Pháp Hoa Nghĩa Sớ – Quyển 6

法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ
Quyển 6
隋Tùy 吉Cát 藏Tạng 撰Soạn

法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 六lục

胡hồ 吉cát 藏tạng 撰soạn

譬thí 喻dụ 品phẩm 之chi 二nhị

時thời 諸chư 子tử 等đẳng 。 各các 白bạch 父phụ 言ngôn 。

下hạ 。 此thử 第đệ 五ngũ 。 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

一nhất 。 索sách 車xa 。 二nhị 。 賜tứ 車xa 。 三tam 。 得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 。 索sách 車xa 者giả 。 大Đại 乘Thừa 機cơ 發phát 也dã 。 賜tứ 車xa 者giả 。 為vi 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 也dã 。 得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 者giả 。 聞văn 一Nhất 乘Thừa 悟ngộ 解giải 也dã 。 義nghĩa 唯duy 有hữu 此thử 三tam 。 不bất 得đắc 多đa 少thiểu 。 譬thí 上thượng 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 也dã 。 索sách 車xa 是thị 一nhất 經kinh 大đại 宗tông 。 今kim 略lược 釋thích 之chi 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

昔tích 得đắc 羅La 漢Hán 後hậu 出xuất 遊du 觀quan 心tâm 。 以dĩ 天thiên 眼nhãn 照chiếu 見kiến 未vị 來lai 猶do 有hữu 生sanh 死tử 。 則tắc 煩phiền 惱não 未vị 盡tận 未vị 有hữu 盡tận 智trí 。 猶do 有hữu 生sanh 死tử 無vô 無vô 生sanh 智trí 。 佛Phật 何hà 故cố 說thuyết 羅La 漢Hán 有hữu 盡tận 。 無vô 生sanh 智trí 耶da 。 以dĩ 就tựu 佛Phật 索sách 覓mịch 盡tận 。 無Vô 生Sanh 智Trí 故cố 言ngôn 索sách 車xa 。 車xa 者giả 即tức 是thị 盡tận 。 無vô 生sanh 智trí 也dã 。 今kim 謂vị 不bất 然nhiên 。 昔tích 既ký 見kiến 有hữu 生sanh 死tử 未vị 盡tận 。 即tức 知tri 三tam 乘thừa 非phi 是thị 究cứu 竟cánh 。 亦diệc 應ưng 即tức 知tri 一Nhất 乘Thừa 是thị 究cứu 竟cánh 。 云vân 何hà 復phục 有hữu 索sách 也dã 。 又hựu 三tam 藏tạng 教giáo 內nội 明minh 羅La 漢Hán 。 云vân 何hà 已dĩ 得đắc 知tri 三tam 界giới 外ngoại 事sự 也dã 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 已dĩ 明minh 三tam 界giới 外ngoại 事sự 。 與dữ 大Đại 乘Thừa 復phục 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 今kim 所sở 明minh 者giả 索sách 車xa 之chi 譬thí 但đãn 就tựu 今kim 辨biện 。 非phi 昔tích 教giáo 存tồn 也dã 。 但đãn 索sách 車xa 譬thí 凡phàm 有hữu 二nhị 門môn 。

一nhất 者giả 。 無vô 索sách 假giả 設thiết 索sách 譬thí 。 二nhị 。 約ước 疑nghi 情tình 明minh 有hữu 索sách 也dã 。 言ngôn 無vô 索sách 而nhi 假giả 設thiết 索sách 譬thí 者giả 。 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 欲dục 顯hiển 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện 。 二nhị 。 欲dục 顯hiển 一Nhất 乘Thừa 是thị 真chân 實thật 。 顯hiển 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện 明minh 道Đạo 理lý 無vô 三tam 。 顯hiển 一Nhất 乘Thừa 是thị 真chân 實thật 亦diệc 道Đạo 理lý 有hữu 一nhất 。 蓋cái 是thị 一nhất 經kinh 大đại 宗tông 。 故cố 假giả 設thiết 索sách 車xa 譬thí 也dã 。 欲dục 顯hiển 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện 者giả 。 前tiền 明minh 長trưởng 者giả 辨biện 。 無vô 有hữu 三tam 乘thừa 。 虛hư 指chỉ 門môn 外ngoại 無vô 三tam 說thuyết 三tam 。 此thử 就tựu 父phụ 明minh 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện 也dã 。 門môn 外ngoại 若nhược 實thật 有hữu 三tam 車xa 。 子tử 出xuất 門môn 外ngoại 便tiện 見kiến 有hữu 三tam 則tắc 不bất 索sách 三tam 也dã 。 以dĩ 其kỳ 索sách 三tam 故cố 知tri 門môn 外ngoại 無vô 有hữu 三tam 車xa 。 驗nghiệm 父phụ 前tiền 言ngôn 理lý 實thật 無vô 三tam 方phương 便tiện 說thuyết 三tam 。 此thử 寄ký 子tử 索sách 三tam 以dĩ 顯hiển 三tam 是thị 方phương 便tiện 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 寄ký 父phụ 子tử 並tịnh 顯hiển 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện 耶da 。

答đáp 。

此thử 教giáo 所sở 興hưng 正chánh 為vi 破phá 執chấp 三tam 乘thừa 是thị 實thật 。 故cố 宜nghi 明minh 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện 。 即tức 是thị 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 然nhiên 後hậu 始thỉ 得đắc 顯hiển 真chân 實thật 義nghĩa 。 故cố 寄ký 父phụ 子tử 明minh 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện 也dã 。 所sở 言ngôn 寄ký 索sách 車xa 譬thí 顯hiển 一Nhất 乘Thừa 是thị 真chân 實thật 者giả 。 下hạ 明minh 等đẳng 賜tứ 即tức 是thị 有hữu 一nhất 。 將tương 明minh 一nhất 有hữu 宜nghi 辨biện 三tam 無vô 。 三tam 無vô 不bất 彰chương 則tắc 一nhất 有hữu 不bất 顯hiển 。 故cố 寄ký 索sách 三tam 以dĩ 顯hiển 無vô 三tam 。 如như 其kỳ 有hữu 三tam 則tắc 不bất 索sách 三tam 。 以dĩ 其kỳ 索sách 三tam 故cố 知tri 無vô 三tam 。 在tại 三tam 既ký 無vô 一nhất 有hữu 便tiện 顯hiển 。 故cố 方phương 得đắc 賜tứ 一nhất 也dã 。 蓋cái 是thị 經Kinh 之chi 正chánh 意ý 。 不bất 須tu 異dị 釋thích 也dã 。

所sở 言ngôn 就tựu 疑nghi 情tình 明minh 有hữu 索sách 者giả 。 然nhiên 迷mê 悟ngộ 二nhị 門môn 俱câu 無vô 有hữu 索sách 。 昔tích 既ký 執chấp 三tam 則tắc 見kiến 有hữu 車xa 。 證chứng 得đắc 小tiểu 果quả 便tiện 不bất 索sách 車xa 。 今kim 若nhược 領lãnh 悟ngộ 知tri 有hữu 一nhất 無vô 三tam 亦diệc 不bất 索sách 三tam 。 而nhi 今kim 言ngôn 有hữu 索sách 者giả 。 約ước 彼bỉ 疑nghi 情tình 言ngôn 有hữu 索sách 耳nhĩ 。 佛Phật 昔tích 說thuyết 有hữu 三tam 。 今kim 教giáo 明minh 無vô 三tam 。 惑hoặc 者giả 將tương 今kim 無vô 三tam 徵trưng 覓mịch 昔tích 有hữu 三tam 。 故cố 言ngôn 索sách 耳nhĩ 。

問vấn 。

為vi 三tam 人nhân 索sách 三tam 。 為vi 二nhị 人nhân 索sách 三tam 。

答đáp 。

據cứ 出xuất 門môn 而nhi 索sách 三tam 者giả 。 但đãn 是thị 羅La 漢Hán 辟Bích 支Chi 。 二nhị 人nhân 索sách 三tam 耳nhĩ 。 小Tiểu 乘Thừa 明minh 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 補bổ 處xứ 。 未vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 猶do 是thị 凡phàm 夫phu 。 故cố 在tại 門môn 內nội 不bất 得đắc 言ngôn 出xuất 門môn 外ngoại 索sách 車xa 。 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。 自tự 知tri 未vị 至chí 佛Phật 果Quả 亦diệc 不bất 索sách 車xa 。 又hựu 三tam 車xa 譬thí 三tam 乘thừa 果quả 。 羅La 漢Hán 辟Bích 支Chi 。 至chí 二nhị 果quả 處xứ 覓mịch 果quả 不bất 得đắc 故cố 索sách 果quả 也dã 。 無vô 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 佛Phật 果Quả 處xứ 覓mịch 佛Phật 果Quả 不bất 得đắc 。 故cố 無vô 菩Bồ 薩Tát 索sách 佛Phật 果Quả 車xa 也dã 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 。 但đãn 二nhị 人nhân 索sách 。 但đãn 應ưng 索sách 二nhị 。 何hà 得đắc 索sách 三tam 耶da 。

答đáp 。

一nhất 人nhân 二nhị 人nhân 俱câu 得đắc 索sách 三tam 。 無vô 所sở 疑nghi 也dã 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 。 言ngôn 二nhị 人nhân 索sách 者giả 。 何hà 得đắc 文văn 云vân 諸chư 子tử 索sách 耶da 。

答đáp 。

蓋cái 是thị 總tổng 相tương 稱xứng 為vi 諸chư 子tử 。 非phi 是thị 門môn 外ngoại 三tam 人nhân 名danh 為vi 諸chư 子tử 。 故cố 後hậu 合hợp 譬thí 釋thích 云vân 。

若nhược 見kiến 無vô 量lượng 億ức 千thiên 眾chúng 生sanh 。 出xuất 三tam 界giới 苦khổ 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 。 此thử 但đãn 明minh 二Nhị 乘Thừa 人nhân 出xuất 三tam 界giới 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 。 不bất 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc 知tri 不bất 必tất 皆giai 是thị 三tam 子tử 索sách 也dã 。

問vấn 。

頗phả 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 有hữu 索sách 車xa 不phủ 。

答đáp 。

若nhược 據cứ 門môn 外ngoại 無vô 菩Bồ 薩Tát 索sách 。 若nhược 通thông 論luận 門môn 內nội 約ước 疑nghi 情tình 者giả 。 昔tích 說thuyết 有hữu 三tam 今kim 說thuyết 無vô 三tam 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 無vô 徵trưng 有hữu 亦diệc 有hữu 索sách 也dã 。

問vấn 。

既ký 其kỳ 索sách 三tam 。 云vân 何hà 賜tứ 一nhất 。

答đáp 。

既ký 以dĩ 疑nghi 情tình 故cố 索sách 。 疑nghi 是thị 解giải 津tân 。 若nhược 有hữu 解giải 津tân 則tắc 大đại 機cơ 已dĩ 動động 。 扣khấu 佛Phật 說thuyết 一nhất 。 即tức 是thị 索sách 一nhất 。 故cố 後hậu 賜tứ 一nhất 也dã 。

爾nhĩ 時thời 長trưởng 者giả 。 各các 賜tứ 諸chư 子tử

此thử 第đệ 二nhị 。 明minh 賜tứ 車xa 也dã 。 索sách 所sở 不bất 與dữ 者giả 。 無vô 三tam 可khả 赴phó 索sách 也dã 。 與dữ 所sở 不bất 索sách 者giả 。 有hữu 一nhất 以dĩ 賜tứ 機cơ 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 標tiêu 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 二nhị 章chương 門môn 。 次thứ 。 釋thích 二nhị 章chương 門môn 。 標tiêu 二nhị 章chương 門môn 者giả 。

一nhất 。 標tiêu 等đẳng 賜tứ 章chương 門môn 。 二nhị 。 標tiêu 大đại 車xa 章chương 門môn 。 所sở 與dữ 之chi 人nhân 非phi 一nhất 。 故cố 云vân 各các 賜tứ 也dã 。 等đẳng 一nhất 者giả 。 昔tích 三tam 機cơ 偏thiên 發phát 。 以dĩ 大đại 車xa 賜tứ 菩Bồ 薩Tát 不bất 賜tứ 二Nhị 乘Thừa 。 故cố 若nhược 偏thiên 賜tứ 。 今kim 三tam 病bệnh 既ký 消tiêu 。 大đại 機cơ 並tịnh 發phát 。 等đẳng 與dữ 大đại 車xa 。 對đối 昔tích 與dữ 偏thiên 。 故cố 今kim 明minh 等đẳng 賜tứ 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。

不bất 令linh 有hữu 人nhân 。 獨độc 得đắc 滅diệt 度độ 。 皆giai 以dĩ 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 。 而nhi 滅diệt 度độ 之chi 。

即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。

不bất 令linh 有hữu 人nhân 。 獨độc 得đắc 滅diệt 度độ

者giả 。 不bất 令linh 菩Bồ 薩Tát 獨độc 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

皆giai 以dĩ 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 而nhi 滅diệt 度độ

者giả 。 亦diệc 令linh 二Nhị 乘Thừa 證chứng 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

大đại 車xa

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 標tiêu 大đại 車xa 章chương 門môn 。 即tức 是thị 出xuất 所sở 賜tứ 車xa 也dã 。

其kỳ 車xa 高cao 廣quảng

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 二nhị 章chương 門môn 也dã 。 前tiền 。 釋thích 大đại 車xa 章chương 門môn 。 次thứ 。 釋thích 等đẳng 賜tứ 章chương 門môn 。

釋thích 大đại 車xa 章chương 門môn 有hữu 三tam 。

初sơ 。 釋thích 大đại 車xa 。 次thứ 。 釋thích 白bạch 牛ngưu 。 後hậu 。 釋thích 儐tấn 從tùng 。 初sơ 又hựu 二nhị 。

前tiền 。 釋thích 大đại 。 次thứ 。 釋thích 車xa 體thể 。

其kỳ 車xa 高cao 廣quảng

者giả 。 釋thích 大đại 義nghĩa 也dã 。 出xuất 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 表biểu 為vi 高cao 。 備bị 萬vạn 德đức 稱xưng 為vi 廣quảng 。 又hựu 出xuất 二nhị 死tử 為vi 高cao 。 即tức 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 果quả 果quả 義nghĩa 。 備bị 萬vạn 德đức 。 菩Bồ 提Đề 果quả 義nghĩa 。 下hạ 還hoàn 將tương 二nhị 果quả 合hợp 之chi 。 又hựu 出xuất 二nhị 生sanh 死tử 則tắc 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 盡tận 。 備bị 於ư 眾chúng 德đức 即tức 德đức 無vô 不bất 圓viên 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 盡tận 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 德đức 無vô 不bất 圓viên 不bất 可khả 為vi 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 故cố 名danh 中trung 道đạo 。 中trung 道đạo 之chi 法pháp 稱xưng 為vi 一Nhất 乘Thừa 也dã 。 故cố 云vân 廣quảng 高cao 。 此thử 對đối 二nhị 眾chúng 。 但đãn 出xuất 分phân 段đoạn 之chi 近cận 。 故cố 名danh 為vi 下hạ 。 不bất 具cụ 萬vạn 德đức 。 目mục 之chi 為vi 狹hiệp 也dã 。 若nhược 就tựu 因nhân 車xa 釋thích 者giả 。 略lược 舉cử 願nguyện 行hành 。 願nguyện 則tắc 上thượng 求cầu 佛Phật 道Đạo 為vi 高cao 。 下hạ 度độ 眾chúng 生sanh 為vi 廣quảng 。 行hành 趣thú 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 為vi 高cao 。 遍biến 學học 諸chư 道đạo 為vi 廣quảng 也dã 。

眾chúng 寶bảo 莊trang 校giáo

者giả 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 車xa 體thể 。 前tiền 。 總tổng 釋thích 。 次thứ 。 別biệt 釋thích 。 雖tuy 標tiêu 高cao 廣quảng 。 恐khủng 非phi 眾chúng 寶bảo 所sở 成thành 。 是thị 故cố 次thứ 明minh 。 眾chúng 寶bảo 莊trang 校giáo 。 即tức 是thị 萬vạn 德đức 為vi 果quả 車xa 體thể 。 若nhược 據cứ 因nhân 車xa 。 萬vạn 行hạnh 相tương/tướng 資tư 成thành 其kỳ 運vận 用dụng 也dã 。

周chu 匝táp 欄lan 楯thuẫn

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 次thứ 別biệt 釋thích 車xa 。 前tiền 。 總tổng 標tiêu 。 後hậu 。 別biệt 釋thích 。 為vi 解giải 義nghĩa 故cố 。 就tựu 別biệt 釋thích 車xa 又hựu 開khai 為vi 二nhị 。

前tiền 。 釋thích 車xa 外ngoại 莊trang 嚴nghiêm 。 次thứ 。 釋thích 車xa 內nội 莊trang 嚴nghiêm 。 釋thích 車xa 外ngoại 莊trang 嚴nghiêm 。 歎thán 大Đại 乘Thừa 化hóa 他tha 德đức 。 釋thích 車xa 內nội 莊trang 嚴nghiêm 。 明minh 於ư 內nội 德đức 。 果quả 德đức 無vô 窮cùng 不bất 出xuất 斯tư 二nhị 。 歎thán 外ngoại 德đức 中trung 略lược 舉cử 五ngũ 門môn 。

一nhất 。 歎thán 總tổng 持trì 。 二nhị 。 歎thán 四tứ 辨biện 。 三tam 。 嘆thán 四Tứ 等Đẳng 。 四tứ 。 歎thán 四tứ 弘hoằng 。 五ngũ 。 歎thán 四tứ 攝nhiếp 。 初sơ 一nhất 是thị 能năng 持trì 。 後hậu 四tứ 為vi 所sở 持trì 。 欄lan 楯thuẫn 以dĩ 譬thí 總tổng 持trì 。 持trì 內nội 物vật 不bất 失thất 為vi 欄lan 。 遮già 外ngoại 物vật 不bất 侵xâm 如như 楯thuẫn 。 總tổng 持trì 亦diệc 然nhiên 。 持trì 眾chúng 德đức 令linh 不bất 失thất 。 遮già 眾chúng 惡ác 令linh 不bất 生sanh 。 普phổ 持trì 眾chúng 德đức 。 遍biến 遮già 眾chúng 過quá 義nghĩa 言ngôn 周chu 匝táp 。 此thử 既ký 是thị 眾chúng 德đức 之chi 本bổn 。 又hựu 是thị 小Tiểu 乘Thừa 所sở 無vô 故cố 在tại 初sơ 說thuyết 之chi 。 同đồng 上thượng 歎thán 於ư 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

四tứ 面diện 懸huyền 鈴linh

者giả 。 次thứ 歎thán 四tứ 辨biện 。 總tổng 持trì 為vi 眾chúng 德đức 之chi 本bổn 。 是thị 故cố 在tại 初sơ 。 四tứ 辨biện 為vi 化hóa 物vật 之chi 要yếu 故cố 次thứ 說thuyết 之chi 。 車xa 之chi 有hữu 鈴linh 動động 而nhi 聲thanh 發phát 。 大Đại 乘Thừa 化hóa 運vận 四tứ 辨biện 暢sướng 音âm 。 又hựu 釋thích 但đãn 取thủ 樂nhạo 說thuyết 辨biện 。 如như 鈴linh 之chi 聲thanh 用dụng 化hóa 四tứ 生sanh 故cố 言ngôn 四tứ 面diện 。 故cố 前tiền 歎thán 菩Bồ 薩Tát 德đức 中trung 初sơ 明minh 。 得đắc 陀đà 羅la 尼ni 。 次thứ 明minh 得đắc 樂lạc 說thuyết 辨biện 才tài 。 今kim 之chi 二nhị 句cú 還hoàn 同đồng 上thượng 也dã 。

張trương 設thiết 軒hiên 蓋cái

者giả 。 次thứ 歎thán 四Tứ 等Đẳng 。 四tứ 辨biện 外ngoại 被bị 要yếu 由do 四Tứ 等Đẳng 內nội 充sung 。 故cố 次thứ 嘆thán 也dã 。 軒hiên 之chi 為vi 用dụng 必tất 高cao 出xuất 而nhi 下hạ 覆phú 。 慈từ 悲bi 亦diệc 然nhiên 。 高cao 出xuất 二Nhị 乘Thừa 。 下hạ 覆phú 六lục 道đạo 。 雖tuy 曰viết 覆phú 車xa 。 實thật 覆phú 車xa 中trung 之chi 人nhân 也dã 。

亦diệc 以dĩ 珍trân 奇kỳ 雜tạp 寶bảo 。 而nhi 嚴nghiêm 飾sức 之chi

者giả 。 明minh 向hướng 慈từ 悲bi 為vi 眾chúng 德đức 所sở 成thành 故cố 體thể 是thị 真chân 實thật 。 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 假giả 想tưởng 慈từ 悲bi 也dã 。

寶bảo 繩thằng 絞giảo 絡lạc

者giả 。 次thứ 歎thán 四tứ 弘hoằng 。 軒hiên 不bất 施thí 絡lạc 則tắc 飄phiêu 鼓cổ 飛phi 揚dương 。 是thị 以dĩ 安an 繩thằng 而nhi 遐hà 持trì 令linh 不bất 動động 。 由do 此thử 四tứ 弘hoằng 御ngự 于vu 四tứ 。 等đẳng 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 不bất 捨xả 四tứ 生sanh 。 又hựu 復phục 防phòng 持trì 令linh 無vô 愛ái 見kiến 之chi 過quá 也dã 。

垂thùy 諸chư 華hoa 瓔anh

者giả 。 次thứ 歎thán 四tứ 攝nhiếp 。 雖tuy 有hữu 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 。 復phục 須tu 四tứ 攝nhiếp 之chi 行hành 。 華hoa 瓔anh 垂thùy 下hạ 悅duyệt 於ư 來lai 眾chúng 。 四tứ 攝nhiếp 府phủ 順thuận 仰ngưỡng 歸quy 若nhược 林lâm 也dã 。

重trọng/trùng 敷phu 綩uyển 綖diên

者giả 。 第đệ 二nhị 明minh 車xa 內nội 莊trang 嚴nghiêm 。 譬thí 內nội 德đức 也dã 。 綩uyển 綖diên 柔nhu 軟nhuyễn 為vi 車xa 之chi 縟# 。 可khả 以dĩ 適thích 體thể 。 譬thí 禪thiền 定định 柔nhu 軟nhuyễn 可khả 以dĩ 安an 身thân 。 以dĩ 定định 有hữu 八bát 重trọng/trùng 故cố 言ngôn 重trọng/trùng 敷phu 。 又hựu 百bách 千thiên 三tam 昧muội 。 故cố 云vân 重trọng/trùng 也dã 。 綩uyển 綖diên 者giả 。 外ngoại 國quốc 精tinh 絹quyên 也dã 。 名danh 槃bàn 縮súc 繡tú 。 富phú 貴quý 者giả 重trọng/trùng 而nhi 敷phu 之chi 。 以dĩ 譬thí 三tam 昧muội 非phi 一nhất 。

安an 置trí 丹đan 枕chẩm

有hữu 人nhân 言ngôn 。

車xa 之chi 前tiền 後hậu 兩lưỡng 橫hoạnh/hoành 木mộc 名danh 為vi 車xa 枕chẩm 。 依y 此thử 兩lưỡng 枕chẩm 竪thụ 四tứ 楗# 施thí 廂sương 壁bích 也dã 。 信tín 為vi 萬vạn 善thiện 之chi 基cơ 。 戒giới 為vi 眾chúng 德đức 之chi 本bổn 。 大Đại 乘Thừa 德đức 行hạnh 猶do 藉tạ 二nhị 法pháp 。 猶do 車xa 兩lưỡng 枕chẩm 也dã 。 今kim 謂vị 此thử 非phi 車xa 枕chẩm 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 既ký 敷phu 縟# 竟cánh 後hậu 方phương 安an 枕chẩm 。 此thử 乃nãi 是thị 欲dục 臥ngọa 之chi 枕chẩm 。 非phi 車xa 枕chẩm 也dã 。 又hựu 下hạ 偈kệ 。

明minh 茵nhân 縟# 之chi 上thượng 敷phu 以dĩ 白bạch 疊điệp

則tắc 以dĩ 疊điệp 代đại 枕chẩm 。 故cố 知tri 是thị 承thừa 首thủ 之chi 枕chẩm 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 車xa 內nội 安an 枕chẩm 。

答đáp 。

此thử 既ký 明minh 內nội 德đức 。 則tắc 有hữu 息tức 化hóa 之chi 義nghĩa 。 如như 臥ngọa 之chi 像tượng 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

入nhập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 深thâm 禪thiền 定định 窟quật 。 眾chúng 不bất 見kiến 故cố 名danh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。

今kim 於ư 縟# 上thượng 更cánh 安an 枕chẩm 。 譬thí 於ư 禪thiền 定định 內nội 入nhập 般Bát 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 又hựu 佛Phật 有hữu 時thời 間gian 乃nãi 至chí 八bát 萬vạn 劫kiếp 入nhập 深thâm 三tam 昧muội 。 亦diệc 是thị 息tức 化hóa 。 故cố 是thị 欲dục 臥ngọa 之chi 像tượng 。

問vấn 。

何hà 故cố 名danh 為vi 丹đan 枕chẩm 耶da 。

答đáp 。

丹đan 是thị 赤xích 色sắc 中trung 之chi 盛thịnh 。 由do 深thâm 定định 故cố 多đa 所sở 發phát 生sanh 。 其kỳ 功công 顯hiển 灼chước 如như 丹đan 色sắc 也dã 。 又hựu 釋thích 古cổ 人nhân 合hợp 神thần 丹đan 為vi 枕chẩm 。 令linh 得đắc 長trường/trưởng 靈linh 之chi 壽thọ 。 譬thí 入nhập 涅Niết 槃Bàn 則tắc 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 也dã 。

