Pháp Hoa Nghĩa Sớ – Quyển 8

法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ
Quyển 8
隋Tùy 吉Cát 藏Tạng 撰Soạn

法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 八bát

胡hồ 吉cát 藏tạng 撰soạn

藥Dược 草Thảo 喻Dụ 品Phẩm 第đệ 五ngũ

所sở 以dĩ 有hữu 此thử 品phẩm 來lai 者giả 。 自tự 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 始thỉ 集tập 。 終chung 竟cánh 靈linh 山sơn 前tiền 會hội 。 謂vị 開khai 五ngũ 乘thừa 之chi 教giáo 也dã 。 此thử 經Kinh 之chi 始thỉ 至chí 信tín 解giải 之chi 終chung 。 合hợp 五ngũ 乘thừa 歸quy 一Nhất 乘Thừa 也dã 。 今kim 此thử 一nhất 品phẩm 。 舉cử 喻dụ 具cụ 釋thích 開khai 合hợp 之chi 義nghĩa 也dã 。 一nhất 地địa 所sở 生sanh 。 一nhất 雨vũ 所sở 潤nhuận 。 喻dụ 至chí 理lý 無vô 二nhị 。 故cố 合hợp 五ngũ 乘thừa 以dĩ 歸quy 一nhất 也dã 。 而nhi 諸chư 草thảo 木mộc 。 各các 有hữu 差sai 別biệt 。 謂vị 隨tùy 五ngũ 乘thừa 根căn 性tánh 說thuyết 五ngũ 種chủng 教giáo 門môn 。 謂vị 開khai 義nghĩa 也dã 。 若nhược 但đãn 開khai 而nhi 不bất 合hợp 則tắc 得đắc 教giáo 而nhi 失thất 理lý 。 若nhược 但đãn 合hợp 而nhi 不bất 開khai 則tắc 得đắc 理lý 而nhi 忘vong 教giáo 。 故cố 今kim 明minh 雖tuy 開khai 而nhi 合hợp 。 雖tuy 合hợp 而nhi 開khai 。 雖tuy 合hợp 而nhi 開khai 。 一nhất 而nhi 常thường 五ngũ 。 雖tuy 開khai 而nhi 合hợp 。 五ngũ 而nhi 常thường 一nhất 。 具cụ 識thức 開khai 合hợp 。 理lý 教giáo 始thỉ 成thành 。 是thị 以dĩ 此thử 品phẩm 釋thích 成thành 一nhất 化hóa 開khai 合hợp 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 雖tuy 開khai 而nhi 合hợp 。 合hợp 名danh 開khai 合hợp 。 雖tuy 合hợp 而nhi 開khai 。 開khai 名danh 合hợp 開khai 。 合hợp 開khai 即tức 非phi 開khai 。 開khai 合hợp 即tức 非phi 合hợp 。 故cố 非phi 開khai 非phi 合hợp 。 非phi 五ngũ 非phi 一nhất 。 強cường/cưỡng 為vi 開khai 合hợp 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。

究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 終chung 歸quy 於ư 空không

蓋cái 是thị 諸chư 法pháp 實thật 體thể 故cố 稱xưng 為vi 妙diệu 。 不bất 為vi 諸chư 邊biên 所sở 染nhiễm 目mục 為vi 蓮liên 華hoa 也dã 。

次thứ 依y 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 明minh 此thử 品phẩm 來lai 意ý 者giả 。 火hỏa 宅trạch 譬thí 破phá 凡phàm 夫phu 病bệnh 。 窮cùng 子tử 譬thí 破phá 二Nhị 乘Thừa 病bệnh 。 雲vân 雨vũ 譬thí 破phá 菩Bồ 薩Tát 病bệnh 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 人nhân 。 聞văn 上thượng 來lai 所sở 說thuyết 。 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 。 便tiện 謂vị 畢tất 竟cánh 無vô 復phục 三tam 乘thừa 方phương 便tiện 。 此thử 即tức 得đắc 實thật 失thất 權quyền 。 存tồn 體thể 忘vong 用dụng 。 然nhiên 識thức 權quyền 方phương 乃nãi 悟ngộ 實thật 。 達đạt 用dụng 乃nãi 鑒giám 於ư 體thể 。 既ký 不bất 識thức 權quyền 亦diệc 不bất 悟ngộ 實thật 。 即tức 權quyền 實thật 俱câu 喪táng 。 體thể 用dụng 並tịnh 亡vong 。 為vi 治trị 此thử 病bệnh 。 故cố 明minh 雖tuy 一nhất 地địa 所sở 生sanh 。 一nhất 雨vũ 所sở 潤nhuận 。 而nhi 諸chư 草thảo 木mộc 。 各các 有hữu 差sai 別biệt 。 雖tuy 至chí 理lý 無vô 二nhị 而nhi 於ư 緣duyên 有hữu 五ngũ 。 故cố 權quyền 實thật 義nghĩa 成thành 。 體thể 用dụng 方phương 顯hiển 。 此thử 經Kinh 既ký 稱xưng 。

教giáo 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 佛Phật 所sở 護hộ 念niệm

故cố 令linh 大Đại 士Sĩ 離ly 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 病bệnh 及cập 菩Bồ 薩Tát 病bệnh 。 始thỉ 是thị 教giáo 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 佛Phật 所sở 護hộ 念niệm 。

次thứ 依y 述thuật 成thành 意ý 生sanh 起khởi 此thử 品phẩm 者giả 。 〈# 譬thí 喻dụ 〉# 一nhất 品phẩm 正chánh 明minh 說thuyết 教giáo 。 〈# 信tín 解giải 品phẩm 〉# 明minh 中trung 根căn 領lãnh 解giải 。 今kim 此thử 一nhất 品phẩm 如Như 來Lai 述thuật 成thành 。 述thuật 成thành 者giả 據cứ 譬thí 而nhi 言ngôn 。 一nhất 切thiết 草thảo 木mộc 。 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 。 不bất 知tri 同đồng 。 二nhị 。 不bất 知tri 異dị 。 不bất 知tri 同đồng 者giả 。 不bất 知tri 一nhất 地địa 所sở 生sanh 。 一nhất 雨vũ 所sở 潤nhuận 也dã 。 不bất 知tri 異dị 者giả 。 不bất 知tri 草thảo 木mộc 自tự 有hữu 差sai 別biệt 也dã 。 假giả 設thiết 如như 有hữu 一nhất 瑞thụy 草thảo 能năng 知tri 同đồng 異dị 。 即tức 是thị 奇kỳ 特đặc 。 稟bẩm 教giáo 之chi 人nhân 亦diệc 有hữu 二nhị 迷mê 。

一nhất 。 不bất 知tri 理lý 同đồng 。 二nhị 。 不bất 知tri 於ư 緣duyên 有hữu 異dị 。 而nhi 迦Ca 葉Diếp 一nhất 人nhân 能năng 知tri 理lý 同đồng 。 能năng 知tri 教giáo 異dị 。 乃nãi 名danh 奇kỳ 特đặc 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。

如như 彼bỉ 草thảo 木mộc 。 而nhi 不bất 自tự 知tri 。 上thượng 中trung 下hạ 性tánh 。 汝nhữ 等đẳng 迦Ca 葉Diếp 。 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。 能năng 知tri 如Như 來Lai 。 隨tùy 宜nghi 說thuyết 法Pháp 。 能năng 信tín 能năng 受thọ 。

故cố 舉cử 雲vân 雨vũ 藥dược 草thảo 述thuật 成thành 迦Ca 葉Diếp 領lãnh 解giải 。 若nhược 望vọng 迦Ca 葉Diếp 。 於ư 〈# 信tín 解giải 品phẩm 〉# 十thập 譬thí 十thập 恩ân 嘆thán 佛Phật 功công 德đức 猶do 自tự 未vị 盡tận 。 故cố 更cánh 說thuyết 雲vân 雨vũ 草thảo 木mộc 之chi 譬thí 。 廣quảng 嘆thán 如Như 來Lai 無vô 方phương 大đại 用dụng 普phổ 益ích 眾chúng 生sanh 。 嘆thán 不bất 能năng 盡tận 。 故cố 說thuyết 此thử 品phẩm 也dã 。 若nhược 為vi 釋thích 成thành 〈# 信tín 解giải 品phẩm 〉# 者giả 。 上thượng 明minh 十thập 譬thí 十thập 恩ân 。 無vô 漏lậu 無vô 為vi 。 諸chư 法pháp 之chi 王vương 。 能năng 為vì 下hạ 劣liệt 。 忍nhẫn 于vu 斯tư 事sự 。 即tức 時thời 眾chúng 謂vị 佛Phật 過quá 去khứ 之chi 始thỉ 。 今kim 會hội 之chi 終chung 屈khuất 曲khúc 崎# 岴# 難nạn/nan 心tâm 苦khổ 心tâm 。 是thị 故cố 今kim 明minh 如Như 來Lai 雖tuy 復phục 。 府phủ 仰ngưỡng 順thuận 從tùng 而nhi 無vô 心tâm 屈khuất 曲khúc 。 故cố 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

無vô 心tâm 於ư 彼bỉ 此thử 而nhi 能năng 應ưng 一nhất 切thiết

故cố 舉cử 雲vân 雨vũ 無vô 心tâm 之chi 譬thí 釋thích 成thành 〈# 信tín 解giải 品phẩm 〉# 也dã 。

言ngôn 。

藥dược 草thảo 喻dụ 品phẩm

者giả 。 藥dược 是thị 草thảo 木mộc 中trung 治trị 病bệnh 之chi 通thông 稱xưng 。 草thảo 即tức 形hình 木mộc 之chi 別biệt 名danh 。 而nhi 言ngôn 藥dược 草thảo 者giả 。 通thông 。 別biệt 兩lưỡng 舉cử 者giả 也dã 。 但đãn 言ngôn 藥dược 草thảo 不bất 舉cử 藥dược 木mộc 者giả 。 明minh 木mộc 二nhị 即tức 少thiểu 。 草thảo 三tam 即tức 多đa 。 故cố 廢phế 少thiểu 從tùng 多đa 也dã 。 又hựu 今kim 正chánh 述thuật 中trung 根căn 人nhân 領lãnh 解giải 。 故cố 題đề 藥dược 草thảo 不bất 題đề 藥dược 木mộc 。 所sở 以dĩ 舉cử 藥dược 草thảo 喻dụ 中trung 根căn 人nhân 者giả 。 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 稟bẩm 教giáo 得đắc 解giải 。 解giải 生sanh 必tất 能năng 滅diệt 惑hoặc 。 喻dụ 如như 藥dược 草thảo 治trị 病bệnh 義nghĩa 也dã 。 二nhị 者giả 。 藥dược 草thảo 能năng 愈dũ 他tha 疾tật 。 喻dụ 聞văn 教giáo 得đắc 解giải 即tức 成thành 菩Bồ 薩Tát 必tất 有hữu 兼kiêm 濟tế 之chi 功công 。 三tam 者giả 。 藥dược 草thảo 是thị 草thảo 中trung 之chi 貴quý 。 顯hiển 成thành 菩Bồ 薩Tát 人nhân 中trung 之chi 尊tôn 貴quý 。 異dị 上thượng 聲Thanh 聞Văn 未vị 得đắc 領lãnh 悟ngộ 如như 鄙bỉ 賤tiện 窮cùng 子tử 也dã 。

問vấn 。

藥dược 草thảo 無vô 情tình 而nhi 受thọ 潤nhuận 。 稟bẩm 教giáo 有hữu 心tâm 而nhi 領lãnh 解giải 。 何hà 以dĩ 為ví 喻dụ 耶da 。

答đáp 。

欲dục 明minh 緣duyên 教giáo 相tương 稱xứng 義nghĩa 也dã 。 雲vân 雨vũ 無vô 私tư 而nhi 潤nhuận 。 草thảo 木mộc 無vô 心tâm 而nhi 受thọ 。 若nhược 無vô 私tư 而nhi 潤nhuận 。 有hữu 心tâm 而nhi 受thọ 。 即tức 緣duyên 教giáo 相tương/tướng 乖quai 。 何hà 由do 領lãnh 解giải 。 故cố 舉cử 無vô 心tâm 之chi 根căn 顯hiển 無vô 私tư 之chi 教giáo 。 可khả 謂vị 其kỳ 說thuyết 法Pháp 者giả 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 其kỳ 聽thính 法Pháp 者giả 。 無vô 聞văn 無vô 得đắc 。 亦diệc 說thuyết 如như 幻huyễn 說thuyết 。 聞văn 如như 幻huyễn 聞văn 。 無vô 言ngôn 顯hiển 道đạo 。 絕tuyệt 聽thính 雨vũ 華hoa 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。

問vấn 。

何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。

答đáp 。

文văn 云vân

是thị 法Pháp 不bất 可khả 示thị 。 言ngôn 辭từ 相tướng 寂tịch 滅diệt

我ngã 今kim 既ký 示thị 不bất 可khả 示thị 。 雖tuy 示thị 而nhi 無vô 言ngôn 。 亦diệc 是thị 聞văn 不bất 可khả 聞văn 。 雖tuy 聞văn 而nhi 絕tuyệt 聽thính 也dã 。

問vấn 。

譬thí 喻dụ 。 藥dược 草thảo 。 化hóa 城thành 皆giai 是thị 舉cử 喻dụ 。 何hà 故cố 火hỏa 宅trạch 獨độc 受thọ 譬thí 喻dụ 名danh 耶da 。

答đáp 。

通thông 皆giai 互hỗ 得đắc 。 而nhi 別biệt 不bất 例lệ 者giả 。 火hỏa 宅trạch 在tại 初sơ 故cố 受thọ 其kỳ 通thông 稱xưng 。 餘dư 皆giai 居cư 後hậu 當đương 其kỳ 別biệt 名danh 也dã 。

問vấn 。

文văn 具cụ 舉cử 雲vân 雨vũ 草thảo 木mộc 四tứ 事sự 。 何hà 故cố 偏thiên 題đề 藥dược 草thảo 名danh 耶da 。

答đáp 。

就tựu 文văn 而nhi 言ngôn 。 藥dược 草thảo 在tại 前tiền 喻dụ 機cơ 感cảm 扣khấu 聖thánh 。 雲vân 雨vũ 居cư 後hậu 譬thí 形hình 聲thanh 應ưng 物vật 。 要yếu 由do 感cảm 方phương 應ưng 。 故cố 從tùng 初sơ 立lập 名danh 。 又hựu 今kim 述thuật 中trung 根căn 領lãnh 解giải 。 故cố 以dĩ 藥dược 草thảo 題đề 品phẩm 。 雲vân 雨vũ 不bất 爾nhĩ 故cố 不bất 標tiêu 名danh 。

問vấn 。

舉cử 藥dược 草thảo 以dĩ 述thuật 成thành 故cố 云vân 藥dược 草thảo 品phẩm 者giả 。 上thượng 明minh 窮cùng 子tử 以dĩ 領lãnh 解giải 。 應ưng 云vân 窮cùng 子tử 品phẩm 。

答đáp 。

窮cùng 子tử 通thông 迷mê 悟ngộ 。 今kim 言ngôn 信tín 解giải 故cố 用dụng 別biệt 以dĩ 立lập 名danh 。 卉hủy 木mộc 通thông 於ư 毒độc 藥dược 。 今kim 云vân 藥dược 草thảo 亦diệc 從tùng 別biệt 為vi 稱xưng 。

問vấn 。

上thượng 明minh 窮cùng 子tử 信tín 解giải 。 從tùng 信tín 解giải 以dĩ 立lập 名danh 。 今kim 云vân 如Như 來Lai 述thuật 成thành 。 應ưng 從tùng 述thuật 成thành 以dĩ 為vi 稱xưng 耶da 。

答đáp 。

今kim 云vân 藥dược 草thảo 品phẩm 者giả 。 可khả 含hàm 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 得đắc 述thuật 成thành 中trung 根căn 領lãnh 解giải 。 二nhị 者giả 。 廣quảng 明minh 佛Phật 教giáo 利lợi 益ích 無vô 邊biên 。 述thuật 成thành 但đãn 得đắc 成thành 前tiền 。 闕khuyết 於ư 後hậu 義nghĩa 故cố 不bất 云vân 述thuật 成thành 品phẩm 。 又hựu 領lãnh 解giải 題đề 信tín 解giải 。 就tựu 法pháp 為vi 名danh 。 述thuật 成thành 稱xưng 藥dược 草thảo 。 據cứ 譬thí 為vi 稱xưng 。 欲dục 法pháp 譬thí 兩lưỡng 存tồn 。 不bất 應ưng 一nhất 類loại 立lập 名danh 也dã 。

就tựu 品phẩm 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 述thuật 成thành 所sở 解giải 。 第đệ 二nhị 。 廣quảng 歎thán 佛Phật 德đức 。 遍biến 告cáo 迦Ca 葉Diếp 者giả 。 迦Ca 葉Diếp 是thị 中trung 根căn 之chi 尊tôn 。 又hựu 是thị 說thuyết 譬thí 之chi 主chủ 。 故cố 偏thiên 告cáo 之chi 。

及cập 諸chư 大đại 弟đệ 子tử

者giả 。 善thiện 吉cát 之chi 流lưu 也dã 。

善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。

者giả 。 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

再tái 言ngôn 善thiện 哉tai 者giả 。 喜hỷ 之chi 至chí 也dã 。

誠thành 如như 所sở 言ngôn

者giả 。 兩lưỡng 善thiện 哉tai 述thuật 其kỳ 言ngôn 巧xảo 。 誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 印ấn 其kỳ 事sự 實thật 。 但đãn 稱xưng 嘆thán 有hữu 四tứ 句cú 。

或hoặc 言ngôn 巧xảo 而nhi 事sự 不bất 實thật 。 或hoặc 事sự 實thật 而nhi 言ngôn 不bất 巧xảo 。 或hoặc 兩lưỡng 具cụ 。 或hoặc 雙song 無vô 。 今kim 兩lưỡng 具cụ 也dã 。

如Như 來Lai 復phục 有hữu 。 無vô 量lượng 功công 德đức

者giả 。 第đệ 二nhị 。 廣quảng 嘆thán 佛Phật 德đức 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 長trường/trưởng 行hành 。 次thứ 。 偈kệ 頌tụng 。 長trường/trưởng 行hành 為vi 二nhị 。

初sơ 。 略lược 標tiêu 佛Phật 德đức 無vô 盡tận 。 第đệ 二nhị 。 廣quảng 釋thích 佛Phật 德đức 無vô 窮cùng 。 上thượng 明minh 言ngôn 巧xảo 事sự 實thật 者giả 。 蓋cái 是thị 一nhất 方phương 之chi 迹tích 。 未vị 盡tận 無vô 方phương 之chi 化hóa 。 無vô 方phương 之chi 化hóa 。 非phi 迦Ca 葉Diếp 之chi 所sở 能năng 窮cùng 也dã 。 《# 淨tịnh 名danh 經kinh 》# 明minh 佛Phật 三tam 號hiệu 。 大Đại 千Thiên 聲Thanh 聞Văn 如như 阿A 難Nan 總tổng 持trì 。 以dĩ 一nhất 劫kiếp 壽thọ 。 不bất 能năng 受thọ 持trì 。 況huống 無vô 量lượng 號hiệu 。 號hiệu 尚thượng 如như 是thị 。 況huống 復phục 功công 德đức 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 法Pháp 身thân 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 無vô 邊biên 故cố 功công 德đức 無vô 邊biên 。 應ưng 身thân 有hữu 眾chúng 生sanh 數số 等đẳng 方phương 便tiện 。 即tức 功công 德đức 亦diệc 不bất 可khả 盡tận 。

迦Ca 葉Diếp 當đương 知tri 。 如Như 來Lai 是thị 諸chư 法pháp 之chi 王vương

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 廣quảng 嘆thán 佛Phật 德đức 無vô 窮cùng 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 法pháp 說thuyết 明minh 權quyền 實thật 二nhị 智trí 。 次thứ 。 譬thí 說thuyết 辨biện 形hình 聲thanh 益ích 物vật 。 內nội 有hữu 二nhị 智trí 無vô 幽u 不bất 察sát 。 外ngoại 有hữu 形hình 聲thanh 益ích 物vật 平bình 等đẳng 無vô 私tư 。 蓋cái 窮cùng 聖thánh 德đức 之chi 淵uyên 府phủ 。 盡tận 如Như 來Lai 之chi 化hóa 功công 。 故cố 略lược 舉cử 斯tư 二nhị 也dã 。 上thượng 〈# 信tín 解giải 品phẩm 〉# 有hữu 十thập 譬thí 十thập 恩ân 。 今kim 如Như 來Lai 對đối 之chi 即tức 明minh 八bát 法pháp 八bát 譬thí 。 言ngôn 八bát 法pháp 者giả 。

一nhất 者giả 。 諸chư 法pháp 之chi 王vương 。 二nhị 。 所sở 說thuyết 不bất 虛hư 。 三tam 。 說thuyết 一nhất 切thiết 教giáo 。 四tứ 。 同đồng 表biểu 一nhất 理lý 。 五ngũ 。 歎thán 佛Phật 有hữu 照chiếu 理lý 之chi 智trí 。 六lục 。 歎thán 佛Phật 有hữu 知tri 機cơ 之chi 能năng 也dã 。 七thất 。 嘆thán 佛Phật 善thiện 識thức 教giáo 門môn 。 八bát 。 嘆thán 佛Phật 應ứng 機cơ 說thuyết 教giáo 也dã 。

是thị 諸chư 法pháp 之chi 王vương

者giả 。 上thượng 十thập 譬thí 十thập 恩ân 但đãn 明minh 一nhất 方phương 之chi 化hóa 即tức 未vị 能năng 自tự 在tại 。 今kim 明minh 諸chư 法pháp 之chi 王vương 。 即tức 知tri 化hóa 之chi 無vô 方phương 。 但đãn 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 體thể 法pháp 自tự 在tại 。 二nhị 者giả 。 化hóa 用dụng 自tự 在tại 。 具cụ 二nhị 自tự 在tại 。 故cố 名danh 法Pháp 王Vương 也dã 。

若nhược 有hữu 所sở 說thuyết 。 皆giai 不bất 虛hư 也dã

者giả 。 第đệ 二nhị 句cú 。 標tiêu 所sở 說thuyết 不bất 虛hư 。 既ký 越việt 其kỳ 所sở 嘆thán 。 似tự 言ngôn 過quá 實thật 。 故cố 今kim 明minh 言ngôn 之chi 實thật 也dã 。 言ngôn 實thật 事sự 多đa 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。

一nhất 者giả 。 如Như 來Lai 常thường 依y 二nhị 諦đế 說thuyết 法Pháp 故cố 不bất 虛hư 也dã 。 二nhị 者giả 。 能năng 以dĩ 巧xảo 智trí 於ư 一nhất 說thuyết 三tam 。 說thuyết 三tam 之chi 旨chỉ 為vi 詮thuyên 一nhất 理lý 。 故cố 於ư 理lý 不bất 虛hư 。 又hựu 於ư 物vật 實thật 益ích 。 故cố 言ngôn 不bất 虛hư 。 三tam 者giả 。 就tựu 無vô 方phương 釋thích 之chi 。 如Như 來Lai 實thật 說thuyết 亦diệc 實thật 。 虛hư 說thuyết 亦diệc 實thật 。 順thuận 說thuyết 亦diệc 順thuận 。 反phản 說thuyết 亦diệc 順thuận 。 以dĩ 皆giai 能năng 開khai 道đạo 。 皆giai 能năng 益ích 物vật 。 故cố 無vô 不bất 實thật 。 故cố 無vô 不bất 順thuận 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 明minh 四tứ 句cú 。

道đạo 說thuyết 為vi 道đạo 。 非phi 道đạo 說thuyết 非phi 道đạo 。 道đạo 說thuyết 非phi 道đạo 。 非phi 道đạo 說thuyết 道Đạo 。 以dĩ 道Đạo 心tâm 而nhi 說thuyết 四tứ 句cú 。 四tứ 句cú 皆giai 道đạo 。 非phi 道Đạo 心tâm 而nhi 說thuyết 四tứ 句cú 。 四tứ 句cú 皆giai 非phi 道đạo 。 故cố 《# 思tư 益ích 經kinh 》# 云vân 。

一nhất 切thiết 法pháp 正chánh 。 一nhất 切thiết 法pháp 耶da 。

於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 以dĩ 智trí 方phương 便tiện 。 而nhi 演diễn 說thuyết 之chi

第đệ 三tam 。 明minh 說thuyết 一nhất 切thiết 教giáo 。 所sở 以dĩ 明minh 說thuyết 一nhất 切thiết 教giáo 者giả 。 上thượng 十thập 譬thí 十thập 恩ân 蓋cái 是thị 一nhất 方phương 之chi 教giáo 。 辨biện 教giáo 猶do 未vị 盡tận 。 故cố 今kim 明minh 說thuyết 一nhất 切thiết 教giáo 。 方phương 乃nãi 窮cùng 也dã 。

一nhất 切thiết 法pháp

者giả 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

為vi 。 無vô 為vi 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 又hựu 識thức 所sở 知tri 法pháp 。 智trí 所sở 知tri 法pháp 亦diệc 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。

又hựu 云vân 。

五ngũ 法Pháp 藏tạng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。

三tam 世thế 。 無vô 為vi 及cập 不bất 可khả 說thuyết 也dã 。

不bất 可khả 說thuyết 即tức 是thị 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 非phi 有hữu 為vi 。 非phi 無vô 為vi 。 言ngôn 忘vong 慮lự 絕tuyệt 。 正chánh 量lượng 部bộ 云vân 。

第đệ 五ngũ 不bất 可khả 說thuyết 者giả 。 即tức 是thị 十thập 四tứ 無vô 記ký 也dã 。 《# 地địa 持trì 論luận 》# 云vân 。

四tứ 法pháp 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 謂vị 世thế 諦đế 及cập 世thế 諦đế 智trí 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 智trí 也dã 。

以dĩ 智trí 方phương 便tiện

者giả 。 上thượng 句cú 明minh 所sở 說thuyết 之chi 教giáo 。 今kim 明minh 能năng 說thuyết 之chi 智trí 。 智trí 謂vị 波Ba 若Nhã 。 方phương 便tiện 即tức 漚âu 和hòa 。 此thử 二nhị 是thị 諸chư 佛Phật 父phụ 母mẫu 。 化hóa 物vật 要yếu 方phương 。 故cố 明minh 之chi 也dã 。 今kim 正chánh 以dĩ 智trí 為vi 其kỳ 體thể 。 方phương 便tiện 為vi 用dụng 。 故cố 以dĩ 智trí 方phương 便tiện 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。

其kỳ 所sở 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 悉tất 到đáo 於ư 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 地địa

者giả 。 第đệ 四tứ 。 明minh 教giáo 所sở 表biểu 理lý 。 上thượng 明minh 以dĩ 智trí 方phương 便tiện 。 說thuyết 一nhất 切thiết 教giáo 。 即tức 是thị 其kỳ 言ngôn 巧xảo 妙diệu 。 此thử 句cú 明minh 教giáo 所sở 表biểu 理lý 。 謂vị 其kỳ 義nghĩa 深thâm 遠viễn 。 雖tuy 以dĩ 智trí 方phương 便tiện 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 大đại 宗tông 終chung 歸quy 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 之chi 正chánh 觀quán 也dã 。

如Như 來Lai 觀quán 知tri 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 之chi 所sở 歸quy 趣thú

者giả 。 第đệ 五ngũ 句cú 。 明minh 佛Phật 知tri 一nhất 切thiết 。 法pháp 終chung 歸quy 至chí 極cực 。 此thử 文văn 釋thích 上thượng 歸quy 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 地địa 之chi 言ngôn 也dã 。 由do 如Như 來Lai 善thiện 知tri 理lý 無vô 異dị 趣thú 。 驗nghiệm 向hướng 異dị 說thuyết 皆giai 是thị 到đáo 一Nhất 切Thiết 智Trí 之chi 義nghĩa 也dã 。

亦diệc 知tri 眾chúng 生sanh 。 深thâm 心tâm 所sở 行hành 。 通thông 達đạt 無vô 礙ngại

者giả 。 第đệ 六lục 句cú 。 明minh 善thiện 知tri 根căn 性tánh 也dã 。 既ký 知tri 理lý 一nhất 而nhi 說thuyết 有hữu 萬vạn 差sai 者giả 。 以dĩ 善thiện 達đạt 人nhân 根căn 。 隨tùy 其kỳ 所sở 宜nghi 故cố 也dã 。

又hựu 於ư 諸chư 法pháp 。 究cứu 盡tận 明minh 了liễu

者giả 。 第đệ 七thất 句cú 。 明minh 善thiện 識thức 法pháp 藥dược 。 對đối 上thượng 達đạt 人nhân 根căn 也dã 。

示thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ

者giả 。 第đệ 八bát 句cú 。 應ứng 病bệnh 授thọ 藥dược 。 不bất 差sai 根căn 也dã 。

譬thí 如như 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 譬thí 說thuyết 。 前tiền 。 開khai 譬thí 。 次thứ 。 合hợp 譬thí 。 今kim 以dĩ 三tam 義nghĩa 釋thích 此thử 譬thí 文văn 。

一nhất 。 廣quảng 開khai 有hữu 八bát 譬thí 。 二nhị 。 合hợp 八bát 為vi 四tứ 譬thí 。 三tam 。 合hợp 四tứ 成thành 二nhị 譬thí 。 言ngôn 八bát 譬thí 者giả 。

一nhất 。 能năng 生sanh 大đại 地địa 譬thí 。 二nhị 。 所sở 生sanh 草thảo 木mộc 譬thí 。 三tam 。 興hưng 雲vân 譬thí 。 四tứ 。 澍chú 雨vũ 譬thí 。 五ngũ 。 受thọ 潤nhuận 譬thí 。 六lục 。 增tăng 長trưởng 譬thí 。 七thất 。 同đồng 一nhất 地địa 一nhất 雨vũ 譬thí 。 八bát 。 草thảo 木mộc 差sai 別biệt 譬thí 。 此thử 之chi 八bát 譬thí 即tức 是thị 次thứ 第đệ 。 前tiền 有hữu 大đại 地địa 能năng 生sanh 。 次thứ 有hữu 草thảo 木mộc 所sở 生sanh 。 以dĩ 有hữu 草thảo 木mộc 是thị 故cố 興hưng 雲vân 。 初sơ 既ký 興hưng 雲vân 次thứ 必tất 澍chú 雨vũ 。 既ký 有hữu 雲vân 雨vũ 即tức 草thảo 木mộc 受thọ 潤nhuận 。 初sơ 既ký 受thọ 潤nhuận 後hậu 即tức 增tăng 長trưởng 。 雖tuy 有hữu 受thọ 潤nhuận 增tăng 長trưởng 然nhiên 俱câu 是thị 一nhất 雨vũ 。 所sở 潤nhuận 一nhất 地địa 所sở 生sanh 。 雖tuy 能năng 生sanh 能năng 潤nhuận 是thị 一nhất 而nhi 諸chư 草thảo 木mộc 。 各các 有hữu 差sai 別biệt 。 故cố 此thử 八bát 譬thí 次thứ 第đệ 而nhi 來lai 也dã 。 然nhiên 要yếu 具cụ 八bát 義nghĩa 譬thí 義nghĩa 乃nãi 圓viên 。 今kim 略lược 合hợp 之chi 。 過quá 去khứ 世thế 佛Phật 教giáo 能năng 生sanh 如như 地địa 。 所sở 生sanh 五ngũ 乘thừa 善thiện 根căn 種chủng 子tử 如như 草thảo 木mộc 。 既ký 有hữu 五ngũ 乘thừa 種chủng 子tử 感cảm 佛Phật 出xuất 世thế 故cố 如như 興hưng 雲vân 。 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 必tất 說thuyết 正Chánh 法Pháp 次thứ 明minh 澍chú 雨vũ 。 眾chúng 生sanh 初sơ 稟bẩm 佛Phật 教giáo 歡hoan 喜hỷ 故cố 名danh 受thọ 潤nhuận 。 各các 蒙mông 利lợi 益ích 譬thí 之chi 增tăng 長trưởng 。 至chí 理lý 無vô 二nhị 如như 一nhất 地địa 一nhất 雨vũ 。 於ư 五ngũ 乘thừa 得đắc 益ích 不bất 同đồng 如như 草thảo 木mộc 差sai 別biệt 也dã 。

次thứ 。 合hợp 八bát 譬thí 成thành 四tứ 譬thí 者giả 。

初sơ 一nhất 雙song 為vi 能năng 稟bẩm 。 次thứ 一nhất 雙song 為vi 所sở 稟bẩm 。 第đệ 三tam 雙song 為vi 正chánh 稟bẩm 。 第đệ 四tứ 雙song 辨biện 同đồng 異dị 。

次thứ 。 合hợp 四tứ 譬thí 為vi 二nhị 譬thí 者giả 。

初sơ 六lục 名danh 稟bẩm 澤trạch 譬thí 。 譬thí 於ư 昔tích 教giáo 。 後hậu 一nhất 雙song 論luận 同đồng 異dị 譬thí 。 譬thí 於ư 今kim 教giáo 也dã 。

三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới

者giả 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

此thử 譬thí 五ngũ 乘thừa 眾chúng 生sanh 所sở 住trụ 處xứ 。 下hạ 明minh 草thảo 木mộc 喻dụ 能năng 住trụ 五ngũ 乘thừa 之chi 眾chúng 生sanh 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

大đại 地địa 是thị 能năng 生sanh 。 譬thí 過quá 去khứ 世thế 習tập 因nhân 。 草thảo 木mộc 是thị 所sở 生sanh 。 譬thí 現hiện 在tại 世thế 習tập 果quả 也dã 。 今kim 謂vị 大đại 地địa 譬thí 過quá 去khứ 佛Phật 教giáo 。 佛Phật 教giáo 無vô 私tư 能năng 生sanh 眾chúng 生sanh 善thiện 根căn 。 譬thí 同đồng 大đại 地địa 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。

一nhất 地địa 所sở 生sanh

即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 所sở 生sanh 五ngũ 乘thừa 種chủng 子tử 。 譬thí 同đồng 草thảo 木mộc 。 但đãn 過quá 去khứ 佛Phật 教giáo 廣quảng 被bị 無vô 邊biên 。 譬thí 同đồng 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 此thử 對đối 迦Ca 葉Diếp 嘆thán 佛Phật 一nhất 方phương 之chi 迹tích 。 今kim 欲dục 歎thán 無vô 方phương 之chi 化hóa 。 故cố 舉cử 大Đại 千Thiên 為vi 譬thí 也dã 。

山sơn 川xuyên 谿khê 谷cốc 土thổ/độ 地địa

者giả 。 上thượng 總tổng 嘆thán 佛Phật 教giáo 能năng 生sanh 。 今kim 別biệt 嘆thán 五ngũ 乘thừa 教giáo 為vi 能năng 生sanh 也dã 。 有hữu 人nhân 一nhất 一nhất 別biệt 配phối 。 義nghĩa 多đa 不bất 似tự 。 今kim 宜nghi 略lược 之chi 。

所sở 生sanh 卉hủy 木mộc 叢tùng 林lâm

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 所sở 生sanh 草thảo 木mộc 。 前tiền 能năng 生sanh 有hữu 兩lưỡng 。

大Đại 千Thiên 為vi 總tổng 。 山sơn 川xuyên 為vi 別biệt 。 今kim 所sở 生sanh 亦diệc 二nhị 。

一nhất 總tổng 。 二nhị 別biệt 。

卉hủy 木mộc 叢tùng 林lâm

總tổng 明minh 所sở 生sanh 也dã 。 卉hủy 是thị 百bách 草thảo 之chi 通thông 名danh 。 木mộc 是thị 眾chúng 樹thụ 之chi 總tổng 稱xưng 。 草thảo 聚tụ 為vi 叢tùng 。 木mộc 叢tùng 為vi 林lâm 。 此thử 譬thí 總tổng 明minh 五ngũ 乘thừa 眾chúng 生sanh 也dã 。

及cập 諸chư 藥dược 草thảo

下hạ 。 別biệt 明minh 所sở 生sanh 也dã 。 草thảo 有hữu 能năng 治trị 病bệnh 者giả 稱xưng 為vi 藥dược 草thảo 。 所sở 生sanh 別biệt 者giả 眾chúng 多đa 而nhi 偏thiên 題đề 藥dược 草thảo 者giả 。 猶do 其kỳ 有hữu 愈dũ 病bệnh 之chi 功công 。 多đa 所sở 利lợi 益ích 。 即tức 是thị 偏thiên 嘆thán 中trung 根căn 領lãnh 解giải 。 成thành 於ư 菩Bồ 薩Tát 。 上thượng 紹thiệu 佛Phật 業nghiệp 。 下hạ 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 也dã 。

種chủng 類loại 若nhược 干can 。 名danh 色sắc 各các 異dị

者giả 。 通thông 釋thích 草thảo 木mộc 差sai 別biệt 義nghĩa 也dã 。 種chủng 謂vị 種chủng 別biệt 。 類loại 謂vị 品phẩm 類loại 。 略lược 明minh 草thảo 類loại 有hữu 三tam 。 木mộc 類loại 有hữu 二nhị 。 合hợp 譬thí 可khả 知tri 。

名danh 色sắc 各các 異dị

者giả 。 名danh 以dĩ 目mục 體thể 。 色sắc 像tượng 外ngoại 形hình 。 譬thí 五ngũ 乘thừa 眾chúng 生sanh 名danh 字tự 。 不bất 同đồng 體thể 相tướng 各các 異dị 也dã 。

密mật 雲vân 彌di 布bố

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 興hưng 雲vân 譬thí 。 前tiền 明minh 草thảo 木mộc 謂vị 五ngũ 乘thừa 種chủng 子tử 。 即tức 是thị 能năng 感cảm 。 要yếu 由do 感cảm 方phương 得đắc 有hữu 應ưng 。 故cố 次thứ 諸chư 佛Phật 出xuất 世thế 。 喻dụ 若nhược 興hưng 雲vân 。 即tức 是thị 應ưng 也dã 。 雲vân 者giả 喻dụ 佛Phật 身thân 也dã 。 一nhất 。 無vô 心tâm 而nhi 應ưng 。 譬thí 之chi 如như 雲vân 。 故cố 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 明minh 無vô 心tâm 於ư 彼bỉ 此thử 而nhi 能năng 應ưng 一nhất 切thiết 。 二nhị 。 應ưng 身thân 潤nhuận 益ích 。 譬thí 之chi 如như 雲vân 。 三tam 。 能năng 遮già 熱nhiệt 。 總tổng 譬thí 之chi 如như 雲vân 。 四tứ 。 應ưng 身thân 為vi 說thuyết 本bổn 。 如như 雲vân 為vi 雨vũ 本bổn 。 譬thí 之chi 如như 雲vân 。 而nhi 稱xưng 。

密mật 雲vân

者giả 。 利lợi 益ích 深thâm 重trọng 也dã 。

彌di 布bố

者giả 。 廣quảng 益ích 也dã 。

遍biến 覆phú 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới

者giả 。 平bình 等đẳng 遍biến 益ích 也dã 。 如như 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

其kỳ 身thân 遍biến 坐tọa 。 一nhất 切thiết 道Đạo 場Tràng

即tức 是thị 有hữu 緣duyên 同đồng 見kiến 義nghĩa 也dã 。 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

雲vân 名danh 龍long 氣khí 。 由do 龍long 有hữu 雲vân 。 由do 雲vân 有hữu 雨vũ 。 由do 法Pháp 身thân 垂thùy 應ưng 身thân 。 由do 應ưng 身thân 而nhi 說thuyết 法Pháp 也dã 。

一nhất 時thời 等đẳng 澍chú 。 其kỳ 澤trạch 普phổ 洽hiệp

者giả 。 第đệ 四tứ 。 明minh 雨vũ 譬thí 。 法Pháp 施thí 無vô 前tiền 後hậu 。 故cố 云vân 一nhất 時thời 。 又hựu 云vân 有hữu 感cảm 同đồng 聞văn 。 又hựu 如như 一nhất 時thời 為vi 說thuyết 不bất 偏thiên 故cố 云vân 等đẳng 澍chú 。 遍biến 益ích 無vô 邊biên 義nghĩa 同đồng 普phổ 洽hiệp 。

卉hủy 木mộc 叢tùng 林lâm

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 明minh 受thọ 潤nhuận 譬thí 。 初sơ 稟bẩm 佛Phật 教giáo 信tín 受thọ 歡hoan 喜hỷ 名danh 為vi 受thọ 潤nhuận 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 。 總tổng 明minh 受thọ 潤nhuận 。

及cập 諸chư 藥dược 草thảo

下hạ 。 別biệt 明minh 受thọ 潤nhuận 。

根căn 莖hành 枝chi 葉diệp

譬thí 信tín 。 戒giới 。 定định 。 慧tuệ 四tứ 法pháp 也dã 。 三tam 草thảo 各các 有hữu 四tứ 法pháp 名danh 上thượng 中trung 下hạ 。 隨tùy 上thượng 中trung 下hạ 。 各các 有hữu 所sở 受thọ 。 總tổng 結kết 受thọ 潤nhuận 。

一nhất 雲vân 所sở 雨vũ

下hạ 。 第đệ 六lục 。 明minh 增tăng 長trưởng 譬thí 。 亦diệc 有hữu 三tam 句cú 。 初sơ 句cú 。 明minh 能năng 潤nhuận 是thị 一nhất 。

稱xưng 其kỳ 種chủng 性tánh

者giả 。 第đệ 二nhị 。 明minh 教giáo 稱xưng 緣duyên 也dã 。

而nhi 得đắc 生sanh 長trưởng

者giả 下hạ 。 第đệ 三tam 。 正chánh 明minh 生sanh 長trưởng 。 未vị 生sanh 五ngũ 乘thừa 善thiện 根căn 者giả 令linh 生sanh 。 已dĩ 生sanh 五ngũ 乘thừa 善thiện 根căn 者giả 令linh 增tăng 長trưởng 。 各các 成thành 五ngũ 乘thừa 之chi 因nhân 如như 華hoa 。 各các 成thành 五ngũ 乘thừa 之chi 果quả 如như 實thật 。 後hậu 合hợp 譬thí 中trung 更cánh 有hữu 餘dư 義nghĩa 。 現hiện 下hạ 文văn 也dã 。

雖tuy 一nhất 地địa 所sở 生sanh 。 一nhất 雨vũ 所sở 潤nhuận

者giả 。 第đệ 七thất 。 明minh 能năng 生sanh 是thị 同đồng 譬thí 也dã 。

而nhi 諸chư 草thảo 木mộc 。 各các 有hữu 差sai 別biệt

者giả 。 第đệ 八bát 。 明minh 所sở 生sanh 差sai 別biệt 譬thí 。 前tiền 三tam 譬thí 論luận 昔tích 教giáo 已dĩ 竟cánh 。 昔tích 教giáo 雖tuy 多đa 不bất 出xuất 三tam 種chủng 。

