法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ
Quyển 7
隋Tùy 吉Cát 藏Tạng 撰Soạn

法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 七thất

胡hồ 吉cát 藏tạng 撰soạn

信Tín 解Giải 品Phẩm 第đệ 四tứ

信tín 解giải 義nghĩa 。 六lục 門môn 分phân 別biệt 。

一nhất 。 來lai 意ý 門môn 。 二nhị 。 釋thích 名danh 門môn 。 三tam 。 出xuất 體thể 門môn 。 四tứ 。 信tín 解giải 相tương/tướng 門môn 。 五ngũ 。 信tín 解giải 位vị 門môn 。 六lục 。 同đồng 異dị 門môn 。

來lai 意ý 門môn 者giả 。 為vi 中trung 根căn 人nhân 說thuyết 法Pháp 凡phàm 有hữu 四tứ 章chương 。 初sơ 正chánh 說thuyết 已dĩ 竟cánh 。 今kim 是thị 第đệ 二nhị 中trung 根căn 領lãnh 解giải 也dã 。

問vấn 。

〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân

若nhược 實thật 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 不bất 信tín 此thử 法Pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

若nhược 爾nhĩ 聞văn 初sơ 法pháp 說thuyết 即tức 應ưng 領lãnh 悟ngộ 。 何hà 待đãi 譬thí 喻dụ 方phương 信tín 解giải 耶da 。

答đáp 。

經kinh 言ngôn 必tất 信tín 者giả 。 蓋cái 據cứ 始thỉ 終chung 為vi 言ngôn 耳nhĩ 。 不bất 言ngôn 初sơ 法pháp 說thuyết 即tức 能năng 信tín 解giải 。 又hựu 中trung 根căn 之chi 人nhân 初sơ 聞văn 法Pháp 說thuyết 虛hư 心tâm 已dĩ 信tín 。 但đãn 由do 未vị 解giải 故cố 至chí 譬thí 喻dụ 方phương 得đắc 分phân 明minh 。 所sở 以dĩ 今kim 文văn 與dữ 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 不bất 相tương 違vi 也dã 。

二nhị 。 釋thích 名danh 門môn 者giả 。 然nhiên 信tín 解giải 之chi 名danh 有hữu 離ly 有hữu 合hợp 。 所sở 言ngôn 離ly 者giả 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 疑nghi 除trừ 稱xưng 信tín 。 執chấp 破phá 名danh 解giải 。 疑nghi 是thị 猶do 預dự 之chi 名danh 。 信tín 是thị 決quyết 定định 旨chỉ 。 聲Thanh 聞Văn 猶do 預dự 權quyền 實thật 。 踟trì 蹰trù 一nhất 三tam 。 此thử 疑nghi 既ký 息tức 故cố 稱xưng 為vi 信tín 。 即tức 信tín 三tam 是thị 權quyền 。 信tín 一nhất 為vi 實thật 也dã 。 執chấp 破phá 名danh 解giải 者giả 。 解giải 是thị 了liễu 悟ngộ 為vi 義nghĩa 。 執chấp 是thị 迷mê 執chấp 之chi 名danh 。 既ký 執chấp 三tam 為vi 實thật 有hữu 。 則tắc 封phong 一nhất 為vi 實thật 無vô 。 此thử 執chấp 既ký 除trừ 是thị 故cố 稱xưng 解giải 。 解giải 者giả 解giải 三tam 是thị 無vô 。 悟ngộ 一nhất 為vi 有hữu 。 此thử 釋thích 出xuất 《# 注chú 法pháp 華hoa 經kinh 》# 。 故cố 彼bỉ 云vân 。

不bất 疑nghi 所sở 譬thí 曰viết 信tín 。 遂toại 悔hối 封phong 言ngôn 稱xưng 解giải 。

也dã 。 二nhị 者giả 。 信tín 起khởi 於ư 不bất 信tín 。 解giải 生sanh 於ư 不bất 解giải 。 不bất 信tín 者giả 不bất 信tín 三tam 權quyền 一nhất 實thật 。 此thử 心tâm 遂toại 改cải 是thị 故cố 生sanh 信tín 。 信tín 者giả 信tín 三tam 為vi 權quyền 。 信tín 一nhất 為vi 實thật 。 雖tuy 復phục 信tín 三tam 為vi 權quyền 。 未vị 解giải 所sở 以dĩ 權quyền 。 雖tuy 信tín 一nhất 為vi 實thật 。 未vị 悟ngộ 所sở 以dĩ 實thật 。 今kim 遂toại 悟ngộ 所sở 以dĩ 權quyền 。 遂toại 解giải 所sở 以dĩ 實thật 。 故cố 名danh 為vi 解giải 。 此thử 即tức 信tín 在tại 其kỳ 初sơ 。 解giải 在tại 其kỳ 後hậu 。 故cố 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

信tín 為vi 能năng 入nhập 。 智trí 為vi 能năng 度độ 。

即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 然nhiên 初sơ 信tín 非phi 無vô 有hữu 解giải 。 但đãn 解giải 淺thiển 故cố 名danh 信tín 。 後hậu 解giải 非phi 無vô 有hữu 前tiền 信tín 。 信tín 深thâm 故cố 名danh 解giải 。 三tam 者giả 。 信tín 破phá 邪tà 見kiến 。 解giải 破phá 無vô 明minh 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 云vân 。

有hữu 信tín 無vô 慧tuệ 則tắc 長trường/trưởng 無vô 明minh 。 有hữu 慧tuệ 無vô 信tín 則tắc 長trường/trưởng 邪tà 見kiến 。

今kim 有hữu 信tín 故cố 破phá 邪tà 見kiến 。 有hữu 解giải 故cố 破phá 無vô 明minh 。 則tắc 二nhị 法pháp 相tướng 資tư 也dã 。 但đãn 此thử 義nghĩa 難nạn/nan 明minh 。 今kim 更cánh 以dĩ 四tứ 句cú 釋thích 之chi 。 一nhất 。 信tín 而nhi 不bất 解giải 。 雖tuy 復phục 虛hư 心tâm 信tín 受thọ 而nhi 未vị 能năng 解giải 。 謂vị 鈍độn 根căn 正chánh 見kiến 人nhân 也dã 。 二nhị 者giả 。 解giải 而nhi 不bất 信tín 。 謂vị 利lợi 根căn 邪tà 見kiến 人nhân 也dã 。 三tam 。 亦diệc 信tín 亦diệc 解giải 。 謂vị 正chánh 見kiến 利lợi 根căn 人nhân 也dã 。 即tức 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 也dã 。 四tứ 。 不bất 信tín 不bất 解giải 。 謂vị 鈍độn 根căn 邪tà 見kiến 人nhân 也dã 。

次thứ 。 合hợp 釋thích 信tín 解giải 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 上thượng 有hữu 所sở 對đối 。 二nhị 。 下hạ 有hữu 所sở 形hình 。 上thượng 有hữu 所sở 對đối 者giả 。 解giải 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 見kiến 解giải 。 二nhị 者giả 。 信tín 解giải 。 憑bằng 師sư 義nghĩa 少thiểu 見kiến 理lý 情tình 多đa 。 如như 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 云vân 。

若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 是thị 眾chúng 中trung 。 能năng 一nhất 心tâm 聽thính 。 諸chư 佛Phật 實thật 法Pháp

是thị 名danh 見kiến 解giải 。 若nhược 憑bằng 師sư 義nghĩa 多đa 見kiến 理lý 情tình 少thiểu 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。

其kỳ 餘dư 聲Thanh 聞Văn 。 信tín 佛Phật 語ngữ 故cố 。 得đắc 入nhập 此thử 經Kinh 非phi 己kỷ 智trí 分phân

則tắc 是thị 信tín 解giải 。 今kim 對đối 於ư 菩Bồ 薩Tát 見kiến 解giải 。 故cố 目mục 聲Thanh 聞Văn 為vi 信tín 解giải 也dã 。 二nhị 。 下hạ 有hữu 所sở 形hình 者giả 。 信tín 是thị 決quyết 定định 為vi 義nghĩa 。 雖tuy 因nhân 佛Phật 得đắc 解giải 。 解giải 心tâm 堅kiên 明minh 謂vị 理lý 必tất 爾nhĩ 。 不bất 同đồng 凡phàm 夫phu 悠du 悠du 之chi 解giải 。 故cố 云vân 信tín 解giải 。

三tam 。 出xuất 體thể 門môn 者giả 。 依y 《# 阿a 毘tỳ 曇đàm 》# 。 信tín 解giải 有hữu 二nhị 體thể 。 信tín 是thị 善thiện 大đại 地địa 中trung 信tín 數số 。 解giải 是thị 通thông 大đại 地địa 中trung 慧tuệ 數số 。 依y 《# 成thành 實thật 論luận 》# 。 信tín 之chi 與dữ 解giải 並tịnh 以dĩ 心tâm 為vi 體thể 。 然nhiên 心tâm 上thượng 有hữu 信tín 解giải 之chi 用dụng 。 故cố 義nghĩa 說thuyết 為vi 二nhị 。 今kim 明minh 若nhược 見kiến 有hữu 心tâm 與dữ 數số 異dị 體thể 及cập 以dĩ 一nhất 體thể 。 皆giai 是thị 一nhất 異dị 執chấp 見kiến 。 非phi 信tín 解giải 體thể 。 後hậu 門môn 當đương 具cụ 釋thích 之chi 。

第đệ 四tứ 。 信tín 解giải 相tương/tướng 門môn 者giả 。 舊cựu 云vân 信tín 解giải 義nghĩa 多đa 不bất 出xuất 四tứ 句cú 。 謂vị 權quyền 。 實thật 。 有hữu 。 無vô 。 以dĩ 三tam 乘thừa 為vi 權quyền 。 一Nhất 乘Thừa 為vi 實thật 。 道Đạo 理lý 唯duy 一nhất 。 無vô 有hữu 三tam 乘thừa 。 今kim 明minh 蓋cái 是thị 一nhất 往vãng 封phong 執chấp 言ngôn 。 未vị 是thị 虛hư 心tâm 妙diệu 悟ngộ 。 若nhược 必tất 執chấp 一Nhất 乘Thừa 是thị 實thật 。 三tam 乘thừa 為vi 權quyền 。 捨xả 三tam 而nhi 取thủ 一nhất 者giả 。 還hoàn 是thị 取thủ 捨xả 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 耳nhĩ 。 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 云vân 。

有hữu 所sở 得đắc 者giả 。 名danh 為vi 二Nhị 乘Thừa

猶do 未vị 領lãnh 悟ngộ 何hà 名danh 信tín 解giải 。 又hựu 若nhược 有hữu 所sở 得đắc 。 則tắc 無vô 道đạo 無vô 果quả 。 下hạ 文văn 何hà 得đắc 云vân 。

我ngã 今kim 得đắc 道Đạo 得đắc 果quả

耶da 。 又hựu 若nhược 言ngôn 三tam 是thị 定định 無vô 。 謂vị 一nhất 為vi 實thật 有hữu 。 猶do 是thị 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。 如như 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。

若nhược 有hữu 若nhược 無vô 等đẳng 。 具cụ 足túc 六lục 十thập 二nhị

既ký 具cụ 諸chư 見kiến 即tức 便tiện 有hữu 愛ái 見kiến 。 愛ái 見kiến 即tức 是thị 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 故cố 業nghiệp 。 業nghiệp 故cố 受thọ 苦khổ 。 如như 此thử 之chi 人nhân 。 如như 服phục 甘cam 露lộ 。 還hoàn 成thành 毒độc 藥dược 。 是thị 即tức 舊cựu 病bệnh 不bất 除trừ 新tân 惑hoặc 更cánh 起khởi 。 故cố 非phi 信tín 解giải 相tương/tướng 。 今kim 言ngôn 信tín 解giải 者giả 。 可khả 尋tầm 經kinh 本bổn 宗tông 。 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。

諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng

何hà 一nhất 何hà 三tam 。 亦diệc 非phi 權quyền 非phi 實thật 。 但đãn 倒đảo 情tình 既ký 重trọng/trùng 不bất 可khả 頓đốn 階giai 。 故cố 方phương 便tiện 誘dụ 引dẫn 。 漸tiệm 令linh 開khai 悟ngộ 。 故cố 前tiền 說thuyết 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 以dĩ 止chỉ 三tam 途đồ 之chi 惡ác 。 次thứ 說thuyết 三tam 乘thừa 之chi 聖thánh 令linh 捨xả 三tam 界giới 之chi 凡phàm 。 乃nãi 至chí 欲dục 息tức 三tam 乘thừa 之chi 麁thô 故cố 明minh 一Nhất 乘Thừa 為vi 妙diệu 。 如như 此thử 皆giai 是thị 。 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。 以dĩ 榍# 出xuất 榍# 用dụng 輕khinh 倒đảo 除trừ 重trọng/trùng 倒đảo 耳nhĩ 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

譬thí 如như 執chấp 事sự 比Bỉ 丘Khâu 舉cử 手thủ 。 唱xướng 言ngôn 眾chúng 皆giai 寂tịch 靜tĩnh 。 是thị 為vi 以dĩ 聲thanh 遮già 聲thanh 非phi 求cầu 聲thanh 也dã 。

說thuyết 善thiện 止chỉ 惡ác 非phi 留lưu 於ư 善thiện 。 乃nãi 至chí 說thuyết 一nhất 除trừ 三tam 寧ninh 存tồn 於ư 一nhất 。 若nhược 能năng 三tam 一nhất 兩lưỡng 捨xả 。 權quyền 實thật 並tịnh 除trừ 。 心tâm 無vô 所sở 依y 。 乃nãi 名danh 信tín 解giải 。 故cố 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。

我ngã 以dĩ 無vô 數số 方phương 便tiện 。 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 令linh 離ly 諸chư 著trước

即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 信tín 解giải 位vị 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 。 始thỉ 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 。 十thập 信tín 之chi 位vị 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。

汝nhữ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 以dĩ 信tín 力lực 故cố 得đắc 入nhập 此thử 經Kinh

即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 又hựu 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 云vân 。

十thập 七thất 地địa 論luận 文văn 亦diệc 作tác 此thử 判phán

又hựu 理lý 數số 應ưng 爾nhĩ 。 學học 小Tiểu 乘Thừa 猶do 未vị 信tín 大đại 。 今kim 破phá 小tiểu 執chấp 而nhi 信tín 大đại 者giả 。 則tắc 知tri 始thỉ 學học 十thập 信tín 也dã 。

問vấn 。

聲Thanh 聞Văn 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 得đắc 入nhập 十thập 信tín 位vị 者giả 。 為vi 入nhập 十thập 信tín 初sơ 心tâm 。 為vi 十thập 信tín 滿mãn 足túc 耶da 。

答đáp 。

但đãn 入nhập 十thập 信tín 初sơ 心tâm 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 云vân 。

須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 八bát 萬vạn 劫kiếp 到đáo 。 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 人nhân 十thập 千thiên 劫kiếp 到đáo 。

所sở 言ngôn 到đáo 者giả 至chí 十thập 住trụ 初sơ 心tâm 。 故cố 知tri 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 未vị 具cụ 十thập 信tín 也dã 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 云vân 。

闡xiển 提đề 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 凡phàm 夫phu 。 二nhị 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 。

凡phàm 夫phu 闡xiển 提đề 不bất 信tín 三tam 一nhất 。 二Nhị 乘Thừa 闡xiển 提đề 信tín 三tam 不bất 信tín 一nhất 。 今kim 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 破phá 三tam 。 始thỉ 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 十thập 信tín 位vị 。 所sở 言ngôn 十thập 信tín 者giả 。 信tín 。 進tiến 。 念niệm 。 定định 。 慧tuệ 五ngũ 根căn 為vi 五ngũ 。 第đệ 六lục 不bất 退thoái 心tâm 。 第đệ 七thất 迴hồi 向hướng 心tâm 。 第đệ 八bát 戒giới 心tâm 。 第đệ 九cửu 護hộ 心tâm 。 第đệ 十thập 願nguyện 心tâm 。

問vấn 。

迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 至chí 十thập 信tín 。 是thị 何hà 信tín 耶da 。

答đáp 。

但đãn 得đắc 初sơ 信tín 心tâm 耳nhĩ 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 如như 前tiền 引dẫn 羅La 漢Hán 二nhị 萬vạn 劫kiếp 十thập 信tín 始thỉ 滿mãn 。 故cố 知tri 但đãn 是thị 初sơ 心tâm 。

問vấn 。

直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 十thập 信tín 與dữ 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 十thập 信tín 何hà 異dị 。

答đáp 。

互hỗ 有hữu 優ưu 劣liệt 。 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 十thập 信tín 。 方phương 便tiện 用dụng 強cường/cưỡng 。 波Ba 若Nhã 用dụng 弱nhược 。 以dĩ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 多đa 修tu 眾chúng 行hành 濟tế 度độ 眾chúng 生sanh 。 故cố 方phương 便tiện 用dụng 強cường/cưỡng 。 不bất 欲dục 專chuyên 心tâm 修tu 於ư 空không 觀quán 斷đoạn 除trừ 煩phiền 惱não 。 故cố 波Ba 若Nhã 觀quán 弱nhược 。 二Nhị 乘Thừa 專chuyên 修tu 空không 觀quán 以dĩ 斷đoạn 煩phiền 惱não 故cố 。 波Ba 若Nhã 觀quán 強cường/cưỡng 。 今kim 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 始thỉ 學học 行hàng 行hàng 度độ 物vật 故cố 方phương 便tiện 用dụng 弱nhược 。

問vấn 。

羅La 漢Hán 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 既ký 在tại 十thập 信tín 。 為vi 在tại 界giới 外ngoại 受thọ 生sanh 。 為vi 在tại 界giới 內nội 受thọ 生sanh 。

答đáp 。

界giới 外ngoại 受thọ 生sanh 。 如như 《# 釋thích 論luận 》# 及cập 《# 勝thắng 鬘man 經kinh 》# 皆giai 云vân 羅La 漢Hán 三tam 界giới 外ngoại 受thọ 反phản 易dị 生sanh 。 直trực 往vãng 十thập 信tín 菩Bồ 薩Tát 則tắc 在tại 界giới 內nội 受thọ 生sanh 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 。 直trực 往vãng 十thập 信tín 則tắc 劣liệt 。 迴hồi 小tiểu 十thập 信tín 則tắc 勝thắng 。 何hà 得đắc 前tiền 云vân 迴hồi 小tiểu 之chi 人nhân 在tại 初sơ 心tâm 耶da 。

答đáp 。

已dĩ 如như 前tiền 互hỗ 有hữu 強cường 弱nhược 釋thích 之chi 。 迴hồi 小tiểu 之chi 人nhân 偏thiên 修tu 空không 觀quán 斷đoạn 除trừ 煩phiền 惱não 。 故cố 在tại 界giới 外ngoại 受thọ 生sanh 。 直trực 往vãng 之chi 人nhân 不bất 專chuyên 觀quán 空không 斷đoạn 結kết 故cố 在tại 界giới 內nội 受thọ 生sanh 。 而nhi 涉thiệp 有hữu 化hóa 人nhân 慈từ 悲bi 深thâm 淳thuần 則tắc 迴hồi 小tiểu 之chi 人nhân 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。 故cố 直trực 往vãng 為vi 勝thắng 。

問vấn 。

二Nhị 乘Thừa 斷đoạn 結kết 受thọ 生sanh 是thị 菩Bồ 薩Tát 何hà 位vị 。

答đáp 。

依y 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 釋thích 〈# 分phân 別biệt 功công 德đức 品phẩm 〉# 。 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 界giới 內nội 受thọ 生sanh 。 登đăng 地địa 已dĩ 上thượng 界giới 外ngoại 受thọ 生sanh 。 依y 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 。 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 肉nhục 身thân 中trung 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 捨xả 肉nhục 身thân 即tức 受thọ 三tam 界giới 外ngoại 。 法pháp 性tánh 生sanh 身thân 。 依y 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 釋thích 《# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 》# 意ý 。 自tự 十thập 行hành 第đệ 六lục 心tâm 去khứ 則tắc 三tam 界giới 外ngoại 受thọ 生sanh 。 經kinh 論luận 不bất 同đồng 。 難nan 可khả 詳tường 定định 也dã 。

第đệ 六lục 。 同đồng 異dị 門môn 者giả 。 凡phàm 有hữu 七thất 異dị 。

一nhất 。 略lược 廣quảng 異dị 。 身thân 子tử 述thuật 解giải 則tắc 略lược 。 中trung 根căn 陳trần 悟ngộ 則tắc 廣quảng 。 二nhị 。 遠viễn 近cận 異dị 。 身thân 子tử 近cận 序tự 現hiện 在tại 。 迦Ca 葉Diếp 遠viễn 陳trần 往vãng 昔tích 。 然nhiên 身thân 子tử 序tự 現hiện 在tại 。 但đãn 從tùng 鹿lộc 薗viên 已dĩ 去khứ 至chí 於ư 法pháp 華hoa 。 迦Ca 葉Diếp 自tự 華hoa 嚴nghiêm 已dĩ 去khứ 竟cánh 一Nhất 乘Thừa 之chi 說thuyết 。 三tam 。 通thông 別biệt 異dị 。 身thân 子tử 別biệt 序tự 自tự 身thân 。 迦Ca 葉Diếp 通thông 陳trần 一nhất 切thiết 眾chúng 也dã 。 四tứ 。 有hữu 無vô 異dị 。 上thượng 無vô 譬thí 說thuyết 。 今kim 則tắc 有hữu 之chi 。 五ngũ 。 少thiểu 多đa 異dị 。 上thượng 但đãn 序tự 三tam 教giáo 。 今kim 具cụ 述thuật 五ngũ 乘thừa 。 六lục 。 歡hoan 喜hỷ 異dị 。 身thân 子tử 昔tích 憂ưu 今kim 喜hỷ 。 迦Ca 葉Diếp 昔tích 不bất 懷hoài 憂ưu 。 但đãn 今kim 非phi 意ý 所sở 求cầu 忽hốt 得đắc 大đại 珍trân 故cố 生sanh 歡hoan 喜hỷ 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 爾nhĩ 耶da 。

答đáp 。

蓋cái 是thị 互hỗ 現hiện 不bất 同đồng 。 又hựu 示thị 身thân 子tử 利lợi 根căn 能năng 推thôi 理lý 同đồng 教giáo 異dị 。 故cố 昔tích 憂ưu 今kim 喜hỷ 。 中trung 根căn 之chi 人nhân 但đãn 保bảo 執chấp 小tiểu 教giáo 謂vị 為vi 至chí 極cực 。 故cố 昔tích 不bất 懷hoài 憂ưu 也dã 。

七thất 。 約ước 人nhân 異dị 。 上thượng 根căn 領lãnh 解giải 。 唯duy 有hữu 一nhất 人nhân 。 中trung 根căn 領lãnh 解giải 則tắc 有hữu 四tứ 人nhân 。 下hạ 根căn 領lãnh 解giải 其kỳ 數số 無vô 量lượng 也dã 。

問vấn 。

《# 毘tỳ 婆bà 沙sa 》# 言ngôn 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 開khai 為vi 三tam 品phẩm 。 上thượng 根căn 唯duy 一nhất 人nhân 。 以dĩ 身thân 子tử 獨độc 六lục 十thập 劫kiếp 修tu 行hành 故cố 。 中trung 根căn 亦diệc 一nhất 人nhân 。 謂vị 目Mục 連Liên 也dã 。 餘dư 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 並tịnh 屬thuộc 下hạ 根căn 。 今kim 何hà 故cố 中trung 根căn 有hữu 四tứ 人nhân 耶da 。

答đáp 。

目Mục 連Liên 乃nãi 是thị 聲Thanh 聞Văn 之chi 中trung 根căn 悟ngộ 入nhập 大Đại 乘Thừa 。 未vị 必tất 勝thắng 於ư 迦Ca 葉Diếp 。 故cố 入nhập 中trung 根căn 之chi 數số 也dã 。

品phẩm 開khai 為vi 二nhị 。

初sơ 。 經kinh 家gia 序tự 其kỳ 得đắc 解giải 之chi 相tướng 。 第đệ 二nhị 。 發phát 言ngôn 自tự 述thuật 領lãnh 解giải 。 就tựu 初sơ 又hựu 有hữu 四tứ 別biệt 。

一nhất 。 辨biện 得đắc 解giải 之chi 人nhân 。 二nhị 。 明minh 所sở 聞văn 之chi 法pháp 。 三tam 。 內nội 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 四tứ 。 外ngoại 形hình 致trí 敬kính 。 初sơ 人nhân 法pháp 一nhất 雙song 。 後hậu 喜hỷ 敬kính 一nhất 雙song 也dã 。 四tứ 人nhân 之chi 中trung 初sơ 明minh 善thiện 吉cát 者giả 。 或hoặc 可khả 當đương 時thời 起khởi 席tịch 善thiện 吉cát 在tại 初sơ 故cố 爾nhĩ 。 或hoặc 可khả 善thiện 吉cát 有hữu 轉chuyển 教giáo 之chi 工công 故cố 在tại 初sơ 列liệt 也dã 。

問vấn 。

《# 淨tịnh 名danh 經kinh 》# 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 與dữ 今kim 何hà 異dị 。

答đáp 。

彼bỉ 經kinh 明minh 身thân 子tử 之chi 慧tuệ 。 目Mục 連Liên 之chi 定định 。 善thiện 吉cát 空không 解giải 。 迦Ca 葉Diếp 有hữu 行hành 。 以dĩ 此thử 四tứ 人nhân 。 為vi 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 此thử 經Kinh 明minh 身thân 子tử 利lợi 根căn 獨độc 拔bạt 眾chúng 人nhân 之chi 外ngoại 。 非phi 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 所sở 攝nhiếp 。 乃nãi 以dĩ 善thiện 吉cát 解giải 空không 。 旃chiên 延diên 達đạt 有hữu 。 迦Ca 葉Diếp 頭đầu 陀đà 。 目Mục 連Liên 禪thiền 定định 也dã 。

問vấn 。

《# 度độ 佛Phật 境cảnh 界giới 經kinh 》# 明minh 。 八bát 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 是thị 何hà 人nhân 耶da 。

答đáp 。

未vị 見kiến 經kinh 說thuyết 。 意ý 謂vị 十thập 弟đệ 子tử 中trung 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 即tức 為vi 四tứ 人nhân 。 又hựu 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 云vân 。

迦ca 旃chiên 延diên 解giải 。 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 優ưu 波ba 離ly 解giải 毘tỳ 尼ni 藏tạng 。 富phú 留lưu 那na 解giải 。 阿A 毘Tỳ 曇Đàm 藏tạng 。 阿A 難Nan 總tổng 持trì 三tam 藏tạng 。 合hợp 八bát 大đại 人nhân 也dã 。

從tùng 佛Phật 所sở 聞văn

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 所sở 聞văn 之chi 法pháp 。 即tức 是thị 得đắc 解giải 之chi 緣duyên 。 但đãn 得đắc 解giải 之chi 緣duyên 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 。 以dĩ 法pháp 為vi 緣duyên 。 二nhị 。 以dĩ 人nhân 為vi 緣duyên 。 即tức 授thọ 身thân 子tử 記ký 是thị 也dã 。 以dĩ 法pháp 為vi 緣duyên 現hiện 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 以dĩ 人nhân 為vi 緣duyên 預dự 欣hân 得đắc 記ký 故cố 喜hỷ 也dã 。

發phát 希hy 有hữu 心tâm

下hạ 。 第đệ 三tam 。 內nội 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 正chánh 是thị 領lãnh 解giải 也dã 。

即tức 從tùng 坐tọa 起khởi

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 明minh 外ngoại 形hình 致trí 敬kính 。

偏thiên 袒đản 右hữu 肩kiên

者giả 。 未vị 起khởi 之chi 時thời 正chánh 被bị 袈ca 裟sa 。 外ngoại 國quốc 依y 律luật 不bất 著trước 障chướng # 及cập 偏thiên 袒đản 衣y 著trước 者giả 得đắc 突đột 吉cát 羅la 罪tội 。 今kim 言ngôn 偏thiên 袒đản 者giả 。 直trực 是thị 露lộ 於ư 右hữu 肩kiên 。 更cánh 無vô 內nội 衣y 也dã 。

而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 發phát 言ngôn 自tự 述thuật 領lãnh 解giải 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 正chánh 述thuật 領lãnh 解giải 。 次thứ 。 歎thán 佛Phật 恩ân 深thâm 難nan 報báo 。 以dĩ 解giải 由do 佛Phật 得đắc 故cố 歎thán 佛Phật 恩ân 。 又hựu 良lương 由do 領lãnh 解giải 方phương 識thức 佛Phật 恩ân 。 故cố 歎thán 佛Phật 恩ân 深thâm 以dĩ 成thành 領lãnh 解giải 。 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 。

前tiền 長trường/trưởng 行hành 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 。 長trường/trưởng 行hành 為vi 三tam 。

謂vị 法pháp 。 譬thí 。 合hợp 。 以dĩ 類loại 相tương 從tùng 。 開khai 之chi 為vi 二nhị 。

初sơ 。 法pháp 說thuyết 略lược 述thuật 領lãnh 解giải 。 次thứ 。 譬thí 說thuyết 以dĩ 下hạ 廣quảng 述thuật 領lãnh 解giải 。 前tiền 略lược 後hậu 廣quảng 。 為vi 解giải 義nghĩa 故cố 。 就tựu 初sơ 又hựu 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 序tự 昔tích 迷mê 。 第đệ 二nhị 。 述thuật 今kim 悟ngộ 。

序tự 昔tích 迷mê 又hựu 二nhị 。

初sơ 。 明minh 執chấp 小tiểu 故cố 不bất 求cầu 大đại 。 二nhị 。 明minh 聞văn 大đại 亦diệc 不bất 求cầu 大đại 。 所sở 以dĩ 但đãn 明minh 此thử 二nhị 者giả 。 蓋cái 是thị 具cụ 迷mê 大đại 小tiểu 二nhị 種chủng 教giáo 也dã 。 佛Phật 說thuyết 小tiểu 本bổn 欲dục 令linh 悟ngộ 大đại 。 如như 舉cử 指chỉ 本bổn 為vi 示thị 月nguyệt 。 今kim 逐trục 執chấp 小tiểu 不bất 求cầu 大đại 。 守thủ 指chỉ 而nhi 忘vong 月nguyệt 。 蓋cái 是thị 迷mê 小tiểu 教giáo 也dã 。 二nhị 者giả 。 昔tích 親thân 聞văn 大đại 法pháp 令linh 其kỳ 捨xả 小tiểu 悟ngộ 大đại 。 而nhi 遂toại 樂nhạo/nhạc/lạc 小tiểu 不bất 欣hân 於ư 大đại 。 復phục 是thị 迷mê 於ư 大đại 法pháp 。 自tự 靈linh 山sơn 之chi 前tiền 唯duy 此thử 二nhị 病bệnh 。 故cố 具cụ 序tự 之chi 也dã 。

我ngã 等đẳng 居cư 僧Tăng 之chi 首thủ

者giả 。 四tứ 因nhân 緣duyên 故cố 。 不bất 求cầu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。

一nhất 者giả 。 居cư 僧Tăng 之chi 首thủ 。 但đãn 是thị 誨hối 授thọ 於ư 他tha 。 非phi 自tự 進tiến 求cầu 之chi 時thời 也dã 。 二nhị 。

年niên 已dĩ 朽hủ 邁mại

者giả 。 意ý 志chí 衰suy 畢tất 不bất 堪kham 自tự 進tiến 業nghiệp 也dã 。 三tam 。

自tự 謂vị 已dĩ 得đắc 涅Niết 槃Bàn

者giả 。 謂vị 所sở 得đắc 究cứu 竟cánh 。 不bất 更cánh 修tu 因nhân 也dã 。 四tứ 。

無vô 所sở 堪kham 任nhậm

者giả 。 沈trầm 寂tịch 空không 理lý 不bất 能năng 更cánh 須tu 修tu 行hành 。 如như 四tứ 河hà 合hợp 流lưu 同đồng 注chú 海hải 口khẩu 。 非phi 大đại 力lực 龍long 莫mạc 能năng 自tự 返phản 。 三tam 解giải 脫thoát 俱câu 流lưu 注chú 涅Niết 槃Bàn 海hải 。 聲Thanh 聞Văn 小tiểu 力lực 不bất 能năng 自tự 出xuất 。 故cố 云vân 無vô 所sở 堪kham 任nhậm 。 亦diệc 如như 《# 淨tịnh 名danh 經kinh 》# 云vân 。

猶do 如như 敗bại 種chủng 不bất 任nhậm 生sanh 牙nha

具cụ 此thử 四tứ 義nghĩa 故cố 不bất 進tiến 求cầu 菩Bồ 提Đề 也dã 。

世Thế 尊Tôn 往vãng 昔tích 。 說thuyết 法Pháp 既ký 久cửu

第đệ 二nhị 。 明minh 聞văn 大đại 不bất 求cầu 於ư 大đại 。 前tiền 迷mê 小tiểu 教giáo 後hậu 迷mê 大Đại 乘Thừa 者giả 。 以dĩ 佛Phật 初sơ 說thuyết 小tiểu 。 後hậu 說thuyết 大đại 故cố 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 。 明minh 欣hân 小tiểu 不bất 樂nhạo 大đại 。 次thứ 。 解giải 釋thích 之chi 也dã 。 後hậu 。 結kết 也dã 。