駕giá 以dĩ 白bạch 牛ngưu

者giả 第đệ 二nhị 。 釋thích 御ngự 車xa 之chi 牛ngưu 。 竺trúc 道đạo 生sanh 法Pháp 師sư 用dụng 《# 淨tịnh 名danh 經kinh 》# 意ý 釋thích 此thử 文văn 云vân 。

六Lục 通Thông 無vô 垢cấu 名danh 為vi 白bạch 牛ngưu 。 故cố 云vân 象tượng 馬mã 五ngũ 通thông 馳trì 。

今kim 明minh 萬vạn 德đức 與dữ 。 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 同đồng 。 萬vạn 德đức 但đãn 有hữu 運vận 而nhi 無vô 導đạo 。 故cố 但đãn 車xa 非phi 牛ngưu 。 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 亦diệc 運vận 亦diệc 導đạo 。 故cố 具cụ 車xa 牛ngưu 兩lưỡng 義nghĩa 。 五ngũ 度độ 對đối 波Ba 若Nhã 。 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 。

大đại 白bạch 牛ngưu 車xa

者giả 。 謂vị 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 也dã 。

膚phu 色sắc 充sung 潔khiết

者giả 。 種chủng 智trí 圓viên 滿mãn 為vi 膚phu 充sung 。 清thanh 淨tịnh 無vô 染nhiễm 為vi 色sắc 潔khiết 。

形hình 體thể 姝xu 好hảo

者giả 。 無vô 有hữu 相tướng 貌mạo 為vi 形hình 體thể 。 寂tịch 滅diệt 微vi 妙diệu 為vi 姝xu 好hảo 。

有hữu 大đại 筋cân 力lực

者giả 。 上thượng 明minh 慧tuệ 體thể 。 今kim 明minh 慧tuệ 用dụng 也dã 。 照chiếu 用dụng 之chi 深thâm 。 能năng 斷đoạn 大đại 惑hoặc 。 普phổ 載tái 之chi 重trọng/trùng 。 適thích 道đạo 之chi 遠viễn 。 而nhi 無vô 疲bì 極cực 。 具cụ 此thử 四tứ 義nghĩa 為vi 大đại 筋cân 力lực 。

行hành 步bộ 平bình 正chánh

者giả 。 遊du 乎hồ 中trung 道Đạo 行hạnh 無vô 偏thiên 邪tà 也dã 。

其kỳ 疾tật 如như 風phong

者giả 。 不bất 疾tật 而nhi 速tốc 。 感cảm 無vô 不bất 應ưng 也dã 。 又hựu 一nhất 念niệm 遍biến 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 亦diệc 是thị 其kỳ 疾tật 如như 風phong 。 用dụng 大Đại 乘Thừa 之chi 化hóa 入nhập 於ư 五ngũ 道đạo 為vi 駕giá 。 與dữ 之chi 如như 遊du 也dã 。

又hựu 多đa 僕bộc 從tùng 。 而nhi 侍thị 衛vệ 之chi

者giả 。 第đệ 三tam 。 明minh 儐tấn 從tùng 也dã 。 既ký 以dĩ 佛Phật 果Quả 萬vạn 德đức 為vi 車xa 。 則tắc 以dĩ 佛Phật 為vi 登đăng 車xa 人nhân 。 從tùng 教giáo 修tu 行hành 者giả 崇sùng 侍thị 如như 林lâm 。 故cố 下hạ 偈kệ 云vân 。

佛Phật 所sở 悅duyệt 可khả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 所sở 應ưng 稱xưng 讚tán 。 供cúng 養dường 禮lễ 拜bái 。

即tức 儐tấn 從tùng 之chi 義nghĩa 也dã 。 若nhược 據cứ 因nhân 車xa 。 此thử 文văn 既ký 明minh 無Vô 學Học 之chi 位vị 。 已dĩ 得đắc 出xuất 宅trạch 。 此thử 始thỉ 登đăng 車xa 。 自tự 學học 人nhân 已dĩ 下hạ 皆giai 為vi 儐tấn 從tùng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 等đẳng 賜tứ 章chương 門môn 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 前tiền 明minh 有hữu 大đại 車xa 之chi 所sở 以dĩ 。 次thứ 。 明minh 等đẳng 賜tứ 。 今kim 前tiền 釋thích 有hữu 車xa 之chi 所sở 以dĩ 將tương 明minh 賜tứ 車xa 。 故cố 前tiền 釋thích 有hữu 車xa 之chi 所sở 以dĩ 。

而nhi 作tác 是thị 念niệm 。

下hạ 。 明minh 等đẳng 賜tứ 也dã 。 初sơ 。 明minh 不bất 應ưng 不bất 等đẳng 。

今kim 此thử 幼ấu 童đồng

下hạ 。 明minh 應ưng 等đẳng 賜tứ 也dã 。 初sơ 。 明minh 同đồng 是thị 子tử 故cố 應ưng 等đẳng 賜tứ 。

愛ái 無vô 偏thiên 儻thảng

下hạ 。 平bình 等đẳng 愛ái 故cố 宜nghi 等đẳng 賜tứ 也dã 。

我ngã 有hữu 如như 是thị 。 七thất 寶bảo 大đại 車xa

下hạ 。 前tiền 二nhị 句cú 明minh 心tâm 等đẳng 。 今kim 此thử 章chương 辨biện 財tài 多đa 也dã 。

其kỳ 數số 無vô 量lượng

者giả 。 車xa 則tắc 不bất 二nhị 。 乘thừa 者giả 不bất 一nhất 。 以dĩ 乘thừa 者giả 不bất 一nhất 故cố 言ngôn 無vô 量lượng 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà

下hạ 。 舉cử 多đa 況huống 少thiểu 也dã 。

周chu 給cấp 一nhất 國quốc

者giả 。 國quốc 謂vị 眾chúng 生sanh 也dã 。 假giả 使sử 十thập 方phương 。 眾chúng 生sanh 一nhất 時thời 機cơ 發phát 並tịnh 與dữ 佛Phật 乘thừa 。 而nhi 佛Phật 乘thừa 猶do 不bất 可khả 匱quỹ 。 匱quỹ 者giả 竭kiệt 盡tận 也dã 。 故cố 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

十thập 方phương 三tam 世thế 佛Phật 。 皆giai 學học 波Ba 若Nhã 。 而nhi 波Ba 若Nhã 不bất 可khả 盡tận 。

波Ba 若Nhã 則tắc 一Nhất 乘Thừa 也dã 。

何hà 況huống 諸chư 子tử

者giả 。 明minh 今kim 會hội 堪kham 聞văn 而nhi 悟ngộ 者giả 。 蓋cái 不bất 足túc 言ngôn 故cố 也dã 。

是thị 時thời 諸chư 子tử

下hạ 。 第đệ 三tam 。 得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 譬thí 。

問vấn 。

大đại 車xa 既ký 譬thí 果quả 乘thừa 。 諸chư 子tử 是thị 因nhân 。 云vân 何hà 得đắc 乘thừa 果quả 車xa 。

答đáp 。

解giải 從tùng 佛Phật 得đắc 。 隨tùy 分phần/phân 皆giai 會hội 。 故cố 云vân 各các 乘thừa 耳nhĩ 。 又hựu 因nhân 必tất 得đắc 果quả 。 故cố 云vân 得đắc 車xa 也dã 。 所sở 期kỳ 是thị 小tiểu 而nhi 遂toại 獲hoạch 大đại 。 賜tứ 踰du 意ý 表biểu 名danh 。

非phi 本bổn 所sở 望vọng

也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất

下hạ 。 第đệ 六lục 。 明minh 不bất 虛hư 譬thí 。 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 譬thí 來lai 者giả 。 從tùng 上thượng 許hứa 賜tứ 文văn 生sanh 。 眾chúng 伏phục 疑nghi 云vân 。

始thỉ 則tắc 許hứa 三tam 。 終chung 遂toại 不bất 與dữ 。 似tự 若nhược 虛hư 言ngôn 。 初sơ 不bất 許hứa 一nhất 後hậu 遂toại 賜tứ 一nhất 。 復phục 如như 妄vọng 說thuyết 。 今kim 欲dục 融dung 會hội 許hứa 賜tứ 斷đoạn 彼bỉ 疑nghi 心tâm 。 故cố 有hữu 此thử 章chương 來lai 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 。 反phản 質chất 。 二nhị 。 奉phụng 答đáp 。 三tam 。 稱xưng 歎thán 。 反phản 質chất 者giả 。 謂vị 佛Phật 虛hư 妄vọng 本bổn 出xuất 聲Thanh 聞Văn 。 今kim 令linh 其kỳ 自tự 稱xưng 不bất 虛hư 。 則tắc 不bất 虛hư 事sự 實thật 。 故cố 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

佛Phật 反phản 質chất 身thân 子tử 。 令linh 身thân 子tử 口khẩu 自tự 稱xưng 。 不bất 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc 審thẩm 大đại 小tiểu 優ưu 劣liệt 之chi 異dị 。

今kim 亦diệc 然nhiên 也dã 。 又hựu 身thân 子tử 既ký 已dĩ 領lãnh 悟ngộ 則tắc 知tri 三tam 一nhất 。 迹tích 返phản 而nhi 旨chỉ 符phù 。 故cố 寄ký 之chi 融dung 會hội 息tức 眾chúng 疑nghi 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 不phủ 也dã

者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 。 奉phụng 詶thù 。

不phủ 也dã 。

者giả 。 不bất 虛hư 妄vọng 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 許hứa 而nhi 不bất 與dữ 。 與dữ 而nhi 不bất 許hứa 。

答đáp 。

所sở 以dĩ 許hứa 者giả 。 稱xưng 彼bỉ 根căn 緣duyên 得đắc 出xuất 火hỏa 宅trạch 。 故cố 須tu 許hứa 也dã 。 理lý 畢tất 竟cánh 無vô 三tam 。 又hựu 非phi 佛Phật 本bổn 意ý 。 云vân 何hà 可khả 與dữ 。 故cố 終chung 不bất 與dữ 也dã 。 與dữ 而nhi 不bất 許hứa 者giả 。 若nhược 遂toại 許hứa 其kỳ 大đại 。 不bất 稱xưng 根căn 情tình 無vô 由do 出xuất 宅trạch 。 故cố 始thỉ 不bất 許hứa 也dã 。 終chung 遂toại 與dữ 者giả 。 大đại 機cơ 既ký 動động 稱xưng 佛Phật 本bổn 心tâm 。 道Đạo 理lý 有hữu 一nhất 。 是thị 故cố 與dữ 也dã 。 就tựu 文văn 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 明minh 昔tích 無vô 三tam 說thuyết 三tam 非phi 虛hư 妄vọng 。 第đệ 二nhị 。 就tựu 今kim 與dữ 一nhất 明minh 無vô 虛hư 妄vọng 。 佛Phật 但đãn 略lược 反phản 質chất 今kim 不bất 虛hư 妄vọng 。 而nhi 身thân 子tử 廣quảng 答đáp 具cụ 明minh 今kim 昔tích 不bất 虛hư 妄vọng 。 又hựu 舉cử 昔tích 況huống 今kim 。 昔tích 無vô 三tam 說thuyết 三tam 尚thượng 不bất 虛hư 妄vọng 。 況huống 今kim 有hữu 一nhất 與dữ 一nhất 豈khởi 虛hư 妄vọng 也dã 。 二nhị 文văn 各các 有hữu 一nhất 釋thích 一nhất 況huống 。 初sơ 明minh 一nhất 釋thích 者giả 。 長trưởng 者giả 但đãn 令linh 諸chư 子tử 出xuất 於ư 火hỏa 難nạn 得đắc 全toàn 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。 都đô 不bất 與dữ 車xa 亦diệc 非phi 虛hư 妄vọng 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 既ký 得đắc 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 即tức 是thị 可khả 保bảo 重trọng/trùng 義nghĩa 。 故cố 非phi 虛hư 也dã 。

問vấn 。

此thử 據cứ 何hà 義nghĩa 明minh 不bất 虛hư 耶da 。

答đáp 。

約ước 得đắc 二nhị 種chủng 實thật 益ích 故cố 不bất 虛hư 。 一nhất 者giả 。 實thật 出xuất 三tam 界giới 。 二nhị 者giả 。 實thật 全toàn 身thân 命mạng 。 故cố 不bất 虛hư 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 復phục 言ngôn 。 若nhược 全toàn 身thân 命mạng 。 便tiện 為vi 已dĩ 得đắc 。 玩ngoạn 好hảo 之chi 具cụ 。

答đáp 。

上thượng 雖tuy 言ngôn 得đắc 二nhị 種chủng 實thật 益ích 是thị 故cố 不bất 虛hư 。 而nhi 不bất 得đắc 車xa 。 應ưng 是thị 虛hư 妄vọng 。 所sở 以dĩ 釋thích 云vân 。

若nhược 全toàn 身thân 命mạng 。 即tức 已dĩ 得đắc 玩ngoạn 好hảo/hiếu 故cố 亦diệc 不bất 虛hư 也dã 。

何hà 況huống 方phương 便tiện 於ư 彼bỉ 火hỏa 宅trạch 而nhi 拔bạt 濟tế

者giả 。 第đệ 二nhị 。 況huống 也dã 。 上thượng 明minh 直trực 令linh 諸chư 子tử 得đắc 出xuất 火hỏa 難nạn 。 全toàn 其kỳ 軀khu 命mạng 。 尚thượng 已dĩ 非phi 虛hư 。 況huống 方phương 便tiện 說thuyết 有hữu 三tam 車xa 令linh 得đắc 免miễn 難nạn 。 而nhi 有hữu 虛hư 耶da 。 前tiền 據cứ 實thật 益ích 故cố 已dĩ 是thị 不bất 虛hư 。 況huống 長trưởng 者giả 心tâm 實thật 豈khởi 是thị 虛hư 耶da 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 是thị 長trưởng 者giả 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 今kim 不bất 虛hư 妄vọng 也dã 。 亦diệc 有hữu 二nhị 階giai 。 初sơ 釋thích 。 次thứ 況huống 。 初sơ 釋thích 中trung 為vi 三tam 。

一nhất 。 標tiêu 不bất 虛hư 。 二nhị 。

何hà 以dĩ 故cố 。

下hạ 。 釋thích 不bất 虛hư 。 三tam 。

以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên

下hạ 。 結kết 不bất 虛hư 。 大đại 意ý 明minh 長trưởng 者giả 言ngôn 雖tuy 許hứa 三tam 令linh 得đắc 出xuất 宅trạch 。 意ý 不bất 與dữ 三tam 遂toại 長trưởng 者giả 本bổn 心tâm 。 是thị 實thật 故cố 無vô 虛hư 也dã 。

何hà 況huống 長trưởng 者giả

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 舉cử 況huống 也dã 。 前tiền 明minh 本bổn 意ý 不bất 欲dục 與dữ 小tiểu 。 假giả 令linh 都đô 不bất 與dữ 最tối 小tiểu 已dĩ 非phi 虛hư 妄vọng 。 何hà 況huống 本bổn 意ý 欲dục 與dữ 於ư 大đại 。 今kim 遂toại 與dữ 之chi 。 豈khởi 虛hư 妄vọng 也dã 。

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

下hạ 。 第đệ 三tam 。 稱xưng 歎thán 也dã 。 一nhất 善thiện 哉tai 歎thán 解giải 昔tích 三tam 不bất 虛hư 。 一nhất 善thiện 哉tai 歎thán 其kỳ 今kim 一nhất 不bất 虛hư 也dã 。

如Như 來Lai 亦diệc 復phục 如như 是thị

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 合hợp 譬thí 。 合hợp 上thượng 六lục 譬thí 即tức 成thành 六lục 章chương 。 今kim 先tiên 總tổng 序tự 合hợp 譬thí 之chi 大đại 意ý 。 略lược 有hữu 四tứ 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 譬thí 中trung 顯hiển 者giả 即tức 不bất 合hợp 之chi 。 二nhị 者giả 。 譬thí 中trung 不bất 具cụ 足túc 者giả 。 合hợp 更cánh 足túc 之chi 。 三tam 者giả 。 譬thí 中trung 一nhất 途đồ 次thứ 第đệ 。 合hợp 譬thí 即tức 復phục 示thị 一nhất 途đồ 。 謂vị 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 。 四tứ 者giả 。 依y 譬thí 文văn 而nhi 正chánh 合hợp 之chi 。 合hợp 此thử 中trung 六lục 譬thí 意ý 者giả 。 合hợp 第đệ 一nhất 總tổng 。 譬thí 明minh 佛Phật 有hữu 極cực 樂lạc 無vô 極cực 苦khổ 。 合hợp 第đệ 二nhị 見kiến 火hỏa 譬thí 。 敘tự 眾chúng 生sanh 有hữu 極cực 苦khổ 無vô 極cực 樂lạc 。 合hợp 第đệ 三tam 救cứu 子tử 不bất 得đắc 譬thí 。 明minh 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 即tức 欲dục 拔bạt 眾chúng 生sanh 。 極cực 苦khổ 與dữ 其kỳ 極cực 樂lạc 。 但đãn 未vị 堪kham 故cố 息tức 化hóa 。 合hợp 第đệ 四tứ 救cứu 子tử 得đắc 譬thí 。 且thả 拔bạt 其kỳ 重trọng/trùng 苦khổ 與dữ 其kỳ 小tiểu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 合hợp 第đệ 五ngũ 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 。 拔bạt 其kỳ 輕khinh 苦khổ 與dữ 其kỳ 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 合hợp 第đệ 六lục 不bất 虛hư 譬thí 。 明minh 前tiền 許hứa 小tiểu 樂nhạo/nhạc/lạc 後hậu 與dữ 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 義nghĩa 不bất 相tương 違vi 。 上thượng 總tổng 譬thí 有hữu 六lục 義nghĩa 。 今kim 正chánh 合hợp 化hóa 主chủ 。 兼kiêm 合hợp 餘dư 五ngũ 。 以dĩ 化hóa 主chủ 為vi 本bổn 。 然nhiên 後hậu 起khởi 化hóa 。 故cố 須tu 正chánh 合hợp 之chi 。

一nhất 切thiết 世thế 間gian

者giả 。 合hợp 上thượng 國quốc 邑ấp 聚tụ 落lạc 也dã 。 世thế 間gian 有hữu 二nhị 種chủng 。 今kim 正chánh 取thủ 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 也dã 。

之chi 父phụ

者giả 。 合hợp 上thượng 長trưởng 者giả 也dã 。

於ư 諸chư 怖bố 畏úy

下hạ 。 合hợp 上thượng 財tài 富phú 無vô 量lượng 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

一nhất 。 歎thán 所sở 離ly 。 二nhị 。 歎thán 所sở 得đắc 。 所sở 離ly 即tức 是thị 空không 義nghĩa 。 所sở 得đắc 謂vị 不bất 空không 義nghĩa 。 以dĩ 空không 義nghĩa 無vô 一nhất 切thiết 累lũy/lụy/luy 故cố 法Pháp 身thân 不bất 有hữu 。 有hữu 一nhất 切thiết 德đức 故cố 法Pháp 身thân 不bất 無vô 。 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 謂vị 中trung 道đạo 也dã 。 又hựu 無vô 一nhất 切thiết 累lũy/lụy/luy 謂vị 解giải 脫thoát 也dã 。 有hữu 一nhất 切thiết 德đức 即tức 法Pháp 身thân 波Ba 若Nhã 也dã 。 又hựu 無vô 一nhất 切thiết 累lũy/lụy/luy 謂vị 果quả 果quả 也dã 。 具cụ 一nhất 切thiết 德đức 即tức 果quả 義nghĩa 也dã 。 又hựu 良lương 由do 無vô 患hoạn 故cố 能năng 救cứu 患hoạn 。 將tương 明minh 救cứu 患hoạn 故cố 前tiền 序tự 無vô 患hoạn 。 良lương 由do 有hữu 德đức 故cố 能năng 濟tế 無vô 德đức 。 將tương 明minh 濟tế 於ư 無vô 德đức 故cố 前tiền 歎thán 有hữu 德đức 也dã 。 就tựu 離ly 過quá 中trung 前tiền 明minh 離ly 果quả 患hoạn 。 即tức 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 果quả 也dã 。

無vô 明minh 闇ám 蔽tế

下hạ 。 離ly 因nhân 患hoạn 也dã 。 則tắc 二nhị 生sanh 死tử 因nhân 但đãn 無vô 明minh 為vi 本bổn 。 故cố 偏thiên 說thuyết 之chi 。

永vĩnh 盡tận 無vô 餘dư

者giả 。 雙song 結kết 無vô 因nhân 果quả 患hoạn 也dã 。

而nhi 悉tất 成thành 就tựu

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 嘆thán 所sở 得đắc 也dã 。 就tựu 文văn 亦diệc 二nhị 。

初sơ 。 歎thán 自tự 德đức 。 次thứ 。 歎thán 化hóa 他tha 德đức 。 初sơ 有hữu 四tứ 雙song 。

一nhất 者giả 。 無vô 量lượng 知tri 見kiến 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 為vi 知tri 。 知tri 之chi 分phần 明minh 譬thí 如như 眼nhãn 見kiến 。 則tắc 知tri 。 見kiến 一nhất 雙song 也dã 。 力lực 為vi 其kỳ 內nội 。 無vô 畏úy 為vi 外ngoại 。 內nội 外ngoại 一nhất 雙song 也dã 。 有hữu 大đại 神thần 力lực 。 謂vị 神thần 通thông 輪luân 也dã 。 及cập 智trí 慧tuệ 力lực 。 謂vị 說thuyết 法Pháp 輪luân 也dã 。 即tức 現hiện 通thông 。 說thuyết 法Pháp 一nhất 雙song 也dã 。

具cụ 足túc 方phương 便tiện 。 智Trí 慧Tuệ 波Ba 羅La 蜜Mật

者giả 。 第đệ 四tứ 。 明minh 權quyền 實thật 二nhị 智trí 皆giai 究cứu 竟cánh 也dã 。

大đại 慈từ 大đại 悲bi

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 歎thán 化hóa 他tha 德đức 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 歎thán 化hóa 他tha 之chi 本bổn 。 次thứ 。 歎thán 化hóa 他tha 之chi 跡tích 。

大đại 慈từ 大đại 悲bi

者giả 。 普phổ 欲dục 拔bạt 苦khổ 遍biến 欲dục 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 即tức 廣quảng 大đại 心tâm 也dã 。

常thường 無vô 懈giải 惓#

即tức 常thường 心tâm 也dã 。

恆hằng 求cầu 善thiện 事sự

者giả 。 謂vị 第đệ 一nhất 心tâm 也dã 。 欲dục 以dĩ 第đệ 一nhất 法pháp 與dữ 眾chúng 生sanh 。 又hựu 慈từ 悲bi 即tức 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 恆hằng 求cầu 善thiện 事sự 滅diệt 惡ác 生sanh 善thiện 也dã 。

而nhi 生sanh 三tam 界giới

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 歎thán 化hóa 他tha 跡tích 。 本bổn 中trung 有hữu 二nhị 本bổn 。 謂vị 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。 跡tích 中trung 亦diệc 有hữu 二nhị 跡tích 。

初sơ 。 明minh 大đại 悲bi 拔bạt 苦khổ 跡tích 。

教giáo 化hóa 令linh 得đắc

下hạ 。 大đại 慈từ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 跡tích 。 此thử 中trung 既ký 明minh 應ưng 身thân 生sanh 三tam 界giới 。 則tắc 知tri 法Pháp 身thân 無vô 有hữu 生sanh 滅diệt 。 即tức 顯hiển 生sanh 。 無vô 生sanh 二nhị 身thân 也dã 。 不bất 應ưng 謂vị 此thử 經Kinh 未vị 明minh 常thường 住trụ 也dã 。

問vấn 。

云vân 何hà 合hợp 上thượng 財tài 富phú 無vô 量lượng 等đẳng 耶da 。

答đáp 。

無vô 量lượng 知tri 見kiến 。 等đẳng 四tứ 雙song 合hợp 之chi 也dã 。 總tổng 歎thán 。 得đắc 離ly 則tắc 是thị 智trí 斷đoạn 。 合hợp 上thượng 田điền 業nghiệp 也dã 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 合hợp 上thượng 宅trạch 也dã 。 有hữu 大đại 神thần 力lực 。 合hợp 僮đồng 僕bộc 義nghĩa 也dã 。 無vô 因nhân 果quả 兩lưỡng 患hoạn 。 則tắc 合hợp 其kỳ 年niên 衰suy 邁mại 。 最tối 後hậu 身thân 義nghĩa 也dã 。