初sơ 雙song 。 明minh 能năng 稟bẩm 。 次thứ 雙song 。 明minh 所sở 稟bẩm 。 後hậu 雙song 。 明minh 正chánh 稟bẩm 。 今kim 此thử 兩lưỡng 譬thí 論luận 能năng 生sanh 是thị 同đồng 。 所sở 生sanh 有hữu 異dị 。 即tức 是thị 至chí 理lý 無vô 二nhị 。 於ư 緣duyên 得đắc 益ích 不bất 同đồng 。 所sở 以dĩ 論luận 同đồng 異dị 者giả 。 為vi 欲dục 破phá 今kim 昔tích 二nhị 病bệnh 。 稱xưng 嘆thán 二nhị 人nhân 。 破phá 今kim 昔tích 二nhị 病bệnh 者giả 。 昔tích 五ngũ 乘thừa 人nhân 正chánh 執chấp 教giáo 異dị 。 不bất 知tri 理lý 同đồng 。 稟bẩm 今kim 一Nhất 乘Thừa 教giáo 人nhân 偏thiên 執chấp 理lý 同đồng 。 不bất 知tri 教giáo 異dị 。 為vi 破phá 此thử 二nhị 人nhân 。 故cố 明minh 理lý 雖tuy 同đồng 不bất 失thất 教giáo 異dị 。 雖tuy 五ngũ 乘thừa 教giáo 異dị 而nhi 至chí 理lý 常thường 同đồng 。 是thị 以dĩ 文văn 云vân 。

雖tuy 一nhất 地địa 所sở 生sanh 。 一nhất 雨vũ 所sở 潤nhuận 。 而nhi 諸chư 草thảo 木mộc 。 各các 有hữu 差sai 別biệt

又hựu 破phá 二nhị 病bệnh 者giả 。 昔tích 五ngũ 乘thừa 人nhân 不bất 知tri 於ư 理lý 未vị 嘗thường 二nhị 。 不bất 知tri 於ư 緣duyên 未vị 嘗thường 一nhất 。 為vi 破phá 此thử 病bệnh 故cố 說thuyết 於ư 地địa 雨vũ 未vị 嘗thường 異dị 。 草thảo 木mộc 未vị 嘗thường 一nhất 。 今kim 稟bẩm 一Nhất 乘Thừa 教giáo 人nhân 雖tuy 知tri 至chí 理lý 未vị 嘗thường 異dị 。 不bất 知tri 於ư 緣duyên 未vị 嘗thường 一nhất 。 為vi 破phá 此thử 病bệnh 故cố 說thuyết 於ư 地địa 雨vũ 未vị 嘗thường 異dị 。 草thảo 木mộc 未vị 嘗thường 一nhất 也dã 。 稱xưng 嘆thán 二nhị 人nhân 者giả 。 一nhất 。 歎thán 佛Phật 能năng 知tri 同đồng 異dị 。 二nhị 。 歎thán 迦Ca 葉Diếp 能năng 知tri 同đồng 異dị 。 能năng 知tri 同đồng 者giả 。 謂vị 理lý 一nhất 也dã 。 能năng 知tri 異dị 者giả 。 謂vị 教giáo 異dị 也dã 。 又hựu 能năng 知tri 同đồng 者giả 。 於ư 理lý 無vô 異dị 也dã 。 能năng 知tri 異dị 者giả 。 於ư 緣duyên 成thành 異dị 也dã 。

迦Ca 葉Diếp 。 如Như 來Lai 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 合hợp 譬thí 。 但đãn 合hợp 七thất 譬thí 。 不bất 合hợp 大đại 地địa 譬thí 。 以dĩ 大đại 地địa 是thị 過quá 去khứ 佛Phật 教giáo 。 今kim 正chánh 明minh 現hiện 在tại 法Pháp 門môn 。 故cố 略lược 不bất 合hợp 之chi 也dã 。 就tựu 合hợp 七thất 譬thí 開khai 為vi 二nhị 章chương 。

初sơ 。 合hợp 前tiền 五ngũ 譬thí 。 次thứ 。 合hợp 後hậu 同đồng 異dị 雨vũ 譬thí 。 以dĩ 前tiền 五ngũ 譬thí 明minh 昔tích 教giáo 。 後hậu 二nhị 譬thí 辨biện 今kim 教giáo 。 故cố 開khai 兩lưỡng 段đoạn 合hợp 之chi 也dã 。 合hợp 初sơ 五ngũ 譬thí 又hựu 開khai 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 正chánh 合hợp 五ngũ 譬thí 。 次thứ 。 舉cử 譬thí 帖# 之chi 。 就tựu 合hợp 前tiền 五ngũ 譬thí 轉chuyển 勢thế 明minh 義nghĩa 與dữ 譬thí 說thuyết 不bất 同đồng 。 第đệ 一nhất 。 合hợp 雲vân 譬thí 。 二nhị 。 合hợp 草thảo 木mộc 譬thí 。 三tam 。 合hợp 雨vũ 譬thí 。 四tứ 。 合hợp 受thọ 潤nhuận 譬thí 。 五ngũ 。 合hợp 增tăng 長trưởng 譬thí 。 所sở 以dĩ 與dữ 譬thí 本bổn 不bất 同đồng 者giả 。 譬thí 本bổn 欲dục 明minh 由do 感cảm 故cố 應ưng 。 故cố 前tiền 明minh 草thảo 木mộc 。 後hậu 辨biện 雲vân 雨vũ 。 今kim 欲dục 明minh 前tiền 有hữu 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 唱xướng 於ư 德đức 號hiệu 。 故cố 前tiền 合hợp 雲vân 。 眾chúng 生sanh 聞văn 唱xướng 德đức 號hiệu 故cố 。 來lai 至chí 佛Phật 所sở 。 故cố 次thứ 合hợp 草thảo 木mộc 。 眾chúng 生sanh 既ký 來lai 至chí 佛Phật 所sở 。 故cố 如Như 來Lai 便tiện 為vi 說thuyết 法Pháp 。 故cố 次thứ 合hợp 雨vũ 譬thí 。 眾chúng 生sanh 聞văn 法Pháp 歡hoan 喜hỷ 。 故cố 次thứ 合hợp 受thọ 潤nhuận 譬thí 。 各các 蒙mông 利lợi 益ích 故cố 次thứ 合hợp 增tăng 長trưởng 譬thí 。

就tựu 初sơ 合hợp 雲vân 又hựu 開khai 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 正chánh 舉cử 德đức 號hiệu 合hợp 雲vân 。 第đệ 二nhị 。 勸khuyến 物vật 來lai 聽thính 受thọ 。 就tựu 初sơ 合hợp 雲vân 又hựu 開khai 四tứ 別biệt 。

第đệ 一nhất 。 舉cử 形hình 合hợp 雲vân 。 第đệ 二nhị 。 總tổng 舉cử 聲thanh 合hợp 雲vân 。 第đệ 三tam 。 舉cử 外ngoại 號hiệu 合hợp 雲vân 。 第đệ 四tứ 。 舉cử 內nội 德đức 合hợp 雲vân 。 謂vị 形hình 聲thanh 內nội 外ngoại 攝nhiếp 義nghĩa 略lược 盡tận 也dã 。 初sơ 。 正chánh 舉cử 形hình 合hợp 雲vân 。 次thứ 。 以dĩ 譬thí 帖# 之chi 。

以dĩ 大đại 音âm 聲thanh

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 總tổng 舉cử 聲thanh 合hợp 雲vân 。 次thứ 亦diệc 以dĩ 譬thí 帖# 之chi 。

而nhi 唱xướng 是thị 言ngôn

下hạ 。 第đệ 三tam 。 舉cử 外ngoại 號hiệu 合hợp 雲vân 。 所sở 以dĩ 舉cử 十thập 號hiệu 者giả 。 以dĩ 號hiệu 令linh 天thiên 下hạ 令linh 知tri 是thị 佛Phật 出xuất 世thế 。 異dị 九cửu 十thập 六lục 師sư 也dã 。

未vị 度độ 者giả 令linh 度độ

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 舉cử 內nội 德đức 以dĩ 合hợp 雲vân 。 內nội 德đức 之chi 中trung 前tiền 明minh 四tứ 弘hoằng 誓thệ 者giả 。 此thử 述thuật 如Như 來Lai 出xuất 世thế 意ý 也dã 。 如Như 來Lai 所sở 以dĩ 出xuất 世thế 者giả 。 良lương 由do 昔tích 有hữu 四tứ 弘hoằng 誓thệ 。 是thị 故cố 今kim 明minh 十thập 號hiệu 之chi 人nhân 出xuất 現hiện 世thế 也dã 。 故cố 肇triệu 師sư 云vân 。

結kết 僧tăng 那na 於ư 始thỉ 心tâm 。 終chung 大đại 悲bi 以dĩ 赴phó 難nạn/nan 。

即tức 此thử 文văn 意ý 也dã 。 《# 瓔anh 珞lạc 經kinh 》# 云vân 。

約ước 四Tứ 諦Đế 立lập 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện

未vị 度độ 苦khổ 海hải 願nguyện 令linh 度độ 之chi 。 故cố 云vân 未vị 度độ 者giả 令linh 度độ 。 眾chúng 生sanh 為vi 集Tập 諦Đế 煩phiền 惱não 業nghiệp 縛phược 願nguyện 令linh 解giải 脫thoát 。 故cố 云vân 未vị 解giải 者giả 令linh 解giải 。 未vị 安an 道Đạo 諦Đế 者giả 令linh 安an 。 未vị 得đắc 滅Diệt 諦Đế 涅Niết 槃Bàn 者giả 願nguyện 令linh 得đắc 之chi 。 前tiền 二nhị 即tức 是thị 大đại 悲bi 願nguyện 。 後hậu 二nhị 即tức 是thị 大đại 慈từ 願nguyện 也dã 。

今kim 世thế 後hậu 世thế 。 如như 實thật 知tri 之chi

者giả 。 上thượng 舉cử 昔tích 四tứ 願nguyện 。 此thử 舉cử 今kim 四tứ 德đức 。 然nhiên 德đức 之chi 與dữ 願nguyện 並tịnh 皆giai 合hợp 雲vân 。 悉tất 就tựu 今kim 合hợp 以dĩ 立lập 名danh 也dã 。 初sơ 德đức 即tức 是thị 三Tam 達Đạt 也dã 。 夫phu 欲dục 化hóa 物vật 要yếu 須tu 。 知tri 其kỳ 根căn 性tánh 。 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 。 在tại 三tam 世thế 中trung 行hành 。 故cố 前tiền 明minh 三Tam 達Đạt 也dã 。

我ngã 是thị 一nhất 切thiết 知tri 者giả

即tức 是thị 一nhất 切thiết 智trí 也dã 。 三Tam 達Đạt 但đãn 知tri 有hữu 為vi 智trí 。 故cố 次thứ 明minh 一Nhất 切Thiết 智Trí 即tức 具cụ 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。

一nhất 切thiết 見kiến 者giả

下hạ 。 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 人nhân 又hựu 有hữu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 如như 《# 大đại 品phẩm 。 三tam 慧tuệ 品phẩm 》# 說thuyết 。 而nhi 無vô 五ngũ 眼nhãn 。 故cố 說thuyết 一nhất 切thiết 見kiến 也dã 。

知tri 道đạo 者giả 開khai 道đạo 者giả 說thuyết 道Đạo 者giả

雖tuy 具cụ 上thượng 來lai 功công 德đức 。 意ý 欲dục 物vật 入nhập 道đạo 。 故cố 次thứ 說thuyết 導đạo 師sư 也dã 。 然nhiên 道đạo 語ngữ 通thông 邪tà 正chánh 。 善thiện 惡ác 在tại 心tâm 曰viết 知tri 。 開khai 其kỳ 邪tà 正chánh 二nhị 路lộ 為vi 開khai 。 曲khúc 示thị 通thông 塞tắc 為vi 說thuyết 也dã 。

汝nhữ 等đẳng 天thiên 人nhân

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 勸khuyến 物vật 來lai 聽thính 受thọ 也dã 。

爾nhĩ 時thời 無vô 數số

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 合hợp 草thảo 木mộc 譬thí 。 即tức 受thọ 勸khuyến 而nhi 來lai 也dã 。

如Như 來Lai 于vu 時thời

下hạ 。 第đệ 三tam 。 合hợp 澍chú 雨vũ 譬thí 。

種chủng 種chủng 無vô 量lượng

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 合hợp 受thọ 潤nhuận 譬thí 。 正chánh 以dĩ 初sơ 聞văn 說thuyết 法Pháp 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 為vi 受thọ 潤nhuận 也dã 。

決quyết 得đắc 善thiện 利lợi

下hạ 。 合hợp 第đệ 五ngũ 。 增tăng 長trưởng 譬thí 也dã 。 此thử 句cú 總tổng 合hợp 增tăng 長trưởng 。

是thị 諸chư 眾chúng 生sanh

下hạ 。 別biệt 合hợp 增tăng 長trưởng 。 有hữu 二nhị 。

前tiền 。 約ước 世thế 間gian 利lợi 合hợp 增tăng 長trưởng 。

現hiện 世thế 安an 穩ổn

者giả 。 以dĩ 聞văn 法Pháp 故cố 。 現hiện 世thế 障chướng 滅diệt 善thiện 生sanh 。 故cố 得đắc 安an 穩ổn 也dã 。

後hậu 生sanh 善thiện 處xứ

明minh 生sanh 報báo 也dã 。

以dĩ 道Đạo 受thọ 樂lạc

辨biện 後hậu 報báo 也dã 。 然nhiên 此thử 文văn 通thông 於ư 生sanh 。 後hậu 。 且thả 寄ký 後hậu 報báo 辨biện 之chi 。 由do 聞văn 正Chánh 道Đạo 故cố 感cảm 樂lạc 報báo 。 所sở 以dĩ 言ngôn 以dĩ 道Đạo 受thọ 樂lạc 。

亦diệc 得đắc 聞văn 法Pháp

下hạ 。 明minh 得đắc 出xuất 世thế 利lợi 以dĩ 合hợp 增tăng 長trưởng 。 亦diệc 有hữu 三tam 句cú 。

初sơ 是thị 聞văn 慧tuệ 。

離ly 諸chư 障chướng 礙ngại

下hạ 。 明minh 思tư 慧tuệ 也dã 。

任nhậm 力lực 所sở 能năng

下hạ 。 明minh 修tu 慧tuệ 也dã 。

如như 彼bỉ 大đại 雲vân

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 舉cử 譬thí 帖# 合hợp 。 今kim 初sơ 舉cử 雲vân 譬thí 。

雨vũ 於ư 一nhất 切thiết

下hạ 。 舉cử 雨vũ 譬thí 。

卉hủy 木mộc 叢tùng 林lâm

下hạ 。 舉cử 草thảo 木mộc 譬thí 。

如như 其kỳ 種chủng 性tánh

下hạ 。 舉cử 受thọ 潤nhuận 譬thí 。

各các 得đắc 生sanh 長trưởng

下hạ 。 舉cử 增tăng 長trưởng 譬thí 。 皆giai 帖# 合hợp 上thượng 也dã 。

如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 一nhất 相tướng 一nhất 味vị

下hạ 。 合hợp 第đệ 二nhị 。 同đồng 異dị 譬thí 。 就tựu 文văn 亦diệc 二nhị 。

初sơ 。 正chánh 合hợp 同đồng 異dị 譬thí 。 二nhị 。 明minh 知tri 不bất 知tri 。 合hợp 同đồng 異dị 譬thí 即tức 二nhị 。

初sơ 。 合hợp 一nhất 地địa 一nhất 雨vũ 。 謂vị 合hợp 同đồng 譬thí 。 次thứ 。 合hợp 而nhi 諸chư 草thảo 木mộc 。 各các 有hữu 差sai 別biệt 。 謂vị 合hợp 異dị 譬thí 。

一nhất 相tướng 一nhất 味vị

者giả 。 合hợp 上thượng 一nhất 地địa 所sở 生sanh 一nhất 雨vũ 所sở 潤nhuận 也dã 。 一nhất 相tương 謂vị 一nhất 實thật 相tướng 。 合hợp 一nhất 地địa 也dã 。 一nhất 味vị 謂vị 一nhất 智trí 味vị 。 合hợp 上thượng 一nhất 雨vũ 也dã 。 故cố 下hạ 偈kệ 云vân 。

其kỳ 雲vân 所sở 出xuất 。 一nhất 味vị 之chi 雨vũ

也dã 。

所sở 謂vị 解giải 脫thoát 相tương/tướng

下hạ 。 雙song 釋thích 上thượng 一nhất 相tướng 一nhất 味vị 也dã 。 免miễn 五ngũ 住trụ 煩phiền 惱não 縛phược 故cố 。 名danh 解giải 脫thoát 相tương/tướng 。 離ly 三tam 界giới 內nội 外ngoại 業nghiệp 故cố 名danh 離ly 相tương/tướng 。 滅diệt 二nhị 生sanh 死tử 苦khổ 果quả 。 故cố 名danh 滅diệt 相tương/tướng 。 究cứu 竟cánh 至chí 於ư 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 釋thích 上thượng 一nhất 味vị 。 離ly 前tiền 三tam 相tương/tướng 故cố 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 盡tận 。 由do 離ly 三tam 相tương/tướng 故cố 照chiếu 無vô 不bất 圓viên 。 照chiếu 無vô 不bất 圓viên 故cố 非phi 無vô 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 盡tận 故cố 非phi 有hữu 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 之chi 法pháp 也dã 。

其kỳ 有hữu 眾chúng 生sanh

下hạ 。 合hợp 上thượng 而nhi 諸chư 草thảo 木mộc 。 各các 有hữu 差sai 別biệt 譬thí 也dã 。

不bất 自tự 覺giác 知tri

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 知tri 不bất 知tri 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 佛Phật 知tri 同đồng 異dị 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 。 二nhị 。 歎thán 迦Ca 葉Diếp 能năng 知tri 同đồng 異dị 。 即tức 是thị 破phá 二nhị 病bệnh 。 歎thán 二nhị 人nhân 也dã 。 就tựu 初sơ 又hựu 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 明minh 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 異dị 。 佛Phật 能năng 知tri 異dị 。 次thứ 。 明minh 佛Phật 能năng 知tri 同đồng 。 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 同đồng 也dã 。 初sơ 文văn 為vi 四tứ 。

前tiền 。 明minh 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 。 二nhị 。 明minh 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。 三tam 。 結kết 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。 四tứ 。 結kết 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 。 初sơ 言ngôn 。

不bất 自tự 覺giác 知tri

者giả 。 蓋cái 是thị 不bất 知tri 理lý 同đồng 。 於ư 緣duyên 成thành 異dị 。 故cố 言ngôn 不bất 知tri 耳nhĩ 。 然nhiên 五ngũ 乘thừa 眾chúng 生sanh 非phi 不bất 知tri 五ngũ 乘thừa 異dị 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 唯duy 有hữu 如Như 來Lai 知tri 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。 而nhi 標tiêu 所sở 以dĩ 者giả 何hà 者giả 。 舉cử 佛Phật 能năng 知tri 釋thích 成thành 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 也dã 。 此thử 中trung 明minh 佛Phật 知tri 四tứ 種chủng 法pháp 。

初sơ 。 知tri 四tứ 法pháp 。 次thứ 。 知tri 三tam 法pháp 。 次thứ 。 知tri 二nhị 法pháp 。 次thứ 。 知tri 一nhất 法pháp 。 知tri 四tứ 法pháp 者giả 。

種chủng

謂vị 種chủng 別biệt 也dã 。 三tam 乘thừa 種chủng 類loại 不bất 同đồng 也dã 。

相tương/tướng

者giả 。 相tướng 貌mạo 也dã 。 如như 慈từ 悲bi 是thị 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 。 獨độc 靜tĩnh 是thị 緣Duyên 覺Giác 相tương/tướng 。 從tùng 他tha 聞văn 法Pháp 。 是thị 聲Thanh 聞Văn 相tương/tướng 也dã 。

體thể

者giả 。 三tam 乘thừa 體thể 也dã 。 道đạo 種chủng 慧tuệ 是thị 菩Bồ 薩Tát 體thể 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 是thị 二Nhị 乘Thừa 體thể 。 如như 〈# 三tam 慧tuệ 品phẩm 〉# 說thuyết 也dã 。

性tánh

者giả 。 不bất 改cải 為vi 義nghĩa 。 昔tích 三tam 乘thừa 智trí 體thể 各các 住trụ 己kỷ 分phần/phân 不bất 互hỗ 移di 改cải 也dã 。

念niệm 何hà 事sự

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 知tri 三tam 慧tuệ 。 然nhiên 三tam 慧tuệ 不bất 同đồng 。 或hoặc 以dĩ 三tam 乘thừa 人nhân 為vi 三tam 慧tuệ 。 聲Thanh 聞Văn 智trí 淺thiển 如như 聞văn 慧tuệ 。 緣Duyên 覺Giác 智trí 小tiểu 深thâm 為vi 思tư 慧tuệ 。 菩Bồ 薩Tát 盡tận 理lý 如như 修tu 慧tuệ 。 亦diệc 得đắc 三tam 乘thừa 各các 有hữu 三tam 慧tuệ 。 文văn 有hữu 三tam 番phiên 。

初sơ 。 明minh 三tam 慧tuệ 境cảnh 。 二nhị 。 明minh 三tam 慧tuệ 體thể 。 三tam 。 辨biện 三tam 慧tuệ 因nhân 也dã 。 作tác 意ý 守thủ 境cảnh 為vi 念niệm 。 即tức 聞văn 慧tuệ 也dã 。 厝thố 心tâm 思tư 惟duy 是thị 思tư 慧tuệ 。 深thâm 入nhập 是thị 修tu 慧tuệ 。 通thông 稱xưng 事sự 者giả 。 以dĩ 境cảnh 為vi 事sự 。 依y 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 。 三tam 乘thừa 人nhân 同đồng 觀quán 四Tứ 諦Đế 境cảnh 生sanh 三tam 慧tuệ 。 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 聞văn 慧tuệ 但đãn 緣duyên 文văn 。 修tu 慧tuệ 但đãn 緣duyên 理lý 。 思tư 慧tuệ 或hoặc 時thời 緣duyên 文văn 或hoặc 時thời 緣duyên 理lý 。 《# 成thành 實thật 》# 通thông 觀quán 一nhất 滅Diệt 諦Đế 境cảnh 。 大Đại 乘Thừa 同đồng 觀quán 一nhất 實thật 相tướng 境cảnh 緣duyên 理lý 。 三tam 慧tuệ 位vị 者giả 。 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 前tiền 三tam 方phương 便tiện 是thị 聞văn 思tư 位vị 。 四tứ 善thiện 根căn 是thị 修tu 慧tuệ 位vị 。 《# 成thành 實thật 》# 四tứ 念niệm 處xứ 是thị 聞văn 思tư 慧tuệ 位vị 。 濡nhu 法pháp 以dĩ 去khứ 是thị 修tu 慧tuệ 位vị 。

云vân 何hà 念niệm

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 三tam 慧tuệ 體thể 。 謂vị 能năng 緣duyên 心tâm 不bất 同đồng 也dã 。

以dĩ 何hà 法Pháp 念niệm

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 三tam 慧tuệ 之chi 因nhân 。 方phương 便tiện 不bất 同đồng 宿túc 習tập 各các 異dị 也dã 。

以dĩ 何hà 法Pháp 得đắc 何hà 法pháp

者giả 。 第đệ 三tam 。 明minh 因nhân 果quả 二nhị 法pháp 也dã 。 以dĩ 何hà 法pháp 謂vị 因nhân 。 得đắc 何hà 法pháp 謂vị 果quả 也dã 。

眾chúng 生sanh 住trụ 於ư 種chủng 種chủng 之chi 地địa

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 明minh 佛Phật 知tri 一nhất 法pháp 。 所sở 謂vị 地địa 也dã 。 而nhi 言ngôn 種chủng 種chủng 者giả 。 五ngũ 乘thừa 地địa 不bất 同đồng 也dã 。

唯duy 有hữu 如Như 來Lai

下hạ 。 第đệ 三tam 。 結kết 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 也dã 。

如như 彼bỉ 草thảo 木mộc

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 結kết 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 也dã 。

如Như 來Lai 知tri 是thị 一nhất 相tướng

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 佛Phật 知tri 同đồng 。 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 同đồng 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

一nhất 者giả 。 明minh 佛Phật 能năng 知tri 。 次thứ 。 辨biện 昔tích 不bất 說thuyết 之chi 意ý 。 即tức 顯hiển 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 。

究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 終chung 歸quy 於ư 空không

者giả 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

雖tuy 過quá 去khứ 過quá 塵trần 沙sa 。 未vị 來lai 復phục 倍bội 上thượng 數số 。 終chung 入nhập 無vô 餘dư 灰hôi 斷đoạn 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 云vân 終chung 歸quy 於ư 空không 。 此thử 釋thích 〈# 壽thọ 量lượng 〉# 佛Phật 無vô 常thường 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

依y 覆phú 相tương/tướng 說thuyết 常thường 解giải 釋thích 者giả 。 明minh 此thử 常thường 即tức 空không 。 無vô 相tướng 。 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 言ngôn 終chung 歸quy 於ư 空không 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

空không 無vô 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 故cố 名danh 寂tịch 滅diệt 也dã 。 今kim 明minh 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 凡phàm 聖thánh 終chung 歸quy 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 云vân 終chung 歸quy 於ư 空không 。 亦diệc 如như 肇triệu 師sư 《# 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 論luận 》# 云vân 。

視thị 聽thính 之chi 所sở 不bất 暨kỵ 。 四tứ 空không 之chi 所sở 昏hôn 昧muội 。 九cửu 流lưu 於ư 是thị 乎hồ 交giao 歸quy 。 群quần 聖thánh 於ư 此thử 乎hồ 冥minh 會hội 。

則tắc 用dụng 此thử 文văn 意ý 以dĩ 作tác 論luận 也dã 。 二nhị 者giả 。 自tự 昔tích 已dĩ 來lai 開khai 五ngũ 乘thừa 教giáo 用dụng 。 至chí 於ư 《# 法pháp 華hoa 》# 息tức 用dụng 歸quy 體thể 。 則tắc 無vô 復phục 五ngũ 乘thừa 末mạt 。 本bổn 對đối 於ư 五ngũ 故cố 明minh 不bất 五ngũ 。 既ký 無vô 有hữu 五ngũ 亦diệc 非phi 不bất 五ngũ 。 即tức 言ngôn 辭từ 寂tịch 滅diệt 。 故cố 稱xưng 為vi 空không 。

問vấn 。

上thượng 明minh 終chung 歸quy 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 與dữ 今kim 何hà 異dị 耶da 。

答đáp 。

通thông 是thị 一nhất 道đạo 清thanh 淨tịnh 。 隨tùy 義nghĩa 立lập 名danh 。 或hoặc 稱xưng 種chủng 智trí 。 或hoặc 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 名danh 一Nhất 乘Thừa 。 或hoặc 名danh 波Ba 若Nhã 。 故cố 前tiền 明minh 終chung 歸quy 種chủng 智trí 。 今kim 云vân 終chung 歸quy 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 以dĩ 二nhị 文văn 共cộng 相tương 會hội 者giả 。 前tiền 明minh 終chung 歸quy 種chủng 智trí 。 謂vị 三tam 菩Bồ 提Đề 果quả 也dã 。 今kim 云vân 終chung 歸quy 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 果quả 果quả 也dã 。 良lương 由do 二Nhị 乘Thừa 智trí 。 非phi 究cứu 竟cánh 智trí 。 故cố 終chung 歸quy 佛Phật 智trí 。 二Nhị 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 非phi 究cứu 竟cánh 。 故cố 終chung 歸quy 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 上thượng 合hợp 大đại 車xa 亦diệc 取thủ 此thử 二nhị 義nghĩa 合hợp 之chi 。 如như 前tiền 釋thích 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 偏thiên 明minh 二nhị 果quả 。

答đáp 。

二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 智trí 非phi 究cứu 竟cánh 智trí 。 故cố 今kim 明minh 佛Phật 究cứu 竟cánh 智trí 。 二nhị 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 究cứu 竟cánh 斷đoạn 。 故cố 今kim 明minh 究cứu 竟cánh 斷đoạn 。 謂vị 二nhị 死tử 果quả 永vĩnh 絕tuyệt 。 超siêu 於ư 五ngũ 住trụ 流lưu 。 故cố 名danh 滅diệt 度độ 也dã 。 又hựu 上thượng 云vân 究cứu 竟cánh 種chủng 智trí 。 謂vị 無vô 境cảnh 不bất 照chiếu 。 即tức 波Ba 若Nhã 。 今kim 無vô 果quả 不bất 寂tịch 。 謂vị 解giải 脫thoát 。 而nhi 法Pháp 身thân 居cư 內nội 也dã 。

問vấn 。

既ký 言ngôn 歸quy 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 故cố 言ngôn 終chung 歸quy 於ư 空không 。

答đáp 。

或hoặc 名danh 究cứu 竟cánh 空không 。 或hoặc 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 名danh 諸chư 佛Phật 道Đạo 也dã 。 然nhiên 《# 中trung 論luận 。 破phá 涅Niết 槃Bàn 品phẩm 》# 正chánh 破phá 四tứ 種chủng 涅Niết 槃Bàn 。

一nhất 。 破phá 有hữu 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 。 破phá 空không 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 。 破phá 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 。 四tứ 。 破phá 非phi 空không 非phi 有hữu 。 而nhi 後hậu 結kết 云vân 。

涅Niết 槃Bàn 絕tuyệt 於ư 四tứ 句cú 。 超siêu 於ư 百bách 非phi 。 不bất 知tri 何hà 以dĩ 名danh 之chi 。 強cường/cưỡng 名danh 為vi 空không 也dã 。

佛Phật 知tri 是thị 以dĩ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 佛Phật 雖tuy 知tri 理lý 一nhất 。 為vi 物vật 未vị 堪kham 昔tích 不bất 即tức 說thuyết 。 此thử 即tức 顯hiển 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 同đồng 也dã 。

問vấn 。

上thượng 句cú 云vân 佛Phật 知tri 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 亦diệc 佛Phật 知tri 眾chúng 生sanh 。 心tâm 不bất 堪kham 故cố 不bất 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 故cố 言ngôn 昔tích 不bất 說thuyết 種chủng 智trí 。

答đáp 。

二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 欲dục 顯hiển 大đại 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 種chủng 智trí 。 異dị 二Nhị 乘Thừa 灰hôi 斷đoạn 無vô 為vi 。 二nhị 者giả 。 若nhược 言ngôn 昔tích 不bất 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 義nghĩa 不bất 便tiện 。 昔tích 亦diệc 說thuyết 三tam 乘thừa 同đồng 入nhập 無vô 餘dư 故cố 也dã 。 即tức 以dĩ 此thử 文văn 責trách 光quang 宅trạch 等đẳng 師sư 。 若nhược 終chung 歸quy 於ư 空không 。 既ký 是thị 灰hôi 斷đoạn 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 言ngôn 佛Phật 知tri 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 得đắc 云vân 昔tích 不bất 說thuyết 灰hôi 斷đoạn 涅Niết 槃Bàn 耶da 。

汝nhữ 等đẳng 迦Ca 葉Diếp

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 歎thán 迦Ca 葉Diếp 能năng 知tri 同đồng 異dị 。 今kim 昔tích 兩lưỡng 緣duyên 各các 有hữu 偏thiên 執chấp 不bất 知tri 同đồng 異dị 。 而nhi 迦Ca 葉Diếp 能năng 知tri 。 故cố 名danh 希hy 有hữu 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 正chánh 嘆thán 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà

下hạ 。 釋thích 嘆thán 。 然nhiên 應ưng 具cụ 嘆thán 迦Ca 葉Diếp 能năng 知tri 同đồng 異dị 。 但đãn 偏thiên 對đối 昔tích 病bệnh 不bất 知tri 異dị 是thị 方phương 便tiện 。 故cố 今kim 偏thiên 歎thán 迦Ca 葉Diếp 於ư 不bất 知tri 異dị 人nhân 中trung 為vi 希hy 有hữu 也dã 。 此thử 文văn 亦diệc 得đắc 具cụ 歎thán 同đồng 異dị 。

能năng 知tri 如Như 來Lai 。 隨tùy 宜nghi 說thuyết 法Pháp

歎thán 知tri 異dị 也dã 。

能năng 信tín 能năng 受thọ

歎thán 知tri 同đồng 也dã 。

就tựu 偈kệ 凡phàm 有hữu 五ngũ 十thập 四tứ 行hành 半bán 。 分phân 為vi 二nhị 。

初sơ 四tứ 行hành 。 頌tụng 第đệ 一nhất 法pháp 說thuyết 明minh 權quyền 實thật 二nhị 智trí 。 次thứ 有hữu 五ngũ 十thập 行hành 半bán 偈kệ 。 頌tụng 第đệ 二nhị 譬thí 說thuyết 明minh 形hình 聲thanh 益ích 物vật 。 上thượng 法pháp 說thuyết 有hữu 八bát 門môn 。 今kim 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 。 序tự 歎thán 佛Phật 出xuất 世thế 大đại 意ý 。 明minh 今kim 昔tích 有hữu 默mặc 。 說thuyết 不bất 同đồng 。 開khai 為vi 四tứ 章chương 。

第đệ 一nhất 偈kệ 。 歎thán 佛Phật 昔tích 隨tùy 機cơ 權quyền 說thuyết 。 第đệ 二nhị 偈kệ 。 明minh 如Như 來Lai 昔tích 日nhật 。 不bất 說thuyết 實thật 法pháp 。 第đệ 三tam 。 釋thích 佛Phật 昔tích 不bất 說thuyết 實thật 意ý 。 第đệ 四tứ 。 釋thích 昔tích 權quyền 說thuyết 之chi 意ý 也dã 。

破phá 有hữu 法Pháp 王Vương

者giả 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

破phá 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 名danh 為vi 破phá 有hữu 。 如như 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 明minh 得đắc 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 。 破phá 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 如Như 來Lai 自tự 破phá 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 出xuất 生sanh 死tử 外ngoại 。 居cư 法Pháp 王Vương 之chi 位vị 。 今kim 出xuất 世thế 亦diệc 為vi 物vật 破phá 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 又hựu 言ngôn 破phá 有hữu 者giả 。 眾chúng 生sanh 多đa 滯trệ 於ư 有hữu 。 故cố 以dĩ 空không 藥dược 破phá 之chi 。 如như 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

大đại 聖thánh 說thuyết 空không 法pháp 為vi 離ly 諸chư 見kiến 故cố

然nhiên 此thử 二nhị 意ý 皆giai 是thị 偏thiên 用dụng 之chi 文văn 。 今kim 言ngôn 破phá 有hữu 者giả 。 破phá 一nhất 切thiết 有hữu 所sở 得đắc 也dã 。 本bổn 謂vị 有hữu 生sanh 死tử 。 故cố 為vi 說thuyết 三tam 乘thừa 。 復phục 言ngôn 有hữu 三tam 破phá 三tam 說thuyết 一nhất 。 遂toại 封phong 於ư 一nhất 。 說thuyết 言ngôn 非phi 三tam 非phi 一nhất 中trung 道đạo 之chi 法pháp 。 復phục 言ngôn 有hữu 此thử 兩lưỡng 非phi 之chi 中trung 終chung 不bất 免miễn 有hữu 。 今kim 破phá 此thử 有hữu 見kiến 故cố 言ngôn 破phá 有hữu 。

如Như 來Lai 尊tôn 重trọng

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 昔tích 不bất 說thuyết 實thật 。 上thượng 半bán 明minh 不bất 說thuyết 之chi 人nhân 。 下hạ 半bán 明minh 不bất 說thuyết 之chi 事sự 。 超siêu 凡phàm 聖thánh 之chi 表biểu 故cố 稱xưng 為vi 尊tôn 。 德đức 不bất 可khả 稱xưng 故cố 名danh 為vi 重trọng/trùng 。 此thử 歎thán 人nhân 也dã 。

智trí 慧tuệ 深thâm 遠viễn

者giả 。 竪thụ 不bất 見kiến 其kỳ 底để 為vi 深thâm 。 橫hoạnh/hoành 不bất 惻trắc 其kỳ 邊biên 名danh 遠viễn 。 此thử 歎thán 佛Phật 內nội 智trí 也dã 。

久cửu 默mặc 斯tư 要yếu

者giả 。 斯tư 要yếu 即tức 是thị 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 內nội 證chứng 斯tư 法pháp 故cố 稱xưng 為vi 默mặc 。

不bất 務vụ 速tốc 說thuyết

者giả 。 昔tích 不bất 怱thông 務vụ 而nhi 即tức 說thuyết 也dã 。 又hựu 言ngôn 務vụ 者giả 事sự 務vụ 。 佛Phật 昔tích 不bất 得đắc 以dĩ 大Đại 乘Thừa 事sự 務vụ 速tốc 為vi 人nhân 說thuyết 也dã 。

有hữu 智trí 若nhược 聞văn

下hạ 。 第đệ 三tam 。 釋thích 佛Phật 昔tích 不bất 說thuyết 之chi 意ý 。 夫phu 論luận 不bất 說thuyết 。 其kỳ 旨chỉ 有hữu 二nhị 。

一nhất 者giả 。 至chí 道đạo 無vô 言ngôn 言ngôn 即tức 乖quai 道đạo 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 故cố 肇triệu 師sư 云vân 。

釋Thích 迦Ca 掩yểm 室thất 於ư 摩ma 竭kiệt 。 淨tịnh 名danh 杜đỗ 口khẩu 於ư 毘tỳ 耶da 。 豈khởi 曰viết 無vô 辨biện 。 辨biện 所sở 不bất 能năng 言ngôn 也dã 。

二nhị 者giả 。 如như 今kim 文văn 所sở 明minh 。 恐khủng 根căn 情tình 未vị 堪kham 即tức 生sanh 疑nghi 謗báng 。 故cố 不bất 說thuyết 也dã 。

是thị 故cố 迦Ca 葉Diếp

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 釋thích 昔tích 權quyền 說thuyết 意ý 也dã 。

令linh 得đắc 正chánh 見kiến

者giả 。 正chánh 見kiến 即tức 正chánh 觀quán 。 正chánh 觀quán 甚thậm 難nan 周chu 正chánh 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 令linh 人nhân 得đắc 之chi 。

迦Ca 葉Diếp 當đương 知tri

下hạ 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 八bát 譬thí 。 此thử 文văn 不bất 依y 譬thí 本bổn 次thứ 第đệ 頌tụng 之chi 。 亦diệc 不bất 依y 合hợp 譬thí 前tiền 後hậu 頌tụng 之chi 。 但đãn 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 更cánh 示thị 一nhất 法Pháp 門môn 。 第đệ 一nhất 。 頌tụng 雲vân 譬thí 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 兩lưỡng 譬thí 。 第đệ 三tam 。 頌tụng 大đại 地địa 譬thí 。 第đệ 四tứ 。 頌tụng 草thảo 木mộc 譬thí 。 第đệ 五ngũ 。 頌tụng 受thọ 潤nhuận 譬thí 。 第đệ 六lục 。 頌tụng 增tăng 長trưởng 譬thí 。 第đệ 七thất 第đệ 八bát 同đồng 異dị 兩lưỡng 譬thí 合hợp 而nhi 頌tụng 之chi 。 要yếu 前tiền 興hưng 雲vân 然nhiên 後hậu 澍chú 雨vũ 。 故cố 前tiền 明minh 雲vân 雨vũ 。 雲vân 雨vũ 是thị 能năng 潤nhuận 。 大đại 地địa 草thảo 木mộc 是thị 所sở 潤nhuận 。 故cố 前tiền 明minh 雲vân 雨vũ 次thứ 明minh 。 大đại 地địa 草thảo 木mộc 。 大đại 地địa 草thảo 木mộc 。 稟bẩm 於ư 雲vân 雨vũ 。 故cố 次thứ 明minh 受thọ 潤nhuận 。 受thọ 潤nhuận 故cố 增tăng 長trưởng 。 能năng 稟bẩm 所sở 稟bẩm 有hữu 同đồng 有hữu 異dị 。 故cố 次thứ 論luận 之chi 。 前tiền 有hữu 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 故cố 初sơ 明minh 興hưng 雲vân 。 以dĩ 出xuất 世thế 故cố 說thuyết 法Pháp 譬thí 如như 澍chú 雨vũ 。 眾chúng 生sanh 所sở 以dĩ 感cảm 佛Phật 形hình 聲thanh 者giả 。 由do 過quá 去khứ 佛Phật 教giáo 。 生sanh 於ư 善thiện 根căn 。 故cố 明minh 大đại 地địa 之chi 與dữ 草thảo 木mộc 。 既ký 有hữu 宿túc 習tập 善thiện 根căn 。 初sơ 聞văn 說thuyết 教giáo 歡hoan 喜hỷ 譬thí 如như 受thọ 潤nhuận 。 稟bẩm 教giáo 利lợi 益ích 故cố 增tăng 長trưởng 。 至chí 理lý 無vô 二nhị 。 隨tùy 緣duyên 差sai 別biệt 。 故cố 次thứ 明minh 同đồng 異dị 。 雲vân 譬thí 中trung 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 略lược 。 今kim 偈kệ 即tức 廣quảng 。 凡phàm 有hữu 十thập 種chủng 歎thán 之chi 。

一nhất 者giả 。 大đại 雲vân 。 謂vị 簡giản 小tiểu 歎thán 。 如như 輪Luân 王Vương 出xuất 世thế 十Thập 善Thiện 化hóa 物vật 。 乃nãi 至chí 梵Phạm 天Thiên 。 說thuyết 出xuất 欲dục 論luận 。 皆giai 是thị 小tiểu 益ích 故cố 名danh 小tiểu 雲vân 。 乃nãi 至chí 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 不bất 能năng 普phổ 利lợi 皆giai 名danh 小tiểu 雲vân 也dã 。

遍biến 覆phú 一nhất 切thiết

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 平bình 等đẳng 歎thán 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 天Thiên 。 韋vi 紐nữu 天thiên 。 鳩cưu 摩ma 羅la 伽già 天thiên 若nhược 愛ái 眾chúng 生sanh 。 即tức 令linh 所sở 願nguyện 皆giai 得đắc 。 若nhược 惡ác 之chi 即tức 使sử 七thất 世thế 皆giai 滅diệt 。