說thuyết 法Pháp 既ký 久cửu

者giả 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 法Pháp 久cửu 也dã 。

身thân 體thể 疲bì 懈giải

者giả 。 心tâm 不bất 樂nhạo 大đại 。 故cố 不bất 能năng 忘vong 惓# 所sở 以dĩ 疲bì 懈giải 也dã 。

但đãn 念niệm 三tam 空không

者giả 。 厭yếm 此thử 報báo 身thân 欲dục 入nhập 空không 以dĩ 忘vong 之chi 也dã 。

於ư 菩Bồ 薩Tát 法Pháp

下hạ 。 上thượng 明minh 樂nhạo/nhạc/lạc 小tiểu 。 今kim 不bất 欣hân 大đại 。

遊du 戲hí 神thần 通thông

者giả 。 大Đại 士Sĩ 現hiện 變biến 不bất 難nan 。 喻dụ 之chi 如như 戲hí 。 又hựu 現hiện 通thông 度độ 物vật 。 可khả 以dĩ 自tự 娛ngu 。 故cố 名danh 為vi 戲hí 。 又hựu 如như 通thông 非phi 真chân 實thật 。 故cố 稱xưng 為vi 戲hí 也dã 。

淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh

者giả 。 起khởi 願nguyện 為vi 淨tịnh 土độ 。 興hưng 行hành 為vì 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 也dã 。

心tâm 不bất 喜hỷ 樂lạc

者giả 。 前tiền 明minh 住trụ 小tiểu 不bất 求cầu 於ư 大đại 。 今kim 明minh 非phi 但đãn 不bất 求cầu 親thân 聞văn 大đại 法pháp 。 亦diệc 不bất 一nhất 念niệm 好hiếu 樂nhạo 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 不bất 樂nhạo 大đại 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 昔tích 不bất 樂nhạo 大đại 。

又hựu 今kim 我ngã 等đẳng

下hạ 。 明minh 今kim 不bất 樂nhạo 大đại 。

於ư 佛Phật 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát

下hạ 。 第đệ 三tam 。 結kết 不bất 求cầu 大đại 。

我ngã 等đẳng 今kim 於ư 佛Phật 前tiền

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 今kim 了liễu 悟ngộ 序tự 得đắc 解giải 歡hoan 喜hỷ 。

聞văn 授thọ 聲Thanh 聞Văn 記ký

者giả 。 明minh 得đắc 解giải 緣duyên 也dã 。 上thượng 雖tuy 聞văn 法Pháp 。 譬thí 二nhị 說thuyết 。 義nghĩa 猶do 未vị 決quyết 。 聞văn 授thọ 聲Thanh 聞Văn 。 記ký 方phương 審thẩm 一Nhất 乘Thừa 。 又hựu 法pháp 。 譬thí 二nhị 說thuyết 為vì 令linh 聲Thanh 聞Văn 作tác 佛Phật 。 故cố 授thọ 二Nhị 乘Thừa 記ký 。 是thị 此thử 經Kinh 之chi 正chánh 宗tông 。 故cố 偏thiên 舉cử 之chi 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

《# 法Pháp 華Hoa 經Kinh 》# 授Thọ 二Nhị 乘Thừa 記Ký 作Tác 佛Phật

即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。

心tâm 甚thậm 歡hoan 喜hỷ

正chánh 明minh 歡hoan 喜hỷ 也dã 。

不bất 謂vị 於ư 今kim 。 忽hốt 然nhiên 得đắc 聞văn

者giả 。 釋thích 歡hoan 喜hỷ 義nghĩa 。 則tắc 簡giản 異dị 身thân 子tử 。 身thân 子tử 以dĩ 昔tích 憂ưu 故cố 今kim 喜hỷ 。 迦Ca 葉Diếp 本bổn 無vô 心tâm 悕hy 求cầu 。 非phi 意ý 而nhi 獲hoạch 大đại 寶bảo 。 故cố 喜hỷ 也dã 。

深thâm 自tự 慶khánh 幸hạnh

者giả 。 前tiền 明minh 歡hoan 喜hỷ 。 今kim 自tự 慶khánh 也dã 。

獲hoạch 大đại 善thiện 利lợi

者giả 。 即tức 佛Phật 道Đạo 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 樂nhạo 說thuyết 譬thí 喻dụ 。 以dĩ 明minh 斯tư 義nghĩa 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 廣quảng 序tự 領lãnh 解giải 也dã 。 又hựu 開khai 為vi 三tam 。

初sơ 。 請thỉnh 樂nhạo 說thuyết 。 二nhị 。 正chánh 說thuyết 譬thí 。 第đệ 三tam 。 合hợp 譬thí 。 上thượng 來lai 法pháp 說thuyết 略lược 序tự 釋Thích 迦Ca 一nhất 期kỳ 大đại 小tiểu 二nhị 教giáo 事sự 猶do 未vị 盡tận 。 今kim 舉cử 喻dụ 廣quảng 述thuật 無vô 量lượng 事sự 及cập 始thỉ 終chung 法Pháp 門môn 。 方phương 得đắc 顯hiển 迷mê 悟ngộ 之chi 情tình 及cập 歎thán 佛Phật 功công 德đức 也dã 。

以dĩ 明minh 斯tư 義nghĩa

者giả 。 譬thí 文văn 雖tuy 長trường/trưởng 但đãn 明minh 得đắc 失thất 義nghĩa 。 初sơ 二nhị 章chương 為vi 失thất 。 後hậu 章chương 為vi 得đắc 。 設thiết 譬thí 明minh 此thử 二nhị 義nghĩa 。

譬thí 若nhược 有hữu 人nhân

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 開khai 譬thí 。 今kim 以dĩ 三tam 門môn 釋thích 譬thí 喻dụ 義nghĩa 。

一nhất 。 來lai 意ý 門môn 。 二nhị 。 少thiểu 多đa 門môn 。 三tam 。 領lãnh 解giải 門môn 。

來lai 意ý 門môn 者giả 。 依y 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 說thuyết 火hỏa 宅trạch 譬thí 破phá 於ư 凡phàm 夫phu 。 明minh 窮cùng 子tử 譬thí 斥xích 二Nhị 乘Thừa 人nhân 執chấp 。 所sở 以dĩ 前tiền 破phá 凡phàm 夫phu 次thứ 須tu 斥xích 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 示thị 次thứ 第đệ 法Pháp 門môn 。 破phá 病bệnh 階giai 漸tiệm 也dã 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 謂vị 三tam 乘thừa 所sở 得đắc 涅Niết 槃Bàn 法pháp 同đồng 。 三tam 乘thừa 並tịnh 是thị 。 三tam 無Vô 學Học 人nhân 亦diệc 無vô 異dị 。 故cố 今kim 明minh 二Nhị 乘Thừa 所sở 得đắc 法Pháp 如như 彼bỉ 草thảo 庵am 。 如Như 來Lai 所sở 得đắc 法Pháp 。 猶do 如như 大đại 宅trạch 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 猶do 如như 窮cùng 子tử 。 如Như 來Lai 之chi 人nhân 如như 。 大đại 富phú 長trưởng 者giả 。 是thị 故cố 迦Ca 葉Diếp 。 自tự 說thuyết 大đại 小tiểu 具cụ 明minh 優ưu 劣liệt 。 令linh 諸chư 學học 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 捨xả 小tiểu 入nhập 大đại 。 故cố 說thuyết 此thử 譬thí 喻dụ 也dã 。 二nhị 者giả 。 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 大Đại 乘Thừa 尊tôn 勝thắng 小Tiểu 乘Thừa 鄙bỉ 劣liệt 。 決quyết 定định 住trụ 大đại 不bất 退thoái 取thủ 小tiểu 。 故cố 說thuyết 此thử 譬thí 。 又hựu 令linh 稟bẩm 佛Phật 教giáo 人nhân 具cụ 識thức 釋Thích 迦Ca 一nhất 化hóa 始thỉ 終chung 法Pháp 門môn 。 知tri 權quyền 實thật 。 前tiền 後hậu 。 淺thiển 深thâm 。 顯hiển 密mật 等đẳng 教giáo 。 故cố 說thuyết 此thử 喻dụ 也dã 。

第đệ 二nhị 。 定định 譬thí 少thiểu 多đa 門môn 者giả 。 釋thích 此thử 喻dụ 不bất 同đồng 。 今kim 宜nghi 開khai 為vi 十thập 。

一nhất 。 初sơ 為vi 父phụ 子tử 喻dụ 。 二nhị 。 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 喻dụ 。 三tam 。 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 喻dụ 。 四tứ 。 父phụ 子tử 相tương 見kiến 喻dụ 。 五ngũ 。 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 喻dụ 。 六lục 。 冷lãnh 水thủy 灑sái 面diện 喻dụ 。 七thất 。 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 喻dụ 。 八bát 。 付phó 財tài 密mật 化hóa 喻dụ 。 九cửu 。 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 喻dụ 。 十thập 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 喻dụ 。 初sơ 為vi 父phụ 子tử 喻dụ 者giả 。 釋Thích 迦Ca 於ư 過quá 去khứ 世thế 時thời 。 為vi 其kỳ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 名danh 之chi 為vi 父phụ 。 其kỳ 曾tằng 稟bẩm 大đại 化hóa 故cố 稱xưng 為vi 子tử 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。

此thử 是thị 我ngã 子tử 。 我ngã 之chi 所sở 生sanh

也dã 。 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 喻dụ 者giả 。 觀quán 心tâm 微vi 弱nhược 煩phiền 惱não 強cường 盛thịnh 。 為vi 惑hoặc 所sở 牽khiên 。 流lưu 浪lãng 生sanh 死tử 。 子tử 失thất 父phụ 也dã 。 如Như 來Lai 覓mịch 其kỳ 大Đại 乘Thừa 善thiện 根căn 成thành 就tựu 不bất 得đắc 。 謂vị 父phụ 失thất 子tử 也dã 。 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 譬thí 者giả 。 法pháp 種chủng 眾chúng 苦khổ 樂lạc 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 苦khổ 極cực 有hữu 反phản 源nguyên 之chi 義nghĩa 。 故cố 積tích 習tập 善thiện 根căn 漸tiệm 有hữu 趣thú 向hướng 大đại 理lý 。 故cố 名danh 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 譬thí 。 父phụ 子tử 相tương 見kiến 譬thí 者giả 。 於ư 一nhất 形hình 之chi 內nội 大Đại 乘Thừa 。 善thiện 根căn 成thành 就tựu 。 有hữu 悟ngộ 入nhập 大đại 義nghĩa 。 名danh 子tử 見kiến 父phụ 。 見kiến 其kỳ 一nhất 形hình 之chi 內nội 大Đại 乘Thừa 。 善thiện 根căn 成thành 就tựu 。 名danh 父phụ 見kiến 子tử 。 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 譬thí 者giả 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 大đại 機cơ 未vị 熟thục 不bất 堪kham 受thọ 大đại 化hóa 。 故cố 名danh 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 。 冷lãnh 水thủy 灑sái 面diện 喻dụ 者giả 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 大Đại 乘Thừa 善thiện 根căn 未vị 熟thục 。 但đãn 有hữu 人nhân 天thiên 。 善thiện 根căn 成thành 就tựu 。 故cố 為vi 說thuyết 人nhân 天thiên 之chi 教giáo 。 如như 冷lãnh 水thủy 灑sái 面diện 。 即tức 便tiện 醒tỉnh [酉*吾]# 。 故cố 名danh 冷lãnh 水thủy 灑sái 面diện 譬thí 。 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 譬thí 者giả 。 前tiền 於ư 道đạo 樹thụ 下hạ 。 說thuyết 人nhân 天thiên 教giáo 。 蓋cái 是thị 世thế 間gian 生sanh 死tử 。 乘thừa 譬thí 向hướng 他tha 家gia 。 次thứ 趣thú 鹿lộc 薗viên 說thuyết 於ư 二Nhị 乘Thừa 。 是thị 出xuất 世thế 法pháp 令linh 從tùng 世thế 間gian 歸quy 於ư 出xuất 世thế 。 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 。 是thị 長trưởng 者giả 家gia 。 故cố 名danh 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 譬thí 。 付phó 財tài 密mật 化hóa 譬thí 者giả 。 小tiểu 志chí 漸tiệm 移di 。 大đại 機cơ 遠viễn 動động 。 故cố 命mạng 說thuyết 大đại 法pháp 密mật 誨hối 小tiểu 心tâm 。 故cố 名danh 付phó 財tài 密mật 化hóa 譬thí 。 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 譬thí 者giả 。 從tùng 《# 波Ba 若Nhã 》# 以dĩ 後hậu 《# 法pháp 華hoa 》# 之chi 前tiền 。 諸chư 方Phương 等Đẳng 教giáo 毀hủy 訾tí 聲Thanh 聞Văn 。 讚tán 揚dương 菩Bồ 薩Tát 。 令linh 稍sảo 鄙bỉ 小tiểu 心tâm 漸tiệm 欣hân 大Đại 道Đạo 。 名danh 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 譬thí 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 者giả 。 小tiểu 執chấp 既ký 除trừ 大đại 機cơ 成thành 就tựu 。 故cố 為vi 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 令linh 紹thiệu 繼kế 佛Phật 業nghiệp 。 故cố 名danh 委ủy 屬thuộc 家gia 業nghiệp 喻dụ 也dã 。

第đệ 三tam 。 頌tụng 解giải 門môn 者giả 。 此thử 之chi 十thập 譬thí 還hoàn 領lãnh 解giải 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 六lục 譬thí 。 初sơ 為vi 父phụ 子tử 譬thí 領lãnh 上thượng 總tổng 譬thí 中trung 長trưởng 者giả 及cập 三tam 十thập 子tử 也dã 。 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 譬thí 領lãnh 上thượng 見kiến 火hỏa 譬thí 中trung 汝nhữ 諸chư 子tử 等đẳng 。 先tiên 因nhân 遊du 戲hí 。 來lai 入nhập 此thử 宅trạch 也dã 。 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 譬thí 還hoàn 領lãnh 見kiến 火hỏa 譬thí 中trung 聞văn 有hữu 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 諸chư 子tử 等đẳng 。 先tiên 因nhân 遊du 戲hí 。 來lai 入nhập 此thử 宅trạch 。 蓋cái 是thị 眾chúng 生sanh 有hữu 機cơ 扣khấu 佛Phật 。 故cố 佛Phật 應ưng 入nhập 生sanh 死tử 。 有hữu 機cơ 感cảm 佛Phật 即tức 是thị 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 。 佛Phật 應ưng 入nhập 生sanh 死tử 如như 父phụ 知tri 子tử 應ưng 反phản 。 故cố 中trung 止chỉ 一nhất 城thành 。 父phụ 子tử 相tương 見kiến 。 譬thí 還hoàn 領lãnh 見kiến 火hỏa 譬thí 。 眾chúng 生sanh 有hữu 機cơ 感cảm 佛Phật 。 如như 子tử 見kiến 父phụ 。 佛Phật 應ưng 入nhập 生sanh 死tử 如như 父phụ 見kiến 子tử 。 今kim 三tam 譬thí 同đồng 領lãnh 上thượng 見kiến 火hỏa 譬thí 。 但đãn 大đại 格cách 相tương/tướng 擬nghĩ 。 不bất 可khả 一nhất 一nhất 全toàn 同đồng 。 今kim 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 譬thí 領lãnh 上thượng 救cứu 子tử 不bất 得đắc 譬thí 。 冷lãnh 水thủy 灑sái 面diện 。 譬thí 領lãnh 上thượng 三tam 車xa 譬thí 中trung 如như 此thử 種chủng 種chủng 之chi 言ngôn 也dã 。 上thượng 文văn 云vân 。

如như 此thử 種chủng 種chủng 。 羊dương 車xa 鹿lộc 車xa 牛ngưu 車xa

即tức 是thị 三tam 乘thừa 。 三tam 車xa 之chi 前tiền 明minh 種chủng 種chủng 者giả 。 謂vị 三tam 乘thừa 之chi 前tiền 說thuyết 人nhân 天thiên 乘thừa 也dã 。 蓋cái 是thị 《# 注chú 經kinh 》# 舊cựu 解giải 。 勿vật 得đắc 疑nghi 之chi 也dã 。 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 譬thí 領lãnh 上thượng 三tam 車xa 中trung 羊dương 鹿lộc 二nhị 車xa 化hóa 子tử 得đắc 譬thí 。 領lãnh 上thượng 二nhị 車xa 故cố 今kim 還hoàn 明minh 二nhị 使sử 人nhân 也dã 。 付phó 財tài 密mật 化hóa 。 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 二nhị 譬thí 領lãnh 上thượng 三tam 車xa 中trung 大đại 車xa 。 以dĩ 三tam 車xa 中trung 大đại 車xa 正chánh 明minh 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 即tức 是thị 《# 法pháp 華hoa 》# 之chi 前tiền 諸chư 大Đại 乘Thừa 。 是thị 故cố 二nhị 譬thí 還hoàn 領lãnh 之chi 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 領lãnh 上thượng 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 。 所sở 以dĩ 不bất 領lãnh 第đệ 六lục 不bất 虛hư 譬thí 者giả 。 既ký 得đắc 領lãnh 解giải 即tức 知tri 佛Phật 不bất 虛hư 。 故cố 不bất 領lãnh 不bất 虛hư 譬thí 也dã 。 然nhiên 舊cựu 經kinh 師sư 一nhất 向hướng 以dĩ 後hậu 譬thí 必tất 須tu 同đồng 前tiền 。 蓋cái 是thị 失thất 經kinh 旨chỉ 趣thú 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 佛Phật 及cập 弟đệ 子tử 共cộng 顯hiển 發phát 密mật 教giáo 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 故cố 。 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 。 故cố 佛Phật 說thuyết 六lục 譬thí 於ư 前tiền 。 弟đệ 子tử 明minh 十thập 譬thí 於ư 後hậu 。 乃nãi 大đại 格cách 相tương/tướng 領lãnh 而nhi 形hình 勢thế 各các 異dị 。 宜nghi 用dụng 後hậu 十thập 譬thí 次thứ 第đệ 為vi 正chánh 。 領lãnh 前tiền 六lục 為vi 傍bàng 。 例lệ 如như 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 及cập 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 大đại 意ý 乃nãi 同đồng 。 而nhi 轉chuyển 變biến 即tức 異dị 也dã 。

譬thí 如như 有hữu 人nhân

者giả 。 第đệ 一nhất 初sơ 為vi 父phụ 子tử 譬thí 也dã 。 此thử 文văn 明minh 父phụ 子tử 凡phàm 有hữu 四tứ 番phiên 。

初sơ 番phiên 。 就tựu 子tử 明minh 三tam 譬thí 。 次thứ 。 父phụ 就tựu 文văn 明minh 三tam 譬thí 。 次thứ 。 父phụ 就tựu 子tử 明minh 二nhị 義nghĩa 。 次thứ 番phiên 。 約ước 父phụ 明minh 二nhị 義nghĩa 。 初sơ 文văn 就tựu 子tử 明minh 三tam 譬thí 者giả 。 一nhất 。 初sơ 為vi 子tử 時thời 譬thí 。 二nhị 。 中trung 途đồ 失thất 父phụ 譬thí 。 三tam 。 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 譬thí 。 後hậu 就tựu 父phụ 亦diệc 明minh 三tam 義nghĩa 。

譬thí 如như 有hữu 人nhân

者giả 。 即tức 此thử 會hội 三tam 根căn 聲Thanh 聞Văn 也dã 。 有hữu 人nhân 即tức 譬thí 子tử 義nghĩa 。 昔tích 佛Phật 為vi 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 如như 行hành 而nhi 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 如như 說thuyết 而nhi 行hành 。 同đồng 共cộng 一nhất 行hành 。 義nghĩa 如như 父phụ 子tử 。

幼ấu 稚trĩ

者giả 。 此thử 明minh 小tiểu 義nghĩa 。 子tử 通thông 大đại 小tiểu 故cố 別biệt 序tự 幼ấu 稚trĩ 。 受thọ 化hóa 始thỉ 爾nhĩ 為vi 幼ấu 。 觀quán 解giải 微vi 弱nhược 稱xưng 稚trĩ 也dã 。

捨xả 父phụ 逃đào 逝thệ

者giả 。 第đệ 二nhị 。 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 譬thí 。 由do 受thọ 化hóa 始thỉ 爾nhĩ 觀quán 解giải 微vi 弱nhược 不bất 能năng 自tự 固cố 。 遂toại 為vi 惑hoặc 所sở 牽khiên 所sở 以dĩ 失thất 父phụ 。 佛Phật 能năng 說thuyết 教giáo 表biểu 理lý 以dĩ 佛Phật 為vi 父phụ 。 迷mê 教giáo 惑hoặc 理lý 不bất 能năng 感cảm 佛Phật 為vi 失thất 父phụ 也dã 。 但đãn 失thất 父phụ 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 根căn 本bổn 失thất 。 如như 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 云vân 。

隨tùy 其kỳ 流lưu 處xứ 六lục 味vị 不bất 同đồng 。 失thất 佛Phật 性tánh 故cố 六lục 道đạo 差sai 別biệt 。

由do 此thử 失thất 故cố 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 正chánh 教giáo 令linh 反phản 失thất 從tùng 得đắc 。 但đãn 眾chúng 生sanh 惑hoặc 強cường/cưỡng 觀quán 弱nhược 復phục 惑hoặc 教giáo 迷mê 理lý 。 是thị 為vi 失thất 中trung 復phục 更cánh 失thất 也dã 。 前tiền 是thị 任nhậm 運vận 失thất 。 後hậu 是thị 學học 教giáo 失thất 。

問vấn 。

後hậu 失thất 有hữu 始thỉ 。 前tiền 失thất 何hà 時thời 耶da 。

答đáp 。

前tiền 失thất 有hữu 始thỉ 無vô 始thỉ 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 故cố 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

深thâm 水thủy 火hỏa 坑khanh 俱câu 能năng 害hại 人nhân 。 有hữu 始thỉ 無vô 始thỉ 俱câu 害hại 正chánh 觀quán 。

《# 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 》# 云vân 。

有hữu 始thỉ 無vô 始thỉ 是thị 無vô 記ký 問vấn 。 佛Phật 不bất 答đáp 之chi 。

又hựu 《# 經kinh 》# 云vân 。

有hữu 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 問vấn 佛Phật 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 自tự 作tác 他tha 作tác 無vô 明minh 自tự 起khởi 是thị 有hữu 始thỉ 義nghĩa 。 名danh 為vi 自tự 作tác 他tha 作tác 者giả 更cánh 從tùng 他tha 起khởi 是thị 無vô 始thỉ 義nghĩa 。 佛Phật 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 而nhi 呵ha 嘖# 之chi 。 如như 人nhân 為vi 毒độc 箭tiễn 所sở 中trung 。 但đãn 須tu 請thỉnh 醫y 拔bạt 之chi 。 不bất 應ưng 求cầu 毒độc 箭tiễn 所sở 以dĩ 。

如như 此thử 一nhất 句cú 是thị 學học 者giả 致trí 迷mê 之chi 處xứ 。 故cố 略lược 述thuật 之chi 。

逃đào 逝thệ

者giả 。 迷mê 教giáo 惑hoặc 理lý 是thị 。 隱ẩn 密mật 之chi 事sự 。 而nhi 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 不bất 覺giác 。 故cố 名danh 為vi 逃đào 。 背bối/bội 理lý 向hướng 惑hoặc 所sở 以dĩ 稱xưng 逝thệ 。

久cửu 住trú 他tha 國quốc

者giả 。 以dĩ 大Đại 乘Thừa 理lý 為vi 自tự 國quốc 。 背bối/bội 理lý 起khởi 惑hoặc 惑hoặc 即tức 是thị 他tha 國quốc 也dã 。 違vi 理lý 積tích 時thời 為vi 久cửu 。 執chấp 惑hoặc 不bất 捨xả 為vi 住trụ 也dã 。

或hoặc 十thập 二nhị 十thập 。 至chí 五ngũ 十thập 歲tuế

者giả 。 釋thích 上thượng 久cửu 住trụ 之chi 義nghĩa 也dã 。 十thập 謂vị 天thiên 趣thú 。 二nhị 十thập 謂vị 人nhân 趣thú 。 五ngũ 十thập 即tức 餘dư 三tam 趣thú 。 初sơ 失thất 觀quán 起khởi 惑hoặc 猶do 輕khinh 故cố 生sanh 天thiên 。 惑hoặc 勢thế 漸tiệm 重trọng/trùng 故cố 生sanh 人nhân 。 惑hoặc 勢thế 轉chuyển 重trọng/trùng 遂toại 至chí 三tam 途đồ 。 而nhi 言ngôn 或hoặc 者giả 。 不bất 定định 之chi 辭từ 。 不bất 必tất 備bị 經kinh 或hoặc 可khả 遍biến 歷lịch 。 又hựu 言ngôn 或hoặc 者giả 。 如như 下hạ 五ngũ 十thập 餘dư 年niên 。 餘dư 年niên 既ký 擬nghĩ 修tu 羅la 。 今kim 或hoặc 還hoàn 例lệ 之chi 也dã 。

年niên 既ký 長trưởng 大đại

者giả 。 以dĩ 去khứ 大đại 化hóa 久cửu 。 故cố 稱xưng 長trường/trưởng 大đại 。

加gia 復phục 窮cùng 困khốn

者giả 。 背bối/bội 化hóa 轉chuyển 久cửu 。 新tân 善thiện 不bất 生sanh 為vi 窮cùng 。 舊cựu 善thiện 稍sảo 盡tận 稱xưng 困khốn 。 窮cùng 子tử 之chi 名danh 顯hiển 在tại 斯tư 句cú 。

馳trì 騁sính 四tứ 方phương 。 以dĩ 求cầu 衣y 食thực

者giả 。 第đệ 三tam 。 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 譬thí 。 衣y 食thực 者giả 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 四tứ 方phương 者giả 四tứ 生sanh 也dã 。 又hựu 四tứ 方phương 者giả 除trừ 地địa 獄ngục 。 畜súc 生sanh 餘dư 四tứ 趣thú 也dã 。 無vô 處xứ 不bất 求cầu 為vi 馳trì 騁sính 也dã 。

問vấn 。

眾chúng 生sanh 既ký 背bối/bội 理lý 起khởi 惑hoặc 。 具cụ 受thọ 眾chúng 苦khổ 。 善thiện 根căn 何hà 由do 生sanh 耶da 。

善thiện 根căn 有hữu 三tam 義nghĩa 故cố 生sanh 。

一nhất 者giả 。 法pháp 種chủng 眾chúng 苦khổ 而nhi 。 樂nhạo 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 苦khổ 極cực 而nhi 求cầu 離ly 。 二nhị 者giả 。 眾chúng 生sanh 曾tằng 稟bẩm 大đại 化hóa 而nhi 善thiện 根căn 種chủng 子tử 。 不bất 可khả 朽hủ 滅diệt 。 三tam 者giả 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 三tam 種chủng 化hóa 。

初sơ 。 一nhất 往vãng 化hóa 。 即tức 昔tích 為vi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 二nhị 。 隨tùy 逐trục 化hóa 。 眾chúng 生sanh 背bối/bội 化hóa 起khởi 惑hoặc 。 流lưu 浪lãng 生sanh 死tử 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 隨tùy 入nhập 生sanh 死tử 。 而nhi 化hóa 度độ 之chi 。 三tam 。 畢tất 竟cánh 化hóa 。 令linh 得đắc 成thành 佛Phật 然nhiên 後hậu 乃nãi 捨xả 。 今kim 是thị 三tam 化hóa 之chi 中trung 隨tùy 逐trục 化hóa 。 故cố 得đắc 生sanh 善thiện 根căn 也dã 。

漸tiệm 漸tiệm 遊du 行hành 。 遇ngộ 向hướng 本bổn 國quốc

本bổn 國quốc 者giả 即tức 大Đại 乘Thừa 理lý 也dã 。 《# 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 經kinh 》# 云vân 。

反phản 源nguyên 盡tận 欲dục 室thất 。 令linh 人nhân 歸quy 古cổ 鄉hương 。 古cổ 鄉hương 名danh 無vô 為vi 。 無vô 為vi 故cố 號hiệu 清thanh 淨tịnh 室thất 。

佛Phật 答đáp 婆Bà 羅La 門Môn 云vân 。

波Ba 若Nhã 郡quận 。 本bổn 際tế 縣huyện 。 超siêu 入nhập 城thành 。 絕tuyệt 句cú 里lý 。 薩tát 波Ba 若Nhã 樹thụ 下hạ 止chỉ 。

背bối/bội 惡ác 向hướng 善thiện 。 善thiện 理lý 不bất 可khả 頓đốn 修tu 。 為vi 漸tiệm 漸tiệm 。 當đương 此thử 時thời 唯duy 有hữu 人nhân 天thiên 善thiện 。 望vọng 大đại 化hóa 難nạn/nan 至chí 。 亦diệc 是thị 漸tiệm 漸tiệm 。 人nhân 天thiên 善thiện 非phi 是thị 本bổn 善thiện 。 失thất 其kỳ 所sở 居cư 為vi 遊du 行hành 。 人nhân 天thiên 善thiện 雖tuy 非phi 本bổn 善thiện 。 而nhi 善thiện 力lực 冥minh 資tư 大đại 機cơ 。 故cố 言ngôn 遇ngộ 向hướng 。 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

有hữu 所sở 得đắc 善thiện 者giả 是thị 無vô 所sở 得đắc 初sơ 門môn

即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 前tiền 即tức 捨xả 父phụ 之chi 始thỉ 。 宜nghi 名danh 為vi 背bối/bội 。 今kim 是thị 歸quy 本bổn 之chi 初sơ 。 故cố 云vân 向hướng 也dã 。

問vấn 。

若nhược 漸tiệm 漸tiệm 遊du 行hành 。 猶do 是thị 人nhân 天thiên 善thiện 者giả 。 人nhân 天thiên 善thiện 猶do 是thị 五ngũ 十thập 餘dư 年niên 。 則tắc 猶do 住trụ 他tha 國quốc 。 何hà 名danh 遊du 行hành 遇ngộ 向hướng 本bổn 國quốc 也dã 。

答đáp 。

經kinh 既ký 稱xưng 漸tiệm 漸tiệm 。 非phi 但đãn 有hữu 人nhân 天thiên 善thiện 根căn 。 亦diệc 有hữu 發phát 大đại 心tâm 。 行hành 大đại 行hành 義nghĩa 。 就tựu 初sơ 為vi 言ngôn 。 故cố 云vân 世thế 間gian 善thiện 也dã 。

其kỳ 父phụ 先tiên 來lai 。 求cầu 子tử 不bất 得đắc

此thử 就tựu 父phụ 明minh 三tam 義nghĩa 。

一nhất 。 為vi 父phụ 時thời 。 二nhị 。 中trung 途đồ 失thất 子tử 時thời 。 三tam 。 中trung 止chỉ 一nhất 城thành 時thời 。

其kỳ 父phụ

者giả 。 即tức 初sơ 為vi 父phụ 時thời 也dã 。 對đối 上thượng 第đệ 一nhất 初sơ 為vi 子tử 時thời 也dã 。

先tiên 來lai 求cầu 子tử 不bất 得đắc

者giả 。 對đối 上thượng 第đệ 二nhị 。 子tử 失thất 於ư 父phụ 。 由do 子tử 失thất 父phụ 故cố 父phụ 覓mịch 子tử 。 大Đại 乘Thừa 善thiện 根căn 成thành 就tựu 不bất 得đắc 。

中trung 止chỉ 一nhất 城thành

者giả 。 第đệ 三tam 。 對đối 上thượng 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 也dã 。 就tựu 譬thí 而nhi 言ngôn 。 父phụ 子tử 天thiên 性tánh 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 。 子tử 既ký 漸tiệm 還hoàn 本bổn 國quốc 。 父phụ 則tắc 中trung 止chỉ 一nhất 城thành 。 以dĩ 待đãi 子tử 也dã 。 就tựu 理lý 而nhi 明minh 三tam 根căn 聲Thanh 聞Văn 道đạo 緣duyên 應ưng 熟thục 。 如Như 來Lai 居cư 法Pháp 身thân 地địa 照chiếu 彼bỉ 機cơ 緣duyên 。 故cố 垂thùy 應ưng 成thành 佛Phật 也dã 。

