không may là hai người đệ tử ấy thường ngày không hòa thuận với nhau. Người nào cũng nói: “Không phải ta chán ghét ngươi, mà chính ngươi chán ghét ta.”

Unfortunately, the two disciples always disliked each other. One said: “It’s not because I dislike you, but because you dislike me.” The other said the same thing.

Hai người coi nhau như oan gia nghiệp báo.

They considered as deadly enemies.

Hôm nọ, một người có việc đi nơi khác, người ở lại nhà bèn dùng đá đập gãy cái chân lão sư mà người đệ tử đi vắng thường ngày xoa bóp. Khi người kia trở về, thấy vậy phẩn nộ vô cùng, định tâm báo thù, lập tức dùng đá đập gãy cái chân còn lại của lão sư mà người học trò ở nhà thường đấm bóp.

When one left town for some other affairs, the other broke the leg that the first one had massaged with a stone. The former got back was so angry at the latter’s doings, he broke the other leg that the latter had massaged.

Chuyện nầy tỷ dụ về nguời tu học Phật pháp thường có tình trạng nầy: Phái Đại Thừa bài xích phái Tiểu Thừa, hoặc giả Tiểu Thừa chê bai Đại Thừa, hoặc tôn phái nọ vô cớ phản đối tôn phái kia. Phật tử tranh chấp như thế, chính là tự tay mình đem kinh giáo của Phật hủy diệt.

This story gives us an example of the Buddhist disciples in both Mahayana and Hinayana who criticize one another. Therefore, these two schools’ scriptures of the Great Saint, run risk to be both vanishing.

 

54) Đầu Rắn Và Đuôi Rắn Tranh Cãi—The Snake’s Argument

Một hôm đầu rắn và đuôi rắn thường hay tranh chấp lẫn nhau.

Once upon a time, there was a snake whose tail and head always argued.

Một hôm đuôi rắn nói: “Hôm nay để ta đi trước.”

One day the tail argued: “I should lead the way.”

Đầu rắn trả lời: “Thường thường ta đi trước, tại sao nay ngươi đòi đi ngược như vậy?”

The head replied: “I am used to leading, why do you want to change positions?”

Đầu rắn và đuôi rắn đều nhận thuyết của mình có lý hơn, tranh chấp với nhau mãi. Rốt cuộc đầu rắn chuyển mình đi trước, đuôi rắn không chịu đi, bèn chống lại bằng cách quấn chặt vào thân cây không thả, đầu rắn đi không được, đành phải nhường cho đuôi rắn đi trước. Vì đuôi rắn không có mắt nên chạy lủi vào hầm lửa bên đường, làm cho toàn thân rắn đều bị cháy thiêu trong lửa.

Both the tail and the head maintained its reason to be right. The head began to move, the tail was unwilling to move and resisted by knotting itself around a tree. The head gave in and let the tail to lead. When the tail led, the snake fell into a burning pit and was burnt to death.

Chuyện này tỷ dụ về thầy trò phải kính mến lẫn nhau. Có một số người đệ tử chê thầy già cả lẫn lộn, muốn giành quyền lãnh đạo của thầy, không tôn kính bực sư trưởng. Nhưng vì đệ tử tuổi còn thơ, không có kinh nghiệm, không tôn trọng kỹ luật, quy điều, ra làm việc thường hay lầm lạc, thường bị thất bại nặng nề. Cuối cùng họ phải chịu đọa vào địa ngục.

This story gives us an example of disciples who have a fancy that the young should lead the way, as they think teachers are too old to lead. Due to their youthful immaturity, they often break commandments without being aware of it. Eventually they end up dragging down to hell.

 

55) Cạo Râu Vua—To Be A King’s Barber

Xưa có một ông vua có người hầu cận thân tín, người hầu cận ấy bình nhật rất trung thành, rất được vua thương yêu và tín nhiệm. Có lần vua đem quân giao chiến với nước ngoài, bị sa vào vòng vây của quân địch rất nguy hiểm. Người hầu cận không đoái hoài thân mạng, can đảm nhảy vào vòng giải vây và bảo vệ cho vua được an toàn, do đó vua rất cảm phục.

Once upon a time, there was a king’s attendant whom the king loved and trusted. There was a time when the king was at war with a foreign country and was surrounded by the enemies. The attendant risked his life to save the king at the battlefield. The king was so grateful and held in high respect for the attendant.

Bấy giờ vua mới hỏi rằng: “Hiền khanh muốn cái chi trẫm đều ban cho cả.”

At that time the king told the attendant: “Whatever you want shall be granted.”

Người hầu cận ấy trả lời: “Hạ thần không yêu cầu chi hết, chỉ xin cạo râu vua.”

The attendant replied: “I don’t have any request. I only wish that your Majesty allows me to shave you whenever you need a shave.”

Vua cười trả lời: “Hiền khanh muốn vậy, trẫm rất bằng lòng để hiền khanh mãn nguyện.”

The king said: “If that is what you wish to do, I will grant it to you.”

Sau đó, mọi người nghe được việc ấy, bèn chê cười anh ta là đồ ngu si. Phải chi yêu cầu vua cho nửa giang sơn gấm vóc để cai trị, hoặc giả một chức vị thủ tướng hay bộ trưởng, chắc chắn vua sẽ ưng thuận. Tại sao không yêu cầu những điều cần thiết ấy, mà chỉ xin được cạo râu vua, quả thật là đại ngu ngốc.

Later, everybody laughed at such a stupid man. It would be so much better for him to ask for half a country or to become prime minister, or minister of State, etc, the king will surely grant. Only a stupid man requests such a mean profession.

Chuyện này tỷ dụ về việc được thân người rất khó, nghe được Phật pháp lại khó hơn. Chúng ta đã diễm phúc có được thân người, lại được nghe Phật pháp, đầy đủ hai nhân duyên khó được rồi, giống như rùa mù ngàn năm mới tìm được bọng cây trên biển cả. Đâu nên dùng tâm chí nhỏ hẹp, chỉ vâng giữ chút ít giới luật, liền cho là mình đã đầy đủ hoàn toàn, không cầu tấn tới, không cầu diệu pháp Niết bàn. Ngược lại còn tự mãn với những lợi lạc thế gian để rồi cuối cùng sa vào ác nghiệp như người hầu cận xin được cạo râu vua đều là hạng đáng chê cười.

Our human bodies are difficult to be acquired, Buddha’s teachings are scarce to be heard. We have our human bodies, and have opportunities to hear the Buddha’s teachings. Fortunately enough, these two difficulties are overcome. It is like a blind turtle’s trouble in finding a log hole floating at the surface of the water. We should not be self-complacent with our shallow mind and few commandments are observed without any ambition of ever attaining Nirvana, the perfect enlightenment. On the contrary, they find themselves contented with worldly gain with no further improvement and eventually end up doing evil deeds just like the man in this story.

 

56) Cho Cái Không Có—To Give Nothing

Thuở xưa có hai người đi đường, thấy một người đẩy chiếc xe đầy cây vừng sống, bị sa vào vũng bùn không thể kéo ra. Bấy giờ người kéo xe yêu cầu hai người kia rằng: “Các bạn làm ơn kéo hộ tôi chiếc xe nầy lên khỏi vũng bùn.”

Once upon a time, there were two men traveling together saw a countryman trying in vain to pull a chariot loaded with sesame out of a muddy hole on the road. The coutryman said to the two travelers: “Please give me a hand.”

Hai người đồng hỏi: “Chúng tôi kéo hộ xe cho bạn, bạn sẽ đền ơn cho chúng tôi bằng thứ gì?”

The two travelers replied: “What are our rewards?”

Người đẩy xe trả lời: “Không có vật gì để đền ơn các bạn cả.”

The charioteer said: “Nothing.”

Bấy giờ thay vì tiếp tục đòi phần thưởng, hai người xúm xích lại kéo hộ chiếc xe ra khỏi bùn. Sau khi xong, họ theo đòi người đẩy xe đền ơn: “Hãy đem cái ‘không có’ cho chúng tôi đi.”

In spite of insisting for rewards, the two travelers came to help get the chariot out of the muddy hole. After the work done they demanded the charioteer: “Now give us something.”

Người đẩy xe nói: “Không có gì hết.”

The charioteer replied: “I will give you nothing.”

Một trong hai người nói: “Hắn không muốn cho mình cái gì cả. Buồn tức để làm gì?”

One of them said: “He doesn’t want to give us anything. It’s no use to get upset.”

Người kia bướng bỉnh yêu cầu: “Hãy đem cái ‘không có’ cho chúng tôi đi. Tôi muốn lấy cái ‘không’ ấy tuy tôi không biết cái ‘không có’ ra làm sao cả, nhưng phải có một cái ‘không có’ chứ!”

The other one said: “He said he would give us nothing. I would like to get that ‘nothing’ even though I don’t know what is that ‘nothing,’ but there must be a so-called ‘nothing!’”

Người kia nói thế rồi chìa tay ra mãi, để đợi cầm lấy cái ‘không có’ chứ không chịu co tay vào. Người kéo xe bối rối không biết làm thế nào để giải quyết.

After saying, that man stretched out his hand waiting for the charioteer to give him the so-called ‘nothing.’ The charioteer was embarrassed and did not know what to do.

Trong lúc ấy , một trong hai người hiểu ngay lẽ thật, vừa cười vừa nói với người bạn rằng: “Thôi chúng ta nên đi, bất tất phải nhiều lời qua lại. Khi người đẩy xe nói ‘Không có chi hết’ chính là đã ban cho chúng ta cái không có rồi.”

Whereas the other understood the truth, he smiled and said to his friend: “We’d better go, not to stay and argue in vain. When the charioteer says ‘nothing,’ he already gave us the so-called ‘nothing.’”

Chuyện nầy tỷ dụ trong cảnh giới “không vô” nói không có chi hết, có người trở lại chấp cái “có” và cái “không.” Nếu chúng ta nhận biết vạn hữu không có thực thể, tức là chúng ta đã hiểu được tánh không trong nhà Phật.

This story tells us about the world of formlessness. When we say “nothing at all,” someone will argue on “existence” and “non-existence.” If we realize that everything has no reality of its own, we then realize the true emptiness in Buddhism.

 

57) Bị Đạp Rụng Răng—Treading On An Elder’s Mouth

Xưa có một phú ông rất giàu có, xung quanh có rất nhiều người hầu hạ cung kính; trước mặt họ thường khen ngợi ca tụng ông. Phú ông có bệnh thường khạc đàm, mỗi lần khạc ra, thì bao nhiêu là người tranh nhau đạp lên đàm dãi ấy.

Once upon a time, there was an extremely wealthy elder, whose attendants were eager to please him by paying all kinds of homage. When he spat, the attendants rubbed it with their feet.

Trong đó có một người thường đến sau, không đạp được lên đàm của phú ông đã nhổ, trong tâm rất buồn rầu, tự nghĩ: “Giả sử đợi đàm nhổ ra trên đất rồi mới đạp lên, thì ta không đạp được. Chi bằng khi phú ông sắp nhổ đàm ta đạp trước.”

Among them was this stupid man who said to himself: “When he spits on the ground, others rub it with their feet. Now I am going to be the first one to render the service of rubbing it when he spits next time.”

Sau khi quyết tâm như vậy rồi, chờ đến lúc phú ông vừa tằng hắng một tiếng, chính là sắp khạc đàm, y bèn vội xô mọi người, lấn vào đạp trên mặt phú ông một cái đích đáng. Y dùng sức quá mạnh lên, khiến cho phú ông bị rụng răng, sứt môi, méo miệng.

After deciding this, so when the elder was about to cough and spit out, the man kicked up his foot and trod on the elder’s mouth. He broke the old man’s lips and teeth.

Phú ông quá đau đớn, buồn rầu bèn hỏi: “Tại sao ngươi nỡ đạp sứt môi ta?”

The elderly man said to the stupid man: “What did you do that for?”

Người kia trả lời: “Tôi mến ông lắm, tưởng sẽ đạp lên đàm của ông, nhưng mỗi lần tôi muốn đạp, thì người khác lại tranh, xô tôi ra; vì thế hôm nay tôi đạp trước trên mặt ông khi đàm sắp ra đến miệng.”

The stupid man replied: “Though I would like to serve you, I have always fallen behind others. So I thought by kicking up my foot when you were about to spit out from your mouth, I would be the first to please you.”

Phú ông nghe nói vừa tức giận vừa tức cười.

Upon hearing those words, the elderly man felt angry, but also funny at the same time.

Chuyện nầy tỷ dụ vô luận làm một việc gì, cần phải đợi thời cơ. Thời cơ chưa đến dù miễn cưỡng làm, cũng chẳng thành công, trở lại sanh nhiều khổ não. Vì thế mỗi khi muốn làm việc chi cần phải suy nghĩ và quan sát cho kỹ càng, có hợp thời hay không rồi hãy làm, thì dễ thành công hơn.

This story teaches us a lesson of timing and logic. People have to pick the right time to do the right thing. They will get into trouble otherwise, even using possible means to achieve a purpose. Therefore, they should know when it is right or wrong time.

 

58) Chia Của—Division Of Family Property

Xưa trong nước Ma La có một người giòng Sát-đế-lợi mắc bệnh hiểm nghèo, biết mình sắp chết, bèn gọi hai đứa con lại trối trăn: “Sau khi cha chết, các con đem tài sản của cha chia với nhau cho đồng đều.”

Once upon a time, there was a Ksatriya of the Makara Kingdom who felt seriously ill, and was aware of the fatal and final hours of his lifetime. He ordered his two sons to come to him and told them: “After my death, divide between the two of you evenly my properties and money.”

Chẳng bao lâu người cha chết. Hai đứa con y theo lời di chúc của cha, đem tài sản chia làm hai phần bằng nhau. Nhưng chia đi chia lại hoài cũng không đều được. Người anh nói phần của em nhiều, người em nói anh chia không đều.

Soon after his death, the two sons followed their father’s will. But the elder brother complained against the younger of an unfairness in their shares.

Hai anh em tranh chấp mãi không thôi, mới đến nhờ một ông lão, nhờ giải phân; ông lão bảo hai anh em nọ: “Ta có một biện pháp, khiến anh em được vừa lòng: đem mỗi món đồ cắt ra làm đôi, mỗi người một nửa, như thế há không đồng đều ư?”

The two brothers kept arguing about their unfair shares. The asked an old man to help. The old man said: “Let me teach you how to divide equally your father’s fortune.” How?, The old man went on: “Cut everything into two parts euqally.”

Hai anh em nghe rồi đều đồng ý, bèn đem quần áo mỗi cái ra cắt làm hai, lại đem nào nồi, bình, chén bát và tất cả các đồ đạt như: bàn, ghế, chiếu, giường, bất luận thứ chi đều chia làm hai phần cả, thậm chí tiền bạc cũng chặt làm đôi. Làm cho tất cả đồ đạt, tiền của trong nhà trở thành đồ bỏ.

Hearing those words, the two brothers agreed: “They cut all the valuable garments into two parts. Then break every thing else into two equal parts, such as tray, bottle, bowl, dish, money, and so on.

Chuyện nầy tỷ dụ về sự cao tuyệt của Phật pháp. Đối với thuyết pháp đều có cơ nghi và nguyên tắc, có môn bình đẳng, có môn sai biệt, đều là tùy nghi vận dụng cho hợp thời, không phải như bọn ngoại đạo ngu si, cho chỗ ức kiến của mình là phải, chấp chặt một pháp cho là hoàn toàn . Kết quả là Chánh pháp rất hoàn hảo vào trong tay bọn họ liền bị hủy hoại trộn pha trở thành tà pháp vô ích cũng giống như lời khuyên của kẻ ngu si kia dành cho hai anh em chia của, đem cắt tất cả ra làm đôi, để rồi không còn giá trị gì cả.

This story gives us a lesson of the supreme Buddhist dharma. The Buddha’s preachings are dependent on the sentient beings’ levels. Sometimes the Buddha teaches about equality; sometimes he teaches about the differences. On the contrary, the heretics use one sided method of separative answer to all questions. That is why even the Perfectly Correct Dharma destroyed in the hands of the heretics just like the stupid man giving advice to the two sons to divide all properties and money into two parts to make them useless and valueless.