故cố 非phi 平bình 等đẳng 遍biến 益ích 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 明minh 大đại 龍long 王vương 興hưng 雲vân 。 從tùng 四tứ 天thiên 下hạ 乃nãi 至chí 六lục 天thiên 。 皆giai 悉tất 遍biến 覆phú 。 隨tùy 所sở 見kiến 而nhi 興hưng 雲vân 。 隨tùy 所sở 樂lạc 而nhi 注chú 雨vũ 。 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 於ư 四tứ 生sanh 六lục 道đạo 隨tùy 所sở 見kiến 而nhi 示thị 現hiện 形hình 。 隨tùy 所sở 聞văn 而nhi 說thuyết 法Pháp 。 等đẳng 觀quán 一nhất 切thiết 。 猶do 如như 赤xích 子tử 。 故cố 截tiệt 手thủ 不bất 戚thích 。 捧phủng 足túc 不bất 欣hân 。 善thiện 惡ác 自tự 彼bỉ 。 慈từ 覆phú 不bất 二nhị 。 故cố 名danh 遍biến 覆phú 一nhất 切thiết 也dã 。

惠huệ 雲vân

下hạ 。 第đệ 三tam 。 惠huệ 利lợi 歎thán 。 有hữu 雲vân 興hưng 而nhi 無vô 益ích 。 今kim 是thị 有hữu 益ích 之chi 雲vân 。 故cố 名danh 惠huệ 雲vân 。 如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 。 示thị 形hình 說thuyết 法Pháp 必tất 能năng 益ích 緣duyên 也dã 。

含hàm 潤nhuận

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 作tác 含hàm 德đức 歎thán 。 自tự 有hữu 焊# 雲vân 不bất 能năng 注chú 雨vũ 。 今kim 是thị 有hữu 潤nhuận 之chi 雲vân 。 故cố 云vân 含hàm 潤nhuận 。 如Như 來Lai 之chi 身thân 。 大đại 慈từ 所sở 勳huân 。 是thị 故cố 垂thùy 應ưng 必tất 能năng 益ích 物vật 。

電điện 光quang 晃hoảng 燿diệu

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 放phóng 光quang 歎thán 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

如như 大đại 龍long 王vương 。 從tùng 四tứ 天thiên 下hạ 至chí 六lục 天thiên 宮cung 。 隨tùy 所sở 應ưng 見kiến 。 出xuất 種chủng 種chủng 色sắc 光quang 。 或hoặc 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 色sắc 。 乃nãi 至chí 七thất 寶bảo 色sắc 等đẳng 。

如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 。 將tương 說thuyết 法Pháp 時thời 隨tùy 所sở 應ưng 見kiến 。 出xuất 種chủng 種chủng 光quang 。

雷lôi 聲thanh 遠viễn 震chấn

下hạ 。 第đệ 六lục 。 遠viễn 聞văn 歎thán 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

如như 大đại 龍long 王vương 。 從tùng 四tứ 天thiên 下hạ 至chí 六lục 天thiên 宮cung 。 隨tùy 所sở 應ưng 聞văn 。 出xuất 種chủng 種chủng 聲thanh 。 或hoặc 天thiên 音âm 或hoặc 樂nhạc 音âm 乃nãi 至chí 人nhân 中trung 。 即tức 聞văn 雷lôi 聲thanh 。

今kim 取thủ 雷lôi 聲thanh 為ví 喻dụ 者giả 。 能năng 生sanh 眾chúng 生sanh 。 五ngũ 乘thừa 善thiện 根căn 。 能năng 覺giác 悟ngộ 無vô 明minh 昏hôn 蟄chập 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 又hựu 云vân 。

通thông 明minh 無vô 畏úy 。 以dĩ 為vi 電điện 光quang

震chấn 實thật 義nghĩa 雷lôi 也dã 。

令linh 眾chúng 悅duyệt 豫dự

者giả 。 第đệ 七thất 稱xưng 緣duyên 歎thán 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

隨tùy 所sở 見kiến 而nhi 興hưng 雲vân 。 隨tùy 所sở 聞văn 而nhi 震chấn 雷lôi 。 故cố 無vô 不bất 喜hỷ 。

佛Phật 形hình 聲thanh 亦diệc 爾nhĩ 。

日nhật 光quang 掩yểm 弊tệ

下hạ 。 第đệ 八bát 。 破phá 邪tà 歎thán 。 雲vân 未vị 興hưng 時thời 日nhật 有hữu 千thiên 光quang 。 以dĩ 興hưng 雲vân 故cố 日nhật 光quang 隱ẩn 弊tệ 。 佛Phật 未vị 出xuất 世thế 。 有hữu 九cửu 十thập 六lục 。 種chủng 邪tà 智trí 光quang 明minh 。 佛Phật 既ký 出xuất 世thế 皆giai 隱ẩn 弊tệ 也dã 。

地địa 上thượng 清thanh 涼lương

者giả 。 第đệ 九cửu 。 生sanh 善thiện 歎thán 。 由do 日nhật 光quang 故cố 眾chúng 生sanh 熱nhiệt 惱não 。 由do 邪tà 教giáo 故cố 有hữu 邪tà 見kiến 熱nhiệt 惱não 。 佛Phật 出xuất 世thế 破phá 邪tà 見kiến 。 即tức 眾chúng 生sanh 心tâm 地địa 無vô 邪tà 見kiến 熱nhiệt 惱não 。 得đắc 正chánh 見kiến 清thanh 涼lương 。

靉ái 靆đãi 垂thùy 布bố 。 如như 可khả 承thừa 攬lãm

下hạ 。 第đệ 十thập 。 不bất 思tư 議nghị 。 嘆thán 。

靉ái

者giả 。 靉ái 晦hối 也dã 。

靆đãi

者giả 。 重trọng/trùng 累lũy/lụy/luy 色sắc 也dã 。 大đại 慈từ 深thâm 厚hậu 。 所sở 現hiện 之chi 身thân 。 猶do 如như 靉ái 靆đãi 。 府phủ 就tựu 於ư 物vật 為vi 垂thùy 。 隨tùy 所sở 見kiến 而nhi 普phổ 示thị 形hình 故cố 稱xưng 為vi 布bố 。

如như 可khả 承thừa 攬lãm

者giả 。 遙diêu 觀quán 彼bỉ 雲vân 可khả 言ngôn 傍bàng 攬lãm 及cập 以dĩ 下hạ 承thừa 。 如Như 來Lai 府phủ 順thuận 於ư 物vật 。 如như 可khả 承thừa 攬lãm 。 不bất 同đồng 眾chúng 生sanh 故cố 。 不bất 可khả 捉tróc 持trì 。 即tức 是thị 不bất 思tư 議nghị 也dã 。

其kỳ 雨vũ 普phổ 等đẳng

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 雨vũ 譬thí 。 遍biến 益ích 為vi 普phổ 。 無vô 私tư 稱xưng 等đẳng 。

四tứ 方phương 俱câu 下hạ

者giả 。 從tùng 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 出xuất 普phổ 益ích 四tứ 生sanh 也dã 。

流lưu 注chú 無vô 量lượng

者giả 。 智trí 慧tuệ 辨biện 才tài 無vô 滯trệ 必tất 徹triệt 通thông 。

山sơn 川xuyên 嶮hiểm 谷cốc

下hạ 。 第đệ 三tam 。 頌tụng 大đại 地địa 譬thí 。

所sở 生sanh 卉hủy 木mộc

下hạ 。 頌tụng 第đệ 四tứ 。 草thảo 木mộc 譬thí 。

雨vũ 之chi 所sở 潤nhuận

下hạ 。 頌tụng 第đệ 五ngũ 。 受thọ 潤nhuận 譬thí 。 無vô 善thiện 眾chúng 生sanh 令linh 其kỳ 生sanh 善thiện 。 如như 乾can 地địa 普phổ 洽hiệp 。 有hữu 善thiện 根căn 者giả 令linh 其kỳ 增tăng 長trưởng 。 如như 藥dược 木mộc 等đẳng 並tịnh 茂mậu 。

一nhất 切thiết 諸chư 樹thụ

下hạ 。 頌tụng 第đệ 六lục 。 增tăng 長trưởng 譬thí 。

如như 其kỳ 體thể 相tướng

下hạ 。 合hợp 頌tụng 第đệ 七thất 第đệ 八bát 同đồng 異dị 譬thí 。

佛Phật 亦diệc 如như 是thị

下hạ 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 合hợp 譬thí 。 釋thích 合hợp 譬thí 者giả 不bất 同đồng 。 今kim 宜nghi 開khai 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 正chánh 合hợp 譬thí 。 第đệ 二nhị 。 末mạt 後hậu 兩lưỡng 行hành 重trọng/trùng 開khai 示thị 權quyền 實thật 。 就tựu 初sơ 合hợp 譬thí 與dữ 上thượng 長trường/trưởng 行hành 不bất 同đồng 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 開khai 為vi 二nhị 。

初sơ 。 合hợp 前tiền 五ngũ 譬thí 。 次thứ 。 合hợp 同đồng 異dị 譬thí 。 合hợp 前tiền 五ngũ 譬thí 中trung 。 初sơ 合hợp 雲vân 。 次thứ 合hợp 草thảo 木mộc 。 次thứ 合hợp 雨vũ 。 次thứ 合hợp 受thọ 潤nhuận 。 次thứ 合hợp 增tăng 長trưởng 。 今kim 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 。 正chánh 合hợp 四tứ 譬thí 兼kiêm 合hợp 餘dư 四tứ 。 正chánh 合hợp 四tứ 譬thí 者giả 。

一nhất 。 合hợp 雲vân 。 二nhị 。 合hợp 雨vũ 。 三tam 。 合hợp 受thọ 潤nhuận 。 四tứ 。 合hợp 增tăng 長trưởng 。 雲vân 。 雨vũ 是thị 能năng 應ưng 之chi 形hình 聲thanh 也dã 。 受thọ 潤nhuận 。 增tăng 長trưởng 是thị 所sở 感cảm 之chi 利lợi 益ích 。 四tứ 義nghĩa 既ký 要yếu 故cố 正chánh 合hợp 之chi 。 餘dư 四tứ 兼kiêm 合hợp 。 至chí 文văn 當đương 出xuất 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 合hợp 雲vân 為vi 二nhị 。

初sơ 。 正chánh 合hợp 。 次thứ 。 勸khuyến 眾chúng 來lai 聽thính 。 今kim 還hoàn 頌tụng 此thử 二nhị 也dã 。 上thượng 合hợp 雲vân 有hữu 四tứ 。

初sơ 。 舉cử 佛Phật 形hình 合hợp 雲vân 。 二nhị 。 舉cử 佛Phật 聲thanh 合hợp 雲vân 。 三tam 。 舉cử 號hiệu 合hợp 雲vân 。 四tứ 。 舉cử 德đức 合hợp 雲vân 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 初sơ 一nhất 偈kệ 。 頌tụng 第đệ 一nhất 。 次thứ 一nhất 偈kệ 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 第đệ 三tam 。

出xuất 于vu 世thế 間gian

下hạ 兩lưỡng 偈kệ 。 頌tụng 第đệ 四tứ 。 舉cử 德đức 合hợp 雲vân 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 舉cử 五ngũ 種chủng 德đức 以dĩ 合hợp 雲vân 。 今kim 但đãn 明minh 二nhị 。

五ngũ 句cú 。 舉cử 大đại 悲bi 德đức 合hợp 雲vân 。 三tam 句cú 。 舉cử 大đại 慈từ 德đức 合hợp 雲vân 。 大đại 悲bi 拔bạt 苦khổ 如như 雲vân 能năng 遮già 離ly 於ư 熱nhiệt 惱não 。 大đại 慈từ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 如như 雲vân 能năng 潤nhuận 也dã 。

安an 穩ổn 樂lạc

者giả 。 現hiện 世thế 樂lạc 也dã 。

世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc

者giả 。 後hậu 世thế 樂lạc 也dã 。

涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc

者giả 。 出xuất 世thế 樂lạc 也dã 。 又hựu 世thế 間gian 樂lạc 者giả 。 生sanh 報báo 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 後hậu 報báo 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 《# 注chú 》# 解giải 云vân 。

安an 穩ổn 樂lạc 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 世thế 間gian 樂lạc 者giả 。 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 大Đại 乘Thừa 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

諸chư 天thiên 人nhân 眾chúng

下hạ 兩lưỡng 偈kệ 。 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 第đệ 二nhị 。 勸khuyến 眾chúng 聽thính 受thọ 。 初sơ 偈kệ 。 正chánh 勸khuyến 眾chúng 來lai 聽thính 。 第đệ 二nhị 偈kệ 。 釋thích 勸khuyến 聽thính 意ý 。 上thượng 半bán 簡giản 異dị 邪tà 師sư 。 即tức 上thượng 歎thán 於ư 佛Phật 。 次thứ 半bán 明minh 下hạ 益ích 眾chúng 生sanh 。

為vì 大đại 眾chúng 說thuyết

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 八bát 偈kệ 。 頌tụng 合hợp 兩lưỡng 譬thí 。 就tựu 合hợp 兩lưỡng 譬thí 又hựu 開khai 三tam 章chương 。

初sơ 。 借tá 雨vũ 一nhất 味vị 義nghĩa 以dĩ 合hợp 譬thí 。 次thứ 。 借tá 雨vũ 平bình 等đẳng 義nghĩa 以dĩ 合hợp 譬thí 。 三tam 。 借tá 雨vũ 無vô 懈giải 惓# 義nghĩa 以dĩ 合hợp 譬thí 。 所sở 以dĩ 但đãn 明minh 此thử 三tam 義nghĩa 者giả 。 初sơ 章chương 明minh 所sở 說thuyết 為vi 一nhất 理lý 。 次thứ 章chương 教giáo 心tâm 平bình 等đẳng 。 等đẳng 為vi 五ngũ 乘thừa 人nhân 令linh 同đồng 歸quy 一nhất 理lý 。 第đệ 三tam 嘆thán 佛Phật 為vi 物vật 說thuyết 法Pháp 無vô 有hữu 懈giải 惓# 。 三tam 章chương 各các 二nhị 。 初sơ 章chương 二nhị 者giả 。

前tiền 偈kệ 。 明minh 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 無vô 二nhị 。 如như 雨vũ 一nhất 味vị 。 此thử 即tức 兼kiêm 合hợp 上thượng 一nhất 相tướng 一nhất 味vị 之chi 言ngôn 。 第đệ 二nhị 。 一nhất 偈kệ 。 明minh 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 無vô 二nhị 。 能năng 演diễn 之chi 音âm 亦diệc 一nhất 也dã 。

常thường 為vì 大Đại 乘Thừa 。 而nhi 作tác 因nhân 緣duyên

者giả 。 昔tích 雖tuy 說thuyết 五ngũ 乘thừa 之chi 味vị 。 此thử 是thị 為vi 大Đại 乘Thừa 。 作tác 因nhân 緣duyên 耳nhĩ 。

我ngã 觀quán 一nhất 切thiết

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 二nhị 偈kệ 半bán 。 借tá 雨vũ 平bình 等đẳng 義nghĩa 以dĩ 合hợp 譬thí 。 亦diệc 開khai 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 偈kệ 。 歎thán 佛Phật 心tâm 平bình 等đẳng 。 第đệ 二nhị 一nhất 偈kệ 半bán 。 歎thán 佛Phật 說thuyết 平bình 等đẳng 。

常thường 演diễn 說thuyết 法Pháp

下hạ 。 第đệ 三tam 。 三tam 行hành 半bán 。 借tá 雨vũ 無vô 惓# 義nghĩa 以dĩ 合hợp 譬thí 。 就tựu 文văn 亦diệc 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 能năng 化hóa 之chi 人nhân 說thuyết 法Pháp 無vô 惓# 。

貴quý 賤tiện 上thượng 下hạ

下hạ 二nhị 偈kệ 。 舉cử 所sở 化hóa 之chi 人nhân 顯hiển 成thành 能năng 化hóa 等đẳng 說thuyết 無vô 惓# 。 此thử 即tức 兼kiêm 合hợp 草thảo 木mộc 義nghĩa 也dã 。

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 三tam 。 十thập 一nhất 行hành 偈kệ 。 合hợp 受thọ 潤nhuận 譬thí 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 。 八bát 偈kệ 。 正chánh 合hợp 受thọ 潤nhuận 。 第đệ 二nhị 。 一nhất 偈kệ 半bán 。 明minh 理lý 同đồng 隨tùy 緣duyên 益ích 異dị 。 第đệ 三tam 。 一nhất 行hành 半bán 偈kệ 。 稱xưng 歎thán 於ư 佛Phật 。 就tựu 初sơ 又hựu 二nhị 。

前tiền 一nhất 行hành 。 總tổng 明minh 受thọ 潤nhuận 。 次thứ 七thất 行hành 。 別biệt 合hợp 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 受thọ 潤nhuận 不bất 同đồng 。 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 既ký 是thị 《# 法pháp 華hoa 》# 名danh 教giáo 。 今kim 略lược 序tự 之chi 。 三tam 草thảo 者giả 。 下hạ 中trung 上thượng 三tam 品phẩm 草thảo 也dã 。 二nhị 木mộc 者giả 。 大đại 小tiểu 兩lưỡng 樹thụ 也dã 。 此thử 是thị 無vô 階giai 級cấp 階giai 級cấp 。 故cố 開khai 諸chư 位vị 不bất 同đồng 。 不bất 如như 有hữu 所sở 得đắc 人nhân 一nhất 向hướng 定định 作tác 淺thiển 深thâm 之chi 解giải 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 經kinh 中trung 階giai 級cấp 之chi 說thuyết 無vô 定định 。 或hoặc 說thuyết 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 或hoặc 說thuyết 久cửu 劫kiếp 行hàng 行hàng 方phương 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 或hoặc 勸khuyến 起khởi 道Đạo 意ý 。 令linh 住trụ 不bất 退thoái 轉chuyển 。 或hoặc 說thuyết 實thật 無vô 發phát 心tâm 。 亦diệc 無vô 退thoái 者giả 。 皆giai 是thị 善thiện 巧xảo 化hóa 物vật 。 不bất 可khả 定định 相tương/tướng 執chấp 之chi 也dã 。 今kim 示thị 一nhất 方phương 淺thiển 深thâm 。 故cố 說thuyết 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 。 人nhân 天thiên 是thị 世thế 間gian 乘thừa 名danh 為vi 小tiểu 草thảo 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 乘thừa 名danh 為vi 中trung 草thảo 。 地địa 前tiền 四tứ 十thập 心tâm 既ký 是thị 大Đại 乘Thừa 名danh 為vi 上thượng 草thảo 。 若nhược 據cứ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 而nhi 判phán 義nghĩa 者giả 。 初Sơ 地Địa 始thỉ 得đắc 淺thiển 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 名danh 為vi 小tiểu 樹thụ 。 七thất 地địa 深thâm 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 名danh 為vi 大đại 樹thụ 。 故cố 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 釋thích 無vô 生sanh 有hữu 二nhị 位vị 。

一nhất 者giả 初Sơ 地Địa 。 二nhị 者giả 七thất 地địa 。 所sở 以dĩ 開khai 二nhị 位vị 者giả 。 若nhược 就tựu 二nhị 忍nhẫn 明minh 義nghĩa 。 地địa 前tiền 凡phàm 位vị 名danh 為vi 順thuận 忍nhẫn 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 既ký 是thị 聖thánh 位vị 名danh 為vi 無vô 生sanh 忍nhẫn 。 若nhược 五ngũ 忍nhẫn 明minh 義nghĩa 。 地địa 前tiền 名danh 伏phục 忍nhẫn 。 初sơ 三tam 地địa 為vi 信tín 忍nhẫn 。 次thứ 三tam 地địa 為vi 順thuận 忍nhẫn 。 次thứ 三tam 地địa 為vi 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 若nhược 依y 《# 瓔anh 珞lạc 經kinh 》# 。 後hậu 三tam 地địa 名danh 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。 謂vị 第đệ 十Thập 地Địa 。 等đẳng 覺giác 。 妙diệu 覺giác 三tam 地địa 也dã 。 若nhược 依y 《# 仁nhân 王vương 經kinh 》# 。 但đãn 後hậu 二nhị 地địa 。 謂vị 法pháp 雲vân 地địa 。 佛Phật 地địa 也dã 。 第đệ 七thất 地địa 既ký 是thị 無vô 生sanh 之chi 始thỉ 故cố 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 若nhược 以dĩ 功công 用dụng 。 無vô 功công 用dụng 分phần/phân 二nhị 位vị 者giả 。 初Sơ 地Địa 至chí 七Thất 地Địa 。 名danh 功công 用dụng 位vị 謂vị 小tiểu 樹thụ 也dã 。 八bát 地địa 至chí 等đẳng 覺giác 地địa 是thị 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 名danh 為vi 大đại 樹thụ 。 經kinh 論luận 不bất 同đồng 。 具cụ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 依y 此thử 經Kinh 判phán 位vị 。 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 總tổng 分phần/phân 三tam 位vị 。 人nhân 天thiên 為vi 下hạ 品phẩm 。 二Nhị 乘Thừa 為vi 中trung 品phẩm 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 上thượng 品phẩm 。 就tựu 菩Bồ 薩Tát 中trung 自tự 開khai 三tam 品phẩm 。 地địa 前tiền 四tứ 十thập 心tâm 為vi 下hạ 品phẩm 。 登đăng 地địa 已dĩ 上thượng 亦diệc 開khai 二nhị 品phẩm 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 既ký 稱xưng 中trung 草thảo 不bất 及cập 上thượng 草thảo 。 即tức 知tri 是thị 十thập 信tín 前tiền 人nhân 也dã 。 成thành 論luận 師sư 不bất 應ưng 言ngôn 羅La 漢Hán 與dữ 六lục 地địa 齊tề 功công 。 又hựu 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 云vân 。

聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 以dĩ 信tín 力lực 故cố 得đắc 入nhập 一Nhất 乘Thừa

即tức 知tri 未vị 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 在tại 十thập 信tín 前tiền 也dã 。

問vấn 。

三tam 草thảo 二nhị 木mộc 與dữ 五ngũ 乘thừa 義nghĩa 何hà 異dị 。

答đáp 。

二nhị 科khoa 互hỗ 有hữu 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 五ngũ 乘thừa 即tức 開khai 淺thiển 合hợp 深thâm 。 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 即tức 開khai 深thâm 合hợp 淺thiển 。 開khai 淺thiển 合hợp 深thâm 者giả 。 開khai 小tiểu 草thảo 為vi 天thiên 人nhân 兩lưỡng 乘thừa 。 開khai 中trung 草thảo 為vì 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 二nhị 也dã 。 合hợp 深thâm 者giả 。 總tổng 合hợp 大Đại 乘Thừa 因nhân 果quả 悉tất 入nhập 佛Phật 乘Thừa 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 爾nhĩ 耶da 。

答đáp 。

五ngũ 乘thừa 之chi 教giáo 並tịnh 以dĩ 果quả 義nghĩa 標tiêu 乘thừa 。 故cố 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 云vân 。

三tam 車xa 在tại 門môn 外ngoại

即tức 以dĩ 三tam 果quả 為vi 三tam 乘thừa 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 求cầu 佛Phật 果Quả 故cố 還hoàn 屬thuộc 佛Phật 乘thừa 攝nhiếp 也dã 。 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 名danh 之chi 為vi 乘thừa 。 為vi 求cầu 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 故cố 修tu 人nhân 天thiên 兩lưỡng 行hành 。 故cố 以dĩ 果quả 標tiêu 乘thừa 。 為vi 欲dục 引dẫn 物vật 令linh 修tu 因nhân 趣thú 果quả 。 所sở 以dĩ 五ngũ 乘thừa 明minh 義nghĩa 。 開khai 淺thiển 合hợp 深thâm 也dã 。 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 開khai 深thâm 合hợp 淺thiển 者giả 。 合hợp 前tiền 四tứ 乘thừa 為vi 小tiểu 中trung 二nhị 草thảo 。 以dĩ 人nhân 天thiên 為vi 小tiểu 草thảo 。 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 為vi 中trung 草thảo 。 開khai 深thâm 者giả 。 開khai 大Đại 乘Thừa 為vi 三tam 品phẩm 。 即tức 上thượng 草thảo 及cập 二nhị 木mộc 也dã 。 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 為vi 扶phù 此thử 經Kinh 讚tán 揚dương 大Đại 乘Thừa 。 教giáo 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 明minh 人nhân 天thiên 猶do 在tại 。 三tam 界giới 火hỏa 宅trạch 。 二Nhị 乘Thừa 未vị 度độ 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。 是thị 故cố 合hợp 淺thiển 而nhi 開khai 深thâm 也dã 。 又hựu 五ngũ 乘thừa 明minh 義nghĩa 即tức 有hữu 佛Phật 果Quả 之chi 乘thừa 。 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 但đãn 取thủ 因nhân 乘thừa 不bất 明minh 佛Phật 果Quả 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 五ngũ 乘thừa 為vi 欲dục 將tương 五ngũ 果quả 以dĩ 引dẫn 物vật 。 故cố 說thuyết 佛Phật 果Quả 為vi 乘thừa 。 今kim 明minh 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 受thọ 潤nhuận 增tăng 長trưởng 之chi 義nghĩa 。 故cố 但đãn 說thuyết 因nhân 也dã 。 又hựu 昔tích 教giáo 明minh 開khai 義nghĩa 。 故cố 開khai 世thế 間gian 為vi 人nhân 天thiên 二Nhị 乘Thừa 。 開khai 出xuất 世thế 為vi 三tam 乘thừa 。 故cố 成thành 五ngũ 乘thừa 。 今kim 欲dục 顯hiển 合hợp 義nghĩa 。 故cố 合hợp 世thế 間gian 為vi 一nhất 。 合hợp 二Nhị 乘Thừa 為vi 一nhất 。 故cố 合hợp 彼bỉ 四tứ 乘thừa 歸quy 於ư 一Nhất 乘Thừa 。 但đãn 一Nhất 乘Thừa 中trung 自tự 開khai 三tam 位vị 。

一nhất 者giả 。 地địa 前tiền 四tứ 十thập 心tâm 為vi 上thượng 草thảo 。 二nhị 者giả 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 為vi 小tiểu 樹thụ 。 三tam 者giả 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 為vi 大đại 樹thụ 也dã 。

問vấn 。

此thử 與dữ 《# 勝thắng 鬘man 經kinh 》# 四tứ 種chủng 重trọng 擔đảm 有hữu 何hà 異dị 耶da 。

答đáp 。

彼bỉ 經kinh 明minh 由do 大đại 地địa 故cố 有hữu 四tứ 種chủng 重trọng 擔đảm 。 由do 攝nhiếp 受thọ 正Chánh 法Pháp 。 故cố 有hữu 四tứ 乘thừa 。

合hợp 天thiên 人nhân 為vi 一nhất 。 開khai 二Nhị 乘Thừa 為vi 二nhị 。 合hợp 大Đại 乘Thừa 因nhân 果quả 為vi 一nhất 也dã 。 與dữ 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 五ngũ 種chủng 善thiện 其kỳ 義nghĩa 不bất 同đồng 。 不bất 須tu 會hội 也dã 。

第đệ 二nhị 。 別biệt 明minh 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 。 即tức 為vi 五ngũ 段đoạn 。

初sơ 一nhất 行hành 。 明minh 小tiểu 草thảo 。 次thứ 二nhị 行hành 。 明minh 中trung 草thảo 。 次thứ 一nhất 行hành 。 明minh 上thượng 草thảo 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 小tiểu 樹thụ 。 後hậu 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 大đại 樹thụ 也dã 。

佛Phật 平bình 等đẳng 說thuyết

下hạ 一nhất 行hành 半bán 。 第đệ 二nhị 。 明minh 理lý 一nhất 而nhi 隨tùy 眾chúng 生sanh 。 得đắc 益ích 有hữu 異dị 。 即tức 兼kiêm 合hợp 上thượng 第đệ 七thất 第đệ 八bát 同đồng 異dị 譬thí 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 合hợp 受thọ 潤nhuận 即tức 合hợp 同đồng 異dị 譬thí 耶da 。

答đáp 。

上thượng 合hợp 雲vân 雨vũ 明minh 同đồng 義nghĩa 。 故cố 云vân 。

其kỳ 法Pháp 一nhất 味vị 。 解giải 脫thoát 涅Niết 槃Bàn

次thứ 合hợp 受thọ 潤nhuận 明minh 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 差sai 別biệt 異dị 。 今kim 欲dục 論luận 其kỳ 同đồng 異dị 義nghĩa 也dã 。 明minh 理lý 唯duy 有hữu 一nhất 。 隨tùy 五ngũ 種chủng 人nhân 故cố 有hữu 五ngũ 種chủng 異dị 也dã 。

佛Phật 以dĩ 此thử 喻dụ

下hạ 一nhất 行hành 半bán 。 第đệ 三tam 。 歎thán 佛Phật 智trí 慧tuệ 也dã 。

如như 海hải 一nhất 渧đế

者giả 。 上thượng 〈# 信tín 解giải 品phẩm 〉# 十thập 譬thí 十thập 恩ân 稱xưng 。 歎thán 於ư 佛Phật 德đức 。

時thời 眾chúng 謂vị 如Như 來Lai 之chi 德đức 。 盡tận 在tại 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 言ngôn 下hạ 。 故cố 品phẩm 初sơ 明minh 八bát 法pháp 八bát 譬thí 顯hiển 如Như 來Lai 復phục 有hữu 。 無vô 量lượng 功công 德đức 。

時thời 眾chúng 便tiện 謂vị 歎thán 佛Phật 德đức 已dĩ 盡tận 。 是thị 故cố 今kim 明minh 雖tuy 設thiết 此thử 譬thí 於ư 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 如như 海hải 一nhất 渧đế 也dã 。

我ngã 雨vũ 法Pháp 雨vũ

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 十thập 一nhất 行hành 半bán 。 合hợp 增tăng 長trưởng 喻dụ 。 就tựu 文văn 亦diệc 三tam 。

初sơ 八bát 行hành 半bán 。 合hợp 增tăng 長trưởng 喻dụ 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 理lý 一nhất 隨tùy 人nhân 得đắc 益ích 不bất 同đồng 。 第đệ 三tam 一nhất 行hành 半bán 。 稱xưng 歎thán 諸chư 佛Phật 。 前tiền 受thọ 潤nhuận 有hữu 三tam 章chương 。 增tăng 長trưởng 亦diệc 有hữu 三tam 。 以dĩ 此thử 科khoa 經kinh 於ư 文văn 極cực 便tiện 。 舊cựu 說thuyết 異dị 此thử 。 宜nghi 應ưng 改cải 之chi 。 就tựu 初sơ 八bát 行hành 半bán 又hựu 開khai 為vi 二nhị 。

初sơ 三tam 行hành 半bán 。 總tổng 合hợp 增tăng 長trưởng 。 次thứ 五ngũ 行hành 。 別biệt 合hợp 增tăng 長trưởng 。 就tựu 初sơ 又hựu 三tam 。

初sơ 一nhất 行hành 。 法pháp 說thuyết 。 次thứ 一nhất 行hành 。 舉cử 譬thí 。 後hậu 一nhất 行hành 半bán 。 合hợp 譬thí 。

聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 五ngũ 行hành 。 別biệt 合hợp 。 就tựu 文văn 亦diệc 三tam 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 合hợp 中trung 草thảo 增tăng 長trưởng 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 。 合hợp 小tiểu 樹thụ 增tăng 長trưởng 。 後hậu 二nhị 行hành 。 合hợp 大đại 樹thụ 增tăng 長trưởng 。 故cố 總tổng 合hợp 有hữu 三tam 。 別biệt 合hợp 亦diệc 三tam 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 不bất 合hợp 小tiểu 草thảo 與dữ 大đại 草thảo 耶da 。

答đáp 。

前tiền 受thọ 潤nhuận 中trung 已dĩ 具cụ 合hợp 之chi 。 故cố 今kim 略lược 彼bỉ 二nhị 草thảo 。

問vấn 。

等đẳng 是thị 略lược 者giả 。 何hà 故cố 合hợp 中trung 草thảo 耶da 。

答đáp 。

中trung 草thảo 是thị 小Tiểu 乘Thừa 二nhị 聖thánh 。 二nhị 木mộc 是thị 大Đại 乘Thừa 二nhị 聖thánh 。 同đồng 是thị 聖thánh 位vị 增tăng 長trưởng 義nghĩa 顯hiển 。 是thị 故cố 合hợp 之chi 。 小tiểu 草thảo 是thị 小Tiểu 乘Thừa 中trung 之chi 凡phàm 。 上thượng 草thảo 是thị 大Đại 乘Thừa 中trung 之chi 凡phàm 。 既ký 同đồng 是thị 凡phàm 。 增tăng 長trưởng 義nghĩa 不bất 顯hiển 。 故cố 略lược 不bất 合hợp 也dã 。 又hựu 一nhất 義nghĩa 。 前tiền 之chi 二nhị 凡phàm 入nhập 總tổng 合hợp 中trung 攝nhiếp 之chi 。 是thị 以dĩ 文văn 云vân 。

令linh 諸chư 世thế 間gian 。 普phổ 得đắc 具cụ 足túc

世thế 間gian 即tức 二nhị 凡phàm 也dã 。 但đãn 凡phàm 義nghĩa 增tăng 長trưởng 不bất 顯hiển 。 故cố 入nhập 總tổng 合hợp 中trung 。 增tăng 長trưởng 意ý 在tại 聖thánh 果Quả 。 所sở 以dĩ 別biệt 合hợp 。

問vấn 。

受thọ 潤nhuận 亦diệc 明minh 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 。 增tăng 長trưởng 亦diệc 明minh 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 。 有hữu 何hà 異dị 耶da 。

答đáp 。

受thọ 潤nhuận 據cứ 草thảo 木mộc 之chi 因nhân 。 增tăng 長trưởng 明minh 草thảo 木mộc 之chi 果quả 。 但đãn 就tựu 因nhân 明minh 受thọ 潤nhuận 不bất 顯hiển 。 故cố 前tiền 文văn 寄ký 果quả 明minh 之chi 。

問vấn 。

合hợp 大đại 樹thụ 中trung 云vân

聞văn 諸chư 法pháp 空không 。 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ

是thị 何hà 空không 耶da 。

答đáp 。

即tức 上thượng

究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 終chung 歸quy 於ư 空không

蓋cái 是thị 明minh 大đại 涅Niết 槃Bàn 果quả 位vị 之chi 法pháp 。 故cố 大đại 樹thụ 因nhân 人nhân 聞văn 之chi 歡hoan 喜hỷ 也dã 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

譬thí 如như 震chấn 雷lôi 。 小tiểu 鳥điểu 聞văn 皆giai 怖bố 。 孔khổng 雀tước 大đại 鳥điểu 聞văn 之chi 舞vũ 踊dũng 。

也dã 。 畢tất 竟cánh 空không 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 小tiểu 人nhân 聞văn 之chi 。 驚kinh 疑nghi 怖bố 畏úy 。 大Đại 士Sĩ 聽thính 受thọ 歡hoan 喜hỷ 踊dũng 躍dược 也dã 。 若nhược 言ngôn 終chung 歸quy 於ư 空không 。 是thị 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 空không 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 豈khởi 生sanh 歡hoan 喜hỷ 也dã 。

如như 是thị 迦Ca 葉Diếp

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 理lý 唯duy 是thị 一nhất 隨tùy 緣duyên 得đắc 益ích 為vi 異dị 。 兼kiêm 合hợp 上thượng 同đồng 異dị 譬thí 也dã 。 故cố 同đồng 異dị 譬thí 受thọ 潤nhuận 增tăng 長trưởng 二nhị 章chương 兼kiêm 合hợp 之chi 。 蓋cái 是thị 轉chuyển 勢thế 之chi 意ý 。 不bất 應ưng 一nhất 一nhất 依y 長trường/trưởng 行hành 也dã 。

迦Ca 葉Diếp 當đương 知tri

下hạ 。 第đệ 三tam 。 一nhất 行hành 半bán 。 稱xưng 歎thán 諸chư 佛Phật 。 前tiền 就tựu 不bất 可khả 盡tận 歎thán 。 今kim 就tựu 諸chư 佛Phật 同đồng 有hữu 善thiện 巧xảo 歎thán 。

今kim 為vì 汝nhữ 等đẳng

下hạ 。 大đại 段đoạn 第đệ 二nhị 。 結kết 示thị 權quyền 實thật 。 初sơ 偈kệ 開khai 權quyền 。 次thứ 偈kệ 顯hiển 實thật 。

汝nhữ 等đẳng 所sở 行hành 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo

者giả 。 昔tích 說thuyết 大đại 因nhân 為vi 小tiểu 果quả 。 今kim 指chỉ 小tiểu 果quả 為vi 大đại 因nhân 。 故cố 二Nhị 乘Thừa 之chi 果quả 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 明minh 無vô 上thượng 義nghĩa 有hữu 十thập 種chủng 。

一nhất 者giả 。 示thị 現hiện 種chủng 子tử 無vô 上thượng 。 故cố 說thuyết 雲vân 雨vũ 譬thí 喻dụ 。

汝nhữ 等đẳng 所sở 行hành 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo

者giả 。 謂vị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 退thoái 已dĩ 還hoàn 發phát 。 前tiền 所sở 修tu 行hành 。 善thiện 根căn 不bất 滅diệt 。 同đồng 後hậu 得đắc 果quả 故cố 。 此thử 意ý 明minh 本bổn 菩Bồ 提Đề 心tâm 不bất 滅diệt 。 故cố 此thử 善thiện 根căn 即tức 無vô 上thượng 種chủng 子tử 。 由do 此thử 種chủng 子tử 故cố 今kim 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 。 即tức 是thị 雲vân 雨vũ 。 後hậu 得đắc 成thành 佛Phật 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 。 決quyết 定định 聲Thanh 聞Văn 善thiện 根căn 。 應ưng 非phi 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 耶da 。

答đáp 。

決quyết 定định 之chi 人nhân 即tức 是thị 守thủ 教giáo 封phong 執chấp 小tiểu 果quả 。 即tức 被bị 破phá 不bất 會hội 。 若nhược 轉chuyển 悟ngộ 者giả 即tức 會hội 而nhi 不bất 破phá 也dã 。

授Thọ 記Ký 品Phẩm 第đệ 六lục

授thọ 記ký 既ký 是thị 《# 法pháp 華hoa 》# 要yếu 義nghĩa 亦diệc 是thị 眾chúng 經kinh 大đại 宗tông 。 今kim 略lược 釋thích 之chi 宜nghi 開khai 七thất 門môn 。

一nhất 。 來lai 意ý 門môn 。 二nhị 。 釋thích 名danh 門môn 。 三tam 。 能năng 受thọ 人nhân 門môn 。 四tứ 。 所sở 授thọ 人nhân 門môn 。 五ngũ 。 階giai 位vị 門môn 。 六lục 。 料liệu 簡giản 門môn 。 七thất 。 同đồng 異dị 門môn 。 初sơ 來lai 意ý 門môn 者giả 。 為vi 中trung 根căn 說thuyết 法Pháp 凡phàm 有hữu 四tứ 門môn 。

初sơ 。 譬thí 說thuyết 。 次thứ 。 領lãnh 解giải 。 三tam 。 述thuật 成thành 。 四tứ 。 授thọ 記ký 。 今kim 即tức 第đệ 四tứ 也dã 。 以dĩ 領lãnh 解giải 十thập 譬thí 十thập 恩ân 於ư 前tiền 。 以dĩ 八bát 法pháp 八bát 譬thí 述thuật 成thành 於ư 後hậu 。 其kỳ 心tâm 安an 泰thái 。 即tức 當đương 果quả 可khả 記ký 。 所sở 以dĩ 如Như 來Lai 。 為vi 其kỳ 授thọ 記ký 也dã 。 依y 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 意ý 者giả 。 自tự 上thượng 三tam 品phẩm 破phá 凡phàm 夫phu 。 二Nhị 乘Thừa 。 菩Bồ 薩Tát 三tam 病bệnh 。 即tức 悟ngộ 非phi 凡phàm 非phi 聖thánh 。 非phi 大đại 非phi 小tiểu 。 得đắc 無vô 依y 正chánh 觀quán 行hành 。 與dữ 佛Phật 相tương 應ứng 故cố 授thọ 以dĩ 佛Phật 記ký 也dã 。 若nhược 望vọng 今kim 昔tích 二nhị 病bệnh 除trừ 者giả 。 昔tích 執chấp 異dị 不bất 知tri 同đồng 。 今kim 即tức 執chấp 同đồng 不bất 知tri 異dị 。 若nhược 了liễu 前tiền 同đồng 異dị 譬thí 意ý 。 即tức 今kim 昔tích 病bệnh 得đắc 除trừ 。 便tiện 悟ngộ 至chí 道đạo 未vị 曾tằng 同đồng 異dị 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 同đồng 異dị 適thích 緣duyên 。 以dĩ 悟ngộ 未vị 曾tằng 同đồng 異dị 即tức 生sanh 於ư 實thật 慧tuệ 。 了liễu 隨tùy 緣duyên 同đồng 異dị 即tức 生sanh 方phương 便tiện 慧tuệ 。 具cụ 足túc 二nhị 慧tuệ 即tức 佛Phật 道Đạo 可khả 成thành 。 故cố 《# 淨tịnh 名danh 經kinh 》# 云vân 。

智Trí 度Độ 菩Bồ 薩Tát 母mẫu 。 方phương 便tiện 為vi 父phụ 。

父phụ 母mẫu 具cụ 足túc 則tắc 當đương 成thành 法Pháp 身thân 。 故cố 與dữ 授thọ 佛Phật 記ký 也dã 。 若nhược 接tiếp 品phẩm 末mạt 生sanh 者giả 。 上thượng 品phẩm 末mạt 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 皆giai 非phi 滅diệt 度độ 。 謂vị 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 汝nhữ 等đẳng 所sở 行hành 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 謂vị 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 昔tích 不bất 悟ngộ 大đại 因nhân 為vi 小tiểu 果quả 。 故cố 執chấp 小tiểu 果quả 而nhi 迷mê 大đại 因nhân 。 今kim 悟ngộ 小tiểu 果quả 是thị 大đại 因nhân 。 故cố 便tiện 有hữu 大đại 因nhân 。 有hữu 大đại 因nhân 必tất 得đắc 大đại 果quả 。 故cố 授thọ 以dĩ 佛Phật 記ký 也dã 。