中trung 止chỉ

者giả 。 據cứ 身thân 而nhi 言ngôn 。 此thử 文văn 始thỉ 終chung 。 具cụ 有hữu 三Tam 身Thân 。

前tiền 言ngôn 求cầu 子tử 不bất 得đắc 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 謂vị 前tiền 時thời 也dã 。 今kim 是thị 舍xá 那na 身thân 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 化hóa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 化hóa 二Nhị 乘Thừa 。 名danh 中trung 止chỉ 時thời 。 後hậu 脫thoát 珍trân 御ngự 服phục 。 著trước 弊tệ 垢cấu 衣y 。 為vi 釋Thích 迦Ca 佛Phật 化hóa 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 。 謂vị 後hậu 時thời 也dã 。 如như 人nhân 趣thú 道đạo 未vị 至chí 所sở 期kỳ 而nhi 中trung 道đạo 止chỉ 息tức 。 就tựu 聲Thanh 聞Văn 領lãnh 解giải 為vi 譬thí 。 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 為vi 化hóa 諸chư 子tử 。 大đại 機cơ 已dĩ 熟thục 。 故cố 但đãn 化hóa 菩Bồ 薩Tát 未vị 至chí 化hóa 二Nhị 乘Thừa 處xứ 。 故cố 云vân 中trung 止chỉ 。 亦diệc 得đắc 昔tích 化hóa 今kim 化hóa 二nhị 楹doanh 之chi 間gian 。 故cố 云vân 中trung 止chỉ 也dã 。 垂thùy 應ưng 居cư 一nhất 方phương 作tác 佛Phật 。 故cố 言ngôn 一nhất 城thành 。 又hựu 垂thùy 應ưng 為vi 顯hiển 一nhất 道đạo 故cố 名danh 為vi 一nhất 。 防phòng 於ư 邪tà 非phi 以dĩ 稱xưng 城thành 也dã 。

其kỳ 家gia 大đại 富phú

者giả 。 就tựu 迹tích 而nhi 言ngôn 。 昔tích 菩Bồ 薩Tát 時thời 共cộng 為vi 父phụ 子tử 。 而nhi 子tử 背bối/bội 父phụ 流lưu 浪lãng 生sanh 死tử 。 貧bần 窮cùng 困khốn 苦khổ 。 而nhi 父phụ 失thất 子tử 行hành 滿mãn 成thành 佛Phật 眾chúng 德đức 圓viên 具cụ 如như 大đại 富phú 也dã 。 此thử 文văn 大đại 意ý 對đối 子tử 貧bần 窮cùng 歎thán 。 父phụ 巨cự 富phú 故cố 無vô 物vật 不bất 備bị 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

一nhất 。 歎thán 化hóa 主chủ 。 二nhị 。 明minh 徒đồ 眾chúng 。 三tam 。 辨biện 教giáo 門môn 。 即tức 是thị 真chân 法pháp 說thuyết 者giả 及cập 以dĩ 聽thính 人nhân 。 略lược 擬nghĩ 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 之chi 會hội 有hữu 三tam 事sự 也dã 。 若nhược 取thủ 上thượng 中trung 止chỉ 一nhất 城thành 。 擬nghĩ 於ư 化hóa 處xứ 。 則tắc 是thị 摩Ma 竭Kiệt 提Đề 界Giới 。 寂Tịch 滅Diệt 道Đạo 場Tràng 也dã 。

大đại 富phú

者giả 。 佛Phật 地địa 眾chúng 德đức 也dã 。 十Thập 力Lực 無Vô 畏Úy 。 其kỳ 體thể 可khả 珍trân 義nghĩa 同đồng 七thất 寶bảo 。 眾chúng 德đức 中trung 養dưỡng 慧tuệ 命mạng 者giả 如như 倉thương 。 安an 法Pháp 身thân 者giả 如như 庫khố 。 又hựu 法Pháp 寶bảo 無vô 能năng 窺khuy 窬# 亦diệc 如như 倉thương 庫khố 。 圓viên 滿mãn 義nghĩa 如như 盈doanh 。 出xuất 用dụng 義nghĩa 如như 溢dật 。

多đa 有hữu 僮đồng 僕bộc

者giả 。 第đệ 二nhị 。 明minh 徒đồ 眾chúng 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 所sở 化hóa 非phi 一nhất 故cố 言ngôn 。

多đa 有hữu

外ngoại 凡phàm 如như 僮đồng 僕bộc 。 內nội 凡phàm 如như 吏lại 民dân 。 登đăng 地địa 已dĩ 上thượng 能năng 助trợ 佛Phật 揚dương 化hóa 為vi 臣thần 佐tá 也dã 。 此thử 時thời 未vị 有hữu 聲Thanh 聞Văn 。 不bất 得đắc 舉cử 二Nhị 乘Thừa 合hợp 之chi 。

象tượng 馬mã 車xa 乘thừa

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 教giáo 門môn 也dã 。 象tượng 馬mã 能năng 負phụ 重trọng 致trí 遠viễn 。 教giáo 門môn 能năng 運vận 凡phàm 登đăng 聖thánh 。 即tức 五ngũ 乘thừa 之chi 教giáo 。 如như 《# 華hoa 嚴nghiêm 。 性tánh 起khởi 品phẩm 》# 具cụ 說thuyết 五ngũ 乘thừa 。

無vô 數số

者giả 。 八bát 萬vạn 法Pháp 藏tạng 及cập 不bất 可khả 說thuyết 法Pháp 門môn 也dã 。

出xuất 入nhập 息tức 利lợi

者giả 。 化hóa 從tùng 佛Phật 出xuất 為vi 出xuất 。 化hóa 工công 歸quy 佛Phật 為vi 入nhập 。 教giáo 授thọ 為vi 資tư 息tức 。 迴hồi 向hướng 為vi 大đại 利lợi 也dã 。

乃nãi 遍biến 他tha 國quốc

者giả 。 化hóa 流lưu 十thập 方phương 也dã 。

商thương 估cổ 賈cổ 客khách 。 亦diệc 甚thậm 眾chúng 多đa

者giả 。 俗tục 民dân 有hữu 四tứ 業nghiệp 。 謂vị 農nông 。 商thương 。 工công 。 估cổ 。 農nông 者giả 田điền 也dã 。 商thương 者giả 商thương 量lượng 物vật 價giá 謂vị 行hành 貨hóa 也dã 。 工công 者giả 工công 匠tượng 。 估cổ 者giả 坐tọa 販phán 也dã 。 此thử 字tự 應ưng 西tây 下hạ 為vi 貝bối 。 今kim 經kinh 文văn 估cổ 字tự 乃nãi 是thị 估cổ 稅thuế 之chi 估cổ 耳nhĩ 。

賈cổ 客khách

者giả (# 假giả 音âm )# 。 上thượng 是thị 貨hóa 物vật 人nhân 。 今kim 賈cổ 客khách 者giả 即tức 賈cổ 物vật 人nhân 。 此thử 土thổ/độ 稟bẩm 道đạo 傳truyền 化hóa 他tha 方phương 。 謂vị 商thương 也dã 。 此thử 土thổ/độ 受thọ 化hóa 即tức 此thử 土thổ/độ 說thuyết 法Pháp 。 謂vị 估cổ 也dã 。 通thông 稟bẩm 前tiền 二nhị 人nhân 所sở 化hóa 。 如như 賈cổ 客khách 也dã 。 即tức 成thành 道Đạo 時thời 有hữu 斯tư 事sự 故cố 。 借tá 以dĩ 為ví 喻dụ 也dã 。

時thời 貧bần 窮cùng 子tử

下hạ 。 第đệ 三tam 。 重trọng/trùng 序tự 子tử 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 近cận 父phụ 緣duyên 由do 。 二nhị 。 正chánh 明minh 近cận 父phụ 也dã 。

遊Du 諸Chư 聚Tụ 落Lạc 。 經Kinh 歷Lịch 國Quốc 邑Ấp

者giả 。 近cận 父phụ 緣duyên 由do 也dã 。 《# 注chú 經kinh 》# 解giải 云vân 。

惡ác 趣thú 如như 聚tụ 落lạc 。 善thiện 趣thú 如như 國quốc 邑ấp 。 皆giai 是thị 生sanh 死tử 所sở 經kinh 歷lịch 也dã 。

又hựu 釋thích 聚tụ 落lạc 小tiểu 故cố 喻dụ 人nhân 乘thừa 。 國quốc 邑ấp 大đại 故cố 喻dụ 天thiên 乘thừa 。 又hựu 釋thích 此thử 明minh 善thiện 根căn 漸tiệm 增tăng 長trưởng 義nghĩa 。 如như 遊du 聚tụ 落lạc 漸tiệm 至chí 國quốc 邑ấp 。 然nhiên 上thượng 中trung 止chỉ 一nhất 城thành 。 既ký 是thị 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 窮cùng 子tử 不bất 應ưng 始thỉ 遊du 歷lịch 生sanh 死tử 。 但đãn 今kim 追truy 序tự 其kỳ 往vãng 事sự 。 所sở 以dĩ 得đắc 至chí 城thành 者giả 。 由do 逕kính 歷lịch 國quốc 邑ấp 所sở 以dĩ 至chí 耳nhĩ 。 由do 過quá 去khứ 從tùng 惡ác 趣thú 至chí 善thiện 趣thú 。 及cập 以dĩ 善thiện 根căn 漸tiệm 增tăng 長trưởng 故cố 。 得đắc 近cận 大Đại 乘Thừa 理lý 也dã 。

遂toại 到đáo 其kỳ 父phụ 。 所sở 止chỉ 之chi 城thành

者giả 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 明minh 近cận 父phụ 。 善thiện 緣duyên 漸tiệm 牽khiên 近cận 至chí 理lý 也dã 。

父phụ 每mỗi 念niệm 子tử

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 重trọng/trùng 序tự 父phụ 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 失thất 子tử 之chi 苦khổ 。 謂vị 大đại 悲bi 心tâm 。 次thứ 。 假giả 設thiết 得đắc 子tử 之chi 樂lạc 。 謂vị 大đại 慈từ 心tâm 。

問vấn 。

前tiền 已dĩ 明minh 父phụ 。 與dữ 今kim 何hà 異dị 。

答đáp 。

前tiền 明minh 父phụ 求cầu 子tử 不bất 得đắc 。 故cố 中trung 止chỉ 一nhất 城thành 。 即tức 是thị 求cầu 子tử 大Đại 乘Thừa 善thiện 根căn 不bất 得đắc 。 而nhi 垂thùy 應ứng 化hóa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 明minh 雖tuy 化hóa 菩Bồ 薩Tát 而nhi 心tâm 。 不bất 捨xả 二nhị 乘thừa 。 故cố 言ngôn 。

父phụ 每mỗi 念niệm 子tử

若nhược 以dĩ 二nhị 化hóa 分phần/phân 門môn 者giả 。 上thượng 。

不bất 廢phế 家gia 業nghiệp

謂vị 化hóa 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 從tùng 此thử 文văn 去khứ 盡tận 譬thí 。 皆giai 是thị 化hóa 二Nhị 乘Thừa 也dã 。 復phục 每mỗi 念niệm 子tử 者giả 。 以dĩ 其kỳ 背bối/bội 化hóa 。 久cửu 處xứ 生sanh 死tử 。 大đại 悲bi 常thường 欲dục 濟tế 之chi 。 是thị 故cố 念niệm 也dã 。

而nhi 未vị 曾tằng 向hướng 人nhân 。 說thuyết 如như 此thử 事sự

者giả 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 但đãn 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 大đại 行hành 。 未vị 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 本bổn 是thị 佛Phật 子tử 。 曾tằng 受thọ 大đại 化hóa 。 今kim 違vi 化hóa 久cửu 也dã 。 又hựu 釋thích 即tức 詺# 二Nhị 乘Thừa 為vi 人nhân 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 二Nhị 乘Thừa 大đại 機cơ 未vị 發phát 不bất 堪kham 聞văn 說thuyết 是thị 子tử 也dã 。

但đãn 自tự 思tư 惟duy 。 心tâm 懷hoài 悔hối 恨hận

者giả 。

悔hối 恨hận

者giả 。 昔tích 化hóa 不bất 濃nồng 遂toại 令linh 失thất 大Đại 乘Thừa 流lưu 浪lãng 五ngũ 趣thú 也dã 。 蓋cái 是thị 悲bi 心tâm 內nội 切thiết 寄ký 名danh 悔hối 恨hận 耳nhĩ 。

自tự 念niệm 老lão 朽hủ

者giả 。 釋thích 念niệm 子tử 之chi 意ý 。 一nhất 方phương 之chi 迹tích 。 一nhất 時thời 之chi 化hóa 將tương 滅diệt 不bất 久cửu 。 故cố 言ngôn 老lão 朽hủ 。 又hựu 廢phế 大đại 化hóa 來lai 久cửu 。 故cố 言ngôn 老lão 朽hủ 。 又hựu 如Như 來Lai 亦diệc 以dĩ 。 化hóa 工công 為vi 命mạng 。 所sở 化hóa 之chi 善thiện 既ký 弱nhược 。 能năng 化hóa 之chi 工công 亦diệc 微vi 。 義nghĩa 同đồng 老lão 朽hủ 。 又hựu 最tối 後hậu 應ưng 付phó 。 如như 老lão 朽hủ 也dã 。

多đa 有hữu 財tài 物vật

者giả 。 文văn 理lý 無vô 量lượng 也dã 。

無vô 有hữu 子tử 息tức

者giả 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 雖tuy 多đa 菩Bồ 薩Tát 實thật 堪kham 紹thiệu 佛Phật 業nghiệp 。 但đãn 為vi 二Nhị 乘Thừa 作tác 譬thí 。 故cố 言ngôn 無vô 有hữu 子tử 息tức 。 二Nhị 乘Thừa 未vị 能năng 自tự 悟ngộ 。 如như 無vô 子tử 。 復phục 不bất 未vị 能năng 傳truyền 化hóa 。 如như 無vô 息tức 也dã 。

是thị 以dĩ 慇ân 懃cần

下hạ 。 結kết 念niệm 子tử 意ý 。 有hữu 二nhị 因nhân 緣duyên 。

一nhất 。 佛Phật 去khứ 世thế 。 二nhị 。 無vô 人nhân 紹thiệu 繼kế 故cố 法Pháp 寶bảo 散tán 失thất 。 所sở 以dĩ 憶ức 子tử 。

復phục 作tác 是thị 念niệm 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 作tác 假giả 設thiết 復phục 子tử 之chi 樂lạc 。 上thượng 憶ức 子tử 之chi 苦khổ 作tác 前tiền 無vô 大đại 機cơ 譬thí 。 今kim 明minh 得đắc 子tử 之chi 樂lạc 作tác 當đương 有hữu 大đại 機cơ 譬thí 。 以dĩ 佛Phật 必tất 知tri 當đương 有hữu 大đại 機cơ 堪kham 紹thiệu 佛Phật 業nghiệp 。 是thị 以dĩ 預dự 想tưởng 得đắc 子tử 樂nhạo/nhạc/lạc 耳nhĩ 。

無vô 復phục 憂ưu 慮lự

者giả 。 既ký 一nhất 期kỳ 得đắc 子tử 即tức 付phó 之chi 以dĩ 法Pháp 財tài 。 令linh 傳truyền 化hóa 不bất 絕tuyệt 為vi 無vô 盡tận 法pháp 燈đăng 則tắc 暢sướng 佛Phật 本bổn 心tâm 。 故cố 無vô 復phục 覓mịch 不bất 得đắc 之chi 憂ưu 。 亦diệc 無vô 散tán 失thất 大Đại 乘Thừa 法Pháp 財tài 之chi 慮lự 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

爾nhĩ 時thời 窮cùng 子tử

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 父phụ 子tử 相tương 見kiến 譬thí 。 於ư 一nhất 形hình 內nội 大Đại 乘Thừa 善thiện 根căn 成thành 就tựu 。 必tất 得đắc 領lãnh 悟ngộ 。 為vi 子tử 見kiến 父phụ 也dã 。 佛Phật 見kiến 其kỳ 一nhất 形hình 內nội 必tất 悟ngộ 大Đại 乘Thừa 。 如như 父phụ 見kiến 子tử 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 子tử 見kiến 父phụ 。 次thứ 。 明minh 父phụ 見kiến 子tử 。

子tử 見kiến 父phụ 中trung 有hữu 四tứ 句cú 。 合hợp 之chi 為vi 三tam 。

初sơ 。 明minh 見kiến 父phụ 緣duyên 由do 。 次thứ 。 正chánh 明minh 見kiến 父phụ 。 後hậu 。 辨biện 正chánh 見kiến 父phụ 不bất 識thức 起khởi 避tị 畏úy 心tâm 也dã 。

傭dong 賃nhẫm 展triển 轉chuyển

者giả 。 由do 傭dong 賃nhẫm 展triển 轉chuyển 。 故cố 至chí 父phụ 舍xá 。 由do 修tu 行hành 增tăng 長trưởng 冥minh 資tư 大Đại 乘Thừa 。 如như 遇ngộ 到đáo 父phụ 舍xá 。 父phụ 舍xá 者giả 大Đại 乘Thừa 正chánh 理lý 也dã 。 必tất 應ưng 悟ngộ 理lý 與dữ 理lý 交giao 接tiếp 。 如như 至chí 舍xá 也dã 。

問vấn 。

初sơ 云vân 向hướng 國quốc 。 次thứ 云vân 到đáo 城thành 。 今kim 明minh 至chí 舍xá 。 此thử 三tam 譬thí 何hà 義nghĩa 耶da 。

答đáp 。

此thử 皆giai 是thị 去khứ 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 近cận 遠viễn 義nghĩa 耳nhĩ 。 大đại 意ý 明minh 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 善thiện 根căn 。 凡phàm 有hữu 三tam 品phẩm 。

一nhất 者giả 下hạ 品phẩm 善thiện 根căn 去khứ 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 理lý 遠viễn 如như 向hướng 國quốc 。 中trung 品phẩm 善thiện 根căn 去khứ 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 理lý 稍sảo 近cận 如như 到đáo 城thành 。 上thượng 品phẩm 善thiện 根căn 與dữ 理lý 交giao 接tiếp 如như 至chí 舍xá 也dã 。

住trụ 立lập 門môn 側trắc

者giả 。 始thỉ 未vị 信tín 受thọ 如như 住trụ 。 終chung 必tất 當đương 行hành 如như 立lập 。 未vị 有hữu 大đại 機cơ 不bất 堪kham 受thọ 大đại 教giáo 如như 門môn 側trắc 也dã 。

遙diêu 見kiến 其kỳ 父phụ

者giả 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 明minh 子tử 見kiến 父phụ 。 始thỉ 未vị 信tín 受thọ 如như 門môn 側trắc 。 終chung 有hữu 悟ngộ 大đại 如như 遙diêu 見kiến 。

其kỳ 父phụ

者giả 。 上thượng 序tự 能năng 見kiến 之chi 機cơ 。 今kim 出xuất 所sở 見kiến 事sự 也dã 。

問vấn 。

初sơ 云vân 舍xá 。 次thứ 云vân 門môn 。 今kim 言ngôn 父phụ 後hậu 明minh 珍trân 寶bảo 。 此thử 四tứ 何hà 異dị 耶da 。

答đáp 。

皆giai 是thị 大Đại 乘Thừa 正Chánh 道Đạo 隨tùy 義nghĩa 立lập 名danh 。 至chí 理lý 為vi 眾chúng 聖thánh 所sở 栖tê 如như 舍xá 。 虛hư 通thông 無vô 礙ngại 稱xưng 門môn 。 能năng 生sanh 物vật 善thiện 根căn 為vi 父phụ 。 可khả 貴quý 重trọng 故cố 如như 珍trân 也dã 。

序tự 所sở 見kiến 文văn 凡phàm 有hữu 六lục 事sự 。 而nhi 初sơ 五ngũ 別biệt 明minh 所sở 見kiến 。 但đãn 所sở 見kiến 既ký 多đa 不bất 可khả 具cụ 序tự 。 後hậu 一nhất 句cú 總tổng 而nhi 結kết 之chi 。 初sơ 五ngũ 句cú 者giả 。 一nhất 。 見kiến 父phụ 踞cứ 師sư 子tử 床sàng 。 寶bảo 机cơ 承thừa 足túc 。 二nhị 。 眷quyến 屬thuộc 圍vi 遶nhiễu 。 三tam 。 莊trang 嚴nghiêm 其kỳ 身thân 。 四tứ 。 左tả 右hữu 侍thị 立lập 。 五ngũ 。 覆phú 以dĩ 寶bảo 帳trướng 。 乃nãi 至chí 出xuất 內nội 取thủ 與dữ 。 此thử 五ngũ 皆giai 是thị 歎thán 父phụ 之chi 富phú 貴quý 。 如như 歎thán 佛Phật 住trụ 大Đại 乘Thừa 無vô 德đức 不bất 圓viên 。 無vô 累lũy/lụy/luy 不bất 盡tận 。 以dĩ 對đối 小Tiểu 乘Thừa 貧bần 賤tiện 。 令linh 時thời 眾chúng 起khởi 欣hân 厭yếm 二nhị 心tâm 也dã 。

踞cứ 師sư 子tử 床sàng 。 寶bảo 机cơ 承thừa 足túc

者giả 。 宜nghi 就tựu 佛Phật 內nội 外ngoại 二nhị 德đức 釋thích 之chi 。 外ngoại 德đức 者giả 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 》# 云vân 。

處xứ 蓮liên 華hoa 藏tạng 師sư 子tử 之chi 坐tọa

如như 踞cứ 師sư 子tử 床sàng 也dã 。

其kỳ 地địa 金kim 剛cang

謂vị 寶bảo 机cơ 承thừa 足túc 也dã 。 內nội 德đức 者giả 。 一Nhất 乘Thừa 以dĩ 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 為vi 體thể 。 不bất 受thọ 斷đoạn 常thường 故cố 云vân 無vô 畏úy 。 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 必tất 履lý 實thật 相tướng 之chi 境cảnh 。 如như 寶bảo 机cơ 承thừa 足túc 也dã 。

諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 剎sát 利lợi 居cư 士sĩ 。 皆giai 恭cung 敬kính 圍vi 遶nhiễu

者giả 。 上thượng 歎thán 能năng 化hóa 。 今kim 美mỹ 所sở 化hóa 也dã 。 又hựu 上thượng 嘆thán 富phú 。 今kim 嘆thán 貴quý 。 又hựu 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 法Pháp 身thân 清thanh 淨tịnh 。 如như 波ba 羅la 門môn 。 七thất 地địa 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 名danh 入nhập 佛Phật 眼nhãn 地địa 。 即tức 是thị 王vương 種chủng 義nghĩa 同đồng 剎sát 利lợi 。 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 檀đàn 行hành 滿mãn 足túc 。 義nghĩa 同đồng 大đại 富phú 譬thí 居cư 士sĩ 也dã 。 皆giai 翊dực 讚tán 如Như 來Lai 助trợ 佛Phật 揚dương 化hóa 。 故cố 云vân 。

恭cung 敬kính 圍vi 繞nhiễu

也dã 。 如như 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 十thập 世thế 界giới 微vi 塵trần 數số 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

以dĩ 真chân 珠châu 瓔anh 珞lạc 。 價giá 直trực 千thiên 萬vạn 。 莊trang 嚴nghiêm 其kỳ 身thân

者giả 。 重trọng/trùng 歎thán 能năng 化hóa 也dã 。 形hình 無vô 非phi 法pháp 則tắc 是thị 法Pháp 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 法Pháp 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 外ngoại 具cụ 相tướng 好hảo 。 二nhị 者giả 。 內nội 備bị 眾chúng 德đức 。 皆giai 廣quảng 劫kiếp 所sở 修tu 。 世thế 間gian 無vô 比tỉ 。 故cố 云vân 。

價giá 直trực 千thiên 萬vạn

也dã 。

吏lại 民dân 僮đồng 僕bộc 。 手thủ 執chấp 白bạch 拂phất 。 侍thị 立lập 左tả 右hữu

者giả 。 此thử 重trọng/trùng 序tự 所sở 化hóa 也dã 。

吏lại 民dân

者giả 。 內nội 凡phàm 也dã 。

僮đồng 僕bộc

者giả 。 外ngoại 凡phàm 也dã 。 前tiền 辨biện 登đăng 地địa 以dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 高cao 位vị 以dĩ 至chí 下hạ 。 今kim 序tự 地địa 前tiền 人nhân 亦diệc 從tùng 內nội 以dĩ 至chí 外ngoại 。 此thử 是thị 說thuyết 門môn 次thứ 第đệ 非phi 修tu 行hành 階giai 漸tiệm 。 亦diệc 得đắc 吏lại 民dân 僮đồng 僕bộc 。 四tứ 種chủng 擬nghĩ 宜nghi 地địa 前tiền 四tứ 十thập 心tâm 也dã 。 俱câu 稟bẩm 大đại 化hóa 皆giai 修tu 除trừ 垢cấu 之chi 法pháp 。 如như 手thủ 執chấp 白bạch 拂phất 也dã 。 實thật 是thị 眾chúng 生sanh 除trừ 垢cấu 。 言ngôn 為vi 長trưởng 者giả 拂phất 塵trần 者giả 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 病bệnh 故cố 菩Bồ 薩Tát 病bệnh 。 眾chúng 生sanh 除trừ 故cố 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 除trừ 也dã 。 悟ngộ 淺thiển 如như 左tả 。 照chiếu 深thâm 如như 右hữu 。 隨tùy 行hành 所sở 取thủ 故cố 云vân 。

侍thị 立lập

也dã 。

覆phú 以dĩ 寶bảo 帳trướng 。 垂thùy 諸chư 華hoa 幡phan

下hạ 。 歎thán 教giáo 門môn 也dã 。 慈từ 悲bi 蔭ấm 覆phú 為vi 寶bảo 帳trướng 。 然nhiên 眾chúng 生sanh 斷đoạn 結kết 如như 長trưởng 者giả 拂phất 塵trần 。 亦diệc 慈từ 被bị 眾chúng 生sanh 如như 帳trướng 蔭ấm 長trưởng 者giả 。 四tứ 攝nhiếp 下hạ 垂thùy 喻dụ 如như 華hoa 幡phan 。 以dĩ 禪thiền 定định 之chi 水thủy 灑sái 淨tịnh 戒giới 地địa 。 淹yêm 煩phiền 惱não 塵trần 散tán 智trí 慧tuệ 華hoa 。 闡xiển 揚dương 正Chánh 法Pháp 。 以dĩ 示thị 於ư 人nhân 。 如như 羅la 列liệt 寶bảo 物vật 也dã 。 化hóa 從tùng 佛Phật 出xuất 故cố 言ngôn 出xuất 。 化hóa 功công 歸quy 佛Phật 故cố 言ngôn 內nội 。 前tiền 人nhân 稟bẩm 道đạo 為vi 取thủ 。 如Như 來Lai 授thọ 道đạo 為vi 與dữ 。 畏úy 則tắc 為vi 威uy 。 愛ái 則tắc 為vi 德đức 。 又hựu 折chiết 伏phục 名danh 威uy 。 攝nhiếp 受thọ 名danh 德đức 。 人nhân 天thiên 無vô 敵địch 。 故cố 稱xưng 特đặc 尊tôn 也dã 。

窮cùng 子tử 見kiến 父phụ

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 子tử 見kiến 父phụ 不bất 識thức 起khởi 避tị 畏úy 心tâm 。 理lý 能năng 伏phục 情tình 名danh 。 有hữu 大đại 勢thế 力lực 。 情tình 憚đạn 於ư 理lý 如như 即tức 懷hoài 恐khủng 怖bố 也dã 。

悔hối 來lai 至chí 此thử

者giả 。 小tiểu 機cơ 稟bẩm 大đại 。 進tiến 無vô 入nhập 理lý 之chi 福phước 。 退thoái 有hữu 違vi 教giáo 之chi 罪tội 。 故cố 稱xưng 為vi 悔hối 。

此thử 或hoặc 是thị 王vương 。 或hoặc 是thị 王vương 等đẳng

者giả 。 神thần 通thông 化hóa 物vật 自tự 在tại 如như 王vương 。 說thuyết 法Pháp 化hóa 物vật 如như 王vương 等đẳng 。 猶do 是thị 上thượng 衣y 裓kích 机cơ 案án 二nhị 物vật 耳nhĩ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

法Pháp 身thân 如như 王vương 。 報báo 身thân 如như 王vương 等đẳng 。

非phi 我ngã 傭dong 力lực 。 得đắc 物vật 之chi 處xứ

者giả 。 大Đại 乘Thừa 道đạo 玄huyền 理lý 絕tuyệt 。 非phi 修tu 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 得đắc 人nhân 天thiên 小tiểu 果quả 之chi 物vật 處xứ 也dã 。

不bất 如như 往vãng 至chí 貧bần 里lý 。 肆tứ 力lực 有hữu 地địa

者giả 。 上thượng 明minh 不bất 堪kham 受thọ 大đại 。 今kim 明minh 正chánh 堪kham 行hành 小tiểu 耳nhĩ 。 人nhân 天thiên 乘thừa 是thị 生sanh 死tử 法pháp 。 無vô 出xuất 世thế 聖thánh 果Quả 為vi 貧bần 里lý 。

肆tứ 力lực

者giả 。 恣tứ 力lực 也dã 。 五ngũ 欲dục 果quả 報báo 如như 衣y 食thực 。 求cầu 小tiểu 果quả 之chi 樂lạc 不bất 難nan 。 名danh 為vi 易dị 得đắc 。

若nhược 久cửu 住trú 此thử 。 或hoặc 見kiến 逼bức 迫bách 。 強cưỡng 使sử 我ngã 作tác

者giả 。 此thử 明minh 小tiểu 機cơ 不bất 應ưng 住trụ 持trì 大đại 教giáo 。 若nhược 住trụ 持trì 大đại 教giáo 則tắc 教giáo 不bất 稱xưng 機cơ 。 違vi 情tình 為vi 逼bức 迫bách 。 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 強cưỡng 使sử 也dã 。

作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 疾tật 走tẩu 而nhi 去khứ

者giả 。 背bối/bội 理lý 順thuận 情tình 。 其kỳ 義nghĩa 如như 崩băng 走tẩu 。 故cố 云vân 疾tật 走tẩu 。

問vấn 。

窮cùng 子tử 前tiền 何hà 故cố 來lai 。 今kim 何hà 故cố 去khứ 耶da 。

答đáp 。

前tiền 明minh 大đại 機cơ 終chung 有hữu 發phát 義nghĩa 譬thí 來lai 。 今kim 據cứ 始thỉ 有hữu 小tiểu 機cơ 不bất 堪kham 受thọ 大đại 故cố 去khứ 也dã 。

時thời 富phú 長trưởng 者giả

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 父phụ 見kiến 子tử 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 。 明minh 見kiến 子tử 處xứ 。 二nhị 。 明minh 見kiến 子tử 便tiện 識thức 。 第đệ 三tam 。 明minh 以dĩ 識thức 故cố 歡hoan 喜hỷ 。 然nhiên 父phụ 子tử 相tương 見kiến 。 實thật 無vô 前tiền 後hậu 。 但đãn 欲dục 示thị 由do 感cảm 故cố 應ưng 。 故cố 初sơ 說thuyết 子tử 見kiến 父phụ 。 後hậu 明minh 父phụ 見kiến 子tử 耳nhĩ 。

於ư 師sư 子tử 座tòa

者giả 。 見kiến 子tử 處xứ 也dã 。

見kiến 子tử 便tiện 識thức

第đệ 二nhị 句cú 。 見kiến 其kỳ 終chung 有hữu 大đại 機cơ 。 識thức 子tử 曾tằng 受thọ 大đại 化hóa 也dã 。

心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ

下hạ 。 第đệ 三tam 句cú 。 由do 識thức 是thị 兒nhi 。 故cố 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 雖tuy 始thỉ 無vô 稟bẩm 大đại 之chi 機cơ 。 終chung 有hữu 悟ngộ 一nhất 之chi 理lý 。 故cố 言ngôn 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。

即tức 作tác 是thị 念niệm

下hạ 。 釋thích 歡hoan 喜hỷ 凡phàm 有hữu 三tam 意ý 。

初sơ 。 明minh 既ký 有hữu 可khả 化hóa 之chi 理lý 。 將tương 可khả 付phó 以dĩ 法Pháp 財tài 故cố 歡hoan 喜hỷ 。

我ngã 常thường 思tư 念niệm 是thị 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 本bổn 願nguyện 滿mãn 故cố 喜hỷ 。 慈từ 悲bi 者giả 常thường 欲dục 被bị 物vật 。 但đãn 昔tích 日nhật 未vị 見kiến 可khả 救cứu 之chi 理lý 。 而nhi 今kim 化hóa 緣duyên 既ký 發phát 適thích 慈từ 悲bi 之chi 願nguyện 。 是thị 故cố 歡hoan 喜hỷ 也dã 。

問vấn 。

生sanh 善thiện 由do 佛Phật 。 云vân 何hà 名danh 為vi 自tự 來lai 耶da 。

答đáp 。

雖tuy 由do 佛Phật 為vi 外ngoại 緣duyên 。 但đãn 善thiện 機cơ 是thị 眾chúng 生sanh 之chi 感cảm 。 稱xưng 之chi 為vi 自tự 。 以dĩ 其kỳ 冥minh 發phát 所sở 以dĩ 名danh 來lai 也dã 。

我ngã 雖tuy 年niên 朽hủ 。 由do 故cố 貪tham 惜tích

者giả 。 第đệ 三tam 。 明minh 老lão 年niên 見kiến 子tử 。 喜hỷ 之chi 甚thậm 也dã 。 財tài 物vật 於ư 老lão 年niên 無vô 用dụng 而nhi 貪tham 惜tích 為vi 子tử 。 教giáo 法pháp 於ư 佛Phật 乃nãi 無vô 用dụng 。 貪tham 惜tích 為vì 於ư 眾chúng 生sanh 也dã 。