 

59) Xem Làm Bình—Watching Making Pottery

Xưa có hai người cùng đi dự hội nghị, đi giữa đường thấy người thợ đồ sứ đang làm bình sành, làm rất khéo, hai người bèn đứng lại xem. Sau đó một trong hai người, biết mình xem đã lâu lắm, lật đật đi đến hội nghị cho kịp giờ. Trong hội nghị có đãi tiệc lớn và có tặng phẩm quý giá vô cùng.

Once upon a time, there were two men who went to a conference. On the way they passed by a pottery manufacture, they stopped by to watch urn making. One then left to make sure that he could arrive at the conference on time. At the conference he received excellent food and got precious teachings as well.

Còn người kia cứ đứng yên xem làm bình và tự nghĩ: “Ta xem làm xong một cái bình rồi hãy đi.”

The other stayed on watching, he said: “I will get a good look at how urns are made.”

Nhưng thợ đồ sứ làm xong cái nọ lại tiếp cái kia, người kia cứ đứng xem từng cái một cho đến chiều tối mà vẫn còn ở đó xem, không đi hội nghị được, bụng lại đói như cào, rốt cuộc không được việc gì cả.

But the potters made one urn after the other and the other man styed until the sun set without realizing how hungry he was really was or how chilly it had gotten.

Chuyện nầy tỷ dụ thế nhân thường bị việc đời ràng buộc, luống qua ngày giờ quý báu của kiếp người. Đối với vấn đề giải thoát sanh tử và chứng ngộ Phật thừa, không chịu siêng năng tinh tấn lý hội tu học, cứ dần dà qua ngày, cuối cùng đành chịu trầm luân nơi bể khổ! Vì thế Phật tử nên luôn nhớ rằng Pháp Vũ của Đức Phật tư nhuận chúng sanh mọi loài ngoại trừ những kẻ xem thường và khinh rẻ nó. Chúng sanh không ý thức đến cái chết có thể đến bất cứ lúc nào, vì mọi sự mọi vật đều thay đổi, đôi khi bất thình lình nữa là khác. Tuy nhiên, họ cố tưởng thân nầy thường hằng. Chính vì vậy mà họ phế bỏ chánh pháp, mà chỉ chăm chú vào những chuyện thế gian tầm thường giống như kẻ ngu mãi mê xem người làm đồ sứ vậy trong truyện nầy vây.

This story gives us an example of those people who were always bound to the worldly affairs, waste their precious human lives. As for deliverance and enlightenment, they spend no time nor zealous efforts. They let time passes by for nothing, and eventually they remain in misery.

Buddhists should always remember that the rain of Buddhist teachings fertilizes all beings except for those who stick to trifles. Sentient beings are always unconscious of the death that could come any time because all things are subject to change, sometimes unexpectedly. However, they think that their bodies will last forever. That’s why they ignore the right doctrine and look at the trifles of urn making just as the stupid man in this story.

 

60) Thấy Vàng Dưới Nước—Seeing The Shadow Of Gold At The Bottom Of A Pond

Xưa có một người chạy đến bờ ao, xem thấy dưới đáy ao có miếng vàng lấp lánh, bèn lội xuống nước để tìm vàng, mò tìm mãi không có mà thân thể mỏi mệt vô cùng. Y lên bờ ngồi nghỉ. Một hồi nước đứng lặng trong, y dòm xuống nước lại thấy vàng lấp lánh. Y bèn lội xuống nước tìm lại, tìm mãi khắp ao mà vẫn không có chi. Bấy giờ ngồi trở lại nhìn xuống ao với một vẻ thèm thuồng.

Once upon a time, there was a man who went to a large pond where he thought he had seen the shadow of pure gold at the bottom of water. He jumped into the water to touch the bottom to search for the gold. A few moment later he felt tired, he went ashore and got out of the pond. As soon as he got out of the pond, the water became clear and the golden shadow appeared again. He then threw himself in the water once again to do more searching. However, he still found nothing. He then got out of the pond, sat on the bank and watched the water.

Sau đó người cha đi tìm thấy y đang ngồi nơi đấy với vẻ mặt ngơ ngác bơ phờ, ông hỏi y đang làm gì đó.

At this time, the father came looking for him. Seeing his stupified state, his father asked: “What have you been doing to get so tired?”

Y trả lời: “Con thấy có vàng dưới nước; con xuống tìm đã hai lần mà không được chi, chỉ toàn là bùn. Giờ đây thân con mỏi mệt quá không thể chịu được.”

The son replied: “There is pure gold under the water. I have tried to search for it twice without any success. There is only mud and mud. Now my body gets so tired.”

Người cha đến bờ ao dòm xuống nước xem cũng thấy cái bóng vàng . Tuy nhiên, khi cố nhìn kỹ ông mới biết rõ đó là cái bóng của miếng vàng, còn miếng vàng nhất định phải ở trên cây gần đấy.

The father came close to the bank to look, he could also see the shadow of pure gold in the water. However, when he looked closer, he realized that it was the shadow of a pure gold which was in the tree. What was in the water was a mere reflection.

Ông bảo con: “Con leo lên cây tìm vàng thử!”

He then told his son: “Why don’t you climb up the tree to try to find it?”

Người con không hiểu nên hỏi cha rằng: “Rõ ràng ở dưới nước, tại sao lại tìm trên cây?”

The son did not understand what the father said, he said: “You see, clearly the pure gold is in the water. Why do we have to search for it up on the tree?”

Người cha nói: “Trong nước chỉ có cái bóng vàng, còn vàng nhất định ở trên cây mới phải. Con lên cây tìm đi, có lẽ do chim ngậm để lại trên ấy.”

The father said: “What you see in the water is only a reflection of the pure gold, the real pure gold must be on the tree. Climb up the tree to search for it. Some bird may brought it to the tree.”

Y nghe lời cha leo lên cây tìm kiếm, quả nhiên có một miếng vàng mắc trên đó.

Following his father’s advice, the son climed up the tree and found the pure gold.

Chuyện nầy tỷ dụ về chúng phàm phu đều ở trong thế pháp hư vọng không vững bền, như hoa trong gương, trăng dưới nước, đem chỗ kiến thức sai lầm cho là chơn thật. Vọng chấp có ngã chơn thường còn, không biết trở lại cầu nơi bản tâm minh tính, cứ mãi theo cảnh lăn trôi, xoay vần trong biển khổ, bỏ gốc theo ngọn, luống nhọc tinh thần mà không ích lợi chi giống như con người ngu si tìm bóng vàng trong nước vậy, làm sao mà thành công cho được!

This story gives us an example of ordinary people in the world. They are ignorant enough to hold on to the thought of ego in the shadow of non-ego, just like the stupid man who desperately searched for the shadow of the pure gold without any success.

 

 61) Tạo Hình Người—Create Human Beings

Giáo đồ Bà-la-Môn thường tuyên truyền với mọi người rằng: “Đại Phạm Thiên Vương là chủ tể tạo ra muôn vật, tất cả muôn vật đều từ kia mà ra.”

Brahmans always say that: “Great Brahma is both father of the world and creator of all things.”

Một trong những đệ tử của Phạm Thiên nói rằng y cũng có khả năng tạo nên vạn vật, ngày nọ tự mình nặn một hình người kỳ dị.

One of the Great Brahma’s disciples once said he also had the power to create things. One day he fabricated a clayed dummy.

Y đem hình người ấy tới hỏi Phạm Thiên: “Thầy xem con tạo hình người nầy nó giống thứ chi?”

He presented the clayed dummy to his Great Brahma and ask: “Master! Look at the clyed dummy that I moulded a moment ago. What does it look like?”

Phạm Thiên đáp: “Một hình kỳ dị, đầu thì to mà cổ lại nhỏ; bàn tay rất lớn và dài mà cánh tay lại rất nhỏ chỉ toàn xương xẩu, bàn chân quá nhỏ mà đôi chân thì quá mập. Nó giống một con quỷ.”

After looking closely, the Great Brahma said: “It is too queer! The man’s head that you have made is too big and the neck too thin. The hands are too long and the arms too small and bony. The feet are too small and the legs are too fat. It looks like a devil.”

Chuyện nầy tỷ dụ về sự rõ ràng của Phật pháp, với lý sự vô ngại viên dung, không đoạn mà cũng không thường. Ngược lại, ngoại đạo nếu không vướng mắc vào đoạn thì cũng thường. Họ lừa đảo thế gian bằng những nghi lễ và hình tượng. Tất cả những điều họ giảng nói tưởng như đúng với Phật pháp mà kỳ thật là sai, trọn thành tà kiến, chấp trước, ngu si, trộm danh dối thế.

Phạm Thiên tạo người chỉ là câu chuyện ngụ ngôn, kỳ thật chúng sanh đều do nhân quả nghiệp lực của mỗi loài gây tạo, chúng sanh và chư pháp đều sanh ra từ luật nhân quả, chứ không phải do Phạm Thiên.

This story gives us an example of the clarity of Buddha’s preachings with perfect explanation of noumena and phenomena. Buddhist theories cling neither to the view of total annihilation nor that of permanence. On the contrary, the heretics do cling to the view of annihilation and performance. They cheat people by performing ceremonies and creating images. Their preachings seem right, but in reality they are all wrong with wrong views, attachments, ignorance and cheating.

The story of a Brahma’s disciple who can create all things is only a fable. In reality, human beings and all other living beings are created by their own deeds resulting from their own karma in accordance with the Law of Cause and Effect, and not by the power of the Great Brahma.

 

62) Ăn Thịt Gà—Eat A Chick

Xưa có một người mắc bệnh trầm trọng, nên y mời một vị lương y danh tiếng đến xem mạch và chẩn đoán.

Once upon a time, there was a man was seriously ill. He invited a famous skillful doctor to to feel the pulse and to diagnose.

Lương y bảo: “Ông nên thường ăn thịt gà giò, bệnh sẽ lần thuyên giảm.”

The doctor told him: “Your sickness would be cured if you would eat chicken everyday.”

Người bệnh nghe theo lời lương y, sai người ra chợ mua một con gà giò về làm thịt. Tuy nhiên, y chỉ ăn một con rồi không ăn nữa. Lương y đến xem mạch lại cho y, hỏi y sau khi ăn gà con luộc, bệnh tình như thế nào?

The patient follow the doctor’s advice and asked someone to go to the market to buy a chicken. However, after finished eating one, the patient did not eat it again. The doctor came to see his pulse again. The doctor asked him: “How do you feel after eating boiled chicken for several days?”

Y trả lời: “Tôi không biết ra sao. Ông bảo tôi ăn vài con gà, nhưng tôi chỉ ăn có một con gà nhỏ, rồi không muốn ăn nữa. Theo tôi tưởng nếm một lần với ăn hoài cũng vậy.”

The patient replied: “I don’t know what has happened! You told me to eat several chicken, but after I ate just one, I don’t eat it again. I think there is no difference between tasting one or tasting so many times”

Lương y nói: “Tại sao ông không ăn nữa? Ông phải ăn luôn mới có thể trị lành, chớ ăn một con làm sao lành được?”

The doctor said: “But why not? How can you expect to be cured with only one chick?”

Chuyện nầy tỷ dụ người tu học Phật pháp phải thường học, học thêm và học mãi mãi; phải tu, tu nhiều và tu mãi mãi. Phải luôn tinh tấn tiến tu mãi mãi. Phật tử nên hiểu tâm họ như nào khi lắng nghe những lời khuyên tuyệt hảo của những lương y như những lời giảng dạy của chư Phật và chư Bồ Tát. Khi vị bác sĩ bảo bệnh nhân ăn gà giò mỗi ngày mới chữa lành bệnh nặng được, cũng giống như chư Phật và chư Bồ Tát khuyên chúng sanh nên mỗi ngày mỗi học tu, chứ không học tu một ngày rồi thôi. Tuy nhiên, phàm phu ngoại đạo, thường chỉ chấp một pháp, hoặc tìm tìm hiểu chút ít rồi thôi, không có tâm bền bỉ, làm sao có thể trị được bệnh độc phiền não ngu si? Hơn nữa, họ lại chấp vào thường kiến, nghĩ rằng chỉ có một tâm thường hằng duy nhất từ quá khứ đến hiện tại và vị lai, chứ không trải qua những thay đổi. Tâm trạng của bệnh nhân chỉ ăn một con gà rồi thôi mà tưởng rằng có thể hết bệnh, giống như người tu lầm lạc tưởng rằng một thời kinh một cử tọa thiền có thể trị được bệnh ngu si phiền não từ vô thỉ của chúng sanh.

This story gives us an advice that as Buddhists, we should always learn, learn more and learn forever; practise, practise more and practise forever. They should understand what the mind means on hearing such wise and skillful doctors as Buddhas-and-Bodhisattvas’ preachings.When the doctor asked the patient to eat more and more chicken everyday would cure his severe sickness, just like the Buddhas and Bodhisattvas advise sentient beings to learn and practice day in and day out, not just to learn and practice for just one day, and then stop. However, the heretics cling to just one view, or carelessly scan these teachings, not persistently study, how can they eradicate afflictions and ignorance? Furthermore, they cling to the view of permanence, thinking that there is only one mind from the past, present and future which does not undergo any change. The emotional state of the patient, thinking his disease can be cured with just eating one chick. This is just like the cultivators, thinking with just one sutra recitation or one period of meditation can cure their illness of ignorance and afflictions.

63) Chạy Trốn—To Run Fleeing

Xưa tại nước Càn Đà Vệ có một đoàn ca kịch, nhân vì trong nước phát sanh nạn đói hiểm nghèo, họ mới chuẩn bị hành lý ra nước ngoài phô diễn. Đường đi phải trải qua hòn núi Bà La Tân, nơi đó có quỷ dữ và quỷ La sát, chúng thường ăn thịt người; nhưng khi họ đến núi thì trời đã tối, không thể lên chợ được, đoàn hát đành phải ngủ lại triền núi gió lạnh đó một đêm.

Once upon a time, there was a group of actors and actresses from Candhara Kingdom, due to a famine, they rambled abroad to give performances. They passed the New Pala Mountain where evil demons and men-eater Raksas resided. When they came there it was dark, they could not reach to the market place, so the group decided to lodge on the moutain slope where it was windy and cold.

Trên núi gió nhiều càng lúc càng lạnh, họ phải nhúm lửa để sưởi ấm, sau đó cả đoàn đều nằm ngủ bên đống lửa. Trong đoàn có một người phát bệnh nóng lạnh vì không chịu được hơi lạnh bên ngoài, bèn lấy một bộ đồ diễn kịch mặc, nhưng lại lấy nhằm bộ đồ diễn lớp quỷ La sát. Rồi y đến ngồi sát bên đống lửa hơ ấm.

In the mountain, it got darker, it more windy and colder, so the group had to sleep around the fire. There was one in the group who was so chilly that he took a performing costume, but he happened to grab a raksa demon’s costume. Then he sat near the fire to get warm.

Sau đó, một người khác trong đoàn thức giấc ngóc đầu dòm thấy người mặc đồ quỷ la sát đang ngồi bên đống lửa, sớn sát không chịu xem kỹ lưỡng, tưởng là quỷ thật đang ngồi rình, lập tức ba chân bốn cẳng cắm đầu chạy một mạch, cả bọn nghe ồn ào đều giật mình thức dậy, không rõ đầu đuôi cũng cắm đầu chạy theo.

After that another actor in the group awoke and saw the man in Raksa demon’s costume sitting near the fire, he fell into panic and ran away without looking closely at the man. In a sudden panic state, the whole group also got up and ran away.

Bấy giờ người mặc đồ quỷ la sát thấy cả đoàn chạy rất nhanh, không hiểu ất giáp gì cũng chạy theo sau lưng họ.

At that time, the men in Raksa costume, not realizing what was happening, followed them.

Trong khi đó, đoàn người càng chạy nhanh hơn, vừa chạy vừa nhìn lại sau lưng thấy quỷ đang đuổi theo rất gấp, quá kinh hoảng, họ bèn gắng hết sức, không quản chông gai đá sạn, chẳng kể đồi núi, suối sông mương lạch, họ chạy trối chết. Sau một lúc lâu thì thân thể mọi người đều bị thương, và tinh thần tán loạn.