二nhị 。 釋thích 名danh 門môn 者giả 。

授thọ

者giả 云vân 與dữ 也dã 。

記ký

者giả 云vân 決quyết 也dã 。 亦diệc 云vân 莂biệt 也dã 。 所sở 言ngôn 決quyết 者giả 。 於ư 九cửu 道đạo 內nội 分phần/phân 決quyết 此thử 人nhân 必tất 當đương 成thành 佛Phật 。 故cố 云vân 決quyết 也dã 。 莂biệt 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 。 懸huyền 說thuyết 未vị 來lai 事sự 以dĩ 授thọ 前tiền 人nhân 。 故cố 名danh 授thọ 記ký 。 前tiền 人nhân 領lãnh 受thọ 故cố 云vân 受thọ 記ký 。 又hựu 汎# 論luận 記ký 無vô 記ký 有hữu 三tam 。

一nhất 。 就tựu 三tam 性tánh 門môn 論luận 記ký 無vô 記ký 。 若nhược 有hữu 善thiện 惡ác 可khả 記ký 故cố 名danh 為vi 記ký 。 無vô 善thiện 惡ác 可khả 記ký 故cố 名danh 無vô 記ký 。 二nhị 。 善thiện 惡ác 能năng 感cảm 苦khổ 樂lạc 果quả 。 有hữu 苦khổ 樂lạc 果quả 可khả 記ký 名danh 為vi 記ký 。 無vô 記ký 不bất 能năng 感cảm 苦khổ 樂lạc 果quả 。 無vô 果quả 可khả 記ký 故cố 名danh 無vô 記ký 。 三tam 者giả 。 有hữu 物vật 可khả 記ký 故cố 名danh 有hữu 記ký 。 無vô 物vật 可khả 記ký 故cố 名danh 無vô 記ký 。 如như 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 以dĩ 十thập 四tứ 難nạn/nan 為vi 無vô 記ký 門môn 也dã 。 即tức 是thị 無vô 物vật 可khả 記ký 故cố 名danh 無vô 記ký 也dã 。 如như 石thạch 女nữ 無vô 兒nhi 可khả 記ký 也dã 。 而nhi 與dữ 此thử 相tương 違vi 故cố 名danh 有hữu 記ký 。 今kim 云vân 修tu 佛Phật 因nhân 得đắc 佛Phật 果Quả 。 即tức 是thị 有hữu 果quả 可khả 記ký 故cố 名danh 為vi 記ký 。 聖thánh 記ký 示thị 人nhân 稱xưng 為vi 授thọ 記ký 也dã 。 又hựu 釋thích 記ký 者giả 言ngôn 錄lục 。 示thị 果quả 有hữu 可khả 記ký 錄lục 也dã 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 中trung 有hữu 《# 授thọ 記ký 經kinh 》# 者giả 。 以dĩ 因nhân 果quả 事sự 大đại 物vật 多đa 惑hoặc 之chi 。 宜nghi 別biệt 開khai 一nhất 部bộ 。

第đệ 三tam 能năng 授thọ 記ký 人nhân 門môn 者giả 。 此thử 經Kinh 授thọ 記ký 人nhân 有hữu 二nhị 。

一nhất 者giả 。 佛Phật 授thọ 記ký 。 二nhị 。 常thường 不Bất 輕Khinh 菩Bồ 薩Tát 授thọ 記ký 。 此thử 二nhị 不bất 同đồng 者giả 。 佛Phật 具cụ 授thọ 通thông 。 別biệt 兩lưỡng 記ký 。 言ngôn 別biệt 記ký 者giả 。 如Như 來Lai 具cụ 三Tam 達Đạt 智Trí 。 知tri 此thử 人nhân 未vị 來lai 。 成thành 佛Phật 久cửu 近cận 。 故cố 與dữ 其kỳ 劫kiếp 數số 之chi 記ký 。 如như 授thọ 三tam 根căn 人nhân 記ký 等đẳng 。 故cố 名danh 別biệt 記ký 。 言ngôn 通thông 記ký 者giả 。 如như 〈# 法Pháp 師sư 品phẩm 〉# 云vân 。

聞Văn 《# 法Pháp 華Hoa 經Kinh 》# 一Nhất 念Niệm 隨Tùy 喜Hỷ 。 皆Giai 與Dữ 授Thọ 記Ký

而nhi 不bất 說thuyết 其kỳ 劫kiếp 數số 久cửu 近cận 。 以dĩ 去khứ 佛Phật 道Đạo 長trường 遠viễn 。 義nghĩa 故cố 但đãn 與dữ 通thông 記ký 。 常thường 不Bất 輕Khinh 菩Bồ 薩Tát 。 迹tích 居cư 因nhân 位vị 。 三Tam 達Đạt 未vị 圓viên 。 故cố 但đãn 得đắc 與dữ 通thông 記ký 不bất 得đắc 授thọ 別biệt 記ký 也dã 。

第đệ 四tứ 。 所sở 授thọ 記ký 人nhân 門môn 者giả 。 汎# 論luận 得đắc 記ký 人nhân 自tự 有hữu 三tam 種chủng 。

一nhất 者giả 。 凡phàm 夫phu 。 二nhị 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 。 三tam 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 此thử 經Kinh 備bị 與dữ 三tam 種chủng 人nhân 記ký 。 以dĩ 此thử 三tam 人nhân 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 必tất 當đương 成thành 佛Phật 。 故cố 並tịnh 得đắc 記ký 之chi 。 依y 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 釋thích 授thọ 聲Thanh 聞Văn 記ký 中trung 有hữu 四tứ 種chủng 聲Thanh 聞Văn 。

一nhất 者giả 。 決quyết 定định 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 者giả 。 增tăng 上thượng 慢mạn 聲Thanh 聞Văn 。 三tam 者giả 。 退thoái 菩Bồ 提Đề 心tâm 聲Thanh 聞Văn 。 四tứ 者giả 。 應ứng 化hóa 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 種chủng 聲Thanh 聞Văn 佛Phật 與dữ 授thọ 記ký 。 謂vị 應ứng 化hóa 聲Thanh 聞Văn 及cập 退thoái 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 還hoàn 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 也dã 。 決quyết 定định 。 增tăng 上thượng 慢mạn 二nhị 人nhân 。 根căn 未vị 熟thục 故cố 。 佛Phật 不bất 與dữ 授thọ 記ký 。 然nhiên 決quyết 定định 聲Thanh 聞Văn 保bảo 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 。 增tăng 上thượng 慢mạn 人nhân 。 自tự 謂vị 究cứu 竟cánh 不bất 信tín 作tác 佛Phật 。 即tức 不bất 堪kham 與dữ 記ký 亦diệc 不bất 堪kham 破phá 執chấp 及cập 會hội 歸quy 義nghĩa 。 而nhi 此thử 經Kinh 會hội 一nhất 切thiết 二Nhị 乘Thừa 以dĩ 成thành 佛Phật 者giả 。 蓋cái 是thị 對đối 應ưng 悟ngộ 之chi 人nhân 故cố 說thuyết 此thử 經Kinh 明minh 破phá 及cập 會hội 義nghĩa 耳nhĩ 。 增tăng 上thượng 慢mạn 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 五ngũ 千thiên 之chi 徒đồ 不bất 堪kham 聞văn 於ư 破phá 會hội 。 以dĩ 根căn 未vị 熟thục 故cố 。 常thường 不bất 輕khinh 所sở 對đối 。 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 其kỳ 根căn 已dĩ 熟thục 堪kham 聞văn 破phá 會hội 。 故cố 為vi 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 也dã 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 階giai 位vị 門môn 者giả 。 經kinh 論luận 不bất 同đồng 。 或hoặc 說thuyết 一nhất 種chủng 授thọ 記ký 故cố 直trực 名danh 為vi 授thọ 記ký 經kinh 也dã 。 或hoặc 說thuyết 二nhị 種chủng 授thọ 記ký 。 如như 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 明minh 。 應ưng 與dữ 遲trì 記ký 者giả 授thọ 之chi 以dĩ 遲trì 。 其kỳ 人nhân 聞văn 速tốc 得đắc 佛Phật 心tâm 生sanh 輕khinh 慢mạn 。 故cố 授thọ 以dĩ 遲trì 記ký 。 若nhược 言ngôn 佛Phật 道Đạo 難nan 得đắc 。 久cửu 受thọ 懃cần 苦khổ 。 然nhiên 後hậu 成thành 佛Phật 。 心tâm 即tức 退thoái 失thất 。 為vì 此thử 人nhân 故cố 。 授thọ 以dĩ 速tốc 記ký 。 又hựu 善thiện 根căn 熟thục 者giả 。 授thọ 之chi 以dĩ 速tốc 記ký 。 善thiện 根căn 未vị 熟thục 。 者giả 授thọ 之chi 遲trì 記ký 。 又hựu 樂nhạo/nhạc/lạc 久cửu 處xứ 生sanh 死tử 。 化hóa 物vật 者giả 授thọ 之chi 以dĩ 遲trì 。 厭yếm 惡ác 生sanh 死tử 欲dục 早tảo 成thành 佛Phật 者giả 。 授thọ 之chi 以dĩ 速tốc 。 又hựu 有hữu 二nhị 種chủng 記ký 。

一nhất 。 總tổng 記ký 。 二nhị 。 別biệt 記ký 。 如như 上thượng 釋thích 之chi 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 明minh 三tam 種chủng 授thọ 記ký 。

一nhất 。 自tự 知tri 他tha 不bất 知tri 。 為vi 利lợi 益ích 自tự 故cố 不bất 為vi 利lợi 他tha 。 二nhị 。 他tha 知tri 自tự 不bất 知tri 。 為vì 利lợi 益ích 他tha 故cố 。 三tam 。 自tự 他tha 具cụ 知tri 。 具cụ 利lợi 益ích 自tự 他tha 故cố 。 又hựu 有hữu 四tứ 種chủng 授thọ 記ký 。

一nhất 。 未vị 發phát 心tâm 授thọ 記ký 。 二nhị 。 發phát 心tâm 授thọ 記ký 。 三tam 。 現hiện 前tiền 授thọ 記ký 。 四tứ 。 不bất 現hiện 前tiền 授thọ 記ký 。 未vị 發phát 心tâm 授thọ 記ký 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 都đô 未vị 發phát 心tâm 而nhi 授thọ 記ký 。 如như 鳩cưu 鳥điểu 等đẳng 。 二nhị 。 雖tuy 已dĩ 發phát 心tâm 而nhi 未vị 成thành 立lập 。 亦diệc 名danh 未vị 發phát 心tâm 也dã 。 二nhị 。 已dĩ 發phát 心tâm 授thọ 記ký 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 初sơ 始thỉ 發phát 心tâm 。 即tức 與dữ 授thọ 記ký 。 二nhị 者giả 。 發phát 心tâm 成thành 立lập 名danh 為vi 發phát 心tâm 。 即tức 十thập 信tín 位vị 。 三tam 。 不bất 現hiện 前tiền 授thọ 記ký 。 謂vị 三tam 賢hiền 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 故cố 不bất 堪kham 現hiện 前tiền 與dữ 無vô 生sanh 記ký 。 四tứ 。 現hiện 前tiền 授thọ 記ký 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 堪kham 為vi 現hiện 前tiền 授thọ 無vô 生sanh 記ký 。 《# 地địa 持trì 論luận 》# 云vân 有hữu 六lục 種chủng 授thọ 記ký 。 四tứ 種chủng 大đại 同đồng 於ư 前tiền 而nhi 明minh 位vị 小tiểu 異dị 。 第đệ 五ngũ 。

時thời 量lượng 時thời 定định 。 謂vị 劫kiếp 數số 有hữu 限hạn 。 第đệ 六lục 。

時thời 無vô 量lượng 時thời 不bất 定định 。 謂vị 劫kiếp 數số 無vô 限hạn 。 此thử 二nhị 猶do 是thị 上thượng 總tổng 別biệt 記ký 耳nhĩ 。

第đệ 六lục 。 總tổng 料liệu 簡giản 門môn 者giả 。 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 明minh 此thử 經Kinh 有hữu 六lục 種chủng 授thọ 記ký 。

一nhất 者giả 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 眾chúng 所sở 知tri 識thức 故cố 。 名danh 號hiệu 不bất 同đồng 。 故cố 與dữ 別biệt 記ký 。 二nhị 者giả 。 富Phú 樓Lâu 那Na 等đẳng 五ngũ 百bách 人nhân 。 千thiên 二nhị 百bách 人nhân 。 等đẳng 同đồng 一nhất 名danh 。 故cố 俱câu 時thời 與dữ 記ký 。 三tam 者giả 。 學Học 無Vô 學Học 人nhân 。 等đẳng 俱câu 同đồng 一nhất 名danh 。 又hựu 非phi 眾chúng 所sở 知tri 識thức 。 故cố 一nhất 時thời 與dữ 記ký 。 四tứ 者giả 。 與dữ 提Đề 婆Bà 達Đạt 多Đa 記ký 示thị 。 現hiện 如Như 來Lai 無vô 怨oán 惡ác 故cố 。 五ngũ 者giả 。 與dữ 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 及cập 諸chư 天thiên 女nữ 等đẳng 記ký 。 示thị 現hiện 女nữ 人nhân 在tại 家gia 出xuất 家gia 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 皆giai 證chứng 佛Phật 果Quả 故cố 。 此thử 五ngũ 是thị 如Như 來Lai 自tự 與dữ 授thọ 記ký 。 第đệ 六lục 。 常thường 不bất 輕khinh 與dữ 四tứ 眾chúng 記ký 。 示thị 現hiện 眾chúng 生sanh 。 有hữu 佛Phật 性tánh 故cố 。 今kim 更cánh 以dĩ 四tứ 句cú 釋thích 之chi 。

一nhất 者giả 。 同đồng 時thời 得đắc 記ký 成thành 佛Phật 有hữu 前tiền 後hậu 。 如như 五ngũ 百bách 羅La 漢Hán 是thị 也dã 。 二nhị 者giả 。 同đồng 時thời 得đắc 記ký 同đồng 時thời 成thành 佛Phật 。 如như 學học 無Vô 學Học 二nhị 千thiên 人nhân 是thị 也dã 。 三tam 者giả 。 前tiền 後hậu 得đắc 記ký 前tiền 後hậu 成thành 佛Phật 。 如như 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 是thị 也dã 。 四tứ 者giả 。 前tiền 後hậu 得đắc 記ký 同đồng 時thời 成thành 佛Phật 。 義nghĩa 應ưng 有hữu 之chi 。 又hựu 有hữu 四tứ 句cú 。

一nhất 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 無vô 優ưu 劣liệt 。 大Đại 乘Thừa 有hữu 優ưu 劣liệt 。 如như 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。 同đồng 時thời 成thành 羅La 漢Hán 。 故cố 小Tiểu 乘Thừa 無vô 優ưu 劣liệt 。 而nhi 轉chuyển 次thứ 成thành 佛Phật 。 如như 初sơ 人nhân 成thành 佛Phật 竟cánh 授thọ 第đệ 二nhị 人nhân 記ký 。 故cố 大Đại 乘Thừa 有hữu 優ưu 劣liệt 。 二nhị 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 優ưu 劣liệt 。 大Đại 乘Thừa 無vô 優ưu 劣liệt 。 如như 學học 無Vô 學Học 二nhị 千thiên 人nhân 。 有Hữu 學Học 無Vô 學Học 。 故cố 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 優ưu 劣liệt 。 同đồng 時thời 成thành 佛Phật 故cố 大Đại 乘Thừa 無vô 優ưu 劣liệt 。 三tam 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 劣liệt 。 大Đại 乘Thừa 勝thắng 。 如như 阿A 難Nan 住trụ 初sơ 果quả 故cố 劣liệt 。 羅la 云vân 得đắc 第đệ 四Tứ 果Quả 故cố 勝thắng 。 而nhi 阿A 難Nan 在tại 前tiền 成thành 佛Phật 。 羅la 云vân 在tại 後hậu 成thành 佛Phật 。 故cố 大Đại 乘Thừa 勝thắng 。 四tứ 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 勝thắng 。 大Đại 乘Thừa 劣liệt 。 則tắc 羅la 云vân 得đắc 第đệ 四Tứ 果Quả 故cố 勝thắng 。 阿A 難Nan 在tại 學học 地địa 故cố 劣liệt 。 而nhi 阿A 難Nan 在tại 前tiền 。 羅la 云vân 在tại 後hậu 則tắc 其kỳ 事sự 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 經kinh 中trung 呵ha 受thọ 記ký 。 如như 淨tịnh 名danh 破phá 彌Di 勒Lặc 三tam 世thế 門môn 中trung 無vô 受thọ 記ký 。 無vô 生sanh 法pháp 中trung 。 亦diệc 無vô 受thọ 記ký 。 今kim 何hà 故cố 說thuyết 受thọ 記ký 耶da 。

答đáp 。

《# 淨tịnh 名danh 經kinh 》# 為vi 破phá 有hữu 所sở 得đắc 病bệnh 。 言ngôn 人nhân 為vi 能năng 受thọ 。 法pháp 為vi 所sở 受thọ 。 佛Phật 為vi 能năng 授thọ 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 所sở 授thọ 。 是thị 故cố 破phá 無vô 受thọ 記ký 。 今kim 為vi 對đối 聲Thanh 聞Văn 人nhân 言ngôn 羅La 漢Hán 不bất 成thành 佛Phật 。 是thị 故cố 與dữ 其kỳ 成thành 佛Phật 之chi 記ký 也dã 。 又hựu 彼bỉ 經kinh 明minh 不bất 見kiến 能năng 受thọ 所sở 受thọ 。 能năng 記ký 所sở 記ký 。 故cố 則tắc 不bất 得đắc 記ký 。 今kim 經kinh 明minh 記ký 無vô 所sở 記ký 故cố 云vân 授thọ 記ký 。 二nhị 經kinh 不bất 相tương 違vi 也dã 。 又hựu 佛Phật 法Pháp 有hữu 二nhị 諦đế 。 如Như 來Lai 常thường 依y 二nhị 諦đế 說thuyết 法Pháp 。 依y 世thế 諦đế 門môn 說thuyết 法Pháp 故cố 有hữu 授thọ 記ký 。 依y 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 門môn 說thuyết 法Pháp 故cố 無vô 授thọ 記ký 也dã 。

第đệ 七thất 同đồng 異dị 門môn 者giả 。

問vấn 。

授thọ 二Nhị 乘Thừa 記ký 與dữ 菩Bồ 薩Tát 何hà 異dị 。

答đáp 。

《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 云vân

二Nhị 乘Thừa 有hữu 佛Phật 性tánh 法Pháp 身thân 故cố 授thọ 記ký 。 非phi 修tu 行hành 具cụ 足túc 。 是thị 故cố 與dữ 記ký 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 有hữu 佛Phật 性tánh 法Pháp 身thân 又hựu 。 修tu 行hành 具cụ 足túc 。 是thị 故cố 與dữ 記ký 。

故cố 大đại 小tiểu 得đắc 記ký 不bất 同đồng 。

問vấn 。

授thọ 聲Thanh 聞Văn 記ký 與dữ 緣Duyên 覺Giác 記ký 云vân 何hà 異dị 。

答đáp 。

大đại 開khai 四tứ 句cú 。

一nhất 者giả 。 緣Duyên 覺Giác 果quả 人nhân 但đãn 在tại 三tam 界giới 外ngoại 聞văn 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 亦diệc 三tam 界giới 外ngoại 得đắc 記ký 。 二nhị 者giả 。 緣Duyên 覺Giác 因nhân 人nhân 及cập 聲Thanh 聞Văn 因nhân 位vị 並tịnh 在tại 三tam 界giới 內nội 聞văn 經Kinh 得đắc 記ký 。 羅La 漢Hán 有hữu 二nhị 。

一nhất 者giả 。 值trị 佛Phật 界giới 內nội 聞văn 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 得đắc 記ký 。 二nhị 。 不bất 值trị 佛Phật 。 如như 〈# 化hóa 城thành 品phẩm 〉# 中trung 明minh 佛Phật 滅diệt 後hậu 羅La 漢Hán 生sanh 三tam 界giới 外ngoại 聞văn 經Kinh 然nhiên 後hậu 得đắc 記ký 。 此thử 四tứ 句cú 大đại 判phán 為vi 言ngôn 。

問vấn 。

何hà 以dĩ 得đắc 知tri 緣Duyên 覺Giác 界giới 外ngoại 聞văn 經Kinh 。

答đáp 。

《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân

菩Bồ 薩Tát 將tương 欲dục 下hạ 生sanh 前tiền 。 以dĩ 天thiên 眼nhãn 觀quán 世thế 界giới 。 若nhược 有hữu 緣Duyên 覺Giác 放phóng 光quang 照chiếu 之chi 。 若nhược 覺giác 知tri 者giả 則tắc 取thủ 滅diệt 度độ 。 不bất 覺giác 知tri 者giả 移di 住trụ 他tha 方phương 。

此thử 人nhân 既ký 三tam 界giới 內nội 不bất 值trị 佛Phật 。 故cố 知tri 三tam 界giới 外ngoại 聞văn 經Kinh 方phương 得đắc 記ký 也dã 。 若nhược 有hữu 緣Duyên 覺Giác 值trị 佛Phật 者giả 。 亦diệc 有hữu 三tam 界giới 內nội 聞văn 經Kinh 得đắc 記ký 。 此thử 義nghĩa 小tiểu 耳nhĩ 。

就tựu 此thử 品phẩm 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 正chánh 授thọ 記ký 。 二nhị 。 聞văn 下hạ 根căn 之chi 端đoan 許hứa 說thuyết 。 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 。 就tựu 初sơ 又hựu 二nhị 。

前tiền 。 授thọ 四tứ 大đại 弟đệ 子tử 記ký 。 次thứ 。 授thọ 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 記ký 。 逆nghịch 擊kích 其kỳ 心tâm 也dã 。 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。

前tiền 。 授thọ 迦Ca 葉Diếp 。 後hậu 。 授thọ 三tam 人nhân 。 初sơ 授thọ 迦Ca 葉Diếp 中trung 。 前tiền 長trường/trưởng 行hành 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 。 長trường/trưởng 行hành 又hựu 二nhị 。

初sơ 。 告cáo 大đại 眾chúng 。 後hậu 。 正chánh 明minh 授thọ 記ký 。

問vấn 。

授thọ 身thân 子tử 記ký 但đãn 告cáo 一nhất 人nhân 。 授thọ 迦Ca 葉Diếp 記ký 何hà 故cố 通thông 告cáo 大đại 眾chúng 。

答đáp 。

互hỗ 顯hiển 其kỳ 文văn 也dã 。 又hựu 上thượng 根căn 唯duy 一nhất 人nhân 。 故cố 但đãn 告cáo 身thân 子tử 。 中trung 根căn 數số 多đa 。 故cố 通thông 告cáo 大đại 眾chúng 。 又hựu 欲dục 開khai 身thân 子tử 化hóa 物vật 之chi 路lộ 所sở 以dĩ 別biệt 告cáo 。 欲dục 廣quảng 發phát 時thời 眾chúng 求cầu 佛Phật 之chi 心tâm 故cố 通thông 告cáo 也dã 。

唱xướng 如như 是thị 言ngôn

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 授thọ 記ký 。 又hựu 二nhị 。

前tiền 。 辨biện 行hành 因nhân 。 次thứ 。 明minh 得đắc 果quả 。 行hành 因nhân 中trung 三tam 句cú 。

一nhất 者giả 。 奉phụng 覲cận 諸chư 佛Phật 。 二nhị 。

供cúng 養dường

已dĩ 下hạ 。 明minh 三tam 業nghiệp 殖thực 福phước 。 三tam 。

廣quảng 宣tuyên

已dĩ 下hạ 。 明minh 弘hoằng 法pháp 以dĩ 種chủng 慧tuệ 。

於ư 最tối 後hậu 身thân

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 得đắc 果quả 。 有hữu 六lục 種chủng 果quả 。

一nhất 。 化hóa 主chủ 果quả 。

國quốc 名danh 光Quang 德Đức

下hạ 。 國quốc 土độ 果quả 。

劫kiếp 名danh

下hạ 。

時thời 節tiết 果quả 。

佛Phật 壽thọ

下hạ 。 壽thọ 命mạng 果quả 。

正Chánh 法Pháp 住trụ 世thế

下hạ 。 住trụ 持trì 果quả 。

國quốc 界giới 嚴nghiêm 飾sức

下hạ 。 重trọng/trùng 明minh 國quốc 土độ 果quả 。 前tiền 出xuất 土thổ/độ 名danh 。 今kim 出xuất 土thổ/độ 體thể 。

其kỳ 國quốc 菩Bồ 薩Tát

下hạ 。 明minh 眷quyến 屬thuộc 果quả 。

雖tuy 有hữu 魔ma 及cập 魔ma 民dân 。 皆giai 護hộ 佛Phật 法Pháp

者giả 。 大đại 明minh 土thổ/độ 有hữu 三tam 。

一nhất 者giả 。 穢uế 土thổ/độ 。 一nhất 向hướng 有hữu 魔ma 作tác 於ư 留lưu 難nạn 。 二nhị 者giả 。 純thuần 淨tịnh 土độ 。 一nhất 向hướng 無vô 魔ma 。 三tam 。 中trung 容dung 之chi 土thổ/độ 。 亦diệc 有hữu 魔ma 亦diệc 無vô 魔ma 。 順thuận 同đồng 餘dư 方phương 示thị 現hiện 為vi 魔ma 是thị 故cố 言ngôn 有hữu 。 皆giai 護hộ 佛Phật 法Pháp 。 所sở 以dĩ 言ngôn 無vô 。 然nhiên 魔ma 佛Phật 難nạn/nan 識thức 。 了liễu 悟ngộ 即tức 魔ma 為vi 佛Phật 。 不bất 悟ngộ 即tức 佛Phật 為vi 魔ma 也dã 。

十thập 二nhị 行hành 半bán 偈kệ 分phân 為vi 三tam 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 總tổng 標tiêu 與dữ 記ký 。 十thập 行hành 半bán 。 別biệt 釋thích 授thọ 記ký 。 後hậu 半bán 行hành 。 總tổng 結kết 授thọ 記ký 。 就tựu 十thập 行hành 半bán 又hựu 有hữu 二nhị 。

初sơ 兩lưỡng 行hành 半bán 。 頌tụng 行hành 因nhân 。 次thứ 八bát 行hành 。 頌tụng 得đắc 果quả 。 就tựu 初sơ 兩lưỡng 行hành 半bán 中trung 頌tụng 上thượng 三tam 章chương 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 親thân 覲cận 佛Phật 。 次thứ 半bán 行hành 。 頌tụng 三tam 業nghiệp 修tu 福phước 。 次thứ 半bán 行hành 。 頌tụng 前tiền 弘hoằng 法pháp 以dĩ 種chủng 慧tuệ 也dã 。

於ư 最tối 後hậu 身thân

下hạ 。 頌tụng 得đắc 果quả 。

半bán 行hành 頌tụng 化hóa 主chủ 果quả 。 三tam 行hành 頌tụng 國quốc 土độ 果quả 。 三tam 行hành 頌tụng 眷quyến 屬thuộc 果quả 。 眷quyến 屬thuộc 果quả 中trung 前tiền 頌tụng 菩Bồ 薩Tát 。 次thứ 頌tụng 聲Thanh 聞Văn 。 半bán 行hành 頌tụng 壽thọ 命mạng 果quả 。 一nhất 行hành 頌tụng 住trụ 持trì 果quả 。 略lược 不bất 頌tụng 時thời 節tiết 果quả 也dã 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 目Mục 揵Kiền 連Liên

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 授thọ 餘dư 三tam 人nhân 記ký 。 又hựu 開khai 兩lưỡng 別biệt 。

初sơ 。 請thỉnh 記ký 。 二nhị 。 授thọ 記ký 。 請thỉnh 記ký 為vi 二nhị 。

前tiền 長trường/trưởng 行hành 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 。 初sơ 請thỉnh 記ký 者giả 。 示thị 佛Phật 從tùng 修tu 因nhân 所sở 得đắc 。 是thị 故cố 請thỉnh 也dã 。

皆giai 悉tất 悚tủng 慄lật

者giả 。 三tam 大đại 弟đệ 子tử 自tự 謂vị 已dĩ 解giải 大Đại 乘Thừa 。 而nhi 佛Phật 未vị 為vi 授thọ 記ký 。 三tam 人nhân 恐khủng 所sở 解giải 非phi 解giải 墮đọa 增tăng 上thượng 慢mạn 。 故cố 悚tủng 慄lật 也dã 。 又hựu 三tam 人nhân 喜hỷ 其kỳ 所sở 解giải 。 次thứ 至chí 懼cụ 於ư 未vị 堪kham 。 喜hỷ 懼cụ 交giao 集tập 所sở 以dĩ 悚tủng 慄lật 也dã 。

偈kệ 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 兩lưỡng 行hành 。 正chánh 請thỉnh 。 次thứ 四tứ 行hành 。 釋thích 請thỉnh 。 後hậu 一nhất 行hành 。 結kết 請thỉnh 。 三tam 中trung 各các 二nhị 。 初sơ 文văn 二nhị 者giả 。

前tiền 一nhất 行hành 。 明minh 歎thán 佛Phật 已dĩ 賜tứ 通thông 記ký 。 次thứ 一nhất 行hành 。 正chánh 請thỉnh 別biệt 記ký 也dã 。 次thứ 文văn 二nhị 者giả 。

一nhất 行hành 半bán 。 譬thí 說thuyết 。 二nhị 行hành 半bán 。 合hợp 譬thí 。 小tiểu 無vô 大đại 食thực 為vi 。

飢cơ

背bối/bội 小tiểu 向hướng 大đại 為vi 。

來lai

忽hốt 遇ngộ 王vương 饍thiện

得đắc 總tổng 記ký 也dã 。

未vị 敢cảm 即tức 食thực

未vị 得đắc 別biệt 記ký 也dã 。

若nhược 復phục 得đắc 王vương 教giáo 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 敢cảm 食thực

若nhược 得đắc 別biệt 記ký 領lãnh 解giải 方phương 決quyết 也dã 。

我ngã 等đẳng 亦diệc 復phục 如như 是thị

下hạ 。 合hợp 前tiền 。

如như 從tùng 飢cơ 國quốc 來lai

也dã 。

雖tuy 聞văn 佛Phật 音âm 聲thanh

下hạ 一nhất 行hành 。 合hợp 上thượng 。

未vị 敢cảm 即tức 便tiện 食thực

也dã 。

若nhược 蒙mông 佛Phật 授thọ 記ký

下hạ 半bán 行hành 。 合hợp 上thượng 。

得đắc 王vương 教giáo 然nhiên 後hậu 乃nãi 敢cảm 食thực

也dã 。 後hậu 一nhất 行hành 為vi 二nhị 者giả 。

初sơ 半bán 行hành 。 歎thán 佛Phật 。 次thứ 半bán 行hành 。 結kết 請thỉnh 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 授thọ 三tam 人nhân 記ký 。 即tức 為vi 三tam 別biệt 。

授thọ 善thiện 吉cát 記ký 中trung 。 前tiền 長trường/trưởng 行hành 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 。 長trường/trưởng 行hành 有hữu 二nhị 。

前tiền 明minh 行hành 因nhân 。 次thứ 辨biện 得đắc 果quả 。 得đắc 果quả 之chi 中trung 有hữu 七thất 種chủng 果quả 。 一nhất 化hóa 主chủ 果quả 。 二nhị 時thời 節tiết 果quả 。 三tam 國quốc 土độ 果quả 。 四tứ 眷quyến 屬thuộc 果quả 。 眷quyến 屬thuộc 之chi 中trung 凡phàm 有hữu 三tam 種chủng 。

一nhất 者giả 。 其kỳ 土độ 人nhân 民dân 。 謂vị 凡phàm 夫phu 眷quyến 屬thuộc 。 次thứ 。 聲Thanh 聞Văn 眷quyến 屬thuộc 。 後hậu 。 菩Bồ 薩Tát 眷quyến 屬thuộc 。 蓋cái 是thị 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 人nhân 也dã 。 次thứ 壽thọ 命mạng 果quả 。 次thứ 住trụ 持trì 果quả 。

其kỳ 佛Phật 常thường 處xứ 虛hư 空không

下hạ 。 明minh 說thuyết 法Pháp 果quả 。 以dĩ 善thiện 吉cát 因nhân 時thời 解giải 空không 。 得đắc 佛Phật 之chi 時thời 。 處xử 空không 說thuyết 法Pháp 也dã 。

偈kệ 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 二nhị 行hành 。 總tổng 標tiêu 佛Phật 記ký 。 次thứ 一nhất 行hành 。 頌tụng 上thượng 行hành 因nhân 。 餘dư 九cửu 行hành 。 頌tụng 得đắc 果quả 。 此thử 中trung 一nhất 行hành 頌tụng 化hóa 主chủ 。 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 國quốc 土độ 。 三tam 行hành 頌tụng 眷quyến 屬thuộc 。 眷quyến 屬thuộc 之chi 中trung 不bất 頌tụng 凡phàm 夫phu 但đãn 頌tụng 聲Thanh 聞Văn 。 菩Bồ 薩Tát 。 長trường/trưởng 行hành 從tùng 劣liệt 至chí 勝thắng 。 前tiền 聲Thanh 聞Văn 。 後hậu 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 從tùng 勝thắng 至chí 劣liệt 。 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 後hậu 聲Thanh 聞Văn 。 次thứ 兩lưỡng 行hành 頌tụng 說thuyết 法Pháp 果quả 。 次thứ 半bán 行hành 頌tụng 壽thọ 命mạng 果quả 。 一nhất 行hành 頌tụng 住trụ 持trì 果quả 。 略lược 不bất 頌tụng 時thời 節tiết 果quả 。 偈kệ 與dữ 長trường/trưởng 行hành 前tiền 後hậu 不bất 次thứ 第đệ 者giả 。 皆giai 是thị 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 。 各các 示thị 一nhất 門môn 。 有hữu 意ý 尋tầm 經kinh 觀quán 文văn 而nhi 生sanh 起khởi 之chi 也dã 。

授thọ 栴chiên 延diên 記ký 。 長trường/trưởng 行hành 為vi 二nhị 。

前tiền 行hành 因nhân 。 次thứ 得đắc 果quả 。 行hành 因nhân 為vi 三tam 。

初sơ 。 於ư 少thiểu 佛Phật 所sở 行hành 因nhân 。

過quá 是thị 已dĩ 後hậu

下hạ 。 明minh 於ư 多đa 佛Phật 所sở 行hành 因nhân 。

供cúng 養dường 是thị 諸chư 佛Phật 已dĩ

下hạ 。 第đệ 三tam 。 結kết 因nhân 義nghĩa 具cụ 足túc 。 得đắc 果quả 之chi 中trung 略lược 明minh 五ngũ 果quả 。 無vô 時thời 節tiết 果quả 也dã 。

閻Diêm 浮Phù 那Na 提Đề 金kim 光quang

者giả 。 閻Diêm 浮Phù 者giả 此thử 云vân 穢uế 。 那na 提đề 者giả 州châu 也dã 。 閻Diêm 浮Phù 提đề 州châu 有hữu 水thủy 。 水thủy 下hạ 有hữu 金kim 光quang 。 金kim 光quang 出xuất 水thủy 上thượng 。 借tá 此thử 為vi 名danh 也dã 。

偈kệ 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 三tam 行hành 。 頌tụng 行hành 因nhân 。 後hậu 四tứ 行hành 。 頌tụng 得đắc 果quả 。 得đắc 果quả 之chi 中trung 。 三tam 句cú 略lược 頌tụng 化hóa 主chủ 果quả 。 一nhất 句cú 頌tụng 國quốc 土độ 果quả 。 二nhị 行hành 重trọng/trùng 頌tụng 化hóa 主chủ 。 一nhất 行hành 頌tụng 眷quyến 屬thuộc 。 略lược 無vô 餘dư 三tam 果quả 也dã 。

授thọ 目Mục 連Liên 記ký 。 長trường/trưởng 行hành 中trung 前tiền 明minh 行hành 因nhân 。 次thứ 明minh 得đắc 果quả 。 行hành 因nhân 中trung 。 前tiền 。 於ư 少thiểu 佛Phật 所sở 行hành 因nhân 。

當đương 復phục 供cúng 養dường

下hạ 。 明minh 多đa 佛Phật 所sở 行hành 因nhân 也dã 。 得đắc 果quả 中trung 具cụ 足túc 六lục 果quả 也dã 。

多đa 摩ma 羅la 跋bạt

者giả (# 草thảo 葉diệp 香hương 名danh 。 此thử 云vân 葵quỳ 香hương 也dã )# 。 眷quyến 屬thuộc 果quả 中trung 。 前tiền 從tùng 劣liệt 至chí 勝thắng 故cố 菩Bồ 薩Tát 在tại 後hậu 。 次thứ 從tùng 勝thắng 至chí 劣liệt 故cố 菩Bồ 薩Tát 在tại 前tiền 。 今kim 示thị 菩Bồ 薩Tát 行hành 於ư 中Trung 道Đạo 。 故cố 在tại 中trung 間gian 。 又hựu 人nhân 天thiên 形hình 心tâm 俱câu 劣liệt 故cố 在tại 初sơ 。 菩Bồ 薩Tát 心tâm 勝thắng 形hình 無vô 定định 方phương 故cố 在tại 第đệ 二nhị 。 聲Thanh 聞Văn 心tâm 形hình 俱câu 勝thắng 故cố 在tại 第đệ 三tam 也dã 。 初sơ 五ngũ 偈kệ 。 頌tụng 行hành 因nhân 。

於ư 意Ý 樂Lạc 國quốc

下hạ 。 頌tụng 得đắc 果quả 。 一nhất 句cú 頌tụng 國quốc 土độ 果quả 。 三tam 句cú 頌tụng 化hóa 主chủ 。 半bán 行hành 頌tụng 壽thọ 命mạng 。 半bán 行hành 頌tụng 說thuyết 法Pháp 果quả 也dã 。 二nhị 行hành 頌tụng 眷quyến 屬thuộc 。 一nhất 行hành 頌tụng 住trụ 持trì 。

我ngã 諸chư 弟đệ 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 段đoạn 。 一nhất 行hành 半bán 。 總tổng 授thọ 五ngũ 百bách 人nhân 記ký 。

我ngã 及cập 汝nhữ 等đẳng

下hạ 。 大đại 段đoạn 第đệ 二nhị 。 一nhất 偈kệ 。 許hứa 說thuyết 宿túc 世thế 等đẳng 因nhân 緣duyên 也dã 。

化Hóa 城Thành 喻Dụ 品Phẩm 第đệ 七thất

今kim 以dĩ 三tam 門môn 釋thích 之chi 。

一nhất 。 來lai 意ý 門môn 。 二nhị 。 釋thích 名danh 門môn 。 三tam 。 決quyết 疑nghi 門môn 。 來lai 意ý 門môn 者giả 。 乘thừa 權quyền 乘thừa 實thật 凡phàm 有hữu 三tam 周chu 之chi 說thuyết 。

一nhất 。 法pháp 說thuyết 門môn 。 二nhị 。 譬thí 說thuyết 門môn 。 此thử 二nhị 已dĩ 竟cánh 。 今kim 是thị 第đệ 三tam 。 亦diệc 法pháp 亦diệc 譬thí 門môn 。 〈# 化hóa 城thành 〉# 之chi 前tiền 名danh 為vi 法pháp 說thuyết 。 〈# 化hóa 城thành 〉# 已dĩ 去khứ 稱xưng 為vi 譬thí 說thuyết 。 上thượng 中trung 二nhị 根căn 各các 稟bẩm 一nhất 說thuyết 。 下hạ 根căn 之chi 人nhân 須tu 具cụ 陳trần 法pháp 譬thí 也dã 。 〈# 化hóa 城thành 〉# 之chi 前tiền 明minh 法pháp 說thuyết 者giả 。 謂vị 說thuyết 過quá 去khứ 世thế 結kết 緣duyên 之chi 始thỉ 。 〈# 化hóa 城thành 〉# 已dĩ 去khứ 明minh 譬thí 說thuyết 者giả 。 由do 過quá 去khứ 結kết 緣duyên 。 現hiện 在tại 更cánh 復phục 相tương 值trị 。 故cố 重trọng/trùng 為vi 說thuyết 化hóa 城thành 之chi 譬thí 。 具cụ 序tự 二nhị 世thế 始thỉ 終chung 。 鈍độn 根căn 方phương 乃nãi 領lãnh 解giải 。 故cố 有hữu 此thử 品phẩm 來lai 也dã 。 二nhị 者giả 。 為vi 釋thích 疑nghi 故cố 來lai 。 疑nghi 者giả 云vân 。

聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 稟bẩm 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 即tức 能năng 解giải 悟ngộ 。 現hiện 在tại 得đắc 記ký 。 未vị 來lai 成thành 佛Phật 。 若nhược 爾nhĩ 。 何hà 用dụng 菩Bồ 薩Tát 歷lịch 劫kiếp 修tu 行hành 。 為vi 釋thích 此thử 疑nghi 。 故cố 明minh 。

三tam 根căn 聲Thanh 聞Văn 久cửu 劫kiếp 已dĩ 來lai 曾tằng 發phát 大đại 心tâm 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 但đãn 中trung 途đồ 忘vong 失thất 暫tạm 證chứng 小tiểu 果quả 。 今kim 聞văn 大Đại 乘Thừa 還hoàn 得đắc 本bổn 悟ngộ 。 故cố 現hiện 在tại 得đắc 記ký 。 未vị 來lai 成thành 佛Phật 。 為vi 釋thích 此thử 疑nghi 故cố 說thuyết 今kim 品phẩm 。 故cố 上thượng 二nhị 周chu 領lãnh 解giải 。 即tức 是thị 得đắc 悟ngộ 之chi 果quả 。 今kim 一nhất 品phẩm 明minh 得đắc 領lãnh 解giải 之chi 因nhân 。 故cố 雖tuy 有hữu 三tam 周chu 。 不bất 出xuất 因nhân 果quả 二nhị 義nghĩa 也dã 。 三tam 者giả 。 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 云vân 。

為vì 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 名danh 妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 。 教giáo 菩Bồ 薩Tát 法Pháp

但đãn 聲Thanh 聞Văn 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 本bổn 乘thừa 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 者giả 。 退thoái 大đại 證chứng 小tiểu 聲Thanh 聞Văn 。 為vi 二nhị 種chủng 人nhân 明minh 二nhị 種chủng 說thuyết 。