次thứ 傍bàng 合hợp 餘dư 五ngũ 義nghĩa 者giả 。

而nhi 生sanh 三tam 界giới 。 朽hủ 故cố 火hỏa 宅trạch

合hợp 化hóa 處xứ 也dã 。

為vì 度độ 眾chúng 生sanh

合hợp 五ngũ 百bách 人nhân 。 三tam 十thập 子tử 也dã 。

生sanh 老lão 病bệnh 死tử

合hợp 上thượng 化hóa 意ý 也dã 。

教giáo 化hóa

下hạ 。 合hợp 教giáo 門môn 也dã 。

見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh

下hạ 。 合hợp 上thượng 第đệ 二nhị 見kiến 火hỏa 譬thí 也dã 。 上thượng 有hữu 三tam 。

初sơ 。 見kiến 火hỏa 驚kinh 怖bố 。 二nhị 。 自tự 序tự 已dĩ 出xuất 。 三tam 。 傷thương 子tử 未vị 離ly 。 今kim 但đãn 合hợp 見kiến 火hỏa 及cập 傷thương 子tử 未vị 離ly 二nhị 章chương 義nghĩa 耳nhĩ 。 所sở 以dĩ 但đãn 合hợp 此thử 二nhị 義nghĩa 者giả 。 合hợp 上thượng 總tổng 譬thí 歎thán 佛Phật 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 苦khổ 。 今kim 合hợp 見kiến 火hỏa 譬thí 序tự 眾chúng 生sanh 有hữu 苦khổ 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 欲dục 以dĩ 能năng 化hóa 所sở 化hóa 有hữu 無vô 相tướng 對đối 故cố 也dã 。 合hợp 二nhị 即tức 為vi 二nhị 意ý 。

初sơ 。 明minh 見kiến 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 。 合hợp 上thượng 見kiến 火hỏa 。 又hựu 四tứ 。

第đệ 一nhất 。 見kiến 眾chúng 生sanh 現hiện 受thọ 眾chúng 苦khổ 。 第đệ 二nhị 。 見kiến 眾chúng 生sanh 生sanh 受thọ 眾chúng 苦khổ 。 第đệ 三tam 。 見kiến 後hậu 受thọ 眾chúng 苦khổ 。 第đệ 四tứ 。 總tổng 結kết 三tam 世thế 苦khổ 也dã 。 前tiền 三tam 世thế 苦khổ 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 三tam 苦khổ 。 現hiện 世thế 三tam 苦khổ 者giả 。

一nhất 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。 此thử 通thông 是thị 內nội 身thân 之chi 苦khổ 。 故cố 經kinh 文văn 結kết 為vi 一nhất 苦khổ 。

問vấn 。

憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。 屬thuộc 何hà 苦khổ 耶da 。

答đáp 。

並tịnh 屬thuộc 死tử 苦khổ 所sở 攝nhiếp 。 《# 十Thập 地Địa 經kinh 》# 云vân 。

死tử 別biệt 離ly 時thời 。 愚ngu 人nhân 貪tham 著trước 。 心tâm 熱nhiệt 名danh 憂ưu 。 發phát 聲thanh 啼đề 哭khốc 為vi 悲bi 。 五ngũ 根căn 相tương 對đối 為vi 苦khổ 。 意ý 根căn 相tướng 對đối 為vi 憂ưu 。 苦khổ 轉chuyển 深thâm 為vi 惱não 。

《# 稻đạo 芉can 經kinh 》# 言ngôn 。

追truy 慼thích 往vãng 事sự 言ngôn 聲thanh 哀ai 慼thích 名danh 為vi 憂ưu 。 追truy 思tư 相tương 續tục 名danh 為vi 悲bi 。 苦khổ 事sự 逼bức 身thân 名danh 為vi 苦khổ 。 煩phiền 惱não 纏triền 縛phược 故cố 名danh 惱não 。

也dã 。 亦diệc 以dĩ 五ngũ 欲dục 財tài 利lợi 故cố 。 受thọ 種chủng 種chủng 苦khổ 。

第đệ 二nhị 。 明minh 於ư 外ngoại 財tài 五ngũ 欲dục 生sanh 苦khổ 也dã 。 又hựu 以dĩ 貪tham 著trước 追truy 求cầu 故cố 。 現hiện 受thọ 眾chúng 苦khổ 者giả 。 第đệ 三tam 苦khổ 也dã 。 此thử 與dữ 上thượng 異dị 者giả 。 上thượng 明minh 貪tham 著trước 財tài 輕khinh 。 今kim 辨biện 追truy 求cầu 事sự 重trọng/trùng 。 同đồng 是thị 外ngoại 物vật 生sanh 苦khổ 。 以dĩ 貪tham 有hữu 輕khinh 重trọng 為vi 二nhị 也dã 。

後hậu 受thọ 地địa 獄ngục

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 生sanh 報báo 。 則tắc 三tam 途đồ 為vi 三tam 苦khổ 也dã 。

若nhược 生sanh 天thiên 上thượng

者giả 。 第đệ 三tam 。 辨biện 後hậu 報báo 三tam 苦khổ 。 謂vị 貧bần 窮cùng 困khốn 苦khổ 。 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 。 此thử 三tam 通thông 人nhân 天thiên 。 故cố 《# 正Chánh 法Pháp 念niệm 經kinh 》# 說thuyết 天thiên 亦diệc 有hữu 貧bần 窮cùng 。

問vấn 。

何hà 以dĩ 判phán 此thử 為vi 三tam 報báo 。

答đáp 。

凡phàm 貪tham 著trước 五ngũ 欲dục 。 必tất 生sanh 三tam 途đồ 。 從tùng 三tam 途đồ 方phương 得đắc 生sanh 人nhân 天thiên 耳nhĩ 。

如như 是thị 等đẳng

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 總tổng 結kết 眾chúng 苦khổ 也dã 。

問vấn 。

此thử 九cửu 種chủng 苦khổ 云vân 何hà 配phối 八bát 苦khổ 耶da 。

答đáp 。

初sơ 現hiện 苦khổ 中trung 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 即tức 四tứ 苦khổ 也dã 。 五ngũ 欲dục 財tài 利lợi 二nhị 種chủng 苦khổ 屬thuộc 。 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 三tam 途đồ 屬thuộc 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 。 貧bần 窮cùng 困khốn 苦khổ 。 亦diệc 屬thuộc 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 次thứ 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 。 如như 文văn 說thuyết 之chi 。 後hậu 總tổng 結kết 諸chư 苦khổ 是thị 五ngũ 盛thịnh 陰ấm 苦khổ 也dã 。

眾chúng 生sanh 沒một 在tại 其kỳ 中trung 。 歡hoan 喜hỷ 遊du 戲hí

第đệ 二nhị 。 合hợp 上thượng 傷thương 子tử 未vị 離ly 也dã 。

沒một 在tại 其kỳ 中trung

者giả 。 眾chúng 苦khổ 如như 海hải 。 眾chúng 生sanh 沒một 在tại 苦khổ 海hải 內nội 也dã 。

歡hoan 喜hỷ 遊du 戲hí

謂vị 於ư 苦khổ 果quả 上thượng 更cánh 起khởi 貪tham 著trước 。 則tắc 是thị 重trọng/trùng 造tạo 苦khổ 因nhân 也dã 。 合hợp 上thượng 。

而nhi 諸chư 子tử 等đẳng 。 於ư 火hỏa 宅trạch 內nội 。 樂nhạo 著trước 嬉hi 戲hí

不bất 覺giác 不bất 知tri

者giả 。 前tiền 明minh 貪tham 愛ái 。 今kim 辨biện 愚ngu 癡si 。 即tức 癡si 愛ái 也dã 。

於ư 此thử 三tam 界giới 火hỏa 宅trạch 。 東đông 西tây 馳trì 走tẩu

者giả 。 自tự 上thượng 已dĩ 來lai 見kiến 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 果quả 。 造tạo 苦khổ 因nhân 。 今kim 見kiến 其kỳ 輪luân 迴hồi 不bất 息tức 也dã 。

雖tuy 遭tao 大đại 苦khổ 。 不bất 以dĩ 為vi 患hoạn

者giả 。 上thượng 歡hoan 喜hỷ 遊du 戲hí 。 明minh 不bất 覺giác 苦khổ 眾chúng 生sanh 不bất 厭yếm 於ư 苦khổ 。 今kim 明minh 遭tao 苦khổ 眾chúng 生sanh 亦diệc 不bất 厭yếm 苦khổ 。 則tắc 合hợp 上thượng 。

火hỏa 來lai 逼bức 身thân 。 苦khổ 痛thống 切thiết 已dĩ

也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 佛Phật 見kiến 此thử 已dĩ 。

合hợp 第đệ 三tam 救cứu 子tử 不bất 得đắc 譬thí 。 上thượng 有hữu 誡giới 勸khuyến 二nhị 門môn 。 大Đại 乘Thừa 化hóa 眾chúng 生sanh 不phủ 得đắc 。 今kim 文văn 總tổng 合hợp 二nhị 門môn 。 開khai 之chi 為vi 二nhị 。

初sơ 。 總tổng 合hợp 誡giới 勸khuyến 二nhị 門môn 。 二nhị 。 總tổng 明minh 無vô 機cơ 息tức 化hóa 。 所sở 以dĩ 約ước 慈từ 悲bi 合hợp 誡giới 勸khuyến 者giả 。 合hợp 總tổng 譬thí 歎thán 佛Phật 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 苦khổ 。 合hợp 見kiến 火hỏa 譬thí 序tự 眾chúng 生sanh 有hữu 苦khổ 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 合hợp 今kim 第đệ 三tam 譬thí 明minh 佛Phật 拔bạt 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 與dữ 眾chúng 生sanh 樂lạc 。 是thị 以dĩ 三tam 章chương 文văn 勢thế 相tương 接tiếp 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 如Như 來Lai 復phục 作tác 是thị 念niệm 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 合hợp 無vô 機cơ 息tức 化hóa 。 文văn 有hữu 二nhị 句cú 。

初sơ 。 明minh 假giả 設thiết 欲dục 救cứu 。 次thứ 。 明minh 物vật 不bất 能năng 受thọ 。 初sơ 有hữu 三tam 句cú 。

前tiền 句cú 明minh 欲dục 與dữ 實thật 樂nhạo/nhạc/lạc 。 神thần 力lực 合hợp 上thượng 衣y 裓kích 。 智trí 慧tuệ 力lực 合hợp 上thượng 机cơ 案án 也dã 。

捨xả 於ư 方phương 便tiện

者giả 。 第đệ 二nhị 句cú 。 明minh 隱ẩn 權quyền 也dã 。

為vì 諸chư 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 三tam 句cú 。 欲dục 說thuyết 實thật 也dã 。

眾chúng 生sanh 不bất 能năng 。 以dĩ 是thị 得đắc 度độ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 物vật 不bất 能năng 受thọ 。 前tiền 明minh 有hữu 身thân 苦khổ 故cố 不bất 能năng 解giải 佛Phật 慧tuệ 。 而nhi 為vị 三tam 界giới 。 火hỏa 宅trạch 所sở 燒thiêu 。 有hữu 心tâm 苦khổ 故cố 不bất 能năng 解giải 佛Phật 慧tuệ 也dã 。

如như 彼bỉ 長trưởng 者giả

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 合hợp 三tam 車xa 救cứu 子tử 得đắc 譬thí 。 上thượng 有hữu 四tứ 章chương 。

一nhất 。 知tri 子tử 宿túc 好hảo/hiếu 譬thí 。 二nhị 。 為vi 說thuyết 三tam 車xa 譬thí 。 三tam 。 諸chư 子tử 信tín 受thọ 譬thí 。 四tứ 。 明minh 父phụ 見kiến 子tử 免miễn 難nạn 歡hoan 喜hỷ 。 今kim 具cụ 合hợp 之chi 。 上thượng 知tri 子tử 宿túc 好hảo/hiếu 有hữu 三tam 。

一nhất 。 明minh 不bất 出xuất 為vi 損tổn 。 二nhị 。 欲dục 設thiết 出xuất 方phương 便tiện 。 三tam 。 知tri 子tử 宿túc 好hảo/hiếu 。 今kim 並tịnh 不bất 合hợp 之chi 。 直trực 序tự 一nhất 化hóa 始thỉ 終chung 三tam 種chủng 法Pháp 輪luân 。

初sơ 。 明minh 隱ẩn 實thật 。 謂vị 隱ẩn 根căn 本bổn 法Pháp 輪luân 。 次thứ 。 明minh 起khởi 權quyền 。 謂vị 枝chi 末Mạt 法Pháp 輪luân 。 三tam 。 明minh 用dụng 權quyền 意ý 。 即tức 收thu 末mạt 歸quy 本bổn 。 合hợp 中trung 但đãn 合hợp 初sơ 二nhị 句cú 。 下hạ 別biệt 有hữu 合hợp 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 。 故cố 此thử 中trung 不bất 合hợp 。 直trực 明minh 隱ẩn 實thật 。 起khởi 權quyền 。 生sanh 下hạ 說thuyết 三tam 乘thừa 之chi 義nghĩa 也dã 。

為vi 說thuyết 三tam 乘thừa

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 合hợp 正chánh 說thuyết 三tam 乘thừa 。 就tựu 文văn 為vi 四tứ 。

初sơ 。 誡giới 令linh 勿vật 樂nhạo 生sanh 死tử 。 次thứ 。 勸khuyến 令linh 速tốc 出xuất 三tam 界giới 。 三tam 。 明minh 保bảo 與dữ 不bất 虛hư 。 第đệ 四tứ 。 稱xưng 歎thán 三tam 乘thừa 。 此thử 四tứ 即tức 是thị 。 次thứ 第đệ 相tương 生sanh 。 合hợp 上thượng 四tứ 譬thí 者giả 。 初sơ 合hợp 第đệ 二nhị 示thị 車xa 處xứ 。 第đệ 二nhị 合hợp 第đệ 三tam 勸khuyến 速tốc 令linh 出xuất 。 第đệ 三tam 合hợp 第đệ 四tứ 保bảo 與dữ 不bất 虛hư 。 第đệ 四tứ 合hợp 第đệ 一nhất 稱xưng 歎thán 三tam 車xa 。 所sở 以dĩ 法pháp 譬thí 不bất 同đồng 者giả 。 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 故cố 也dã 。

汝nhữ 等đẳng 速tốc 出xuất 三tam 界giới

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 勸khuyến 速tốc 出xuất 。

我ngã 今kim 為vì 汝nhữ 保bảo 任nhậm

下hạ 。 第đệ 三tam 。 保bảo 與dữ 不bất 虛hư 也dã 。

以dĩ 是thị 方phương 便tiện 。 誘dụ 進tấn 眾chúng 生sanh

者giả 。 疑nghi 者giả 云vân 。

既ký 稱xưng 保bảo 與dữ 不bất 虛hư 。 後hậu 遂toại 不bất 得đắc 。 即tức 成thành 虛hư 妄vọng 。 是thị 故cố 釋thích 云vân 。

言ngôn 保bảo 與dữ 者giả 。 蓋cái 是thị 方phương 便tiện 誘dụ 進tấn 眾chúng 生sanh 耳nhĩ 。

復phục 作tác 是thị 言ngôn 。

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 稱xưng 歎thán 三tam 乘thừa 自tự 在tại 。

無vô 繫hệ

者giả 。 凡phàm 夫phu 為vi 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 。 苦khổ 三tam 種chủng 所sở 繫hệ 。 令linh 得đắc 脫thoát 之chi 故cố 云vân 無vô 繫hệ 。

無vô 所sở 依y 求cầu

者giả 。 心tâm 無vô 所sở 著trước 。 名danh 為vi 無vô 依y 。 四Tứ 智Trí 滿mãn 足túc 稱xưng 無vô 求cầu 也dã 。

若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 內nội 有hữu 智trí 性tánh

下hạ 。 第đệ 三tam 。 合hợp 上thượng 三tam 乘thừa 信tín 受thọ 出xuất 宅trạch 譬thí 。 上thượng 譬thí 中trung 總tổng 明minh 三tam 乘thừa 出xuất 宅trạch 。 今kim 別biệt 合hợp 之chi 則tắc 成thành 三tam 段đoạn 也dã 。

內nội 有hữu 智trí 性tánh

者giả 。 則tắc 是thị 內nội 因nhân 也dã 。

從tùng 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 聞văn 法Pháp 信tín 受thọ

者giả 。 明minh 外ngoại 緣duyên 也dã 。 信tín 受thọ 者giả 因nhân 緣duyên 具cụ 足túc 故cố 云vân 聞văn 法Pháp 信tín 受thọ 也dã 。

慇ân 懃cần 精tinh 進tấn

者giả 。 前tiền 明minh 信tín 受thọ 。 今kim 辨biện 修tu 行hành 也dã 。

欲dục 速tốc 出xuất 三tam 界giới 。 自tự 求cầu 涅Niết 槃Bàn

者giả 。 明minh 修tu 行hành 意ý 也dã 。 修tu 行hành 有hữu 二nhị 意ý 。

一nhất 者giả 。 欲dục 出xuất 三tam 界giới 。 謂vị 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 二nhị 。 自tự 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 也dã 。

是thị 名danh 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa

者giả 。 總tổng 結kết 小Tiểu 乘Thừa 名danh 也dã 。

如như 彼bỉ 諸chư 子tử

者giả 。 舉cử 譬thí 帖# 之chi 。 此thử 中trung 正chánh 取thủ 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 譬thí 車xa 。 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 人nhân 正chánh 為vi 求cầu 涅Niết 槃Bàn 故cố 修tu 道Đạo 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

從tùng 初sơ 聞văn 法Pháp 信tín 受thọ 。 舉cử 外ngoại 凡phàm 合hợp 也dã 。 慇ân 懃cần 精tinh 進tấn 。 明minh 內nội 凡phàm 也dã 。 欲dục 速tốc 出xuất 三tam 界giới 。 明minh 真chân 聖thánh 也dã 。 是thị 名danh 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 辨biện 無Vô 學Học 。

若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh

下hạ 。 次thứ 合hợp 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘Thừa 。 略lược 不bất 明minh 內nội 因nhân 。 言ngôn 。

求cầu 自tự 然nhiên 慧tuệ

者giả 。 中trung 乘thừa 人nhân 不bất 正chánh 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 求cầu 涅Niết 槃Bàn 即tức 與dữ 聲Thanh 聞Văn 無vô 異dị 。 故cố 今kim 舉cử 求cầu 自tự 然nhiên 慧tuệ 。 以dĩ 合hợp 鹿lộc 車xa 。 欲dục 異dị 聲Thanh 聞Văn 故cố 也dã 。

樂nhạo 獨độc 善thiện 寂tịch

者giả 。 《# 俱câu 舍xá 論luận 》# 明minh 緣Duyên 覺Giác 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 。 部bộ 行hành 緣Duyên 覺Giác 。 謂vị 有hữu 部bộ 黨đảng 眷quyến 屬thuộc 。 是thị 小tiểu 緣Duyên 覺Giác 。 二nhị 。 犀# 角giác 喻dụ 緣Duyên 覺Giác 。 則tắc 是thị 獨Độc 覺Giác 名danh 大đại 緣Duyên 覺Giác 。 其kỳ 人nhân 獨độc 靜tĩnh 山sơn 間gian 。 即tức 是thị 今kim 文văn 樂nhạo 獨độc 善thiện 寂tịch 也dã 。

深thâm 知tri 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên

此thử 出xuất 所sở 知tri 之chi 境cảnh 。 謂vị 異dị 聲Thanh 聞Văn 但đãn 知tri 四Tứ 諦Đế 也dã 。

若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh

下hạ 。 次thứ 合hợp 大đại 車xa 譬thí 也dã 。

求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí

謂vị 空không 智trí 也dã 。

佛Phật 智trí

者giả 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 謂vị 有hữu 智trí 也dã 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 或hoặc 時thời 通thông 於ư 二Nhị 乘Thừa 。 如như 《# 波Ba 若Nhã 。 三tam 慧tuệ 品phẩm 》# 說thuyết 。

二Nhị 乘Thừa 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 若nhược 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 但đãn 在tại 於ư 佛Phật 。

故cố 以dĩ 佛Phật 名danh 標tiêu 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 也dã 。

自tự 然nhiên 智trí

者giả 。 總tổng 明minh 二nhị 種chủng 智trí 任nhậm 運vận 能năng 知tri 空không 有hữu 二nhị 境cảnh 。 即tức 是thị 無vô 功công 用dụng 智trí 也dã 。

無vô 師sư 智trí

者giả 。 前tiền 之chi 三tam 智trí 並tịnh 不bất 從tùng 師sư 得đắc 。 故cố 云vân 無vô 師sư 智trí 。 此thử 釋thích 意ý 出xuất 《# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 》# 也dã 。

如Như 來Lai 知tri 見kiến 。 力Lực 無Vô 所Sở 畏Úy

者giả 。 上thượng 直trực 明minh 四Tứ 智Trí 。 今kim 更cánh 辨biện 四Tứ 智Trí 。 謂vị 知tri 見kiến 及cập 力Lực 無Vô 所Sở 畏Úy 兩lưỡng 雙song 也dã 。 佛Phật 乘thừa 雖tuy 具cụ 眾chúng 德đức 。 以dĩ 智trí 為vi 其kỳ 宗tông 。 故cố 廣quảng 明minh 智trí 也dã 。

愍mẫn 念niệm 安an 樂lạc

下hạ 。 前tiền 舉cử 智trí 慧tuệ 門môn 即tức 是thị 自tự 德đức 。 今kim 舉cử 功công 德đức 門môn 謂vị 化hóa 他tha 德đức 。 大đại 悲bi 稱xưng 愍mẫn 。 大đại 慈từ 為vi 念niệm 。 雙song 標tiêu 二nhị 門môn 也dã 。 安an 樂lạc 與dữ 利lợi 益ích 異dị 者giả 。 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 為vi 安an 樂lạc 。 與dữ 善thiện 因nhân 為vi 利lợi 益ích 。 釋thích 大đại 慈từ 德đức 也dã 。

度độ 脫thoát 一nhất 切thiết

者giả 。 釋thích 大đại 悲bi 德đức 。 度độ 苦khổ 脫thoát 集tập 。 對đối 上thượng 大đại 慈từ 亦diệc 有hữu 二nhị 意ý 也dã 。

是thị 名danh 大Đại 乘Thừa

者giả 。 總tổng 結kết 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 自tự 行hành 化hóa 他tha 為vi 大Đại 乘Thừa 體thể 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 求cầu 此thử 乘thừa 故cố 。 名danh 為vi 摩Ma 訶Ha 薩Tát

者giả 。 上thượng 明minh 法pháp 大đại 。 今kim 辨biện 人nhân 大đại 。 以dĩ 求cầu 大đại 果quả 法pháp 故cố 名danh 大đại 人nhân 。 從tùng 果quả 法pháp 立lập 名danh 也dã 。

如như 彼bỉ 長trưởng 者giả

下hạ 。 合hợp 上thượng 第đệ 四tứ 。 見kiến 子tử 免miễn 難nạn 譬thí 。 但đãn 文văn 轉chuyển 勢thế 與dữ 上thượng 不bất 同đồng 。 宜nghi 開khai 二nhị 別biệt 。

初sơ 。 雙song 標tiêu 二nhị 譬thí 。 次thứ 。 雙song 合hợp 二nhị 譬thí 。 此thử 二nhị 是thị 小tiểu 終chung 大đại 始thỉ 。 義nghĩa 相tương/tướng 關quan 故cố 雙song 牒điệp 合hợp 之chi 。 出xuất 三tam 界giới 成thành 無Vô 學Học 為vi 小tiểu 終chung 也dã 。 一Nhất 乘Thừa 機cơ 發phát 賜tứ 大Đại 乘Thừa 為vi 大đại 始thỉ 也dã 。

如Như 來Lai 亦diệc 復phục 如như 是thị

下hạ 。 雙song 合hợp 兩lưỡng 譬thí 。

初sơ 合hợp 見kiến 子tử 免miễn 難nạn 。

如Như 來Lai 爾nhĩ 時thời

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 合hợp 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 。 上thượng 有hữu 三tam 章chương 。

一nhất 。 索sách 車xa 。 二nhị 。 賜tứ 車xa 。 三tam 。 得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 。 今kim 不bất 合hợp 初sơ 後hậu 。 但đãn 合hợp 等đẳng 賜tứ 。 以dĩ 上thượng 見kiến 子tử 免miễn 難nạn 則tắc 是thị 見kiến 大đại 機cơ 發phát 。 故cố 今kim 明minh 等đẳng 賜tứ 義nghĩa 。 譬thí 中trung 明minh 索sách 車xa 不bất 辨biện 機cơ 發phát 。 今kim 明minh 機cơ 發phát 不bất 辨biện 索sách 車xa 。 互hỗ 現hiện 文văn 。 上thượng 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 開khai 二nhị 章chương 門môn 。 次thứ 。 釋thích 二nhị 章chương 門môn 。 今kim 合hợp 釋thích 等đẳng 賜tứ 及cập 大đại 車xa 二nhị 義nghĩa 。 則tắc 是thị 譬thí 開khai 而nhi 法pháp 說thuyết 合hợp 。 蓋cái 是thị 轉chuyển 勢thế 不bất 同đồng 。 互hỗ 現hiện 明minh 義nghĩa 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 就tựu 大đại 涅Niết 槃Bàn 合hợp 等đẳng 賜tứ 與dữ 大đại 車xa 。 次thứ 。 就tựu 眾chúng 德đức 合hợp 等đẳng 賜tứ 與dữ 大đại 車xa 。 就tựu 初sơ 。 五ngũ 句cú 。

第đệ 一nhất 句cú 。 明minh 多đa 有hữu 法Pháp 寶bảo 。

是thị 諸chư 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 二nhị 句cú 。 明minh 皆giai 是thị 吾ngô 子tử 。

等đẳng 與dữ 大đại 乘thừa

下hạ 。 第đệ 三tam 句cú 。 正chánh 明minh 等đẳng 賜tứ 。

不bất 令linh 有hữu 人nhân 。 獨độc 得đắc 滅diệt 度độ

下hạ 。 第đệ 四tứ 句cú 。 明minh 不bất 應ưng 不bất 等đẳng 。

皆giai 以dĩ 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 。 而nhi 滅diệt 度độ 之chi