Meanwhile, the group kept running faster and faster, they ran and looked behind to find that the man in raksa clothes was still behind them. They tried harder to cross rivers and hills; they jumped into ditches and gullies. After a long period of time, all got wounded and they suffered great fear.

Chạy mãi đến sáng, nhìn kỹ người chạy theo sau lưng là người trong đoàn mặc đồ diễn la sát, chứ không phải là la sát thật. Cả đoàn mới hoàn hồn đồng dừng chân lại.

They kep running until early in the morning when they realized that the man followed them was really one of the group who wore Raksa clothes, not a demon

Chuyện nầy tỷ dụ chúng sanh đang sống giữa những đói khát bất hạnh, thường ở trong vòng phiền não ràng buộc, trong rừng ngã kiến mê muội. Do đó họ muốn đi tìm Niết bàn với bản tâm thanh tịnh như đoàn hát đi lưu diễn xứ ngoài.

This story gives us an example of common people who are in the midst of the misfortune of famine, they always bond to the wrong view of ego and ignorance. Thus they want to seek for the Buddha’s teachings of realities of Nirvana with personality purity, just like the group of actors which went abroad to give performances.

Tuy nhiên, họ vẫn chấp trước bản ngã, chỉ là ngũ uẩn không hơn không kém, được vọng khởi bởi vô minh, như đoàn diễn viên thấy người mà tưởng quỷ. Thế rồi họ cứ lưu chuyển trong sanh tử, hằng chịu sự khổ não sợ sệt vô cùng trong ba đường dữ, cũng như bị rơi vào các đường dữ như đoàn diễn viên lúc chạy đã rơi vào hầm hố, sông lạch, núi đồi vậy.

However, they still cling to their egos which are nothing more than five aggregates of a human being and which has been raised by ignorance, just like the group of actors mistakenly taken the man for Raksa. Because of this they are flowing back again and again through transmigration; they continue to suffer in the three evil paths just like the group of actors who fell into the rivers and ditches.

Nếu như có thể phá trừ được vô minh, nhổ tận gốc phiền não, cũng như vượt qua mọi tà kiến và ngã kiến mê lầm, thì đêm dài luân hồi sanh tử chấm dứt, lập tức trí huệ Bồ đề hiển hiện, cũng giống như khi trời rạng sáng thì cả đoàn hát đều nhận ra người đàn ông theo sau mình không phải là quỷ.

If they can destroy ignorance and eradicate all afflictions and overcome wrong views as well as attachment to ego, the night of transmigration is ended and the prajna wisdom naturally appears once again, just like when the day-break, the whole group of actors realized that the man followed them was not a Raksa.

 

64) Quỷ Trong Nhà Cũ—An Evil Demon In The Old House

Xưa có một cái nhà cũ, không người ở đã lâu, thiên hạ đồn đãi có quỷ dữ ở trong ấy, ai nấy đều rất kinh sợ không dám vào đó ngủ.

Once upon a time, there was an old house, where the rumors spreaded that the house was frequently haunted by an evil demon. People were so frightened that no one would dare to be in it.

Bấy giờ có một người tự cho mình rất can đảm, tuyên bố với mọi người rằng: “Tôi không sợ gì cả, chiều nay tôi sẽ vào đó cho mà coi! Đến chiều quả thật người ấy đi vào đó ngủ.”

At that time, there was a man who claimed himself dauntless. He said: “I would like to spend a night in this house.”

Đồng thời có một người tự xưng mình can đảm hơn người kia, cũng xung phong vào nhà ấy ngủ. Người nầy đến nơi chạy vào xô cửa.

At the same time, there was another man, upon hearing about the ghost-haunted house, he also wanted to stay overnight because he wanted to prove that he was more intrepid than the first one. He tried to enter by pushing the door.

Người đến trước tưởng là quỷ lại, bèn rinh tấm phên ngăn ngang cửa không cho người kia vào; còn người phía ngoài tiếp tục xô cửa, tưởng bên trong có quỷ cản đường, càng rán sức xô cánh cửa cho bật ra để vào đánh với quỷ. Sau đó xô được tấm phên, y sấn vào sáp đánh nhau dữ dội. Đánh nhau cho đến sáng. Khi hai người nhìn tận mặt nhau mới biết cả hai đều không phải là quỷ.

The one who had got into the house first thought the second one to be the demon so he blocked the door to his entrance. The second one, unable to open the door, thought the first one to be the demon. He tried harder to push open the door so he could get in to fight the demon. After pushing the door open, he got in and fought against the first man in the house. They fought until dawn. When finally they came face-to-face, they realized that they were both mistaken: two of them are not demon.

Chuyện nầy tỷ dụ trên đời thường có hai đối phương tranh chấp lẫn nhau, ai cũng tự cho mình là có lý; kỳ thật có khi cả hai đều sai lầm.

This story gives us an example of in any dispute between two people, everybody maintains that he is right and the other person is wrong. In reality, sometimes both are wrong.

Tất cả sự vật trên thế gian nầy đều do nhơn duyên tạm thời hòa hợp sanh khởi; nhân duyên biệt ly phân tán đều quy về nơi tiêu diệt, bại vong. Nhìn cho kỹ, chúng ta sẽ thấy không có một cái gì cố định bất biến, có thể tự làm chủ tể (ngã) tạo thành.

All things in this world are subject to change in accordance with the law of impermanence and cause and effect. Considering carefully and analyzing all in all, there is no such fixed thing called “Ego!”

Nhưng người đời phần đông chẳng hiểu đạo lý kể trên, ở trong pháp hư vọng tụ tán lăng xăng, đua nhau đấu tranh kiên cố, dụ như hai người ngu lầm nhau là quỷ ẩu đả với nhau trong truyện trên đây vậy.

However, the majority of human beings don’t understand the above-mentioned doctrine, they indulge in ill natured gossip everywhere and try to fight each other just like the two stupid men in this story.

 

65) Năm Trăm Cái Bánh Độc—Five Hundred Poisoned Cakes

Xưa có một người đàn bà không yêu chồng mà lại có ác cảm và có cuộc sống lang chạ. Chị ta đòi ly hôn, nhưng pháp luật không cho phép, lòng rất buồn rầu, trong từng giờ phút chị luôn tìm phương pháp để mưu hại hoặc giết chồng. Chị ta suy đi nghĩ lại, không có cơ hội thuận tiện ra tay.

Once upon a time, there was a woman who did not love her husband and led a promiscuous life. She wanted to divorce him, but the law did not allow her to do so. She felt so upset and tried to find opportunity to harm or kill him. However, there was no opportunity for her to carry out her plan.

Đến hôm nọ, chồng chị sắp đi sứ nước ngoại quốc láng giềng. Chị ta chụp được cơ hội may, bèn làm năm trăm cái bánh, lén trộn thuốc độc vào trong, bảo chồng mang theo làm thức ăn đỡ dạ trên bước đường thiên lý.

One day when her husband received order to travel abroad on an official mission to a neighboring state. She took advantage of this opportunity to prepare five hundred poisonous cakes.

Chị ta nói với chồng rằng: “Anh đi ngoại quốc, nên em đã chuẩn bị cho anh năm trăm cái bánh làm thực phẩm khô, lúc nào đói bụng, lấy bánh nầy mà ăn.”

She told the husband: “Now that you are sent abroad on this official mission, I have prepared five hundred cakes as dired food. You will take them whenever you are hungry.”

Người chồng không rõ âm mưu xấu xa của vợ, nên rất cảm kích lòng tốt của vợ mình, ngậm ngùi từ biệt vợ, xốn xan cất bước phương xa.

The husband was so moved because he did not know his wife’s ill plot; therefore, he felt so grieved to say good-bye to his wife.

Ngày thứ nhất người chồng đi rất khỏe, quá ngọ thì đã đến nước ngoài; vì y không đói bụng chi cả, nên không ăn bánh vợ đưa.

The first day he went so fast that he reached the border in the afternoon. He did not eat a cake from his wife because he did not feel hungry at all.

Đến tối ngủ trong rừng, y rất sợ dã thú nên leo lên cây nằm ngủ cho yên. Tuy nhiên, anh ta bỏ quên năm trăm cái bánh dưới gốc cây.

It was dark when he reached the forest and he decided to rest there. Afraid of wild animals, he climbed up a tree to spend the night. However, he left the five hundred cakes under the tree.

Ngay trong đêm ấy giữa rừng có năm trăm tên cường đạo, ăn cướp năm trăm con ngựa và rất nhiều đồ quý của vua nước láng giềng. Bọn cường đạo định đến dưới gốc cây ngủ, vì chạy đường xa nên bụng đã đói cào, bỗng nhiên thấy năm trăm cái bánh dưới gốc cây nầy, chia ra vừa vặn mỗi người một cái. Cả bọn vì đói nên ăn ngấu nghiến rồi lăn đùng ra chết vì trúng độc dưới gốc cây.

On that same night, a group of five hundred highway robbers stopped at the same place after stealing five hundred horses and others precious things from the king. The highway robbers planned to stay overnight under the tree. After escaping from the palace, they were all hungry and thirsty, so they greedily ate up five hundred cakes. As a result, they all died one after the other under the tree because of the strong poisonous effect.

Người kia ngủ trên cây đến sáng, sau khi thức dậy trông thấy nhiều cường đạo chết nằm la liệt dưới gốc cây. Y bèn cầm con dao bén, đến chém mỗi thi thể vài dao, giả như y đã giết chết bọn họ. Sau đó y mới thâu lượm bảo vật và ngựa đem dâng cho vua nước láng giềng mong được lãnh thưởng.

At day break, he awoke and saw the dead highway robbers. Then he deceitfully made as if he slew them with swords and arrows. Then he got all the horses as well as the stolen goods together and rode torwards the foreign country with the hope to receive rewards.

Vua đã đích thân đem một đạo binh đi truy tầm cường đạo; đi được nửa đường thì gặp người kia dắt ngựa và mang bảo vật đến cho vua.

Meanwhile, the king from the foreign country was on his way with his guards trying to pursue and capture the highway robbers. The king came across the man.

Vua hỏi: “Ngươi là ai? Bắt năm trăm con ngựa nầy ở đâu vậy?”

The king asked: “Who are you? Where did you get these horses?”

Người kia trả lời: “Tôi là người ngoại quốc. Khi tôi đi đường gặp năm trăm tên cường đạo, tôi cùng bọn đó đối địch rất hung hăng, rốt cuộc bọn họ đều bị tôi giết chết, hiện thi thể của họ còn đang nằm ngổn ngang dưới gốc cây. Tôi vội vã dắt ngựa và mang bảo vật đến ra mắt vua, xin vua ban thưởng. Nếu vua không tin thì xin hãy cùng tôi đến gốc cây xem cho tường tận.

The man replied: “I am a foreigner who come to your country on an official mission. On the way, I encountered the band of five hundred highway robbers. I fought them and killed them all. Their corpses are still lying under the tree over there. That’s how I get these horses and precious things. If your Majesty don’t believe me, you can order someone to investigate the spot where we fought.”

Vua lập tức phái người thân tín đến xem, trở về tâu lại quả y như lời của người kia, Vua nghe xong vui mừng khấp khởi, cho là việc xưa nay chưa từng có; bèn dắt người kia về kinh thành, ban thưởng cho y rất nhiều của báu, lại phong cho làm quan tại một địa phương.

Immediately the king sent his guards to inspect the spot. They found out what he said was true. The king was overwhelmed and so surprised with admiration for his bravery. The king bestowed him with both knighthood and treasures as well as appointed him as an official in a locality.

Nhưng có một số cựu thần trong nước rất đố kỵ với y, bèn tâu lên vua: “Người ấy là người nước khác, bệ hạ không nên quá tin. Hiện tại bệ hạ quá trọng thưởng và ưu đãi hơn tất cả cựu thần, điều ấy e chẳng khỏi có chuyện không ổn đáng.

However, there were some old officials said with jealousy: “He is a strange foreigner, why does Your Majesty bestow him with so much rewards? Besides, the grant of his title of honors goes beyond the highest ranks old officials here.”

Người kia nghe bọn họ dèm tấu với vua như vậy, nổi giận đùng đùng, bèn lớn tiếng thị oai với bọn họ: “Như quả ai có sức mạnh phi thường có thể cùng ta đấu võ, thì xin mời lên đài giao chiến thử xem bản lãnh.”

Upon hearing those words, the stranger got angry and said: “Who is intrepid enough to challenge me? Let step out and have a fight with me.”

Các cựu thần nghe xong lời hăm dọa kinh người, không ai dám lên tiếng. Nhưng qua ngày thứ hai bọn họ nghĩ ra một kế. Nhân vì trong nước hiện thời có một cụm rừng hoang vu nguy hiểm, trong ấy có một con sư tử rất hung ác, hay chạy ra đường vồ người ăn thịt, không ai có thể tiêu trừ mối hại ấy, bọn họ bèn tâu với vua: “Người ngoại quốc ấy đã là người mạnh mẽ sức lực không ai địch nổi, giờ đây xin bệ hạ phái y đi giết con sư tử hung ác kia để trừ hại cho nước chúng ta.

The old officials were startled and none would venture to accept the challenge. However, the next day they figured out a plot. At that time, there was a ferocious lion in the wilderness of the country which often disturbed and clawed people for food. They reported to the king: “The stranger is an extraordinarily strong man with high fighting spirit whom no one can resist. Your Majesty may order him to go to kill that ferocious lion for the sake of the country.”

Vua chấp thuận ý kiến ấy bèn cấp cho y một con dao và một cây côn bảo y đi giết sư tử. Y đã vâng mệnh vua, vì không thể không đi được, bèn một phen liều lĩnh vào trong rừng rậm để tìm giết sư tử.

The king agreed. The king then gave him a sword and a spear, and sent him off to kill the lion. He irresistably obeyed the king’s order to set out to kill the lion.

Sư tử thấy y đến lập tức rống lên một tiếng kinh hồn, nhẩy bổ đến trước mặt, y hoảng hốt vội vã trèo lên cây trốn. Sư tử há lớn miệng như chậu huyết dòm lên, rống lên ấm ỹ. Y ở trên cây run sợ muốn phát điên: “Con dao đang cầm trên tay rớt xuống và trúng ngay vào trong họng sư tử. Chúa sơn lâm bị thương chết liền.

Upon seeing him, the lion roared and attacked him immediately. In great fear, he climbed up a tree. The lion lifted its head towards him and continued to roar. The man got so frightened that he dropped his sword right into the lion’s mouth. The king of the forest died instantaneously.

Người kia vui mừng khôn xiết, bèn nhẩy xuống cây và đem thây sư tử về ra mắt vua. Vua bèn thưởng cho y nhiều gấp bội lúc trước, đa số quần thần đều kính phục y.

The stranger was overjoiced, came down the tree and brought the dead lion back to report to the king. The king multiplied his rewards. Furthermore, he earned respect and praises from the whole court as well as the country.

Chuyện nầy tỷ dụ đi ngoại quốc ám chỉ tất cả chư thiên; bánh có thuốc độc như bố thí không thanh tịnh, giết năm trăm cường đạo như là đoạn trừ hết ngũ dục phiền não chứng quả Tu Đà Hoàn. Sau gặp vua nước láng giềng dụ như gặp Thánh Hiền. Những người cận vệ vua như những thiện hữu tri thức. Cựu thần tật đố mưu hại dụ như ngoại đạo hủy báng và siểm hại hạnh lành và lếu láo rằng Thánh hiền không có khả năng diệt trừ ngũ dục. Giết sư tử dụ như chiết phục phiền não, ma oán. Được phong thưởng dụ như chứng đặng quả vị Phật.

In this story, going abroad refers to as all devas; poisonous cakes refer to as an unclean almsgiving; Killing the band of highway robbers refers as resolving to cut off the five desires together with the worries as well as obtaining the Sotapanna degree; Meeting the king refers to as coming across the Sage or Saint; the king’s guards refer to as good friends; other officials refers to as the heretics who utter slander against the wise by saying there is no way that the wise are capable to cut off the five desires and other worries; killing the lion refers to as destroying all evil demons and thus obtaining the title of honors for the unattached way of Nirvana; appoinment as an official referes to as realization of the Buddhahood.