為vi 本bổn 乘thừa 聲Thanh 聞Văn 直trực 說thuyết 現hiện 在tại 法Pháp 門môn 。 謂vị 現hiện 在tại 有hữu 三tam 乘thừa 根căn 性tánh 。 在tại 三tam 界giới 火hỏa 宅trạch 之chi 中trung 。 權quyền 說thuyết 三tam 車xa 引dẫn 令linh 得đắc 出xuất 。 既ký 得đắc 出xuất 宅trạch 。 更cánh 以dĩ 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 。 調điều 伏phục 其kỳ 心tâm 。 令linh 小tiểu 志chí 漸tiệm 移di 。 大đại 根căn 稍sảo 熟thục 。 然nhiên 後hậu 為vi 說thuyết 佛Phật 慧tuệ 。 令linh 初sơ 起khởi 信tín 心tâm 。 上thượng 法pháp 譬thí 二nhị 周chu 多đa 明minh 斯tư 意ý 。 謂vị 化hóa 本bổn 乘thừa 聲Thanh 聞Văn 也dã 。 二nhị 者giả 。 為vi 退thoái 大đại 證chứng 小tiểu 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 過quá 去khứ 世thế 法pháp 凡phàm 有hữu 三tam 時thời 。

一nhất 者giả 。 初sơ 學học 大Đại 乘Thừa 時thời 。 二nhị 。 退thoái 大đại 取thủ 小tiểu 時thời 。 三tam 。 捨xả 小tiểu 悟ngộ 大đại 時thời 。 現hiện 在tại 說thuyết 化hóa 城thành 譬thí 亦diệc 有hữu 三tam 時thời 。

一nhất 者giả 。 初sơ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 時thời 。 二nhị 者giả 。 中trung 途đồ 說thuyết 小tiểu 時thời 。 三tam 。 後hậu 還hoàn 說thuyết 大đại 時thời 。 如như 此thử 之chi 說thuyết 。 多đa 為vi 退thoái 大đại 證chứng 小tiểu 聲Thanh 聞Văn 人nhân 也dã 。 故cố 聲Thanh 聞Văn 不bất 出xuất 二nhị 種chủng 。 三tam 周chu 唯duy 此thử 兩lưỡng 門môn 。 此thử 皆giai 大đại 判phán 為vi 言ngôn 。 二nhị 門môn 互hỗ 通thông 前tiền 後hậu 也dã 。 依y 《# 法pháp 華hoa 論luận 意ý 》# 者giả 。 《# 論luận 》# 云vân 。

實thật 無vô 而nhi 謂vị 有hữu 增tăng 上thượng 慢mạn 人nhân 。 以dĩ 有hữu 世thế 間gian 三tam 昧muội 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 對đối 治trị 此thử 。 故cố 說thuyết 化hóa 城thành 喻dụ 。

《# 論luận 》# 明minh 凡phàm 夫phu 人nhân 得đắc 。 世thế 間gian 禪thiền 定định 。 計kế 非phi 想tưởng 無vô 想tưởng 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 今kim 明minh 聲Thanh 聞Văn 涅Niết 槃Bàn 尚thượng 如như 化hóa 。 何hà 況huống 凡phàm 夫phu 是thị 實thật 也dã 。 欲dục 令linh 聲Thanh 聞Văn 人nhân 捨xả 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 說thuyết 化hóa 城thành 喻dụ 也dã 。

第đệ 二nhị 釋thích 名danh 門môn 者giả 。 竺trúc 法pháp 護hộ 所sở 翻phiên 名danh 。

往vãng 古cổ 品phẩm

此thử 從tùng 初sơ 為vi 名danh 。 羅la 什thập 師sư 所sở 譯dịch 稱xưng 。

化hóa 城thành 喻dụ

即tức 從tùng 後hậu 文văn 受thọ 稱xưng 。 但đãn 二nhị 名danh 各các 有hữu 一nhất 義nghĩa 。 題đề 往vãng 古cổ 者giả 得đắc 顯hiển 過quá 去khứ 結kết 緣duyên 之chi 始thỉ 。 標tiêu 化hóa 城thành 明minh 現hiện 在tại 破phá 執chấp 之chi 終chung 也dã 。 但đãn 往vãng 古cổ 意ý 通thông 漫mạn 。 破phá 執chấp 義nghĩa 奢xa 。 化hóa 城thành 語ngữ 別biệt 斥xích 病bệnh 切thiết 要yếu 。 以dĩ 其kỳ 無vô 而nhi 忽hốt 有hữu 故cố 稱xưng 為vi 化hóa 。 防phòng 非phi 卻khước 敵địch 稱xưng 之chi 曰viết 城thành 。 曉hiểu 喻dụ 下hạ 根căn 明minh 昔tích 果quả 非phi 真chân 則tắc 是thị 。 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 進tiến 至chí 寶bảo 所sở 謂vị 顯hiển 真chân 實thật 義nghĩa 。 直trực 製chế 此thử 名danh 具cụ 得đắc 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 故cố 執chấp 斷đoạn 疑nghi 亡vong 。 故cố 云vân 化hóa 城thành 喻dụ 品phẩm 也dã 。

第đệ 三tam 。 決quyết 疑nghi 門môn 者giả 。

問vấn 。

三tam 車xa 二nhị 使sử 一nhất 城thành 並tịnh 皆giai 是thị 權quyền 。 此thử 有hữu 何hà 異dị 。

答đáp 。

本bổn 有hữu 三tam 乘thừa 根căn 性tánh 故cố 說thuyết 三tam 車xa 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 領lãnh 解giải 。 知tri 唯duy 此thử 一nhất 事sự 實thật 。 餘dư 二nhị 則tắc 非phi 真chân 。 故cố 稱xưng 二nhị 使sử 。 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 異dị 。 同đồng 斷đoạn 見kiến 思tư 煩phiền 惱não 。 同đồng 得đắc 無vô 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 名danh 一nhất 城thành 也dã 。

問vấn 。

三tam 車xa 與dữ 三tam 使sử 何hà 異dị 。

答đáp 。

長trưởng 者giả 遣khiển 傍bàng 人nhân 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 。 更canh 遣khiển 二nhị 使sử 喚hoán 子tử 便tiện 得đắc 。 故cố 一nhất 使sử 是thị 真chân 實thật 。 二nhị 使sử 為vi 方phương 便tiện 。 此thử 義nghĩa 同đồng 長trưởng 者giả 衣y 裓kích 机cơ 案án 化hóa 子tử 不bất 得đắc 。 三tam 車xa 救cứu 子tử 得đắc 。 衣y 裓kích 机cơ 案án 是thị 真chân 實thật 。 三tam 車xa 是thị 方phương 便tiện 。

問vấn 。

三tam 車xa 中trung 大đại 車xa 為vi 是thị 實thật 。 為vi 是thị 方phương 便tiện 也dã 。

答đáp 。

具cụ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 若nhược 道Đạo 理lý 無vô 二nhị 唯duy 有hữu 一nhất 者giả 。 則tắc 二nhị 是thị 方phương 便tiện 。 一nhất 是thị 真chân 實thật 。 是thị 故cố 前tiền 云vân 。

唯duy 此thử 一nhất 事sự 實thật 。 餘dư 二nhị 則tắc 非phi 真chân

後hậu 又hựu 云vân 。

唯duy 有hữu 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 息tức 處xử 故cố 說thuyết 二nhị

也dã 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 。 既ký 一nhất 使sử 化hóa 不bất 得đắc 。 二nhị 使sử 化hóa 便tiện 得đắc 。 亦diệc 應ưng 一nhất 大đại 車xa 引dẫn 不bất 得đắc 。 二nhị 車xa 引dẫn 便tiện 得đắc 。

答đáp 。

亦diệc 例lệ 。 但đãn 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 意ý 。 宅trạch 內nội 本bổn 三tam 十thập 子tử 。 不bất 可khả 但đãn 以dĩ 。 一Nhất 乘Thừa 化hóa 之chi 。 故cố 衣y 裓kích 等đẳng 救cứu 不bất 得đắc 。 為vi 說thuyết 三tam 車xa 便tiện 得đắc 。 今kim 二nhị 使sử 正chánh 為vi 二Nhị 乘Thừa 作tác 譬thí 。 故cố 一nhất 使sử 喚hoán 不bất 得đắc 。 二nhị 使sử 喚hoán 便tiện 得đắc 也dã 。 二nhị 者giả 。 云vân 。

一Nhất 乘Thừa 是thị 真chân 實thật 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện

者giả 。 而nhi 以dĩ 方phương 便tiện 。 密mật 遣khiển 二nhị 人nhân 。 故cố 二Nhị 乘Thừa 是thị 方phương 便tiện 。 脫thoát 珍trân 御ngự 服phục 。 著trước 弊tệ 垢cấu 衣y 。 以dĩ 是thị 方phương 便tiện 。 得đắc 近cận 其kỳ 子tử 。 此thử 之chi 佛Phật 乘thừa 亦diệc 是thị 方phương 便tiện 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 無vô 有hữu 從tùng 凡phàm 夫phu 身thân 於ư 道đạo 樹thụ 下hạ 始thỉ 得đắc 成thành 聖thánh 。 為vi 二Nhị 乘Thừa 故cố 方phương 便tiện 示thị 現hiện 也dã 。

問vấn 。

二nhị 車xa 一nhất 城thành 俱câu 方phương 便tiện 。 何hà 故cố 城thành 一nhất 而nhi 車xa 二nhị 。

答đáp 。

通thông 而nhi 為vi 論luận 得đắc 互hỗ 相tương 類loại 。 既ký 得đắc 稱xưng 為vi 一nhất 城thành 。 亦diệc 得đắc 稱xưng 為vi 一nhất 車xa 。 故cố 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 同đồng 名danh 小Tiểu 乘Thừa 。 約ước 智trí 優ưu 劣liệt 既ký 分phần/phân 二nhị 車xa 。 亦diệc 得đắc 就tựu 人nhân 不bất 同đồng 開khai 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。

為vì 止chỉ 息tức 故cố 。 說thuyết 二nhị 涅Niết 槃Bàn

《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 云vân 。

世thế 若nhược 無vô 佛Phật 。 非phi 無vô 二Nhị 乘Thừa 得đắc 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。

又hựu 言ngôn 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 以dĩ 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 緣Duyên 覺Giác 之chi 人nhân 。 以dĩ 中trung 涅Niết 槃Bàn 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。

而nhi 今kim 車xa 二nhị 城thành 一nhất 者giả 。 欲dục 就tựu 根căn 性tánh 利lợi 鈍độn 故cố 明minh 智trí 有hữu 優ưu 劣liệt 。 所sở 以dĩ 開khai 為vi 二nhị 車xa 。 俱câu 出xuất 三tam 界giới 同đồng 止chỉ 息tức 義nghĩa 。 故cố 合hợp 為vi 一nhất 城thành 。 大đại 宗tông 而nhi 言ngôn 。

欲dục 顯hiển 二Nhị 乘Thừa 異dị 義nghĩa 故cố 分phân 為vi 兩lưỡng 車xa 。 二Nhị 乘Thừa 復phục 有hữu 同đồng 義nghĩa 故cố 合hợp 為vi 一nhất 城thành 。

問vấn 。

二Nhị 乘Thừa 有hữu 幾kỷ 義nghĩa 異dị 。 幾kỷ 義nghĩa 同đồng 。

答đáp 。

異dị 義nghĩa 乃nãi 多đa 。 略lược 明minh 十thập 一nhất 種chủng 異dị 。 一nhất 者giả 。 根căn 有hữu 利lợi 鈍độn 異dị 。 二nhị 者giả 。 修tu 因nhân 短đoản 長trường/trưởng 異dị 。 聲Thanh 聞Văn 極cực 疾tật 三tam 世thế 。 極cực 遲trì 六lục 十thập 劫kiếp 。 緣Duyên 覺Giác 極cực 疾tật 四tứ 世thế 。 極cực 遲trì 百bách 劫kiếp 。 三tam 者giả 。

時thời 異dị 。 聲Thanh 聞Văn 與dữ 佛Phật 同đồng 世thế 。 緣Duyên 覺Giác 與dữ 佛Phật 異dị 世thế 。 四tứ 者giả 。 有hữu 悲bi 無vô 悲bi 異dị 。 如như 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 。 三tam 獸thú 被bị 圍vi 。 聲Thanh 聞Văn 如như 鹿lộc 。 但đãn 免miễn 自tự 身thân 。 是thị 故cố 無vô 悲bi 。 緣Duyên 覺Giác 如như 羊dương 。 雖tuy 得đắc 出xuất 圍vi 迴hồi 顧cố 念niệm 子tử 。 則tắc 有hữu 少thiểu 悲bi 。 五ngũ 者giả 。 福phước 德đức 厚hậu 薄bạc 異dị 。 緣Duyên 覺Giác 身thân 必tất 有hữu 相tướng 好hảo 。 但đãn 或hoặc 具cụ 足túc 不bất 具cụ 足túc 。 聲Thanh 聞Văn 身thân 或hoặc 有hữu 相tướng 好hảo 或hoặc 無vô 相tướng 好hảo/hiếu 。 六lục 者giả 。 有hữu 印ấn 字tự 無vô 印ấn 字tự 異dị 。 緣Duyên 覺Giác 手thủ 中trung 有hữu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 印ấn 字tự 。 聲Thanh 聞Văn 手thủ 中trung 無vô 四Tứ 諦Đế 印ấn 字tự 。 七thất 者giả 。 現hiện 通thông 說thuyết 法Pháp 異dị 。 聲Thanh 聞Văn 多đa 為vì 人nhân 說thuyết 法Pháp 。 緣Duyên 覺Giác 多đa 為vi 人nhân 現hiện 通thông 。 假giả 令linh 說thuyết 法Pháp 唯duy 說thuyết 一nhất 偈kệ 。 八bát 者giả 。 利lợi 益ích 淺thiển 深thâm 異dị 。 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 法Pháp 。 能năng 令linh 人nhân 得đắc 。 七thất 賢hiền 七thất 聖thánh 。 緣Duyên 覺Giác 說thuyết 法Pháp 不bất 能năng 令linh 人nhân 得đắc 燸nhu 法pháp 。 頂Đảnh 法Pháp 乃nãi 至chí 羅La 漢Hán 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 與dữ 佛Phật 同đồng 世thế 。 眾chúng 生sanh 福phước 德đức 。 利lợi 根căn 故cố 聞văn 說thuyết 教giáo 法pháp 得đắc 成thành 聖thánh 果Quả 。 緣Duyên 覺Giác 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 眾chúng 生sanh 薄bạc 福phước 鈍độn 根căn 。 雖tuy 聞văn 說thuyết 法Pháp 不bất 能năng 深thâm 悟ngộ 亦diệc 不bất 堪kham 多đa 說thuyết 也dã 。 九cửu 者giả 。 境cảnh 界giới 異dị 。 聲Thanh 聞Văn 天thiên 眼nhãn 依y 《# 智Trí 度Độ 》# 及cập 《# 雜tạp 心tâm 》# 以dĩ 二nhị 千thiên 世thế 界giới 為vi 境cảnh 界giới 。 緣Duyên 覺Giác 天thiên 眼nhãn 以dĩ 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 為vi 境cảnh 界giới 。 十thập 者giả 。 出xuất 處xứ 異dị 。 聲Thanh 聞Văn 出xuất 於ư 人nhân 世thế 。 緣Duyên 覺Giác 隱ẩn 處xử 山sơn 林lâm 。 十thập 一nhất 者giả 。 漸tiệm 頓đốn 異dị 。 聲Thanh 聞Văn 漸tiệm 得đắc 四Tứ 果Quả 。 緣Duyên 覺Giác 頓đốn 證chứng 一nhất 果quả 也dã 。 所sở 言ngôn 同đồng 者giả 略lược 明minh 七thất 種chủng 。

一nhất 者giả 。 斷đoạn 惑hoặc 同đồng 。 謂vị 同đồng 斷đoạn 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 。 二nhị 者giả 。 出xuất 義nghĩa 同đồng 。 同đồng 出xuất 三tam 界giới 。 三tam 者giả 。 智trí 同đồng 。 依y 《# 大đại 品phẩm 》# 同đồng 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 依y 小Tiểu 乘Thừa 同đồng 得đắc 盡tận 無vô 生sanh 。 四tứ 。 涅Niết 槃Bàn 同đồng 。 同đồng 得đắc 餘dư 。 無vô 餘dư 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 五ngũ 。 見kiến 同đồng 。 同đồng 見kiến 四Tứ 諦Đế 理lý 。 六lục 。 同đồng 知tri 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 八bát 萬vạn 劫kiếp 事sự 。 七thất 。 同đồng 名danh 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 。

問vấn 曰viết 。

諸chư 子tử 出xuất 門môn 。 何hà 故cố 不bất 見kiến 三tam 車xa 。 中trung 路lộ 見kiến 於ư 化hóa 城thành 也dã 。

答đáp 。

據cứ 譬thí 而nhi 言ngôn 。 子tử 在tại 宅trạch 內nội 。 車xa 在tại 門môn 外ngoại 。 就tựu 說thuyết 法Pháp 輪luân 作tác 譬thí 。 父phụ 虛hư 指chỉ 門môn 外ngoại 明minh 有hữu 三tam 車xa 。 諸chư 子tử 出xuất 門môn 不bất 見kiến 有hữu 三tam 。 此thử 就tựu 今kim 教giáo 為vi 譬thí 。 欲dục 顯hiển 道Đạo 理lý 無vô 三tam 。 為vi 成thành 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 義nghĩa 。 故cố 寄ký 諸chư 子tử 出xuất 門môn 不bất 見kiến 有hữu 三tam 。 就tựu 父phụ 索sách 三tam 以dĩ 顯hiển 無vô 三tam 。 城thành 就tựu 神thần 通thông 輪luân 為vi 譬thí 。 城thành 在tại 逈huýnh 道đạo 無vô 物vật 隔cách 之chi 。 同đồng 侶lữ 諸chư 子tử 舉cử 目mục 便tiện 見kiến 。 此thử 就tựu 昔tích 教giáo 為vi 言ngôn 。 明minh 眾chúng 人nhân 欲dục 退thoái 。 故cố 令linh 其kỳ 見kiến 城thành 而nhi 入nhập 城thành 也dã 。 若nhược 以dĩ 城thành 例lệ 車xa 。 昔tích 既ký 見kiến 城thành 而nhi 入nhập 城thành 。 昔tích 亦diệc 見kiến 車xa 而nhi 乘thừa 車xa 。 車xa 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 昔tích 已dĩ 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 如như 身thân 子tử 云vân 。

爾nhĩ 時thời 心tâm 自tự 謂vị 。 得đắc 至chí 於ư 滅diệt 度độ

若nhược 以dĩ 車xa 例lệ 城thành 。 今kim 出xuất 門môn 既ký 不bất 見kiến 車xa 。 今kim 中trung 道đạo 亦diệc 不bất 見kiến 城thành 。 但đãn 如Như 來Lai 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 。 約ước 今kim 昔tích 不bất 同đồng 。 故cố 城thành 車xa 有hữu 見kiến 不bất 見kiến 異dị 。 又hựu 不bất 見kiến 車xa 。 顯hiển 理lý 無vô 三tam 。 明minh 實thật 智trí 義nghĩa 。 見kiến 有hữu 城thành 。 顯hiển 方phương 便tiện 有hữu 三tam 。 明minh 權quyền 智trí 義nghĩa 。 又hựu 城thành 車xa 異dị 者giả 。 車xa 多đa 據cứ 有hữu 為vi 智trí 德đức 。 取thủ 其kỳ 運vận 動động 為ví 喻dụ 。 城thành 多đa 據cứ 無vô 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 取thủ 其kỳ 靜tĩnh 一nhất 以dĩ 立lập 譬thí 也dã 。

宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 。 說thuyết 凡phàm 有hữu 三tam 品phẩm 。 例lệ 前tiền 二nhị 周chu 皆giai 應ưng 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 正chánh 說thuyết 。 二nhị 。 領lãnh 解giải 。 三tam 。 述thuật 成thành 。 四tứ 。 授thọ 記ký 。 今kim 明minh 雖tuy 有hữu 三tam 品phẩm 。 宜nghi 分phân 為vi 二nhị 。

初sơ 品phẩm 正chánh 說thuyết 。 後hậu 兩lưỡng 品phẩm 明minh 授thọ 記ký 。 其kỳ 中trung 並tịnh 明minh 領lãnh 解giải 。 不bất 可khả 別biệt 開khai 。 所sở 以dĩ 但đãn 明minh 二nhị 者giả 。 諸chư 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 有hữu 略lược 有hữu 廣quảng 。 前tiền 為vi 利lợi 人nhân 是thị 故cố 廣quảng 說thuyết 。 後hậu 為vi 鈍độn 人nhân 故cố 所sở 以dĩ 略lược 明minh 。

問vấn 。

初sơ 二nhị 周chu 何hà 故cố 前tiền 領lãnh 解giải 後hậu 方phương 授thọ 記ký 。 今kim 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 。 說thuyết 何hà 故cố 前tiền 授thọ 記ký 後hậu 方phương 領lãnh 解giải 。

答đáp 。

舊cựu 釋thích 云vân 。

欲dục 表biểu 下hạ 根căn 人nhân 取thủ 悟ngộ 為vi 難nạn/nan 。 今kim 雖tuy 為vi 說thuyết 。 尚thượng 未vị 明minh 了liễu 。 更cánh 須tu 授thọ 記ký 解giải 心tâm 始thỉ 決quyết 。 方phương 述thuật 領lãnh 解giải 也dã 。

問vấn 。

何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。

答đáp 。

前tiền 云vân

心tâm 猶do 懷hoài 疑nghi 懼cụ 。 未vị 敢cảm 即tức 便tiện 食thực

中trung 根căn 尚thượng 須tu 待đãi 記ký 解giải 心tâm 始thỉ 明minh 。 豈khởi 況huống 下hạ 根căn 人nhân 也dã 。 今kim 謂vị 此thử 釋thích 小tiểu 成thành 難nan 解giải 。 若nhược 中trung 根căn 待đãi 記ký 解giải 心tâm 始thỉ 決quyết 。 亦diệc 應ưng 待đãi 記ký 方phương 述thuật 領lãnh 解giải 。 今kim 更cánh 以dĩ 一nhất 義nghĩa 釋thích 之chi 。 下hạ 根căn 人nhân 聞văn 說thuyết 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 。 及cập 化hóa 城thành 之chi 譬thí 即tức 為vi 領lãnh 解giải 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 便tiện 為vi 授thọ 記ký 。 得đắc 記ký 已dĩ 後hậu 方phương 述thuật 其kỳ 領lãnh 解giải 。 蓋cái 欲dục 辨biện 教giáo 門môn 不bất 同đồng 。 故cố 三tam 周chu 得đắc 記ký 。 領lãnh 解giải 前tiền 後hậu 為vi 異dị 耳nhĩ 。

此thử 品phẩm 大đại 意ý 正chánh 欲dục 明minh 過quá 去khứ 世thế 作tác 十thập 六lục 沙Sa 彌Di 。 為vì 汝nhữ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 但đãn 中trung 途đồ 忘vong 大đại 是thị 故cố 取thủ 小tiểu 。 今kim 還hoàn 欲dục 令linh 汝nhữ 捨xả 小tiểu 悟ngộ 大đại 故cố 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 。 但đãn 此thử 義nghĩa 不bất 可khả 直trực 明minh 。 必tất 須tu 具cụ 陳trần 宿túc 世thế 緣duyên 由do 之chi 事sự 。 宜nghi 開khai 二nhị 別biệt 。

初sơ 。 一nhất 長trường/trưởng 行hành 一nhất 偈kệ 。 略lược 述thuật 過quá 去khứ 結kết 緣duyên 時thời 節tiết 長trường 遠viễn 。 次thứ 。 一nhất 長trường/trưởng 行hành 一nhất 偈kệ 。 廣quảng 明minh 過quá 去khứ 世thế 結kết 緣duyên 之chi 事sự 。 就tựu 前tiền 又hựu 二nhị 。

初sơ 長trường/trưởng 行hành 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 。 長trường/trưởng 行hành 為vi 五ngũ 。

第đệ 一nhất 。 明minh 結kết 緣duyên 時thời 節tiết 。

爾nhĩ 時thời 有hữu 佛Phật

下hạ 。 明minh 結kết 緣duyên 之chi 佛Phật 。

其kỳ 國quốc 名danh 好hảo/hiếu 成thành

下hạ 。 明minh 結kết 緣duyên 之chi 處xứ 。

劫kiếp 名danh 大Đại 相Tướng

下hạ 。 明minh 結kết 緣duyên 劫kiếp 名danh 字tự 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 明minh 結kết 緣duyên 時thời 節tiết 久cửu 遠viễn 。 所sở 以dĩ 明minh 時thời 節tiết 久cửu 遠viễn 者giả 。 欲dục 示thị 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 薄bạc 福phước 鈍độn 根căn 。 昔tích 本bổn 學học 大Đại 乘Thừa 。 經kinh 爾nhĩ 所sở 時thời 乃nãi 至chí 于vu 今kim 。 由do 住trụ 小tiểu 果quả 。 一nhất 何hà 可khả 傷thương 。 二nhị 。 欲dục 明minh 生sanh 死tử 長trường 遠viễn 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 深thâm 起khởi 怖bố 畏úy 。 堅kiên 固cố 道Đạo 心tâm 。 令linh 不bất 退thoái 轉chuyển 。 三tam 。 欲dục 歎thán 如Như 來Lai 能năng 知tri 久cửu 遠viễn 。 猶do 如như 今kim 日nhật 。 令linh 二Nhị 乘Thừa 人nhân 自tự 鄙bỉ 淺thiển 劣liệt 欣hân 樂nhạo 佛Phật 智trí 。 四tứ 者giả 。 欲dục 示thị 《# 法pháp 華hoa 》# 是thị 。 古cổ 佛Phật 道Đạo 法Pháp 。 小Tiểu 乘Thừa 聞văn 說thuyết 不bất 應ưng 驚kinh 疑nghi 。 就tựu 此thử 文văn 內nội 又hựu 開khai 五ngũ 句cú 。

一nhất 者giả 。 法pháp 說thuyết 。

譬thí 如như

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 舉cử 譬thí 以dĩ 問vấn 比Bỉ 丘Khâu 。

不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。

下hạ 。 第đệ 三tam 。 比Bỉ 丘Khâu 奉phụng 答đáp 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 正chánh 明minh 過quá 去khứ 長trường 遠viễn 。

我ngã 以dĩ 如Như 來Lai 知tri 見kiến

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 稱xưng 歎thán 佛Phật 智trí 。 《# 地địa 持trì 論luận 》# 明minh 佛Phật 有hữu 三tam 智trí 。

初sơ 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 清thanh 淨tịnh 智trí 。 謂vị 斷đoạn 惑hoặc 空không 智trí 也dã 。 二nhị 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 知tri 有hữu 法pháp 也dã 。 略lược 知tri 四tứ 法pháp 。

一nhất 者giả 。 知tri 一nhất 切thiết 時thời 。 謂vị 三tam 世thế 也dã 。 二nhị 。 知tri 一nhất 切thiết 界giới 。 謂vị 世thế 界giới 及cập 眾chúng 生sanh 界giới 。 三tam 。 知tri 一nhất 切thiết 事sự 。 謂vị 有hữu 為vi 無vô 為vi 事sự 也dã 。 四tứ 。 知tri 一nhất 切thiết 種chủng 。 謂vị 世thế 出xuất 世thế 因nhân 果quả 種chủng 別biệt 也dã 。 三tam 。 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 亦diệc 是thị 有hữu 智trí 也dã 。 於ư 上thượng 四tứ 法pháp 欲dục 知tri 則tắc 知tri 而nhi 無vô 有hữu 礙ngại 。 今kim 云vân 如Như 來Lai 知tri 見kiến 者giả 。 即tức 是thị 後hậu 二nhị 智trí 也dã 。 又hựu 亦diệc 具cụ 三tam 智trí 。 所sở 以dĩ 知tri 然nhiên 。 歎thán 佛Phật 觀quán 於ư 久cửu 遠viễn 。 猶do 若nhược 今kim 日nhật 。 此thử 近cận 遠viễn 不bất 二nhị 。 故cố 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

一nhất 念niệm 無vô 量lượng 劫kiếp 。 無vô 量lượng 劫kiếp 一nhất 念niệm 。 無vô 來lai 無vô 積tích 聚tụ 。 而nhi 現hiện 諸chư 劫kiếp 事sự 。

也dã 。

偈kệ 文văn 但đãn 頌tụng 三tam 事sự 。

半bán 行hành 。 頌tụng 第đệ 一nhất 時thời 節tiết 。 半bán 行hành 。 頌tụng 第đệ 二nhị 化hóa 主chủ 。 餘dư 六lục 行hành 。 頌tụng 第đệ 五ngũ 過quá 去khứ 久cửu 遠viễn 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 有hữu 五ngũ 。 今kim 但đãn 頌tụng 三tam 。

初sơ 二nhị 行hành 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 舉cử 譬thí 問vấn 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 次thứ 兩lưỡng 行hành 。 頌tụng 第đệ 四tứ 。 明minh 過quá 去khứ 長trường 遠viễn 。 次thứ 兩lưỡng 行hành 。 頌tụng 第đệ 五ngũ 。 歎thán 佛Phật 智trí 也dã 。

佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 一nhất 長trường/trưởng 行hành 一nhất 偈kệ 。 頌tụng 廣quảng 明minh 過quá 去khứ 結kết 緣duyên 之chi 事sự 。 就tựu 文văn 亦diệc 二nhị 。

初sơ 長trường/trưởng 行hành 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 。 長trường/trưởng 行hành 又hựu 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 明minh 過quá 去khứ 結kết 緣duyên 之chi 始thỉ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 現hiện 在tại 復phục 相tương 值trị 。 更cánh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 此thử 二nhị 是thị 過quá 現hiện 始thỉ 終chung 也dã 。

就tựu 初sơ 又hựu 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 明minh 結kết 緣duyên 之chi 由do 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 明minh 結kết 緣duyên 。 二nhị 文văn 各các 二nhị 。 結kết 緣duyên 之chi 由do 二nhị 者giả 。 一nhất 。 結kết 緣duyên 遠viễn 緣duyên 由do 。 二nhị 。 結kết 緣duyên 近cận 緣duyên 由do 。 正chánh 結kết 緣duyên 中trung 亦diệc 二nhị 者giả 。

初sơ 。 明minh 一nhất 世thế 結kết 緣duyên 。 二nhị 。 辨biện 世thế 世thế 相tương 值trị 。 結kết 緣duyên 遠viễn 緣duyên 由do 中trung 開khai 之chi 為vi 四tứ 。

一nhất 。 明minh 大đại 通thông 智trí 勝thắng 成thành 佛Phật 。 第đệ 二nhị 。 十thập 六lục 王vương 子tử 。 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 第đệ 三tam 。 成thành 佛Phật 竟cánh 現hiện 瑞thụy 相tướng 。 第đệ 四tứ 。 十thập 方phương 梵Phạm 天Thiên 雲vân 集tập 供cúng 養dường 勸khuyến 請thỉnh 。 四tứ 段đoạn 次thứ 第đệ 者giả 。 初sơ 緣duyên 熟thục 故cố 成thành 道Đạo 。 以dĩ 成thành 道Đạo 故cố 近cận 眾chúng 雲vân 集tập 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 近cận 眾chúng 雖tuy 來lai 遠viễn 眾chúng 未vị 集tập 故cố 現hiện 瑞thụy 召triệu 之chi 。 有hữu 緣duyên 同đồng 見kiến 故cố 遠viễn 眾chúng 皆giai 集tập 供cúng 養dường 勸khuyến 請thỉnh 。 雖tuy 有hữu 四tứ 章chương 。 不bất 出xuất 二nhị 事sự 。

第đệ 一nhất 。 第đệ 三Tam 明Minh 能năng 化hóa 事sự 。 第đệ 二nhị 。 第đệ 四tứ 辨biện 所sở 化hóa 事sự 。 就tựu 此thử 四tứ 章chương 各các 開khai 三tam 別biệt 。 合hợp 十thập 二nhị 章chương 經kinh 。 初sơ 門môn 三tam 者giả 。

第đệ 一nhất 。 明minh 十thập 劫kiếp 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 未vị 成thành 正chánh 覺giác 。 第đệ 二nhị 。 諸chư 天thiên 供cúng 養dường 。 第đệ 三tam 。 過quá 十thập 劫kiếp 乃nãi 成thành 佛Phật 也dã 。 初sơ 文văn 明minh 佛Phật 壽thọ 五ngũ 百bách 四tứ 十thập 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 劫kiếp 者giả 。 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 成thành 上thượng 過quá 去khứ 長trường 遠viễn 。 佛Phật 壽thọ 已dĩ 如như 此thử 之chi 長trường/trưởng 。 況huống 滅diệt 度độ 後hậu 。 經kinh 爾nhĩ 所sở 劫kiếp 也dã 。 二nhị 者giả 。 將tương 明minh 十thập 劫kiếp 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 及cập 後hậu 入nhập 定định 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 劫kiếp 。 故cố 前tiền 須tu 明minh 佛Phật 壽thọ 長trường 遠viễn 也dã 。 三tam 者giả 。 三tam 周chu 說thuyết 法Pháp 明minh 乘thừa 權quyền 乘thừa 實thật 將tương 竟cánh 。 欲dục 遠viễn 開khai 壽thọ 量lượng 之chi 義nghĩa 。 故cố 明minh 古cổ 佛Phật 壽thọ 遠viễn 也dã 。 使sử 後hậu 開khai 釋Thích 迦Ca 壽thọ 遠viễn 。 不bất 生sanh 驚kinh 疑nghi 。

問vấn 。

何hà 故cố 十thập 劫kiếp 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。

答đáp 。

適thích 緣duyên 不bất 同đồng 。 如như 釋Thích 迦Ca 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 。 彌Di 勒Lặc 即tức 出xuất 家gia 日nhật 成thành 道Đạo 也dã 。 而nhi 言ngôn 十thập 劫kiếp 不bất 成thành 佛Phật 者giả 。 此thử 欲dục 待đãi 物vật 緣duyên 熟thục 在tại 於ư 十thập 劫kiếp 。 故cố 此thử 時thời 方phương 成thành 也dã 。 又hựu 有hữu 二nhị 益ích 。

未vị 成thành 道Đạo 。 令linh 其kỳ 供cúng 養dường 。 生sanh 物vật 福phước 也dã 。 成thành 道Đạo 竟cánh 。 受thọ 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 生sanh 物vật 慧tuệ 也dã 。

問vấn 。

菩Bồ 提Đề 難nan 得đắc 。 易dị 得đắc 有hữu 何hà 義nghĩa 耶da 。

答đáp 。

如như 《# 大đại 品phẩm 》# 數sác 處xử 明minh 之chi 。 一nhất 者giả 。 約ước 有hữu 方phương 便tiện 無vô 方phương 便tiện 明minh 其kỳ 難nạn 易dị 。 無vô 方phương 便tiện 故cố 為vi 難nạn/nan 。 有hữu 方phương 便tiện 故cố 為vi 易dị 。 難nan 易dị 出xuất 兩lưỡng 緣duyên 耳nhĩ 。 菩Bồ 提Đề 實thật 無vô 難nan 易dị 。 又hựu 世thế 諦đế 門môn 明minh 。 菩Bồ 提Đề 難nan 得đắc 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 門môn 菩Bồ 提Đề 易dị 得đắc 。 又hựu 為vi 輕khinh 賤tiện 佛Phật 道Đạo 眾chúng 生sanh 故cố 言ngôn 。 菩Bồ 提Đề 難nan 得đắc 。 為vi 怖bố 畏úy 生sanh 死tử 。 長trường 遠viễn 眾chúng 生sanh 故cố 言ngôn 菩Bồ 提Đề 易dị 得đắc 也dã 。

問vấn 。

云vân 何hà 名danh 道Đạo 場Tràng 。

答đáp 。

道Đạo 場Tràng 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 法Pháp 身thân 道Đạo 場Tràng 。 二nhị 者giả 。 應ưng 身thân 道Đạo 場Tràng 。 法Pháp 身thân 道Đạo 場Tràng 者giả 。 道đạo 謂vị 三tam 菩Bồ 提Đề 果quả 道đạo 也dã 。 場tràng 謂vị 萬vạn 行hạnh 也dã 。 如như 《# 淨tịnh 名danh 經kinh 》# 說thuyết 由do 萬vạn 行hạnh 故cố 能năng 成thành 三tam 菩Bồ 提Đề 道đạo 。 是thị 故cố 因nhân 行hành 為vi 果quả 道đạo 之chi 場tràng 也dã 。 應ưng 身thân 道Đạo 場Tràng 者giả 。 摩Ma 竭Kiệt 提Đề 界Giới 。 元nguyên 吉cát 樹thụ 下hạ 。 起khởi 道đạo 之chi 處xứ 為vi 道Đạo 場Tràng 也dã 。

問vấn 。

若nhược 言ngôn 因nhân 行hành 為vi 道Đạo 場Tràng 。 何hà 為vi 《# 淨tịnh 名danh 經kinh 》# 云vân 。

一Nhất 切Thiết 智Trí 等đẳng 為vi 道Đạo 場Tràng

耶da 。

答đáp 。

道Đạo 場Tràng 具cụ 通thông 因nhân 果quả 。 一nhất 者giả 。 即tức 因nhân 能năng 起khởi 道đạo 名danh 為vi 道Đạo 場Tràng 。 如như 前tiền 說thuyết 之chi 。 二nhị 者giả 。 即tức 果quả 亦diệc 是thị 道Đạo 場Tràng 。 無vô 上thượng 虛hư 通thông 故cố 稱xưng 為vi 道đạo 。 即tức 此thử 妙diệu 道đạo 聖thánh 所sở 履lý 踐tiễn 故cố 稱xưng 為vi 場tràng 。 今kim 以dĩ 四tứ 句cú 釋thích 之chi 。 一nhất 者giả 。 道đạo 而nhi 非phi 場tràng 。 謂vị 無vô 上thượng 果quả 道đạo 也dã 。 二nhị 者giả 。 場tràng 而nhi 非phi 道đạo 。 謂vị 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 起khởi 道đạo 之chi 處xứ 也dã 。 三tam 者giả 。 亦diệc 道đạo 亦diệc 場tràng 。 即tức 如như 前tiền 說thuyết 謂vị 果quả 道Đạo 場Tràng 也dã 。 四tứ 者giả 。 非phi 場tràng 非phi 道đạo 。 泯mẫn 上thượng 三tam 門môn 歸quy 于vu 寂tịch 滅diệt 。 言ngôn 忘vong 慮lự 絕tuyệt 也dã 。

時thời 諸chư 梵Phạm 天Thiên 王Vương

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 諸chư 天thiên 供cúng 養dường 也dã 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 過quá 十thập 劫kiếp 大đại 通thông 智trí 勝thắng 成thành 佛Phật 。 但đãn 成thành 佛Phật 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 。 法Pháp 身thân 成thành 佛Phật 。 如như 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 至chí 等đẳng 覺giác 地địa 後hậu 轉chuyển 成thành 妙diệu 覺giác 地địa 佛Phật 。 此thử 是thị 變biến 易dị 生sanh 死tử 將tương 傾khuynh 。 故cố 於ư 三tam 界giới 外ngoại 法Pháp 身thân 成thành 佛Phật 也dã 。 依y 《# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 》# 三tam 界giới 外ngoại 有hữu 四tứ 種chủng 生sanh 死tử 。 三tam 地địa 以dĩ 還hoàn 名danh 方phương 便tiện 生sanh 死tử 。 四tứ 地địa 至chí 七thất 地địa 名danh 因nhân 緣duyên 生sanh 死tử 。 八Bát 地Địa 至chí 十Thập 地Địa 。 名danh 有hữu 有hữu 生sanh 死tử 。 金kim 剛cang 心tâm 一nhất 剎sát 那na 名danh 。 無vô 有hữu 生sanh 死tử 。 《# 佛Phật 性tánh 論luận 》# 云vân 。

三tam 地địa 是thị 世thế 間gian 地địa 宜nghi 名danh 世thế 諦đế 。 亦diệc 是thị 福phước 德đức 。

福phước 德đức 望vọng 智trí 慧tuệ 則tắc 福phước 德đức 是thị 緣duyên 義nghĩa 。 名danh 方phương 便tiện 生sanh 死tử 。 四tứ 地địa 至chí 七thất 地địa 名danh 出xuất 世thế 間gian 。 地địa 亦diệc 名danh 真Chân 諦Đế 。 稱xưng 為vi 智trí 慧tuệ 。 智trí 慧tuệ 是thị 因nhân 。 名danh 因nhân 緣duyên 生sanh 死tử 。 《# 論luận 》# 舉cử 喻dụ 云vân 。

方phương 便tiện 生sanh 死tử 如như 無vô 明minh 生sanh 行hành 。 因nhân 緣duyên 生sanh 死tử 如như 行hành 生sanh 識thức 。

故cố 知tri 無vô 明minh 為vi 方phương 便tiện 而nhi 行hành 。 正chánh 是thị 因nhân 也dã 。

有hữu 有hữu 生sanh 死tử

者giả 。 有hữu 生sanh 亦diệc 有hữu 死tử 也dã 。

無vô 有hữu 生sanh 死tử

者giả 。 但đãn 有hữu 一nhất 剎sát 那na 生sanh 。 後hậu 則tắc 轉chuyển 成thành 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 成thành 佛Phật 正chánh 是thị 離ly 。 無vô 有hữu 生sanh 死tử 。 應ưng 身thân 成thành 佛Phật 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 依y 大Đại 乘Thừa 。 十Thập 地Địa 行hành 滿mãn 坐tọa 於ư 道Đạo 場Tràng 。 或hoặc 有hữu 三tam 界giới 外ngoại 淨tịnh 土độ 中trung 成thành 佛Phật 。 或hoặc 三tam 界giới 內nội 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ 中trung 成thành 佛Phật 。 二nhị 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 成thành 佛Phật 定định 在tại 三tam 界giới 內nội 。 《# 俱câu 舍xá 論luận 》# 有hữu 二nhị 種chủng 釋thích 。

一nhất 云vân 。 佛Phật 於ư 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 坐tọa 。 作tác 不bất 淨tịnh 觀quán 。 乃nãi 至chí 次thứ 第đệ 。 證chứng 盡tận 無vô 生sanh 智trí 始thỉ 出xuất 觀quán 。 名danh 為vi 成thành 佛Phật 。 二nhị 云vân 。 於ư 道đạo 樹thụ 下hạ 從tùng 四tứ 善thiện 根căn 次thứ 第đệ 入nhập 見kiến 。 修tu 道Đạo 。 三tam 十thập 四tứ 心tâm 成thành 佛Phật 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 成thành 佛Phật 異dị 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 從tùng 凡phàm 轉chuyển 成thành 聖thánh 。 大Đại 乘Thừa 從tùng 聖thánh 至chí 聖thánh 。