即tức 遣khiển 傍bàng 人nhân

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 譬thí 。 領lãnh 上thượng 長trưởng 者giả 救cứu 子tử 不bất 得đắc 譬thí 。 上thượng 火hỏa 宅trạch 中trung 開khai 誡giới 。 勸khuyến 二nhị 門môn 化hóa 子tử 不bất 得đắc 。 今kim 領lãnh 此thử 意ý 而nhi 文văn 開khai 為vi 兩lưỡng 別biệt 。

初sơ 。 各các 領lãnh 二nhị 門môn 化hóa 物vật 不bất 得đắc 。 次thứ 。 合hợp 領lãnh 二nhị 門môn 息tức 化hóa 。 初sơ 別biệt 領lãnh 二nhị 門môn 化hóa 物vật 不bất 得đắc 即tức 為vi 兩lưỡng 別biệt 。

第đệ 一nhất 。 正chánh 明minh 大Đại 乘Thừa 化hóa 子tử 不bất 得đắc 。 第đệ 二nhị 。 假giả 設thiết 強cường/cưỡng 授thọ 之chi 以dĩ 大đại 則tắc 有hữu 損tổn 無vô 益ích 。 此thử 二nhị 與dữ 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 二nhị 思tư 惟duy 大đại 同đồng 。 不bất 與dữ 火hỏa 宅trạch 之chi 誡giới 勸khuyến 文văn 同đồng 也dã 。 舊cựu 經kinh 師sư 云vân 領lãnh 火hỏa 宅trạch 誡giới 勸khuyến 門môn 者giả 。 失thất 經kinh 旨chỉ 也dã 。 就tựu 初sơ 文văn 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 正chánh 明minh 為vi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 二nhị 。 明minh 無vô 機cơ 不bất 堪kham 。 初sơ 文văn 二nhị 句cú 前tiền 明minh 遣khiển 使sứ 。 譬thí 佛Phật 念niệm 欲dục 遣khiển 化hóa 物vật 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 即tức 欲dục 為vi 二Nhị 乘Thừa 人nhân 說thuyết 於ư 大đại 法pháp 。 故cố 名danh 則tắc 遣khiển 也dã 。

傍bàng 人nhân

者giả 。 在tại 長trưởng 者giả 左tả 右hữu 者giả 。 故cố 言ngôn 傍bàng 人nhân 。 大Đại 乘Thừa 是thị 佛Phật 常thường 用dụng 法pháp 。 去khứ 佛Phật 親thân 近cận 故cố 稱xưng 為vi 傍bàng 。 教giáo 能năng 詮thuyên 理lý 。 如như 人nhân 能năng 示thị 語ngữ 。 故cố 云vân 人nhân 也dã 。

急cấp 追truy 將tương 還hoàn

者giả 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 即tức 顯hiển 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 欲dục 令linh 了liễu 悟ngộ 大Đại 乘Thừa 。 故cố 稱xưng 為vi 急cấp 。 追truy 其kỳ 惑hoặc 情tình 。 使sử 其kỳ 反phản 本bổn 還hoàn 受thọ 大đại 化hóa 。 故cố 云vân 急cấp 追truy 將tương 還hoàn 。

爾nhĩ 時thời 使sứ 者giả 。 疾tật 走tẩu 往vãng 捉tróc

第đệ 二nhị 。 明minh 使sứ 者giả 受thọ 旨chỉ 。 譬thí 佛Phật 正chánh 說thuyết 教giáo 被bị 緣duyên 。 教giáo 能năng 宣tuyên 傳truyền 佛Phật 意ý 譬thí 之chi 如như 使sử 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 則tắc 欲dục 為vi 二Nhị 乘Thừa 人nhân 說thuyết 於ư 大đại 法pháp 名danh 為vi 疾tật 走tẩu 。 教giáo 正chánh 被bị 緣duyên 故cố 稱xưng 往vãng 捉tróc 也dã 。

窮cùng 子tử 驚kinh 愕ngạc 。 稱xưng 怨oán 大đại 喚hoán 。 我ngã 不bất 相tương 犯phạm 。 何hà 為vi 見kiến 捉tróc

者giả 。 第đệ 二nhị 。 明minh 無vô 機cơ 不bất 受thọ 化hóa 也dã 。 大đại 教giáo 被bị 於ư 小tiểu 機cơ 。 非phi 本bổn 意ý 所sở 期kỳ 。 故cố 云vân 驚kinh 。 小tiểu 機cơ 不bất 惻trắc 大đại 教giáo 所sở 由do 。 為vi 愕ngạc 。 大đại 教giáo 違vi 小tiểu 心tâm 而nhi 強cường/cưỡng 授thọ 之chi 。 為vi 稱xưng 怨oán 。 怨oán 謂vị 怨oán 枉uổng 。 怨oán 枉uổng 事sự 甚thậm 為vi 大đại 。 顯hiển 彰chương 於ư 外ngoại 稱xưng 喚hoán 。 教giáo 大đại 而nhi 機cơ 小tiểu 。 其kỳ 猶do 方phương 蓋cái 而nhi 圓viên 底để 。 理lý 不bất 相tương 稱xưng 。 名danh 不bất 相tương 犯phạm 。 不bất 應ưng 授thọ 之chi 。 如như 云vân 何hà 為vi 見kiến 捉tróc 也dã 。

使sứ 者giả 執chấp 之chi 逾du 急cấp

第đệ 二nhị 。 假giả 設thiết 強cường/cưỡng 授thọ 之chi 以dĩ 大đại 則tắc 有hữu 損tổn 無vô 益ích 。 就tựu 文văn 亦diệc 二nhị 。

前tiền 明minh 強cường/cưỡng 授thọ 之chi 以dĩ 大đại 。 次thứ 明minh 無vô 益ích 有hữu 損tổn 。 必tất 欲dục 授thọ 之chi 以dĩ 大đại 。 如như 執chấp 之chi 逾du 急cấp 。 知tri 機cơ 小tiểu 不bất 堪kham 大đại 。 違vi 情tình 使sử 其kỳ 了liễu 悟ngộ 。 為vi 強cưỡng 牽khiên 將tương 還hoàn 也dã 。

于vu 時thời 窮cùng 子tử 。 自tự 念niệm 無vô 罪tội 。 而nhi 被bị 囚tù 執chấp

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 有hữu 損tổn 無vô 益ích 。 無vô 大đại 機cơ 稱xưng 為vi 無vô 罪tội 。 以dĩ 大đại 教giáo 被bị 之chi 如như 被bị 囚tù 執chấp 也dã 。

此thử 必tất 定định 死tử

者giả 。 教giáo 大đại 機cơ 小tiểu 乖quai 其kỳ 本bổn 情tình 。 心tâm 生sanh 不bất 信tín 。 則tắc 起khởi 誹phỉ 謗báng 。 斷đoạn 於ư 慧tuệ 命mạng 如như 必tất 定định 死tử 。 又hựu 現hiện 世thế 起khởi 謗báng 。 後hậu 墮đọa 地địa 獄ngục 。 亦diệc 名danh 定định 死tử 也dã 。

轉chuyển 更cánh 惶hoàng 怖bố 。 悶muộn 絕tuyệt 避tị 地địa

者giả 。 小tiểu 機cơ 聞văn 大đại 起khởi 驚kinh 疑nghi 怖bố 畏úy 。 故cố 名danh 惶hoàng 怖bố 。 不bất 能năng 解giải 大đại 稱xưng 為vi 悶muộn 絕tuyệt 。 又hựu 不bất 能năng 行hành 。 譬thí 之chi 僻tích 地địa 也dã 。

父phụ 遙diêu 見kiến 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 合hợp 明minh 息tức 化hóa 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 正chánh 明minh 息tức 化hóa 。 二nhị 。 明minh 息tức 化hóa 稱xưng 機cơ 。 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 。

前tiền 。 念niệm 欲dục 息tức 化hóa 。 二nhị 。 正chánh 息tức 化hóa 。 就tựu 初sơ 又hựu 二nhị 。

前tiền 。 開khai 兩lưỡng 章chương 門môn 。 次thứ 。 釋thích 兩lưỡng 章chương 門môn 。 開khai 兩lưỡng 章chương 門môn 者giả 。 前tiền 開khai 息tức 大đại 章chương 門môn 。 次thứ 標tiêu 授thọ 小tiểu 章chương 門môn 。 所sở 言ngôn 。

遙diêu 見kiến

者giả 。 既ký 不bất 受thọ 大đại 化hóa 。 見kiến 彼bỉ 小tiểu 機cơ 去khứ 理lý 遙diêu 遠viễn 。 故cố 名danh 遙diêu 見kiến 。 念niệm 欲dục 息tức 化hóa 。 如như 。

語ngữ 使sử 言ngôn

大Đại 乘Thừa 理lý 不bất 容dung 小tiểu 機cơ 。 為vi 。

不bất 須tu 此thử 人nhân

未vị 可khả 以dĩ 大đại 化hóa 之chi 。 為vi 。

勿vật 強cưỡng 將tương 來lai

以dĩ 冷lãnh 水thủy 灑sái 面diện 。 令linh 得đắc 醒tỉnh 悟ngộ

者giả 。 第đệ 二nhị 。 標tiêu 授thọ 小tiểu 章chương 門môn 也dã 。 即tức 是thị 第đệ 六lục 冷lãnh 水thủy 灑sái 面diện 譬thí 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 既ký 未vị 堪kham 授thọ 大đại 化hóa 。 但đãn 有hữu 人nhân 天thiên 小tiểu 機cơ 。 故cố 為vi 說thuyết 人nhân 天thiên 乘thừa 也dã 。 人nhân 天thiên 人nhân 機cơ 喻dụ 之chi 如như 面diện 。 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 能năng 釋thích 迷mê 解giải 滯trệ 稱xưng 彼bỉ 根căn 情tình 。 譬thí 之chi 冷lãnh 水thủy 也dã 。

莫mạc 復phục 與dữ 語ngữ

者giả 。 不bất 可khả 說thuyết 大đại 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà

者giả 。 雙song 釋thích 二nhị 門môn 也dã 。

父phụ 知tri 其kỳ 子tử 。 志chí 意ý 下hạ 劣liệt

者giả 。 此thử 明minh 有hữu 小tiểu 機cơ 。 釋thích 上thượng 授thọ 小tiểu 也dã 。

自tự 知tri 豪hào 貴quý 。 為vi 子tử 所sở 難nan

者giả 。 明minh 大Đại 乘Thừa 尊tôn 極cực 。 釋thích 上thượng 息tức 大đại 化hóa 也dã 。

審thẩm 知tri 是thị 子tử

者giả 。 知tri 其kỳ 過quá 去khứ 曾tằng 發phát 大đại 心tâm 。 故cố 云vân 審thẩm 知tri 是thị 子tử 。

而nhi 以dĩ 方phương 便tiện 。 不bất 語ngứ 他tha 人nhân 。 云vân 是thị 我ngã 子tử

者giả 。 此thử 是thị 釋thích 疑nghi 故cố 來lai 也dã 。 既ký 實thật 是thị 子tử 。 何hà 不bất 語ngữ 使sử 。 云vân 是thị 我ngã 子tử 。 令linh 使sử 往vãng 捉tróc 耶da 。 即tức 詺# 使sử 為vi 他tha 人nhân 。 猶do 是thị 上thượng 傍bàng 人nhân 也dã 。 故cố 今kim 釋thích 云vân 。

雖tuy 云vân 審thẩm 知tri 是thị 子tử 。 而nhi 以dĩ 方phương 便tiện 。 不bất 得đắc 語ngữ 使sử 。 云vân 是thị 我ngã 子tử 。 此thử 意ý 明minh 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 教giáo 門môn 中trung 不bất 得đắc 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 本bổn 是thị 佛Phật 子tử 。 不bất 說thuyết 之chi 意ý 隱ẩn 於ư 實thật 說thuyết 。 即tức 是thị 方phương 便tiện 也dã 。 前tiền 遣khiển 使sứ 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 。 謂vị 不bất 得đắc 以dĩ 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 頓đốn 教giáo 化hóa 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 今kim 審thẩm 知tri 是thị 子tử 。 不bất 語ngứ 他tha 人nhân 。 云vân 是thị 我ngã 子tử 。 即tức 是thị 不bất 得đắc 漸tiệm 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 中trung 一Nhất 乘Thừa 以dĩ 化hóa 窮cùng 子tử 也dã 。

使sứ 者giả 語ngứ 之chi 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 息tức 化hóa 也dã 。 亦diệc 有hữu 二nhị 句cú 。

初sơ 。 明minh 大đại 教giáo 不bất 復phục 被bị 小tiểu 機cơ 。 稱xưng 為vi 。

我ngã 今kim 放phóng 汝nhữ

也dã 。

隨tùy 意ý 所sở 趣thú

者giả 。 順thuận 小tiểu 機cơ 行hành 小tiểu 教giáo 也dã 。

窮cùng 子tử 歡hoan 喜hỷ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 息tức 大đại 授thọ 小tiểu 稱xưng 彼bỉ 根căn 情tình 也dã 。 亦diệc 有hữu 二nhị 句cú 。

初sơ 。 領lãnh 息tức 大đại 。 次thứ 。 領lãnh 授thọ 小tiểu 。 以dĩ 大đại 教giáo 不bất 稱xưng 小tiểu 機cơ 如như 被bị 囚tù 執chấp 。 是thị 故cố 驚kinh 怖bố 。 息tức 於ư 大đại 化hóa 稱xưng 彼bỉ 根căn 情tình 。 故cố 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 也dã 。

從tùng 地địa 而nhi 起khởi

者giả 。 領lãnh 授thọ 小tiểu 教giáo 也dã 。 牽khiên 往vãng 父phụ 所sở 故cố 僻tích 地địa 。 放phóng 之chi 故cố 起khởi 行hành 。 不bất 行hành 大Đại 乘Thừa 如như 僻tích 地địa 。 堪kham 修tu 小tiểu 教giáo 如như 起khởi 行hành 也dã 。

爾nhĩ 時thời 長trưởng 者giả

下hạ 。 第đệ 七thất 。 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 譬thí 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 雇cố 子tử 除trừ 糞phẩn 譬thí 。 第đệ 二nhị 。 教giáo 作tác 人nhân 譬thí 。 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 二nhị 譬thí 者giả 。 初sơ 。 領lãnh 隱ẩn 實thật 教giáo 起khởi 權quyền 教giáo 。 次thứ 。 領lãnh 隱ẩn 本bổn 身thân 起khởi 迹tích 身thân 。 故cố 初sơ 成thành 道Đạo 華hoa 嚴nghiêm 之chi 會hội 則tắc 雙song 說thuyết 。 從tùng 鹿lộc 薗viên 以dĩ 去khứ 為vi 雙song 覆phú 。 至chí 法pháp 華hoa 時thời 為vi 雙song 開khai 。 今kim 是thị 雙song 覆phú 也dã 。 初sơ 譬thí 有hữu 四tứ 。

第đệ 一nhất 。 知tri 小tiểu 機cơ 喻dụ 。 第đệ 二nhị 。 說thuyết 小tiểu 教giáo 譬thí 。 第đệ 三tam 。 稟bẩm 教giáo 得đắc 益ích 譬thí 。 第đệ 四tứ 。 愍mẫn 怪quái 譬thí 。

將tương 欲dục 誘dụ 引dẫn 其kỳ 子tử

者giả 。 譬thí 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 教giáo 意ý 也dã 。 所sở 以dĩ 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 教giáo 者giả 。 欲dục 誘dụ 引dẫn 令linh 悟ngộ 入nhập 一Nhất 乘Thừa 也dã 。

而nhi 設thiết 方phương 便tiện

者giả 。 明minh 誘dụ 引dẫn 之chi 事sự 也dã 。 無vô 二nhị 說thuyết 二nhị 。 故cố 稱xưng 方phương 便tiện 也dã 。

密mật 遣khiển 二nhị 人nhân

者giả 。 出xuất 方phương 便tiện 之chi 事sự 也dã 。 若nhược 顯hiển 灼chước 云vân 是thị 長trưởng 者giả 之chi 使sử 。 窮cùng 子tử 則tắc 畏úy 憚đạn 不bất 受thọ 。 若nhược 言ngôn 開khai 一nhất 為vi 三tam 。 即tức 是thị 方phương 便tiện 之chi 三tam 。 物vật 不bất 信tín 受thọ 。 故cố 隱ẩn 於ư 此thử 說thuyết 而nhi 覆phú 相tương/tướng 示thị 三tam 。 故cố 名danh 密mật 。 二nhị 者giả 。 昔tích 說thuyết 三tam 乘thừa 是thị 佛Phật 祕bí 密mật 之chi 言ngôn 。 非phi 二Nhị 乘Thừa 之chi 所sở 能năng 解giải 。 故cố 名danh 為vi 密mật 。 三tam 者giả 。 雖tuy 復phục 唱xướng 三tam 密mật 引dẫn 歸quy 一nhất 。 故cố 云vân 密mật 遣khiển 。 四tứ 者giả 。 說thuyết 三tam 乃nãi 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 了liễu 悟ngộ 非phi 三tam 非phi 一nhất 言ngôn 斷đoạn 意ý 亡vong 。 是thị 故cố 此thử 三tam 名danh 之chi 為vi 密mật 也dã 。

問vấn 。

〈# 安an 樂lạc 行hành 品phẩm 〉# 云vân

佛Phật 教giáo 菩Bồ 薩Tát 但đãn 以dĩ 大Đại 乘Thừa 。 法pháp 而nhi 為vi 解giải 說thuyết

佛Phật 今kim 何hà 故cố 自tự 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 耶da 。

答đáp 。

今kim 文văn 嘆thán 佛Phật 有hữu 知tri 機cơ 力lực 。 能năng 說thuyết 小tiểu 為vi 通thông 大đại 。 〈# 安an 樂lạc 行hành 品phẩm 〉# 始thỉ 行hành 菩Bồ 薩Tát 不bất 知tri 因nhân 小tiểu 悟ngộ 大đại 。 但đãn 應ưng 說thuyết 大Đại 乘Thừa 法Pháp 也dã 。

二nhị 人nhân

者giả 。 即tức 四Tứ 諦Đế 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 二nhị 教giáo 。 能năng 詮thuyên 於ư 理lý 故cố 名danh 人nhân 也dã 。

形hình 色sắc 憔tiều 悴tụy 無vô 威uy 德đức

者giả 。 釋thích 二Nhị 乘Thừa 教giáo 之chi 名danh 體thể 也dã 。 教giáo 則tắc 淺thiển 近cận 為vi 。 形hình 色sắc 憔tiều 悴tụy 。 理lý 非phi 究cứu 竟cánh 為vi 無vô 威uy 德đức 。 又hựu 生sanh 身thân 相tướng 好hảo/hiếu 不bất 圓viên 如như 憔tiều 悴tụy 。 法Pháp 身thân 眾chúng 德đức 不bất 滿mãn 如như 無vô 威uy 德đức 。 又hựu 自tự 調điều 自tự 度độ 自tự 淨tịnh 常thường 行hành 獨độc 善thiện 如như 憔tiều 悴tụy 。 外ngoại 無vô 濟tế 物vật 之chi 功công 如như 無vô 威uy 。 內nội 無vô 慈từ 悲bi 之chi 心tâm 如như 無vô 德đức 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 有hữu 折chiết 伏phục 。 攝nhiếp 受thọ 二nhị 能năng 。 折chiết 伏phục 如như 威uy 。 攝nhiếp 受thọ 如như 德đức 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 具cụ 。 故cố 言ngôn 無vô 威uy 德đức 也dã 。

汝nhữ 可khả 詣nghệ 彼bỉ 。 徐từ 語ngữ 窮cùng 子tử 。

者giả 。 二Nhị 乘Thừa 教giáo 可khả 施thí 之chi 於ư 彼bỉ 人nhân 。 為vi 詣nghệ 彼bỉ 也dã 。 誘dụ 引dẫn 將tương 順thuận 之chi 言ngôn 。 為vi 徐từ 語ngữ 也dã 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 化hóa 物vật 取thủ 成thành 佛Phật 義nghĩa 速tốc 為vi 疾tật 走tẩu 。 小Tiểu 乘Thừa 去khứ 佛Phật 奢xa 緩hoãn 為vi 徐từ 語ngữ 。

此thử 有hữu 作tác 處xứ 。 倍bội 與dữ 汝nhữ 直trực 。

者giả 。 窮cùng 子tử 前tiền 從tùng 地địa 而nhi 起khởi 。 往vãng 至chí 貧bần 里lý 。 以dĩ 求cầu 衣y 食thực 。 即tức 是thị 行hành 人nhân 天thiên 乘thừa 。 名danh 為vi 彼bỉ 處xứ 。 今kim 對đối 世thế 間gian 之chi 彼bỉ 。 故cố 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 名danh 之chi 為vi 此thử 。 示thị 四Tứ 諦Đế 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 是thị 修tu 行hành 之chi 所sở 。 故cố 稱xưng 為vi 處xứ 。 示thị 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 之chi 樂lạc 。 過quá 人nhân 天thiên 之chi 樂lạc 。 為vi 倍bội 與dữ 汝nhữ 直trực 。

窮cùng 子tử 若nhược 許hứa

者giả 。 稱xưng 彼bỉ 根căn 緣duyên 堪kham 受thọ 小tiểu 化hóa 。 名danh 為vi 若nhược 許hứa 。

將tương 來lai 使sử 作tác

者giả 。 從tùng 世thế 間gian 入nhập 出xuất 世thế 間gian 為vi 將tương 來lai 。 正chánh 稟bẩm 於ư 教giáo 令linh 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 稱xưng 為vi 使sử 作tác 。

若nhược 言ngôn 欲dục 何hà 所sở 作tác

者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 機cơ 發phát 感cảm 化hóa 。 為vi 欲dục 何hà 所sở 作tác 也dã 。 又hựu 釋thích 假giả 設thiết 作tác 機cơ 未vị 解giải 教giáo 意ý 欲dục 顯hiển 教giáo 宗tông 。 故cố 有hữu 此thử 責trách 也dã 。

便tiện 可khả 語ngữ 之chi 。 雇cố 汝nhữ 除trừ 糞phẩn

者giả 。 正chánh 教giáo 其kỳ 修tu 行hành 斷đoạn 結kết 。 顯hiển 示thị 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 之chi 正chánh 宗tông 也dã 。 以dĩ 二nhị 涅Niết 槃Bàn 之chi 直trực 與dữ 於ư 窮cùng 子tử 。 稱xưng 為vi 雇cố 之chi 。 然nhiên 後hậu 令linh 彼bỉ 。 斷đoạn 於ư 煩phiền 惱não 。 名danh 為vi 除trừ 糞phẩn 也dã 。

問vấn 。

若nhược 以dĩ 斷đoạn 結kết 為vi 除trừ 糞phẩn 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 但đãn 斷đoạn 見kiến 思tư 。 大Đại 士Sĩ 具cụ 除trừ 五ngũ 住trụ 。 則tắc 菩Bồ 薩Tát 是thị 。 大đại 除trừ 糞phẩn 人nhân 也dã 。

答đáp 。

二Nhị 乘Thừa 見kiến 有hữu 煩phiền 惱não 可khả 生sanh 。 故cố 修tu 解giải 滅diệt 之chi 。 即tức 是thị 生sanh 滅diệt 斷đoạn 常thường 故cố 為vi 鄙bỉ 賤tiện 。 如như 除trừ 糞phẩn 之chi 人nhân 。 菩Bồ 薩Tát 了liễu 惑hoặc 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 今kim 亦diệc 無vô 滅diệt 。 名danh 無vô 生sanh 滅diệt 觀quán 。 故cố 除trừ 無vô 所sở 除trừ 。 非phi 除trừ 糞phẩn 人nhân 也dã 。 故cố 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。

諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng

《# 淨tịnh 名danh 經kinh 》# 云vân 。

為vi 增tăng 上thượng 慢mạn 。 人nhân 說thuyết 斷đoạn 三tam 毒độc

耳nhĩ 。 無vô 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 三tam 毒độc 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 故cố 無vô 所sở 斷đoạn 也dã 。

我ngã 等đẳng 二nhị 人nhân 。 亦diệc 共cộng 汝nhữ 作tác

者giả 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 能năng 。 離ly 文văn 求cầu 理lý 。 籍tịch 教giáo 詮thuyên 理lý 方phương 能năng 斷đoạn 結kết 。 則tắc 教giáo 有hữu 助trợ 智trí 斷đoạn 結kết 之chi 功công 。 為vi 共cộng 作tác 義nghĩa 也dã 。 於ư 四tứ 緣duyên 中trung 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 。

時thời 二nhị 使sử 人nhân

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 領lãnh 上thượng 為vi 緣duyên 說thuyết 教giáo 。 緣duyên 教giáo 相tương/tướng 會hội 名danh 為vi 。

既ký 已dĩ 得đắc 之chi

為vi 緣duyên 說thuyết 教giáo 稱xưng 。

具cụ 陳trần 上thượng 事sự

也dã 。

爾nhĩ 時thời 窮cùng 子tử 。 先tiên 取thủ 其kỳ 價giá 。 尋tầm 與dữ 除trừ 糞phẩn

第đệ 三tam 。 領lãnh 上thượng 得đắc 益ích 。 貧bần 賤tiện 之chi 人nhân 。 其kỳ 心tâm 局cục 小tiểu 。 恐khủng 不bất 得đắc 直trực 而nhi 有hữu 徒đồ 勞lao 之chi 弊tệ 。 故cố 先tiên 取thủ 其kỳ 價giá 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 作tác 。 二Nhị 乘Thừa 小tiểu 心tâm 畏úy 不bất 得đắc 果quả 。 故cố 前tiền 期kỳ 涅Niết 槃Bàn 之chi 果quả 然nhiên 後hậu 修tu 行hành 斷đoạn 結kết 。 此thử 譬thí 即tức 鄙bỉ 之chi 深thâm 也dã 。

其kỳ 父phụ 見kiến 子tử 。 愍mẫn 而nhi 怪quái 之chi

第đệ 四tứ 。 父phụ 生sanh 愍mẫn 怪quái 。 昔tích 日nhật 本bổn 有hữu 大Đại 乘Thừa 願nguyện 行hành 。 而nhi 遂toại 不bất 受thọ 大đại 法Pháp 樂lạc 於ư 小Tiểu 乘Thừa 。 故cố 可khả 傷thương 愍mẫn 。 愍mẫn 不bất 信tín 大đại 。 怪quái 其kỳ 取thủ 小tiểu 。 此thử 中trung 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 作tác 鄙bỉ 斥xích 小Tiểu 乘Thừa 之chi 譬thí 。 從tùng 上thượng 即tức 遣khiển 傍bàng 人nhân 。 喚hoán 子tử 不bất 來lai 。 至chí 其kỳ 父phụ 見kiến 子tử 。 而nhi 生sanh 愍mẫn 怪quái 。 明minh 好hảo/hiếu 事sự 喚hoán 子tử 不bất 來lai 。 惡ác 事sự 呼hô 而nhi 來lai 。 何hà 鄙bỉ 之chi 甚thậm 耶da 。 今kim 實thật 得đắc 羅La 漢Hán 。 遂toại 是thị 除trừ 糞phẩn 鄙bỉ 賤tiện 之chi 人nhân 。 況huống 未vị 得đắc 果quả 欲dục 學học 小Tiểu 乘Thừa 之chi 者giả 。 如như 一nhất 形hình 之chi 內nội 保bảo 執chấp 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 及cập 《# 成thành 論luận 》# 者giả 乎hồ 。

又hựu 以dĩ 他tha 日nhật 。 於ư 窓song 牖dũ 中trung

第đệ 二nhị 。 領lãnh 身thân 之chi 真chân 應ưng 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 先tiên 領lãnh 二nhị 教giáo 後hậu 領lãnh 二nhị 身thân 耶da 。

答đáp 。

要yếu 前tiền 照chiếu 機cơ 不bất 堪kham 受thọ 一nhất 化hóa 。 信tín 受thọ 二Nhị 乘Thừa 。 然nhiên 後hậu 隱ẩn 法Pháp 身thân 而nhi 垂thùy 應ưng 迹tích 。 然nhiên 後hậu 為vi 說thuyết 小tiểu 法pháp 。 即tức 是thị 次thứ 第đệ 。

問vấn 。

云vân 何hà 為vi 二nhị 。 教giáo 二nhị 身thân 耶da 。

答đáp 。

即tức 遣khiển 傍bàng 人nhân 。 謂vị 一Nhất 乘Thừa 實thật 教giáo 也dã 。 密mật 遣khiển 二nhị 人nhân 。 謂vị 方phương 便tiện 教giáo 也dã 。 故cố 前tiền 隱ẩn 於ư 實thật 教giáo 而nhi 起khởi 方phương 便tiện 教giáo 。 二nhị 身thân 者giả 。 師sư 子tử 座tòa 之chi 長trưởng 者giả 。 謂vị 真chân 身thân 也dã 。 脫thoát 珍trân 御ngự 服phục 。 著trước 弊tệ 垢cấu 衣y 。 謂vị 化hóa 身thân 也dã 。 既ký 隱ẩn 實thật 教giáo 而nhi 說thuyết 權quyền 教giáo 。 亦diệc 隱ẩn 真chân 身thân 而nhi 起khởi 化hóa 身thân 也dã 。

問vấn 。

上thượng 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 云vân 。 但đãn 明minh 實thật 教giáo 化hóa 子tử 不bất 得đắc 。 權quyền 教giáo 化hóa 子tử 得đắc 。 不bất 明minh 真chân 應ưng 兩lưỡng 身thân 。 今kim 何hà 所sở 領lãnh 耶da 。

答đáp 。

上thượng 品phẩm 具cụ 有hữu 二nhị 教giáo 二nhị 身thân 。 門môn 外ngoại 長trưởng 者giả 謂vị 法Pháp 身thân 也dã 。 驚kinh 入nhập 火hỏa 宅trạch 。 謂vị 應ưng 身thân 也dã 。 是thị 故cố 今kim 文văn 還hoàn 領lãnh 上thượng 說thuyết 。 乃nãi 非phi 是thị 身thân 教giáo 次thứ 第đệ 。 而nhi 大đại 意ý 有hữu 之chi 。 故cố 今kim 領lãnh 也dã 。 又hựu 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 助trợ 佛Phật 揚dương 化hóa 。 佛Phật 既ký 說thuyết 教giáo 有hữu 權quyền 實thật 。 彼bỉ 以dĩ 教giáo 例lệ 身thân 。 身thân 亦diệc 有hữu 權quyền 實thật 也dã 。

問vấn 。

今kim 文văn 辨biện 真chân 應ưng 。 與dữ 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 何hà 異dị 耶da 。

答đáp 。

〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 明minh 門môn 外ngoại 長trưởng 者giả 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 驚kinh 入nhập 火hỏa 宅trạch 。 謂vị 應ưng 身thân 也dã 。 今kim 此thử 文văn 明minh 居cư 師sư 子tử 座tòa 長trưởng 者giả 。 即tức 遣khiển 傍bàng 人nhân 。 此thử 譬thí 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 盧Lô 舍Xá 那Na 佛Phật 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 之chi 教giáo 。 次thứ 脫thoát 珍trân 御ngự 服phục 著trước 弊tệ 垢cấu 衣y 。 語ngữ 令linh 懃cần 作tác 。 即tức 是thị 隱ẩn 舍xá 那na 之chi 身thân 起khởi 釋Thích 迦Ca 之chi 化hóa 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 門môn 。 故cố 以dĩ 實thật 身thân 說thuyết 實thật 教giáo 。 權quyền 身thân 說thuyết 權quyền 教giáo 。 此thử 並tịnh 是thị 迹tích 中trung 開khai 本bổn 迹tích 耳nhĩ 。

就tựu 文văn 亦diệc 四tứ 。

一nhất 。 照chiếu 機cơ 。 二nhị 。 隱ẩn 本bổn 垂thùy 迹tích 。 三tam 。 說thuyết 教giáo 門môn 。 四tứ 者giả 。 明minh 得đắc 益ích 。 此thử 四tứ 即tức 是thị 次thứ 第đệ 。

又hựu 以dĩ 他tha 日nhật

者giả 。 前tiền 是thị 思tư 惟duy 不bất 堪kham 受thọ 大đại 教giáo 。 堪kham 受thọ 小tiểu 教giáo 時thời 。 今kim 是thị 思tư 惟duy 不bất 堪kham 見kiến 本bổn 身thân 。 堪kham 見kiến 迹tích 身thân 。 故cố 云vân 他tha 日nhật 也dã 。

於ư 窓song 牖dũ 中trung

者giả 。 長trưởng 者giả 隱ẩn 大đại 處xứ 而nhi 於ư 小tiểu 處xứ 見kiến 子tử 。 如như 不bất 得đắc 用dụng 實thật 智trí 照chiếu 小tiểu 機cơ 而nhi 用dụng 權quyền 智trí 照chiếu 也dã 。

