Pháp Hoa Văn Cú Ký – Quyển 6

法Pháp 華Hoa 文Văn 句Cú 記Ký
Quyển 6
唐Đường 湛Trạm 然Nhiên 述Thuật

法Pháp 華Hoa 文Văn 句Cú 記Ký 卷quyển 第đệ 六lục (# 上thượng )#

唐đường 天thiên 台thai 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 述thuật

次thứ 偈kệ 文văn 者giả 。 上thượng 云vân 偈kệ 文văn 領lãnh 解giải 各các 陳trần 。 前tiền 長trường/trưởng 行hành 中trung 以dĩ 身thân 為vi 領lãnh 。 以dĩ 意ý 為vi 解giải 。 全toàn 似tự 各các 陳trần 。 而nhi 言ngôn 合hợp 者giả 。 領lãnh 中trung 合hợp 解giải 。 解giải 中trung 合hợp 領lãnh 。 故cố 云vân 合hợp 耳nhĩ 。 今kim 言ngôn 各các 者giả 。 三tam 業nghiệp 各các 有hữu 領lãnh 之chi 與dữ 解giải 。 雖tuy 似tự 合hợp 明minh 。 但đãn 一nhất 一nhất 業nghiệp 中trung 自tự 分phân 領lãnh 解giải 。 故cố 名danh 各các 耳nhĩ 。 略lược 須tu 分phần/phân 節tiết 後hậu 可khả 依y 文văn 。 既ký 分phân 為vi 三tam 即tức 標tiêu 。 釋thích 。 結kết 。 初sơ 通thông 標tiêu 者giả 。

我ngã 聞văn

標tiêu 口khẩu 。

歡hoan 喜hỷ

標tiêu 心tâm 。 言ngôn 。

兼kiêm 佛Phật

者giả 。 兼kiêm 從tùng 佛Phật 也dã 。 即tức 是thị 兼kiêm 標tiêu 身thân 也dã 。 既ký 是thị 總tổng 標tiêu 且thả 以dĩ 我ngã 聞văn 。

是thị 法Pháp 音âm

下hạ 領lãnh 也dã 。

心tâm 懷hoài 大đại 歡hoan 喜hỷ

解giải 也dã 。 次thứ 釋thích 三tam 業nghiệp 。 初sơ 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 身thân 領lãnh 解giải 中trung 。 初sơ 一nhất 行hành 身thân 領lãnh 也dã 。 次thứ 半bán 行hành 身thân 解giải 也dã 。 次thứ 。

我ngã 處xứ

下hạ 十thập 一nhất 行hành 明minh 口khẩu 領lãnh 解giải 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。

初sơ 九cửu 行hành 明minh 身thân 遠viễn 。 次thứ 二nhị 行hành 明minh 入nhập 法pháp 性tánh 。 初sơ 又hựu 二nhị 。

初sơ 八bát 行hành 明minh 口khẩu 領lãnh 。 次thứ 一nhất 行hành 明minh 口khẩu 解giải 。 以dĩ 領lãnh 解giải 昔tích 口khẩu 之chi 過quá 。 入nhập 法pháp 性tánh 中trung 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 明minh 口khẩu 領lãnh 。 次thứ 半bán 行hành 明minh 口khẩu 解giải 。 以dĩ 領lãnh 解giải 昔tích 口khẩu 之chi 得đắc 故cố 。 次thứ 。

而nhi 今kim

下hạ 九cửu 行hành 半bán 意ý 領lãnh 解giải 中trung 。 初sơ 八bát 行hành 意ý 領lãnh 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 意ý 解giải 。 後hậu 二nhị 行hành 半bán 通thông 結kết 中trung 。 初sơ 一nhất 行hành 半bán 結kết 領lãnh 。 次thứ 一nhất 行hành 結kết 解giải 。 領lãnh 謂vị 外ngoại 領lãnh 佛Phật 說thuyết 。 解giải 即tức 內nội 受thọ 佛Phật 意ý 。 所sở 以dĩ 長trường/trưởng 行hành 中trung 合hợp 偈kệ 頌tụng 離ly 者giả 。 共cộng 為vi 一nhất 意ý 故cố 也dã 。 又hựu 總tổng 此thử 九cửu 行hành 半bán 意ý 領lãnh 解giải 文văn 。 頌tụng 上thượng 心tâm 得đắc 妙diệu 解giải 。 且thả 依y 前tiền 文văn 同đồng 以dĩ 解giải 為vi 名danh 。 然nhiên 須tu 於ư 中trung 更cánh 曲khúc 細tế 分phần/phân 。 亦diệc 可khả 為vi 八bát 。

初sơ 二nhị 行hành 領lãnh 昔tích 非phi 實thật 。 次thứ 一nhất 行hành 正chánh 頌tụng 聞văn 於ư 初sơ 周chu 妙diệu 解giải 。 即tức 頌tụng 方phương 便tiện 中trung 顯hiển 實thật 。 三tam 一nhất 行hành 卻khước 頌tụng 上thượng 法pháp 說thuyết 周chu 初sơ 略lược 說thuyết 之chi 時thời 。 而nhi 生sanh 疑nghi 悔hối 。 四tứ 一nhất 行hành 頌tụng 上thượng 諸chư 佛Phật 章chương 門môn 。 種chủng 種chủng 頌tụng 上thượng 開khai 權quyền 。 譬thí 喻dụ 頌tụng 上thượng 曇đàm 華hoa 。 五ngũ 。

佛Phật 說thuyết

下hạ 一nhất 行hành 頌tụng 過quá 去khứ 佛Phật 章chương 門môn 。 六lục 。

現hiện 在tại

下hạ 一nhất 行hành 頌tụng 現hiện 未vị 佛Phật 章chương 門môn 。 七thất 。

如như 今kim

下hạ 一nhất 行hành 頌tụng 上thượng 釋Thích 迦Ca 章chương 門môn 。 八bát 。

世Thế 尊Tôn 。

下hạ 一nhất 行hành 半bán 。 悔hối 過quá 自tự 責trách 。 驗nghiệm 知tri 初sơ 疑nghi 過quá 在tại 於ư 我ngã 。 前tiền 身thân 領lãnh 中trung 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

金kim 色sắc 三tam 十thập 二nhị 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng

等đẳng 者giả 。 並tịnh 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 。 今kim 文văn 屬thuộc 圓viên 。 比tỉ 說thuyết 可khả 見kiến 。 又hựu 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 準chuẩn 《# 大đại 經kinh 》# 文văn 佛Phật 好hảo/hiếu 無vô 量lượng 。 此thử 應ưng 色sắc 中trung 唯duy 八bát 十thập 者giả 。 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 事sự 八bát 十thập 神thần 。 故cố 佛Phật 具cụ 之chi 以dĩ 生sanh 尊tôn 敬kính 。 今kim 經kinh 文văn 意ý 總tổng 言ngôn 敘tự 昔tích 失thất 耳nhĩ 。 然nhiên 八bát 十thập 好hảo/hiếu 各các 具cụ 四tứ 悉tất 以dĩ 利lợi 於ư 他tha 。 不bất 必tất 全toàn 為vi 八bát 十thập 神thần 也dã 。 故cố 一nhất 一nhất 好hảo/hiếu 無vô 非phi 好hảo/hiếu 海hải 。 今kim 聞văn 開khai 權quyền 正chánh 領lãnh 昔tích 失thất 。 不bất 思tư 議nghị 好hảo/hiếu 具cụ 如như 下hạ 調Điều 達Đạt 中trung 。

言ngôn 。

我ngã 嘗thường 於ư 日nhật 夜dạ 等đẳng

者giả 。 若nhược 諸chư 聖thánh 者giả 還hoàn 以dĩ 昏hôn 曉hiểu 而nhi 為vi 昏hôn 夜dạ 。 於ư 此thử 思tư 惟duy 。 何hà 足túc 可khả 述thuật 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 應ưng 從tùng 所sở 表biểu 。 釋thích 有hữu 二nhị 重trọng/trùng 並tịnh 約ước 昔tích 教giáo 。 機cơ 中trung 任nhậm 運vận 冥minh 有hữu 此thử 疑nghi 未vị 得đắc 彰chương 灼chước 。 有hữu 此thử 說thuyết 也dã 。 若nhược 生sanh 死tử 中trung 有hữu 即tức 大Đại 乘Thừa 意ý 。 若nhược 生sanh 死tử 中trung 無vô 即tức 小Tiểu 乘Thừa 意ý 。 既ký 得đắc 小tiểu 已dĩ 。 不bất 知tri 此thử 證chứng 。 為vi 在tại 何hà 許hứa 。

嘗thường

猶do 曾tằng 也dã 。 昔tích 曾tằng 機cơ 中trung 有hữu 此thử 疑nghi 來lai 。 此thử 乃nãi 以dĩ 藏tạng 對đối 衍diễn 而nhi 為vi 中trung 外ngoại 。 若nhược 今kim 獲hoạch 悟ngộ 此thử 疑nghi 必tất 遣khiển 。 又hựu 。

生sanh 死tử

下hạ 。 次thứ 以dĩ 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 俱câu 名danh 為vi 夜dạ 。 得đắc 聞văn 中trung 理lý 名danh 之chi 為vi 日nhật 。 此thử 乃nãi 別biệt 圓viên 以dĩ 對đối 藏tạng 通thông 冥minh 生sanh 疑nghi 也dã 。 後hậu 聞văn 開khai 顯hiển 此thử 疑nghi 方phương 除trừ 。 此thử 於ư 方Phương 等Đẳng 。 般Bát 若Nhã 並tịnh 聞văn 故cố 也dã 。 然nhiên 疏sớ/sơ 文văn 語ngữ 少thiểu 。 應ưng 更cánh 云vân 中trung 道đạo 實thật 理lý 為vi 日nhật 。 在tại 昔tích 於ư 大đại 聞văn 此thử 中trung 理lý 。 雖tuy 對đối 已dĩ 證chứng 冥minh 生sanh 猶do 預dự 。 未vị 證chứng 此thử 中trung 如như 日nhật 仍nhưng 隱ẩn 。 適thích 聞văn 略lược 開khai 尚thượng 有hữu 此thử 疑nghi 。 況huống 在tại 昔tích 居cư 小tiểu 。 今kim 聞văn 五ngũ 佛Phật 廣quảng 顯hiển 實thật 權quyền 。 方phương 二nhị 疑nghi 俱câu 遣khiển 如như 日nhật 出xuất 也dã 。

又hựu 世thế 人nhân

等đẳng 者giả 。 意ý 譬thí 聲Thanh 聞Văn 歷lịch 諸chư 座tòa 席tịch 。 或hoặc 訶ha 或hoặc 被bị 。 或hoặc 喜hỷ 或hoặc 憂ưu 。 來lai 至chí 法pháp 華hoa 備bị 經kinh 艱gian 苦khổ 。 自tự 行hành 利lợi 物vật 。 無vô 不bất 聞văn 知tri 。 但đãn 謂vị 非phi 已dĩ 所sở 任nhậm 自tự 他tha 少thiểu 別biệt 。 故cố 與dữ 諸chư 味vị 草thảo 創sáng/sang 者giả 殊thù 。 故cố 知tri 始thỉ 自tự 微vi 賤tiện 具cụ 歷lịch 文văn 武võ 。 歷lịch 淺thiển 階giai 深thâm 知tri 物vật 可khả 否phủ/bĩ 。 如như 香hương 積tích 菩Bồ 薩Tát 更cánh 學học 雙song 流lưu 。 故cố 草thảo 創sáng/sang 者giả 少thiểu 諳am 眾chúng 行hành 。 然nhiên 又hựu 兩lưỡng 途đồ 互hỗ 為vi 勝thắng 劣liệt 。 不bất 可khả 一nhất 向hướng 。 言ngôn 。

五ngũ 味vị 淘đào 汰#

者giả 。 通thông 指chỉ 五ngũ 味vị 以dĩ 為vi 淘đào 汰# 。 非phi 獨độc 般Bát 若Nhã 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

無vô 漏lậu 難nan 思tư 議nghị

等đẳng 者giả 。 昔tích 謂vị 無vô 漏lậu 但đãn 至chí 無vô 餘dư 。 今kim 乃nãi 方phương 知tri 至chí 實thật 道Đạo 場Tràng 。

解giải 魔ma 非phi 魔ma

等đẳng 者giả 。 昔tích 聞văn 異dị 本bổn 謂vị 佛Phật 為vi 魔ma 。 今kim 方phương 知tri 本bổn 愚ngu 覺giác 所sở 誤ngộ 是thị 佛Phật 。 故cố 云vân 也dã 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

佛Phật 以dĩ 種chủng 種chủng 緣duyên

等đẳng 者giả 。 前tiền 以dĩ 釋Thích 迦Ca 開khai 權quyền 釋thích 諸chư 佛Phật 顯hiển 實thật 。 云vân 我ngã 以dĩ 無vô 數số 方phương 便tiện 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 譬thí 喻dụ 言ngôn 辭từ 等đẳng 。 乃nãi 至chí 三tam 世thế 。 佛Phật 章chương 一nhất 一nhất 皆giai 云vân 亦diệc 以dĩ 乃nãi 至chí 是thị 法Pháp 皆giai 為vì 。 一nhất 佛Phật 乘Thừa 故cố 。

結kết 中trung 云vân

結kết 成thành

者giả 。 又hựu 可khả 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 結kết 。 次thứ 一nhất 行hành 頌tụng 成thành 。 初sơ 結kết 中trung 三tam 。

初sơ 三tam 句cú 結kết 佛Phật 音âm 聲thanh 。 即tức 口khẩu 喜hỷ 。 次thứ 三tam 句cú 結kết 意ý 喜hỷ 。 還hoàn 以dĩ 聞văn 佛Phật 用dụng 兼kiêm 於ư 身thân 。 故cố 有hữu 歡hoan 喜hỷ 疑nghi 除trừ 。 所sở 證chứng 所sở 成thành 感cảm 報báo 作tác 用dụng 。 述thuật 成thành 上thượng 三tam 意ý 者giả 。 見kiến 佛Phật 述thuật 身thân 喜hỷ 。 聞văn 法Pháp 述thuật 口khẩu 喜hỷ 。 悟ngộ 解giải 述thuật 意ý 意ý 。 昔tích 尚thượng 曾tằng 教giáo 大đại 。 何hà 但đãn 今kim 日nhật 得đắc 身thân 近cận 耶da 。 雖tuy 復phục 中trung 迷mê 。 曾tằng 聞văn 非phi 謬mậu 。 則tắc 顯hiển 今kim 日nhật 重trọng/trùng 聞văn 之chi 緣duyên 。 中trung 途đồ 教giáo 小tiểu 尚thượng 不bất 為vi 小tiểu 。 今kim 還hoàn 得đắc 聞văn 信tín 由do 昔tích 教giáo 。 驗nghiệm 今kim 意ý 解giải 準chuẩn 昔tích 不bất 虛hư 。 然nhiên 見kiến 佛Phật 等đẳng 三tam 通thông 有hữu 三tam 領lãnh 。 言ngôn 。

見kiến 佛Phật 緣duyên

者giả 。 由do 昔tích 大đại 見kiến 。 乃nãi 為vi 今kim 日nhật 得đắc 實thật 之chi 緣duyên 。 實thật 方phương 名danh 見kiến 故cố 也dã 。 言ngôn 。

憂ưu 悔hối 聞văn 法Pháp 緣duyên

者giả 。 自tự 中trung 忘vong 來lai 由do 取thủ 於ư 小tiểu 。 又hựu 聞văn 兩lưỡng 酥tô 至chí 略lược 說thuyết 來lai 。 凡phàm 憂ưu 悔hối 者giả 皆giai 由do 昔tích 小tiểu 故cố 也dã 。 言ngôn 。

不bất 虛hư

者giả 。 昔tích 元nguyên 聞văn 大đại 信tín 今kim 不bất 虛hư 。 次thứ 引dẫn 《# 十thập 住trụ 》# 以dĩ 釋thích 無vô 上thượng 。 次thứ 引dẫn 《# 瓔anh 珞lạc 》# 以dĩ 釋thích 道đạo 者giả 。 且thả 借tá 別biệt 名danh 以dĩ 顯hiển 圓viên 義nghĩa 。 義nghĩa 圓viên 名danh 別biệt 。 一nhất 切thiết 皆giai 然nhiên 。 他tha 無vô 此thử 意ý 不bất 可khả 濫lạm 用dụng 。 此thử 七thất 無vô 上thượng 文văn 列liệt 兩lưỡng 重trọng/trùng 。

初sơ 重trọng/trùng 者giả 。 前tiền 一nhất 為vi 果quả 。 後hậu 六lục 在tại 因nhân 。 於ư 六lục 因nhân 中trung 初sơ 二nhị 六lục 和hòa 。 次thứ 二nhị 福phước 智trí 。 次thứ 二nhị 證chứng 行hành 。 雖tuy 分phần/phân 三tam 二nhị 。 互hỗ 相tương 與dữ 力lực 。 是thị 故cố 六lục 因nhân 並tịnh 名danh 無vô 上thượng 。 望vọng 果quả 行hành 因nhân 故cố 果quả 先tiên 因nhân 後hậu 。 言ngôn 六lục 和hòa 者giả 。 初sơ 受thọ 持trì 無vô 上thượng 。 即tức 身thân 口khẩu 意ý 。 以dĩ 有hữu 三tam 和hòa 故cố 自tự 利lợi 益ích 彼bỉ 。 大Đại 乘Thừa 六lục 和hòa 攝nhiếp 諸chư 法pháp 盡tận 。 二nhị 障chướng 秖kỳ 是thị 煩phiền 惱não 。 所sở 知tri 。 此thử 之chi 二nhị 障chướng 。 若nhược 別biệt 論luận 者giả 。 在tại 別biệt 地địa 前tiền 。 無vô 知tri 唯duy 是thị 界giới 外ngoại 塵trần 沙sa 。 若nhược 通thông 上thượng 下hạ 。 無vô 知tri 即tức 攝nhiếp 內nội 外ngoại 無vô 知tri 及cập 以dĩ 無vô 明minh 。 故cố 知tri 但đãn 是thị 開khai 合hợp 異dị 耳nhĩ 。 行hành 無vô 上thượng 中trung 秖kỳ 語ngữ 聖thánh 梵Phạm 無vô 餘dư 三tam 者giả 。 天thiên 是thị 所sở 證chứng 。 病bệnh 兒nhi 果quả 用dụng 。 修tu 二nhị 證chứng 一nhất 有hữu 斯tư 二nhị 能năng 。 是thị 故cố 但đãn 二nhị 不bất 列liệt 餘dư 三tam 。 次thứ 重trọng/trùng 者giả 更cánh 從tùng 果quả 立lập 。 即tức 以dĩ 六lục 因nhân 從tùng 果quả 立lập 稱xưng 。 尋tầm 名danh 委ủy 釋thích 以dĩ 出xuất 經kinh 旨chỉ 。 下hạ 既ký 結kết 云vân 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 明minh 無vô 上thượng 道Đạo 。 故cố 道đạo 義nghĩa 無vô 量lượng 隨tùy 何hà 教giáo 成thành 。 故cố 云vân 今kim 經kinh 圓viên 無vô 上thượng 道Đạo 也dã 。 即tức 是thị 無vô 上thượng 家gia 之chi 道đạo 名danh 無vô 上thượng 道Đạo 。 一nhất 一nhất 無vô 上thượng 皆giai 具cụ 諸chư 道đạo 之chi 無vô 上thượng 也dã 。

昔tích 雖tuy 大đại 化hóa

等đẳng 者giả 。 界giới 內nội 無vô 明minh 亦diệc 未vị 曾tằng 破phá 故cố 云vân 惑hoặc 暗ám 。 若nhược 初sơ 心tâm 圓viên 修tu 縱túng/tung 未vị 破phá 見kiến 思tư 。 所sở 聞văn 一nhất 句cú 納nạp 種chủng 在tại 識thức 永vĩnh 劫kiếp 不bất 失thất 。 以dĩ 暗ám 望vọng 明minh 暗ám 尚thượng 非phi 謬mậu 真chân 悟ngộ 寧ninh 虛hư 。 況huống 悟ngộ 真chân 者giả 有hữu 次thứ 有hữu 超siêu 。 具cụ 如như 前tiền 說thuyết 。 故cố 惑hoặc 暗ám 者giả 。 指chỉ 六lục 根căn 已dĩ 前tiền 。 六lục 根căn 雖tuy 即tức 未vị 破phá 無vô 明minh 。 似tự 位vị 不bất 退thoái 且thả 名danh 不bất 暗ám 。

若nhược 得đắc 大đại 解giải

下hạ 徵trưng 問vấn 。

記ký 有hữu 四tứ 意ý

下hạ 答đáp 須tu 記ký 意ý 。 此thử 之chi 四tứ 記ký 具cụ 在tại 三tam 周chu 。 中trung 周chu 四tứ 中trung 但đãn 除trừ 第đệ 二nhị 意ý 中trung 中trung 字tự 。 故cố 至chí 下hạ 周chu 但đãn 三tam 無vô 四tứ 。 又hựu 此thử 四tứ 中trung 初sơ 意ý 具cụ 有hữu 下hạ 之chi 三tam 意ý 。 又hựu 初sơ 四tứ 對đối 昔tích 。 二nhị 三tam 唯duy 今kim 。 又hựu 初sơ 四tứ 唯duy 自tự 。 二nhị 三tam 約ước 他tha 。 又hựu 第đệ 三tam 通thông 當đương 現hiện 。 初sơ 一nhất 唯duy 現hiện 在tại 。 第đệ 二nhị 唯duy 未vị 來lai 。 第đệ 四tứ 唯duy 過quá 去khứ 。 嘉gia 祥tường 十thập 意ý 繁phồn 而nhi 不bất 會hội 。 今kim 粗thô 點điểm 示thị 令linh 知tri 繁phồn 略lược 。

一nhất 證chứng 解giải 不bất 虛hư 。 二nhị 令linh 無vô 疑nghi 悔hối 。 此thử 二nhị 屬thuộc 述thuật 成thành 。 何hà 須tu 更cánh 云vân 記ký 。 三tam 引dẫn 物vật 生sanh 信tín 。 屬thuộc 今kim 第đệ 三tam 。 四tứ 令linh 身thân 子tử 慕mộ 果quả 。 此thử 屬thuộc 章chương 初sơ 歎thán 五ngũ 佛Phật 二nhị 智trí 。 為vi 欲dục 開khai 權quyền 兼kiêm 令linh 慕mộ 極cực 。 今kim 此thử 但đãn 是thị 授thọ 八bát 相tương/tướng 記ký 。 初sơ 住trụ 自tự 得đắc 不bất 須tu 云vân 慕mộ 。 五ngũ 為vi 引dẫn 八bát 部bộ 故cố 。 正chánh 引dẫn 同đồng 類loại 八bát 部bộ 乃nãi 旁bàng 。 此thử 同đồng 今kim 文văn 第đệ 二nhị 旁bàng 意ý 。 昔tích 未vị 記ký 二Nhị 乘Thừa 。 故cố 二Nhị 乘Thừa 根căn 性tánh 永vĩnh 絕tuyệt 斯tư 望vọng 。 而nhi 今kim 記ký 之chi 。 旁bàng 引dẫn 八bát 部bộ 故cố 云vân 須tu 記ký 。 六lục 為vi 引dẫn 物vật 往vãng 生sanh 。 與dữ 今kim 意ý 同đồng 。 七thất 顯hiển 經kinh 祕bí 密mật 。 祕bí 密mật 屬thuộc 理lý 。 記ký 小tiểu 屬thuộc 事sự 。 又hựu 記ký 屬thuộc 顯hiển 露lộ 不bất 名danh 祕bí 密mật 。 此thử 屬thuộc 昔tích 教giáo 。 八bát 欲dục 成thành 大Đại 乘Thừa 。 此thử 屬thuộc 初sơ 意ý 。 九cửu 和hòa 會hội 大đại 小tiểu 。 云vân 如như 昔tích 訶ha 彌Di 勒Lặc 得đắc 認nhận 等đẳng 。 和hòa 會hội 是thị 開khai 權quyền 別biệt 名danh 。 由do 開khai 權quyền 故cố 方phương 可khả 與dữ 記ký 。 十thập 為vi 引dẫn 有hữu 緣duyên 。 亦diệc 第đệ 三tam 意ý 。 十thập 意ý 數số 多đa 義nghĩa 少thiểu 。 仍nhưng 闕khuyết 今kim 文văn 第đệ 四tứ 意ý 也dã 。 元nguyên 發phát 大đại 心tâm 皆giai 期kỳ 記ký 莂biệt 。 故cố 知tri 十thập 義nghĩa 繁phồn 而nhi 不bất 足túc 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 諸chư 文văn 斯tư 例lệ 甚thậm 眾chúng 。 餘dư 不bất 可khả 敘tự 。

正chánh 授thọ 記ký 中trung 。 行hành 因nhân 等đẳng 十thập 經kinh 文văn 各các 二nhị 。

時thời 節tiết 中trung 有hữu 世thế 。 有hữu 數số 。 行hành 因nhân 中trung 有hữu 供cung 佛Phật 。 修tu 行hành 。 得đắc 果quả 中trung 有hữu 通thông 號hiệu 。 別biệt 號hiệu 。 國quốc 淨tịnh 中trung 有hữu 國quốc 名danh 。 國quốc 淨tịnh 。 說thuyết 法Pháp 中trung 有hữu 三tam 乘thừa 。 一Nhất 乘Thừa 。 經kinh 文văn 雖tuy 無vô 一Nhất 乘Thừa 之chi 言ngôn 。 既ký 酬thù 願nguyện 說thuyết 三tam 說thuyết 一nhất 為vi 正chánh 。 旁bàng 正chánh 兼kiêm 具cụ 。 劫kiếp 名danh 中trung 有hữu 標tiêu 。 有hữu 解giải 。 眾chúng 數số 中trung 有hữu 人nhân 。 有hữu 行hành 。 壽thọ 量lượng 中trung 有hữu 佛Phật 壽thọ 。 人nhân 壽thọ 。 單đơn 論luận 成thành 佛Phật 後hậu 壽thọ 。 故cố 除trừ 王vương 子tử 。 補bổ 處xứ 中trung 有hữu 依y 。 有hữu 正chánh 。 法pháp 住trụ 中trung 有hữu 正chánh 。 有hữu 像tượng 。 於ư 圓viên 淨tịnh 中trung 先tiên 立lập 名danh 。

其kỳ 土thổ/độ

下hạ 相tương/tướng 也dã 。 無vô 高cao 下hạ 曰viết 平bình 。 不bất 偏thiên 曰viết 正chánh 。

安an 隱ẩn

下hạ 土thổ/độ 用dụng 。

瑠lưu 璃ly

下hạ 重trọng/trùng 明minh 勝thắng 相tương/tướng 。 說thuyết 法Pháp 中trung 準chuẩn 今kim 釋Thích 迦Ca 故cố 云vân 。

亦diệc 以dĩ

舍xá 利lợi

下hạ 明minh 說thuyết 三tam 意ý 。 土thổ/độ 淨tịnh 唯duy 一nhất 。 酬thù 願nguyện 說thuyết 三tam 。 即tức 施thí 即tức 廢phế 。

問vấn 。

何hà 處xứ 願nguyện 說thuyết 。

答đáp 。

準chuẩn 《# 大đại 悲bi 空không 藏tạng 經kinh 》# 。 於ư 六lục 十thập 劫kiếp 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 因nhân 婆Bà 羅La 門Môn 乞khất 眼nhãn 退thoái 時thời 。 願nguyện 成thành 佛Phật 日nhật 開khai 三tam 乘thừa 法Pháp 。

問vấn 。

既ký 得đắc 記ký 已dĩ 。 何hà 故cố 更cánh 經kinh 若nhược 干can 劫kiếp 耶da 。

答đáp 。

若nhược 記ký 菩Bồ 薩Tát 但đãn 通thông 途đồ 云vân 得đắc 無vô 生sanh 等đẳng 。 今kim 記ký 聲Thanh 聞Văn 須tu 約ước 劫kiếp 國quốc 。 應ưng 佛Phật 成thành 處xứ 須tu 有hữu 機cơ 緣duyên 。 此thử 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 昔tích 未vị 曾tằng 有hữu 。 淨tịnh 土độ 之chi 行hạnh 。 蒙mông 記ký 已dĩ 後hậu 與dữ 物vật 結kết 緣duyên 。 物vật 機cơ 不bất 同đồng 致trí 劫kiếp 多đa 少thiểu 。 龍long 女nữ 雖tuy 畜súc 。 以dĩ 乘thừa 急cấp 故cố 。 先tiên 習tập 方phương 便tiện 。 若nhược 據cứ 權quyền 迹tích 此thử 復phục 別biệt 論luận 。 又hựu 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 時thời 不bất 同đồng 者giả 。 為vi 逗đậu 物vật 宜nghi 隨tùy 機cơ 長trường 短đoản 。 機cơ 緣duyên 不bất 等đẳng 初sơ 住trụ 何hà 殊thù 。 世thế 人nhân 覩đổ 聲Thanh 聞Văn 受thọ 記ký 。 則tắc 嫌hiềm 劫kiếp 數số 長trường 遠viễn 。 見kiến 龍long 女nữ 作tác 佛Phật 。 乃nãi 疑nghi 時thời 節tiết 短đoản 促xúc 。 或hoặc 疑nghi 少thiểu 過quá 獲hoạch 罪tội 太thái 廣quảng 。 或hoặc 思tư 小tiểu 善thiện 招chiêu 功công 自tự 多đa 。 或hoặc 譏cơ 佛Phật 說thuyết 迴hồi 或hoặc 不bất 定định 。 或hoặc 責trách 菩Bồ 薩Tát 示thị 迹tích 參tham 差sai 。 或hoặc 聞văn 勝thắng 行hành 多đa 劫kiếp 疑nghi 教giáo 門môn 虛hư 構# 。 聞văn 諸chư 佛Phật 神thần 變biến 謂vị 世thế 術thuật 相tương/tướng 兼kiêm 。 或hoặc 疑nghi 六lục 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 以dĩ 為vi 半bán 日nhật 。 或hoặc 迷mê 一nhất 剎sát 那na 。 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 如như 是thị 邪tà 言ngôn 。 不bất 可khả 知tri 數số 。 乃nãi 由do 邪tà 見kiến 種chủng 彊cường/cưỡng/cương 宿túc 熏huân 力lực 弱nhược 。 端đoan 拱củng 守thủ 弊tệ 空không 談đàm 是thị 非phi 。 但đãn 信tín 教giáo 仰ngưỡng 理lý 何hà 須tu 臆ức 度độ 。 赴phó 緣duyên 益ích 物vật 非phi 世thế 所sở 知tri 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 豈khởi 了liễu 初sơ 住trụ 得đắc 八bát 相tương/tướng 記ký 。 十thập 方phương 作tác 佛Phật 種chủng 種chủng 示thị 現hiện 。 雖tuy 種chủng 種chủng 示thị 現hiện 。 與dữ 法Pháp 身thân 記ký 殊thù 。 若nhược 不bất 為vi 物vật 修tu 淨tịnh 土độ 行hành 。 成thành 佛Phật 之chi 處xứ 為vi 誰thùy 取thủ 土thổ/độ 。

頌tụng 中trung 經Kinh 云vân

十Thập 力Lực

等đẳng 者giả 。 即tức 指chỉ 佛Phật 果Quả 方phương 名danh 為vi 力lực 。 初sơ 住trụ 分phần/phân 得đắc 。 名danh 為vi 功công 德đức 。 所sở 言ngôn 。

等đẳng

者giả 。 非phi 唯duy 供cung 佛Phật 兼kiêm 淨tịnh 土độ 行hành 。 或hoặc 可khả 由do 得đắc 十Thập 力Lực 功công 德đức 分phần/phân 故cố 。 成thành 初sơ 住trụ 記ký 。 若nhược 引dẫn 《# 大đại 論luận 》# 菩Bồ 薩Tát 有hữu 十thập 種chủng 力lực 分phần/phân 者giả 。 此thử 明minh 入nhập 住trụ 菩Bồ 薩Tát 具cụ 足túc 。 十Thập 力Lực 因nhân 耳nhĩ 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

各các 各các 脫thoát 衣y

等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 通thông 語ngữ 四tứ 眾chúng 八bát 部bộ 。 出xuất 家gia 二nhị 眾chúng 。 言ngôn 上thượng 衣y 者giả 。 即tức 大đại 衣y 也dã 。 若nhược 論luận 三tam 衣y 。 俱câu 不bất 可khả 捨xả 。 以dĩ 西tây 方phương 法pháp 多đa 但đãn 三tam 衣y 。 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 中trung 三tam 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 聞văn 般Bát 若Nhã 已dĩ 。 皆giai 以dĩ 僧tăng 伽già 梨lê 而nhi 用dụng 供cúng 養dường 。 《# 論luận 》# 中trung 或hoặc 云vân 。

亡vong 相tương/tướng 為vi 法pháp

或hoặc 云vân 。

當đương 日nhật 更cánh 得đắc

若nhược 通thông 說thuyết 之chi 以dĩ 兼kiêm 俗tục 故cố 。 或hoặc 如như 《# 大đại 論luận 》# 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

而nhi 自tự 迴hồi 轉chuyển

者giả 。 表biểu 聞văn 身thân 子tử 得đắc 記ký 。 法pháp 性tánh 自tự 然nhiên 而nhi 轉chuyển 。 因nhân 果quả 依y 正chánh 自tự 他tha 悉tất 轉chuyển 。 《# 經kinh 》# 言ngôn 。

最tối 大đại 法Pháp 輪luân

者giả 。

最tối

是thị 今kim 經kinh 圓viên 中trung 開khai 也dã 。

大đại

是thị 人nhân 等đẳng 四tứ 種chủng 妙diệu 也dã 。 或hoặc 境cảnh 等đẳng 十thập 。 或hoặc 佛Phật 等đẳng 三tam 。 妙diệu 法Pháp 之chi 輪luân 名danh 妙diệu 法Pháp 輪luân 。 此thử 略lược 對đối 初sơ 後hậu 。 不bất 述thuật 中trung 間gian 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 。 具cụ 如như 《# 玄huyền 》# 文văn 。 華hoa 嚴nghiêm 十thập 事sự 名danh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 此thử 乃nãi 通thông 方phương 。 又hựu 云vân 。

圓viên 音âm 不bất 當đương 大đại 小tiểu 。 眾chúng 生sanh 自tự 殊thù 。 此thử 乃nãi 卻khước 貶biếm 妙diệu 法Pháp 。 何hà 名danh 稱xưng 歎thán 。 何hà 謂vị 弘hoằng 經kinh 。

後hậu 四tứ 行hành 半bán 自tự 述thuật 者giả 。 但đãn 列liệt 三tam 名danh 。 於ư 中trung 應ưng 分phần/phân 初sơ 一nhất 行hành 自tự 述thuật 。 次thứ 二nhị 行hành 半bán 隨tùy 喜hỷ 。 三tam 一nhất 行hành 迴hồi 向hướng 。 應ưng 須tu 對đối 文văn 細tế 述thuật 其kỳ 意ý 。 五ngũ 悔hối 之chi 中trung 無vô 餘dư 三tam 者giả 。 已dĩ 預dự 記ký 莂biệt 無vô 罪tội 可khả 悔hối 。 已dĩ 獲hoạch 分phần/phân 記ký 故cố 無vô 勸khuyến 請thỉnh 。 已dĩ 有hữu 所sở 至chí 略lược 無vô 發phát 願nguyện 。 若nhược 望vọng 極cực 果quả 。 唯duy 除trừ 懺sám 悔hối 餘dư 四tứ 非phi 無vô 。 五ngũ 悔hối 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 記ký 。

如như 身thân 子tử

等đẳng 者giả 。 於ư 前tiền 四tứ 文văn 但đãn 述thuật 三tam 段đoạn 者giả 。 法pháp 先tiên 共cộng 聞văn 不bất 假giả 重trọng/trùng 述thuật 。 但đãn 見kiến 身thân 子tử 領lãnh 解giải 等đẳng 三tam 。 我ngã 今kim 同đồng 聞văn 亦diệc 應ưng 共cộng 得đắc 。 並tịnh 是thị 權quyền 者giả 。 秖kỳ 緣duyên 實thật 行hạnh 未vị 熟thục 權quyền 行hành 同đồng 生sanh 。 故cố 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 不bất 顯hiển 真chân 實thật 。 纔tài 聞văn 五ngũ 佛Phật 妙diệu 理lý 豁hoát 然nhiên 。 即tức 破phá 無vô 明minh 尋tầm 堪kham 與dữ 記ký 。 實thật 病bệnh 既ký 愈dũ 權quyền 疾tật 亦diệc 痊thuyên 。 豈khởi 一nhất 代đại 化hóa 功công 全toàn 任nhậm 實thật 行hạnh 。

未vị 愈dũ

下hạ

云vân 云vân

者giả 。 應ưng 廣quảng 敘tự 諸chư 土thổ/độ 示thị 疾tật 及cập 愈dũ 。

○#

獲hoạch 記ký

下hạ

云vân 云vân

者giả 。 亦diệc 應ưng 騰đằng 於ư 此thử 。 及cập 下hạ 周chu 四tứ 段đoạn 。 皆giai 約ước 譬thí 及cập 因nhân 緣duyên 。

後hậu 文văn 在tại 法Pháp 師sư 品phẩm 中trung 云vân 云vân

者giả 。 宿túc 世thế 文văn 後hậu 四tứ 眾chúng 歡hoan 喜hỷ 。 指chỉ 〈# 法Pháp 師sư 〉# 中trung 初sơ 段đoạn 長trường/trưởng 行hành 。 初sơ 出xuất 人nhân 類loại 中trung 具cụ 列liệt 四tứ 眾chúng 三tam 乘thừa 人nhân 已dĩ 。 云vân 。

如như 是thị 等đẳng 類loại 。 咸hàm 於ư 佛Phật 前tiền 。 聞văn 妙Diệu 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 一nhất 句cú 一nhất 偈kệ 。 一nhất 念niệm 隨tùy 喜hỷ 。

亦diệc 當đương 歡hoan 喜hỷ 文văn 也dã 。

今kim 新tân 運vận 大đại 悲bi

等đẳng 者giả 。 初sơ 周chu 本bổn 為vi 自tự 疑nghi 。 此thử 中trung 一nhất 向hướng 利lợi 物vật 新tân 運vận 大đại 悲bi 。 此thử 即tức 更cánh 須tu 修tu 淨tịnh 土độ 行hành 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 之chi 基cơ 也dã 。 準chuẩn 此thử 釋thích 前tiền 意ý 則tắc 可khả 見kiến 。

有hữu 人nhân

下hạ 。 古cổ 人nhân 意ý 云vân 。

身thân 子tử 法pháp 譬thí 二nhị 周chu 之chi 初sơ 。 各các 有hữu 一nhất 疑nghi 故cố 云vân 新tân 舊cựu 。 以dĩ 千thiên 二nhị 百bách 初sơ 周chu 未vị 疑nghi 。 故cố 止chỉ 有hữu 新tân 。

