圭 峰Phong 禪Thiền 師Sư 原Nguyên 人Nhân 論Luận 發Phát 微Vi 錄Lục

宋Tống 釋Thích 淨Tịnh 源Nguyên 撰Soạn

圭# 峯phong 禪thiền 師sư 原nguyên 人nhân 論luận 發phát 微vi 錄lục (# 并tinh )# 序tự

晉tấn 水thủy 沙Sa 門Môn 。 淨tịnh 源nguyên 。 述thuật 。

治trị 平bình 改cải 號hiệu 之chi 明minh 年niên 。 杭# 郡quận 崇sùng 因nhân 大đại 師sư 可khả 中trung 。 以dĩ 原nguyên 人nhân 論luận 洎kịp 科khoa 文văn 為vi 贄# 。 請thỉnh 余dư [(臨-品+二)/見]# 之chi 或hoặc 有hữu 述thuật 焉yên 。 因nhân 念niệm 斯tư 論luận 之chi 作tác 也dã 。 蓋cái 斥xích 二nhị 教giáo 之chi 淺thiển 近cận 。 會hội 一nhất 乗# 之chi 淵uyên 縕# 。 故cố 其kỳ 論luận 旨chỉ 皆giai 用dụng 佛Phật 祖tổ 之chi 言ngôn 。 儒nho 道đạo 之chi 語ngữ 。 以dĩ 成thành 文văn 体# 。 非phi 夫phu 學học 深thâm 通thông 古cổ 。 洞đỗng 仲trọng 尼ni 之chi 垂thùy 範phạm 。 究cứu 伯bá 陽dương 之chi 立lập 言ngôn 者giả 。 則tắc 罔võng 措thố 其kỳ 懷hoài 矣hĩ 。 不bất 尒# 則tắc 何hà 以dĩ 後hậu 葉diệp 孫tôn 謀mưu 比tỉ 肩kiên 継# 踵chủng 而nhi 傳truyền 授thọ 道đạo 徳# 耶da 。 (# 源nguyên )# 疇trù 昔tích 嘗thường 讀đọc 圎# 覚# 疏sớ/sơ 鈔sao 之chi 廣quảng 者giả 。 而nhi 其kỳ 間gian 窮cùng 萬vạn 法pháp 推thôi 一nhất 心tâm 章chương 精tinh 灼chước 實thật 開khai 决# 疑nghi 滯trệ 布bố 在tại 鈔sao 文văn 。 明minh 猶do 指chỉ 掌chưởng 於ư 是thị 。 不bất 揣đoàn 檮# 昧muội 。 錄lục 廣quảng 鈔sao 之chi 。 要yếu 辞# 發phát 斯tư 論luận 之chi 微vi 旨chỉ 。 庶thứ 乎hồ 吾ngô 祖tổ 深thâm 文văn 奥# 義nghĩa 。 未vị 墜trụy 于vu 地địa 。 而nhi 請thỉnh 者giả 之chi 心tâm 。 亦diệc 無vô 鈇phu 然nhiên 。 既ký 錄lục 論luận 主chủ 鈔sao 辞# 。 以dĩ 發phát 微vi 旨chỉ 。 故cố 號hiệu 之chi 曰viết 發phát 微vi 錄lục 焉yên 。

時thời 聖thánh 眾chúng 六lục 葉diệp 歲tuế 次thứ 甲giáp 寅# 八bát 月nguyệt 十thập 一nhất 日nhật 於ư 錢tiền 唐đường 賢hiền 首thủ 教giáo 院viện 序tự

○# 原nguyên 人nhân 論luận (# 并tinh )# 序tự

○# 終chung 南nam 山sơn 草thảo 堂đường 寺tự 圭# 峯phong 蘭lan 若nhã 沙Sa 門Môn (# 宗tông 密mật )# 述thuật

晉tấn 水thủy 沙Sa 門Môn (# 淨tịnh 源nguyên )# 解giải

原nguyên 。 考khảo 也dã 窮cùng 也dã 。 謂vị 博bác 考khảo 內nội 外ngoại 。 推thôi 窮cùng 萬vạn 法pháp 原nguyên 其kỳ 人nhân 道đạo 。 以dĩ 一nhất 心tâm 為vi 本bổn 焉yên 。 人nhân 字tự 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 多đa 思tư 。 二nhị 多đa 恩ân 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 以dĩ 多đa 思tư 故cố 。 蓋cái 能năng 思tư 量lượng 善thiện 惡ác 。 異dị 餘dư 趣thú 也dã 。 若nhược 言ngôn 多đa 恩ân 者giả 。 有hữu 慈từ 恩ân 徳# 。 亦diệc 異dị 餘dư 趣thú 。 故cố 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 。 貴quý 於ư 萬vạn 物vật 。 而nhi 始thỉ 終chung 不bất 改cải 謂vị 之chi 人nhân 。 智trí 論luận 云vân 。 行hành 人nhân 法pháp 故cố 。 論luận 者giả 。 問vấn [前-刖+合]# 折chiết 徵trưng 。 詮thuyên 於ư 惠huệ 學học 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 以dĩ 排bài 權quyền [后-口+十]# 淺thiển 會hội 偏thiên 皈quy 圎# 。 皆giai 析tích 微vi 耳nhĩ 。 并tinh 序tự 者giả 。 以dĩ 論luận 題đề 兼kiêm 於ư 自tự 序tự 。 故cố 云vân 并tinh 也dã 。 薦tiến 者giả 舒thư 也dã 。 舒thư 述thuật 三tam 教giáo 之chi 淺thiển 深thâm 。 四tứ 篇thiên 之chi 生sanh 起khởi 也dã 。 若nhược 以dĩ 并tinh 序tự 。 對đối 原nguyên 人nhân 論luận 。 兩lưỡng 對đối 在tại 焉yên 。 序tự 為vi 能năng 序tự 。 上thượng 三tam 字tự 為vi 所sở 序tự 。 即tức 能năng 序tự 所sở 序tự 對đối 。 論luận 為vi 能năng 詮thuyên 。 原nguyên 人nhân 為vi 所sở 詮thuyên 。 即tức 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 對đối 。 終chung 南nam 者giả 。 自tự 帝đế 都đô 南nam 。 八bát 千thiên 里lý 外ngoại 。 疊điệp 嶂# 千thiên 重trọng/trùng 。 危nguy 崖nhai 萬vạn 仞nhận 。 南nam 垂thùy 遐hà 遠viễn 。 極cực 南nam 海hải 隅ngung 。 故cố 曰viết 終chung 南nam 。 釋thích 名danh 曰viết 。 山sơn 者giả 產sản 也dã 。 生sanh 產sản 物vật 也dã 。 草thảo 堂đường 始thỉ 因nhân 羅la 什thập 於ư 大đại 寺tự 中trung 。 構# 一nhất 堂đường 以dĩ 草thảo 苫thiêm (# 詩thi 廉liêm 切thiết 亦diệc 草thảo 類loại )# 蓋cái 之chi 。 而nhi 譯dịch 諸chư 經kinh 論luận 。 則tắc 草thảo 堂đường 之chi 名danh 。 始thỉ 秦tần 什thập 也dã 。 圭# 峯phong 者giả 。 此thử 峯phong 形hình 勢thế 狀trạng 如như 玉ngọc 圭# 。 因nhân 以dĩ 名danh 焉yên 。 蘭lan 若nhã 此thử 翻phiên 無vô 喧huyên 諍tranh 。 沙Sa 門Môn 此thử 云vân 勤cần 息tức 。 出xuất 家gia 者giả 之chi 通thông 稱xưng 也dã 。 次thứ 名danh 諱húy 即tức 別biệt 稱xưng 也dã 。 且thả 西tây 天thiên 以dĩ 稱xưng 名danh 為vi 尊tôn 。 故cố 子tử 名danh 有hữu 兼kiêm 於ư 父phụ 母mẫu 者giả 。 而nhi 後hậu 世thế 稱xưng 之chi 。 中trung 夏hạ 以dĩ 避tị 名danh 為vi 尊tôn 。 父phụ 母mẫu 既ký 亡vong 。 聞văn 名danh 則tắc 心tâm 瞿cù 。 (# 音âm 句cú 驚kinh 悲bi 也dã )# 故cố 人nhân 與dữ 諱húy 之chi 。 然nhiên 廟miếu 中trung 不bất 諱húy 。 臨lâm 文văn 不bất 諱húy 。 按án 法pháp 集tập 序tự (# 裴# 休hưu 述thuật 也dã )# 云vân 。 圭# 峰phong 宗tông 密mật 禪thiền 師sư 。 誕đản 形hình 於ư 西tây 充sung 。 通thông 儒nho 書thư 於ư 遂toại 寧ninh 。 業nghiệp 既ký 就tựu 將tương 随# 貢cống 詣nghệ 有hữu 司ty 。 會hội 有hữu 大đại 德đức 僧Tăng 道đạo 圎# 。 得đắc 法Pháp 於ư 成thành 都đô 荷hà 澤trạch 大đại 師sư 嫡đích 孫tôn 南nam [(留-田)-刀+ㄗ]# 。 (# 即tức 荊kinh 南nam 張trương 禪thiền 師sư )# 開khai 法pháp 於ư 遂toại 州châu 大đại 雲vân 寺tự 。 (# 即tức 道đạo 圎# 也dã )# 禪thiền 師sư 游du 座tòa 下hạ 。 染nhiễm 削tước 為vi 弟đệ 子tử 受thọ 心tâm 法pháp 。 他tha 日nhật 随# 眾chúng 僧Tăng 齊tề 于vu 州châu 民dân 任nhậm [洪-八+隹]# 家gia 居cư 下hạ 位vị 以dĩ 次thứ 受thọ 經kinh 。 得đắc 圎# 覚# 了liễu 義nghĩa 。 未vị 終chung 品phẩm 感cảm 悟ngộ 。 流lưu 涕thế 。 皈quy 以dĩ 所sở 悟ngộ 。 告cáo 其kỳ 師sư 。 師sư 撫phủ 之chi 曰viết 。 汝nhữ 當đương 大đại 弘hoằng 圎# 頓đốn 之chi 教giáo 。 此thử 經Kinh 諸chư 佛Phật 授thọ 汝nhữ 耳nhĩ 。 行hành (# 矣hĩ )# 。 無vô 自tự 滯trệ 於ư 一nhất 隅ngung 也dã 。 禪thiền 師sư 稽khể 首thủ 奉phụng 命mệnh 。 此thử 去khứ 抵để 襄tương 漢hán 。 會hội 有hữu 自tự 京kinh 師sư 屓# 雲vân 華hoa 觀quán 大đại 師sư 花hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 至chí 者giả 。 禪thiền 師sư 一nhất [(臨-品+二)/見]# 外ngoại 座tòa 而nhi 講giảng 。 聽thính 者giả 數sổ 千thiên 百bách 人nhân 。 遠viễn 近cận 大đại 驚kinh 。 然nhiên 後hậu 至chí 京kinh 師sư 。 詣nghệ 雲vân 花hoa 寺tự 修tu 門môn 人nhân 之chi 禪thiền 。 北bắc 游du 清thanh 凉# 山sơn 。 囬# 住trụ 於ư 鄠# (# 音âm 戶hộ )# [貝*系]# 草thảo 堂đường 寺tự 。 未vị 幾kỷ 復phục 入nhập 寺tự 南nam 圭# 山sơn 。 所sở 至chí 道đạo 俗tục 皈quy 依y 者giả 如như 市thị 。 得đắc 法Pháp 者giả 數số 百bách 人nhân 。 著trước 圎# 覚# 大đại 小tiểu 二nhị 疏sớ/sơ 。 花hoa 嚴nghiêm 。 金kim 剛cang 。 起khởi 信tín 。 唯duy 識thức 。 四tứ 分phần/phân 。 法Pháp 界Giới 觀quán 。 皆giai 有hữu 章chương 句cú 。 (# 先tiên 儒nho 注chú 疏sớ/sơ 。 皆giai 謂vị 之chi 章chương 句cú )# 自tự 是thị 圎# 頓đốn 之chi 教giáo 。 大đại 行hành 於ư 世thế 。 其kỳ 他tha 原nguyên 人nhân 道đạo 之chi 根căn 本bổn 。 會hội 禪thiền 宗tông 之chi 異dị 同đồng 。 皆giai 随# 叩khấu 而nhi 應ưng 。 待đãi 問vấn 而nhi 荅# 。 或hoặc 徒đồ 眾chúng 遠viễn 地địa 因nhân 教giáo 誡giới 而nhi 成thành 書thư 。 或hoặc 門môn 人nhân 告cáo 終chung 為vi 安an 心tâm 而nhi 演diễn 偈kệ 。 或hoặc 熙hi 悟ngộ 於ư 所sở 證chứng 之chi 境cảnh 。 告cáo 示thị 初sơ 心tâm 。 或hoặc 偃yển [仁-二+印]# 於ư 所sở 住trụ 之chi 山sơn 。 歌ca 詠vịnh 道đạo 趣thú 。 其kỳ 文văn 廣quảng 著trước 其kỳ 理lý 彌di 一nhất 。 其kỳ 語ngữ 簡giản 省tỉnh 其kỳ 義nghĩa 彌di 圎# 。 門môn 弟đệ 子tử 集tập 而nhi 編biên 之chi 。 凡phàm 若nhược 干can 篇thiên 。 成thành 十thập 卷quyển 。 照chiếu 照chiếu 然nhiên 定định 惠huệ 之chi 明minh 鏡kính 也dã 。 禪thiền 師sư 以dĩ 法Pháp 界Giới 為vi 堂đường 奥# 。 教giáo 典điển 為vi 庭đình 宇vũ 。 慈từ 悲bi 為vi 冠quan 盖# 。 眾chúng 生sanh 為vi 園viên 林lâm 。 終chung 日nhật 讚tán 述thuật 。 而nhi 未vị 嘗thường 以dĩ 文văn 字tự 為vi 念niệm 。 今kim 所sở 傳truyền 者giả 。 盖# 荊kinh 山sơn 之chi 人nhân 。 以dĩ 玉ngọc 抵để 鵲thước 。 (# 鹽diêm 鉄# 論luận 云vân 。 荊kinh 山sơn 之chi 人nhân 。 以dĩ 玉ngọc 抵để 鵲thước 。 言ngôn 其kỳ 玉ngọc 多đa 而nhi 不bất 寳# 之chi 也dã 。 抵để 擊kích 也dã )# 而nhi 為vi 行hành 人nhân 之chi 所sở 寳# 也dã 。 (# 行hành 路lộ 之chi 人nhân 得đắc 之chi 。 乃nãi 傳truyền 之chi 為vi 寳# 。 喻dụ 吾ngô 師sư 已dĩ 到đáo 寳# 所sở 。 凡phàm 出xuất 言ngôn 指chỉ 事sự 。 無vô 非phi 妙diệu 門môn 。 人nhân 自tự 寳# 惜tích 之chi 耳nhĩ 。 )# 余dư 高cao 枕chẩm 於ư 吾ngô 師sư 戶hộ 牖dũ 之chi 間gian 久cửu 矣hĩ 。 (# 吾ngô 師sư 之chi 教giáo 。 圎# 頓đốn 明minh 徹triệt 。 入nhập 其kỳ 戶hộ 牖dũ 。 即tức 無vô 迷mê 執chấp 之chi 憂ưu 。 故cố 言ngôn 高cao 枕chẩm 。 )# 知tri 者giả 不bất 言ngôn 。 則tắc 後hậu 代đại 何hà 以dĩ [仁-二+印]# 吾ngô 師sư 之chi 道đạo 乎hồ 。 於ư 是thị 。 粗thô 举# 其kỳ 大đại 節tiết 。 以dĩ 冠quan 集tập 首thủ 上thượng 。 皆giai 法pháp 集tập 序tự 文văn 。 後hậu 人nhân 寡quả 識thức 。 或hoặc 安an 於ư 行hạnh 願nguyện 鈔sao 前tiền 。 或hoặc 冠quan 於ư 斯tư 論luận 之chi 首thủ 。 甚thậm 與dữ 論luận 題đề 相tương 反phản 。 (# 彼bỉ 序tự 法pháp 集tập 。 非phi 序tự 原nguyên 人nhân )# 今kim 書thư 之chi 於ư 此thử 錄lục 中trung 。 欲dục 明minh 論luận 主chủ 之chi 行hành 業nghiệp 耳nhĩ 。 述thuật 者giả 真Chân 諦Đế 云vân 。 佛Phật 說thuyết 經kinh 曰viết 撰soạn 。 菩Bồ 薩Tát 造tạo 論luận 直trực 申thân 佛Phật 經Kinh 曰viết 述thuật 。 亦diệc 如như 仲trọng 尼ni 述thuật 而nhi 不bất 作tác 也dã 。

萬vạn 靈linh 蠢xuẩn 蠢xuẩn 。

蠢xuẩn 動động 也dã 。 靈linh 謂vị 含hàm 靈linh 。 即tức 有hữu 情tình 正chánh 報báo 也dã 。 仁nhân 王vương 經Kinh 云vân 。 眾chúng 生sanh 蠢xuẩn 蠢xuẩn 。 都đô 如như 幻huyễn 居cư 而nhi 已dĩ 。 言ngôn 萬vạn 者giả 。 旦đán 举# 大đại 數số 。 新tân 記ký 云vân 。 地địa 空không 水thủy 陸lục 。 蠢xuẩn 動động 含hàm 靈linh 。 名danh 數số 塵trần 沙sa 。 何hà 啻# 萬vạn 乎hồ 。

皆giai 有hữu 其kỳ 本bổn 。

以dĩ 蠢xuẩn 動động 蜎quyên (# 音âm 渕# 蛻thuế 也dã )# 飛phi 胎thai [(留-田)-刀+ㄗ]# [涅-土+(並-(前-刖))]# 化hóa 。 皆giai 以dĩ 真chân 界giới 為vi 本bổn 源nguyên 也dã 。

萬vạn 物vật 芸vân 芸vân 。

月nguyệt 令linh 曰viết 芸vân 。 香hương 草thảo 也dã (# 老lão 子tử 經kinh 注chú 芸vân 。

各các 皈quy 其kỳ 根căn 。

各các 皈quy 其kỳ 所sở 始thỉ 也dã 。 有hữu 本bổn 作tác 紜vân 紜vân 。 非phi 也dã 。 且thả 此thử 語ngữ 出xuất 道đạo 經kinh 。 彼bỉ 謂vị 夫phu 物vật 芸vân 芸vân 。 各các 歸quy 其kỳ 根căn 。 玄huyền 宗tông 注chú 云vân 。 花hoa 葉diệp 芸vân 芸vân 者giả 。 生sanh 性tánh 皈quy 根căn 。 今kim 論luận 主chủ 欲dục 示thị 依y 報báo 之chi 物vật 。 對đối 上thượng 正chánh 報báo 之chi 身thân 。 但đãn 改cải 夫phu 字tự 。 為vi 萬vạn 字tự 耳nhĩ 。

未vị 有hữu 無vô 根căn 本bổn 。 而nhi 有hữu 枝chi 末mạt 者giả 也dã 。

皈quy 明minh 依y 正chánh 之chi 枝chi 末mạt 。 以dĩ 一nhất 心tâm 為vi 根căn 本bổn 焉yên 。

况# 三tam 才tài 之chi 中trung 。 唯duy 人nhân 最tối 靈linh 而nhi 豈khởi 無vô 本bổn 源nguyên 乎hồ 。

况# 者giả 。 矧# 也dã 。 匹thất 擬nghĩ 也dã 。 依y 正chánh 之chi 微vi 者giả 。 尚thượng 有hữu 根căn 本bổn 。 匹thất 擬nghĩ 况# 三tam 才tài 唯duy 人nhân 最tối 靈linh 。 而nhi 豈khởi 無vô 本bổn 源nguyên 乎hồ 。 三tam 才tài 者giả 。 文văn 心tâm 雕điêu 龍long 曰viết 。 [仁-二+印]# 觀quán 吐thổ 耀diệu (# 天thiên 才tài )# 。 俯phủ 察sát 含hàm 章chương (# 地địa 才tài )# 。 高cao [卑-(白-日+田)+日]# 定định 位vị 。 故cố 曰viết 兩lưỡng 儀nghi 儀nghi 既ký 兩lưỡng 矣hĩ 。 唯duy 人nhân 參tham 之chi 。 性tánh 靈linh 所sở 宗tông 。 是thị 謂vị 三tam 才tài 。

且thả 知tri 人nhân 者giả 智trí 。 自tự 知tri 者giả 明minh 。 今kim 我ngã 稟bẩm 得đắc 人nhân 身thân 。 而nhi 不bất 自tự 知tri 所sở 從tùng 來lai 。 曷hạt 能năng 知tri 他tha 世thế 所sở 趣thú 乎hồ 。 曷hạt 能năng 知tri 天thiên 下hạ 古cổ 今kim 之chi 人nhân 事sự 乎hồ 。

且thả 語ngữ 辞# 。 知tri 人nhân 者giả 智trí 。 自tự 知tri 者giả 明minh 。 亦diệc 出xuất 道đạo 經kinh 。 王vương 弼bật 注chú 云vân 。 知tri 人nhân 者giả 自tự 智trí 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 未vị 若nhược 自tự 知tri 者giả 。 超siêu 智trí 之chi 上thượng 也dã 。 玄huyền 宗tông 云vân 。 智trí 者giả 役dịch 用dụng 以dĩ 知tri 物vật 。 明minh 者giả 融dung 照chiếu 以dĩ 鑒giám 微vi 。 智trí 則tắc 有hữu 所sở 不bất 知tri 。 明minh 則tắc 無vô 所sở 不bất 照chiếu 。 稟bẩm 受thọ 也dã 。 從tùng 來lai 即tức 過quá 去khứ 。 他tha 世thế 即tức 未vị 來lai 。 曷hạt 何hà 也dã 。 趣thú 向hướng 也dã 。 自tự 不bất 知tri 過quá 去khứ 所sở 因nhân 。 何hà 能năng 知tri 未vị 來lai 所sở 向hướng 乎hồ 。 天thiên 下hạ 即tức 現hiện 在tại 。 古cổ 今kim 下hạ 通thông 三tam 世thế 。

故cố 數sổ 十thập 年niên 中trung 。 學học 無vô 常thường 師sư 。

此thử 句cú 出xuất 論luận 語ngữ 。 馬mã 融dung 注chú 云vân 。 無vô 所sở 不bất 從tùng 学# 故cố 無vô 常thường 師sư 。 尚thượng 書thư 又hựu 云vân 。 德đức 無vô 常thường 師sư 。 主chủ 善thiện 為vi 師sư 。

博bác 考khảo 內nội 外ngoại 以dĩ 原nguyên 自tự 身thân 。 原nguyên 之chi 不bất 已dĩ 。 果quả 得đắc 其kỳ 本bổn 。

博bác 。 廣quảng 也dã 。 考khảo 挍giảo 也dã 域vực 外ngoại 治trị 於ư 心tâm 。 謂vị 之chi 內nội 教giáo 。 域vực 中trung 治trị 乎hồ 身thân 。 謂vị 之chi 外ngoại 教giáo 。 已dĩ 。 止chỉ 也dã 。 果quả 。 尅khắc 也dã 。

然nhiên 今kim 習tập 儒nho 道đạo 者giả 。 秖kỳ 知tri 近cận 則tắc 乃nãi 祖tổ 乃nãi 父phụ 。 傳truyền 体# 相tương 續tục 。 受thọ 得đắc 此thử 身thân 。

習tập 者giả 学# 也dã 。 則tắc 者giả [恙-心+水]# 上thượng 之chi 辞# 。 祖tổ 者giả 祭tế 法pháp 正chánh 義nghĩa 曰viết 。 祖tổ 。 始thỉ 也dã 。 言ngôn 為vi 道Đạo 德đức 之chi 始thỉ 也dã 。 父phụ 者giả 。 白bạch 虎hổ 通thông 曰viết 。 父phụ 。 矩củ 也dã 。 以dĩ 法pháp 度độ 教giáo 子tử 也dã 。 傳truyền 体# 相tương 續tục 者giả 。 言ngôn 父phụ 傳truyền 祖tổ 之chi 遺di 体# 。 相tương 續tục 不bất 絕tuyệt 也dã 。 蘭lan 盆bồn 疏sớ/sơ 云vân 。 外ngoại 教giáo 所sở 宗tông 。 人nhân 以dĩ 形hình 質chất 為vi 本bổn 。 傳truyền 体# 相tương 續tục 。

遠viễn 則tắc 混hỗn 沌# 一nhất 氣khí 。

即tức 隂# 陽dương 未vị 分phần/phân 清thanh 濁trược 相tương 和hòa 。 故cố 云vân 一nhất 也dã 。 老lão 子tử 云vân 。 視thị 之chi 不bất 見kiến 。 聽thính 之chi 不bất 聞văn 。 [搏-甫+(十/田)]# 之chi 不bất 得đắc 。 不bất 可khả 致trí 詰cật 。 故cố 混hỗn 而nhi 為vi 一nhất 。 (# [搏-甫+(十/田)]# 手thủ 擊kích 也dã )# 。

剖phẫu 為vi 隂# 陽dương 之chi 二nhị 。

剖phẫu 分phần/phân 也dã 。 即tức 一nhất 氣khí 始thỉ 分phần/phân 。 為vi 隂# 陽dương 二nhị 氣khí 。 也dã 。

二nhị 生sanh 天thiên 地địa 人nhân 三tam 。

陽dương 氣khí 輕khinh 清thanh 為vi 天thiên 。 隂# 氣khí 重trọng/trùng 濁trược 為vi 地địa 。 冲# 和hòa 之chi 氣khí 為vi 人nhân 。

三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。

三tam 才tài 備bị 。 方phương 有hữu 萬vạn 物vật 。

萬vạn 物vật 與dữ 人nhân 。 皆giai 氣khí 為vi 本bổn (# 起khởi 下hạ 文văn [后-口+十]# 迷mê 執chấp 下hạ 篇thiên )# 習tập 佛Phật 法Pháp 者giả 。 但đãn 云vân 近cận 則tắc 前tiền 生sanh 造tạo 業nghiệp 随# 業nghiệp 受thọ 報báo 。

但đãn 語ngữ 辞# 。 然nhiên 業nghiệp 有hữu 善thiện 惡ác 。 報báo 有hữu 苦khổ 樂lạc 。 此thử 則tắc 善thiện 業nghiệp 樂lạc 報báo 。 故cố 云vân 。

得đắc 此thử 人nhân 身thân 。 (# 起khởi 下hạ 文văn 人nhân 天thiên 教giáo )# 遠viễn 則tắc 業nghiệp 又hựu 從tùng 惑hoặc 。

皈quy 推thôi 業nghiệp 從tùng 貪tham 瞋sân 癡si 而nhi 有hữu 也dã (# 起khởi 下hạ 文văn 小tiểu 乗# 教giáo )# 。

展triển 轉chuyển 乃nãi 至chí 。 阿a 頼# 耶da 識thức 。 為vi 身thân 根căn 本bổn 。

皈quy 推thôi 三tam 毒độc 我ngã 執chấp 。 從tùng 本bổn 識thức 法pháp 執chấp 而nhi 生sanh 也dã 。 (# 起khởi 下hạ 文văn 法pháp 相tướng 教giáo )# 不bất 序tự 破phá 相tương/tướng 者giả 。 以dĩ 此thử 教giáo 蜜mật 顯hiển 真chân 性tánh 。 空không 寂tịch 之chi 理lý 。 故cố 不bất 序tự 之chi 。 其kỳ 顯hiển 性tánh 教giáo 。 在tại 區khu 別biệt 了liễu 義nghĩa 中trung 。

皆giai 謂vị 已dĩ 窮cùng 其kỳ 理lý 而nhi 實thật 未vị 也dã 。

習tập 儒nho 道đạo 。 以dĩ 氣khí 為vi 本bổn 。 習tập 佛Phật 法Pháp 。 以dĩ 識thức 為vi 本bổn 。 但đãn 言ngôn 已dĩ 窮cùng 此thử 身thân 。 而nhi 實thật 未vị 至chí 本bổn 源nguyên 也dã 。

然nhiên 孔khổng 老lão 釋Thích 迦Ca 。

然nhiên 者giả 。 評bình 量lượng 之chi 辞# 。 孔khổng 謂vị 孔khổng 丘khâu 字tự 仲trọng 尼ni 為vi 魯lỗ 司ty 冠quan 。 其kỳ 父phụ 先tiên 娶thú 施thí 氏thị 。 生sanh 子tử 孟# 皮bì 。 早tảo 亡vong 。 後hậu 娶thú 顏nhan 氏thị 因nhân 禱đảo 尼ni 丘khâu 山sơn 而nhi 生sanh 。 遂toại 以dĩ 丘khâu 為vi 名danh 。 尼ni 為vi 字tự 。 言ngôn 仲trọng 者giả 。 次thứ 兄huynh 孟# 皮bì 故cố 也dã 。 老lão 謂vị 老lão 聃đam 。 姓tánh 李# 名danh 耳nhĩ 。 字tự 伯bá 陽dương 。 諡thụy 曰viết 聃đam 。 為vi 周chu 守thủ 蔵# 室thất 之chi 吏lại 。 其kỳ 母mẫu 曾tằng 見kiến 日nhật 精tinh 下hạ 落lạc 如như 流lưu 星tinh 入nhập 口khẩu 。 因nhân 而nhi 有hữu [娠-二+口]# 。 七thất 十thập 二nhị 歲tuế 而nhi 生sanh 。 鸖# 髮phát 。 龍long 顏nhan 。 廣quảng 顙tảng 。 長trường/trưởng 耳nhĩ 。 故cố 立lập 其kỳ 名danh 。 釈# 迦ca 。 此thử 翻phiên 能năng 仁nhân 。 長trường/trưởng 阿a 含hàm 云vân 。 昔tích 有hữu 輪Luân 王Vương 。 姓tánh 甘cam 蔗giá 氏thị 。 聽thính 次thứ 妃phi 之chi [詣-匕+(天*天)]# 。 擯bấn 四tứ 太thái 子tử 至chí 雪Tuyết 山Sơn 北bắc 。 自tự 立lập 城thành 居cư 。 人nhân 以dĩ 德đức 皈quy 仁nhân 。 欝uất 為vi 強cường/cưỡng 国# 。 父phụ 王vương 悔hối 憶ức 。 遣khiển 使sứ 徃# 召triệu 。 四tứ 子tử 辞# 過quá 不bất 還hoàn 。 父phụ 王vương 三tam 歎thán 。 我ngã 子tử 釋Thích 迦Ca 因nhân 此thử 命mạng 氏thị 。

皆giai 是thị 至chí 聖thánh 。

凖# 清thanh 淨tịnh 法Pháp 行hành 經kinh 。 如Như 來Lai 先tiên 遣khiển 三tam 聖thánh 徃# 化hóa 支chi 那na (# 老lão 子tử 即tức 摩ma 訶ha 迦ca 業nghiệp 。 仲trọng 尼ni 即tức 淨tịnh 光quang 童đồng 子tử 。 )# 。

随# 時thời 應ưng 物vật 。

各các 随# 當đương 時thời 以dĩ 應ưng 物vật 機cơ 。

設thiết 教giáo 殊thù 塗đồ 。

仲trọng 尼ni 設thiết 教giáo 。 則tắc 刪san 詩thi 書thư 。 定định 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 修tu 春xuân 秋thu 。 賛# 易dị 道đạo 。 即tức 以dĩ 六lục 經kinh 訓huấn 世thế 也dã 。 伯bá 陽dương 設thiết 教giáo 。 唯duy 見kiến 素tố 枹phu 朴phác 。 少thiểu 思tư 寡quả 欲dục 。 槌chùy 提đề 刑hình 政chánh 。 絕tuyệt 滅diệt 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 即tức 以dĩ 道Đạo 德đức 二nhị 經kinh 訓huấn 世thế 也dã 。 能năng 仁nhân 設thiết 教giáo 。 乃nãi 辨biện 性tánh 相tướng 。 分phần/phân 化hóa 制chế 。 示thị 行hành 位vị 。 [利-禾+(光-兀+天)]# 權quyền 實thật 。 即tức 以dĩ 十thập 二nhị 分phần 教giáo 以dĩ 訓huấn 世thế 。 乃nãi 出xuất 世thế 也dã 。 殊thù 途đồ 之chi 言ngôn 出xuất 周chu 易dị 。 彼bỉ 云vân 天thiên 下hạ 同đồng 歸quy 而nhi 殊thù 途đồ 。 途đồ 路lộ 也dã 。

內nội 外ngoại 相tướng 資tư 共cộng 利lợi 群quần 庶thứ 。

言ngôn 三tam 聖thánh 互hỗ 相tương 資tư 助trợ 。 同đồng 共cộng 利lợi 樂lạc 群quần 庶thứ 眾chúng 民dân 也dã 。