遙diêu 見kiến 其kỳ 子tử

者giả 。 見kiến 子tử 去khứ 理lý 遠viễn 。 故cố 名danh 之chi 為vi 遙diêu 。 又hựu 爾nhĩ 時thời 猶do 居cư 本bổn 身thân 未vị 垂thùy 應ưng 迹tích 。 去khứ 感cảm 尚thượng 遠viễn 稱xưng 為vi 遙diêu 見kiến 。 故cố 下hạ 隱ẩn 本bổn 垂thùy 迹tích 得đắc 近cận 其kỳ 子tử 也dã 。

羸luy 瘦sấu 憔tiều 悴tụy 。 糞phẩn 土thổ 塵trần 坌bộn 。 污ô 穢uế 不bất 淨tịnh

者giả 。 出xuất 所sở 照chiếu 之chi 機cơ 也dã 。 上thượng 明minh 見kiến 其kỳ 不bất 堪kham 受thọ 大đại 教giáo 。 堪kham 受thọ 小tiểu 教giáo 。 今kim 照chiếu 不bất 堪kham 見kiến 本bổn 身thân 機cơ 。 堪kham 見kiến 迹tích 身thân 機cơ 。 無vô 大Đại 乘Thừa 之chi 解giải 為vi 羸luy 瘦sấu 。 無vô 大Đại 乘Thừa 之chi 行hành 如như 憔tiều 悴tụy 。 有hữu 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 諸chư 結kết 使sử 未vị 除trừ 。 垢cấu 障chướng 所sở 染nhiễm 。 如như 糞phẩn 土thổ 塵trần 坌bộn 。 污ô 穢uế 不bất 淨tịnh 。

即tức 脫thoát 瓔anh 珞lạc

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 隱ẩn 本bổn 垂thùy 迹tích 。 初sơ 。 明minh 隱ẩn 本bổn 。 次thứ 。 辨biện 垂thùy 迹tích 。 隱ẩn 舍xá 那na 之chi 三tam 德đức 名danh 為vi 隱ẩn 本bổn 。

即tức 脫thoát 瓔anh 珞lạc

謂vị 隱ẩn 解giải 脫thoát 也dã 。

細tế 軟nhuyễn 上thượng 服phục

隱ẩn 般Bát 若Nhã 也dã 。

嚴nghiêm 身thân 之chi 具cụ

隱ẩn 法Pháp 身thân 也dã 。 此thử 非phi 是thị 法Pháp 身thân 地địa 三tam 德đức 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 從tùng 中trung 止chỉ 一nhất 城thành 。 以dĩ 來lai 竟cánh 又hựu 以dĩ 他tha 日nhật 。 遙diêu 見kiến 其kỳ 子tử 。 皆giai 是thị 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 有hữu 如như 此thử 事sự 。 但đãn 二Nhị 乘Thừa 不bất 堪kham 見kiến 於ư 此thử 身thân 。 故cố 隱ẩn 彼bỉ 舍xá 那na 示thị 釋Thích 迦Ca 耳nhĩ 。

問vấn 。

《# 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 》# 云Vân

亦diệc 名danh 為vi 舍xá 那na 亦diệc 。 名danh 釋Thích 迦Ca 文Văn

即tức 猶do 是thị 一nhất 佛Phật 。 何hà 以dĩ 開khai 為vi 二nhị 身thân 耶da 。

答đáp 。

二nhị 佛Phật 有hữu 同đồng 義nghĩa 亦diệc 有hữu 異dị 義nghĩa 。 同đồng 義nghĩa 如như 向hướng 引dẫn 文văn 。 異dị 義nghĩa 如như 《# 梵Phạm 網võng 經kinh 》# 云vân 。

本bổn 身thân 為vi 舍xá 那na 。 迹tích 身thân 為vi 釋Thích 迦Ca 。

《# 像tượng 法pháp 決quyết 疑nghi 經kinh 》# 云vân 。

或hoặc 見kiến 我ngã 身thân 為vi 報báo 佛Phật 。 為vi 百bách 千thiên 釋Thích 迦Ca 。 之chi 所sở 圍vi 繞nhiễu 。

此thử 與dữ 《# 梵Phạm 網võng 》# 意ý 同đồng 。 今kim 欲dục 顯hiển 二nhị 教giáo 二nhị 身thân 為vi 異dị 。 本bổn 身thân 說thuyết 實thật 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 迹tích 身thân 說thuyết 權quyền 教giáo 化hóa 聲Thanh 聞Văn 。 故cố 且thả 用dụng 舍xá 那na 。 釋Thích 迦Ca 二nhị 佛Phật 以dĩ 明minh 本bổn 迹tích 。 然nhiên 身thân 處xứ 及cập 教giáo 無vô 有hữu 定định 判phán 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 見kiến 舍xá 那na 在tại 淨tịnh 土độ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 二Nhị 乘Thừa 見kiến 釋Thích 迦Ca 居cư 穢uế 土thổ/độ 說thuyết 小tiểu 教giáo 。

更canh 著trước 麁thô 弊tệ 垢cấu 膩nị 之chi 衣y

者giả 。 第đệ 二nhị 。 垂thùy 應ưng 身thân 也dã 。 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 所sở 見kiến 具cụ 有hữu 八bát 相tương/tướng 成thành 道Đạo 。 今kim 文văn 略lược 舉cử 凡phàm 聖thánh 二nhị 事sự 。 即tức 。

更canh 著trước 麁thô 弊tệ 垢cấu 膩nị 之chi 衣y

即tức 父phụ 母mẫu 生sanh 身thân 。 同đồng 物vật 有hữu 大đại 患hoạn 也dã 。

塵trần 土thổ 坌bộn 身thân

示thị 同đồng 心tâm 有hữu 煩phiền 惱não 也dã 。 如như 納nạp 妃phi 生sanh 子tử 為vi 貪tham 使sử 。 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 為vi 癡si 使sử 。 罵mạ 五ngũ 人nhân 為vi 嗔sân 使sử 。 亦diệc 有hữu 三tam 毒độc 。 如như 塵trần 土thổ 坌bộn 身thân 也dã 。

右hữu 手thủ 執chấp 持trì 。 除trừ 糞phẩn 之chi 器khí

上thượng 二nhị 句cú 示thị 凡phàm 方phương 便tiện 。 從tùng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 下hạ 。 竟cánh 道đạo 樹thụ 之chi 前tiền 事sự 等đẳng 也dã 。 今kim 示thị 聖thánh 方phương 便tiện 。 即tức 樹thụ 王vương 成thành 道Đạo 及cập 趣thú 鹿lộc 苑uyển 轉chuyển 法Pháp 輪luân 事sự 也dã 。 又hựu 前tiền 示thị 凡phàm 方phương 便tiện 以dĩ 聖thánh 同đồng 凡phàm 。 今kim 示thị 聖thánh 方phương 便tiện 令linh 凡phàm 同đồng 聖thánh 。 右hữu 手thủ 執chấp 作tác 之chi 便tiện 。 真chân 智trí 有hữu 除trừ 結kết 之chi 能năng 。 手thủ 執chấp 器khí 故cố 除trừ 糞phẩn 。 智trí 會hội 理lý 故cố 斷đoạn 惑hoặc 。

狀trạng 有hữu 所sở 畏úy

者giả 。 釋thích 斷đoạn 結kết 之chi 意ý 也dã 。 畏úy 糞phẩn 污ô 身thân 是thị 故cố 除trừ 糞phẩn 。 恐khủng 惑hoặc 染nhiễm 心tâm 所sở 以dĩ 斷đoạn 惑hoặc 。 如như 三tam 毒độc 是thị 三tam 衰suy 因nhân 。 故cố 出xuất 城thành 四tứ 門môn 即tức 知tri 貪tham 欲dục 致trí 老lão 。 瞋sân 恚khuể 致trí 病bệnh 。 愚ngu 癡si 致trí 死tử 。 畏úy 三tam 毒độc 能năng 生sanh 三tam 衰suy 。 是thị 故cố 斷đoạn 惑hoặc 。

語ngứ 諸chư 作tác 人nhân

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 說thuyết 教giáo 。 即tức 是thị 趣thú 鹿lộc 苑uyển 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 四tứ 。

一nhất 。 誡giới 勸khuyến 。 二nhị 。 益ích 價giá 。 三tam 。 安an 慰úy 。 四tứ 。 稱xưng 歎thán 。 汝nhữ 等đẳng 懃cần 作tác 者giả 勸khuyến 令linh 精tinh 進tấn 也dã 。

勿vật 得đắc 懈giải 息tức

者giả 。 誡giới 令linh 勿vật 懈giải 怠đãi 也dã 。 精tinh 進tấn 成thành 眾chúng 德đức 之chi 根căn 。 懈giải 怠đãi 敗bại 萬vạn 行hạnh 之chi 本bổn 。 是thị 故cố 命mạng 初sơ 以dĩ 誡giới 勸khuyến 也dã 。

問vấn 。

趣thú 鹿lộc 苑uyển 應ưng 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 云vân 何hà 乃nãi 明minh 誡giới 勸khuyến 耶da 。

答đáp 。

領lãnh 教giáo 權quyền 實thật 中trung 已dĩ 明minh 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 法pháp 窮cùng 子tử 修tu 行hành 。 今kim 隱ẩn 本bổn 垂thùy 迹tích 明minh 教giáo 作tác 人nhân 義nghĩa 。 故cố 誡giới 勸khuyến 也dã 。

以dĩ 方phương 便tiện 故cố 。 得đắc 近cận 其kỳ 子tử 。

者giả 。 釋thích 隱ẩn 本bổn 垂thùy 迹tích 之chi 意ý 也dã 。 佛Phật 理lý 玄huyền 遠viễn 。 非phi 此thử 方phương 便tiện 無vô 由do 近cận 之chi 。

後hậu 復phục 告cáo 言ngôn 咄đốt 男nam 子tử

第đệ 二nhị 。 明minh 加gia 價giá 也dã 。

汝nhữ 常thường 此thử 作tác

者giả 。 令linh 其kỳ 常thường 在tại 正chánh 教giáo 之chi 中trung 修tu 行hành 也dã 。

勿vật 復phục 餘dư 去khứ

者giả 。 勿vật 放phóng 逸dật 入nhập 五ngũ 欲dục 心tâm 也dã 。

當đương 加gia 汝nhữ 價giá

者giả 。 上thượng 雖tuy 勸khuyến 常thường 在tại 此thử 作tác 。 誡giới 令linh 勿vật 復phục 餘dư 去khứ 。 恐khủng 不bất 受thọ 誡giới 勸khuyến 。 故cố 以dĩ 加gia 價giá 誘dụ 之chi 。 舊cựu 云vân 。

初sơ 成thành 道Đạo 已dĩ 與dữ 人nhân 天thiên 乘thừa 竟cánh 。 今kim 復phục 賜tứ 其kỳ 出xuất 世thế 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 為vi 加gia 價giá 。 今kim 謂vị 教giáo 權quyền 實thật 中trung 云vân 。

此thử 有hữu 作tác 處xứ 。 倍bội 與dữ 汝nhữ 價giá

即tức 是thị 對đối 人nhân 天thiên 乘thừa 說thuyết 。 出xuất 世thế 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 為vi 倍bội 價giá 。 今kim 言ngôn 加gia 價giá 者giả 。 於ư 倍bội 價giá 上thượng 更cánh 復phục 加gia 之chi 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 果quả 外ngoại 諸chư 餘dư 功công 德đức 。 為vi 加gia 價giá 也dã 。

諸chư 有hữu 所sở 須tu

者giả 。 涅Niết 槃Bàn 果quả 外ngoại 餘dư 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 悉tất 是thị 資tư 神thần 所sở 用dụng 也dã 。

盆bồn 器khí 米mễ 麪#

下hạ 。 別biệt 出xuất 所sở 須tu 物vật 也dã 。 凡phàm 加gia 四tứ 物vật 。

一nhất 。 瓮úng 器khí 。 有hữu 盛thịnh 貯trữ 之chi 用dụng 。 如như 戒giới 為vi 定định 慧tuệ 之chi 本bổn 。 經Kinh 云vân 。

依y 因nhân 此thử 戒giới 則tắc 生sanh 諸chư 禪thiền 定định 。 及cập 滅diệt 苦khổ 智trí 慧tuệ

也dã 。 米mễ 麪# 者giả 。 即tức 所sở 食thực 之chi 物vật 。 米mễ 麁thô 喻dụ 定định 。 麪# 細tế 如như 慧tuệ 。

鹽diêm 酢tạc 之chi 屬thuộc

者giả 。 五ngũ 門môn 三tam 觀quán 等đẳng 也dã 。 無vô 常thường 醎hàm 味vị 。 苦khổ 為vi 酢tạc 味vị 。 不bất 淨tịnh 無vô 我ngã 。 是thị 此thử 比tỉ 例lệ 。 故cố 云vân 之chi 屬thuộc 。 《# 注chú 經kinh 》# 解giải 云vân 。

定định 麁thô 如như 米mễ 。 精tinh 進tấn 行hành 細tế 如như 麪# 。 無vô 礙ngại 如như 鹽diêm 。 解giải 脫thoát 如như 酢tạc 。 鹽diêm 酢tạc 為vi 眾chúng 味vị 之chi 主chủ 。 雙song 道đạo 為vi 二Nhị 乘Thừa 之chi 根căn 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

盆bồn 器khí 如như 四tứ 禪thiền 。 米mễ 麪# 謂vị 禪thiền 地địa 諸chư 功công 德đức 。 有hữu 漏lậu 功công 德đức 麁thô 如như 米mễ 。 無vô 漏lậu 功công 德đức 細tế 如như 麪# 。 鹽diêm 酢tạc 為vi 眾chúng 味vị 之chi 主chủ 。 止Chỉ 觀Quán 為vi 諸chư 行hành 之chi 要yếu 也dã 。

莫mạc 自tự 疑nghi 難nan

者giả 。 修tu 之chi 必tất 得đắc 也dã 。

亦diệc 有hữu 老lão 弊tệ 使sử 人nhân 。 須tu 者giả 相tương 給cấp

者giả 。 雖tuy 與dữ 諸chư 物vật 。 復phục 須tu 人nhân 使sử 。 今kim 故cố 與dữ 老lão 弊tệ 使sử 人nhân 也dã 。 上thượng 賜tứ 其kỳ 三tam 學học 自tự 德đức 。 今kim 與dữ 其kỳ 六Lục 通Thông 外ngoại 化hóa 。 菩Bồ 薩Tát 神thần 通thông 。 運vận 用dụng 廣quảng 遠viễn 猶do 如như 少thiếu 壯tráng 。 二Nhị 乘Thừa 神thần 通thông 力lực 用dụng 狹hiệp 劣liệt 喻dụ 老lão 弊tệ 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 許hứa 其kỳ 瓮úng 器khí 乃nãi 至chí 老lão 弊tệ 使sử 人nhân 。

答đáp 。

欲dục 示thị 二Nhị 乘Thừa 人nhân 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 淺thiển 劣liệt 不bất 足túc 珍trân 貴quý 。 用dụng 此thử 以dĩ 斥xích 保bảo 小tiểu 之chi 流lưu 令linh 厭yếm 小tiểu 欣hân 大đại 耳nhĩ 。

好hảo 自tự 安an 意ý

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 慰úy 喻dụ 。 非phi 止chỉ 內nội 給cấp 所sở 須tu 。 外ngoại 復phục 有hữu 善thiện 言ngôn 慰úy 喻dụ 。 令linh 安an 心tâm 於ư 道đạo 門môn 。 故cố 云vân 好hảo 自tự 安an 意ý 也dã 。

我ngã 如như 汝nhữ 父phụ

者giả 。 欲dục 密mật 示thị 是thị 父phụ 子tử 也dã 。 就tựu 昔tích 為vi 言ngôn 。 聲Thanh 聞Văn 是thị 小tiểu 行hành 。 佛Phật 為vi 大Đại 乘Thừa 。 非phi 真chân 父phụ 子tử 。 但đãn 稟bẩm 教giáo 生sanh 解giải 故cố 言ngôn 如như 子tử 。

勿vật 復phục 憂ưu 慮lự

者giả 。 若nhược 修tu 無vô 漏lậu 必tất 不bất 懼cụ 老lão 病bệnh 死tử 苦khổ 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 年niên 老lão 大đại 。 而nhi 汝nhữ 小tiểu 壯tráng 。

者giả 。 釋thích 父phụ 子tử 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 道đạo 高cao 是thị 為vi 老lão 大đại 。 德đức 淺thiển 為vi 小tiểu 壯tráng 。 此thử 領lãnh 鹿lộc 苑uyển 時thời 師sư 資tư 之chi 義nghĩa 也dã 。

汝nhữ 常thường 作tác 時thời

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 稱xưng 嘆thán 也dã 。 上thượng 明minh 內nội 給cấp 所sở 須tu 。 外ngoại 善thiện 慰úy 喻dụ 。 今kim 即tức 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 得đắc 於ư 教giáo 益ích 。 故cố 稱xưng 嘆thán 之chi 也dã 。 如như 說thuyết 行hành 故cố 無vô 欺khi 。 常thường 精tinh 進tấn 故cố 無vô 怠đãi 。 知tri 教giáo 不bất 乖quai 理lý 故cố 無vô 嗔sân 。 得đắc 教giáo 益ích 故cố 無vô 恨hận 。 知tri 教giáo 等đẳng 益ích 無vô 私tư 故cố 無vô 怨oán 言ngôn 也dã 。

都đô 不bất 見kiến 汝nhữ 。 有hữu 此thử 諸chư 惡ác 。 如như 餘dư 作tác 人nhân

者giả 。 明minh 無vô 五ngũ 種chủng 過quá 。 故cố 云vân 無vô 惡ác 。 反phản 此thử 五ngũ 種chủng 則tắc 餘dư 作tác 人nhân 也dã 。

自tự 今kim 以dĩ 後hậu 。 如như 所sở 生sanh 子tử

者giả 。 上thượng 歎thán 無vô 過quá 。 今kim 為vi 其kỳ 立lập 名danh 。 既ký 無vô 五ngũ 失thất 則tắc 有hữu 五ngũ 德đức 入nhập 於ư 無vô 漏lậu 。 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 從tùng 法Pháp 化hóa 生sanh 。 取thủ 佛Phật 法Pháp 分phần/phân 故cố 名danh 如như 所sở 生sanh 子tử 也dã 。

即tức 時thời 長trưởng 者giả 。 更canh 與dữ 作tác 字tự 。 名danh 之chi 為vi 兒nhi

者giả 。 既ký 入nhập 無vô 漏lậu 為vi 立lập 賢hiền 聖thánh 之chi 名danh 。 稱xưng 為vi 佛Phật 子tử 也dã 。

爾nhĩ 時thời 窮cùng 子tử 。 雖tuy 欣hân 此thử 遇ngộ

下hạ 。 大đại 章chương 第đệ 四tứ 。 明minh 稟bẩm 教giáo 得đắc 益ích 。 蒙mông 上thượng 加gia 價giá 。 慰úy 喻dụ 。 稱xưng 嘆thán 三tam 事sự 。 故cố 云vân 欣hân 此thử 遇ngộ 也dã 。

猶do 故cố 自tự 謂vị 。 客khách 作tác 賤tiện 人nhân

者giả 。 未vị 識thức 大Đại 乘Thừa 為vi 客khách 作tác 。 尚thượng 守thủ 小tiểu 分phân 為vi 賤tiện 人nhân 也dã 。

由do 是thị 之chi 故cố 。 於ư 二nhị 十thập 年niên 中trung 。 常thường 令linh 除trừ 糞phẩn

者giả 。 由do 未vị 識thức 大Đại 乘Thừa 。 守thủ 於ư 小tiểu 分phần/phân 。 是thị 故cố 於ư 二Nhị 乘Thừa 法pháp 中trung 修tu 行hành 斷đoạn 惑hoặc 。 二nhị 十thập 年niên 即tức 二Nhị 乘Thừa 教giáo 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

斷đoạn 見kiến 。 思tư 二nhị 惑hoặc 為vi 二nhị 十thập 年niên 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

斷đoạn 見kiến 諦Đế 惑hoặc 一nhất 無vô 礙ngại 一nhất 解giải 脫thoát 。 斷đoạn 思tư 惟duy 惑hoặc 九cửu 無vô 礙ngại 九cửu 解giải 脫thoát 。 名danh 為vi 二nhị 十thập 年niên 。 故cố 《# 雜tạp 心tâm 》# 云vân 。

一nhất 種chủng 一nhất 種chủng 。 九cửu 種chủng 九cửu 種chủng 。 合hợp 二nhị 十thập 也dã 。

過quá 是thị 以dĩ 後hậu 。 心tâm 相tương 體thể 信tín

者giả 。 上thượng 來lai 序tự 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 中trung 修tu 行hành 斷đoạn 結kết 竟cánh 。 此thử 下hạ 已dĩ 去khứ 令linh 其kỳ 預dự 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 也dã 。

過quá 是thị 以dĩ 後hậu

者giả 。 依y 二Nhị 乘Thừa 教giáo 修tu 行hành 斷đoạn 結kết 得đắc 果quả 已dĩ 後hậu 也dã 。

心tâm 相tương 體thể 信tín

者giả 。 大đại 機cơ 漸tiệm 發phát 堪kham 聞văn 大đại 教giáo 也dã 。

出xuất 入nhập 無vô 難nạn/nan

者giả 。 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 不bất 生sanh 疑nghi 心tâm 。

然nhiên 其kỳ 所sở 止chỉ 。 猶do 在tại 本bổn 處xứ

者giả 。 雖tuy 聞văn 大đại 教giáo 。 猶do 謂vị 是thị 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 非phi 已dĩ 所sở 學học 也dã 。

問vấn 。

付phó 財tài 之chi 教giáo 即tức 是thị 《# 大đại 品phẩm 》# 。 《# 大đại 品phẩm 》# 是thị 大Đại 乘Thừa 之chi 初sơ 。 自tự 《# 大đại 品phẩm 》# 之chi 前tiền 但đãn 明minh 三tam 藏tạng 。 故cố 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

佛Phật 於ư 三tam 藏tạng 中trung 未vị 。 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 行hạnh

若nhược 爾nhĩ 。 前tiền 未vị 明minh 大Đại 乘Thừa 。 聲Thanh 聞Văn 何hà 由do 已dĩ 解giải 耶da 。

答đáp 。

《# 大đại 品phẩm 》# 前tiền 亦diệc 明minh 已dĩ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 舊cựu 相tương/tướng 傳truyền 云vân 佛Phật 成thành 道Đạo 六lục 年niên 說thuyết 《# 鴦ương 崛quật 摩ma 羅la 經kinh 》# 廣quảng 明minh 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 又hựu 云vân 佛Phật 成thành 道Đạo 六lục 年niên 說thuyết 《# 大đại 波Ba 若Nhã 》# 十thập 萬vạn 偈kệ 。 不bất 來lai 此thử 土thổ/độ 。 又hựu 《# 仁nhân 王vương 經kinh 》# 明minh 《# 金kim 剛cang 波Ba 若Nhã 》# 在tại 《# 大đại 品phẩm 》# 前tiền 說thuyết 。 此thử 法pháp 中trung 善thiện 吉cát 已dĩ 聞văn 《# 波Ba 若Nhã 》# 。 悲bi 喜hỷ 交giao 集tập 。 即tức 是thị 出xuất 入nhập 無vô 難nạn/nan 事sự 。 良lương 由do 已dĩ 聞văn 大Đại 乘Thừa 。 故cố 大đại 機cơ 漸tiệm 動động 。 堪kham 付phó 財tài 耳nhĩ 。 若nhược 大đại 機cơ 猶do 未vị 發phát 者giả 不bất 堪kham 付phó 財tài 。 故cố 說thuyết 大đại 機cơ 已dĩ 動động 也dã 。

爾nhĩ 時thời 長trưởng 者giả 有hữu 疾tật

下hạ 。 第đệ 八bát 。 付phó 財tài 密mật 化hóa 譬thí 。 因nhân 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 得đắc 悟ngộ 《# 大đại 品phẩm 》# 。 故cố 領lãnh 《# 大đại 品phẩm 》# 付phó 財tài 教giáo 也dã 。 然nhiên 《# 大đại 品phẩm 》# 之chi 與dữ 《# 法pháp 華hoa 》# 雖tuy 同đồng 是thị 大Đại 乘Thừa 。 但đãn 《# 大đại 品phẩm 》# 顯hiển 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 密mật 化hóa 二Nhị 乘Thừa 。 以dĩ 顯hiển 教giáo 菩Bồ 薩Tát 故cố 菩Bồ 薩Tát 領lãnh 解giải 得đắc 記ký 成thành 佛Phật 。 密mật 化hóa 二Nhị 乘Thừa 二Nhị 乘Thừa 未vị 悟ngộ 。 至chí 於ư 《# 法pháp 華hoa 》# 顯hiển 教giáo 二Nhị 乘Thừa 方phương 乃nãi 得đắc 悟ngộ 。 始thỉ 知tri 昔tích 日nhật 《# 大đại 品phẩm 》# 以dĩ 去khứ 即tức 是thị 教giáo 我ngã 一Nhất 乘Thừa 。 所sở 以dĩ 作tác 此thử 領lãnh 解giải 者giả 。 蓋cái 是thị 自tự 傷thương 之chi 甚thậm 也dã 。 前tiền 說thuyết 小tiểu 令linh 我ngã 入nhập 大đại 而nhi 未vị 解giải 者giả 其kỳ 失thất 猶do 輕khinh 。 《# 大đại 品phẩm 》# 之chi 時thời 親thân 付phó 我ngã 大đại 法pháp 。 而nhi 我ngã 不bất 知tri 。 蓋cái 是thị 愚ngu 之chi 甚thậm 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

波Ba 若Nhã 教giáo 中trung 聲Thanh 聞Văn 已dĩ 得đắc 悟ngộ 道đạo 者giả 。 蓋cái 是thị 未vị 善thiện 《# 法pháp 華hoa 》# 付phó 財tài 譬thí 意ý 故cố 作tác 此thử 說thuyết 耳nhĩ 。 今kim 謂vị 大đại 品phẩm 教giáo 明minh 悟ngộ 聲Thanh 聞Văn 。 法pháp 華hoa 教giáo 辨biện 聲Thanh 聞Văn 悟ngộ 也dã 。 大đại 品phẩm 教giáo 辨biện 悟ngộ 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 有hữu 二nhị 種chủng 人nhân 。

一nhất 者giả 。 本bổn 是thị 小Tiểu 乘Thừa 。 聞văn 說thuyết 《# 般Bát 若Nhã 》# 遂toại 得đắc 小tiểu 果quả 。 二nhị 者giả 。 本bổn 是thị 大Đại 乘Thừa 人nhân 。 聞văn 說thuyết 《# 波Ba 若Nhã 》# 證chứng 於ư 羅La 漢Hán 。 六lục 十thập 菩Bồ 薩Tát 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 法pháp 華hoa 教giáo 明minh 聲Thanh 聞Văn 悟ngộ 者giả 亦diệc 有hữu 二nhị 人nhân 。

一nhất 者giả 。 本bổn 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 悟ngộ 於ư 《# 法pháp 華hoa 》# 並tịnh 成thành 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 人nhân 。 聞văn 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 疑nghi 網võng 皆giai 除trừ 。 住trụ 不bất 退thoái 轉chuyển 。

就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 命mạng 。 二nhị 。 受thọ 命mạng 。 命mạng 中trung 為vi 二nhị 。

一nhất 。 命mạng 之chi 緣duyên 由do 。 二nhị 。 正chánh 命mạng 。

自tự 知tri 有hữu 疾tật

者giả 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

如Như 來Lai 一nhất 化hóa 。 前tiền 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 。 後hậu 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 從tùng 《# 波Ba 若Nhã 》# 以dĩ 前tiền 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 終chung 《# 波Ba 若Nhã 》# 以dĩ 後hậu 竟cánh 於ư 雙song 林lâm 說thuyết 大Đại 乘Thừa 教giáo 。 然nhiên 化hóa 功công 訖ngật 喻dụ 於ư 命mạng 終chung 。 今kim 廢phế 少thiểu 化hóa 譬thí 同đồng 有hữu 疾tật 。 若nhược 聞văn 大đại 教giáo 則tắc 知tri 雙song 林lâm 稍sảo 近cận 譬thí 之chi 將tương 終chung 。 故cố 云vân 。

將tương 死tử 不bất 久cửu

有hữu 人nhân 言ngôn 。

三tam 乘thừa 化hóa 功công 為vi 命mạng 。 今kim 將tương 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 。 三tam 乘thừa 化hóa 功công 應ưng 斷đoạn 。 斷đoạn 故cố 稱xưng 死tử 。 《# 大đại 品phẩm 》# 去khứ 《# 法pháp 華hoa 》# 已dĩ 短đoản 。 故cố 言ngôn 將tương 死tử 不bất 久cửu 。 今kim 謂vị 說thuyết 《# 大đại 品phẩm 》# 時thời 去khứ 涅Niết 槃Bàn 小tiểu 近cận 。 名danh 為vi 有hữu 疾tật 。 將tương 死tử 不bất 久cửu 。 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 去khứ 涅Niết 槃Bàn 轉chuyển 近cận 。 如như 臨lâm 欲dục 終chung 時thời 。 正chánh 入nhập 滅diệt 度độ 如như 死tử 時thời 也dã 。 不bất 須tu 餘dư 釋thích 。

語ngứ 窮cùng 子tử 言ngôn 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 命mạng 。 又hựu 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 付phó 財tài 。 次thứ 。 密mật 化hóa 。 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 之chi 初sơ 告cáo 身thân 子tử 。 轉chuyển 教giáo 之chi 始thỉ 命mạng 善thiện 吉cát 也dã 。

我ngã 今kim 多đa 有hữu 金kim 銀ngân

者giả 。 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 勸khuyến 學học 中trung 舉cử 因nhân 果quả 德đức 行hạnh 八bát 十thập 餘dư 科khoa 。 故cố 言ngôn 多đa 有hữu 也dã 。 其kỳ 中trung 德đức 行hạnh 能năng 續tục 慧tuệ 命mạng 者giả 如như 倉thương 。 能năng 養dưỡng 法Pháp 身thân 者giả 如như 庫khố 。 內nội 德đức 圓viên 滿mãn 如như 盈doanh 。 化hóa 功công 外ngoại 流lưu 如như 溢dật 。

其kỳ 中trung 多đa 少thiểu 。 所sở 應ưng 取thủ 與dữ

者giả 。 廣quảng 說thuyết 為vi 多đa 。 略lược 說thuyết 為vi 少thiểu 。 受thọ 法pháp 者giả 為vi 取thủ 。 授thọ 法pháp 為vi 與dữ 。 《# 注chú 經kinh 》# 云vân 。

應ưng 根căn 利lợi 鈍độn 為vi 多đa 少thiểu 。 隨tùy 機cơ 抑ức 揚dương 為vi 取thủ 與dữ 也dã 。

汝nhữ 悉tất 知tri 之chi

者giả 。 令linh 其kỳ 知tri 上thượng 略lược 廣quảng 受thọ 授thọ 之chi 事sự 也dã 。

我ngã 心tâm 如như 是thị 。 當đương 體thể 此thử 意ý

者giả 。 上thượng 是thị 付phó 財tài 。 今kim 是thị 密mật 化hóa 。 使sử 善thiện 吉cát 領lãnh 佛Phật 心tâm 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 今kim 與dữ 汝nhữ 。 便tiện 為vi 不bất 異dị 。

者giả 。 釋thích 上thượng 當đương 體thể 此thử 意ý 也dã 。 就tựu 昔tích 而nhi 言ngôn 。 明minh 善thiện 吉cát 承thừa 佛Phật 力lực 說thuyết 。 即tức 是thị 佛Phật 說thuyết 。 故cố 云vân 不bất 異dị 。 據cứ 密mật 教giáo 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 佛Phật 為vi 法Pháp 王Vương 。 應ưng 自tự 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 今kim 令linh 小Tiểu 乘Thừa 弘hoằng 大Đại 道Đạo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 將tương 明minh 小Tiểu 乘Thừa 之chi 人nhân 。 終chung 與dữ 佛Phật 不bất 異dị 。 意ý 在tại 於ư 此thử 。 故cố 云vân 當đương 體thể 此thử 意ý 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 化hóa 他tha 。 二Nhị 乘Thừa 自tự 行hành 。 今kim 令linh 自tự 行hành 之chi 人nhân 而nhi 化hóa 他tha 。 即tức 密mật 示thị 二Nhị 乘Thừa 是thị 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 又hựu 令linh 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 而nhi 說thuyết 大đại 法pháp 。 密mật 令linh 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 學học 大đại 法pháp 也dã 。 依y 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 釋thích 者giả 。 命mạng 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 。 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 顯hiển 示thị 教giáo 中trung 明minh 菩Bồ 薩Tát 煩phiền 惱não 未vị 清thanh 淨tịnh 。 人nhân 不bất 信tín 受thọ 。 故cố 不bất 命mạng 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 煩phiền 惱não 清thanh 淨tịnh 。 人nhân 則tắc 信tín 受thọ 。 故cố 命mạng 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 者giả 。 佛Phật 與dữ 菩Bồ 薩Tát 其kỳ 德đức 尊tôn 高cao 。 眾chúng 有hữu 疑nghi 問vấn 不bất 能năng 自tự 盡tận 。 故cố 佛Phật 與dữ 菩Bồ 薩Tát 不bất 說thuyết 大đại 法pháp 。 命mạng 於ư 聲Thanh 聞Văn 則tắc 有hữu 下hạ 接tiếp 之chi 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 命mạng 說thuyết 也dã 。