今kim 謂vị

等đẳng 者giả 。 上thượng 根căn 初sơ 聞văn 略lược 說thuyết 動động 執chấp 生sanh 疑nghi 。 蒙mông 五ngũ 佛Phật 章chương 便tiện 獲hoạch 大đại 悟ngộ 。 中trung 根căn 執chấp 重trọng/trùng 。 略lược 說thuyết 之chi 時thời 與dữ 上thượng 同đồng 疑nghi 。 法pháp 說thuyết 未vị 悟ngộ 其kỳ 疑nghi 猶do 存tồn 。 豈khởi 非phi 中trung 根căn 疑nghi 多đa 於ư 上thượng 。 故cố 身thân 子tử 自tự 敘tự 云vân 。

我ngã 今kim 無vô 復phục 疑nghi 悔hối

是thị 諸chư 千thiên 二nhị 百bách 。 等đẳng 述thuật 同đồng 輩bối 有hữu 惑hoặc 。 云vân 何hà 卻khước 云vân 身thân 子tử 疑nghi 多đa 。

問vấn 。

凡phàm 夫phu 亦diệc 有hữu 一nhất 聽thính 便tiện 悟ngộ 。 已dĩ 聞văn 略lược 廣quảng 五ngũ 佛Phật 開khai 權quyền 。 及cập 聞văn 身thân 子tử 領lãnh 述thuật 得đắc 記ký 。 龍long 鬼quỷ 尚thượng 能năng 引dẫn 例lệ 。 中trung 下hạ 何hà 頓đốn 猶do 迷mê 。

答đáp 。

此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 久cửu 執chấp 。 二nhị 者giả 入nhập 位vị 。 解giải 即tức 破phá 執chấp 。 執chấp 破phá 入nhập 住trụ 。 凡phàm 夫phu 無vô 此thử 或hoặc 當đương 易dị 領lãnh 。 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 以dĩ 二nhị 義nghĩa 故cố 。 雖tuy 聞văn 未vị 證chứng 。 於ư 執chấp 久cửu 中trung 根căn 性tánh 不bất 同đồng 。 故cố 分phần/phân 三tam 品phẩm 。 《# 經kinh 》# 。

聞văn 所sở 未vị 聞văn

等đẳng 者giả 。 聞văn 身thân 子tử 四tứ 段đoạn 。 昔tích 教giáo 所sở 無vô 。 準chuẩn 五ngũ 佛Phật 章chương 門môn 我ngã 非phi 佛Phật 知tri 見kiến 。 驗nghiệm 昔tích 所sở 得đắc 知tri 無vô 真chân 實thật 。 今kim 昔tích 真chân 實thật 同đồng 異dị 不bất 分phân 。 故cố 云vân 疑nghi 惑hoặc 。

為vi 四tứ 眾chúng 普phổ 請thỉnh

等đẳng 者giả 。

問vấn 。

前tiền 法pháp 說thuyết 中trung 亦diệc 前tiền 三tam 後hậu 一nhất 。 聞văn 既ký 不bất 悟ngộ 。 今kim 還hoàn 請thỉnh 於ư 前tiền 三tam 後hậu 一nhất 。 與dữ 前tiền 何hà 別biệt 。

答đáp 。

言ngôn 因nhân 緣duyên 者giả 。 即tức 是thị 前tiền 三tam 後hậu 一nhất 始thỉ 末mạt 根căn 由do 。 故cố 云vân 因nhân 緣duyên 。 四tứ 佛Phật 章chương 略lược 。 釋Thích 迦Ca 稍sảo 廣quảng 。 雖tuy 以dĩ 五ngũ 濁trược 用dụng 釋thích 於ư 權quyền 。 始thỉ 末mạt 未vị 明minh 。 故cố 使sử 中trung 根căn 於ư 茲tư 不bất 曉hiểu 。 譬thí 說thuyết 委ủy 明minh 輪luân 迴hồi 之chi 相tướng 。 具cụ 列liệt 三tam 車xa 出xuất 宅trạch 之chi 由do 。 兼kiêm 示thị 索sách 三tam 與dữ 一nhất 之chi 意ý 。 廣quảng 敘tự 等đẳng 賜tứ 等đẳng 子tử 等đẳng 心tâm 。 此thử 乃nãi 方phương 酬thù 因nhân 緣duyên 之chi 請thỉnh 。 此thử 中trung 四tứ 眾chúng 於ư 前tiền 四tứ 中trung 。 非phi 但đãn 當đương 機cơ 。 結kết 緣duyên 二nhị 眾chúng 。 發phát 言ngôn 領lãnh 解giải 。 即tức 是thị 發phát 起khởi 。 影ảnh 響hưởng 二nhị 眾chúng 。

懟đỗi

怨oán 恨hận 也dã 。

開khai 譬thí

者giả 。 準chuẩn 《# 大đại 經kinh 》# 喻dụ 可khả 云vân 遍biến 喻dụ 。 通thông 界giới 內nội 外ngoại 及cập 大đại 小Tiểu 乘Thừa 等đẳng 。 亦diệc 可khả 云vân 非phi 喻dụ 。 世thế 間gian 無vô 此thử 火hỏa 宅trạch 。 始thỉ 終chung 及cập 救cứu 火hỏa 者giả 。 必tất 以dĩ 車xa 運vận 。 先tiên 與dữ 後hậu 奪đoạt 先tiên 三tam 後hậu 一nhất 。 然nhiên 譬thí 與dữ 合hợp 互hỗ 有hữu 廣quảng 略lược 。 若nhược 譬thí 略lược 合hợp 廣quảng 。 先tiên 攝nhiếp 合hợp 文văn 來lai 對đối 譬thí 竟cánh 。 至chí 合hợp 更cánh 須tu 委ủy 悉tất 消tiêu 之chi 。 若nhược 譬thí 廣quảng 合hợp 略lược 。 世Thế 尊Tôn 豈khởi 可khả 徒đồ 施thí 悠du 言ngôn 。 須tu 委ủy 消tiêu 譬thí 。 合hợp 但đãn 略lược 對đối 。 總tổng 譬thí 中trung 云vân 。

一nhất 門môn

者giả 。 上thượng 云vân 種chủng 種chủng 對đối 不bất 種chủng 種chủng 。 即tức 一nhất 門môn 也dã 。 上thượng 舉cử 所sở 施thí 對đối 佛Phật 道Đạo 說thuyết 。 佛Phật 道Đạo 即tức 是thị 一nhất 門môn 。 種chủng 種chủng 即tức 是thị 施thí 權quyền 。 今kim 出xuất 所sở 顯hiển 唯duy 云vân 一nhất 門môn 。 亦diệc 是thị 各các 出xuất 其kỳ 能năng 。 以dĩ 能năng 對đối 所sở 其kỳ 意ý 不bất 別biệt 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。

名danh 如như 賓tân

等đẳng 者giả 。 行hành 在tại 我ngã 已dĩ 。 名danh 從tùng 他tha 傳truyền 。 實thật 行hạnh 則tắc 親thân 。 權quyền 行hành 則tắc 疎sơ 。 行hành 親thân 名danh 遠viễn 遍biến 於ư 三tam 土thổ/độ 。 行hành 疎sơ 名danh 近cận 唯duy 在tại 同đồng 居cư 。 方phương 便tiện 實thật 報báo 迭điệt 為vi 遠viễn 近cận 。 雖tuy 復phục 親thân 疎sơ 更cánh 互hỗ 相tương 顯hiển 。 名danh 行hành 相tương 稱xứng 他tha 無vô 謬mậu 傳truyền 。 所sở 以dĩ 行hành 高cao 則tắc 名danh 遠viễn 。 名danh 厚hậu 必tất 行hành 親thân 。 故cố 以dĩ 處xứ 表biểu 之chi 驗nghiệm 名danh 行hành 不bất 濫lạm 。

封phong 彊cường/cưỡng/cương

等đẳng 者giả 。 封phong 謂vị 所sở 統thống 之chi 限hạn 域vực 。 彊cường/cưỡng/cương 即tức 所sở 封phong 之chi 界giới 神thần 。 小tiểu 曰viết 邦bang 。 大đại 曰viết 國quốc 。 又hựu 云vân 。

天thiên 子tử 建kiến 國quốc 故cố 以dĩ 最tối 遠viễn 處xứ 為vi 國quốc 。 宰tể 為vi 宰tể 主chủ 。 有hữu 主chủ 所sở 治trị 為vi 邑ấp 。 邑ấp 內nội 各các 居cư 名danh 為vi 聚tụ 落lạc 。 故cố 邑ấp 與dữ 聚tụ 落lạc 等đẳng 降giáng/hàng 漸tiệm 狹hiệp 。

不bất 用dụng 舊cựu 釋thích

者giả 。 唯duy 以dĩ 虛hư 空không 對đối 於ư 三tam 千thiên 同đồng 居cư 之chi 土thổ/độ 。 闕khuyết 於ư 方phương 便tiện 。 實thật 報báo 二nhị 土thổ/độ 。 是thị 故cố 不bất 用dụng 。

次thứ 引dẫn 《# 論luận 》# 意ý 者giả 。 泛phiếm 論luận 同đồng 異dị 。 凡phàm 云vân 立lập 譬thí 取thủ 捨xả 不bất 同đồng 。 《# 論luận 》# 則tắc 因nhân 果quả 並tịnh 論luận 。 今kim 且thả 單đơn 語ngữ 果quả 報báo 。 且thả 譬thí 長trưởng 者giả 果quả 佛Phật 故cố 也dã 。 修tu 因nhân 之chi 義nghĩa 非phi 今kim 所sở 論luận 。 於ư 極cực 果quả 中trung 仍nhưng 以dĩ 依y 顯hiển 正chánh 。 極cực 果quả 說thuyết 成thành 必tất 遍biến 三tam 土thổ/độ 。 土thổ/độ 體thể 雖tuy 即tức 橫hoạnh/hoành 豎thụ 相tương/tướng 帶đái 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 今kim 從tùng 土thổ/độ 用dụng 唯duy 約ước 豎thụ 論luận 。 故cố 寬khoan 狹hiệp 不bất 等đẳng 以dĩ 顯hiển 居cư 遍biến 。

從tùng 本bổn 垂thùy 迹tích

等đẳng 者giả 。 今kim 日nhật 之chi 前tiền 從tùng 寂tịch 光quang 本bổn 垂thùy 三tam 土thổ/độ 迹tích 。 至chí 法pháp 華hoa 會hội 攝nhiếp 三tam 土thổ/độ 迹tích 歸quy 寂tịch 光quang 本bổn 。 行hành 所sở 契khế 理lý 。 本bổn 也dã 。 名danh 所sở 及cập 處xứ 。 迹tích 也dã 。 理lý 遍biến 三tam 土thổ/độ 化hóa 境cảnh 必tất 周chu 。 終chung 無vô 行hành 劣liệt 而nhi 名danh 廣quảng 也dã 。 即tức 體thể 用dụng 相tương 稱xứng 。 故cố 云vân 無vô 賓tân 主chủ 之chi 異dị 。 即tức 名danh 行hành 身thân 土thổ/độ 皆giai 相tương 稱xứng 也dã 。 如như 舊cựu 所sở 解giải 不bất 取thủ 二nhị 土thổ/độ 。 乃nãi 以dĩ 慈từ 悲bi 被bị 處xứ 為vi 國quốc 。 則tắc 令linh 同đồng 居cư 與dữ 邑ấp 不bất 別biệt 。 故cố 不bất 知tri 慈từ 悲bi 所sở 彼bỉ 廣quảng 狹hiệp 而nhi 為vi 國quốc 也dã 。 則tắc 全toàn 失thất 於ư 實thật 報báo 方phương 便tiện 。

彪#

虎hổ 文văn 也dã 。

炳bỉnh

明minh 也dã 。 即tức 文văn 彩thải 分phân 明minh 可khả 畏úy 之chi 相tướng 。

洋dương 溢dật

者giả 。 內nội 滿mãn 外ngoại 充sung 也dã 。 內nội 滿mãn 故cố 行hành 周chu 。 外ngoại 充sung 故cố 名danh 布bố 。

三tam 皇hoàng

者giả 。 伏phục 羲# 。 神thần 農nông 。 黃hoàng 帝đế 。

五ngũ 帝đế

者giả 。 少thiểu 昊hạo 。 顓# 頊# 。 高cao 辛tân 。 唐đường 。 虞ngu 。 彼bỉ 唯duy 剎sát 利lợi 等đẳng 二nhị 。 且thả 借tá 此thử 以dĩ 類loại 彼bỉ 。

黃hoàng

者giả 中trung 也dã 。

帝đế

者giả 德đức 象tượng 天thiên 地địa 。 此thử 土thổ/độ 諸chư 姓tánh 誰thùy 不bất 承thừa 之chi 。 一nhất 往vãng 且thả 以dĩ 非phi 其kỳ 中trung 途đồ 。 偏thiên 僻tích 別biệt 得đắc 者giả 為vi 其kỳ 本bổn 裔duệ 。

裔duệ

者giả 衣y 末mạt 也dã 。 有hữu 本bổn 可khả 承thừa 故cố 也dã 。 有hữu 云vân 。

苗miêu 裔duệ 者giả 。 草thảo 之chi 初sơ 生sanh 曰viết 苗miêu 。 即tức 得đắc 姓tánh 之chi 始thỉ 也dã 。 承thừa 嗣tự 不bất 雜tạp 。 如như 苗miêu 初sơ 裔duệ 後hậu 也dã 。

左tả 貂# 右hữu 插sáp

者giả 。

貂#

者giả 。 《# 說thuyết 文văn 》# 云vân 。

似tự 鼠thử 。

徐từ 廣quảng 《# 車xa 服phục 注chú 》# 云vân 。

即tức 侍thị 中trung 冠quan 。 左tả 貂# 右hữu 蟬thiền 。 如như 蟬thiền 之chi 清thanh 高cao 飲ẩm 露lộ 不bất 食thực 。

又hựu 云vân 。

右hữu 插sáp 者giả 。 簪# 也dã 。

左tả 輔phụ 右hữu 弼bật

丞thừa 相tương/tướng 也dã 。

鹽diêm 梅mai 阿a 衡hành

者giả 。 釋thích 丞thừa 相tương/tướng 也dã 。 如như 殷ân 高cao 宗tông 聘sính 傳truyền 說thuyết 。 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 記ký 。

阿a

倚ỷ 也dã 。 倚ỷ 寄ký 也dã 。

衡hành

平bình 也dã 。

銅đồng 陵lăng

等đẳng 者giả 。 如như 鄧đặng 通thông 。 漢hán 文văn 帝đế 夢mộng 墮đọa 井tỉnh 為vi 通thông 所sở 接tiếp 。 乃nãi 召triệu 通thông 至chí 。 占chiêm 者giả 云vân 。

不bất 免miễn 餓ngạ 死tử 。 帝đế 乃nãi 令linh 人nhân 於ư 蜀thục 銅đồng 山sơn 鑄chú 錢tiền 供cung 之chi 。 豈khởi 餓ngạ 死tử 耶da 。 後hậu 哀ai 帝đế 登đăng 位vị 。 被bị 告cáo 私tư 鑄chú 。 因nhân 在tại 囹linh 圄ngữ 餓ngạ 死tử 也dã 。 有hữu 人nhân 云vân 。

秖kỳ 是thị 文văn 帝đế 時thời 為vi 他tha 所sở 嫉tật 。 後hậu 遂toại 餓ngạ 死tử 。 一nhất 往vãng 且thả 借tá 初sơ 富phú 為vi 言ngôn 。 如như 《# 晉tấn 書thư 》# 云vân 。

石thạch 崇sùng 有hữu 金kim 谷cốc 。 在tại 洛lạc 陽dương 東đông 爾nhĩ 。

延diên

進tiến 也dã 。 亦diệc 導đạo 也dã 。 謂vị 威uy 以dĩ 肅túc 物vật 不bất 厲lệ 而nhi 成thành 。 嚴nghiêm 潔khiết 如như 霜sương 。

隆long

高cao 也dã 。 高cao 而nhi 且thả 重trọng/trùng 不bất 令linh 而nhi 行hành 。 智trí 則tắc 坐tọa 計kế 帷duy 帳trướng 折chiết 衝xung 萬vạn 里lý 。 猶do 如như 武võ 庫khố 何hà 器khí 而nhi 無vô 。 用dụng 之chi 則tắc 行hành 。 捨xả 之chi 則tắc 藏tạng 。

白bạch 珪#

者giả 。 纖tiêm 上thượng 玉ngọc 也dã 。 《# 說thuyết 文văn 》# 云vân 。

瑞thụy 玉ngọc 也dã 。 上thượng 圓viên 下hạ 方phương 。

《# 白bạch 虎hổ 通thông 》# 云vân 。

玉ngọc 之chi 潔khiết 者giả 也dã 。

式thức

瞻chiêm 仰ngưỡng 也dã 。

一nhất 人nhân

者giả 。 《# 孝hiếu 經kinh 》# 云vân 。

天thiên 子tử 也dã 。

出xuất 世thế 長trưởng 者giả 。 十thập 文văn 具cụ 足túc 。

佛Phật 從tùng

下hạ 姓tánh 也dã 。

功công 成thành

下hạ 位vị 也dã 。

法Pháp 財tài

下hạ 富phú 也dã 。

十Thập 力Lực

下hạ 威uy 也dã 。

一nhất 心tâm

下hạ 智trí 也dã 。

早tảo 成thành

下hạ 耆kỳ 也dã 。

三tam 業nghiệp

下hạ 行hành 也dã 。

具cụ 佛Phật

下hạ 禮lễ 也dã 。

十thập 方phương

下hạ 敬kính 也dã 。

七thất 種chủng

下hạ 歸quy 也dã 。 若nhược 以dĩ 果quả 望vọng 因nhân 。 應ưng 云vân 圓viên 教giáo 自tự 等đẳng 覺giác 來lai 。 以dĩ 其kỳ 實thật 因nhân 發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt 故cố 。 故cố 此thử 十thập 德đức 皆giai 從tùng 極cực 果quả 。 若nhược 從tùng 當đương 分phần/phân 。 果quả 分phần/phân 權quyền 實thật 。 則tắc 權quyền 三tam 實thật 一nhất 十thập 德đức 名danh 同đồng 。 名danh 下hạ 之chi 體thể 當đương 教giáo 辯biện 異dị 。 故cố 使sử 實thật 際tế 三tam 諦đế 不bất 同đồng 。 乃nãi 至chí 所sở 歸quy 多đa 少thiểu 亦diệc 別biệt 。 所sở 以dĩ 長trưởng 者giả 名danh 通thông 今kim 須tu 從tùng 別biệt 。 以dĩ 別biệt 冠quan 通thông 即tức 跨khóa 節tiết 也dã 。

觀quán 心tâm 十thập 者giả 。

觀quán 心tâm

下hạ 姓tánh 也dã 。

三tam 惑hoặc

下hạ 位vị 也dã 。

三tam 諦đế

下hạ 富phú 也dã 。

正chánh 觀quán

下hạ 威uy 也dã 。

中trung 道đạo

下hạ 智trí 也dã 。

久cửu 積tích

下hạ 耆kỳ 也dã 。

此thử 觀quán

下hạ 行hành 也dã 。

歷lịch 緣duyên

下hạ 禮lễ 也dã 。

能năng 如như

下hạ 敬kính 也dã 。

天thiên 龍long

下hạ 歸quy 也dã 。 此thử 之chi 十thập 德đức 不bất 出xuất 境cảnh 智trí 行hành 三tam 。 雖tuy 未vị 入nhập 位vị 如như 王vương 子tử 胎thai 。 故cố 名danh 觀quán 行hành 如Như 來Lai 十thập 德đức 。 若nhược 對đối 出xuất 世thế 。 還hoàn 隨tùy 其kỳ 教giáo 觀quán 別biệt 果quả 別biệt 。 準chuẩn 教giáo 望vọng 觀quán 因nhân 果quả 自tự 分phần/phân 。 即tức 以dĩ 三tam 觀quán 對đối 於ư 四tứ 教giáo 。 具cụ 覽lãm 德đức 相tương/tướng 以dĩ 歎thán 於ư 觀quán 。 使sử 後hậu 學học 者giả 修tu 因nhân 具cụ 足túc 。 以dĩ 觀quán 十thập 德đức 成thành 果quả 十thập 德đức 。 以dĩ 能năng 一nhất 心tâm 具cụ 照chiếu 三tam 法pháp 。 即tức 是thị 觀quán 心tâm 十thập 德đức 具cụ 足túc 。 故cố 引dẫn 佛Phật 子tử 等đẳng 文văn 以dĩ 為vi 觀quán 心tâm 之chi 證chứng 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 中trung 具cụ 成thành 威uy 儀nghi 等đẳng 。 又hựu 此thử 十thập 德đức 即tức 十thập 法pháp 成thành 乘thừa 。 次thứ 第đệ 合hợp 之chi 甚thậm 有hữu 深thâm 致trí 。 何hà 者giả 。 實thật 相tướng 即tức 是thị 正chánh 境cảnh 故cố 。 緣duyên 理lý 起khởi 誓thệ 故cố 名danh 住trụ 忍nhẫn 。 由do 心tâm 安an 理lý 稱xưng 理lý 含hàm 藏tạng 。 除trừ 三tam 諦đế 惑hoặc 得đắc 破phá 遍biến 名danh 。 中trung 道đạo 雙song 照chiếu 無vô 塞tắc 不bất 通thông 。 無vô 作tác 道Đạo 品Phẩm 過quá 七thất 方phương 便tiện 。 助trợ 使sử 三tam 業nghiệp 於ư 理lý 無vô 過quá 。 對đối 境cảnh 無vô 失thất 由do 依y 真chân 位vị 。 信tín 解giải 既ký 深thâm 故cố 能năng 安an 忍nhẫn 。 不bất 生sanh 法pháp 愛ái 方phương 感cảm 下hạ 供cung 。 三tam 教giáo 十thập 法pháp 展triển 轉chuyển 釋thích 出xuất 。 令linh 成thành 今kim 經kinh 觀quán 心tâm 十thập 法pháp 。 如như 此thử 十thập 觀quán 不bất 但đãn 橫hoạnh/hoành 在tại 觀quán 行hành 位vị 中trung 。 初sơ 心tâm 至chí 後hậu 十thập 觀quán 具cụ 足túc 。 故cố 此thử 十thập 德đức 義nghĩa 復phục 豎thụ 深thâm 。 復phục 與dữ 橫hoạnh/hoành 豎thụ 十thập 乘thừa 泯mẫn 合hợp 。 況huống 復phục 十thập 德đức 帖# 經kinh 義nghĩa 足túc 。

分phần/phân 略lược 周chu 贍thiệm

者giả 。 部bộ 分phần/phân 謀mưu 略lược 故cố 有hữu 周chu 贍thiệm 大đại 度độ 通thông 見kiến 。

貲ti

者giả 。 《# 說thuyết 文văn 》# 云vân 。

貲ti 。 財tài 也dã 。

所sở 以dĩ 須tu 立lập 三tam 長trưởng 者giả 者giả 。 長trưởng 者giả 之chi 號hiệu 本bổn 用dụng 世thế 道đạo 以dĩ 譬thí 出xuất 世thế 。 出xuất 世thế 之chi 由do 莫mạc 不bất 須tu 觀quán 。 故cố 知tri 直trực 語ngữ 出xuất 世thế 觀quán 心tâm 。 不bất 分phân 權quyền 教giáo 及cập 以dĩ 遠viễn 本bổn 。 仍nhưng 是thị 存tồn 略lược 。 此thử 中trung 已dĩ 成thành 因nhân 緣duyên 。 約ước 教giáo 。 觀quán 心tâm 三tam 釋thích 。

略lược 則tắc 十thập 八bát

等đẳng 者giả 。 釋thích 能năng 託thác 之chi 智trí 。 門môn 雖tuy 略lược 廣quảng 不bất 出xuất 所sở 入nhập 之chi 宅trạch 。 言ngôn 略lược 廣quảng 者giả 。 一nhất 境cảnh 一nhất 空không 。 亦diệc 可khả 境cảnh 境cảnh 具cụ 一nhất 十thập 八bát 。 故cố 云vân 無vô 量lượng 。 如như 以dĩ 一nhất 色sắc 一nhất 心tâm 皆giai 具cụ 十thập 八bát 。 如như 色sắc 對đối 根căn 。 根căn 內nội 色sắc 外ngoại 及cập 內nội 外ngoại 俱câu 。 此thử 空không 亦diệc 空không 。 故cố 云vân 空không 空không 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 。 有hữu 法pháp 準chuẩn 說thuyết 可khả 知tri 。 但đãn 從tùng 總tổng 說thuyết 。 空không 十thập 八bát 有hữu 名danh 十thập 八bát 空không 。 故cố 云vân 略lược 耳nhĩ 。 於ư 十thập 八bát 中trung 廣quảng 略lược 多đa 少thiểu 。 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 五ngũ 記ký 。 及cập 《# 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 》# 。 《# 大đại 論luận 》# 廣quảng 明minh 。

若nhược 論luận

下hạ 舉cử 福phước 慧tuệ 以dĩ 釋thích 田điền 宅trạch 。

多đa 有hữu 田điền 宅trạch

者giả 。 一nhất 宅trạch 一nhất 門môn 其kỳ 門môn 尚thượng 多đa 。 況huống 家gia 富phú 宅trạch 廣quảng 。 一nhất 宅trạch 多đa 門môn 理lý 合hợp 無vô 量lượng 。 門môn 謂vị 出xuất 宅trạch 之chi 路lộ 。 入nhập 宅trạch 路lộ 門môn 不bất 可khả 一nhất 故cố 。 田điền 謂vị 養dưỡng 命mạng 之chi 方phương 。 對đối 命mạng 田điền 不bất 可khả 狹hiệp 。 又hựu 復phục 遍biến 該cai 權quyền 實thật 。 故cố 曰viết 多đa 門môn 。 若nhược 依y 四tứ 觀quán 同đồng 觀quán 則tắc 車xa 門môn 宅trạch 門môn 不bất 異dị 。

僮đồng 僕bộc 至chí 具cụ 足túc

者giả 。 僮đồng 僕bộc 名danh 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 記ký 。 夫phu 僮đồng 僕bộc 者giả 資tư 於ư 身thân 命mạng 。 故cố 知tri 並tịnh 是thị 一nhất 實thật 定định 慧tuệ 之chi 餘dư 助trợ 也dã 。 所sở 資tư 無vô 闕khuyết 故cố 云vân 。

具cụ 足túc

用dụng 與dữ 權quyền 變biến 故cố 云vân 。

和hòa 光quang

等đẳng 。

穴huyệt 穴huyệt

者giả 。 剩thặng 也dã 。 亦diệc 位vị 外ngoại 散tán 官quan 也dã 。 眾chúng 生sanh 居cư 聖thánh 位vị 之chi 外ngoại 。 故cố 云vân 穴huyệt 穴huyệt 。 於ư 餘dư 教giáo 觀quán 尚thượng 無vô 所sở 屬thuộc 。 況huống 復phục 能năng 屬thuộc 極cực 聖thánh 位vị 耶da 。

皆giai 宅trạch

者giả 。 宅trạch 居cư 也dã 。 不bất 出xuất 三tam 界giới 久cửu 而nhi 居cư 之chi 。 故cố 云vân 宅trạch 也dã 。 世thế 無vô 不bất 然nhiên 。 故cố 云vân 皆giai 也dã 。 如Như 來Lai 誘dụ 物vật 統thống 而nhi 家gia 之chi 。

統thống

主chủ 也dã 。

家gia

亦diệc 居cư 也dã 。 有hữu 人nhân 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 為vi 家gia 。 等đẳng 是thị 隨tùy 迷mê 。 何hà 不bất 總tổng 八bát 而nhi 言ngôn 第đệ 八bát 耶da 。 道Đạo 場Tràng 觀quán 意ý 理lý 為vi 智trí 通thông 。 理lý 既ký 是thị 一nhất 門môn 豈khởi 容dung 二nhị 。 出xuất 必tất 由do 門môn 故cố 無vô 異dị 路lộ 。 光quang 宅trạch 以dĩ 教giáo 為vi 門môn 。

宅trạch

者giả 。 三tam 界giới 也dã 。

九cửu 十thập

者giả 。 文văn 語ngữ 從tùng 略lược 。 即tức 九cửu 十thập 六lục 也dã 。 九cửu 十thập 六lục 者giả 。 眾chúng 路lộ 也dã 。 若nhược 欲dục 出xuất 宅trạch 。 唯duy 有hữu 一nhất 門môn 。 九cửu 十thập 六lục 道đạo 雖tuy 各các 謂vị 道đạo 真chân 。 如như 交giao 橫hoành 馳trì 走tẩu 。 故cố 《# 九cửu 十thập 六lục 道đạo 經kinh 》# 云vân 。

唯duy 有hữu 一nhất 道đạo 是thị 正chánh 。 餘dư 者giả 悉tất 邪tà 。

有hữu 人nhân 引dẫn 多đa 論luận 云vân 。

六lục 師sư 各các 有hữu 十thập 五ngũ 弟đệ 子tử 。 并tinh 本bổn 師sư 六lục 。 即tức 九cửu 十thập 六lục 也dã 。 準chuẩn 《# 九cửu 十thập 六lục 道đạo 經kinh 》# 。 無vô 此thử 說thuyết 也dã 。 彼bỉ 論luận 自tự 是thị 一nhất 途đồ 。 豈khởi 可khả 六lục 師sư 必tất 定định 各các 秖kỳ 十thập 五ngũ 弟đệ 子tử 。 九cửu 十thập 六lục 中trung 有hữu 邪tà 有hữu 正chánh 。 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 三tam 記ký 。

今kim 明minh

去khứ 。 破phá 二nhị 家gia 也dã 。 於ư 中trung 為vi 五ngũ 。

先tiên 破phá 二nhị 師sư 。

若nhược 單đơn 理lý

下hạ 先tiên 難nạn/nan 道Đạo 場Tràng 。 理lý 是thị 所sở 通thông 。 若nhược 以dĩ 所sở 為vi 能năng 。 則tắc 能năng 通thông 是thị 所sở 。 更cánh 何hà 所sở 通thông 。 門môn 義nghĩa 不bất 成thành 。 故cố 云vân 。

何hà 門môn 之chi 謂vị

單đơn 教giáo

下hạ 次thứ 破phá 光quang 宅trạch 。 若nhược 不bất 為vi 所sở 立lập 能năng 得đắc 能năng 者giả 。 眾chúng 終chung 不bất 至chí 所sở 。 然nhiên 理lý 不bất 容dung 多đa 。 門môn 豈khởi 唯duy 一nhất 。 今kim 言ngôn 一nhất 者giả 。 具cụ 如như 後hậu 釋thích 。 宅trạch 既ký 所sở 棲tê 唯duy 應ưng 立lập 一nhất 。 尚thượng 云vân 多đa 有hữu 。 況huống 能năng 通thông 門môn 。 即tức 《# 淨tịnh 名danh 》# 中trung 不bất 二nhị 之chi 門môn 。 有hữu 八bát 千thiên 也dã 。 今kim 理lý 教giáo 相tương 望vọng 不bất 可khả 單đơn 論luận 。 次thứ 。

今kim 取thủ

下hạ 定định 其kỳ 門môn 相tương/tướng 。 即tức 取thủ 理lý 家gia 之chi 教giáo 為vi 門môn 。 理lý 既ký 是thị 一nhất 教giáo 不bất 容dung 二nhị 。 且thả 總tổng 為vi 一nhất 。 秖kỳ 此thử 一nhất 句cú 雙song 破phá 二nhị 家gia 。 則tắc 取thủ 所sở 家gia 之chi 能năng 。 故cố 從tùng 能năng 有hữu 至chí 。 雖tuy 不bất 正chánh 破phá 道Đạo 場Tràng 用dụng 智trí 。 智trí 望vọng 於ư 教giáo 同đồng 是thị 能năng 取thủ 。 教giáo 能năng 既ký 廢phế 。 智trí 能năng 亦diệc 然nhiên 。 但đãn 智trí 必tất 依y 教giáo 而nhi 觀quán 於ư 境cảnh 。 義nghĩa 已dĩ 兼kiêm 於ư 能năng 所sở 。 又hựu 不bất 可khả 云vân 得đắc 智trí 者giả 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 現hiện 違vi 經kinh 文văn 。 經Kinh 云vân 。

教giáo 門môn

而nhi 觀quán 師sư 云vân 。

理lý 智trí

故cố 亦diệc 與dữ 光quang 宅trạch 同đồng 壞hoại 。 三tam 。

文văn 云vân

下hạ 引dẫn 證chứng 。 教giáo 是thị 能năng 詮thuyên 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 所sở 。 並tịnh 異dị 二nhị 師sư 。 四tứ 。

門môn 又hựu 二nhị

下hạ 分phân 別biệt 解giải 釋thích 。 釋thích 中trung 二nhị 。 先tiên 簡giản 大đại 小tiểu 雖tuy 同đồng 有hữu 能năng 所sở 大đại 小tiểu 天thiên 隔cách 。 是thị 故cố 須tu 辯biện 權quyền 實thật 二nhị 能năng 。 若nhược 識thức 二nhị 能năng 則tắc 二nhị 所sở 有hữu 在tại 。 若nhược 識thức 實thật 所sở 權quyền 之chi 。 能năng 所sở 俱câu 成thành 實thật 能năng 。 善thiện 分phần/phân 判phán 已dĩ 後hậu 方phương 論luận 會hội 。 五ngũ 。

若nhược 宅trạch

下hạ 設thiết 難nạn/nan 。 且thả 以dĩ 今kim 昔tích 相tương 待đãi 為vi 難nạn/nan 。 宅trạch 是thị 所sở 出xuất 。 車xa 是thị 所sở 入nhập 。 宅trạch 門môn 是thị 所sở 出xuất 之chi 路lộ 。 車xa 門môn 是thị 所sở 入nhập 之chi 路lộ 。 既ký 二nhị 路lộ 不bất 同đồng 出xuất 入nhập 各các 異dị 。 是thị 故cố 宅trạch 門môn 非phi 車xa 門môn 也dã 。 故cố 今kim 難nạn/nan 云vân 。

若nhược 車xa 宅trạch 門môn 一nhất 。 何hà 故cố 出xuất 宅trạch 仍nhưng 未vị 得đắc 車xa 。 若nhược 絕tuyệt 待đãi 者giả 。 今kim 應ưng 徵trưng 云vân 。

若nhược 大đại 車xa 門môn 非phi 宅trạch 門môn 者giả 。 索sách 時thời 亦diệc 應ưng 別biệt 有hữu 出xuất 路lộ 。 何hà 故cố 還hoàn 從tùng 所sở 出xuất 索sách 大đại 。 長trưởng 者giả 亦diệc 秖kỳ 於ư 此thử 與dữ 大đại 。

又hựu 問vấn 。

得đắc 宅trạch 門môn 已dĩ 。 未vị 得đắc 車xa 門môn 。 住trụ 在tại 何hà 處xứ 。 答đáp 。

大đại 小tiểu 異dị 途đồ 。 是thị 故cố 云vân 別biệt 。 開khai 小tiểu 即tức 大đại 。 同đồng 異dị 如như 何hà 。 故cố 今kim 申thân 之chi 。 斥xích 則tắc 車xa 宅trạch 永vĩnh 殊thù 。 開khai 則tắc 二nhị 門môn 不bất 異dị 。 宅trạch 與dữ 車xa 一nhất 。 二nhị 門môn 何hà 殊thù 。 是thị 故cố 三tam 乘thừa 。 具cụ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 承thừa 教giáo 出xuất 宅trạch 不bất 見kiến 小tiểu 車xa 。 中trung 間gian 已dĩ 經kinh 二nhị 味vị 調điều 熟thục 。 乃nãi 從tùng 父phụ 索sách 先tiên 所sở 許hứa 車xa 。 既ký 索sách 須tu 與dữ 。 開khai 彼bỉ 小tiểu 門môn 無vô 非phi 大đại 教giáo 。 門môn 下hạ 小tiểu 理lý 終chung 無vô 別biệt 途đồ 。 絕tuyệt 理lý 無vô 二nhị 麁thô 妙diệu 體thể 一nhất 。 法pháp 住trụ 法pháp 位vị 世thế 間gian 相tương/tướng 常thường 。 三tam 界giới 尚thượng 如như 何hà 別biệt 之chi 有hữu 。 若nhược 不bất 先tiên 異dị 。 何hà 所sở 論luận 同đồng 。 沒một 苦khổ 之chi 人nhân 於ư 今kim 咸hàm 會hội 。

安an 隱ẩn 對đối 不bất 安an 隱ẩn 法pháp

者giả 。 如Như 來Lai 已dĩ 住trụ 。 安an 隱ẩn 涅Niết 槃Bàn 。 對đối 彼bỉ 五ngũ 濁trược 。 不bất 安an 之chi 法pháp 。 機cơ 感cảm 相tương 遇ngộ 故cố 名danh 為vi 對đối 。 不bất 安an 隱ẩn 處xứ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

牆tường 壁bích 譬thí 四tứ 大đại

者giả 。 應ưng 通thông 三tam 界giới 無vô 非phi 減giảm 損tổn 。 無vô 色sắc 雖tuy 無vô 。 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 定định 果quả 所sở 為vi 皆giai 是thị 牆tường 壁bích 。 三tam 界giới 皆giai 以dĩ 意ý 識thức 維duy 持trì 。 若nhược 約ước 諸chư 宗tông 。 無vô 色sắc 非phi 全toàn 無vô 四tứ 大đại 色sắc 。 雅nhã 合hợp 其kỳ 宜nghi 。

欲dục 令linh

下hạ 觀quán 解giải 者giả 。 前tiền 則tắc 通thông 於ư 三tam 界giới 己kỷ 他tha 。 故cố 屬thuộc 於ư 事sự 。 此thử 觀quán 己kỷ 身thân 即tức 觀quán 心tâm 義nghĩa 。 有hữu 人nhân 至chí 此thử 具cụ 以dĩ 依y 正chánh 二nhị 報báo 合hợp 喻dụ 。 有hữu 何hà 不bất 可khả 。 且thả 如như 成thành 壞hoại 各các 二nhị 十thập 中trung 。 已dĩ 無vô 有hữu 情tình 如như 何hà 釋thích 濁trược 。 燒thiêu 義nghĩa 稍sảo 隔cách 故cố 不bất 用dụng 之chi 。 故cố 今kim 文văn 但đãn 約ước 三tam 界giới 正chánh 報báo 因nhân 果quả 。 以dĩ 正chánh 攝nhiếp 依y 其kỳ 義nghĩa 自tự 足túc 。

歘hốt 然nhiên

等đẳng 者giả 。 若nhược 唯duy 約ước 小Tiểu 乘Thừa 無vô 始thỉ 相tương 續tục 。 乃nãi 成thành 本bổn 有hữu 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 乃nãi 是thị 今kim 無vô 。 今kim 附phụ 大Đại 乘Thừa 性tánh 理lý 本bổn 無vô 。 無vô 明minh 故cố 有hữu 。 故cố 云vân 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 故cố 無vô 明minh 之chi 言ngôn 含hàm 於ư 麁thô 細tế 。 今kim 指chỉ 麁thô 是thị 細tế 豈khởi 可khả 餘dư 途đồ 。 然nhiên 本bổn 無vô 之chi 言ngôn 人nhân 之chi 常thường 說thuyết 。 斯tư 為vi 至chí 難nạn/nan 。 故cố 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 本bổn 有hữu 今kim 無vô 。 三tam 世thế 有hữu 法pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