策sách 勤cần 萬vạn 行hạnh 。

策sách 謂vị 警cảnh 策sách 。

明minh 因nhân 果quả 始thỉ 終chung 。

釋thích 教giáo (# 始thỉ 修tu 六Lục 度Độ 為vi 因nhân 終chung 證chứng 萬vạn 德đức 為vi 果quả )# 儒nho 教giáo (# 始thỉ 覆phú 一nhất 簣quỹ 為vi 因nhân 。 終chung 成thành 九cửu 仞nhận 為vi 果quả )# 道Đạo 教giáo (# 始thỉ 挙# 一nhất 步bộ 為vi 因nhân 。 終chung 行hành 千thiên 里lý 為vi 果quả 。 )# 。

推thôi 窮cùng 萬vạn 法pháp 彰chương 生sanh 起khởi 本bổn 末mạt 。

佛Phật 教giáo 以dĩ 一nhất 心tâm 為vi 本bổn 。 依y 一nhất 心tâm 開khai 二nhị 門môn 。 乃nãi 至chí 生sanh 三tam 細tế 。 起khởi 六lục [色-巴+(鹿-比+(人*人))]# 。 為vi 末mạt 也dã 。 儒nho 教giáo 以dĩ 太thái 極cực 為vi 本bổn 。 故cố 易dị 有hữu 太thái 極cực 。 是thị 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 。 四tứ 象tượng 生sanh 八bát 卦# 。 為vi 末mạt 也dã 。 (# 天thiên 。 地địa 。 雷lôi 。 風phong 。 水thủy 。 火hỏa 。 山sơn 。 沢# 。 是thị 謂vị 八bát 卦# 。 )# 道Đạo 教giáo 以dĩ 一nhất 氣khí 為vi 本bổn 。 一nhất 生sanh 二nhị 。 乃nãi 至chí 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 為vi 末mạt 也dã 。

雖tuy 皆giai 聖thánh 教giáo 。 而nhi 有hữu 實thật 有hữu 權quyền 。 二nhị 教giáo 唯duy 權quyền 。

二nhị 教giáo 唯duy 權quyền 者giả 。 儒nho 宗tông 太thái 極cực 道đạo 本bổn 一nhất 氣khí 。 皆giai 權quyền 也dã 。

佛Phật 兼kiêm 權quyền 實thật 。

佛Phật 教giáo 惣# 太thái 極cực 一nhất 氣khí 之chi 權quyền 。 而nhi 皈quy 一nhất 心tâm 之chi 實thật 也dã 。 又hựu 權quyền 。 謂vị 第đệ 一nhất 斥xích 迷mê 執chấp 。 第đệ 二nhị 斥xích 偏thiên 淺thiển 。 實thật 即tức 第đệ 三tam 直trực 顯hiển 真chân 源nguyên 也dã 。

策sách 萬vạn 行hạnh 。 懲# 惡ác 勸khuyến 善thiện 。

懲# 誡giới 去khứ 惡ác 。 勸khuyến 勉miễn 就tựu 善thiện 也dã 。 故cố 周chu 易dị 云vân 。 小tiểu 懲# 而nhi 大đại 誡giới 。 此thử 小tiểu 人nhân 之chi 福phước 也dã 。

同đồng 皈quy 于vu 治trị 。 則tắc 三tam 教giáo 皆giai 可khả 遵tuân 行hành 。

尚thượng 書thư 云vân 。 為vi 善thiện 不bất 同đồng 。 同đồng 皈quy 于vu 治trị 。 治trị 理lý 也dã 。 遵tuân 依y 也dã 。

推thôi 萬vạn 法pháp 。 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 。 至chí 于vu 本bổn 源nguyên 。 則tắc 佛Phật 教giáo 方phương 為vi 决# 了liễu 。

窮cùng 真Chân 如Như 不bất [(並-(前-刖)+〦)/ㄆ]# 之chi 理lý 。 盡tận 萬vạn 法pháp 随# 緣duyên 之chi 性tánh 。 易dị 曰viết 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 。 以dĩ 至chí 于vu 命mạng 。 文văn 同đồng 義nghĩa 別biệt 。 其kỳ 在tại 茲tư 乎hồ 。

然nhiên 當đương 今kim 學học 士sĩ 。

學học 。 [改-己+(常-吊+子)]# 也dã 。 士sĩ 。 事sự 也dã 。 任nhậm 事sự 之chi [禾*尒]# 也dã 。

各các 執chấp 一nhất 宗tông 。 就tựu 師sư 佛Phật 者giả 。 仍nhưng 迷mê 實thật 義nghĩa 。 故cố 於ư 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 不bất 能năng 原nguyên 之chi 至chí 源nguyên 。

儒nho 生sanh 執chấp 五ngũ 常thường 。 道đạo 流lưu 執chấp 自tự 然nhiên 。 皆giai 迷mê 因nhân 緣duyên 也dã 。 釋Thích 子tử 執chấp 緣duyên 起khởi 。 而nhi 迷mê 性tánh 起khởi 。 故cố 次thứ 云vân 仍nhưng 迷mê 實thật 義nghĩa 是thị 也dã 。 夫phu 實thật 義nghĩa 即tức 性tánh 起khởi 之chi 本bổn 也dã 。 天thiên 地địa 人nhân 即tức 緣duyên 起khởi 之chi 末mạt 也dã 。 故cố 結kết 云vân 。 不bất 能năng 原nguyên 之chi 至chí 源nguyên 矣hĩ 。

余dư 今kim 還hoàn 依y 內nội 外ngoại 教giáo 理lý 。 推thôi 窮cùng 萬vạn 法pháp 。 初sơ 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 於ư 習tập 權quyền 教giáo 者giả 。 斥xích 滯trệ 令linh 通thông 。 而nhi 極cực 其kỳ 本bổn 。

余dư 。 我ngã 也dã 。 還hoàn 。 復phục 也dã 。 內nội 外ngoại 教giáo 理lý 者giả 。 教giáo 文văn 義nghĩa 理lý 也dã 。 治trị 於ư 心tâm 曰viết 內nội 。 即tức 吾ngô 佛Phật 教giáo 迹tích 。 四tứ 依y 章chương 門môn 也dã 。 治trị 於ư 身thân 曰viết 外ngoại 。 即tức 老lão 子tử 道Đạo 德đức 。 孔khổng 氏thị 五ngũ 經kinh 也dã 。 於ư 習tập 權quyền 教giáo 。 即tức 初sơ 二nhị 篇thiên 皆giai 淺thiển 也dã 。 而nhi 極cực 其kỳ 本bổn 。 即tức 第đệ 三tam 篇thiên 唯duy 深thâm 也dã 。 滯trệ 者giả 疑nghi 夂# 也dã 。

後hậu 依y 了liễu 教giáo 。 顯hiển 示thị 展triển 轉chuyển 生sanh 起khởi 之chi 義nghĩa 。 會hội 偏thiên 令linh 圎# 而nhi 至chí 於ư 末mạt 。 (# 未vị 即tức 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 )# 文văn 有hữu 四tứ 篇thiên 。 名danh 原nguyên 人nhân 也dã 。

展triển 轉chuyển 生sanh 起khởi 者giả 。 下hạ 文văn 以dĩ 初sơ 顯hiển 性tánh 本bổn 唯duy 一nhất 心tâm 。 乃nãi 至chí 會hội 通thông 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 之chi 末mạt 。 釋thích 序tự 竟cánh 。

斥xích 迷mê 執chấp 第đệ 一nhất (# 自tự 注chú 云vân 。 習tập 儒nho 道đạo 者giả )# 。 斥xích 偏thiên 淺thiển 第đệ 二nhị (# 自tự 注chú 云vân 。 習tập 佛Phật 不bất 了liễu 義nghĩa 教giáo 者giả )# 。 直trực 顯hiển 真chân 源nguyên 第đệ 三tam (# 自tự 注chú 云vân 。 習tập 了liễu 義nghĩa 實thật 教giáo )# 。 會hội 通thông 本bổn 末mạt 第đệ 四tứ (# 會hội 前tiền 所sở 斥xích 。 同đồng 皈quy 一nhất 源nguyên 。 皆giai 為vi 正chánh 義nghĩa )# 。

斥xích 迷mê 執chấp 第đệ 一nhất (# 習tập 儒nho 道đạo 者giả 。 )# 排bài 斥xích 儒nho 道đạo 皆giai 迷mê 引dẫn 滿mãn 二nhị 業nghiệp 。 妄vọng 執chấp 一nhất 氣khí 為vi 本bổn 也dã 。 偏thiên 淺thiển 者giả 。 此thử 篇thiên 始thỉ 自tự 人nhân 天thiên 。 終chung 至chí 破phá 相tương/tướng 。 此thử 四tứ 種chủng 教giáo 。 皆giai 偏thiên 淺thiển 不bất 了liễu 也dã 。 直trực 顯hiển 真chân 源nguyên 。 即tức 一nhất 乗# 顯hiển 性tánh 。 方phương 窮cùng 了liễu 義nghĩa 也dã 。 會hội 前tiền 所sở 斥xích 。 即tức 前tiền 二nhị 篇thiên 。 同đồng 一nhất 真chân 源nguyên 。 即tức 第đệ 三tam 篇thiên 。 篇thiên 者giả 徧biến 也dã 。 徧biến 述thuật 一nhất 章chương 之chi 義nghĩa 也dã 。

儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 說thuyết 。

儒nho 者giả 。 文văn 選tuyển 云vân 。 博bác 通thông 經kinh 史sử 。 謂vị 之chi 儒nho 道đạo 者giả 。 随# 書thư 經kinh 籍tịch 志chí 云vân 。 盖# 萬vạn 物vật 之chi 奥# 。 聖thánh 人nhân 之chi 至chí 賾trách 也dã 。

人nhân 畜súc 等đẳng 類loại 。

等đẳng 取thủ 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 也dã 。 彼bỉ 二nhị 教giáo 不bất 說thuyết 餘dư 之chi 三tam 趣thú 。 (# 餓ngạ 鬼quỷ 。 修tu 羅la 。 地địa 獄ngục 。 )# 。

皆giai 是thị 虗hư 無vô 大Đại 道Đạo 生sanh 成thành [(券-刀)*良]# 育dục 。

夫phu 道đạo 虗hư 也dã 。 無vô 也dã 。 非phi 有hữu 也dã 。 非phi 無vô 也dã 。 莊trang 子tử 云vân 。 虗hư 無vô 無vô 為vi 。 萬vạn 物vật 之chi 本bổn 。 文văn 子tử 曰viết 。 實thật 出xuất 於ư 虗hư 。 列liệt 子tử 云vân 。 無vô 形hình 而nhi 有hữu 形hình 生sanh 焉yên 。 故cố 云vân 。 生sanh 成thành 也dã 。 養dưỡng 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 育dục 。 長trường/trưởng 也dã 。

謂vị 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 。

老lão 經Kinh 云vân 。 人nhân 法pháp 地địa 。 地địa 法pháp 天thiên 。 天thiên 法pháp 道đạo 。 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 。 釋thích 曰viết 。 法pháp 者giả 。 倣# 效hiệu 也dã 。 取thủ 則tắc 也dã 。 以dĩ 大Đại 道Đạo 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 名danh 為vi 自Tự 然Nhiên 。 非phi 別biệt 有hữu 大Đại 道Đạo 。 而nhi 令linh 大Đại 道Đạo 法pháp 之chi 也dã 。

生sanh 於ư 元nguyên 氣khí 。

彼bỉ 云vân 。 道đạo 生sanh 一nhất 。 一nhất 生sanh 二nhị 。 二nhị 生sanh 三tam 。 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 釋thích 曰viết 。 一nhất 是thị 混hỗn 沌# 之chi 一nhất 氣khí 。 一nhất 氣khí 與dữ 道đạo 。 亦diệc 非phi 二nhị 体# 。 但đãn 一nhất 氣khí 是thị 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 之chi 義nghĩa 。 道đạo 是thị 自tự 然nhiên 義nghĩa 乎hồ 。

元nguyên 氣khí 生sanh 天thiên 地địa 。

即tức 上thượng 一nhất 氣khí 生sanh 二nhị 也dã 。

天thiên 地địa 生sanh 萬vạn 物vật 。

即tức 上thượng 三tam 生sanh 萬vạn 物vật (# 一nhất 氣khí 二nhị 儀nghi 通thông 為vi 三tam 也dã 亦diệc 可khả 天thiên 地địa 人nhân 為vi 三tam )# 。

故cố 愚ngu 智trí 貴quý 賤tiện 貧bần 富phú 苦khổ 樂lạc 。 皆giai 稟bẩm 於ư 天thiên 。 由do 於ư 時thời 命mạng 。

計kế 其kỳ 変# 通thông 趨xu 時thời 也dã 。 彼bỉ 謂vị 存tồn 亡vong 者giả 命mạng 。 進tiến 退thoái 者giả 時thời 。 随# 時thời 進tiến 退thoái 逐trục 命mạng 存tồn 亡vong 。 安an 天thiên 而nhi 不bất 憂ưu 。 樂nhạo/nhạc/lạc 命mạng 而nhi 不bất 喜hỷ 。 故cố 雖tuy 天thiên 地địa 。 不bất 得đắc 違vi 時thời 耳nhĩ 。

故cố 死tử 後hậu 卻khước 皈quy 天thiên 地địa 。

禮lễ 記ký 云vân 。 魂hồn 氣khí 皈quy 于vu 天thiên 。 骨cốt 肉nhục 皈quy 于vu 地địa 。

復phục 其kỳ 虗hư 無vô 。

謂vị 皈quy 其kỳ 根căn 本bổn 也dã 。 即tức 道đạo 經Kinh 云vân 。 歸quy 根căn 曰viết 靜tĩnh 。 靜tĩnh 曰viết 復phục 命mạng 。

然nhiên 外ngoại 教giáo 宗tông 旨chỉ 但đãn 在tại 乎hồ 依y 身thân 立lập 行hành 。

依y 身thân 立lập 行hành 者giả 。 老lão 子tử 云vân 。 修tu 之chi 於ư 身thân 。 其kỳ 德đức 乃nãi 真chân 。 孝hiếu 經Kinh 云vân 。 修tu 身thân 慎thận 行hành 。 恐khủng 辱nhục 先tiên 也dã 。

不bất 在tại 究cứu 竟cánh 身thân 之chi 元nguyên 由do 。

元nguyên 由do 者giả 本bổn 因nhân 也dã 。

所sở 說thuyết 萬vạn 物vật 不bất 論luận 象tượng 外ngoại 。

象tượng 外ngoại 者giả 。 寂tịch 知tri 也dã 別biệt 行hành 錄lục 云vân 。 象tượng 外ngoại 之chi 理lý 。 直trực 說thuyết 難nạn/nan 證chứng 。 如như 摩ma 尼ni 珠châu 。 唯duy 圎# 淨tịnh 明minh 。

雖tuy 指chỉ 大Đại 道Đạo 為vi 本bổn 。 而nhi 不bất 備bị 明minh 。

雖tuy 者giả 。 縱túng/tung 奪đoạt 之chi 辞# 。 指chỉ 大Đại 道Đạo 為vi 本bổn 。 縱túng/tung 也dã 。 而nhi 不bất 備bị 明minh 。 奪đoạt 也dã 。

順thuận 逆nghịch 起khởi 滅diệt 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 緣duyên 故cố 。

若nhược 迷mê 真chân 逐trục 妄vọng 。 從tùng 微vi 細tế 順thuận 次thứ 生sanh 起khởi 展triển 轉chuyển 至chí 麁thô 。 此thử 明minh 染nhiễm 因nhân 緣duyên 也dã 。 若nhược 悟ngộ 妄vọng 皈quy 真chân 。 從tùng 麁thô 重trọng 。 逆nghịch 次thứ 断# 除trừ 。 展triển 轉chuyển 至chí 細tế 。 此thử 明minh 淨tịnh 因nhân 緣duyên 也dã 。 (# 出xuất 禪thiền 詮thuyên 序tự )# 。

習tập 者giả 不bất 知tri 是thị 權quyền 。

前tiền 序tự 云vân 二nhị 教giáo 唯duy 權quyền 。

執chấp 之chi 為vi 了liễu 。

謂vị 執chấp 一nhất 氣khí 稟bẩm 於ư 天thiên 。 由do 時thời 命mạng 為vi 了liễu 畢tất 也dã 今kim 略lược 舉cử 而nhi 詰cật 之chi 。 所sở 言ngôn 萬vạn 物vật 。 皆giai 從tùng 虚# 無vô 大Đại 道Đạo 而nhi 生sanh 者giả 举# 。 動động 也dã 。 詰cật 。 問vấn 也dã 。 言ngôn 举# 動động 前tiền 文văn 。 而nhi 誥# 問vấn 也dã 。

大Đại 道Đạo 即tức 是thị 生sanh 死tử 賢hiền 愚ngu 之chi 本bổn 。 吉cát 凶hung 禍họa 福phước 之chi 基cơ 。

本bổn 字tự 。 基cơ 字tự 。 皆giai 喻dụ 道đạo 也dã 。 謂vị 本bổn 。 出xuất 生sanh 死tử 乃nãi 至chí 禍họa 福phước 之chi 末mạt 也dã 。

基cơ 本bổn 既ký 其kỳ 常thường 存tồn 。 則tắc 禍họa 乱# 凶hung 愚ngu 不bất 可khả 除trừ 也dã 。 福phước 慶khánh 賢hiền 善thiện 不bất 可khả 益ích 也dã 。

彼bỉ 以dĩ 道đạo 為vi 常thường 。 且thả 禍họa 乱# 凶hung 愚ngu 既ký 從tùng 道đạo 生sanh 不bất 可khả 除trừ 去khứ 。 則tắc 修tu 福phước 積tích 慶khánh 。 尊tôn 賢hiền 尚thượng 善thiện 。 亦diệc 不bất 可khả 增tăng 益ích 也dã 。

何hà 用dụng 老lão 莊trang 之chi 教giáo 耶da 。

若nhược 禍họa 福phước 賢hiền 愚ngu 有hữu 由do 。 老lão 莊trang 即tức 應ưng 設thiết 教giáo 。 教giáo 之chi 。 令linh 修tu 福phước 夷di 禍họa 。 去khứ 愚ngu 成thành 賢hiền 。 既ký 云vân 皆giai 稟bẩm 於ư 道đạo 。 何hà 用dụng 教giáo 乎hồ 。 即tức 老lão 莊trang 立lập 教giáo 。 是thị 虗hư 說thuyết 也dã 。 (# 大đại 抄sao 。 即tức 云vân 是thị 無vô 端đoan 也dã )# 。

又hựu 道đạo 。

道đạo 之chi 一nhất 字tự 。 貫quán 通thông 四tứ 句cú 。

育dục 虎hổ 狼lang 。

道đạo 既ký 能năng 生sanh 萬vạn 物vật 。 則tắc 虎hổ 狼lang 皆giai 是thị 道đạo 能năng 養dưỡng 育dục 。 然nhiên 虎hổ 狼lang 殘tàn 害hại 人nhân 畜súc 。 豈khởi 非phi 道đạo 之chi 不bất 仁nhân 欤# 。 言ngôn 虎hổ 狼lang 。 即tức 類loại 取thủ 蜂phong [万/虫]# 蛇xà [它*鳥]# 一nhất 切thiết 毒độc 惡ác 物vật 也dã 。 (# 虎hổ 狼lang 惡ác 獸thú 。 而nhi 為vi 師sư 子tử 所sở 敢cảm 。 尒# 雅nhã 云vân 。 狻# 猊# 如như 彪# 貓miêu 。 食thực 虎hổ 豹báo 狼lang 者giả 。 徵trưng 祥tường 記ký 云vân 。 狼lang 頭đầu 一nhất 角giác 。 黃hoàng 色sắc 馬mã 足túc )# 。

胎thai 桀# 紂# 。

夏hạ 之chi 桀# 。 商thương 之chi 紂# 。 皆giai 無vô 道đạo 之chi 君quân 。 胎thai 始thỉ 也dã 。 如như 人nhân 胎thai 孕dựng 。 是thị 初sơ 育dục 之chi 義nghĩa 。 是thị 則tắc 大Đại 道Đạo 胎thai 育dục 不bất 仁nhân 之chi 至chí 。 塗đồ 炭thán 萬vạn 物vật 也dã 。 言ngôn 桀# 紂# 。 即tức 類loại 取thủ 庸dong 君quân 暗ám 臣thần 一nhất 切thiết 惡ác 人nhân 也dã 。 (# 諡thụy 法pháp 曰viết 。 賊tặc 民dân 多đa 殺sát 曰viết 桀# 。 殘tàn 義nghĩa 損tổn 善thiện 曰viết 紂# 。 上thượng 二nhị 句cú 明minh 長trường/trưởng 惡ác 。 下hạ 二nhị 句cú 明minh 棄khí 善thiện 也dã )# 。

夭yểu [(立/((厂-一)*(泳-永)))*頁]# # 。

[顏-文+(立-一)]# 回hồi 。 # 伯bá 牛ngưu 。 皆giai 至chí 賢hiền 至chí 仁nhân 。 是thị 十thập 哲triết 之chi 首thủ 。 德đức 行hạnh 之chi 科khoa 。 皆giai 被bị 大Đại 道Đạo 夭yểu 屈khuất 之chi 。 令linh 其kỳ 短đoản 命mạng 欤# 。

禍họa 夷di 齋trai 。

伯bá 夷di 叔thúc 齊tề 。 孤cô 竹trúc 君quân 二nhị 子tử 。 皆giai 有hữu 志chí 節tiết 。 故cố 夫phu 子tử 云vân 。 古cổ 之chi 賢hiền 人nhân 也dã 。 亦diệc 被bị 大Đại 道Đạo 禍họa 害hại 之chi 。 令linh 餓ngạ 死tử 首thủ 陽dương 山sơn 下hạ 欤# 。

何hà 名danh 尊tôn 乎hồ 。

老lão 子tử 云vân 。 道đạo 尊tôn 德đức 貴quý 。 今kim 既ký 長trường/trưởng 惡ác 棄khí 善thiện 。 何hà 得đắc 為vi 尊tôn 貴quý 乎hồ 。

又hựu 言ngôn 。 萬vạn 物vật 皆giai 是thị 自tự 然nhiên 生sanh 化hóa 。 非phi 因nhân 緣duyên 者giả 則tắc 。

非phi 因nhân 緣duyên 者giả 皈quy 牒điệp 上thượng 文văn 。 言ngôn 萬vạn 物vật 無vô 因nhân 。 而nhi 自tự 然nhiên 生sanh 。 無vô 緣duyên 而nhi 自tự 然nhiên 化hóa 。 此thử 牒điệp 宗tông 也dã 。

一nhất 切thiết 無vô 因nhân 緣duyên 處xứ 。 悉tất 應ưng 生sanh 化hóa 。

出xuất 偏thiên 生sanh 之chi 過quá 也dã 。 如như 糓cốc 芽nha 莖hành 。 無vô 種chủng 子tử 是thị 無vô 因nhân 處xứ 。 無vô 水thủy 土thổ/độ 人nhân 工công 。 是thị 無vô 緣duyên 處xứ 。 應ưng 生sanh 化hóa 者giả 。 即tức 糓cốc 芽nha 也dã 。 悉tất 者giả 。 一nhất 切thiết 皆giai 然nhiên 也dã 。 謂vị 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 無vô 種chủng 子tử 水thủy 土thổ/độ 等đẳng 處xứ 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 千thiên 品phẩm 萬vạn 類loại 。 以dĩ 皆giai 無vô 因nhân 緣duyên 。 自tự 然nhiên 生sanh 故cố 。 今kim 現hiện 見kiến 無vô 本bổn 因nhân 緣duyên 之chi 處xứ 。 皆giai 不bất 生sanh 化hóa 。 不bất 生sanh 化hóa 則tắc 自tự 然nhiên 理lý 破phá 矣hĩ 。

謂vị 石thạch 應ưng 生sanh 草thảo 。 草thảo 或hoặc 生sanh 人nhân 。 人nhân 生sanh 畜súc 等đẳng 。

意ý 明minh 此thử 法pháp 因nhân 緣duyên 不bất 生sanh 彼bỉ 法pháp 。 以dĩ 顯hiển 各các 各các 因nhân 緣duyên 不bất 雜tạp 乱# 為vi 正chánh 因nhân 緣duyên 也dã 。 謂vị 畜súc 生sanh 所sở 生sanh 。 不bất 取thủ 人nhân 之chi 因nhân 緣duyên 。 人nhân 生sanh 因nhân 緣duyên 不bất 關quan 草thảo 石thạch 等đẳng 。 是thị 故cố 。 石thạch 中trung 無vô 草thảo 因nhân 緣duyên 。 不bất 生sanh 於ư 草thảo 。 草thảo 中trung 無vô 人nhân 因nhân 緣duyên 。 不bất 生sanh 於ư 人nhân 。 不bất 生sanh 於ư 魚ngư 等đẳng 。 一nhất 一nhất 例lệ 之chi 。 今kim 現hiện 見kiến 草thảo 不bất 生sanh 人nhân 等đẳng 。 即tức 知tri 互hỗ 用dụng 此thử 彼bỉ 因nhân 緣duyên 。 猶do 不bất 能năng 生sanh 。 况# 都đô 無vô 緣duyên 而nhi 能năng 生sanh 耶da 。

又hựu 應ưng 生sanh 無vô 前tiền 後hậu 。 起khởi 無vô 早tảo 晚vãn 。

出xuất 常thường 生sanh 之chi 過quá 也dã 。 應Ứng 。 當đương 也dã 。 合hợp 也dã 。 謂vị 既ký 無vô 因nhân 緣duyên 處xứ 。 自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 。 且thả 如như 正chánh 月nguyệt 一nhất 日nhật 。 便tiện 合hợp 有hữu 糓cốc 麥mạch 麻ma 豆đậu 。 及cập 一nhất 切thiết 物vật 。 一nhất 時thời 齊tề 生sanh 。 人nhân 畜súc 等đẳng 亦diệc 尒# 。 不bất 應ưng 糓cốc 待đãi 三tam 月nguyệt 四tứ 月nguyệt 。 蕎# 豆đậu 待đãi 六lục 月nguyệt 七thất 月nguyệt 。 麥mạch 待đãi 九cửu 月nguyệt 十thập 月nguyệt 等đẳng 。 以dĩ 不bất 假giả 因nhân 緣duyên 。 自tự 然nhiên 能năng 生sanh 。 何hà 待đãi 時thời 耶da 。

神thần 仙tiên 不bất 藉tạ [舟-(白-日)]# 藥dược 。

就tựu 彼bỉ 宗tông 解giải 行hành 相tương 違vi 以dĩ 破phá 。 謂vị 彼bỉ 教giáo 云vân 。 一nhất 切thiết 自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 。 自tự 然nhiên 而nhi 得đắc 。 不bất 因nhân 修tu 習tập 。 若nhược 如như 此thử 者giả 。 則tắc 自tự 然nhiên 神thần 仙tiên 。 而nhi 求cầu 習tập 彼bỉ 教giáo 之chi 徒đồ 。 何hà 必tất 燒thiêu 煉luyện 丸hoàn [舟-(白-日)]# 。 採thải 種chủng 靈linh 藥dược 。 吐thổ 納nạp 津tân 氣khí 。 服phục 蔘# 苓# 等đẳng 耶da 。

太thái 平bình 不bất 藉tạ 賢hiền 良lương 。

謂vị 自tự 然nhiên 大đại 平bình 。 何hà 必tất 賢hiền 能năng 良lương 善thiện 。 設thiết 風phong 政chánh 而nhi 治trị 之chi 耶da 。

仁nhân 義nghĩa 不bất 藉tạ 教giáo 習tập 。

自tự 然nhiên 仁nhân 義nghĩa 。 何hà 必tất 詩thi 書thư 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 教giáo 習tập 之chi 耶da 。 老lão 莊trang 周chu 孔khổng 。 何hà 必tất 用dụng 立lập 教giáo 為vi [車*丸]# 則tắc 乎hồ 。

莊trang 即tức 莊trang 子tử 。 周chu 即tức 周chu 公công 。 莊trang 姓tánh 也dã 。 名danh 周chu 字tự 子tử 休hưu 。 生sanh 梁lương 國quốc 蒙mông 縣huyện 。 師sư 長trưởng 桑tang 公công 子tử 受thọ 。 號hiệu 南nam 華hoa 仙tiên 人nhân 。 周chu 公công 者giả 。 周chu 即tức 周chu 代đại 。 姓tánh 姬# 名danh 且thả 。 文văn 王vương 之chi 子tử 。 武võ 王vương 之chi 弟đệ 。 成thành 王vương 之chi 叔thúc 。 製chế 禮lễ 作tác 樂nhạc 。 以dĩ 輔phụ 成thành 主chủ 。 [車*丸]# 。 車xa 轍triệt 也dã 。 則tắc 。 法pháp 則tắc 也dã 。 此thử 亦diệc 轍triệt 則tắc 無vô 用dụng 也dã 。

又hựu 言ngôn 。 皆giai 從tùng 元nguyên 氣khí 而nhi 生sanh 成thành 者giả 。 則tắc 歘hốt 生sanh 之chi 神thần 。

莊trang 子tử 云vân 。 人nhân 之chi 生sanh 。 氣khí 之chi 聚tụ 。 聚tụ 則tắc 為vi 生sanh 。 散tán 則tắc 為vi 死tử 。 文văn 子tử 云vân 。 天thiên 氣khí 為vi 魂hồn 。 地địa 氣khí 為vi 魄phách 。 易dị 曰viết 。 精tinh 氣khí 為vi 物vật 。 游du 魂hồn 為vi [(並-(前-刖)+〦)/ㄆ]# 。 歘hốt 者giả 。 從tùng 無vô 忽hốt 有hữu 。 不bất 令linh 人nhân 覚# 。 不bất 知tri 何hà 所sở 來lai 也dã 。

未vị 曾tằng 習tập 慮lự 。

謂vị 未vị 曾tằng 經kinh 習tập 愛ái 惡ác 喜hỷ 怒nộ 之chi 情tình 慮lự 。 若nhược 言ngôn 自tự 然nhiên 無vô 宿túc 生sanh 習tập 種chủng 者giả 。 雖tuy 逐trục 境cảnh 随# 緣duyên 。 不bất 得đắc 而nhi 生sanh 。 何hà 者giả 以dĩ 其kỳ 未vị 習tập 未vị 慮lự 也dã 。

豈khởi 得đắc 嬰anh 孩hài 。 便tiện 能năng 愛ái 惡ác 驕kiêu 恣tứ 焉yên 。

倉thương 頡hiệt 篇thiên 云vân 。 女nữ 曰viết 嬰anh 男nam 曰viết 孩hài 。 令linh 孩hài 兒nhi 幼ấu 時thời 逐trục 境cảnh 随# 緣duyên 。 漸tiệm 漸tiệm 生sanh 愛ái 惡ác 等đẳng 。 則tắc 知tri 先tiên 已dĩ 經kinh 習tập 經kinh 慮lự 。 由do 託thác 生sanh 歴# 世thế 。 廢phế 忘vong 情tình 習tập 。 今kim 因nhân 再tái 遇ngộ 境cảnh 緣duyên 。 愛ái 惡ác 漸tiệm 漸tiệm 明minh 顯hiển 。 豈khởi 但đãn 是thị 氣khí 如như 是thị 乎hồ 。

若nhược 言ngôn 。 歘hốt 有hữu 自tự 然nhiên 。 便tiện 能năng 随# 念niệm 愛ái 惡ác 等đẳng 者giả 。 則tắc 五ngũ 德đức 六lục 藝nghệ 悉tất 能năng 随# 念niệm 而nhi 解giải 。 何hà 待đãi 因nhân 緣duyên 學học 習tập 而nhi 成thành 。 又hựu 若nhược 生sanh 是thị 稟bẩm 氣khí 而nhi 歘hốt 有hữu 。 死tử 是thị 氣khí 散tán 而nhi 歘hốt 無vô 則tắc 。