Qua chuyện nầy, Đức Phật cũng dạy cho chúng ta về những lợi ích mang lại từ thiện hữu tri thức. Chỗ dụng ý trong câu chuyện nầy là nói rõ tuy ban đầu không có tịnh tâm, nhưng có lúc nhân bất tịnh bố thí mà nhờ thiện tri thức giúp đỡ, có thể thắng duyên tấn tu đạo quả. Bất tịnh bố thí còn có lúc cũng có thể xuất sanh ra công đức pháp lành như vậy, huống là chúng ta dùng chánh kiến, thiện tâm, thành ý, hân hoan mà bố thí, thì xuất sanh công đức lợi lành, đương nhiên càng thù thắng lợi ích gấp bội.

In this story, the Buddha also teaches us about the benefit of good advisors. People should earnestly do almsgiving out of kindness or compassion. They would gain so much more reward considering how the man in this story gained out of an ill-almsgiving which later on turned into a good one, thanks to the good friends he met.

 

66) Chết Chìm—Drowned In The Sea

Xưa có một người nhà giàu đem nhiều người xuống biển tìm của báu. Người nhà giàu nầy đã đọc qua rất nhiều sách chỉ cách vượt bể khơi, y nhớ rất kỹ và khoe với mọi người rằng: “Mọi tình trạng trong biển tôi đều biết.”

Once upon a time, there was a rich man who went to the sea with some servants to search for pearls. He had read a lot of books about sailing, he remembered everything he had read. He said to everybody: “I know all situations in the sea.”

Thí như nói: “Làm sao lái thuyền, làm sao giữ đúng phương hướng, lúc chạm phải đá ngầm, hoặc giả nước biển chảy ngược, trong khi chắc chắn nguy hiểm mười phần, chỉ cần cầm cái lái thuyền cho chắc, xem chừng phương hướng cho kỹ càng, kịp thời xoay trở, trong lòng phải luôn luôn bình tĩnh khoan thai, đừng hoảng sợ bối rối thì sẽ được bình yên, không có chuyện chi đáng lo ngại. Những phương pháp lái thuyền cũng như cứu nguy nầy đều có ghi rõ ràng trong sách, hiện tại tôi thuộc làu không quên một mảy.”

Mọi người nghe xong rất tin tưởng nơi y.

For example, how to steer the boat, how to take the right direction, and how to hold in good position when they had to face dangers such as rocks under water, whirlpools and countercurrents. He said: “In all situations, you must watch your direction, be alert and stay calm, not to panic, then you should be safe and sound. I know by heart all about sailing and emergency methods.”

Upon hearing those words, everyone believed him.

Thuyền họ nhổ neo ra khơi. Trong thuyền có anh thuyền trưởng, nhưng chẳng may lúc ra giữa biển khơi thì anh mắc bệnh rồi chết. Bấy giờ anh nhà giàu mới đích thân điều khiển mọi việc.

They weighed anchor to start sailing. It was not long before the captain of the boat fell ill and died soon after. He then took charge of the boat.

Trong lúc thuyền lênh đênh giữa biển, thì gặp phải một trận gió to, ba đào chuyển động với dòng nước chảy mạnh, khiến thuyền đảo lộn quay cuồng trong những làn sóng dữ dội không thể nào tiến tới trước được.

When they came to whirlpools and rapid currents, the boat almost turned upside down and could not advance.

Lúc ấy mọi người nghe ông nhà giàu nói thì thầm: “Phải nắm chắc mái chèo, phải đổi hướng, phải bình tĩnh.” Nhưng trên thực tế y không hiểu chính xác phải làm cách nào, chẳng biết làm sao để đem thuyền ra cơn sóng gió. Kết quả là sau một lúc quay cuồng trong sóng gió, thuyền bị chìm ngấm xuống đáy làm cho mọi người phải chết đuối.

At that moment, everybody heard the rich man recited what he had read without knowing how to put those instructions into practice and how to steer the boat out of danger. As a result, the boat was strolling and going around for a moment, then sank in the water and they all drowned.

Chuyện nầy tỷ dụ có người chỉ hiểu chút ít văn tự, hoặc đếm được hơi thở trong vài lần tọa thiền, dù họ có đọc kinh điển, nhưng đối với nghĩa lý và Phật pháp không có tinh tường. Kỳ thật, họ chỉ hiểu chút ít hoặc không hiểu chi cả về Phật pháp hay những pháp hành thiền, nhưng tự ỷ mình thông minh, cho mình là người trí thức sâu rộng. Họ bèn đem văn tự trên sách bướng bỉnh dạy người một cách hỗn loạn, làm như mình biết tất cả. Kết quả chẳng những tự lầm mà còn di hại đến người khác cũng giống như người nhà giàu ngu ngốc kia đã làm chết chìm nhiều người khác.

This story gives us an example of some people who have little knowledge from reading books or from counting the breathings in some meditation sessions. Although they can read the scriptures, they do not grasp the true meaning. In fact, they really know very little or nothing about Buddhist doctrines and all the methods of meditation, but they think they are intelligent and have deep knowledge to preach. They preach the wrong ways. They pretend to be well acquainted with the right ways. Consequently, they do not only harm thenselves, but they also turn things upside down and harm a lot of other people, just like those who drowned at sea by the stupid man.

 

67) Đánh Cuộc—A Bet Over A Cake

Xưa có đôi vợ chồng, ngày nọ làm ba cái bánh, mỗi người ăn một cái rồi. Tuy nhiên, còn cái thứ ba, hai người đánh cuộc với nhau rằng: ai muốn ăn cái bánh ấy thì phải không nói một câu; nếu ai nói trước là thua cuộc, không được ăn cái bánh còn thừa. Thế rồi hai vợ chồng trọn ngày nín thinh không nói một tiếng.

Once upon a time, there were a man and his wife who shared three cakes, each had one cake first; however, on the third, they had to make a bet, “whoever talks first would lose the share of this cake.” Then, they stop talking.

Chợt có tên ăn trộm vào nhà vơ vét hết tiền của đồ đạc, sửa soạn chạy đi, hai vợ chồng vì sợ thua cuộc mất cái bánh nên cứ lấy mắt ngó trân trân tên ăn trộm mà không ai nói một tiếng nào. Tên trộm thấy vậy càng dạn dĩ thêm lên, thậm chí muốn xâm phạm tiết hạnh người vợ mà người chồng vẫn đứng xem, không nói một lời. Người vợ đang khi hoảng hốt kêu ầm ĩ: “Anh thật là ngu, vì một cái bánh mà để cho quân ăn trộm làm nhục tôi quá đỗi, đã không la hét cũng không mở miệng nói một lời!”

Suddenly, a thief forced his way into the house to rob valuable things. The couple saw that everything fell into the thief’s hands without uttering a word for fear that they would lose the bet they had made previously. Seeing that the couple said nothing, the thief started to attack the wife in the presence of the husband who still not utter a word. The wife was so panic, she shouted to her husband: “How stupid you are! You wouldn’t shout or open your mouth to utter a word only because of a cake.”

Người chồng bèn vỗ tay cười lớn: “Ha! Ha! Em đã khai khẩu trước, thế là đã thua anh mất rồi, cái bánh về anh ăn. Thích quá!”

The husband clapped his hands and said in joy: “Oh! My darling! You already opened your mouth and uttered. You have already lost the bet. I will get the cake.”

Chuyện nầy tỷ dụ người đời vì tham trước chút danh lợi ở thế gian. Họ thường đánh mất sự lợi ích rộng lớn của pháp lành và Phật pháp để rơi vào ác đạo mỗi khi bị quấy rầy bởi âu lo và những tư tưởng xấu. Hạng người nầy cũng giống như người chồng ngu kia không khác.

This story gives us an example of some people who deceptively appear to be quietand silent for a little fame and gain. They are not afraid of losing their good teachings and fall into the evil paths of transmigration when they are disturbed with their false worries and evil thoughts. These people are just like the stupid husband in this story.

 

68) Hại Người Thành Hại Mình—Bearing A Grudge Against One Another

Xưa có một người thù địch với người khác, nhưng anh nghĩ không ra phương pháp báo thù, cứ uất ức trong lòng, mãi không lúc nào vui.

Once upon a time, there was a man who bore a grudge against another man, but he could not find out any good plan for revenge. That was why he always felt unhappy.

Có người hỏi: “Anh vì sao uất ức buồn rầu?”

Someone asked him: “Why are you so unhappy?”

Anh trả lời: “Có một người thường hay nói xấu tôi thậm tệ, tôi tức giận vô cùng, tôi hằng nghĩ cách báo phục mối thâm thù ấy, nhưng nghĩ mãi không ra, cho nên tôi tức giận và khổ buồn vô hạn.”

He replied: “Someone speaks ill of me. I don’t know how to get even. That’s why I am so upset.”

Người kia nói: “Chỉ cần đọc một câu chú bí mật kêu là Tỳ Đà La có thể giết người kia chết tức khắc. Nhưng trì chú nầy sẽ có một triệu chứng nguy hiểm, nghĩa là sau khi trì xong thì chính thân anh phải chết trước. Tôi nhận thấy tốt hơn anh đừng trì, thì khỏi bị thảm cảnh người thù chưa bị hại mà chính thân anh đã bị hại rồi.”

The other man said: “With just one Vetala incantation, you can hurt him. However, there will be a drawback. That means just right after you recite such incatation, you will lose your life. I think you had better forget about this to prevent a tragedy.”

Người kia nghe nói không cần tính toán suy nghĩ, vui vẻ rằng: “Xin ông làm ơn dạy tôi câu chú ấy, tâm muốn báo thù của tôi mãnh liệt vô cùng; miễn sao kẻ thù của tôi có thể chết, dù thân tôi có chết trước tôi cũng vui lòng.”

Upon hearing those words, the man was so happy and said: “Please show me the way. Even though I hurt myself, I still want to hurt him.”

Chuyện nầy tỷ dụ về tánh sân hận kết oán gây thù, tai hại không ít, muốn hại người, thường thường người chưa bị hại trước đã hại mình. Hơn nữa, vì lòng sân hận sai khiến, hủy hoại thân mình một cách đáng thương. Họ bị lòng sân hận dẫn dắt, luống đưa mình vào con đường hại mình hại người vô cùng bi thảm, trầm luân vĩnh kiếp vào địa ngục, ngạ quỷ và súc sanh. Họ chẳng khác chi người ngu trong truyện nầy vậy.

This story gives us an example about some people, out of revenge, they seek the Vatala incantation to hurt others without realizing that before they can hurt others, they already get hurt. Furthermore, when they feel anger and hatred, they hurt their mind and fall into the evil paths of hells, hungry ghosts and animals. They are just like the stupid man in this story.

 

69) Tổ Truyền Ăn Mau—To Eat Quickly

Xưa có một người ở phía Nam Ấn Độ, chính gốc của anh là từ Bắc Ấn tới, vì ở lâu nên cưới vợ miền Nam. Một hôm vợ anh dọn cơm lên bàn; không quản cơm canh nóng hổi, anh lua húp rất mau, giống như người chết đói đến nơi.

Once upon a time, there was a man who went from North India to South where he got married and settled down. One day the wife prepared some food, the husband ate it in just one mouth while it was still extremely hot.

Vợ anh lấy làm lạ bèn hỏi: “Không ai giành ăn với anh, cũng không có chuyện gì gấp, tại sao anh không ăn chậm rải, mà lại ăn mau thế?”

His wife asked in shock: “There is no one here trying to take the food away from you. What made you eat so fats like that?”

Anh trả lời: “Bí mật lắm! Anh không nói cho em biết đâu.”

The husband said: “That a great secret that I have keeping from you.”

Chị vợ nghe thế tin là có lý do đặc biệt lắm, bèn ân cần năn nỉ anh nói ra. Ban đầu không chịu nói; tuy nhiên, chị vợ kì kèo một hồi lâu, anh mới chịu nói: “Tổ tiên của anh nhiều đời đều ăn như vậy, do đó đến đời anh, anh cũng phải y như thế không dám cải đổi.”

Upon hearing these words, the wife believed that there must have been a special reason. She insisted on knowing the secret. First he did not want to reveal; however, the wife kept insisting. After a long pause, the husband said: “My ancestors made it a rule to eat quickly. I am doing it nothing more than an act of observing the tradition. This is the reason of my eating in a hurry.”

Chuyện nầy tỷ dụ về một ít người thủ cựu, thường không chịu biện biệt lành dữ, chân ngụy, lợi hại thế nào, chỉ một bề chấp chặt thói quen mê lầm, tà vạy; dương dương tự đắc không biết lỗi mình, không biết xấu hổ, lại cũng không biết cải chánh xả tà. Có ai giúp ý kiến hay khuyên lơn, họ đã không nghe lời phải mà còn trở lại nói đó là truyền thống hay ho, phải nên bảo thủ.

This story gives us an example of some people who are doing evil things, don’t know what is right or how to distinguish good from bad, truth from falsehood, and they have no sense of shame. If someone explains and gives advice, they do not only refuse it, but they also argue that they just observe the tradition. Those people are just like the stupid man observing the rule to eat quickly in this story.

 

70) Nếm Trái Tần Bà—To Eat An Apple

Xưa có người muốn ăn trái tần bà, bèn sai người làm công đến vườn mua cho được, và dặn rằng: “Ngươi xem có ngọt thì mua, bằng không ngọt thì đừng mua nhé!”

Once upon a time, there was a man who sent his servant out to buy some apples. He gave the servant instructions as follows: “If they are sweet, buy me some. If they are not, don’t buy any.”

Người làm công mang tiền đến trong vườn trái cây hỏi mua.

The servant then went to the orchard to ask the owner if he had some sweet apple.

Người chủ vườn nói: “Tần bà của tôi trái nào cũng ngọt, không có trái nào dở, xin ông nếm thử sẽ biết.”

The owner said to him: “All my apple are good and sweet. There is not a single bad one. You will know when you taste one.”

Anh ta nói: “Tôi nếm thử một trái làm sao biết được các trái kia, tôi xin nếm từng trái, hễ nếm trái nào, thì sẽ mua trái ấy, như thế chắc ăn hơn.”

The servant said: “After I taste every single one of them, I will buy them. How do I know about the rest, if I only taste just one?”

Nói xong anh ta tự tay hái trái tần bà, hễ hái một trái thì cắn một miếng. Chủ vườn thấy thế không nói gì cả. Quả thật trái nào cũng ngọt không sai, anh ta bèn mua về cho chủ. Tuy nhiên, người chủ thấy trái nào cũng bị cắn dở, không những hết muốn ăn mà còn thấy gớm vô cùng, buồn nôn muốn mửa, do đó đem quăng hết chứ không ăn được một trái.

After tasting them one by one, the servant agreed to buy them because they are so sweet. However, the master did not like the these half-eaten apples, so he threw them all out.

Chuyện nầy tỷ dụ về một ít người nghe nói bố thí trì giới sẽ được giàu sang, tâm thường an ổn, không bị hoạn nạn tai ương, nhưng không chịu tin là thật, muốn chính mình chứng nghiệm cho rõ ràng. Kết quả tự mình bỏ mất cơ hội. Nên biết rằng mọi việc trên đời đều do nhân đời quá khứ. Thế nhưng, họ không chịu khảo xét cho kỹ lý nhân quả, mọi việc đều thông suốt, đem một việc mà tỉ lệ nhiều, hiểu rõ đạo lý nhân quả, tiến tới tu học Phật pháp, tô bồi phước huệ căn lành. Trở lại cố chấp: “Cần yếu mỗi việc chính mình phải thân chứng mới tin.” Cứ phó mặc thời gian trôi qua, một mai gần chết, tất cả đều xả bỏ tan tành, sau ăn năn không kịp!

This story gives us an example of some people, seeing that all those who keep almsgiving commandment, can acquire great wealth and happiness, physically at ease and mentally stable, but they still remark in disbelief that they will believe if they can experience by themselves. As a result, they lose opportunitites. To see for yourself in this world, noble or base, rich or poor, you should remember that everything in this life is the retribution of the previous lives. However, some people don’t want to examine the Law of Cause and Effect, all they do is to draw the general rule from particular instances. It is to be regretted for their disbelief. For once death approaches them, they feel so miserable when they have to leave their worldly possessions.