今kim 雖tuy 引dẫn 一nhất 句cú 。 與dữ 三tam 句cú 相tương/tướng 關quan 。 故cố 須tu 略lược 辯biện 識thức 其kỳ 大đại 旨chỉ 。 然nhiên 此thử 一nhất 偈kệ 。 四tứ 處xứ 出xuất 之chi 。 古cổ 人nhân 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 四tứ 柱trụ 。 亦diệc 云vân 四tứ 出xuất 偈kệ 。 故cố 知tri 釋thích 不bất 當đương 理lý 涅Niết 槃Bàn 室thất 傾khuynh 。 言ngôn 四tứ 出xuất 者giả 。 謂vị 第đệ 九cửu 。 十thập 五ngũ 。 二nhị 十thập 五ngũ 。 二nhị 十thập 六lục 。 大đại 理lý 雖tuy 同đồng 對đối 文văn 小tiểu 別biệt 。 第đệ 九cửu 釋thích 〈# 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 〉# 。 明minh 差sai 別biệt 無vô 差sai 別biệt 義nghĩa 。 第đệ 十thập 五ngũ 釋thích 〈# 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 〉# 。 明minh 得đắc 即tức 無vô 得đắc 無vô 得đắc 即tức 得đắc 。 二nhị 十thập 五ngũ 〈# 師sư 子tử 吼hống 品phẩm 〉# 。 釋thích 有hữu 不bất 定định 有hữu 無vô 不bất 定định 無vô 。 二nhị 十thập 六lục 破phá 定định 性tánh 明minh 無vô 性tánh 。 古cổ 來lai 解giải 釋thích 隨tùy 情tình 不bất 同đồng 。 成thành 論luận 師sư 云vân 。

金kim 剛cang 心tâm 前tiền 無vô 常thường 。 常thường 則tắc 本bổn 有hữu 今kim 無vô 。 無vô 常thường 則tắc 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。

又hựu 云vân 。

本bổn 有hữu 煩phiền 惱não 今kim 無vô 般Bát 若Nhã 。 如như 此thử 有hữu 無vô 並tịnh 在tại 於ư 昔tích 。 故cố 在tại 金kim 剛cang 前tiền 後hậu 三tam 世thế 有hữu 法pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

地địa 論luận 師sư 云vân 。

常thường 法pháp 體thể 用dụng 本bổn 有hữu 今kim 無vô 。

章chương 安an 難nạn/nan 云vân 。

本bổn 隱ẩn 今kim 顯hiển 亦diệc 應ưng 顯hiển 已dĩ 復phục 沒một 。

三tam 藏tạng 云vân 。

眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 而nhi 有hữu 終chung 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 終chung 而nhi 有hữu 始thỉ 。

今kim 難nạn/nan 之chi 。

無vô 始thỉ 之chi 法pháp 方phương 乃nãi 無vô 終chung 。 無vô 終chung 之chi 法pháp 必tất 須tu 無vô 始thỉ 。 若nhược 煩phiền 惱não 有hữu 終chung 是thị 可khả 壞hoại 法pháp 。 可khả 壞hoại 之chi 法pháp 義nghĩa 必tất 有hữu 始thỉ 。 有hữu 始thỉ 有hữu 終chung 。 皆giai 從tùng 緣duyên 生sanh 。 何hà 得đắc 涅Niết 槃Bàn 而nhi 言ngôn 有hữu 始thỉ 。 有hữu 始thỉ 必tất 終chung 全toàn 同đồng 煩phiền 惱não 。 應ưng 言ngôn 煩phiền 惱não 無vô 始thỉ 體thể 即tức 菩Bồ 提Đề 是thị 故cố 無vô 終chung 。 菩Bồ 提Đề 無vô 始thỉ 即tức 煩phiền 惱não 是thị 。 涅Niết 槃Bàn 生sanh 死tử 。 亦diệc 可khả 準chuẩn 知tri 。

今kim 即tức 約ước 大đại 。 是thị 故cố 且thả 云vân 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 其kỳ 實thật 本bổn 有hữu 即tức 生sanh 死tử 之chi 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 從tùng 迷mê 故cố 而nhi 今kim 無vô 也dã 。 理lý 淨tịnh 本bổn 無vô 從tùng 迷mê 今kim 有hữu 。 故cố 云vân 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 小tiểu 宗tông 若nhược 云vân 。

本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 故cố 云vân 無vô 明minh 。

觀quán 諸chư 師sư 意ý 與dữ 涅Niết 槃Bàn 理lý 都đô 不bất 相tương 當đương 。

章chương 安an 五ngũ 解giải 。 初sơ 約ước 三tam 諦đế 。 次thứ 約ước 常thường 無vô 常thường 。 三tam 約ước 三tam 智trí 。 四tứ 約ước 四tứ 悉tất 。 五ngũ 約ước 四tứ 門môn 。 今kim 文văn 正chánh 與dữ 第đệ 二nhị 義nghĩa 同đồng 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 常thường 即tức 無vô 常thường 云vân 云vân 。 單đơn 準chuẩn 小tiểu 宗tông 。 秖kỳ 應ưng 準chuẩn 下hạ 偈kệ 初sơ 釋thích 久cửu 故cố 義nghĩa 。 而nhi 云vân 三tam 界giới 無vô 始thỉ 為vi 久cửu 。 非phi 今kim 所sở 造tạo 稱xưng 故cố 。 今kim 開khai 妙diệu 教giáo 須tu 附phụ 妙diệu 宗tông 。 故cố 釋thích 欻hốt 然nhiên 云vân 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 但đãn 依y 章chương 安an 第đệ 二nhị 釋thích 意ý 。 文văn 義nghĩa 則tắc 合hợp 。 故cố 知tri 且thả 用dụng 無vô 常thường 一nhất 邊biên 。 即tức 常thường 一nhất 邊biên 義nghĩa 當đương 且thả 覆phú 。 又hựu 他tha 人nhân 至chí 此thử 廣quảng 列liệt 八bát 苦khổ 四tứ 生sanh 義nghĩa 章chương 。 非phi 文văn 正chánh 意ý 但đãn 知tri 而nhi 已dĩ 。

無vô 此thử 機cơ 是thị 五ngũ 百bách 人nhân

者giả 。 諸chư 子tử 語ngữ 通thông 。 三tam 十thập 指chỉ 別biệt 。 故cố 知tri 前tiền 通thông 五ngũ 道đạo 。 今kim 在tại 結kết 緣duyên 。 無vô 此thử 之chi 言ngôn 卻khước 指chỉ 前tiền 列liệt 。 是thị 則tắc 語ngữ 五ngũ 百bách 唯duy 有hữu 正chánh 因nhân 。 論luận 三tam 十thập 別biệt 在tại 緣duyên 了liễu 。 文văn 中trung 列liệt 者giả 。 以dĩ 此thử 五ngũ 百bách 是thị 生sanh 機cơ 處xứ 故cố 。

或hoặc 小Tiểu 乘Thừa 攝nhiếp

等đẳng 者giả 。 值trị 佛Phật 世thế 不bất 值trị 佛Phật 世thế 。 不bất 同đồng 故cố 耳nhĩ 。

皆giai 云vân 十thập

者giả 。 文văn 中trung 合hợp 說thuyết 云vân 或hoặc 十thập 二nhị 十thập 。 乃nãi 至chí 三tam 十thập 。 意ý 云vân 三tam 乘thừa 各các 十thập 而nhi 已dĩ 。

皆giai 云vân 內nội 有hữu 智trí 性tánh

者giả 。 智trí 必tất 具cụ 十thập 。 望vọng 《# 大đại 品phẩm 》# 十thập 一nhất 智trí 。 無vô 如như 實thật 智trí 耳nhĩ 。 言ngôn 十thập 智trí 者giả 。 謂vị 世thế 智trí 。 他tha 心tâm 智trí 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 智trí 。 法pháp 比tỉ 智trí 。 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。 略lược 如như 《# 玄huyền 》# 文văn 智trí 妙diệu 中trung 說thuyết 。 廣quảng 如như 《# 俱câu 舍xá 。 智trí 品phẩm 》# 中trung 明minh 。 彼bỉ 文văn 總tổng 為vi 六lục 門môn 解giải 釋thích 。

一nhất 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 二nhị 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 攝nhiếp 。 三tam 與dữ 三tam 三tam 昧muội 相tương 應ứng 。 四tứ 與dữ 根căn 相tướng 應ưng 。 五ngũ 明minh 緣duyên 境cảnh 多đa 少thiểu 等đẳng 。 如như 此thử 十thập 智trí 三tam 藏tạng 三tam 乘thừa 始thỉ 末mạt 俱câu 修tu 。 故cố 三tam 乘thừa 人nhân 乘thừa 之chi 出xuất 宅trạch 。 非phi 今kim 正chánh 意ý 。 不bất 暇hạ 廣quảng 云vân 。

身thân 受thọ

等đẳng 者giả 。 倒đảo 所sở 依y 也dã 。

從tùng 此thử

下hạ 倒đảo 相tương/tướng 也dã 。 略lược 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 文văn 及cập 記ký 。 準chuẩn 經kinh 論luận 次thứ 立lập 。 此thử 前tiền 須tu 立lập 五ngũ 停đình 心tâm 位vị 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

入nhập 修tu 要yếu 二nhị 門môn 。 不bất 淨tịnh 觀quán 數sổ 息tức 。 貪tham 尋tầm 增tăng 上thượng 者giả 。 如như 次thứ 第đệ 應ưng 修tu 。 為vi 通thông 治trị 四tứ 貪tham 。 且thả 辯biện 觀quán 骨cốt 鎖tỏa 。 廣quảng 至chí 海hải 復phục 略lược 。 名danh 初sơ 習tập 業nghiệp 位vị 。 除trừ 足túc 至chí 頭đầu 半bán 。 名danh 為vi 已dĩ 熟thục 修tu 。 繫hệ 心tâm 在tại 眉mi 間gian 。 名danh 超siêu 作tác 意ý 位vị 。

所sở 言ngôn 貪tham 者giả 。 顯hiển 色sắc 形hình 色sắc 供cung 奉phụng 妙diệu 觸xúc 。 望vọng 《# 大đại 論luận 》# 六lục 。 闕khuyết 人nhân 相tương/tướng 音âm 聲thanh 恣tứ 態thái 。 數sổ 息tức 等đẳng 者giả 。 阿a 那na 此thử 云vân 遣khiển 來lai 。 般bát 那na 此thử 云vân 遣khiển 去khứ 。 秖kỳ 是thị 息tức 出xuất 入nhập 耳nhĩ 。

八bát 苦khổ

者giả 。 倒đảo 果quả 也dã 。 《# 大đại 經kinh 》# 十thập 二nhị 云vân 。

所sở 言ngôn 苦khổ 者giả 。 逼bức 迫bách 為vi 義nghĩa 。

言ngôn 逼bức 迫bách 者giả 。 三tam 苦khổ 八bát 苦khổ 。 言ngôn 三tam 苦khổ 者giả 。 依y 三tam 受thọ 生sanh 。 苦khổ 受thọ 生sanh 苦khổ 苦khổ 。 生sanh 在tại 欲dục 界giới 苦khổ 等đẳng 三tam 途đồ 。 故cố 云vân 苦khổ 苦khổ 。 三tam 界giới 已dĩ 苦khổ 欲dục 界giới 復phục 苦khổ 。 故cố 云vân 苦khổ 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 生sanh 壞hoại 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 壞hoại 時thời 苦khổ 等đẳng 於ư 三tam 途đồ 。 故cố 云vân 壞hoại 苦khổ 。 處xử 中trung 苦khổ 者giả 。 名danh 為vi 行hành 苦khổ 。 通thông 至chí 無vô 色sắc 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

如như 以dĩ 一nhất 睫tiệp 毛mao 置trí 掌chưởng 人nhân 不bất 覺giác 。 若nhược 置trí 眼nhãn 睛tình 上thượng 。 為vi 損tổn 極cực 不bất 安an 。

凡phàm 夫phu 如như 手thủ 掌chưởng 。 不bất 覺giác 行hành 苦khổ 睫tiệp 。 故cố 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

於ư 下hạ 苦khổ 中trung 。 橫hoạnh 生sanh 樂lạc 想tưởng

別biệt 論luận 雖tuy 爾nhĩ 通thông 遍biến 三tam 界giới 。 各các 具cụ 三tam 苦khổ 。 言ngôn 八bát 苦khổ 者giả 。 即tức 生sanh 等đẳng 是thị 。 生sanh 苦khổ 有hữu 五ngũ 。

一nhất 生sanh 苦khổ 即tức 初sơ 受thọ 胎thai 時thời 。 二nhị 至chí 終chung 。 三tam 增tăng 長trưởng 。 四tứ 出xuất 胎thai 。 五ngũ 種chủng 類loại 。 老lão 有hữu 二nhị 種chủng 。 念niệm 念niệm 。 終chung 身thân 。 又hựu 有hữu 二nhị 種chủng 。 增tăng 長trưởng 。 滅diệt 壞hoại 。 病bệnh 苦khổ 者giả 。 一nhất 四tứ 大đại 不bất 調điều 。 即tức 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 身thân 病bệnh 。 心tâm 病bệnh 。 死tử 苦khổ 者giả 。 有hữu 三tam 。

一nhất 業nghiệp 報báo 。 二nhị 惡ác 對đối 。 三tam 時thời 節tiết 代đại 謝tạ 。

復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 病bệnh 死tử 。 外ngoại 緣duyên 云vân 云vân 。 愛ái 別biệt 離ly 者giả 。 捨xả 所sở 愛ái 故cố 。 即tức 是thị 壞hoại 苦khổ 。 怨oán 憎tăng 會hội 者giả 。 即tức 是thị 苦khổ 心tâm 。 苦khổ 心tâm 領lãnh 於ư 苦khổ 境cảnh 故cố 也dã 。 求cầu 不bất 得đắc 者giả 。 還hoàn 約ước 愛ái 離ly 怨oán 會hội 以dĩ 說thuyết 。 五ngũ 盛thịnh 陰ấm 者giả 。 經kinh 釋thích 前tiền 七thất 是thị 五ngũ 盛thịnh 陰ấm 。 迦Ca 葉Diếp 難nạn/nan 言ngôn 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 佛Phật 昔tích 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 求cầu 於ư 色sắc 。 色sắc 若nhược 是thị 苦khổ 不bất 應ưng 求cầu 色sắc 。

佛Phật 言ngôn 。

苦khổ 有hữu 三tam 種chủng 。 即tức 三tam 受thọ 是thị 。 雖tuy 求cầu 不bất 得đắc 不bất 苦khổ 如như 前tiền 。

若nhược 知tri

去khứ 起khởi 念niệm 處xứ 觀quán 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

修tu 五ngũ 停đình 已dĩ 。 次thứ 修tu 念niệm 處xứ 。 謂vị 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 修tu 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 自tự 相tương/tướng 別biệt 修tu 也dã 。

一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 皆giai 無vô 常thường 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 皆giai 是thị 苦khổ 相tương 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 空không 相tương/tướng 。 除trừ 此thử 三tam 外ngoại 。 自tự 餘dư 一nhất 切thiết 。 皆giai 法pháp 念niệm 處xứ 攝nhiếp 。 一nhất 一nhất 各các 有hữu 三tam 緣duyên 。 謂vị 自tự 。 他tha 。 俱câu 。 總tổng 成thành 十thập 二nhị 。 從tùng 麁thô 至chí 細tế 。 言ngôn 總tổng 相tương/tướng 者giả 。 或hoặc 總tổng 二nhị 三tam 四tứ 。 此thử 總tổng 仍nhưng 別biệt 唯duy 法pháp 念niệm 總tổng 。 具cụ 如như 《# 玄huyền 》# 文văn 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。 四tứ 生sanh 者giả 。 胎thai 。 卵noãn 。 濕thấp 。 化hóa 。 具cụ 如như 《# 俱câu 舍xá 》# 第đệ 八bát 〈# 世thế 品phẩm 〉# 明minh 。 《# 論luận 》# 云vân 。

於ư 中trung 有hữu 四tứ 生sanh 。 有hữu 情tình 謂vị 卵noãn 等đẳng 。 人nhân 旁bàng 生sanh 具cụ 四tứ 。 地địa 獄ngục 及cập 諸chư 天thiên 。 中trung 有hữu 唯duy 化hóa 生sanh 。 鬼quỷ 通thông 胎thai 化hóa 二nhị 。

即tức 大đại 驚kinh 怖bố

至chí

有hữu 苦khổ

者giả 。 長trưởng 者giả 大đại 悲bi 小tiểu 應ưng 。 與dữ 其kỳ 退thoái 大đại 之chi 心tâm 同đồng 時thời 而nhi 起khởi 。 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 苦khổ 之chi 言ngôn 義nghĩa 兼kiêm 大đại 小tiểu 。 昔tích 曾tằng 聞văn 大đại 義nghĩa 如như 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 退thoái 大đại 流lưu 轉chuyển 亡vong 其kỳ 觀quán 解giải 。 慈từ 念niệm 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 唯duy 有hữu 其kỳ 苦khổ 。 苦khổ 故cố 宜nghi 悲bi 。 大đại 小tiểu 應ưng 法pháp 須tu 釋thích 出xuất 之chi 。

我ngã 雖tuy

至chí

之chi 義nghĩa

者giả 。 雖tuy 出xuất 而nhi 入nhập 故cố 成thành 慈từ 悲bi 。

次thứ

雖tuy 是thị

下hạ 卻khước 釋thích 雖tuy 字tự 。 於ư 中trung 先tiên 通thông 釋thích 大đại 意ý 。 次thứ 別biệt 釋thích 所sở 境cảnh 之chi 門môn 。 初sơ 文văn 者giả 。 長trưởng 者giả 先tiên 已dĩ 安an 隱ẩn 得đắc 出xuất 。 雖tuy 安an 而nhi 驚kinh 。 雖tuy 出xuất 須tu 入nhập 。 方phương 知tri 如Như 來Lai 恆hằng 住trụ 大đại 悲bi 。 安an 處xứ 涅Niết 槃Bàn 而nhi 不bất 離ly 三tam 界giới 。 故cố 以dĩ 安an 隱ẩn 得đắc 出xuất 。 釋thích 驚kinh 怖bố 也dã 。 生sanh 見kiến 子tử 有hữu 大đại 志chí 如như 久cửu 已dĩ 安an 隱ẩn 。 由do 退thoái 墮đọa 苦khổ 更cánh 起khởi 小tiểu 悲bi 如như 始thỉ 驚kinh 怖bố 。 安an 隱ẩn 不bất 久cửu 故cố 名danh 為vi 雖tuy 。

而nhi 眾chúng 生sanh

下hạ 釋thích 驚kinh 怖bố 由do 。 由do 未vị 與dữ 父phụ 同đồng 安an 隱ẩn 故cố 。

如Như 來Lai

下hạ 明minh 入nhập 火hỏa 由do 。 由do 小tiểu 悲bi 也dã 。 子tử 已dĩ 墮đọa 苦khổ 。 從tùng 子tử 苦khổ 處xứ 以dĩ 釋thích 安an 隱ẩn 。 故cố 云vân 不bất 為vi 八bát 苦khổ 四tứ 倒đảo 等đẳng 也dã 。 故cố 佛Phật 智trí 之chi 言ngôn 雖tuy 通thông 本bổn 實thật 。 且thả 分phần/phân 權quyền 迹tích 而nhi 為vi 正chánh 教giáo 。 故cố 下hạ 釋thích 門môn 從tùng 詮thuyên 小tiểu 釋thích 。

次thứ

經kinh 言ngôn

下hạ 別biệt 明minh 門môn 義nghĩa 以dĩ 釋thích 疑nghi 也dã 。 先tiên 重trọng/trùng 舉cử 經kinh 。 次thứ 。

今kim 問vấn

下hạ 別biệt 釋thích 。 初sơ 立lập 疑nghi 。

救cứu 云vân

下hạ 他tha 人nhân 雖tuy 救cứu 救cứu 仍nhưng 未vị 通thông 。 恐khủng 燒thiêu 教giáo 有hữu 過quá 。 乃nãi 避tị 教giáo 燒thiêu 人nhân 。 人nhân 猶do 被bị 燒thiêu 。 何hà 須tu 是thị 教giáo 。

如như 門môn

下hạ 他tha 人nhân 立lập 喻dụ 。 今kim 問vấn 縱túng/tung 使sử 不bất 燒thiêu 。 從tùng 人nhân 得đắc 名danh 。 人nhân 定định 燒thiêu 不phủ 。 人nhân 若nhược 定định 燒thiêu 。 何hà 殊thù 九cửu 十thập 。 況huống 經Kinh 云vân 以dĩ 佛Phật 教giáo 門môn 。 出xuất 三tam 界giới 苦khổ 。 人nhân 何hà 曾tằng 燒thiêu 。 若nhược 爾nhĩ 。 二nhị 俱câu 不bất 燒thiêu 則tắc 有hữu 二nhị 失thất 。

一nhất 者giả 俱câu 常thường 。 此thử 未vị 明minh 常thường 。 二nhị 者giả 違vi 經kinh 。 經Kinh 云vân 所sở 燒thiêu 之chi 門môn 。 安an 隱ẩn 得đắc 出xuất 。 令linh 無vô 此thử 妨phương 。 從tùng 。

又hựu 問vấn 。

下hạ 重trọng/trùng 難nạn/nan 意ý 者giả 。 重trọng/trùng 立lập 燒thiêu 家gia 難nạn/nan 也dã 。 若nhược 不bất 許hứa 燒thiêu 。 教giáo 應ưng 常thường 住trụ 。 今kim 欲dục 正chánh 解giải 。

今kim 解giải

去khứ 正chánh 釋thích 。 有hữu 譬thí 。 有hữu 合hợp 。 意ý 明minh 小tiểu 教giáo 既ký 非phi 色sắc 即tức 中trung 道Đạo 法Pháp 界giới 。 此thử 教giáo 安an 得đắc 不bất 名danh 無vô 常thường 。 然nhiên 小tiểu 理lý 不bất 滅diệt 。 大đại 教giáo 抑ức 之chi 。 小tiểu 教giáo 無vô 常thường 義nghĩa 同đồng 被bị 燒thiêu 猶do 如như 門môn 楗# 。 理lý 非phi 無vô 常thường 猶do 如như 門môn 空không 。 燒thiêu 與dữ 安an 隱ẩn 二nhị 義nghĩa 俱câu 成thành 。 若nhược 依y 古cổ 人nhân 。 人nhân 既ký 被bị 燒thiêu 不bất 得đắc 名danh 為vi 。 安an 隱ẩn 得đắc 出xuất 。 立lập 門môn 本bổn 意ý 令linh 其kỳ 不bất 燒thiêu 。 唯duy 燒thiêu 無vô 出xuất 。 門môn 義nghĩa 不bất 成thành 。

大Đại 經Kinh

下hạ 引dẫn 證chứng 。 經kinh 以dĩ 十thập 仙tiên 前tiền 因nhân 義nghĩa 同đồng 能năng 詮thuyên 。 以dĩ 因nhân 望vọng 果quả 亦diệc 可khả 借tá 用dụng 。 如như 因nhân 小tiểu 證chứng 大đại 。 小tiểu 無vô 無vô 常thường 大đại 豈khởi 無vô 常thường 。

若nhược 小tiểu

下hạ 此thử 更cánh 將tương 小tiểu 通thông 對đối 衍diễn 門môn 。 言ngôn 。

文văn 字tự 即tức 解giải 脫thoát

等đẳng 者giả 。 大đại 小tiểu 色sắc 教giáo 並tịnh 皆giai 是thị 常thường 。 但đãn 有hữu 即tức 不bất 即tức 殊thù 。 乃nãi 成thành 燒thiêu 不bất 燒thiêu 別biệt 。 隨tùy 宜nghi 故cố 不bất 即tức 。 順thuận 理lý 故cố 無vô 燒thiêu 。 今kim 皆giai 開khai 顯hiển 即tức 燒thiêu 無vô 燒thiêu 。

若nhược 就tựu

下hạ 更cánh 以dĩ 權quyền 實thật 二nhị 智trí 對đối 釋thích 。 從tùng 施thí 權quyền 邊biên 故cố 云vân 權quyền 從tùng 所sở 燒thiêu 。 同đồng 體thể 之chi 權quyền 本bổn 自tự 常thường 住trụ 。 縱túng/tung 從tùng 覆phú 說thuyết 權quyền 為vi 所sở 燒thiêu 。 仍nhưng 須tu 分phân 別biệt 。 則tắc 三tam 教giáo 權quyền 中trung 唯duy 三tam 藏tạng 權quyền 生sanh 滅diệt 名danh 燒thiêu 。 餘dư 二nhị 少thiểu 別biệt 。 故cố 先tiên 作tác 下hạ 引dẫn 證chứng 。 佛Phật 元nguyên 欲dục 用dụng 實thật 智trí 凡phàm 案án 。 事sự 不bất 獲hoạch 已dĩ 。 施thí 於ư 無vô 常thường 。 無vô 常thường 即tức 是thị 所sở 燒thiêu 權quyền 智trí 。 有hữu 人nhân 云vân 。

約ước 不bất 信tín 者giả 名danh 為vi 所sở 燒thiêu 。 佛Phật 昔tích 從tùng 出xuất 故cố 云vân 安an 隱ẩn 。 雖tuy 是thị 一nhất 途đồ 。 不bất 及cập 今kim 文văn 。 經Kinh 云vân 。

若nhược 不bất 時thời 出xuất 。 必tất 為vị 所sở 焚phần

故cố 得đắc 出xuất 之chi 言ngôn 非phi 獨độc 長trưởng 者giả 。 被bị 燒thiêu 之chi 語ngữ 豈khởi 唯duy 不bất 信tín 。 故cố 知tri 教giáo 法pháp 生sanh 滅diệt 名danh 為vi 所sở 燒thiêu 。 非phi 由do 眾chúng 生sanh 不bất 信tín 故cố 滅diệt 。 宅trạch 以dĩ 濁trược 故cố 被bị 燒thiêu 。 教giáo 門môn 何hà 濁trược 之chi 有hữu 。 但đãn 聲thanh 教giáo 不bất 住trụ 義nghĩa 同đồng 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 云vân 燒thiêu 故cố 須tu 分phần/phân 判phán 。

樂nhạo 著trước

等đẳng 者giả 。 先tiên 分phần/phân 字tự 釋thích 。 嬉hi 遊du 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 遊du 名danh 遍biến 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 譬thí 見kiến 惑hoặc 遍biến 於ư 三tam 界giới 。 戲hí 雖tuy 亦diệc 樂nhạo/nhạc/lạc 隨tùy 處xứ 非phi 遍biến 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 所sở 繫hệ 別biệt 故cố 。 又hựu 。

耽đam 湎miện

去khứ 合hợp 字tự 解giải 者giả 。 此thử 兩lưỡng 字tự 義nghĩa 通thông 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 故cố 以dĩ 兩lưỡng 字tự 俱câu 通thông 見kiến 修tu 。 以dĩ 著trước 愛ái 見kiến 俱câu 喪táng 道đạo 故cố 。 愛ái 見kiến 是thị 集tập 集tập 必tất 招chiêu 苦khổ 。 具cụ 苦khổ 集tập 故cố 必tất 無vô 道đạo 滅diệt 。

法Pháp 華Hoa 文Văn 句Cú 記Ký 卷quyển 第đệ 六lục (# 上thượng )#

法Pháp 華Hoa 文Văn 句Cú 記Ký 卷quyển 第đệ 六lục (# 中trung )#

唐đường 天thiên 台thai 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 述thuật

不bất 覺giác 不bất 知tri

下hạ 約ước 於ư 四Tứ 諦Đế 釋thích 此thử 四tứ 句cú 。 但đãn 初sơ 舉cử 文văn 應ưng 具cụ 列liệt 四tứ 句cú 。 但đãn 是thị 文văn 略lược 。 於ư 中trung 為vi 三tam 。

初sơ 約ước 凡phàm 釋thích 。 次thứ 約ước 位vị 釋thích 。 三tam 約ước 三tam 世thế 。 初sơ 文văn 又hựu 三tam 。

謂vị 標tiêu 。 釋thích 。 結kết 。 初sơ 文văn 者giả 。

都đô 不bất 言ngôn

下hạ 標tiêu 苦khổ 也dã 。

火hỏa

者giả 。 三tam 界giới 五ngũ 濁trược 八bát 苦khổ 也dã 。

不bất 解giải 火hỏa

下hạ 標tiêu 集tập 也dã 。 火hỏa 本bổn 能năng 燒thiêu 如như 集tập 招chiêu 苦khổ 。

既ký 不bất 知tri

下hạ 標tiêu 失thất 道đạo 也dã 。 既ký 不bất 畏úy 傷thương 故cố 云vân 不bất 驚kinh 。 傷thương 即tức 失thất 也dã 。

不bất 慮lự 斷đoạn

下hạ 標tiêu 失thất 滅diệt 也dã 。 無vô 道Đạo 諦Đế 身thân 慧tuệ 命mạng 亦diệc 斷đoạn 。

眾chúng 生sanh

下hạ 釋thích 前tiền 四tứ 句cú 。 陰ấm 必tất 是thị 苦khổ 釋thích 前tiền 有hữu 苦khổ 。 既ký 全toàn 不bất 覺giác 即tức 不bất 識thức 苦khổ 。

不bất 知tri

去khứ 釋thích 前tiền 集tập 也dã 。

四tứ 倒đảo 三tam 毒độc

釋thích 前tiền 有hữu 集tập 。 既ký 全toàn 不bất 知tri 故cố 不bất 識thức 集tập 。 三tam 毒độc 修tu 惑hoặc 。 四tứ 倒đảo 見kiến 惑hoặc 。

既ký 不bất

下hạ 釋thích 失thất 道đạo 滅diệt 。 由do 不bất 知tri 苦khổ 集tập 。 故cố 道đạo 滅diệt 俱câu 失thất 。

不bất 識thức 惑hoặc

者giả 。 不bất 識thức 集tập 也dã 。 既ký 不bất 識thức 集tập 不bất 憂ưu 慮lự 苦khổ 。

惑hoặc 侵xâm 法Pháp 身thân

失thất 道Đạo 諦Đế 也dã 。 必tất 損tổn 慧tuệ 命mạng 失thất 滅Diệt 諦Đế 也dã 。

如như 是thị 。

下hạ 結kết 。

以dĩ 不bất 聞văn

下hạ 次thứ 寄ký 位vị 釋thích 者giả 。 於ư 中trung 先tiên 以dĩ 初sơ 二nhị 句cú 二nhị 重trọng/trùng 順thuận 釋thích 。 次thứ 以dĩ 後hậu 兩lưỡng 句cú 反phản 釋thích 。 初sơ 文văn 先tiên 以dĩ 二nhị 句cú 對đối 於ư 聞văn 思tư 。 應ưng 云vân 不bất 覺giác 聞văn 思tư 。 不bất 知tri 修tu 慧tuệ 。 但đãn 是thị 文văn 略lược 。 次thứ 以dĩ 兩lưỡng 句cú 進tiến 約ước 聖thánh 位vị 。 次thứ 反phản 釋thích 者giả 。 應ưng 云vân 無vô 見kiến 諦Đế 故cố 不bất 驚kinh 。 無vô 思tư 惟duy 故cố 不bất 怖bố 。 文văn 中trung 反phản 釋thích 。 故cố 云vân 。

見kiến 諦Đế 故cố 驚kinh 悟ngộ

等đẳng 也dã 。 此thử 明minh 四Tứ 諦Đế 觀quán 成thành 。 見kiến 思tư 兩lưỡng 惑hoặc 究cứu 竟cánh 盡tận 也dã 。 以dĩ 惑hoặc 盡tận 故cố 四Tứ 諦Đế 全toàn 顯hiển 。 初sơ 得đắc 見kiến 諦Đế 迷mê 悟ngộ 創sáng/sang 分phần/phân 。 如như 久cửu 迷mê 初sơ 正chánh 故cố 云vân 驚kinh 悟ngộ 。 復phục 更cánh 厭yếm 怖bố 迷mê 途đồ 方phương 盡tận 。 次thứ 約ước 三tam 世thế 者giả 。 不bất 云vân 過quá 去khứ 及cập 以dĩ 集tập 者giả 。 現hiện 觀quán 未vị 苦khổ 由do 於ư 現hiện 集tập 。 又hựu 觀quán 現hiện 苦khổ 由do 過quá 去khứ 集tập 。 如như 因nhân 緣duyên 中trung 名danh 為vi 輪luân 迴hồi 。 雖tuy 論luận 三tam 世thế 正chánh 觀quán 現hiện 苦khổ 。 以dĩ 斷đoạn 現hiện 集tập 。 今kim 當đương 苦khổ 息tức 。 故cố 知tri 不bất 覺giác 現hiện 苦khổ 即tức 苦khổ 集tập 俱câu 迷mê 。 由do 此thử 能năng 招chiêu 未vị 來lai 世thế 苦khổ 。 既ký 迷mê 苦khổ 集tập 理lý 無vô 道đạo 滅diệt 。 舉cử 二nhị 世thế 苦khổ 以dĩ 攝nhiếp 三tam 世thế 。 具cụ 如như 引dẫn 文văn 。 亦diệc 秖kỳ 以dĩ 苦khổ 而nhi 攝nhiếp 於ư 集tập 。 然nhiên 前tiền 三tam 釋thích 。 雖tuy 復phục 約ước 凡phàm 約ước 位vị 等đẳng 三tam 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 並tịnh 是thị 迷mê 諦đế 。 以dĩ 迷mê 諦đế 故cố 八bát 苦khổ 逼bức 身thân 。

五ngũ 識thức

等đẳng 者giả 。

逼bức

近cận 也dã 。 濁trược 在tại 五ngũ 識thức 名danh 之chi 為vi 近cận 。 以dĩ 切thiết 己kỷ 故cố 名danh 為vi 。

逼bức 身thân

同đồng 時thời 意ý 識thức 俱câu 受thọ 苦khổ 境cảnh 。 非phi 初sơ 剎sát 那na 未vị 分phân 別biệt 時thời 。 又hựu 秖kỳ 此thử 五ngũ 識thức 體thể 是thị 異dị 熟thục 八bát 苦khổ 故cố 也dã 。 近cận 豈khởi 過quá 此thử 。 故cố 此thử 同đồng 時thời 安an 能năng 厭yếm 患hoạn 。 故cố 此thử 心tâm 王vương 心tâm 所sở 不bất 能năng 以dĩ 此thử 意ý 識thức 成thành 觀quán 。 唯duy 能năng 分phân 別biệt 以dĩ 成thành 三tam 受thọ 。 三tam 受thọ 義nghĩa 成thành 故cố 云vân 切thiết 己kỷ 。 逼bức 甚thậm 故cố 切thiết 。 故cố 一nhất 一nhất 苦khổ 皆giai 由do 五ngũ 識thức 以dĩ 對đối 於ư 境cảnh 。 次thứ 至chí 第đệ 六lục 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 復phục 立lập 苦khổ 因nhân 何hà 能năng 生sanh 厭yếm 。

亦diệc 云vân

去khứ 出xuất 他tha 釋thích 。 昔tích 結kết 大Đại 乘Thừa 名danh 之chi 為vi 種chủng 。 功công 德đức 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 家gia 之chi 智trí 慧tuệ 。 即tức 以dĩ 此thử 智trí 為vi 體thể 。 為vi 苦khổ 所sở 逼bức 。 大đại 理lý 智trí 乘thừa 俱câu 遭tao 苦khổ 集tập 。 不bất 覺giác 不bất 知tri 。 名danh 為vi 火hỏa 逼bức 。

今kim 謂vị

下hạ 但đãn 約ước 濁trược 名danh 不bất 須tu 對đối 大đại 。 既ký 流lưu 轉chuyển 已dĩ 小tiểu 尚thượng 不bất 知tri 。 故cố 總tổng 諸chư 義nghĩa 共cộng 成thành 五ngũ 濁trược 。

不bất 覺giác

等đẳng 四tứ 為vi 眾chúng 生sanh 濁trược 者giả 。 四tứ 句cú 秖kỳ 是thị 迷mê 於ư 四Tứ 諦Đế 。 以dĩ 迷mê 諦đế 故cố 眾chúng 生sanh 即tức 濁trược 。 次thứ 。

火hỏa 來lai

等đẳng 為vi 命mạng 濁trược 者giả 。 苦khổ 盛thịnh 壽thọ 促xúc 令linh 命mạng 成thành 濁trược 。

心tâm 不bất 厭yếm

等đẳng 為vi 劫kiếp 濁trược 者giả 。 由do 不bất 厭yếm 苦khổ 常thường 在tại 三tam 界giới 。 必tất 遇ngộ 三tam 小tiểu 。 名danh 為vi 劫kiếp 濁trược 。

云vân 云vân

者giả 。 意ý 斥xích 舊cựu 師sư 。 不bất 須tu 將tương 此thử 對đối 大đại 說thuyết 也dã 。 以dĩ 五ngũ 濁trược 故cố 。 正chánh 當đương 廣quảng 上thượng 所sở 見kiến 之chi 火hỏa 。 故cố 上thượng 但đãn 云vân 。

從tùng 四tứ 面diện 起khởi

長trưởng 者giả 作tác 是thị

下hạ 。 先tiên 釋thích 能năng 施thí 身thân 手thủ 。 次thứ 釋thích 所sở 施thí 衣y 裓kích 。 能năng 所sở 俱câu 廢phế 故cố 云vân 。

不bất 得đắc

初sơ 文văn 為vi 十thập 。

先tiên 標tiêu 。 次thứ 引dẫn 合hợp 譬thí 。 三tam 。

依y 三tam 昧muội

下hạ 明minh 二nhị 義nghĩa 所sở 依y 。 四tứ 。

智trí 斷đoạn

下hạ 明minh 二nhị 義nghĩa 功công 能năng 。 五ngũ 。

此thử 之chi

下hạ 明minh 二nhị 義nghĩa 之chi 門môn 。 六lục 。

勸khuyến 即tức

下hạ 以dĩ 四tứ 悉tất 釋thích 。 七thất 。

如Như 來Lai

下hạ 明minh 用dụng 二nhị 義nghĩa 意ý 。 八bát 。

故cố 知tri

下hạ 結kết 歸quy 。 九cửu 。

故cố 上thượng 文văn

下hạ 引dẫn 證chứng 。 十thập 。

前tiền 歎thán

下hạ 重trọng/trùng 指chỉ 前tiền 證chứng 。 前tiền 四tứ 可khả 知tri 。 五ngũ 。

此thử 之chi

等đẳng 者giả 。 則tắc 以dĩ 因nhân 果quả 相tương 對đối 。 勸khuyến 是thị 智trí 家gia 之chi 門môn 。 誡giới 是thị 斷đoạn 家gia 之chi 門môn 。 故cố 云vân 從tùng 二nhị 門môn 入nhập 。 今kim 於ư 勸khuyến 門môn 中trung 復phục 言ngôn 誡giới 者giả 。 門môn 體thể 理lý 合hợp 互hỗ 具cụ 故cố 也dã 。 各các 一nhất 義nghĩa 便tiện 故cố 且thả 別biệt 說thuyết 。 六lục 四tứ 悉tất 中trung 云vân 。