若nhược 是thị 神thần 知tri 稟bẩm 氣khí 歘hốt 有hữu 。 自tự 然nhiên 先tiên 無vô 積tích 習tập 驕kiêu 恣tứ 。 使sử 能năng 随# 念niệm 愛ái 惡ác 者giả 。 則tắc 一nhất 切thiết 德đức 藝nghệ 。 悉tất 能năng 随# 念niệm 而nhi 解giải 。 謂vị 逢phùng 女nữ 色sắc 等đẳng 便tiện 愛ái 。 遇ngộ 技kỹ 藝nghệ 便tiện 為vi 。 見kiến 不bất 平bình 能năng 断# 。 對đối 冤oan 親thân 能năng 解giải 。 不bất 應ứng 對đối 十thập 年niên 五ngũ 年niên 。 方phương 有hữu 能năng 為vi 之chi 事sự 。 今kim 既ký 不bất 然nhiên 。 則tắc 知tri 非phi 歘hốt 生sanh 便tiện 能năng 随# 念niệm 也dã 。 既ký 無vô 随# 念niệm 自tự 成thành 之chi 理lý 。 而nhi 有hữu 緣duyên 習tập 轉chuyển 變biến 之chi 道đạo 。 則tắc 稟bẩm 氣khí 成thành 神thần 。 神thần 散tán 皈quy 氣khí 。 不bất 為vi 當đương 矣hĩ 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 神thần 知tri 之chi 非phi 氣khí 可khả 以dĩ 明minh 矣hĩ 。 五ngũ 德đức 即tức 五ngũ 常thường 也dã 。 要yếu 言ngôn 曰viết 。 五ngũ 德đức 之chi 運vận 。 所sở 謂vị 五ngũ 行hành 也dã 。 行hành 者giả 。 老lão 聃đam 云vân 。 云vân 行hành 天thiên 之chi 氣khí 也dã 。 木mộc 仁nhân 德đức 。 金kim 義nghĩa 德đức 。 火hỏa 禮lễ 德đức 。 水thủy 信tín 德đức 。 土thổ/độ 智trí 德đức 。 謂vị [玉-王+土]# 既ký 王vương 於ư 四tứ 時thời 。 故cố 四tứ 德đức [(打-丁+匆)/心]# 名danh 為vi 智trí 。 然nhiên 則tắc 仁nhân 者giả 。 何hà 其kỳ 於ư 物vật 無vô 不bất 愛ái 之chi 謂vị 也dã 。 義nghĩa 者giả 。 何hà 於ư 其kỳ 所sở 冝# 行hành 之chi 謂vị 也dã 。 禮lễ 者giả 何hà 。 先tiên 後hậu 於ư 物vật 使sử 之chi 無vô 失thất 次thứ 之chi 謂vị 也dã 。 智trí 者giả 何hà 。 其kỳ 於ư 事sự 無vô 不bất 通thông 之chi 謂vị 也dã 。 信tín 者giả 何hà 。 得đắc 其kỳ 冝# 守thủ 而nhi 不bất 失thất 之chi 謂vị 也dã 。 六lục 藝nghệ 者giả 。 一nhất 曰viết 禮lễ 。 二nhị 曰viết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 三tam 曰viết 射xạ 。 曰viết 馭ngự 。 五ngũ 曰viết 書thư 。 六lục 曰viết 數số 。 數số 者giả 筭# 術thuật 也dã 。 藝nghệ 者giả 才tài 能năng 也dã 。

誰thùy 為vi 鬼quỷ 神thần 乎hồ 。

鬼quỷ 神thần 之chi 事sự 外ngoại 教giáo 及cập 世thế 人nhân 。 皆giai 許hứa 是thị 有hữu 故cố 約ước 此thử 難nạn/nan 之chi 。 尚thượng 書thư 云vân 。 多đa 才tài 多đa 藝nghệ 。 能năng 事sự 鬼quỷ 神thần 。 周chu 易dị 云vân 。 是thị 故cố 知tri 鬼quỷ 神thần 之chi 情tình 狀trạng 。

且thả 世thế 有hữu 鑒giám 逹# 前tiền 生sanh 追truy 憶ức 徃# 事sự 。 則tắc 知tri 生sanh 前tiền 相tương 續tục 非phi 稟bẩm 氣khí 而nhi 歘hốt 有hữu 。

鑑giám 逹# 前tiền 生sanh 追truy 憶ức 徃# 事sự 者giả 。 鑑giám 鏡kính 也dã 。 照chiếu 也dã 。 然nhiên 追truy 前tiền 續tục 後hậu 。 略lược 錄lục 三tam 人nhân 。 一nhất 晉tấn 太thái 傅phó/phụ 羊dương 祜hỗ (# 音âm 戶hộ )# 字tự 叔thúc 子tử 。 年niên 五ngũ 歲tuế 時thời 。 嘗thường 令linh 乳nhũ 。 )+# 〡# 。 乳nhũ 。 )+# 〡# 。 汝nhữ 先tiên 無vô 此thử 物vật 。 於ư 何hà 取thủ 耶da 。 祜hỗ 曰viết 。 於ư 東đông 垣viên 邊biên 弄lộng 之chi 。 落lạc 桑tang 樹thụ 中trung 。 乳nhũ 。 )+# 〡# 。 汝nhữ 可khả 自tự 覔# 。 祜hỗ 曰viết 。 此thử 非phi 我ngã 先tiên 宅trạch 。 兒nhi 不bất 知tri 處xứ 。 後hậu 因nhân 出xuất 門môn 遊du 隣lân 。 逕kính (# 音âm 徑kính 近cận 也dã )# 東đông 行hành 至chí 李# 家gia 入nhập 門môn 。 於ư 東đông 垣viên 樹thụ 下hạ 。 [打-丁+(冗-几+米)]# 得đắc 小tiểu 環hoàn 。 李# 驚kinh 張trương 曰viết 。 此thử 亡vong 兒nhi 之chi 物vật 也dã 。 云vân 何hà 持trì 去khứ 。 祜hỗ 持trì 環hoàn 走tẩu 皈quy 。 乳nhũ 。 )+# 〡# 。 李# 驚kinh 悲bi 。 遂toại 欲dục 求cầu 祜hỗ 為vi 兒nhi 。 里lý 中trung 解giải 喻dụ 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 止chỉ 。 二nhị 晉tấn 書thư 說thuyết 鮑# 靚# (# 音âm 淨tịnh )# 。 字tự 太thái 玄huyền 。 東đông 海hải 人nhân 。 生sanh 五ngũ 歲tuế 。 語ngữ 父phụ 。 )+# 〡# 。 本bổn 是thị 曲khúc 陽dương 李# 家gia 兒nhi 。 年niên 九cửu 歲tuế 墮đọa 井tỉnh 死tử 。 其kỳ 父phụ 尋tầm 訪phỏng 。 果quả 得đắc 李# 氏thị 。 推thôi 問vấn 皆giai 符phù 驗nghiệm 焉yên 。 三tam 釋thích 曇đàm 諦đế 。 俗tục 姓tánh 康khang 氏thị 。 年niên 十thập 餘dư 歲tuế 。 見kiến 閞# 中trung 僧Tăng [碧-白+刀]# 。 呼hô [((素-糸)*刀)/石]# 。 [((素-糸)*刀)/石]# 曰viết 。 童đồng 子tử 何hà 得đắc 呼hô 宿túc 長trường/trưởng 名danh 。 諦đế 曰viết 。 和hòa 尚thượng 本bổn 是thị 我ngã 沙sa 㫆# 。 [((素-糸)*刀)/石]# 甚thậm 諤# 。 諦đế 父phụ 具cụ 說thuyết 諦đế 生sanh 時thời 本bổn 末mạt 。 [((素-糸)*刀)/石]# 乃nãi 悟ngộ 而nhi 泣khấp 曰viết 。 即tức [((素-糸)*刀)/石]# 先tiên 師sư 弘hoằng 覚# 法Pháp 師sư 也dã 。 以dĩ 此thử 驗nghiệm 之chi 。 則tắc 神thần 之chi 相tướng 續tục 未vị 嘗thường 絕tuyệt 滅diệt 。 故cố 得đắc 李# 死tử 為vi 鮑# 。 猶do 記ký 徃# 生sanh 。 覚# 滅diệt 成thành 曇đàm 。 還hoàn 論luận 昔tích 事sự 。 理lý 雖tuy 荒hoang 昧muội 。 事sự 甚thậm 昭chiêu 彰chương 。 而nhi 謂vị 身thân 死tử 神thần 無vô 還hoàn 。 皈quy 於ư 氣khí 何hà 罔võng 也dã 。

又hựu 驗nghiệm 鬼quỷ 神thần 靈linh 知tri 不bất 断# 。 則tắc 知tri 死tử 後hậu 非phi 氣khí 散tán 而nhi 歘hốt 無vô 。

驗nghiệm 證chứng 也dã 。 今kim 錄lục 四tứ 類loại 。 以dĩ 證chứng 靈linh 知tri 不bất 断# 。 一nhất 蔣tưởng 濟tế 之chi 子tử 。 託thác 。 )+# 〡# 。 蔣tưởng 濟tế 。 字tự 子tử 通thông 。 楚sở 郡quận 曲khúc 阿a 人nhân 。 魏ngụy 文văn 帝đế 時thời 為vi 太thái 尉úy 。 有hữu 子tử 亡vong 。 已dĩ 七thất 年niên 。 其kỳ 妻thê 夜dạ 夢mộng 見kiến 亡vong 兒nhi 告cáo 之chi 曰viết 。 我ngã 在tại 地địa 下hạ 為vi 太thái 山sơn 役dịch 。 辛tân 苦khổ 頗phả 甚thậm 。 言ngôn 今kim 領lãnh 軍quân 府phủ 南nam 。 有hữu [歹*系]# 阿a 者giả 。 太thái 山sơn 府phủ 君quân 欲dục 召triệu 為vi 省tỉnh 錄lục 事sự 。 願nguyện 父phụ 。 )+# 〡# 。 使sử 我ngã 得đắc 安an 樂lạc 。 其kỳ 妻thê 驚kinh 覚# 。 涕thế 泣khấp 告cáo 濟tế 。 濟tế 為vi 人nhân 剛cang 強cường 。 [社-土+勿]# 不bất 信tín 之chi 。 至chí 明minh 日nhật 夜dạ 。 妻thê 復phục 夢mộng 見kiến 亡vong 兒nhi 。 還hoàn 如như 前tiền 夢mộng 之chi 語ngữ 。 而nhi 蔣tưởng 濟tế 遂toại 至chí 領lãnh 軍quân 府phủ 南nam 。 訪phỏng 得đắc [歹*系]# 阿a 。 即tức 以dĩ 夢mộng 中trung 亡vong 兒nhi 之chi 言ngôn 嘱# 阿a 。 阿a 曰viết 。 若nhược 如như 是thị 。 當đương 地địa 下hạ 為vi 太thái 子tử 方phương 便tiện 。 經kinh 二nhị 月nguyệt 孫tôn 阿a 病bệnh 一nhất 宿túc 而nhi 卒thốt 。 後hậu 十thập 日nhật 。 其kỳ 妻thê 還hoàn 見kiến 亡vong 兒nhi 來lai 告cáo 之chi 曰viết 。 我ngã 在tại 地địa 下hạ 得đắc 太thái 山sơn 錄lục 事sự 。 免miễn 伇# 。 (# 出xuất 別biệt 異dị 傳truyền )# 。 二nhị 嬖# 妾thiếp 之chi 父phụ 為vi 兒nhi 結kết 草thảo (# 嬖# 音âm 閉bế 愛ái 也dã )# 。 小tiểu 史sử 云vân 。 晉tấn 大đại 夫phu 魏ngụy 武võ 子tử 有hữu 寵sủng 妾thiếp 。 武võ 子tử 疾tật 。 命mạng 其kỳ 子tử 顆khỏa 。 告cáo 之chi 曰viết 。 吾ngô 死tử 必tất 嫁giá 此thử 妾thiếp 。 無vô [這-言+(素-糸+ㄆ)]# 我ngã 言ngôn 。 及cập 疾tật 困khốn 。 復phục 命mạng 顆khỏa 曰viết 。 必tất 殺sát 妾thiếp 從tùng 我ngã 。 顆khỏa 思tư 之chi 曰viết 。 吾ngô 從tùng 父phụ 清thanh 釋thích 之chi 言ngôn 。 不bất 從tùng 昏hôn 乱# 之chi 語ngữ 。 後hậu 乃nãi 嫁giá 之chi 。 秦tần 以dĩ 杜đỗ 囬# 為vi 將tương 。 伐phạt 晉tấn 。 晉tấn 命mạng 顆khỏa 為vi 將tương 拒cự 之chi 。 尅khắc 明minh 交giao 戰chiến 。 顆khỏa 夜dạ 夢mộng 一nhất 人nhân 謂vị 顆khỏa 曰viết 。 將tướng 軍quân 明minh [辰-二+口]# 早tảo 戰chiến 。 我ngã [〦/(ㄠ*言*ㄠ)/十]# 鬼quỷ 以dĩ 助trợ 必tất 令linh 取thủ 勝thắng 。 顆khỏa 問vấn 之chi 曰viết 。 君quân 是thị 何hà 人nhân 。 而nhi 能năng 見kiến 助trợ 。

答đáp 曰viết 。

我ngã 是thị 將tướng 軍quân 亡vong 父phụ 嬖# 妾thiếp 之chi 父phụ 。 感cảm 將tướng 軍quân 不bất 殺sát 我ngã 女nữ 。 而nhi 改cải 嫁giá 之chi 。 故cố [〦/(ㄠ*言*ㄠ)/十]# 鬼quỷ 兵binh 以dĩ 相tương 助trợ 。 顆khỏa 喜hỷ 。 侵xâm 晨thần 動động 戰chiến 以dĩ 擊kích 秦tần 軍quân 。 杜đỗ 回hồi 為vi 草thảo 被bị 圍vi 之chi 。 進tiến 退thoái 無vô 路lộ 。 為vi 晉tấn 師sư 所sở 敗bại 。 語ngữ 云vân 。 鬼quỷ 役dịch 結kết 草thảo 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 三tam 蘇tô 詔chiếu 卒thốt 後hậu 來lai 。 與dữ 姪điệt 節tiết 問vấn [前-刖+合]# 。 晉tấn 書thư 曰viết 蘓# 詔chiếu 為vi 中trung 牟mâu 令linh 卒thốt 。 其kỳ 姪điệt 名danh 節tiết 。 每mỗi 見kiến 詔chiếu 來lai 與dữ 之chi 言ngôn 語ngữ 。 無vô 異dị 於ư 生sanh 人nhân 。 前tiền 後hậu 四tứ 十thập 度độ 來lai 。 節tiết 因nhân 問vấn 曰viết 。 死tử 何hà 如như 。 生sanh 曰viết 無vô 異dị 耳nhĩ 。 節tiết 曰viết 。 要yếu 當đương 不bất 如như 。 韶thiều 笑tiếu 曰viết 。 [夕*即]# 後hậu 自tự 知tri 之chi 。 節tiết 問vấn 死tử 者giả 何hà 不bất 皈quy 故cố 屍thi 骸hài 。 韶thiều 曰viết 。 譬thí 断# [夕*即]# 一nhất 臂tý 以dĩ 投đầu 於ư 地địa 。 就tựu 剝bác 削tước 之chi 。 於ư [夕*即]# 有hữu 患hoạn 否phủ/bĩ 。 屍thi 骸hài 如như 此thử 也dã 。 蘇tô 詔chiếu 言ngôn 。 與dữ 生sanh 不bất 殊thù 者giả 。 將tương 知tri 死tử 神thần 識thức 不bất 滅diệt 也dã 。 又hựu 如như 死tử 。 去khứ 屍thi 骸hài 如như 棄khí 断# 臂tý 。 則tắc 人nhân 之chi 死tử 也dã 。 神thần 離ly 人nhân 形hình 更cánh 受thọ 鬼quỷ 形hình 。 亦diệc 可khả 知tri 矣hĩ 。 四tứ 孔khổng 子tử 語ngữ 子tử 貢cống 曰viết 。 死tử 後hậu 自tự 知tri 之chi 不bất 晚vãn 。 子tử 貢cống 問vấn 孔khổng 子tử 曰viết 。 死tử 人nhân 有hữu 知tri 乎hồ 。 無vô 知tri 乎hồ 。 子tử 曰viết 。 吾ngô 欲dục 言ngôn 死tử 之chi 有hữu 知tri 。 將tương 恐khủng 孝hiếu 子tử 順thuận 孫tôn 妨phương 生sanh 以dĩ 事sự 死tử 。 吾ngô 欲dục 言ngôn 死tử 之chi 無vô 知tri 。 將tương 恐khủng 不bất 孝hiếu 之chi 子tử 棄khí 其kỳ 父phụ 。 )+# 〡# [# (# 前tiền -# 刖# +(# 夕tịch *# 匕chủy ))/# 火hỏa 。 賜tứ (# 姓tánh 端đoan 木mộc 名danh 賜tứ 字tự 子tử 貢cống )# 欲dục 知tri 死tử 者giả 知tri 與dữ 無vô 知tri 。 非phi 今kim 之chi 急cấp 。 後hậu 自tự 知tri 之chi 。 未vị 晚vãn 也dã 。

故cố 祭tế 祀tự 求cầu 禱đảo 典điển 籍tịch 有hữu 文văn 。 况# 死tử 而nhi 蘇tô 者giả 說thuyết 幽u 塗đồ 事sự 。 或hoặc 死tử 後hậu 感cảm 動động 妻thê 子tử 。 讎thù 報báo 怨oán 恩ân 。 今kim 古cổ 皆giai 有hữu 耶da 。

祭tế 。 享hưởng 也dã 。 無vô 巳tị 曰viết 祀tự 。 巳tị 言ngôn 止chỉ 也dã 。 謂vị 年niên 祭tế 無vô 止chỉ 。 所sở 以dĩ 求cầu 索sách 禱đảo 福phước 也dã 。 典điển 藉tạ 有hữu 文văn 者giả 。 經Kinh 典điển 六lục 藉tạ 其kỳ 文văn 備bị 矣hĩ 。 (# 亦diệc 如như 礼# 記ký 。 有hữu 祭tế 法pháp 祭tế 統thống 祭tế 義nghĩa 等đẳng 文văn )# 死tử 而nhi 蘇tô 說thuyết 幽u 塗đồ 事sự 者giả 。 麟lân 嘉gia 二nhị 年niên 癸quý 亥hợi 。 東đông 平bình 王vương 劉lưu 約ước 。 是thị 劉lưu 聦# 之chi 子tử 也dã 。 死tử 一nhất 宿túc 猶do 暖noãn 遂toại 不bất 殯tấn 殮liễm 乃nãi 蘇tô 。 (# 蘇tô 息tức 死tử 而nhi 更cánh 生sanh 也dã )# 言ngôn 。 見kiến 元nguyên 海hải 於ư 不bất 周chu 山sơn 。 經kinh 五ngũ 日nhật 遂toại 至chí 崑# 崙lôn 山sơn 。 三tam 日nhật 後hậu 皈quy 於ư 不bất 周chu 山sơn 。 見kiến 諸chư 王vương 公công [夕*即]# 將tương 相tương/tướng 死tử 者giả 。 悉tất 在tại 宮cung 殿điện 甚thậm 壯tráng 麗lệ 。 號hiệu 蒙mông 珠châu 離ly 國quốc 。 元nguyên 海hải 謂vị 約ước 曰viết 。 東đông 北bắc 有hữu 遮già 須tu 夷di 國quốc 。 無vô 主chủ 夂# 。 待đãi 汝nhữ 父phụ 為vi 之chi 。 二nhị 年niên 當đương 來lai 。 來lai 後hậu 國quốc 中trung 大đại 乱# 。 相tương 殺sát 相tương/tướng 害hại 。 居cư 家gia 死tử 亡vong 略lược [書-曰+皿]# 。 但đãn 可khả 永vĩnh 明minh 軰# 數sổ 十thập 人nhân 在tại 耳nhĩ 。 汝nhữ 且thả 還hoàn 後hậu 。 年niên 當đương 來lai 見kiến 。 汝nhữ 非phi 遲trì 。 不bất 夂# 約ước 辞# 而nhi 道đạo 過quá 一nhất 國quốc 。 名danh 猗ỷ 尼ni 渠cừ 餘dư 國quốc 。 (# 猗ỷ 音âm 倚ỷ )# 引dẫn 約ước 入nhập 宮cung 。 與dữ 皮bì 囊nang 一nhất 枚mai 曰viết 。 為vi 吾ngô 遺di 漢hán 皇hoàng 帝đế 。 約ước 辞# 而nhi 皈quy 。 置trí 皮bì 囊nang 於ư 机cơ 上thượng 。 俄nga 而nhi 蘇tô 。 使sử 左tả 右hữu 机cơ 上thượng 取thủ 囊nang 開khai 之chi 。 有hữu 一nhất 方phương 白bạch 玉ngọc 。 題đề 文văn 曰viết 。 猗ỷ 尼ni 渠cừ 餘dư 國quốc 天thiên 王vương 。 敬kính 信tín 遮già 湏# 夷di 國quốc 天thiên 王vương 。 歲tuế 在tại 攝nhiếp 提đề 當đương 見kiến 。 馳trì 使sử 呈trình 劉lưu 聦# 。 聦# 曰viết 。 若nhược 審thẩm 如như 此thử 。 吾ngô 不bất 懼cụ 死tử 也dã 。 其kỳ 後hậu 約ước 死tử 屢lũ 晝trú 見kiến 之chi 。 聦# 惡ác 之chi 。 謂vị 太thái 子tử 祭tế 曰viết 。 吾ngô 寢tẩm 病bệnh 惙chuyết (# 音âm 輟chuyết 疲bì 也dã )# 煩phiền 。 恠# 異dị 特đặc 甚thậm 。 徃# 以dĩ 約ước 言ngôn 為vi 妖yêu 。 比tỉ 累lũy/lụy/luy 日nhật 見kiến 之chi 。 此thử 兒nhi 必tất 來lai # 也dã 。 吾ngô 何hà 以dĩ 圖đồ 人nhân 死tử 定định 有hữu 神thần 靈linh 如như 是thị 。 太thái 興hưng 元nguyên 年niên 。 聦# 死tử 與dữ 此thử 王vương 并tinh 葬táng 焉yên 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 則tắc 死tử 而nhi 有hữu 知tri 豈khởi 虚# 為vi 哉tai 。 又hựu 有hữu 死tử 而nhi 蘇tô 者giả 。 相tương/tướng 継# 不bất 絕tuyệt 。 皆giai 是thị 幽u 塗đồ 官quan 屬thuộc 受thọ 苦khổ 之chi 處xứ 。 豈khởi 蘇tô 者giả 虚# 為vi 此thử 見kiến 哉tai 。 死tử 後hậu 感cảm 動động 妻thê 子tử 者giả 。 今kim 依y 儆# 誡giới 錄lục 。 略lược 引dẫn 二nhị 類loại 。 一nhất 通thông 泉tuyền 縣huyện 令linh 王vương 藻tảo 。 明minh 吏lại 法pháp 善thiện 刀đao 筆bút 元nguyên 戎nhung 薰huân 璋# 。 委ủy 任nhậm 孔khổng 目mục 吏lại 。 鄧đặng 可khả 球# 倚ỷ 。 為vi 中trung 要yếu 。 可khả 。 球# 有hữu 田điền 在tại 通thông 泉tuyền 謝tạ 梁lương 。 每mỗi 逋# 其kỳ 賦phú 藻tảo 追truy 莊trang 戶hộ [(暴-(日/共))/又]# 責trách 令linh 於ư 市thị 。 可khả 球# 深thâm 銜hàm 之chi 。 乃nãi 潛tiềm 構# 藻tảo 賦phú 私tư 殺sát 之chi 。 藻tảo 死tử 經kinh 五ngũ 年niên 。 其kỳ 妻thê 夢mộng 藻tảo 曰viết 。 我ngã 負phụ 屈khuất 數số 。 論luận 于vu 天thiên 帝đế 。 今kim 方phương 得đắc 理lý 。 見kiến [差-工+匕]# 人nhân 與dữ 吾ngô 同đồng 取thủ 可khả 球# 。 君quân 須tu 與dữ 我ngã 大đại 備bị 酒tửu 食thực 。 燒thiêu 化hóa 錢tiền 紙chỉ 筆bút 。 仍nhưng 飯phạn 僧Tăng 五ngũ 十thập 人nhân 。 妻thê 覚# 而nhi 悲bi 。 祝chúc 之chi 曰viết 。 妾thiếp 今kim 家gia 貧bần 。 何hà 處xứ 得đắc 錢tiền 副phó 君quân 所sở 要yếu 。 哽ngạnh 泣khấp 而nhi 寐mị 。 復phục 夢mộng 藻tảo 曰viết 。 舊cựu 宅trạch 火hỏa 燒thiêu 桑tang 樹thụ 下hạ 。 有hữu 銀ngân 五ngũ 十thập 兩lưỡng 。 君quân 可khả 取thủ 用dụng 之chi 。 明minh 日nhật 掘quật 之chi 。 果quả 得đắc 錢tiền 乃nãi 賽tái 其kỳ 夢mộng 。 經kinh 月nguyệt 可khả 球# 卒thốt (# 上thượng 感cảm 動động 妻thê 下hạ 感cảm 妻thê 子tử )# 。 二nhị 豪hào 民dân 鄭trịnh 昌xương 。 妻thê 黃hoàng 氏thị 早tảo 亡vong 。 有hữu 二nhị 男nam 一nhất 女nữ 皆giai 幼ấu 。 而nhi 昌xương [百-日+冉]# 娶thú 呂lữ 氏thị 。 呂lữ 氏thị 性tánh 狠ngận 而nhi [虎-儿+巳]# 其kỳ 子tử 。 凌lăng 轢lịch 鞭tiên 扑# (# 普phổ 才tài 切thiết 打đả 也dã )# 。 或hoặc 湯thang 火hỏa 潑bát 烙# 之chi 。 又hựu 加gia 以dĩ 凍đống 餒nỗi 。 昌xương 不bất 能năng 制chế 呂lữ 氏thị 。 後hậu 夢mộng 一nhất 婦phụ 人nhân 。 自tự 稱xưng 黃hoàng 氏thị 。 以dĩ 棗táo 一nhất 枚mai 。 令linh 吞thôn 之chi 。 覚# 後hậu 得đắc 噎ế 疾tật 。 未vị 愈dũ 而nhi 復phục 夢mộng 黃hoàng 氏thị 。 以dĩ 針châm 簽# 其kỳ 兩lưỡng 手thủ 心tâm 。 怒nộ 云vân 。 憂ưu 抶# (# 丑sửu 粟túc 切thiết 。 打đả 也dã )# 我ngã 男nam 女nữ 。 覚# 而nhi 生sanh 瘡sang 。 漸tiệm 透thấu 於ư 手thủ 而nhi 死tử 矣hĩ 。 讎thù 報báo 怨oán 恩ân 者giả 。 謂vị 讎thù 怨oán 報báo 恩ân 也dã 。 報báo 恩ân 如như 前tiền 結kết 草thảo 。 讎thù 怨oán 者giả 。 今kim 於ư 顏nhan 之chi 推thôi 怨oán 魂hồn 誌chí 中trung 。 編biên 錄lục 三tam 條điều 。 一nhất 竇đậu 嬰anh 。 漢hán 孝hiếu 文văn 帝đế 竇đậu 皇hoàng 后hậu 從tùng 兄huynh 弟đệ 也dã 。 封phong 魏ngụy 。 其kỳ 侯hầu 為vi 丞thừa 相tương/tướng 。 後hậu 乃nãi 免miễn 相tương/tướng 。 因nhân 與dữ 太thái 僕bộc 灌quán 夫phu 交giao 結kết 甚thậm 歡hoan 。 恨hận 相tương 知tri 之chi 晚vãn 。 于vu 時thời 。 孝hiếu 景cảnh 帝đế 皇hoàng 后hậu 父phụ 同đồng 。 )+# 〡# 。 親thân 幸hạnh 縱tung 橫hoành 。 使sử 人nhân 就tựu 嬰anh 求cầu 城thành 南nam 田điền 數số 頃khoảnh 。 嬰anh 不bất 與dữ 。 曰viết 。 老lão 漢hán 雖tuy 棄khí 。 丞thừa 相tương/tướng 雖tuy 貴quý 寧ninh 。 可khả 以dĩ 犱# 相tương/tướng 奪đoạt 乎hồ 。 灌quán 夫phu 亦diệc 助trợ 怒nộ 之chi 。 蚡# 皆giai 恨hận 之chi 。 乃nãi 蚡# 娶thú 妻thê 。 皇hoàng 太thái 后hậu 詔chiếu 列liệt 侯hầu 宗tông 室thất 徃# 賀hạ 蚡# 。 灌quán 夫phu 狂cuồng 醉túy 不bất 肯khẳng 賀hạ 之chi 。 竇đậu 嬰anh 強cường/cưỡng 與dữ 俱câu 去khứ 。 因nhân 酔# 酣# 言ngôn 辞# 不bất 遜tốn 。 蚡# 遂toại 怒nộ 。 謂vị 長trường/trưởng 史sử 曰viết 。 有hữu 詔chiếu 宗tông 室thất 。 而nhi 灌quán 夫phu 罵mạ 座tòa 不bất 敬kính 。 并tinh 奏tấu 其kỳ 在tại 鄉hương 里lý 豪hào 橫hoạnh/hoành 。 虔kiền 夫phu 棄khí 市thị 。 竇đậu 嬰anh 乃nãi 上thượng 書thư 具cụ 陳trần 灌quán 夫phu 醉túy 飽bão 事sự 不bất 足túc 誅tru 。 帝đế 召triệu 見kiến 之chi 。 嬰anh 與dữ 蚡# 互hỗ 相tương 言ngôn 長trường 短đoản 。 帝đế 問vấn 朝triêu 臣thần 。 兩lưỡng 人nhân 誰thùy 是thị 。 朝triêu 庭đình 多đa 言ngôn 嬰anh 是thị 。 太thái 后hậu 聞văn 之chi 。 怒nộ 而nhi 不bất 食thực 。 且thả 曰viết 。 我ngã 在tại 人nhân 皆giai 陵lăng 藉tạ 吾ngô 弟đệ 。 我ngã 百bách 歲tuế 後hậu 魚ngư 肉nhục 之chi 乎hồ 。 及cập 出xuất 。 蚡# 復phục 為vi 嬰anh 造tạo 作tác 惡ác 語ngữ 。 以dĩ 聞văn (# 句cú )# 天thiên 子tử 亦diệc 為vi 蚡# 不bất 直trực 。 特đặc 為vi 太thái 后hậu 故cố 。 偏thiên 將tương 嬰anh 及cập 夫phu 棄khí 市thị 。 嬰anh 臨lâm 死tử 罵mạ 曰viết 。 若nhược 為vi 死tử 無vô 知tri 則tắc 已dĩ 耳nhĩ 。 有hữu 知tri 要yếu 不bất 獨độc 死tử 。 後hậu 一nhất 月nguyệt 餘dư 。 蚡# 病bệnh 一nhất 身thân [書-曰+皿]# 痛thống 。 但đãn 號hào 呼hô [邱-丘+口]# 頭đầu 謝tạ 曰viết 。 自tự 幸hạnh 。 天thiên 子tử 使sử 視thị 鬼quỷ 者giả 瞻chiêm 之chi 。 見kiến 竇đậu 嬰anh [洪-八+隹]# 夫phu 共cộng 守thủ 笞si 蚡# 遂toại 死tử 。 二nhị 何hà 敞sưởng (# 音âm 廠xưởng )# 。 為vi 交giao 阯# 刺thứ 吏lại 行hành 部bộ 。 到đáo 蒼thương 梧# 郡quận 高cao 要yếu 縣huyện 。 暮mộ 宿túc 鵲thước 奔bôn 亭đình 。 夜dạ 猶do 未vị 半bán 。 有hữu 一nhất 女nữ 子tử 從tùng 樓lâu 下hạ 出xuất 。 自tự 言ngôn 。 妾thiếp 姓tánh 穌tô 名danh 娥# 字tự 始thỉ 珎# 。 本bổn 是thị 廣quảng 信tín [貝*系]# [彳*(?/目)]# 里lý 人nhân 。 早tảo 失thất 父phụ 母mẫu 。 夫phu 亦diệc 喪táng 亡vong 。 有hữu 雜tạp 繒tăng 一nhất 百bách 二nhị 十thập 疋thất 。 及cập 婢tỳ 一nhất 人nhân 名danh 致trí 富phú 。 欲dục 往vãng 傍bàng 縣huyện 賣mại 繒tăng 。 就tựu 同đồng 縣huyện 人nhân 王vương 伯bá 。 賃nhẫm 車xa 牛ngưu 一nhất 乗# 。 載tái 妾thiếp 并tinh 繒tăng 。 令linh 致trí 富phú 執chấp [(ㄠ*車*ㄠ)/口]# 。 以dĩ 前tiền 年niên 四tứ 月nguyệt 十thập 日nhật 到đáo 此thử 亭đình 外ngoại 。 于vu 時thời 日nhật 暮mộ 。 行hành 人nhân 既ký 絕tuyệt 。 復phục 不bất 能năng 前tiền 。 因nhân 即tức 留lưu 止chỉ 。 致trí 富phú 暴bạo 得đắc 腹phúc 痛thống 。 妾thiếp 徃# 亭đình 長trường/trưởng 舎# 。 乞khất 漿tương 水thủy 取thủ 火hỏa 。 亭đình 長trường/trưởng 襲tập 壽thọ 。 操thao 刀đao 持trì 戟kích 。 (# 操thao 執chấp 也dã 釋thích 名danh 戟kích 挌# 也dã 傍bàng 有hữu 支chi 格cách 也dã )# 來lai 至chí 車xa 傍bàng 問vấn 妾thiếp 曰viết 。 夫phu 人nhân 從tùng 何hà 所sở 來lai 。 車xa 上thượng 何hà 載tái 。 丈trượng 夫phu 安an 在tại 。 何hà 故cố 獨độc 行hành 。 妾thiếp 應ưng 曰viết 。 何hà 故cố 問vấn 之chi 。 壽thọ 因nhân 持trì 妾thiếp 臂tý 曰viết 。 少thiểu 愛ái 有hữu 色sắc 寧ninh 。 可khả 相tương/tướng 樂lạc 乎hồ 。 妾thiếp 時thời 怖bố 懼cụ 。 不bất 肯khẳng 聽thính 從tùng 。 壽thọ 即tức 以dĩ 刀đao 刺thứ 脅hiếp 而nhi 死tử 。 又hựu 殺sát 致trí 富phú 於ư 樓lâu 下hạ 。 埋mai 妾thiếp 并tinh 婢tỳ 。 殺sát 牛ngưu 燒thiêu 車xa 。 車xa 釭# (# 音âm 工công 說thuyết 文văn 云vân 。 車xa 轂cốc 中trung 鐵thiết 也dã )# 及cập 牛ngưu 骨cốt 。 則tắc 捨xả 亭đình 東đông 空không 井tỉnh 中trung 。 妾thiếp 死tử 痛thống 無vô 所sở 訴tố 。 故cố 來lai 皈quy 於ư 明minh 使sử 君quân 。 敞sưởng 曰viết 。 發phát 汝nhữ 死tử 骸hài 。 以dĩ 何hà 為vi 驗nghiệm 。 女nữ 子tử 曰viết 。 妾thiếp 上thượng 下hạ 皆giai 著trước 白bạch 衣y 。 青thanh 糸mịch 履lý 猶do 未vị 杇# 。 掘quật 之chi 果quả 然nhiên 。 敞sưởng 乃nãi 遣khiển 使sứ 捕bộ 壽thọ 。 下hạ 廣quảng 信tín 縣huyện 驗nghiệm 問vấn 。 與dữ 娥# 語ngữ 同đồng 。 收thu 壽thọ 父phụ 母mẫu 兄huynh 弟đệ 。 皆giai 繫hệ 獄ngục 中trung 。 敞sưởng 表biểu 殺sát 人nhân 。 若nhược 依y 常thường 律luật 。 不bất 至chí 族tộc 誅tru 。 但đãn 壽thọ 為vi 惡ác 隠# 密mật 。 鬼quỷ 神thần 自tự 訴tố 。 千thiên 載tái 無vô 一nhất 。 請thỉnh 皆giai 斬trảm 之chi 以dĩ 助trợ 隠# 德đức 。 上thượng 報báo 聽thính 之chi 。 三tam 梁lương 武võ 帝đế 欲dục 為vi 文văn 帝đế 陵lăng 上thượng 起khởi 寺tự 。 未vị 有hữu 佳giai 材tài 。 宣tuyên 意ý 有hữu 司ty 。 使sử 加gia 求cầu 訪phỏng 。 先tiên 有hữu 曲khúc 阿a 人nhân 姓tánh 弘hoằng 名danh 氏thị 。 家gia 甚thậm 富phú 厚hậu 。 乃nãi 共cộng 親thân 族tộc 。 多đa 齎tê 戝# 貨hóa 。 徃# 湘# 治trị 生sanh 。 遂toại 經kinh 數số 年niên 。 營doanh 得đắc 一nhất 栰phạt 。 可khả 長trường/trưởng 千thiên 步bộ 。 還hoàn 至chí 南nam 津tân 。 被bị 孟# 少thiểu [夕*即]# 希hy 朝triêu 庭đình 旨chỉ 。 乃nãi 加gia 繩thằng 墨mặc 。 弘hoằng 氏thị 所sở 賷# 衣y 裳thường 繒tăng 綵thải 。 猶do 有hữu 殊thù 餘dư 。 [誣-(人*人)+(前-刖)]# 以dĩ 涉thiệp 道đạo 。 刻khắc 掠lược 得đắc 之chi 。 并tinh 初sơ 造tạo 作tác 過quá 。 裂liệt 非phi 啇# 估cổ 所sở 冝# 。 結kết 正chánh 處xứ 死tử 。 沒một 入nhập 其kỳ 栰phạt 。 以dĩ 充sung 寺tự 用dụng 。 奏tấu 遂toại 施thi 行hành 。 弘hoằng 氏thị 臨lâm 刑hình 之chi 曰viết 。 敕sắc 其kỳ 妻thê 子tử 。 可khả 黃hoàng 紙chỉ 百bách 張trương 。 并tinh 具cụ 笔# 墨mặc 。 置trí 棺quan 中trung 也dã 。 死tử 而nhi 有hữu 知tri 。 必tất 當đương 陳trần 訴tố 。 又hựu 書thư 少thiểu [夕*即]# 姓tánh 名danh 數sổ 十thập 吞thôn 之chi 。 可khả 經kinh 一nhất 月nguyệt 。 少thiểu [夕*即]# 端đoan 坐tọa 即tức 見kiến 弘hoằng 來lai 。 初sơ 猶do 避tị [打-丁+早]# (# 音âm 翰hàn 禦ngữ 也dã )# 。 後hậu 稍sảo [(止/天)*欠]# 服phục 。 但đãn 言ngôn 乞khất 命mạng 。 歐âu 血huyết 而nhi 死tử 。 凡phàm 諸chư 獄ngục 官quan 。 預dự 此thử 獄ngục 事sự 。 及cập 署thự 奏tấu 者giả 。 以dĩ 次thứ 殂tồ 沒một 。 未vị 出xuất 一nhất 年niên 。 零linh 落lạc 皆giai [書-曰+皿]# 。 皇hoàng 寺tự 營doanh 構# 始thỉ 訖ngật 。 天thiên 火hỏa 燒thiêu 之chi 。 略lược 無vô 纖tiêm 芥giới 。 所sở 理lý 柱trụ 木mộc 。 入nhập 地địa 成thành 灰hôi 。 上thượng 略lược 敘tự 三tam 條điều 為vi 例lệ 。 其kỳ 中trung 或hoặc 有hữu 。 憾hám 積tích 冤oan 深thâm 。 論luận 情tình 訴tố 屈khuất 。 託thác 事sự 求cầu 申thân 。 靈linh 應ưng 實thật 多đa 。 故cố 無vô 虗hư 也dã 。 豈khởi 死tử 者giả 妄vọng 為vi 此thử 異dị 哉tai 。 又hựu 有hữu 巫# [覡-(人*人)+(前-刖)]# (# 上thượng 音âm 無vô 。 下hạ 音âm 檄# 。 男nam 曰viết 巫# 女nữ 曰viết [覡-(人*人)+(前-刖)]# 。 即tức 事sự 鬼quỷ 之chi 徒đồ 也dã )# 見kiến 人nhân 先tiên 祖tổ 父phụ 母mẫu 。 說thuyết 其kỳ 形hình 狀trạng 及cập 平bình 生sanh 語ngữ 言ngôn 。 一nhất 無vô 参# [差-工+匕]# 。 豈khởi 巫# [覡-(人*人)+(前-刖)]# 能năng 作tác 為vi 其kỳ 說thuyết 哉tai 。 漢hán 時thời 有hữu 王vương 充sung 作tác 無vô 鬼quỷ 論luận 。 今kim 取thủ 其kỳ 辞# 而nhi 破phá 之chi 。 王vương 充sung 曰viết 。 以dĩ 田điền 蚡# 心tâm 負phụ 慚tàm 恨hận 。 病bệnh 乱# 妄vọng 見kiến 。 凡phàm 人nhân 病bệnh 則tắc 畏úy 懼cụ 。 [# 乞khất -# 乙ất +# 。 則tắc 虚# 見kiến 。 破phá 曰viết 若nhược 田điền 蚡# 妄vọng 見kiến 。 不bất 當đương 呼hô 諾nặc 服phục 罪tội 。 豈khởi 有hữu 妄vọng 見kiến 而nhi 想tưởng 身thân 得đắc 病bệnh 耶da 。 若nhược 虛hư 見kiến 者giả 。 天thiên 子tử 令linh 視thị 鬼quỷ 者giả 瞻chiêm 之chi 。 竇đậu 嬰anh 灌quán 夫phu 兩lưỡng 人nhân 。 共cộng 守thủ 見kiến 苔# 之chi 。 豈khởi 巫# 者giả 亦diệc 病bệnh 妄vọng 見kiến 乎hồ 。 若nhược 以dĩ 巫# 者giả 亦diệc 妄vọng 見kiến 者giả 。 不bất 當đương 所sở 見kiến 形hình 狀trạng 一nhất 與dữ 病bệnh 者giả 同đồng 也dã 。 由do 此thử 而nhi 言ngôn 。 執chấp 虗hư 妄vọng 見kiến 以dĩ 為vi 無vô 鬼quỷ 。 未vị 見kiến 其kỳ 得đắc 矣hĩ 。 耶da 者giả 語ngữ 絕tuyệt 之chi 辞# 。