 

71) Đui Mắt—Turned Blind

Xưa có người đàn ông cưới hai bà vợ, ba vợ chồng nằm chung một giường. Nhưng anh chồng luôn cảm thấy khó khăn mỗi khi muốn gần gũi hai chị vợ, hễ anh gần gũi chị nầy thì chị kia nổi ghen đùng đùng không chịu được, do đó anh khổ não vô cùng.

Once upon a time, there was a man who had two wives and three of them slept on the same bed. Whenever he was with one of them, the other got very angry that caused him very miserable.

Ngày nọ anh quyết định nằm giữa hai chị và cứ nằm ngữa mãi chứ không nói chuyện cũng không xoay qua bên nào.

One day he decided to lie flat on the back between the two, speechless and immovable.

Một đêm trời mưa, nhà thì dột nát, nước và bùn văng túa xua, lọt vào hai mắt anh. Anh vẫn giữ vững quyết định không thay đổi, không chịu ngồi dậy chạy đi tránh. Anh cứ nằm yên chứ không xoay, hy vọng hai chị vợ hai bên che chở cho anh. Kết quả thật là bất hạnh: anh đui cả hai mắt.

One night it was raining so heavily that their house began to have leaks everywhere. Water and mud fell into his eyes, but he did not want to get up and run away, due to his already-made decision. He hoped that his two wives on his sides would protect him. As a result, he became completely blind.

Chuyện nầy tỷ dụ về người thân cận với bạn tà, bắt chước làm việc phi pháp, phải sa đọa vào chốn tam đồ. Thường thường do nơi bạn tà ác pháp, họ chẳng những phải luân hồi mãi mãi, mà còn tán mất con mắt trí huệ như người ngu bị đui mắt trong truyện trên.

This story gives us an example of some people who like to accompany with bad people. They always do unlawful deeds, create karma and fall into the Three Evil Paths of Transmigration. Not only will they emain in the round of existences forever, but they also lose their eyes of wisdom, just like the stupid man who turned blind in the story.

 

72) Sưng Môi—Swollen Lips

Xưa có hai vợ chồng cùng về thăm nhạc phụ, nhằm ngày người nhà đang giã gạo. Khi vợ anh vào ra mắt cha mẹ nàng, anh bèn lên ăn cắp một nắm gạo lớn bỏ vào miệng, liền khi ấy chị vợ ra tìm anh để nói chuyện cho vui. Miệng anh đầy những gạo, không thể trả lời, anh lại sợ vợ biết. Xấu hổ quá! Anh ngậm cứng miệng lại không nói một lời. Chị vợ lấy làm lạ hỏi: “Tại sao anh không nói một lời nào hết vậy?”

Once upon a time, there was a couple of husband and wife who went to visit the wife’s father. When his wife presented herself to her father, he stayed outside and saw people removing the husk from the rice. He stole some rice and put them in his mouth to chew while waiting for his wife. When the wife came back to talk to him, he could not say a word because his mouth was full of rice. That aroused her curiosity even more. She asked: “Why don’t you say a word?”

Chị thắc mắc muốn hiểu lý do, bèn dùng tay rờ hai bên má của chồng, nhận thấy môi anh sưng đội lên, Chị liền đến thưa với cha chị: “Thưa cha! Chồng con vừa đến nhà, đột nhiên phát sanh một chứng bệnh sưng môi, và bây giờ không thể mở miệng ra nói được.”

She did not understand what had happened. She touched his cheeks with her hands and found his mouth swollen. She immediately reported to her father: “Daddy! On his way over, my husband suddenly got a swollen mouth and is unable to open his mouth to speak at this moment.”

Cha chị nghe thế vội vã đi thỉnh một vị lương y. Vị lương y đến xem và nói: “Bệnh nầy nặng lắm, phải mổ mới có thể trị lành.”

Her father hurried to invite a doctor to come to examine. The doctor examined and said: “His illness is very serious. It will be cured only by an operation.”

Nói xong vị lương y cầm dao mổ trên má, gạo ngậm trong miệng đổ ra ngoài. Sự thể như vậy ai cũng đều biết.

After speaking, the doctor did a surgery on his mouth and all the rice in his mouth fell out.

Chuyện nầy tỷ dụ người có lỗi cần phải nhìn nhận để cải đổi, mới có thể giúp đở người cải tà quy chánh.

This story gives us an example of those who commit mistakes. They must first admit and correct their mistakes before trying to help other people transforming (give up wrong deeds and return to the right ones).

Nếu như sau khi phạm giới, làm ác, mà cứ che dấu không chịu nói ra, không chịu phát lồ sám hối, thì tội kết mỗi ngày mỗi nặng thêm, quyết phải đọa lạc giống như người ngu trong truyện, miễn cưởng không chịu nhả gạo ra vì mắc cở, nên phải chịu để cho bác sĩ mổ miệng mà khám phá ra tội lỗi.

People will descend into the three evil paths of hells, hungry ghosts and animals if they do evil deeds to break the pure commandments and hiding sins. This is just like the stupid man, being reluctant to let out rice, for fear of being ashame. As a result, the doctor must operate his mouth to reveal his sins.

 

73) Ngựa Đen Đuôi Trắng—Black Horse With White Tail

Xưa có một người cưỡi con ngựa ô

dẫn đội binh đi đánh đuổi kẻ thù. Nhưng anh rất nhát gan, không dám tiến tới trước để chiến đấu. Anh nghĩ ra một biện pháp rất hay: “Lấy máu thoa lên mặt rồi nằm trong đống tử thi giả đò chết. Con ngựa của anh bị kẻ thù dắt đi. Cuộc chiến kết thúc trước khi anh trở về nhà, anh bèn chặt cái đuôi con ngựa chiến thắng đã chết đem về.”

Once upon a time, there was a man who rode on a black horse to a battle to chase the enmies. But he was chicken-hearted and dared not to advance to combat. He daubed his face and eyes with blood and dirt, then concealed himself among the corpses, pretended to be dead. The horse on which he had rode was taken away by the enemies. After the battle was over, on the way home, he took with him a tail of a white horse that belonged to another soldier.

Thấy anh về, người nhà hỏi: “Ngựa anh đâu? Sao anh không cưỡi ngựa về?”

Seeing him back, his family asked: “Where is your horse? Why don’t you ride your horse?”

Anh đáp: “Ngựa tôi đã bị tử trận. Này các người xem! Tôi có mang đuôi nó về làm kỷ niệm.”

The man replied: “My horse was dead. I have brought back its tail with me.”

Người nhà nói: “Ngựa của anh da đen, tại sao cái đuôi biến thành trắng sau trận chiến?”

His family said: “Your horse was black. How did its tail turn white after the battle?

Anh biết sự giả dối của mình đã bị đưa ra ánh sáng, một mực làm thinh không nói một lời.

The man was speechless when his lying was discovered.

Chuyện này tỷ dụ đối gạt người sẽ có ngày bại lộ. Có một số người trong tâm thường nghĩ những hành động hung ác, mà ngoài mặt dối hiện tướng hiền lành. Hơn thế nữa, họ luôn dối người bằng cách khoe khoang trí mưu của mình, nhưng không có tội lỗi gì mà họ không dám làm giống như anh chàng ngu si trong câu chuyện trên.

This story gives us an example of common people whose lie will be discovered some day. Despite of their pretending to be good, pious, compassionate and restraining themselves from eating meat and drinking wine, and so on; in reality, they indulge themselves in killing and injuring other sentient beings and thus raising to pain and cruelty. Furthermore, they boast that they have talents and wisdom; they always talk about doing good deeds, but there is nothing in the world they will not do to commit sins, just like the stupid man in this story.

 

74) Mang Bồn Tắm—To Carry A Bathtub

Xưa có ông vua quyết định ban hành một thứ pháp luật: bắt buộc Bà-la-Môn phải tắm rửa cho thân thể được sạch sẽ, chẳng vậy thì sẽ bị phạt làm công việc cực khổ nặng nhọc. Sau khi sắc luật có hiệu lực, thì nhóm Bà-la-Môn đi đâu cũng mang bồn tắm theo, khiến cho mọi người thấy thế tưởng là họ siêng năng tắm rửa.

Once upon a time, ther was a kingdom which had a law that all Brahmans in the country should keep their bodies clean and those who do not would be subject to all kinds of hard works. After this decree was signed into law, the Brahmans always carried with them a bathtub to prove that they took a shower every day.

Giả như có người đổ vào bồn tắm của họ một chút nước, thì họ đến chỗ vắng mà đổ đi. Sở dĩ họ làm như vậy là vì họ muốn mờ dối vua để tránh khỏi làm công việc nặng nhọc, kỳ thật thân thể của họ không nhờ mang bồn tắm theo mình luôn mà được sạch sẽ.

When someone poured some water into their bathtub, they brought it to an unfrequented area to get rid of it. The reason they carried a bathtub with them when they went out so people would think that they were clean so that they could shun hard labor.

Chuyện nầy tỷ dụ nếu chỉ có phô trương bề ngoài mà không có sự thật, kết quả là tự dối mình, dối người, không một chút tốt đẹp. Tăng chúng cạo đầu xuất gia ở trong Phật pháp, mặc áo nhuộm, và đánh bóng bên ngoài; kỳ thật chỉ có hình tướng bên ngoài, trong không có thật đức, giới, định, huệ không tu, thì cùng nhóm Bà-la-Môn mang bồn tắm trong truyện không khác.

This story gives us an example of some people who only want to show off their outer appearance. A monk who has shaved his head, wears dyed robes, and polishes his outer appearance; however, because of fame, gain, offerings and avoids labor work, he can break commandments any time. His appearance looks like a monk, but in reality, he cheats, just like the Brahman who held a bathtub in this story.

 

75) Giết Lạc Đà—To Kill The Camel

Xưa có người nuôi một con lạc đà. Ngày nọ, con lạc đà thọc mõm vào ghè lúa ăn no nê, ăn xong nó vô cùng hoảng sợ vì không thể lấy đầu ra được. Người chủ cũng rất giận và buồn khổ vô cùng!

Once upon a time, there was a man who had a jar used to hold grain. The camel put its head into it and eat the grain. However, after it was full, it couldn’t get its head out. The man was so angry and worried.

Có một cụ già thấy thế nói rằng: “Thôi anh! Đừng buồn nữa, tôi có một phương pháp khiến nó rút được đầu ra, nhưng anh phải nghe lời tôi dặn.”

An old man cam up to him and said: “Don’t be so upset! I have a method to get him out, but you have to listen to me.”

Anh hỏi: “Thưa cụ phương pháp chi thế?”

He asked: “Please tell me what is your method?”

Cụ già trả lời: “Ngươi hãy nỗ lực chém đầu con lạc đà, chẳng phải là rút đầu con lạc đà ra một cách dễ dàng ư?”

The old man said: “You shoulf cut off its head and he will be out.”

Nghe xong anh y lời cụ già chỉ bảo, quả nhiên đầu con lạc đà bị chặt ra, đồng thời vì con lạc đà dẫy dụa mà cái ghè đựng lúa cũng bể luôn. Kết quả tuy lấy đầu lạc đà ra được, nhưng nó đã chết lại thêm mất một cái ghè đựng lúa, anh bị thiệt hại nặng nề.

He followed the old man’s words. He cut off the head of the camel. At the same time, the jar was broken because before dying the camel struggled for a while.

Chuyện nầy tỷ dụ người tu Phật pháp chỉ cầu Bồ đề tâm trong Tam Thừa, cần phải hộ trì tịnh giới và tránh gây ác nghiệp. Tuy nhiên, họ lại đắm mê theo miếng mồi ngũ dục tanh hôi mà hủy phá tịnh giới; đến đỗi bản thể của tịnh giới cùng đạo quả Tam thừa cả hai đều mất, không có điều ác nào mà họ không dám làm, giống như người ngu mất cả lạc đà lẫn bình trong truyện.

This story gives us an example of some people who seek enlightened minds through the Three Vehicles, must keep pure commandments and avoid doing evils deeds. However, they indulge themselves in the five desires which will destroy them all. Not only do they end up breaking commandments, bu they also give up the Three Vehicles. There is nothing evil they will not do, just like the stupid man losing both the camel and the jar in the story.

 

76) Nông Phu Mơ Tưởng Công Chúa—The Farmer Longed For The Princess

Xưa có người nông phu trai trẻ đến đô thành dạo chơi, tình cờ thấy nàng công chúa rất đẹp, có thể nói là bậc tuyệt thế giai nhân. Sau khi trở về, anh đêm ngày mơ tưởng, nghĩ không ra biện pháp gì có thể cùng nàng trò chuyện. Ngày qua ngày, mặt mũi anh trở nên bơ phờ, thân thể tiều tụy, đau tương tư nằm mãi trên giường, bệnh tình mỗi ngày một nặng.

Once upon a time, there was a young farmer who went to the city and he saw the princess who was very graceful. He found she was the most beautiful girl in the world. After going home, he thought of nothing else but the princess day and night. Since he could not find a way to talk with her, so he became so ill from his love-sickness.

Cha mẹ và bạn hữu của anh lo sợ vô cùng, bèn hỏi anh: “Vì đâu mà phát chứng bệnh hiểm nghèo như thế?”

His parents and relatives were so concerned and asked him: “ What has happened?”

Anh trả lời: “Hôm nọ tôi gặp một nàng công chúa xinh đẹp lạ thường, rất muốn cùng nàng trò chuyện, nhưng không được toại lòng, do đó ngày đêm tôi mãi tưởng nhớ, lo buồn mà thành bệnh. Nếu tôi không thể cùng nàng gặp gỡ chuyện trò thì tôi không sống được.”

He replied: “That day I saw the beautiful princess with whom I would like to get acquainted, but I have been unable to figure out a way. That is why I have fallen so ill. If I can not talk with her, I will die soon!”

Bạn hữu thân thích an ủi anh rằng: “Chúng tôi tìm hộ anh một phương pháp, khiến anh được cùng công chúa luận đàm, anh hãy an tâm vui vẻ chớ có buồn rầu.”

The parents and relatives said: “Don’t be so depressed! We will find an opportunity to help you talk with her.”

Nghe nói qua anh mừng rỡ, bệnh cũng bớt lần. Qua hai ngày sau anh được lành hẳn. Bấy giờ bạn hữu bà con mới nói dối anh rằng: “Chúng tôi đã thay thế anh nghĩ ra phương pháp, nhưng hiện tại công chúa vẫn chưa trả lời. Sau khi nghe thế, anh cao hứng cười rằng: “Nếu quý vị hỏi thì nàng còn ngần ngại, chứ tôi mà hỏi không sớm cũng muộn chắc chắn nàng sẽ đến.”

After hearing these words, he was so happy that his illness also got better two days later. At that time, his parents and relatives lied to him that they have found a way; unfortunately, she did not reply yet. Upon hearing those words again, he was filled with happiness and said with a big smile: “If you ask she is still reluctant; however, if I send for her, sooner or later she will come.”

Chuyện nầy tỷ dụ trên đời nầy có rất nhiều người ngu, không biết rõ sự tuần hoàn của xuân, hạ, thu, đông ra sao cả; thời tiết biến thiên chẳng hiểu tí gì.

This story gives us an example of some stupid people in this world. They know of no seasons of spring, summer, autumn and winter.

Nhằm thời gian không thích hợp để gieo giống, lại tự ý gieo giống xuống đất phì nhiêu, hy vọng gặt được lúa, nhưng kết quả hoàn toàn thất bại nặng nề. Người đời và ngoại đạo tu theo hạnh không chơn chánh, mà mong cầu quả giác ngộ hoàn toàn; hoặc giả chỉ tu chút ít phước huệ, liền tự cho là đầy đủ có thể chứng Bồ đề. Số người có quan niệm như thế cùng với người nông phu tưởng nhớ công chúa đều là hạng si mê đáng thương.

They sow the seeds in winter hoping that they will grow. Thus, they gain nothing except wasting their energy in vain. Ordinary people and heretics hope to seek attainment of enlightenment by cultivating the wrong doctrines. They satisfy with their little merit. They are just as stupid as the farmer who longed for the princess in this story.

 

77) Tìm Sữa—To Milk A Donkey

Xưa có những người ở tại biên thùy, chưa hề biết con lừa ra sao cả, dù có gặp tận mắt cũng không nhận ra. Nghe người ta đồn sữa lừa ngon tuyệt, nhưng bọn họ không ai biết lừa, cũng không biết phương pháp nào tìm ra sữa.