此thử 二nhị 悉tất 檀đàn 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 作tác 方phương 便tiện

者giả 。 二nhị 悉tất 是thị 修tu 得đắc 智trí 斷đoạn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 即tức 是thị 性tánh 德đức 法Pháp 身thân 。 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 初sơ 以dĩ 法Pháp 身thân 智trí 斷đoạn 取thủ 物vật 不bất 得đắc 。 是thị 故cố 息tức 化hóa 。 問vấn 何hà 不bất 云vân 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 各các 二nhị 門môn 不bất 同đồng 。 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 各các 別biệt 。 又hựu 聞văn 二nhị 歡hoan 喜hỷ 皆giai 世thế 界giới 也dã 。 故cố 此thử 佛Phật 乘thừa 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 。 遍biến 生sanh 八bát 門môn 。 圓viên 別biệt 四tứ 門môn 各các 二nhị 各các 四tứ 。 故cố 此thử 二nhị 門môn 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 餘dư 如như 文văn 。

釋thích 所sở 施thí 中trung 。 文văn 又hựu 為vi 三tam 。

先tiên 出xuất 所sở 依y 三tam 藏tạng 。 次thứ 出xuất 舊cựu 解giải 。 三tam 。

今kim 取thủ

下hạ 正chánh 釋thích 。 初sơ 雖tuy 依y 三tam 藏tạng 。 但đãn 辯biện 物vật 相tương/tướng 未vị 明minh 法Pháp 門môn 。 次thứ 舊cựu 解giải 中trung 。 初sơ 師sư 云vân 大Đại 乘Thừa 因nhân 果quả 。 理lý 何hà 不bất 可khả 。 但đãn 闕khuyết 施thí 化hóa 之chi 相tướng 。 故cố 不bất 用dụng 之chi 。 次thứ 師sư 既ký 云vân 出xuất 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 。 不bất 應ứng 用dụng 小tiểu 而nhi 釋thích 於ư 大đại 。 縱túng/tung 云vân 大Đại 乘Thừa 何hà 異dị 四tứ 階giai 。 有hữu 言ngôn 裓kích 者giả 。 行hành 袂# 袂# 袖tụ 也dã 。 今kim 不bất 用dụng 之chi 。 豈khởi 以dĩ 救cứu 火hỏa 袖tụ 盛thịnh 子tử 耶da 。

次thứ 正chánh 解giải 中trung

亦diệc 取thủ

下hạ 合hợp 譬thí 。 佛Phật 自tự 釋thích 義nghĩa 。 豈khởi 同đồng 世thế 情tình 。 於ư 中trung 為vi 五ngũ 。

先tiên 引dẫn 下hạ 文văn 。 次thứ 。

神thần 力lực

下hạ 正chánh 釋thích 。 身thân 手thủ 指chỉ 前tiền 釋thích 衣y 裓kích 等đẳng 。 三tam 。

如Như 來Lai

下hạ 明minh 用dụng 三tam 意ý 。 四tứ 。

衣y 裓kích

下hạ 明minh 立lập 名danh 意ý 。 前tiền 三tam 可khả 知tri 。 言ngôn 。

名danh 略lược 義nghĩa 玄huyền

者giả 。 知tri 見kiến 二nhị 故cố 名danh 略lược 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 故cố 義nghĩa 玄huyền 。 如như 衣y 裓kích 一nhất 足túc 故cố 略lược 。 盛thịnh 多đa 故cố 玄huyền 。

四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy

略lược 如như 《# 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 》# 及cập 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 記ký 。 《# 智trí 論luận 》# 廣quảng 釋thích 。 通thông 言ngôn 無vô 畏úy 者giả 。 十Thập 力Lực 內nội 充sung 外ngoại 用dụng 無vô 怯khiếp 。 名danh 為vi 無vô 畏úy 。 佛Phật 自tự 誠thành 言ngôn 。

我ngã 是thị 一nhất 切thiết 知tri 者giả 見kiến 者giả 。 無vô 有hữu 一nhất 切thiết 。 沙Sa 門Môn 及cập 婆Bà 羅La 門Môn 。 若nhược 天thiên 魔ma 梵Phạm 。 及cập 以dĩ 餘dư 眾chúng 。 言ngôn 如Như 來Lai 不bất 知tri 。 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 。 如như 微vi 畏úy 相tương/tướng 。

用dụng 對đối 四Tứ 諦Đế

者giả 。 盡tận 苦khổ 道đạo 即tức 苦Khổ 諦Đế 。 說thuyết 障chướng 道đạo 即tức 集Tập 諦Đế 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 即tức 道Đạo 諦Đế 。 漏lậu 盡tận 即tức 滅Diệt 諦Đế 。 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 即tức 四tứ 四Tứ 無Vô 畏Úy 。 今kim 須tu 在tại 圓viên 。 遍biến 一nhất 切thiết 四tứ 離ly 二nhị 為vi 四tứ 。 二nhị 俱câu 依y 諦đế 。 諦đế 為vi 所sở 依y 。 故cố 名danh 為vi 。

安an

次thứ 十Thập 力Lực 中trung 通thông 言ngôn 力lực 者giả 。 諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 內nội 實thật 智trí 用dụng 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 無vô 能năng 勝thắng 者giả 。 無vô 能năng 壞hoại 者giả 。 故cố 名danh 為vi 力lực 。 無vô 畏úy 與dữ 力lực 內nội 外ngoại 之chi 別biệt 一nhất 一nhất 遍biến 攝nhiếp 故cố 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 。 十Thập 力Lực 依y 理lý 故cố 名danh 為vi 豎thụ 。 則tắc 十thập 處xứ 明minh 諦đế 豈khởi 不bất 大đại 安an 。 無vô 畏úy 與dữ 力lực 雖tuy 有hữu 內nội 外ngoại 。 今kim 皆giai 約ước 用dụng 故cố 內nội 外ngoại 具cụ 足túc 。 五ngũ 。

三tam 七thất

下hạ 結kết 施thí 化hóa 意ý 。 言ngôn 。

而nhi 眾chúng 生sanh 不bất 堪kham

者giả 。 此thử 正chánh 施thí 大đại 。 不bất 堪kham 之chi 言ngôn 取thủ 意ý 說thuyết 也dã 。

唯duy 有hữu 一nhất 門môn

至chí

狹hiệp 小tiểu

者giả 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 指chỉ 上thượng 類loại 同đồng 。 次thứ 分phần/phân 門môn 解giải 釋thích 。 初sơ 言ngôn 。

義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết

者giả 。 如như 上thượng 車xa 門môn 。 此thử 中trung 亦diệc 是thị 宣tuyên 一nhất 佛Phật 乘thừa 之chi 車xa 門môn 也dã 。 若nhược 已dĩ 出xuất 宅trạch 門môn 未vị 入nhập 車xa 門môn 者giả 。 取thủ 難nạn/nan 當đương 故cố 名danh 為vi 狹hiệp 小tiểu 。 初sơ 言ngôn 。

別biệt 者giả

別biệt 約ước 三tam 義nghĩa 分phần/phân 字tự 釋thích 也dã 。 於ư 中trung 先tiên 正chánh 釋thích 。

教giáo 理lý

下hạ 釋thích 所sở 以dĩ 。 初sơ 正chánh 釋thích 者giả 。 一nhất 既ký 是thị 理lý 。 門môn 又hựu 屬thuộc 教giáo 。 小tiểu 即tức 無vô 機cơ 。 以dĩ 無vô 行hành 故cố 。 不bất 入nhập 理lý 教giáo 。 故cố 名danh 狹hiệp 小tiểu 。 言ngôn 。

不bất 容dung 斷đoạn 常thường 七thất 方phương 便tiện

者giả 。 應ưng 云vân 斷đoạn 常thường 及cập 七thất 方phương 便tiện 。 於ư 實thật 不bất 入nhập 。 義nghĩa 言ngôn 不bất 容dung 。 言ngôn 。

眾chúng 生sanh 不bất 能năng 。 以dĩ 此thử 理lý 教giáo 自tự 通thông

者giả 。 但đãn 守thủ 方phương 便tiện 行hành 也dã 。 言ngôn 通thông 釋thích 者giả 。 理lý 教giáo 行hành 三tam 。 一nhất 一nhất 通thông 明minh 一nhất 門môn 狹hiệp 小tiểu 。 以dĩ 不bất 入nhập 故cố 不bất 得đắc 至chí 果quả 。 初sơ 約ước 理lý 者giả 。 唯duy 一Nhất 法Pháp 界Giới 故cố 云vân 。

無vô 雜tạp

由do 一nhất 理lý 故cố 遍biến 通thông 一nhất 切thiết 。 令linh 至chí 此thử 理lý 故cố 云vân 。

能năng 通thông

由do 子tử 不bất 入nhập 故cố 云vân 。

難nan 知tri

約ước 教giáo 者giả 。 唯duy 約ước 圓viên 理lý 對đối 教giáo 。 以dĩ 明minh 出xuất 入nhập 秖kỳ 是thị 理lý 教giáo 故cố 耳nhĩ 。 云vân 。

凡phàm 夫phu 不bất 知tri 出xuất

者giả 。 則tắc 不bất 及cập 二Nhị 乘Thừa 已dĩ 從tùng 宅trạch 門môn 小tiểu 教giáo 而nhi 出xuất 。

不bất 知tri 入nhập

者giả 。 不bất 知tri 車xa 門môn 。 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 但đãn 從tùng 門môn 出xuất 。 故cố 云vân 。

少thiểu 知tri

昔tích 教giáo 未vị 詮thuyên 。

永vĩnh 不bất 知tri 入nhập

菩Bồ 薩Tát 雖tuy 自tự 知tri 出xuất

等đẳng 者giả 。 通thông 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 有hữu 出xuất 教giáo 。 三tam 祇kỳ 百bách 劫kiếp 並tịnh 未vị 出xuất 故cố 。 又hựu 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 約ước 鈍độn 根căn 者giả 。 未vị 知tri 入nhập 處xứ 與dữ 二Nhị 乘Thừa 同đồng 。 故cố 云vân 。

亦diệc

也dã 。

奪đoạt 七thất 方phương 便tiện

者giả 。 前tiền 與dữ 言ngôn 之chi 猶do 云vân 知tri 出xuất 。 猶do 未vị 入nhập 實thật 名danh 不bất 知tri 入nhập 。 若nhược 奪đoạt 說thuyết 者giả 出xuất 亦diệc 不bất 知tri 。 何hà 者giả 。 而nhi 不bất 自tự 知tri 。 上thượng 中trung 下hạ 性tánh 。 故cố 不bất 知tri 出xuất 。 與dữ 而nhi 言ngôn 之chi 。 通thông 別biệt 衍diễn 門môn 猶do 可khả 知tri 入nhập 。 然nhiên 帶đái 教giáo 道đạo 故cố 奪đoạt 說thuyết 者giả 。 別biệt 教giáo 地địa 前tiền 皆giai 不bất 知tri 故cố 。 尚thượng 不bất 自tự 知tri 。 上thượng 中trung 下hạ 性tánh 。 況huống 一nhất 地địa 雨vũ 。 從tùng 不bất 知tri 權quyền 邊biên 云vân 皆giai 不bất 知tri 。 故cố 別biệt 教giáo 地địa 前tiền 雖tuy 知tri 中trung 道đạo 。 教giáo 道đạo 仍nhưng 權quyền 。 據cứ 教giáo 道đạo 論luận 。 乃nãi 至chí 入nhập 地địa 。 入nhập 地địa 必tất 證chứng 故cố 廢phế 不bất 論luận 。

次thứ

上thượng 文văn 云vân

下hạ 引dẫn 文văn 也dã 。 七thất 方phương 便tiện 人nhân 皆giai 悉tất 未vị 入nhập 佛Phật 乘thừa 故cố 也dã 。

不bất 能năng 以dĩ 教giáo

等đẳng 者giả 。 方phương 便tiện 之chi 言ngôn 必tất 用dụng 通thông 實thật 。 若nhược 佛Phật 未vị 開khai 皆giai 不bất 能năng 以dĩ 己kỷ 教giáo 通thông 極cực 。 言ngôn 。

將tương 譚đàm

者giả 。 爾nhĩ 前tiền 未vị 斥xích 不bất 云vân 無vô 機cơ 。 略lược 開khai 方phương 說thuyết 故cố 云vân 將tương 譚đàm 。 約ước 行hành 可khả 知tri 。

幼ấu 稚trĩ 無vô 識thức

者giả 。 舊cựu 師sư 若nhược 云vân 人nhân 天thiên 之chi 善thiện 為vi 幼ấu 稚trĩ 者giả 。 此thử 乃nãi 大đại 善thiện 未vị 生sanh 。 何hà 名danh 幼ấu 稚trĩ 。 依y 今kim 為vi 正chánh 。

戀luyến 著trước

等đẳng 者giả 。 前tiền 明minh 善thiện 弱nhược 故cố 。 未vị 有hữu 所sở 識thức 。 今kim 明minh 惡ác 彊cường/cưỡng/cương 遊du 戲hí 被bị 燒thiêu 。

因nhân 時thời

者giả 。 初sơ 退thoái 大đại 時thời 。

果quả 時thời

者giả 。 受thọ 八bát 苦khổ 時thời 。 退thoái 大đại 已dĩ 後hậu 著trước 愛ái 見kiến 因nhân 。 依y 正chánh 即tức 是thị 愛ái 見kiến 果quả 也dã 。 欲dục 界giới 著trước 依y 。 上thượng 界giới 著trước 正chánh 。 故cố 云vân 禪thiền 定định 等đẳng 。

對đối 治trị 之chi 相tướng

至chí

小Tiểu 乘Thừa 也dã

者giả 。 今kim 大Đại 乘Thừa 誡giới 門môn 名danh 對đối 治trị 者giả 。 不bất 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 無vô 常thường 等đẳng 也dã 。 故cố 引dẫn 《# 大đại 品phẩm 》# 四tứ 念niệm 處xứ 等đẳng 皆giai 摩ma 訶ha 衍diễn 。 觀quán 不bất 淨tịnh 等đẳng 能năng 所sở 俱câu 忘vong 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 。 但đãn 是thị 觀quán 理lý 。 何hà 名danh 對đối 治trị 。

答đáp 。

修tu 對đối 治trị 時thời 能năng 所sở 皆giai 空không 。 今kim 此thử 亦diệc 爾nhĩ 。 約ước 施thí 大đại 化hóa 復phục 令linh 離ly 濁trược 。 於ư 佛Phật 正chánh 是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 相tương/tướng 。 是thị 故cố 得đắc 名danh 。 大Đại 乘Thừa 治trị 相tương/tướng 。

既ký 著trước

下hạ 大đại 之chi 所sở 治trị 。 宜nghi 應ưng 用dụng 大đại 以dĩ 捨xả 惡ác 故cố 。

若nhược 久cửu

等đẳng 者giả 。 久cửu 住trụ 見kiến 思tư 大đại 小tiểu 俱câu 失thất 。

不bất 驚kinh

至chí

如như 上thượng

者giả 。 如như 上thượng 釋thích 不bất 覺giác 等đẳng 文văn 。 廣quảng 約ước 凡phàm 夫phu 及cập 三tam 世thế 是thị 也dã 。

背bối/bội 明minh

等đẳng 者giả 。 東đông 西tây 譬thí 苦khổ 集tập 也dã 。 若nhược 明minh 見kiến 苦khổ 集tập 東đông 西tây 向hướng 明minh 。 以dĩ 不bất 知tri 苦khổ 故cố 而nhi 起khởi 於ư 集tập 。 如như 日nhật 東đông 而nhi 西tây 走tẩu 。 不bất 識thức 集tập 故cố 而nhi 招chiêu 於ư 苦khổ 。 如như 日nhật 西tây 而nhi 東đông 馳trì 。 馳trì 走tẩu 義nghĩa 一nhất 。 故cố 經Kinh 云vân 戲hí 。 死tử 如như 往vãng 。 生sanh 如như 還hoàn 。 還hoàn 已dĩ 復phục 往vãng 。 生sanh 死tử 不bất 絕tuyệt 。 無vô 彼bỉ 變biến 易dị 二nhị 土thổ/độ 之chi 壽thọ 。 如như 速tốc 疾tật 也dã 。 又hựu 從tùng 苦khổ 起khởi 集tập 如như 往vãng 。 從tùng 集tập 受thọ 苦khổ 如như 還hoàn 。 一nhất 苦khổ 一nhất 集tập 。 一nhất 生sanh 一nhất 死tử 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。

馳trì 走tẩu 還hoàn 往vãng

雖tuy 用dụng 大đại 擬nghĩ

等đẳng 者giả 。 聞văn 而nhi 不bất 受thọ 。 視thị 父phụ 而nhi 已dĩ 。 如như 雖tuy 見kiến 父phụ 怖bố 畏úy 逃đào 走tẩu 。 失thất 聞văn 見kiến 利lợi 故cố 云vân 而nhi 已dĩ 。

已dĩ

者giả 息tức 也dã 。 又hựu 機cơ 扣khấu 於ư 應ưng 。 故cố 名danh 為vi 視thị 。 機cơ 生sanh 不bất 受thọ 故cố 云vân 而nhi 已dĩ 。

大Đại 乘Thừa

下hạ 至chí

父phụ 命mạng 斷đoạn

者giả 。 並tịnh 以dĩ 大Đại 乘Thừa 為vi 父phụ 子tử 命mạng 者giả 。 雖tuy 大đại 救cứu 未vị 得đắc 種chủng 不bất 可khả 亡vong 。 所sở 以dĩ 雖tuy 欲dục 小tiểu 化hóa 。 為vi 存tồn 大đại 命mạng 不bất 廢phế 化hóa 功công 。

前tiền 云vân 切thiết 己kỷ

者giả 。 初sơ 退thoái 大đại 時thời 適thích 起khởi 五ngũ 濁trược 。 如như 初sơ 逼bức 身thân 大đại 善thiện 容dung 在tại 。 若nhược 久cửu 不bất 出xuất 流lưu 轉chuyển 五ngũ 濁trược 。 名danh 必tất 為vị 所sở 焚phần 。 即tức 大đại 小tiểu 俱câu 失thất 。 此thử 語ngữ 起khởi 小tiểu 應ứng 時thời 。 故cố 云vân 若nhược 不bất 時thời 出xuất 。 大Đại 乘Thừa 善thiện 根căn 理lý 實thật 無vô 斷đoạn 。 意ý 令linh 速tốc 出xuất 以dĩ 必tất 死tử 逼bức 之chi 。 若nhược 久cửu 不bất 出xuất 義nghĩa 同đồng 於ư 死tử 。 故cố 云vân 死tử 義nghĩa 。

上thượng 文văn 於ư 所sở 燒thiêu

至chí

若nhược 不bất 時thời 出xuất

等đẳng 問vấn 意ý 者giả 。 得đắc 出xuất 與dữ 俱câu 焚phần 內nội 外ngoại 義nghĩa 別biệt 。 二nhị 文văn 相tương 反phản 其kỳ 義nghĩa 如như 何hà 。 次thứ 。

前tiền 得đắc 出xuất

下hạ 答đáp 意ý 者giả 。 法pháp 應ưng 不bất 同đồng 。 二nhị 義nghĩa 各các 別biệt 。 從tùng 文văn 從tùng 理lý 二nhị 意ý 不bất 同đồng 。 若nhược 準chuẩn 前tiền 文văn 。 文văn 既ký 寄ký 小tiểu 。 還hoàn 從tùng 小tiểu 教giáo 所sở 燒thiêu 門môn 出xuất 。 則tắc 還hoàn 且thả 約ước 。 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 若nhược 義nghĩa 兼kiêm 於ư 理lý 則tắc 法pháp 通thông 二nhị 種chủng 。 若nhược 法pháp 應ưng 相tương 對đối 。 理lý 須tu 常thường 住trụ 法Pháp 身thân 已dĩ 出xuất 。 今kim 論luận 應ưng 身thân 物vật 機cơ 受thọ 化hóa 。 則tắc 機cơ 應ưng 俱câu 濟tế 故cố 云vân 時thời 出xuất 。 不bất 受thọ 化hóa 則tắc 機cơ 息tức 應ưng 謝tạ 。 灰hôi 斷đoạn 入nhập 滅diệt 義nghĩa 當đương 俱câu 焚phần 。 焚phần 故cố 義nghĩa 當đương 子tử 父phụ 命mạng 斷đoạn 。 以dĩ 此thử 擬nghĩ 宜nghi 而nhi 催thôi 逼bức 之chi 。

問vấn 。

前tiền 云vân 得đắc 出xuất 。 是thị 法Pháp 身thân 者giả 。 大đại 之chi 與dữ 小tiểu 法pháp 並tịnh 無vô 燒thiêu 。 何hà 須tu 言ngôn 出xuất 。

答đáp 。

秖kỳ 以dĩ 無vô 燒thiêu 名danh 之chi 為vi 出xuất 。 然nhiên 則tắc 法pháp 應ưng 並tịnh 皆giai 無vô 燒thiêu 。 應ưng 本bổn 同đồng 物vật 從tùng 物vật 云vân 燒thiêu 。 從tùng 理lý 則tắc 法pháp 應ưng 無vô 壞hoại 。 從tùng 事sự 則tắc 物vật 燒thiêu 佛Phật 出xuất 。 今kim 說thuyết 俱câu 燒thiêu 意ý 在tại 同đồng 出xuất 。 故cố 云vân 若nhược 不bất 等đẳng 也dã 。 有hữu 云vân 。

感cảm 應ứng 俱câu 時thời 。 今kim 謂vị 但đãn 得đắc 俱câu 出xuất 之chi 理lý 。 而nhi 失thất 俱câu 燒thiêu 之chi 義nghĩa 。 故cố 以dĩ 俱câu 燒thiêu 要yếu 令linh 同đồng 出xuất 。

從tùng

知tri 子tử 先tiên

下hạ 明minh 有hữu 小tiểu 機cơ 故cố 接tiếp 以dĩ 小tiểu 。 開khai 一nhất 為vi 三tam 故cố 名danh 為vi 各các 。

又hựu 知tri

至chí

小tiểu 彊cường/cưỡng/cương

者giả 。 大đại 退thoái 故cố 弱nhược 。 小tiểu 彊cường/cưỡng/cương 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 厭yếm 苦khổ 。 二nhị 者giả 是thị 治trị 。

六lục 心tâm 中trung 退thoái

者giả 。 準chuẩn 《# 瓔anh 珞lạc 》# 意ý 。 身thân 子tử 於ư 十thập 住trụ 中trung 第đệ 六lục 心tâm 退thoái 。 恐khủng 是thị 爾nhĩ 前tiền 見kiến 思tư 俱câu 斷đoạn 。 至chí 六lục 心tâm 時thời 見kiến 猶do 未vị 盡tận 六lục 心tâm 尚thượng 退thoái 。

歎thán 三tam 車xa

者giả 。 有hữu 人nhân 問vấn 。

何hà 以dĩ 車xa 三tam 。 使sử 二nhị 。 城thành 一nhất 。 城thành 有hữu 車xa 無vô 。 俱câu 譬thí 方phương 便tiện 而nhi 數số 不bất 同đồng 。 他tha 答đáp 有hữu 餘dư 。 今kim 更cánh 為vi 答đáp 。 凡phàm 立lập 譬thí 者giả 各các 從tùng 一nhất 邊biên 。 不bất 可khả 執chấp 一nhất 而nhi 疑nghi 異dị 途đồ 。 故cố 一nhất 二nhị 三tam 但đãn 是thị 離ly 合hợp 。 為vi 對đối 三tam 周chu 信tín 解giải 等đẳng 異dị 。 是thị 故cố 別biệt 耳nhĩ 。 皆giai 譬thí 方phương 便tiện 其kỳ 義nghĩa 不bất 殊thù 。 車xa 則tắc 通thông 舉cử 方phương 便tiện 故cố 三tam 。 使sử 則tắc 從tùng 難nạn/nan 別biệt 對đối 故cố 二nhị 。 城thành 是thị 二nhị 三tam 之chi 處xứ 故cố 一nhất 。 當đương 知tri 城thành 亦diệc 從tùng 人nhân 故cố 二nhị 。 故cố 云vân 息tức 處xứ 說thuyết 二nhị 。 車xa 亦diệc 從tùng 難nạn/nan 但đãn 二nhị 。 使sử 亦diệc 義nghĩa 兼kiêm 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 三tam 俱câu 有hữu 人nhân 理lý 教giáo 行hành 。 城thành 若nhược 說thuyết 化hóa 故cố 亦diệc 無vô 。 車xa 依y 造tạo 作tác 故cố 還hoàn 有hữu 。 使sử 約ước 權quyền 同đồng 故cố 亦diệc 有hữu 。 權quyền 乃nãi 非phi 實thật 故cố 亦diệc 無vô 。 權quyền 實thật 相tướng 對đối 俱câu 通thông 四tứ 句cú 。 從tùng 權quyền 化hóa 故cố 俱câu 有hữu 。 從tùng 實thật 義nghĩa 故cố 俱câu 無vô 。 俱câu 通thông 權quyền 實thật 故cố 有hữu 無vô 。 同đồng 約ước 一nhất 理lý 故cố 雙song 廢phế 。

勸khuyến 示thị 證chứng

者giả 。 示thị 應ưng 居cư 初sơ 。 隨tùy 經kinh 次thứ 第đệ 先tiên 勸khuyến 後hậu 示thị 。 亦diệc 應ưng 無vô 失thất 。 證chứng 中trung 皆giai 與dữ 之chi 言ngôn 正chánh 當đương 已dĩ 證chứng 。 亦diệc 令linh 他tha 證chứng 故cố 名danh 為vi 與dữ 。 言ngôn 。

前tiền 偈kệ 本bổn 略lược

者giả 。 譬thí 本bổn 但đãn 云vân 是thị 名danh 轉Chuyển 法Pháp 輪Luân 等đẳng 也dã 。

廣quảng 明minh

至chí

六lục 句cú

者giả 。 賢hiền 合hợp 為vi 四tứ 。 見kiến 修tu 為vi 二nhị 。 賢hiền 所sở 以dĩ 合hợp 者giả 。 四tứ 念niệm 法pháp 同đồng 故cố 為vi 一nhất 。 煖noãn 頂đảnh 同đồng 退thoái 故cố 為vi 一nhất 。 忍nhẫn 不bất 出xuất 觀quán 故cố 為vi 一nhất 。 世thế 第đệ 一nhất 無vô 上thượng 。 故cố 自tự 為vi 一nhất 。 見kiến 修tu 道Đạo 異dị 故cố 各các 為vi 一nhất 。 廣quảng 如như 《# 俱câu 舍xá 。 賢hiền 聖thánh 品phẩm 》# 中trung 。 此thử 須tu 略lược 明minh 。

三tam 十thập 二nhị 諦đế

者giả 。 上thượng 下hạ 各các 有hữu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 上thượng 下hạ 合hợp 論luận 故cố 三tam 十thập 二nhị 。 具cụ 如như 《# 俱câu 舍xá 》# 。 《# 釋thích 籤# 》# 略lược 明minh 。

與dữ 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 不bất 別biệt

者giả 。 世thế 第đệ 一nhất 心tâm 同đồng 此thử 剎sát 那na 即tức 入nhập 苦khổ 忍nhẫn 同đồng 觀quán 苦Khổ 諦Đế 。 應ưng 云vân 四tứ 中trung 隨tùy 觀quán 一nhất 行hành 。 與dữ 苦khổ 忍nhẫn 同đồng 故cố 總tổng 舉cử 之chi 。

馳trì 走tẩu 入nhập 見kiến 道đạo 十thập 五ngũ 心tâm

者giả 。 世thế 第đệ 一nhất 後hậu 十thập 六lục 剎sát 那na 皆giai 是thị 無vô 漏lậu 。 有hữu 云vân 。

十thập 六lục 心tâm 仍nhưng 在tại 見kiến 道đạo 。 部bộ 別biệt 不bất 同đồng 。

便tiện 有hữu 涅Niết 槃Bàn 音âm

者giả 。 此thử 約ước 初sơ 轉chuyển 為vi 言ngôn 。

觀quán 心tâm 中trung 用dụng 大Đại 乘Thừa 觀quán 者giả 。 凡phàm 附phụ 文văn 作tác 觀quán 多đa 分phần 在tại 圓viên 。 令linh 一nhất 一nhất 文văn 不bất 違vi 所sở 習tập 。 非phi 數số 他tha 故cố 。 初sơ 至chí 。

所sở 願nguyện

者giả 。 心tâm 望vọng 觀quán 境cảnh 名danh 之chi 為vi 願nguyện 。 心tâm 未vị 稱xưng 境cảnh 故cố 非phi 適thích 願nguyện 。

境cảnh

至chí

勇dũng

者giả 。 境cảnh 多đa 觀quán 少thiểu 非phi 勇dũng 進tiến 者giả 。

境cảnh 研nghiên 心tâm

者giả 。 還hoàn 以dĩ 心tâm 思tư 妙diệu 境cảnh 而nhi 研nghiên 於ư 心tâm 。 數sác 數sác 為vi 之chi 心tâm 觀quán 乃nãi 利lợi 。

心tâm 境cảnh 相tướng 研nghiên

者giả 。 向hướng 令linh 以dĩ 境cảnh 研nghiên 心tâm 。 前tiền 又hựu 以dĩ 心tâm 觀quán 境cảnh 。 故cố 名danh 互hỗ 相tương 。

心tâm 王vương

等đẳng 者giả 。 創sáng/sang 心tâm 修tu 觀quán 莫mạc 不bất 以dĩ 第đệ 六lục 王vương 數số 為vi 發phát 觀quán 之chi 始thỉ 。 縱túng/tung 使sử 觀quán 境cảnh 。 圓viên 融dung 不bất 二nhị 。 其kỳ 如như 麁thô 惑hoặc 尚thượng 未vị 先tiên 落lạc 。 故cố 皆giai 仍nhưng 屬thuộc 第đệ 六lục 王vương 數số 。 乃nãi 至chí 未vị 淨tịnh 六lục 根căn 已dĩ 來lai 未vị 離ly 王vương 數số 。 此thử 是thị 見kiến 思tư 家gia 之chi 王vương 數số 故cố 也dã 。 若nhược 欲dục 約ước 教giáo 。 即tức 有hữu 四tứ 教giáo 賢hiền 聖thánh 位vị 別biệt 馳trì 走tẩu 不bất 同đồng 。 今kim 在tại 三tam 藏tạng 。

上thượng 法pháp 說thuyết 中trung 先tiên 明minh

等đẳng 者giả 。 上thượng 釋Thích 迦Ca 章chương 頌tụng 顯hiển 實thật 中trung 有hữu 六lục 行hành 偈kệ 。 先tiên 約ước 四tứ 一nhất 即tức 是thị 消tiêu 文văn 。 次thứ 約ước 索sách 車xa 即tức 是thị 譬thí 本bổn 。 謂vị 初sơ 兩lưỡng 行hành 從tùng 。 我ngã 見kiến 佛Phật 子tử 等đẳng 。 即tức 是thị 聞văn 前tiền 諸chư 方phương 便tiện 教giáo 三tam 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 次thứ 我ngã 即tức 作tác 是thị 念niệm 。 下hạ 二nhị 行hành 一nhất 句cú 。 明minh 障chướng 除trừ 佛Phật 喜hỷ 。 言ngôn 今kim 我ngã 喜hỷ 無vô 畏úy 者giả 。 即tức 障chướng 除trừ 故cố 喜hỷ 。

今kim 先tiên 明minh 免miễn 難nạn 後hậu 明minh 索sách 車xa

者giả 。 前tiền 後hậu 既ký 殊thù 。 光quang 宅trạch 直trực 將tương 大đại 機cơ 以dĩ 對đối 免miễn 難nạn 。 所sở 以dĩ 破phá 之chi 。 此thử 明minh 經kinh 文văn 前tiền 後hậu 不bất 同đồng 。 非phi 謂vị 障chướng 除trừ 有hữu 前tiền 後hậu 也dã 。 以dĩ 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 皆giai 濁trược 先tiên 除trừ 大đại 機cơ 今kim 發phát 。

若nhược 具cụ 足túc

等đẳng 者giả 。 由do 法pháp 譬thí 文văn 免miễn 難nạn 與dữ 機cơ 前tiền 後hậu 迴hồi 互hỗ 。 承thừa 此thử 不bất 同đồng 釋thích 出xuất 四tứ 句cú 。 先tiên 釋thích 兩lưỡng 句cú 。 餘dư 兩lưỡng 指chỉ 上thượng 。 今kim 兩lưỡng 句cú 者giả 。 以dĩ 前tiền 兩lưỡng 句cú 但đãn 經kinh 文văn 互hỗ 。 互hỗ 義nghĩa 不bất 成thành 。 欲dục 令linh 成thành 互hỗ 。 對đối 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 名danh 同đồng 義nghĩa 異dị 。 初sơ 句cú 雖tuy 引dẫn 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 通thông 指chỉ 羅La 漢Hán 。 義nghĩa 及cập 三tam 周chu 。 次thứ 句cú 所sở 引dẫn 凡phàm 夫phu 。 理lý 通thông 初sơ 後hậu 。 於ư 次thứ 句cú 中trung 義nghĩa 兼kiêm 華hoa 嚴nghiêm 。 法pháp 華hoa 教giáo 者giả 。 異dị 前tiền 初sơ 句cú 。 餘dư 之chi 兩lưỡng 句cú 云vân 如như 上thượng 者giả 。 指chỉ 上thượng 頌tụng 釋Thích 迦Ca 章chương 。 偈kệ 中trung 四tứ 一nhất 消tiêu 文văn 末mạt 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 中trung 。 初sơ 二nhị 二nhị 句cú 與dữ 此thử 大đại 同đồng 。 仍nhưng 有hữu 少thiểu 別biệt 是thị 故cố 更cánh 釋thích 。 彼bỉ 初sơ 句cú 云vân 在tại 三tam 藏tạng 時thời 。 未vị 云vân 大đại 品phẩm 末mạt 等đẳng 。 次thứ 句cú 但đãn 云vân 法pháp 華hoa 中trung 諸chư 凡phàm 夫phu 。 不bất 云vân 華hoa 嚴nghiêm 中trung 人nhân 。 其kỳ 言ngôn 雖tuy 闕khuyết 大đại 旨chỉ 是thị 同đồng 。 言ngôn 。

餘dư 二nhị 如như 上thượng

者giả 。 即tức 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 句cú 也dã 。 彼bỉ 云vân 障chướng 即tức 除trừ 機cơ 即tức 發phát 。 如như 無vô 量lượng 義nghĩa 中trung 得đắc 小tiểu 果quả 者giả 即tức 座tòa 聞văn 大đại 。 障chướng 未vị 除trừ 機cơ 未vị 發phát 。 如như 五ngũ 千thiên 起khởi 去khứ 。 唯duy 第đệ 四tứ 句cú 非phi 法pháp 華hoa 中trung 人nhân 。

若nhược 大đại 機cơ

下hạ 更cánh 重trọng/trùng 示thị 向hướng 經kinh 文văn 迴hồi 互hỗ 。

若nhược 大đại 機cơ

等đẳng 者giả 。 如như 向hướng 引dẫn 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 文văn 。 但đãn 彼bỉ 品phẩm 文văn 文văn 有hữu 前tiền 後hậu 。 非phi 謂vị 彼bỉ 品phẩm 先tiên 大đại 機cơ 發phát 後hậu 障chướng 除trừ 也dã 。

若nhược 先tiên 障chướng 除trừ

者giả 。 如như 向hướng 引dẫn 云vân 今kim 譬thí 中trung 已dĩ 下hạ 文văn 是thị 。

四Tứ 諦Đế 同đồng 會hội 見kiến 諦Đế

者giả 。 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 亦diệc 有hữu 四tứ 衢cù 譬thí 四Tứ 諦Đế 下hạ 惑hoặc 盡tận 。 次thứ 明minh 索sách 車xa 義nghĩa 。 云vân 。

作tác 十thập 難nạn/nan

者giả 。 古cổ 人nhân 立lập 難nạn/nan 。 不bất 許hứa 菩Bồ 薩Tát 有hữu 索sách 車xa 義nghĩa 。 會hội 二nhị 歸quy 一nhất 。 近cận 代đại 拾thập 用dụng 。 何hà 足túc 為vi 怪quái 。 故cố 今kim 敘tự 破phá 令linh 有hữu 索sách 會hội 。 先tiên 述thuật 。 次thứ 破phá 。 初sơ 二nhị 可khả 見kiến 。 第đệ 三tam 云vân 所sở 化hóa 是thị 凡phàm 夫phu 。 未vị 出xuất 三tam 界giới 。 不bất 應ưng 有hữu 索sách 。 能năng 化hóa 位vị 在tại 三tam 十thập 三tam 心tâm 。 不bất 可khả 於ư 茲tư 更cánh 云vân 有hữu 索sách 。 若nhược 入nhập 佛Phật 果Quả 。 佛Phật 果Quả 無vô 二nhị 。 佛Phật 從tùng 誰thùy 索sách 。 第đệ 四tứ 明minh 先tiên 斷đoạn 正chánh 使sử 。 習tập 無vô 知tri 在tại 理lý 不bất 合hợp 索sách 。 斷đoạn 盡tận 成thành 佛Phật 。 佛Phật 復phục 無vô 索sách 。 第đệ 五ngũ 引dẫn 今kim 經kinh 文văn 。 以dĩ 證chứng 菩Bồ 薩Tát 。 第đệ 六lục 云vân 。

從tùng 大đại 品phẩm

等đẳng 者giả 。 古cổ 以dĩ 般Bát 若Nhã 在tại 方Phương 等Đẳng 前tiền 。 故cố 云vân 。

大đại 品phẩm 已dĩ 來lai

先tiên 引dẫn 妨phương 云vân 。

法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 皆giai 方phương 便tiện

者giả 。 先tiên 定định 。

付phó 窮cùng 子tử

下hạ 設thiết 難nạn/nan 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 領lãnh 業nghiệp 皆giai 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 若nhược 是thị 方phương 便tiện 所sở 付phó 之chi 財tài 。 何hà 以dĩ 乃nãi 云vân 。 皆giai 是thị 我ngã 有hữu 。

若nhược 付phó 財tài

下hạ 重trọng/trùng 徵trưng 也dã 。 若nhược 所sở 付phó 財tài 是thị 真chân 實thật 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 彼bỉ 。 先tiên 得đắc 此thử 財tài 已dĩ 成thành 真chân 實thật 。 豈khởi 至chí 法pháp 華hoa 更cánh 索sách 真chân 實thật 。 第đệ 七thất 意ý 者giả 。 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。

一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 不bất 能năng 知tri

故cố 小tiểu 名danh 方phương 便tiện 是thị 故cố 須tu 索sách 。

佛Phật 子tử 大Đại 乘Thừa

者giả 。 偈kệ 云vân 。

佛Phật 子tử 行hành 道Đạo 已dĩ 。 來lai 世thế 得đắc 作tác 佛Phật

作tác 佛Phật 是thị 實thật 。 實thật 不bất 須tu 索sách 。 下hạ 三tam 可khả 見kiến 。 古cổ 今kim 所sở 計kế 不bất 出xuất 此thử 十thập 。