問vấn 。

依y 小Tiểu 乘Thừa 而nhi 說thuyết 。 佛Phật 是thị 大đại 利lợi 根căn 人nhân 。 無vô 有hữu 坐tọa 道Đạo 場Tràng 佛Phật 法Pháp 不bất 現hiện 前tiền 義nghĩa 。 上thượng 云vân 何hà 佛Phật 法Pháp 。 不bất 現hiện 前tiền 耶da 。

答đáp 。

今kim 就tựu 大Đại 乘Thừa 方phương 便tiện 住trụ 待đãi 緣duyên 三tam 昧muội 。 故cố 言ngôn 佛Phật 法Pháp 不bất 現hiện 前tiền 耳nhĩ 。 若nhược 就tựu 小Tiểu 乘Thừa 釋Thích 迦Ca 。 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 。 亦diệc 得đắc 稱xưng 為vi 佛Phật 法Pháp 不bất 現hiện 前tiền 也dã 。

問vấn 。

六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 。 是thị 坐tọa 道Đạo 場Tràng 以dĩ 不phủ 。

答đáp 。

非phi 也dã 。 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 竟cánh 。 受thọ 乳nhũ 糜mi 已dĩ 後hậu 。 始thỉ 取thủ 草thảo 坐tọa 於ư 道Đạo 場Tràng 。 方phương 成thành 佛Phật 也dã 。

其kỳ 佛Phật 未vị 出xuất 家gia 時thời

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 十thập 六lục 王vương 子tử 。 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 亦diệc 開khai 三tam 別biệt 。

一nhất 。 與dữ 眷quyến 屬thuộc 至chí 於ư 佛Phật 所sở 。 二nhị 。 到đáo 已dĩ 恭cung 敬kính 讚tán 歎thán 。 三tam 。 正chánh 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。

問vấn 。

何hà 故cố 初sơ 列liệt 。 十thập 六lục 王vương 子tử 。 不bất 前tiền 標tiêu 其kỳ 祖tổ 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 耶da 。

答đáp 。

凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 十thập 六lục 王vương 子tử 。 有hữu 請thỉnh 轉chuyển 大đại 小tiểu 二Nhị 乘Thừa 。 法Pháp 輪luân 之chi 功công 。 故cố 前tiền 列liệt 之chi 。 二nhị 者giả 。 十thập 六lục 王vương 子tử 。 又hựu 能năng 覆phú 講giảng 。 今kim 正chánh 明minh 與dữ 王vương 子tử 結kết 緣duyên 。 故cố 初sơ 列liệt 也dã 。

名danh 曰viết 智Trí 積Tích

者giả 。 平bình 等đẳng 大đại 智trí 皆giai 已dĩ 積tích 聚tụ 。 故cố 能năng 請thỉnh 轉chuyển 二nhị 輪luân 及cập 覆phú 述thuật 《# 妙Diệu 法Pháp 華Hoa 經Kinh 》# 也dã 。

皆giai 捨xả 所sở 珍trân

者giả 。 至chí 佛Phật 所sở 意ý 。 必tất 欲dục 出xuất 家gia 。 故cố 捨xả 小tiểu 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 求cầu 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

諸chư 母mẫu 涕thế 泣khấp 。 而nhi 隨tùy 送tống 之chi

者giả 。 愛ái 情tình 未vị 斷đoạn 是thị 故cố 涕thế 泣khấp 。 道đạo 緣duyên 已dĩ 會hội 故cố 。 而nhi 隨tùy 送tống 之chi 。

到đáo 已dĩ 頭đầu 面diện 禮lễ 足túc

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 次thứ 明minh 敬kính 歎thán 。 前tiền 長trường/trưởng 行hành 身thân 業nghiệp 恭cung 敬kính 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 口khẩu 業nghiệp 稱xưng 歎thán 。 自tự 有hữu 歎thán 而nhi 不bất 敬kính 。 敬kính 而nhi 不bất 歎thán 。 亦diệc 敬kính 亦diệc 歎thán 。 非phi 敬kính 非phi 歎thán 。 今kim 具cụ 二nhị 也dã 。 偈kệ 文văn 為vi 四tứ 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 歎thán 佛Phật 成thành 道Đạo 。 次thứ 兩lưỡng 行hành 。 歎thán 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 次thứ 四tứ 偈kệ 。 明minh 自tự 慶khánh 。 後hậu 半bán 偈kệ 。 結kết 歎thán 。

爾nhĩ 時thời 十thập 六lục 王vương 子tử

下hạ 。 第đệ 三tam 。 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 前tiền 長trường/trưởng 行hành 。 次thứ 偈kệ 。 偈kệ 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 二nhị 行hành 半bán 。 正chánh 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 。 歎thán 佛Phật 知tri 機cơ 。 釋thích 堪kham 請thỉnh 之chi 德đức 。 後hậu 半bán 行hành 。 正chánh 結kết 請thỉnh 。 而nhi 言ngôn 。

百bách 福phước

者giả 。 一nhất 善thiện 有hữu 五ngũ 品phẩm 心tâm 。 謂vị 下hạ 。 中trung 。 上thượng 。 上thượng 中trung 。 上thượng 上thượng 。 十Thập 善Thiện 合hợp 五ngũ 十thập 。 始thỉ 有hữu 五ngũ 十thập 心tâm 。 終chung 有hữu 五ngũ 十thập 。 故cố 名danh 百bách 福phước 也dã 。

佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 成thành 道Đạo 已dĩ 後hậu 現hiện 於ư 瑞thụy 相tướng 。 所sở 以dĩ 現hiện 瑞thụy 者giả 。 為vi 欲dục 廣quảng 集tập 有hữu 緣duyên 令linh 受thọ 道Đạo 法Pháp 。 又hựu 十thập 劫kiếp 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 謂vị 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 意ý 業nghiệp 利lợi 物vật 。 今kim 辨biện 放phóng 光quang 。 謂vị 身thân 業nghiệp 利lợi 物vật 。 後hậu 受thọ 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 謂vị 口khẩu 業nghiệp 利lợi 物vật 。 又hựu 成thành 道Đạo 已dĩ 後hậu 具cụ 三tam 業nghiệp 利lợi 益ích 。 放phóng 光quang 為vi 身thân 業nghiệp 。 動động 地địa 為vi 意ý 業nghiệp 。 說thuyết 法Pháp 為vi 口khẩu 業nghiệp 。 就tựu 文văn 又hựu 三tam 。

初sơ 。 動động 地địa 。 二nhị 。 放phóng 光quang 。

又hựu 其kỳ 國quốc 界giới

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 二nhị 瑞thụy 所sở 至chí 。 所sở 以dĩ 放phóng 光quang 者giả 。 表biểu 智trí 炬cự 將tương 暉huy 故cố 身thân 光quang 前tiền 曜diệu 。 二nhị 者giả 。 欲dục 滅diệt 眾chúng 生sanh 障chướng 礙ngại 。 三tam 。 欲dục 召triệu 集tập 有hữu 緣duyên 令linh 知tri 佛Phật 出xuất 世thế 。 所sở 以dĩ 動động 地địa 者giả 。 後hậu 偈kệ 頌tụng 釋thích 云vân 。

為vì 覺giác 悟ngộ 群quần 生sanh 。 靈linh 動động 於ư 一nhất 切thiết

令linh 眾chúng 生sanh 知tri 。 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 也dã 。 別biệt 明minh 二nhị 瑞thụy 所sở 至chí 者giả 。 前tiền 二nhị 章chương 為vi 利lợi 益ích 餘dư 眾chúng 。 今kim 的đích 召triệu 集tập 梵Phạm 王Vương 也dã 。

爾nhĩ 時thời 東đông 方phương

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 明minh 十thập 方phương 梵Phạm 天Thiên 雲vân 集tập 。 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 所sở 以dĩ 但đãn 明minh 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 者giả 。 上thượng 明minh 十thập 六lục 王vương 子tử 。 為vi 近cận 眾chúng 請thỉnh 。 今kim 列liệt 十thập 方phương 梵Phạm 王Vương 明minh 遠viễn 眾chúng 請thỉnh 。 略lược 舉cử 近cận 遠viễn 。 其kỳ 中trung 間gian 例lệ 可khả 知tri 之chi 。 故cố 後hậu 文văn 云vân 。

諸chư 梵Phạm 來lai 時thời 見kiến 十thập 六lục 王vương 子tử 。 請thỉnh 及cập 八bát 部bộ 恭cung 敬kính

故cố 知tri 略lược 舉cử 近cận 遠viễn 例lệ 中trung 間gian 也dã 。 又hựu 十thập 六lục 王vương 子tử 明minh 人nhân 請thỉnh 。 今kim 辨biện 天thiên 請thỉnh 。 以dĩ 天thiên 人nhân 是thị 受thọ 道đạo 器khí 故cố 。 又hựu 十thập 六lục 王vương 子tử 。 明minh 內nội 眷quyến 屬thuộc 請thỉnh 。 今kim 明minh 外ngoại 眷quyến 屬thuộc 請thỉnh 。 就tựu 文văn 亦diệc 三tam 。

第đệ 一nhất 。 明minh 三tam 方phương 梵Phạm 王Vương 來lai 請thỉnh 。 第đệ 二nhị 。 例lệ 於ư 六lục 方phương 。 第đệ 三tam 。 別biệt 明minh 上thượng 方phương 梵Phạm 天Thiên 來lai 請thỉnh 。 三tam 方phương 請thỉnh 即tức 三tam 段đoạn 。 一nhất 一nhất 方phương 例lệ 有hữu 六lục 章chương 。

第đệ 一nhất 。 覩đổ 瑞thụy 生sanh 疑nghi 。 第đệ 二nhị 。 諸chư 梵Phạm 謀mưu 議nghị 。 第đệ 三tam 。 尋tầm 光quang 至chí 佛Phật 所sở 。 第đệ 四tứ 。 三tam 業nghiệp 供cúng 養dường 。 第đệ 五ngũ 。 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 第đệ 六lục 。 如Như 來Lai 默mặc 許hứa 。

是thị 時thời 諸chư 梵Phạm 天Thiên 王Vương

下hạ 。 第đệ 二nhị 文văn 也dã 。

爾nhĩ 時thời 五Ngũ 百Bách

下hạ 。 第đệ 三tam 文văn 也dã 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 云vân 。

衣y 裓kích 是thị 衣y 箱tương 也dã 。 今kim 謂vị 衣y 前tiền 衿# 也dã 。

即tức 時thời 諸chư 梵Phạm 王Vương

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 三tam 業nghiệp 供cúng 養dường 。 前tiền 長trường/trưởng 行hành 明minh 財tài 供cung 。 次thứ 說thuyết 偈kệ 明minh 法pháp 供cung 。 又hựu 前tiền 是thị 身thân 業nghiệp 供cúng 養dường 。 後hậu 是thị 口khẩu 業nghiệp 供cúng 養dường 。 又hựu 前tiền 是thị 供cúng 養dường 。 後hậu 是thị 稱xưng 歎thán 。 長trường/trưởng 行hành 為vi 二nhị 。

初sơ 。 辨biện 恭cung 敬kính 。

即tức 以dĩ 天thiên 華hoa

下hạ 。 明minh 供cúng 養dường 。 初sơ 以dĩ 華hoa 供cúng 養dường 。 表biểu 欲dục 行hành 因nhân 也dã 。 次thứ 奉phụng 宮cung 殿điện 。 表biểu 欲dục 求cầu 果quả 也dã 。 華hoa 供cúng 養dường 中trung 。 前tiền 供cúng 養dường 佛Phật 。 謂vị 正chánh 果quả 也dã 。 次thứ 供cúng 養dường 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。 謂vị 依y 果quả 也dã 。 又hựu 前tiền 表biểu 人nhân 尊tôn 。 後hậu 明minh 處xứ 重trọng/trùng 。 奉phụng 宮cung 殿điện 者giả 。 捨xả 形hình 之chi 所sở 栖tê 。 欲dục 求cầu 神thần 之chi 所sở 宅trạch 。 偈kệ 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 兩lưỡng 行hành 。 稱xưng 歎thán 佛Phật 德đức 。 次thứ 一nhất 行hành 。 自tự 序tự 來lai 意ý 。 後hậu 一nhất 行hành 。 請thỉnh 受thọ 供cúng 養dường 也dã 。

爾nhĩ 時thời 諸chư 梵Phạm 天Thiên 王Vương

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 前tiền 供cúng 養dường 以dĩ 祈kỳ 福phước 。 今kim 請thỉnh 說thuyết 以dĩ 求cầu 慧tuệ 。 又hựu 前tiền 歎thán 佛Phật 之chi 福phước 田điền 。 今kim 歎thán 佛Phật 為vi 施thí 主chủ 。 又hựu 前tiền 是thị 自tự 行hành 。 今kim 請thỉnh 法pháp 是thị 化hóa 他tha 。

爾nhĩ 時thời 大đại 通thông 智trí 勝thắng

下hạ 。 第đệ 六lục 。 默mặc 許hứa 。

問vấn 。

涅Niết 槃Bàn 時thời 亦diệc 默mặc 而nhi 不bất 許hứa 受thọ 供cúng 養dường 。 今kim 亦diệc 默mặc 然nhiên 。 何hà 以dĩ 知tri 受thọ 請thỉnh 耶da 。

答đáp 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

佛Phật 顏nhan 有hữu 舒thư 斂liểm 。 故cố 知tri 受thọ 不bất 受thọ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

身thân 光quang 上thượng 下hạ 表biểu 之chi 。 故cố 有hữu 受thọ 不bất 受thọ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 佛Phật 有hữu 唱xướng 號hiệu 默mặc 然nhiên 者giả 便tiện 是thị 受thọ 請thỉnh 。 涅Niết 槃Bàn 時thời 默mặc 然nhiên 者giả 便tiện 不bất 受thọ 請thỉnh 。

餘dư 二nhị 方phương 如như 文văn 。 西tây 南nam 方phương 乃nãi 至chí 下hạ 方phương 。 第đệ 二nhị 段đoạn 。 例lệ 餘dư 六lục 方phương 。 上thượng 方phương 梵Phạm 王Vương 說thuyết 偈kệ 稱xưng 歎thán 中trung 。 十thập 行hành 半bán 偈kệ 。 開khai 為vi 二nhị 。

初sơ 八bát 行hành 半bán 。 歎thán 佛Phật 。 次thứ 兩lưỡng 行hành 。 請thỉnh 受thọ 供cúng 養dường 。 初sơ 歎thán 後hậu 請thỉnh 者giả 。 初sơ 歎thán 明minh 佛Phật 有hữu 勝thắng 德đức 。 故cố 後hậu 請thỉnh 受thọ 供cúng 養dường 。 就tựu 初sơ 歎thán 中trung 初sơ 兩lưỡng 偈kệ 。 歎thán 佛Phật 慈từ 悲bi 德đức 。 前tiền 偈kệ 歎thán 大đại 悲bi 。 次thứ 偈kệ 歎thán 大đại 慈từ 。

於ư 昔tích 無vô 量lượng 劫kiếp

下hạ 有hữu 六lục 行hành 半bán 。 第đệ 二nhị 。 歎thán 佛Phật 難nan 值trị 。 初sơ 四tứ 行hành 半bán 。 明minh 昔tích 不bất 值trị 佛Phật 。 次thứ 兩lưỡng 行hành 。 自tự 慶khánh 今kim 得đắc 值trị 佛Phật 。 初sơ 四tứ 行hành 半bán 中trung 為vi 二nhị 。

初sơ 三tam 行hành 半bán 。 明minh 起khởi 愛ái 眾chúng 生sanh 不bất 值trị 佛Phật 也dã 。

住trụ 於ư 邪tà 見kiến 法pháp

一nhất 偈kệ 。 明minh 起khởi 見kiến 眾chúng 。 生sanh 不bất 值trị 佛Phật 。

問vấn 。

東đông 南nam 方phương 諸chư 梵Phạm 云vân 一nhất 百bách 八bát 十thập 劫kiếp 。 空không 過quá 無vô 有hữu 佛Phật 。 次thứ 南nam 方phương 梵Phạm 云vân 過quá 百bách 三tam 十thập 劫kiếp 。 今kim 乃nãi 得đắc 一nhất 見kiến 。 今kim 此thử 文văn 云vân 於ư 昔tích 無vô 量lượng 劫kiếp 。 空không 過quá 無vô 有hữu 佛Phật 。 何hà 故cố 三tam 處xứ 不bất 同đồng 耶da 。

答đáp 。

尋tầm 佛Phật 應ưng 世thế 感cảm 見kiến 不bất 同đồng 者giả 。 猶do 由do 眾chúng 生sanh 行hành 有hữu 厚hậu 薄bạc 之chi 異dị 。 故cố 覩đổ 接tiếp 致trí 久cửu 近cận 之chi 差sai 。 一nhất 百bách 三tam 十thập 劫kiếp 。 上thượng 品phẩm 人nhân 也dã 。 一nhất 百bách 八bát 十thập 劫kiếp 。 中trung 品phẩm 人nhân 也dã 。 於ư 昔tích 無vô 量lượng 劫kiếp 。 下hạ 品phẩm 人nhân 也dã 。 略lược 舉cử 三tam 品phẩm 不bất 同đồng 。 則tắc 略lược 攝nhiếp 感cảm 應ứng 義nghĩa 。

盡tận 失thất 樂lạc 及cập 樂lạc 想tưởng

者giả 。 對đối 境cảnh 發phát 愛ái 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 心tâm 取thủ 境cảnh 故cố 為vi 樂lạc 想tưởng 。 又hựu 釋thích 樂nhạo/nhạc/lạc 謂vị 樂nhạc 具cụ 。 想tưởng 即tức 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 生sanh 死tử 無vô 有hữu 實thật 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 稱xưng 為vi 樂lạc 想tưởng 。

爾nhĩ 時thời 大đại 通thông 智trí 勝thắng

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 近cận 緣duyên 由do 。 以dĩ 去khứ 覆phú 講giảng 事sự 近cận 。 名danh 近cận 緣duyên 由do 。 亦diệc 開khai 為vi 四tứ 。

初sơ 。 受thọ 請thỉnh 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 法Pháp 輪luân 。 第đệ 二nhị 。 十thập 六lục 王vương 子tử 。 請thỉnh 轉chuyển 大Đại 乘Thừa 法Pháp 輪luân 。 第đệ 三tam 。 受thọ 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 第đệ 四tứ 。 說thuyết 經Kinh 竟cánh 入nhập 定định 。 前tiền 一nhất 明minh 說thuyết 小tiểu 。 後hậu 三tam 辨biện 說thuyết 大đại 。 就tựu 此thử 四tứ 章chương 各các 開khai 三tam 段đoạn 。 亦diệc 合hợp 十thập 二nhị 章chương 經kinh 。

初sơ 章chương 三tam 者giả 。

第đệ 一nhất 。 明minh 受thọ 請thỉnh 。 第đệ 二nhị 。 明minh 一nhất 會hội 說thuyết 法Pháp 。 第đệ 三tam 。 多đa 會hội 說thuyết 法Pháp 。 初sơ 文văn 前tiền 列liệt 十thập 方phương 梵Phạm 天Thiên 。 後hậu 明minh 十thập 六lục 王vương 子tử 者giả 。 前tiền 文văn 從tùng 近cận 至chí 遠viễn 故cố 自tự 人nhân 及cập 天thiên 。 今kim 從tùng 天thiên 及cập 人nhân 自tự 遠viễn 至chí 近cận 。 又hựu 逐trục 文văn 勢thế 便tiện 接tiếp 上thượng 天thiên 眾chúng 。 故cố 前tiền 列liệt 天thiên 後hậu 列liệt 人nhân 也dã 。

即tức 時thời 三tam 轉chuyển

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 明minh 說thuyết 法Pháp 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 說thuyết 法Pháp 。 二nhị 。

時thời 眾chúng 悟ngộ 道đạo 。 就tựu 初sơ 又hựu 二nhị 。

前tiền 。 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 次thứ 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 緣Duyên 。 就tựu 說thuyết 四Tứ 諦Đế 為vi 三tam 。

初sơ 。 表biểu 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 行hành 。 次thứ 。 明minh 餘dư 人nhân 不bất 能năng 轉chuyển 。 後hậu 。 正chánh 明minh 三tam 轉chuyển 。 言ngôn 三tam 轉chuyển 者giả 。

一nhất 。 示thị 轉chuyển 。 謂vị 是thị 苦khổ 。 是thị 集tập 。 是thị 滅diệt 。 是thị 道đạo 。 二nhị 。 勸khuyến 轉chuyển 。 苦khổ 應ưng 知tri 。 集tập 應ưng 斷đoạn 。 滅diệt 應ưng 證chứng 。 道đạo 應ưng 修tu 。 三tam 。 證chứng 轉chuyển 。 苦khổ 我ngã 已dĩ 知tri 。 集tập 我ngã 已dĩ 斷đoạn 。 滅diệt 我ngã 已dĩ 證chứng 。 道đạo 我ngã 已dĩ 修tu 。 引dẫn 佛Phật 為vi 證chứng 轉chuyển 。

復phục 有hữu 一nhất 諦đế 三tam 轉chuyển 。 謂vị 是thị 苦khổ 。 苦khổ 應ưng 知tri 。 苦khổ 我ngã 已dĩ 知tri 。 餘dư 三tam 亦diệc 爾nhĩ 。 十thập 二nhị 行hành 者giả 。 若nhược 用dụng 教giáo 為vi 法Pháp 輪luân 。 說thuyết 此thử 十thập 二nhị 。 種chủng 教giáo 生sanh 眾chúng 生sanh 解giải 。 解giải 行hành 於ư 境cảnh 故cố 稱xưng 為vi 行hành 。 又hựu 佛Phật 如như 行hành 而nhi 說thuyết 。 而nhi 眾chúng 生sanh 如như 說thuyết 而nhi 行hành 。 故cố 云vân 十thập 二nhị 行hành 。 若nhược 以dĩ 解giải 為vi 法Pháp 輪luân 體thể 。 一nhất 轉chuyển 生sanh 四tứ 行hành 。 謂vị 眼nhãn 。 智trí 。 明minh 。 覺giác 。 眼nhãn 謂vị 法Pháp 忍Nhẫn 。 智trí 謂vị 法pháp 智trí 。 明minh 謂vị 比tỉ 忍nhẫn 。 覺giác 謂vị 比tỉ 智trí 。 一nhất 轉chuyển 生sanh 四tứ 行hành 。 故cố 云vân 十thập 二nhị 也dã 。

問vấn 。

一nhất 轉chuyển 既ký 生sanh 四tứ 行hành 。 則tắc 生sanh 四tứ 法Pháp 忍Nhẫn 。 四tứ 法pháp 智trí 。 四tứ 比tỉ 忍nhẫn 。 四tứ 比tỉ 智trí 。 生sanh 行hành 已dĩ 足túc 。 後hậu 二nhị 轉chuyển 更cánh 何hà 所sở 明minh 。

答đáp 。

成thành 論luận 師sư 云vân 。

初sơ 轉chuyển 生sanh 聞văn 慧tuệ 。 次thứ 轉chuyển 生sanh 思tư 慧tuệ 。 後hậu 轉chuyển 生sanh 修tu 慧tuệ 。 依y 婆bà 沙sa 宗tông 。 為vi 三tam 根căn 人nhân 故cố 有hữu 三tam 轉chuyển 。 初sơ 轉chuyển 上thượng 根căn 即tức 悟ngộ 生sanh 於ư 四tứ 行hành 。 乃nãi 至chí 三tam 轉chuyển 下hạ 根căn 人nhân 悟ngộ 亦diệc 生sanh 四tứ 行hành 。 今kim 三tam 根căn 合hợp 論luận 故cố 有hữu 十thập 二nhị 行hành 。 若nhược 廣quảng 開khai 之chi 便tiện 有hữu 四tứ 十thập 八bát 法Pháp 輪luân 。 初sơ 轉chuyển 四tứ 行hành 謂vị 見kiến 道đạo 十thập 六lục 心tâm 。 餘dư 二nhị 轉chuyển 各các 為vi 十thập 六lục 。 合hợp 四tứ 十thập 八bát 也dã 。 又hựu 初sơ 轉chuyển 生sanh 。 未vị 知tri 欲dục 知tri 根căn 。 次thứ 轉chuyển 生sanh 知tri 根căn 。 後hậu 轉chuyển 生sanh 知tri 已dĩ 根căn 。 又hựu 初sơ 轉chuyển 生sanh 見kiến 道đạo 。 次thứ 轉chuyển 生sanh 修tu 道Đạo 。 後hậu 轉chuyển 生sanh 無Vô 學Học 道đạo 。 依y 釋Thích 迦Ca 趣thú 鹿lộc 苑uyển 說thuyết 法Pháp 。 天thiên 人nhân 但đãn 證chứng 初sơ 果quả 。 宜nghi 用dụng 前tiền 約ước 三tam 根căn 人nhân 釋thích 之chi 。 若nhược 依y 大đại 通thông 智trí 勝thắng 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 悟ngộ 羅La 漢Hán 。 宜nghi 用dụng 三tam 根căn 三tam 道đạo 二nhị 義nghĩa 釋thích 之chi 。

問vấn 。

依y 毘tỳ 曇đàm 宗tông 。 用dụng 何hà 為vi 法Pháp 輪luân 體thể 。

答đáp 。

《# 雜tạp 心tâm 》# 云vân

牟Mâu 尼Ni 說thuyết 見kiến 道đạo 。 疾tật 故cố 名danh 法Pháp 輪luân 。 謂vị 見kiến 諦Đế 解giải 起khởi 。 具cụ 戒giới 定định 慧tuệ 。 以dĩ 三tam 種chủng 戒giới 為vi 輪luân 轂cốc 。 三tam 種chủng 慧tuệ 為vi 輪luân 輻bức 。 二nhị 種chủng 定định 為vi 輪luân 輞võng 。

三tam 種chủng 戒giới 謂vị 正chánh 語ngữ 。 正chánh 業nghiệp 。 正chánh 命mạng 。 三tam 種chủng 慧tuệ 謂vị 正chánh 見kiến 。 正chánh 思tư 惟duy 。 正chánh 精tinh 進tấn 。 二nhị 種chủng 定định 謂vị 正chánh 定định 。 正chánh 念niệm 也dã 。 所sở 言ngôn 輪luân 者giả 謂vị 輪luân 轉chuyển 義nghĩa 。 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 。 次thứ 觀quán 上thượng 界giới 苦khổ 。 次thứ 乃nãi 至chí 觀quán 欲dục 界giới 道đạo 。 次thứ 觀quán 上thượng 界giới 道đạo 。 以dĩ 三tam 界giới 四Tứ 諦Đế 上thượng 下hạ 輪luân 轉chuyển 故cố 名danh 為vi 輪luân 。 斷đoạn 見kiến 諦Đế 惑hoặc 為vi 輪luân 用dụng 。 照chiếu 四Tứ 諦Đế 境cảnh 為vi 輪luân 行hành 四tứ 方phương 也dã 。

問vấn 。

《# 毘tỳ 曇đàm 》# 見kiến 道đạo 但đãn 有hữu 十thập 五ngũ 心tâm 。 云vân 何hà 具cụ 十thập 二nhị 行hành 。

答đáp 。

道đạo 比tỉ 智trí 是thị 忍nhẫn 家gia 流lưu 類loại 。 印ấn 證chứng 見kiến 諦Đế 惑hoặc 無vô 。 然nhiên 非phi 見kiến 道đạo 攝nhiếp 也dã 。 《# 成thành 實thật 》# 見kiến 道đạo 唯duy 一nhất 空không 行hành 。 亦diệc 無vô 十thập 二nhị 行hành 。 故cố 數số 論luận 二nhị 家gia 釋thích 十thập 二nhị 行hành 。 於ư 文văn 為vi 難nan 解giải 也dã 。 別biệt 有hữu 經kinh 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 為vi 十thập 二nhị 行hành 。 若nhược 爾nhĩ 。 三tam 轉chuyển 目mục 四Tứ 諦Đế 十thập 二nhị 行hành 。 約ước 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 兩lưỡng 事sự 合hợp 說thuyết 也dã 。

若nhược 沙Sa 門Môn

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 餘dư 人nhân 不bất 能năng 轉chuyển 。 智trí 慧tuệ 人nhân 有hữu 二nhị 分phần 。

出xuất 家gia 為vi 沙Sa 門Môn 。 在tại 家gia 為vì 婆Bà 羅La 門Môn 。 天thiên 有hữu 二nhị 分phần 。

欲dục 天thiên 主chủ 為vi 魔ma 。 色sắc 天thiên 主chủ 為vi 梵Phạm 。

及cập 餘dư 世thế 間gian

此thử 天thiên 人nhân 以dĩ 外ngoại 稱xưng 為vi 餘dư 也dã 。

問vấn 。

三tam 乘thừa 人nhân 盡tận 。 得đắc 見kiến 諦Đế 道Đạo 。 何hà 故cố 言ngôn 佛Phật 獨độc 能năng 轉chuyển 。 餘dư 不bất 能năng 耶da 。

答đáp 。

二Nhị 乘Thừa 人nhân 雖tuy 能năng 入nhập 見kiến 諦Đế 道đạo 成thành 無Vô 學Học 。 而nhi 無vô 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 不bất 能năng 善thiện 識thức 機cơ 緣duyên 。 不bất 為vi 物vật 情tình 所sở 信tín 。 故cố 不bất 能năng 轉chuyển 。 又hựu 佛Phật 能năng 自tự 轉chuyển 。 能năng 為vi 他tha 轉chuyển 。 聲Thanh 聞Văn 不bất 能năng 自tự 轉chuyển 故cố 不bất 為vi 他tha 轉chuyển 。 緣Duyên 覺Giác 雖tuy 能năng 自tự 轉chuyển 。 而nhi 緣Duyên 覺Giác 出xuất 世thế 無vô 他tha 人nhân 成thành 聖thánh 。 故cố 不bất 能năng 為vi 他tha 轉chuyển 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

緣Duyên 覺Giác 說thuyết 法Pháp 不bất 能năng 令linh 人nhân 。 得đắc 燸nhu 法pháp 等đẳng

謂vị 是thị 苦khổ

下hạ 。 第đệ 三tam 。 正chánh 明minh 三tam 轉chuyển 。 略lược 舉cử 其kỳ 一nhất 也dã 。

及cập 廣quảng 說thuyết 十thập 二nhị 因nhân 緣duyên

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 所sở 以dĩ 明minh 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 廣quảng 上thượng 四Tứ 諦Đế 義nghĩa 。 廣quảng 苦khổ 集tập 為vi 十thập 二nhị 相tương 生sanh 。 廣quảng 滅diệt 道đạo 為vi 十thập 二nhị 還hoàn 滅diệt 。 二nhị 者giả 。

時thời 坐tọa 有hữu 二nhị 種chủng 根căn 緣duyên 。 一nhất 。 求cầu 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 。 求cầu 緣Duyên 覺Giác 。 為vi 求cầu 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 為vi 求cầu 緣Duyên 覺Giác 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 故cố 〈# 信tín 解giải 品phẩm 〉# 云vân 。

密mật 遣khiển 二nhị 人nhân

即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 言ngôn 。

無vô 明minh

者giả 。 一nhất 。 顯hiển 通thông 隱ẩn 別biệt 故cố 說thuyết 無vô 明minh 。 過quá 去khứ 世thế 中trung 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 有hữu 闇ám 惑hoặc 迷mê 理lý 之chi 義nghĩa 。 就tựu 此thử 通thông 義nghĩa 故cố 說thuyết 無vô 明minh 。 二nhị 者giả 。 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 迷mê 於ư 本bổn 際tế 。 集tập 起khởi 生sanh 死tử 其kỳ 力lực 最tối 強cường/cưỡng 。 從tùng 強cường/cưỡng 為vi 名danh 故cố 說thuyết 無vô 明minh 。 無vô 明minh 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 迷mê 理lý 無vô 明minh 。 所sở 謂vị 迷mê 於ư 二nhị 諦đế 之chi 理lý 。 故cố 《# 地địa 經kinh 》# 云vân 。

不bất 知tri 世thế 諦đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 諦đế 故cố 名danh 無vô 明minh

二nhị 。 發phát 業nghiệp 無vô 明minh 。 所sở 謂vị 三tam 根căn 。 三tam 毒độc 煩phiền 惱não 。 三tam 根căn 煩phiền 惱não 能năng 發phát 思tư 業nghiệp 。 三tam 毒độc 煩phiền 惱não 。 發phát 身thân 口khẩu 業nghiệp 。 三tam 。 覆phú 業nghiệp 無vô 明minh 。 謂vị 造tạo 業nghiệp 已dĩ 重trọng/trùng 於ư 前tiền 境cảnh 起khởi 貪tham 瞋sân 等đẳng 。 復phục 助trợ 前tiền 業nghiệp 令linh 其kỳ 增tăng 長trưởng 。 四tứ 。 潤nhuận 生sanh 無vô 明minh 。 若nhược 依y 《# 成thành 實thật 論luận 》# 。 唯duy 愛ái 能năng 潤nhuận 餘dư 但đãn 遠viễn 助trợ 。 若nhược 據cứ 斯tư 義nghĩa 。 潤nhuận 生sanh 即tức 狹hiệp 唯duy 在tại 於ư 愛ái 。 受thọ 生sanh 則tắc 廣quảng 通thông 於ư 餘dư 結kết 。 《# 地địa 經kinh 》# 亦diệc 然nhiên 。 故cố 彼bỉ 經kinh 言ngôn 。

愛ái 水thủy 為vi 潤nhuận 。 無vô 明minh 覆phú 弊tệ 。 我ngã 心tâm 溉cái 灌quán 。

《# 毘tỳ 曇đàm 》# 云vân 。

潤nhuận 生sanh 受thọ 生sanh 諸chư 結kết 皆giai 能năng 。 但đãn 纏triền 垢cấu 等đẳng 能năng 潤nhuận 不bất 能năng 受thọ 生sanh 。

行hành

者giả 。 謂vị 罪tội 。 福phước 。 不bất 動động 三tam 行hành 。 亦diệc 身thân 口khẩu 意ý 三tam 行hành 也dã 。

識thức

支chi 者giả 。 凡phàm 有hữu 三tam 種chủng 。

一nhất 。 種chủng 子tử 心tâm 識thức 作tác 行hành 已dĩ 後hậu 。 受thọ 生sanh 之chi 前tiền 所sở 有hữu 心tâm 識thức 。 為vi 業nghiệp 煩phiền 惱não 所sở 勳huân 發phát 。 故cố 能năng 生sanh 後hậu 果quả 識thức 。 說thuyết 為vi 識thức 支chi 。 二nhị 者giả 。 無vô 明minh 行hành 中trung 所sở 有hữu 心tâm 識thức 亦diệc 是thị 識thức 支chi 。 三tam 。 受thọ 生sanh 心tâm 識thức 名danh 為vi 識thức 支chi 。 謂vị 生sanh 時thời 一nhất 念niệm 之chi 頃khoảnh 。 染nhiễm 污ô 識thức 也dã 。

名danh 色sắc

支chi 者giả 。 四tứ 陰ấm 名danh 名danh 。 色sắc 陰ấm 名danh 色sắc 。 當đương 於ư 爾nhĩ 時thời 。 四tứ 陰ấm 纔tài 裁tài 有hữu 其kỳ 名danh 未vị 有hữu 其kỳ 用dụng 。 故cố 稱xưng 名danh 也dã 。 又hựu 釋thích 名danh 色sắc 兩lưỡng 字tự 但đãn 目mục 於ư 色sắc 。 謂vị 此thử 是thị 內nội 色sắc 。 受thọ 眾chúng 生sanh 名danh 。 異dị 外ngoại 色sắc 也dã 。 又hựu 釋thích 色sắc 當đương 法pháp 體thể 為vi 目mục 。 心tâm 從tùng 能năng 詮thuyên 名danh 字tự 受thọ 稱xưng 。 以dĩ 心tâm 法pháp 隱ẩn 昧muội 。 故cố 以dĩ 能năng 詮thuyên 之chi 名danh 目mục 之chi 。

六lục 入nhập

者giả 。 生sanh 識thức 處xứ 名danh 入nhập 。 色sắc 增tăng 長trưởng 名danh 五ngũ 入nhập 。 名danh 增tăng 長trưởng 名danh 意ý 入nhập 也dã 。

觸xúc

支chi 者giả 。 觸xúc 對đối 前tiền 境cảnh 。 故cố 名danh 為vi 觸xúc 。 依y 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 解giải 觸xúc 有hữu 五ngũ 種chủng 。

一nhất 。 增tăng 語ngữ 觸xúc 。 謂vị 意ý 地địa 觸xúc 數số 能năng 發phát 語ngữ 言ngôn 。 二nhị 。 有hữu 對đối 觸xúc 。 五ngũ 識thức 中trung 相tương 應ứng 之chi 觸xúc 。 觸xúc 對đối 現hiện 境cảnh 故cố 名danh 有hữu 對đối 。 三tam 者giả 。 明minh 觸xúc 。 謂vị 無vô 漏lậu 觸xúc 。 四tứ 。 無vô 明minh 觸xúc 。 謂vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 相tương 應ứng 之chi 觸xúc 。 五ngũ 。 處xử 中trung 觸xúc 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 有hữu 漏lậu 之chi 觸xúc 。 所sở 言ngôn 。

受thọ

者giả 。 或hoặc 總tổng 名danh 一nhất 受thọ 。 或hoặc 分phân 為vi 二nhị 。

謂vị 身thân 。 心tâm 兩lưỡng 受thọ 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 為vi 身thân 受thọ 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 為vi 心tâm 受thọ 。 或hoặc 三tam 或hoặc 五ngũ 或hoặc 六lục 。 六lục 根căn 生sanh 受thọ 或hoặc 十thập 八bát 。 六lục 憂ưu 。 六lục 喜hỷ 。 六lục 捨xả 。 此thử 亦diệc 二nhị 。

垢cấu 。 淨tịnh 。 為vi 三tam 十thập 六lục 。 三tam 世thế 論luận 之chi 合hợp 百bách 八bát 受thọ 。 所sở 言ngôn 。

愛ái

者giả 。 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 云vân 。

染nhiễm 集tập 一nhất 愛ái

爾nhĩ 時thời 但đãn 有hữu 食thực 愛ái 未vị 有hữu 欲dục 愛ái 。 故cố 稱xưng 為vi 一nhất 。 所sở 言ngôn 。

取thủ

者giả 。 煩phiền 惱não 既ký 重trọng/trùng 。 四tứ 方phương 馳trì 求cầu 。 故cố 稱xưng 為vi 取thủ 。 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 四tứ 取thủ 具cụ 攝nhiếp 。 百bách 八bát 煩phiền 惱não 。 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 之chi 中trung 除trừ 於ư 戒giới 見kiến 故cố 名danh 欲dục 取thủ 。 以dĩ 緣duyên 外ngoại 欲dục 故cố 名danh 欲dục 取thủ 。 上thượng 二nhị 界giới 煩phiền 惱não 除trừ 於ư 戒giới 見kiến 緣duyên 於ư 內nội 生sanh 。 名danh 我ngã 語ngữ 取thủ 。 此thử 二nhị 分phần 上thượng 下hạ 界giới 異dị 故cố 開khai 二nhị 取thủ 。 次thứ 三tam 界giới 四tứ 見kiến 名danh 為vi 見kiến 取thủ 。 三tam 界giới 戒giới 取thủ 名danh 為vi 戒giới 取thủ 。 此thử 二nhị 通thông 三tam 界giới 論luận 。 鈍độn 使sử 分phần/phân 二nhị 取thủ 。 利lợi 使sử 分phần/phân 二nhị 取thủ 也dã 。 若nhược 依y 《# 成thành 論luận 》# 。 身thân 見kiến 一nhất 使sử 名danh 我ngã 語ngữ 取thủ 。 實thật 無vô 我ngã 體thể 但đãn 著trước 我ngã 名danh 故cố 云vân 我ngã 語ngữ 。 依y 此thử 身thân 見kiến 起khởi 於ư 邊biên 見kiến 。 取thủ 著trước 斷đoạn 常thường 。 若nhược 見kiến 斷đoạn 者giả 即tức 著trước 五ngũ 欲dục 名danh 為vi 欲dục 取thủ 。 以dĩ 無vô 後hậu 世thế 貪tham 現hiện 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 若nhược 見kiến 常thường 者giả 有hữu 利lợi 有hữu 鈍độn 。 若nhược 鈍độn 根căn 者giả 則tắc 便tiện 持trì 戒giới 望vọng 後hậu 世thế 樂lạc 名danh 為vi 戒giới 取thủ 。 若nhược 利lợi 根căn 者giả 。 說thuyết 神thần 是thị 常thường 苦khổ 樂lạc 不bất 變biến 即tức 無vô 罪tội 福phước 故cố 起khởi 邪tà 見kiến 說thuyết 為vi 見kiến 取thủ 。 《# 成thành 實thật 》# 四tứ 取thủ 攝nhiếp 惑hoặc 不bất 盡tận 。 所sở 言ngôn 有hữu 者giả 。 業nghiệp 能năng 牽khiên 於ư 三tam 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 有hữu 。 又hựu 含hàm 有hữu 未vị 來lai 果quả 故cố 為vi 有hữu 。 現hiện 在tại 世thế 識thức 名danh 未vị 來lai 生sanh 。 現hiện 在tại 名danh 色sắc 以dĩ 去khứ 四Tứ 果Quả 名danh 為vi 老lão 死tử 。 十thập 二nhị 緣duyên 義nghĩa 廣quảng 。 今kim 略lược 釋thích 名danh 也dã 。

說thuyết 是thị 法Pháp 時thời

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 悟ngộ 道đạo 。 欲dục 顯hiển 說thuyết 教giáo 不bất 虛hư 。 故cố 明minh 得đắc 道Đạo 也dã 。

不bất 受thọ 一nhất 切thiết 法pháp

者giả 。 心tâm 無vô 愛ái 著trước 。 故cố 名danh 不bất 受thọ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

空không 觀quán 現hiện 前tiền 不bất 受thọ 三tam 有hữu 相tương 續tục 故cố 名danh 不bất 受thọ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

得đắc 道Đạo 之chi 人nhân 。 五ngũ 根căn 緣duyên 五ngũ 塵trần 。 不bất 起khởi 煩phiền 惱não 。 不bất 起khởi 煩phiền 惱não 。 故cố 不bất 造tạo 惡ác 業nghiệp 。 無vô 惡ác 業nghiệp 故cố 不bất 受thọ 三tam 惡ác 果quả 報báo 。 故cố 名danh 不bất 受thọ 也dã 。

第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 第đệ 四tứ 說thuyết 法Pháp 時thời