下hạ 。 第đệ 五ngũ 句cú 。 正chánh 明minh 等đẳng 賜tứ 。

皆giai 以dĩ

之chi 言ngôn 即tức 是thị 合hợp 等đẳng 賜tứ 。

如Như 來Lai 滅diệt 度độ

合hợp 彼bỉ 大đại 車xa 。 所sở 以dĩ 前tiền 舉cử 大đại 涅Niết 槃Bàn 合hợp 大đại 車xa 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 正chánh 宗tông 小tiểu 滅diệt 故cố 。 今kim 用dụng 大đại 滅diệt 以dĩ 代đại 小tiểu 滅diệt 故cố 。 又hựu 上thượng 見kiến 滅diệt 小tiểu 苦khổ 故cố 與dữ 其kỳ 小tiểu 滅diệt 。 今kim 滅diệt 大đại 苦khổ 名danh 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 也dã 。

是thị 諸chư 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 舉cử 眾chúng 德đức 以dĩ 合hợp 大đại 車xa 。

悉tất 與dữ

之chi 言ngôn 合hợp 等đẳng 賜tứ 也dã 。

諸chư 佛Phật 禪thiền 定định

合hợp 大đại 車xa 也dã 。 前tiền 即tức 是thị 果quả 果quả 合hợp 大đại 車xa 。 今kim 用dụng 果quả 義nghĩa 合hợp 於ư 大đại 車xa 。 果quả 果quả 謂vị 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 盡tận 。 果quả 謂vị 德đức 無vô 不bất 圓viên 。 斯tư 二nhị 既ký 圓viên 。 總tổng 收thu 眾chúng 義nghĩa 。 故cố 略lược 舉cử 以dĩ 合hợp 大đại 車xa 。 又hựu 上thượng 是thị 滅diệt 大đại 苦khổ 。 今kim 是thị 與dữ 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。

皆giai 是thị 一nhất 相tướng 一nhất 種chủng

者giả 。 顯hiển 彰chương 為vi 相tương/tướng 。 種chủng 別biệt 為vi 種chủng 。 今kim 明minh 外ngoại 無vô 三tam 乘thừa 異dị 相tướng 故cố 云vân 一nhất 相tương/tướng 。 內nội 無vô 三tam 乘thừa 異dị 體thể 故cố 云vân 一nhất 種chủng 。

如như 彼bỉ 長trưởng 者giả

下hạ 。 合hợp 第đệ 六lục 。 不bất 虛hư 譬thí 。 初sơ 牒điệp 前tiền 譬thí 。 次thứ 合hợp 之chi 。

但đãn 不bất 盡tận 能năng 受thọ

者giả 。 明minh 佛Phật 非phi 不bất 能năng 授thọ 。 但đãn 眾chúng 生sanh 不bất 盡tận 能năng 受thọ 。 此thử 據cứ 昔tích 三tam 乘thừa 眾chúng 生sanh 。 唯duy 菩Bồ 薩Tát 能năng 受thọ 大đại 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 不bất 能năng 受thọ 大đại 。 是thị 故cố 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 也dã 。

以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên

下hạ 。 此thử 文văn 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 來lai 。 一nhất 者giả 。 近cận 接tiếp 。

不bất 盡tận 能năng 受thọ

文văn 生sanh 。 以dĩ 不bất 能năng 盡tận 受thọ 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 二nhị 者giả 。 遠viễn 詶thù 上thượng 身thân 子tử 請thỉnh 。 上thượng 請thỉnh 願nguyện 說thuyết 其kỳ 因nhân 緣duyên 。 今kim 說thuyết 六lục 譬thí 始thỉ 終chung 因nhân 緣duyên 已dĩ 竟cánh 。 故cố 結kết 詶thù 之chi 也dã 。

就tựu 偈kệ 凡phàm 有hữu 百bách 六lục 十thập 五ngũ 行hành 。 還hoàn 頌tụng 前tiền 二nhị 段đoạn 。

第đệ 一nhất 。 頌tụng 上thượng 正chánh 云vân 詶thù 請thỉnh 說thuyết 。 第đệ 二nhị 。

以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 十thập 方phương 諦đế 求cầu

頌tụng 上thượng 第đệ 二nhị 結kết 詶thù 身thân 子tử 請thỉnh 。 初sơ 文văn 亦diệc 二nhị 。

前tiền 頌tụng 開khai 譬thí 。 次thứ 頌tụng 合hợp 譬thí 。 上thượng 譬thí 說thuyết 有hữu 六lục 。 今kim 但đãn 頌tụng 五ngũ 。 不bất 虛hư 譬thí 是thị 身thân 子tử 領lãnh 解giải 。 今kim 不bất 頌tụng 之chi 。 頌tụng 餘dư 五ngũ 譬thí 即tức 為vi 五ngũ 段đoạn 。

初sơ 。 三tam 十thập 三tam 行hành 。 頌tụng 總tổng 譬thí 。 次thứ 。 三tam 行hành 。 頌tụng 見kiến 火hỏa 譬thí 。 次thứ 。 五ngũ 行hành 。 頌tụng 救cứu 子tử 不bất 得đắc 譬thí 。 次thứ 。 十thập 二nhị 行hành 半bán 。 頌tụng 救cứu 子tử 得đắc 譬thí 。 次thứ 。 十thập 二nhị 行hành 。 頌tụng 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 。

上thượng 總tổng 譬thí 有hữu 六lục 義nghĩa 。 今kim 不bất 頌tụng 一nhất 門môn 及cập 三tam 十thập 子tử 。 但đãn 頌tụng 化hóa 主chủ 。 化hóa 處xứ 。 五ngũ 百bách 人nhân 及cập 化hóa 意ý 。 頌tụng 此thử 四tứ 義nghĩa 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 。 宜nghi 開khai 文văn 為vi 六lục 。

一nhất 。 明minh 宅trạch 主chủ 。 二nhị 。 序tự 宅trạch 相tương/tướng 。 三tam 。 明minh 宅trạch 中trung 之chi 人nhân 。 四tứ 。 辨biện 宅trạch 有hữu 毒độc 害hại 。 五ngũ 。 明minh 宅trạch 有hữu 火hỏa 災tai 。 六lục 。 總tổng 結kết 宅trạch 過quá 患hoạn 。 宅trạch 主chủ 者giả 。 所sở 謂vị 佛Phật 也dã 。 宅trạch 相tương/tướng 者giả 。 三tam 界giới 無vô 常thường 。 無vô 我ngã 。 不bất 淨tịnh 也dã 。 宅trạch 中trung 人nhân 者giả 。 五ngũ 道đạo 眾chúng 生sanh 也dã 。 宅trạch 有hữu 毒độc 害hại 者giả 。 三tam 界giới 煩phiền 惱não 。 能năng 害hại 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 也dã 。 宅trạch 有hữu 火hỏa 災tai 者giả 。 三tam 界giới 諸chư 苦khổ 燒thiêu 眾chúng 生sanh 也dã 。 總tổng 結kết 過quá 患hoạn 者giả 。 具cụ 上thượng 諸chư 惡ác 。 則tắc 三tam 界giới 是thị 大đại 過quá 患hoạn 。 令linh 物vật 厭yếm 之chi 而nhi 求cầu 出xuất 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 不bất 頌tụng 一nhất 門môn 及cập 三tam 十thập 子tử 耶da 。

答đáp 。

三tam 十thập 子tử 是thị 求cầu 出xuất 之chi 人nhân 。 一nhất 門môn 者giả 出xuất 火hỏa 宅trạch 之chi 處xứ 。 今kim 此thử 六lục 義nghĩa 皆giai 序tự 三tam 界giới 過quá 患hoạn 。 明minh 眾chúng 生sanh 淪luân 沒một 其kỳ 中trung 。 故cố 不bất 頌tụng 之chi 也dã 。 迴hồi 一nhất 門môn 及cập 三tam 十thập 子tử 置trí 後hậu 見kiến 火hỏa 譬thí 及cập 救cứu 子tử 不bất 得đắc 譬thí 兼kiêm 頌tụng 之chi 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 佛Phật 合hợp 六lục 譬thí 大đại 開khai 二nhị 章chương 。 合hợp 總tổng 譬thí 明minh 三tam 界giới 過quá 患hoạn 義nghĩa 。 合hợp 後hậu 五ngũ 譬thí 並tịnh 明minh 出xuất 離ly 義nghĩa 。 以dĩ 義nghĩa 類loại 相tương 從tùng 故cố 開khai 此thử 二nhị 也dã 。

譬thí 如như 長trưởng 者giả

下hạ 。 此thử 第đệ 一nhất 。 明minh 宅trạch 主chủ 。 頌tụng 上thượng 化hóa 主chủ 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 明minh 化hóa 主chủ 為vi 正chánh 。 故cố 須tu 廣quảng 說thuyết 。 長trường/trưởng 行hành 既ký 廣quảng 。 故cố 偈kệ 即tức 略lược 之chi 也dã 。

有hữu 一nhất 大đại 宅trạch

第đệ 二nhị 。 序tự 宅trạch 相tương/tướng 。 則tắc 頌tụng 上thượng 第đệ 二nhị 。 化hóa 處xứ 。 所sở 言ngôn 。

有hữu 一nhất 大đại 宅trạch

者giả 。 上thượng 明minh 化hóa 處xứ 有hữu 四tứ 。

謂vị 國quốc 。 邑ấp 。 聚tụ 。 落lạc 。 今kim 且thả 就tựu 一nhất 方phương 三tam 界giới 為vi 言ngôn 。 故cố 言ngôn 一nhất 也dã 。 三tam 界giới 是thị 眾chúng 生sanh 所sở 居cư 。 佛Phật 為vi 化hóa 主chủ 。 有hữu 屬thuộc 佛Phật 義nghĩa 。 故cố 言ngôn 有hữu 也dã 。 大đại 宅trạch 者giả 。 即tức 上thượng 其kỳ 家gia 廣quảng 大đại 義nghĩa 也dã 。

其kỳ 宅trạch 久cửu 故cố

廣quảng 序tự 宅trạch 相tương/tướng 。 長trường/trưởng 行hành 既ký 略lược 。 偈kệ 則tắc 廣quảng 之chi 。 三tam 界giới 是thị 無vô 常thường 朽hủ 敗bại 之chi 物vật 。 稱xưng 為vi 久cửu 故cố 。 一nhất 時thời 無vô 常thường 故cố 言ngôn 。

頓đốn 蔽tế

蔽tế 由do 敗bại 也dã 。

堂đường 舍xá 高cao 危nguy

上thượng 總tổng 序tự 宅trạch 相tương/tướng 。 今kim 別biệt 明minh 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

第đệ 一nhất 。 作tác 三tam 界giới 無vô 常thường 譬thí 。 第đệ 二nhị 。 作tác 三tam 界giới 無vô 我ngã 譬thí 。 第đệ 三tam 。 作tác 三tam 界giới 不bất 淨tịnh 譬thí 。 下hạ 別biệt 有hữu 火hỏa 起khởi 。 以dĩ 譬thí 苦khổ 故cố 不bất 明minh 苦khổ 譬thí 。 堂đường 者giả 如như 上thượng 釋thích 之chi 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 共cộng 聚tụ 三tam 界giới 之chi 內nội 故cố 稱xưng 為vi 堂đường 。 前tiền 名danh 為vi 閣các 今kim 轉chuyển 稱xưng 舍xá 者giả 。 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

上thượng 辨biện 三tam 界giới 昇thăng 沈trầm 不bất 同đồng 故cố 稱xưng 為vi 閣các 。 今kim 明minh 為vi 物vật 所sở 栖tê 目mục 之chi 為vi 舍xá 。 二nhị 者giả 。 三tam 界giới 轉chuyển 迴hồi 昇thăng 墜trụy 不bất 定định 。 或hoặc 生sanh 上thượng 界giới 或hoặc 在tại 下hạ 界giới 。 故cố 不bất 專chuyên 守thủ 定định 名danh 也dã 。 三tam 界giới 之chi 法pháp 重trọng/trùng 累lũy/lụy/luy 故cố 稱xưng 為vi 高cao 。 而nhi 六lục 道Đạo 果Quả 報báo 非phi 安an 穩ổn 法pháp 故cố 云vân 危nguy 也dã 。 又hựu 天thiên 堂đường 與dữ 地địa 獄ngục 相tương 對đối 門môn 。 故cố 高cao 處xứ 必tất 危nguy 。 如như 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

譬thí 群quần 羊dương 肥phì 者giả 前tiền 死tử 也dã

柱trụ 根căn 摧tồi 朽hủ

者giả 。 上thượng 總tổng 明minh 三tam 界giới 無vô 常thường 。 今kim 別biệt 明minh 無vô 常thường 也dã 。 柱trụ 根căn 持trì 一nhất 舍xá 之chi 本bổn 。 命mạng 根căn 持trì 一nhất 身thân 之chi 主chủ 。 故cố 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

如như 人nhân 命mạng 根căn 在tại 故cố 餘dư 根căn 在tại 。 命mạng 根căn 若nhược 滅diệt 餘dư 根căn 盡tận 滅diệt 。

是thị 故cố 前tiền 辨biện 命mạng 根căn 。 念niệm 念niệm 損tổn 滅diệt 為vi 摧tồi 朽hủ 也dã 。

梁lương 棟đống 傾khuynh 斜tà

者giả 。 此thử 明minh 心tâm 法pháp 無vô 常thường 。 如như 前tiền 釋thích 也dã 。 以dĩ 識thức 無vô 定định 形hình 。 生sanh 滅diệt 如như 幻huyễn 為vi 傾khuynh 斜tà 也dã 。

基cơ 陛bệ 頹đồi 毀hủy

者giả 。 以dĩ 三tam 種chủng 業nghiệp 為vi 三tam 界giới 基cơ 陛bệ 。 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

罪tội 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 三tam 惡ác 道đạo 中trung 生sanh 。 福phước 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 中trung 生sanh 。 無vô 動động 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 生sanh 。

故cố 知tri 三tam 業nghiệp 為vi 三tam 界giới 基cơ 陛bệ 。 行hành 業nghiệp 漸tiệm 盡tận 為vi 頹đồi 毀hủy 也dã 。

牆tường 壁bích 圮bĩ 坼sách

者giả 。

柱trụ 根căn

辨biện 非phi 色sắc 非phi 心tâm 無vô 常thường 。

梁lương 棟đống

明minh 心tâm 法pháp 無vô 常thường 。 今kim 明minh 色sắc 法pháp 無vô 常thường 。 前tiền 二nhị 無vô 常thường 相tương/tướng 隱ẩn 故cố 略lược 說thuyết 之chi 。 色sắc 法pháp 無vô 常thường 相tương/tướng 顯hiển 宜nghi 廣quảng 明minh 也dã 。 外ngoại 四tứ 大đại 如như 牆tường 。 內nội 四tứ 大đại 如như 壁bích 。 四tứ 大đại 性tánh 相tướng 違vi 反phản 如như 圮bĩ 坼sách 。 圮bĩ 者giả 毀hủy 也dã 。 坼sách 者giả 裂liệt 也dã 。

埿nê 塗đồ 陀đà 落lạc

者giả 。 埿nê 塗đồ 者giả 四tứ 微vi 也dã 。 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 則tắc 四tứ 微vi 與dữ 四tứ 大đại 常thường 俱câu 。 故cố 四tứ 大đại 造tạo 四tứ 微vi 。 《# 成thành 論luận 》# 則tắc 四tứ 微vi 成thành 四tứ 大đại 。 如như 埿nê 塗đồ 成thành 於ư 牆tường 壁bích 。 今kim 謂vị 四tứ 微vi 亦diệc 無vô 常thường 。 故cố 稱xưng 陀đà 落lạc 。 又hựu 細tế 無vô 常thường 如như 圮bĩ 坼sách 。 麁thô 無vô 常thường 如như 褫sỉ 落lạc 。 褫sỉ 者giả 頹đồi 褫sỉ 。 落lạc 者giả 墜trụy 落lạc 。

覆phúc 苫thiêm 亂loạn 墜trụy

者giả 。 蓋cái 屋ốc 之chi 物vật 或hoặc 瓦ngõa 或hoặc 茅mao 。 今kim 正chánh 以dĩ 茅mao 覆phú 舍xá 故cố 稱xưng 苫thiêm 也dã 。 眾chúng 生sanh 以dĩ 薄bạc 皮bì 裹khỏa 於ư 一nhất 身thân 。 如như 脆thúy 茅mao 蓋cái 於ư 一nhất 舍xá 。 亂loạn 墜trụy 者giả 。 聊liêu 亂loạn 墜trụy 落lạc 也dã 。 即tức 皮bì 緩hoãn 面diện 皺trứu 。 齒xỉ 疎sơ 形hình 竭kiệt 之chi 貌mạo 也dã 。

椽chuyên 梠lữ 差sai 脫thoát

者giả 。 意ý 根căn 為vi 棟đống 。 身thân 根căn 為vi 梠lữ 。 眼nhãn 等đẳng 四tứ 根căn 為vi 椽chuyên 。 椽chuyên 之chi 所sở 依y 。 上thượng 即tức 釘đinh/đính 之chi 著trước 棟đống 。 下hạ 又hựu 恊# 之chi 在tại 梠lữ 。 二nhị 根căn 為vi 主chủ 。 四tứ 根căn 依y 附phụ 。 有hữu 像tượng 之chi 也dã 。 差sai 脫thoát 者giả 。 諸chư 根căn 為vi 用dụng 互hỗ 相tương 資tư 持trì 。 乃nãi 至chí 其kỳ 衰suy 朽hủ 資tư 持trì 之chi 力lực 微vi 弱nhược 。 義nghĩa 言ngôn 差sai 脫thoát 。 故cố 經kinh 言ngôn 。

少thiếu 年niên 去khứ 死tử 遠viễn 生sanh 近cận 。 故cố 六lục 根căn 皆giai 明minh 。 老lão 年niên 去khứ 生sanh 遠viễn 死tử 近cận 。 故cố 六lục 根căn 皆giai 闇ám 也dã 。

周chu 障chướng 屈khuất 曲khúc

者giả 。 上thượng 來lai 明minh 五ngũ 陰ấm 六lục 根căn 。 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 謂vị 無vô 常thường 觀quán 也dã 。 今kim 序tự 宅trạch 敧# 側trắc 不bất 正chánh 之chi 貌mạo 。 明minh 無vô 我ngã 觀quán 也dã 。 喻dụ 如như 老lão 病bệnh 死tử 將tương 至chí 。 四tứ 支chi 百bách 體thể 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 如như 舍xá 敧# 側trắc 不bất 得đắc 周chu 正chánh 。 以dĩ 顯hiển 無vô 我ngã 也dã 。

雜tạp 穢uế 充sung 遍biến

者giả 。 第đệ 三tam 。 明minh 不bất 淨tịnh 觀quán 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

從tùng

有hữu 一nhất 大đại 宅trạch

至chí

而nhi 復phục 頓đốn 弊tệ

總tổng 序tự 三tam 界giới 無vô 常thường 也dã 。 從tùng 。

堂đường 舍xá 高cao 危nguy

以dĩ 下hạ 。 別biệt 序tự 五ngũ 陰ấm 四tứ 大đại 無vô 常thường 也dã 。

堂đường 舍xá

者giả 總tổng 明minh 五ngũ 陰ấm 是thị 眾chúng 生sanh 所sở 栖tê 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。

五ngũ 陰ấm 舍xá 宅trạch 。 觀quán 悉tất 空không 寂tịch

柱trụ 根căn

以dĩ 下hạ 別biệt 明minh 五ngũ 陰ấm 無vô 常thường 也dã 。 色sắc 陰ấm 中trung 地địa 大đại 能năng 持trì 故cố 為vi 柱trụ 。 柱trụ 分phần 分phần 不bất 實thật 如như 摧tồi 朽hủ 也dã 。 識thức 陰ấm 為vi 一nhất 身thân 之chi 主chủ 是thị 梁lương 棟đống 。 識thức 無vô 定định 主chủ 如như 幻huyễn 為vi 傾khuynh 科khoa 。 行hành 陰ấm 是thị 一nhất 身thân 之chi 本bổn 為vi 基cơ 陛bệ 。 一nhất 起khởi 一nhất 滅diệt 為vi 頹đồi 毀hủy 。 亂loạn 想tưởng 周chu 障chướng 取thủ 像tượng 而nhi 不bất 實thật 為vi 。 牆tường 壁bích 圮bĩ 坼sách 。 三tam 受thọ 互hỗ 起khởi 不bất 住trụ 如như 埿nê 塗đồ 褫sỉ 落lạc 。 此thử 序tự 五ngũ 陰ấm 無vô 常thường 竟cánh 。

覆phúc 苫thiêm 亂loạn 墜trụy

下hạ 。 別biệt 明minh 四tứ 大đại 無vô 常thường 也dã 。 風phong 大đại 能năng 傾khuynh 覆phú 為vi 。 覆phúc 苫thiêm 亂loạn 墜trụy 。 椽chuyên 梠lữ 不bất 能năng 相tương/tướng 持trì 。 似tự 堅kiên 而nhi 非phi 堅kiên 。 譬thí 地địa 大đại 之chi 不bất 實thật 也dã 。

周chu 障chướng 屈khuất 曲khúc

如như 火hỏa 大đại 遍biến 在tại 一nhất 形hình 之chi 中trung 。 隨tùy 身thân 老lão 壯tráng 火hỏa 有hữu 強cường 弱nhược 不bất 得đắc 自tự 在tại 也dã 。

雜tạp 穢uế 充sung 遍biến

者giả 。 六lục 根căn 膿nùng 血huyết 渧đế 唾thóa 不bất 淨tịnh 。 譬thí 水thủy 大đại 也dã 。

有hữu 五ngũ 百bách 人nhân 。 止chỉ 住trú 其kỳ 中trung

第đệ 三tam 。 明minh 宅trạch 中trung 人nhân 。 則tắc 五ngũ 道đạo 眾chúng 生sanh 。 止chỉ 住trụ 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 不bất 淨tịnh 舍xá 內nội 。 明minh 可khả 傷thương 之chi 甚thậm 也dã 。

鵄si 梟kiêu 鵰điêu 鷲thứu

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 明minh 宅trạch 內nội 有hữu 惡ác 物vật 。 經kinh 無vô 別biệt 合hợp 。 義nghĩa 既ký 難nạn/nan 明minh 。 今kim 略lược 以dĩ 五ngũ 門môn 釋thích 之chi 。

一nhất 。 來lai 意ý 門môn 。 二nhị 。 攝nhiếp 法Pháp 門môn 。 三tam 。 次thứ 第đệ 門môn 。 四tứ 。 同đồng 異dị 門môn 。 五ngũ 。 約ước 人nhân 門môn 。 來lai 意ý 門môn 者giả 。 以dĩ 宅trạch 中trung 有hữu 此thử 毒độc 害hại 故cố 宅trạch 不bất 可khả 居cư 。 三tam 界giới 內nội 有hữu 愛ái 見kiến 煩phiền 惱não 。 能năng 害hại 眾chúng 生sanh 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。 宜nghi 起khởi 厭yếm 離ly 疾tật 求cầu 出xuất 也dã 。 二nhị 。 攝nhiếp 法Pháp 門môn 者giả 。 毒độc 害hại 雖tuy 多đa 不bất 出xuất 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 顯hiển 現hiện 有hữu 形hình 之chi 物vật 。 謂vị 怪quái 鳥điểu 毒độc 虫trùng 。 二nhị 者giả 。 幽u 隱ẩn 無vô 形hình 之chi 物vật 。 謂vị 夜dạ 叉xoa 惡ác 鬼quỷ 。 為vi 害hại 之chi 極cực 唯duy 在tại 斯tư 二nhị 。 有hữu 形hình 虫trùng 鳥điểu 譬thí 三tam 毒độc 緣duyên 事sự 煩phiền 惱não 。 無vô 形hình 鬼quỷ 神thần 譬thí 迷mê 理lý 諸chư 見kiến 。 害hại 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 唯duy 有hữu 理lý 事sự 兩lưỡng 惑hoặc 也dã 。 三tam 。 次thứ 第đệ 門môn 者giả 。

問vấn 。

何hà 故cố 前tiền 明minh 有hữu 形hình 虫trùng 鳥điểu 。 後hậu 辨biện 無vô 形hình 鬼quỷ 神thần 耶da 。

答đáp 。

就tựu 譬thí 而nhi 言ngôn 。 有hữu 形hình 顯hiển 現hiện 毒độc 害hại 義nghĩa 彰chương 。 是thị 故cố 前tiền 辨biện 無vô 形hình 。 鬼quỷ 神thần 為vi 害hại 不bất 顯hiển 。 所sở 以dĩ 後hậu 說thuyết 。 就tựu 理lý 而nhi 明minh 者giả 。 有hữu 形hình 鳥điểu 獸thú 譬thí 在tại 家gia 起khởi 愛ái 眾chúng 生sanh 。 無vô 形hình 鬼quỷ 神thần 譬thí 出xuất 家gia 起khởi 見kiến 外ngoại 道đạo 。 故cố 前tiền 有hữu 在tại 家gia 起khởi 愛ái 。 後hậu 方phương 有hữu 出xuất 家gia 起khởi 見kiến 也dã 。

問vấn 。

何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。

答đáp 。

此thử 譬thí 之chi 興hưng 。 還hoàn 譬thí 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 五ngũ 濁trược 文văn 耳nhĩ 。 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 中trung 兩lưỡng 處xứ 皆giai 前tiền 明minh 起khởi 愛ái 後hậu 辨biện 起khởi 見kiến 。 初sơ 文văn 云vân 。