次thứ 破phá 中trung 云vân

私tư 總tổng 別biệt 駁bác 之chi

者giả 。 私tư 破phá 也dã 。

駁bác

謂vị 斑ban 駁bác 。 不bất 純thuần 之chi 狀trạng 。 亦diệc 雜tạp 也dã 。 破phá 彼bỉ 如như 駁bác 。 正chánh 釋thích 如như 純thuần 。 所sở 言ngôn 。

總tổng

者giả 。 通thông 立lập 菩Bồ 薩Tát 有hữu 索sách 車xa 義nghĩa 。 則tắc 十thập 義nghĩa 皆giai 破phá 。

索sách 是thị 求cầu 請thỉnh

至chí

名danh 求cầu 索sách

者giả 。 引dẫn 前tiền 三tam 業nghiệp 皆giai 有hữu 索sách 文văn 。 有hữu 法pháp 。 喻dụ 。 合hợp 。 法pháp 意ý 者giả 。 三tam 乘thừa 之chi 人nhân 成thành 居cư 未vị 足túc 皆giai 未vị 善thiện 行hành 。 來lai 至chí 此thử 經Kinh 咸hàm 須tu 有hữu 索sách 。 喻dụ 中trung 三tam 句cú 次thứ 第đệ 以dĩ 對đối 三tam 法pháp 。

凡phàm 居cư

下hạ 合hợp 中trung 初sơ 明minh 索sách 意ý 。 索sách 義nghĩa 兼kiêm 三tam 。 及cập 引dẫn 文văn 證chứng 具cụ 騰đằng 始thỉ 末mạt 。 由do 索sách 故cố 許hứa 。 由do 許hứa 故cố 與dữ 。 許hứa 與dữ 有hữu 文văn 何hà 得đắc 無vô 索sách 。 初sơ 明minh 請thỉnh 中trung 。 請thỉnh 既ký 彌Di 勒Lặc 居cư 先tiên 。 許hứa 豈khởi 獨độc 酬thù 身thân 子tử 。 況huống 身thân 子tử 普phổ 請thỉnh 恩ân 霑triêm 自tự 他tha 。 故cố 云vân 。

願nguyện 為vì 四tứ 眾chúng

四tứ 眾chúng 豈khởi 獨độc 二Nhị 乘Thừa 。 佛Phật 許hứa 非phi 專chuyên 小tiểu 眾chúng 。 故cố 但đãn 通thông 云vân 當đương 為vi 說thuyết 等đẳng 。 許hứa 文văn 可khả 見kiến 。 故cố 知tri 三tam 周chu 通thông 語ngữ 三tam 乘thừa 。

法pháp 說thuyết 竟cánh 身thân 子tử 歡hoan 喜hỷ

即tức 第đệ 二nhị 卷quyển 初sơ 。

譬thí 說thuyết 竟cánh 迦Ca 葉Diếp 歡hoan 喜hỷ

如như 〈# 信tín 解giải 〉# 初sơ 云vân 。

聞văn 世Thế 尊Tôn 授thọ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 記ký 發phát 希hy 有hữu 心tâm 。 歡hoan 喜hỷ 踊dũng 躍dược

宿túc 世thế 竟cánh 樓lâu 那na 歡hoan 喜hỷ

如như 〈# 五ngũ 百bách 記ký 〉# 初sơ 云vân 。

復phục 聞văn 宿túc 世thế 。 因nhân 緣duyên 之chi 事sự 。 心tâm 淨tịnh 踊dũng 躍dược

次thứ

別biệt 駁bác

者giả 。 先tiên 破phá 第đệ 一nhất 云vân 。

齊tề 三tam 藏tạng 明minh 菩Bồ 薩Tát 不bất 斷đoạn 惑hoặc

者giả 。 前tiền 云vân 菩Bồ 薩Tát 未vị 至chí 許hứa 處xứ 。 以dĩ 不bất 斷đoạn 惑hoặc 故cố 不bất 與dữ 二Nhị 乘Thừa 同đồng 至chí 許hứa 果quả 之chi 處xứ 。 故cố 不bất 索sách 者giả 。 唯duy 三tam 藏tạng 中trung 明minh 菩Bồ 薩Tát 不bất 斷đoạn 。 故cố 判phán 云vân 。

齊tề

言ngôn 。

依y 法pháp 華hoa 有hữu 四tứ 句cú

者giả 。 謂vị 準chuẩn 今kim 經kinh 須tu 作tác 四tứ 句cú 攝nhiếp 機cơ 方phương 盡tận 。 若nhược 無vô 四tứ 句cú 恐khủng 人nhân 謂vị 機cơ 發phát 獨độc 在tại 無vô 障chướng 之chi 人nhân 。 故cố 第đệ 二nhị 句cú 即tức 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 獨độc 二Nhị 乘Thừa 。 二Nhị 乘Thừa 何hà 曾tằng 障chướng 未vị 除trừ 耶da 。 逐trục 要yếu 且thả 列liệt 機cơ 發phát 二nhị 句cú 破phá 舊cựu 不bất 索sách 。 若nhược 不bất 索sách 者giả 何hà 以dĩ 機cơ 發phát 。 然nhiên 機cơ 不bất 動động 亦diệc 有hữu 障chướng 除trừ 。 第đệ 三tam 句cú 也dã 。 未vị 發phát 且thả 指chỉ 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 。 若nhược 至chí 法pháp 華hoa 除trừ 五ngũ 千thiên 外ngoại 無vô 不bất 發phát 者giả 。 破phá 第đệ 二nhị 義nghĩa 者giả 。 彼bỉ 師sư 意ý 云vân 。

索sách 但đãn 在tại 小tiểu 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 並tịnh 無vô 菩Bồ 薩Tát 索sách 小Tiểu 乘Thừa 果quả 。 今kim 經kinh 菩Bồ 薩Tát 豈khởi 應ưng 索sách 小tiểu 。 故cố 今kim 破phá 云vân 入nhập 涅Niết 槃Bàn 既ký 同đồng 。 何hà 得đắc 不bất 索sách 者giả 。 乃nãi 以dĩ 通thông 教giáo 破phá 之chi 。 汝nhữ 云vân 菩Bồ 薩Tát 不bất 索sách 小tiểu 果quả 。 通thông 三tam 乘thừa 人nhân 得đắc 理lý 既ký 同đồng 。 俱câu 被bị 斥xích 云vân 悉tất 是thị 方phương 便tiện 。 欲dục 更cánh 求cầu 實thật 理lý 須tu 俱câu 索sách 。 通thông 教giáo 尚thượng 索sách 況huống 三tam 藏tạng 耶da 。 破phá 第đệ 三tam 者giả 。 彼bỉ 文văn 云vân 。

所sở 化hóa 三tam 祇kỳ 百bách 劫kiếp 至chí 補bổ 處xứ 來lai 。 猶do 是thị 凡phàm 夫phu 道đạo 理lý 無vô 索sách 。 此thử 貶biếm 太thái 甚thậm 。 豈khởi 三tam 祇kỳ 百bách 劫kiếp 一nhất 向hướng 同đồng 凡phàm 。 文văn 仍nhưng 不bất 破phá 。 但đãn 破phá 其kỳ 能năng 化hóa 三tam 十thập 三tam 心tâm 思tư 仍nhưng 未vị 盡tận 故cố 不bất 應ưng 索sách 。 至chí 佛Phật 復phục 無vô 索sách 車xa 之chi 義nghĩa 。 但đãn 總tổng 判phán 云vân 屬thuộc 三tam 藏tạng 耳nhĩ 。 故cố 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 三tam 十thập 二nhị 心tâm 猶do 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

時thời 節tiết 既ký 促xúc 索sách 義nghĩa 不bất 成thành 。 此thử 則tắc 可khả 爾nhĩ 。 言ngôn 思tư 未vị 盡tận 此thử 不bất 應ưng 然nhiên 。 故cố 以dĩ 見kiến 惑hoặc 凡phàm 夫phu 況huống 之chi 。 惑hoặc 障chướng 全toàn 在tại 大đại 機cơ 尚thượng 發phát 。 況huống 三tam 十thập 三tam 心tâm 。 言ngôn 佛Phật 不bất 索sách 道Đạo 理lý 如như 然nhiên 。 彼bỉ 亦diệc 不bất 知tri 。 因nhân 不bất 至chí 果quả 。 至chí 三tam 十thập 三tam 心tâm 必tất 無vô 實thật 行hạnh 。 可khả 中trung 此thử 佛Phật 實thật 是thị 三tam 祇kỳ 至chí 果quả 但đãn 斷đoạn 見kiến 修tu 而nhi 已dĩ 還hoàn 同đồng 羅La 漢Hán 。 如như 云vân 世thế 間gian 有hữu 六lục 羅La 漢Hán 。 羅La 漢Hán 安an 得đắc 不bất 索sách 車xa 耶da 。 秖kỳ 由do 彼bỉ 不bất 知tri 權quyền 。 故cố 且thả 難nạn/nan 之chi 。 其kỳ 教giáo 既ký 權quyền 進tiến 退thoái 有hữu 妨phương 。 破phá 第đệ 四tứ 意ý 中trung 。 亦diệc 先tiên 牒điệp 難nạn/nan 云vân 。

菩Bồ 薩Tát 未vị 斷đoạn 習tập

乃nãi 至chí

斷đoạn 盡tận

等đẳng 者giả 。 此thử 以dĩ 第đệ 三tam 文văn 為vi 例lệ 。 前tiền 第đệ 三tam 文văn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 進tiến 斷đoạn 習tập 氣khí 無vô 知tri 。 理lý 合hợp 成thành 佛Phật 索sách 義nghĩa 不bất 成thành 。

此thử 三tam 乘thừa

下hạ 正chánh 判phán 屬thuộc 通thông 。 教giáo 既ký 未vị 實thật 菩Bồ 薩Tát 須tu 索sách 。 次thứ 以dĩ 具cụ 縛phược 況huống 之chi 。 破phá 第đệ 五ngũ 意ý 者giả 。 彼bỉ 以dĩ 三tam 乘thừa 之chi 中trung 菩Bồ 薩Tát 為vi 唯duy 一nhất 。 次thứ 。

被bị 會hội

下hạ 破phá 。 縱túng/tung 許hứa 菩Bồ 薩Tát 伏phục 斷đoạn 不bất 同đồng 。 望vọng 二Nhị 乘Thừa 人nhân 亦diệc 名danh 唯duy 一nhất 。 應ưng 知tri 唯duy 一nhất 語ngữ 通thông 待đãi 二nhị 不bất 局cục 。 彼bỉ 以dĩ 所sở 待đãi 二nhị 外ngoại 秖kỳ 一nhất 唯duy 一nhất 。 不bất 知tri 四tứ 教giáo 當đương 教giáo 菩Bồ 薩Tát 俱câu 名danh 唯duy 一nhất 。 故cố 三tam 唯duy 一nhất 仍nhưng 須tu 索sách 車xa 。 當đương 知tri 前tiền 三tam 是thị 待đãi 二nhị 唯duy 一nhất 。 圓viên 教giáo 唯duy 一nhất 方phương 是thị 絕tuyệt 待đãi 。 如như 三tam 藏tạng 唯duy 一nhất 之chi 外ngoại 猶do 有hữu 三tam 教giáo 。 通thông 別biệt 可khả 知tri 。

夜dạ 光quang

明minh 月nguyệt 珠châu 也dã 。 破phá 第đệ 六lục 意ý 者giả 。 彼bỉ 謂vị 般Bát 若Nhã 至chí 法pháp 華hoa 來lai 一nhất 概khái 真chân 實thật 。

汝nhữ 不bất

下hạ 以dĩ 共cộng 不bất 共cộng 責trách 之chi 。 共cộng 不bất 共cộng 文văn 出xuất 自tự 《# 大đại 論luận 》# 。 不bất 共cộng 菩Bồ 薩Tát 容dung 可khả 不bất 索sách 。 彼bỉ 有hữu 圓viên 故cố 。 又hựu 不bất 共cộng 兼kiêm 別biệt 。 別biệt 尚thượng 須tu 索sách 況huống 共cộng 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 汝nhữ 不bất 知tri 所sở 付phó 之chi 財tài 兼kiêm 共cộng 不bất 共cộng 。 而nhi 一nhất 向hướng 云vân 真chân 實thật 不bất 索sách 。 又hựu 若nhược 云vân 般Bát 若Nhã 中trung 菩Bồ 薩Tát 真chân 實thật 不bất 索sách 。 今kim 反phản 難nạn/nan 之chi 。 二Nhị 乘Thừa 於ư 彼bỉ 被bị 付phó 真chân 實thật 。 即tức 同đồng 菩Bồ 薩Tát 何hà 須tu 更cánh 索sách 。 況huống 汝nhữ 自tự 云vân 至chí 法pháp 華hoa 來lai 。 皆giai 是thị 真chân 實thật 。 以dĩ 汝nhữ 不bất 知tri 三tam 味vị 異dị 故cố 。 破phá 第đệ 七thất 中trung 牒điệp 難nan 竟cánh 。 次thứ 破phá 中trung 引dẫn 本bổn 門môn 文văn 者giả 。 彼bỉ 本bổn 門môn 文văn 既ký 大đại 小tiểu 己kỷ 他tha 俱câu 是thị 方phương 便tiện 。 望vọng 彼bỉ 本bổn 文văn 圓viên 尚thượng 方phương 便tiện 況huống 復phục 偏thiên 耶da 。 今kim 迹tích 中trung 三tam 教giáo 皆giai 是thị 方phương 便tiện 。 況huống 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 初sơ 云vân 。

佛Phật 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 示thị 以dĩ 三tam 乘thừa 教giáo

何hà 時thời 獨độc 云vân 唯duy 示thị 二Nhị 乘Thừa 。 三tam 俱câu 方phương 便tiện 是thị 故cố 俱câu 索sách 。 破phá 第đệ 八bát 者giả 。 亦diệc 先tiên 敘tự 難nạn/nan 。 次thứ 。

汝nhữ 不bất 聞văn

下hạ 破phá 。 亦diệc 應ưng 更cánh 引dẫn 前tiền 三tam 周chu 初sơ 十thập 義nghĩa 之chi 中trung 有hữu 領lãnh 文văn 來lai 。 破phá 第đệ 九cửu 者giả 已dĩ 如như 前tiền 破phá 。 破phá 第đệ 十thập 云vân 。

猶do 是thị 前tiền 義nghĩa

者giả 。 不bất 出xuất 三tam 藏tạng 。 破phá 亦diệc 如như 前tiền 。 世thế 人nhân 明minh 義nghĩa 多đa 分phần 不bất 受thọ 四tứ 教giáo 之chi 言ngôn 。 今kim 但đãn 破phá 云vân 四tứ 階giai 及cập 以dĩ 三tam 乘thừa 。 共cộng 位vị 與dữ 華hoa 嚴nghiêm 中trung 菩Bồ 薩Tát 不bất 同đồng 。 若nhược 復phục 不bất 受thọ 。 請thỉnh 送tống 《# 婆bà 沙sa 》# 。 《# 俱câu 舍xá 》# 及cập 《# 大đại 品phẩm 經kinh 》# 卻khước 還hoàn 天Thiên 竺Trúc 。

自tự 有hữu 行hành 息tức

等đẳng 者giả 。 大đại 小tiểu 別biệt 故cố 。 小Tiểu 乘Thừa 息tức 索sách 。 菩Bồ 薩Tát 未vị 息tức 教giáo 權quyền 故cố 索sách 。

又hựu 菩Bồ 薩Tát

下hạ 更cánh 以dĩ 義nghĩa 破phá 。 索sách 是thị 求cầu 請thỉnh 別biệt 名danh 。 豈khởi 有hữu 不bất 求cầu 而nhi 得đắc 。

歸quy 其kỳ 詭quỷ 累lũy/lụy/luy

者giả 。

詭quỷ

詐trá 也dã 。

累lũy/lụy/luy

重trùng 疊điệp 也dã 。 十thập 義nghĩa 多đa 是thị 詐trá 累lũy/lụy/luy 藏tạng 通thông 。 故cố 一nhất 三tam 九cửu 十thập 全toàn 是thị 三tam 藏tạng 。 第đệ 四tứ 五ngũ 六lục 博bác 附phụ 通thông 教giáo 。 餘dư 之chi 三tam 意ý 義nghĩa 含hàm 藏tạng 通thông 。 彼bỉ 由do 不bất 見kiến 《# 瓔anh 珞lạc 》# 位vị 行hành 尚thượng 屬thuộc 權quyền 施thí 。 非phi 是thị 發phát 心tâm 二nhị 不bất 別biệt 故cố 。 若nhược 是thị 實thật 者giả 。 與dữ 《# 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 》# 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 願nguyện 同đồng 耶da 。 異dị 耶da 。 故cố 一nhất 家gia 立lập 義nghĩa 別biệt 尚thượng 須tu 索sách 。 況huống 復phục 藏tạng 通thông 。 由do 彼bỉ 立lập 菩Bồ 薩Tát 不bất 斷đoạn 。 及cập 以dĩ 斷đoạn 惑hoặc 未vị 窮cùng 並tịnh 不bất 須tu 索sách 。 二Nhị 乘Thừa 斷đoạn 惑hoặc 是thị 故cố 須tu 索sách 。 此thử 則tắc 全toàn 迷mê 斷đoạn 惑hoặc 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 須tu 索sách 車xa 。 況huống 障chướng 未vị 除trừ 大đại 機cơ 動động 人nhân 。

今kim 當đương

下hạ 離ly 為vi 四tứ 句cú 。 斷đoạn 與dữ 不bất 斷đoạn 。 有hữu 索sách 不bất 索sách 。 況huống 十thập 六lục 句cú 遍biến 。 約ước 五ngũ 時thời 初sơ 許hứa 古cổ 人nhân 墮đọa 在tại 一nhất 句cú 。 若nhược 至chí 十thập 六lục 句cú 令linh 無vô 索sách 成thành 索sách 。 全toàn 令linh 墮đọa 非phi 無vô 句cú 可khả 得đắc 。 於ư 中trung 先tiên 列liệt 四tứ 句cú 。

問vấn 。

初sơ 句cú 與dữ 古cổ 人nhân 菩Bồ 薩Tát 不bất 索sách 何hà 別biệt 。

答đáp 。

今kim 別biệt 有hữu 意ý 。 判phán 在tại 三tam 藏tạng 故cố 也dã 。 彼bỉ 謂vị 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 斷đoạn 故cố 俱câu 不bất 索sách 。 或hoặc 斷đoạn 未vị 盡tận 是thị 故cố 不bất 索sách 。 又hựu 引dẫn 經kinh 論luận 偶ngẫu 成thành 通thông 藏tạng 。 以dĩ 彼bỉ 不bất 知tri 別biệt 圓viên 義nghĩa 故cố 。 若nhược 本bổn 知tri 者giả 何hà 事sự 不bất 立lập 。

故cố 今kim 初sơ 且thả 離ly 為vi 四tứ 句cú 。 用dụng 對đối 四tứ 教giáo 。 次thứ 歷lịch 五ngũ 味vị 。 故cố 初sơ 句cú 中trung 望vọng 後hậu 三tam 句cú 。 名danh 同đồng 古cổ 師sư 其kỳ 意ý 永vĩnh 殊thù 。 一nhất 往vãng 對đối 句cú 且thả 立lập 根căn 本bổn 名danh 不bất 索sách 耳nhĩ 。 以dĩ 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 始thỉ 終chung 不bất 斷đoạn 。 縱túng/tung 被bị 斥xích 時thời 亦diệc 無vô 可khả 索sách 。 一nhất 往vãng 雖tuy 然nhiên 猶do 未vị 盡tận 理lý 。 所sở 以dĩ 更cánh 開khai 為vi 十thập 六lục 句cú 。 又hựu 根căn 本bổn 句cú 中trung 第đệ 二nhị 句cú 為vi 通thông 教giáo 者giả 。 三tam 乘thừa 俱câu 斷đoạn 故cố 俱câu 索sách 車xa 。 第đệ 三tam 句cú 者giả 。 約ước 未vị 破phá 無vô 明minh 。 名danh 為vi 不bất 斷đoạn 。 是thị 故cố 須tu 索sách 。 登đăng 地địa 已dĩ 斷đoạn 是thị 故cố 不bất 索sách 。 此thử 則tắc 永vĩnh 異dị 古cổ 今kim 諸chư 師sư 。 況huống 第đệ 四tứ 句cú 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 。 更cánh 何hà 斷đoạn 索sách 。 故cố 第đệ 四tứ 句cú 方phương 名danh 不bất 索sách 。 前tiền 三tam 句cú 中trung 初sơ 雖tuy 不bất 索sách 。 終chung 卒thốt 須tu 索sách 。 故cố 三tam 句cú 中trung 俱câu 名danh 為vi 索sách 。 利lợi 者giả 先tiên 索sách 鈍độn 者giả 今kim 索sách 。 以dĩ 須tu 開khai 故cố 應ưng 須tu 必tất 索sách 。 圓viên 教giáo 尚thượng 不bất 當đương 於ư 不bất 索sách 。 何hà 索sách 之chi 有hữu 。 故cố 不bất 同đồng 古cổ 所sở 立lập 十thập 義nghĩa 。 次thứ 更cánh 隨tùy 味vị 具cụ 教giáo 多đa 少thiểu 準chuẩn 例lệ 說thuyết 之chi 。 故cố 法pháp 華hoa 前tiền 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 一nhất 切thiết 容dung 索sách 。 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 約ước 時thời 前tiền 後hậu 。 顯hiển 密mật 不bất 同đồng 。 更cánh 約ước 五ngũ 味vị 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。

宏hoành 綱cương 大đại 統thống

者giả 。 且thả 立lập 四tứ 句cú 以dĩ 對đối 五ngũ 味vị 。 未vị 細tế 分phần/phân 故cố 。 言ngôn 。

一nhất 一nhất 句cú

者giả 。 如như 前tiền 四tứ 句cú 。

一nhất 一nhất 意ý

者giả 。 若nhược 直trực 對đối 句cú 秖kỳ 是thị 四tứ 教giáo 句cú 復phục 離ly 四tứ 。 故cố 句cú 亦diệc 名danh 意ý 。 意ý 者giả 秖kỳ 是thị 教giáo 中trung 句cú 也dã 。 如như 云vân 乳nhũ 味vị 兩lưỡng 意ý 等đẳng 也dã 。 故cố 知tri 障chướng 除trừ 秖kỳ 是thị 惑hoặc 斷đoạn 。 機cơ 動động 理lý 合hợp 索sách 車xa 。 準chuẩn 此thử 中trung 句cú 。 若nhược 從tùng 根căn 本bổn 四tứ 中trung 初sơ 句cú 為vi 首thủ 。 應ưng 先tiên 從tùng 障chướng 未vị 除trừ 機cơ 未vị 動động 離ly 為vi 四tứ 句cú 。 應ưng 云vân 未vị 除trừ 未vị 發phát 。 已dĩ 除trừ 未vị 發phát 。 亦diệc 除trừ 亦diệc 未vị 除trừ 未vị 發phát 。 非phi 除trừ 非phi 未vị 除trừ 未vị 發phát 。 未vị 發phát 非phi 宗tông 故cố 不bất 用dụng 之chi 。 初sơ 文văn 且thả 以dĩ 除trừ 等đẳng 對đối 動động 。 似tự 是thị 從tùng 根căn 本bổn 中trung 第đệ 二nhị 句cú 上thượng 開khai 出xuất 。 既ký 云vân 一nhất 一nhất 句cú 各các 開khai 為vi 四tứ 。 秖kỳ 是thị 皆giai 以dĩ 文văn 中trung 四tứ 句cú 列liệt 諸chư 教giáo 上thượng 。 是thị 則tắc 四tứ 教giáo 各các 以dĩ 除trừ 等đẳng 對đối 動động 為vi 句cú 以dĩ 明minh 索sách 車xa 。 宗tông 在tại 動động 故cố 。 故cố 一nhất 一nhất 教giáo 中trung 皆giai 以dĩ 除trừ 等đẳng 對đối 動động 為vi 言ngôn 。 故cố 文văn 但đãn 列liệt 四tứ 句cú 為vi 式thức 。 仍nhưng 將tương 此thử 句cú 歷lịch 五ngũ 味vị 簡giản 。 令linh 知tri 四tứ 味vị 中trung 諸chư 機cơ 未vị 純thuần 。 故cố 有hữu 當đương 教giáo 後hậu 教giáo 不bất 同đồng 。 依y 今kim 經kinh 意ý 。 雖tuy 有hữu 諸chư 教giáo 障chướng 除trừ 不bất 除trừ 。 機cơ 動động 必tất 唯duy 圓viên 教giáo 故cố 也dã 。

問vấn 。

前tiền 之chi 三tam 教giáo 當đương 教giáo 論luận 發phát 。 還hoàn 對đối 當đương 教giáo 除trừ 不bất 除trừ 等đẳng 。 此thử 則tắc 可khả 見kiến 。 若nhược 並tịnh 望vọng 於ư 圓viên 機cơ 論luận 發phát 。 則tắc 菩Bồ 薩Tát 通thông 前tiền 二Nhị 乘Thừa 不bất 定định 。 圓viên 教giáo 如như 何hà 論luận 斷đoạn 等đẳng 四tứ 。 云vân 何hà 更cánh 動động 。

答đáp 。

應ưng 將tương 初sơ 住trụ 以dĩ 對đối 住trụ 前tiền 而nhi 論luận 四tứ 句cú 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 不bất 斷đoạn 五ngũ 品phẩm 名danh 斷đoạn 。 初sơ 心tâm 修tu 觀quán 雖tuy 即tức 法pháp 性tánh 。 須tu 作tác 意ý 斷đoạn 且thả 立lập 斷đoạn 名danh 。 六lục 根căn 即tức 為vi 第đệ 三tam 句cú 也dã 。 以dĩ 第đệ 四tứ 句cú 是thị 圓viên 本bổn 句cú 。 須tu 歸quy 初sơ 住trụ 。 是thị 故cố 爾nhĩ 耳nhĩ 。 故cố 法pháp 華hoa 前tiền 教giáo 句cú 教giáo 未vị 融dung 。 來lai 至chí 法pháp 華hoa 唯duy 有hữu 四tứ 除trừ 以dĩ 對đối 一nhất 發phát 。 故cố 至chí 法pháp 華hoa 無vô 不bất 索sách 者giả 。 口khẩu 索sách 既ký 爾nhĩ 機cơ 情tình 可khả 知tri 。 是thị 則tắc 味vị 味vị 無vô 有hữu 不bất 索sách 。 但đãn 機cơ 情tình 冥minh 密mật 故cố 不bất 論luận 之chi 。 所sở 以dĩ 且thả 對đối 顯hiển 教giáo 諸chư 味vị 以dĩ 成thành 諸chư 句cú 。 索sách 之chi 與dữ 斷đoạn 其kỳ 義nghĩa 眾chúng 多đa 。 如như 何hà 乃nãi 以dĩ 一nhất 言ngôn 輒triếp 判phán 。 故cố 云vân 。

斯tư 宗tông 不bất 見kiến

等đẳng 。

次thứ 明minh 體thể 數số 不bất 同đồng 者giả 。 舊cựu 三tam 師sư 中trung 初sơ 一nhất 全toàn 非phi 。 次thứ 師sư 似tự 當đương 然nhiên 。 第đệ 三tam 師sư 今kim 不bất 全toàn 許hứa 者giả 。 其kỳ 理lý 未vị 顯hiển 。 並tịnh 由do 不bất 說thuyết 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 離ly 合hợp 初sơ 後hậu 同đồng 異dị 。 所sở 以dĩ 須tu 會hội 不bất 會hội 。

所sở 以dĩ

下hạ 破phá 古cổ 。 先tiên 通thông 非phi 之chi 。 次thứ 別biệt 引dẫn 教giáo 。 初sơ 引dẫn 昔tích 三tam 。 三tam 既ký 在tại 昔tích 驗nghiệm 一nhất 在tại 今kim 。 次thứ 。

華hoa 嚴nghiêm

下hạ 皆giai 引dẫn 證chứng 四tứ 。 即tức 能năng 所sở 具cụ 列liệt 。 初sơ 云vân 說thuyết 。 次thứ 云vân 出xuất 。 說thuyết 約ước 教giáo 法pháp 。 出xuất 約ước 行hành 儀nghi 。 初sơ 三tam 從tùng 應ưng 。 第đệ 二nhị 從tùng 機cơ 。 當đương 知tri 定định 有hữu 四tứ 法pháp 故cố 也dã 。

地địa 論luận

等đẳng 者giả 。 地địa 論luận 在tại 別biệt 。 尚thượng 列liệt 四tứ 觀quán 觀quán 於ư 十Thập 善Thiện 。 當đương 知tri 諸chư 法pháp 。 咸hàm 通thông 四tứ 觀quán 。 瓔anh 珞lạc 三tam 乘thừa 即tức 前tiền 三tam 教giáo 。 三tam 各các 開khai 三tam 即tức 別biệt 教giáo 之chi 乘thừa 也dã 。 平bình 等đẳng 即tức 是thị 圓viên 教giáo 乘thừa 也dã 。

今kim 約ước 教giáo

下hạ 重trùng 以dĩ 教giáo 門môn 判phán 向hướng 三tam 四tứ 。 但đãn 云vân 三tam 四tứ 未vị 言ngôn 優ưu 劣liệt 。 故cố 須tu 教giáo 判phán 。 若nhược 三tam 乘thừa 對đối 真chân 論luận 同đồng 異dị 者giả 。 即tức 判phán 初sơ 家gia 。 判phán 三tam 四tứ 九cửu 屬thuộc 別biệt 圓viên 者giả 。 更cánh 須tu 約ước 行hành 方phương 分phân 別biệt 圓viên 。 應ưng 知tri 藏tạng 通thông 大đại 意ý 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 引dẫn 前tiền 經kinh 具cụ 足túc 四tứ 教giáo 。 妙diệu 部bộ 未vị 顯hiển 。 復phục 須tu 歷lịch 味vị 方phương 辯biện 今kim 經kinh 。 《# 正Chánh 法Pháp 華hoa 》# 中trung 亦diệc 先tiên 云vân 象tượng 馬mã 羊dương 。 後hậu 乃nãi 各các 賜tứ 大đại 白bạch 象tượng 車xa 。 同đồng 一nhất 梵Phạm 文văn 誰thùy 非phi 誰thùy 是thị 。 有hữu 人nhân 問vấn 云vân 。

出xuất 不bất 見kiến 車xa 是thị 故cố 即tức 索sách 。 此thử 未vị 立lập 城thành 應ưng 須tu 索sách 城thành 。 今kim 為vi 答đáp 之chi 。 城thành 約ước 有hữu 譬thí 。 見kiến 何hà 須tu 索sách 。

問vấn 。

車xa 城thành 俱câu 方phương 便tiện 。 有hữu 無vô 義nghĩa 必tất 同đồng 。 何hà 故cố 有hữu 無vô 異dị 。 致trí 令linh 索sách 不bất 等đẳng 。

答đáp 。

車xa 由do 斥xích 方phương 便tiện 。 失thất 實thật 故cố 須tu 索sách 。 城thành 若nhược 非phi 真chân 實thật 。 亦diệc 同đồng 車xa 處xứ 無vô 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 應ưng 俱câu 索sách 。 何hà 故cố 索sách 不bất 同đồng 。

答đáp 。

車xa 但đãn 說thuyết 方phương 便tiện 。 求cầu 實thật 故cố 有hữu 索sách 。 城thành 云vân 寶bảo 處xứ 近cận 。 是thị 故cố 不bất 須tu 索sách 。

問vấn 。

方phương 便tiện 略lược 開khai 三tam 。 未vị 實thật 故cố 有hữu 索sách 。 已dĩ 聞văn 五ngũ 佛Phật 章chương 。 何hà 故cố 譬thí 中trung 索sách 。

答đáp 。

中trung 根căn 迷mê 法pháp 說thuyết 。 故cố 說thuyết 車xa 虛hư 譬thí 。 有hữu 無vô 宛uyển 然nhiên 齊tề 。 智trí 者giả 無vô 斯tư 難nạn/nan 。 有hữu 人nhân 問vấn 。

三tam 車xa 容dung 可khả 有hữu 上thượng 下hạ 。 一nhất 城thành 何hà 得đắc 有hữu 出xuất 入nhập 。 答đáp 。

車xa 亦diệc 無vô 文văn 說thuyết 有hữu 下hạ 。 城thành 亦diệc 不bất 曾tằng 說thuyết 有hữu 出xuất 。 車xa 被bị 斥xích 虛hư 義nghĩa 同đồng 下hạ 。 城thành 聞văn 說thuyết 化hóa 義nghĩa 同đồng 出xuất 。 彼bỉ 此thử 從tùng 譬thí 咸hàm 義nghĩa 立lập 。 皆giai 已dĩ 入nhập 證chứng 並tịnh 須tu 開khai 。 大đại 車xa 寶bảo 所sở 既ký 無vô 殊thù 。 兩lưỡng 處xứ 妙diệu 理lý 何hà 差sai 別biệt 。

世thế 人nhân

下hạ 明minh 大đại 車xa 體thể 者giả 。 應ưng 如như 《# 玄huyền 》# 文văn 顯hiển 體thể 中trung 辯biện 。 此thử 為vi 破phá 古cổ 略lược 辯biện 異dị 同đồng 。 上thượng 雖tuy 明minh 數số 及cập 索sách 不bất 索sách 。 若nhược 不bất 辯biện 體thể 。 將tương 何hà 以dĩ 明minh 解giải 行hành 之chi 本bổn 。 已dĩ 下hạ 諸chư 師sư 章chương 安an 所sở 引dẫn 。 故cố 出xuất 今kim 釋thích 云vân 天thiên 台thai 師sư 。 初sơ 光quang 宅trạch 。 莊trang 嚴nghiêm 雖tuy 並tịnh 云vân 高cao 廣quảng 。 而nhi 據cứ 果quả 計kế 因nhân 對đối 昔tích 未vị 絕tuyệt 。 故cố 光quang 宅trạch 指chỉ 果quả 此thử 有hữu 五ngũ 失thất 。

一nhất 者giả 因nhân 乘thừa 無vô 體thể 乘thừa 何hà 而nhi 出xuất 。 二nhị 者giả 名danh 濫lạm 小Tiểu 乘Thừa 果quả 尚thượng 須tu 索sách 。 三tam 者giả 以dĩ 用dụng 為vi 體thể 能năng 所sở 不bất 分phân 。 四tứ 者giả 待đãi 昔tích 無vô 絕tuyệt 開khai 權quyền 不bất 成thành 。 五ngũ 者giả 攝nhiếp 法pháp 不bất 遍biến 以dĩ 隔cách 凡phàm 下hạ 。 別biệt 無vô 盡tận 智trí 之chi 語ngữ 。 況huống 復phục 圓viên 耶da 。 別biệt 圓viên 雖tuy 有hữu 無vô 生sanh 之chi 名danh 。 語ngữ 同đồng 意ý 別biệt 。 斷đoạn 證chứng 永vĩnh 乖quai 是thị 故cố 不bất 用dụng 。 況huống 以dĩ 今kim 待đãi 昔tích 方phương 為vi 高cao 廣quảng 。 當đương 知tri 當đương 體thể 無vô 高cao 廣quảng 也dã 。 莊trang 嚴nghiêm 在tại 因nhân 。 果quả 必tất 無vô 體thể 。 況huống 行hành 是thị 具cụ 度độ 亦diệc 非phi 所sở 嚴nghiêm 。 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 四tứ 教giáo 皆giai 然nhiên 。 況huống 唯duy 知tri 語ngữ 其kỳ 高cao 廣quảng 。 不bất 解giải 始thỉ 終chung 不bất 二nhị 。 舊cựu 師sư 不bất 取thủ 功công 德đức 意ý 斥xích 莊trang 嚴nghiêm 。 欲dục 同đồng 光quang 宅trạch 又hựu 不bất 云vân 果quả 。 智trí 屬thuộc 白bạch 牛ngưu 體thể 亦diệc 不bất 成thành 。 過quá 準chuẩn 前tiền 說thuyết 。 又hựu 一nhất 師sư 取thủ 福phước 慧tuệ 者giả 。 總tổng 破phá 前tiền 三tam 引dẫn 無vô 漏lậu 根Căn 力Lực 等đẳng 屬thuộc 慧tuệ 。 禪thiền 定định 解giải 脫thoát 等đẳng 屬thuộc 福phước 。 豈khởi 但đãn 慧tuệ 耶da 者giả 。 正chánh 斥xích 第đệ 三tam 。 福phước 慧tuệ 已dĩ 非phi 車xa 體thể 。 復phục 謬mậu 引dẫn 昔tích 文văn 證chứng 今kim 。 深thâm 不bất 可khả 也dã 。 過quá 失thất 云vân 云vân 。 又hựu 取thủ 有hữu 解giải 者giả 。 似tự 符phù 光quang 宅trạch 。

空không 解giải 無vô 動động 故cố 不bất 取thủ

者giả 。 意ý 謂vị 運vận 義nghĩa 不bất 成thành 。 不bất 意ý 運vận 都đô 無vô 體thể 。

盡tận 無vô 生sanh 智trí 即tức 有hữu 解giải

者giả 。 從tùng 所sở 盡tận 所sở 無vô 立lập 名danh 故cố 也dã 。 又hựu 一nhất 師sư 分phần/phân 對đối 小Tiểu 乘Thừa 。 大Đại 乘Thừa 但đãn 取thủ 實thật 慧tuệ 方phương 便tiện 。 運vận 動động 如như 前tiền 。

私tư 謂vị

下hạ 章chương 安an 通thông 斥xích 。 牙nha 等đẳng 雖tuy 象tượng 通thông 別biệt 不bất 同đồng 。 通thông 則tắc 無vô 非phi 象tượng 身thân 。 別biệt 則tắc 身thân 非phi 耳nhĩ 等đẳng 。 準chuẩn 譬thí 破phá 義nghĩa 意ý 亦diệc 可khả 知tri 。 故cố 亡vong 體thể 者giả 通thông 別biệt 俱câu 迷mê 。

至chí 賜tứ 車xa 中trung 點điểm 出xuất

者giả 。 高cao 廣quảng 為vì 體thể 永vĩnh 異dị 諸chư 古cổ 。 次thứ 辯biện 小tiểu 車xa 并tinh 運vận 不bất 運vận 。 兼kiêm 辯biện 因nhân 果quả 及cập 索sách 不bất 索sách 者giả 。 因nhân 便tiện 明minh 之chi 令linh 識thức 所sở 開khai 。 既ký 先tiên 索sách 小tiểu 先tiên 須tu 識thức 小tiểu 。 言ngôn 。