外ngoại 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 人nhân 死tử 為vi 鬼quỷ 。 則tắc 古cổ 來lai 之chi 鬼quỷ 填điền 塞tắc 巷hạng 路lộ 。 合hợp 有hữu 見kiến 者giả 如như 何hà 不bất 爾nhĩ 。

四tứ 句cú 亦diệc [前-刖+合]# 王vương 充sung 之chi 問vấn 緣duyên 。 論luận 主chủ 取thủ 意ý 用dụng 之chi 。 不bất 具cụ 其kỳ 文văn 。 故cố 直trực 言ngôn 通thông 妨phương 。 # 入nhập 科khoa 文văn 也dã 。 難nạn/nan 意ý 云vân 。 若nhược 人nhân 死tử 為vi 鬼quỷ 。 則tắc 天thiên 地địa 開khai 闢tịch 已dĩ 來lai 。 道đạo 路lộ 之chi 上thượng 一nhất 步bộ 一nhất 鬼quỷ 。 見kiến 鬼quỷ 。 冝# 見kiến 數sổ 百bách 千thiên 。 萬vạn 滿mãn 堂đường 盈doanh 庭đình 。 填điền 塞tắc 巷hạng 路lộ 。 不bất 冝# 但đãn 見kiến 一nhất 人nhân 兩lưỡng 人nhân 。 (# 鈔sao 意ý 。 似tự 以dĩ 一nhất 人nhân 則tắc 田điền 蚡# 。 兩lưỡng 人nhân 則tắc 竇đậu 嬰anh 灌quán 夫phu 。 )# 。

荅# 曰viết 。 人nhân 死tử 六lục 道đạo 。 不bất 必tất 皆giai 為vi 鬼quỷ 。 鬼quỷ 死tử 復phục 為vi 人nhân 等đẳng 。 豈khởi 古cổ 來lai 積tích 。 鬼quỷ 當đương 存tồn 耶da 。

據cứ 鈔sao 云vân 。 夫phu 人nhân 死tử 為vi 鬼quỷ 。 鬼quỷ 死tử 為vi 牛ngưu 。 牛ngưu 死tử 為vi 天thiên 。 天thiên 死tử 復phục 為vi 人nhân 。 随# 業nghiệp 變biến 化hóa 。 不bất 拘câu 一nhất 類loại 。 六lục 道đạo 輪luân 廻hồi 。 未vị 始thỉ 有hữu 極cực 。 豈khởi 可khả 人nhân 獨độc 有hữu 死tử 。 而nhi 鬼quỷ 無vô 死tử 乎hồ 。 若nhược 長trường/trưởng 不bất 死tử 。 即tức 可khả 如như 所sở 論luận 也dã 。

且thả 天thiên 地địa 之chi 氣khí 。 本bổn 無vô 知tri 也dã 。 人nhân 稟bẩm 無vô 知tri 之chi 氣khí 。 安an 得đắc 歘hốt 起khởi 而nhi 有hữu 知tri 乎hồ 。

夫phu 知tri 即tức 神thần 識thức 也dã 。 神thần 有hữu 賢hiền 愚ngu 善thiện 惡ác 千thiên 羌khương 。 稟bẩm 無vô 知tri 之chi 氣khí 。 豈khởi 有hữu 此thử 千thiên [差-工+匕]# 耶da 。 夫phu 識thức 與dữ 氣khí 異dị 。 在tại 氣khí 無vô 知tri 。 在tại 識thức 有hữu 知tri 。 豈khởi 混hỗn 之chi 於ư 一nhất 氣khí 哉tai 。 故cố 經Kinh 云vân 。 四tứ 大đại 合hợp 散tán 。 唯duy 心tâm 為vi 本bổn 。 在tại 三tam 界giới 中trung 。 獨độc 來lai 獨độc 去khứ 。 無vô 一nhất 随# 者giả 。 據cứ 此thử 則tắc 知tri 非phi 氣khí 為vi 本bổn 。 若nhược 氣khí 而nhi 生sanh 心tâm 。 心tâm 復phục 不bất 合hợp 善thiện 惡ác 等đẳng 別biệt 。 若nhược 善thiện 惡ác 亦diệc 氣khí 。 則tắc 不bất 因nhân 習tập 学# 。 既ký 不bất 因nhân 習tập 學học 。 何hà 用dụng 孔khổng 老lão 設thiết 教giáo 。 令linh 改cải 惡ác 為vi 善thiện 耶da 。

草thảo 木mộc 亦diệc 皆giai 稟bẩm 氣khí 何hà 不bất 知tri 乎hồ 。

若nhược 有hữu 知tri 之chi 類loại 。 即tức 稟bẩm 隂# 陽dương 之chi 氣khí 。 無vô 知tri 之chi 物vật 。 則tắc 不bất 稟bẩm 氣khí 。 則tắc 知tri 與dữ 無vô 知tri 各các 異dị 。 今kim 既ký 俱câu 稟bẩm 隂# 陽dương 。 不bất 得đắc 為vi 異dị 。 何hà 故cố 草thảo 木mộc 無vô 知tri 。 人nhân 畜súc 有hữu 知tri 。 據cứ 此thử 則tắc 知tri 。 是thị 神thần 識thức 。 不bất 関# 氣khí 也dã 。

又hựu 言ngôn 。 貧bần 富phú 貴quý 賤tiện 。 賢hiền 愚ngu 善thiện 惡ác 。 吉cát 凶hung 禍họa 福phước 。

謂vị 貧bần 乏phạp 。 富phú 足túc 。 貴quý 尊tôn 。 賤tiện 輕khinh 。 賢hiền 能năng 。 愚ngu 憃xuẩn 。 善thiện 良lương 。 惡ác 過quá 。 吉cát 利lợi 。 福phước 祐hựu 。 凶hung 禍họa 二nhị 字tự 俱câu 訓huấn 害hại 。

皆giai 由do 天thiên 命mạng 者giả 則tắc 。

論luận 語ngữ 云vân 。 死tử 生sanh 有hữu 命mạng 。 富phú 貴quý 在tại 天thiên 。 禮lễ 云vân 。 天thiên 命mạng 之chi 謂vị 性tánh 。 (# 此thử 言ngôn 仁nhân 義nghĩa 本bổn 於ư 性tánh 性tánh 本bổn 於ư 天thiên 也dã )# 。

天thiên 之chi 賦phú 命mạng 。 奚hề 有hữu 貧bần 多đa 富phú 少thiểu 。 賤tiện 多đa 貴quý 少thiểu 。 乃nãi 至chí 禍họa 多đa 福phước 少thiểu 。

破phá 其kỳ 所sở 計kế 貧bần 富phú 等đẳng 。 皆giai 受thọ 之chi 於ư 天thiên 命mạng 也dã 。 賦phú 者giả 量lượng 也dã 。 奚hề 者giả 何hà 也dã 。 乃nãi 至chí 者giả 。 具cụ 云vân 愚ngu 多đa 賢hiền 少thiểu 。 惡ác 多đa 善thiện 少thiểu 。 [一/凶]# 多đa 吉cát 少thiểu 耳nhĩ 。

苟cẩu 多đa 少thiểu 之chi 分phần 在tại 天thiên 。 天thiên 何hà 不bất 平bình 乎hồ 。

既ký 富phú 貴quý 等đẳng 多đa 少thiểu 分phần 數số 。 由do 天thiên 興hưng 之chi 。 天thiên 何hà 不bất 均quân 平bình 興hưng 之chi 。 而nhi 乃nãi 不bất 平bình 乎hồ 。

况# 有hữu 無vô 行hành 而nhi 貴quý 。 守thủ 行hành 而nhi 賤tiện 。 無vô 德đức 而nhi 富phú 。 有hữu 德đức 而nhi 貧bần 。 逆nghịch 吉cát 義nghĩa 凶hung 。 仁nhân 夭yểu 暴bạo 壽thọ 。 乃nãi 至chí 有hữu 道đạo 者giả 喪táng 。 無vô 道đạo 者giả 興hưng 。

無vô 行hành 而nhi 貴quý 者giả 。 如như 夏hạ 桀# 殘tàn 義nghĩa 。 殷ân 紂# 損tổn 善thiện 。 而nhi 為vi 王vương 者giả 。 是thị 無vô 行hành 而nhi 貴quý 也dã 。 守thủ 行hành 而nhi 賤tiện 者giả 。 如như 樊phàn 須tu 。 字tự 子tử 遲trì 。 素tố 蘊uẩn 仁nhân 行hành 。 嘗thường 謮# 學học 稼giá 。 執chấp 御ngự 從tùng 游du 。 是thị 守thủ 行hành 而nhi 賤tiện 也dã 。 無vô 德đức 而nhi 富phú 者giả 。 如như 齊tề 景cảnh 公công 有hữu 馬mã 千thiên 駟tứ 。 死tử 之chi 日nhật 。 民dân 無vô 得đắc 而nhi 稱xưng 焉yên 。 亦diệc 無vô 德đức 而nhi 富phú 也dã 。 有hữu 德đức 而nhi 貧bần 者giả 。 如như 顏nhan 渕# 。 一nhất 簟# 食thực 。 一nhất 瓢biều 飲ẩm 。 在tại 於ư 陋lậu 巷hạng 。 是thị 有hữu 德đức 而nhi 貧bần 也dã 。 矧# 為vi 逆nghịch 者giả 吉cát 。 就tựu 義nghĩa 者giả 凶hung 。 仁nhân 者giả 夭yểu 亡vong 。 暴bạo 者giả 長trường 壽thọ 。 乃nãi 至chí 超siêu 間gian 之chi 辞# 。 有hữu 道đạo 者giả 喪táng 。 如như 仲trọng 尼ni 。 孟# 軻kha 。 皆giai 有hữu 道đạo 之chi 聖thánh 賢hiền 。 而nhi 無vô 其kỳ 位vị 。 是thị 亦diệc 有hữu 道đạo 者giả 喪táng 耳nhĩ 。 無vô 道đạo 者giả 興hưng 。 如như 桓hoàn 魋# 毀hủy 仲trọng 尼ni 於ư 宋tống 司ty 馬mã 臧tang 倉thương 。 謗báng 孟# 軻kha 於ư 魯lỗ 平bình 公công 。 此thử 亦diệc 無vô 道đạo 者giả 興hưng 焉yên 。

既ký 皆giai 由do 天thiên 。 天thiên 乃nãi 興hưng 不bất 道đạo 。 而nhi 喪táng 有hữu 道đạo 。

此thử 乃nãi 顛điên 倒đảo 冠quan 履lý 。 尊tôn 卑ty 無vô 序tự 。 皆giai 天thiên 之chi 命mạng 也dã 。 廣quảng 鈔sao 云vân 。 如như 人nhân 以dĩ 頭đầu 載tái 履lý 。 以dĩ 足túc 著trước 冠quan 。 豈khởi 非phi 倒đảo 耶da 。 又hựu 令linh 子tử 坐tọa 父phụ 立lập 。 君quân 北bắc 靣# 臣thần 南nam 靣# 。 豈khởi 有hữu 序tự 乎hồ 。 今kim 觀quán 天thiên 命mạng 乃nãi 如như 此thử 也dã 。

何hà 有hữu 福phước 善thiện 益ích 謙khiêm 之chi 賞thưởng 。 禍họa 淫dâm 害hại 盈doanh 之chi 罰phạt 焉yên 。

今kim 相tương 對đối 摘trích 句cú 釋thích 之chi 。 謂vị 福phước 禍họa 。 善thiện 淫dâm 。 益ích 害hại 。 謙khiêm 盈doanh 。 賞thưởng 罰phạt 五ngũ 對đối 。 初sơ 二nhị 對đối 出xuất 尚thượng 書thư 。 書thư 云vân 。 天thiên 道đạo 福phước 善thiện 禍họa 淫dâm 。 謂vị 良lương 善thiện 者giả 福phước 之chi 。 淫dâm 惡ác 者giả 害hại 之chi 。 次thứ 二nhị 對đối 出xuất 周chu 易dị 。 故cố 謙khiêm 卦# 云vân 。 天thiên 道đạo 虧khuy 盈doanh 。 而nhi 益ích 謙khiêm 。 (# 謙khiêm 受thọ 益ích 也dã )# 鬼quỷ 神thần 害hại 盈doanh 而nhi 福phước 謙khiêm 。 (# 人nhân 道đạo 惡ác 盈doanh 。 則tắc 鬼quỷ 害hại 於ư 盈doanh 也dã )# 賞thưởng 。 賜tứ 也dã 。 有hữu 道đạo 者giả 賞thưởng 之chi 。 罰phạt 罪tội 也dã 。 無vô 道đạo 者giả 罰phạt 之chi 。 何hà 有hữu 二nhị 字tự 貫quán 於ư 下hạ 句cú 。

又hựu 既ký 禍họa 乱# 反phản 逆nghịch 。 皆giai 由do 天thiên 命mạng 。 則tắc 聖thánh 人nhân 設thiết 教giáo 。 責trách 人nhân 不bất 責trách 天thiên 。 罪tội 物vật 不bất 罪tội 命mạng 。 是thị 不bất 當đương 也dã 。

據cứ 上thượng 所sở 說thuyết 。 則tắc 禍họa 乱# 凶hung 害hại 。 非phi 天thiên 不bất 成thành 。 反phản 逆nghịch 不bất 孝hiếu 。 非phi 命mạng 不bất 就tựu 。 成thành 由do 天thiên 成thành 。 歸quy 罪tội 於ư 人nhân 。 就tựu 由do 命mạng 就tựu 。 責trách 過quá 於ư 物vật 。 是thị 忿phẫn 其kỳ 室thất 。 而nhi 怒nộ 於ư 市thị 。 無vô 以dĩ 異dị 也dã 。 夫phu 禍họa 乱# 自tự 天thiên 。 反phản 逆nghịch 由do 命mạng 。 則tắc 聖thánh 人nhân 設thiết 教giáo 。 責trách 人nhân 不bất 責trách 天thiên 。 罪tội 物vật 不bất 罪tội 命mạng 。 是thị 言ngôn 之chi 不bất 當đương 者giả 也dã 。 何hà 則tắc 不bất 由do 於ư 物vật 。 而nhi 反phản 罪tội 於ư 物vật 。 由do 天thiên 不bất 反phản 罪tội 於ư 天thiên 。 是thị 聖thánh 人nhân 之chi 教giáo 。 皈quy 於ư 天thiên 也dã 。 皈quy 於ư 天thiên 。 則tắc 不bất 法pháp 於ư 天thiên 矣hĩ 。 故cố 云vân 不bất 當đương 耳nhĩ 。

然nhiên 則tắc 。

連liên 前tiền 起khởi 後hậu 之chi 辞# 也dã 。

詩thi 剌lạt 乱# 政chánh 。

且thả 如như 平bình 王vương 東đông 遷thiên 。 政chánh 令linh 不bất 行hành 。 賞thưởng 罸# 權quyền [執/力]# 。 皈quy 弱nhược 於ư 諸chư [仁-二+(亡/大)]# 。 由do 是thị 黍thử 離ly 之chi 詩thi 作tác 焉yên 。 孔khổng 子tử 刪san 之chi 。 乃nãi 剌lạt 平bình 王vương 乱# 政chánh 之chi 始thỉ 也dã 。

書thư 讚tán 王vương 道đạo 。

謂vị 三tam 王vương 開khai 徃# 得đắc 天thiên 下hạ 。 以dĩ 至chí 仁nhân 罸# 不bất 仁nhân 。 以dĩ 大đại 義nghĩa 誅tru 不bất 義nghĩa 。 出xuất 生sanh 靈linh 於ư 塗đồ 炭thán 。 躋tễ 廉liêm 民dân 於ư 富phú 壽thọ 。 所sở 以dĩ 書thư 讚tán 王vương 道đạo 也dã 。 (# 三tam 王vương 謂vị 夏hạ 殷ân 周chu )# 。

禮lễ 稱xưng 安an 上thượng 。

孝hiếu 經Kinh 云vân 。 安an 上thượng 治trị 民dân 。 莫mạc 善thiện 於ư 禮lễ 。 (# 玄huyền 宗tông 注chú 云vân 。 禮lễ 所sở 以dĩ 正chánh 君quân 臣thần 父phụ 子tử 之chi 別biệt 。 明minh 男nam 女nữ 長trưởng 幼ấu 之chi 序tự 。 故cố 可khả 以dĩ 安an 上thượng 化hóa 下hạ 也dã )# 。

樂nhạo/nhạc/lạc 號hiệu 移di 風phong 。 豈khởi 是thị 奉phụng 上thượng 天thiên 之chi 意ý 。 順thuận 造tạo 化hóa 之chi 心tâm 乎hồ 。

孝hiếu 經Kinh 云vân 。 移di 風phong 易dị 俗tục 。 莫mạc 善thiện 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc (# 注chú 云vân 。 風phong 俗tục 移di 易dị 。 先tiên 入nhập 樂nhạc 聲thanh 。 變biến 随# 人nhân 心tâm 。 正chánh 由do 君quân 德đức 。 正chánh 之chi 與dữ 變biến 。 因nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 彰chương 。 故cố 曰viết 莫mạc 善thiện 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc )# 此thử 意ý 謂vị 。 既ký 一nhất 切thiết 由do 天thiên 。 秪# 合hợp 剌lạt 天thiên 讚tán 天thiên 。 安an 上thượng 移di 風phong 。 不bất 関# 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 今kim 乃nãi 毛mao 詩thi 剌lạt 乱# 政chánh 。 尚thượng 書thư 讚tán 王vương 道đạo 。 乃nãi 是thị 反phản 上thượng 天thiên 之chi 意ý 。 逆nghịch 造tạo 化hóa 之chi 心tâm 耳nhĩ 。

是thị 知tri 專chuyên 此thử 教giáo 者giả 。 未vị 能năng 原nguyên 人nhân 。

謂vị 專chuyên 守thủ 老lão 莊trang 周chu 孔khổng 之chi 教giáo 。 未vị 能năng 原nguyên 人nhân 。 之chi 根căn 本bổn 也dã 。

斥xích 偏thiên 淺thiển 第đệ 二nhị (# 習tập 佛Phật 不bất 了liễu 義nghĩa 教giáo 者giả )# 。

佛Phật 教giáo 自tự 淺thiển 之chi 深thâm 。

前tiền 之chi 四tứ 教giáo 。 皆giai 斤cân 偏thiên 淺thiển 。 後hậu 一nhất 顯hiển 性tánh 。 方phương 彰chương 圎# 深thâm 耳nhĩ 。

略lược 有hữu 五ngũ 等đẳng (# 不bất 說thuyết 別biệt 教giáo 一nhất 乗# 。 故cố 云vân 略lược 也dã )# 一nhất 人nhân 天thiên 教giáo 。 二nhị 小tiểu 乗# 教giáo 。 三tam 大đại 乗# 法pháp 相tướng 教giáo 。 四tứ 大đại 乗# 破phá 相tương 教giáo 。 (# 自tự 注chú 云vân 。 上thượng 四tứ 在tại 此thử 篇thiên 中trung )# 五ngũ 一nhất 乗# 顯hiển 性tánh 教giáo 。 (# 自tự 注chú 云vân 。 在tại 第đệ 三tam 篇thiên 中trung )# 。

小tiểu 乗# 教giáo 。 (# 即tức 賢hiền 首thủ 愚ngu 法pháp 攝nhiếp 。 初sơ 人nhân 天thiên 教giáo )# 大đại 乗# 法pháp 相tướng (# 即tức 賢hiền 首thủ 分phần/phân 教giáo )# 大đại 乗# 破phá 相tương/tướng (# 即tức 賢hiền 首thủ 始thỉ 教giáo )# 一nhất 乗# 顯hiển 性tánh (# 即tức 終chung 頓đốn 圎# 同đồng 教giáo 一nhất 乗# )# 注chú 有hữu 第đệ 三tam 篇thiên 中trung 。 即tức 直trực 顯hiển 真chân 源nguyên 。 習tập 佛Phật 了liễu 義nghĩa 教giáo 也dã 。

一nhất 佛Phật 為vi 初sơ 心tâm 人nhân 。

明minh 人nhân 天thiên 教giáo 。 此thử 與dữ 禪thiền 詮thuyên 序tự 中trung 第đệ 一nhất 人nhân 天thiên 因nhân 果quả 教giáo 大đại 同đồng 。 但đãn 彼bỉ 略lược 。 此thử 廣quảng 耳nhĩ 。 若nhược 依y 教giáo 迹tích 。 此thử 如như 普phổ 耀diệu 經kinh 。 第đệ 二nhị 七thất 日nhật 。 提đề 謂vị 等đẳng 五ngũ 百bách 賈cổ 人nhân 。 施thí 佛Phật 麨xiểu 蜜mật 。 亦diệc 攝nhiếp 人nhân 天thiên 等đẳng 經kinh 。

且thả 說thuyết 三tam 世thế 業nghiệp 報báo 。

圎# 覚# 大đại 疏sớ/sơ 云vân 。 當đương 知tri 欲dục 因nhân 愛ái 有hữu (# 過quá 去khứ )# 身thân 因nhân 欲dục 生sanh (# 現hiện 在tại )# 。 既ký 有hữu 此thử 身thân 。 還hoàn 生sanh 於ư 愛ái 。 復phục 感cảm 未vị 來lai 生sanh 死tử 果quả 報báo 。 是thị 則tắc 三tam 世thế 業nghiệp 報báo 。 皆giai 由do 於ư 心tâm 。 故cố 遠viễn 公công 報báo 應ứng 論luận 云vân 。 夫phu 事sự 起khởi 必tất 由do 其kỳ 心tâm 。 報báo 應ứng 必tất 由do 於ư 事sự 。 是thị 故cố 自tự 報báo 以dĩ 觀quán 事sự 。 而nhi 事sự 可khả 變biến 。 举# 事sự 以dĩ 責trách 心tâm 。 而nhi 心tâm 可khả 反phản 。

善thiện 惡ác 因nhân 果quả 。

謂vị 惡ác 業nghiệp 為vi 因nhân 。 苦khổ 報báo 為vi 果quả 。 即tức 次thứ 文văn 辨biện 三tam 塗đồ 也dã 。 善thiện 業nghiệp 為vi 因nhân 。 樂lạc 報báo 為vi 果quả 。 即tức 下hạ 文văn 明minh 人nhân 天thiên 也dã 。

謂vị 造tạo 上thượng 品phẩm 十thập 惡ác 。 死tử 堕# 地địa 獄ngục (# 一nhất 約ước 境cảnh 。 於ư 父phụ 。 )+# 〡# 。 為vi 上thượng 品phẩm 。 二nhị 約ước 心tâm 。 則tắc 瞋sân 心tâm 增tăng 勝thắng 。 死tử 墮đọa 地địa 獄ngục 。 )# 中trung 品phẩm 餓ngạ 鬼quỷ (# 一nhất 約ước 境cảnh 。 於ư 餘dư 人nhân 造tạo 殺sát 業nghiệp 。 為vi 中trung 品phẩm 。 二nhị 約ước 心tâm 。 則tắc 慳san 貪tham 增tăng 勝thắng 。 死tử 墮đọa 餓ngạ 鬼quỷ 。 )# 下hạ 品phẩm 畜súc 生sanh (# 一nhất 約ước 境cảnh 。 於ư 蚊văn 蚋nhuế 等đẳng 起khởi 殺sát 業nghiệp 。 為vi 下hạ 品phẩm 。 二nhị 約ước 心tâm 。 則tắc 愚ngu 癡si 增tăng 勝thắng 。 死tử 墮đọa 畜súc 生sanh 。 )# 故cố 佛Phật 且thả 類loại 世thế 五ngũ 常thường 之chi 教giáo 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 天Thiên 竺Trúc 世thế 教giáo 。 儀nghi 式thức 雖tuy 殊thù 。 懲# 惡ác 勸khuyến 善thiện 無vô 別biệt 。 亦diệc 不bất 離ly 仁nhân 義nghĩa 等đẳng 五ngũ 。 而nhi 有hữu 德đức 行hạnh 可khả 修tu 。 例lệ 如như 此thử 國quốc 斂liểm 手thủ 而nhi 舉cử 。 吐thổ 蕃phồn 散tán 手thủ 而nhi 埀thùy 。 皆giai 為vi 禮lễ 也dã 。

天Thiên 竺Trúc 者giả 。 正chánh 云vân 印ấn 度độ 。 此thử 翻phiên 月nguyệt 邦bang 。 世thế 教giáo 即tức 五Ngũ 戒Giới 也dã 。 吐thổ 蕃phồn 外ngoại 國quốc 之chi 名danh 也dã 。 開khai 皇hoàng 紀kỷ 云vân 。 明minh 宗tông 天thiên 成thành 三tam 年niên 九cửu 月nguyệt 。 吐thổ 蕃phồn 迴hồi 鶻cốt 並tịnh 來lai 貢cống 。