Once upon a time, there was a group of frontiersmen who had never seen a donkey before. Thus they could not identify it. They were told that its milk was delicious. They did not know the donkey, nor did they know how to milk it.

Sau đó họ chia nhau đi tìm, kết quả tìm được một con lừa đực. Bấy giờ cả bọn tranh nhau, ai cũng muốn uống sữa trước; có người cắn trên đầu lừa, có người nút tai, có người nút đuôi, có người đở chân, tin rằng sữa sẽ từ các chỗ ấy chảy ra. Nhưng cả bọn đều thất vọng, không uống được một chút sữa lừa.

They set out to search for one. After a while, they found a male donkey and tried to milk it. They vied with each other to get its milk. One seized its head; another sucked its ears, and another milk its tail, the fourth one, its feet. All hoped that they could get milk without success.

Chuyện nầy tỷ dụ về ngoại đạo tin tưởng mù quáng nơi niềm tin tôn giáo của họ, liền tự ức kiến theo tà đạo: nhịn đói, nhẩy vào lửa, lõa hình, tu theo các lối khổ hạnh vô ích. Kết quả chỉ tự mình chuốc lấy sự khổ não cho mình và cuối cùng phải đọa vào ác đạo, cũng giống như những người ngu tìm sữa lừa trong truyện nầy vậy.

This story gives us an example of the heretics who blindly learn their religious faith; they follow all kinds of heterodox views such as to go naked, to fast to death, to jump into the fire or other useless ascetic practices. As a result, only do they not suffer, but also fall into the evil paths, just like those stupid men seeking in vain for milk from a male donkey in this story.

 

78) Đi Không Về Rồi—A Useless Trip

Xưa có người bảo con trong đêm tối: “Ngày mai dậy sớm, cha con mình đi chợ mua đồ dùng.”

Once upon a time, there was a man who told his son one night: “Tomorrow I will go with you to another tribe for some errands.”

Người con nghe thế, ghi chắc vào lòng. Đến ngày mai anh dậy sớm, không hỏi ý cha, tự một mình anh ra chợ. Tới nơi anh không biết là mình đến đấy để làm gì, lang thang qua lại, thân thể mệt mỏi vô cùng. Hơn nữa, bụng lại đói như cào, mà trong mình không có đồng xu để mua thức ăn, nước uống; đành phải quay về nhà.

Upon hearing these words from his father, at dawn, the son hastened to get there by himself without telling his father. On his arrival, he did not know the reason for him to be there, he wandered up and down until he was so tired. Furthermore, he was very hungry and thirsty, but did not have any money to buy food and drink. He could not help but going home.

Vừa về đến nhà, ông cha vừa thấy mắng rằng: “Mầy thật là đồ ngu si vô trí, sao không chịu đợi tao cùng đi? Tự ý đi một mình đi không về rồi, không được việc chi cả, tự chuốc lấy sự khổ cực nhọc nhằn, tao có đời nào bảo mầy làm thế.”

After he came back, his father scolded him and said: “You are very stupid indeed! You ran back and forth for nothing, only suffer in vain. Why did you not wait for me?”

Chuyện nầy tỷ dụ người tu trì Phật pháp, đã cạo tóc nhuộm áo, nhất định phải nương gần thầy hay bạn lành. Với Phật tử, nếu không nương thầy học bạn, mà tự ỷ mình thông minh, trí thức, rồi tự đui tu mù luyện, thì rồi chẳng những mất đi thiền tập mà còn mất cả những công đức tịnh hạnh, cùng với người con đi không về rồi trên đây không khác.

This story gives us an example of those who have the opportunity to become monks and who shave off their hair, and who wear the monk’s robes, should ask for guidance to attain Nirvana from imminent teacher.

For Buddhists, if we don’t ask for guidance and seek for advice from friends and teachers, but totally repy on our intelligence, then blindly cultivate by ourselves. We will in the end, lose not only the meditation training, but also all the pure merits and virtues. This is just like that stupid man in this story.

 

79) Gánh Ghế Cho Vua—Carry Chair For The King

Xưa có một ông vua ngồi trong cung cấm, tự cảm thấy buồn buồn, muốn đến vườn vô ưu du ngoạn, bèn bảo vị quan hầu cận rằng: “Ngươi hãy đem một cái ghế để trong vườn, ta muốn vào trong ấy, ngoạn cảnh thưởng hoa.”

Once upon a time, there was a king who wished to go sightseeing at the “Free-From Care” Garden. He ordered one of his ministers: “You will drage a lounge chair to that garden for me to sit to admire the scenery and enjoy the flowers.”

Nghe lịnh vua, vị quan biết rằng mình sẽ vác ghế đi, đấy là chuyện rất xấu hổ, bèn tâu với vua rằng: “Tâu Bệ Hạ! Tôi không thể vác, chỉ muốn gánh.”

Upon receiving the king’s order, the minister considered it a demeaning job for a minister to drag a chair. So he reported to the king: “Your Majesty! I would rather carry it on my back with a pole than dragging it.”

Vua nghe rồi liền sai người đem ba mươi sáu cái ghế sắp thành một gánh, để trên vai vị quan cho ông gánh ra vườn. Bấy giờ ông gánh không nổi, mà cũng rán hết sức gánh đi. Đấy chỉ vì ông sợ xấu hổ mất mặt một chút mà chuốt lấy sự khổ não gấp trăm lần.

The king then asked his guard to put thirty-six chairs to make a load for him to carry to the garden. For fear of losing face, the minister suffered a hundred times more.

Chuyện nầy tỷ dụ về vài người trong chúng ta sợ phạm giới luật nên không dám khom xuống váy đàn bà để lượm vật gí đó. Tuy nhiên, khi bị vô minh và dục vọng quấy rối, chúng ta không màng làm bất cứ điều bất tịnh nào có thể làm được, cũng giống như ông quan ngu si gánh ghế trong truyện nầy vậy.

This story gives us an example of some people who are reluctant to bend down to pick up something dropped from a woman’s head, saying they want to keep the commandments. However, once disturbed by ignorance and desire, they do not mind doing whatever impure things they can do. This is just like that stupid minister bearing chairs on his back in this story.

 

80) Uống Thuốc Rửa Ruột—Washing The Intestines

Xưa có người bị đau ruột già, thầy thuốc cho biết: “Chỉ cần rửa ruột mới có thể trị lành.”

Once upon a time, there was a man who had a pain in his stomach. The doctor said it would be healed by giving an enema to wash the intestines.

Sau khi thầy thuốc hòa trộn thứ thuốc nước rửa ruột trong một cái chén nhỏ, ông bèn đi lấy cái thau đựng thuốc trước khi bắt đầu trị. Trong khi thầy thuốc chưa trở lại. Lúc đó người kia bèn uống thuốc ấy sạch trơn.

After mixing the solution in a little bowl, he went to search for a bigger brass ware before treating the patient. At that moment, the man took all the drug before the doctor came back.

Uống xong, y phát lên đau bụng dữ dội, vừa lúc thầy thuốc trở về, thấy thế lấy làm lạ bèn hỏi anh rằng: “Anh làm sao thế?”

After taking the drug, his belly became inflated and he felt so painful. When the doctor came back, he wondered what had happened to the patient and asked him: “What happened to you?”

Người kia bèn đem chuyện uống thuốc rửa ruột thuật lại: “Tôi đã uống hết thuốc, nhưng cảm thấy đau bụng gần chết.”

The men told the doctor: “I have just taken all the drug, but I am almost dying with the inflation and pain in my belly.”

Ông sửng sốt: “Thật khờ dạy hết chỗ nói, tôi chưa thấy ai khờ như vậy, thuốc nước ấy chỉ để rửa chớ không uống được.”

The doctor was too surprised and told the man: “You are the most stupid man I have ever met. This drug is only for washing your intestines, not for taking.”

Đoạn ông vội vàng lấy thuốc giải cứu cho người kia uống, khiến cho mửa hết nước rửa ruột vừa uống kia, người ấy mới khỏi bị nguy đến tánh mạng.

Then the doctor gave the man some other antidotal drugs. The man vomited and cured.

Chuyện nầy tỷ dụ về những người tự gây hại bằng cách tùy tiện làm theo ý mình. Người tu Phật phải nên vô cùng cẩn trọng. Khi lựa pháp môn thích hợp để tu trì, không nên tùy ý tu một cách lộn xộn, mà phải lắng nghe một vị thầy giỏi. Như nói về tu thiền quán, nên lắng nghe vị thiền sư coi mình trước tiên nên tu pháp nào, bất tịnh quán, hay sổ tức quán, chớ không nên tùy tiện mà có tổn hại. Không chịu thưa hỏi với thầy hay, tự mình điên đảo đui tu mù luyện thì chẳng khác gì anh chàng ngu ngốc trong truyện nầy vậy.

This story gives us an example of some people who hurt themselves by doing whatever they like to do. Buddhists must be extremely careful! When you choose a method to practice, try not to do whatever you like to, you should seek for advice and guidance from a good master.

Speaking about meditation, we should listen to a Zen Master to see first we can follow what method, contemplating on impurity of the body or counting the breaths. Try not to do whatever we like to without consulting with a master just like the stupid man in this story.

81) Không Nên Vu Oan Cho Người Hiền Đức—Not To Acuse Falsely

Xưa có hai cha con cùng đến cánh đồng mênh mông, người con bỏ cha đứng đó, một mình chạy thẳng và rừng rậm, bị cọp cắn, vết thường rất sâu, lại bị móng nhọn của nó càu rách cả mình mẩy. Anh vừa đau nhức vừa kinh sợ vô cùng, vội vàng băng rừng chạy về chỗ cha anh đang đứng.

Once upon a time, there were a man and his son travelling together. They came to a vast wilderness, the son left his father and got into the woods and was bitten by a tiger. With deep scratches were all over his body, the son felt so painful. He tried to flee to his father.

Người cha thấy tình cảnh như vậy rồi, hoảng hốt hỏi anh, vậy chớ bị con thú gì cắn mà thân thể ra nông nỗi.

The father was atonished and asked his son: “How did you get wounded so badly like this?”

Người con nhăn nhó trả lời: “Có một con gì không biết, thân đầy cả lông, đến cắn con bị thương như thế đó.”

The son replied: “There was a long-haired monster that bit me.”

Người cha giận hầm hầm xách cung tên chạy thẳng vào rừng rậm, thấy một nhà tu râu tóc rất dài, lại có một chòm râu lún phún, ông cho rằng đó chính là con thú đã cắn con ông, lập tức giương cung muốn bắn.

The father grasped bowrs and arrows and went to the woods where he saw a long-haired supernatural being. He thought this is the beast which bit his son. He was about to shoot at him.

Có người thấy thế vội can rằng: “Nhà tu hành nầy không có tâm hại con ông, ông không nên vu oan cho người hiền đức.”

A bystander saw that interrupte him and said: “Why do you want to shoot at that man, he is an innocent. You should not punish such a virtuous man!”

Chuyện nầy tỷ dụ có người đối với sự vật không quan sát cho kỹ lưỡng, bằng vào chủ quan tự cho là mình phải. Ở đời có nhiều người đối với trong hàng Tăng chúng, thấy một đôi người không đạo hạnh xuất gia, hành vi bất mãn, hoặc có một số nhà sư nào đó không đủ oai nghi, đối với mọi người có những hành động ngôn ngữ không được đẹp đẽ, một số người không chịu quan sát kỹ càng, mà cho rằng nhà sư nào cũng như vậy cả. Đối với những nhà sư khác, họ luôn luôn sẳn sàng khinh miệt chê bai. Những người ấy với người cha có con bị cọp cắn lại muốn trả thù vị tu hành đạo đức trong chuyện nầy vậy.

This story gives us an example of some people who do not examine closely a matter before making their decision. They always say that they are right. Some people are offended by an immoral monk in his religious robe, are apt to do the worst harm to all good monks. This is just like the father wanting to be revenged on the supernatural man for his son’s bites by a tiger in this story.

 

82) Gieo Lúa—To Grow The Crop

Xưa có một người ở đô thành, muốn về làng quê theo đòi nông nghiệp, làm kế sinh nhai. Ngày nọ, anh đến đồng ruộng xem xét, thấy một ruộng lúa rất tươi tốt, bèn hỏi nông dân ở đấy: “Làm cách nào mà lúa tốt như vậy.”

Once upon a time, there was a man who lived in the city but wanted to go to the countryside to grow the crop to make a living. One day he visited another farmer’s lands and examined his wheat crops. He asked the owner: “How do you make the wheat grow so well?”

Người nông dân trả lời: “Phương pháp rất giản dị, chỉ cày đất cho xốp và san bằng, bỏ phân tốt, tháo nước vô, thì được lúa tốt như thế.

The owner replied: “The method is simple, to plough the soil, levelize the ground, and irrigate the water. The crop will be good.”

Anh nghe rồi, bèn y phương pháp cày ruộng, gieo giống ấy. Anh đã cày đất cho xốp, san bằng, vô phân, xả nước vào xong xuôi đâu đấy, chỉ còn đem giống gieo lên. Nhưng anh suy nghĩ, khi chân bước xuống ruộng để gieo, sợ e chân mình dẫm lên đất, làm cho đất dẽ đi, do đó lúa không tốt được.

Upon hearing the instructions from another farmer, the man went back and did what he was told; however, after he mixed the manure in the soil, before scattering the seeds, he remembered he had to tread the field field to scatter the seeds, he was afraid that his own feet might be too heavy for the land and it would become too hard to be fruitful.

Anh tự nghĩ chi bằng ta mướn bốn người khiêng một cái giường, rồi anh ngồi lên đấy gieo giống. Anh đi một mình thì có hai chân, giờ đây biến thành tám chân, cộng với sức nặng của anh và cái giường, do đó đất trong ruộng càng thêm dẻ cứng. Quả là người ngu!

He said to himself that he should hire four men to carry a bed on which he sit to scatter the seeds. If he did it by himself, there would have been only his two legs, but he added eight of the others in addition to the weight of the bed and his own. Thus the land became even harder. What a stupid man!

Chuyện nầy tỷ dụ trong Phật pháp phải khéo giữ gìn ruộng trì giới, khiến phát sanh mầm mống lành. Tuy nhiên đa số người tu ban đầu giữ kỹ, một giới nhỏ cũng không phạm, nhưng hồi về sau, giới thô trọng đều hủy phạm, không hề kiêng sợ giữ gìn, như thế thử hỏi mầm mống Bồ đề làm sao không tiêu hoại? Đây cũng giống như người ngu sợ hai chân mình làm dẻ đất lại đi mướn thêm tám chân khác đến dậm vậy.

This story gives us an example of some people who cultivate the field of commandments and wait for the good yield of shoots. The majority of beginner cultivators first try very hard to keep all commandments; however, later they break all commandments and do evil deeds. How can the shoots of commandments grow? This is just like the stupid man who was afraid of his own two feet and added still eight of others.

 

83) Khỉ Bị Đánh—A Monkey Was Beaten

Xưa có một con khỉ, bị một người rất khỏe mạnh đánh đập tàn nhẫn, nó đau đớn vô cùng đến nỗi không chịu được nữa. Sau đó nó chạy qua chỗ đông người, có một em bé chạy ngang trước mặt nó, nó giận hầm hầm, túm đứa nhỏ muốn đánh và tuyên bố với mọi người rằng: “Nó làm như vậy là rất chính xác.

Once upon a time, a monkey was beaten by a strong man. The monkey was so painful. Later on the monkey ran to another area; it saw a small boy who passed by him, the animal was so angry and it took the boy for revenge. The monkey said: I am completely right.”

Chuyện nầy tỷ dụ về tánh giận cá chém thớt của phàm phu. Phật tử nên nhớ tất cả pháp đều ở trong vòng biến diệt, thuyên lưu, quá khứ đã diệt tương tục sau sanh, chẳng giống như trước, đó là một định luật dĩ nhiên, thế mà người đời thường không nhận định, vọng chấp sai lầm, nên thường lún sâu vào thù hận không ngưng cũng như con khỉ kia không khác.