八bát 智trí 通thông 因nhân 果quả

者giả 。 亦diệc 應ưng 云vân 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 。 如như 他tha 心tâm 智trí 即tức 以dĩ 法pháp 類loại 道đạo 及cập 俗tục 智trí 所sở 成thành 故cố 也dã 。 何hà 者giả 。 若nhược 他tha 心tâm 智trí 緣duyên 他tha 無vô 漏lậu 心tâm 。 須tu 以dĩ 法pháp 類loại 道đạo 他tha 心tâm 智trí 知tri 。 若nhược 他tha 心tâm 智trí 緣duyên 他tha 有hữu 漏lậu 心tâm 。 須tu 以dĩ 世thế 俗tục 他tha 心tâm 智trí 知tri 。 若nhược 果quả 地địa 他tha 心tâm 智trí 即tức 果quả 地địa 他tha 心tâm 世thế 俗tục 智trí 知tri 。 若nhược 因nhân 人nhân 他tha 心tâm 智trí 即tức 因Nhân 地Địa 他tha 心tâm 世thế 俗tục 智trí 知tri 。 自tự 餘dư 六lục 智trí 若nhược 初sơ 果quả 人nhân 斷đoạn 見kiến 六lục 智trí 灼chước 然nhiên 屬thuộc 因nhân 。 若nhược 二nhị 三tam 果quả 及cập 以dĩ 非phi 想tưởng 餘dư 一nhất 品phẩm 來lai 。 所sở 有hữu 六lục 智trí 亦diệc 屬thuộc 於ư 因nhân 。 最tối 後hậu 一nhất 品phẩm 方phương 乃nãi 屬thuộc 果quả 。

若nhược 依y

去khứ 古cổ 人nhân 引dẫn 教giáo 。 破phá 前tiền 一nhất 向hướng 用dụng 果quả 。

然nhiên 但đãn

下hạ 古cổ 人nhân 正chánh 釋thích 。

要yếu 因nhân

下hạ 釋thích 妨phương 。 有hữu 旁bàng 正chánh 故cố 。

若nhược 內nội

下hạ 更cánh 立lập 妨phương 。

然nhiên 果quả

下hạ 釋thích 妨phương 。 果quả 無vô 自tự 剋khắc 由do 因nhân 至chí 故cố 。 故cố 使sử 此thử 果quả 得đắc 名danh 好hảo/hiếu 運vận 。 中trung 道đạo 不bất 達đạt 表biểu 非phi 好hảo/hiếu 運vận 。 從tùng 後hậu 為vi 名danh 故cố 名danh 好hảo/hiếu 運vận 。 乘thừa 秖kỳ 是thị 車xa 車xa 本bổn 動động 運vận 。 運vận 因nhân 至chí 果quả 得đắc 好hảo/hiếu 運vận 名danh 。 既ký 可khả 並tịnh 頒ban 理lý 須tu 雙song 立lập 。

若nhược 乘thừa

下hạ 古cổ 人nhân 乘thừa 向hướng 所sở 釋thích 立lập 索sách 車xa 妨phương 。

舊cựu 云vân

下hạ 釋thích 妨phương 。 釋thích 卻khước 成thành 妨phương 。 舊cựu 釋thích 意ý 云vân 。

機cơ 索sách 可khả 解giải

者giả 。 機cơ 蘊uẩn 於ư 內nội 。 可khả 發phát 名danh 索sách 。 機cơ 雖tuy 有hữu 索sách 但đãn 冥minh 在tại 心tâm 。 情tình 未vị 猶do 豫dự 故cố 使sử 不bất 述thuật 。 雖tuy 情tình 動động 於ư 中trung 未vị 彰chương 於ư 口khẩu 。 秖kỳ 由do 情tình 故cố 。 以dĩ 天thiên 眼nhãn 觀quán 。 進tiến 退thoái 生sanh 疑nghi 情tình 從tùng 佛Phật 索sách 。

若nhược 尋tầm

下hạ 今kim 家gia 破phá 舊cựu 。 有hữu 文văn 。 義nghĩa 二nhị 妨phương 。 於ư 第đệ 二nhị 妨phương 中trung 有hữu 四tứ 相tương 違vi 。

第đệ 一nhất 與dữ 當đương 文văn 滅diệt 想tưởng 相tương 違vi 。 二nhị 。

又hựu 佛Phật

下hạ 與dữ 須tu 見kiến 餘dư 佛Phật 決quyết 了liễu 相tương 違vi 。 三tam 。

又hựu 初sơ

下hạ 與dữ 下hạ 不bất 見kiến 上thượng 相tương 違vi 。 四tứ 。

又hựu 羅La 漢Hán

下hạ 與dữ 修tu 因nhân 時thời 未vị 見kiến 果quả 相tương 違vi 。 初sơ 二nhị 可khả 見kiến 。 第đệ 三tam 引dẫn 例lệ 。

又hựu 與dữ 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 違vi

者giả 。 諸chư 論luận 天thiên 眼nhãn 下hạ 不bất 見kiến 上thượng 。 必tất 無vô 二Nhị 乘Thừa 見kiến 於ư 界giới 外ngoại 。

今kim 言ngôn

下hạ 正chánh 釋thích 。 言ngôn 。

昔tích 日nhật

者giả 。 昔tích 住trụ 小tiểu 教giáo 。 既ký 其kỳ 被bị 斥xích 情tình 有hữu 所sở 望vọng 。 準chuẩn 此thử 判phán 意ý 情tình 通thông 二nhị 味vị 。 因nhân 斥xích 舊cựu 解giải 情tình 索sách 理lý 違vi 。 故cố 今kim 為vi 立lập 情tình 索sách 之chi 義nghĩa 。 若nhược 單đơn 論luận 情tình 取thủ 意ý 為vi 語ngữ 。 以dĩ 機cơ 生sanh 故cố 所sở 以dĩ 情tình 動động 。 故cố 機cơ 情tình 索sách 通thông 遍biến 二nhị 酥tô 。 別biệt 分phần/phân 二nhị 味vị 。

索sách 求cầu

至chí

之chi 實thật

者giả 。 若nhược 是thị 方phương 便tiện 。 昔tích 實thật 何hà 在tại 。

機cơ 在tại 大Đại 乘Thừa

等đẳng 者giả 。 釋thích 求cầu 實thật 意ý 。 至chí 口khẩu 索sách 時thời 大đại 機cơ 已dĩ 發phát 。 情tình 求cầu 昔tích 實thật 意ý 在tại 今kim 真chân 。 此thử 則tắc 機cơ 實thật 而nhi 情tình 假giả 。

又hựu 情tình

下hạ 重trọng/trùng 申thân 假giả 以dĩ 扣khấu 實thật 。 故cố 情tình 實thật 而nhi 口khẩu 假giả 。 故cố 機cơ 情tình 時thời 未vị 彰chương 於ư 口khẩu 。 口khẩu 索sách 之chi 日nhật 必tất 具cụ 機cơ 情tình 。

六Lục 度Độ 通thông 教giáo 例lệ 爾nhĩ

者giả 。 向hướng 明minh 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 既ký 然nhiên 。 故cố 知tri 兩lưỡng 教giáo 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 何hà 者giả 。 昔tích 五ngũ 百bách 八bát 千thiên 俱câu 被bị 彈đàn 斥xích 。 般Bát 若Nhã 淘đào 汰# 受thọ 益ích 事sự 同đồng 。 既ký 見kiến 身thân 子tử 騰đằng 疑nghi 。 佛Phật 釋thích 理lý 應ưng 霑triêm 已dĩ 。 默mặc 然nhiên 在tại 座tòa 佇trữ 聖thánh 申thân 通thông 。

有hữu 兩lưỡng 章chương 兩lưỡng 廣quảng 兩lưỡng 釋thích

者giả 。 此thử 依y 未vị 次thứ 。 疏sớ/sơ 列liệt 稍sảo 似tự 難nan 見kiến 。 準chuẩn 文văn 次thứ 第đệ 兩lưỡng 章chương 並tịnh 標tiêu 。 廣quảng 釋thích 間gian 出xuất 。

法Pháp 華Hoa 文Văn 句Cú 記Ký 卷quyển 第đệ 六lục (# 中trung )#

法Pháp 華Hoa 文Văn 句Cú 記Ký 卷quyển 第đệ 六lục (# 下hạ )#

唐đường 天thiên 台thai 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 述thuật

一nhất 等đẳng 子tử

下hạ 標tiêu 兩lưỡng 章chương 門môn 。 言ngôn 。

子tử 等đẳng 故cố 則tắc 心tâm 等đẳng

者giả 。 先tiên 明minh 子tử 等đẳng 者giả 。 無vô 非phi 子tử 故cố 故cố 心tâm 必tất 等đẳng 。 其kỳ 心tâm 若nhược 等đẳng 其kỳ 子tử 必tất 等đẳng 。 心tâm 即tức 心tâm 性tánh 故cố 佛Phật 性tánh 等đẳng 。 由do 皆giai 是thị 子tử 故cố 心tâm 無vô 偏thiên 。 財tài 法pháp 復phục 多đa 是thị 故cố 心tâm 等đẳng 。

車xa 等đẳng

者giả 。 初sơ 明minh 等đẳng 意ý 所sở 賜tứ 不bất 二nhị 。 是thị 故cố 云vân 等đẳng 。 但đãn 點điểm 所sở 習tập 無vô 非phi 妙diệu 乘thừa 。 秖kỳ 緣duyên 性tánh 同đồng 賜tứ 義nghĩa 則tắc 等đẳng 。

而nhi 言ngôn 。

下hạ 卻khước 以dĩ 子tử 等đẳng 釋thích 車xa 等đẳng 疑nghi 。 既ký 云vân 車xa 等đẳng 何hà 以dĩ 各các 賜tứ 。 昔tích 習tập 不bất 同đồng 諸chư 位vị 不bất 一nhất 。 至chí 此thử 所sở 說thuyết 無vô 非phi 一Nhất 乘Thừa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 一nhất 人nhân 不bất 遍biến 不bất 名danh 子tử 等đẳng 。 且thả 云vân 本bổn 習tập 應ưng 遍biến 諸chư 法pháp 。 一nhất 物vật 不bất 與dữ 不bất 名danh 賜tứ 等đẳng 。 所sở 謂vị 色sắc 心tâm 逆nghịch 順thuận 依y 正chánh 行hạnh 理lý 因nhân 果quả 自tự 他tha 解giải 惑hoặc 小tiểu 大đại 慧tuệ 福phước 。 故cố 知tri 等đẳng 賜tứ 秖kỳ 是thị 開khai 彼bỉ 三tam 乘thừa 六lục 道đạo 無vô 非phi 一nhất 如như 。 故cố 一nhất 一nhất 如như 無vô 不bất 遍biến 攝nhiếp 遍biến 具cụ 遍biến 入nhập 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 誰thùy 無vô 四tứ 方phương 道Đạo 場Tràng 之chi 分phần 。 誰thùy 不bất 理lý 有hữu 大đại 車xa 具cụ 度độ 。 待đãi 時thời 待đãi 緣duyên 是thị 故cố 爾nhĩ 耳nhĩ 。 故cố 至chí 今kim 日nhật 方phương 云vân 各các 賜tứ 。 言ngôn 。

橫hoạnh/hoành 周chu

等đẳng 者giả 。 法Pháp 界Giới 三tam 諦đế 並tịnh 非phi 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 雖tuy 無vô 橫hoạnh/hoành 豎thụ 法Pháp 界Giới 從tùng 遍biến 言ngôn 橫hoạnh/hoành 則tắc 便tiện 。 三tam 諦đế 名danh 異dị 言ngôn 豎thụ 則tắc 便tiện 。 不bất 二nhị 互hỗ 顯hiển 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 言ngôn 。

四tứ 辯biện

者giả 。 謂vị 法pháp 。 義nghĩa 。 辭từ 。 說thuyết 。 七thất 辯biện 大đại 同đồng 。 法pháp 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 之chi 名danh 字tự 分phân 別biệt 無vô 滯trệ 。 分phân 別biệt 三tam 乘thừa 。 不bất 壞hoại 法pháp 性tánh 。 義nghĩa 謂vị 諸chư 法pháp 之chi 義nghĩa 。 了liễu 了liễu 通thông 達đạt 。 知tri 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 皆giai 入nhập 實thật 相tướng 。 辭từ 即tức 言ngôn 說thuyết 名danh 字tự 莊trang 嚴nghiêm 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 能năng 令linh 得đắc 解giải 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 殊thù 方phương 異dị 類loại 。 多đa 少thiểu 廣quảng 狹hiệp 諸chư 道đạo 男nam 女nữ 。 三tam 世thế 九cửu 世thế 諸chư 教giáo 諸chư 門môn 聞văn 者giả 悉tất 解giải 。 樂nhạo 說thuyết 謂vị 能năng 於ư 一nhất 字tự 說thuyết 一nhất 切thiết 字tự 。 於ư 一nhất 語ngữ 中trung 說thuyết 一nhất 切thiết 語ngữ 。 於ư 一nhất 法pháp 中trung 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 隨tùy 所sở 說thuyết 者giả 。 無vô 不bất 真chân 實thật 。 十thập 二nhị 八bát 萬vạn 隨tùy 根căn 所sở 樂lạc 。 而nhi 為vi 說thuyết 之chi 。

四tứ 無vô 量lượng

者giả 。 四Tứ 諦Đế 為vi 境cảnh 。 二nhị 苦khổ 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 也dã 。 本bổn 是thị 不bất 思tư 議nghị 之chi 梵Phạm 行hạnh 也dã 。 故cố 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

慈từ 若nhược 有hữu 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 如như 是thị 之chi 慈từ 。 名danh 如Như 來Lai 慈từ 。

故cố 三tam 諦đế 慈từ 攝nhiếp 四tứ 遍biến 也dã 。 四tứ 弘hoằng 四tứ 攝nhiếp 並tịnh 依y 境cảnh 判phán 。 方phương 異dị 餘dư 經kinh 。

四tứ 弘hoằng

具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 一nhất 第đệ 五ngũ 。 此thử 之chi 四tứ 弘hoằng 即tức 是thị 前tiền 來lai 四tứ 無vô 量lượng 也dã 。

四tứ 攝nhiếp

略lược 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 記ký 。 神thần 通thông 七thất 覺giác 並tịnh 以dĩ 無vô 緣duyên 而nhi 為vi 所sở 依y 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 無vô 作tác 道Đạo 諦Đế 中trung 明minh 。

綩uyển

繡tú 衣y 也dã 。

綖diên

者giả 天thiên 子tử 覆phú 冠quan 衣y 。 前tiền 後hậu 垂thùy 者giả 是thị 也dã 。 非phi 此thử 中trung 意ý 。 此thử 應ưng 作tác 。

筵diên

即tức 鋪phô 席tịch 也dã 。

觀quán 練luyện 熏huân 修tu

如như 《# 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 》# 具cụ 出xuất 名danh 相tướng 。

止Chỉ 觀Quán 禪thiền 境cảnh

《# 玄huyền 》# 文văn 定định 聖thánh 行hành 中trung 皆giai 為vi 實thật 相tướng 故cố 修tu 。 至chí 果quả 禪thiền 中trung 勝thắng 用dụng 無vô 盡tận 。 丹đan 枕chẩm 云vân 。

支chi 昂ngang

者giả 。 即tức 車xa 外ngoại 枕chẩm 。 車xa 住trụ 須tu 支chi 支chi 之chi 恐khủng 昂ngang 。 故cố 云vân 支chi 昂ngang 。

支chi

持trì 也dã 。

昂ngang

舉cử 也dã 。

譬thí 動động 靜tĩnh 相tương/tướng 即tức

者giả 。 車xa 行hành 枕chẩm 閑nhàn 。 車xa 息tức 枕chẩm 用dụng 。 用dụng 時thời 常thường 靜tĩnh 。 閑nhàn 時thời 常thường 動động 。 實thật 體thể 與dữ 用dụng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 自tự 因nhân 之chi 果quả 法pháp 性tánh 無vô 動động 。 所sở 以dĩ 如như 風phong 不bất 移di 寂tịch 然nhiên 而nhi 到đáo 。 萬vạn 行hạnh 無vô 作tác 眾chúng 智trí 莫mạc 觀quán 。 此thử 則tắc 三tam 德đức 俱câu 不bất 二nhị 也dã 。 以dĩ 三tam 即tức 一nhất 。 故cố 使sử 爾nhĩ 耳nhĩ 。

車xa 內nội 枕chẩm

者giả 。 智trí 首thủ 行hành 身thân 三tam 珠châu 如như 枕chẩm 。 所sở 息tức 得đắc 理lý 法pháp 理lý 而nhi 然nhiên 。

赤xích 光quang

等đẳng 者giả 。 無vô 他tha 法pháp 間gian 。 名danh 無vô 分phân 別biệt 。 以dĩ 光quang 譬thí 智trí 故cố 云vân 智trí 光quang 。 朱chu 正chánh 紫tử 間gian 。 故cố 以dĩ 赤xích 表biểu 無vô 雜tạp 之chi 光quang 。 南nam 山sơn 註chú 經kinh 音âm 云vân 。

西tây 方phương 無vô 木mộc 枕chẩm 。 皆giai 以dĩ 赤xích 皮bì 內nội 著trước 綿miên 毛mao 。 用dụng 倚ỷ 臥ngọa 也dã 。

赤xích 而nhi 且thả 光quang 。 白bạch 牛ngưu 為vi 三tam 。 先tiên 明minh 功công 能năng 。 次thứ 。

白bạch 是thị

下hạ 辯biện 體thể 德đức 。 三tam 。

又hựu 四tứ 念niệm

下hạ 論luận 行hành 相tương/tướng 。 初sơ 文văn 者giả 。 修tu 得đắc 般Bát 若Nhã 能năng 導đạo 假giả 中trung 。 三tam 教giáo 諦đế 緣duyên 無vô 不bất 至chí 極cực 。 故cố 云vân 。

到đáo

也dã 。 此thử 名danh 通thông 有hữu 須tu 體thể 簡giản 之chi 。 次thứ 體thể 德đức 中trung 云vân 。

白bạch 為vi 色sắc 本bổn

本bổn 體thể 無vô 垢cấu 故cố 云vân 本bổn 淨tịnh 。 修tu 稱xưng 於ư 性tánh 故cố 云vân 。

相tương 應ứng

體thể 具cụ

等đẳng 者giả 。 顯hiển 圓viên 智trí 也dã 。 惑hoặc 體thể 本bổn 淨tịnh 約ước 性tánh 論luận 修tu 名danh 為vi 。

不bất 染nhiễm

此thử 即tức 內nội 充sung 而nhi 外ngoại 潔khiết 也dã 。

又hựu 四tứ 念niệm

下hạ 即tức 是thị 約ước 境cảnh 以dĩ 釋thích 行hành 相tương/tướng 。 念niệm 即tức 是thị 智trí 。 處xử 即tức 是thị 境cảnh 。 四tứ 觀quán 觀quán 處xứ 處xứ 觀quán 一nhất 合hợp 。 如như 全toàn 白bạch 是thị 身thân 。 即tức 此thử 觀quán 境cảnh 善thiện 滿mãn 惡ác 盡tận 。 可khả 譬thí 正chánh 勤cần 。 由do 此thử 成thành 故cố 。 復phục 令linh 欲dục 念niệm 思tư 惟duy 一nhất 心tâm 成thành 無vô 記ký 通thông 。 化hóa 化hóa 不bất 絕tuyệt 。 任nhậm 運vận 常thường 然nhiên 。 去khứ 住trụ 自tự 在tại 故cố 云vân 。

稱xưng 意ý

餘dư 法pháp 例lệ 如như 道Đạo 品Phẩm 說thuyết 之chi 。

問vấn 。

此thử 中trung 大đại 車xa 。 等đẳng 賜tứ 諸chư 子tử 。 諸chư 子tử 得đắc 已dĩ 始thỉ 至chí 初sơ 住trụ 。 乃nãi 至chí 猶do 在tại 名danh 字tự 觀quán 行hành 。 如như 何hà 純thuần 以dĩ 果quả 義nghĩa 釋thích 之chi 。

答đáp 。

以dĩ 證chứng 示thị 人nhân 人nhân 行hành 差sai 別biệt 。 明minh 因nhân 等đẳng 眾chúng 舉cử 事sự 示thị 理lý 。 故cố 但đãn 示thị 云vân 汝nhữ 等đẳng 所sở 行hành 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 理lý 賜tứ 。 行hành 位vị 等đẳng 賜tứ 即tức 果quả 賜tứ 也dã 。 果quả 理lý 在tại 行hành 方phương 可khả 云vân 賜tứ 。 豈khởi 可khả 理lý 果quả 與dữ 眾chúng 生sanh 耶da 。

僕bộc 從tùng 者giả

準chuẩn 對đối 三tam 德đức 。 應ưng 車xa 體thể 中trung 分phần/phân 正chánh 及cập 緣duyên 。 對đối 牛ngưu 為vi 了liễu 。 此thử 則tắc 義nghĩa 當đương 修tu 二nhị 性tánh 一nhất 。 一nhất 復phục 具cụ 三tam 高cao 廣quảng 不bất 二nhị 。 此thử 中trung 僕bộc 從tùng 與dữ 偈kệ 。

儐tấn 從tùng

言ngôn 異dị 意ý 同đồng 。

儐tấn 者giả

進tiến 也dã 。 導đạo 也dã 。

侍thị 衛vệ

者giả 供cung 左tả 右hữu 也dã 。

僕bộc

者giả 下hạ 品phẩm 也dã 。 今kim 習tập 大Đại 乘Thừa 者giả 自tự 量lượng 己kỷ 心tâm 。 與dữ 此thử 經Kinh 文văn 所sở 列liệt 同đồng 異dị 。 若nhược 一nhất 句cú 即tức 是thị 。 為vi 是thị 何hà 句cú 。 一nhất 句cú 即tức 足túc 何hà 須tu 諸chư 句cú 。 豈khởi 佛Phật 謬mậu 說thuyết 彊cường/cưỡng/cương 騁sính 文văn 詞từ 。 煩phiền 列liệt 車xa 儀nghi 衒huyễn 惑hoặc 迦Ca 葉Diếp 。 此thử 大đại 羅La 漢Hán 久cửu 為vi 僧Tăng 首thủ 。 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 不bất 受thọ 真chân 化hóa 。 纔tài 聞văn 方phương 便tiện 通thông 歎thán 二nhị 智trí 。 略lược 開khai 顯hiển 已dĩ 動động 執chấp 生sanh 疑nghi 。 情tình 方phương 猶do 豫dự 。 慇ân 懃cần 三tam 請thỉnh 。 廣quảng 聞văn 五ngũ 佛Phật 十thập 番phiên 開khai 權quyền 。 又hựu 覩đổ 身thân 子tử 三tam 業nghiệp 領lãnh 解giải 八bát 部bộ 引dẫn 例lệ 。 四tứ 眾chúng 酬thù 恩ân 。 如Như 來Lai 述thuật 成thành 分phân 明minh 與dữ 記ký 。 經kinh 斯tư 重trùng 疊điệp 宿túc 種chúng 未vị 開khai 。 纔tài 聞văn 大đại 車xa 便tiện 堪kham 記ký 莂biệt 。 故cố 知tri 此thử 乘thừa 觀quán 法pháp 具cụ 足túc 。 仍nhưng 存tồn 翦# 略lược 粗thô 點điểm 十thập 觀quán 。 若nhược 廣quảng 張trương 行hành 相tương/tướng 何hà 由do 可khả 備bị 。 不bất 別biệt 解giải 釋thích 即tức 悟ngộ 無vô 生sanh 。 望vọng 上thượng 稱xưng 中trung 。 比tỉ 下hạ 仍nhưng 利lợi 。 若nhược 此thử 車xa 譬thí 一nhất 句cú 徒đồ 設thiết 。 則tắc 顯hiển 佛Phật 有hữu 綺ỷ 語ngữ 之chi 辜cô 。 或hoặc 舉cử 集tập 人nhân 添# 糅nhữu 之chi 咎cữu 。 及cập 責trách 譯dịch 者giả 混hỗn 雜tạp 之chi 愆khiên 。 若nhược 屬thuộc 對đối 有hữu 由do 則tắc 行hành 儀nghi 可khả 軌quỹ 。 豈khởi 學học 大đại 觀quán 頓đốn 爾nhĩ 全toàn 棄khí 。 既ký 失thất 大đại 檢kiểm 小tiểu 徑kính 莫mạc 從tùng 。 大đại 小tiểu 咸hàm 亡vong 恐khủng 隨tùy 邪tà 濟tế 。 乘thừa 壞hoại 驢lư 乘thừa 為vi 向hướng 何hà 方phương 。

譬thí 果quả 地địa 福phước 慧tuệ 圓viên 滿mãn

者giả 。 行hành 理lý 窮cùng 也dã 。 福phước 成thành 行hành 也dã 。 慧tuệ 趣thú 理lý 也dã 。 自tự 行hành 德đức 備bị 是thị 故cố 內nội 充sung 。 化hóa 他tha 德đức 具cụ 是thị 故cố 外ngoại 溢dật 。 遍biến 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 財tài 無vô 量lượng 。 皆giai 具cụ 二nhị 德đức 故cố 云vân 種chủng 種chủng 。

列liệt 二nhị 藏tạng 者giả 。 行hành 稱xưng 理lý 故cố 。 理lý 藉tạ 行hành 故cố 。 更cánh 互hỗ 相tương 收thu 方phương 堪kham 等đẳng 賜tứ 。

一nhất 切thiết

下hạ 引dẫn 證chứng 二nhị 藏tạng 。 如như 其kỳ 不bất 了liễu 陰ấm 入nhập 理lý 藏tạng 。 徒đồ 自tự 虔kiền 修tu 諸chư 度Độ 行hành 藏tạng 。 言ngôn 。

一nhất 切thiết 趣thú

者giả 。 文văn 在tại 《# 大đại 品phẩm 。 發phát 趣thú 品phẩm 》# 中trung 。

趣thú

謂vị 趣thú 入nhập 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 入nhập 一nhất 法pháp 中trung 。 一nhất 法pháp 既ký 然nhiên 諸chư 法pháp 皆giai 爾nhĩ 。 行hành 理lý 具cụ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 文văn 相tương/tướng 開khai 合hợp 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 二nhị 引dẫn 。

自tự 行hành 此thử 行hạnh 理lý

下hạ 。 次thứ 釋thích 充sung 溢dật 。 先tiên 直trực 約ước 行hành 理lý 。 次thứ 。

實thật 智trí

下hạ 能năng 導đạo 能năng 照chiếu 。 即tức 是thị 修tu 得đắc 三tam 德đức 意ý 也dã 。 果quả 極cực 利lợi 物vật 故cố 名danh 。

充sung 溢dật

雖tuy 有hữu 二nhị 釋thích 。 佛Phật 智trí 不bất 殊thù 。 廣quảng 等đẳng 心tâm 中trung 亦diệc 二nhị 。 但đãn 以dĩ 心tâm 釋Thích 子tử 故cố 云vân 心tâm 耳nhĩ 。 文văn 具cụ 三tam 義nghĩa 乃nãi 名danh 心tâm 等đẳng 。

一nhất 者giả 財tài 富phú 。 二nhị 者giả 皆giai 子tử 。 三tam 者giả 無vô 偏thiên 。 是thị 故cố 心tâm 等đẳng 。 亦diệc 應ưng 更cánh 云vân 所sở 以dĩ 心tâm 等đẳng 由do 皆giai 子tử 故cố 。 財tài 富phú 無vô 量lượng 。 自tự 行hành 滿mãn 也dã 。 皆giai 子tử 無vô 偏thiên 。 化hóa 緣duyên 熟thục 也dã 。

若nhược 富phú

下hạ 反phản 以dĩ 不bất 等đẳng 用dụng 釋thích 於ư 等đẳng 。 由do 財tài 子tử 互hỗ 闕khuyết 令linh 心tâm 不bất 等đẳng 。 應ưng 知tri 非phi 子tử 及cập 財tài 不bất 等đẳng 。 寄ký 在tại 昔tích 教giáo 。 故cố 昔tích 偏thiên 教giáo 教giáo 主chủ 化hóa 機cơ 二nhị 義nghĩa 並tịnh 闕khuyết 。 如như 兩lưỡng 教giáo 教giáo 主chủ 貧bần 法Pháp 財tài 。 故cố 不bất 得đắc 云vân 富phú 。 不bất 知tri 常thường 住trụ 不bất 得đắc 皆giai 子tử 。 縱túng/tung 當đương 教giáo 名danh 子tử 收thu 機cơ 不bất 遍biến 。 故cố 亦diệc 非phi 子tử 則tắc 成thành 有hữu 偏thiên 。 互hỗ 闕khuyết 非phi 等đẳng 並tịnh 闕khuyết 可khả 知tri 。 別biệt 教giáo 教giáo 道đạo 雖tuy 云vân 皆giai 子tử 。 兩lưỡng 義nghĩa 尚thượng 無vô 。 證chứng 道đạo 自tự 同đồng 分phần/phân 等đẳng 無vô 缺khuyết 。 下hạ 釋Thích 子tử 等đẳng 例lệ 之chi 可khả 知tri 。 是thị 故cố 今kim 經kinh 一nhất 實thật 之chi 外ngoại 。 更cánh 無vô 餘dư 法Pháp 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 是thị 吾ngô 子tử 。 緣duyên 因nhân 尚thượng 收thu 於ư 散tán 善thiện 。 了liễu 種chủng 通thông 攝nhiếp 於ư 一nhất 句cú 。 正chánh 乃nãi 不bất 棄khí 無vô 間gian 。 方phương 稱xưng 一nhất 切thiết 之chi 說thuyết 。 是thị 故cố 《# 玄huyền 》# 文văn 明minh 利lợi 益ích 中trung 。 則tắc 序tự 正chánh 流lưu 通thông 未vị 來lai 永vĩnh 永vĩnh 。 嚴nghiêm 王vương 調Điều 達Đạt 不bất 輕khinh 龍long 女nữ 以dĩ 義nghĩa 準chuẩn 知tri 。 況huống 應ưng 以dĩ 之chi 言ngôn 何hà 簡giản 於ư 四tứ 趣thú 。 隨tùy 宜nghi 之chi 教giáo 靡mĩ 擇trạch 於ư 順thuận 違vi 。 此thử 等đẳng 賜tứ 之chi 大đại 體thể 也dã 。 故cố 知tri 子tử 等đẳng 心tâm 等đẳng 之chi 言ngôn 。 豈khởi 獨độc 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 而nhi 已dĩ 。 所sở 以dĩ 諸chư 法pháp 。 皆giai 藏tạng 咸hàm 子tử 無vô 偏thiên 。

今kim 七thất 寶bảo

下hạ 釋thích 三tam 義nghĩa 也dã 。 先tiên 明minh 財tài 多đa 。 言ngôn 。

教giáo 行hành

者giả 。 機cơ 應ưng 相tương 對đối 。 且thả 從tùng 現hiện 文văn 益ích 者giả 說thuyết 也dã 。 次thứ 。

各các 各các

下hạ 明minh 是thị 子tử 無vô 偏thiên 。 言ngôn 。

各các 各các

者giả 。 由do 俱câu 子tử 故cố 。

不bất 差sai 別biệt

者giả 。 由do 無vô 偏thiên 故cố 。 各các 賜tứ 等đẳng 一nhất 秖kỳ 是thị 開khai 權quyền 。 次thứ 釋thích 。

各các

義nghĩa 。 故cố 引dẫn 身thân 子tử 等đẳng 。 本bổn 習tập 不bất 同đồng 故cố 各các 皆giai 同đồng 入nhập 實thật 故cố 等đẳng 。

又hựu 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã

者giả 。 約ước 法pháp 已dĩ 開khai 自tự 在tại 根căn 力lực 。 其kỳ 根căn 鈍độn 者giả 於ư 二nhị 味vị 初sơ 。 得đắc 方phương 便tiện 教giáo 中trung 之chi 益ích 者giả 於ư 彼bỉ 得đắc 益ích 。 諸chư 位vị 諸chư 法pháp 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 故cố 皆giai 以dĩ 實thật 當đương 位vị 開khai 之chi 。

所sở 以dĩ

者giả 下hạ 釋Thích 子tử 等đẳng 中trung 言ngôn

兩lưỡng 等đẳng

者giả 。 應ưng 但đãn 云vân 。

子tử

兩lưỡng

者giả 恐khủng 誤ngộ 。 文văn 舉cử 財tài 等đẳng 況huống 於ư 子tử 等đẳng 。 且thả 以dĩ 處xứ 等đẳng 而nhi 況huống 子tử 等đẳng 。 子tử 本bổn 一nhất 家gia 今kim 周chu 一nhất 國quốc 。 何hà 況huống 子tử 也dã 。 言ngôn 。

一nhất 國quốc

者giả 。 寂tịch 光quang 土thổ/độ 也dã 。 遍biến 益ích 法Pháp 界Giới 理lý 亦diệc 不bất 窮cùng 。 況huống 同đồng 居cư 土thổ/độ 結kết 緣duyên 人nhân 耶da 。 此thử 舉cử 廣quảng 處xứ 以dĩ 況huống 略lược 人nhân 。

次thứ 釋thích

下hạ 正chánh 明minh 子tử 等đẳng 。 復phục 以dĩ 非phi 子tử 況huống 之chi 。 言ngôn 。

非phi 子tử

者giả 。 且thả 貶biếm 正chánh 因nhân 不bất 同đồng 緣duyên 了liễu 。 故cố 抑ức 言ngôn 。

非phi

等đẳng 陰ấm 無vô 偏thiên 況huống 結kết 緣duyên 子tử 。 故cố 約ước 無vô 緣duyên 慈từ 對đối 本bổn 有hữu 理lý 。 無vô 非phi 吾ngô 子tử 寄ký 化hóa 儀nghi 說thuyết 。 且thả 以dĩ 昔tích 世thế 未vị 結kết 緣duyên 者giả 而nhi 為vi 非phi 子tử 。 如Như 來Lai 常thường 給cấp 子tử 自tự 不bất 歸quy 。 無vô 緣duyên 通thông 覆phú 故cố 云vân 周chu 給cấp 。 人nhân 天thiên 善thiện 惡ác 與dữ 法Pháp 界Giới 同đồng 。 故cố 父phụ 果quả 車xa 是thị 子tử 理lý 車xa 。 但đãn 開khai 其kỳ 情tình 假giả 名danh 等đẳng 賜tứ 。 眾chúng 生sanh 無vô 盡tận 車xa 亦diệc 不bất 窮cùng 。 不bất 窮cùng 故cố 不bất 匱quỹ 。 不bất 匱quỹ 故cố 無vô 偏thiên 。 望vọng 迷mê 為vi 開khai 。 悟ngộ 本bổn 非phi 閉bế 。

無vô 緣duyên 尚thượng 度độ

者giả 。 緣duyên 了liễu 之chi 子tử 是thị 先tiên 結kết 緣duyên 者giả 而nhi 熟thục 脫thoát 之chi 。 正chánh 因nhân 之chi 子tử 未vị 結kết 緣duyên 者giả 為vi 其kỳ 下hạ 種chủng 。 故cố 云vân 。

尚thượng 度độ

故cố 以dĩ 種chủng 者giả 況huống 先tiên 結kết 緣duyên 釋thích 不bất 虛hư 中trung 初sơ 佛Phật 問vấn 者giả 。 本bổn 但đãn 許hứa 三tam 而nhi 今kim 與dữ 一nhất 。 非phi 虛hư 妄vọng 不phủ 。 欲dục 令linh 身thân 子tử 領lãnh 實thật 。 故cố 以dĩ 虛hư 妄vọng 問vấn 之chi 。 答đáp 初sơ 免miễn 難nạn 。 不bất 虛hư 釋thích 中trung 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

若nhược 全toàn 身thân 命mạng

者giả 。 具cụ 舉cử 身thân 命mạng 況huống 。 而nhi 拔bạt 濟tế 之chi 。 意ý 云vân 全toàn 於ư 小Tiểu 乘Thừa 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 入nhập 空không 慧tuệ 命mạng 。 則tắc 為vi 已dĩ 得đắc 。 昔tích 來lai 所sở 玩ngoạn 。 況huống 於ư 火hỏa 宅trạch 方phương 便tiện 濟tế 苦khổ 本bổn 在tại 大đại 耶da 。

問vấn 。

經kinh 文văn 即tức 以dĩ 拔bạt 濟tế 況huống 於ư 身thân 命mạng 。 拔bạt 濟tế 正chánh 應ưng 以dĩ 大đại 況huống 小tiểu 身thân 命mạng 。 何hà 故cố 疏sớ/sơ 文văn 不bất 用dụng 拔bạt 濟tế 。 而nhi 云vân 命mạng 重trọng/trùng 身thân 輕khinh 。 乃nãi 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 五ngũ 分phân 為vi 身thân 。 用dụng 況huống 大Đại 乘Thừa 實thật 慧tuệ 為vi 命mạng 。 何hà 以dĩ 小tiểu 身thân 對đối 大đại 命mạng 耶da 。

答đáp 。

此thử 乃nãi 借tá 義nghĩa 互hỗ 說thuyết 。 小tiểu 中trung 自tự 以dĩ 無vô 漏lậu 慧tuệ 為vi 命mạng 。 大Đại 乘Thừa 自tự 有hữu 平bình 等đẳng 法Pháp 身thân 。 具cụ 足túc 應ưng 以dĩ 大đại 小tiểu 身thân 命mạng 以dĩ 為vi 對đối 況huống 。

免miễn 八bát 苦khổ

下hạ 結kết 向hướng 命mạng 重trọng/trùng 身thân 輕khinh 意ý 也dã 。 當đương 知tri 借tá 於ư 小tiểu 命mạng 為vi 大đại 命mạng 。 初sơ 用dụng 小tiểu 濟tế 存tồn 五ngũ 分phân 身thân 。 已dĩ 得đắc 珍trân 玩ngoạn 。 況huống 常thường 於ư 火hỏa 宅trạch 方phương 便tiện 教giáo 小tiểu 本bổn 在tại 於ư 大đại 。 而nhi 今kim 獲hoạch 大đại 。 豈khởi 虛hư 妄vọng 耶da 。 小Tiểu 乘Thừa 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 具cụ 如như 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 云vân 。

況huống 二nhị 萬vạn 億ức 佛Phật

下hạ 指chỉ 昔tích 因nhân 也dã 。 經kinh 中trung 但đãn 以dĩ 今kim 世thế 火hỏa 宅trạch 況huống 之chi 。 疏sớ/sơ 中trung 加gia 於ư 昔tích 大đại 以dĩ 釋thích 。 從tùng 。

圓viên 因nhân 成thành

去khứ 指chỉ 今kim 果quả 也dã 。

不bất 乖quai 本bổn 意ý

者giả 。 此thử 述thuật 長trưởng 者giả 本bổn 意ý 。 若nhược 小tiểu 若nhược 大đại 。 俱câu 有hữu 本bổn 心tâm 。 大đại 本bổn 為vi 本bổn 小tiểu 本bổn 非phi 本bổn 。 許hứa 小tiểu 不bất 與dữ 尚thượng 無vô 所sở 乖quai 。 況huống 更cánh 與dữ 大đại 寧ninh 乖quai 本bổn 意ý 。 如như 許hứa 少thiểu 財tài 與dữ 少thiểu 非phi 妄vọng 。 況huống 與dữ 大đại 位vị 得đắc 過quá 於ư 昔tích 。 寧ninh 非phi 本bổn 心tâm 。 信tín 知tri 如Như 來Lai 本bổn 非phi 小tiểu 化hóa 。 所sở 以dĩ 財tài 但đãn 免miễn 於ư 分phân 段đoạn 之chi 貧bần 。 位vị 則tắc 超siêu 於ư 二nhị 死tử 之chi 賤tiện 。 一nhất 義nghĩa 兼kiêm 備bị 何hà 乖quai 之chi 有hữu 。 但đãn 小tiểu 非phi 究cứu 竟cánh 。 不bất 須tu 更cánh 與dữ 。 故cố 云vân 不bất 與dữ 耳nhĩ 。