深thâm 著trước 於ư 五ngũ 欲dục 。 癡si 愛ái 故cố 生sanh 惱não

謂vị 起khởi 愛ái 也dã 。

入nhập 邪tà 見kiến 稠trù 林lâm 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô

等đẳng 。 謂vị 起khởi 見kiến 也dã 。 後hậu 文văn 云vân 。

深thâm 著trước 於ư 五ngũ 欲dục 。 如như 犛mao 牛ngưu 愛ái 尾vĩ

謂vị 起khởi 愛ái 也dã 。

深thâm 入nhập 於ư 邪tà 見kiến 。 以dĩ 苦khổ 欲dục 捨xả 苦khổ

謂vị 起khởi 見kiến 也dã 。 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 既ký 前tiền 明minh 於ư 愛ái 。 後hậu 辨biện 於ư 見kiến 。 蓋cái 是thị 法pháp 說thuyết 明minh 愛ái 見kiến 前tiền 後hậu 。 今kim 此thử 品phẩm 中trung 還hoàn 譬thí 上thượng 義nghĩa 。 故cố 前tiền 明minh 怪quái 鳥điểu 毒độc 虫trùng 以dĩ 譬thí 於ư 愛ái 。 夜dạ 叉xoa 惡ác 鬼quỷ 。 譬thí 彼bỉ 見kiến 也dã 。 是thị 以dĩ 此thử 文văn 不bất 依y 斷đoạn 惑hoặc 前tiền 後hậu 。 亦diệc 不bất 依y 起khởi 惑hoặc 次thứ 第đệ 。 以dĩ 此thử 釋thích 文văn 。 煥hoán 然nhiên 可khả 明minh 也dã 。

第đệ 四tứ 。 同đồng 異dị 門môn 者giả 。

問vấn 。

虫trùng 鳥điểu 鬼quỷ 神thần 與dữ 五ngũ 百bách 人nhân 等đẳng 。 有hữu 何hà 異dị 耶da 。

答đáp 。

然nhiên 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 寂tịch 滅diệt 。 未vị 曾tằng 生sanh 死tử 之chi 與dữ 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 未vị 曾tằng 有hữu 。 眾chúng 生sanh 及cập 與dữ 諸chư 佛Phật 。 但đãn 於ư 顛điên 倒đảo 妄vọng 情tình 故cố 有hữu 眾chúng 生sanh 。 約ước 此thử 眾chúng 生sanh 便tiện 有hữu 五ngũ 事sự 。

一nhất 者giả 取thủ 其kỳ 果quả 報báo 昇thăng 沈trầm 故cố 名danh 三tam 界giới 。 此thử 三tam 界giới 同đồng 是thị 無vô 常thường 不bất 淨tịnh 。 所sở 栖tê 之chi 義nghĩa 如như 彼bỉ 舍xá 形hình 。 能năng 栖tê 三tam 界giới 之chi 人nhân 數số 有hữu 五ngũ 道đạo 名danh 五ngũ 百bách 人nhân 。 即tức 此thử 五ngũ 百bách 人nhân 。 起khởi 三tam 毒độc 煩phiền 惱não 。 名danh 為vi 毒độc 虫trùng 。 若nhược 起khởi 諸chư 見kiến 稱xưng 為vi 惡ác 鬼quỷ 。 具cụ 此thử 愛ái 見kiến 便tiện 感cảm 苦khổ 果quả 燒thiêu 惱não 身thân 心tâm 故cố 名danh 火hỏa 災tai 。 故cố 三tam 界giới 內nội 有hữu 此thử 五ngũ 事sự 也dã 。 次thứ 明minh 則tắc 約ước 此thử 眾chúng 生sanh 具cụ 足túc 五ngũ 義nghĩa 。 名danh 出xuất 三tam 界giới 人nhân 。 一nhất 者giả 則tắc 此thử 眾chúng 生sanh 值trị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 說thuyết 三tam 乘thừa 教giáo 。 種chủng 三tam 乘thừa 種chủng 子tử 名danh 三tam 十thập 子tử 。 漸tiệm 次thứ 修tu 行hành 。 成thành 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 故cố 名danh 羅La 漢Hán 辟Bích 支Chi 。 及cập 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 此thử 三tam 乘thừa 人nhân 若nhược 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 同đồng 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 並tịnh 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 行hành 滿mãn 足túc 。 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。 然nhiên 三tam 界giới 內nội 五ngũ 事sự 謂vị 生sanh 死tử 河hà 滿mãn 。 涅Niết 槃Bàn 河hà 傾khuynh 。 三tam 界giới 外ngoại 五ngũ 事sự 即tức 生sanh 死tử 河hà 傾khuynh 。 涅Niết 槃Bàn 河hà 滿mãn 。 然nhiên 本bổn 對đối 生sanh 死tử 故cố 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 死tử 既ký 傾khuynh 即tức 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 淨tịnh 。 故cố 非phi 生sanh 死tử 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 則tắc 本bổn 性tánh 寂tịch 滅diệt 。 謂vị 二nhị 河hà 俱câu 傾khuynh 。 如như 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

生sanh 死tử 非phi 雜tạp 亂loạn 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 寂tịch 靜tĩnh 。

也dã 。 然nhiên 非phi 生sanh 死tử 非phi 涅Niết 槃Bàn 故cố 能năng 示thị 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 種chủng 方phương 便tiện 。 謂vị 二nhị 河hà 俱câu 滿mãn 也dã 。

第đệ 五ngũ 門môn 。 明minh 人nhân 不bất 同đồng 者giả 。 略lược 說thuyết 此thử 經Kinh 譬thí 意ý 。 明minh 迷mê 悟ngộ 不bất 同đồng 。 有hữu 四tứ 種chủng 人nhân 。 以dĩ 為vi 次thứ 第đệ 。

一nhất 者giả 。 在tại 家gia 起khởi 愛ái 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 厭yếm 生sanh 死tử 亦diệc 不bất 知tri 出xuất 。 二nhị 者giả 。 出xuất 家gia 外ngoại 道đạo 知tri 厭yếm 老lão 病bệnh 。 迷mê 於ư 出xuất 路lộ 而nhi 。 不bất 知tri 出xuất 處xứ 。 三tam 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 知tri 厭yếm 知tri 出xuất 。 但đãn 是thị 曲khúc 出xuất 。 故cố 於ư 佛Phật 道Đạo 迂# 迴hồi 稽khể 留lưu 。 又hựu 住trụ 半bán 路lộ 不bất 更cánh 進tiến 求cầu 。 四tứ 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 人nhân 。 知tri 厭yếm 知tri 出xuất 名danh 為vi 直trực 出xuất 。 故cố 乘thừa 是thị 寶bảo 車xa 。 直trực 至chí 道Đạo 場Tràng 。 今kim 毒độc 虫trùng 惡ác 鬼quỷ 則tắc 是thị 前tiền 二nhị 人nhân 也dã 。 今kim 昔tích 兩lưỡng 人nhân 即tức 是thị 後hậu 二nhị 人nhân 也dã 。 亦diệc 得đắc 一nhất 人nhân 具cụ 四tứ 。 四tứ 人nhân 具cụ 四tứ 。 如như 恆Hằng 河Hà 中trung 七thất 種chủng 眾chúng 生sanh 自tự 有hữu 七thất 人nhân 具cụ 七thất 。 一nhất 人nhân 具cụ 七thất 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

一nhất 者giả 。 明minh 毒độc 虫trùng 。 二nhị 。 辨biện 惡ác 鬼quỷ 。 三tam 。 總tổng 結kết 過quá 患hoạn 。 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 。

前tiền 。 別biệt 明minh 毒độc 虫trùng 。 二nhị 。 總tổng 結kết 過quá 患hoạn 。 就tựu 初sơ 文văn 又hựu 開khai 三tam 雙song 。

第đệ 一nhất 。 明minh 上thượng 有hữu 怪quái 鳥điểu 。 下hạ 有hữu 毒độc 虫trùng 。 則tắc 上thượng 下hạ 一nhất 雙song 。 二nhị 。 明minh 所sở 迷mê 之chi 不bất 淨tịnh 。 能năng 迷mê 蜣khương 蜋lang 。 能năng 所sở 一nhất 雙song 。 三tam 。 明minh 貪tham 獸thú 食thực 噉đạm 。 慳san 狗cẩu 諍tranh 奪đoạt 。 慳san 貪tham 一nhất 雙song 。

問vấn 。

初sơ 何hà 故cố 前tiền 明minh 怪quái 鳥điểu 。 後hậu 明minh 毒độc 虫trùng 。

答đáp 。

據cứ 譬thí 而nhi 言ngôn 。 宅trạch 有hữu 二nhị 事sự 不bất 可khả 栖tê 止chỉ 。

一nhất 者giả 。 上thượng 有hữu 怪quái 鳥điểu 。 二nhị 者giả 。 下hạ 有hữu 毒độc 虫trùng 。 即tức 從tùng 上thượng 至chí 下hạ 。 自tự 外ngoại 至chí 內nội 。 為vì 此thử 義nghĩa 故cố 。 前tiền 明minh 怪quái 鳥điểu 。 後hậu 辨biện 毒độc 虫trùng 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

怪quái 鳥điểu 以dĩ 譬thí 慢mạn 使sử 如như 鳥điểu 飛phi 翔tường 高cao 舉cử 。 譬thí 眾chúng 生sanh 起khởi 慢mạn 陵lăng 他tha 舉cử 自tự 高cao 。 慢mạn 非phi 三tam 毒độc 之chi 初sơ 。 又hựu 非phi 五ngũ 鈍độn 之chi 首thủ 。 但đãn 示thị 起khởi 無vô 定định 相tương/tướng 故cố 前tiền 明minh 慢mạn 。 又hựu 此thử 經Kinh 正chánh 斥xích 增tăng 上thượng 慢mạn 人nhân 。 故cố 前tiền 明minh 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

既ký 稱xưng 怪quái 鳥điểu 。 取thủ 其kỳ 發phát 聲thanh 為vi 譬thí 。 然nhiên 此thử 諸chư 鳥điểu 或hoặc # 怪quái 聲thanh 或hoặc 吐thổ 和hòa 音âm 。 怪quái 聲thanh 即tức 譬thí 惡ác 口khẩu 。 兩lưỡng 舌thiệt 。 和hòa 音âm 以dĩ 況huống 妄vọng 言ngôn 。 綺ỷ 語ngữ 也dã 。 今kim 謂vị 理lý 實thật 難nạn/nan 明minh 。 但đãn 斯tư 一nhất 宅trạch 內nội 上thượng 有hữu 怪quái 鳥điểu 下hạ 有hữu 毒độc 虫trùng 。 以dĩ 此thử 為vi 譬thí 者giả 。 上thượng 在tại 怪quái 鳥điểu 譬thí 上thượng 二nhị 界giới 愛ái 使sử 也dã 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。

色sắc 染nhiễm 無vô 色sắc 染nhiễm

以dĩ 愛ái 為vi 生sanh 死tử 之chi 本bổn 。 故cố 命mạng 初sơ 說thuyết 之chi 。 又hựu 諸chư 外ngoại 道đạo 皆giai 言ngôn 上thượng 二nhị 界giới 是thị 極cực 樂lạc 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 貪tham 著trước 禪thiền 味vị 。 今kim 偏thiên 破phá 之chi 故cố 先tiên 明minh 上thượng 二nhị 界giới 愛ái 也dã 。

蚖ngoan 蛇xà 蝮phúc 蝎hạt

此thử 第đệ 二nhị 。 明minh 下hạ 有hữu 毒độc 虫trùng 以dĩ 譬thí 瞋sân 使sử 。 愛ái 唯duy 在tại 上thượng 不bất 在tại 下hạ 。 譬thí 同đồng 諸chư 鳥điểu 。 瞋sân 唯duy 在tại 下hạ 不bất 在tại 於ư 上thượng 。 喻dụ 彼bỉ 毒độc 虫trùng 。 蓋cái 是thị 一nhất 往vãng 開khai 七thất 使sử 門môn 。 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 釋thích 之chi 。 於ư 文văn 相tương 似tự 也dã 。 蚖ngoan 蛇xà 備bị 有hữu 兩lưỡng 音âm 。 而nhi 形hình 長trường/trưởng 一nhất 尺xích 許hứa 。 世thế 人nhân 呼hô 為vi 蛇xà 師sư 。 重trọng/trùng 嗔sân 如như 蚖ngoan 蛇xà 蝮phúc 蝎hạt 。 輕khinh 嗔sân 如như 蜈ngô 蚣công 蚰du 蜓# 。 守thủ 宮cung 者giả 婬dâm 妬đố 之chi 譬thí 也dã 。 古cổ 人nhân 取thủ 此thử 虫trùng 緘giam 置trí 箱tương 內nội 以dĩ 真chân 朱chu 食thực 之chi 令linh 赤xích 。 若nhược 王vương 行hành 不bất 在tại 。 刺thứ 取thủ 血huyết 題đề 內nội 人nhân 臂tý 。 有hữu 私tư 情tình 者giả 血huyết 沈trầm 入nhập 皮bì 內nội 。 可khả 以dĩ 守thủ 宮cung 人nhân 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 也dã 。

諸chư 惡ác 虫trùng 輩bối

者giả 。 總tổng 結kết 眾chúng 邪tà 。 萬vạn 妬đố 從tùng 嗔sân 使sử 支chi 流lưu 生sanh 也dã 。

交giao 橫hoành 馳trì 走tẩu

者giả 。 眾chúng 使sử 亂loạn 起khởi 如như 交giao 橫hoành 。 起khởi 必tất 疾tật 利lợi 如như 馳trì 走tẩu 。

屎thỉ 尿niệu 臭xú 處xứ

者giả 。 第đệ 二nhị 雙song 也dã 。 初sơ 明minh 所sở 惑hoặc 之chi 法pháp 。 謂vị 欲dục 界giới 五ngũ 欲dục 猶do 如như 屎thỉ 尿niệu 。 上thượng 二nhị 界giới 雖tuy 無vô 外ngoại 欲dục 而nhi 有hữu 內nội 欲dục 故cố 稱xưng 。

流lưu 溢dật

皆giai 為vi 智trí 人nhân 所sở 惡ác 名danh 為vi 。

不bất 淨tịnh

蜣khương 蜋lang 諸chư 虫trùng 。 而nhi 集tập 其kỳ 上thượng

者giả 。 此thử 明minh 能năng 迷mê 之chi 使sử 。 謂vị 凡phàm 夫phu 癡si 迷mê 而nhi 樂nhạo 著trước 不bất 捨xả 。 如như 蜣khương 蜋lang 無vô 識thức 。 而nhi 集tập 其kỳ 上thượng 。 此thử 舉cử 愛ái 以dĩ 顯hiển 癡si 也dã 。 前tiền 明minh 愛ái 瞋sân 各các 在tại 上thượng 下hạ 。 故cố 如như 彼bỉ 虫trùng 鳥điểu 。 今kim 明minh 三tam 界giới 悉tất 是thị 。 有hữu 漏lậu 不bất 淨tịnh 。 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 通thông 並tịnh 迷mê 之chi 。 故cố 前tiền 明minh 其kỳ 別biệt 。 今kim 說thuyết 於ư 通thông 。 即tức 是thị 次thứ 第đệ 也dã 。

狐hồ 狼lang 野dã 干can

者giả 。 第đệ 三tam 。 明minh 慳san 貪tham 一nhất 雙song 也dã 。

問vấn 。

初sơ 明minh 怪quái 鳥điểu 喻dụ 愛ái 。 毒độc 虫trùng 譬thí 嗔sân 。 蜣khương 蜋lang 譬thí 癡si 。 即tức 是thị 三tam 毒độc 具cụ 足túc 。 何hà 故cố 更cánh 說thuyết 慳san 貪tham 。

答đáp 。

貪tham 愛ái 是thị 生sanh 死tử 之chi 本bổn 。 宜nghi 開khai 為vi 二nhị 。 輕khinh 者giả 為vi 上thượng 界giới 之chi 愛ái 。 重trọng/trùng 品phẩm 為vi 欲dục 界giới 之chi 貪tham 。 初sơ 以dĩ 明minh 上thượng 界giới 之chi 愛ái 。 今kim 次thứ 辨biện 欲dục 界giới 之chi 貪tham 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 前tiền 說thuyết 上thượng 界giới 之chi 愛ái 。 次thứ 則tắc 辨biện 欲dục 界giới 貪tham 耶da 。

答đáp 。

就tựu 譬thí 而nhi 言ngôn 。 上thượng 有hữu 怪quái 鳥điểu 。 下hạ 有hữu 毒độc 虫trùng 。 明minh 舍xá 之chi 可khả 怖bố 不bất 可khả 栖tê 止chỉ 。 故cố 前tiền 明minh 上thượng 界giới 之chi 愛ái 。 下hạ 界giới 之chi 嗔sân 為vi 過quá 患hoạn 義nghĩa 甚thậm 。 故cố 前tiền 說thuyết 愛ái 次thứ 則tắc 說thuyết 瞋sân 。 今kim 欲dục 廣quảng 序tự 慳san 貪tham 過quá 重trọng/trùng 。 故cố 在tại 後hậu 明minh 之chi 。 故cố 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。

劫kiếp 濁trược 亂loạn 時thời 。 眾chúng 生sanh 垢cấu 重trọng 。 慳san 貪tham 嫉tật 妬đố

今kim 為vi 化hóa 欲dục 界giới 之chi 人nhân 。 故cố 廣quảng 彰chương 欲dục 界giới 過quá 患hoạn 。 故cố 在tại 後hậu 說thuyết 之chi 。

就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

前tiền 明minh 貪tham 過quá 。 次thứ 辨biện 慳san 失thất 。 狼lang 獸thú 多đa 貪tham 。 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 。

貪tham 狼lang 於ư 財tài 色sắc

狐hồ 獸thú 亦diệc 貪tham 而nhi 性tánh 多đa 疑nghi 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。

狐hồ 疑nghi

即tức 借tá 此thử 獸thú 以dĩ 喻dụ 疑nghi 也dã 。 今kim 正chánh 辨biện 貪tham 而nhi 明minh 疑nghi 者giả 。 又hựu 多đa 貪tham 之chi 人nhân 欲dục 求cầu 名danh 利lợi 前tiền 生sanh 疑nghi 心tâm 。 為vi 得đắc 與dữ 不bất 得đắc 。 是thị 故cố 就tựu 貪tham 使sử 則tắc 明minh 有hữu 疑nghi 。 野dã 干can 亦diệc 貪tham 而nhi 性tánh 復phục 諂siểm 曲khúc 。 以dĩ 貪tham 求cầu 之chi 人nhân 多đa 好hảo/hiếu 諂siểm 曲khúc 。 是thị 以dĩ 明minh 貪tham 而nhi 復phục 辨biện 諂siểm 。

咀trớ 嚼tước

者giả 。 正chánh 辨biện 貪tham 相tương/tướng 。 乃nãi 備bị 貪tham 五ngũ 塵trần 而nhi 貪tham 味vị 為vi 主chủ 。 故cố 偏thiên 說thuyết 之chi 。

踐tiễn 蹋đạp

者giả 。 貪tham 無vô 道Đạo 理lý 。 饕thao 餮thiết 無vô 厭yếm 。 義nghĩa 同đồng 踐tiễn 蹋đạp 也dã 。

䶩# 齧niết

者giả 。 六lục 根căn 起khởi 貪tham 取thủ 境cảnh 深thâm 重trọng 。 如như 䶩# 齧niết 也dã 。

死tử 尸thi

者giả 。 所sở 貪tham 五ngũ 欲dục 不bất 淨tịnh 臭xú 穢uế 。 譬thí 彼bỉ 死tử 尸thi 也dã 。

骨cốt 肉nhục 狼lang 籍tịch

者giả 。 貪tham 取thủ 積tích 聚tụ 。 其kỳ 事sự 眾chúng 多đa 。 如như 狼lang 籍tịch 也dã 。

由do 是thị 群quần 狗cẩu

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 從tùng 貪tham 起khởi 慳san 。 慳san 者giả 非phi 一nhất 。 譬thí 同đồng 群quần 狗cẩu 也dã 。

競cạnh 來lai 搏bác 撮toát

者giả 。 慳san 心tâm 保bảo 悋lận 義nghĩa 同đồng 搏bác 撮toát 。 又hựu 多đa 得đắc 名danh 利lợi 處xứ 如như 。 骨cốt 肉nhục 狼lang 籍tịch 。 競cạnh 於ư 名danh 利lợi 義nghĩa 同đồng 搏bác 撮toát 也dã 。 貪tham 無vô 飽bão 厭yếm 如như 飢cơ 羸luy 。 懼cụ 不bất 稱xưng 意ý 如như 慞chương 惶hoàng 。 觸xúc 境cảnh 皆giai 貪tham 四tứ 方phương 引dẫn 取thủ 如như 處xứ 處xứ 求cầu 食thực 也dã 。

鬪đấu 諍tranh 摣tra 掣xiết

者giả 。 前tiền 明minh 從tùng 貪tham 起khởi 慳san 。 今kim 辨biện 因nhân 慳san 貪tham 更cánh 起khởi 嗔sân 使sử 。 貪tham 性tánh 引dẫn 取thủ 。 慳san 則tắc 悋lận 保bảo 。 二nhị 義nghĩa 相tương 反phản 。 境cảnh 不bất 順thuận 心tâm 則tắc 起khởi 嗔sân 諍tranh 。 故cố 言ngôn 鬪đấu 諍tranh 。 競cạnh 牽khiên 向hướng 己kỷ 故cố 曰viết 摣tra 掣xiết 。

啀nhai 喍sài 嘷hào 吠phệ

者giả 。 鬪đấu 諍tranh 起khởi 於ư 身thân 業nghiệp 。 今kim 明minh 起khởi 於ư 口khẩu 業nghiệp 。 從tùng 慳san 貪tham 二nhị 使sử 故cố 起khởi 身thân 口khẩu 兩lưỡng 瞋sân 也dã 。 此thử 並tịnh 序tự 群quần 狗cẩu 之chi 事sự 。 非phi 前tiền 三tam 獸thú 譬thí 也dã 。

其kỳ 舍xá 恐khủng 怖bố 。 變biến 狀trạng 如như 是thị

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 半bán 行hành 。 總tổng 結kết 其kỳ 過quá 患hoạn 。

其kỳ 舍xá

者giả 。 三tam 界giới 舍xá 也dã 。

恐khủng 怖bố

者giả 。 煩phiền 惱não 能năng 害hại 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。 可khả 怖bố 畏úy 也dã 。

變biến 狀trạng

者giả 。 變biến 怪quái 之chi 壯tráng 貌mạo 也dã 。 心tâm 本bổn 清thanh 淨tịnh 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 乖quai 傷thương 至chí 理lý 能năng 感cảm 苦khổ 報báo 。 如như 變biến 怪quái 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 此thử 文văn 不bất 明minh 疑nghi 使sử 也dã 。

答đáp 。

此thử 正chánh 譬thí 在tại 家gia 起khởi 愛ái 眾chúng 生sanh 。 但đãn 明minh 有hữu 於ư 三tam 毒độc 。 未vị 是thị 推thôi 獲hoạch 求cầu 理lý 。 故cố 不bất 明minh 疑nghi 使sử 。 疑nghi 使sử 在tại 後hậu 說thuyết 之chi 。 事sự 中trung 之chi 疑nghi 非phi 使sử 性tánh 攝nhiếp 。 故cố 不bất 說thuyết 也dã 。

處xứ 處xứ 皆giai 有hữu

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 譬thí 出xuất 家gia 外ngoại 道đạo 起khởi 迷mê 理lý 之chi 使sử 。 如như 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 已dĩ 生sanh 起khởi 之chi 。 又hựu 前tiền 明minh 天thiên 魔ma 樂nhạo 生sanh 死tử 。 今kim 明minh 外ngoại 道đạo 著trước 諸chư 見kiến 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 疑nghi 使sử 。 次thứ 。 明minh 見kiến 使sử 。 要yếu 前tiền 生sanh 疑nghi 然nhiên 後hậu 起khởi 見kiến 。 故cố 《# 雜tạp 心tâm 》# 云vân 。

無vô 知tri 故cố 猶do 預dự 。 猶do 預dự 故cố 邪tà 見kiến 。

上thượng 已dĩ 明minh 無vô 知tri 。 今kim 次thứ 明minh 猶do 預dự 。 故cố 初sơ 辨biện 疑nghi 。 疑nghi 通thông 三tam 界giới 故cố 云vân 處xứ 處xứ 皆giai 有hữu 也dã 。

魑si 魅mị 魍vọng 魎lượng

者giả 。 正chánh 明minh 疑nghi 使sử 。 借tá 魍vọng 魎lượng 魑si 魅mị 之chi 名danh 喻dụ 疑nghi 之chi 不bất 決quyết 也dã 。 張trương 平bình 子tử 《# 西tây 京kinh 賦phú 》# 注chú 解giải 云vân 。

山sơn 神thần 為vi 魑si 。 虎hổ 形hình 也dã 。 宅trạch 神thần 為vi 魅mị 。 猪trư 頭đầu 人nhân 形hình 。 身thân 有hữu 尾vĩ 。 木mộc 石thạch 夭yểu 怪quái 為vi 魍vọng 魎lượng 。 《# 春xuân 秋thu 》# 第đệ 十thập 卷quyển 云vân 。