令linh 持trì 五Ngũ 戒Giới 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 不bất 殺sát 是thị 仁nhân (# 源nguyên 云vân 。 仁nhân 有hữu 博bác 愛ái 之chi 德đức 。 下hạ 同đồng )# 不bất 盜đạo 是thị 義nghĩa (# 義nghĩa 有hữu 合hợp 冝# 之chi 德đức )# 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 是thị 禮lễ (# 禮lễ 有hữu 尊tôn 卑ty 敬kính 讓nhượng 之chi 德đức )# 不bất 妄vọng 語ngữ 是thị 信tín 。 (# 信tín 有hữu 無vô 虚# 妄vọng 之chi 德đức )# 不bất 飲ẩm 噉đạm 酒tửu 肉nhục 。 神thần 氣khí 清thanh 潔khiết 。 益ích 於ư 智trí 也dã (# 智trí 有hữu 照chiếu 了liễu 之chi 德đức )# 。

得đắc 免miễn 三tam 塗đồ 。 生sanh 人nhân 道đạo 中trung 。 (# 塗đồ 道đạo 也dã 。 地địa 獄ngục 名danh 火hỏa 塗đồ 道đạo 。 餓ngạ 鬼quỷ 名danh 刀đao 塗đồ 。 畜súc 生sanh 名danh 血huyết 塗đồ 道đạo 也dã )# 修tu 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 及cập 施thí 戒giới 等đẳng 。

即tức 修tu 因nhân 也dã 。

生sanh 六lục 欲dục 天thiên 。

即tức 報báo 果quả 也dã 。 或hoặc 曰viết 論luận 文văn 。 何hà 以dĩ 不bất 說thuyết 中trung 下hạ 二nhị 品phẩm 十Thập 善Thiện 耶da 。 然nhiên 修tu 中trung 品phẩm 十Thập 善Thiện 生sanh 人nhân 道đạo 。 下hạ 品phẩm 十Thập 善Thiện 生sanh 修tu 羅la 。 今kim 論luận 主chủ 既ký 令linh 持trì 五Ngũ 戒Giới 生sanh 人nhân 道đạo 。 故cố 不bất 言ngôn 中trung 品phẩm 也dã 又hựu 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 不bất 說thuyết 修tu 羅la 。 故cố 不bất 言ngôn 下hạ 品phẩm 耳nhĩ 。

修tu 四tứ 禪thiền 八bát 定định 生sanh 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 天thiên 。

謂vị 修tu 四tứ 禪thiền 生sanh 色sắc 界giới 。 修tu 四tứ 空không 兼kiêm 前tiền 四tứ 禪thiền 成thành 八bát 定định 。 生sanh 無vô 色sắc 界giới 也dã 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 題đề 中trung 不bất 標tiêu 天thiên 鬼quỷ 地địa 獄ngục 者giả 。 界giới 地địa 不bất 同đồng 。 見kiến 聞văn 不bất 及cập 。 風phong 俗tục 尚thượng 不bất 知tri 末mạt 。 况# 旨chỉ 窮cùng 本bổn 。 故cố 對đối 俗tục 教giáo 。 且thả 標tiêu 原nguyên 人nhân 今kim 敘tự 佛Phật 經Kinh 理lý 冝# 具cụ 列liệt 。

界giới 地địa 不bất 同đồng 等đẳng 者giả 。 謂vị 上thượng 界giới 與dữ 地địa 下hạ 不bất 同đồng 。 是thị 則tắc 諸chư 天thiên 鬼quỷ 獄ngục 。 而nhi 人nhân 同đồng 皆giai 見kiến 聞văn 不bất 及cập 也dã 。 尚thượng 不bất 知tri 末mạt 下hạ 。 尚thượng 不bất 知tri 人nhân 道đạo 見kiến 聞văn 之chi 末mạt 。 肯khẳng 窮cùng 天thiên 鬼quỷ 地địa 獄ngục 之chi 本bổn 乎hồ 。

故cố 名danh 人nhân 天thiên 教giáo 也dã 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 然nhiên 業nghiệp 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 惡ác 業nghiệp 。 二nhị 善thiện 業nghiệp 。 三tam 不bất 動động 業nghiệp 。 報báo 有hữu 三tam 時thời 。 謂vị 現hiện 報báo 。 生sanh 報báo 。 後hậu 報báo 。

一nhất 惡ác 業nghiệp 。 (# 貪tham 瞋sân 猛mãnh 盛thịnh 者giả 。 即tức 造tạo 十thập 惡ác 業nghiệp 。 )# 二nhị 善thiện 業nghiệp 。 (# 貪tham 來lai 生sanh 富phú 樂lạc 之chi 報báo 者giả 。 造tạo 諸chư 善thiện 業nghiệp 。 )# 三tam 不bất 動động 業nghiệp (# 厭yếm 下hạ 苦khổ 麤thô 障chướng 。 欣hân 上thượng 淨tịnh 妙diệu 離ly 者giả 。 修tu 四tứ 禪thiền 八bát 定định )# 現hiện 報báo (# 現hiện 世thế 作tác 善thiện 惡ác 。 即tức 現hiện 身thân 受thọ 苦khổ 。 樂lạc 報báo )# 生sanh 報báo (# 今kim 生sanh 作tác 善thiện 惡ác 。 次thứ 一nhất 生sanh 受thọ 報báo )# 後hậu 報báo (# 次thứ 二nhị 三tam 生sanh 。 乃nãi 至chí 未vị 來lai 。 多đa 生sanh 受thọ 報báo 。 名danh 順thuận 後hậu 報báo )# 。

據cứ 此thử 教giáo 中trung 。 業nghiệp 為vi 身thân 本bổn 。 今kim 詰cật 之chi 曰viết 。 既ký 由do 造tạo 業nghiệp 受thọ 五ngũ 道đạo 身thân 。 未vị 審thẩm 誰thùy 人nhân 造tạo 業nghiệp 。 誰thùy 人nhân 受thọ 報báo 。 若nhược 此thử 眼nhãn 耳nhĩ 手thủ 足túc 。 能năng 造tạo 業nghiệp 者giả 。 初sơ 死tử 之chi 人nhân 。 眼nhãn 耳nhĩ 手thủ 足túc 宛uyển 然nhiên 。 何hà 不bất 見kiến 聞văn 造tạo 作tác 。

受thọ 五ngũ 道đạo 身thân 者giả 。 開khai 出xuất 修tu 羅la 。 即tức 成thành 六lục 道đạo 。 如như 助trợ 修tu 記ký 說thuyết 。

若nhược 言ngôn 心tâm 作tác 。 何hà 者giả 是thị 心tâm 。 若nhược 言ngôn [冉-工+又]# 心tâm 。 [冉-工+又]# 心tâm 有hữu 質chất 。 繫hệ 於ư 身thân 內nội 。 如như 何hà 速tốc 入nhập 眼nhãn 耳nhĩ 。 辨biện 外ngoại 是thị 非phi 。 是thị 非phi 不bất 知tri 。 因nhân 何hà 取thủ 捨xả 。 且thả 心tâm 與dữ 眼nhãn 耳nhĩ 手thủ 足túc 。 俱câu 為vi 質chất 閡ngại 。 豈khởi 得đắc 內nội 外ngoại 相tướng 通thông 。 運vận 動động 應ưng 接tiếp 同đồng 造tạo 業nghiệp 緣duyên 。

[冉-工+又]# 心tâm 有hữu 質chất 者giả 。 謂vị [冉-工+又]# 團đoàn 心tâm 有hữu 形hình 質chất 。 故cố 按án 五ngũ 蔵# 論luận (# 心tâm 脾tì 肝can 肺phế 腎thận )# 說thuyết 。 人nhân 之chi 心tâm 蔵# 。 唯duy 一nhất 方phương 寸thốn 。 正Chánh 法Pháp 念niệm 經Kinh 云vân 。 如như 蓮liên 華hoa 開khai 合hợp 。 提đề 謂vị 經Kinh 云vân 。 心tâm 如như 帝đế 王vương 。 皆giai [冉-工+又]# 團đoàn 心tâm 也dã 。 是thị 非phi 不bất 知tri 。 縱túng/tung 也dã 。 因nhân 何hà 取thủ 捨xả 。 奪đoạt 也dã 。 意ý 謂vị 因nhân 何hà 取thủ 是thị 捨xả 。 非phi 耶da 。 內nội 外ngoại 相tướng 通thông 。 下hạ [冉-工+又]# 心tâm 居cư 內nội 。 眼nhãn 耳nhĩ 居cư 外ngoại 。 內nội 外ngoại 質chất 碍# 。 如như 何hà 相tương 通thông 耶da 。

若nhược 言ngôn 。 但đãn 是thị 喜hỷ 怒nộ 愛ái 惡ác 。 發phát 動động 身thân 口khẩu 。 令linh 造tạo 業nghiệp 者giả 。 喜hỷ 怒nộ 等đẳng 情tình 。 乍sạ 起khởi 乍sạ 滅diệt 。 自tự 無vô 其kỳ 體thể 。 將tương 何hà 為vi 主chủ 。 而nhi 作tác 業nghiệp 耶da 。

喜hỷ 怒nộ 等đẳng 情tình 者giả 。 儒nho 以dĩ 喜hỷ 怒nộ 哀ai 懼cụ 愛ái 惡ác 欲dục 。 謂vị 之chi 七thất 情tình 。 乍sạ 暫tạm 也dã 。 起khởi 生sanh 也dã 。

設thiết 言ngôn 。 不bất 應ưng 如như 此thử 。 別biệt 別biệt 推thôi 尋tầm 。 都đô 是thị 我ngã 此thử 身thân 心tâm 。 能năng 造tạo 業nghiệp 者giả 。 此thử 身thân 已dĩ 死tử 。 誰thùy 受thọ 苦khổ 樂lạc 之chi 報báo 。

喜hỷ 怒nộ 等đẳng 情tình 。 為vi 別biệt 推thôi 窮cùng 尋tầm 究cứu 也dã 。

若nhược 言ngôn 。 死tử 後hậu 更cánh 有hữu 身thân 者giả 。 豈khởi 有hữu 今kim 日nhật 身thân 心tâm 。 造tạo 罪tội 修tu 福phước 。 令linh 他tha 後hậu 世thế 身thân 心tâm 受thọ 苦khổ 受thọ 樂lạc 。

豈khởi 有hữu 今kim 日nhật 下hạ 意ý 謂vị 。 豈khởi 有hữu 今kim 世thế 自tự 己kỷ 身thân 心tâm 。 造tạo 罪tội 修tu 福phước 。 令linh 後hậu 世thế 他tha 人nhân 。 受thọ 苦khổ 受thọ 樂lạc 。 言ngôn 不bất 相tương 應ứng 也dã 。

據cứ 此thử 則tắc 修tu 福phước 者giả 屈khuất 甚thậm 。

謂vị 自tự 己kỷ 修tu 福phước 善thiện 。 他tha 人nhân 受thọ 樂lạc 報báo 。 豈khởi 非phi 屈khuất 耶da 。

造tạo 罪tội 者giả 幸hạnh 甚thậm 。

謂vị 自tự 己kỷ 造tạo 罪tội 業nghiệp 。 他tha 人nhân 受thọ 苦khổ 報báo 。 豈khởi 非phi 幸hạnh 乎hồ 。 幸hạnh 者giả 。 小tiểu 雅nhã 云vân 。 非phi 分phần/phân 遇ngộ 福phước 也dã 。

如như 何hà 神thần 理lý 如như 此thử 無vô 道đạo 。

理lý 者giả 。 明minh 也dã 。 結kết 責trách 神thần 明minh 無vô 道đạo 也dã 。 蘭lan 盆bồn 疏sớ/sơ 云vân 。 境cảnh 勝thắng 心tâm 彊cường/cưỡng/cương 。 徹triệt 於ư 神thần 理lý 。 此thử 推thôi 神thần 明minh 有hữu 效hiệu 也dã 。

故cố 知tri 但đãn 習tập 此thử 教giáo 者giả 。 雖tuy 信tín 業nghiệp 緣duyên 。

縱túng/tung 也dã 。

不bất 達đạt 身thân 本bổn 。

奪đoạt 也dã 。 以dĩ 人nhân 天thiên 教giáo 。 雖tuy 信tín 三tam 世thế 業nghiệp 緣duyên 。 而nhi 不bất 知tri 業nghiệp 從tùng 惑hoặc 起khởi 。 是thị 不bất 達đạt 身thân 本bổn 也dã 。 (# 惑hoặc 即tức 煩phiền 惱não 障chướng 。 體thể 是thị 第đệ 八bát 識thức )# 。

二nhị 小tiểu 乗# 教giáo 者giả 說thuyết 。 形hình 體thể 之chi 色sắc 。 思tư 慮lự 之chi 心tâm 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 相tương 續tục 無vô 窮cùng 。 如như 水thủy 涓# 涓# 。 如như 燈đăng 燄diệm 燄diệm 。 身thân 心tâm 假giả 合hợp 。 似tự 一nhất 似tự 常thường 。

二nhị 小tiểu 乗# 教giáo 。 即tức 同đồng 禪thiền 詮thuyên 。 序tự 中trung 第đệ 二nhị 。 断# 惑hoặc 滅diệt 苦khổ 教giáo 說thuyết 。 三tam 界giới 不bất 安an 。 皆giai 如như 火hỏa 宅trạch 之chi 苦khổ 。 令linh 断# 業nghiệp 惑hoặc 之chi 集tập 。 修tu 道Đạo 證chứng 滅diệt 。 [打-丁+東]# 邪tà 正chánh 辨biện 凡phàm 聖thánh 。 分phần/phân 欣hân 厭yếm 明minh 因nhân 果quả 。 (# 上thượng 皆giai 序tự 文văn )# 形hình 體thể 之chi 色sắc 。 即tức 四tứ 大đại 也dã 。 思tư 慮lự 之chi 心tâm 。 即tức 四tứ 蘊uẩn 也dã 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 因nhân 緣duyên 力lực 者giả 。 廣quảng 疏sớ/sơ 云vân 。 但đãn 有hữu 諸chư 識thức 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 前tiền 滅diệt 後hậu 生sanh 。 即tức 同đồng 此thử 文văn 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 也dã 。 又hựu 云vân 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 相tương 續tục 不bất 断# 。 即tức 同đồng 此thử 文văn 。 相tương 續tục 無vô 窮cùng 也dã 。 如như 水thủy 涓# 。 涓# 。 喻dụ 相tương 續tục 無vô 究cứu 。 如như 燈đăng 熖# 熖# 。 喻dụ 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 身thân 心tâm 假giả 合hợp 。 即tức 圎# 覚# 云vân 。 四tứ 緣duyên 假giả 合hợp 。 妄vọng 有hữu 六lục 根căn 。 似tự 有hữu 緣duyên 相tướng 。 假giả 名danh 為vi 心tâm 。 四tứ 緣duyên 即tức 四tứ 大đại 也dã 。 似tự 一nhất 似tự 常thường 者giả 。 似tự 一nhất 非phi 一nhất 也dã 。 似tự 常thường 無vô 常thường 也dã 。 廣quảng 疏sớ/sơ 云vân 。 相tương/tướng 塵trần 和hòa 合hợp 。 似tự 有hữu 緣duyên 心tâm 。 內nội 外ngoại 推thôi 之chi 。 何hà 是thị 其kỳ 體thể 。 以dĩ 喻dụ 明minh 之chi 。 似tự 一nhất 者giả 。 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 有hữu 徃# 來lai 故cố 。 似tự 常thường 者giả 。 如như 槖# 籥# 風phong 。 有hữu 卷quyển 舒thư 故cố 。

凢# 愚ngu 不bất 覚# 執chấp 之chi 為vi 我ngã 。

我ngã 謂vị 主chủ 宰tể 。 如như 國quốc 之chi 主chủ 。 有hữu 自tự 在tại 故cố 。 主chủ 有hữu 我ngã 体# 。 (# 俱câu 生sanh )# 宰tể 是thị 我ngã (# 分phân 別biệt )# 。

寳# 此thử 我ngã 故cố 即tức 起khởi 貪tham 。 (# 自tự 注chú 云vân 。 貪tham 名danh 利lợi 以dĩ 榮vinh 身thân )# 瞋sân (# 自tự 注chú 云vân 。 瞋sân 違vi 情tình 境cảnh 。 恐khủng 侵xâm 害hại 身thân )# 癡si (# 自tự 注chú 云vân 。 非phi 理lý 計kế 校giáo )# 等đẳng 三tam 毒độc 。 三tam 毒độc 擊kích 意ý 。 發phát 動động 身thân 口khẩu 。 造tạo 一nhất 切thiết 業nghiệp 。

寳# 此thử 我ngã 者giả 。 寳# 積tích 經Kinh 云vân 。 於ư 身thân 生sanh 寳# 愛ái 。 不bất 離ly 於ư 我ngã 人nhân 。 禪thiền 詮thuyên 序tự 中trung 作tác 此thử 保bảo 字tự 。 皆giai 愛ái 惜tích 義nghĩa 。 注chú 非phi 理lý 計kế 校giáo 。 即tức 触# 向hướng 錯thác 解giải 也dã 。 三tam 毒độc 者giả 。 毒độc 以dĩ 鴆chậm 毒độc 為vi 義nghĩa 。 惱não 害hại 之chi 甚thậm 。 故cố 謂vị 之chi 毒độc 。 擊kích 意ý 擊kích 起khởi 意ý 識thức 。 故cố 行hạnh 願nguyện 經Kinh 云vân 。 無vô 始thỉ 刧# 中trung 。 由do 貪tham 瞋sân 癡si 。 發phát 動động 身thân 口khẩu 意ý 。 作tác 諸chư 惡ác 業nghiệp 。

業nghiệp 成thành 難nạn/nan 迯# 。 故cố 受thọ 五ngũ 道đạo 苦khổ 樂lạc 等đẳng 身thân 。 (# 自tự 注chú 云vân 。 別biệt 業nghiệp 所sở 感cảm )# 三tam 界giới 勝thắng 劣liệt 等đẳng 處xứ 。 (# 自tự 注chú 云vân 。 共cộng 業nghiệp 所sở 感cảm )# 。 於ư 所sở 受thọ 身thân 。 還hoàn 執chấp 為vi 我ngã 。 還hoàn 起khởi 貪tham 等đẳng 。 造tạo 業nghiệp 受thọ 報báo 。

逃đào 避tị 也dã 。 如như 影ảnh 之chi 随# 形hình 。 如như 響hưởng 之chi 應ứng 聲thanh 。 形hình 聲thanh 喻dụ 業nghiệp 因nhân 。 影ảnh 響hưởng 喻dụ 報báo 果quả 。 注chú 別biệt 業nghiệp 所sở 感cảm 者giả 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 自tự 身thân 則tắc 各các 随# 己kỷ 業nghiệp 。 貴quý 賤tiện 苦khổ 樂lạc 不bất 同đồng 。 飛phi 走tẩu 類loại 別biệt 。 名danh 為vi 別biệt 業nghiệp 。 所sở 感cảm 正chánh 報báo 。 注chú 共cộng 業nghiệp 所sở 感cảm 者giả 。 論luận 又hựu 云vân 。 此thử 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 是thị 眾chúng 生sanh 共cộng 業nghiệp 所sở 感cảm 。 貴quý 賤tiện 人nhân 畜súc 。 種chủng 種chủng 有hữu 情tình 。 同đồng 共cộng 依y 之chi 而nhi 住trụ 。 名danh 為vi 共cộng 業nghiệp 。 所sở 感cảm 依y 報báo 。 (# 冝# 將tương 瑜du 伽già 二nhị 節tiết 之chi 文văn 。 對đối 此thử 論luận 五ngũ 道đạo 苦khổ 樂lạc 等đẳng 身thân 。 三tam 界giới 勝thắng 劣liệt 等đẳng 處xứ 。 皆giai 符phù 合hợp 也dã )# 按án 唯duy 識thức 論luận 。 明minh 共cộng 別biệt 造tạo 。 凡phàm 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 共cộng 中trung 共cộng 。 謂vị 四tứ 天thiên 皆giai 是thị 有hữu 情tình 八bát 識thức 共cộng 變biến 。 二nhị 共cộng 中trung 不bất 共cộng 。 謂vị 雖tuy 是thị 人nhân 畜súc 共cộng 變biến 。 受thọ 用dụng 不bất 同đồng 。 如như 水thủy 魚ngư 見kiến 舎# 宅trạch 。 天thiên 見kiến 瑠lưu 璃ly 。 人nhân 見kiến 清thanh 冷lãnh 。 鬼quỷ 見kiến 猛mãnh 火hỏa 。 又hựu 如như 。 由do 宅trạch 各các 有hữu 其kỳ 主chủ 。 是thị 不bất 共cộng 也dã 。 (# 此thử 二nhị 句cú 。 即tức 共cộng 造tạo 依y 報báo 。 同đồng 注chú 文văn 。 共cộng 業nghiệp 所sở 感cảm 也dã )# 三tam 不bất 共cộng 中trung 共cộng 。 如như 男nam 女nữ 身thân 根căn 種chủng 子tử 。 各các 變biến 名danh 不bất 共cộng 。 而nhi 受thọ 用dụng 澀sáp 滑hoạt 無vô 殊thù 即tức 共cộng 也dã 。 四tứ 不bất 共cộng 中trung 不bất 共cộng 。 如như 男nam 女nữ 五ngũ 根căn 種chủng 所sở 變biến 。 利lợi 鈍độn 明minh 暗ám 。 一nhất 一nhất 不bất 同đồng 。 (# 此thử 二nhị 句cú 即tức 別biệt 造tạo 正chánh 報báo 。 同đồng 注chú 云vân 。 別biệt 業nghiệp 所sở 感cảm )# 。 於ư 所sở 受thọ 身thân 。 即tức 前tiền 苦khổ 樂lạc 等đẳng 身thân 也dã 。 還hoàn 執chấp 為vi 我ngã 。 即tức 前tiền 凡phàm 愚ngu 不bất 覚# 執chấp 之chi 為vi 我ngã 也dã 。 還hoàn 起khởi 貪tham 等đẳng 。 即tức 前tiền 三tam 毒độc 擊kích 意ý 等đẳng 文văn 。 造tạo 業nghiệp 即tức 前tiền 。 造tạo 一nhất 切thiết 業nghiệp 。 受thọ 報báo 即tức 前tiền 業nghiệp 成thành 難nạn/nan 逃đào 等đẳng 。

身thân 則tắc 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 死tử 而nhi 復phục 生sanh 。

釋thích 前tiền 五ngũ 道đạo 等đẳng 身thân 。

界giới 則tắc 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 空không 而nhi 復phục 成thành 。

釋thích 前tiền 三tam 界giới 等đẳng 虔kiền 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 以dĩ 四tứ 大đại 山sơn 喻dụ 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 故cố 彼bỉ 經kinh 具cụ 云vân 。 如như 我ngã 昔tích 告cáo 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 (# 此thử 翻phiên 和hòa 恱# )# 大đại 王vương 有hữu 親thân 信tín 人nhân 。 從tùng 四tứ 方phương 來lai 。 各các 作tác 是thị 言ngôn 。

大đại 王vương 。 有hữu 四tứ 大đại 山sơn 。 從tùng 四tứ 方phương 來lai 。 欲dục 害hại 人nhân 民dân 。 王vương 若nhược 聞văn 者giả 。 當đương 設thiết 何hà 計kế 。 王vương 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 設thiết 有hữu 此thử 來lai 。 無vô 逃đào 避tị 處xứ 。 乃nãi 至chí 我ngã 說thuyết 。 四tứ 山sơn 即tức 是thị 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 常thường 來lai 切thiết 人nhân 。 故cố 云vân 死tử 而nhi 復phục 生sanh 也dã 。 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 略lược 見kiến 注chú 文văn 。 廣quảng 如như 俱câu 舎# 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 從tùng 空không 劫kiếp 初sơ 成thành 世thế 界giới 者giả 。 頌tụng 云vân 。 空không 界giới 大đại 風phong 起khởi 。 傍bàng 廣quảng 數số 無vô 量lượng 。 厚hậu 十thập 六lục 洛lạc 叉xoa 。 金kim 剛cang 不bất 能năng 壞hoại 。 此thử 名danh 持trì 界giới 風phong 光quang 音âm 金kim 蔵# 雲vân 。 布bố 及cập 三Tam 千Thiên 界Giới 。 雨vũ 如như 車xa 軸trục 下hạ 。 風phong 遏át 不bất 聽thính 流lưu 。 深thâm 十thập 一nhất 洛lạc 叉xoa 。 始thỉ 作tác 金kim 剛cang 界giới 。 次thứ 第đệ 金kim 蔵# 雲vân 。 注chú 雨vũ 滿mãn 其kỳ 內nội 。 先tiên 成thành 梵Phạm 王Vương 界giới 。 乃nãi 至chí 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 。 風phong 皷cổ 清thanh 水thủy 成thành 須tu 弥# 七thất 金kim 等đẳng 。 滓chỉ 濁trược 為vi 山sơn 地địa 。 四tứ 州châu 及cập [泥-匕+工]# 犂lê 。 鹹hàm 海hải 外ngoại 輪luân 圍vi 。 方phương 名danh 器khí 界giới 立lập 。

時thời 經kinh 一nhất 增tăng 减# 。 乃nãi 至chí 二nhị 禪thiền 福phước [書-曰+皿]# 。 下hạ 生sanh 人nhân 間gian 。 初sơ 食thực 地địa 餅bính 林lâm 藤đằng 。 後hậu 粳canh 米mễ 不bất 銷tiêu 。 大đại 小tiểu 便tiện 利lợi 。 男nam 女nữ 形hình 別biệt 。 分phần/phân 田điền 立lập 主chủ 永vĩnh 臣thần 佐tá 等đẳng 。 種chủng 種chủng [差-工+匕]# 別biệt 。 經kinh 十thập 九cửu 增tăng 减# 。 兼kiêm 前tiền [(打-丁+勿)/心]# 二nhị 十thập 增tăng 减# 。 名danh 為vi 成thành 劫kiếp 。 議nghị 曰viết 。 空không 界giới 劫kiếp 中trung 。 是thị 道Đạo 教giáo 指chỉ 之chi 。 云vân 虗hư 無vô 之chi 道đạo 。 然nhiên 道đạo 體thể 寂tịch 照chiếu 靈linh 通thông 。 不bất 是thị 虗hư 無vô 。 老lão 氏thị 或hoặc 迷mê 之chi 。 或hoặc 權quyền 說thuyết 務vụ 絕tuyệt 人nhân 欲dục 。 故cố 指chỉ 空không 界giới 為vi 道đạo 。 空không 界giới 中trung 大đại 風phong 。 即tức 彼bỉ 混hỗn 沌# 一nhất 氣khí 。 故cố 彼bỉ 云vân 。 道đạo 生sanh 一nhất 也dã 。 金kim 蔵# 雲vân 者giả 。 氣khí 形hình 之chi 始thỉ 。 即tức 太thái 極cực 也dã 。 雨vũ 下hạ 不bất 流lưu 。 隂# 氣khí 凝ngưng 也dã 。 隂# 陽dương 相tương/tướng 合hợp 。 方phương 能năng 生sanh 成thành 矣hĩ 。 梵Phạm 王Vương 界giới 乃nãi 至chí 湏# 弥# 者giả 。 彼bỉ 之chi 天thiên 也dã 。 滓chỉ 濁trược 者giả 地địa 也dã 。 即tức 一nhất 生sanh 二nhị 矣hĩ 。 二nhị 禪thiền 福phước [書-曰+皿]# 。 下hạ 生sanh 即tức 人nhân 也dã 。 即tức 二nhị 生sanh 三tam 。 三tam 才tài 備bị 矣hĩ 。 地địa 餅bính 已dĩ 下hạ 。 乃nãi 至chí 種chủng 種chủng 。 即tức 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 此thử 當đương 三tam 皇hoàng 已dĩ 前tiền 。 穴huyệt 居cư 野dã 食thực 。 未vị 有hữu 火hỏa 化hóa 等đẳng 。 但đãn 以dĩ 其kỳ 時thời 。 無vô 文văn 字tự 記ký 載tái 。 故cố 後hậu 人nhân [估-口+(田/寸)]# 聞văn 不bất 明minh 。 展triển 轉chuyển 錯thác 謬mậu 。 諸chư 家gia 著trước 作tác 。 種chủng 種chủng 異dị 說thuyết 。 佛Phật 教giáo 又hựu 緣duyên 通thông 明minh 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 不bất 局cục 大đại 唐đường 故cố 。 內nội 外ngoại 教giáo 文văn 不bất 全toàn 同đồng 也dã 。 住trụ 者giả 。 住trụ 劫kiếp 。 亦diệc 經kinh 二nhị 十thập 增tăng 减# 。 壞hoại 者giả 壞hoại 劫kiếp 。 亦diệc 二nhị 十thập 增tăng 减# 。 前tiền 十thập 九cửu 增tăng 减# 壞hoại 有hữu 情tình 。 後hậu 一nhất 增tăng 减# 壞hoại 器khí 界giới 。 能năng 壞hoại 者giả 。 是thị 火hỏa 水thủy 風phong 等đẳng 三tam 災tai 。 空không 者giả 空không 劫kiếp 。 亦diệc 二nhị 十thập 增tăng 减# 。 中trung 空không 無vô 世thế 界giới 。 及cập 諸chư 有hữu 情tình 也dã 。