本bổn 知tri 無vô 三tam

至chí

本bổn 心tâm

者giả 。 明minh 不bất 與dữ 意ý 。 昔tích 非phi 本bổn 意ý 故cố 今kim 不bất 與dữ 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

方phương 便tiện 令linh 出xuất

疏sớ/sơ 云vân 。

令linh 不bất 墮đọa 惡ác

者giả 。 令linh 不bất 墮đọa 故cố 方phương 便tiện 令linh 出xuất 。 方phương 便tiện 令linh 出xuất 故cố 令linh 不bất 墮đọa 惡ác 。 則tắc 一nhất 意ý 也dã 。

結kết 前tiền

等đẳng 者giả 。 雙song 釋thích 兩lưỡng 結kết 皆giai 安an 似tự 者giả 。 文văn 似tự 偏thiên 結kết 理lý 必tất 兼kiêm 具cụ 。 二nhị 輪luân 別biệt 故cố 所sở 對đối 不bất 同đồng 。 故cố 借tá 二nhị 輪luân 以dĩ 消tiêu 二nhị 結kết 。

自tự 體thể

者giả 。 實thật 報báo 土thổ/độ 也dã 。 此thử 是thị 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 師sư 從tùng 因nhân 立lập 名danh 。 謂vị 有hữu 為vi 緣duyên 集tập 即tức 同đồng 居cư 因nhân 。 無vô 為vi 緣duyên 集tập 即tức 方phương 便tiện 因nhân 。 自tự 體thể 緣duyên 集tập 即tức 實thật 報báo 因nhân 。 亦diệc 云vân 法Pháp 界Giới 緣duyên 集tập 。 今kim 疏sớ/sơ 前tiền 二nhị 仍nhưng 舊cựu 從tùng 果quả 立lập 名danh 。 後hậu 一nhất 依y 彼bỉ 從tùng 因nhân 立lập 稱xưng 。

皆giai 是thị 妙diệu 色sắc 妙diệu 心tâm 報báo 處xứ

者giả 。 既ký 云vân 一nhất 切thiết 世thế 間gian 之chi 父phụ 。 故cố 知tri 三tam 土thổ/độ 皆giai 是thị 證chứng 道đạo 色sắc 心tâm 報báo 處xứ 。 寂tịch 光quang 既ký 遍biến 遮già 那na 亦diệc 等đẳng 。 諸chư 身thân 既ký 與dữ 法Pháp 身thân 量lượng 同đồng 。 諸chư 土thổ/độ 亦diệc 與dữ 寂tịch 光quang 不bất 異dị 。 如như 像tượng 如như 飯phạn 如như 鏡kính 如như 器khí 方phương 之chi 可khả 知tri 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 不bất 具cụ 此thử 。 果quả 報báo 未vị 滿mãn 全toàn 局cục 在tại 迷mê 。 迷mê 故cố 陰ấm 質chất 局cục 彼bỉ 太thái 虛hư 。 滿mãn 故cố 即tức 與dữ 法Pháp 界Giới 等đẳng 量lượng 。 應ưng 三tam 土thổ/độ 者giả 從tùng 化hóa 事sự 說thuyết 。 故cố 云vân 處xứ 等đẳng 。

於ư 諸chư 怖bố 畏úy

等đẳng 者giả 。 且thả 約ước 界giới 內nội 因nhân 果quả 而nhi 言ngôn 。 以dĩ 對đối 諸chư 子tử 是thị 所sở 畏úy 故cố 。 故cố 云vân 。

永vĩnh 盡tận

所sở 離ly 同đồng 麁thô 。 能năng 離ly 理lý 極cực 。 故cố 云vân 。

無vô 量lượng 知tri 見kiến

等đẳng 。 有hữu 人nhân 以dĩ 初Sơ 地Địa 離ly 五ngũ 怖bố 畏úy 用dụng 釋thích 此thử 中trung 。 都đô 不bất 相tương 關quan 。 上thượng 不bất 及cập 諸chư 佛Phật 。 下hạ 過quá 於ư 離ly 界giới 。 望vọng 諸chư 釋thích 義nghĩa 其kỳ 例lệ 若nhược 斯tư 。

但đãn 譬thí 中trung 驚kinh 怖bố 在tại 前tiền

等đẳng 者giả 。 前tiền 云vân 。

即tức 大đại 驚kinh 怖bố 。 而nhi 作tác 是thị 念niệm

等đẳng 。 次thứ 云vân 。

戀luyến 著trước

即tức 是thị 重trọng/trùng 釋thích 所sở 見kiến 。 今kim 合hợp 不bất 覺giác 在tại 前tiền 者giả 。 先tiên 云vân 。

眾chúng 生sanh 沒một 在tại 其kỳ 中trung

等đẳng 。 即tức 是thị 略lược 後hậu 便tiện 明minh 廣quảng 也dã 。

拔bạt 苦khổ 等đẳng 在tại 後hậu

者giả 。 次thứ 此thử 文văn 後hậu 方phương 云vân 。

我ngã 為vi 眾chúng 生sanh 之chi 父phụ 。 應ưng 拔bạt 其kỳ 苦khổ 難nạn

等đẳng 。

應ưng 拔bạt 其kỳ 苦khổ

至chí

慈từ 之chi 力lực

者giả 。 大đại 悲bi 且thả 從tùng 拔bạt 濁trược 。 大đại 慈từ 與dữ 其kỳ 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 慈từ 從tùng 化hóa 意ý 。 悲bi 從tùng 用dụng 小tiểu 。

上thượng 譬thí 有hữu 勸khuyến 誡giới

等đẳng 者giả 。 釋thích 譬thí 及cập 法pháp 有hữu 無vô 之chi 意ý 。 即tức 是thị 旁bàng 正chánh 相tương/tướng 即tức 。 即tức 是thị 其kỳ 體thể 本bổn 同đồng 。 況huống 此thử 二nhị 文văn 既ký 是thị 二nhị 悉tất 。 當đương 知tri 勸khuyến 善thiện 本bổn 令linh 斷đoạn 惡ác 。 斷đoạn 惡ác 本bổn 令linh 勸khuyến 善thiện 。

問vấn 。

二nhị 體thể 既ký 同đồng 。 何hà 須tu 立lập 二nhị 先tiên 辯biện 互hỗ 無vô 復phục 更cánh 相tương 即tức 。

答đáp 。

門môn 別biệt 故cố 二nhị 。 體thể 同đồng 故cố 即tức 。 雖tuy 復phục 勸khuyến 即tức 是thị 誡giới 。 但đãn 是thị 勸khuyến 家gia 之chi 誡giới 。 誡giới 即tức 是thị 勸khuyến 。 但đãn 是thị 誡giới 家gia 之chi 勸khuyến 。 故cố 兩lưỡng 門môn 各các 存tồn 不bất 妨phương 體thể 一nhất 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 。 一nhất 門môn 廢phế 之chi 理lý 亦diệc 何hà 爽sảng 。

答đáp 。

若nhược 善thiện 達đạt 二nhị 門môn 。 一nhất 門môn 亦diệc 足túc 。 但đãn 一nhất 門môn 若nhược 廢phế 則tắc 二nhị 義nghĩa 俱câu 虧khuy 。 況huống 表biểu 父phụ 慇ân 懃cần 先tiên 勸khuyến 又hựu 誡giới 。 或hoặc 時thời 各các 逗đậu 機cơ 宜nghi 不bất 同đồng 。 化hóa 時thời 不bất 別biệt 共cộng 成thành 一nhất 事sự 。

我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận

等đẳng 者giả 。 無Vô 學Học 四Tứ 智Trí 羅La 漢Hán 皆giai 具cụ 。 或hoặc 慧tuệ 解giải 脫thoát 未vị 得đắc 無vô 生sanh 。 今kim 以dĩ 無vô 依y 是thị 初sơ 後hậu 二nhị 智trí 。 無vô 求cầu 是thị 中trung 間gian 二nhị 智trí 。 後hậu 有hữu 即tức 是thị 。 所sở 依y 處xứ 故cố 。 若nhược 生sanh 已dĩ 盡tận 。 未vị 來lai 無vô 依y 。 中trung 間gian 二nhị 智trí 盡tận 三tam 界giới 因nhân 。 名danh 已dĩ 辦biện 等đẳng 。 故cố 云vân 。

無vô 求cầu

上thượng 有hữu 真chân 似tự 等đẳng 四tứ 位vị

者giả 。 賢hiền 合hợp 為vi 二nhị 。 及cập 聖thánh 位vị 二nhị 。 今kim 依y 前tiền 外ngoại 凡phàm 。 亦diệc 但đãn 聞văn 慧tuệ 為vi 一nhất 。 思tư 修tu 為vi 一nhất 。

辟Bích 支Chi 是thị 法pháp 行hành 人nhân

者giả 。 一nhất 往vãng 且thả 對đối 聲Thanh 聞Văn 憑bằng 教giáo 。 所sở 以dĩ 支chi 佛Phật 自tự 思tư 為vi 法pháp 。 然nhiên 支chi 佛Phật 必tất 自tự 證chứng 。 聲Thanh 聞Văn 具cụ 信tín 法pháp 。 信tín 法pháp 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 五ngũ 記ký 引dẫn 《# 婆bà 沙sa 》# 等đẳng 文văn 。

聞văn 法Pháp 少thiểu

者giả 。 支chi 佛Phật 或hoặc 聞văn 教giáo 墮đọa 在tại 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 亦diệc 是thị 因nhân 信tín 但đãn 云vân 聞văn 少thiểu 。

此thử 門môn

至chí

非phi 佛Phật

等đẳng 者giả 。 《# 大đại 論luận 》# 云vân 。

有hữu 一nhất 道Đạo 人Nhân 問vấn 佛Phật 。

大đại 德đức 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 佛Phật 作tác 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

我ngã 不bất 作tác 。

又hựu 問vấn 。

餘dư 人nhân 作tác 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

亦diệc 非phi 餘dư 人nhân 作tác 。 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 本bổn 性tánh 有hữu 之chi 。

夫phu 答đáp 問vấn 有hữu 四tứ 。 此thử 即tức 決quyết 定định 答đáp 也dã 。 若nhược 其kỳ 廣quảng 出xuất 三tam 藏tạng 諦đế 緣duyên 。 具cụ 如như 《# 俱câu 舍xá 》# 。 《# 婆bà 沙sa 》# 。 《# 玄huyền 》# 文văn 略lược 出xuất 。

但đãn 合hợp

等đẳng 者giả 。 以dĩ 此thử 四tứ 中trung 二nhị 正chánh 二nhị 旁bàng 。 當đương 知tri 由do 免miễn 難nạn 故cố 索sách 車xa 。 由do 等đẳng 賜tứ 故cố 歡hoan 喜hỷ 。

門môn 有hữu 三tam 義nghĩa

者giả 。 三tam 門môn 之chi 中trung 出xuất 別biệt 是thị 門môn 入nhập 者giả 義nghĩa 立lập 。 從tùng 一nhất 色sắc 心tâm 入nhập 一nhất 色sắc 心tâm 。 門môn 以dĩ 經kinh 遊du 為vi 義nghĩa 。 但đãn 未vị 出xuất 名danh 入nhập 。 從tùng 一nhất 入nhập 一nhất 義nghĩa 言ngôn 為vi 入nhập 。 實thật 非phi 外ngoại 來lai 。

若nhược 作tác 出xuất 者giả

須tu 兼kiêm 三tam 藏tạng 。 今kim 立lập 通thông 教giáo 所sở 詮thuyên 。 以dĩ 此thử 兩lưỡng 教giáo 所sở 詮thuyên 同đồng 故cố 。 言ngôn 。

若nhược 別biệt 義nghĩa 者giả

依y 別biệt 理lý 人nhân 。 言ngôn 。

所sở 詮thuyên

者giả 。 意ý 顯hiển 獨độc 教giáo 門môn 義nghĩa 不bất 成thành 。 經kinh 雖tuy 云vân 教giáo 。 必tất 須tu 對đối 理lý 。 故cố 知tri 別biệt 教giáo 雖tuy 詮thuyên 別biệt 理lý 。 亦diệc 非phi 車xa 門môn 。 但đãn 對đối 通thông 藏tạng 而nhi 立lập 別biệt 名danh 。 由do 緣duyên 別biệt 理lý 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 次thứ 第đệ 之chi 初sơ 與dữ 藏tạng 通thông 人nhân 咸hàm 出xuất 火hỏa 宅trạch 。 據cứ 出xuất 宅trạch 同đồng 仍nhưng 可khả 名danh 通thông 。 初sơ 證chứng 又hựu 同đồng 兩lưỡng 教giáo 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 亦diệc 可khả 云vân 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 。 三tam 德đức 具cụ 如như 《# 玄huyền 》# 文văn 三tam 法pháp 及cập 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 三tam 顯hiển 體thể 中trung 說thuyết 。

此thử 釋thích 小tiểu 異dị 於ư 前tiền

者giả 。 前tiền 云vân 意ý 不bất 在tại 三tam 。 今kim 云vân 本bổn 欲dục 與dữ 大đại 。 雖tuy 復phục 小tiểu 殊thù 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 。

有hữu 一nhất 大đại 宅trạch

者giả 。 有hữu 人nhân 云vân 。

且thả 指chỉ 一nhất 方phương 三tam 界giới 。 故cố 云vân 一nhất 。 他tha 人nhân 廣quảng 列liệt 利lợi 鈍độn 章chương 門môn 。

三tam 界giới 無vô 始thỉ 為vi 久cửu

者giả 。

問vấn 。

若nhược 從tùng 因nhân 說thuyết 或hoặc 當đương 無vô 始thỉ 。 若nhược 從tùng 依y 報báo 初sơ 禪thiền 已dĩ 下hạ 賢Hiền 劫Kiếp 近cận 成thành 。 云vân 何hà 無vô 始thỉ 。

答đáp 。

眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 具cụ 三tam 界giới 因nhân 。 惑hoặc 種chủng 不bất 亡vong 故cố 云vân 無vô 始thỉ 。 故cố 依y 報báo 處xứ 壞hoại 而nhi 復phục 成thành 。 第đệ 四tứ 禪thiền 去khứ 。 及cập 無vô 色sắc 界giới 。 雖tuy 無vô 災tai 壞hoại 因nhân 果quả 相tương/tướng 成thành 。 皆giai 是thị 無vô 始thỉ 。 無vô 常thường 故cố 也dã 。 然nhiên 終chung 不bất 如như 約ước 正chánh 報báo 釋thích 其kỳ 理lý 便tiện 也dã 。

念niệm 念niệm 相tương 續tục

等đẳng 者giả 。 相tương 續tục 故cố 高cao 。 無vô 常thường 故cố 危nguy 。

意ý 識thức 綱cương 維duy

者giả 。 統thống 御ngự 一nhất 身thân 其kỳ 猶do 梁lương 棟đống 樹thụ 立lập 一nhất 屋ốc 。

圮bĩ 坼sách

者giả 。 上thượng 下hạ 毀hủy 裂liệt 。

褫sỉ

脫thoát 衣y 貌mạo 也dã 。

因nhân 緣duyên 觀quán 心tâm 兩lưỡng 釋thích

者giả 。 如như 云vân 頭đầu 殿điện 腹phúc 堂đường 。 即tức 觀quán 心tâm 也dã 。 如như 云vân 色sắc 堂đường 欲dục 舍xá 等đẳng 。 即tức 因nhân 緣duyên 也dã 。 命mạng 根căn 已dĩ 下hạ 文văn 並tịnh 觀quán 心tâm 也dã 。

八bát 鳥điểu 譬thí 八bát 憍kiêu

者giả 。 但đãn 慢mạn 與dữ 憍kiêu 能năng 所sở 別biệt 耳nhĩ 。 諸chư 教giáo 亦diệc 以dĩ 七thất 慢mạn 釋thích 慢mạn 。 此thử 中trung 所sở 釋thích 亦diệc 與dữ 《# 俱câu 舍xá 》# 大đại 同đồng 。 其kỳ 意ý 稍sảo 別biệt 。 今kim 略lược 比tỉ 之chi 。 盛thịnh 壯tráng 憍kiêu 如như 我ngã 慢mạn 。 與dữ 《# 俱câu 舍xá 》# 名danh 義nghĩa 並tịnh 同đồng 。 壯tráng 故cố 我ngã 彊cường/cưỡng/cương 。 姓tánh 憍kiêu 如như 大đại 慢mạn 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

於ư 他tha 勝thắng 謂vị 己kỷ 勝thắng

如như 世thế 寡quả 姓tánh 尚thượng 未vị 謝tạ 於ư 崔thôi 盧lô 。 如như 梟kiêu 尚thượng 食thực 於ư 母mẫu 。 況huống 貴quý 姓tánh 耶da 。 富phú 憍kiêu 如như 過quá 慢mạn 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

於ư 他tha 勝thắng 謂vị 己kỷ 等đẳng

如như 世thế 貧bần 者giả 尚thượng 不bất 下hạ 於ư 石thạch 崇sùng 。 況huống 實thật 富phú 耶da 。 自tự 在tại 憍kiêu 如như 邪tà 慢mạn 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

於ư 有hữu 德đức 中trung 謂vị 己kỷ 有hữu 德đức

如như 薄bạc 祐hựu 者giả 尚thượng 無vô 屈khuất 於ư 有hữu 德đức 。 況huống 有hữu 自tự 在tại 者giả 。 壽thọ 命mạng 憍kiêu 如như 增tăng 上thượng 慢mạn 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

未vị 得đắc 謂vị 得đắc

壽thọ 高cao 計kế 常thường 。 如như 少thiểu 尚thượng 未vị 肯khẳng 尊tôn 老lão 。 況huống 實thật 壽thọ 高cao 。 聰thông 明minh 憍kiêu 如như 憍kiêu 慢mạn 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

於ư 他tha 等đẳng 謂vị 己kỷ 等đẳng 。 於ư 等đẳng 而nhi 輕khinh 。

如như 力lực 雖tuy 劣liệt 尚thượng 欲dục 輕khinh 彼bỉ 。 況huống 實thật 齊tề 耶da 。 行hành 善thiện 憍kiêu 如như 不bất 如như 慢mạn 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

於ư 多đa 分phần 勝thắng 謂vị 己kỷ 少thiểu 劣liệt

德đức 業nghiệp 天thiên 隔cách 。 謂vị 稍sảo 下hạ 於ư 高cao 蹤tung 。 況huống 少thiểu 劣liệt 者giả 。 色sắc 憍kiêu 如như 憍kiêu 慢mạn 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

色sắc 不bất 如như 他tha 亦diệc 謂vị 己kỷ 等đẳng

陋lậu 者giả 自tự 得đắc 未vị 肯khẳng 劣liệt 於ư 潘phan 安an 。 況huống 美mỹ 姿tư 貌mạo 。 略lược 對đối 且thả 爾nhĩ 如như 名danh 不bất 同đồng 。 此thử 中trung 直trực 爾nhĩ 。 有hữu 此thử 八bát 事sự 。 故cố 憍kiêu 慢mạn 者giả 未vị 必tất 全toàn 有hữu 。

自tự 愛ái 為vi 貪tham

去khứ 更cánh 以dĩ 三tam 毒độc 例lệ 釋thích 同đồng 異dị 。 故cố 四tứ 思tư 惟duy 並tịnh 有hữu 二nhị 名danh 。 所sở 從tùng 得đắc 名danh 不bất 定định 故cố 也dã 。 蟲trùng 名danh 獸thú 狀trạng 鬼quỷ 體thể 神thần 形hình 雖tuy 即tức 非phi 要yếu 。 與dữ 使sử 為vi 譬thí 亦diệc 可khả 略lược 知tri 。

蚖ngoan

即tức 黑hắc 蛇xà 也dã 。 故cố 《# 漢hán 書thư 》# 云vân 。

玄huyền 蚖ngoan 蝮phúc 者giả 。

《# 爾nhĩ 雅nhã 》# 云vân 。

虺hủy 長trường/trưởng 三tam 寸thốn 大đại 如như 指chỉ

江giang 南nam 謂vị 虺hủy 為vi 蝮phúc 。 有hữu 牙nha 毒độc 。 鼻tị 上thượng 有hữu 針châm 。

蜈ngô 蚣công

者giả 。 蝍# 蛆thư 也dã 。 有hữu 人nhân 云vân 。

能năng 制chế 蛇xà 。 若nhược 伏phục 蛇xà 者giả 多đa 是thị 赤xích 足túc 者giả 。 此thử 語ngữ 有hữu 損tổn 。 不bất 思tư 來lai 報báo 。

守thủ 宮cung

者giả 。 蝘# 蜒diên 是thị 。 有hữu 云vân 。

在tại 舍xá 為vi 守thủ 宮cung 。 在tại 澤trạch 為vi 蝘# 蜒diên 。

#

似tự 鼠thử 。 若nhược 獸thú 名danh 作tác 。

狖dứu

似tự 猿viên 。 若nhược 作tác 。

狖dứu

字tự 。 《# 玉ngọc 篇thiên 》# 云vân 。

似tự 狸li 亦diệc 噉đạm 鼠thử 。 天thiên 若nhược 雨vũ 於ư 樹thụ 倒đảo 懸huyền 。 尾vĩ 有hữu 兩lưỡng 岐kỳ 以dĩ 塞tắc 兩lưỡng 鼻tị 。

狸li

字tự 《# 說thuyết 文văn 》# 從tùng 豸# 。

鼷hề

者giả 。 《# 說thuyết 文văn 》# 云vân 。

小tiểu 鼠thử 。

《# 玉ngọc 篇thiên 》# 云vân 。

有hữu 毒độc 螫thích 人nhân 及cập 獸thú 。 至chí 盡tận 不bất 痛thống 。 即tức 甘cam 口khẩu 鼠thử 也dã 。

咀trớ

秖kỳ 是thị 嚼tước 。

搏bác

擊kích 打đả 也dã 。

撮toát 搏bác

取thủ 也dã 。 亦diệc 拍phách 亦diệc 撫phủ 也dã 。

愛ái 心tâm 貪tham

等đẳng 者giả 。 寄ký 此thử 與dữ 鈍độn 使sử 對đối 辯biện 。 諸chư 見kiến 在tại 後hậu 鬼quỷ 神thần 中trung 明minh 。 亦diệc 可khả 是thị 鈍độn 中trung 利lợi 也dã 。 若nhược 從tùng 鈍độn 說thuyết 道Đạo 理lý 亦diệc 是thị 鈍độn 中trung 道Đạo 理lý 。

推thôi 求cầu

去khứ 釋thích 也dã 。 如như 此thử 土thổ/độ 儒nho 宗tông 亦diệc 計kế 天thiên 命mạng 氣khí 等đẳng 。 並tịnh 鈍độn 使sử 攝nhiếp 。 欲dục 比tỉ 西tây 方phương 道Đạo 理lý 天thiên 隔cách 。

一nhất 云vân

去khứ 。 重trùng 更cánh 全toàn 作tác 鈍độn 使sử 釋thích 也dã 。

摣tra

者giả 。 《# 釋thích 名danh 》# 云vân 。

叉xoa 也dã 。

謂vị 五ngũ 指chỉ 俱câu 取thủ 也dã 。

掣xiết

牽khiên 也dã 。 亦diệc 云vân 向hướng 前tiền 摣tra 。 向hướng 後hậu 掣xiết 。

嘊nhai 喍sài

者giả 。

喍sài

字tự 亦diệc 作tác

齜#

聚tụ 唇thần 露lộ 齒xỉ 也dã 。

嘷hào 吠phệ

者giả 。 出xuất 聲thanh 大đại 吼hống 也dã 。 《# 經kinh 》# 。

魑si 魅mị

者giả 。 物vật 之chi 精tinh 也dã 。 《# 通thông 俗tục 文văn 》# 云vân 。

山sơn 澤trạch 之chi 怪quái 謂vị 之chi 魑si 也dã 。

《# 西tây 京kinh 賦phú 》# 云vân 。

山sơn 神thần 虎hổ 形hình 曰viết 魑si 。 宅trạch 神thần 豬trư 頭đầu 人nhân 形hình 曰viết 魅mị 。

魍vọng 魎lượng

者giả 。 木mộc 石thạch 變biến 怪quái 。 《# 玉ngọc 篇thiên 》# 云vân 。

水thủy 神thần 。

孚phu 乳nhũ

者giả 。 《# 玉ngọc 篇thiên 》# 云vân 。

伏phục 卵noãn 曰viết 孚phu 。

《# 通thông 俗tục 文văn 》# 云vân 。

卵noãn 化hóa 曰viết 孚phu 。

《# 廣quảng 雅nhã 》# 云vân 。

孚phu 亦diệc 生sanh 也dã 。

乳nhũ

者giả 養dưỡng 也dã 。 故cố 鳥điểu 生sanh 曰viết 孚phu 。 獸thú 生sanh 曰viết 乳nhũ 。 言ngôn 。

自tự 類loại

等đẳng 者giả 。 即tức 同đồng 類loại 因nhân 得đắc 等đẳng 流lưu 果quả 。 以dĩ 子tử 似tự 父phụ 故cố 以dĩ 喻dụ 之chi 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

同đồng 類loại 因nhân 相tương 似tự 。 自tự 部bộ 地địa 前tiền 生sanh 。

即tức 五ngũ 部bộ 九cửu 地địa 。 但đãn 約ước 過quá 去khứ 以dĩ 現hiện 在tại 為vi 因nhân 。 廣quảng 如như 彼bỉ 文văn 。

鳩cưu 槃bàn 荼đồ

者giả 。 可khả 畏úy 鬼quỷ 也dã 。

蹲tồn

虛hư 坐tọa 也dã 。

踞cứ

實thật 坐tọa 也dã 。

次thứ

捉tróc 狗cẩu

等đẳng 者giả 。 有hữu 此thử 一nhất 釋thích 故cố 曰viết 。

一nhất 云vân

狗cẩu 足túc 如như 因nhân 。 捉tróc 之chi 如như 謗báng 。 捉tróc 足túc 撲phác 之chi 如như 令linh 絕tuyệt 聲thanh 。 故cố 云vân 。

令linh 其kỳ 失thất 聲thanh

因nhân 果quả 法pháp 爾nhĩ 不bất 由do 執chấp 無vô 。 卻khước 由do 捉tróc 撲phác 所sở 以dĩ 有hữu 聲thanh 。 如như 由do 計kế 故cố 所sở 以dĩ 有hữu 生sanh 。

以dĩ 脚cước 加gia 頸cảnh

者giả 。 聲thanh 不bất 絕tuyệt 故cố 。 復phục 以dĩ 狗cẩu 脚cước 加gia 於ư 狗cẩu 頸cảnh 。 謗báng 無vô 苦khổ 因nhân 之chi 上thượng 。 復phục 更cánh 撥bát 無vô 苦khổ 果quả 。 如như 脚cước 加gia 頸cảnh 。 望vọng 必tất 絕tuyệt 聲thanh 。 聲thanh 豈khởi 不bất 甚thậm 。 撥bát 因nhân 尚thượng 生sanh 撥bát 果quả 彌di 甚thậm 。

集tập 本bổn 得đắc 果quả

下hạ 釋thích 上thượng 句cú 。 捉tróc 狗cẩu 兩lưỡng 足túc 。 豈khởi 能năng 絕tuyệt 聲thanh 。 徒đồ 謗báng 無vô 因nhân 果quả 。 何hà 能năng 免miễn 果quả 。

集tập 無vô 得đắc 苦khổ

下hạ 。 釋thích 下hạ 句cú 。 如như 加gia 頸cảnh 時thời 欲dục 令linh 絕tuyệt 聲thanh 。 由do 加gia 聲thanh 大đại 。 又hựu 。

謗báng 無vô 苦khổ 因nhân

者giả 。 秖kỳ 指chỉ 非phi 因nhân 計kế 因nhân 。 即tức 是thị 謗báng 也dã 。 本bổn 是thị 世thế 因nhân 今kim 謂vị 出xuất 世thế 。 即tức 當đương 謗báng 無vô 兩lưỡng 因nhân 故cố 也dã 。

觀quán 解giải

者giả 。 前tiền 約ước 事sự 釋thích 。 多đa 在tại 斷đoạn 見kiến 故cố 云vân 。

撥bát 無vô

等đẳng 。 今kim 約ước 觀quán 釋thích 。 義nghĩa 通thông 常thường 見kiến 及cập 以dĩ 邪tà 正chánh 。 以dĩ 佛Phật 弟đệ 子tử 亦diệc 有hữu 修tu 六lục 行hành 觀quán 者giả 。 故cố 今kim 用dụng 之chi 。 若nhược 外ngoại 人nhân 修tu 多đa 在tại 計kế 常thường 。 或hoặc 計kế 四tứ 禪thiền 。 乃nãi 至chí 非phi 想tưởng 。 為vi 常thường 故cố 也dã 。 凡phàm 云vân 觀quán 解giải 須tu 順thuận 內nội 故cố 。 又hựu 云vân 。

作tác 不bất 淨tịnh

等đẳng 。 此thử 意ý 亦diệc 以dĩ 出xuất 聲thanh 為vi 失thất 。 由do 觀quán 故cố 生sanh 如như 由do 撲phác 故cố 聲thanh 。

今kim 不bất 得đắc 起khởi

者giả 。 復phục 以dĩ 絕tuyệt 聲thanh 為vi 失thất 釋thích 也dã 。 故cố 云vân 不bất 起khởi 。

豎thụ 入nhập

等đẳng 者giả 。 如như 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 雖tuy 有hữu 眾chúng 釋thích 。 多đa 約ước 三tam 世thế 。 過quá 去khứ 來lai 今kim 。 從tùng 今kim 入nhập 未vị 。 故cố 名danh 為vi 豎thụ 。

橫hoạnh/hoành 遍biến

等đẳng 者giả 。 如như 二nhị 十thập 身thân 見kiến 一nhất 陰ấm 四tứ 句cú 。 四tứ 句cú 相tương 望vọng 無vô 復phục 優ưu 劣liệt 。 故cố 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 。 不bất 修tu 善thiện 法Pháp 。 為vi 此thử 縱túng 恣tứ 。 所sở 以dĩ 不bất 修tu 非phi 撥bát 無vô 也dã 。 雖tuy 不bất 撥bát 無vô 亦diệc 名danh 無vô 慚tàm 。

言ngôn 。

見kiến 取thủ

者giả 。 非phi 果quả 計kế 果quả 。 非phi 想tưởng 非phi 是thị 涅Niết 槃Bàn 之chi 果quả 。 計kế 之chi 為vi 常thường 。 無vô 色sắc 唯duy 心tâm 名danh 為vi 。

咽yến/ế/yết 細tế

三tam 界giới 壽thọ 極cực 名danh 為vi 。

命mạng 危nguy

計kế 之chi 為vi 常thường 名danh 為vi 。

保bảo 壽thọ

保bảo 壽thọ 正chánh 當đương 計kế 果quả 義nghĩa 也dã 。

非phi 想tưởng

下hạ 重trọng/trùng 釋thích 計kế 失thất 。

首thủ 如như

等đẳng 者giả 。 根căn 本bổn 之chi 我ngã 如như 牛ngưu 。 世thế 以dĩ 牛ngưu 力lực 為vi 大đại 自tự 在tại 。 計kế 我ngã 亦diệc 爾nhĩ 。 於ư 中trung 復phục 計kế 我ngã 之chi 有hữu 無vô 。 如như 生sanh 二nhị 角giác 。

為vi 身thân 是thị 我ngã

等đẳng 者giả 。 以dĩ 我ngã 與dữ 身thân 更cánh 互hỗ 有hữu 無vô 。 為vi 身thân 是thị 我ngã 者giả 。 執chấp 所sở 為vi 我ngã 。 為vi 我ngã 是thị 身thân 者giả 。 以dĩ 能năng 為vi 所sở 。 身thân 即tức 是thị 所sở 。 我ngã 即tức 是thị 能năng 。 如như 以dĩ 五ngũ 陰ấm 計kế 一nhất 陰ấm 為vi 我ngã 。 餘dư 皆giai 我ngã 所sở 。 謂vị 僮đồng 僕bộc 瓔anh 珞lạc 窟quật 宅trạch 。 若nhược 計kế 常thường 者giả 。 身thân 非phi 是thị 我ngã 。 身thân 斷đoạn 我ngã 常thường 。 若nhược 計kế 斷đoạn 者giả 。 身thân 斷đoạn 我ngã 斷đoạn 。 或hoặc 俱câu 常thường 斷đoạn 。 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 五ngũ 記ký 引dẫn 《# 阿a 含hàm 》# 本bổn 劫kiếp 本bổn 見kiến 末mạt 劫kiếp 末mạt 見kiến 。 然nhiên 其kỳ 所sở 計kế 能năng 所sở 雖tuy 殊thù 。 計kế 有hữu 義nghĩa 等đẳng 。 或hoặc 時thời 等đẳng 者giả 。 是thị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 於ư 一nhất 身thân 中trung 。 前tiền 後hậu 計kế 轉chuyển 。 所sở 計kế 之chi 極cực 。 極cực 至chí 非phi 想tưởng 。 以dĩ 所sở 計kế 為vi 頭đầu 。 彼bỉ 地địa 斷đoạn 常thường 更cánh 互hỗ 起khởi 計kế 。 如như 髮phát 篷# 亂loạn 。 計kế 常thường 等đẳng 者giả 。 互hỗ 相tương 是thị 非phi 。 彊cường/cưỡng/cương 者giả 伏phục 弱nhược 。 弱nhược 者giả 從tùng 彊cường/cưỡng/cương 。 皆giai 破phá 他tha 從tùng 己kỷ 如như 相tương 殘tàn 害hại 。 計kế 此thử 我ngã 者giả 。 有hữu 斷đoạn 有hữu 常thường 即tức 邊biên 見kiến 也dã 。

夜dạ 叉xoa

等đẳng 者giả 。 初sơ 二nhị 句cú 。

總tổng 結kết 欲dục

者giả 。 未vị 分phần/phân 利lợi 鈍độn 。

亦diệc 是thị

下hạ 更cánh 別biệt 語ngữ 利lợi 鈍độn 意ý 。 亦diệc 指chỉ 初sơ 二nhị 句cú 。 即tức 上thượng 句cú 利lợi 。 下hạ 句cú 鈍độn 。

並tịnh 是thị 有hữu 漏lậu

下hạ 釋thích 第đệ 三tam 句cú 。 有hữu 漏lậu 之chi 心tâm 。 皆giai 無vô 道đạo 味vị 之chi 食thực 故cố 飢cơ 。 以dĩ 由do 飢cơ 故cố 生sanh 死tử 速tốc 疾tật 故cố 云vân 。

急cấp

《# 經kinh 》# 。

四tứ 向hướng

者giả 。 見kiến 惑hoặc 雖tuy 多đa 不bất 出xuất 四tứ 句cú 。 利lợi 鈍độn 並tịnh 有hữu 飢cơ 急cấp 之chi 義nghĩa 。 經kinh 文văn 且thả 從tùng 利lợi 使sử 以dĩ 釋thích 。

闚khuy 看khán

者giả 。 私tư 竊thiết 也dã 。 看khán 不bất 正chánh 者giả 。 由do 隔cách 窓song 牖dũ 。 故cố 見kiến 空không 而nhi 偏thiên 。 空không 無vô 偏thiên 正chánh 由do 彼bỉ 窓song 闚khuy 。 理lý 無vô 是thị 非phi 計kế 者giả 成thành 過quá 。 故cố 云vân 。

滯trệ 著trước 心tâm 多đa 不bất 會hội 正chánh 理lý

故cố 知tri 邪tà 正chánh 誰thùy 不bất 各các 謂vị 仰ngưỡng 慕mộ 至chí 道đạo 。 此thử 二nhị 句cú 通thông 結kết 二nhị 使sử 。 次thứ 下hạ 二nhị 句cú 收thu 廣quảng 結kết 非phi 。

是thị 朽hủ 故cố 宅trạch

等đẳng 者giả 。 上thượng 文văn 云vân 。

今kim 此thử 三tam 界giới 。 皆giai 是thị 我ngã 有hữu

此thử 從tùng 化hóa 主chủ 統thống 而nhi 言ngôn 之chi 。 為vi 生sanh 取thủ 土thổ/độ 。 言ngôn 。

朽hủ 故cố

者giả 。 從tùng 生sanh 以dĩ 說thuyết 。 故cố 前tiền 後hậu 文văn 國quốc 城thành 家gia 等đẳng 隨tùy 其kỳ 義nghĩa 勢thế 。 或hoặc 優ưu 或hoặc 劣liệt 無vô 不bất 屬thuộc 生sanh 。 咸hàm 歸quy 長trưởng 者giả 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 。 一nhất 切thiết 皆giai 然nhiên 。

長trưởng 者giả

下hạ 釋thích 下hạ 二nhị 句cú 。

內nội 合hợp

至chí

捨xả 應ưng

者giả 。 合hợp 此thử 二nhị 句cú 。 若nhược 以dĩ 十thập 六lục 王vương 子tử 。 為vi 常thường 教giáo 者giả 。 應ưng 云vân 王vương 子tử 捨xả 應ưng 。 今kim 從tùng 果quả 說thuyết 故cố 云vân 如Như 來Lai 。 又hựu 捨xả 應ưng 不bất 孤cô 由do 大đại 蔣tưởng 故cố 。 故cố 知tri 非phi 但đãn 捨xả 應ưng 之chi 後hậu 起khởi 濁trược 。 亦diệc 乃nãi 由do 濁trược 起khởi 故cố 捨xả 應ưng 。 故cố 知tri 前tiền 諸chư 起khởi 濁trược 救cứu 火hỏa 大đại 化hóa 擬nghĩ 宜nghi 等đẳng 文văn 。 意ý 皆giai 探thám 取thủ 大đại 通thông 後hậu 文văn 。 準chuẩn 此thử 中trung 意ý 。 隨tùy 根căn 上thượng 下hạ 三tam 周chu 不bất 同đồng 。 究cứu 其kỳ 根căn 源nguyên 莫mạc 不bất 皆giai 爾nhĩ 。 故cố 得đắc 通thông 用dụng 。

壽thọ 量lượng

者giả 。 助trợ 成thành 近cận 義nghĩa 。 實thật 成thành 既ký 遠viễn 中trung 間gian 數số 成thành 。 成thành 即tức 是thị 出xuất 。 且thả 約ước 一nhất 期kỳ 故cố 不bất 云vân 多đa 。 又hựu 覆phú 本bổn 故cố 不bất 可khả 云vân 多đa 。