鑄chú 鼎đỉnh 像tượng 物vật 故cố 有hữu 百bách 獸thú 之chi 形hình 。 使sử 人nhân 入nhập 山sơn 川xuyên 不bất 逢phùng 。 魑si 魅mị 魍vọng 魎lượng 。

注chú 云vân 。

魑si 是thị 山sơn 神thần 獸thú 形hình 。 魅mị 為vi 怪quái 物vật 。 魍vọng 魎lượng 者giả 水thủy 神thần 。

夜dạ 叉xoa 惡ác 鬼quỷ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 見kiến 使sử 。 就tựu 文văn 為vi 五ngũ 。

第đệ 一nhất 。 明minh 邪tà 見kiến 。 第đệ 二nhị 。 明minh 戒giới 取thủ 。 第đệ 三tam 。 明minh 身thân 見kiến 。 第đệ 四tứ 。 明minh 見kiến 取thủ 。 第đệ 五ngũ 。 明minh 邊biên 見kiến 也dã 。

問vấn 。

五ngũ 見kiến 門môn 何hà 故cố 初sơ 說thuyết 邪tà 見kiến 耶da 。

答đáp 。

據cứ 譬thí 而nhi 言ngôn 。 舍xá 內nội 有hữu 食thực 人nhân 之chi 鬼quỷ 最tối 可khả 怖bố 畏úy 。 邪tà 見kiến 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 能năng 斷đoạn 善thiện 根căn 。 諸chư 見kiến 中trung 重trọng/trùng 故cố 前tiền 說thuyết 之chi 。 又hựu 《# 雜tạp 心tâm 》# 云vân 。

猶do 預dự 故cố 邪tà 見kiến

則tắc 從tùng 疑nghi 生sanh 邪tà 見kiến 。 謂vị 相tương 生sanh 次thứ 第đệ 也dã 。

就tựu 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 半bán 行hành 。 明minh 撥bát 善thiện 根căn 邪tà 見kiến 。 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 撥bát 惡ác 邪tà 見kiến 。 後hậu 一nhất 行hành 。 雙song 結kết 二nhị 種chủng 邪tà 見kiến 也dã 。

夜dạ 叉xoa 惡ác 鬼quỷ

者giả 。 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

帝Đế 釋Thích 城thành 有hữu 九cửu 百bách 九cửu 十thập 九cửu 門môn 。 門môn 有hữu 六lục 青thanh 衣y 夜dạ 叉xoa 。

然nhiên 夜dạ 叉xoa 有hữu 三tam 。

地địa 住trụ 。 空không 住trụ 。 天thiên 住trụ 。 《# 釋thích 論luận 》# 舉cử 天thiên 住trụ 者giả 耳nhĩ 。 什thập 師sư 翻phiên 為vi 輕khinh 捷tiệp 。 又hựu 云vân 貴quý 人nhân 。 亦diệc 名danh 能năng 噉đạm 也dã 。

食thực 噉đạm 人nhân 肉nhục

者giả 。 上thượng 辨biện 能năng 撥bát 之chi 邪tà 見kiến 。 此thử 明minh 所sở 撥bát 之chi 善thiện 法Pháp 。 人nhân 肉nhục 是thị 肉nhục 中trung 之chi 貴quý 。 善thiện 法Pháp 為vi 眾chúng 法pháp 之chi 尊tôn 。 欲dục 明minh 為vi 過quá 之chi 甚thậm 。 故cố 前tiền 明minh 撥bát 無vô 善thiện 法Pháp 也dã 。

毒độc 虫trùng 之chi 屬thuộc

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 撥bát 不bất 善thiện 邪tà 見kiến 也dã 。 初sơ 一nhất 行hành 明minh 所sở 撥bát 之chi 不bất 善thiện 。 上thượng 半bán 辨biện 不bất 善thiện 之chi 因nhân 。 次thứ 一nhất 句cú 明minh 不bất 善thiện 之chi 因nhân 生sanh 不bất 善thiện 之chi 果quả 。 第đệ 三tam 句cú 明minh 因nhân 果quả 詶thù 生sanh 各các 有hữu 理lý 分phần/phân 也dã 。

孚phu 乳nhũ

者giả 。 鳥điểu 所sở 生sanh 者giả 名danh 孚phu 。 獸thú 所sở 生sanh 者giả 為vi 乳nhũ 。 亦diệc 是thị 卵noãn 者giả 為vi 孚phu 。 胎thai 者giả 為vi 乳nhũ 也dã 。

夜dạ 叉xoa 競cạnh 來lai

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 半bán 行hành 。 明minh 能năng 撥bát 之chi 邪tà 見kiến 。 起khởi 邪tà 見kiến 者giả 非phi 一nhất 。 故cố 言ngôn 競cạnh 來lai 也dã 。 然nhiên 正chánh 食thực 其kỳ 子tử 。 譬thí 邪tà 見kiến 正chánh 撥bát 果quả 也dã 。

食thực 之chi 既ký 飽bão

下hạ 。 第đệ 三tam 。 一nhất 行hành 。 總tổng 結kết 邪tà 見kiến 過quá 也dã 。 至chí 撥bát 不bất 善thiện 則tắc 邪tà 見kiến 都đô 成thành 。 九cửu 品phẩm 備bị 足túc 。 善thiện 根căn 永vĩnh 斷đoạn 故cố 云vân 飽bão 也dã 。 以dĩ 九cửu 品phẩm 備bị 足túc 邪tà 見kiến 強cường 盛thịnh 。 故cố 云vân 轉chuyển 熾sí 。 因nhân 邪tà 見kiến 起khởi 邪tà 說thuyết 。 如như 鬪đấu 諍tranh 之chi 聲thanh 。 邪tà 見kiến 執chấp 無vô 與dữ 有hữu 見kiến 相tương 反phản 。 義nghĩa 如như 鬪đấu 諍tranh 。 宣tuyên 之chi 於ư 口khẩu 稱xưng 為vi 惡ác 聲thanh 。 邪tà 見kiến 能năng 斷đoạn 善thiện 根căn 得đắc 無vô 間gian 報báo 。 如như 甚thậm 可khả 怖bố 畏úy 也dã 。

鳩cưu 槃bàn 荼đồ 鬼quỷ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 次thứ 明minh 戒giới 取thủ 。 次thứ 邪tà 見kiến 明minh 戒giới 取thủ 。 邪tà 見kiến 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 戒giới 取thủ 立lập 有hữu 因nhân 果quả 。 欲dục 以dĩ 有hữu 無vô 相tướng 對đối 故cố 相tương 次thứ 也dã 。 亦diệc 欲dục 顯hiển 外ngoại 道đạo 執chấp 於ư 有hữu 無vô 悉tất 乖quai 至chí 極cực 。 故cố 次thứ 說thuyết 之chi 。 鳩cưu 槃bàn 荼đồ 鬼quỷ 。 此thử 云vân 冬đông 瓜qua 鬼quỷ 。 形hình 似tự 冬đông 瓜qua 也dã 。 戒giới 取thủ 有hữu 二nhị 種chủng 。

有hữu 善thiện 法Pháp 。 惡ác 法pháp 。 若nhược 執chấp 諸chư 見kiến 為vi 道đạo 。 是thị 惡ác 法Pháp 戒giới 取thủ 。 故cố 《# 成thành 論luận 》# 云vân 。

持trì 牛ngưu 戒giới 若nhược 成thành 則tắc 為vi 牛ngưu 。 不bất 成thành 則tắc 墮đọa 地địa 獄ngục 。 非phi 此thử 中trung 用dụng 也dã 。

今kim 此thử 中trung 明minh 執chấp 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 。 善thiện 法Pháp 以dĩ 之chi 為vi 道đạo 名danh 為vi 戒giới 取thủ 。 依y 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 義nghĩa 。 雖tuy 執chấp 善thiện 法Pháp 為vi 戒giới 取thủ 。 並tịnh 屬thuộc 不bất 善thiện 攝nhiếp 。 故cố 除trừ 身thân 。 邊biên 二nhị 見kiến 。 餘dư 見kiến 悉tất 不bất 善thiện 。 能năng 持trì 善thiện 戒giới 得đắc 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 昇thăng 出xuất 四tứ 趣thú 。 如như 土thổ/độ 埵đóa 少thiểu 高cao 於ư 地địa 。 但đãn 欲dục 界giới 非phi 安an 穩ổn 法pháp 。 譬thí 蹲tồn 踞cứ 也dã 。

或hoặc 時thời 離ly 地địa 。 一nhất 尺xích 二nhị 尺xích

者giả 。 此thử 執chấp 修tu 禪thiền 絕tuyệt 欲dục 以dĩ 之chi 為vi 道đạo 名danh 為vi 戒giới 取thủ 。 計kế 四tứ 禪thiền 為vi 道đạo 如như 離ly 地địa 一nhất 尺xích 。 計kế 四tứ 空không 為vi 道đạo 如như 離ly 地địa 二nhị 尺xích 。 攀phàn 上thượng 為vi 往vãng 。 厭yếm 下hạ 為vi 返phản 。 又hựu 生sanh 上thượng 為vi 往vãng 。 退thoái 下hạ 為vi 返phản 。 周chu 歷lịch 三tam 界giới 為vi 遊du 行hành 。 乖quai 至chí 理lý 為vi 縱túng 逸dật 。 不bất 能năng 剋khắc 獲hoạch 。 聖thánh 道Đạo 為vi 嬉hi 戲hí 也dã 。

捉tróc 狗cẩu 兩lưỡng 足túc

者giả 。 此thử 明minh 戒giới 取thủ 過quá 。 前tiền 明minh 邪tà 見kiến 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 其kỳ 過quá 既ký 重trọng/trùng 如như 食thực 人nhân 及cập 食thực 諸chư 鳥điểu 獸thú 。 今kim 明minh 戒giới 取thủ 立lập 有hữu 因nhân 果quả 其kỳ 過quá 即tức 輕khinh 。 但đãn 如như 恐khủng 怖bố 舍xá 內nội 之chi 狗cẩu 。 故cố 有hữu 此thử 譬thí 來lai 也dã 。 計kế 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 為vi 道đạo 。 乖quai 損tổn 上thượng 二nhị 界giới 因nhân 。 如như 捉tróc 狗cẩu 兩lưỡng 足túc 。 以dĩ 上thượng 二nhị 界giới 因nhân 是thị 有hữu 漏lậu 。 望vọng 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 是thị 下hạ 法pháp 。 如như 狗cẩu 是thị 下hạ 賤tiện 獸thú 也dã 。 計kế 有hữu 漏lậu 非phi 道đạo 為vi 道đạo 乖quai 損tổn 有hữu 漏lậu 。 喻dụ 如như 撲phác 狗cẩu 。 乖quai 違vi 事sự 彰chương 如như 狗cẩu 聲thanh 揚dương 於ư 外ngoại 。 故cố 云vân 失thất 聲thanh 。 既ký 迷mê 有hữu 漏lậu 之chi 因nhân 亦diệc 迷mê 有hữu 漏lậu 之chi 果quả 。 如như 以dĩ 脚cước 加gia 頸cảnh 。 計kế 有hữu 漏lậu 為vi 聖thánh 道Đạo 不bất 撥bát 於ư 因nhân 果quả 。 如như 怖bố 狗cẩu 不bất 死tử 。 作tác 此thử 執chấp 計kế 謂vị 為vi 得đắc 理lý 。 故cố 稱xưng 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

復phục 有hữu 諸chư 鬼quỷ 。 其kỳ 身thân 長trường 大đại

下hạ 。 第đệ 三tam 。 次thứ 明minh 我ngã 見kiến 。 次thứ 戒giới 取thủ 後hậu 說thuyết 我ngã 見kiến 者giả 。 就tựu 譬thí 而nhi 言ngôn 。 初sơ 鬼quỷ 俱câu 害hại 人nhân 獸thú 。 其kỳ 過quá 最tối 重trọng 故cố 初sơ 說thuyết 之chi 。 次thứ 鬼quỷ 不bất 害hại 人nhân 獸thú 但đãn 怖bố 於ư 狗cẩu 。 故cố 在tại 第đệ 二nhị 。 今kim 此thử 一nhất 鬼quỷ 都đô 不bất 損tổn 人nhân 獸thú 。 可khả 怖bố 畏úy 義nghĩa 微vi 。 故cố 在tại 第đệ 三tam 。 邪tà 見kiến 撥bát 因nhân 果quả 其kỳ 過quá 最tối 重trọng 故cố 在tại 第đệ 一nhất 。 戒giới 取thủ 立lập 有hữu 因nhân 果quả 但đãn 乖quai 有hữu 漏lậu 法pháp 故cố 居cư 第đệ 二nhị 。 身thân 見kiến 不bất 妨phương 行hành 施thí 戒giới 。 復phục 是thị 隱ẩn 沒một 無vô 記ký 法pháp 。 比tỉ 於ư 戒giới 取thủ 其kỳ 過quá 則tắc 輕khinh 。 故cố 居cư 第đệ 三tam 也dã 。

問vấn 。

如như 《# 成thành 論luận 》# 義nghĩa 明minh 身thân 見kiến 是thị 不bất 善thiện 。 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 義nghĩa 明minh 身thân 見kiến 是thị 隱ẩn 沒một 無vô 記ký 。 此thử 二nhị 云vân 何hà 得đắc 失thất 耶da 。

答đáp 。

《# 俱câu 舍xá 》# 評bình 之chi 云vân

我ngã 見kiến 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 生sanh 得đắc 我ngã 見kiến 。 謂vị 隨tùy 生sanh 三tam 界giới 地địa 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 起khởi 我ngã 見kiến 心tâm 。 名danh 為vi 生sanh 得đắc 我ngã 。 如như 此thử 之chi 我ngã 則tắc 是thị 隱ẩn 沒một 無vô 記ký 。 若nhược 如như 外ngoại 道đạo 邪tà 執chấp 之chi 我ngã 。 名danh 為vi 不bất 善thiện 也dã 。

其kỳ 身thân 長trường 大đại

者giả 。 若nhược 據cứ 多đa 人nhân 者giả 。 三tam 界giới 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 我ngã 為vi 長trường/trưởng 。 五ngũ 道đạo 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 我ngã 稱xưng 之chi 為vi 大đại 。 若nhược 如như 僧Tăng 佉khư 等đẳng 計kế 我ngã 遍biến 三tam 界giới 五ngũ 道đạo 。 稱xưng 為vi 長trường/trưởng 大đại 。 計kế 我ngã 之chi 人nhân 。 謂vị 為vi 得đắc 理lý 心tâm 無vô 慚tàm 愧quý 。 稱xưng 為vi 裸lõa 形hình 。 無vô 明minh 心tâm 中trung 計kế 我ngã 目mục 之chi 為vi 黑hắc 。 無vô 有hữu 無vô 我ngã 正chánh 觀quán 故cố 名danh 為vi 瘦sấu 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 常thường 有hữu 我ngã 心tâm 故cố 言ngôn 。 常thường 住trú 其kỳ 中trung 。 懷hoài 我ngã 在tại 心tâm 。 宣tuyên 之chi 於ư 口khẩu 故cố 言ngôn 發phát 聲thanh 。 為vi 我ngã 修tu 福phước 。 義nghĩa 如như 求cầu 食thực 也dã 。 又hựu 此thử 鬼quỷ 恆hằng 欲dục 食thực 於ư 人nhân 獸thú 。 如như 計kế 我ngã 常thường 撥bát 於ư 無vô 我ngã 故cố 名danh 求cầu 食thực 。

復phục 有hữu 諸chư 鬼quỷ 。 其kỳ 咽yết 如như 針châm

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 次thứ 明minh 見kiến 取thủ 。 但đãn 見kiến 取thủ 有hữu 二nhị 。

一nhất 者giả 。 獨độc 頭đầu 。 二nhị 者giả 。 足túc 上thượng 。 言ngôn 獨độc 頭đầu 者giả 。 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 計kế 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 也dã 。 言ngôn 足túc 上thượng 者giả 。 於ư 我ngã 見kiến 上thượng 執chấp 是thị 非phi 也dã 。 如như 云vân 自tự 見kiến 是thị 實thật 以dĩ 餘dư 妄vọng 語ngữ 。 今kim 此thử 文văn 明minh 執chấp 己kỷ 見kiến 為vi 是thị 。 不bất 受thọ 他tha 見kiến 。 如như 細tế 咽yến/ế/yết 之chi 鬼quỷ 不bất 受thọ 飲ẩm 食thực 也dã 。

復phục 有hữu 諸chư 鬼quỷ 。 首thủ 如như 牛ngưu 頭đầu

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 明minh 邊biên 見kiến 。 斷đoạn 常thường 從tùng 身thân 見kiến 生sanh 。 如như 牛ngưu 二nhị 角giác 共cộng 在tại 一nhất 頭đầu 。 而nhi 言ngôn 牛ngưu 者giả 。 牛ngưu 羊dương 等đẳng 愚ngu 癡si 。 就tựu 譬thí 而nhi 言ngôn 可khả 有hữu 三tam 句cú 。

一nhất 者giả 牛ngưu 。 二nhị 者giả 頭đầu 。 三tam 者giả 頭đầu 上thượng 有hữu 角giác 。 如như 由do 癡si 故cố 計kế 我ngã 。 由do 我ngã 故cố 起khởi 斷đoạn 常thường 也dã 。

或hoặc 食thực 人nhân 肉nhục 。 或hoặc 復phục 噉đạm 狗cẩu

者giả 。 上thượng 明minh 邊biên 見kiến 體thể 。 今kim 明minh 邊biên 見kiến 用dụng 。 乖quai 善thiện 法Pháp 因nhân 果quả 如như 食thực 人nhân 肉nhục 。 違vi 惡ác 法pháp 因nhân 果quả 譬thí 之chi 噉đạm 狗cẩu 也dã 。 又hựu 乖quai 滅diệt 道đạo 為vi 食thực 人nhân 肉nhục 。 傷thương 苦khổ 集tập 如như 噉đạm 狗cẩu 也dã 。

頭đầu 髮phát 蓬bồng 亂loạn

者giả 。 上thượng 略lược 明minh 從tùng 身thân 見kiến 生sanh 。 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 今kim 廣quảng 明minh 從tùng 斷đoạn 常thường 生sanh 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 故cố 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。

入nhập 邪tà 見kiến 稠trù 林lâm 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 等đẳng 。 依y 止chỉ 此thử 諸chư 見kiến 。 具cụ 足túc 六lục 十thập 二nhị 。

斷đoạn 常thường 為vi 眾chúng 見kiến 之chi 本bổn 。 如như 頭đầu 。 從tùng 斷đoạn 常thường 生sanh 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 無vô 有hữu 絟# 緒tự 。 如như 髮phát 蓬bồng 亂loạn 也dã 。

殘tàn 害hại 凶hung 險hiểm

者giả 。 上thượng 明minh 六lục 十thập 二nhị 見kiến 體thể 。 今kim 明minh 其kỳ 用dụng 。 諸chư 見kiến 多đa 所sở 乖quai 傷thương 。 如như 殘tàn 害hại 凶hung 險hiểm 。 無vô 有hữu 定định 慧tuệ 飲ẩm 食thực 。 故cố 言ngôn 。

飢cơ 渴khát 所sở 逼bức

也dã 。 又hựu 此thử 鬼quỷ 亦diệc 常thường 食thực 人nhân 獸thú 。 如như 計kế 斷đoạn 常thường 者giả 恆hằng 欲dục 破phá 於ư 中trung 道đạo 宣tuyên 諸chư 見kiến 於ư 口khẩu 。 其kỳ 義nghĩa 顯hiển 彰chương 如như 。

叫khiếu 喚hoán

心tâm 行hành 斷đoạn 常thường 義nghĩa 如như 。

馳trì 走tẩu

也dã 。

夜dạ 叉xoa 餓ngạ 鬼quỷ

下hạ 。 第đệ 三tam 。 一nhất 行hành 半bán 。 總tổng 結kết 過quá 患hoạn 。 初sơ 句cú 牒điệp 迷mê 理lý 之chi 使sử 。 次thứ 句cú 牒điệp 迷mê 事sự 煩phiền 惱não 。 起khởi 愛ái 見kiến 二nhị 使sử 眾chúng 生sanh 並tịnh 無vô 定định 慧tuệ 飲ẩm 食thực 如như 飢cơ 急cấp 。 又hựu 常thường 欲dục 乖quai 傷thương 名danh 飢cơ 渴khát 。 但đãn 有hữu 欲dục 出xuất 之chi 心tâm 而nhi 不bất 修tu 出xuất 之chi 行hành 。 如như 此thử 愛ái 見kiến 眾chúng 生sanh 受thọ 諸chư 苦khổ 時thời 亦diệc 有hữu 厭yếm 苦khổ 四tứ 向hướng 希hy 心tâm 求cầu 出xuất 離ly 義nghĩa 。 如như 窺khuy 看khán 窓song 牖dũ 。 窓song 牖dũ 謂vị 無vô 苦khổ 處xứ 。 而nhi 不bất 正chánh 求cầu 出xuất 但đãn 窺khuy 之chi 而nhi 已dĩ 。

如như 是thị 諸chư 難nạn 。 恐khủng 畏úy 無vô 量lượng

者giả 。 患hoạn 累lũy/lụy/luy 煩phiền 惱não 非phi 可khả 具cụ 列liệt 。 故cố 言ngôn 如như 是thị 諸chư 難nạn 。 恐khủng 畏úy 無vô 量lượng 。

是thị 朽hủ 故cố 宅trạch

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 次thứ 明minh 火hỏa 起khởi 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 火hỏa 起khởi 之chi 緣duyên 。 二nhị 。 正chánh 明minh 火hỏa 起khởi 。

問vấn 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 有hữu 火hỏa 起khởi 譬thí 耶da 。

答đáp 。

長trường/trưởng 行hành 已dĩ 釋thích 。 今kim 更cánh 作tác 一nhất 意ý 序tự 之chi 。

前tiền 明minh 舍xá 形hình 謂vị 。 三tam 界giới 果quả 報báo 。 次thứ 明minh 惡ác 鬼quỷ 毒độc 虫trùng 謂vị 於ư 三tam 界giới 中trung 。 起khởi 愛ái 見kiến 煩phiền 惱não 。 以dĩ 有hữu 煩phiền 惱não 故cố 感cảm 苦khổ 報báo 。 但đãn 感cảm 後hậu 苦khổ 。 有hữu 二nhị 因nhân 緣duyên 。

一nhất 起khởi 煩phiền 惱não 。 二nhị 遠viễn 離ly 善thiện 師sư 。 即tức 佛Phật 去khứ 世thế 也dã 。 起khởi 惑hoặc 是thị 感cảm 苦khổ 之chi 因nhân 。 故cố 前tiền 明minh 之chi 。

佛Phật 告cáo 是thị 感cảm 苦khổ 之chi 緣duyên 。

故cố 後hậu 說thuyết 之chi 。 是thị 以dĩ 經kinh 文văn 前tiền 明minh 煩phiền 惱não 。 後hậu 辨biện 佛Phật 去khứ 世thế 也dã 。 佛Phật 應ưng 生sanh 三tam 界giới 。 三tam 界giới 屬thuộc 佛Phật 。 以dĩ 佛Phật 能năng 化hóa 三tam 界giới 故cố 屬thuộc 佛Phật 。 不bất 屬thuộc 九cửu 十thập 六lục 師sư 故cố 云vân 一nhất 人nhân 。

其kỳ 人nhân 近cận 出xuất

者giả 。 上thượng 明minh 應ưng 生sanh 。 今kim 示thị 應ưng 滅diệt 。 轉chuyển 現hiện 他tha 方phương 故cố 云vân 近cận 出xuất 也dã 。

未vị 久cửu 之chi 間gian

者giả 。 如Như 來Lai 示thị 現hiện 。 生sanh 滅diệt 俄nga 頃khoảnh 之chi 時thời 。 故cố 云vân 未vị 久cửu 。 又hựu 未vị 久cửu 尚thượng 已dĩ 起khởi 惑hoặc 招chiêu 苦khổ 。 況huống 去khứ 聖thánh 久cửu 耶da 。

於ư 後hậu 舍xá 宅trạch 。 欻hốt 然nhiên 火hỏa 起khởi

者giả 。 第đệ 二nhị 正chánh 明minh 火hỏa 起khởi 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

第đệ 一nhất 。 明minh 欲dục 界giới 火hỏa 起khởi 。 二nhị 。 明minh 色sắc 界giới 火hỏa 起khởi 。 三tam 。 明minh 無vô 色sắc 界giới 火hỏa 起khởi 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。

三tam 界giới 無vô 安an 。 猶do 如như 火hỏa 宅trạch

常thường 有hữu 生sanh 老lão 。 病bệnh 死tử 憂ưu 患hoạn 。 如như 是thị 等đẳng 火hỏa 。 熾sí 燃nhiên 不bất 息tức 也dã 。

於ư 後hậu

者giả 。 謂vị 佛Phật 滅diệt 後hậu 也dã 。 又hựu 是thị 眾chúng 生sanh 背bối/bội 化hóa 以dĩ 後hậu 。 此thử 明minh 火hỏa 起khởi 時thời 也dã 。

欻hốt 然nhiên

者giả 。 從tùng 顛điên 倒đảo 妄vọng 想tưởng 而nhi 生sanh 。 示thị 火hỏa 起khởi 無vô 根căn 本bổn 也dã 。

火hỏa 起khởi

者giả 。 正chánh 明minh 起khởi 惑hoặc 招chiêu 苦khổ 也dã 。 四tứ 生sanh 眾chúng 生sanh 。 同đồng 有hữu 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 故cố 云vân 四tứ 面diện 也dã 。