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 多đa 會hội 說thuyết 法Pháp 。 然nhiên 彌Di 勒Lặc 有hữu 三tam 會hội 者giả 。 度độ 釋Thích 迦Ca 餘dư 殘tàn 三tam 根căn 眾chúng 生sanh 也dã 。 於ư 釋Thích 迦Ca 佛Phật 持trì 五Ngũ 戒Giới 人nhân 。 初sơ 會hội 得đắc 道Đạo 。 受thọ 三Tam 歸Quy 人nhân 。 次thứ 會hội 得đắc 道Đạo 。 一nhất 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 人nhân 。 三tam 會hội 得đắc 道Đạo 。

復phục 有hữu 獨độc 與dữ 彌Di 勒Lặc 結kết 緣duyên 。 更cánh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 不bất 止chỉ 局cục 於ư 三tam 會hội 。 今kim 四tứ 會hội 說thuyết 法Pháp 類loại 此thử 可khả 知tri 。 就tựu 文văn 亦diệc 二nhị 。

初sơ 。 明minh 說thuyết 法Pháp 。 次thứ 。 辨biện 悟ngộ 道đạo 。 文văn 處xứ 易dị 知tri 也dã 。

爾nhĩ 時thời 十thập 六lục 王vương 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 請thỉnh 說thuyết 大Đại 乘Thừa 法Pháp 輪luân 。 所sở 以dĩ 請thỉnh 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 見kiến 諸chư 人nhân 皆giai 成thành 羅La 漢Hán 。 大đại 機cơ 欲dục 熟thục 。 故cố 為vi 請thỉnh 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 二nhị 者giả 。 遠viễn 欲dục 譏cơ 斥xích 今kim 日nhật 下hạ 根căn 聲Thanh 聞Văn 。 明minh 我ngã 昔tích 日nhật 為vì 汝nhữ 諸chư 人nhân 以dĩ 請thỉnh 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 。 況huống 今kim 成thành 佛Phật 。 而nhi 不bất 為vì 汝nhữ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 耶da 。 自tự 昔tích 至chí 今kim 凡phàm 經kinh 幾kỷ 載tái 說thuyết 。 猶do 故cố 不bất 解giải 。 此thử 為vi 極cực 愚ngu 也dã 。 就tựu 此thử 文văn 亦diệc 三tam 。

初sơ 。 為vi 請thỉnh 法pháp 故cố 出xuất 家gia 。 二nhị 。 正chánh 請thỉnh 。 三tam 。 王vương 眷quyến 屬thuộc 亦diệc 隨tùy 出xuất 家gia 。

皆giai 以dĩ 童đồng 子tử 出xuất 家gia

者giả 。 四tứ 歲tuế 已dĩ 上thượng 稱xưng 為vi 童đồng 子tử 。 即tức 表biểu 菩Bồ 薩Tát 修tu 童đồng 真chân 行hành 也dã 。 又hựu 幼ấu 而nhi 悟ngộ 道đạo 則tắc 眾chúng 所sở 歸quy 伏phục 。 出xuất 家gia 者giả 欲dục 通thông 化hóa 道đạo 俗tục 。 在tại 家gia 之chi 人nhân 。 不bất 得đắc 化hóa 出xuất 家gia 人nhân 。 二nhị 者giả 。 欲dục 引dẫn 導đạo 八bát 萬vạn 億ức 人nhân 令linh 出xuất 家gia 。

沙Sa 彌Di

此thử 云vân 息tức 惡ác 行hành 慈từ 。 謂vị 息tức 惡ác 行hành 慈từ 。 欲dục 表biểu 菩Bồ 薩Tát 為vi 物vật 請thỉnh 法pháp 有hữu 大đại 慈từ 也dã 。 前tiền 稱xưng 智trí 積tích 舉cử 智trí 慧tuệ 門môn 。 今kim 名danh 沙Sa 彌Di 明minh 功công 德đức 門môn 也dã 。 作tác 沙Sa 彌Di 覆phú 講giảng 者giả 。 明minh 幼ấu 而nhi 早tảo 悟ngộ 。 世thế 所sở 希hy 有hữu 。 使sử 物vật 信tín 之chi 。 如như 身thân 子tử 八bát 歲tuế 登đăng 坐tọa 說thuyết 法Pháp 。 道đạo 俗tục 讚tán 揚dương 震chấn 名danh 遐hà 邇nhĩ 。

俱câu 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 請thỉnh 。

聲Thanh 聞Văn 皆giai 已dĩ 成thành 就tựu

有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 。 欲dục 令linh 其kỳ 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 。 二nhị 。 明minh 已dĩ 化hóa 小tiểu 今kim 須tu 教giáo 大đại 。

爾nhĩ 時thời 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương

下hạ 。 第đệ 三tam 。 王vương 眷quyến 屬thuộc 出xuất 家gia 。 以dĩ 見kiến 王vương 子tử 捨xả 於ư 重trọng 位vị 。 故cố 亦diệc 隨tùy 出xuất 家gia 。

爾nhĩ 時thời 彼bỉ 佛Phật

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 佛Phật 受thọ 請thỉnh 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 就tựu 文văn 亦diệc 三tam 。

第đệ 一nhất 。 正chánh 受thọ 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 第đệ 二nhị 。 明minh 時thời 眾chúng 感cảm 悟ngộ 不bất 同đồng 。 第đệ 三tam 。 明minh 說thuyết 經Kinh 時thời 節tiết 。

問vấn 。

彼bỉ 佛Phật 受thọ 沙Sa 彌Di 請thỉnh 。 即tức 應ưng 說thuyết 法Pháp 。 何hà 故cố 過quá 二nhị 萬vạn 劫kiếp 然nhiên 後hậu 說thuyết 也dã 。

答đáp 。

一nhất 。 欲dục 令linh 時thời 眾chúng 生sanh 懃cần 重trọng/trùng 心tâm 。 如như 曇đàm 無vô 竭kiệt 過quá 六lục 年niên 竟cánh 乃nãi 說thuyết 《# 波Ba 若Nhã 》# 。 二nhị 者giả 。 例lệ 上thượng 十thập 劫kiếp 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 待đãi 於ư 緣duyên 熟thục 。 今kim 亦diệc 然nhiên 也dã 。 三tam 者giả 。 或hoặc 可khả 例lệ 同đồng 釋Thích 迦Ca 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 已dĩ 後hậu 。 《# 法pháp 華hoa 》# 之chi 前tiền 。 明minh 二nhị 種chủng 教giáo 。

一nhất 者giả 。 付phó 財tài 密mật 化hóa 。 謂vị 波Ba 若Nhã 教giáo 。 二nhị 者giả 。 諸chư 方Phương 等Đẳng 經kinh 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 。 以dĩ 此thử 二nhị 門môn 。 調điều 伏phục 其kỳ 心tâm 。 然nhiên 後hậu 始thỉ 得đắc 令linh 入nhập 佛Phật 慧tuệ 。 故cố 下hạ 偈kệ 云vân 。

說thuyết 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 及cập 諸chư 神thần 通thông 事sự

即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 四tứ 者giả 。 諸chư 佛Phật 教giáo 法pháp 不bất 同đồng 。 或hoặc 初sơ 說thuyết 三tam 乘thừa 教giáo 。 後hậu 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 即tức 釋Thích 迦Ca 。 燈đăng 明minh 是thị 也dã 。 或hoặc 初sơ 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 。 後hậu 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 即tức 大đại 通thông 智trí 勝thắng 是thị 也dã 。

說thuyết 是thị 經Kinh 已dĩ

第đệ 二nhị 。 明minh 時thời 眾chúng 感cảm 悟ngộ 不bất 同đồng 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 根căn 。 上thượng 根căn 即tức 十thập 六lục 沙Sa 彌Di 。 中trung 根căn 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 亦diệc 能năng 信tín 解giải 。 沙Sa 彌Di 前tiền 諷phúng 誦tụng 次thứ 信tín 解giải 者giả 。 夫phu 欲dục 覆phú 講giảng 必tất 具cụ 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 。 誦tụng 持trì 。 二nhị 。 得đắc 意ý 。 故cố 具cụ 此thử 二nhị 也dã 。

下hạ 根căn 之chi 流lưu 。 皆giai 生sanh 疑nghi 惑hoặc

者giả 。 有hữu 四tứ 種chủng 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 中trung 根căn 聲Thanh 聞Văn 於ư 佛Phật 有hữu 緣duyên 。 皆giai 得đắc 信tín 解giải 。 其kỳ 餘dư 眾chúng 生sanh 。 於ư 十thập 六lục 沙Sa 彌Di 。 結kết 重trọng/trùng 因nhân 緣duyên 。 故cố 佛Phật 不bất 能năng 度độ 。 覆phú 講giảng 之chi 事sự 起khởi 自tự 其kỳ 人nhân 。 二nhị 者giả 。 欲dục 明minh 過quá 去khứ 世thế 佛Phật 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 時thời 眾chúng 生sanh 有hữu 信tín 不bất 信tín 。 顯hiển 今kim 現hiện 在tại 有hữu 三tam 根căn 人nhân 亦diệc 有hữu 悟ngộ 不bất 悟ngộ 。 三tam 者giả 。 欲dục 勵lệ 今kim 下hạ 根căn 明minh 過quá 去khứ 世thế 佛Phật 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 利lợi 根căn 能năng 信tín 解giải 。 鈍độn 根căn 生sanh 疑nghi 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 應ưng 同đồng 利lợi 根căn 。 云vân 何hà 乃nãi 同đồng 鈍độn 根căn 。 四tứ 者giả 。 明minh 我ngã 之chi 與dữ 汝nhữ 。 俱câu 在tại 彼bỉ 會hội 共cộng 聽thính 《# 法pháp 華hoa 》# 。 我ngã 以dĩ 早tảo 悟ngộ 。 汝nhữ 今kim 猶do 未vị 解giải 。 一nhất 何hà 可khả 傷thương 也dã 。

佛Phật 說thuyết 是thị 經Kinh 。 於ư 八bát 千thiên 劫kiếp

者giả 。 第đệ 三Tam 明Minh 說thuyết 經Kinh 時thời 節tiết 。 以dĩ 其kỳ 文văn 廣quảng 是thị 故cố 時thời 長trường/trưởng 。 所sở 以dĩ 下hạ 云vân 。

說Thuyết 是Thị 《# 法Pháp 華Hoa 經Kinh 》# 如Như 恆Hằng 河Hà 沙Sa 偈Kệ

也dã 。

說thuyết 此thử 經Kinh 已dĩ

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 明minh 說thuyết 經Kinh 竟cánh 入nhập 定định 。 就tựu 文văn 亦diệc 三tam 。

第đệ 一nhất 。 正chánh 明minh 入nhập 靜tĩnh 室thất 。

住trụ 於ư

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 住trụ 定định 。

八bát 萬vạn 四tứ 千thiên

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 在tại 定định 時thời 節tiết 。 所sở 以dĩ 入nhập 定định 者giả 。 欲dục 令linh 十thập 六lục 沙Sa 彌Di 。 覆phú 述thuật 《# 法pháp 華hoa 》# 故cố 也dã 。 但đãn 諸chư 佛Phật 化hóa 儀nghi 不bất 同đồng 。 此thử 經Kinh 始thỉ 末mạt 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。

一nhất 者giả 。 燈đăng 明minh 佛Phật 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 竟cánh 即tức 便tiện 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 明minh 於ư 佛Phật 結kết 緣duyên 所sở 應ưng 度độ 者giả 。 皆giai 已dĩ 度độ 竟cánh 。 二nhị 者giả 。 今kim 文văn 明minh 於ư 佛Phật 結kết 緣duyên 度độ 之chi 有hữu 盡tận 不bất 盡tận 。 利lợi 根căn 者giả 度độ 之chi 已dĩ 盡tận 。 鈍độn 根căn 者giả 未vị 盡tận 。 須tu 佛Phật 起khởi 定định 稱xưng 歎thán 沙Sa 彌Di 勸khuyến 物vật 親thân 近cận 。 故cố 佛Phật 未vị 得đắc 入nhập 滅diệt 也dã 。 三tam 者giả 。 釋Thích 迦Ca 佛Phật 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 竟cánh 不bất 更cánh 再tái 說thuyết 。 以dĩ 應ưng 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 得đắc 了liễu 悟ngộ 已dĩ 竟cánh 。 故cố 不bất 更cánh 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 。 仍nhưng 別biệt 說thuyết 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 。

是thị 時thời 十thập 六lục 菩Bồ 薩Tát

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 明minh 結kết 緣duyên 。 前tiền 緣duyên 由do 有hữu 二nhị 。

一nhất 遠viễn 。 二nhị 近cận 。 今kim 亦diệc 開khai 二nhị 。

初sơ 。 明minh 昔tích 日nhật 結kết 緣duyên 。 次thứ 。 辨biện 世thế 世thế 相tương 值trị 。 二nhị 文văn 各các 四tứ 。 合hợp 八bát 章chương 經kinh 。 初sơ 文văn 四tứ 者giả 。

第đệ 一nhất 。 明minh 知tri 佛Phật 入nhập 定định 為vi 覆phú 講giảng 緣duyên 由do 也dã 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 為vi 眾chúng 覆phú 講giảng 。 第đệ 三tam 。 明minh 時thời 眾chúng 蒙mông 益ích 。 第đệ 四tứ 。 辨biện 佛Phật 稱xưng 歎thán 。

各các 昇thăng 法Pháp 座tòa

下hạ 。 第đệ 二nhị 文văn 。 夫phu 白bạch 日nhật 潛tiềm 光quang 即tức 明minh 月nguyệt 接tiếp 耀diệu 。 如Như 來Lai 戢tập 影ảnh 故cố 菩Bồ 薩Tát 舒thư 暉huy 也dã 。

一nhất 一nhất 皆giai 度độ

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 眾chúng 蒙mông 益ích 也dã 。

示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ

者giả 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 五ngũ 十thập 四tứ 卷quyển 云vân 。

示thị 者giả 。 示thị 其kỳ 善thiện 惡ác 也dã 。 教giáo 者giả 。 教giáo 捨xả 惡ác 從tùng 善thiện 也dã 。 利lợi 者giả 。 未vị 得đắc 法Pháp 味vị 者giả 。 心tâm 生sanh 退thoái 沒một 。 為vi 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 勝thắng 果quả 使sử 修tu 善thiện 因nhân 。 令linh 其kỳ 心tâm 見kiến 利lợi 益ích 為vi 利lợi 也dã 。 喜hỷ 者giả 。 隨tùy 其kỳ 所sở 行hành 。 而nhi 稱xưng 歎thán 之chi 。 令linh 其kỳ 歡hoan 喜hỷ 。 若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 布bố 施thí 者giả 即tức 歎thán 布bố 施thí 。 以dĩ 此thử 四tứ 事sự 。 莊trang 嚴nghiêm 說thuyết 法Pháp 。

今kim 就tựu 《# 法pháp 華hoa 》# 釋thích 四tứ 事sự 者giả 。 初sơ 。 示thị 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện 。 一Nhất 乘Thừa 是thị 真chân 實thật 。 故cố 名danh 為vi 示thị 。 次thứ 。 令linh 捨xả 三tam 入nhập 一nhất 故cố 云vân 教giáo 。 次thứ 。 說thuyết 三tam 乘thừa 果quả 劣liệt 。 一Nhất 乘Thừa 果quả 勝thắng 。 使sử 修tu 一Nhất 乘Thừa 因nhân 。 令linh 其kỳ 心tâm 見kiến 利lợi 益ích 為vi 利lợi 。 觀quán 其kỳ 根căn 緣duyên 。 或hoặc 以dĩ 法pháp 說thuyết 門môn 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 或hoặc 以dĩ 譬thí 說thuyết 門môn 說thuyết 。 或hoặc 以dĩ 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 隨tùy 其kỳ 所sở 樂nhạo 。 應ứng 機cơ 說thuyết 法Pháp 令linh 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 故cố 言ngôn 喜hỷ 也dã 。

大Đại 通Thông 智Trí 勝Thắng 佛Phật

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 明minh 佛Phật 稱xưng 歎thán 。 以dĩ 其kỳ 說thuyết 法Pháp 會hội 理lý 稱xưng 機cơ 。 今kim 欲dục 令linh 時thời 眾chúng 信tín 受thọ 。 故cố 佛Phật 印ấn 歎thán 也dã 。

汝nhữ 等đẳng 皆giai 當đương 。 數sác 數sác 親thân 近cận

者giả 。 以dĩ 與dữ 沙Sa 彌Di 有hữu 緣duyên 故cố 令linh 親thân 近cận 。 如như 十thập 方phương 佛Phật 勸khuyến 常thường 啼đề 親thân 近cận 法pháp 涌dũng 。

佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 結kết 緣duyên 已dĩ 後hậu 。 世thế 世thế 相tương 值trị 。 就tựu 文văn 亦diệc 四tứ 。

一nhất 。 明minh 所sở 化hóa 得đắc 益ích 。 二nhị 。 辨biện 能năng 化hóa 得đắc 益ích 。 第đệ 。 三tam 結kết 會hội 古cổ 今kim 。 第đệ 四tứ 。 明minh 未vị 來lai 相tương 值trị 也dã 。 初sơ 文văn 三tam 句cú 。

一nhất 。 明minh 沙Sa 彌Di 常thường 樂nhạo 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 。 以dĩ 《# 法pháp 華hoa 》# 明minh 於ư 佛Phật 乘thừa 。 菩Bồ 薩Tát 常thường 求cầu 佛Phật 果Quả 。 故cố 常thường 樂nhạo 說thuyết 。 又hựu 《# 法pháp 華hoa 》# 結kết 會hội 始thỉ 終chung 。 具cụ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 教giáo 。 若nhược 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 教giáo 。

一nhất 一nhất 菩Bồ 薩Tát

下hạ 。 明minh 現hiện 在tại 所sở 得đắc 益ích 緣duyên 也dã 。

世thế 世thế 所sở 生sanh

下hạ 。 第đệ 三tam 句cú 。 明minh 後hậu 時thời 得đắc 益ích 也dã 。

問vấn 。

此thử 中trung 結kết 緣duyên 後hậu 恆hằng 相tương 值trị 。 窮cùng 子tử 何hà 故cố 父phụ 子tử 相tương/tướng 失thất 不bất 相tương 值trị 也dã 。

答đáp 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

此thử 中trung 明minh 世thế 世thế 相tương 值trị 者giả 。 據cứ 大đại 期kỳ 一nhất 劫kiếp 二nhị 劫kiếp 。 恆hằng 得đắc 相tương 值trị 。 窮cùng 子tử 不bất 相tương 見kiến 。 細tế 論luận 一nhất 世thế 兩lưỡng 世thế 不bất 相tương 見kiến 耳nhĩ 。 今kim 謂vị 與dữ 沙Sa 彌Di 結kết 緣duyên 有hữu 三tam 品phẩm 人nhân 。

一nhất 者giả 。 上thượng 品phẩm 。 如như 此thử 中trung 說thuyết 。 得đắc 值trị 多đa 佛Phật 與dữ 師sư 俱câu 生sanh 。 過quá 去khứ 即tức 悟ngộ 也dã 。 二nhị 者giả 。 中trung 品phẩm 人nhân 。 如như 下hạ 文văn 說thuyết 。

于vu 今kim 有hữu 住trụ 。 聲Thanh 聞Văn 地Địa 者giả 。 過quá 去khứ 不bất 悟ngộ 《# 法pháp 華hoa 》# 。 現hiện 在tại 值trị 釋Thích 迦Ca 。 聞văn 一Nhất 乘Thừa 方phương 悟ngộ 。

則tắc 窮cùng 子tử 是thị 也dã 。 三tam 者giả 。 下hạ 根căn 。 如như 後hậu 文văn 說thuyết 。

未vị 來lai 世thế 弟đệ 子tử 。 現hiện 在tại 不bất 事sự 法Pháp 師sư 。 未vị 來lai 隨tùy 聞văn 故cố 始thỉ 得đắc 悟ngộ 。

以dĩ 有hữu 三tam 根căn 。 就tựu 三tam 世thế 得đắc 悟ngộ 不bất 同đồng 。 是thị 故cố 今kim 文văn 與dữ 窮cùng 子tử 不bất 相tương 違vi 也dã 。

于vu 今kim 不bất 盡tận

者giả 。 一nhất 者giả 。 過quá 去khứ 善thiện 根căn 未vị 盡tận 。 二nhị 者giả 。 值trị 多đa 佛Phật 猶do 自tự 未vị 盡tận 也dã 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 能năng 化hóa 得đắc 益ích 。 所sở 以dĩ 明minh 能năng 化hóa 得đắc 益ích 者giả 。 為vi 擊kích 下hạ 根căn 人nhân 也dã 。 明minh 我ngã 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 遂toại 進tiến 成thành 佛Phật 。 汝nhữ 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 云vân 何hà 乃nãi 退thoái 作tác 聲Thanh 聞Văn 。 一nhất 何hà 可khả 愍mẫn 耶da 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu 我ngã 等đẳng

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 結kết 會hội 古cổ 今kim 。 就tựu 文văn 有hữu 三tam 。

初sơ 。 牒điệp 上thượng 根căn 人nhân 。

此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 于vu 今kim 有hữu 住trụ 。 聲Thanh 聞Văn 地Địa 者giả

第đệ 二nhị 句cú 。 明minh 過quá 去khứ 中trung 根căn 人nhân 也dã 。

是thị 諸chư 人nhân 等đẳng 。 應ưng 以dĩ 是thị 法Pháp 。 漸tiệm 入nhập 佛Phật 道Đạo

者giả 。 釋thích 上thượng 常thường 教giáo 化hóa 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 也dã 。 疑nghi 者giả 云vân 。

既ký 常thường 教giáo 化hóa 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 何hà 故cố 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 又hựu 昔tích 為vi 沙Sa 彌Di 時thời 。 尚thượng 教giáo 大Đại 道Đạo 。 今kim 云vân 何hà 乃nãi 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 。 是thị 故cố 釋thích 云vân 。

說thuyết 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 漸tiệm 令linh 入nhập 佛Phật 道Đạo 。 以dĩ 佛Phật 慧tuệ 微vi 妙diệu 不bất 可khả 頓đốn 入nhập 故cố 也dã 。 當đương 知tri 說thuyết 小tiểu 是thị 漸tiệm 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 又hựu 昔tích 有hữu 大đại 機cơ 是thị 故cố 說thuyết 大đại 。 但đãn 為vi 退thoái 大đại 取thủ 小tiểu 。 是thị 故cố 今kim 說thuyết 於ư 小tiểu 。

爾nhĩ 時thời 所sở 化hóa 下hạ

第đệ 三tam 句cú 。 正chánh 會hội 古cổ 今kim 也dã 。

我ngã 滅diệt 度độ 後hậu

下hạ 。 第đệ 四tứ 段đoạn 。 明minh 未vị 來lai 相tương 值trị 。 即tức 出xuất 下hạ 根căn 人nhân 也dã 。 此thử 是thị 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 修tu 道Đạo 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 人nhân 命mạng 終chung 。 生sanh 於ư 淨tịnh 土độ 。 釋Thích 迦Ca 於ư 淨tịnh 土độ 中trung 作tác 佛Phật 。 更cánh 有hữu 異dị 名danh 。 為vi 此thử 人nhân 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 方phương 乃nãi 得đắc 悟ngộ 。 所sở 以dĩ 說thuyết 此thử 事sự 者giả 。 明minh 無vô 有hữu 畢tất 竟cánh 永vĩnh 住trụ 二Nhị 乘Thừa 。 會hội 須tu 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 。 後hậu 當đương 成thành 佛Phật 。 勵lệ 下hạ 根căn 人nhân 令linh 及cập 時thời 信tín 受thọ 。

問vấn 。

三tam 根căn 相tướng 貌mạo 云vân 何hà 。

答đáp 。

上thượng 根căn 一nhất 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 世thế 世thế 與dữ 師sư 相tương 值trị 。 復phục 值trị 四tứ 萬vạn 億ức 佛Phật 早tảo 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 。 中trung 根căn 人nhân 退thoái 大đại 取thủ 小tiểu 。 值trị 釋Thích 迦Ca 於ư 靈linh 山sơn 之chi 會hội 。 下hạ 根căn 人nhân 亦diệc 退thoái 大đại 取thủ 小tiểu 。 不bất 面diện 值trị 釋Thích 迦Ca 亦diệc 不bất 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 。 於ư 未vị 來lai 方phương 值trị 佛Phật 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 方phương 得đắc 了liễu 悟ngộ 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 言ngôn 更cánh 有hữu 異dị 名danh 。

答đáp 。

釋Thích 迦Ca 是thị 穢uế 土thổ/độ 佛Phật 名danh 。 今kim 於ư 淨tịnh 土độ 化hóa 物vật 。 故cố 更cánh 有hữu 異dị 名danh 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu 若nhược 如Như 來Lai

下hạ 。 第đệ 二nhị 大đại 段đoạn 。 明minh 現hiện 在tại 相tương 值trị 。 更cánh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 又hựu 開khai 為vi 四tứ 。

一nhất 。 法pháp 。 二nhị 。 譬thí 。 三tam 。 合hợp 。 四tứ 。 舉cử 譬thí 帖# 合hợp 。

法pháp 說thuyết 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 說thuyết 大đại 。 次thứ 。 辨biện 說thuyết 小tiểu 。 若nhược 依y 上thượng 來lai 次thứ 第đệ 。 前tiền 明minh 說thuyết 小tiểu 。 後hậu 明minh 說thuyết 大đại 。 今kim 但đãn 遠viễn 尋tầm 往vãng 昔tích 曾tằng 稟bẩm 大đại 化hóa 。 故cố 今kim 還hoàn 說thuyết 大đại 法pháp 。 中trung 間gian 廢phế 忘vong 習tập 於ư 小Tiểu 乘Thừa 。 故cố 次thứ 明minh 小tiểu 。 後hậu 譬thí 說thuyết 中trung 義nghĩa 亦diệc 同đồng 然nhiên 。 又hựu 諸chư 佛Phật 說thuyết 法Pháp 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 從tùng 實thật 起khởi 權quyền 。 二nhị 。 攝nhiếp 權quyền 歸quy 實thật 。 上thượng 來lai 多đa 明minh 攝nhiếp 權quyền 歸quy 實thật 。 今kim 欲dục 辨biện 從tùng 實thật 起khởi 權quyền 也dã 。 說thuyết 大đại 中trung 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 知tri 機cơ 。 二nhị 。 說thuyết 教giáo 。 知tri 機cơ 中trung 五ngũ 句cú 。

第đệ 一nhất 。 明minh 說thuyết 法Pháp 之chi 時thời 。 入nhập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 聞văn 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 機cơ 熟thục 。 今kim 是thị 一Nhất 乘Thừa 緣duyên 熟thục 。 謂vị 將tương 涅Niết 槃Bàn 時thời 也dã 。 故cố 〈# 信tín 解giải 品phẩm 〉# 云vân 。

臨lâm 欲dục 終chung 時thời 。 而nhi 命mạng 其kỳ 子tử

眾chúng 又hựu 清thanh 淨tịnh

者giả 。 以dĩ 四tứ 教giáo 調điều 柔nhu 其kỳ 心tâm 。 故cố 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 用dụng 人nhân 天thiên 及cập 二Nhị 乘Thừa 教giáo 。 調điều 伏phục 其kỳ 心tâm 。 故cố 無vô 復phục 凡phàm 夫phu 煩phiền 惱não 。 以dĩ 付phó 財tài 密mật 化hóa 及cập 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 。 令linh 二Nhị 乘Thừa 煩phiền 惱não 漸tiệm 得đắc 消tiêu 除trừ 。 既ký 離ly 凡phàm 聖thánh 二nhị 惑hoặc 。 故cố 言ngôn 眾chúng 又hựu 清thanh 淨tịnh 也dã 。

信tín 解giải 堅kiên 固cố

者giả 。 上thượng 辨biện 無vô 障chướng 。 今kim 明minh 有hữu 堪kham 受thọ 之chi 機cơ 。 謂vị 大đại 信tín 大đại 解giải 可khả 得đắc 聞văn 經Kinh 也dã 。 大đại 信tín 是thị 鈍độn 根căn 。 大đại 解giải 是thị 利lợi 根căn 。 又hựu 大đại 信tín 為vi 初sơ 。 大đại 解giải 為vi 後hậu 。 此thử 二nhị 不bất 退thoái 。 稱xưng 為vi 堅kiên 固cố 也dã 。

了liễu 達đạt 空không 法pháp

者giả 。 前tiền 已dĩ 聞văn 《# 波Ba 若Nhã 》# 等đẳng 大Đại 乘Thừa 畢tất 竟cánh 空không 法pháp 開khai 悟ngộ 大đại 心tâm 。 若nhược 不bất 聞văn 畢tất 竟cánh 空không 無vô 所sở 得đắc 法pháp 者giả 。 聞văn 說thuyết 一nhất 有hữu 三tam 無vô 則tắc 墮đọa 二nhị 見kiến 也dã 。

深thâm 入nhập 禪thiền 定định

者giả 。 未vị 必tất 是thị 深thâm 入nhập 八bát 禪thiền 。 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

一nhất 心tâm 向hướng 佛Phật 道đạo 。 無vô 復phục 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 有hữu 所sở 得đắc 動động 散tán 。

是thị 故cố 名danh 為vi 定định 也dã 。

便tiện 集tập 諸chư 菩Bồ 薩Tát

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 說thuyết 。 初sơ 句cú 即tức 是thị 序tự 說thuyết 。 為vi 說thuyết 此thử 經Kinh 。 明minh 正chánh 說thuyết 也dã 。 正chánh 說thuyết 雖tuy 多đa 。 不bất 出xuất 無vô 二nhị 有hữu 一nhất 也dã 。

比Bỉ 丘Khâu 當đương 知tri

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 說thuyết 小tiểu 。 所sở 以dĩ 說thuyết 小tiểu 者giả 。 既ký 無vô 有hữu 二nhị 乘thừa 。 唯duy 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 而nhi 昔tích 說thuyết 二nhị 者giả 。 為vi 知tri 眾chúng 生sanh 不bất 堪kham 聞văn 大đại 但đãn 欲dục 樂lạc 小tiểu 。 故cố 為vi 說thuyết 小tiểu 。 文văn 有hữu 三tam 句cú 。

初sơ 。 知tri 機cơ 。 為vì 是thị 等đẳng 故cố 明minh 正chánh 說thuyết 。

是thị 人nhân 若nhược 聞văn

辨biện 得đắc 益ích 。 知tri 機cơ 中trung 云vân 。

如Như 來Lai 方phương 便tiện

者giả 。 為vi 釋thích 疑nghi 故cố 來lai 。 疑nghi 者giả 云vân 。

若nhược 無vô 二Nhị 乘Thừa 。 何hà 故cố 昔tích 說thuyết 有hữu 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 釋thích 云vân 。

如Như 來Lai 有hữu 權quyền 巧xảo 之chi 智trí 。 隨tùy 機cơ 而nhi 作tác 。 故cố 說thuyết 有hữu 二nhị 也dã 。

是thị 人nhân 若nhược 聞văn 。 即tức 便tiện 信tín 受thọ

者giả 。 既ký 稱xưng 機cơ 而nhi 說thuyết 。 便tiện 信tín 受thọ 得đắc 益ích 也dã 。

譬thí 如như 五ngũ 百bách 由do 旬tuần

下hạ 。 第đệ 。 二nhị 譬thí 說thuyết 。 凡phàm 有hữu 九cửu 句cú 。 少thiểu 第đệ 九cửu 聞văn 一Nhất 乘Thừa 得đắc 益ích 。 開khai 為vi 三tam 章chương 。

第đệ 一nhất 。 初sơ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 譬thí 。 第đệ 二nhị 。 中trung 途đồ 說thuyết 小tiểu 譬thí 。 第đệ 三tam 。 後hậu 還hoàn 說thuyết 大đại 譬thí 。 所sở 以dĩ 開khai 此thử 三tam 者giả 。 有hữu 三tam 種chủng 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 譬thí 上thượng 二nhị 世thế 始thỉ 終chung 有hữu 於ư 三tam 事sự 。 十thập 六lục 沙Sa 彌Di 。 初sơ 為vi 說thuyết 大đại 。 二nhị 者giả 。 中trung 間gian 退thoái 失thất 大Đại 乘Thừa 為vi 說thuyết 小tiểu 法pháp 。 謂vị 釋Thích 迦Ca 初sơ 趣thú 鹿lộc 苑uyển 竟cánh 靈linh 山sơn 之chi 前tiền 也dã 。 三tam 者giả 。 廢phế 小tiểu 說thuyết 大đại 。 謂vị 法pháp 華hoa 會hội 也dã 。 二nhị 世thế 始thỉ 終chung 唯duy 此thử 三tam 事sự 。 故cố 立lập 三tam 章chương 也dã 。 二nhị 者giả 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 有hữu 三tam 種chủng 法pháp 輪luân 。

一nhất 者giả 。 根căn 本bổn 法Pháp 輪luân 。 謂vị 一Nhất 乘Thừa 教giáo 也dã 。 二nhị 。 支chi 末Mạt 法Pháp 輪luân 。 於ư 一nhất 說thuyết 三tam 。 三tam 。 收thu 末mạt 歸quy 本bổn 。 謂vị 攝nhiếp 三Tam 歸Quy 一nhất 。 為vi 顯hiển 三tam 輪luân 故cố 立lập 三tam 譬thí 。 三tam 者giả 。 上thượng 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 破phá 本bổn 乘thừa 聲Thanh 聞Văn 初sơ 小tiểu 後hậu 大đại 故cố 開khai 六lục 譬thí 。 今kim 為vi 退thoái 大đại 證chứng 小tiểu 聲Thanh 聞Văn 。 故cố 初sơ 明minh 說thuyết 大đại 。 次thứ 明minh 於ư 小tiểu 。 後hậu 攝nhiếp 小tiểu 歸quy 大đại 。 初sơ 文văn 三tam 句cú 。

一nhất 。 所sở 度độ 惡ác 道đạo 譬thí 。 二nhị 。 欲dục 度độ 之chi 人nhân 譬thí 。 三tam 。 導đạo 師sư 將tương 導đạo 譬thí 也dã 。

五ngũ 百bách 由do 旬tuần

者giả 。 所sở 度độ 惡ác 道đạo 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

五ngũ 百bách 者giả 喻dụ 五ngũ 道đạo 生sanh 死tử 也dã 。 今kim 謂vị 不bất 然nhiên 。 豈khởi 免miễn 三tam 塗đồ 三tam 百bách 名danh 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 又hựu 二Nhị 乘Thừa 已dĩ 免miễn 五ngũ 道đạo 。 應ưng 已dĩ 度độ 五ngũ 百bách 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

有hữu 四tứ 種chủng 生sanh 死tử 。

一nhất 。 流lưu 來lai 生sanh 死tử 。 二nhị 。 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 三tam 。 中trung 間gian 生sanh 死tử 。 四tứ 。 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 度độ 三tam 百bách 。 免miễn 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 度độ 四tứ 百bách 。 免miễn 七thất 地địa 二nhị 國quốc 中trung 間gian 生sanh 死tử 。 度độ 五ngũ 百bách 。 免miễn 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

三tam 界giới 為vi 三tam 百bách 。 七thất 住trụ 二Nhị 乘Thừa 為vi 一nhất 百bách 。 八bát 住trụ 以dĩ 上thượng 復phục 為vi 一nhất 百bách 。 今kim 謂vị 義nghĩa 並tịnh 不bất 然nhiên 。 《# 玄huyền 》# 中trung 具cụ 釋thích 。 今kim 正chánh 取thủ 三tam 界giới 為vi 三tam 百bách 。 二Nhị 乘Thừa 為vi 二nhị 百bách 。 所sở 以dĩ 作tác 此thử 釋thích 者giả 有hữu 義nghĩa 有hữu 文văn 。 言ngôn 有hữu 義nghĩa 者giả 。 今kim 正chánh 化hóa 二Nhị 乘Thừa 人nhân 令linh 趣thú 佛Phật 道Đạo 。 昔tích 已dĩ 度độ 三tam 界giới 。 未vị 度độ 二Nhị 乘Thừa 地địa 。 猶do 在tại 惡ác 道đạo 。 豈khởi 住trụ 惡ác 道đạo 之chi 內nội 為vi 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 宜nghi 應ưng 捨xả 之chi 。 則tắc 必tất 到đáo 佛Phật 道Đạo 。

問vấn 。

若nhược 度độ 三tam 界giới 二Nhị 乘Thừa 地địa 。 云vân 何hà 得đắc 到đáo 佛Phật 道Đạo 也dã 。

答đáp 。

有hữu 二nhị 種chủng 到đáo 。

一nhất 者giả 。 因nhân 到đáo 。 二nhị 者giả 。 果quả 到đáo 。 言ngôn 因nhân 到đáo 者giả 。 如như 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 八bát 萬vạn 劫kiếp 到đáo 。 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 人nhân 十thập 千thiên 劫kiếp 到đáo 。

謂vị 到đáo 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 即tức 十thập 住trụ 位vị 成thành 種chủng 性tánh 人nhân 也dã 。 至chí 此thử 位vị 時thời 免miễn 凡phàm 夫phu 位vị 及cập 退thoái 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 必tất 到đáo 佛Phật 道Đạo 故cố 名danh 為vi 到đáo 。 二nhị 者giả 。 三tam 界giới 為vi 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 居cư 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 度độ 此thử 五ngũ 處xứ 免miễn 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 到đáo 果quả 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 得đắc 知tri 有hữu 二nhị 種chủng 到đáo 。

答đáp 。

後hậu 偈kệ 文văn 云vân

今kim 為vì 汝nhữ 說thuyết 實thật 。 汝nhữ 所sở 得đắc 非phi 滅diệt 。 為vì 佛Phật 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 當đương 發phát 大đại 精tinh 進tấn 。

此thử 因nhân 到đáo 也dã 。 汝nhữ 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 乃nãi 是thị 真chân 實thật 滅diệt 。 謂vị 果quả 到đáo 也dã 。

言ngôn 文văn 證chứng 者giả 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 釋thích 〈# 聞văn 持trì 品phẩm 〉# 云vân 。

度độ 四tứ 百bách 由do 旬tuần 。 即tức 知tri 去khứ 城thành 邑ấp 不bất 遠viễn 。

龍long 樹thụ 釋thích 云vân 。

三tam 百bách 譬thí 三tam 界giới 。 四tứ 百bách 譬thí 二Nhị 乘Thừa 。

但đãn 《# 大đại 品phẩm 》# 合hợp 二Nhị 乘Thừa 為vi 一nhất 百bách 。 此thử 經Kinh 開khai 為vi 二nhị 百bách 。 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 義nghĩa 無vô 異dị 也dã 。 又hựu 《# 大đại 品phẩm 》# 未vị 廢phế 二Nhị 乘Thừa 。 此thử 經Kinh 始thỉ 廢phế 。 以dĩ 此thử 為vi 異dị 。 俱câu 是thị 惡ác 道đạo 。 兩lưỡng 教giáo 不bất 殊thù 。 又hựu 此thử 經Kinh 合hợp 譬thí 中trung 自tự 明minh 三tam 界giới 為vi 三tam 百bách 。 二Nhị 乘Thừa 為vi 二nhị 百bách 。 諸chư 經kinh 義nghĩa 師sư 不bất 觀quán 文văn 意ý 而nhi 橫hoạnh/hoành 有hữu 異dị 釋thích 也dã 。

嶮hiểm 難nạn 惡ác 道đạo

者giả 。 明minh 度độ 意ý 也dã 。 三tam 界giới 。 二Nhị 乘Thừa 度độ 之chi 即tức 難nạn/nan 。 故cố 稱xưng 嶮hiểm 難nạn 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

菩Bồ 薩Tát 退thoái 有hữu 二nhị 事sự 。

一nhất 。 貪tham 三tam 界giới 。 及cập 樂nhạo/nhạc/lạc 二Nhị 乘Thừa 也dã 。

惡ác 道đạo 者giả 。 三tam 界giới 於ư 二Nhị 乘Thừa 為vi 惡ác 道đạo 。 二Nhị 乘Thừa 復phục 是thị 菩Bồ 薩Tát 之chi 惡ác 道đạo 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

求cầu 二Nhị 乘Thừa 者giả 名danh 為vi 不bất 善thiện

故cố 此thử 五ngũ 處xứ 皆giai 名danh 惡ác 道đạo 。 又hựu 三tam 界giới 。 愛ái 為vi 其kỳ 本bổn 。 二Nhị 乘Thừa 。 見kiến 為vi 其kỳ 本bổn 。 愛ái 。 見kiến 皆giai 是thị 惡ác 也dã 。 又hựu 三tam 百bách 是thị 凡phàm 夫phu 有hữu 見kiến 。 二nhị 百bách 是thị 二Nhị 乘Thừa 空không 見kiến 。 諸chư 見kiến 皆giai 是thị 惡ác 也dã 。 又hựu 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 謂vị 三tam 界giới 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 是thị 癡si 迷mê 顛điên 倒đảo 。 二Nhị 乘Thừa 謂vị 變biến 易dị 生sanh 死tử 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 是thị 癡si 迷mê 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 俱câu 謂vị 生sanh 死tử 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 並tịnh 是thị 無vô 常thường 而nhi 計kế 常thường 。 故cố 稱xưng 惡ác 也dã 。

曠khoáng 絕tuyệt 無vô 人nhân

者giả 。 五ngũ 百bách 玄huyền 遠viễn 故cố 稱xưng 曠khoáng 絕tuyệt 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 之chi 所sở 不bất 住trụ 故cố 云vân 無vô 人nhân 。

怖bố 畏úy 之chi 處xứ

者giả 。 學học 大Đại 乘Thừa 人nhân 。 深thâm 畏úy 此thử 五ngũ 處xứ 。 三tam 界giới 無vô 安an 。 猶do 如như 火hỏa 宅trạch 。 眾chúng 苦khổ 充sung 滿mãn 。 甚thậm 可khả 怖bố 畏úy 。 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

今kim 我ngã 怖bố 畏úy 。 二nhị 乘thừa 道Đạo 果Quả 。 如như 惜tích 命mạng 者giả 怖bố 畏úy 捨xả 身thân 。

《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 有hữu 怨oán 家gia 樹thụ 上thượng 來lai 譬thí 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。

若nhược 有hữu 多đa 眾chúng

第đệ 二nhị 。 永vĩnh 度độ 之chi 人nhân 也dã 。 即tức 沙Sa 彌Di 所sở 化hóa 徒đồ 眾chúng 是thị 也dã 。 上thượng 云vân 無vô 有hữu 智trí 人nhân 。 今kim 明minh 欲dục 度độ 人nhân 多đa 。 故cố 云vân 眾chúng 多đa 也dã 。