問vấn 。

龍long 樹thụ 何hà 故cố 不bất 依y 《# 法pháp 華hoa 》# 意ý 釋thích 命mạng 說thuyết 耶da 。

答đáp 。

夫phu 前tiền 教giáo 未vị 得đắc 開khai 後hậu 教giáo 。 後hậu 教giáo 必tất 得đắc 開khai 前tiền 。 龍long 樹thụ 但đãn 當đương 教giáo 明minh 義nghĩa 。 故cố 作tác 此thử 說thuyết 。 又hựu 實thật 有hữu 斯tư 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 作tác 此thử 釋thích 之chi 。 後hậu 教giáo 開khai 前tiền 者giả 。 命mạng 小tiểu 人nhân 而nhi 說thuyết 大đại 法pháp 。 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 得đắc 密mật 教giáo 小tiểu 人nhân 。 二nhị 者giả 。 得đắc 顯hiển 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 命mạng 菩Bồ 薩Tát 而nhi 說thuyết 大đại 法pháp 。 則tắc 唯duy 得đắc 顯hiển 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 得đắc 密mật 教giáo 二Nhị 乘Thừa 也dã 。

宜nghi 加gia 用dụng 心tâm 。 無vô 令linh 漏lậu 失thất

者giả 。 用dụng 心tâm 謂vị 順thuận 法pháp 隨tùy 機cơ 。 無vô 令linh 漏lậu 失thất 。 謂vị 勿vật 違vi 理lý 差sai 機cơ 。 密mật 表biểu 大đại 法pháp 將tương 為vi 已dĩ 任nhậm 。 故cố 有hữu 此thử 誡giới 也dã 。

爾nhĩ 時thời 窮cùng 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 受thọ 命mạng 而nhi 說thuyết 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

一nhất 者giả 。 領lãnh 佛Phật 語ngữ 。 二nhị 者giả 。 不bất 識thức 佛Phật 意ý 。 謂vị 不bất 領lãnh 密mật 化hóa 。

領lãnh 知tri 眾chúng 物vật

者giả 。 〈# 序tự 品phẩm 〉# 初sơ 身thân 子tử 白bạch 佛Phật 。 〈# 三tam 假giả 品phẩm 〉# 始thỉ 善thiện 吉cát 受thọ 命mạng 。 所sở 以dĩ 受thọ 命mạng 者giả 。 佛Phật 不bất 妄vọng 勅sắc 。 宜nghi 從tùng 命mạng 而nhi 說thuyết 。

而nhi 無vô 希hy 取thủ 。 一nhất 飡xan 之chi 意ý

者giả 。 佛Phật 言ngôn 勸khuyến 菩Bồ 薩Tát 而nhi 意ý 在tại 聲Thanh 聞Văn 。 今kim 但đãn 領lãnh 其kỳ 言ngôn 未vị 知tri 是thị 己kỷ 物vật 。 故cố 不bất 體thể 此thử 意ý 。

然nhiên 其kỳ 所sở 止chỉ 。 故cố 在tại 本bổn 處xứ 。 下hạ 劣liệt 之chi 心tâm 。 亦diệc 未vị 能năng 捨xả 。

者giả 。 上thượng 明minh 不bất 取thủ 於ư 大đại 。 此thử 辨biện 未vị 捨xả 於ư 小tiểu 也dã 。

問vấn 。

《# 大đại 品phẩm 》# 付phó 財tài 定định 在tại 《# 法pháp 華hoa 》# 前tiền 不phủ 。

答đáp 。

初sơ 分phần/phân 經kinh 在tại 《# 法pháp 華hoa 》# 前tiền 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

十thập 二nhị 年niên 未vị 制chế 戒giới 已dĩ 說thuyết 《# 波Ba 若Nhã 》#

又hựu 《# 仁nhân 王vương 經kinh 》# 云vân 。

佛Phật 成thành 道Đạo 二nhị 十thập 九cửu 年niên 說thuyết 《# 摩ma 訶ha 波Ba 若Nhã 》#

而nhi 此thử 經Kinh 云vân 。

四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 方phương 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》#

故cố 知tri 《# 大đại 品phẩm 》# 初sơ 分phần/phân 在tại 於ư 《# 法pháp 華hoa 》# 前tiền 也dã 。 龍long 樹thụ 釋thích 〈# 畢tất 定định 品phẩm 〉# 云vân 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 《# 波Ba 若Nhã 》# 中trung 明minh 菩Bồ 薩Tát 有hữu 退thoái 。 又hựu 聞văn 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 說thuyết 一nhất 切thiết 皆giai 作tác 佛Phật 。 以dĩ 二nhị 經kinh 相tương 違vi 。 故cố 取thủ 決quyết 於ư 佛Phật 。 所sở 以dĩ 問vấn 云vân 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 為vi 畢tất 定định 為vi 不bất 畢tất 定định 。

佛Phật 答đáp 云vân 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 畢tất 定định 。

則tắc 以dĩ 《# 法pháp 華hoa 》# 為vi 實thật 說thuyết 。

若nhược 爾nhĩ 。 則tắc 《# 大đại 品phẩm 》# 後hậu 分phần/phân 在tại 《# 法pháp 華hoa 》# 之chi 後hậu 。 故cố 龍long 樹thụ 云vân 。

是thị 《# 波Ba 若Nhã 》# 非phi 一nhất 坐tọa 一nhất 時thời 說thuyết 也dã

復phục 逕kính 少thiểu 時thời

下hạ 。 第đệ 九cửu 。 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 譬thí 。 所sở 以dĩ 須tu 此thử 譬thí 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 聞văn 《# 大đại 品phẩm 》# 既ký 不bất 悟ngộ 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 至chí 《# 法pháp 華hoa 》# 便tiện 解giải 耶da 。 故cố 須tu 明minh 《# 大đại 品phẩm 》# 已dĩ 後hậu 諸chư 方Phương 等Đẳng 經kinh 陶đào 練luyện 其kỳ 心tâm 。 令linh 稍sảo 鄙bỉ 小tiểu 心tâm 漸tiệm 欣hân 大Đại 道Đạo 。 至chí 於ư 《# 法pháp 華hoa 》# 方phương 得đắc 取thủ 悟ngộ 也dã 。

問vấn 。

此thử 品phẩm 始thỉ 終chung 明minh 幾kỷ 教giáo 耶da 。

答đáp 。

凡phàm 有hữu 五ngũ 雙song 十thập 教giáo 。

一nhất 。 頓đốn 漸tiệm 一nhất 雙song 。 初sơ 化hóa 子tử 不bất 得đắc 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 頓đốn 教giáo 也dã 。 從tùng 冷lãnh 水thủy 灑sái 面diện 。 譬thí 說thuyết 人nhân 天thiên 乘thừa 。 至chí 法pháp 華hoa 教giáo 謂vị 漸tiệm 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 則tắc 頓đốn 漸tiệm 一nhất 雙song 也dã 。 頓đốn 教giáo 化hóa 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 。 漸tiệm 教giáo 通thông 化hóa 二nhị 種chủng 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 中trung 所sở 明minh 正chánh 化hóa 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 之chi 人nhân 。 就tựu 漸tiệm 教giáo 中trung 人nhân 天thiên 乘thừa 為vi 世thế 間gian 教giáo 。 從tùng 雇cố 子tử 除trừ 糞phẩn 竟cánh 法pháp 華hoa 為vi 出xuất 世thế 教giáo 。 即tức 世thế 出xuất 世thế 一nhất 雙song 也dã 。 就tựu 出xuất 世thế 教giáo 中trung 雇cố 子tử 除trừ 糞phẩn 喻dụ 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 付phó 財tài 譬thí 謂vị 大Đại 乘Thừa 教giáo 。 謂vị 大đại 小tiểu 一nhất 雙song 也dã 。 大Đại 乘Thừa 教giáo 中trung 付phó 財tài 命mạng 說thuyết 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 此thử 二nhị 密mật 教giáo 聲Thanh 聞Văn 。 法pháp 華hoa 已dĩ 去khứ 顯hiển 教giáo 聲Thanh 聞Văn 。 謂vị 顯hiển 密mật 一nhất 雙song 也dã 。 就tựu 密mật 教giáo 中trung 付phó 財tài 命mạng 說thuyết 令linh 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 說thuyết 於ư 大đại 法pháp 以dĩ 化hóa 小tiểu 人nhân 名danh 為vi 自tự 教giáo 。 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 明minh 大đại 人nhân 說thuyết 於ư 大đại 法pháp 以dĩ 化hóa 小tiểu 人nhân 名danh 為vi 他tha 教giáo 。 自tự 他tha 一nhất 雙song 也dã 。 則tắc 此thử 自tự 他tha 兩lưỡng 教giáo 名danh 為vi 密mật 教giáo 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 謂vị 顯hiển 教giáo 也dã 。 此thử 五ngũ 雙song 十thập 教giáo 非phi 但đãn 領lãnh 釋Thích 迦Ca 一nhất 化hóa 。 總tổng 攝nhiếp 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 法Pháp 門môn 。

問vấn 。

初sơ 化hóa 窮cùng 子tử 不bất 得đắc 。 以dĩ 幾kỷ 種chủng 教giáo 門môn 即tức 柔nhu 伏phục 其kỳ 心tâm 。 後hậu 得đắc 入nhập 法pháp 華hoa 耶da 。

答đáp 。

初sơ 華hoa 嚴nghiêm 教giáo 門môn 此thử 教giáo 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 令linh 入nhập 佛Phật 乘thừa 。 從tùng 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 以dĩ 後hậu 依y 此thử 品phẩm 始thỉ 終chung 之chi 意ý 凡phàm 有hữu 四tứ 教giáo 。 調điều 伏phục 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 之chi 人nhân 。 方phương 得đắc 入nhập 於ư 佛Phật 慧tuệ 。 言ngôn 四tứ 教giáo 者giả 。

一nhất 。 冷lãnh 水thủy 灑sái 面diện 。 即tức 人nhân 天thiên 教giáo 。 令linh 其kỳ 離ly 三tam 塗đồ 之chi 惡ác 。 次thứ 。 雇cố 子tử 除trừ 糞phẩn 譬thí 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 教giáo 。 令linh 離ly 凡phàm 夫phu 煩phiền 惱não 。 三tam 者giả 。 付phó 財tài 密mật 化hóa 譬thí 及cập 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 譬thí 。 此thử 之chi 二nhị 譬thí 化hóa 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 。 同đồng 令linh 離ly 二Nhị 乘Thừa 煩phiền 惱não 。 所sở 以dĩ 但đãn 舉cử 此thử 二nhị 譬thí 者giả 。 以dĩ 大đại 法pháp 化hóa 小tiểu 凡phàm 有hữu 二nhị 門môn 。

一nhất 者giả 。 令linh 小tiểu 人nhân 說thuyết 大đại 以dĩ 化hóa 小tiểu 人nhân 。 則tắc 付phó 財tài 教giáo 名danh 為vi 自tự 教giáo 。 二nhị 者giả 。 令linh 大Đại 士Sĩ 說thuyết 大đại 而nhi 化hóa 小tiểu 人nhân 。 謂vị 《# 大đại 品phẩm 》# 以dĩ 後hậu 諸chư 方Phương 等Đẳng 經kinh 名danh 為vi 他tha 教giáo 。 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 中trung 唯duy 此thử 二nhị 事sự 。 故cố 用dụng 斯tư 二nhị 調điều 其kỳ 小tiểu 心tâm 。 然nhiên 後hậu 得đắc 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 也dã 。

問vấn 。

此thử 四tứ 教giáo 調điều 伏phục 小tiểu 心tâm 得đắc 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 者giả 。 此thử 之chi 四tứ 教giáo 悉tất 是thị 入nhập 一Nhất 乘Thừa 之chi 方phương 便tiện 。 若nhược 爾nhĩ 。 四tứ 教giáo 應ưng 俱câu 是thị 方phương 便tiện 說thuyết 教giáo 耶da 。

答đáp 。

不bất 然nhiên 。 前tiền 之chi 二nhị 教giáo 是thị 方phương 便tiện 教giáo 。 故cố 籍tịch 方phương 便tiện 教giáo 悟ngộ 入nhập 一Nhất 乘Thừa 。 則tắc 以dĩ 方phương 便tiện 教giáo 。 為vi 一Nhất 乘Thừa 方phương 便tiện 也dã 。 後hậu 之chi 二nhị 教giáo 並tịnh 是thị 大Đại 乘Thừa 即tức 是thị 真chân 實thật 教giáo 。 但đãn 籍tịch 真chân 實thật 教giáo 悟ngộ 入nhập 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 以dĩ 真chân 實thật 教giáo 為vi 入nhập 《# 法pháp 華hoa 》# 之chi 方phương 便tiện 也dã 。

父phụ 知tri 子tử 心tâm 。 漸tiệm 以dĩ 通thông 泰thái

第đệ 十thập 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

一nhất 。 父phụ 知tri 子tử 大đại 志chí 譬thí 。 二nhị 。 正chánh 委ủy 付phó 家gia 業nghiệp 譬thí 。 三tam 。 領lãnh 解giải 歡hoan 喜hỷ 譬thí 。 初sơ 有hữu 二nhị 句cú 。

第đệ 一nhất 句cú 。 明minh 大đại 機cơ 動động 也dã 。

自tự 鄙bỉ 先tiên 心tâm

第đệ 二nhị 句cú 。 明minh 小tiểu 執chấp 移di 。 異dị 上thượng 付phó 財tài 中trung 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 不bất 取thủ 大đại 。 二nhị 。 不bất 捨xả 小tiểu 也dã 。

臨lâm 欲dục 終chung 時thời 。 而nhi 命mạng 其kỳ 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 說thuyết 法Pháp 華hoa 。 就tựu 文văn 為vi 四tứ 。

一nhất 。 辨biện 時thời 節tiết 。 二nhị 。 明minh 召triệu 集tập 眾chúng 證chứng 明minh 。 三tam 。 結kết 會hội 父phụ 子tử 。 四tứ 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 。

臨lâm 欲dục 終chung 時thời

者giả 。 第đệ 一nhất 。 付phó 財tài 時thời 節tiết 也dã 。 舊cựu 云vân 。

如Như 來Lai 三tam 十thập 成thành 道Đạo 。 八bát 十thập 滅diệt 度độ 。 其kỳ 間gian 五ngũ 十thập 年niên 說thuyết 法Pháp 。 此thử 經Kinh 隣lân 次thứ 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 〈# 壽thọ 量lượng 品phẩm 〉# 云vân 。

於ư 伽già 耶da 成thành 道Đạo 至chí 今kim 。 四tứ 十thập 餘dư 年niên

諸chư 師sư 並tịnh 云vân 四tứ 十thập 九cửu 年niên 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 。 今kim 明minh 若nhược 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 必tất 是thị 四tứ 十thập 九cửu 年niên 。 則tắc 佛Phật 非phi 十thập 九cửu 出xuất 家gia 。 三tam 十thập 成thành 道Đạo 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 若nhược 十thập 九cửu 出xuất 家gia 。 三tam 十thập 成thành 道Đạo 者giả 。 則tắc 出xuất 家gia 以dĩ 後hậu 。 經kinh 十thập 二nhị 年niên 。 而nhi 經kinh 及cập 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

踰du 城thành 之chi 夜dạ 生sanh 羅la 云vân

若nhược 爾nhĩ 。 何hà 故cố 知tri 十thập 二nhị 年niên 耶da 。 又hựu 經kinh 皆giai 言ngôn 。 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 。 若nhược 十thập 二nhị 年niên 者giả 。 其kỳ 間gian 復phục 何hà 所sở 為vi 耶da 。 以dĩ 此thử 推thôi 之chi 。 非phi 十thập 九cửu 出xuất 家gia 而nhi 三tam 十thập 年niên 成thành 道Đạo 。 若nhược 必tất 十thập 九cửu 出xuất 家gia 者giả 。 即tức 二nhị 十thập 五ngũ 年niên 成thành 道Đạo 。 〈# 壽thọ 量lượng 品phẩm 〉# 應ưng 云vân 。 五ngũ 十thập 餘dư 年niên 。 不bất 應ưng 言ngôn 四tứ 十thập 餘dư 年niên 也dã 。 今kim 依y 《# 釋thích 論luận 》# 引dẫn 經Kinh 云vân 。

我ngã 年niên 二nhị 十thập 九cửu 出xuất 家gia

若nhược 爾nhĩ 即tức 三tam 十thập 五ngũ 年niên 成thành 道Đạo 。 而nhi 〈# 壽thọ 量lượng 品phẩm 〉# 云vân 。 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 即tức 會hội 其kỳ 文văn 也dã 。 若nhược 言ngôn 經kinh 教giáo 不bất 同đồng 適thích 緣duyên 而nhi 見kiến 者giả 。 斯tư 則tắc 時thời 節tiết 不bất 定định 也dã 。 既ký 隣lân 次thứ 涅Niết 槃Bàn 。 如như 臨lâm 終chung 義nghĩa 也dã 。

而nhi 命mạng 其kỳ 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 召triệu 集tập 證chứng 明minh 。 即tức 序tự 品phẩm 中trung 列liệt 眾chúng 事sự 也dã 。 集tập 二Nhị 乘Thừa 眾chúng 如như 命mạng 其kỳ 子tử 。 此thử 經Kinh 初sơ 分phần/phân 正chánh 為vi 聲Thanh 聞Văn 。 故cố 云vân 。

為vì 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 名danh 妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 。 教giáo 菩Bồ 薩Tát 法Pháp

所sở 以dĩ 云vân 而nhi 命mạng 其kỳ 子tử 也dã 。 又hựu 。

從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất

即tức 是thị 而nhi 命mạng 其kỳ 子tử 。

并tinh 會hội 親thân 族tộc

者giả 。 謂vị 佛Phật 同đồng 行hành 之chi 人nhân 為vi 親thân 族tộc 也dã 。

國quốc 王vương

者giả 。 多đa 寶bảo 分phân 身thân 也dã 。

大đại 臣thần

者giả 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 也dã 。

剎sát 利lợi

者giả 。 諸chư 天thiên 等đẳng 幽u 眾chúng 也dã 。

居cư 士sĩ

者giả 。 人nhân 王vương 等đẳng 顯hiển 眾chúng 也dã 。 不bất 列liệt 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 者giả 。 而nhi 命mạng 其kỳ 子tử 。 即tức 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 也dã 。

即tức 自tự 宣tuyên 言ngôn

下hạ 。 第đệ 三tam 。 會hội 於ư 父phụ 子tử 正chánh 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 也dã 。 文văn 有hữu 三tam 句cú 。

一nhất 。 明minh 初sơ 為vi 父phụ 子tử 時thời 。 二nhị 。 辨biện 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 時thời 。 三tam 。 明minh 父phụ 得đắc 於ư 子tử 時thời 。 此thử 略lược 舉cử 十thập 譬thí 始thỉ 終chung 三tam 事sự 也dã 。

此thử 是thị 我ngã 子tử

者giả 。 明minh 聲Thanh 聞Văn 人nhân 本bổn 是thị 佛Phật 子tử 也dã 。

我ngã 之chi 所sở 生sanh

者giả 。 昔tích 日nhật 為vi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 教giáo 。 生sanh 其kỳ 大Đại 乘Thừa 之chi 解giải 。 即tức 以dĩ 後hậu 句cú 釋thích 上thượng 是thị 子tử 之chi 言ngôn 也dã 。

於ư 某mỗ 城thành 中trung

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 時thời 。 跉# 跰# (# 跉# 零linh 音âm 跰# 破phá 寧ninh )# 。 行hành 不bất 正chánh 貌mạo 也dã 。

五ngũ 十thập 餘dư 年niên

者giả 。 流lưu 浪lãng 五ngũ 道đạo 及cập 修tu 羅la 也dã 。

其kỳ 本bổn 字tự 某mỗ

者giả 。 昔tích 受thọ 化hóa 時thời 之chi 稱xưng 名danh 謂vị 也dã 。

我ngã 名danh 某mỗ 甲giáp

者giả 。 能năng 化hóa 之chi 時thời 名danh 字tự 也dã 。

昔tích 在tại 本bổn 城thành 。 懷hoài 憂ưu 推thôi 覓mịch

者giả 。 第đệ 三tam 。 明minh 得đắc 子tử 時thời 也dã 。 初sơ 句cú 舉cử 不bất 得đắc 昔tích 大Đại 乘Thừa 理lý 法pháp 。 稱xưng 為vi 本bổn 城thành 。 猶do 是thị 故cố 鄉hương 耳nhĩ 。 推thôi 覓mịch 大đại 機cơ 猶do 未vị 熟thục 也dã 。

忽hốt 於ư 是thị 間gian 會hội 遇ngộ 得đắc 子tử

正chánh 明minh 得đắc 子tử 。

此thử 實thật 我ngã 子tử 。 我ngã 實thật 其kỳ 父phụ

者giả 。

問vấn 。

上thượng 已dĩ 云vân 此thử 是thị 我ngã 子tử 。 我ngã 之chi 所sở 生sanh 。 今kim 何hà 故cố 復phục 說thuyết 耶da 。

答đáp 。

聲Thanh 聞Văn 本bổn 非phi 佛Phật 種chủng 。 今kim 忽hốt 言ngôn 是thị 子tử 則tắc 似tự 如như 權quyền 引dẫn 。 故cố 重trọng/trùng 有hữu 此thử 實thật 之chi 言ngôn 也dã 。 又hựu 前tiền 明minh 初sơ 為vi 父phụ 子tử 時thời 。 今kim 欲dục 付phó 子tử 之chi 財tài 。 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 實thật 是thị 我ngã 子tử 。

今kim 我ngã 所sở 有hữu

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 正chánh 委ủy 家gia 業nghiệp 。 即tức 領lãnh 上thượng 授thọ 身thân 子tử 記ký 之chi 言ngôn 也dã 。 道đạo 合hợp 機cơ 熟thục 父phụ 子tử 義nghĩa 定định 。 法Pháp 財tài 大đại 業nghiệp 並tịnh 皆giai 是thị 付phó 之chi 。 餘dư 緣duyên 眾chúng 生sanh 一nhất 解giải 一nhất 惑hoặc 留lưu 託thác 繼kế 人nhân 。 故cố 言ngôn 前tiền 所sở 出xuất 內nội 是thị 子tử 所sở 知tri 也dã 。 又hựu 前tiền 所sở 出xuất 內nội 正chánh 指chỉ 《# 大đại 品phẩm 》# 時thời 。

爾nhĩ 時thời 雖tuy 復phục 。 出xuất 內nội 猶do 未vị 知tri 是thị 己kỷ 物vật 。 今kim 乃nãi 知tri 之chi 。 故cố 云vân 是thị 子tử 所sở 知tri 也dã 。

是thị 時thời 窮cùng 子tử

下hạ 。 第đệ 三tam 。 領lãnh 解giải 歡hoan 喜hỷ 也dã 。

大đại 富phú 長trưởng 者giả

下hạ 。 第đệ 三tam 。 合hợp 譬thí 。 但đãn 合hợp 五ngũ 譬thí 。

一nhất 。 合hợp 初sơ 為vi 父phụ 子tử 譬thí 。 二nhị 。 合hợp 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 譬thí 。 三tam 。 合hợp 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 譬thí 。 四tứ 。 合hợp 付phó 財tài 密mật 化hóa 譬thí 。 五ngũ 。 合hợp 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 所sở 以dĩ 但đãn 合hợp 五ngũ 者giả 。 初sơ 為vi 父phụ 子tử 是thị 結kết 緣duyên 之chi 始thỉ 故cố 須tu 合hợp 之chi 。 背bối/bội 化hóa 流lưu 浪lãng 生sanh 死tử 。 蓋cái 是thị 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 時thời 亦diệc 須tu 合hợp 也dã 。 後hậu 之chi 三tam 譬thí 是thị 釋Thích 迦Ca 一nhất 期kỳ 出xuất 世thế 大đại 小tiểu 顯hiển 密mật 始thỉ 終chung 教giáo 門môn 亦diệc 須tu 合hợp 之chi 。 餘dư 譬thí 說thuyết 已dĩ 顯hiển 不bất 待đãi 合hợp 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 大đại 富phú 長trưởng 者giả 。

合hợp 父phụ 義nghĩa 也dã 。

我ngã 等đẳng 皆giai 似tự 佛Phật 子tử

者giả 。 合hợp 子tử 義nghĩa 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 真chân 子tử 。 二Nhị 乘Thừa 非phi 真chân 故cố 云vân 似tự 也dã 。 又hựu 過quá 去khứ 始thỉ 學học 大Đại 乘Thừa 。 位vị 行hành 猶do 淺thiển 。 故cố 言ngôn 皆giai 似tự 佛Phật 子tử 。 若nhược 得đắc 真chân 無vô 生sanh 方phương 是thị 真chân 子tử 。

如Như 來Lai 常thường 說thuyết 。 我ngã 等đẳng 為vi 子tử

者giả 。 釋thích 上thượng 皆giai 似tự 佛Phật 子tử 之chi 言ngôn 。 如Như 來Lai 常thường 說thuyết 。 我ngã 等đẳng 為vi 子tử 。 非phi 我ngã 自tự 稱xưng 也dã 。 又hựu 佛Phật 眼nhãn 照chiếu 知tri 我ngã 等đẳng 昔tích 稟bẩm 大Đại 乘Thừa 而nhi 背bối/bội 化hóa 。 入nhập 於ư 五ngũ 道đạo 。 今kim 復phục 得đắc 悟ngộ 。 雖tuy 復phục 迷mê 悟ngộ 輪luân 迴hồi 未vị 始thỉ 非phi 子tử 。 故cố 云vân 常thường 說thuyết 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 等đẳng 以dĩ 三tam 苦khổ 故cố 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 合hợp 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 譬thí 。 背bối/bội 大Đại 乘Thừa 理lý 已dĩ 後hậu 凡phàm 有hữu 二nhị 事sự 。

一nhất 。 受thọ 三tam 界giới 之chi 苦khổ 。 二nhị 。 樂nhạo 著trước 小Tiểu 乘Thừa 。 故cố 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

退thoái 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 事sự 。

一nhất 。 貪tham 三tam 界giới 。 二nhị 。 樂nhạo/nhạc/lạc 小Tiểu 乘Thừa 。

以dĩ 三tam 苦khổ 故cố

者giả 。 即tức 貪tham 著trước 三tam 界giới 故cố 受thọ 三tam 苦khổ 也dã 。 所sở 言ngôn 三tam 苦khổ 者giả 。 一nhất 。 苦khổ 苦khổ 。 二nhị 。 壞hoại 苦khổ 。 三tam 。 行hành 苦khổ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

苦khổ 受thọ 是thị 苦khổ 中trung 之chi 苦khổ 。 故cố 有hữu 重trọng 苦khổ 之chi 名danh 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

心tâm 為vi 苦khổ 體thể 。 緣duyên 逼bức 生sanh 苦khổ 。 體thể 具cụ 合hợp 說thuyết 故cố 名danh 苦khổ 苦khổ 。 《# 眾chúng 事sự 分phần/phân 毘tỳ 曇đàm 》# 云vân 。

欲dục 界giới 為vi 苦khổ 苦khổ 。 色sắc 界giới 為vi 壞hoại 苦khổ 。 無vô 色sắc 界giới 為vi 行hành 苦khổ 。

欲dục 界giới 雖tuy 具cụ 三tam 苦khổ 。 但đãn 欲dục 界giới 有hữu 苦khổ 受thọ 故cố 名danh 苦khổ 苦khổ 。 色sắc 界giới 無vô 外ngoại 逼bức 生sanh 苦khổ 。 但đãn 有hữu 果quả 報báo 壞hoại 時thời 苦khổ 。 無vô 色sắc 界giới 非phi 但đãn 無vô 外ngoại 逼bức 生sanh 苦khổ 。 而nhi 果quả 報báo 壞hoại 時thời 苦khổ 亦diệc 不bất 顯hiển 。 但đãn 有hữu 無vô 常thường 所sở 役dịch 故cố 苦khổ 。 夫phu 有hữu 重trọng 必tất 有hữu 輕khinh 。 則tắc 欲dục 界giới 具cụ 三tam 苦khổ 。 色sắc 界giới 具cụ 二nhị 苦khổ 。 無vô 色sắc 界giới 但đãn 一nhất 苦khổ 。 《# 俱câu 舍xá 論luận 》# 約ước 三tam 受thọ 釋thích 三tam 苦khổ 。 苦khổ 受thọ 為vi 苦khổ 苦khổ 。 以dĩ 苦khổ 受thọ 生sanh 時thời 苦khổ 。 住trụ 時thời 苦khổ 。 以dĩ 二nhị 時thời 苦khổ 故cố 受thọ 重trọng/trùng 苦khổ 名danh 。 稱xưng 為vi 苦khổ 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 為vi 壞hoại 苦khổ 。 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 生sanh 時thời 不bất 苦khổ 。 住trụ 時thời 不bất 苦khổ 。 但đãn 壞hoại 時thời 苦khổ 。 故cố 名danh 壞hoại 苦khổ 。 捨xả 受thọ 名danh 行hành 苦khổ 。 捨xả 受thọ 三tam 時thời 苦khổ 皆giai 不bất 顯hiển 。 但đãn 有hữu 無vô 常thường 所sở 切thiết 。 故cố 云vân 行hành 苦khổ 。

迷mê 惑hoặc 無vô 知tri

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 貪tham 著trước 小Tiểu 乘Thừa 。 凡phàm 夫phu 時thời 受thọ 三tam 苦khổ 而nhi 不bất 知tri 出xuất 。 今kim 厭yếm 患hoạn 三tam 苦khổ 不bất 求cầu 大Đại 乘Thừa 。 而nhi 樂nhạo 著trước 小Tiểu 乘Thừa 。 所sở 以dĩ 樂nhạo 小tiểu 法Pháp 者giả 。 正chánh 由do 迷mê 惑hoặc 無vô 知tri 故cố 爾nhĩ 。

今kim 日nhật 世Thế 尊Tôn

下hạ 。 合hợp 第đệ 三tam 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 譬thí 。 上thượng 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 領lãnh 二nhị 教giáo 。 次thứ 。 領lãnh 二nhị 身thân 。 今kim 文văn 轉chuyển 勢thế 合hợp 之chi 。 但đãn 領lãnh 於ư 教giáo 不bất 復phục 領lãnh 身thân 。 就tựu 領lãnh 教giáo 為vi 二nhị 。

初sơ 。 正chánh 領lãnh 權quyền 教giáo 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 疑nghi 。 上thượng 領lãnh 權quyền 教giáo 有hữu 四tứ 。 今kim 但đãn 合hợp 說thuyết 教giáo 及cập 信tín 受thọ 。 初sơ 文văn 合hợp 上thượng 說thuyết 教giáo 。

我ngã 等đẳng 於ư 中trung

下hạ 。 合hợp 上thượng 信tín 受thọ 。

然nhiên 世Thế 尊Tôn

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 疑nghi 。 疑nghi 云vân 。

既ký 是thị 父phụ 子tử 恩ân 情tình 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 但đãn 令linh 除trừ 糞phẩn 不bất 與dữ 妙diệu 樂lạc 。 是thị 故cố 釋thích 云vân 。

佛Phật 知tri 情tình 樂nhạo/nhạc/lạc 小tiểu 不bất 受thọ 大đại 化hóa 。 是thị 以dĩ 不bất 為vi 說thuyết 大đại 而nhi 授thọ 小tiểu 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 知tri 根căn 情tình 故cố 隱ẩn 大đại 不bất 說thuyết 。

寶bảo 藏tạng 之chi 分phần

者giả 。 即tức 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 貧bần 女nữ 寶bảo 藏tạng 也dã 。

以dĩ 方phương 便tiện 力lực

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 授thọ 小tiểu 。

說thuyết 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ

者giả 。 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 即tức 是thị 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 也dã 。

一nhất 日nhật 之chi 價giá

者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 果quả 卑ty 賤tiện 微vi 也dã 。 如như 一nhất 年niên 傭dong 作tác 一nhất 日nhật 詶thù 勞lao 。

我ngã 等đẳng 又hựu 因nhân 。 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 合hợp 付phó 財tài 密mật 化hóa 譬thí 。 上thượng 有hữu 父phụ 付phó 及cập 子tử 受thọ 。 今kim 但đãn 合hợp 子tử 受thọ 。 子tử 受thọ 之chi 內nội 具cụ 合hợp 領lãnh 父phụ 言ngôn 不bất 知tri 父phụ 意ý 。

以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 隨tùy 我ngã 等đẳng 說thuyết

者giả 。 明minh 昔tích 付phó 財tài 之chi 時thời 。 佛Phật 知tri 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 小tiểu 不bất 得đắc 顯hiển 教giáo 大Đại 乘Thừa 。 但đãn 得đắc 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 密mật 化hóa 之chi 耳nhĩ 。