火hỏa 起khởi 之chi 勢thế

者giả 。 此thử 中trung 勢thế 相tương/tướng 皆giai 應ưng 須tu 作tác 見kiến 修tu 兩lưỡng 釋thích 。 應ưng 知tri 通thông 論luận 勢thế 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 勢thế 分phần/phân 。 二nhị 者giả 威uy 勢thế 。 勢thế 分phần/phân 通thông 至chí 非phi 想tưởng 。 威uy 勢thế 燒thiêu 無vô 不bất 壞hoại 。 今kim 當đương 界giới 二nhị 勢thế 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 宅trạch 寬khoan 舍xá 狹hiệp 。 三tam 界giới 為vi 宅trạch 。 五ngũ 陰ấm 為vi 舍xá 。 若nhược 且thả 指chỉ 欲dục 界giới 準chuẩn 例lệ 可khả 知tri 。 由do 濁trược 倒đảo 故cố 身thân 命mạng 無vô 常thường 。 故cố 作tác 無vô 常thường 消tiêu 此thử 文văn 也dã 。 被bị 燒thiêu 相tương/tướng 中trung 分phân 為vi 三tam 義nghĩa 。

初sơ 二nhị 句cú 屬thuộc 見kiến 。 次thứ 一nhất 句cú 屬thuộc 修tu 。 次thứ 三tam 句cú 明minh 不bất 出xuất 所sở 以dĩ 。 專chuyên 由do 於ư 見kiến 。 故cố 重trọng/trùng 云vân 槃bàn 茶trà 。 又hựu 初sơ 二nhị 句cú 通thông 列liệt 。 故cố 云vân 。

鬼quỷ 神thần 等đẳng

等đẳng 取thủ 蟲trùng 獸thú 。 次thứ 一nhất 行hành 別biệt 列liệt 。 故cố 更cánh 云vân 。

鳩cưu 槃bàn 荼đồ

等đẳng 。 初sơ 二nhị 句cú 中trung 下hạ 句cú 正chánh 明minh 燒thiêu 相tương/tướng 。 故cố 云vân 。

大đại 叫khiếu

次thứ 一nhất 行hành 中trung 下hạ 二nhị 句cú 明minh 愚ngu 不bất 知tri 出xuất 。 正chánh 由do 不bất 出xuất 故cố 燒thiêu 。 燒thiêu 故cố 不bất 出xuất 。 故cố 總tổng 屬thuộc 燒thiêu 相tương/tướng 。

哭khốc 泣khấp 為vi 揚dương 聲thanh

者giả 。 此thử 以dĩ 十thập 二nhị 支chi 後hậu 愁sầu 歎thán 憂ưu 惱não 。 來lai 釋thích 此thử 文văn 。 此thử 是thị 古cổ 人nhân 釋thích 哭khốc 泣khấp 等đẳng 通thông 遍biến 三tam 界giới 。 今kim 不bất 用dụng 舊cựu 釋thích 者giả 。 但đãn 在tại 欲dục 界giới 人nhân 中trung 南nam 洲châu 有hữu 禮lễ 度độ 處xứ 。 餘dư 所sở 不bất 攝nhiếp 。

戒giới 取thủ 本bổn 不bất 計kế 斷đoạn

若nhược 因nhân 擬nghĩ 果quả 故cố 。

色sắc 界giới 火hỏa 起khởi 所sở 燒thiêu 類loại 中trung 。 亦diệc 初sơ 二nhị 句cú 鈍độn 使sử 。 次thứ 二nhị 句cú 利lợi 使sử 。 然nhiên 火hỏa 勢thế 中trung 文văn 略lược 不bất 分phân 利lợi 鈍độn 。 應ưng 須tu 義nghĩa 說thuyết 。 故cố 欲dục 界giới 中trung 亦diệc 不bất 分phân 利lợi 鈍độn 。 今kim 色sắc 界giới 亦diệc 爾nhĩ 。 次thứ 明minh 相tướng 中trung 方phương 具cụ 利lợi 鈍độn 。 即tức 。

相tương/tướng 奪đoạt

等đẳng 也dã 。 既ký 於ư 禪thiền 中trung 起khởi 諸chư 見kiến 惑hoặc 。 帶đái 見kiến 修tu 禪thiền 。 或hoặc 禪thiền 已dĩ 見kiến 起khởi 或hoặc 禪thiền 見kiến 俱câu 發phát 。 若nhược 禪thiền 已dĩ 見kiến 或hoặc 可khả 見kiến 存tồn 。 或hoặc 復phục 俱câu 失thất 。

所sở 計kế 異dị

者giả 。 具cụ 如như 本bổn 劫kiếp 本bổn 見kiến 等đẳng 也dã 。 言ngôn 。

默mặc 然nhiên

者giả 。 此thử 準chuẩn 大Đại 乘Thừa 一nhất 一nhất 禪thiền 中trung 各các 立lập 默mặc 然nhiên 。 如như 初sơ 禪thiền 中trung 默mặc 然nhiên 第đệ 六lục 。 乃nãi 至chí 四tứ 禪thiền 默mặc 然nhiên 第đệ 五ngũ 。 以dĩ 著trước 默mặc 故cố 失thất 於ư 無vô 漏lậu 。 依y 餘dư 經kinh 論luận 道đạo 以dĩ 著trước 禪thiền 而nhi 為vi 默mặc 然nhiên 。 或hoặc 以dĩ 一nhất 心tâm 支chi 而nhi 為vi 默mặc 然nhiên 。

欲dục 界giới 貪tham 未vị 來lai 定định 已dĩ 斷đoạn

者giả 。 性tánh 障chướng 未vị 除trừ 名danh 伏phục 為vi 斷đoạn 耳nhĩ 。 故cố 惡ác 獸thú 噉đạm 時thời 方phương 乃nãi 名danh 盡tận 。

欲dục 界giới

至chí

如như 猛mãnh 焰diễm

等đẳng 者giả 。 煙yên 焰diễm 上thượng 升thăng 以dĩ 烟yên 過quá 焰diễm 。 故cố 用dụng 譬thí 色sắc 。 又hựu 焰diễm 猛mãnh 煙yên 微vi 如như 色sắc 輕khinh 欲dục 重trọng/trùng 。 身thân 等đẳng 遍biến 於ư 二nhị 界giới 四tứ 倒đảo 。 故cố 云vân 四tứ 面diện 等đẳng 也dã 。

亦diệc 通thông

下hạ 亦diệc 可khả 雙song 譬thí 二nhị 四tứ 。 故cố 四tứ 大đại 皮bì 肉nhục 在tại 身thân 四tứ 邊biên 。 如như 四tứ 面diện 咸hàm 苦khổ 故cố 云vân 。

充sung 塞tắc

蜈ngô 蚣công

下hạ 明minh 空không 中trung 事sự 者giả 。 前tiền 云vân 藏tàng 穴huyệt 以dĩ 譬thí 色sắc 界giới 。 今kim 乃nãi 出xuất 穴huyệt 故cố 譬thí 無vô 色sắc 。 言ngôn 。

空không 中trung

者giả 非phi 謂vị 虛hư 空không 。 既ký 以dĩ 舍xá 內nội 譬thí 欲dục 入nhập 。 穴huyệt 譬thí 色sắc 。 今kim 以dĩ 穴huyệt 外ngoại 空không 地địa 為vi 空không 。 以dĩ 譬thí 無vô 色sắc 。 色sắc 界giới 如như 穴huyệt 。 厭yếm 下hạ 如như 燒thiêu 。 欣hân 上thượng 如như 出xuất 穴huyệt 。

若nhược 爾nhĩ 瞋sân 通thông 三tam 界giới

者giả 。 前tiền 欲dục 界giới 中trung 以dĩ 蜈ngô 蚣công 譬thí 嗔sân 。 此thử 中trung 例lệ 之chi 不bất 別biệt 分phần/phân 出xuất 。 既ký 云vân 蜈ngô 蚣công 復phục 是thị 無vô 色sắc 。 故cố 譬thí 彼bỉ 嗔sân 。 色sắc 界giới 之chi 中trung 雖tuy 無vô 蜈ngô 蚣công 而nhi 云vân 毒độc 蟲trùng 。 即tức 兼kiêm 蜈ngô 蚣công 。 如như 色sắc 界giới 利lợi 云vân 毘tỳ 舍xá 闍xà 。 即tức 兼kiêm 諸chư 鬼quỷ 。 故cố 知tri 嗔sân 通thông 三tam 界giới 。 小Tiểu 乘Thừa 中trung 云vân 上thượng 界giới 無vô 恚khuể 。 非phi 盡tận 理lý 也dã 。 然nhiên 諸chư 煩phiền 惱não 輕khinh 重trọng 雖tuy 殊thù 。 尚thượng 至chí 等đẳng 覺giác 。 豈khởi 隔cách 無vô 色sắc 。 但đãn 名danh 同đồng 體thể 異dị 理lý 須tu 分phân 別biệt 。 今kim 所sở 燒thiêu 類loại 略lược 無vô 鬼quỷ 神thần 。

若nhược 得đắc

等đẳng 者giả 。 若nhược 無vô 色sắc 定định 起khởi 尋tầm 即tức 生sanh 著trước 。 故cố 名danh 為vi 。

隨tùy

既ký 離ly

下hạ 緣duyên 定định 計kế 非phi 想tưởng 。 故cố 云vân 又hựu 諸chư 餓ngạ 鬼quỷ 。 頭đầu 上thượng 火hỏa 然nhiên 。

非phi 想tưởng 亦diệc 有hữu 八bát 苦khổ

者giả 。 文văn 已dĩ 列liệt 七thất 闕khuyết 愛ái 別biệt 離ly 。 應ưng 云vân 失thất 定định 時thời 苦khổ 名danh 愛ái 別biệt 離ly 。 但đãn 文văn 中trung 七thất 苦khổ 初sơ 之chi 四tứ 苦khổ 。 約ước 彼bỉ 定định 體thể 生sanh 彼bỉ 細tế 想tưởng 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 名danh 為vi 念niệm 念niệm 。 病bệnh 死tử 可khả 知tri 。 次thứ 有hữu 二nhị 苦khổ 以dĩ 對đối 修tu 說thuyết 。 修tu 上thượng 失thất 下hạ 通thông 得đắc 名danh 離ly 。 次thứ 五ngũ 盛thịnh 陰ấm 復phục 約ước 定định 果quả 。 前tiền 四tứ 第đệ 八bát 在tại 果quả 故cố 也dã 。 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 皆giai 約ước 彼bỉ 定định 。 故cố 得đắc 言ngôn 之chi 。

不bất 處xứ 第đệ 一nhất 空không 座tòa

者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 為vi 智trí 理lý 合hợp 。 與dữ 悲bi 同đồng 體thể 。 今kim 言ngôn 不bất 住trụ 無vô 悲bi 之chi 智trí 。 恆hằng 居cư 有hữu 智trí 之chi 悲bi 。 故cố 云vân 。

不bất 處xứ

故cố 知tri 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 方phương 可khả 與dữ 智trí 同đồng 體thể 。

舊cựu 云vân

等đẳng 者giả 。 佛Phật 豈khởi 不bất 知tri 。 而nhi 待đãi 他tha 告cáo 。

又hựu 云vân

等đẳng 者giả 。 豈khởi 有hữu 物vật 機cơ 還hoàn 卻khước 語ngữ 佛Phật 云vân 汝nhữ 子tử 耶da 。 縱túng/tung 感cảm 應ứng 相tương/tướng 關quan 。 以dĩ 生sanh 望vọng 佛Phật 。 為vì 他tha 人nhân 者giả 。 有hữu 何hà 不bất 可khả 。 然nhiên 消tiêu 經kinh 文văn 聞văn 有hữu 等đẳng 言ngôn 。 卻khước 如như 以dĩ 下hạ 語ngữ 上thượng 故cố 不bất 用dụng 也dã 。

今kim 云vân

去khứ 正chánh 釋thích 。 凡phàm 云vân 汝nhữ 者giả 。 可khả 施thí 於ư 師sư 。 師sư 即tức 法pháp 也dã 。 他tha 義nghĩa 及cập 上thượng 二nhị 理lý 俱câu 成thành 。

問vấn 。

真Chân 如Như 法Pháp 界Giới 。 可khả 是thị 佛Phật 師sư 。 觀quán 機cơ 三tam 昧muội 縱túng/tung 名danh 為vi 法pháp 。 秖kỳ 是thị 照chiếu 俗tục 。 如như 何hà 名danh 師sư 。

答đáp 。

觀quán 者giả 屬thuộc 智trí 。 智trí 即tức 是thị 佛Phật 也dã 。 依y 三tam 昧muội 起khởi 照chiếu 故cố 得đắc 是thị 師sư 。 雖tuy 云vân 觀quán 機cơ 。 照chiếu 體thể 是thị 法pháp 。 如như 佛Phật 眼nhãn 觀quán 等đẳng 故cố 有hữu 此thử 眼nhãn 。 方phương 能năng 觀quán 機cơ 。 義nghĩa 之chi 如như 遣khiển 。

又hựu 云vân

下hạ 約ước 大đại 悲bi 者giả 。 他tha 義nghĩa 更cánh 親thân 汝nhữ 義nghĩa 稍sảo 切thiết 。 以dĩ 無vô 緣duyên 慈từ 。 望vọng 於ư 應ưng 身thân 。 故cố 無vô 緣duyên 慈từ 告cáo 於ư 應ưng 身thân 。 令linh 起khởi 化hóa 物vật 。

云vân 云vân

者giả 。 對đối 上thượng 辯biện 異dị 出xuất 觀quán 疎sơ 意ý 。 但đãn 令linh 法pháp 正chánh 喻dụ 且thả 分phần/phân 成thành 。

問vấn 子tử 本bổn

等đẳng 者giả 。 答đáp 中trung 兩lưỡng 解giải 妙diệu 得đắc 事sự 理lý 。 初sơ 事sự 答đáp 者giả 。 雖tuy 未vị 曾tằng 出xuất 義nghĩa 似tự 先tiên 出xuất 。 雖tuy 即tức 非phi 入nhập 義nghĩa 似tự 後hậu 入nhập 。 由do 出xuất 未vị 出xuất 故cố 入nhập 似tự 入nhập 。 又hựu 下hạ 約ước 理lý 解giải 者giả 。 本bổn 淨tịnh 故cố 出xuất 。 無vô 明minh 故cố 入nhập 。 亦diệc 從tùng 義nghĩa 立lập 非phi 出xuất 非phi 入nhập 而nhi 言ngôn 出xuất 入nhập 。 約ước 事sự 解giải 中trung 即tức 退thoái 大đại 後hậu 。 以dĩ 著trước 五ngũ 欲dục 而nhi 為vi 遊du 戲hí 。 約ước 理lý 解giải 中trung 即tức 以dĩ 戲hí 論luận 而nhi 為vi 遊du 戲hí 。 言ngôn 。

戲hí 論luận

者giả 。 即tức 三tam 界giới 見kiến 思tư 。 見kiến 思tư 即tức 理lý 故cố 出xuất 。 理lý 即tức 見kiến 思tư 故cố 入nhập 。 如như 《# 淨tịnh 名danh 》# 中trung 尚thượng 以dĩ 小tiểu 證chứng 而nhi 為vi 戲hí 論luận 。 故cố 云vân 。

若nhược 言ngôn 我ngã 當đương 見kiến 苦khổ 。 斷đoạn 集tập 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。 是thị 則tắc 戲hí 論luận 。 非phi 求cầu 法Pháp 也dã 。

故cố 實thật 相tướng 外ngoại 皆giai 名danh 戲hí 論luận 。 故cố 事sự 理lý 二nhị 解giải 並tịnh 於ư 大đại 通thông 佛Phật 時thời 雖tuy 發phát 大đại 心tâm 未vị 破phá 無vô 明minh 。 是thị 故cố 具cụ 於ư 事sự 理lý 二nhị 義nghĩa 。

大đại 善thiện 。

下hạ 釋thích 退thoái 之chi 由do 及cập 以dĩ 樂nhạo 著trước 。 昔tích 結kết 緣duyên 淺thiển 名danh 為vi 。

未vị 著trước

退thoái 後hậu 流lưu 轉chuyển 唯duy 有hữu 無vô 明minh 故cố 名danh 。

無vô 知tri

即tức 此thử 釋thích 意ý 亦diệc 具cụ 二nhị 釋thích 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。

四tứ 行hành 半bán 頌tụng 上thượng 我ngã 當đương

等đẳng 。 是thị 誡giới 門môn 擬nghĩ 宜nghi 應ưng 更cánh 略lược 分phần/phân 。 初sơ 一nhất 行hành 正chánh 明minh 擬nghĩ 宜nghi 。 次thứ 一nhất 句cú 總tổng 立lập 所sở 燒thiêu 即tức 是thị 見kiến 思tư 。 次thứ 一nhất 句cú 總tổng 明minh 燒thiêu 勢thế 。 次thứ 兩lưỡng 句cú 略lược 明minh 燒thiêu 相tương/tướng 也dã 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 廣quảng 明minh 所sở 燒thiêu 。 文văn 中trung 雜tạp 列liệt 見kiến 思tư 二nhị 類loại 不bất 復phục 次thứ 第đệ 。 次thứ 一nhất 行hành 況huống 結kết 。 於ư 中trung 初sơ 二nhị 句cú 舉cử 所sở 況huống 。 次thứ 二nhị 句cú 正chánh 況huống 。 由do 無vô 定định 慧tuệ 是thị 故cố 飢cơ 渴khát 。 已dĩ 可khả 怖bố 畏úy 。 況huống 復phục 更cánh 為vi 濁trược 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 如như 得đắc 上thượng 界giới 有hữu 漏lậu 定định 時thời 。 無vô 無vô 漏lậu 定định 已dĩ 為vi 小tiểu 火hỏa 。 之chi 所sở 焚phần 燒thiêu 。 況huống 墜trụy 下hạ 欲dục 。 大đại 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 即tức 指chỉ 飢cơ 渴khát 以dĩ 為vi 此thử 苦khổ 。 是thị 故cố 應ưng 求cầu 大Đại 乘Thừa 永vĩnh 離ly 。

諸chư 子tử

下hạ 三tam 句cú 。 不bất 受thọ 即tức 是thị 無vô 機cơ 。 亦diệc 是thị 稚trĩ 小tiểu 無vô 知tri 故cố 也dã 。 文văn 中trung 略lược 故cố 但đãn 云vân 。

無vô 知tri

《# 經kinh 》# 云vân 。

猶do 故cố 樂nhạo 著trước

者giả 。 既ký 無vô 大đại 志chí 復phục 不bất 習tập 小tiểu 。 已dĩ 無vô 大đại 小tiểu 復phục 著trước 三tam 界giới 。 次thứ 。

第đệ 三tam 一nhất 句cú 正chánh 息tức 化hóa

者giả 。 見kiến 思tư 不bất 已dĩ 故cố 息tức 大đại 化hóa 。 若nhược 見kiến 思tư 不bất 已dĩ 尚thượng 有hữu 大đại 機cơ 。 如Như 來Lai 於ư 時thời 亦diệc 不bất 悋lận 大đại 。 但đãn 緣duyên 大đại 小tiểu 俱câu 失thất 唯duy 有hữu 見kiến 思tư 。 故cố 於ư 二nhị 途đồ 且thả 令linh 出xuất 濁trược 先tiên 施thí 小tiểu 耳nhĩ 。

前tiền 三tam 行hành 頌tụng 擬nghĩ 宜nghi

者giả 。 初sơ 一nhất 行hành 明minh 擬nghĩ 宜nghi 意ý 。 次thứ 一nhất 行hành 用dụng 小tiểu 之chi 由do 。 由do 著trước 見kiến 思tư 故cố 唯duy 施thí 小tiểu 。 次thứ 半bán 行hành 用dụng 小tiểu 之chi 意ý 。 若nhược 不bất 用dụng 小tiểu 則tắc 大đại 小tiểu 並tịnh 亡vong 。 故cố 云vân 將tương 為vị 火hỏa 害hại 。 害hại 故cố 喪táng 身thân 。 喪táng 身thân 故cố 失thất 命mạng 。 次thứ 半bán 行hành 正chánh 思tư 用dụng 小tiểu 。 勸khuyến 轉chuyển 中trung 《# 經kinh 》# 云vân 。

妙diệu 寶bảo

者giả 。 仍nhưng 屬thuộc 方phương 便tiện 。 如như 滅diệt 止chỉ 妙diệu 離ly 。 《# 阿a 含hàm 》# 云vân 。

妙diệu 中trung 之chi 妙diệu

等đẳng 。 若nhược 妙diệu 寶bảo 是thị 大đại 。 何hà 故cố 皆giai 詣nghệ 父phụ 所sở 索sách 車xa 。 示thị 轉chuyển 中trung 《# 經kinh 》# 云vân 。

在tại 門môn 外ngoại

者giả 。 如như 示thị 四Tứ 諦Đế 令linh 知tri 出xuất 世thế 。 故cố 重trọng/trùng 勸khuyến 中trung 云vân 。

汝nhữ 等đẳng 出xuất 來lai

勸khuyến 其kỳ 行hành 相tương/tướng 。 應ưng 須tu 觀quán 諦đế 而nhi 得đắc 出xuất 宅trạch 。 次thứ 證chứng 轉chuyển 中trung 。 經kinh 文văn 意ý 者giả 。 吾ngô 善thiện 造tạo 車xa 以dĩ 給cấp 一nhất 切thiết 。 驗nghiệm 知tri 自tự 必tất 不bất 乏phạp 於ư 車xa 。 引dẫn 自tự 無vô 謬mậu 證chứng 賜tứ 不bất 虛hư 。 故cố 知tri 以dĩ 己kỷ 所sở 用dụng 之chi 車xa 。 勸khuyến 其kỳ 令linh 得đắc 。 舉cử 己kỷ 例lệ 彼bỉ 。 故cố 云vân 。

在tại 外ngoại

《# 經kinh 》# 言ngôn 。

四tứ 衢cù

者giả 。 即tức 四Tứ 諦Đế 也dã 。 前tiền 不bất 許hứa 作tác 四tứ 濁trược 解giải 者giả 。 準chuẩn 此thử 中trung 意ý 。

初sơ 在tại 門môn 外ngoại

者giả 。 初sơ 子tử 猶do 在tại 內nội 是thị 故cố 父phụ 立lập 。 今kim 子tử 既ký 出xuất 是thị 故cố 安an 坐tọa 。 又hựu 大đại 機cơ 未vị 會hội 。 是thị 故cố 云vân 。

立lập

小tiểu 化hóa 已dĩ 周chu 是thị 故cố 。

安an 坐tọa

故cố 知tri 立lập 者giả 冥minh 利lợi 。 坐tọa 者giả 顯hiển 益ích 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

而nhi 自tự 慶khánh 言ngôn

等đẳng 者giả 。 得đắc 所sở 化hóa 機cơ 是thị 故cố 慶khánh 快khoái 。 二nhị 萬vạn 億ức 佛Phật 所sở 。 教giáo 其kỳ 大đại 緣duyên 。 是thị 故cố 云vân 。

生sanh

中trung 間gian 小tiểu 熟thục 是thị 故cố 云vân 。

育dục

經kinh 此thử 多đa 時thời 數sác 數sác 成thành 熟thục 。 將tương 養dưỡng 不bất 易dị 故cố 云vân 。

甚thậm 難nan

大đại 微vi 故cố 愚ngu 小tiểu 。 起khởi 濁trược 由do 無vô 知tri 。 由do 因nhân 招chiêu 果quả 故cố 云vân 。

入nhập 宅trạch

《# 經kinh 》# 。

多đa 諸chư

下hạ 二nhị 句cú 。 述thuật 其kỳ 所sở 起khởi 見kiến 思tư 之chi 火hỏa 。 《# 經kinh 》# 。

大đại 火hỏa

下hạ 。 述thuật 其kỳ 被bị 燒thiêu 火hỏa 勢thế 。 《# 經kinh 》# 。

而nhi 此thử

下hạ 。 合hợp 其kỳ 見kiến 思tư 。 《# 經kinh 》# 。

我ngã 已dĩ

下hạ 。 明minh 歡hoan 喜hỷ 之chi 由do 。 《# 經kinh 》# 。

是thị 故cố

下hạ 。 結kết 歡hoan 喜hỷ 意ý 。

知tri 父phụ

下hạ 三tam 行hành 索sách 車xa 者giả 。 初sơ 二nhị 句cú 明minh 索sách 車xa 時thời 。 驗nghiệm 知tri 上thượng 文văn 是thị 父phụ 坐tọa 也dã 。 次thứ 二nhị 行hành 正chánh 索sách 。 次thứ 二nhị 句cú 結kết 索sách 。 於ư 正chánh 索sách 中trung 。 初sơ 一nhất 行hành 正chánh 索sách 。 次thứ 一nhất 行hành 述thuật 許hứa 。 等đẳng 賜tứ 中trung 云vân 。

上thượng 文văn

至chí

合hợp 有hữu 五ngũ 文văn

者giả 。 無vô 合hợp 釋thích 等đẳng 心tâm 。 頌tụng 中trung 合hợp 復phục 無vô 廣quảng 等đẳng 心tâm 。 既ký 有hữu 等đẳng 車xa 必tất 知tri 心tâm 等đẳng 。

行hành 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 名danh 藏tạng

者giả 。 但đãn 約ước 含hàm 藏tạng 為vi 義nghĩa 。

六lục 根căn 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 名danh 庫khố

者giả 。 藏tạng 寬khoan 庫khố 狹hiệp 。 亦diệc 可khả 互hỗ 論luận 云vân 云vân 。 但đãn 約ước 盛thịnh 貯trữ 諸chư 庫khố 不bất 同đồng 。 如như 根căn 各các 異dị 雖tuy 異dị 各các 具cụ 。 故cố 於ư 諸chư 根căn 。 具cụ 一nhất 切thiết 行hành 。 以dĩ 行hành 歷lịch 根căn 。 即tức 是thị 根căn 行hành 皆giai 具cụ 諸chư 法pháp 。 即tức 藏tạng 深thâm 庫khố 近cận 。 如như 行hành 遠viễn 根căn 淺thiển 。 雖tuy 有hữu 遠viễn 近cận 皆giai 具cụ 諸chư 法pháp 。 約ước 根căn 論luận 行hành 無vô 復phục 差sai 別biệt 。 自tự 非phi 一nhất 家gia 依y 經kinh 述thuật 釋thích 章chương 疏sớ/sơ 之chi 例lệ 。 豈khởi 可khả 聞văn 此thử 以dĩ 根căn 以dĩ 行hành 為vi 藏tạng 為vi 庫khố 。 各các 備bị 諸chư 法pháp 。 《# 經kinh 》# 。

大đại 車xa 中trung 意ý

者giả 。 因nhân 果quả 所sở 有hữu 總tổng 名danh 眾chúng 寶bảo 。 約ước 教giáo 修tu 得đắc 義nghĩa 之chi 如như 造tạo 。 性tánh 修tu 不bất 同đồng 權quyền 宜nghi 名danh 造tạo 。 行hành 多đa 子tử 多đa 故cố 車xa 非phi 一nhất 。 是thị 故cố 所sở 造tạo 諸chư 而nhi 復phục 大đại 。 又hựu 須tu 示thị 方phương 知tri 子tử 修tu 名danh 造tạo 。 以dĩ 性tánh 泯mẫn 修tu 造tạo 還hoàn 本bổn 有hữu 即tức 車xa 體thể 也dã 。

莊trang 校giáo

下hạ 即tức 具cụ 度độ 也dã 。 初sơ 一nhất 行hành 如như 前tiền 釋thích 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

真chân 珠châu

等đẳng 者giả 。 出xuất 幰hiển 蓋cái 相tương/tướng 。 慈từ 門môn 非phi 一nhất 。 猶do 如như 網võng 孔khổng 。 一nhất 一nhất 孔khổng 中trung 皆giai 一nhất 真chân 珠châu 。 如như 眾chúng 慈từ 門môn 並tịnh 稱xưng 於ư 實thật 。 前tiền 文văn 但đãn 云vân 。

垂thùy 諸chư 華hoa 纓anh

秖kỳ 是thị 直trực 令linh 。 見kiến 者giả 欣hân 悅duyệt 。 今kim 云vân 。

處xứ 處xứ 垂thùy 下hạ

乃nãi 明minh 眾chúng 機cơ 遍biến 悅duyệt 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

眾chúng 彩thải

等đẳng 者giả 。 上thượng 句cú 明minh 垂thùy 化hóa 之chi 處xứ 。 設thiết 應ưng 不bất 同đồng 。 下hạ 句cú 明minh 攝nhiếp 物vật 之chi 宜nghi 。 無vô 所sở 闕khuyết 少thiểu 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

柔nhu 軟nhuyễn

者giả 。 前tiền 直trực 云vân 。

重trọng/trùng 敷phu

今kim 加gia 歎thán 。

柔nhu 軟nhuyễn

又hựu 以dĩ 貴quý 氎điệp 。 而nhi 覆phú 其kỳ 上thượng 。 諸chư 禪thiền 自tự 在tại 故cố 云vân 柔nhu 軟nhuyễn 。 以dĩ 妙diệu 冠quan 麁thô 如như 細tế 覆phú 上thượng 。

茵nhân

者giả 。 《# 說thuyết 文văn 》# 云vân 。

車xa 中trung 重trọng/trùng 席tịch 。

具cụ 足túc 事sự 禪thiền 有hữu 異dị 凡phàm 小tiểu 。 故cố 云vân 。

鮮tiên 白bạch 淨tịnh 潔khiết

得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 中trung 云vân 。

橫hoạnh/hoành 遊du

等đẳng 者giả 。 諸chư 法pháp 在tại 於ư 一nhất 行hành 一nhất 法pháp 權quyền 實thật 具cụ 足túc 。 故cố 雖tuy 合hợp 一nhất 四tứ 相tương/tướng 宛uyển 然nhiên 。

四tứ 門môn

至chí

四tứ 十thập 一nhất 位vị

具cụ 如như 法Pháp 說thuyết 理lý 一nhất 四tứ 釋thích 中trung 。 位vị 門môn 二nhị 釋thích 其kỳ 義nghĩa 已dĩ 具cụ 。 餘dư 二nhị 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 準chuẩn 上thượng 釋thích 意ý 本bổn 無vô 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 義nghĩa 分phần/phân 四tứ 相tương/tướng 。 今kim 亦diệc 如như 是thị 。 本bổn 無vô 橫hoạnh/hoành 豎thụ 寄ký 於ư 門môn 位vị 而nhi 論luận 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 亦diệc 可khả 諦đế 是thị 約ước 智trí 。 前tiền 從tùng 能năng 照chiếu 。 今kim 從tùng 所sở 依y 。 望vọng 前tiền 唯duy 闕khuyết 觀quán 心tâm 一nhất 種chủng 。 究cứu 竟cánh 四tứ 德đức 即tức 道Đạo 場Tràng 也dã 。

九cửu 種chủng 世thế 間gian

者giả 。 秖kỳ 是thị 九cửu 界giới 耳nhĩ 。 七thất 望vọng 於ư 九cửu 但đãn 除trừ 四tứ 趣thú 離ly 開khai 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 子tử 義nghĩa 通thông 故cố 世thế 間gian 從tùng 九cửu 。 結kết 緣duyên 義nghĩa 局cục 故cố 方phương 便tiện 唯duy 七thất 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 皆giai 吾ngô 子tử

者giả 。 如như 《# 大đại 經kinh 》# 中trung 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 。 不bất 皆giai 至chí 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 子tử 義nghĩa 在tại 因nhân 。 涅Niết 槃Bàn 在tại 果quả 。 大Đại 乘Thừa 宗tông 要yếu 莫mạc 逾du 此thử 二nhị 。 皆giai 悉tất 云vân 有hữu 。 安an 順thuận 權quyền 教giáo 云vân 一nhất 分phần/phân 無vô 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

無vô 慧tuệ 心tâm

者giả 。 通thông 語ngữ 無vô 實thật 。

眾chúng 苦khổ

下hạ 於ư 中trung 初sơ 二nhị 句cú 總tổng 標tiêu 。 次thứ 二nhị 句cú 釋thích 。 次thứ 二nhị 句cú 結kết 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

寂tịch 然nhiên

等đẳng 者giả 。 在tại 王vương 三tam 昧muội 用dụng 智trí 。 即tức 是thị 安an 處xứ 故cố 也dã 。 《# 經kinh 》# 云vân 。

不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát

者giả 。 不bất 退thoái 義nghĩa 通thông 。 亦diệc 兼kiêm 三tam 藏tạng 云vân 云vân 。

長trường/trưởng 行hành 不bất 合hợp 索sách 及cập 歡hoan 喜hỷ

者giả 。 以dĩ 免miễn 難nạn 兼kiêm 索sách 。 以dĩ 等đẳng 賜tứ 兼kiêm 喜hỷ 故cố 也dã 。 合hợp 中trung 但đãn 合hợp 後hậu 二nhị 不bất 合hợp 前tiền 二nhị 者giả 。 於ư 四tứ 段đoạn 中trung 。 又hựu 是thị 免miễn 難nạn 索sách 車xa 為vi 旁bàng 。 賜tứ 大đại 歡hoan 喜hỷ 是thị 正chánh 。

我ngã 雖tuy

下hạ 第đệ 三tam 一nhất 行hành 半bán 。 文văn 又hựu 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 明minh 障chướng 除trừ 。 次thứ 半bán 行hành 遂toại 本bổn 心tâm 。

若nhược 人nhân 小tiểu 智trí

下hạ 第đệ 二nhị 七thất 行hành 。 具cụ 足túc 四Tứ 諦Đế 。 初sơ 二nhị 行hành 苦Khổ 諦Đế 。 次thứ 二nhị 行hành 集Tập 諦Đế 。 次thứ 一nhất 行hành 滅Diệt 諦Đế 。 次thứ 半bán 行hành 正chánh 明minh 道Đạo 諦Đế 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 明minh 此thử 四Tứ 諦Đế 脫thoát 非phi 究cứu 竟cánh 。 於ư 苦Khổ 諦Đế 中trung 初sơ 一nhất 句cú 標tiêu 說thuyết 苦khổ 由do 。 由do 小tiểu 智trí 故cố 。 但đãn 有hữu 世thế 智trí 唯duy 堪kham 說thuyết 小tiểu 。 次thứ 一nhất 句cú 明minh 以dĩ 集tập 重trọng/trùng 故cố 須tu 明minh 苦Khổ 諦Đế 。 次thứ 一nhất 句cú 重trọng/trùng 指chỉ 苦khổ 由do 。 次thứ 一nhất 句cú 正chánh 明minh 說thuyết 苦khổ 。

眾chúng 生sanh 心tâm 喜hỷ

去khứ 一nhất 行hành 明minh 稱xưng 本bổn 習tập 。 於ư 中trung 初sơ 二nhị 句cú 明minh 機cơ 。 次thứ 二nhị 句cú 明minh 應ưng 。 應ưng 中trung 言ngôn 。

無vô 異dị

者giả 。 如như 《# 遺di 教giáo 》# 云vân 。

實thật 苦khổ 不bất 可khả 令linh 樂lạc

次thứ 明minh 集Tập 諦Đế 中trung 。 初sơ 一nhất 行hành 正chánh 明minh 集Tập 諦Đế 。 次thứ 半bán 行hành 顯hiển 集Tập 諦Đế 能năng 治trị 。 次thứ 半bán 行hành 明minh 集tập 過quá 患hoạn 。 次thứ 明minh 滅Diệt 諦Đế 中trung 。 初sơ 半bán 行hành 明minh 滅diệt 集tập 功công 能năng 。 次thứ 半bán 行hành 得đắc 名danh 。 次thứ 明minh 脫thoát 非phi 究cứu 竟cánh 中trung 。 初sơ 半bán 行hành 重trọng/trùng 舉cử 得đắc 脫thoát 。 次thứ 。

是thị 人nhân

下hạ 二nhị 句cú 徵trưng 也dã 。 觀quán 諦đế 得đắc 脫thoát 為vi 是thị 何hà 脫thoát 。 次thứ 。

但đãn 離ly

下hạ 。 釋thích 離ly 界giới 繫hệ 但đãn 明minh 小tiểu 脫thoát 。 次thứ 。

其kỳ 實thật

下hạ 釋thích 離ly 下hạ 三tam 偈kệ 釋thích 者giả 。 初sơ 一nhất 行hành 半bán 以dĩ 無vô 上thượng 道Đạo 法Pháp 斥xích 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 出xuất 佛Phật 本bổn 心tâm 。 明minh 。

惡ác 數số

者giả 。 今kim 文văn 但đãn 云vân 說thuyết 不bất 說thuyết 耳nhĩ 。 有hữu 人nhân 分phần/phân 此thử 云vân 。

先tiên 列liệt 惡ác 因nhân 。 次thứ 列liệt 惡ác 果quả 。 惡ác 因nhân 十thập 四tứ 。

一nhất 憍kiêu 慢mạn 。 二nhị 懈giải 怠đãi 。 三tam 計kế 我ngã 。 四tứ 淺thiển 識thức 。 五ngũ 著trước 欲dục 。 六lục 不bất 解giải 。 七thất 不bất 信tín 。 八bát 嚬tần 蹙túc 。 九cửu 疑nghi 惑hoặc 。 十thập 誹phỉ 謗báng 。 十thập 一nhất 輕khinh 善thiện 。 十thập 二nhị 憎tăng 善thiện 。 十thập 三tam 嫉tật 善thiện 。 十thập 四tứ 恨hận 善thiện 。 次thứ 惡ác 果quả 中trung 先tiên 釋thích 。 次thứ 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất

下hạ 二nhị 行hành 結kết 。 初sơ 又hựu 二nhị 。 初sơ 明minh 由do 謗báng 墮đọa 惡ác 。 次thứ 。

如như 斯tư

下hạ 明minh 由do 墮đọa 惡ác 故cố 。 不bất 得đắc 值trị 佛Phật 。 初sơ 文văn 又hựu 三tam 。 初Sơ 地Địa 獄ngục 者giả 廣quảng 敘tự 非phi 時thời 。 如như 此thử 分phần/phân 文văn 非phi 不bất 一nhất 意ý 。 而nhi 無vô 所sở 以dĩ 。 次thứ 畜súc 生sanh 中trung 言ngôn 。

斷đoạn 佛Phật 種chủng

者giả 。 正chánh 當đương 破phá 壞hoại 緣duyên 了liễu 二nhị 因nhân 。 故cố 前tiền 文văn 則tắc 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 佛Phật 種chủng 。 此thử 經Kinh 遍biến 開khai 六lục 道đạo 佛Phật 種chủng 。 若nhược 謗báng 此thử 經Kinh 義nghĩa 當đương 斷đoạn 也dã 。

問vấn 。

謗báng 經kinh 生sanh 罪tội 。 非phi 經kinh 為vi 罪tội 緣duyên 。

答đáp 。

罪tội 福phước 由do 心tâm 。 經kinh 乃nãi 緣duyên 助trợ 。 其kỳ 猶do 四tứ 大đại 損tổn 益ích 斯tư 成thành 。 然nhiên 從tùng 佛Phật 元nguyên 意ý 唯duy 為vi 生sanh 福phước 。 是thị 迷mê 者giả 過quá 非phi 路lộ 咎cữu 也dã 。

三tam 三tam 賤tiện 人nhân 。 次thứ 文văn 又hựu 三tam 。 初sơ 明minh 不bất 值trị 佛Phật 。 次thứ 復phục 入nhập 惡ác 道đạo 。 三tam 復phục 得đắc 為vi 人nhân 。

法Pháp 華Hoa 文Văn 句Cú 記Ký 卷quyển 第đệ 六lục (# 下hạ )#