空không 界giới 大đại 風phong 起khởi 者giả 。 頌tụng 又hựu 云vân 。 安an 立lập 器khí 世thế 間gian 。 風phong 輪luân 最tối 在tại 下hạ 。 洛lạc 叉xoa 。 此thử 云vân 億ức 。 道Đạo 場Tràng 儀nghi 頌tụng 云vân 。 十thập 六lục 洛lạc 叉xoa 廣quảng 難nạn/nan 窺khuy 。 (# 句cú 此thử 中trung 引dẫn 頌tụng 皆giai 七thất 字tự 也dã )# 金kim 剛cang 不bất 觸xúc 壞hoại 者giả 。 頌tụng 云vân 。 此thử 輪luân 体# 性tánh 殊thù 堅kiên 密mật 。 金kim 剛cang 杵xử 擊kích 亦diệc 難nạn/nan 摧tồi 。 光quang 音âm 金kim 蔵# 雲vân 至chí 如như 車xa 軸trục 下hạ 。 頌tụng 云vân 。 大đại 雲vân 澍chú 雨vũ 風phong 輪luân 上thượng 。 滴tích 如như 車xa 軸trục 即tức 成thành 池trì 。 風phong 遏át 不bất 聴# 流lưu 者giả 。 論luận 云vân 。 有hữu 情tình 業nghiệp 感cảm 由do 風phong 力lực 持trì 。 令linh 不bất 流lưu 散tán 。 如như 輪luân 持trì 糓cốc 。 始thỉ 作tác 金kim 剛cang 界giới 者giả 。 又hựu 業nghiệp 風phong 起khởi 時thời 。 擊kích 此thử 水thủy 上thượng 。 結kết 成thành 金kim 輪luân 先tiên 成thành 梵Phạm 王Vương 界giới 。 即tức 初sơ 禪thiền 第đệ 三tam 天thiên 也dã 。 夜dạ 摩ma 此thử 云vân 時thời 分phần/phân 。 受thọ 五ngũ 欲dục 樂lạc 。 知tri 時thời 分phần/phân 故cố 。 以dĩ 夜dạ 摩ma 已dĩ 上thượng 諸chư 天thiên 。 皆giai 空không 居cư 故cố 。 須tu 弥# 此thử 云vân 妙diệu 高cao 。 頌tụng 云vân 。 妙diệu 高cao 四tứ 寳# 為vi 山sơn 體thể 。 閻Diêm 浮Phù 南nam 面diện 吠phệ 瑠lưu 璃ly 。 北bắc 邊biên 黃hoàng 金kim 東đông 錄lục 体# 。 西tây 邊biên 之chi 寳# 號hiệu 頗phả # 。 金kim 山sơn 四tứ 面diện 七thất 重trùng 繞nhiễu 。 一nhất 山sơn 一nhất 海hải 間gian 相tương 離ly 。 七thất 金kim 山sơn (# 一nhất 雙song 持trì 。 二nhị 持trì 軸trục 。 三tam 木mộc 。 四tứ 善thiện 見kiến 。 五ngũ 馬mã 耳nhĩ 。 六lục 象tượng 鼻tị 。 七thất 魚ngư )# 四tứ 洲châu (# 東đông 勝thắng 身thân 。 南nam 贍thiệm 部bộ 。 西tây 牛ngưu 貨hóa 。 北bắc 俱câu 盧lô )# [泥-匕+工]# 犂lê 正chánh 翻phiên 不bất 可khả 樂lạc 。 其kỳ 處xứ 極cực 苦khổ 不bất 可khả 受thọ 樂lạc 。 或hoặc 翻phiên 苦khổ 具cụ 義nghĩa 翻phiên 地địa 獄ngục 。 謂vị 地địa 下hạ 有hữu 獄ngục 。 蓋cái 就tựu 此thử 方phương 一nhất 義nghĩa 也dã 。 鹹hàm 海hải 外ngoại 輪luân 圍vi 者giả 。 頌tụng 云vân 。 海hải 外ngoại 輪luân 山sơn 是thị 鐵thiết 圍vi 。 東đông 西tây 南nam 北bắc 四tứ 洲châu 渚chử 。 初sơ 食thực 地địa 餅bính 下hạ 。 以dĩ 二nhị 禪thiền 下hạ 生sanh 人nhân 間gian 。 初sơ 有hữu 身thân 光quang 。 及cập 餐xan 地địa 餅bính 林lâm 藤đằng 。 自tự 然nhiên 粳canh 米mễ 。 後hậu 因nhân 漸tiệm 惡ác 光quang 及cập 地địa 餅bính 等đẳng 减# 。 即tức 有hữu 日nhật 月nguyệt 及cập 耕canh 種chúng 等đẳng (# 然nhiên 自tự 粳canh 米mễ 。 長trường/trưởng 半bán 寸thốn 。 不bất 因nhân 耕canh 種chúng )# 彼bỉ 云vân 。 耕canh 種chúng 即tức 此thử 分phần/phân 由do 也dã 。 立lập 主chủ 者giả 。 君quân 王vương 也dã 。 要yếu 言ngôn 曰viết 。 臣thần 下hạ 指chỉ 君quân 之chi 称# 在tại 己kỷ 之chi 上thượng 。 至chí 尊tôn 之chi 名danh 也dã 。 求cầu 臣thần 佐tá 者giả 。 禮lễ 記ký 曰viết 。 仕sĩ 公công 曰viết 臣thần 。 臣thần 伏phục 也dã 。 字tự 。 象tượng 人nhân 躬cung 身thân 之chi 狀trạng 也dã 。 道đạo 體thể 寂tịch 照chiếu 下hạ 。 謂vị 本bổn 覺giác 真chân 心tâm 而nhi 常thường 知tri 。 故cố 心tâm 要yếu 云vân 。 至chí 道đạo 本bổn 乎hồ 其kỳ 心tâm 。 心tâm 法pháp 本bổn 乎hồ 無vô 住trụ 。 無vô 住trụ 心tâm 體thể 。 靈linh 知tri 不bất 昧muội 。 此thử 乃nãi 自tự 心tâm 靈linh 明minh 廓khuếch 徹triệt 。 豈khởi 是thị 虗hư 無vô 耶da 。 氣khí 形hình 之chi 始thỉ 下hạ 。 陽dương 氣khí 形hình 兆triệu 也dã 。 易dị 緯# 云vân 。 質chất 形hình 已dĩ 具cụ 。 謂vị 之chi 太thái 極cực 。 一nhất 生sanh 二nhị 者giả 。 通thông 指chỉ 上thượng 文văn 一nhất 氣khí 生sanh 天thiên 地địa 之chi 二nhị 也dã 。 三tam 皇hoàng (# 伏phục 義nghĩa 。 神thần 農nông 。 黃hoàng 帝đế )# 宂# 居cư 。 即tức 古cổ 人nhân 宂# 處xứ 而nhi 巢sào 居cư 矣hĩ 。 未vị 有hữu 火hỏa 化hóa 等đẳng 。 此thử 言ngôn 燧toại 人nhân 氏thị 。 未vị 攻công 木mộc 出xuất 火hỏa 。 皆giai 野dã 食thực 耳nhĩ 。 種chủng 種chủng 異dị 說thuyết 下hạ 。 按án 說thuyết 天thiên 象tượng 。 有hữu 其kỳ 四tứ 焉yên 。 一nhất 天thiên 之chi 名danh 。 刘# 熙hi 釋thích 名danh 云vân 。 天thiên 坥# 也dã 。 謂vị 坥# 然nhiên 高cao 而nhi 遠viễn 也dã 。 說thuyết 文văn 云vân 。 天thiên 顛điên 也dã 。 謂vị 在tại 人nhân 之chi 顛điên 頂đảnh 也dã 。 二nhị 天thiên 之chi 形hình 。 顓# 頊# 混hỗn 法pháp 曰viết 。 天thiên 形hình 圜viên 也dã 。 物vật 理lý 論luận 云vân 。 水thủy 之chi 氣khí 升thăng 而nhi 為vi 天thiên 。 三tam 天thiên 之chi 量lượng 。 自tự 天thiên 及cập 地địa 。 計kế 二nhị 億ức 一nhất 萬vạn 六lục 千thiên 七thất 百bách 八bát 十thập 一nhất 里lý 半bán 。 四tứ 沿duyên 古cổ 測trắc 火hỏa 。 黃hoàng 帝đế 以dĩ 天thiên 象tượng 盖# 焉yên 。 蔡thái 邑ấp 云vân 。 天thiên 無vô 質chất 狀trạng 也dã 。 據cứ 說thuyết 地địa 儀nghi 。 亦diệc 有hữu 四tứ 焉yên 。 一nhất 地địa 之chi 名danh 。 春xuân 秋thu 元nguyên 命mạng 包bao 曰viết 。 地địa 。 易dị 也dã 。 言ngôn 養dưỡng 萬vạn 物vật 。 交giao 易dị 變biến 化hóa 也dã 。 二nhị 地địa 之chi 器khí 用dụng 。 白bạch 虎hổ 通thông 曰viết 。 地địa 者giả 。 元nguyên 氣khí 所sở 生sanh 。 萬vạn 物vật 之chi 祖tổ 也dã 。 河hà 圖đồ 曰viết 。 天thiên 下hạ 有hữu 九cửu 區khu 。 區khu 別biệt 九cửu 州châu 也dã 。 三tam 地địa 之chi 量lượng 。 夏hạ 禹vũ 所sở 理lý 。 四tứ 海hải 之chi 內nội 。 地địa 。 東đông 西tây 二nhị 萬vạn 八bát 千thiên 里lý 。 南nam 北bắc 二nhị 萬vạn 六lục 千thiên 里lý 。 四tứ 地địa 之chi 形hình [執/力]# 。 楊dương 泉tuyền 云vân 。 夫phu 土thổ/độ 地địa 皆giai 有hữu 形hình 名danh 。 而nhi 人nhân 莫mạc 察sát 焉yên 。 有hữu 亀# 龍long 体# 有hữu 麟lân 凰hoàng 貌mạo 。 然nhiên 上thượng 諸chư 說thuyết 大đại 抵để 得đắc 一nhất 理lý 趣thú 。 則tắc 便tiện 呼hô 之chi 到đáo 極cực 。 故cố 曰viết 。 後hậu 人nhân 傳truyền 聞văn 不bất 明minh 。 展triển 轉chuyển 錯thác 謬mậu 耳nhĩ 。 大đại 唐đường 即tức 高cao 祖tổ 。 受thọ 随# 之chi 命mạng 。 封phong 唐đường 國quốc 公công 。 外ngoại 帝đế 因nhân 號hiệu 大đại 唐đường 也dã 。 壞hoại 有hữu 情tình 者giả 。 初sơ 阿A 鼻Tỳ 獄Ngục 等đẳng 。 次thứ 鬼quỷ 畜súc 四tứ 州châu 六lục 欲dục 。 皆giai 怖bố 宂# 災tai 。 不bất 造tạo 欲dục 界giới 。 善thiện 惡ác 等đẳng 業nghiệp 。 皆giai 習tập 二nhị 禪thiền 。 死tử 即tức 上thượng 生sanh 。 更cánh 不bất 生sanh 鬼quỷ 獄ngục 天thiên 人nhân 等đẳng 。 壞hoại 器khí 界giới 者giả 。 初sơ 日nhật 光quang 四tứ 倍bội [烈-列+執]# 。 次thứ 生sanh 三tam 日nhật 。 乃nãi 至chí 四tứ 五ngũ 。 後hậu 七thất 日nhật 並tịnh 現hiện 。 火hỏa 洞đỗng 然nhiên 起khởi 。 氣khí 衝xung 初sơ 禪thiền 。 亦diệc 上thượng 生sanh 去khứ 。 能năng 壞hoại 下hạ 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 [社-土+勿]# 禪thiền 內nội 有hữu 覚# 觀quán 。 外ngoại 火hỏa 災tai 壞hoại 之chi 。 二nhị 禪thiền 內nội 有hữu 歡hoan 喜hỷ 。 外ngoại 有hữu 水thủy 災tai 壞hoại 之chi 。 三tam 禪thiền 內nội 有hữu 喘suyễn 息tức 。 外ngoại 有hữu 風phong 災tai 壞hoại 之chi 。 四tứ 禪thiền 無vô 此thử 過quá 患hoạn 。 諸chư 災tai 不bất 及cập 。

劫kiếp 劫kiếp 生sanh 生sanh 輪luân 迥huýnh 不bất 絕tuyệt 。 無vô 終chung 無vô 始thỉ 。 如như 汲cấp 井tỉnh 輪luân 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 道Đạo 教giáo 只chỉ 知tri 今kim 此thử 世thế 界giới 。 未vị 成thành 時thời 一nhất 度độ 空không 劫kiếp 。 云vân 虗hư 無vô 混hỗn 沌# 一nhất 氣khí 等đẳng 。 名danh 為vi 無vô 始thỉ 。 不bất 知tri 空không 界giới 已dĩ 前tiền 。 早tảo 經kinh 千thiên 千thiên 萬vạn 萬vạn 徧biến 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 故cố 知tri 佛Phật 教giáo 法pháp 中trung 。 小tiểu 乗# 淺thiển 淺thiển 之chi 教giáo 。 已dĩ 超siêu 外ngoại 典điển 深thâm 深thâm 之chi 說thuyết 。

劫kiếp 劫kiếp 者giả 。 謂vị 從tùng 劫kiếp 至chí 劫kiếp 。 生sanh 死tử 不bất 絕tuyệt 。 纂toản 要yếu 亦diệc 云vân 。 塵trần 沙sa 劫kiếp 波ba 。 莫mạc 之chi 遏át 絕tuyệt 。 下hạ 句cú 舉cử 喻dụ 可khả 見kiến 。

都đô 由do 不bất 了liễu 此thử 身thân 本bổn 不bất 是thị 我ngã 。 不bất 是thị 我ngã 者giả 。 謂vị 此thử 身thân 本bổn 因nhân 色sắc 心tâm 。 和hòa 合hợp 為vi 相tướng 。 今kim 推thôi 尋tầm 分phân 析tích 。 色sắc 有hữu 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 之chi 四tứ 。 心tâm 有hữu 受thọ (# 自tự 注chú 云vân 。 能năng 領lãnh 納nạp 好hảo 惡ác 之chi 事sự 。 下hạ 同đồng )# 想tưởng (# 能năng 取thủ 像tượng 者giả )# 行hành (# 能năng 造tạo 作tác 者giả 。 念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 。 )# 識thức (# 能năng 了liễu 別biệt 者giả )# 之chi 四tứ 。 若nhược 皆giai 是thị 我ngã 。 即tức 成thành 八bát 我ngã 。 况# 地địa 大đại 中trung 。

復phục 有hữu 眾chúng 多đa 。 謂vị 三tam 百bách 六lục 十thập 叚giả 骨cốt 。 一nhất 一nhất 各các 別biệt 。 皮bì 毛mao 筯# [冉-工+又]# 。 肝can 心tâm 脾tì 腎thận 。 各các 不bất 相tương 是thị 。 諸chư 心tâm 數số 等đẳng 亦diệc 各các 不bất 同đồng 。 見kiến 不bất 是thị 聞văn 。 喜hỷ 不bất 是thị 怒nộ 。 展triển 轉chuyển 乃nãi 至chí 。 八bát 萬vạn 塵trần 勞lao 。 既ký 有hữu 此thử 眾chúng 多đa 之chi 物vật 。 不bất 知tri 定định 取thủ 何hà 者giả 為vi 我ngã 。 若nhược 皆giai 是thị 我ngã 。 我ngã 即tức 百bách 千thiên 。 一nhất 身thân 之chi 中trung 。 多đa 主chủ 紛phân 乱# 。 離ly 此thử 之chi 外ngoại 。 復phục 無vô 別biệt 法pháp 。 翻phiên 覆phú 推thôi 我ngã 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。

各các 不bất 相tương 是thị 。 (# 皮bì 不bất 是thị 毛mao 等đẳng )# 八bát 萬vạn 塵trần 勞lao 者giả 。 圎# 覚# 疏sớ/sơ 云vân 。 徧biến 觀quán 八bát 萬vạn 塵trần 労# 之chi 眾chúng 。 八bát 萬vạn 举# 其kỳ 大đại 數số 。 諸chư 經kinh 說thuyết 塵trần 労# 門môn 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 故cố 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。 八bát 萬vạn 塵trần 労# 皆giai 為vi 侍thị 者giả 。 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 分phần/phân 。 一nhất 中trung 即tức 有hữu 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 四tứ 。 合hợp 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 耳nhĩ 。

便tiện 悟ngộ 此thử 身thân 但đãn 是thị 眾chúng 緣duyên 。

即tức 四tứ 大đại 五ngũ 蘊uẩn 也dã 。

假giả 和hòa 合hợp 相tương/tướng 。 元nguyên 無vô 我ngã 人nhân 。

永vĩnh 嘉gia 云vân 。 四tứ 大đại 五ngũ 隂# 一nhất 一nhất 非phi 我ngã 。 和hòa 合hợp 亦diệc 無vô 。

為vi 誰thùy 貪tham 瞋sân 。 為vi 誰thùy 殺sát 盜đạo 施thí 戒giới (# 自tự 注chú 云vân 。 知tri 苦Khổ 諦Đế 也dã )# 遂toại 不bất 滯trệ 心tâm 於ư 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 。 善thiện 惡ác (# 自tự 注chú 云vân 。 断# 集Tập 諦Đế 也dã )# 但đãn 修tu 無vô 我ngã 觀quán 智trí (# 自tự 注chú 云vân 。 道Đạo 諦Đế )# 以dĩ 断# 貪tham 等đẳng 。 止chỉ 息tức 諸chư 業nghiệp 。 證chứng 得đắc 我ngã 空không 真Chân 如Như (# 自tự 注chú 云vân 。 滅Diệt 諦Đế )# 乃nãi 至chí 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 。 方phương 断# 諸chư 苦khổ 。

乃nãi 至chí 者giả 。 謂vị 不bất 說thuyết 前tiền 之chi 三tam 果quả 。 以dĩ 三tam 果quả 皆giai 是thị 有hữu 餘dư 。 下hạ 句cú 辨biện 無vô 餘dư 。 灰hôi 身thân 。 即tức 指chỉ 四tứ 大đại 之chi 形hình 滅diệt 。 知tri 即tức 絕tuyệt 四tứ 蘊uẩn 之chi 心tâm 。 方phương 断# 諸chư 苦khổ 。 結kết 歸quy 無vô 餘dư 。

據cứ 此thử 宗tông 中trung 。 以dĩ 色sắc 心tâm 二nhị 法pháp 及cập 貪tham 瞋sân 癡si 為vi 根căn 身thân 。 器khí 界giới 之chi 本bổn 也dã 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 為vi 本bổn 。 今kim 詰cật 之chi 曰viết 。 夫phu 經kinh 生sanh 累lũy 世thế 為vi 身thân 。 本bổn 者giả 自tự 體thể 。 須tu 無vô 間gian 断# 。

圎# 覚# 鈔sao 云vân 。 經kinh 生sanh 越việt 世thế 永vĩnh 不bất 断# 絕tuyệt 。 即tức 同đồng 此thử 文văn 。 須tu 無vô 間gian 断# 耳nhĩ 。

今kim 五ngũ 識thức 闕khuyết 緣duyên 不bất 起khởi (# 自tự 注chú 云vân 。 根căn 境cảnh 等đẳng 為vi 緣duyên )# 意ý 識thức 有hữu 時thời 不bất 行hành (# 自tự 注chú 云vân 。 悶muộn 絕tuyệt 睡thụy 眠miên 滅diệt [書-曰+皿]# 定định 。 無vô 想tưởng 定định 。 無vô 想tưởng 天thiên )# 。

意ý 識thức 不bất 行hành 注chú 文văn 有hữu 五ngũ 。 一nhất 悶muộn 絕tuyệt 。 二nhị 睡thụy 眠miên 。 三tam 滅diệt [書-曰+皿]# 定định 。 (# 即tức 二nhị 乗# 無vô 漏lậu 定định )# 四tứ 無vô 想tưởng 定định (# 即tức 外ngoại 道đạo 有hữu 漏lậu 定định )# 五ngũ 無vô 想tưởng 天thiên (# 即tức 色sắc 界giới 中trung 一nhất 天thiên )# 。

無vô 色sắc 界giới 天thiên 。 無vô 此thử 四tứ 大đại 。 如như 何hà 持trì 得đắc 此thử 身thân 。 世thế 世thế 不bất 絕tuyệt 。 是thị 知tri 專chuyên 此thử 教giáo 者giả 。 亦diệc 未vị 原nguyên 身thân 。

亦diệc 未vị 原nguyên 身thân 者giả 。 此thử 教giáo 詮thuyên 法pháp 。 唯duy 辨biện 六lục 識thức 。 未vị 說thuyết 頼# 耶da 為vi 身thân 本bổn 也dã 。

三tam 大đại 乗# 法pháp 相tướng 教giáo 者giả 。 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 法pháp 爾nhĩ 有hữu 八bát 種chủng 識thức 。

大đại 乗# 法pháp 相tướng 教giáo 。 即tức 同đồng 禪thiền 詮thuyên 序tự 中trung 第đệ 三tam 。 將tương 識thức 破phá 境cảnh 教giáo 。 彼bỉ 序tự 云vân 。 生sanh 滅diệt 等đẳng 法pháp 。 不bất 関# 真Chân 如Như 。 但đãn 各các 是thị 眾chúng 生sanh 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 (# 云vân 云vân )# 。 彼bỉ 云vân 眾chúng 生sanh 即tức 此thử 文văn 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 而nhi 言ngôn 法pháp 尒# 者giả 。 無vô 始thỉ 常thường 然nhiên 。 名danh 為vi 法pháp 尒# 。 然nhiên 此thử 一nhất 教giáo 。 即tức 深thâm 密mật 等đẳng 經kinh 。 唯duy 識thức 諸chư 論luận 。 其kỳ 間gian 廣quảng 明minh 八bát 識thức 。 二nhị 無vô 我ngã 。 能năng 變biến 之chi 識thức 。 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 具cụ 如như 慈từ 恩ân 法Pháp 師sư 章chương 門môn 。 今kim 但đãn 引dẫn 圎# 覚# 疏sớ/sơ 鈔sao 。 略lược 辨biện 原nguyên 人nhân 本bổn 耳nhĩ 。

於ư 中trung 第đệ 八bát 阿a 頼# 耶da 識thức 。 是thị 其kỳ 根căn 本bổn 。 頓đốn 變biến 根căn 身thân 器khí 界giới 種chủng 子tử 。

阿a 頼# 耶da 。 此thử 翻phiên 蔵# 識thức 。 是thị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 總tổng 報báo 体# 。 能năng 含hàm 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 是thị 則tắc 頼# 耶da 為vi 能năng 變biến 能năng 緣duyên 。 三tam 境cảnh 為vi 所sở 變biến 所sở 緣duyên 。 根căn 身thân 則tắc 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 色sắc 根căn 及cập 根căn 依y 處xứ 。 種chủng 子tử 。 即tức 善thiện 惡ác 無vô 記ký 。 等đẳng 三tam 性tánh 種chủng 子tử 。 器khí 界giới 。 即tức 山sơn 河hà 大đại 地địa 等đẳng 。 斯tư 皆giai 第đệ 八bát 相tương/tướng 分phần/phân 。 然nhiên 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 。 皆giai 為vi 第đệ 八bát 執chấp 受thọ 。 執chấp 謂vị 攝nhiếp 義nghĩa 持trì 義nghĩa 。 受thọ 謂vị 領lãnh 以dĩ 為vi 境cảnh 。 領lãnh 生sanh 覚# 受thọ 於ư 中trung 。 種chủng 子tử 具cụ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 攝nhiếp 為vi 自tự 體thể 。 二nhị 持trì 令linh 不bất 散tán 。 三tam 領lãnh 以dĩ 為vi 境cảnh 。 根căn 身thân 具cụ 二nhị 。 闕khuyết 攝nhiếp 為vi 自tự 體thể 。 故cố 器khí 界giới 唯duy 一nhất 。 但đãn 領lãnh 以dĩ 為vi 境cảnh 故cố 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 不bất 可khả 知tri 犱# 受thọ 處xứ 。 亦diệc 可khả 種chủng 子tử 根căn 身thân 緣duyên 而nhi 執chấp 受thọ 。 器khí 世thế 間gian 量lượng 但đãn 緣duyên 而nhi 非phi 執chấp 受thọ 故cố 。

轉chuyển 生sanh 七thất 識thức 。 皆giai 能năng 變biến 現hiện 。 自tự 分phần/phân 所sở 緣duyên 。 都đô 無vô 實thật 法pháp 。 如như 何hà 變biến 耶da 。

自tự 分phần/phân 所sở 緣duyên 者giả 。 謂vị 眼nhãn 緣duyên 色sắc 。 耳nhĩ 緣duyên 聲thanh 。 鼻tị 緣duyên 香hương 。 舌thiệt 緣duyên 味vị 。 身thân 緣duyên 觸xúc 。 意ý 緣duyên 法pháp 。 七thất 緣duyên 見kiến 。 八bát 緣duyên 根căn 種chủng 。 器khí 界giới 也dã 。

謂vị 我ngã 法pháp 分phân 別biệt 。 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 諸chư 識thức 生sanh 時thời 。 變biến 似tự 我ngã 法pháp 。

我ngã 法pháp 分phân 別biệt 者giả 。 若nhược 依y 起khởi 信tín 。 前tiền 四tứ 麤thô 中trung 。 第đệ 二nhị 相tương 續tục 相tương/tướng 。 即tức 法pháp 執chấp 分phân 別biệt 。 第đệ 四tứ 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 。 即tức 我ngã 執chấp 分phân 別biệt 。 其kỳ 第đệ 一nhất 智trí 相tương/tướng 。 即tức 法pháp 執chấp 俱câu 生sanh 。 第đệ 三tam 執chấp 取thủ 相tương/tướng 。 即tức 我ngã 執chấp 俱câu 生sanh 。 今kim 但đãn 取thủ 二nhị 執chấp 分phân 別biệt 妄vọng 心tâm 熏huân 習tập 之chi 內nội 耳nhĩ 。 變biến 似tự 我ngã 法pháp 者giả 。 謂vị 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 本bổn 無vô 。 無vô 而nhi 似tự 有hữu 。 故cố 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 依y 此thử 二nhị 分phần 。 施thi 設thiết 我ngã 法pháp (# 相tương 見kiến 二nhị 分phần )# 。 彼bỉ 二nhị 離ly 此thử 。 無vô 所sở 依y 故cố 。 (# 彼bỉ 二nhị 我ngã 法pháp 。 離ly 此thử 二nhị 分phần 。 無vô 所sở 依y 故cố )# 。

第đệ 六lục 七thất 識thức 無vô 明minh 覆phú 故cố 。 緣duyên 此thử 執chấp 為vi 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。

第đệ 六lục 七thất 識thức 無vô 明minh 覆phú 等đẳng 。 謂vị 執chấp 我ngã 法pháp 者giả 。 是thị 六lục 七thất 心tâm 。 所sở 當đương 起khởi 信tín 中trung 。 二nhị 執chấp 分phân 別biệt 。 無vô 明minh 所sở 覆phú 矣hĩ 。 緣duyên 此thử 執chấp 為vi 實thật 我ngã 實thật 法pháp 者giả 。 二nhị 十thập 唯duy 識thức 偈kệ 云vân 。 唯duy 識thức 無vô 境cảnh 界giới 。 以dĩ 無vô 塵trần 妄vọng 見kiến 。 如như 人nhân 目mục 有hữu 翳ế 見kiến 毛mao 月nguyệt 等đẳng 事sự (# 有hữu 本bổn 云vân 。 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 即tức 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 也dã 。 )# 。

如như 患hoạn (# 自tự 注chú 云vân 。 重trọng 病bệnh 心tâm 惛hôn 。 見kiến 異dị 色sắc 人nhân 物vật 也dã )# 夢mộng (# 自tự 注chú 云vân 。 夢mộng 想tưởng 所sở 見kiến 可khả 知tri )# 者giả 。 患hoạn 夢mộng 力lực 故cố 。 心tâm 似tự 種chủng 種chủng 外ngoại 境cảnh 相tướng 現hiện 。 夢mộng 時thời 執chấp 為vi 實thật 有hữu 外ngoại 物vật 。 窹# 來lai 方phương 知tri 。 唯duy 夢mộng 所sở 變biến 。

若nhược 凖# 唯duy 識thức 論luận 。 即tức 使sử 幻huyễn 化hóa 字tự 。 文văn 云vân 。 如như 幻huyễn 夢mộng 者giả 。 幻huyễn 夢mộng 力lực 故cố 。 心tâm 似tự 種chủng 種chủng 。 外ngoại 境cảnh 相tướng 現hiện 。 緣duyên 此thử 執chấp 為vi 實thật 有hữu 外ngoại 境cảnh 。 彼bỉ 意ý 釋thích 云vân 。 幻huyễn 夢mộng 所sở 見kiến 之chi 物vật 。 雖tuy 無vô 其kỳ 夢mộng 幻huyễn 則tắc 不bất 是thị 無vô 。 是thị 故cố 有hữu 力lực 變biến 起khởi 妄vọng 境cảnh 。 若nhược 約ước 病bệnh 患hoạn 之chi 喻dụ 說thuyết 者giả 。 如như 人nhân 淨tịnh 眼nhãn 被bị 風phong [烈-列+執]# 等đẳng 翳ế 。 即tức 見kiến 空không 華hoa 。 種chủng 種chủng 相tướng 貌mạo 。 成thành 唯duy 識thức 論luận 釋thích 。 意ý 云vân 。 空không 華hoa 雖tuy 無vô 。 其kỳ 見kiến 華hoa 之chi 翳ế 眼nhãn 非phi 無vô 。 是thị 則tắc 二nhị 喻dụ 雖tuy 異dị 。 約ước 法pháp 皆giai 同đồng 耳nhĩ 。

我ngã 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 迷mê 故cố 執chấp 有hữu 我ngã 及cập 諸chư 境cảnh 。 由do 此thử 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 生sanh 死tử 無vô 窮cùng 。 (# 自tự 注chú 云vân 。 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 。 )# 悟ngộ 解giải 此thử 理lý 。 方phương 知tri 我ngã 身thân 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 識thức 為vi 身thân 本bổn 。 (# 自tự 注chú 云vân 。 不bất 了liễu 之chi 義nghĩa 。 如như 後hậu 所sở 破phá )# 。

我ngã 身thân 亦diệc 尒# 者giả 。 按án 禪thiền 詮thuyên 序tự 云vân 。 我ngã 此thử 身thân 相tướng 及cập 外ngoại 世thế 界giới 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 彼bỉ 序tự 將tương 識thức 破phá 境cảnh 教giáo 。 故cố 雙song 明minh 依y 正chánh 。 此thử 論luận 原nguyên 其kỳ 身thân 本bổn 。 唯duy 顯hiển 正chánh 報báo 。 故cố 云vân 。 我ngã 身thân 亦diệc 尒# 。 諸chư 境cảnh 即tức 我ngã 所sở 。 注chú 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 者giả 。 前tiền 文văn 云vân 。 寳# 此thử 我ngã 。 故cố 乃nãi 至chí 三tam 毒độc 擊kích 意ý 發phát 動động 身thân 口khẩu 。 造tạo 一nhất 切thiết 業nghiệp 。 業nghiệp 成thành 難nạn/nan 逃đào 。 故cố 受thọ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 身thân 。 劫kiếp 。 輪luân [(處-虍)-几+(面-(百-日))]# 不bất 絕tuyệt 也dã 。

四tứ 大đại 乗# 破phá 相tương 教giáo 者giả 。

即tức 同đồng 禪thiền 詮thuyên 序tự 中trung 密mật 意ý 破phá 相tương/tướng 顯hiển 性tánh 教giáo 。 若nhược 例lệ 彼bỉ 三tam 種chủng 佛Phật 教giáo 。 證chứng 三tam 宗tông 禪thiền 心tâm 。 前tiền 大đại 乗# 法pháp 相tướng 教giáo 。 證chứng 息tức 妄vọng 修tu 心tâm 宗tông 。 此thử 大đại 乗# 破phá 相tương 教giáo 。 證chứng 泯mẫn 絕tuyệt 無vô 寄ký 宗tông 。 後hậu 一nhất 乗# 顯hiển 性tánh 教giáo 。 證chứng 真chân 顯hiển 心tâm 性tánh 宗tông 。

破phá 前tiền 大đại 小tiểu 乗# 法pháp 相tướng 之chi 教giáo 。

小tiểu 乗# 法pháp 相tướng 。 即tức 色sắc 心tâm 三tam 毒độc 。 為vi 身thân 相tướng 器khí 界giới 之chi 本bổn 。 大đại 乗# 法pháp 相tướng 。 即tức 唯duy 識thức 頓đốn 變biến 三tam 境cảnh 。 以dĩ 頼# 耶da 為vi 本bổn 。

密mật 顯hiển 後hậu 真chân 性tánh 。 空không 寂tịch 之chi 理lý 。

禪thiền 詮thuyên 注chú 云vân 。 意ý 在tại 顯hiển 性tánh 。 語ngữ 乃nãi 破phá 相tương/tướng 意ý 。 不bất 形hình 於ư 言ngôn 中trung 。 故cố 云vân 。 密mật 也dã 。 真chân 性tánh 空không [完-兀+勿]# 之chi 理lý 。 (# 約ước 萹# 。 即tức 直trực 顯hiển 真chân 源nguyên 。 約ước 教giáo 。 即tức 一nhất 乗# 顯hiển 性tánh )# 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 破phá 相tương/tướng 之chi 談đàm 。 不bất 唯duy 諸chư 部bộ 般Bát 若Nhã 。 徧biến 在tại 大đại 乗# 經kinh 前tiền 之chi 三tam 教giáo 。 依y 次thứ 先tiên 後hậu 。 此thử 教giáo 随# 執chấp 即tức 破phá 。 無vô 定định 時thời 節tiết 。 故cố 竜# 樹thụ 立lập 二nhị 種chủng 般Bát 若Nhã 。 一nhất 共cộng 二nhị 不bất 共cộng 。 共cộng 者giả 。 二nhị 乗# 同đồng 聞văn 信tín 解giải 。 破phá 二nhị 乗# 法pháp 執chấp 。 故cố 不bất 共cộng 者giả 。 唯duy 菩Bồ 薩Tát 解giải 密mật 現hiện 佛Phật 性tánh 故cố 。 故cố 天Thiên 竺Trúc 戒giới 賢hiền 智trí 光quang 二nhị 論luận 師sư 。 各các 立lập 三tam 時thời 教giáo 。 措thố 此thử 空không 教giáo 。 或hoặc 云vân 在tại 唯duy 識thức 法pháp 相tướng 之chi 前tiền 。 或hoặc 云vân 在tại 後hậu 今kim 意ý 取thủ 後hậu 。

各các 立lập 三tam 時thời 下hạ 。 謂vị 戒giới 賢hiền 論luận 師sư 。 遠viễn 承thừa 弥# 勒lặc 無vô 著trước 。 近cận 踵chủng 護hộ 法Pháp 難Nan 陀Đà 。 立lập 三tam 種chủng 教giáo 。 初sơ 有hữu 教giáo 即tức 阿a 含hàm 等đẳng 經kinh 。 次thứ 空không 教giáo 即tức 諸chư 部bộ 般Bát 若Nhã 。 後hậu 中trung 道Đạo 教giáo 即tức 深thâm 密mật 等đẳng 經kinh 。 前tiền 二nhị 非phi 了liễu 義nghĩa 。 後hậu 一nhất 方phương 為vi 了liễu 義nghĩa 。 智trí 光quang 論luận 師sư 。 遠viễn 承thừa 文Văn 殊Thù 龍long 樹thụ 。 近cận 稟bẩm 清thanh 目mục 清thanh 辨biện 。 亦diệc 立lập 三tam 時thời 教giáo 。 初sơ 鹿lộc 苑uyển 說thuyết 小tiểu 乗# 心tâm 境cảnh 俱câu 有hữu 。 次thứ 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 大đại 乗# 。 境cảnh 空không 心tâm 有hữu 。 後hậu 說thuyết 無vô 相tướng 大đại 乗# 。 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 。 亦diệc 前tiền 二nhị 非phi 了liễu 義nghĩa 。 後hậu 一nhất 為vi 了liễu 義nghĩa 。 在tại 唯duy 識thức 法pháp 相tướng 前tiền 即tức 戒giới 賢hiền 論luận 師sư 。 或hoặc 云vân 。 在tại 後hậu 即tức 智trí 光quang 論luận 師sư 。