今kim 我ngã 等đẳng 方phương 知tri

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 合hợp 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 上thượng 文văn 有hữu 三tam 。

一nhất 。 知tri 子tử 志chí 大đại 譬thí 。 二nhị 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 三tam 。 領lãnh 解giải 歡hoan 喜hỷ 譬thí 。 今kim 但đãn 合hợp 二nhị 。 謂vị 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 及cập 得đắc 家gia 業nghiệp 歡hoan 喜hỷ 也dã 。

方phương 知tri 世Thế 尊Tôn 於ư 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 無vô 所sở 悋lận 惜tích

者giả 。 昔tích 見kiến 佛Phật 獨độc 以dĩ 佛Phật 慧tuệ 。 為vi 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 不bất 為vi 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 則tắc 謂vị 佛Phật 於ư 二Nhị 乘Thừa 吝lận 惜tích 智trí 慧tuệ 。 今kim 得đắc 領lãnh 悟ngộ 。 始thỉ 知tri 佛Phật 無vô 吝lận 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà

下hạ 。 舉cử 三tam 事sự 釋thích 佛Phật 無vô 吝lận 。

一nhất 者giả 。 我ngã 昔tích 有hữu 大đại 機cơ 即tức 為vi 說thuyết 大đại 。 由do 我ngã 昔tích 無vô 大đại 機cơ 故cố 佛Phật 不bất 為vi 說thuyết 大đại 。 故cố 知tri 佛Phật 昔tích 無vô 吝lận 也dã 。

於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 唯duy 說thuyết 一Nhất 乘Thừa

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 以dĩ 佛Phật 今kim 為vi 我ngã 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 知tri 佛Phật 無vô 吝lận 也dã 。

而nhi 昔tích 於ư 菩Bồ 薩Tát 前tiền 。 毀hủy 訾tí 聲Thanh 聞Văn

下hạ 。 第đệ 三tam 。 義nghĩa 明minh 昔tích 讚tán 大đại 呵ha 小tiểu 即tức 是thị 為vi 我ngã 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 意ý 。 但đãn 我ngã 自tự 不bất 知tri 。 謂vị 佛Phật 慳san 耳nhĩ 。

是thị 故cố 我ngã 等đẳng

下hạ 。 合hợp 第đệ 二nhị 。 領lãnh 解giải 歡hoan 喜hỷ 譬thí 也dã 。

如như 佛Phật 子tử 所sở 。 應ưng 得đắc 者giả 皆giai 以dĩ 得đắc 之chi

者giả 。 佛Phật 子tử 所sở 得đắc 凡phàm 有hữu 三tam 事sự 。

一nhất 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 二nhị 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 三tam 。 未vị 來lai 得đắc 佛Phật 道Đạo 。 今kim 具cụ 得đắc 三tam 事sự 也dã 。

爾nhĩ 時thời 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 偈kệ 頌tụng 。

問vấn 。

何hà 故cố 長trường/trưởng 行hành 初sơ 明minh 善thiện 吉cát 。 今kim 辨biện 迦Ca 葉Diếp 說thuyết 偈kệ 。

答đáp 。

善thiện 吉cát 。 迦Ca 葉Diếp 各các 有hữu 一nhất 能năng 。 善thiện 吉cát 有hữu 轉chuyển 教giáo 之chi 功công 。 迦Ca 葉Diếp 有hữu 持trì 法Pháp 之chi 用dụng 。 是thị 以dĩ 二nhị 人nhân 前tiền 後hậu 互hỗ 出xuất 也dã 。

問vấn 。

《# 大đại 品phẩm 》# 不bất 明minh 迦Ca 葉Diếp 轉chuyển 教giáo 。 今kim 偈kệ 中trung 何hà 云vân 佛Phật 勅sắc 我ngã 等đẳng 說thuyết 最tối 上thượng 道Đạo 耶da 。

答đáp 。

上thượng 已dĩ 通thông 之chi 。 又hựu 迦Ca 葉Diếp 善thiện 吉cát 。 異dị 口khẩu 同đồng 音âm 。 迦Ca 葉Diếp 說thuyết 偈kệ 即tức 善thiện 吉cát 說thuyết 也dã 。 又hựu 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

《# 波Ba 若Nhã 》# 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 。 獨độc 為vi 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 二nhị 。 三tam 乘thừa 共cộng 說thuyết 。

《# 大đại 品phẩm 》# 則tắc 是thị 共cộng 說thuyết 。 迦Ca 葉Diếp 雖tuy 復phục 無vô 言ngôn 。 而nhi 猶do 是thị 善thiện 吉cát 類loại 。 故cố 得đắc 言ngôn 迦Ca 葉Diếp 說thuyết 。

問vấn 。

舊cựu 義nghĩa 亦diệc 明minh 《# 大đại 品phẩm 》# 是thị 付phó 財tài 教giáo 。 與dữ 今kim 何hà 異dị 。

答đáp 。

有hữu 三tam 種chủng 異dị 。

一nhất 者giả 。 舊cựu 但đãn 明minh 《# 大đại 品phẩm 》# 是thị 付phó 財tài 。 不bất 會hội 父phụ 子tử 。 今kim 明minh 《# 大đại 品phẩm 》# 有hữu 付phó 財tài 。 有hữu 會hội 父phụ 子tử 。 所sở 言ngôn 會hội 者giả 。 如như 上thượng 引dẫn 〈# 畢tất 定định 品phẩm 〉# 事sự 釋thích 之chi 。 二nhị 者giả 。 舊cựu 明minh 《# 大đại 品phẩm 》# 淺thiển 《# 法pháp 華hoa 》# 深thâm 。 今kim 明minh 二nhị 經kinh 無vô 異dị 。 非phi 但đãn 二nhị 經kinh 無vô 異dị 。 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 經kinh 同đồng 辨biện 一nhất 道đạo 同đồng 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 如như 長trưởng 者giả 家gia 業nghiệp 始thỉ 終chung 無vô 異dị 。 但đãn 說thuyết 非phi 子tử 。 是thị 子tử 為vi 別biệt 耳nhĩ 。

問vấn 。

即tức 說thuyết 子tử 為vi 深thâm 。 不bất 說thuyết 為vi 淺thiển 。 云vân 何hà 不bất 異dị 。

答đáp 。

本bổn 以dĩ 長trưởng 者giả 家gia 業nghiệp 喻dụ 大Đại 乘Thừa 之chi 理lý 。 家gia 業nghiệp 既ký 不bất 異dị 則tắc 知tri 大Đại 乘Thừa 理lý 無vô 別biệt 。 但đãn 二Nhị 乘Thừa 在tại 《# 波Ba 若Nhã 》# 坐tọa 大đại 機cơ 未vị 熟thục 。 故cố 不bất 得đắc 說thuyết 是thị 子tử 耳nhĩ 。 如như 五ngũ 百bách 聲Thanh 聞Văn 。 在tại 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 坐tọa 。 不bất 得đắc 說thuyết 其kỳ 是thị 子tử 。 可khả 言ngôn 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 淺thiển 《# 法pháp 華hoa 》# 深thâm 耶da 。

三tam 者giả 。 《# 法pháp 華hoa 》# 。 《# 波Ba 若Nhã 》# 眼nhãn 目mục 異dị 名danh 。 《# 法pháp 華hoa 》# 會hội 父phụ 子tử 即tức 是thị 《# 波Ba 若Nhã 》# 會hội 父phụ 子tử 也dã 。

七thất 十thập 三tam 行hành 半bán 偈kệ 。 還hoàn 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 二nhị 段đoạn 。

初sơ 二nhị 行hành 。 頌tụng 法pháp 說thuyết 。 次thứ 七thất 十thập 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 譬thí 說thuyết 。 上thượng 法pháp 說thuyết 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 序tự 昔tích 迷mê 。 二nhị 。 陳trần 今kim 悟ngộ 。 今kim 但đãn 頌tụng 悟ngộ 不bất 頌tụng 迷mê 也dã 。 二nhị 偈kệ 為vi 二nhị 。

初sơ 偈kệ 明minh 聞văn 法Pháp 故cố 歡hoan 喜hỷ 。 次thứ 偈kệ 明minh 見kiến 人nhân 得đắc 記ký 故cố 喜hỷ 。 亦diệc 初sơ 是thị 現hiện 喜hỷ 。 後hậu 是thị 預dự 喜hỷ 。

譬thí 如như 童đồng 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 譬thí 說thuyết 。 上thượng 文văn 有hữu 三tam 。

初sơ 。 請thỉnh 說thuyết 。 二nhị 。 開khai 譬thí 。 三tam 。 合hợp 譬thí 。 今kim 但đãn 頌tụng 後hậu 二nhị 。 上thượng 開khai 譬thí 有hữu 十thập 。 今kim 但đãn 頌tụng 八bát 譬thí 。 不bất 頌tụng 冷lãnh 水thủy 灑sái 面diện 。 及cập 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 。 上thượng 明minh 父phụ 子tử 有hữu 四tứ 番phiên 。

初sơ 番phiên 。 明minh 子tử 有hữu 三tam 義nghĩa 。

一nhất 。 初sơ 為vi 子tử 義nghĩa 。 二nhị 。 中trung 途đồ 失thất 父phụ 義nghĩa 。 三tam 。 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 義nghĩa 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 但đãn 類loại 例lệ 相tương 從tùng 。 轉chuyển 勢thế 為vi 異dị 耳nhĩ 。 初sơ 明minh 子tử 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 。 為vi 子tử 時thời 。 二nhị 。 失thất 父phụ 時thời 。 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 。 迴hồi 在tại 後hậu 頌tụng 之chi 。 初sơ 半bán 行hành 明minh 為vi 子tử 時thời 。

童đồng 子tử

者giả 。 喻dụ 初sơ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。

幼ấu 稚trĩ

者giả 。 明minh 善thiện 根căn 微vi 淺thiển 也dã 。

無vô 識thức

者giả 。 上thượng 明minh 解giải 小tiểu 。 今kim 辨biện 惑hoặc 多đa 也dã 。 次thứ 一nhất 行hành 。 頌tụng 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 也dã 。

其kỳ 父phụ 憂ưu 念niệm

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 上thượng 父phụ 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 明minh 父phụ 有hữu 三tam 。

一nhất 。 為vi 父phụ 時thời 。 二nhị 。 失thất 子tử 時thời 。 三tam 。 中trung 止chỉ 一nhất 城thành 。 以dĩ 待đãi 子tử 時thời 。 今kim 偈kệ 以dĩ 類loại 相tương 從tùng 。 超siêu 取thủ 重trọng/trùng 明minh 父phụ 入nhập 今kim 文văn 頌tụng 之chi 。 則tắc 開khai 為vi 四tứ 。 三tam 文văn 如như 上thượng 。 第đệ 四tứ 明minh 憶ức 子tử 之chi 苦khổ 也dã 。

其kỳ 父phụ

二nhị 字tự 。 頌tụng 上thượng 為vi 父phụ 義nghĩa 也dã 。

憂ưu 念niệm

已dĩ 下hạ 。 頌tụng 上thượng 第đệ 二nhị 失thất 子tử 義nghĩa 也dã 。

四tứ 方phương

者giả 。 四tứ 生sanh 也dã 。 子tử 失thất 父phụ 而nhi 稱xưng 五ngũ 道đạo 。 父phụ 失thất 子tử 據cứ 於ư 四tứ 生sanh 。 蓋cái 互hỗ 現hiện 文văn 耳nhĩ 。

求cầu 之chi 既ký 疲bì

下hạ 。 頌tụng 上thượng 第đệ 三tam 。 頓đốn 止chỉ 一nhất 城thành 。 以dĩ 待đãi 於ư 子tử 。 長trường/trưởng 行hành 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 化hóa 處xứ 。 二nhị 。 化hóa 主chủ 。 三tam 。 教giáo 門môn 。 四tứ 。 徒đồ 眾chúng 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。

頓đốn 止chỉ 一nhất 城thành

者giả 。 頌tụng 化hóa 處xứ 也dã 。

造tạo 立lập 舍xá 宅trạch

者giả 。 第đệ 二nhị 。 明minh 垂thùy 應ưng 成thành 佛Phật 。 頌tụng 化hóa 主chủ 也dã 。 無vô 為vi 而nhi 無vô 不bất 為vi 故cố 言ngôn 造tạo 立lập 。 覆phú 陰ấm 眾chúng 生sanh 稱xưng 之chi 為vi 舍xá 。 又hựu 垂thùy 應ưng 自tự 居cư 亦diệc 是thị 舍xá 也dã 。 五ngũ 道đạo 皆giai 化hóa 。 淺thiển 深thâm 隨tùy 機cơ 。 謂vị 。

五ngũ 欲dục

也dã 。 至chí 人nhân 以dĩ 度độ 物vật 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 稱xưng 為vi 。

自tự 娛ngu

其kỳ 家gia 大đại 富phú

歎thán 化hóa 主chủ 也dã 。 此thử 文văn 大đại 意ý 對đối 子tử 失thất 父phụ 之chi 貧bần 賤tiện 。 歎thán 父phụ 失thất 子tử 而nhi 富phú 貴quý 。 明minh 聲Thanh 聞Văn 失thất 大Đại 乘Thừa 故cố 貧bần 賤tiện 。 佛Phật 得đắc 大Đại 乘Thừa 故cố 富phú 貴quý 。 以dĩ 此thử 抑ức 揚dương 。 令linh 時thời 眾chúng 欣hân 大đại 而nhi 惡ác 小tiểu 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 。 明minh 父phụ 大đại 富phú 義nghĩa 。 次thứ 。 嘆thán 父phụ 大đại 貴quý 義nghĩa 。 三tam 。 雙song 結kết 富phú 貴quý 義nghĩa 。 富phú 貴quý 各các 明minh 三tam 事sự 。 富phú 三tam 事sự 者giả 。

一nhất 者giả 。 內nội 多đa 珍trân 寶bảo 。 二nhị 。 外ngoại 豐phong 象tượng 馬mã 車xa 乘thừa 。 田điền 業nghiệp 人nhân 民dân 。 三tam 。 出xuất 入nhập 息tức 利lợi 。 遍biến 於ư 他tha 國quốc 。 今kim 嘆thán 內nội 富phú 即tức 是thị 內nội 備bị 眾chúng 德đức 。

象tượng 馬mã 牛ngưu 羊dương

下hạ 。 此thử 歎thán 外ngoại 富phú 。 謂vị 教giáo 門môn 也dã 。

僮đồng 僕bộc 人nhân 民dân

下hạ 。 猶do 是thị 歎thán 外ngoại 富phú 。 謂vị 所sở 化hóa 徒đồ 眾chúng 也dã 。

出xuất 入nhập 息tức 利lợi

下hạ 。 上thượng 明minh 一nhất 國quốc 之chi 富phú 。 今kim 明minh 富phú 遍biến 他tha 國quốc 。 猶do 是thị 釋Thích 迦Ca 所sở 化hóa 徒đồ 眾chúng 義nghĩa 耳nhĩ 。

商thương 估cổ 價giá 人nhân

者giả 。 商thương 估cổ 謂vị 行hành 商thương 。 坐tọa 估cổ 謂vị 賣mại 物vật 人nhân 也dã 。 價giá 人nhân 謂vị 買mãi 物vật 人nhân 也dã 。 此thử 長trường/trưởng 安an 地địa 呼hô 買mãi 為vi 賈cổ 。 不bất 必tất 依y 書thư 典điển 也dã 。

千thiên 萬vạn 億ức 眾chúng

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 嘆thán 父phụ 貴quý 義nghĩa 。 亦diệc 開khai 三tam 別biệt 。

初sơ 半bán 行hành 。 明minh 近cận 眾chúng 。 次thứ 半bán 行hành 。 明minh 十thập 方phương 佛Phật 。 之chi 所sở 愛ái 念niệm 。 次thứ 半bán 行hành 。 明minh 十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 共cộng 宗tông 重trọng/trùng 也dã 。

以dĩ 諸chư 緣duyên 故cố

下hạ 一nhất 行hành 。 結kết 富phú 貴quý 義nghĩa 。 以dĩ 富phú 貴quý 具cụ 足túc 故cố 。 往vãng 來lai 者giả 眾chúng 。 赴phó 機cơ 為vi 往vãng 。 受thọ 道đạo 為vi 來lai 。 其kỳ 數số 塵trần 沙sa 故cố 云vân 眾chúng 也dã 。

而nhi 年niên 朽hủ 邁mại 。 益ích 憂ưu 念niệm 子tử

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 頌tụng 上thượng 重trọng/trùng 明minh 父phụ 義nghĩa 。 上thượng 有hữu 二nhị 章chương 。

一nhất 。 憶ức 子tử 之chi 苦khổ 。 二nhị 。 假giả 設thiết 得đắc 子tử 之chi 樂lạc 。 今kim 但đãn 頌tụng 初sơ 也dã 。

爾nhĩ 時thời 窮cùng 子tử

下hạ 。 此thử 第đệ 三tam 番phiên 重trọng/trùng 頌tụng 子tử 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 明minh 子tử 有hữu 三tam 義nghĩa 。

一nhất 。 為vi 子tử 時thời 。 二nhị 。 失thất 父phụ 時thời 。 三tam 。 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 時thời 。 初sơ 番phiên 已dĩ 頌tụng 其kỳ 二nhị 。 今kim 次thứ 頌tụng 第đệ 三tam 子tử 漸tiệm 還hoàn 鄉hương 。 所sở 以dĩ 迴hồi 初sơ 置trí 今kim 頌tụng 者giả 。 欲dục 明minh 子tử 還hoàn 鄉hương 有hữu 近cận 遠viễn 三tam 時thời 。

一nhất 。 向hướng 國quốc 時thời 。 二nhị 。 到đáo 城thành 時thời 。 三tam 。 至chí 舍xá 時thời 。 蓋cái 是thị 類loại 例lệ 相tương 從tùng 。 故cố 轉chuyển 勢thế 頌tụng 也dã 。 初sơ 半bán 行hành 。 頌tụng 上thượng 馳trì 騁sính 四tứ 方phương 。 以dĩ 求cầu 衣y 食thực 。 謂vị 向hướng 國quốc 時thời 也dã 。

從tùng 邑ấp 至chí 邑ấp

下hạ 二nhị 偈kệ 。 頌tụng 上thượng 第đệ 二nhị 至chí 城thành 時thời 也dã 。 然nhiên 善thiện 根căn 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 平bình 品phẩm 相tương 生sanh 。 如như 從tùng 邑ấp 至chí 邑ấp 。 從tùng 國quốc 至chí 國quốc 。 二nhị 者giả 。 增tăng 品phẩm 相tương 生sanh 。 如như 從tùng 邑ấp 至chí 國quốc 。 長trường/trưởng 行hành 顯hiển 其kỳ 增tăng 品phẩm 。 今kim 明minh 其kỳ 平bình 品phẩm 也dã 。

或hoặc 有hữu 所sở 得đắc 。 或hoặc 無vô 所sở 得đắc

者giả 。 行hành 善thiện 因nhân 得đắc 善thiện 果quả 。 為vi 有hữu 所sở 得đắc 。 行hành 無vô 記ký 因nhân 不bất 得đắc 果quả 為vi 無vô 所sở 得đắc 。 又hựu 定định 得đắc 果quả 。 為vi 有hữu 所sở 得đắc 。 緣duyên 差sai 不bất 得đắc 果quả 為vi 。 無vô 所sở 得đắc 也dã 。

飢cơ 餓ngạ 羸luy 瘦sấu

者giả 。 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 不bất 得đắc 自tự 充sung 足túc 為vi 飢cơ 餓ngạ 。 福phước 因nhân 不bất 能năng 自tự 強cường 如như 羸luy 瘦sấu 也dã 。

體thể 生sanh 瘡sang 癬tiển

者giả 。 上thượng 明minh 善thiện 小tiểu 。 今kim 辨biện 惑hoặc 多đa 。 外ngoại 則tắc 受thọ 於ư 譏cơ 毀hủy 。 內nội 為vi 眾chúng 惑hoặc 所sở 瘵sái 塵trần 也dã 。

傭dong 賃nhẫm 展triển 轉chuyển

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 父phụ 子tử 相tương 見kiến 譬thí 。 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 頌tụng 子tử 見kiến 父phụ 。 次thứ 。 頌tụng 父phụ 見kiến 子tử 。 子tử 見kiến 父phụ 中trung 長trường/trưởng 行hành 有hữu 三tam 。

一nhất 。 明minh 見kiến 父phụ 緣duyên 由do 。 二nhị 。 明minh 正chánh 見kiến 父phụ 。 三tam 。 起khởi 避tị 畏úy 心tâm 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。

爾nhĩ 時thời 長trưởng 者giả

下hạ 。 頌tụng 正chánh 見kiến 父phụ 。 長trường/trưởng 行hành 有hữu 六lục 句cú 。 今kim 但đãn 頌tụng 三tam 。

一nhất 行hành 。 頌tụng 化hóa 主chủ 。 半bán 行hành 。 頌tụng 徒đồ 眾chúng 。 一nhất 行hành 。 頌tụng 教giáo 門môn 。 此thử 既ký 是thị 真chân 法pháp 說thuyết 者giả 。 聽thính 人nhân 三tam 事sự 故cố 頌tụng 之chi 也dã 。

門môn 內nội

者giả 。 至chí 理lý 虛hư 通thông 為vi 門môn 。 長trưởng 者giả 既ký 在tại 門môn 內nội 。 顯hiển 窮cùng 子tử 居cư 理lý 外ngoại 也dã 。

眷quyến 屬thuộc 圍vi 遶nhiễu

者giả 。 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 婆Bà 羅La 門Môn 等đẳng 。 登đăng 地địa 已dĩ 上thượng 人nhân 也dã 。

諸chư 人nhân 侍thị 衛vệ

頌tụng 長trường/trưởng 行hành 吏lại 民dân 僮đồng 僕bộc 。 地địa 前tiền 人nhân 也dã 。

或hoặc 有hữu 計kế 算toán

者giả 。 明minh 教giáo 門môn 也dã 。 非phi 長trưởng 者giả 自tự 計kế 算toán 。 乃nãi 使sử 人nhân 為vi 之chi 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 七thất 處xứ 八bát 會hội 加gia 被bị 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 即tức 是thị 其kỳ 事sự 也dã 。

計kế 算toán

者giả 。 明minh 少thiểu 多đa 義nghĩa 。 如như 五ngũ 十thập 二nhị 位vị 深thâm 淺thiển 不bất 同đồng 。 又hựu 如như 初Sơ 地Địa 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 。 二nhị 地địa 千thiên 法Pháp 門môn 等đẳng 。

注chú 記ký

者giả 。 現hiện 在tại 行hành 因nhân 未vị 來lai 得đắc 果quả 也dã 。 計kế 算toán 明minh 說thuyết 法Pháp 。 注chú 記ký 謂vị 授thọ 記ký 也dã 。

窮cùng 子tử 見kiến 父phụ

下hạ 。 第đệ 三tam 。 頌tụng 子tử 見kiến 父phụ 赴phó 避tị 畏úy 心tâm 。

借tá 問vấn 貧bần 里lý

者giả 。 于vu 時thời 佛Phật 未vị 說thuyết 人nhân 天thiên 之chi 教giáo 。 但đãn 有hữu 人nhân 天thiên 之chi 機cơ 扣khấu 佛Phật 說thuyết 人nhân 天thiên 之chi 教giáo 。 如như 借tá 問vấn 貧bần 里lý 也dã 。

長trưởng 者giả 是thị 時thời 。 在tại 師sư 子tử 座tòa

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 父phụ 見kiến 子tử 。 上thượng 有hữu 三tam 句cú 。

一nhất 。 見kiến 子tử 處xứ 。 二nhị 。 見kiến 子tử 便tiện 識thức 。 三tam 。 見kiến 子tử 歡hoan 喜hỷ 。 今kim 但đãn 頌tụng 二nhị 。 不bất 頌tụng 歡hoan 喜hỷ 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 未vị 說thuyết 是thị 子tử 。 故cố 云vân 。

默mặc 而nhi 識thức 之chi

即tức 勅sắc 使sứ 者giả

下hạ 。 頌tụng 第đệ 五ngũ 。 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 譬thí 。 上thượng 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 。 二nhị 。 息tức 化hóa 。 今kim 但đãn 頌tụng 初sơ 。 上thượng 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 。 不bất 得đắc 中trung 又hựu 二nhị 。

初sơ 。 正chánh 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 。 二nhị 。 強cưỡng 牽khiên 將tương 還hoàn 。 今kim 但đãn 頌tụng 初sơ 。 半bán 行hành 頌tụng 正chánh 喚hoán 子tử 。 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 無vô 機cơ 不bất 受thọ 也dã 。

何hà 用dụng 衣y 食thực 。 使sử 我ngã 至chí 此thử

者giả 。 何hà 用dụng 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 小tiểu 善thiện 扣khấu 大đại 聖thánh 也dã 。

長trưởng 者giả 知tri 子tử

下hạ 。 頌tụng 第đệ 七thất 。 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 譬thí 也dã 。 上thượng 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 領lãnh 二nhị 教giáo 。 次thứ 。 領lãnh 二nhị 身thân 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 二nhị 教giáo 中trung 有hữu 四tứ 。 今kim 但đãn 頌tụng 二nhị 。

初sơ 三tam 行hành 。 頌tụng 說thuyết 教giáo 。 次thứ 一nhất 行hành 。 頌tụng 信tín 受thọ 。 初sơ 三tam 行hành 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 。 明minh 無vô 大đại 機cơ 。 次thứ 二nhị 行hành 。 正chánh 說thuyết 小tiểu 教giáo 。

不bất 信tín 我ngã 言ngôn

者giả 。 不bất 信tín 實thật 教giáo 也dã 。

不bất 信tín 是thị 父phụ

者giả 。 不bất 信tín 實thật 身thân 也dã 。

即tức 以dĩ 方phương 便tiện

者giả 。 第đệ 二nhị 。 說thuyết 小tiểu 教giáo 也dã 。 前tiền 已dĩ 遣khiển 傍bàng 人nhân 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 。 故cố 云vân 。

更canh 遣khiển 餘dư 人nhân

眇miễu 目mục 矬tọa 陋lậu 。 無vô 威uy 德đức 者giả

目mục 視thị 不bất 正chánh 為vi 眇miễu 。 又hựu 云vân 一nhất 目mục 少thiểu 為vi 眇miễu 。 譬thí 二Nhị 乘Thừa 所sở 見kiến 空không 有hữu 悉tất 皆giai 不bất 正chánh 。 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

見kiến 菩Bồ 薩Tát 八bát 相tương/tướng 成thành 道Đạo 。 名danh 二Nhị 乘Thừa 曲khúc 見kiến 。

謂vị 有hữu 見kiến 不bất 正chánh 也dã 。 又hựu 言ngôn 。

若nhược 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 心tâm 言ngôn 無vô 布bố 施thí 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 破phá 戒giới 邪tà 見kiến 。

謂vị 空không 見kiến 不bất 正chánh 也dã 。 但đãn 度độ 三tam 百bách 由do 旬tuần 。 志chí 不bất 及cập 遠viễn 名danh 之chi 為vi 矬tọa 。 不bất 得đắc 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 但đãn 是thị 斷đoạn 常thường 行hành 心tâm 名danh 陋lậu 也dã 。 外ngoại 無vô 濟tế 物vật 之chi 功công 如như 無vô 威uy 。 內nội 無vô 救cứu 物vật 之chi 心tâm 稱xưng 為vi 無vô 德đức 。 《# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 》# 明minh 二Nhị 乘Thừa 無vô 三tam 德đức 。 一nhất 。 無vô 斷đoạn 德đức 。 但đãn 除trừ 惑hoặc 障chướng 不bất 除trừ 智trí 障chướng 。 二nhị 。 無vô 智trí 德đức 。 謂vị 無vô 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 三tam 。 無vô 恩ân 德đức 。 不bất 能năng 普phổ 救cứu 眾chúng 生sanh 也dã 。

窮cùng 子tử 聞văn 之chi

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 上thượng 信tín 受thọ 也dã 。

淨tịnh 諸chư 房phòng 舍xá

者giả 。 六lục 根căn 非phi 一nhất 如như 諸chư 房phòng 舍xá 。 除trừ 六lục 根căn 中trung 煩phiền 惱não 如như 淨tịnh 也dã 。

長trưởng 者giả 於ư 牖dũ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 上thượng 二nhị 身thân 。 上thượng 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 照chiếu 機cơ 。 二nhị 。 隱ẩn 本bổn 垂thùy 迹tích 。 三tam 。 說thuyết 教giáo 。 四tứ 。 得đắc 益ích 。 今kim 頌tụng 初sơ 三tam 。 不bất 頌tụng 後hậu 一nhất 也dã 。 初sơ 行hành 頌tụng 第đệ 一nhất 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 第đệ 二nhị 也dã 。

方phương 便tiện 附phụ 近cận

下hạ 。 頌tụng 第đệ 三tam 說thuyết 教giáo 。 上thượng 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 誡giới 勸khuyến 。 二nhị 。 益ích 價giá 。 三tam 。 安an 慰úy 。 四tứ 。 稱xưng 嘆thán 。 今kim 轉chuyển 勢thế 亦diệc 四tứ 。

二nhị 同đồng 上thượng 。 三tam 。 苦khổ 言ngôn 。 四tứ 。 柔nhu 語ngữ 也dã 。

若nhược 如như 我ngã 子tử

者giả 。 古cổ 語ngữ 呼hô 汝nhữ 為vi 若nhược 也dã 。

并tinh 塗đồ 足túc 油du

者giả 。 外ngoại 國quốc 作tác 使sử 之chi 人nhân 足túc 多đa 龜quy 坼sách 故cố 以dĩ 油du 塗đồ 之chi 。 譬thí 得đắc 六Lục 通Thông 而nhi 足túc 不bất 履lý 地địa 也dã 。

飲ẩm 食thực 充sung 足túc 。 薦tiến 席tịch 厚hậu 煖noãn

者giả 。 作tác 使sử 之chi 人nhân 必tất 多đa 飢cơ 寒hàn 。 今kim 賜tứ 其kỳ 飽bão 煖noãn 。 無vô 漏lậu 定định 慧tuệ 如như 飲ẩm 食thực 。 戒giới 以dĩ 安an 身thân 如như 厚hậu 煖noãn 也dã 。

長trưởng 者giả 有hữu 智trí

下hạ 。 頌tụng 第đệ 八bát 。 付phó 財tài 密mật 化hóa 譬thí 。 上thượng 文văn 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 父phụ 付phó 。 二nhị 。 子tử 受thọ 。 今kim 二nhị 行hành 頌tụng 父phụ 付phó 。 一nhất 行hành 頌tụng 子tử 受thọ 也dã 。

經kinh 二nhị 十thập 年niên

者giả 。 得đắc 羅La 漢Hán 果Quả 。 後hậu 始thỉ 命mạng 說thuyết 《# 波Ba 若Nhã 》# 。 如như 除trừ 糞phẩn 已dĩ 後hậu 方phương 乃nãi 付phó 財tài 。 則tắc 知tri 命mạng 說thuyết 之chi 時thời 猶do 住trụ 二Nhị 乘Thừa 位vị 。 故cố 稱xưng 經kinh 二nhị 十thập 年niên 也dã 。

父phụ 知tri 子tử 心tâm

下hạ 。 頌tụng 第đệ 十thập 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 上thượng 父phụ 有hữu 三tam 。

一nhất 。 知tri 子tử 大đại 志chí 譬thí 。 二nhị 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 三tam 。 得đắc 家gia 業nghiệp 歡hoan 喜hỷ 譬thí 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 半bán 行hành 頌tụng 第đệ 一nhất 。

欲dục 與dữ 財tài 物vật

下hạ 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 上thượng 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 明minh 時thời 節tiết 。 謂vị 付phó 財tài 緣duyên 由do 。 二nhị 。 召triệu 集tập 證chứng 明minh 。 三tam 。 結kết 會hội 父phụ 子tử 。 四tứ 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 今kim 不bất 頌tụng 初sơ 一nhất 。 但đãn 頌tụng 後hậu 三tam 。 初sơ 一nhất 偈kệ 。 頌tụng 召triệu 集tập 證chứng 明minh 。

於ư 此thử 大đại 眾chúng

下hạ 。 頌tụng 第đệ 三tam 。 結kết 會hội 父phụ 子tử 。 上thượng 父phụ 有hữu 三tam 。

一nhất 。 初sơ 為vi 父phụ 子tử 時thời 。 二nhị 。 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 時thời 。 三tam 。 父phụ 得đắc 子tử 時thời 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 半bán 行hành 頌tụng 第đệ 一nhất 。 一nhất 行hành 頌tụng 第đệ 二nhị 。 上thượng 半bán 明minh 捨xả 父phụ 之chi 歲tuế 。 下hạ 半bán 辨biện 見kiến 子tử 之chi 年niên 。

問vấn 。

稟bẩm 人nhân 天thiên 教giáo 亦diệc 是thị 見kiến 子tử 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 行hành 二Nhị 乘Thừa 教giáo 為vi 二nhị 十thập 年niên 耶da 。