一nhất 時thời

者giả 。 雖tuy 復phục 同đồng 有hữu 。 猶do 恐khủng 未vị 必tất 一nhất 時thời 。 故cố 復phục 說thuyết 一nhất 時thời 也dã 。

其kỳ 炎diễm 俱câu 熾sí

者giả 。 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 眾chúng 生sanh 背bối/bội 化hóa 同đồng 起khởi 染nhiễm 累lũy/lụy/luy 。 俱câu 受thọ 重trọng/trùng 苦khổ 也dã 。

棟đống 梁lương 椽chuyên 柱trụ

者giả 。 出xuất 被bị 燒thiêu 之chi 身thân 心tâm 也dã 。

爆bộc 聲thanh

者giả 。 謂vị 老lão 苦khổ 。

震chấn 裂liệt

者giả 。 謂vị 病bệnh 苦khổ 也dã 。

摧tồi 折chiết 崩băng 倒đảo

者giả 。 謂vị 神thần 逝thệ 形hình 離ly 。 即tức 死tử 苦khổ 。

諸chư 鬼quỷ 神thần 等đẳng 。 揚dương 聲thanh 大đại 叫khiếu

者giả 。 此thử 序tự 遭tao 苦khổ 人nhân 。 諸chư 鬼quỷ 神thần 則tắc 出xuất 家gia 外ngoại 道đạo 等đẳng 起khởi 見kiến 流lưu 。 《# 十Thập 地Địa 論luận 》# 云vân 。

外ngoại 道đạo 見kiến 老lão 病bệnh 死tử 。 生sanh 大đại 厭yếm 心tâm

如như 鬼quỷ 神thần 見kiến 火hỏa 。 揚dương 聲thanh 大đại 叫khiếu 。

鵰điêu 鷲thứu 諸chư 鳥điểu

下hạ 。 此thử 一nhất 行hành 序tự 愛ái 見kiến 眾chúng 生sanh 同đồng 不bất 知tri 出xuất 苦khổ 處xứ 。 上thượng 句cú 明minh 在tại 家gia 起khởi 愛ái 眾chúng 生sanh 見kiến 老lão 病bệnh 死tử 。 亦diệc 生sanh 怖bố 畏úy 不phủ 。 知tri 出xuất 處xứ 也dã 。 次thứ 句cú 序tự 出xuất 家gia 外ngoại 道đạo 亦diệc 不bất 知tri 出xuất 處xứ 也dã 。

惡ác 獸thú 毒độc 虫trùng 。 藏tàng 竄thoán 孔khổng 穴huyệt

者giả 。 第đệ 二nhị 。 明minh 色sắc 界giới 火hỏa 起khởi 。 初sơ 一nhất 句cú 明minh 在tại 家gia 眾chúng 生sanh 厭yếm 欲dục 界giới 苦khổ 修tu 於ư 四tứ 禪thiền 求cầu 生sanh 色sắc 界giới 。 故cố 言ngôn 。

藏tàng 竄thoán 孔khổng 穴huyệt

此thử 經Kinh 始thỉ 末mạt 有hữu 三tam 種chủng 喻dụ 。

一nhất 者giả 。 取thủ 上thượng 界giới 高cao 出xuất 於ư 下hạ 。 故cố 舉cử 閣các 為ví 喻dụ 。 二nhị 者giả 。 取thủ 凡phàm 夫phu 出xuất 離ly 。 蓋cái 不bất 足túc 言ngôn 。 如như 一nhất 尺xích 二nhị 尺xích 。 三tam 者giả 。 今kim 取thủ 避tị 火hỏa 之chi 義nghĩa 。 喻dụ 同đồng 孔khổng 穴huyệt 。

毘tỳ 舍xá 闍xà 鬼quỷ

者giả 。 此thử 云vân 狂cuồng 鬼quỷ 。 譬thí 起khởi 見kiến 外ngoại 道đạo 。 亦diệc 厭yếm 欲dục 界giới 苦khổ 求cầu 生sanh 色sắc 界giới 。 故cố 云vân 。

亦diệc 住trú 其kỳ 中trung

薄bạc 福phước 德đức 故cố 。 為vị 火hỏa 所sở 逼bức

者giả 。 雖tuy 生sanh 色sắc 界giới 亦diệc 未vị 免miễn 於ư 患hoạn 。 所sở 以dĩ 不bất 免miễn 苦khổ 者giả 。 由do 薄bạc 福phước 德đức 故cố 也dã 。 欲dục 界giới 苦khổ 重trọng/trùng 如như 燒thiêu 。 上thượng 界giới 苦khổ 輕khinh 故cố 言ngôn 逼bức 也dã 。

共cộng 相tương 殘tàn 害hại

者giả 。 明minh 色sắc 界giới 眾chúng 生sanh 已dĩ 受thọ 苦khổ 果quả 更cánh 起khởi 惑hoặc 因nhân 。 愛ái 多đa 者giả 著trước 有hữu 。 見kiến 多đa 者giả 著trước 無vô 。 有hữu 無vô 互hỗ 起khởi 更cánh 相tương 吞thôn 滅diệt 。 義nghĩa 言ngôn 殘tàn 害hại 。 有hữu 害hại 無vô 如như 。

飲ẩm 血huyết

無vô 害hại 有hữu 如như 。

食thực 肉nhục

也dã 。

野dã 干can 之chi 屬thuộc 。 並tịnh 已dĩ 前tiền 死tử

者giả 。 生sanh 上thượng 界giới 時thời 。 欲dục 界giới 重trọng/trùng 貪tham 前tiền 已dĩ 斷đoạn 也dã 。 故cố 《# 十Thập 地Địa 》# 云vân 。

如như 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 不bất 現hiện 前tiền 也dã 。

諸chư 大đại 惡ác 獸thú 。 競cạnh 來lai 食thực 噉đạm

者giả 。 欲dục 界giới 惡ác 雖tuy 滅diệt 而nhi 上thượng 界giới 煩phiền 惱não 續tục 起khởi 。 起khởi 則tắc 勢thế 奪đoạt 前tiền 惡ác 。 故cố 言ngôn 競cạnh 噉đạm 也dã 。

臭xú 烟yên 熢phùng 㶿#

者giả 。 烟yên 為vi 火hỏa 氣khí 。 因nhân 眾chúng 苦khổ 生sanh 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 故cố 以dĩ 苦khổ 為vi 火hỏa 。 惡ác 業nghiệp 喻dụ 烟yên 。 遍biến 色sắc 界giới 四tứ 禪thiền 之chi 內nội 。 稱xưng 。

四tứ 面diện 充sung 塞tắc

也dã 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 》# 以dĩ 邪tà 覺giác 觀quán 為vi 烟yên 。 此thử 是thị 說thuyết 諸chư 煩phiền 惱não 本bổn 也dã 。 邪tà 思tư 惟duy 亦diệc 通thông 四tứ 禪thiền 。 如như 四tứ 面diện 充sung 塞tắc 。

蜈ngô 蚣công 蚰du 蜓#

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 無vô 色sắc 界giới 火hỏa 起khởi 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 三tam 空không 火hỏa 起khởi 。 次thứ 。 辨biện 非phi 想tưởng 被bị 燒thiêu 。 雖tuy 生sanh 四tứ 禪thiền 未vị 免miễn 無vô 常thường 。 復phục 求cầu 生sanh 三tam 空không 。 故cố 言ngôn 。

諍tranh 走tẩu 出xuất 穴huyệt

此thử 一nhất 行hành 序tự 在tại 家gia 眾chúng 生sanh 生sanh 無vô 色sắc 界giới 也dã 。

問vấn 。

依y 《# 毘tỳ 曇đàm 《# 義nghĩa 上thượng 界giới 無vô 嗔sân 。 何hà 得đắc 言ngôn 蜈ngô 蚣công 蚰du 蜓# 譬thí 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 眾chúng 生sanh 有hữu 嗔sân 耶da 。

答đáp 。

義nghĩa 有hữu 多đa 門môn 。 不bất 得đắc 全toàn 依y 數số 判phán 也dã 。

鳩cưu 槃bàn 荼đồ 鬼quỷ 。 隨tùy 取thủ 而nhi 食thực

者giả 。 此thử 半bán 行hành 明minh 起khởi 見kiến 外ngoại 道đạo 生sanh 。 於ư 無vô 色sắc 界giới 。 外ngoại 道đạo 多đa 執chấp 無vô 見kiến 撥bát 其kỳ 所sở 計kế 因nhân 果quả 皆giai 無vô 。 故cố 言ngôn 隨tùy 取thủ 而nhi 食thực 。 應ưng 具cụ 如như 色sắc 界giới 說thuyết 。 今kim 略lược 舉cử 造tạo 苦khổ 因nhân 義nghĩa 耳nhĩ 。 又hựu 釋thích 此thử 轉chuyển 譬thí 明minh 義nghĩa 。 雖tuy 生sanh 三tam 空không 。 由do 未vị 免miễn 火hỏa 。 故cố 言ngôn 隨tùy 取thủ 而nhi 食thực 。 鬼quỷ 喻dụ 火hỏa 也dã 。

又hựu 諸chư 餓ngạ 鬼quỷ 。 頭đầu 上thượng 火hỏa 燃nhiên

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 非phi 想tưởng 火hỏa 起khởi 。 雖tuy 生sanh 三tam 空không 。 由do 未vị 免miễn 苦khổ 。 故cố 求cầu 生sanh 非phi 想tưởng 。 是thị 三tam 有hữu 之chi 頂đảnh 稱xưng 之chi 為vi 頭đầu 。 亦diệc 為vị 無vô 常thường 。 眾chúng 苦khổ 所sở 逼bức 。 故cố 言ngôn 火hỏa 燃nhiên 。 雖tuy 生sanh 非phi 想tưởng 之chi 極cực 。 終chung 無vô 出xuất 世thế 定định 慧tuệ 。 如như 。

飢cơ 渴khát 熱nhiệt 惱não

又hựu 飢cơ 渴khát 常thường 欲dục 飲ẩm 食thực 。 計kế 非phi 想tưởng 凡phàm 夫phu 恆hằng 欲dục 片phiến 破phá 正chánh 涅Niết 槃Bàn 法pháp 也dã 。 初sơ 在tại 宅trạch 被bị 燒thiêu 故cố 諍tranh 入nhập 穴huyệt 。 穴huyệt 內nội 被bị 燒thiêu 復phục 走tẩu 出xuất 穴huyệt 。 穴huyệt 外ngoại 復phục 不bất 免miễn 火hỏa 。 更cánh 無vô 去khứ 處xứ 。 故cố 言ngôn 。

周chu 章chương 悶muộn 走tẩu

如như 本bổn 在tại 欲dục 界giới 受thọ 苦khổ 。 故cố 求cầu 生sanh 色sắc 界giới 。 色sắc 界giới 復phục 不bất 免miễn 苦khổ 。 故cố 求cầu 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 復phục 不bất 免miễn 苦khổ 。 則tắc 無vô 避tị 苦khổ 處xứ 。 如như 周chu 章chương 悶muộn 走tẩu 也dã 。

其kỳ 宅trạch 如như 是thị

下hạ 。 第đệ 六lục 。 總tổng 結kết 過quá 患hoạn 也dã 。

是thị 時thời 宅trạch 主chủ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 三tam 行hành 。 頌tụng 見kiến 火hỏa 譬thí 。 長trường/trưởng 行hành 有hữu 三tam 。

一nhất 。 見kiến 火hỏa 驚kinh 怖bố 。 二nhị 。 明minh 父phụ 之chi 已dĩ 出xuất 。 三tam 。 序tự 子tử 之chi 未vị 離ly 。 今kim 轉chuyển 勢thế 亦diệc 三tam 。

一nhất 。 明minh 在tại 門môn 外ngoại 立lập 。 二nhị 。 眾chúng 生sanh 有hữu 機cơ 扣khấu 佛Phật 。 三tam 。 長trưởng 者giả 驚kinh 入nhập 火hỏa 宅trạch 。

問vấn 。

何hà 故cố 在tại 門môn 外ngoại 耶da 。

答đáp 。

〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân

佛Phật 眼nhãn 見kiến 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh

前tiền 長trường/trưởng 行hành 云vân 。

長trưởng 者giả 見kiến 是thị 大đại 火hỏa

並tịnh 未vị 明minh 見kiến 之chi 處xứ 所sở 。 故cố 今kim 釋thích 二nhị 處xứ 之chi 文văn 。 明minh 佛Phật 居cư 法Pháp 身thân 地địa 故cố 見kiến 。 如như 長trưởng 者giả 在tại 門môn 外ngoại 立lập 故cố 聞văn 。

所sở 言ngôn 立lập 者giả 。 將tương 行hành 之chi 貌mạo 也dã 。 以dĩ 將tương 入nhập 宅trạch 救cứu 子tử 。 所sở 以dĩ 言ngôn 立lập 。 又hựu 言ngôn 立lập 者giả 。 不bất 行hành 之chi 像tượng 。 譬thí 佛Phật 待đãi 機cơ 方phương 入nhập 生sanh 死tử 度độ 物vật 而nhi 不bất 他tha 行hành 也dã 。 又hựu 言ngôn 立lập 者giả 。 諸chư 子tử 背bối/bội 化hóa 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 如Như 來Lai 眾chúng 德đức 久cửu 已dĩ 成thành 立lập 。 又hựu 言ngôn 立lập 者giả 不bất 安an 之chi 貌mạo 。 聖thánh 人nhân 雖tuy 復phục 息tức 跡tích 世thế 外ngoại 。 恆hằng 欲dục 府phủ 入nhập 生sanh 死tử 未vị 曾tằng 暫tạm 安an 也dã 。

聞văn 有hữu 人nhân 言ngôn

者giả 。 第đệ 二nhị 。 明minh 眾chúng 生sanh 有hữu 機cơ 扣khấu 佛Phật 也dã 。 眾chúng 生sanh 應ưng 悟ngộ 之chi 機cơ 。 昔tích 化hóa 緣duyên 發phát 來lai 扣khấu 於ư 佛Phật 。 如như 聞văn 告cáo 而nhi 後hậu 知tri 。 長trường/trưởng 行hành 稱xưng 。

見kiến 。

今kim 言ngôn 。

聞văn

者giả 。 上thượng 據cứ 聖thánh 智trí 。 照chiếu 達đạt 分phân 明minh 譬thí 同đồng 眼nhãn 見kiến 。 今kim 喻dụ 眾chúng 生sanh 善thiện 根căn 將tương 發phát 。 但đãn 善thiện 根căn 將tương 發phát 其kỳ 義nghĩa 微vi 隱ẩn 。 故cố 如như 聞văn 也dã 。

汝nhữ 諸chư 子tử 等đẳng

述thuật 所sở 聞văn 事sự 也dã 。 昔tích 曾tằng 受thọ 化hóa 應ưng 在tại 四tứ 流lưu 之chi 外ngoại 。 中trung 途đồ 起khởi 惑hoặc 還hoàn 入nhập 三tam 界giới 之chi 中trung 也dã 。

稚trĩ 小tiểu 無vô 知tri 。 歡hoan 娛ngu 樂lạc 著trước

者giả 。 初sơ 發phát 道Đạo 心tâm 為vi 稚trĩ 。 善thiện 根căn 微vi 弱nhược 為vi 小tiểu 。 有hữu 無vô 明minh 煩phiền 惱não 為vi 無vô 知tri 。 愛ái 於ư 五ngũ 欲dục 稱xưng 樂nhạo 著trước 也dã 。

長trưởng 者giả 聞văn 已dĩ

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 應ưng 入nhập 斥xích 生sanh 死tử 欲dục 救cứu 濟tế 也dã 。 上thượng 二nhị 章chương 並tịnh 序tự 法Pháp 身thân 。 第đệ 三tam 始thỉ 辨biện 應ưng 迹tích 。

告cáo 喻dụ 諸chư 子tử

下hạ 。 五ngũ 行hành 。 頌tụng 第đệ 三tam 救cứu 子tử 不bất 得đắc 譬thí 。 前tiền 本bổn 有hữu 誡giới 。 勸khuyến 二nhị 門môn 。 今kim 但đãn 頌tụng 誡giới 門môn 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 欲dục 明minh 三tam 譬thí 義nghĩa 勢thế 相tương/tướng 承thừa 。 頌tụng 前tiền 總tổng 譬thí 廣quảng 明minh 。 生sanh 死tử 過quá 患hoạn 。 頌tụng 見kiến 火hỏa 譬thí 明minh 諸chư 子tử 背bối/bội 化hóa 起khởi 惑hoặc 貪tham 著trước 生sanh 死tử 因nhân 緣duyên 。 今kim 頌tụng 救cứu 子tử 不bất 得đắc 。 正chánh 為vi 子tử 說thuyết 。 生sanh 死tử 過quá 患hoạn 。 是thị 故cố 但đãn 頌tụng 誡giới 門môn 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 頌tụng 救cứu 子tử 。 次thứ 。 明minh 無vô 機cơ 不bất 受thọ 父phụ 化hóa 。 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 。

前tiền 一nhất 行hành 半bán 。 略lược 說thuyết 生sanh 死tử 過quá 患hoạn 。

毒độc 蛇xà 蚖ngoan 蝮phúc

下hạ 。 二nhị 行hành 半bán 。 廣quảng 說thuyết 生sanh 死tử 過quá 患hoạn 。

毒độc 蛇xà 蚖ngoan 蝮phúc

釋thích 上thượng 毒độc 虫trùng 。

及cập 諸chư 夜dạ 叉xoa

釋thích 上thượng 惡ác 鬼quỷ 。

鳩cưu 槃bàn 荼đồ 鬼quỷ

下hạ 重trọng/trùng 明minh 鬼quỷ 虫trùng 者giả 。 初sơ 鬼quỷ 虫trùng 為vi 過quá 之chi 甚thậm 故cố 前tiền 列liệt 之chi 。 後hậu 毒độc 害hại 少thiểu 輕khinh 故cố 復phục 重trùng 列liệt 也dã 。

此thử 苦khổ 難nạn 處xứ 。 況huống 復phục 大đại 火hỏa

者giả 。 煩phiền 惱não 之chi 苦khổ 。 以dĩ 惱não 於ư 心tâm 尚thượng 不bất 可khả 受thọ 。 況huống 老lão 病bệnh 死tử 苦khổ 。 而nhi 可khả 受thọ 耶da 。 又hựu 釋thích 人nhân 天thiên 苦khổ 已dĩ 不bất 可khả 受thọ 。 況huống 復phục 三tam 塗đồ 苦khổ 耶da 。

諸chư 子tử 無vô 知tri

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 無vô 機cơ 也dã 。

是thị 時thời 長trưởng 者giả

下hạ 。 頌tụng 第đệ 四tứ 。 三tam 車xa 救cứu 子tử 得đắc 譬thí 。 上thượng 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 知tri 子tử 宿túc 好hảo/hiếu 。 二nhị 。 正chánh 說thuyết 三tam 車xa 。 三tam 。 諸chư 子tử 信tín 受thọ 。 四tứ 。 父phụ 歡hoan 喜hỷ 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 初sơ 三tam 行hành 。 頌tụng 第đệ 一nhất 。 上thượng 文văn 有hữu 三tam 。

一nhất 。 不bất 出xuất 為vi 損tổn 。 二nhị 。 欲dục 設thiết 出xuất 方phương 。 三tam 。 知tri 子tử 宿túc 好hảo/hiếu 。 今kim 轉chuyển 勢thế 為vi 二nhị 。

前tiền 兩lưỡng 行hành 半bán 。 明minh 無vô 大đại 機cơ 。 次thứ 半bán 行hành 。 明minh 有hữu 小tiểu 機cơ 。 以dĩ 無vô 大đại 機cơ 而nhi 有hữu 小tiểu 機cơ 。 是thị 故cố 息tức 大đại 而nhi 授thọ 小tiểu 法pháp 也dã 。

益ích 我ngã 愁sầu 惱não

者giả 。 初sơ 在tại 法Pháp 身thân 地địa 見kiến 眾chúng 生sanh 在tại 生sanh 死tử 受thọ 苦khổ 已dĩ 起khởi 大đại 悲bi 。 次thứ 以dĩ 本bổn 垂thùy 迹tích 用dụng 大Đại 乘Thừa 化hóa 之chi 不bất 得đắc 。 悲bi 心tâm 轉chuyển 深thâm 故cố 云vân 益ích 也dã 。

今kim 此thử 舍xá 宅trạch

者giả 。 別biệt 出xuất 可khả 悲bi 之chi 事sự 。 戀luyến 著trước 生sanh 死tử 不bất 受thọ 大đại 化hóa 。 蓋cái 是thị 捨xả 樂nhạo/nhạc/lạc 取thủ 苦khổ 。 將tương 為vi 煩phiền 惱não 。 燒thiêu 滅diệt 善thiện 根căn 。 故cố 可khả 悲bi 也dã 。

即tức 便tiện 思tư 惟duy

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 欲dục 設thiết 小tiểu 化hóa 。 即tức 顯hiển 有hữu 小tiểu 機cơ 也dã 。

告cáo 諸chư 子tử 等đẳng

下hạ 。 頌tụng 第đệ 二nhị 。 正chánh 設thiết 三tam 車xa 譬thí 。 上thượng 有hữu 四tứ 譬thí 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。

一nhất 行hành 。 頌tụng 稱xưng 歎thán 三tam 車xa 。 次thứ 三tam 句cú 。 頌tụng 示thị 車xa 處xứ 。 次thứ 一nhất 句cú 。 頌tụng 勸khuyến 速tốc 出xuất 取thủ 車xa 。 次thứ 一nhất 行hành 。 頌tụng 保bảo 與dữ 不bất 虛hư 。

造tạo 作tác 此thử 車xa

者giả 。 本bổn 無vô 三tam 乘thừa 。 為vi 物vật 權quyền 設thiết 故cố 言ngôn 造tạo 作tác 也dã 。 又hựu 由do 佛Phật 得đắc 三tam 。 故cố 言ngôn 佛Phật 造tạo 作tác 也dã 。

諸chư 子tử 聞văn 說thuyết

下hạ 。 頌tụng 第đệ 三tam 。 諸chư 子tử 信tín 受thọ 出xuất 宅trạch 。 此thử 文văn 有hữu 三tam 。

初sơ 半bán 行hành 。 頌tụng 聞văn 慧tuệ 。 六lục 字tự 。 頌tụng 學học 地địa 。

而nhi 出xuất 已dĩ

下hạ 十thập 字tự 。 頌tụng 無Vô 學Học 位vị 。 所sở 以dĩ 但đãn 頌tụng 三tam 者giả 。

初sơ 。 聞văn 教giáo 。 二nhị 。 修tu 行hành 。 三tam 。 出xuất 宅trạch 也dã 。

長trưởng 者giả 見kiến 子tử

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 頌tụng 上thượng 父phụ 見kiến 子tử 免miễn 難nạn 歡hoan 喜hỷ 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 標tiêu 歡hoan 喜hỷ 。 次thứ 二nhị 行hành 半bán 。 舉cử 憂ưu 愁sầu 釋thích 喜hỷ 。 後hậu 一nhất 行hành 。 結kết 歡hoan 喜hỷ 。 至chí 此thử 以dĩ 來lai 已dĩ 三tam 過quá 列liệt 惡ác 鬼quỷ 毒độc 虫trùng 及cập 以dĩ 大đại 火hỏa 。 第đệ 一nhất 。 總tổng 譬thí 中trung 別biệt 明minh 三tam 界giới 有hữu 此thử 過quá 患hoạn 。 第đệ 二nhị 。 救cứu 子tử 不bất 得đắc 譬thí 中trung 別biệt 明minh 為vi 子tử 說thuyết 生sanh 死tử 過quá 患hoạn 。 而nhi 不bất 信tín 受thọ 。 今kim 此thử 中trung 別biệt 為vi 明minh 不bất 出xuất 之chi 憂ưu 得đắc 出xuất 之chi 喜hỷ 。 故cố 復phục 列liệt 也dã 。

生sanh 育dục 甚thậm 難nan

者giả 。 令linh 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 為vi 生sanh 。 教giáo 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 為vi 育dục 也dã 。 此thử 中trung 述thuật 子tử 三tam 時thời 。

一nhất 。 生sanh 育dục 時thời 。 謂vị 過quá 去khứ 世thế 本bổn 學học 大Đại 乘Thừa 時thời 。 從tùng 。

稚trĩ 小tiểu

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 失thất 大Đại 乘Thừa 行hành 教giáo 入nhập 三tam 界giới 時thời 。

我ngã 已dĩ 救cứu 之chi

第đệ 三tam 。 得đắc 小Tiểu 乘Thừa 果quả 時thời 也dã 。

爾nhĩ 時thời 諸chư 子tử

下hạ 十thập 二nhị 行hành 。 頌tụng 第đệ 五ngũ 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 。 上thượng 有hữu 三tam 。

一nhất 。 索sách 車xa 。 二nhị 。 賜tứ 車xa 。 三tam 。 得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 。 今kim 具cụ 頌tụng 之chi 。 索sách 車xa 有hữu 四tứ 。