欲dục 過quá 此thử 道đạo 。 至chí 珍trân 寶bảo 處xứ

者giả 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 。 凡phàm 有hữu 二nhị 意ý 。

一nhất 。 欲dục 度độ 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 地địa 。 二nhị 。 欲dục 求cầu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 也dã 。

有hữu 一nhất 導đạo 師sư

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 將tương 導đạo 師sư 譬thí 。 即tức 上thượng 十thập 六lục 沙Sa 彌Di 。 及cập 釋Thích 迦Ca 也dã 。 道đạo 既ký 無vô 二nhị 故cố 體thể 道đạo 之chi 人nhân 亦diệc 一nhất 。 又hựu 善thiện 知tri 道đạo 通thông 塞tắc 之chi 相tướng 。 一nhất 人nhân 而nhi 已dĩ 。 故cố 云vân 一nhất 也dã 。 有hữu 導đạo 示thị 邪tà 正chánh 之chi 能năng 。 故cố 名danh 導đạo 師sư 。

聰thông 慧tuệ 明minh 達đạt

者giả 。 智trí 在tại 耳nhĩ 曰viết 聰thông 慧tuệ 。 智trí 在tại 眼nhãn 為vi 明minh 達đạt 。 略lược 歎thán 二nhị 事sự 也dã 。 又hựu 聰thông 慧tuệ 譬thí 種chủng 智trí 。 明minh 達đạt 譬thí 三Tam 達Đạt 。 種chủng 智trí 橫hoạnh/hoành 照chiếu 萬vạn 法pháp 。 三Tam 達Đạt 竪thụ 鑒giám 三tam 世thế 也dã 。

善thiện 知tri 嶮hiểm 道đạo 。 通thông 塞tắc 之chi 相tướng

者giả 。 知tri 大đại 機cơ 發phát 堪kham 可khả 度độ 之chi 名danh 通thông 。 不bất 堪kham 度độ 之chi 名danh 塞tắc 。 又hựu 知tri 得đắc 理lý 為vi 通thông 。 乖quai 理lý 為vi 塞tắc 。 此thử 明minh 導đạo 師sư 內nội 智trí 也dã 。

將tương 導đạo 眾chúng 人nhân 。 欲dục 過quá 此thử 難nạn

者giả 。 歎thán 外ngoại 化hóa 能năng 也dã 。 指chỉ 期kỳ 佛Phật 道Đạo 遠viễn 超siêu 二nhị 生sanh 死tử 。 是thị 欲dục 過quá 此thử 難nạn 也dã 。

所sở 將tương 人nhân 眾chúng 。 中trung 路lộ 懈giải 退thoái

第đệ 二nhị 。 中trung 途đồ 說thuyết 小tiểu 譬thí 。 亦diệc 有hữu 三tam 句cú 。

一nhất 。 知tri 小tiểu 機cơ 發phát 譬thí 。 二nhị 。 說thuyết 小tiểu 教giáo 譬thí 。 三tam 。 稟bẩm 教giáo 得đắc 益ích 譬thí 。 小tiểu 機cơ 發phát 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 明minh 小tiểu 機cơ 發phát 。 次thứ 。 明minh 佛Phật 智trí 照chiếu 。 小tiểu 機cơ 發phát 有hữu 三tam 句cú 。

一nhất 。 標tiêu 欲dục 退thoái 。 二nhị 。 釋thích 欲dục 退thoái 。 三tam 。 結kết 欲dục 退thoái 。 今kim 是thị 初sơ 也dã 。

中trung 路lộ

者giả 。 初sơ 發phát 大đại 心tâm 欲dục 。 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。 遠viễn 求cầu 佛Phật 道Đạo 欲dục 離ly 小tiểu 行hành 。 而nhi 大đại 解giải 未vị 成thành 於ư 此thử 中trung 間gian 而nhi 退thoái 也dã 。 若nhược 譬thí 上thượng 過quá 去khứ 世thế 事sự 者giả 。 自tự 昔tích 化hóa 已dĩ 後hậu 訖ngật 至chí 今kim 化hóa 之chi 前tiền 。 二nhị 楹doanh 之chi 間gian 廢phế 忘vong 大đại 心tâm 退thoái 失thất 大đại 行hành 。 亦diệc 得đắc 是thị 未vị 成thành 佛Phật 道đạo 中trung 間gian 。 名danh 為vi 中trung 路lộ 也dã 。

白bạch 導đạo 師sư 言ngôn 。

者giả 。 既ký 其kỳ 退thoái 大đại 。 則tắc 有hữu 小tiểu 機cơ 以dĩ 扣khấu 於ư 佛Phật 。 為vi 佛Phật 慧tuệ 所sở 照chiếu 。 謂vị 白bạch 師sư 之chi 義nghĩa 也dã 。

我ngã 等đẳng 疲bì 極cực 。 而nhi 復phục 怖bố 畏úy 。 不bất 能năng 復phục 進tiến 。 前tiền 路lộ 猶do 遠viễn

者giả 。 上thượng 標tiêu 懈giải 退thoái 也dã 。 今kim 釋thích 懈giải 退thoái 也dã 。 夫phu 退thoái 有hữu 三tam 事sự 。

一nhất 者giả 。 疲bì 極cực 故cố 退thoái 。 喻dụ 習tập 大Đại 乘Thừa 觀quán 解giải 微vi 弱nhược 未vị 有hữu 力lực 勢thế 。 不bất 能năng 進tiến 至chí 佛Phật 道Đạo 。 二nhị 。 怖bố 畏úy 故cố 退thoái 。 譬thí 生sanh 死tử 中trung 。 多đa 諸chư 患hoạn 難nạn 。 三tam 。 路lộ 遠viễn 故cố 退thoái 。 譬thí 佛Phật 道Đạo 三tam 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 階giai 。 過quá 小tiểu 之chi 外ngoại 一nhất 行hành 不bất 堪kham 修tu 習tập 。 故cố 言ngôn 不bất 能năng 復phục 進tiến 也dã 。

今kim 欲dục 退thoái 還hoàn

者giả 。 此thử 第đệ 三tam 句cú 。 結kết 退thoái 也dã 。 退thoái 有hữu 二nhị 事sự 。

一nhất 。 退thoái 為vi 凡phàm 夫phu 。 二nhị 。 退thoái 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 今kim 欲dục 退thoái 還hoàn 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 退thoái 也dã 。 亦diệc 得đắc 發phát 始thỉ 即tức 不bất 求cầu 佛Phật 。 故cố 止chỉ 而nhi 不bất 進tiến 。 名danh 為vi 退thoái 還hoàn 。

問vấn 曰viết 。

此thử 即tức 是thị 退thoái 。 何hà 故cố 言ngôn 欲dục 退thoái 也dã 。

答đáp 。

此thử 明minh 根căn 性tánh 不bất 定định 。 一nhất 者giả 。 可khả 退thoái 為vi 凡phàm 夫phu 。 二nhị 者giả 。 可khả 住trụ 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 三tam 者giả 。 可khả 進tiến 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 不bất 定định 故cố 所sở 以dĩ 標tiêu 欲dục 也dã 。

導đạo 師sư 多đa 諸chư 方phương 便tiện

第đệ 二nhị 。 明minh 照chiếu 機cơ 。 亦diệc 有hữu 三tam 句cú 。

一nhất 。 歎thán 能năng 化hóa 有hữu 知tri 機cơ 之chi 德đức 。 二nhị 。 明minh 敘tự 所sở 化hóa 之chi 過quá 。 三tam 。 釋thích 所sở 化hóa 之chi 過quá 。

多đa 諸chư 方phương 便tiện

者giả 。 前tiền 有hữu 引dẫn 向hướng 大đại 之chi 能năng 。 今kim 復phục 解giải 趣thú 小tiểu 巧xảo 。 故cố 云vân 多đa 也dã 。 又hựu 縱túng/tung 之chi 而nhi 退thoái 。 或hoặc 逼bức 之chi 而nhi 進tiến 。 或hoặc 令linh 永vĩnh 住trụ 二Nhị 乘Thừa 。 悉tất 非phi 善thiện 巧xảo 。 今kim 不bất 令linh 退thoái 為vi 凡phàm 夫phu 。 復phục 不bất 逼bức 進tiến 求cầu 佛Phật 。 能năng 於ư 中trung 路lộ 。 權quyền 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 終chung 悟ngộ 大Đại 道Đạo 。 故cố 云vân 多đa 方phương 便tiện 也dã 。

而nhi 作tác 是thị 念niệm 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 敘tự 所sở 化hóa 之chi 過quá 。

云vân 何hà 捨xả 大đại 珍trân 寶bảo

下hạ 。 第đệ 三tam 句cú 。 釋thích 所sở 化hóa 過quá 。 棄khí 於ư 佛Phật 樂nhạo/nhạc/lạc 名danh 捨xả 大đại 珍trân 寶bảo 。 樂nhạo 生sanh 死tử 苦khổ 名danh 。 而nhi 欲dục 退thoái 還hoàn 。 舉cử 此thử 二nhị 事sự 釋thích 上thượng 可khả 愍mẫn 義nghĩa 也dã 。 多đa 諸chư 方phương 便tiện 。 歎thán 導đạo 師sư 智trí 慧tuệ 。 可khả 愍mẫn 以dĩ 下hạ 嘆thán 導đạo 師sư 慈từ 悲bi 。

作tác 是thị 念niệm 已dĩ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 設thiết 小tiểu 教giáo 。 凡phàm 有hữu 三tam 句cú 。

初sơ 。 正chánh 設thiết 教giáo 。 二nhị 。 誡giới 。 三tam 。 勸khuyến 。 二Nhị 乘Thừa 利lợi 鈍độn 雖tuy 異dị 。 同đồng 斷đoạn 三tam 界giới 煩phiền 惱não 。 在tại 分phân 段đoạn 之chi 外ngoại 。 故cố 言ngôn 過quá 三tam 百bách 也dã 。 非phi 實thật 究cứu 竟cánh 而nhi 言ngôn 究cứu 竟cánh 。 故cố 名danh 為vi 。

化hóa

斷đoạn 惑hoặc 義nghĩa 同đồng 。 證chứng 無vô 為vi 不bất 異dị 。 所sở 以dĩ 稱xưng 。

一nhất

防phòng 生sanh 死tử 患hoạn 難nạn 。 故cố 稱xưng 為vi 。

城thành

也dã 。

告cáo 眾chúng 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 等đẳng 勿vật 懼cụ 。 莫mạc 得đắc 退thoái 還hoàn

第đệ 二nhị 。 誡giới 也dã 。

勿vật 懼cụ

者giả 。 不bất 須tu 深thâm 懼cụ 。 老lão 病bệnh 死tử 也dã 。

莫mạc 得đắc 退thoái 還hoàn

者giả 。 莫mạc 樂nhạo 生sanh 死tử 五ngũ 欲dục 也dã 。

今kim 此thử 大đại 城thành 。 可khả 於ư 中trung 止chỉ

者giả 。 第đệ 。 三tam 勸khuyến 也dã 。 累lũy/lụy/luy 盡tận 涅Niết 槃Bàn 比tỉ 天thiên 人nhân 之chi 樂lạc 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 是thị 息tức 駕giá 之chi 處xứ 。 名danh 可khả 於ư 中trung 止chỉ 也dã 。

隨tùy 意ý 所sở 作tác

者giả 。 結kết 累lũy/lụy/luy 既ký 盡tận 。 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。

若nhược 入nhập 是thị 城thành 。 快khoái 得đắc 安an 穩ổn

者giả 。 若nhược 證chứng 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 離ly 生sanh 死tử 危nguy 苦khổ 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

煩phiền 惱não 既ký 盡tận 。 隨tùy 意ý 自tự 在tại 。 即tức 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 若nhược 入nhập 是thị 城thành 。 快khoái 得đắc 安an 穩ổn 。 因nhân 果quả 兩lưỡng 患hoạn 危nguy 苦khổ 都đô 亡vong 。 即tức 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

若nhược 能năng 前tiền 至chí 寶bảo 所sở 。 亦diệc 可khả 得đắc 去khứ

者giả 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

佛Phật 果Quả 譬thí 寶bảo 所sở 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 若nhược 能năng 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 求cầu 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 亦diệc 可khả 得đắc 去khứ 。 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

若nhược 能năng 發phát 心tâm 。 我ngã 亦diệc 隨tùy 喜hỷ

若nhược 就tựu 理lý 中trung 釋thích 者giả 。 此thử 句cú 顯hiển 化hóa 城thành 意ý 。 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 教giáo 本bổn 令linh 得đắc 佛Phật 。 譬thí 如như 暫tạm 息tức 脚cước 欲dục 令linh 進tiến 路lộ 。 昔tích 不bất 得đắc 顯hiển 於ư 斯tư 意ý 。 故cố 假giả 設thiết 此thử 言ngôn 。 明minh 雖tuy 暫tạm 證chứng 小Tiểu 乘Thừa 終chung 歸quy 大Đại 道Đạo 。 若nhược 就tựu 昔tích 教giáo 明minh 者giả 。 如như 云vân 六lục 十thập 劫kiếp 修tu 得đắc 聲Thanh 聞Văn 。 百bách 劫kiếp 修tu 證chứng 於ư 緣Duyên 覺Giác 。 此thử 二nhị 同đồng 證chứng 無vô 餘dư 。 喻dụ 可khả 於ư 中trung 止chỉ 。 今kim 譬thí 菩Bồ 薩Tát 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 修tu 行hành 趣thú 佛Phật 。 故cố 云vân 。

若nhược 能năng 前tiền 至chí 寶bảo 所sở 。 亦diệc 可khả 得đắc 去khứ

也dã 。

是thị 時thời 疲bì 極cực 之chi 眾chúng 。 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ

下hạ 。 第đệ 三tam 。 稟bẩm 教giáo 得đắc 益ích 也dã 。 就tựu 文văn 三tam 別biệt 。

一nhất 。 信tín 受thọ 。 二nhị 。 修tu 行hành 。 三tam 。 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 說thuyết 教giáo 稱xưng 機cơ 故cố 稱xưng 歡hoan 喜hỷ 。

歎thán 未vị 曾tằng 有hữu

者giả 。 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 是thị 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 。 世thế 間gian 所sở 無vô 。 名danh 未vị 曾tằng 有hữu 。

我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 免miễn 斯tư 惡ác 道đạo

謂vị 離ly 生sanh 死tử 苦khổ 也dã 。

快khoái 得đắc 安an 穩ổn

者giả 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 也dã 。 至chí 此thử 已dĩ 來lai 皆giai 是thị 初sơ 聞văn 佛Phật 教giáo 生sanh 信tín 受thọ 也dã 。

於ư 是thị 眾chúng 人nhân 。 前tiền 入nhập 化hóa 城thành

第đệ 二nhị 。 辨biện 修tu 行hành 求cầu 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

生sanh 已dĩ 度độ 想tưởng 。 生sanh 安an 穩ổn 想tưởng

者giả 。 第đệ 三tam 句cú 。 證chứng 涅Niết 槃Bàn 果Quả 也dã 。 出xuất 三tam 界giới 生sanh 死tử 。 名danh 生sanh 已dĩ 度độ 想tưởng 。 證chứng 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 安an 穩ổn 想tưởng 。 又hựu 得đắc 有hữu 餘dư 名danh 已dĩ 度độ 想tưởng 。 入nhập 無vô 餘dư 名danh 安an 穩ổn 想tưởng 。 又hựu 得đắc 盡tận 智trí 名danh 已dĩ 度độ 想tưởng 。 得đắc 無vô 生sanh 智trí 名danh 安an 穩ổn 想tưởng 。 實thật 非phi 究cứu 竟cánh 。 謂vị 是thị 究cứu 竟cánh 。 故cố 稱xưng 為vi 想tưởng 。

問vấn 。

無Vô 學Học 乃nãi 可khả 生sanh 已dĩ 度độ 想tưởng 。 凡phàm 夫phu 學học 人nhân 亦diệc 得đắc 起khởi 此thử 想tưởng 不phủ 。

答đáp 。

凡phàm 夫phu 學học 人nhân 乃nãi 。 未vị 出xuất 三tam 界giới 。 亦diệc 謂vị 二Nhị 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 是thị 究cứu 竟cánh 法pháp 。 故cố 亦diệc 得đắc 起khởi 此thử 想tưởng 也dã 。

爾nhĩ 時thời 導đạo 師sư

下hạ 。 第đệ 三tam 。 後hậu 還hoàn 說thuyết 大đại 譬thí 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 知tri 機cơ 。 二nhị 。 說thuyết 教giáo 。 免miễn 退thoái 為vi 凡phàm 夫phu 。 住trụ 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。 稱xưng 為vi 止chỉ 也dã 。 望vọng 進tiến 求cầu 佛Phật 道Đạo 。 為vi 暫tạm 息tức 脚cước 之chi 義nghĩa 。 故cố 云vân 息tức 也dã 。

無vô 復phục 疲bì 惓#

者giả 。 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 法Pháp 。 調điều 柔nhu 其kỳ 心tâm 。 除trừ 麁thô 煩phiền 惱não 。 心tâm 用dụng 稍sảo 強cường/cưỡng 堪kham 聞văn 大Đại 乘Thừa 也dã 。

即tức 滅diệt 化hóa 城thành

者giả 。 第đệ 二nhị 。 說thuyết 教giáo 也dã 。 廢phế 三tam 乘thừa 究cứu 竟cánh 之chi 教giáo 稱xưng 為vi 滅diệt 也dã 。 又hựu 會hội 三tam 為vi 一nhất 無vô 復phục 三tam 名danh 亦diệc 是thị 滅diệt 也dã 。

語ngứ 眾chúng 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 等đẳng 去khứ 來lai

者giả 。 勸khuyến 聲Thanh 聞Văn 人nhân 修tu 行hành 求cầu 佛Phật 也dã 。

寶bảo 所sở 在tại 近cận

者giả 。 釋thích 上thượng 勸khuyến 進tấn 之chi 意ý 。 前tiền 路lộ 既ký 近cận 宜nghi 應ưng 去khứ 也dã 。 已dĩ 度độ 三tam 百bách 。 今kim 唯duy 二nhị 百bách 。 故cố 云vân 近cận 也dã 。

向hướng 者giả 大đại 城thành 。 我ngã 所sở 化hóa 作tác

者giả 。 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 也dã 。 為vi 止chỉ 息tức 者giả 釋thích 說thuyết 三tam 之chi 意ý 。 有hữu 止chỉ 有hữu 息tức 如như 前tiền 二nhị 義nghĩa 也dã 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu

下hạ 。 第đệ 三tam 。 合hợp 譬thí 。 合hợp 三tam 譬thí 即tức 為vi 三tam 別biệt 。 上thượng 初sơ 譬thí 有hữu 三tam 句cú 。

一nhất 。 所sở 度độ 惡ác 道đạo 。 二nhị 。 求cầu 度độ 之chi 人nhân 。 三tam 。 明minh 將tương 導đạo 。 今kim 正chánh 合hợp 第đệ 三tam 。 兼kiêm 餘dư 二nhị 義nghĩa 。

知tri 諸chư 生sanh 死tử

合hợp 上thượng 所sở 度độ 惡ác 導đạo 。

應ưng 去khứ 應ưng 度độ

合hợp 上thượng 善thiện 知tri 通thông 塞tắc 之chi 相tướng 。 兼kiêm 求cầu 度độ 之chi 人nhân 也dã 。

若nhược 眾chúng 生sanh

下hạ 。 合hợp 上thượng 第đệ 二nhị 中trung 道đạo 說thuyết 小tiểu 譬thí 。 上thượng 有hữu 三tam 。

一nhất 。 機cơ 發phát 。 二nhị 。 說thuyết 教giáo 。 三tam 。 得đắc 益ích 。 今kim 具cụ 合hợp 之chi 。 上thượng 機cơ 發phát 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 明minh 機cơ 發phát 。 二nhị 。 照chiếu 機cơ 。 今kim 具cụ 合hợp 也dã 。

則tắc 不bất 欲dục 見kiến 佛Phật 。 不bất 欲dục 親thân 近cận

合hợp 上thượng 中trung 路lộ 懈giải 退thoái 。 乃nãi 至chí 我ngã 等đẳng 疲bì 極cực 。

便tiện 作tác 是thị 念niệm 。 佛Phật 道Đạo 長trường 遠viễn

合hợp 上thượng 前tiền 路lộ 猶do 遠viễn 也dã 。

久cửu 受thọ 懃cần 苦khổ 。 乃nãi 可khả 得đắc 成thành

合hợp 上thượng 而nhi 復phục 怖bố 畏úy 。

佛Phật 知tri 是thị 心tâm 。 怯khiếp 弱nhược 下hạ 劣liệt

合hợp 上thượng 第đệ 二nhị 。 佛Phật 照chiếu 機cơ 也dã 。

以dĩ 方phương 便tiện 力lực

下hạ 。 合hợp 第đệ 二nhị 。 正chánh 說thuyết 教giáo 也dã 。

說thuyết 二nhị 涅Niết 槃Bàn

者giả 。 合hợp 上thượng 化hóa 作tác 一nhất 城thành 也dã 。

問vấn 。

上thượng 云vân 一nhất 城thành 。 今kim 云vân 何hà 言ngôn 二nhị 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

答đáp 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

上thượng 明minh 同đồng 斷đoạn 三tam 界giới 惑hoặc 故cố 言ngôn 一nhất 。 今kim 據cứ 餘dư 。 無vô 餘dư 故cố 言ngôn 二nhị 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

大đại 涅Niết 槃Bàn 為vi 第đệ 一nhất 。 今kim 是thị 中trung 路lộ 涅Niết 槃Bàn 稱xưng 為vi 第đệ 二nhị 。 故cố 名danh 為vi 二nhị 。 如như 《# 勝thắng 鬘man 經kinh 》# 云vân 。

涅Niết 槃Bàn 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 。 無vô 餘dư 。 在tại 佛Phật 。 二nhị 。 有hữu 餘dư 。 在tại 二Nhị 乘Thừa 。

今kim 謂vị 二nhị 釋thích 悉tất 非phi 。 此thử 文văn 但đãn 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 所sở 證chứng 為vi 二nhị 涅Niết 槃Bàn 耳nhĩ 。 如như 下hạ 偈kệ 云vân 。

唯duy 有hữu 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 息tức 處xử 故cố 說thuyết 二nhị 。

也dã 。

問vấn 。

上thượng 何hà 故cố 云vân 一nhất 。 今kim 稱xưng 二nhị 也dã 。

答đáp 。

二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 有hữu 同đồng 義nghĩa 異dị 義nghĩa 。 上thượng 取thủ 同đồng 出xuất 三tam 界giới 。 同đồng 證chứng 無vô 為vi 故cố 言ngôn 一nhất 。 今kim 約ước 人nhân 利lợi 鈍độn 不bất 同đồng 。 故cố 復phục 明minh 二nhị 。 又hựu 欲dục 明minh 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 義nghĩa 。 開khai 三tam 界giới 為vi 三tam 百bách 。 二Nhị 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 復phục 為vi 二nhị 百bách 。 欲dục 令linh 度độ 二Nhị 乘Thừa 地địa 故cố 說thuyết 為vi 二nhị 也dã 。

若nhược 眾chúng 生sanh 住trụ 於ư 二nhị 地địa

合hợp 第đệ 三tam 。 後hậu 還hoàn 說thuyết 大đại 譬thí 。 上thượng 文văn 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 知tri 機cơ 。 二nhị 。 說thuyết 教giáo 。 今kim 具cụ 合hợp 之chi 。 初sơ 文văn 即tức 是thị 合hợp 後hậu 知tri 機cơ 。 兼kiêm 合hợp 前tiền 第đệ 三tam 得đắc 益ích 義nghĩa 也dã 。 又hựu 稱xưng 。

住trụ 於ư 二nhị 地địa

者giả 。 上thượng 合hợp 度độ 三tam 百bách 由do 旬tuần 竟cánh 。 今kim 餘dư 有hữu 二nhị 百bách 。 故cố 稱xưng 二nhị 地địa 。 此thử 文văn 分phân 明minh 以dĩ 三tam 界giới 為vi 三tam 百bách 。 以dĩ 二nhị 地địa 為vi 二nhị 百bách 。 舊cựu 經kinh 師sư 不bất 熟thục 審thẩm 其kỳ 文văn 。 故cố 有hữu 諸chư 異dị 釋thích 也dã 。

如Như 來Lai 爾nhĩ 時thời

下hạ 。 合hợp 第đệ 二nhị 。 正chánh 說thuyết 教giáo 也dã 。 初sơ 合hợp 即tức 滅diệt 化hóa 城thành 。

汝nhữ 所sở 住trụ 地địa 。 近cận 於ư 佛Phật 慧tuệ

合hợp 上thượng 汝nhữ 等đẳng 去khứ 來lai 。 寶bảo 處xứ 在tại 近cận 。

當đương 觀quán 察sát 籌trù 量lượng 。 所sở 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 真chân 實thật 也dã

合hợp 上thượng 向hướng 者giả 大đại 城thành 。 我ngã 所sở 化hóa 作tác 。 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 有hữu 近cận 佛Phật 慧tuệ 。 遠viễn 佛Phật 慧tuệ 義nghĩa 。 自tự 謂vị 所sở 得đắc 涅Niết 槃Bàn 為vi 極cực 。 不bất 受thọ 大Đại 乘Thừa 。 故cố 經kinh 言ngôn 。

高cao 原nguyên 陸lục 地địa 。 不bất 生sanh 蓮liên 華hoa 。 五ngũ 無vô 間gián 罪tội 。 猶do 能năng 發phát 意ý 。

此thử 即tức 二Nhị 乘Thừa 人nhân 遠viễn 佛Phật 慧tuệ 不bất 及cập 凡phàm 夫phu 也dã 。 今kim 言ngôn 近cận 者giả 。 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 斷đoạn 麁thô 煩phiền 惱não 勝thắng 於ư 凡phàm 夫phu 。 故cố 言ngôn 近cận 也dã 。

如như 彼bỉ 導đạo 師sư

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 舉cử 譬thí 怗# 合hợp 也dã 。

四tứ 十thập 九cửu 行hành 半bán 偈kệ 。 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 長trường/trưởng 行hành 本bổn 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 說thuyết 過quá 去khứ 結kết 緣duyên 。 二nhị 。 現hiện 在tại 更cánh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 今kim 還hoàn 頌tụng 此thử 二nhị 也dã 。 說thuyết 過quá 去khứ 世thế 事sự 又hựu 二nhị 。

初sơ 。 結kết 緣duyên 緣duyên 由do 。 二nhị 。 正chánh 結kết 緣duyên 。 今kim 還hoàn 頌tụng 此thử 二nhị 也dã 。 緣duyên 由do 中trung 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 遠viễn 緣duyên 由do 。 二nhị 。 近cận 緣duyên 由do 。 今kim 還hoàn 頌tụng 此thử 二nhị 也dã 。 初sơ 中trung 有hữu 四tứ 。

第đệ 一nhất 。 大đại 通thông 智trí 勝thắng 成thành 佛Phật 。 二nhị 。 十thập 六lục 王vương 子tử 。 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 三tam 。 大đại 通thông 智trí 勝thắng 現hiện 瑞thụy 。 四tứ 。 十thập 方phương 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 今kim 具cụ 頌tụng 此thử 四tứ 也dã 。 初sơ 本bổn 有hữu 三tam 。

初sơ 。 明minh 未vị 成thành 佛Phật 。 二nhị 。 明minh 諸chư 天thiên 供cúng 養dường 。 三tam 。 明minh 成thành 道Đạo 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 初sơ 一nhất 行hành 。 頌tụng 第đệ 一nhất 也dã 。 次thứ 兩lưỡng 行hành 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 次thứ 一nhất 行hành 。 頌tụng 第đệ 三tam 。

彼bỉ 佛Phật 十thập 六lục 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 長trường/trưởng 行hành 本bổn 有hữu 三tam 。

初sơ 。 十thập 六lục 王vương 子tử 。 為vi 請thỉnh 法pháp 故cố 至chí 佛Phật 所sở 。 二nhị 。 至chí 佛Phật 所sở 故cố 恭cung 敬kính 稱xưng 歎thán 。 三tam 。 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 初sơ 一nhất 行hành 。 頌tụng 第đệ 一nhất 。 一nhất 句cú 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。

而nhi 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân

下hạ 三tam 句cú 。 頌tụng 第đệ 三tam 。

世Thế 尊Tôn 甚thậm 難nan 值trị

下hạ 。 頌tụng 第đệ 三tam 現hiện 瑞thụy 。 上thượng 有hữu 三tam 。

一nhất 。 地địa 動động 。 二nhị 。 放phóng 光quang 。 三tam 。 二nhị 瑞thụy 所sở 至chí 。 今kim 一nhất 行hành 但đãn 頌tụng 第đệ 一nhất 。

東đông 方phương 諸chư 世thế 界giới

下hạ 。 頌tụng 第đệ 四tứ 。 十thập 方phương 梵Phạm 天Thiên 集tập 。 上thượng 有hữu 三tam 。

初sơ 。 明minh 三tam 方phương 梵Phạm 眾chúng 。 二nhị 。 例lệ 餘dư 六lục 方phương 。 三tam 。 明minh 上thượng 方phương 。 今kim 開khai 為vi 二nhị 。

初sơ 三tam 行hành 。 頌tụng 一nhất 方phương 。 次thứ 兩lưỡng 行hành 。 例lệ 九cửu 方phương 。 上thượng 一nhất 一nhất 方phương 有hữu 六lục 。 今kim 但đãn 頌tụng 五ngũ 。 略lược 不bất 頌tụng 謀mưu 議nghị 也dã 。 又hựu 。

諸chư 梵Phạm 見kiến 此thử 相tướng

一nhất 句cú 。 含hàm 於ư 謀mưu 議nghị 。 故cố 具cụ 頌tụng 六lục 也dã 。

無vô 量lượng 慧tuệ 世Thế 尊Tôn

下hạ 。 頌tụng 上thượng 第đệ 二nhị 。 結kết 緣duyên 近cận 緣duyên 由do 。 上thượng 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 受thọ 請thỉnh 說thuyết 小tiểu 法pháp 。 二nhị 。 十thập 六lục 王vương 子tử 請thỉnh 說thuyết 大đại 。 三tam 。 受thọ 請thỉnh 說thuyết 大đại 。 四tứ 。 說thuyết 經Kinh 竟cánh 入nhập 定định 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 上thượng 受thọ 請thỉnh 說thuyết 小tiểu 中trung 為vi 三tam 。

初sơ 。 正chánh 受thọ 請thỉnh 。 二nhị 。 明minh 一nhất 會hội 說thuyết 法Pháp 。 三tam 。 明minh 多đa 會hội 說thuyết 法Pháp 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 半bán 行hành 。 頌tụng 第đệ 一nhất 。 兩lưỡng 行hành 半bán 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。

六lục 百bách 萬vạn 億ức 姟cai

者giả 。 長trường/trưởng 行hành 明minh 六lục 百bách 萬vạn 億ức 那na 由do 他tha 。 今kim 云vân 姟cai 是thị 此thử 間gian 數số 。 代đại 彼bỉ 那na 由do 他tha 也dã 。

第đệ 二nhị 說thuyết 法Pháp 時thời

下hạ 兩lưỡng 行hành 。 頌tụng 多đa 會hội 說thuyết 法Pháp 。

時thời 十thập 六lục 王vương 子tử

頌tụng 第đệ 二nhị 。 請thỉnh 說thuyết 大đại 法pháp 。 上thượng 有hữu 三tam 。

一nhất 。 為vi 請thỉnh 故cố 出xuất 家gia 。 半bán 行hành 頌tụng 之chi 。 二nhị 。 正chánh 請thỉnh 。 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 之chi 。 略lược 不bất 頌tụng 第đệ 三tam 王vương 眷quyến 屬thuộc 。

佛Phật 知tri 童đồng 子tử 心tâm

頌tụng 第đệ 三tam 。 受thọ 請thỉnh 說thuyết 大đại 法pháp 。 上thượng 有hữu 三tam 。

一nhất 。 說thuyết 教giáo 。 二nhị 。 感cảm 悟ngộ 不bất 同đồng 。 三tam 。 明minh 說thuyết 經Kinh 時thời 節tiết 。 今kim 兩lưỡng 行hành 半bán 但đãn 頌tụng 第đệ 一nhất 。

彼bỉ 佛Phật 說thuyết 經Kinh 已dĩ

頌tụng 說thuyết 經Kinh 竟cánh 入nhập 定định 。 上thượng 有hữu 三tam 。

一nhất 。 明minh 入nhập 定định 。 半bán 行hành 頌tụng 之chi 。 次thứ 。 明minh 住trụ 定định 。 一nhất 句cú 頌tụng 之chi 。 三tam 。 明minh 住trụ 定định 時thời 節tiết 。 亦diệc 一nhất 句cú 頌tụng 之chi 。

是thị 諸chư 沙Sa 彌Di 等đẳng

第đệ 二nhị 。 頌tụng 正chánh 結kết 緣duyên 。 上thượng 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 明minh 一nhất 世thế 結kết 緣duyên 。 二nhị 。 明minh 世thế 世thế 相tương 值trị 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 初sơ 章chương 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 知tri 佛Phật 禪thiền 未vị 出xuất 。 今kim 半bán 行hành 頌tụng 之chi 。 二nhị 。 正chánh 為vi 說thuyết 教giáo 。 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 之chi 。 三tam 。 明minh 時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。 一nhất 行hành 頌tụng 之chi 。 略lược 不bất 頌tụng 第đệ 四tứ 佛Phật 從tùng 定định 起khởi 稱xưng 歎thán 也dã 。

彼bỉ 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu

頌tụng 第đệ 二nhị 。 世thế 世thế 相tương 值trị 。 長trường/trưởng 行hành 有hữu 四tứ 。

第đệ 一nhất 。 歎thán 所sở 化hóa 得đắc 益ích 。 一nhất 行hành 頌tụng 之chi 。 二nhị 。 明minh 能năng 化hóa 成thành 佛Phật 。 一nhất 行hành 頌tụng 之chi 。 三tam 。 明minh 結kết 會hội 古cổ 今kim 。 一nhất 行hành 頌tụng 之chi 。 略lược 不bất 頌tụng 第đệ 四tứ 未vị 來lai 相tương 值trị 。

我ngã 在tại 十thập 六lục 數số

下hạ 。 頌tụng 第đệ 二nhị 大đại 段đoạn 。 現hiện 在tại 說thuyết 法Pháp 。 長trường/trưởng 行hành 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 法pháp 。 二nhị 。 譬thí 。 三tam 。 合hợp 。 四tứ 。 怗# 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 初sơ 兩lưỡng 行hành 。 頌tụng 第đệ 一nhất 。 上thượng 文văn 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 說thuyết 大đại 。 次thứ 。 說thuyết 小tiểu 。 今kim 但đãn 頌tụng 大đại 。

譬thí 如như 嶮hiểm 惡ác 道đạo

下hạ 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 譬thí 說thuyết 。 上thượng 有hữu 三tam 。

一nhất 。 初sơ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 譬thí 。 二nhị 。 中trung 途đồ 說thuyết 小tiểu 譬thí 。 三tam 。 後hậu 還hoàn 說thuyết 大đại 譬thí 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 上thượng 初sơ 譬thí 有hữu 三tam 。

一nhất 。 所sở 度độ 惡ác 道đạo 。 二nhị 。 求cầu 度độ 之chi 人nhân 。 三tam 。 導đạo 師sư 將tương 導đạo 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。

多đa 毒độc 獸thú

者giả 。 有hữu 愛ái 見kiến 煩phiền 惱não 。 能năng 害hại 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。 為vi 毒độc 獸thú 也dã 。

無vô 水thủy 草thảo

者giả 。 無vô 大Đại 乘Thừa 無vô 漏lậu 定định 慧tuệ 以dĩ 自tự 資tư 也dã 。

無vô 數số 千thiên 萬vạn 眾chúng

頌tụng 第đệ 二nhị 。 欲dục 度độ 之chi 人nhân 也dã 。

時thời 有hữu 一nhất 導đạo 師sư

頌tụng 第đệ 三tam 。 將tương 導đạo 也dã 。

眾chúng 人nhân 皆giai 疲bì 倦quyện

下hạ 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 中trung 途đồ 說thuyết 小tiểu 譬thí 。 上thượng 有hữu 三tam 。

一nhất 。 知tri 機cơ 。 二nhị 。 說thuyết 教giáo 。 三tam 。 得đắc 益ích 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 上thượng 知tri 機cơ 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 小tiểu 機cơ 發phát 。 一nhất 行hành 頌tụng 之chi 。 次thứ 。 照chiếu 機cơ 。 一nhất 行hành 頌tụng 之chi 。

尋tầm 時thời 思tư 方phương 便tiện

下hạ 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 正chánh 說thuyết 教giáo 。 上thượng 有hữu 三tam 。

一nhất 。 說thuyết 教giáo 。 二nhị 。 誡giới 。 三tam 。 勸khuyến 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。

城thành 郭quách

者giả 。 城thành 者giả 別biệt 譬thí 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 郭quách 是thị 城thành 外ngoại 郭quách 邑ấp 。 通thông 譬thí 無Vô 學Học 果quả 位vị 諸chư 功công 德đức 也dã 。

莊trang 嚴nghiêm 諸chư 舍xá 宅trạch

者giả 。 舍xá 宅trạch 薗viên 林lâm 皆giai 在tại 郭quách 內nội 。 別biệt 譬thí 果quả 地địa 。 諸chư 餘dư 功công 德đức 。 有hữu 漏lậu 五ngũ 陰ấm 既ký 名danh 生sanh 死tử 舍xá 宅trạch 。 無vô 漏lậu 五ngũ 陰ấm 聖thánh 人nhân 所sở 栖tê 為vi 舍xá 宅trạch 也dã 。

周chu 匝táp 有hữu 薗viên 林lâm

者giả 。 《# 淨tịnh 名danh 經kinh 》# 以dĩ 總tổng 持trì 為vi 薗viên 。 小Tiểu 乘Thừa 亦diệc 隨tùy 分phần/phân 有hữu 也dã 。 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 以dĩ 為vi 四tứ 薗viên 。 無vô 漏lậu 諸chư 行hành 稱xưng 之chi 為vi 林lâm 也dã 。

渠cừ 流lưu 及cập 浴dục 池trì

者giả 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 更cánh 相tương 灌quán 注chú 。 稱xưng 為vi 渠cừ 流lưu 。 八bát 解giải 脫thoát 名danh 為vi 浴dục 池trì 。 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 以dĩ 四tứ 禪thiền 為vi 四tứ 池trì 。

一nhất 。 有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 池trì 。 二nhị 。 無vô 覺giác 無vô 觀quán 池trì 。 三tam 。 護hộ 念niệm 清thanh 淨tịnh 池trì 。 四tứ 名danh 。 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 池trì 。

重trùng 門môn 高cao 樓lâu 閣các

者giả 。 三tam 三tam 昧muội 名danh 曰viết 重trọng/trùng 門môn 。 盡tận 無vô 生sanh 智trí 稱xưng 高cao 樓lâu 閣các 。 又hựu 諸chư 禪thiền 中trung 有hữu 勳huân 禪thiền 練luyện 禪thiền 。 皆giai 是thị 禪thiền 之chi 極cực 。 名danh 高cao 樓lâu 閣các 。

男nam 女nữ 皆giai 充sung 滿mãn

者giả 。 定định 慧tuệ 為vi 男nam 女nữ 。 亦diệc 得đắc 慈từ 悲bi 心tâm 為vi 女nữ 。 善thiện 心tâm 誠thành 實thật 為vi 男nam 。 聲Thanh 聞Văn 隨tùy 分phần/phân 有hữu 也dã 。

即tức 作tác 是thị 化hóa 已dĩ

半bán 行hành 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 誡giới 門môn 。 次thứ 半bán 行hành 。 頌tụng 第đệ 三tam 。 勸khuyến 也dã 。

諸chư 人nhân 既ký 入nhập 城thành

一nhất 行hành 。 頌tụng 第đệ 三tam 。 得đắc 益ích 。

導đạo 師sư 知tri 息tức 已dĩ

頌tụng 第đệ 三tam 。 後hậu 還hoàn 說thuyết 大đại 譬thí 。 上thượng 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 知tri 機cơ 。 初sơ 句cú 頌tụng 之chi 。 二nhị 。 說thuyết 教giáo 。 兩lưỡng 行hành 一nhất 句cú 頌tụng 之chi 。

我ngã 亦diệc 復phục 如như 是thị

下hạ 。 頌tụng 第đệ 三tam 。 合hợp 譬thí 。 上thượng 有hữu 三tam 。

初sơ 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 譬thí 。 第đệ 二nhị 。 中trung 途đồ 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 譬thí 。 第đệ 三tam 。 後hậu 還hoàn 說thuyết 大Đại 乘Thừa 譬thí 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 初sơ 半bán 行hành 。 頌tụng 第đệ 一nhất 。 初sơ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 譬thí 。

見kiến 諸chư 求cầu 道Đạo 者giả

合hợp 第đệ 二nhị 。 中trung 途đồ 說thuyết 小tiểu 譬thí 。 上thượng 文văn 有hữu 三tam 。

一nhất 。 知tri 機cơ 。 二nhị 。 說thuyết 教giáo 。 三tam 。 得đắc 益ích 。 初sơ 行hành 。 頌tụng 第đệ 一nhất 。 次thứ 行hành 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。

既ký 知tri 到đáo 涅Niết 槃Bàn

頌tụng 第đệ 三tam 。 後hậu 還hoàn 說thuyết 大đại 譬thí 。 上thượng 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 知tri 機cơ 。 二nhị 。 說thuyết 教giáo 。 半bán 行hành 。 頌tụng 第đệ 一nhất 即tức 兼kiêm 頌tụng 上thượng 第đệ 三tam 得đắc 益ích 。 三tam 行hành 半bán 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。

諸chư 佛Phật 之chi 導đạo 師sư

一nhất 行hành 。 頌tụng 第đệ 四tứ 。 舉cử 譬thí 怗# 合hợp 也dã 。

法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 八bát

時thời 永vĩnh 仁nhân 甲giáp 午ngọ 黃hoàng 鐘chung 中trung 旬tuần 。 緇# 素tố 男nam 女nữ 合hợp 力lực 運vận 功công 。 雕điêu □# 當đương 文văn 頌tụng 行hành 普phổ 率suất 。 願nguyện 上thượng 報báo 四Tứ 恩Ân 。 下hạ 施thí 三tam 有hữu 也dã 。

都đô 幹cán 緣duyên 沙Sa 門Môn 。 素tố 慶khánh 。 謹cẩn 誌chí 。