答đáp 。

二Nhị 乘Thừa 方phương 是thị 佛Phật 子tử 。 人nhân 天thiên 未vị 是thị 佛Phật 子tử 。 故cố 五ngũ 種chủng 佛Phật 子tử 中trung 謂vị 四Tứ 果Quả 并tinh 緣Duyên 覺Giác 。 不bất 說thuyết 人nhân 天thiên 也dã 。

昔tích 於ư 某mỗ 城thành

下hạ 。 頌tụng 第đệ 三tam 。 父phụ 得đắc 於ư 子tử 。 上thượng 半bán 辨biện 失thất 子tử 之chi 城thành 。 下hạ 半bán 明minh 得đắc 子tử 之chi 處xứ 。

凡phàm 我ngã 所sở 有hữu

下hạ 。 頌tụng 第đệ 四tứ 。 正chánh 委ủy 付phó 財tài 物vật 。

子tử 念niệm 昔tích 貧bần

下hạ 。 頌tụng 第đệ 三tam 。 得đắc 家gia 業nghiệp 歡hoan 喜hỷ 。 又hựu 開khai 三tam 別biệt 。

初sơ 半bán 行hành 。 序tự 昔tích 貧bần 。 次thứ 一nhất 行hành 。 明minh 今kim 富phú 。 後hậu 之chi 半bán 行hành 。 辨biện 歡hoan 喜hỷ 。 三tam 門môn 各các 二nhị 。 初sơ 門môn 有hữu 二nhị 者giả 。

一nhất 。 昔tích 貧bần 。 二nhị 。 志chí 意ý 下hạ 劣liệt 。 次thứ 門môn 二nhị 者giả 。

半bán 行hành 明minh 內nội 富phú 。 半bán 行hành 明minh 外ngoại 富phú 。 後hậu 門môn 二nhị 者giả 。

一nhất 。 甚thậm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 二nhị 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 也dã 。

佛Phật 亦diệc 如như 是thị

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 合hợp 譬thí 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 合hợp 五ngũ 譬thí 。 一nhất 。 合hợp 初sơ 為vi 父phụ 子tử 譬thí 。 二nhị 。 合hợp 中trung 途đồ 相tương/tướng 失thất 譬thí 。 三tam 。 合hợp 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 譬thí 。 四tứ 。 合hợp 付phó 財tài 密mật 化hóa 譬thí 。 五ngũ 。 合hợp 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 今kim 亦diệc 合hợp 五ngũ 。 但đãn 轉chuyển 勢thế 頌tụng 之chi 。 第đệ 一nhất 。 合hợp 喚hoán 子tử 不bất 得đắc 譬thí 。 第đệ 二nhị 。 合hợp 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 譬thí 。 第đệ 三tam 。 合hợp 付phó 財tài 密mật 化hóa 譬thí 。 第đệ 四tứ 。 合hợp 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 譬thí 。 第đệ 五ngũ 。 合hợp 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 初sơ 文văn 有hữu 一nhất 偈kệ 。 上thượng 半bán 明minh 有hữu 小tiểu 機cơ 。 下hạ 半bán 明minh 不bất 說thuyết 大đại 法pháp 。 次thứ 文văn 有hữu 一nhất 偈kệ 。 上thượng 半bán 明minh 得đắc 小tiểu 法pháp 。 下hạ 半bán 辨biện 成thành 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 。

佛Phật 勅sắc 我ngã 等đẳng

下hạ 。 頌tụng 第đệ 三tam 。 付phó 財tài 密mật 化hóa 譬thí 。 今kim 就tựu 此thử 譬thí 大đại 開khai 三tam 別biệt 。

第đệ 一nhất 。 合hợp 付phó 財tài 密mật 化hóa 。 第đệ 二nhị 。 合hợp 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 。 第đệ 三tam 。 雙song 明minh 佛Phật 昔tích 不bất 為vi 顯hiển 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 合hợp 初sơ 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 偈kệ 。 合hợp 父phụ 付phó 。 第đệ 二nhị 。 合hợp 子tử 受thọ 。 父phụ 付phó 中trung 上thượng 半bán 明minh 所sở 付phó 《# 波Ba 若Nhã 》# 是thị 最tối 上thượng 之chi 道đạo 。 下hạ 半bán 明minh 《# 波Ba 若Nhã 》# 教giáo 宗tông 唯duy 菩Bồ 薩Tát 辨biện 成thành 佛Phật 。 明minh 顯hiển 教giáo 菩Bồ 薩Tát 及cập 密mật 化hóa 聲Thanh 聞Văn 並tịnh 令linh 作tác 佛Phật 。 蓋cái 是thị 《# 大đại 品phẩm 》# 教giáo 宗tông 。 非phi 三tam 乘thừa 通thông 教giáo 意ý 也dã 。

我ngã 承thừa 佛Phật 教giáo

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 子tử 受thọ 。 前tiền 文văn 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 領lãnh 父phụ 言ngôn 。 二nhị 。 不bất 識thức 父phụ 意ý 。 今kim 具cụ 領lãnh 之chi 。 就tựu 領lãnh 父phụ 言ngôn 復phục 開khai 四tứ 別biệt 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 正chánh 明minh 受thọ 命mạng 轉chuyển 教giáo 。 次thứ 一nhất 行hành 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 悟ngộ 道đạo 。 第đệ 三tam 一nhất 行hành 。 序tự 佛Phật 授thọ 菩Bồ 薩Tát 記ký 。 第đệ 四tứ 一nhất 行hành 半bán 。 結kết 大đại 品phẩm 教giáo 但đãn 為vì 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 不bất 為vi 二Nhị 乘Thừa 也dã 。

如như 彼bỉ 窮cùng 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 有hữu 三tam 行hành 。 頌tụng 不bất 識thức 父phụ 意ý 。 三tam 行hành 即tức 三tam 。

初sơ 偈kệ 。 譬thí 說thuyết 。 次thứ 偈kệ 。 合hợp 譬thí 。 後hậu 偈kệ 。 釋thích 無vô 悕hy 取thủ 。

我ngã 等đẳng 內nội 滅diệt

者giả 凡phàm 有hữu 三tam 種chủng 義nghĩa 。

一nhất 。 約ước 大đại 小Tiểu 乘Thừa 明minh 內nội 外ngoại 。 大Đại 乘Thừa 具cụ 滅diệt 三tam 界giới 內nội 外ngoại 。 小Tiểu 乘Thừa 但đãn 滅diệt 三tam 界giới 內nội 。 故cố 稱xưng 內nội 滅diệt 。 二nhị 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 並tịnh 濟tế 眾chúng 生sanh 內nội 外ngoại 俱câu 滅diệt 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 滅diệt 自tự 惑hoặc 不bất 滅diệt 他tha 惑hoặc 。 故cố 稱xưng 內nội 滅diệt 。 三tam 者giả 。 約ước 餘dư 無vô 餘dư 明minh 內nội 外ngoại 滅diệt 。 結kết 業nghiệp 既ký 亡vong 則tắc 未vị 來lai 生sanh 盡tận 。 入nhập 無vô 餘dư 時thời 於ư 外ngoại 山sơn 河hà 日nhật 月nguyệt 亦diệc 隨tùy 分phần/phân 得đắc 滅diệt 。 今kim 住trụ 有hữu 餘dư 未vị 得đắc 無vô 餘dư 。 故cố 云vân 內nội 滅diệt 也dã 。

我ngã 等đẳng 若nhược 聞văn 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ

下hạ 。 合hợp 第đệ 二nhị 。 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 譬thí 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 保bảo 小tiểu 故cố 不bất 欣hân 大đại 因nhân 。 二nhị 。 明minh 保bảo 小tiểu 不bất 樂nhạo 大đại 果quả 。 所sở 以dĩ 但đãn 明minh 此thử 二nhị 者giả 。 大đại 品phẩm 教giáo 後hậu 諸chư 方Phương 等Đẳng 經kinh 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 以dĩ 大đại 因nhân 陶đào 練luyện 。 二nhị 者giả 。 以dĩ 大đại 果quả 陶đào 練luyện 。 故cố 今kim 但đãn 明minh 二nhị 種chủng 也dã 。 初sơ 文văn 為vi 二nhị 。

前tiền 明minh 不bất 欣hân 大đại 因nhân 。 次thứ 二nhị 偈kệ 解giải 釋thích 也dã 。

問vấn 。

何hà 以dĩ 故cố 此thử 文văn 是thị 合hợp 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 譬thí 耶da 。

答đáp 。

前tiền 章chương 明minh 為vì 他tha 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 今kim 文văn 辨biện 從tùng 他tha 聞văn 大đại 。 故cố 知tri 是thị 付phó 財tài 之chi 後hậu 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà

下hạ 二nhị 偈kệ 。 釋thích 不bất 欣hân 大đại 也dã 。 空không 無vô 大đại 小tiểu 者giả 。 此thử 是thị 成thành 論luận 人nhân 聲Thanh 聞Văn 空không 也dã 。 成thành 論luận 師sư 不bất 體thể 此thử 意ý 。 謂vị 是thị 探thám 明minh 大Đại 乘Thừa 。 蓋cái 是thị 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 中trung 自tự 有hữu 二nhị 說thuyết 。 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 悟ngộ 人nhân 空không 但đãn 得đắc 其kỳ 淺thiển 。 《# 成thành 論luận 》# 悟ngộ 法pháp 空không 則tắc 得đắc 其kỳ 深thâm 也dã 。

問vấn 。

《# 成thành 論luận 》# 亦diệc 辨biện 法pháp 空không 。 與dữ 大Đại 乘Thừa 何hà 異dị 。

答đáp 。

略lược 明minh 四tứ 異dị 。

一nhất 者giả 。 大Đại 乘Thừa 明minh 人nhân 法pháp 本bổn 性tánh 空không 。 小Tiểu 乘Thừa 明minh 折chiết 法pháp 空không 。 故cố 大Đại 乘Thừa 是thị 真chân 空không 。 小Tiểu 乘Thừa 非phi 真chân 空không 。 故cố 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。 小Tiểu 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 非phi 是thị 真chân 滅diệt 。 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 大Đại 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 方phương 是thị 真chân 滅diệt 。 滅Diệt 諦Đế 即tức 空không 。 滅diệt 既ký 有hữu 真chân 偽ngụy 。 空không 亦diệc 然nhiên 也dã 。 二nhị 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 但đãn 明minh 三tam 界giới 內nội 人nhân 法pháp 空không 。 空không 義nghĩa 即tức 短đoản 。 大Đại 乘Thừa 明minh 三tam 界giới 內nội 外ngoại 皆giai 空không 。 空không 義nghĩa 即tức 長trường/trưởng 。 三tam 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 但đãn 見kiến 於ư 空không 不bất 見kiến 不bất 空không 。 大Đại 乘Thừa 人nhân 具cụ 見kiến 空không 與dữ 不bất 空không 。 故cố 名danh 中Trung 道Đạo 。 以dĩ 空không 無vô 諸chư 累lũy/lụy/luy 不bất 可khả 言ngôn 有hữu 。 有hữu 於ư 眾chúng 德đức 不bất 可khả 言ngôn 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 即tức 中trung 道đạo 。 四tứ 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 入nhập 空không 則tắc 失thất 有hữu 。 出xuất 有hữu 則tắc 失thất 空không 。 是thị 故cố 取thủ 捨xả 行hành 心tâm 。 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

若nhược 有hữu 所sở 受thọ 。 法pháp 則tắc 墮đọa 於ư 斷đoạn 常thường 。 當đương 知tri 所sở 受thọ 法pháp 若nhược 常thường 若nhược 無vô 常thường 。

大Đại 乘Thừa 人nhân 不bất 壞hoại 假giả 名danh 而nhi 說thuyết 實thật 相tướng 。 故cố 即tức 有hữu 而nhi 常thường 空không 。 不bất 動động 真chân 際tế 。 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 。 即tức 空không 而nhi 常thường 有hữu 。 故cố 不bất 墮đọa 斷đoạn 常thường 名danh 中trung 道đạo 觀quán 。

問vấn 。

大Đại 乘Thừa 何hà 位vị 得đắc 並tịnh 觀quán 耶da 。

答đáp 。

成thành 實thật 師sư 云vân 。

六lục 地địa 未vị 並tịnh 。 七thất 地địa 學học 並tịnh 。 八bát 地địa 真chân 並tịnh 。 而nhi 《# 瓔anh 珞lạc 經kinh 》# 云vân 。

初Sơ 地Địa 已dĩ 並tịnh

者giả 。 成thành 實thật 師sư 釋thích 云vân 。

凡phàm 夫phu 著trước 有hữu 。 二Nhị 乘Thừa 沈trầm 空không 。 今kim 初Sơ 地Địa 對đối 此thử 故cố 云vân 並tịnh 耳nhĩ 。 其kỳ 實thật 未vị 並tịnh 。 雖tuy 言ngôn 八bát 地địa 並tịnh 。 然nhiên 照chiếu 空không 之chi 智trí 終chung 自tự 四tứ 絕tuyệt 。 鑒giám 有hữu 之chi 智trí 萬vạn 像tượng 不bất 同đồng 。 空không 有hữu 恆hằng 異dị 。 何hà 由do 並tịnh 耶da 。

我ngã 等đẳng 長trường 夜dạ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 聞văn 佛Phật 果Quả 德đức 不bất 生sanh 欣hân 樂nhạo 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 。 正chánh 明minh 不bất 欣hân 果quả 德đức 。 次thứ 三tam 行hành 。 釋thích 執chấp 小tiểu 故cố 不bất 欣hân 大đại 。 三tam 行hành 復phục 開khai 三tam 意ý 。

初sơ 半bán 偈kệ 。 謂vị 小tiểu 是thị 究cứu 竟cánh 。 與dữ 佛Phật 德đức 齊tề 。 故cố 不bất 欣hân 大đại 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 。 所sở 作tác 已dĩ 竟cánh 。 故cố 不bất 欣hân 大đại 。 第đệ 三tam 一nhất 行hành 。 明minh 報báo 恩ân 已dĩ 畢tất 故cố 不bất 欣hân 大đại 。 依y 教giáo 得đắc 果quả 是thị 法pháp 供cúng 養dường 。 前tiền 二nhị 明minh 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 此thử 序tự 報báo 恩ân 已dĩ 畢tất 。 故cố 不bất 進tiến 求cầu 也dã 。

我ngã 等đẳng 雖tuy 為vì 諸chư 佛Phật 子tử

等đẳng 。 第đệ 三tam 。 雙song 釋thích 付phó 財tài 密mật 化hóa 及cập 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 二nhị 譬thí 意ý 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 重trọng/trùng 牒điệp 付phó 財tài 譬thí 。 略lược 不bất 牒điệp 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 。 第đệ 二nhị 偈kệ 。 明minh 佛Phật 昔tích 知tri 未vị 有hữu 大đại 機cơ 。 但đãn 得đắc 密mật 說thuyết 不bất 顯hiển 言ngôn 勸khuyến 學học 大Đại 乘Thừa 也dã 。

如như 富phú 長trưởng 者giả

下hạ 。 此thử 頌tụng 合hợp 第đệ 十thập 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 譬thí 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 。 二nhị 。 得đắc 家gia 業nghiệp 歡hoan 喜hỷ 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 頌tụng 初sơ 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 又hựu 二nhị 。

前tiền 。 一nhất 行hành 半bán 。 雙song 標tiêu 二nhị 譬thí 。 第đệ 二nhị 。 一nhất 行hành 半bán 。 雙song 合hợp 二nhị 譬thí 。 所sở 以dĩ 雙song 牒điệp 合hợp 者giả 。 此thử 二nhị 相tương/tướng 開khai 故cố 舉cử 始thỉ 以dĩ 成thành 終chung 也dã 。

以dĩ 方phương 便tiện 力lực

者giả 。 若nhược 別biệt 取thủ 即tức 是thị 第đệ 七thất 誘dụ 引dẫn 還hoàn 家gia 。 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 譬thí 名danh 為vi 方phương 便tiện 。 故cố 上thượng 文văn 云vân 。

將tương 欲dục 誘dụ 引dẫn 其kỳ 子tử 。 而nhi 設thiết 方phương 便tiện

若nhược 通thông 論luận 方phương 便tiện 者giả 。 從tùng 一Nhất 乘Thừa 頓đốn 化hóa 不bất 得đắc 故cố 。 後hậu 以dĩ 四tứ 教giáo 為vi 方phương 便tiện 。 謂vị 人nhân 天thiên 乘thừa 乃nãi 至chí 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 。 如như 上thượng 釋thích 也dã 。 又hựu 合hợp 此thử 四tứ 教giáo 亦diệc 得đắc 為vi 三tam 方phương 便tiện 。

人nhân 天thiên 乘thừa 謂vị 世thế 間gian 方phương 便tiện 。 次thứ 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 謂vị 出xuất 世thế 方phương 便tiện 。 後hậu 付phó 財tài 密mật 化hóa 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 謂vị 大Đại 乘Thừa 方phương 便tiện 。 此thử 即tức 是thị 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 方phương 便tiện 。 調điều 柔nhu 其kỳ 心tâm 。 然nhiên 後hậu 始thỉ 得đắc 悟ngộ 入nhập 一Nhất 乘Thừa 也dã 。

問vấn 。

此thử 與dữ 五ngũ 時thời 教giáo 次thứ 第đệ 有hữu 何hà 異dị 耶da 。

答đáp 。

《# 法pháp 華hoa 》# 文văn 自tự 作tác 此thử 判phán 之chi 。 非phi 人nhân 之chi 穿xuyên 鑒giám 也dã 。 而nhi 與dữ 舊cựu 不bất 同đồng 者giả 。 舊cựu 明minh 《# 波Ba 若Nhã 》# 及cập 諸chư 方Phương 等Đẳng 經kinh 皆giai 劣liệt 於ư 《# 法pháp 華hoa 》# 。 故cố 是thị 《# 法pháp 華hoa 》# 之chi 方phương 便tiện 。 今kim 明minh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 於ư 《# 波Ba 若Nhã 》# 中trung 皆giai 已dĩ 得đắc 悟ngộ 。 聲Thanh 聞Văn 鈍độn 根căn 假giả 菩Bồ 薩Tát 究cứu 竟cánh 之chi 教giáo 為vi 得đắc 悟ngộ 緣duyên 由do 。 故cố 云vân 方phương 便tiện 耳nhĩ 。 非phi 是thị 《# 大đại 品phẩm 》# 未vị 究cứu 竟cánh 稱xưng 為vi 方phương 便tiện 也dã 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。

《# 波Ba 若Nhã 》# 是thị 諸chư 佛Phật 密mật 藏tạng 。 但đãn 為vì 菩Bồ 薩Tát 。 演diễn 其kỳ 實thật 事sự 。

即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。

二nhị 者giả 。 五ngũ 時thời 教giáo 人nhân 謂vị 《# 波Ba 若Nhã 》# 。 《# 淨tịnh 名danh 》# 。 《# 法pháp 華hoa 》# 之chi 佛Phật 皆giai 非phi 究cứu 竟cánh 。 今kim 明minh 三tam 教giáo 辨biện 佛Phật 皆giai 究cứu 竟cánh 。 三tam 者giả 。 他tha 云vân 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 一Nhất 乘Thừa 。 《# 法pháp 華hoa 》# 一Nhất 乘Thừa 淺thiển 深thâm 為vi 異dị 。 今kim 明minh 二nhị 種chủng 無vô 異dị 。 但đãn 初sơ 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 化hóa 子tử 不bất 得đắc 。 後hậu 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 化hóa 子tử 方phương 得đắc 。 得đắc 與dữ 未vị 得đắc 其kỳ 義nghĩa 乃nãi 殊thù 。 論luận 其kỳ 一Nhất 乘Thừa 理lý 無vô 異dị 也dã 。

佛Phật 亦diệc 如như 是thị

下hạ 一nhất 行hành 半bán 偈kệ 。 雙song 合hợp 二nhị 譬thí 也dã 。

我ngã 等đẳng 今kim 日nhật

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 上thượng 領lãnh 解giải 歡hoan 喜hỷ 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 總tổng 明minh 得đắc 益ích 。

世Thế 尊Tôn 我ngã 今kim

下hạ 五ngũ 行hành 半bán 。 別biệt 明minh 得đắc 益ích 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 三tam 行hành 。 明minh 得đắc 法Pháp 益ích 。 次thứ 二nhị 行hành 半bán 。 明minh 得đắc 人nhân 益ích 。 初sơ 三tam 偈kệ 即tức 三tam 。

第đệ 一nhất 偈kệ 。 明minh 得đắc 慧tuệ 益ích 。

得đắc 道Đạo 得đắc 果Quả

者giả 。 昔tích 得đắc 小Tiểu 乘Thừa 道Đạo 諦Đế 之chi 道đạo 。 滅Diệt 諦Đế 之chi 果quả 。 今kim 得đắc 大Đại 乘Thừa 道Đạo 果Quả 。 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

有hữu 法pháp 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 即tức 是thị 無vô 生sanh 滅diệt 觀quán 。 無vô 法pháp 是thị 菩Bồ 薩Tát 果quả 。 謂vị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。

問vấn 。

云vân 何hà 名danh 無vô 生sanh 滅diệt 觀quán 耶da 。

答đáp 。

昔tích 謂vị 滅diệt 惑hoặc 生sanh 解giải 是thị 生sanh 滅diệt 觀quán 。 今kim 知tri 惑hoặc 本bổn 不bất 生sanh 今kim 亦diệc 無vô 滅diệt 故cố 名danh 無vô 生sanh 滅diệt 觀quán 。 即tức 是thị 道Đạo 果Quả 也dã 。

於ư 無vô 漏lậu 法Pháp 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 眼nhãn

者giả 。 昔tích 日nhật 會hội 空không 斷đoạn 惑hoặc 。 乃nãi 至chí 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 見kiến 有hữu 斷đoạn 惑hoặc 稱xưng 為vi 無vô 漏lậu 。 今kim 明minh 二Nhị 乘Thừa 皆giai 是thị 斷đoạn 常thường 之chi 心tâm 悉tất 名danh 為vi 有hữu 漏lậu 。 今kim 得đắc 平bình 等đẳng 正chánh 觀quán 。 始thỉ 是thị 無vô 漏lậu 為vi 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 。 昔tích 日nhật 二Nhị 乘Thừa 人nhân 斷đoạn 常thường 覆phú 心tâm 無vô 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 。 在tại 華hoa 嚴nghiêm 坐tọa 猶do 如như 聾lung 盲manh 。 今kim 得đắc 了liễu 悟ngộ 則tắc 同đồng 入nhập 法Pháp 界Giới 也dã 。

我ngã 等đẳng 長trường 夜dạ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 得đắc 戒giới 果quả 。 昔tích 持trì 淨tịnh 戒giới 得đắc 小tiểu 解giải 脫thoát 。 今kim 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 得đắc 大đại 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 是thị 木mộc 叉xoa 之chi 果quả 。 故cố 以dĩ 解giải 脫thoát 為vi 戒giới 果quả 也dã 。

問vấn 。

昔tích 持trì 小tiểu 戒giới 。 云vân 何hà 今kim 得đắc 大đại 果quả 。

答đáp 。

佛Phật 昔tích 令linh 持trì 小tiểu 戒giới 為vi 令linh 悟ngộ 大đại 。 故cố 小tiểu 戒giới 為vi 因nhân 。 悟ngộ 大đại 為vi 果quả 。 如như 《# 勝thắng 鬘man 》# 云vân 。

為vì 大Đại 乘Thừa 故cố 。 說thuyết 於ư 六lục 處xứ 。 謂vị 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 。 出xuất 家gia 受thọ 戒giới 。 具cụ 足túc 戒giới 。 正Chánh 法Pháp 住trụ 。 正Chánh 法Pháp 滅diệt 等đẳng 。

法Pháp 王Vương 法Pháp 中trung

下hạ 。 第đệ 三tam 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

通thông 取thủ 一nhất 切thiết 戒giới 為vi 梵Phạm 行hạnh 。 別biệt 名danh 斷đoạn 婬dâm 為vi 梵Phạm 行hạnh 。 故cố 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

婬dâm 欲dục 障chướng 生sanh 梵Phạm 天Thiên

何hà 況huống 菩Bồ 提Đề 。 今kim 謂vị 前tiền 已dĩ 明minh 戒giới 果quả 。 今kim 明minh 定định 果quả 。 昔tích 行hành 小tiểu 行hành 至chí 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 悟ngộ 平bình 等đẳng 至chí 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

我ngã 等đẳng 今kim 者giả

下hạ 。 前tiền 三tam 即tức 是thị 三tam 學học 之chi 法pháp 次thứ 第đệ 。 今kim 明minh 人nhân 利lợi 益ích 。 初sơ 偈kệ 明minh 智trí 果quả 。 謂vị 為vì 他tha 說thuyết 法Pháp 。 生sanh 他tha 之chi 慧tuệ 。 次thứ 一nhất 偈kệ 半bán 明minh 斷đoạn 果quả 。 謂vị 受thọ 他tha 供cúng 養dường 生sanh 他tha 之chi 福phước 。 又hựu 前tiền 偈kệ 自tự 為vi 法Pháp 施thí 主chủ 。 眾chúng 生sanh 為vi 福phước 田điền 。 後hậu 偈kệ 明minh 自tự 為vi 福phước 田điền 。 眾chúng 生sanh 為vi 施thí 主chủ 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 始thỉ 捨xả 小Tiểu 乘Thừa 斷đoạn 常thường 。 信tín 今kim 日nhật 中trung 道đạo 。 堪kham 為vi 人nhân 天thiên 二Nhị 乘Thừa 福phước 田điền 。 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 身thân 子tử 問vấn 菩Bồ 薩Tát 住trụ 何hà 等đẳng 地địa 為vi 二Nhị 乘Thừa 福phước 田điền 。 佛Phật 答đáp 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 為vi 二Nhị 乘Thừa 福phước 田điền 也dã 。

世Thế 尊Tôn 大đại 恩ân

下hạ 。 第đệ 二nhị 大đại 段đoạn 。 嘆thán 佛Phật 恩ân 深thâm 難nan 報báo 。 此thử 經Kinh 始thỉ 終chung 佛Phật 有hữu 十thập 恩ân 。

一nhất 。 通thông 結kết 緣duyên 恩ân 。 謂vị 佛Phật 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 立lập 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 。 故cố 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。

我ngã 本bổn 立lập 誓thệ 願nguyện 。 欲dục 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 。 如như 我ngã 等đẳng 無vô 異dị 。

三tam 根căn 聲Thanh 聞Văn 入nhập 此thử 法Pháp 門môn 願nguyện 海hải 。 謂vị 通thông 結kết 緣duyên 恩ân 。 二nhị 者giả 。 別biệt 結kết 緣duyên 恩ân 。 於ư 過quá 去khứ 世thế 。 為vi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 曾tằng 為vi 父phụ 子tử 。 謂vị 父phụ 子tử 結kết 緣duyên 恩ân 。 三tam 。 隨tùy 逐trục 化hóa 恩ân 。 諸chư 子tử 觀quán 弱nhược 倒đảo 強cường/cưỡng 。 流lưu 浪lãng 生sanh 死tử 。 周chu 旋toàn 諸chư 國quốc 。 五ngũ 十thập 餘dư 年niên 。 如Như 來Lai 隨tùy 入nhập 生sanh 死tử 。 而nhi 教giáo 化hóa 之chi 。 故cố 云vân 。

其kỳ 父phụ 憂ưu 念niệm 。 四tứ 方phương 推thôi 求cầu

謂vị 隨tùy 逐trục 化hóa 恩ân 。 四tứ 。 隱ẩn 本bổn 垂thùy 迹tích 恩ân 。 如Như 來Lai 久cửu 證chứng 法Pháp 身thân 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 為vi 諸chư 子tử 道đạo 緣duyên 應ưng 至chí 方phương 示thị 修tu 行hành 成thành 佛Phật 。 故cố 云vân 。

中trung 止chỉ 一nhất 城thành 。 以dĩ 待đãi 於ư 子tử

謂vị 隱ẩn 本bổn 垂thùy 迹tích 恩ân 。 五ngũ 。 思tư 惟duy 救cứu 濟tế 恩ân 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 三tam 七thất 日nhật 思tư 惟duy 欲dục 救cứu 濟tế 大đại 悲bi 深thâm 厚hậu 。 謂vị 思tư 惟duy 救cứu 濟tế 恩ân 。 六lục 。 捨xả 深thâm 說thuyết 淺thiển 恩ân 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 既ký 不bất 堪kham 受thọ 窮cùng 深thâm 之chi 佛Phật 慧tuệ 。 為vi 說thuyết 極cực 淺thiển 之chi 人nhân 天thiên 。 能năng 為vì 下hạ 劣liệt 。 忍nhẫn 于vu 斯tư 事sự 。 謂vị 隱ẩn 深thâm 說thuyết 淺thiển 恩ân 。 七thất 。 權quyền 誘dụ 恩ân 。 脫thoát 珍trân 御ngự 服phục 。 著trước 弊tệ 垢cấu 衣y 。 為vi 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 令linh 漸tiệm 悟ngộ 入nhập 。 謂vị 權quyền 誘dụ 恩ân 。 八bát 。 付phó 財tài 密mật 化hóa 恩ân 。 九cửu 。 陶đào 練luyện 小tiểu 心tâm 恩ân 。 十thập 。 委ủy 囑chúc 家gia 業nghiệp 恩ân 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 標tiêu 作tác 恩ân 。 報báo 恩ân 二nhị 章chương 。 次thứ 。 釋thích 二nhị 門môn 。 前tiền 偈kệ 標tiêu 作tác 恩ân 章chương 門môn 。 半bán 行hành 標tiêu 報báo 恩ân 章chương 門môn 。

手thủ 足túc 供cung 給cấp

下hạ 。 釋thích 二nhị 章chương 門môn 。

前tiền 。 逐trục 近cận 釋thích 報báo 恩ân 章chương 門môn 。 次thứ 。 釋thích 作tác 恩ân 章chương 門môn 。 就tựu 初sơ 有hữu 二nhị 。

一nhất 行hành 。 標tiêu 敬kính 養dưỡng 二nhị 章chương 門môn 。 上thượng 半bán 標tiêu 敬kính 。 下hạ 半bán 標tiêu 養dưỡng 。 次thứ 一nhất 行hành 。 釋thích 恭cung 敬kính 章chương 門môn 。 次thứ 三tam 行hành 。 釋thích 供cúng 養dường 章chương 門môn 。 中trung 二nhị 偈kệ 半bán 。 明minh 其kỳ 供cúng 養dường 廣quảng 。 次thứ 半bán 偈kệ 。 辨biện 其kỳ 時thời 長trường/trưởng 。 皆giai 不bất 能năng 報báo 。

諸chư 佛Phật 希hy 有hữu

下hạ 。 釋thích 作tác 恩ân 章chương 門môn 。 又hựu 二nhị 。

初sơ 二nhị 行hành 。 明minh 神thần 通thông 輪luân 恩ân 。 次thứ 四tứ 行hành 半bán 。 明minh 說thuyết 法Pháp 輪luân 恩ân 。 又hựu 前tiền 是thị 大đại 悲bi 恩ân 。 後hậu 大đại 慈từ 恩ân 。 又hựu 初sơ 是thị 隱ẩn 本bổn 垂thùy 迹tích 恩ân 。 次thứ 是thị 隱ẩn 實thật 教giáo 而nhi 說thuyết 權quyền 教giáo 恩ân 。 恩ân 雖tuy 復phục 十thập 種chủng 。 略lược 攝nhiếp 不bất 出xuất 本bổn 迹tích 二nhị 身thân 。 權quyền 實thật 二nhị 教giáo 。

忍nhẫn 於ư 斯tư 事sự

者giả 。 佛Phật 久cửu 積tích 大Đại 乘Thừa 。 為vi 鈍độn 根căn 故cố 。 忍nhẫn 而nhi 不bất 說thuyết 。 如như 《# 淨tịnh 名danh 》# 云vân 。

釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 隱ẩn 其kỳ 無vô 量lượng 功công 德đức 。 以dĩ 貧bần 所sở 樂lạc 法pháp 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 也dã 。

法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 七thất

永vĩnh 仁nhân 甲giáp 午ngọ 夷di 則tắc 二nhị 八bát 嫡đích 胤dận 道đạo 尊tôn 大đại 姊tỷ 妙diệu 法Pháp 。 同đồng 紀kỷ 氏thị 女nữ 孫tôn 女nữ 藤đằng 氏thị 。 此thử 昆côn 弟đệ 勠# 力lực 刊# 當đương 卷quyển 《# 義nghĩa 疏sớ/sơ 》# 。 適thích 當đương 先tiên 妣# 十thập 三tam 之chi 遠viễn 辰thần 。 以dĩ 擬nghĩ 丁đinh 蘭lan 木mộc 母mẫu 之chi 至chí 孝hiếu 。 乃nãi 至chí 蠢xuẩn 蠢xuẩn 含hàm 靈linh 同đồng 會hội 如như 如như 妙diệu 理lý 而nhi 已dĩ 。

都đô 幹cán 緣duyên 沙Sa 門Môn 素tố 慶khánh 謹cẩn 誌chí 。