This story gives us an example of some one who is offended be another person takes out his anger on a third person. Buddhist should remember that all human affairs are always in a state of endless transition. What comes after is different thing, that is a natural law. However, people always attach to their wrong views. They wrongfully get into a temper and get deeper and deeper into hatred just as the monkey in this story.

 

84) Nguyệt Thực—Moon Eclipse

Xưa có một truyền thuyết: “Từ trước có vị A-tu-la vương xem thấy mặt trăng sáng quá, bèn dùng tay che, người nay đồn đãi biến thành thuyết “Nguyệt thực.” Căn cứ theo truyền thuyết trên, thì nguyệt thực và loài chó hoàn toàn không quan hệ gì với nhau. Nhưng không hiểu tại sao mỗi khi nguyệt thực, mọi người đều cho là mặt trăng bị chó nuốt, rồi mỗi khi thấy chó chạy ngang ai cũng muốn đánh nó.

Đối với thân phận con chó oan uổng vô cùng.

Once upon a time, there was a king of Asura who covered the moon with his hands when he thought it was too bright. The moon eclipse became legendary and there was nothing related to the dogs. However, each time there was a moon eclipse, people laid a blame on innocent dogs which were sometimes got beaten injustly.

Chuyện nầy tỷ dụ về sự thật; sự thật không thể dựa trên sự suy nghĩ chủ quan bừa bãi; sự thật phải được dựa trên những yếu tố xác thực. Tuy nhiên, người đời thường dựa trên những suy nghĩ chủ quan phát khởi bởi tham sân si mà tưởng tượng ra những điều lầm lộn vô nghĩa. Kết quả là họ gây khổ cho mình và cho người như chuyện chó bị đánh trong câu truyện trên.

This story gives us an example of “Truth” which cannot be based on carelessly subjective thinking. Truth must be based on facts. However, people always try to think subjectively which arises from their greed, hatred and anger. As a result they cause pain not only to themselves, but also to other people just like the dogs were beaten in this story.

85) Đau Mắt—Sore Eyes

Xưa có một nàng con gái bị bệnh đau mắt rất hiểm nguy, vô cùng đau đớn, rên rĩ suốt ngày đêm. Có một nàng con gái khác, thấy vậy rất lo sợ, tự nói: “Ai có mắt là có bệnh đau mắt. Quả như bịnh ấy đến ta, nhất định ta phải nhận chịu! Tuy rằng hiện tiền mắt ta chưa bệnh, nhưng ngày kia đâu khỏi bệnh như chị nọ. Muốn ngăn ngừa cho khỏi bệnh nầy, tốt nhất ta móc hai tròng mắt của ta trước đi thì hơn cả.”

Once upon a time, there was a woman who had bad sore eyes. Another woman said to herself: “Where there are eyes, there are eye problems. What happened if I had sore eyes? Although at this moment my eyes do not ache; however, they will ache some day. To prevent this happens, the best way is right now I gouge them out so they will not ache later. ”

Có người nghe nàng nói thế, bèn khuyên can rằng: “Dù biết rằng có mắt là có đau làm mình khó chịu. Cô có tròng con mắt là vật quý nhứt, sau này đau hay không đau, việc ấy chẳng nhứt định. Nếu cô móc hai tròng mắt đi rồi, sẽ không trông thấy gì nữa, phải chịu thống khổ suốt đời, cô có biết không?”

Upon hearing those words, someone said to her: “Although it is true that when you have your eyes, they may some day ache to disturb you. You have both precious eyes. Whether they ache or not later, no one knows. Don’t you know when you gouge them out and don’t have them now, you won’t be able to see anything; therefore, you will have to suffer for lifetime?”

Chuyện nầy tỷ dụ người ăn cơm bị mắc nghẹn, rồi bỏ ăn, như thế rất vô lý. Lại có một ít người cho rằng giàu sang là cội gốc của suy bại, vì thế mà không muốn cầu quả báo an vui, nên không chịu thực hành hạnh bố thí. Tuy nhiên, họ đâu biết rằng dù giàu sang phú quý bao nhiêu mà bỏn xẻn keo kiệt trong đời nầy là họ đang gieo nhân đau khổ cho đời sau. Dù biết rằng bố thí có thể mang lại hạnh phúc mà cũng có thể không, nhưng nếu chúng ta không bố thí thì chắc chắc chúng ta là những kẻ khổ sở. Những người có quan niệm sai lầm ấy, cùng với nàng con gái vì sợ đau mắt mà muốn móc tròng mắt quăng đi, đều ngu si không khác.

This story gives us an example of someone who stops eating when he is chocked during dinner. This is rediculous! There are some people who believe that wealth and fame are the sources of decadence. They are afraid of retribution in the hereafter; therefore, they don’t want to do any almsgiving in their present lives. If you do almsgiving, you may be happy or you may not. But if you don’t do it, you will surely be the most unhappy person. This is just like the woman who could not bear the thought of having sore eyes, wanted to gouge them out to suffer forever.

 

86) Vì Của Giết Con—A Man Who Cut His Daughter’s Head off For A Pair Of Gold Earrings.

Xưa có hai cha con cùng nhau đến một địa phương nọ, giữa đường gặp bọn cường đạo, muốn giựt hết tài vật của người. Người con có đeo đôi bông vàng, người cha sợ bị ăn cướp giựt mất nên lật đật xé rứt không ra. Bấy giờ bèn dùng dao chặt đầu người con.

Once upon a time, there were a man and his daughter traveling on a trip together to a place. On their way, they came across highway robbers trying to rob their valuable things. The daughter wore a pair of pure gold earrings. When the father saw the robbers approaching, he tried to pul the earrings off to hide them, but he couldn’t remove them. He cut off his daughter’s head.

Sau đó bọn cướp chạy mất, cơn khủng hoảng qua rồi, y bèn lấy đầu ráp vào mình người con xấu số. Nhưng than ôi! Ráp làm sao được!

When the robbers went away, he tried to put the daughter’s head back to her body. Alas! How could he achieve this?

Chuyện nầy tỷ dụ vì việc nhỏ mà bỏ việc lớn, vì chút danh lợi mà quên mất cuộc sống đức hạnh, đến nỗi gây thành sự tổn thất nặng nề, không thể cứu vãn. Cũng như trên thế gian có một số người vì chút danh lợi, mà vọng lập tà giáo, tà thuyết để dối đời, họ cho rằng con người chỉ có một kiếp nầy chứ làm gì có kiếp sau; làm gì có đầu thai, vân vân.

 

This story gives us an example of some people who only little gain and fame right in front of them and they forget about great merits and virtues. There are also some people who argue with a joking expression on these subjects: there is no hereafter life, no reincarnation, etc.

 

87) Bọn Cướp Chia Của—Divisions Of Boot

Xưa có một bọn cướp. Khi chia của, họ chiếu theo bản lãnh và sự cao thấp của mỗi người mà chia đều đủ, mỗi người một phần. Trong đó có một phần là y phục dệt bằng tóc rất nặng, vì có một người kém sắc đẹp và địa vị thấp kém hơn, cho nên bọn họ mới chia một phần xấu tệ ấy.

Once upon a time, there was a band of robbers. They divided their boot according to their different ranks. Among the belongings, there was a hair-woven coat which was heavy considered as an inferior part to be given to one with the lowest rank.

Tên cướp ấy rất buồn khổ, trong tâm bất bình la lớn: “Phần của ta sao ít và tệ thế nầy?”

The robber was grieved. He made a strong protest by shouting aloud: “Why is my share so little and ugly like this?”

Sau đó y cũng đành cam chịu, rồi đem vào trong thành bán. Có một vị quan trường chịu mua bằng một giá rất cao. Số tiền của y bán được đem so với số tiền của bọn cướp chia được nhiều hơn gấp bội.

Afterwards, he brought it to the city for sale. A elder manderine paid him a high price. The money he got was more than any others’ in the band.

Bấy giờ y vui vẻ múa nhảy và nói: “Ta là người đắc thời.”

He then leaped for joy and said: “I am victorious!”

Chuyện này nói cho chúng ta biết dù gặp nhiều thất bại cũng không nên thất vọng, thối tâm, chỉ nên cố gắng gieo giống tốt sẽ có ngày gặt được bao nhiêu là chuỗi hạt vàng. Tỷ như khi người bố thí, mà không biết rằng bố thí sẽ có quả báo tốt gì hay không? Đến khi quả lành đem lại, thì rất vui mừng. Mới biết làm lành bố thí là hành vi rất cao đẹp, trở lại ăn năn việc lành của mình làm sao mà ít quá!

This story reminds us not to be discouraged and hopeless even we are in a diverse situation. Try to sow good seeds, we will harvest good crops some day. This is also true with almsgiving. People who are doing almsgiving are usually not aware whether there wil be a retribution. When the good fruits bloom, even though they are happy, but they regret for not having done enough almsgiving before.

 

88) Mất Một Hạt Đậu Hay Một Nắm Đậu—A Grain Of Bean Or A Handful Of Beans?

Xưa có một con khỉ cầm một nắm đậu, bỗng nhiên vô ý đánh mất một hột. Nó hoảng hốt buông cả nắm đậu trong tay ra, thì ôi thôi! Đã bị gà và chim ăn mất hết cả rồi!

Once upon a time, there was a monkey holding a handful of beans. Out of clumsiness, it dropped a grain of bean to the ground. It was shocked and dropped all the beans in its hands by looking for the first one. All the beans were then eaten by chicken and birds.

Chuyện nầy tỷ dụ người tu theo Phật, ban đầu hủy một giới mà không chịu ăn năn sám hối cho tội được tiêu. Sau đó lại còn buông lung hủy phạm nhiều cấm giới, làm cho bao nhiêu công đức pháp lành đều hủy bỏ không còn.

This story gives us an example of a monk who breaks one commandement, but would not confess. Later he breaks other commandments to such an extent that he ends up breaking all of them. This is just like the monkey whi loses all bean by looking for just a grain of bean.

 

89) Chuột Vàng Và Rắn Độc—A Golden Rat Changed Into A Poisonous Snake

Xưa có một người đi đường bắt được một con chuột vàng, lòng mừng khấp khởi, liền ôm vào lòng, rồi tiếp tục đi. Khi đến bờ sông, muốn cởi y phục ra để lội qua cho dễ, bỗng nhiên con chuột vàng đang ôm trong lòng biến thành con rắn độc.

Once upon a time, there wa a man who found a golden rat while travelling. He leaped for joy, then put it inside his shirt. When he reached the river bank, he took off his shirt before crossing. Suddenly the goden rat changed into a poisonous rat. Nevertheless, the man did not throw it out, but kept it in the shirt.

Ban đầu y sợ hãi vô cùng nhưng sau tự nghĩ: “Ta thà để cho con rắn độc nầy cắn chết, chứ không chịu quăng nó đi.”

He was so scarced at first, but he thought: “I would rather let this poisonous snake bite me to death, than throw it out.”

Bấy giờ y bèn ôm con rắn độc lội qua sông chẳng hề sợ hãi. Con rắn độc thoạt nhiên biến thành một khối vàng to lớn.

He then embraced the poisonous snake to cross the river. The poisonous snake suddenly changed back to pure gold.

Có người khác xem thấy như vậy cho rằng rắn độc có thể biến thành vàng, liền bắt chước, bắt một con rắn độc ôm trong lòng, tức thời y bị rắn độc cắn chết.

Another man nearby saw that, took it for granted that it should always turn out that way. He then catched a poisonous snake and put it inside his shirt. He got bitten and died soon after.

Chuyện nầy tỷ dụ có một hạng người chẳng chơn thật tín ngưỡng Phật pháp, xem thấy người khác chơn thật tu học được lợi ích hiện tiền; họ vì muốn cầu lợi dưỡng, nên phụ họa theo Chánh pháp. Nhưng kết quả chẳng những không tốt đẹp gì mà còn bị tổn hại như người ngu bỏ rắn độc vào áo cho nó cắn chết trong truyện nầy.

This story gives us an example of some people who attach themselves to Buddhism when they see those who have done good deeds and in turn have obtained benefit. They are not motivated by faith but by greed. Consequently, they will fall into evil paths after death, just like the stupid man who put a poisonous snake in his shirt and got bitten to death.

 

90) Lượm Được Tiền—Picking Up Money

 Xưa có một người nghèo đi đường bỗng nhiên lượm được một túi tiền vàng, lòng mừng vô hạn.

Once upon a time, there was a poor man who picked up a sack of money on the street. He was overwhelmed with joy.

Y bèn ngồi lại bên đường, lấy tiền vàng ra đếm, đếm chưa xong, người chủ của túi tiền đã đến, y phải trả túi tiền lại cho chủ.

He then sat down and began to count the money. Suddenly the owner of the money showed up while the poor man was still counting. He had to give back the whole sack.

Y rất buồn khổ, ăn năn không kịp. Y nghĩ rằng: “Ta ngu quá, nếu ta đếm mau và chạy đi cho sớm, thì chẳng là khỏi bị người chủ của túi tiền tìm đến, ta đã được một số tiền khá lớn không?”

He regretted for not running away quickly and said to himself: “I am so stupid, if I count a little faster and run away sooner, no way the real owner can take the sack back and I have already had a big sum of money.”

Chuyện nầy tỷ dụ người đã gặp Tam Bảo, liền phải kịp thời cần tu nghiệp lành để cầu sớm được giải thoát. Giả sử cứ để việc đời lôi cuốn quẩn quanh, dần dà qua ngày tháng, luống phí bóng quang âm. Vô thường thoạt đến, sau ăn năn không kịp.

This story give us an example of some people who have the opportunity to meet the Three Precious Ones. If they are not doing their best with good deeds, they will fall into the evil paths of transmigration after their deaths. This is just like the stupid man who had to give back the money in this story.

 

91) Người Nghèo—The Poor

Xưa có một người nghèo làm lụng vất vả, để dành được một ít tiền, xem thấy người giàu khác, trong tâm tưởng rằng: “Tiền của ta phải nếu đem so sánh với của kẻ giàu chẳng bằng giọt nước trong biển cả. Nếu phải đem ra so sánh bây giờ thì thật là thua xa.” Sau khi nghĩ ngợi, y buồn bã thất vọng, muốn đem số tiền ít oi của mình ném xuống sông.”

Once upon a time, there was a poor man who had to work very hard to make a living and save up some money. He said to himself: “My little sum of money, compared with the rich man’s, is just like a drop of water in the ocean. No way I can compare with him now.” After thinking, he was so upset and wanted to throw the little that he had into the water.

Người xung quanh thấy thế can rằng: “Tiền của anh tuy rất ít nhưng có thể nuôi sống được anh bao nhiêu ngày. Nếu anh quăng xuống nước hết, chẳng phải là một xu cũng không còn không?”

Another man saw that said to him: “What you have may be little, but you can live on it for a while. Why do you want to throw it into the water?”

Chuyện nầy tỷ dụ trong hàng Tăng chúng xuất gia, thấy các Đại Đức Thượng Tọa được người cúng dường nồng hậu, còn mình thì được ít, lợi dưỡng không bằng các Đại đức kia, chẳng những tự mình không chịu cố gắng tinh tấn tu học, mà lại nhơn tài đức lợi dưỡng không bằng, rồi muốn bỏ đạo không tu, thật là hành động ngu xuẩn như kẻ nhà nghèo muốn đem số tiền ít oi của y mà ném xuống sông vậy!

This story gives us an example of some newly ordained monks who see high virtuous monks get more offerings than they do. They expect to get the same offerings as the elder monks get, but unable to, so they feel sorry and painful to such a degree as to break their faith. This is just as stupid as the poor man who wanted to throw his little money in this story!

92) Đứa Nhỏ Được Đường—All Precious Jewels For A Piece Of Sugar

Xưa có một người đàn bà bồng đứa nhỏ sau một lúc đi đường rất mỏi mệt, bèn ngồi lại bên lề đường nghỉ chân dưới một gốc cây, mơ màng ngủ thiếp lúc nào không biết.

Once upon a time, there was a woman who bore her child travelling. After a while, she stopped to rest under a tree on the side of the road. She was so tired that she fell asleep.

Bấy giờ có một người đi lại, tay cầm một cục đường đưa cho đứa nhỏ ăn.

At that time, a man came and gave the child a piece of sugar.