將tương 欲dục 破phá 之chi 。 先tiên 詰cật 之chi 曰viết 。 所sở 變biến 之chi 境cảnh 既ký 妄vọng 。

即tức 圎# 覚# 鈔sao 喻dụ 云vân 。 胡hồ 蝶# 之chi 相tướng 。 即tức 全toàn 空không 無vô 也dã 。

能năng 變biến 之chi 識thức 豈khởi 真chân 。

則tắc 胡hồ 蝶# 之chi 想tưởng 豈khởi 獨độc 是thị 有hữu 乎hồ 。

○# 夢mộng 想tưởng 與dữ 所sở 見kiến 物vật 應ưng 異dị 者giả 。 如như 莊trang 周chu 睡thụy 時thời 夢mộng 見kiến 身thân 為vi 胡hồ 蝶# 在tại 華hoa 園viên 中trung 。

若nhược 言ngôn 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 者giả (# 自tự 注chú 云vân 。 此thử 下hạ 卻khước 將tương 彼bỉ 喻dụ 破phá 之chi )# 則tắc 夢mộng 想tưởng 與dữ 所sở 見kiến 物vật 應ưng 異dị 。 異dị 則tắc 夢mộng 不bất 是thị 物vật 。 物vật 不bất 是thị 夢mộng 。 寤ngụ 來lai 夢mộng 滅diệt 。 其kỳ 物vật 應ưng 在tại 。

夢mộng 不bất 是thị 物vật 。 物vật 不bất 是thị 夢mộng 者giả 。 如như 夢mộng 若nhược 非phi 蝶# 。 蝶# 亦diệc 非phi 夢mộng 也dã 。 窹# 來lai 夢mộng 滅diệt 。 其kỳ 物vật 應ưng 在tại 。 應ưng 云vân 窹# 來lai 夢mộng 滅diệt 。 胡hồ 蝶# 應ưng 在tại 。 以dĩ 二nhị 物vật 真chân 妄vọng 別biệt 故cố 。

又hựu 物vật 若nhược 非phi 夢mộng 。 應ưng 是thị 真chân 物vật 。 夢mộng 若nhược 非phi 物vật 。 以dĩ 何hà 為vi 相tướng 。

四tứ 句cú 但đãn 以dĩ 物vật 字tự 。 為vi 蝶# 字tự 讀đọc 之chi 。 即tức 帖# 喻dụ 明minh 矣hĩ 。

故cố 知tri 夢mộng 時thời 。 則tắc 夢mộng 想tưởng 夢mộng 物vật 。 似tự 能năng 見kiến 所sở 見kiến 之chi 殊thù 。 據cứ 理lý 則tắc 同đồng 一nhất 虗hư 妄vọng 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 諸chư 識thức 亦diệc 尒# 。 以dĩ 皆giai 假giả 託thác 眾chúng 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 故cố 。

應ưng 云vân 。 夢mộng 想tưởng 與dữ 胡hồ 蝶# 雖tuy 似tự 。 能năng 見kiến 所sở 見kiến 之chi 殊thù 。 其kỳ 實thật 一nhất 體thể 也dã 。

故cố 中trung 觀quán 論luận 云vân 。 未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 空không 者giả 。 又hựu 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 而nhi 有hữu [差-工+匕]# 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 。 即tức 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 經Kinh 云vân 。 凢# 所sở 有hữu 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 虚# 妄vọng 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 即tức 名danh 諸chư 佛Phật (# 自tự 注chú 云vân 。 如như 此thử 等đẳng 文văn 。 徧biến 大đại 乗# 蔵# )# 。 是thị 知tri 。 心tâm 境cảnh 皆giai 空không 。 方phương 是thị 大đại 乗# 實thật 理lý 。

方phương 是thị 大đại 乗# 實thật 理lý 者giả 。 先tiên 縱túng/tung 之chi 乃nãi 是thị 但đãn 空không 之chi 實thật 理lý 也dã 。 不bất 了liễu 之chi 義nghĩa 。 後hậu 文văn 奪đoạt 破phá 。

若nhược 約ước 此thử 原nguyên 身thân 。 身thân 元nguyên 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 本bổn 。 今kim 復phục 詰cật 此thử 教giáo 曰viết 。 若nhược 心tâm 境cảnh 皆giai 無vô 。 知tri 無vô 者giả 誰thùy 。

知tri 無vô 者giả 誰thùy 。 此thử 一nhất 句cú 。 出xuất 秦tần 王vương 荅# 書thư 。 彼bỉ 云vân 。 諸chư 家gia 通thông 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 皆giai 云vân 廓khuếch 然nhiên 空không 寂tịch 。 無vô 有hữu 聖thánh 人nhân 。 若nhược 無vô 聖thánh 人nhân 。 無vô 知tri 者giả 誰thùy 。 今kim 論luận 主chủ 借tá 其kỳ 語ngữ [執/力]# 。 破phá 心tâm 境cảnh 俱câu 無vô 矣hĩ 。

又hựu 若nhược 都đô 無vô 實thật 法pháp 。 依y 何hà 現hiện 諸chư 虚# 妄vọng 。 且thả 現hiện 見kiến 世thế 間gian 虚# 妄vọng 物vật 。 未vị 有hữu 不bất 依y 實thật 法pháp 而nhi 能năng 起khởi 者giả 。 如như 無vô 濕thấp 性tánh 不bất 變biến 之chi 水thủy 。 何hà 有hữu 虚# 妄vọng 假giả 相tương/tướng 之chi 波ba 。 若nhược 無vô 淨tịnh 明minh 不bất 變biến 之chi 鏡kính 。 何hà 有hữu 種chủng 種chủng 虚# 假giả 之chi 影ảnh 。

濕thấp 性tánh 之chi 水thủy 。 淨tịnh 明minh 之chi 鏡kính 。 皆giai 喻dụ 本bổn 有hữu 性tánh 淨tịnh 真chân 心tâm 。 又hựu 前tiền 說thuyết 夢mộng 想tưởng 夢mộng 境cảnh 。 同đồng 虚# 妄vọng 者giả 。 誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 然nhiên 此thử 虚# 妄vọng 之chi 夢mộng 。 必tất 因nhân 睡thụy 眠miên 之chi 人nhân 。 今kim 既ký 心tâm 境cảnh 皆giai 空không 。 未vị 審thẩm 依y 何hà 妄vọng 現hiện 。 必tất 因nhân 睡thụy 眠miên 之chi 人nhân 。 即tức 性tánh 淨tịnh 真chân 心tâm 。 亦diệc 合hợp 前tiền 莊trang 周chu 睡thụy 時thời 本bổn 心tâm 耳nhĩ 。

故cố 知tri 。 此thử 教giáo 但đãn 破phá 執chấp 情tình 。 亦diệc 未vị 明minh 顯hiển 真chân 靈linh 之chi 性tánh 。 故cố 法Pháp 鼓cổ 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 空không 經Kinh 。 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 。 (# 自tự 注chú 云vân 。 有hữu 餘dư 者giả 。 餘dư 義nghĩa 未vị 了liễu 也dã )# 。 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 。 空không 是thị 大đại 乗# 之chi 初sơ 門môn 。 上thượng 之chi 四tứ 教giáo 。 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 。 前tiền 淺thiển 後hậu 深thâm 。 若nhược 且thả 習tập 之chi 。 自tự 知tri 未vị 了liễu 。 名danh 之chi 為vi 淺thiển 。 若nhược 執chấp 為vi 了liễu 。 即tức 名danh 為vi 偏thiên 。 故cố 就tựu 習tập 人nhân 云vân 偏thiên 淺thiển 也dã 。

前tiền 淺thiển 後hậu 深thâm 者giả 。 以dĩ 人nhân 天thiên 教giáo 唯duy 齊tề 業nghiệp 報báo 。 小tiểu 乗# 教giáo 齊tề 後hậu 四tứ 麁thô 。 法pháp 相tướng 教giáo 極cực 於ư 三tam 細tế 。 破phá 相tương 教giáo 密mật 顯hiển 真chân 性tánh 。 是thị 則tắc 人nhân 天thiên 唯duy 淺thiển 。 破phá 相tương/tướng 唯duy 深thâm 。 中trung 間gian 二nhị 教giáo 。 互hỗ 論luận 淺thiển 深thâm 。 謂vị 望vọng 前tiền 則tắc 深thâm 。 望vọng 後hậu 則tắc 淺thiển 也dã 。

直trực 顯hiển 真chân 源nguyên 第đệ 三tam (# 佛Phật 了liễu 義nghĩa 實thật 教giáo )# 。

源nguyên 之chi 一nhất 字tự 。 喻dụ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 覚# 真chân 性tánh 也dã 。 在tại 萬vạn 法pháp 為vi 依y 正chánh 之chi 源nguyên 。 在tại 眾chúng 生sanh 為vi 迷mê 悟ngộ 之chi 源nguyên 。 在tại 菩Bồ 薩Tát 為vi 萬vạn 行hành 之chi 源nguyên 。 在tại 諸chư 佛Phật 為vi 萬vạn 德đức 之chi 源nguyên 。

五ngũ 一nhất 乗# 顯hiển 性tánh 教giáo 者giả 。

即tức 同đồng 禪thiền 詮thuyên 序tự 中trung 顯hiển 示thị 真chân 心tâm 即tức 性tánh 教giáo 。 彼bỉ 對đối 禪thiền 宗tông 直trực 顯hiển 心tâm 性tánh 宗tông 。 故cố 云vân 即tức 性tánh 。 此thử 超siêu 第đệ 三tam 法pháp 相tướng 。 第đệ 四tứ 破phá 相tương/tướng 。 故cố 云vân 顯hiển 性tánh 。 又hựu 異dị 大đại 乗# 偏thiên 淺thiển 。 故cố 標tiêu 一nhất 乗# (# 大đại 乗# 法pháp 相tướng 在tại 生sanh 滅diệt 門môn 。 極cực 於ư 三tam 細tế 。 大đại 乗# 破phá 相tương/tướng 。 在tại 真Chân 如Như 門môn 。 密mật 顯hiển 空không 義nghĩa 。 皆giai 偏thiên 淺thiển 耳nhĩ )# 。

說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 有hữu 本bổn 覚# 真chân 心tâm 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 常thường 住trụ 清thanh 淨tịnh 。

此thử 就tựu 真Chân 如Như 性tánh 徧biến 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 本bổn 覚# 真chân 心tâm 也dã 。 大đại 經Kinh 云vân 。 法pháp 性tánh 徧biến 在tại 一nhất 切thiết 處xứ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 及cập 國quốc 土độ 。 智trí 論luận 云vân 。 白bạch 石thạch 有hữu 銀ngân 性tánh 。 黃hoàng 石thạch 有hữu 金kim 性tánh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 有hữu 涅Niết 槃Bàn 性tánh 。 斯tư 皆giai 良lương 證chứng 也dã 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 常thường 住trụ 清thanh 淨tịnh 者giả 。 起khởi 信tín 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 常thường 住trụ 。 又hựu 云vân 。 不bất 失thất 不bất 壞hoại 。 常thường 住trụ 一nhất 心tâm 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 故cố 云vân 。 清thanh 淨tịnh 。 然nhiên 清thanh 淨tịnh 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 無vô 上thượng 依y 經Kinh 云vân 。 一nhất 者giả 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 是thị 且thả 通thông 相tương/tướng 。 二nhị 者giả 。 離ly 垢cấu 清thanh 淨tịnh 。 是thị 其kỳ 別biệt 相tướng 。 寳# 性tánh 論luận 中trung 。 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 謂vị 性tánh 淨tịnh 解giải 脫thoát 。 二nhị 離ly 垢cấu 清thanh 淨tịnh 。 謂vị 離ly 障chướng 解giải 脫thoát 。 今kim 云vân 。 常thường 住trụ 清thanh 淨tịnh 。 即tức 通thông 相tương/tướng 性tánh 淨tịnh 解giải 脫thoát 也dã 。

昭chiêu 昭chiêu 不bất 昧muội 。 了liễu 了liễu 常thường 知tri 。 亦diệc 名danh 佛Phật 性tánh 。 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 蔵# 。

華hoa 嚴nghiêm 囬# 向hướng 品phẩm 云vân 。 真Chân 如Như 照chiếu 明minh 為vi 性tánh 。 故cố 云vân 不bất 昧muội 。 此thử 言ngôn 知tri 者giả 。 不bất 是thị 證chứng 知tri 。 意ý 既ký 真chân 性tánh 。 不bất 同đồng 虚# 空không 木mộc 石thạch 。 故cố 云vân 知tri 也dã 。 非phi 如như 緣duyên 境cảnh 分phân 別biệt 之chi 識thức 。 非phi 如như 照chiếu 体# 了liễu 逹# 之chi 智trí 。 直trực 是thị 真Chân 如Như 之chi 性tánh 。 自tự 然nhiên 常thường 知tri 。 故cố 馬mã 鳴minh 菩Bồ 薩Tát 云vân 。 真Chân 如Như 者giả 。 自tự 体# 真chân 實thật 識thức 知tri 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 名danh 佛Phật 性tánh 下hạ 。 是thị 諸chư 佛Phật 萬vạn 德đức 之chi 源nguyên 。 故cố 名danh 佛Phật 性tánh 。 是thị 眾chúng 生sanh 迷mê 悟ngộ 之chi 源nguyên 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 。 蔵# (# 釋thích 上thượng 文văn 義nghĩa 。 多đa 依y 禪thiền 詮thuyên 兼kiêm 取thủ 賢hiền 首thủ 教giáo 義nghĩa 章chương )# 。

從tùng 無vô 始thỉ 際tế 。 妄vọng 想tưởng 翳ế 之chi 。

際tế 。

時thời 也dã 。 翳ế 。 障chướng 也dã 。 妾thiếp 想tưởng 。 即tức 無vô 明minh 。 起khởi 信tín 云vân 。 從tùng 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 皆giai 因nhân 無vô 明minh 。 所sở 熏huân 習tập 故cố 。 又hựu 染nhiễm 心tâm 義nghĩa 名danh 煩phiền 惱não 礙ngại 。 能năng 障chướng 真Chân 如Như 根căn 本bổn 智trí 故cố 。

不bất 自tự 覚# 知tri 。

十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 真chân 樂nhạo/nhạc/lạc 本bổn 有hữu 。 失thất 而nhi 不bất 知tri 。 妄vọng 苦khổ 本bổn 空không 。 得đắc 而nhi 不bất 覚# 。

但đãn 認nhận 凢# 質chất 。 故cố 耽đam 著trước 結kết 業nghiệp 。 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。 大đại 覚# 愍mẫn 之chi 。 說thuyết 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。

向hướng 明minh 妄vọng 想tưởng 。 即tức 法pháp 執chấp 所sở 知tri 障chướng 也dã 。 但đãn 認nhận 凢# 質chất 。 即tức 我ngã 執chấp 煩phiền 惱não 障chướng 質chất 身thân 也dã 。 耽đam 著trước 結kết 業nghiệp 。 即tức 業nghiệp 障chướng 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。 即tức 報báo 障chướng 。 大đại 覚# 即tức 世Thế 尊Tôn 。 故cố 詮thuyên 序tự 云vân 。 感cảm 而nhi 即tức 通thông 。 名danh 大đại 覚# 。 尊tôn 愍mẫn 悲bi 也dã 。 說thuyết 一nhất 切thiết 皆giai 空không 者giả 。 以dĩ 世thế 問vấn 生sanh 死tử 。 出xuất 世thế 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 此thử 敘tự 前tiền 破phá 相tương/tướng 也dã 。

又hựu 開khai 示thị 靈linh 覚# 真chân 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 全toàn 同đồng 諸chư 佛Phật 。

正chánh 述thuật 顯hiển 性tánh 。 問vấn 明minh 品phẩm 云vân 。 其kỳ 性tánh 本bổn 清thanh 淨tịnh 。 開khai 示thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 全toàn 同đồng 諸chư 佛Phật 者giả 。 清thanh 凉# 疏sớ/sơ 云vân 。 凢# 厥quyết 生sanh 靈linh 。 皆giai 含hàm 佛Phật 智trí 圎# 滿mãn 。 普phổ 法pháp 無vô 不bất 備bị 矣hĩ 。

故cố 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 佛Phật 子tử 。 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 而nhi 不bất 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 惠huệ 。 但đãn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 執chấp 著trước 。 而nhi 不bất 證chứng 得đắc 。 若nhược 離ly 妄vọng 想tưởng 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 自tự 然nhiên 智trí 無vô 礙ngại 。 智trí 即tức 得đắc 現hiện 前tiền 。

此thử 皆giai 出xuất 現hiện 品phẩm 。 開khai 物vật 因nhân 性tánh 經kinh 文văn 。 但đãn 以dĩ 等đẳng 者giả 具cụ 云vân 。 但đãn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 顛điên 倒đảo 執chấp 著trước 。 釋thích 曰viết 。 凢# 夫phu 妄vọng 想tưởng 權quyền 小tiểu 執chấp 著trước 。 顛điên 倒đảo 通thông 二nhị 。

便tiện 舉cử 一nhất 塵trần 含hàm 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 之chi 喻dụ 。 塵trần 况# 眾chúng 生sanh 。 經kinh 况# 佛Phật 智trí 。 大đại 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 有hữu 大đại 經Kinh 卷quyển (# 喻dụ 佛Phật 智trí 慧tuệ )# 。 量lượng 等đẳng 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 (# 智trí 体# 無vô 邊biên 廓khuếch 周chu 法Pháp 界Giới )# 。 書thư 寫tả 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 事sự 。 一nhất 切thiết 皆giai [書-曰+皿]# (# 喻dụ 體thể 上thượng 本bổn 有hữu 恆Hằng 沙sa 功công 德đức 。 恆Hằng 沙sa 妙diệu 用dụng 也dã )# 此thử 大đại 經Kinh 卷quyển 。 雖tuy 復phục 量lượng 等đẳng 。 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 而nhi 全toàn 住trụ 在tại 一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 (# 喻dụ 佛Phật 智trí 全toàn 在tại 眾chúng 生sanh 身thân 中trung 。 圎# 滿mãn 具cụ 足túc 也dã )# 。 如như 是thị 一nhất 塵trần (# 举# 一nhất 眾chúng 生sanh 為vi 例lệ )# 。 一nhất 切thiết 微vi 塵trần 。 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 云vân 塵trần 况# 眾chúng 生sanh 也dã 。 次thứ 後hậu 又hựu 云vân 。 尒# 時thời 。 如Như 來Lai 普phổ 觀quán 。 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 竒# 哉tai 。 竒# 哉tai 。 此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 惠huệ 。 迷mê 惑hoặc 不bất 見kiến 。 我ngã 當đương 教giáo 以dĩ 聖thánh 道Đạo 。 令linh 其kỳ 永vĩnh 離ly 妄vọng 想tưởng 。 自tự 於ư 身thân 中trung 。 得đắc 見kiến 如Như 來Lai 。 廣quảng 大đại 智trí 惠huệ 。 與dữ 佛Phật 無vô 異dị 。

教giáo 以dĩ 聖thánh 道Đạo 者giả 。 即tức 教giáo 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 修tu 習tập 聖thánh 道Đạo 。 道đạo 。 因nhân 也dã 。 謂vị 六lục 波ba 羅la 密mật 。 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 也dã 。

評bình 曰viết 。 我ngã 等đẳng 多đa 劫kiếp 。 未vị 遇ngộ 真chân 宗tông 。 不bất 解giải 反phản 自tự 原nguyên 身thân 。 但đãn 執chấp 虚# 妄vọng 之chi 相tướng 。 甘cam 認nhận 凢# 下hạ 。 或hoặc 畜súc 或hoặc 人nhân 。

評bình 。 量lượng 也dã 。 真chân 宗tông 即tức 佛Phật 教giáo 。 但đãn 執chấp 下hạ 圎# 覚# 云vân 。 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 。 為vi 自tự 身thân 相tướng 。 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 為vi 自tự 心tâm 相tướng 。 故cố 結kết 云vân 。 甘cam 認nhận 凢# 夫phu 下hạ 類loại 矣hĩ 。

今kim 約ước 至chí 教giáo 。 原nguyên 之chi 方phương 覚# 。 本bổn 來lai 是thị 佛Phật 。

至chí 教giáo 者giả 。 佛Phật 教giáo 至chí 極cực 之chi 談đàm 。 即tức 指chỉ 華hoa 嚴nghiêm 也dã 。 本bổn 來lai 是thị 佛Phật 者giả 。 圎# 覚# 疏sớ/sơ 云vân 。 心tâm 本bổn 是thị 佛Phật 。 由do 念niệm 起khởi 以dĩ 漂phiêu 沈trầm 。 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 始thỉ 知tri 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。

故cố 須tu 行hành 依y 佛Phật 行hạnh 心tâm 契khế 佛Phật 心tâm 。

清thanh 凉# 心tâm 要yếu 云vân 。 若nhược 任nhậm 運vận 以dĩ 寂tịch 知tri 。 則tắc 眾chúng 行hành 受thọ 起khởi 。 即tức 行hành 依y 佛Phật 行hạnh 也dã 。 若nhược 無vô 心tâm 而nhi 妄vọng 照chiếu 。 則tắc 萬vạn 累lũy/lụy/luy 都đô 損tổn 。 即tức 心tâm 契khế 佛Phật 心tâm 也dã 。

還hoàn 本bổn 還hoàn 源nguyên 。 断# 除trừ 凢# 習tập 。 損tổn 之chi 又hựu 損tổn 。 以dĩ 至chí 無vô 為vi 。 自tự 然nhiên 應ứng 用dụng 。 恆Hằng 沙sa 名danh 之chi 曰viết 佛Phật 。

還hoàn 本bổn 還hoàn 源nguyên 者giả 。 大đại 疏sớ/sơ 云vân 。 今kim 諸chư 眾chúng 生sanh 。 還hoàn 本bổn 還hoàn 源nguyên 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 凢# 習tập 即tức 凢# 夫phu 習tập 氣khí 。 損tổn 之chi 下hạ 以dĩ 為vi 道đạo 。 日nhật 損tổn 惑hoặc 也dã 。 為vi 学# 日nhật 益ích 智trí 也dã 。 損tổn 之chi 又hựu 損tổn 之chi 。 則tắc 寂tịch 照chiếu 現hiện 前tiền 。 自tự 然nhiên 應ưng 。 接tiếp 恆Hằng 沙sa 之chi 機cơ 。 非phi 佛Phật 而nhi 何hà 。

當đương 知tri 迷mê 悟ngộ 同đồng 一nhất 真chân 心tâm 。 大đại 哉tai 妙diệu 門môn 。 原nguyên 人nhân 至chí 此thử 。

迷mê 即tức 眾chúng 生sanh 。 悟ngộ 即tức 諸chư 佛Phật 。 大đại 經Kinh 云vân 。 心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô [差-工+匕]# 別biệt 。 故cố 云vân 同đồng 一nhất 也dã 。 大đại 哉tai 即tức [仁-二+印]# 歎thán 之chi 辞# 。 妙diệu 門môn 即tức 絕tuyệt 思tư 之chi 称# 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 然nhiên 佛Phật 說thuyết 前tiền 五ngũ 教giáo 。 或hoặc 漸tiệm 或hoặc 頓đốn 。 若nhược 有hữu 中trung 下hạ 之chi 機cơ 。 則tắc 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 漸tiệm 漸tiệm 誘dụ 接tiếp 。 先tiên 說thuyết 初sơ 教giáo 。 令linh 離ly 惡ác 住trụ 善thiện 。 次thứ 說thuyết 二nhị 三tam 。 令linh 離ly 染nhiễm 住trụ 淨tịnh 。 後hậu 談đàm 四tứ 五ngũ 。 破phá 相tương/tướng 現hiện 性tánh 。 會hội 權quyền 皈quy 實thật 。 依y 實thật 教giáo 修tu 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 若nhược 上thượng 上thượng 根căn 智trí 。 則tắc 從tùng 本bổn 至chí 末mạt 。 謂vị 初sơ 便tiện 依y 第đệ 五ngũ 。 頓đốn 指chỉ 一nhất 真chân 心tâm 體thể 。 心tâm 體thể 既ký 現hiện 。 自tự 覚# 一nhất 切thiết 。 皆giai 是thị 虚# 妄vọng 。 本bổn 來lai 空không 寂tịch 。 但đãn 以dĩ 迷mê 故cố 。 託thác 真chân 而nhi 起khởi 。 須tu 以dĩ 悟ngộ 真chân 之chi 智trí 。 断# 惡ác 修tu 善thiện 。 息tức 妄vọng 皈quy 真chân 。 妄vọng [書-曰+皿]# 真chân 圎# 。 是thị 名danh 法Pháp 身thân 佛Phật 。

或hoặc 漸tiệm 或hoặc 頓đốn 者giả 。 詮thuyên 序tự 云vân 。 轉chuyển 凢# 成thành 聖thánh 。 即tức 漸tiệm 從tùng 迷mê 而nhi 悟ngộ 。 即tức 頓đốn 中trung 下hạ 之chi 機cơ 。 通thông 取thủ 漸tiệm 修tu 漸tiệm 悟ngộ 。 以dĩ 明minh 中trung 下hạ 。 離ly 惡ác 住trụ 善thiện 。 即tức 人nhân 天thiên 教giáo 。 離ly 十thập 惡ác 修tu 十Thập 善Thiện 也dã 。 離ly 染nhiễm 住trụ 淨tịnh 者giả 。 小tiểu 乗# 即tức 離ly 煩phiền 惱não 染nhiễm 。 住trụ 我ngã 空không 之chi 淨tịnh 法pháp 相tướng 。 即tức 離ly 所sở 知tri 之chi 染nhiễm 。 住trụ 法pháp 空không 之chi 淨tịnh 。 會hội 權quyền 皈quy 實thật 。 即tức 會hội 破phá 相tương/tướng 之chi 權quyền 。 皈quy 顯hiển 性tánh 之chi 實thật 也dã 。 若nhược 上thượng 上thượng 根căn 智trí 至chí 。 本bổn 來lai 空không 寂tịch 。 即tức 頓đốn 悟ngộ 也dã 。 從tùng 但đãn 以dĩ 迷mê 故cố 。 已dĩ 下hạ 之chi 文văn 。 即tức 漸tiệm 修tu 也dã 。 由do 迷mê 無vô 明minh 為vi 妄vọng 惑hoặc 。 悟ngộ 妄vọng 惑hoặc 真chân 智trí 。 悟ngộ 真chân 之chi 智trí 為vi 能năng 断# 。 妄vọng 惑hoặc 之chi 惡ác 為vi 所sở 断# 。 餘dư 如như 文văn 。

會hội 通thông 本bổn 末mạt 第đệ 四tứ 。

自tự 注chú 云vân 。 會hội 前tiền 所sở 斥xích 。 同đồng 皈quy 一nhất 源nguyên 。 皆giai 為vi 正chánh 義nghĩa 。

未vị 即tức 第đệ 一nhất 斥xích 迷mê 執chấp 。 第đệ 二nhị 斥xích 偏thiên 淺thiển 。 本bổn 。 即tức 第đệ 三tam 直trực 顯hiển 真chân 源nguyên 。 故cố 云vân 。 會hội 前tiền 所sở 斥xích 。 同đồng 皈quy 一nhất 源nguyên 。

真chân 性tánh 雖tuy 為vi 身thân 本bổn 。

即tức 躡niếp 前tiền 顯hiển 性tánh 。 教giáo 云vân 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 有hữu 本bổn 覺giác 真chân 心tâm 也dã 。

生sanh 起khởi 蓋cái 有hữu 因nhân 由do 。

言ngôn 迷mê 真chân 生sanh 妄vọng 心tâm 有hữu 所sở 因nhân 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 不bất 如như 實thật 知tri 真Chân 如Như 法pháp 。 一nhất 不bất 覚# 心tâm 起khởi 。 此thử 則tắc 起khởi 妄vọng 之chi 由do 也dã 。

不bất 可khả 無vô 端đoan 忽hốt 成thành 身thân 相tướng 。

推thôi 其kỳ 身thân 本bổn 。 即tức 現hiện 相tướng 中trung 根căn 身thân 。 是thị 忽hốt 成thành 身thân 相tướng 也dã 。

但đãn 緣duyên 前tiền 宗tông 未vị 了liễu 。 所sở 以dĩ 節tiết 節tiết 斥xích 之chi 。 今kim 將tương 本bổn 末mạt 會hội 通thông 。 乃nãi 至chí 儒nho 道đạo 亦diệc 是thị 。

始thỉ 自tự 迷mê 執chấp 宗tông 。 終chung 至chí 破phá 相tương/tướng 宗tông 。 有hữu 五ngũ 節tiết 矣hĩ 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 初sơ 唯duy 第đệ 五ngũ 性tánh 教giáo 所sở 說thuyết 。 從tùng 後hậu 叚giả 已dĩ 去khứ 節tiết 級cấp 。 方phương 同đồng 諸chư 教giáo 。 各các 如như 注chú 記ký 。

謂vị 初sơ 唯duy 一nhất 真chân 靈linh 性tánh 。

起khởi 信tín 云vân 。 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 。 眾chúng 謂vị 四tứ 聖thánh 生sanh 謂vị 六lục 凢# 。 詮thuyên 序tự 云vân 。 凢# 夫phu 聖thánh 賢hiền 根căn 本bổn 。 悉tất 是thị 靈linh 明minh 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 法Pháp 界Giới 心tâm (# 即tức 同đồng 此thử 文văn 一nhất 真chân 靈linh 性tánh )# 。

不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 增tăng 不bất 减# 。 不bất 變biến 不bất 易dị 。

起khởi 信tín 云vân 。 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 乃nãi 至chí 離ly 念niệm 境cảnh 界giới 。 唯duy 證chứng 相tương 應ứng (# 上thượng 但đãn 攝nhiếp 引dẫn 論luận 文văn 。 或hoặc 引dẫn 禪thiền 詮thuyên 序tự 為vi 證chứng )# 。

眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 迷mê 睡thụy 。 不bất 自tự 覚# 之chi 。 由do 隠# 覆phú 故cố 名danh 如Như 來Lai 蔵# 。 依y 如Như 來Lai 蔵# 故cố 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 相tương/tướng 。

起khởi 信tín 云vân 。 心tâm 生sanh 滅diệt 者giả 。 依y 如Như 來Lai 蔵# 故cố 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 無vô 始thỉ 迷mê 睡thụy 。 即tức 法pháp 喻dụ 雙song 標tiêu 。 論luận 云vân 。 猶do 如như 迷mê 人nhân 。 依y 方phương 故cố 迷mê 。 迷mê 喻dụ 無vô 明minh 。 方phương 喻dụ 覚# 性tánh 。 若nhược 凖# 前tiền 文văn 云vân 。 然nhiên 此thử 虚# 妄vọng 之chi 夢mộng 。 必tất 因nhân 睡thụy 眠miên 之chi 人nhân 。 則tắc 睡thụy 喻dụ 覚# 性tánh 。 夢mộng 喻dụ 妄vọng 識thức 。 皆giai 生sanh 滅diệt 門môn 耳nhĩ 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 自tự 此thử 方phương 是thị 第đệ 四tứ 教giáo 。 亦diệc 同đồng 破phá 此thử 已dĩ 生sanh 滅diệt 諸chư 相tướng 。

亦diệc 同đồng 下hạ 。 應ưng 云vân 。 亦diệc 同đồng 破phá 此thử 已dĩ 有hữu 生sanh 滅diệt 諸chư 相tướng 。 諸chư 相tướng 即tức 垢cấu 淨tịnh 增tăng 减# 。 故cố 心tâm 經Kinh 云vân 。 是thị 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 不bất 增tăng 不bất 减# 。 正chánh 同đồng 此thử 也dã 。

所sở 謂vị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 真chân 心tâm 。 與dữ 生sanh 滅diệt 妄vọng 想tưởng 和hòa 合hợp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 名danh 為vi 阿a 頼# 耶da 識thức 。

起khởi 信tín 云vân 。 所sở 謂vị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 。 今kim 云vân 真chân 心tâm 。 即tức 不bất 生sanh 滅diệt 如Như 來Lai 蔵# 。 妄vọng 想tưởng 生sanh 滅diệt 心tâm 相tương/tướng 。 故cố 十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 唯duy 真chân 不bất 生sanh 。 單đơn 妄vọng 不bất 成thành 。 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 。 方phương 有hữu 所sở 為vi 。

此thử 識thức 有hữu 覺giác 不bất 覺giác 二nhị 義nghĩa 。

起khởi 信tín 論luận 云vân 。 此thử 識thức 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 一nhất 者giả 覚# 義nghĩa 。 謂vị 心tâm 体# 離ly 念niệm 。 二nhị 者giả 不bất 覚# 義nghĩa 。 謂vị 不bất 如như 實thật 知tri 。 詮thuyên 序tự 云vân 。 覚# 是thị 三tam 乗# 賢hiền 聖thánh 之chi 本bổn 。 不bất 覚# 是thị 六lục 道đạo 凢# 夫phu 之chi 本bổn 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 此thử 下hạ 方phương 是thị 法pháp 相tướng 教giáo 中trung 。 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết 。

依y 不bất 覺giác 故cố 。 最tối 初sơ 動động 念niệm 名danh 為vi 業nghiệp 相tương/tướng 。

起khởi 信tín 云vân 。 一nhất 者giả 無vô 明minh 業nghiệp 相tương/tướng 。 以dĩ 依y 不bất 覚# 故cố 心tâm 動động 。 說thuyết 名danh 為vi 業nghiệp 。 即tức 此thử 云vân 最tối 初sơ 動động 念niệm 也dã 。 二nhị 者giả 能năng 見kiến 相tương/tướng 。 以dĩ 依y 動động 故cố 能năng 見kiến 。 即tức 此thử 云vân 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 之chi 識thức 也dã 。 三tam 者giả 境cảnh 界giới 相tương/tướng 。 以dĩ 依y 能năng 見kiến 故cố 境cảnh 界giới 妄vọng 現hiện 。 即tức 此thử 云vân 境cảnh 界giới 相tương/tướng 現hiện 也dã 。

又hựu 不bất 覺giác 此thử 念niệm 本bổn 無vô 。 故cố 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 之chi 識thức 及cập 。 所sở 見kiến 境cảnh 界giới 。 相tương/tướng 現hiện 又hựu 不bất 覺giác 。 此thử 境cảnh 從tùng 自tự 心tâm 妄vọng 現hiện 執chấp 為vi 定định 有hữu 。 名danh 為vi 法pháp 執chấp 。

起khởi 信tín 云vân 。 智trí 相tương 依y 於ư 境cảnh 界giới 。 心tâm 起khởi 分phân 別biệt 。 即tức 此thử 云vân 。 從tùng 自tự 心tâm 妄vọng 現hiện 也dã 。 又hựu 云vân 。 相tương 續tục 相tương 依y 於ư 智trí 。 故cố 生sanh 於ư 苦khổ 樂lạc 。 即tức 此thử 云vân 。 執chấp 為vi 定định 有hữu 也dã 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 二nhị 小tiểu 乗# 教giáo 中trung 。 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết 。

執chấp 此thử 等đẳng 故cố 。 遂toại 見kiến 自tự 他tha 之chi 殊thù 。

起khởi 信tín 云vân 。 執chấp 取thủ 相tương 依y 於ư 相tương 續tục 緣duyên 念niệm 境cảnh 界giới 。 即tức 此thử 云vân 。 遂toại 見kiến 自tự 他tha 之chi 殊thù 也dã 。

便tiện 成thành 我ngã 執chấp 。 執chấp 我ngã 相tương/tướng 故cố 。 貪tham 愛ái 順thuận 情tình 諸chư 境cảnh 。 欲dục 以dĩ 潤nhuận 我ngã 。 瞋sân 嫌hiềm 違vi 情tình 諸chư 境cảnh 。 恐khủng 相tương/tướng 損tổn 惱não 。 愚ngu 癡si 之chi 情tình 。 展triển 轉chuyển 增tăng 長trưởng 。

執chấp 我ngã 。 下hạ 。 起khởi 信tín 云vân 。 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 。 依y 於ư 妄vọng 執chấp 分phân 別biệt 。 即tức 此thử 云vân 。 貪tham 愛ái 瞋sân 嫌hiềm 愚ngu 癡si 之chi 情tình 也dã 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 一nhất 。 人nhân 天thiên 教giáo 中trung 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết 。

故cố 殺sát 盜đạo 等đẳng 心tâm 神thần 。 乗# 此thử 之chi 惡ác 業nghiệp 。 生sanh 地địa 獄ngục 鬼quỷ 畜súc 等đẳng 中trung 。

起khởi 信tín 云vân 。 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 。 依y 於ư 名danh 字tự 。 尋tầm 名danh 取thủ 著trước 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 (# 善thiện 惡ác 二nhị 業nghiệp 其kỳ 善thiện 業nghiệp 在tại 次thứ 文văn )# 。 又hựu 云vân 。 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 。 以dĩ 依y 業nghiệp 受thọ 報báo 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 (# 苦khổ 樂lạc 二nhị 報báo 。 樂lạc 報báo 亦diệc 在tại 次thứ 文văn )# 。 釋thích 云vân 。 惡ác 業nghiệp 即tức 此thử 殺sát 盜đạo 等đẳng 。 等đẳng 者giả 以dĩ 十thập 惡ác 中trung 。 但đãn 言ngôn 殺sát 盜đạo 之chi 二nhị 。 等đẳng 取thủ 餘dư 八bát 也dã 。 心tâm 神thần 。 即tức 妄vọng 心tâm 神thần 識thức 也dã 。 苦khổ 報báo 即tức 此thử 云vân 地địa 獄ngục 鬼quỷ 畜súc 也dã 。

復phục 有hữu 怖bố 此thử 苦khổ 者giả 。 或hoặc 性tánh 善thiện 者giả 。 行hành 施thí 戒giới 等đẳng 心tâm 神thần 。 乗# 此thử 善thiện 業nghiệp 。 運vận 於ư 中trung 隂# 入nhập 。 )+# 〡# 。

謂vị 有hữu 怖bố 三tam 塗đồ 之chi 苦khổ 者giả 。 行hành 施thí 戒giới 等đẳng 言ngôn 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 餘dư 善thiện 也dã 。 乗# 者giả 。 乗# 因nhân 感cảm 果quả 也dã 。 中trung 隂# 者giả 。 謂vị 此thử 隂# 既ký 滅diệt 。 彼bỉ 隂# 未vị 生sanh 。 故cố 云vân 於ư 中trung 隂# 。 入nhập 。 )+# 〡# 。 即tức 人nhân 趣thú 樂lạc 報báo 也dã 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 此thử 下hạ 方phương 是thị 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 。 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết 。

稟bẩm 氣khí 受thọ 質chất (# 自tự 注chú 云vân 。 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 以dĩ 氣khí 為vi 本bổn )# 。 氣khí 則tắc 頓đốn 具cụ 四tứ 大đại 。 漸tiệm 成thành 諸chư 根căn 。 心tâm 則tắc 頓đốn 具cụ 四tứ 蘊uẩn 。 漸tiệm 成thành 諸chư 識thức 。 十thập 月nguyệt 滿mãn 足túc 。 生sanh 來lai 名danh 人nhân 。 即tức 我ngã 等đẳng 。 今kim 者giả 身thân 心tâm 是thị 也dã 。 故cố 知tri 身thân 心tâm 各các 有hữu 其kỳ 本bổn 。

質chất 身thân 也dã 。 以dĩ 氣khí 為vi 本bổn 者giả 。 前tiền 文văn 云vân 。 萬vạn 物vật 與dữ 人nhân 。 皆giai 氣khí 為vi 本bổn 。 漸tiệm 成thành 諸chư 根căn 者giả 。 如như 佛Phật 為vi 難Nan 陀Đà 廣quảng 記ký 胎thai 相tương/tướng 。 在tại 。 )+# 〡# 。 三tam 十thập 五ngũ 箇cá 七thất 日nhật 。 人nhân 相tướng 具cụ 足túc 。 即tức 漸tiệm 成thành 也dã 。 諸chư 根căn 即tức 五ngũ 根căn 。 諸chư 識thức 即tức 五ngũ 識thức 。 十thập 月nguyệt 滿mãn 足túc 者giả 。 或hoặc 云vân 計kế 日nhật 。 即tức 唯duy 九cửu 月nguyệt 。 如như 摭# 華hoa 鈔sao 辨biện 之chi 。

二nhị 類loại 和hòa 合hợp 方phương 成thành 一nhất 人nhân 。

身thân 即tức 四tứ 大đại 。 心tâm 即tức 四tứ 蘊uẩn 。 此thử 二nhị 和hòa 合hợp 。 方phương 成thành 人nhân 耳nhĩ 。

天thiên 。 修tu 羅la 等đẳng 。 大đại 同đồng 於ư 此thử 。

人nhân 道đạo 既ký 以dĩ 身thân 心tâm 和hòa 合hợp 。 餘dư 之chi 五ngũ 趣thú 亦diệc 皆giai 大đại 同đồng 。 又hựu 若nhược 鬼quỷ 趣thú 。 色sắc 蘊uẩn 。 人nhân 見kiến 不bất 及cập 。 非phi 非phi 天thiên 唯duy 有hữu 細tế 色sắc 。 是thị 亦diệc 小tiểu 異dị 。

然nhiên 雖tuy 因nhân 引dẫn 業nghiệp 受thọ 得đắc 此thử 身thân 。 復phục 由do 滿mãn 業nghiệp 故cố 。 貴quý 賤tiện 貧bần 富phú 壽thọ 夭yểu 病bệnh 健kiện 。 盛thịnh 衰suy 苦khổ 樂lạc 。

俱câu 舎# 云vân 。 引dẫn 業nghiệp 引dẫn 一nhất 生sanh 。 多đa 業nghiệp 能năng 圎# 滿mãn 。 猶do 如như 繢hội 像tượng 。 先tiên 圖đồ 形hình 狀trạng 。 後hậu 填điền 眾chúng 彩thải 。 受thọ 得đắc 此thử 身thân 。 即tức 先tiên 圖đồ 形hình 狀trạng 也dã 。 貴quý 賤tiện 貧bần 富phú 。 即tức 後hậu 填điền 眾chúng 彩thải 也dã 。 然nhiên 其kỳ 引dẫn 業nghiệp 能năng 造tạo 之chi 思tư 。 要yếu 是thị 第đệ 六lục 意ý 識thức 所sở 起khởi 。 若nhược 其kỳ 滿mãn 業nghiệp 。 能năng 造tạo 之chi 思tư 。 從tùng 五ngũ 識thức 起khởi 。 又hựu 此thử 引dẫn 滿mãn 二nhị 業nghiệp 。 亦diệc 名danh 總tổng 別biệt 二nhị 報báo 。 總tổng 別biệt 交giao 絡lạc 。 有hữu 其kỳ 四tứ 句cú 。 一nhất 揔# 報báo 善thiện 。 別biệt 報báo 不bất 善thiện 。 謂vị 人nhân 受thọ 貧bần 窮cùng 疾tật 病bệnh 等đẳng 。 二nhị 揔# 報báo 不bất 善thiện 。 別biệt 報báo 善thiện 。 謂vị 畜súc 生sanh 有hữu 肥phì 好hảo/hiếu 等đẳng 。 三tam 揔# 別biệt 俱câu 善thiện 。 謂vị 人nhân 受thọ 富phú 貴quý 等đẳng 。 四tứ 俱câu 不bất 善thiện 。 謂vị 畜súc 生sanh 有hữu 盲manh 跛bả 者giả 。 今kim 此thử 既ký 原nguyên 人nhân 身thân 。 唯duy 取thủ 第đệ 一nhất 句cú 。 人nhân 受thọ 貧bần 窮cùng 疾tật 病bệnh 。 即tức 同đồng 此thử 文văn 。 貧bần 賤tiện 病bệnh 苦khổ 也dã 。 第đệ 三tam 句cú 人nhân 受thọ 富phú 貴quý 等đẳng 。 即tức 同đồng 此thử 文văn 。 富phú 貴quý 盛thịnh 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 其kỳ 第đệ 二nhị 第đệ 四tứ 兩lưỡng 句cú 。 既ký 是thị 畜súc 生sanh 揔# 別biệt 二nhị 報báo 。 故cố 不bất 引dẫn 配phối 耳nhĩ 。

謂vị 前tiền 生sanh 敬kính 慢mạn 為vi 因nhân 。 今kim 感cảm 貴quý 賤tiện 之chi 果quả 。 乃nãi 至chí 仁nhân 壽thọ 殺sát 夭yểu 施thí 富phú 慳san 貧bần 種chủng 種chủng 別biệt 報báo 。 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。

前tiền 生sanh 敬kính 人nhân 為vi 因nhân 。 今kim 感cảm 尊tôn 貴quý 為vi 果quả 。 前tiền 生sanh 慢mạn 人nhân 為vi 因nhân 。 今kim 感cảm 卑ty 賤tiện 為vi 果quả 。 乃nãi 至chí 前tiền 生sanh 行hành 仁nhân 為vi 因nhân 。 今kim 感cảm 長trường 壽thọ 為vi 果quả 。 餘dư 皆giai 例lệ 之chi 。

是thị 以dĩ 此thử 身thân 或hoặc 有hữu 無vô 惡ác 自tự 禍họa 。 無vô 善thiện 自tự 福phước 。 不bất 仁nhân 而nhi 壽thọ 。 不bất 殺sát 而nhi 夭yểu 等đẳng 者giả 。 皆giai 是thị 前tiền 生sanh 。 滿mãn 業nghiệp 已dĩ 定định 。 故cố 今kim 世thế 不bất 同đồng 。 所sở 作tác 自tự 然nhiên 如như 然nhiên 。 外ngoại 學học 者giả 不bất 知tri 前tiền 世thế 。 但đãn 據cứ 目mục 覩đổ 唯duy 執chấp 自tự 然nhiên 。

自tự 然nhiên 如như 然nhiên 者giả 。 言ngôn 非phi 使sử 之chi 然nhiên 也dã 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 自tự 然nhiên 為vi 本bổn 。

自tự 然nhiên 為vi 本bổn 者giả 。 前tiền 文văn 云vân 。 萬vạn 物vật 皆giai 是thị 自tự 然nhiên 生sanh 化hóa 。

復phục 有hữu 前tiền 生sanh 少thiểu 者giả 修tu 善thiện 。 老lão 而nhi 造tạo 惡ác 。 或hoặc 少thiểu 惡ác 老lão 善thiện 。 故cố 今kim 世thế 少thiếu 小tiểu 富phú 貴quý 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 老lão 大đại 貧bần 賤tiện 而nhi 苦khổ 。 或hoặc 少thiểu 貧bần 苦khổ 老lão 富phú 貴quý 等đẳng 。

文văn 有hữu 四tứ 句cú 。 皆giai 隔cách 句cú 以dĩ 示thị 因nhân 果quả 。 前tiền 生sanh 下hạ 初sơ 句cú 為vi 因nhân 故cố 。 今kim 下hạ 第đệ 三tam 句cú 為vi 果quả 。 第đệ 二nhị 句cú 或hoặc 前tiền 生sanh 少thiểu 惡ác 老lão 善thiện 為vi 因nhân 。 第đệ 四tứ 句cú 或hoặc 今kim 世thế 少thiểu 貧bần 苦khổ 老lão 富phú 貴quý 為vi 果quả 。

故cố 外ngoại 學học 者giả 。 唯duy 執chấp 否phủ/bĩ 泰thái 由do 於ư 時thời 運vận 。

否phủ/bĩ 泰thái 者giả 。 周chu 易dị 二nhị 卦# 之chi 名danh 也dã 。 否phủ/bĩ 者giả 。 天thiên 地địa 不bất 交giao 而nhi 萬vạn 物vật 不bất 通thông 也dã (# 二nhị 氣khí 不bất 接tiếp 。 萬vạn 物vật 塞tắc 矣hĩ )# 。 泰thái 者giả 。 天thiên 地địa 交giao 而nhi 萬vạn 物vật 通thông 也dã (# 二nhị 氣khí 交giao 感cảm 。 萬vạn 物vật 乃nãi 通thông )# 。 故cố 雜tạp 卦# 云vân 。 否phủ/bĩ 泰thái 反phản 其kỳ 類loại 也dã 。 由do 於ư 時thời 運vận 者giả 。

時thời 塞tắc 即tức 止chỉ 否phủ/bĩ 也dã 。

時thời 行hành 即tức 通thông 泰thái 也dã 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 皆giai 由do 天thiên 命mạng 。

皆giai 由do 天thiên 命mạng 者giả 。 前tiền 文văn 云vân 。 貴quý 賤tiện 苦khổ 樂lạc 皆giai 稟bẩm 於ư 天thiên 。 由do 於ư 時thời 命mạng 耳nhĩ 。

然nhiên 所sở 稟bẩm 之chi 氣khí 。 展triển 轉chuyển 推thôi 本bổn 。 即tức 混hỗn 一nhất 之chi 元nguyên 氣khí 也dã 。 所sở 起khởi 之chi 心tâm 。 展triển 轉chuyển 窮cùng 源nguyên 。 即tức 真chân 一nhất 之chi 靈linh 心tâm 也dã 。

所sở 稟bẩm 之chi 氣khí 。 即tức 稟bẩm 二nhị 氣khí 受thọ 身thân 也dã 。 展triển 轉chuyển 推thôi 本bổn 者giả 。 推thôi 於ư 萬vạn 物vật 。 本bổn 乎hồ 天thiên 地địa 。 推thôi 於ư 天thiên 地địa 。 本bổn 乎hồ 元nguyên 氣khí 也dã 。 所sở 起khởi 之chi 心tâm 。 即tức 六lục 識thức 心tâm 也dã 。 展triển 轉chuyển 窮cùng 源nguyên 者giả 。 窮cùng 前tiền 六lục 識thức 。 本bổn 乎hồ 末mạt 那na 。 窮cùng 第đệ 七thất 末mạt 那na 。 本bổn 乎hồ 頼# 耶da 。 窮cùng 第đệ 八bát 頼# 耶da 。 本bổn 乎hồ 一nhất 心tâm 源nguyên 也dã 。

究cứu 實thật 言ngôn 之chi 。 心tâm 外ngoại 的đích 無vô 別biệt 法pháp 。 元nguyên 氣khí 亦diệc 從tùng 心tâm 之chi 所sở 變biến 。 属# 前tiền 轉chuyển 識thức 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 。 是thị 阿a 頼# 耶da 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。

即tức 真chân 心tâm 外ngoại 的đích 無vô 別biệt 法pháp 。 以dĩ [(打-丁+匆)/心]# 該cai 萬vạn 有hữu 即tức 是thị 一nhất 心tâm 矣hĩ 。 從tùng 心tâm 下hạ 即tức 真chân 心tâm 随# 緣duyên 也dã 。 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 謂vị 元nguyên 氣khí 。 属# 相tương/tướng 分phần/phân 攝nhiếp 耳nhĩ 。

從tùng 初sơ 一nhất 念niệm 業nghiệp 相tương/tướng 分phần/phân 。 為vi 心tâm 境cảnh 之chi 二nhị 。

初sơ 一nhất 念niệm 。 即tức 三tam 細tế 中trung 第đệ 一nhất 業nghiệp 相tương/tướng 。 心tâm 即tức 第đệ 二nhị 轉chuyển 相tương/tướng 。 境cảnh 即tức 第đệ 三tam 現hiện 相tướng 。

心tâm 既ký 從tùng 細tế 至chí 麤thô 。 展triển 轉chuyển 妄vọng 計kế 。 乃nãi 至chí 造tạo 業nghiệp 。

謂vị 轉chuyển 相tương 從tùng 業nghiệp 相tương/tướng 起khởi 也dã 。 以dĩ 業nghiệp 相tương/tướng 是thị 細tế 中trung 之chi 細tế 。 轉chuyển 相tương/tướng 是thị 細tế 中trung 之chi 麤thô 耳nhĩ 。 展triển 轉chuyển 妄vọng 計kế 。 即tức 六lục 麤thô 中trung 。 智trí 相tương/tướng 相tương 續tục 。 執chấp 取thủ 計kế 名danh 。 四tứ 麤thô (# 云vân 云vân )# 也dã 。 乃nãi 至chí 造tạo 業nghiệp 。 即tức 第đệ 五ngũ 麤thô 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 也dã 。 其kỳ 第đệ 六lục 麤thô 。 業nghiệp 計kế 苦khổ 相tương/tướng 。 即tức 下hạ 文văn 業nghiệp 成thành 即tức 身thân 成thành 也dã 。

自tự 注chú 云vân 。 如như 前tiền 敘tự 列liệt 。

如như 前tiền 敘tự 列liệt 者giả 。 即tức 前tiền 文văn 。 始thỉ 自tự 顯hiển 一nhất 心tâm 。 乃nãi 至chí 第đệ 五ngũ 人nhân 天thiên 齊tề 業nghiệp 報báo 是thị 也dã 。

境cảnh 。 亦diệc 從tùng 微vi 至chí 著trước 。 展triển 轉chuyển 變biến 起khởi 。 乃nãi 至chí 天thiên 地địa 。

謂vị 現hiện 相tướng 。 亦diệc 從tùng 轉chuyển 相tương/tướng 起khởi 也dã 。 微vi 著trước 即tức 麤thô 細tế 。 變biến 其kỳ 文văn 耳nhĩ 。 展triển 轉chuyển 變biến 起khởi 。 即tức 根căn 身thân 種chủng 子tử 乃nãi 至chí 天thiên 地địa 。 即tức 器khí 世thế 間gian 。

○# 自tự 注chú 云vân 。 即tức 彼bỉ 始thỉ 自tự 大đại 易dị 五ngũ 重trọng/trùng 運vận 轉chuyển 。 乃nãi 至chí 太thái 極cực 。 太thái 極cực 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 彼bỉ 說thuyết 自tự 然nhiên 大Đại 道Đạo 。 如như 此thử 說thuyết 真chân 性tánh 。 其kỳ 實thật 俱câu 是thị 一nhất 念niệm 。 能năng 變biến 見kiến 分phần/phân 彼bỉ 云vân 元nguyên 氣khí 。 如như 此thử 一nhất 念niệm 初sơ 動động 。 其kỳ 實thật 但đãn 是thị 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。

○# 即tức 彼bỉ 者giả 。 指chỉ 儒nho 教giáo 也dã 。 易dị 緯# 曰viết 。 氣khí 象tượng 未vị 分phần/phân 。 謂vị 之chi 太thái 易dị 。 元nguyên 氣khí 始thỉ 萠bằng 。 謂vị 之chi 太thái 初sơ 。 氣khí 形hình 之chi 端đoan 。 謂vị 之chi 太thái 始thỉ 。 形hình 變biến 有hữu 質chất 。 謂vị 之chi 太thái 素tố 。 形hình 質chất 已dĩ 具cụ 。 謂vị 之chi 太thái 極cực 。 彼bỉ 五ngũ 重trọng/trùng 運vận 轉chuyển 。 例lệ 此thử 從tùng 微vi 至chí 著trước 也dã 。 彼bỉ 說thuyết 下hạ 指chỉ 道Đạo 教giáo 也dã 。 能năng 變biến 見kiến 分phần/phân 。 即tức 第đệ 二nhị 轉chuyển 相tương/tướng 。 元nguyên 氣khí 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 皆giai 宗tông 之chi 。 一nhất 念niệm 初sơ 動động 。 即tức 第đệ 一nhất 業nghiệp 相tương/tướng 。 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 即tức 第đệ 三tam 現hiện 相tướng 。

業nghiệp 既ký 成thành 熟thục 。 即tức 從tùng 父phụ 母mẫu 稟bẩm 受thọ 二nhị 氣khí 。 與dữ 業nghiệp 識thức 和hòa 合hợp 。 成thành 就tựu 人nhân 。 身thân 。

謂vị 過quá 去khứ 已dĩ 熟thục 之chi 業nghiệp 為vi 因nhân 。 此thử 世thế 父phụ 。 )+# 〡# 。 與dữ 初sơ 念niệm 業nghiệp 識thức 和hòa 合hợp 。 漸tiệm 成thành 人nhân 耳nhĩ 。

據cứ 此thử 則tắc 心tâm 識thức 所sở 變biến 之chi 境cảnh 。 乃nãi 成thành 二nhị 分phần 。 一nhất 分phần/phân 即tức 與dữ 心tâm 識thức 和hòa 合hợp 成thành 人nhân 。 一nhất 分phần/phân 不bất 與dữ 心tâm 合hợp 。 即tức 是thị 天thiên 地địa 山sơn 河hà 國quốc 邑ấp 。 三tam 才tài 中trung 。 唯duy 人nhân 靈linh 者giả 。 由do 與dữ 心tâm 神thần 合hợp 也dã 。

心tâm 識thức 即tức 業nghiệp 識thức 也dã 。 與dữ 識thức 和hòa 合hợp 。 即tức 心tâm 有hữu 知tri 覚# 。 不bất 與dữ 心tâm 合hợp 。 即tức 想tưởng 枯khô 澄trừng 凝ngưng 。 故cố 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 想tưởng 澄trừng 成thành 國quốc 土độ 。 (# 即tức 此thử 文văn 云vân 。 天thiên 地địa 国# 邑ấp )# 。 知tri 覚# 乃nãi 眾chúng 生sanh (# 即tức 此thử 文văn 云vân 。 和hòa 合hợp 成thành 人nhân )# 。 若nhược 對đối 三tam 境cảnh 。 和hòa 合hợp 成thành 人nhân 。 即tức 根căn 身thân 種chủng 子tử 。 天thiên 地địa 国# 邑ấp 。 即tức 器khí 世thế 間gian 。 裴# 相tương/tướng 序tự 亦diệc 云vân 。 內nội 為vi 筯# 骸hài 所sở 捁# 。 外ngoại 為vi 山sơn 河hà 所sở 昡# 。 可khả 以dĩ 例lệ 釋thích 。

佛Phật 說thuyết 內nội 四tứ 大đại 與dữ 外ngoại 。 四tứ 大đại 不bất 同đồng 。 正chánh 是thị 此thử 也dã 。

內nội 外ngoại 四tứ 大đại 者giả 。 內nội 謂vị 自tự 他tha 身thân 內nội 。 所sở 有hữu 堅kiên 者giả 。 即tức 毛mao 髮phát 等đẳng 。 外ngoại 謂vị 自tự 他tha 身thân 外ngoại 所sở 有hữu 堅kiên 者giả 。 即tức 土thổ/độ 石thạch 等đẳng 。 地địa 大đại 既ký 尒# 。 餘dư 之chi 三tam 大đại 亦diệc 然nhiên 。 不bất 同đồng 者giả 。 和hòa 合hợp 與dữ 不bất 和hòa 合hợp 也dã 。

哀ai 哉tai 寡quả 學học 異dị 執chấp 紛phân 紛phân 。

哀ai 哉tai 。 悲bi 歎thán 之chi 辞# 。 寡quả 者giả 。 許hứa 慎thận 曰viết 。 少thiểu 也dã 。 學học 者giả 楊dương 雄hùng 曰viết 。 覺giác 也dã 。 紛phân 然nhiên 乱# [(采-木+(豕-ㄑ))*(自/八)]# 。 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 。 少thiểu 學học 之chi 人nhân 。 異dị 端đoan 妄vọng 執chấp 。 紛phân 然nhiên 而nhi 乱# 。 故cố 肇triệu 公công 云vân 。 異dị 端đoan 之chi 論luận 。 紛phân 然nhiên 夂# 矣hĩ 。 或hoặc 謂vị 通thông 惠huệ 云vân 。 臣thần 實thật 慙tàm 寡quả 學học 。 空không 老lão 年niên 齡linh 。 此thử 乃nãi 臣thần 下hạ 對đối 天thiên 子tử 之chi 謙khiêm 辞# 耳nhĩ 。

寄ký 語ngữ 道đạo 流lưu 。 欲dục 成thành 佛Phật 者giả 。 必tất 湏# 洞đỗng 明minh 麤thô 細tế 本bổn 末mạt 。 方phương 能năng 棄khí 末mạt 皈quy 本bổn 。 變biến 照chiếu 心tâm 源nguyên 。

寄ký 語ngữ 道đạo 流lưu 。 即tức 学# 道đạo 之chi 流lưu 。 無vô 外ngoại 亦diệc 云vân 。 寄ký 言ngôn 後hậu 哲triết 冝# 乎hồ 介giới 懷hoài 麤thô 細tế 約ước 惑hoặc 。 次thứ 文văn 弁# 之chi 。 本bổn 末mạt 約ước 教giáo 。 謂vị 棄khí 前tiền 二nhị 篇thiên 之chi 末mạt 。 皈quy 直trực 顯hiển 真chân 源nguyên 之chi 本bổn 。 故cố 云vân 。 變biến 照chiếu 心tâm 也dã 。

麤thô [書-曰+皿]# 細tế 除trừ 。 靈linh 性tánh 顯hiển 現hiện 。 無vô 法pháp 不bất 達đạt 。 名danh 法pháp 報báo 身thân 。 自tự 然nhiên 應ứng 現hiện 無vô 窮cùng 。 名danh 化hóa 身thân 佛Phật 。

麤thô [書-曰+皿]# 細tế 除trừ 。 即tức 起khởi 信tín 随# 分phần/phân 。 究cứu 竟cánh 二nhị 覺giác 。 論luận 云vân 。 念niệm 無vô 住trụ 相tương/tướng 。 以dĩ 離ly 分phân 別biệt 麤thô 念niệm 相tương/tướng 。 故cố 名danh 随# 分phần/phân 覚# 。 又hựu 云vân 。 覚# 心tâm 初sơ 起khởi 。 心tâm 無vô 初sơ 相tương/tướng 。 以dĩ 遠viễn 微vi 細tế 念niệm 。 故cố 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。 靈linh 性tánh 即tức 法Pháp 身thân 。 故cố 論luận 云vân 。 法Pháp 身thân 顯hiển 現hiện 。 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 。 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。 種chủng 種chủng 之chi 用dụng 。 故cố 云vân 。 無vô 法pháp 不bất 達đạt 也dã 。 法Pháp 身thân 是thị 理lý 。 報báo 身thân 是thị 智trí 。 理lý 智trí 冥minh 合hợp 。 如như 珠châu 與dữ 光quang 。 即tức 發phát 化hóa 用dụng 。 故cố 曰viết 應ưng 現hiện 無vô 窮cùng 矣hĩ 。

圭# 峯phong 禪thiền 師sư 原nguyên 人nhân 論luận 發phát 微vi 錄lục 終chung

佛Phật 祖tổ 統thống 紀kỷ 云vân

法Pháp 師sư 淨tịnh 源nguyên 。 晉tấn 江giang 楊dương 氏thị 。 受thọ 華hoa 嚴nghiêm 於ư 五ngũ 臺đài 承thừa 遷thiên (# 遷thiên 師sư 注chú 金kim 師sư 子tử 章chương )# 。 學học 合hợp 論luận 於ư 橫hoạnh/hoành 海hải 明minh 覃# 。 還hoàn 南nam 。 聽thính 長trường/trưởng 水thủy 楞lăng 嚴nghiêm 。 圎# 覺giác 。 起khởi 信tín 。

時thời 四tứ 方phương 宿túc 學học 。 推thôi 為vi 義nghĩa 龍long 。 因nhân 省tỉnh 親thân 于vu 泉tuyền 。 請thỉnh 主chủ 清thanh 涼lương 。 復phục 遊du 吳ngô 住trụ 報báo 恩ân 觀quán 音âm 。 杭# 守thủ 沈trầm 文văn 通thông 。 置trí 賢hiền 首thủ 院viện 於ư 祥tường 符phù 。 以dĩ 延diên 之chi 。 復phục 主chủ 青thanh 鎮trấn 。 密mật 印ấn 。 寳# 閣các 華hoa 亭đình 。 普phổ 照chiếu 。 善thiện 住trụ 。 高cao 麗lệ 僧Tăng 。 統thống 義nghĩa 天thiên 杭# 。 海hải 問vấn 道đạo 。 申thân 弟đệ 子tử 禮lễ 。 初sơ 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 宗tông 。 疏sớ/sơ 鈔sao 夂# 矣hĩ 散tán 墜trụy 。 因nhân 義nghĩa 天thiên 持trì 至chí 咨tư 决# 。 逸dật 而nhi 復phục 得đắc 。 左tả 丞thừa 蒲bồ 宗tông 孟# 。 撫phủ [木*尢]# 愍mẫn 其kỳ 苦khổ 志chí 。 奏tấu 以dĩ 慧tuệ 因nhân 。 易dị 禪thiền 為vi 教giáo 。 義nghĩa 天thiên 還hoàn 國quốc 。 以dĩ 金kim 書thư 華hoa 嚴nghiêm 三tam 譯dịch 本bổn 。 一nhất 百bách 八bát 十thập 卷quyển (# 晋# 嚴nghiêm 觀quán 一nhất 法Pháp 師sư 同đồng 譯dịch 六lục 十thập 卷quyển 。 唐đường 實Thật 叉Xoa 難Nan 陀Đà 。 譯dịch 八bát 十thập 卷quyển 。 又hựu 唐đường 烏ô 茶trà 進tiến 本bổn 澄trừng 觀quán 法Pháp 師sư 譯dịch 四tứ 十thập 卷quyển )# 以dĩ 遺di 師sư 。 為vi 王vương 上thượng 祝chúc 壽thọ 。 師sư 乃nãi 建kiến 大đại 閣các 。 以dĩ 奉phụng 安an 之chi 。

時thời 稱xưng 師sư 為vi 中trung 興hưng 教giáo 主chủ (# 以dĩ 此thử 寺tự 奉phụng 金kim 書thư 經kinh 。 故cố 俗tục 稱xưng 高cao 麗lệ 寺tự )# 。 元nguyên 祐hựu 三tam 年niên 十thập 一nhất 月nguyệt 示thị 寂tịch 。 塔tháp 舎# 利lợi 于vu 寺tự 西tây 北bắc 。

萬vạn 治trị 貳nhị 年niên (# 己kỷ 亥hợi )# 七thất 月nguyệt 吉cát 辰thần 。 高cao 橋kiều 清thanh 兵binh 衛vệ 板bản 行hành 。