Đứa nhỏ được đường chỉ tham ăn đường ngọt, mà bao nhiêu kiềng vàng, vòng vàng và tất cả đồ trang sức quý báu, đều bị người kia lột hết mang đi.

Seeing the piece of sugar, the child was so gluttonous that he was lured by its good taste and paid no attention. The man took advantage of this opportunity to strip the child of the necklace, brooches and other ornaments.

Chuyện nầy tỷ dụ Tăng chúng xuất gia, có người vì tham chút lợi của thế tục, ưa ở chỗ ồn ào, bỏ phế sự tấn tu Phật pháp. Kết quả tài bảo công đức tịnh giới, đều bị giặc phiền não cướp giựt mang đi cũng như đứa bé vì ham ăn đường mà bị tên trộm cướp mất hết tài vật vậy.

His story gives us an example of some people, because of worldly interests, greedy for little gain so they stay in noisy places, abolish or let a thief steals their spiritual credits and treasured commandments. They are just like that greedy child wose belongings are taken away by the thief, due to his enticement of a piece of tasteful sugar.

 

93) Bà Già Đánh Cọp—The Old Woman Wrestled A Tiger

Có một bà già ngủ dưới gốc cây, bỗng nhiên có một con cọp đến muốn ăn thịt bà. Bà lật đật lồm cồm ngồi dậy, chạy vòng quanh gốc cây, để tránh khỏi bị cọp vật, bà chạy quanh nhiều vòng, con cọp dùng một chân bấu vào gốc cây, một chân nắm bà già.

Once upon a time, there was an old woman who was resting under a tree when a tiger came to attack her. She hastened to stand up and ran around the tree trying to get away. The tiger held the tree with one hand and tried to grasp her with the other.

Bà hoảng hốt chạy bổ lại ôm gốc cây, nắm hai chân cọp ghì chặt trong cây, cọp không thể lay động được. Nhưng bấy giờ bà già cũng không thể buông tay ra được.

She was so panic that she quickly jumped to hug the foot of the tree and held fast the tiger’s two claws, the tiger could not move.

Trong lúc nguy cấp, trước mặt lại xuất hiện một người. Bà già liền bảo người kia rằng: “May quá, anh tới thật đúng lúc! Mời anh lại đây, cùng tôi giết con cọp nầy, trước khi nó làm hại đến chúng ta và chúng ta cùng chia làm hai phần thịt.”

In such a dangerous time, a man appeared. The old woman told the man: “Fortunately! You come at the right time! Let’s catch and kill the tiger together before it can harm us. After killing it, we will divide its meat into two.”

Người kia tin lời bà già, liền chạy lại đánh nhau với cọp. Bà già nhân đó buông cọp ra, bỏ rơi người đàn ông kia trong cơn nguy khốn và cắm cổ bỏ chạy một mạch.

The man believed the old woman’s words and began to help capture the tiger. After he seized it’s two claws, the old woman immediately gave up and ran away.

Người kia mới biết rõ âm mưu của bà già kia, nhưng ăn năn đã muộn. Chỉ còn cách là rán sức bình sanh cùng cọp chiến đấu; cầm cự quá lâu, sức lực kiệt dần, không đường nào tẩu thoát, không bao lâu sau thì y bỏ mạng.

The man realized the old woman’s scoundrel plot, but it was too late. He tried hard to struggle with the tiger. He was leaving in the lurch and got injured by its claws.

Chuyện nầy tỷ dụ có hạng phàm phu không phải là bực cao minh mà lại ưa tạo luận, lập thuyết, văn từ và ý nghĩa của họ lập rất thường không có chi hay ho đáng chú ý. Nhưng phần nhiều họ làm chưa xong là đã chết. Đệ tử của họ, góp nhặt những bản thảo bỏ dở, vì không hiểu bản ý của người quá cố, chỉ tưởng tượng ức thuyết tiếp tục làm thành, chú giải thêm. Trước tác nhiều chừng nào, chỉ càng tạo thành những tác phẩm sai lạc chừng nấy cũng giống như chàng ngốc nhào vô nắm hai chân cọp cho bà già trong truyện trên nầy vậy!

This story gives us an example of some people whose theories are far from good and whose phrases are tangled, complicated and full of errors. They happen to be dead before finishing their work. The successors want to continue and give an interpretation to them. However, they are unable to grasp the meaning . Therefore, they are enmeshed in trouble just like that stupid man catching the tiger’s two claws for another person and getting hurt instead!

 

94) Lạch Nước Hay Ngọc Bảo Châu?—Water Way Or Pearl ?

Xưa có một người cùng vợ của người khác ngoại tình. Đêm nọ y ở trong phòng cô tình nhân, trong khi chồng cô đi vắng. Thình lình chồng cô trở về. Phát giác trong phòng vợ mình có người đàn ông, người chồng giận dữ, ra đứng ngoài cửa đợi gã tình địch ra đặng giết chết cho xong đời tên gian phu.

Once upon a time, there was a man who was having an affair with a married woman. One night, they were together when her husband came back. He found out their affair. He was very angry and stayed outside the door waiting for the man to come out to kill him.

Sau khi cô vợ biết thế, bèn nói với tình nhân: “Chồng em đã hay biết, vậy anh hãy chạy ra mau để thoát thân; nhưng phải từ ‘ma-ni’ (theo lạch nước còn có nghĩa là ngọc bảo châu) mới có thể ra được.”

Knowing her husband was outside, the wife told her lover: My husband knows what is going on. There is no way but the mani.”

Người vợ muốn tình nhân lách ra bằng lạch nước phía sau, nhưng sau khi nghe rồi, tên tình nhân hiểu lầm là phải lấy được ngọc châu ma-ni rồi mới ra, nên cứ mãi chạy quanh trong vòng vây trăm ngàn khủng khiếp với ước vọng tìm cho được bảo ngọc ma-ni, và cương quyết rằng: “Nếu không tìm được ngọc ma-ni, thì ta quyết định không ra khỏi.”

The wife wanted her lover to escape by means of the water way. The man misunderstood her to mean looking for the mani pearls. He then ran around and looked everywhere in vain. He said to himself: I will not leave here if I can’t find the mani pearls.”

Than ôi! Không đầy mười lăm phút, y đã ngã gục dưới mũi dao căm hờn của tình địch.

Alas! No longer than fifteen minutes he was killed by his rival.

Chuyện nầy chỉ rõ cho người Phật tử nên từ bỏ nhị biên để quay về với lý trung đạo lìa đoạn, thường hai bên mà tu học, có thể giải thoát đời đời. Tuy nhiên, có người lầm hiểu hai chữ “hai bên” là “có bên” và “không bên” của thế giới. Do sự lầm hiểu đây mà không thể quán thấy chơn nghĩa lý trung đạo, dần dà ngày qua tháng lại, liền bị tử ma vô thường giết hại. Nghĩa là nhân hiểu lầm Phật pháp nên không thể kiến đạo tu hành, chung cuộc liền bị sanh tử làm hại, cũng giống như chàng ngốc tìm ngọc mani trong câu chuyện trên.

This story clearly points out that Budhists should reject the two extremes of annihilation and permanence by holding fast to the golden mean in order to get deliverance. However, the common people misunderstand the two extremes to refer to the universe being finite and infinite and the human beings having ego and having no-ego. Therefore, they are unable to grasp the meaning of the middle way to avoid extremes. After being stricken with sudden death, they will be killed out of impermanence and falling into the Three Evil Paths of Transmigration. This is just like the stupid man getting killed looking for mani pearls.

 

95) Hai Con Hạc—Two Cranes

Xưa có hai con hạc, một trống, một mái, ở chung trên cây. Đến mùa thu các thứ trái cây đều chín đỏ, chúng nó đi lượm trái rất nhiều, chứa đầy trong ổ; vì khí trời hanh nực, nên sau đó vài ngày, trái đều khô teo lại, xẹp xuống còn chừng nửa ổ.

Once upon a time, there were two cranes, male and female, which lived together in a nest. They filled their nest with fruit seed that grew up during the fall. Later the fruit dried and shrank to a half because it was still hot.

Con trống trách con mái rằng: “Chúng ta chuyên cần lao nhọc lượm trái, mà nay bà lén ăn một mình. Nầy! Bà xem trái cây chỉ còn có phân nửa.”

The male was in a temper and said to the female: “We have been working hard together for the fruit. Now you have eaten it alone. It’s half of what it was.”

Hạc mái trả lời: “Tôi không hề ăn lén ăn riêng, trái cây tự nó teo bớt đấy.”

The female replied: “I haven’t eaten it alone. For the fruit has shrunk by itself.”

Hạc trống không tin, lập tức nổi giận đùng đùng quát tháo: “Nếu bà không ăn lén, tại sao trái cây giảm mất phân nửa?”

The male did not believe, but became more angry and said to the female: “If it has not ben you alone who had eaten, how could it grow ao much less now?”

Nói xong hạc trống bèn dùng mỏ nhọn mổ hạc mái chết ngay tức khắc.

Then he immediately pecked the female to death.

Cách vài ngày sau, trời mưa lớn, trái cây nhờ có hơi nước và khí lạnh mà nở ra nhiều lại như trước.

A few days later, it happened to rain heavily. The fruit got moist and grew to its former size.

Hạc trống trông thấy mới biết trước kia mình hiểu lầm, ăn năn vô hạn. Rõ là hạc mái không ăn trái nào cả, mà mình lầm giết oan. Bây giờ rất buồn khổ kêu la thảm thiết, nức nở kêu hạc mái: Em ơi! Em đến chốn nào! Em ở đâu!”

On seeing it, the male regretfully realized that she had not eaten and that he had wrongly killed her. He then cried bitterly and called out: “Honey! Where have you gone?”

Chuyện nầy tỷ dụ có một ít người sống bừa bãi, tham cầu danh lợi, miệt mài dục lạc không chán, chẳng phân biệt trắng đen, không nghĩ đến vô thường khi phá trọng giới, đến khi ăn năn thì đã quá muộn cũng giống như con hạc trống trong câu chuyện trên.

This story gives us an example of some common people who lead a disorderly life with fame and gain, indulge in wild pleasures. They think nothing of impermanence when breaking major commandments. It will be too late for them to repent afterwards. This is just like the male crane who killed the female crane in this story.

 

96) Giả Mù—Pretending To Be Blind

Xưa có nhiều công thợ bị vua bắt đi làm lao dịch rất cực khổ, lại còn bị ngược đãi vô cùng. Họ đau khổ khôn xiết, có người vì thế phải chết oan.

Once upon a time, there was a king who forced so many people to do hard labor. The people were so miserable and there were many people who died in injustice.

Trong nhóm thợ, có một người không còn chịu nổi lao dịch nữa bèn nghĩ ra phương pháp “giả mù cho khỏi bị đi lao dịch khổ sở cho vua, quả nhiên được khỏi, y trở về nhà.”

Among them there was one man who could not bear the hardship. He figured out a way to avoid “pretending to be blind in order to get release from the hard work.”

Nghe thế những công thợ khác thấy thế, đều muốn móc mắt mình cho mù, để tránh khỏi đi lao dịch khổ sở.

On hearing this, other men wanted to gouge out their own eyes so as to avoid the tiresome drudgery.

Đương khi bọn họ toan móc mắt, trong bọn có người can: “Này các bạn! Nếu mắt mù không thấy sẽ làm cho chúng ta đau khổ suốt đời. Chúng ta thiếu gì cách lừa dối vua để tránh khỏi khổ dịch, mà làm chi cái công việc nguy hiểm như thế.”

At that time, someone asked them: “Why do you want to gouge out your own eyes only to make yourselves safe in another way.”

Chuyện nầy tỷ dụ người đời thường vì ham chút danh lợi mà tha hồ gian dối láo xược, đến nỗi hủy phạm giới luật thanh tịnh. Những người như vậy sẽ phải rơi vào ác đạo sau khi chết như những kẻ ngu si tự móc mắt mình vì chút lợi nhỏ trong câu chuyện trên.

This story gives us an example of some people, for the sake of little fame and gain, they tell wild stories and destroy their pure commandments. They will fall into the three evil paths of transmigration after their death, just like those stupid men destroying their own eyes for a little benefit in this story.

 

97) Cướp Áo Lông Dê—Robbed The Woollen Coat.

Có hai người đi đường, trải qua một cánh đồng mênh mông bát ngát, gặp bọn cường đạo, một người rất lanh lẹ chạy trốn dưới lùm cây, bọn cường đạo không trông thấy.

Once upon a time, there were two friends walking in the wilderness. On the way, they encountered the highway robbers. One of them was able to run away and escape in a thicket.

Còn một người chạy trốn không kịp bèn bị tên cường đạo giựt cái áo lông dê đang mặc trong mình, người bị ăn cướp, vốn có vài đồng tiền vàng dấu trong bâu áo lông, nên y nói với tên cường đạo: “Cái áo nầy trị giá khoảng một đồng tiền vàng. Tôi muốn dùng một đồng tiền vàng để đổi lấy cái áo lông ấy lại.”

The other could not run fast enough to escape. The robbers snatched his woollen coat that he wore. The man said: “This coat is worth one piece of gold. I beg you to let me redeem it at that value.”

Tên cường đạo hỏi: “Tiền vàng của mày đâu?”

The robber asked: “Where is the gold?”

Người kia liền lấy tiền để trong cổ áo ra đưa cho cường đạo xem và nói: “Tiền này thật là tiền vàng, nếu ông không tin lời tôi nói, thì trong lùm cây kia có một người thợ kim hoàn, ông hãy đến hỏi.”

The man opened the collar and showed the gold to the robber and said: “Here is pure gold. If you don’t trust my words, you can go and ask a goldsmith who is hiding in the thicket now.”

Tên cường đạo nghe nói trong bụi cây có người lập tức lôi người núp trong bụi ra, lột lấy hết quần áo.

After hearing those words from the man, the robber came to the thicket to pull out the second man. The robber also took his clothing from him.

Chuyện nầy tỷ dụ người tu hành làm được chút ít công đức, thường thường không địch nổi với giặc cướp tập khí phiền não, mà phải tán mất pháp lành và hư hỏng cả công đức thanh tịnh. Điều ấy chẳng những tổn thất lợi ích của chính mình, cũng khiến cho nhiều người lui sụt đạo tâm. Những người như thế sẽ sa vào ác đạo sau khi chết giống như hai người ngu trong câu chuyện trên đây.

This story gives us an example of Buddhist cultivators whose possessions of merits and virtues are robbed by the thief of temptation. They lose their good teachings and their merits as well. They lose not only the gain of their own, but they also make others lose their karma leading to Buddhahood. They are just like the two stupid men losing everything they had in the story.

 

98) Đứa Nhỏ Bắt Rùa Lớn—A Boy Caught A Big Turtle

Xưa có một đứa nhỏ chạy chơi trên khoảng đất trống, bắt được một con rùa rất lớn, nó muốn giết ngay, nhưng không biết làm cách nào để giết.

Once upon a time, there was a boy who as playing on an open land and caught a big turtle. He intended to kill it, but he did not know how to do so.

Có người bày cho nó rằng: “Em nên đem thả vào trong nước, nó sẽ bị chết chìm.”

There was a man who told the boy: “You just throw it into the water, it will be killed at once.”

Nghe xong đứa nhỏ tin theo, bèn nắm con rùa bỏ vào trong nước. Khi đã vào nước, rùa bèn bơi lội một cách tự do.

The boy believed the words and cast it into th water. Once in water, the turtle swam away freely.

Chuyện nầy tỷ dụ có người tu trì theo Phật pháp rất thuần thành, giữ gìn lục căn và hiến dâng đời mình làm việc phước đức, nhưng sau đó nghe lời ngoại đạo, ma quân và ác tri thức dụ hoặc, trở lại để cho lời lôi cuốn với những lời khuyến dụ như: “Phải ưa thích lục căn, phải nuông chìu ngũ dục thì mới mong giải thoát được.” Thế là họ nghe theo và cuối cùng là sa vào ác đạo như thằng nhỏ bắt rùa rồi

 

Châm Ngôn Tục Ngữ—Precepts and Proverbs:

Người biết chẳng nói, người nói chẳng biết (tri giả bất ngôn, ngôn giả bất tri): He knows most who speaks least.

Tri túc tiện túc, tri nhàn tiện nhàn: A contented mind is a continual feast.