半bán 行hành 明minh 索sách 時thời 。

知tri 父phụ 安an 坐tọa

者giả 。 此thử 譬thí 始thỉ 終chung 明minh 父phụ 有hữu 三tam 時thời 。

一nhất 者giả 。 門môn 外ngoại 立lập 時thời 。 譬thí 居cư 法Pháp 身thân 地địa 欲dục 垂thùy 應ưng 迹tích 。 二nhị 。 驚kinh 入nhập 火hỏa 宅trạch 時thời 。 正chánh 應ưng 入nhập 生sanh 死tử 。 三tam 。 安an 坐tọa 時thời 。 則tắc 是thị 施thí 權quyền 救cứu 子tử 。 營doanh 為vi 已dĩ 息tức 。 意ý 悅duyệt 心tâm 安an 。 謂vị 安an 坐tọa 時thời 也dã 。

皆giai 詣nghệ 父phụ 所sở

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 一nhất 行hành 。 正chánh 頌tụng 索sách 車xa 譬thí 。 此thử 譬thí 始thỉ 終chung 明minh 子tử 凡phàm 有hữu 五ngũ 時thời 。

一nhất 。 遊du 戲hí 入nhập 宅trạch 時thời 。 此thử 時thời 背bối/bội 一Nhất 乘Thừa 化hóa 入nhập 三tam 界giới 時thời 。 二nhị 。 明minh 競cạnh 共cộng 馳trì 走tẩu 出xuất 宅trạch 時thời 。 此thử 是thị 稟bẩm 三tam 乘thừa 教giáo 出xuất 三tam 界giới 時thời 。 三tam 。 子tử 安an 坐tọa 時thời 。 謂vị 得đắc 小tiểu 果quả 究cứu 竟cánh 時thời 也dã 。 四tứ 。 皆giai 詣nghệ 父phụ 所sở 。 謂vị 背bối/bội 小tiểu 向hướng 大đại 即tức 大đại 機cơ 發phát 時thời 。 後hậu 第đệ 五ngũ 。 乘thừa 是thị 寶bảo 車xa 。 直trực 至chí 道Đạo 場Tràng 時thời 也dã 。

如như 前tiền 所sở 許hứa

下hạ 。 第đệ 三tam 。 一nhất 行hành 。 騰đằng 昔tích 所sở 許hứa 。 為vi 許hứa 故cố 索sách 。 故cố 騰đằng 許hứa 而nhi 索sách 也dã 。

今kim 正chánh 是thị 時thời

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 半bán 行hành 。 結kết 成thành 索sách 意ý 。

長trưởng 者giả 大đại 富phú

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 賜tứ 車xa 。 長trường/trưởng 行hành 前tiền 明minh 等đẳng 賜tứ 。 後hậu 辨biện 大đại 車xa 。 今kim 七thất 行hành 前tiền 頌tụng 大đại 車xa 。 後hậu 半bán 行hành 頌tụng 等đẳng 賜tứ 。 蓋cái 是thị 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 也dã 。

以dĩ 眾chúng 寶bảo 物vật 。 造tạo 諸chư 大đại 車xa

者giả 。 說thuyết 如Như 來Lai 萬vạn 德đức 作tác 大Đại 乘Thừa 之chi 名danh 。 故cố 言ngôn 以dĩ 眾chúng 寶bảo 物vật 。 造tạo 諸chư 大đại 車xa 。

問vấn 。

三tam 是thị 方phương 便tiện 。 可khả 名danh 造tạo 作tác 一Nhất 乘Thừa 真chân 實thật 。 云vân 何hà 亦diệc 稱xưng 造tạo 作tác 耶da 。

答đáp 。

前tiền 明minh 無vô 三tam 為vi 物vật 說thuyết 三tam 故cố 言ngôn 造tạo 作tác 。 是thị 以dĩ 前tiền 云vân 。

吾ngô 為vì 汝nhữ 等đẳng 。 造tạo 作tác 此thử 車xa

今kim 明minh 實thật 有hữu 眾chúng 德đức 作tác 大Đại 乘Thừa 之chi 名danh 故cố 言ngôn 造tạo 作tác 。 故cố 二nhị 造tạo 義nghĩa 異dị 也dã 。 又hựu 據cứ 理lý 而nhi 明minh 者giả 。 道đạo 門môn 未vị 曾tằng 三tam 一nhất 。 說thuyết 三tam 說thuyết 一nhất 皆giai 是thị 方phương 便tiện 。 即tức 是thị 無vô 名danh 相tướng 中trung 強cường/cưỡng 名danh 相tướng 說thuyết 。 故cố 俱câu 名danh 造tạo 作tác 。 此thử 並tịnh 就tựu 果quả 車xa 釋thích 之chi 。 若nhược 就tựu 因nhân 車xa 釋thích 者giả 。 明minh 造tạo 用dụng 也dã 。 藉tạ 前tiền 三tam 乘thừa 善thiện 根căn 之chi 寶bảo 以dĩ 成thành 今kim 日nhật 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 之chi 解giải 。 故cố 言ngôn 以dĩ 眾chúng 寶bảo 物vật 。 而nhi 造tạo 作tác 之chi 。 又hựu 一Nhất 乘Thừa 之chi 解giải 非phi 己kỷ 能năng 得đắc 。 得đắc 由do 聖thánh 授thọ 。 義nghĩa 名danh 為vi 造tạo 作tác 。

上thượng 妙diệu 細tế 氎điệp

者giả 。 以dĩ 氎điệp 覆phú 縟# 。 其kỳ 用dụng 有hữu 二nhị 。

一nhất 以dĩ 遮già 垢cấu 。 二nhị 以dĩ 嚴nghiêm 飾sức 。 一Nhất 乘Thừa 之chi 義nghĩa 亦diệc 備bị 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 禪thiền 定định 垢cấu 過quá 多đa 生sanh 染nhiễm 著trước 。 真chân 解giải 能năng 亡vong 。 有hữu 遮già 垢cấu 之chi 義nghĩa 。 二nhị 者giả 。 定định 由do 慧tuệ 成thành 。 有hữu 嚴nghiêm 飾sức 之chi 義nghĩa 也dã 。

有hữu 大đại 白bạch 牛ngưu

下hạ 。 頌tụng 上thượng 牛ngưu 也dã 。

多đa 諸chư 儐tấn 從tùng

者giả 。 頌tụng 上thượng 儐tấn 從tùng 。

以dĩ 是thị 妙diệu 車xa

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 等đẳng 賜tứ 也dã 。

諸chư 子tử 是thị 時thời

下hạ 。 頌tụng 第đệ 三tam 。 得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 。

遊du 於ư 四tứ 方phương

者giả 。 若nhược 據cứ 化hóa 他tha 以dĩ 釋thích 四tứ 方phương 者giả 。 既ký 得đắc 平bình 等đẳng 之chi 解giải 。 方phương 修tu 大đại 行hành 普phổ 化hóa 四tứ 生sanh 。 如như 遊du 四tứ 方phương 。 暢sướng 遠viễn 求cầu 佛Phật 之chi 志chí 。 如như 嬉hi 戲hí 快khoái 樂lạc 。 大Đại 乘Thừa 不bất 為vi 偏thiên 小tiểu 所sở 局cục 。 如như 自tự 在tại 無vô 礙ngại 也dã 。 若nhược 據cứ 自tự 行hành 明minh 四tứ 方phương 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 既ký 得đắc 悟ngộ 解giải 則tắc 入nhập 十thập 住trụ 心tâm 。 十thập 住trụ 心tâm 為vi 東đông 方phương 。 次thứ 進tiến 至chí 十thập 行hành 為vi 南nam 方phương 。 從tùng 十thập 行hành 至chí 十thập 迴hồi 向hướng 為vi 西tây 方phương 。 從tùng 十thập 迴hồi 向hướng 至chí 十Thập 地Địa 為vi 北bắc 方phương 。 從tùng 十Thập 地Địa 至chí 妙diệu 覺giác 地địa 為vi 直trực 至chí 道Đạo 場Tràng 也dã 。

告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 十thập 八bát 行hành 。 頌tụng 合hợp 譬thí 。 長trường/trưởng 行hành 具cụ 合hợp 六lục 譬thí 。 偈kệ 頌tụng 合hợp 五ngũ 。 略lược 不bất 虛hư 譬thí 。 上thượng 合hợp 總tổng 譬thí 。 正chánh 合hợp 化hóa 主chủ 兼kiêm 餘dư 五ngũ 義nghĩa 。 今kim 轉chuyển 勢thế 明minh 義nghĩa 開khai 為vi 四tứ 別biệt 。

一nhất 行hành 。 頌tụng 化hóa 主chủ 。 一nhất 行hành 。 頌tụng 所sở 化hóa 。 一nhất 行hành 。 頌tụng 化hóa 處xứ 。 一nhất 行hành 。 頌tụng 化hóa 意ý 也dã 。

如Như 來Lai 已dĩ 離ly

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 合hợp 見kiến 火hỏa 譬thí 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 合hợp 見kiến 火hỏa 譬thí 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 合hợp 見kiến 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 。 次thứ 。 合hợp 見kiến 眾chúng 生sanh 不bất 覺giác 苦khổ 。 今kim 文văn 轉chuyển 勢thế 開khai 為vi 二nhị 別biệt 。

初sơ 偈kệ 歎thán 佛Phật 得đắc 離ly 。 則tắc 是thị 明minh 能năng 見kiến 。 次thứ 偈kệ 序tự 眾chúng 生sanh 。 辨biện 其kỳ 所sở 見kiến 。 所sở 以dĩ 歎thán 佛Phật 得đắc 離ly 者giả 。 接tiếp 上thượng 化hóa 意ý 文văn 生sanh 。 化hóa 意ý 既ký 序tự 眾chúng 生sanh 之chi 過quá 明minh 有hữu 苦khổ 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 今kim 歎thán 佛Phật 德đức 明minh 無vô 苦khổ 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 又hựu 良lương 由do 無vô 苦khổ 故cố 能năng 見kiến 物vật 苦khổ 。 良lương 由do 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 能năng 見kiến 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 上thượng 半bán 歎thán 佛Phật 無vô 苦khổ 。 下hạ 半bán 歎thán 佛Phật 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無vô 生sanh 死tử 暄# 動động 。 故cố 稱xưng 寂tịch 然nhiên 閑nhàn 居cư 。 智trí 德đức 森sâm 繁phồn 喻dụ 之chi 如như 林lâm 。 蕭tiêu 然nhiên 放phóng 曠khoáng 譬thí 之chi 如như 野dã 。 如Như 來Lai 居cư 之chi 恬điềm 惔đàm 故cố 言ngôn 安an 處xứ 。

今kim 此thử 三tam 界giới

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 一nhất 行hành 。 頌tụng 所sở 見kiến 。 三tam 界giới 果quả 報báo 。 屬thuộc 於ư 眾chúng 生sanh 。 而nhi 言ngôn 我ngã 有hữu 者giả 。 正chánh 以dĩ 眾chúng 生sanh 是thị 子tử 。 子tử 之chi 所sở 有hữu 莫mạc 非phi 父phụ 有hữu 也dã 。

其kỳ 中trung 眾chúng 生sanh 。 悉tất 是thị 吾ngô 子tử

者giả 。 上thượng 明minh 國quốc 土độ 世thế 間gian 屬thuộc 佛Phật 。 今kim 明minh 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 是thị 佛Phật 子tử 也dã 。

問vấn 。

眾chúng 生sanh 云vân 何hà 是thị 佛Phật 子tử 耶da 。

答đáp 。

昔tích 光quang 宅trạch 學học 士sĩ 和hòa 闍xà 梨lê 云vân 。

凡phàm 夫phu 識thức 能năng 更cánh 生sanh 識thức 。 所sở 生sanh 之chi 識thức 則tắc 是thị 己kỷ 兒nhi 。 故cố 名danh 為vi 子tử 。 得đắc 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 不bất 復phục 生sanh 識thức 也dã 。

成thành 論luận 師sư 云vân 。

眾chúng 生sanh 從tùng 無vô 明minh 識thức 窟quật 流lưu 來lai 。 為vi 佛Phật 所sở 愛ái 念niệm 故cố 名danh 為vi 子tử 。

今kim 明minh 子tử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 眾chúng 生sanh 與dữ 佛Phật 同đồng 源nguyên 。 謂vị 眾chúng 生sanh 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 佛Phật 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 云vân 。

皆giai 是thị 一nhất 味vị 。 隨tùy 其kỳ 流lưu 處xứ 有hữu 六lục 種chủng 味vị 。

二nhị 者giả 。 諸chư 佛Phật 傷thương 此thử 眾chúng 生sanh 。 無vô 六lục 道đạo 謂vị 六lục 道đạo 。 以dĩ 慈từ 念niệm 之chi 。 故cố 稱xưng 為vi 子tử 也dã 。

而nhi 今kim 此thử 處xứ

下hạ 。 頌tụng 第đệ 三tam 。 合hợp 一Nhất 乘Thừa 化hóa 不bất 得đắc 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 雙song 舉cử 誡giới 。 勸khuyến 二nhị 門môn 合hợp 之chi 。 今kim 轉chuyển 勢thế 但đãn 開khai 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 偈kệ 一nhất 句cú 。 明minh 為vi 說thuyết 大đại 。 三tam 句cú 。 頌tụng 無vô 機cơ 不bất 受thọ 。

能năng 為vi 救cứu 護hộ

者giả 。 能năng 用dụng 大đại 化hóa 救cứu 而nhi 護hộ 之chi 也dã 。

雖tuy 復phục 教giáo 詔chiếu

者giả 。 前tiền 句cú 歎thán 佛Phật 能năng 救cứu 護hộ 。 今kim 正chánh 明minh 救cứu 護hộ 也dã 。

而nhi 不bất 信tín 受thọ

下hạ 三tam 句cú 。 明minh 無vô 機cơ 不bất 受thọ 。 下hạ 半bán 釋thích 不bất 受thọ 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 其kỳ 貪tham 著trước 小tiểu 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 不bất 受thọ 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。

以dĩ 是thị 方phương 便tiện

下hạ 。 頌tụng 合hợp 第đệ 四tứ 。 三tam 乘thừa 化hóa 得đắc 譬thí 。 上thượng 合hợp 譬thí 有hữu 四tứ 。

一nhất 。 明minh 起khởi 權quyền 意ý 。 二nhị 。 說thuyết 教giáo 。 三tam 。 得đắc 益ích 。 四tứ 。 父phụ 喜hỷ 。 今kim 但đãn 頌tụng 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 說thuyết 三tam 乘thừa 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 得đắc 益ích 。

以dĩ 是thị 方phương 便tiện

者giả 。 接tiếp 上thượng 言ngôn 勢thế 仍nhưng 發phát 下hạ 語ngữ 。 故cố 言ngôn 以dĩ 是thị 方phương 便tiện 也dã 。

令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 知tri 三tam 界giới 苦khổ

者giả 。 一nhất 行hành 。 明minh 說thuyết 三tam 乘thừa 之chi 意ý 。 初sơ 半bán 偈kệ 令linh 知tri 苦Khổ 諦Đế 。 次thứ 半bán 行hành 示thị 於ư 道Đạo 諦Đế 。 此thử 明minh 四Tứ 諦Đế 之chi 始thỉ 終chung 也dã 。 又hựu 說thuyết 於ư 三tam 乘thừa 。 示thị 得đắc 失thất 耳nhĩ 。 非phi 實thật 有hữu 三tam 也dã 。

知tri 三tam 界giới 苦khổ

者giả 。 三tam 界giới 苦khổ 是thị 實thật 苦khổ 也dã 。

出xuất 世thế 間gian 道Đạo

者giả 。 大Đại 乘Thừa 因nhân 為vi 道đạo 也dã 。 此thử 意ý 明minh 說thuyết 三tam 。 令linh 知tri 苦khổ 是thị 實thật 。 令linh 修tu 大Đại 乘Thừa 因nhân 耳nhĩ 。 非phi 為vi 小tiểu 果quả 也dã 。

是thị 諸chư 子tử 等đẳng

下hạ 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 得đắc 益ích 。 具cụ 明minh 三tam 乘thừa 得đắc 益ích 。

汝nhữ 舍Xá 利Lợi 弗Phất

下hạ 。 頌tụng 合hợp 第đệ 五ngũ 。 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 雙song 牒điệp 二nhị 譬thí 而nhi 雙song 合hợp 之chi 。 今kim 轉chuyển 勢thế 開khai 為vi 三tam 別biệt 。

初sơ 兩lưỡng 偈kệ 。 合hợp 等đẳng 賜tứ 。 次thứ 三tam 偈kệ 。 合hợp 大đại 車xa 。 後hậu 二nhị 偈kệ 。 合hợp 得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 。

以dĩ 此thử 譬thí 喻dụ 。 說thuyết 一nhất 佛Phật 乘Thừa

者giả 。 總tổng 明minh 五ngũ 譬thí 意ý 。 為vi 欲dục 說thuyết 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 即tức 是thị 等đẳng 賜tứ 義nghĩa 也dã 。

第đệ 二nhị 偈kệ 。 明minh 勸khuyến 信tín 。 雖tuy 復phục 等đẳng 賜tứ 。 恐khủng 未vị 必tất 受thọ 。 是thị 故cố 勸khuyến 信tín 。 上thượng 半bán 正chánh 勸khuyến 信tín 。

信tín 受thọ 是thị 語ngữ

者giả 。 則tắc 上thượng 譬thí 喻dụ 之chi 語ngữ 也dã 。

一nhất 切thiết 皆giai 當đương 。 得đắc 成thành 佛Phật 道Đạo

者giả 。 略lược 標tiêu 旨chỉ 歸quy 。 令linh 作tác 如như 斯tư 信tín 也dã 。

是thị 乘thừa 微vi 妙diệu

下hạ 三tam 行hành 。 頌tụng 大đại 車xa 也dã 。 三tam 偈kệ 為vi 二nhị 。

初sơ 二nhị 偈kệ 。 歎thán 乘thừa 。 次thứ 一nhất 偈kệ 。 出xuất 乘thừa 體thể 。 前tiền 二nhị 偈kệ 又hựu 開khai 為vi 二nhị 。

初sơ 偈kệ 。 就tựu 法pháp 歎thán 乘thừa 。 第đệ 二nhị 偈kệ 。 就tựu 人nhân 歎thán 乘thừa 。 第đệ 一nhất 就tựu 法pháp 歎thán 乘thừa 中trung 。 上thượng 半bán 對đối 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 二Nhị 乘Thừa 歎thán 佛Phật 乘thừa 也dã 。

是thị 乘thừa 微vi 妙diệu

者giả 。 德đức 無vô 不bất 圓viên 也dã 。

清thanh 淨tịnh

者giả 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 盡tận 也dã 。 以dĩ 德đức 無vô 不bất 圓viên 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 盡tận 。 故cố 超siêu 出xuất 二Nhị 乘Thừa 。 稱xưng 為vi 。

第đệ 一nhất

於ư 諸chư 世thế 間gian

下hạ 半bán 行hành 。 對đối 人nhân 天thiên 乘thừa 歎thán 佛Phật 乘thừa 也dã 。 人nhân 天thiên 乘thừa 為vi 世thế 間gian 乘thừa 。 故cố 名danh 有hữu 上thượng 乘thừa 。 佛Phật 乘thừa 是thị 出xuất 世thế 間gian 乘thừa 。 故cố 名danh 無vô 上thượng 也dã 。

佛Phật 所sở 悅duyệt 可khả

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 就tựu 人nhân 門môn 嘆thán 。 亦diệc 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 句cú 。 明minh 佛Phật 所sở 稱xưng 歎thán 。 次thứ 三tam 句cú 。 明minh 除trừ 佛Phật 以dĩ 下hạ 九cửu 道đạo 眾chúng 生sanh 並tịnh 應ưng 稱xưng 歎thán 也dã 。 又hựu 前tiền 明minh 所sở 乘thừa 法pháp 。

佛Phật 所sở 悅duyệt 可khả

明minh 能năng 乘thừa 人nhân 。

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh

下hạ 。 明minh 儐tấn 從tùng 人nhân 。 要yếu 具cụ 此thử 三tam 。 乘thừa 義nghĩa 乃nãi 足túc 。

無vô 量lượng 億ức 千thiên

下hạ 一nhất 行hành 。 第đệ 二nhị 。 出xuất 乘thừa 體thể 。 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

初sơ 三tam 句cú 。 就tựu 佛Phật 實thật 慧tuệ 以dĩ 為vi 乘thừa 體thể 。 次thứ 一nhất 句cú 。 明minh 佛Phật 權quyền 智trí 以dĩ 為vi 乘thừa 體thể 也dã 。

得đắc 如như 是thị 乘thừa

下hạ 。 第đệ 三tam 兩lưỡng 偈kệ 。 頌tụng 得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 。 舉cử 緣Duyên 覺Giác 中trung 子tử 。 上thượng 與dữ 菩Bồ 薩Tát 。 下hạ 及cập 聲Thanh 聞Văn 。 同đồng 得đắc 不bất 二nhị 之chi 解giải 。 解giải 無vô 迂# 迴hồi 故cố 言ngôn 直trực 至chí 也dã 。

以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên

下hạ 。 此thử 一nhất 偈kệ 是thị 第đệ 二nhị 大đại 段đoạn 。 頌tụng 上thượng 長trường/trưởng 行hành 。

以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 當đương 知tri 諸chư 佛Phật 。 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。

說thuyết 事sự 既ký 竟cánh 。 故cố 頌tụng 前tiền 結kết 詶thù 請thỉnh 之chi 言ngôn 也dã 。

告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

下hạ 。 此thử 是thị 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 第đệ 三tam 大đại 段đoạn 。 勸khuyến 弘hoằng 經kinh 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 令linh 識thức 法pháp 之chi 權quyền 實thật 。 第đệ 二nhị 。 示thị 人nhân 之chi 是thị 非phi 。 識thức 法pháp 權quyền 實thật 者giả 。 令linh 知tri 今kim 昔tích 大đại 小tiểu 二nhị 法pháp 權quyền 實thật 義nghĩa 也dã 。 示thị 人nhân 之chi 是thị 非phi 者giả 。 令linh 今kim 是thị 器khí 須tu 授thọ 。 非phi 器khí 莫mạc 傳truyền 。 夫phu 欲dục 弘hoằng 經kinh 要yếu 復phục 備bị 達đạt 斯tư 二nhị 義nghĩa 。 故cố 開khai 此thử 兩lưỡng 章chương 。 就tựu 初sơ 示thị 法pháp 權quyền 實thật 為vi 三tam 。

第đệ 一nhất 。 寄ký 父phụ 子tử 恩ân 情tình 。 以dĩ 顯hiển 大đại 小tiểu 權quyền 實thật 。 第đệ 二nhị 。 引dẫn 菩Bồ 薩Tát 為vi 證chứng 。 明minh 大đại 小tiểu 權quyền 實thật 。 第đệ 三tam 。 明minh 佛Phật 是thị 法Pháp 王Vương 。 釋thích 今kim 昔tích 權quyền 實thật 之chi 意ý 。 初sơ 寄ký 父phụ 子tử 恩ân 情tình 明minh 權quyền 實thật 者giả 。 夫phu 為vi 父phụ 子tử 恩ân 情tình 。 必tất 無vô 相tướng 欺khi 之chi 道đạo 。 故cố 所sở 說thuyết 權quyền 實thật 宜nghi 應ưng 信tín 之chi 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

前tiền 兩lưỡng 偈kệ 。 定định 於ư 父phụ 子tử 。 後hậu 一nhất 偈kệ 半bán 。 正chánh 示thị 權quyền 實thật 。 初sơ 又hựu 開khai 二nhị 。

前tiền 偈kệ 定định 於ư 父phụ 子tử 。 後hậu 偈kệ 出xuất 慈từ 父phụ 之chi 恩ân 。 後hậu 一nhất 偈kệ 半bán 亦diệc 二nhị 。

初sơ 偈kệ 。 明minh 昔tích 教giáo 非phi 實thật 。 次thứ 半bán 行hành 。 辨biện 佛Phật 智trí 為vi 實thật 也dã 。

但đãn 盡tận 生sanh 死tử

者giả 。 但đãn 盡tận 分phân 段đoạn 一nhất 重trọng/trùng 生sanh 死tử 也dã 。

若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 有hữu 十thập 一nhất 偈kệ 。 引dẫn 菩Bồ 薩Tát 為vi 證chứng 明minh 大đại 小tiểu 權quyền 實thật 。 上thượng 定định 父phụ 子tử 即tức 是thị 對đối 聲Thanh 聞Văn 人nhân 明minh 權quyền 實thật 。 但đãn 聲Thanh 聞Văn 薄bạc 福phước 鈍độn 根căn 。 未vị 必tất 能năng 解giải 權quyền 實thật 教giáo 意ý 。 菩Bồ 薩Tát 福phước 德đức 。 利lợi 根căn 能năng 解giải 之chi 。 故cố 就tựu 菩Bồ 薩Tát 明minh 權quyền 實thật 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 偈kệ 。 正chánh 明minh 菩Bồ 薩Tát 來lai 法pháp 華hoa 座tòa 聽thính 真chân 實thật 法pháp 。 第đệ 二nhị 段đoạn 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 能năng 解giải 權quyền 實thật 。 就tựu 第đệ 二nhị 段đoạn 復phục 開khai 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 一nhất 行hành 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 解giải 人nhân 權quyền 實thật 。 第đệ 二nhị 。 九cửu 偈kệ 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 解giải 法pháp 權quyền 實thật 。 則tắc 是thị 釋thích 成thành 人nhân 權quyền 實thật 義nghĩa 。 初sơ 一nhất 偈kệ 上thượng 半bán 明minh 人nhân 權quyền 。 下hạ 半bán 辨biện 人nhân 實thật 。

若nhược 人nhân 小tiểu 智trí

下hạ 。 明minh 法pháp 權quyền 實thật 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 明minh 昔tích 四Tứ 諦Đế 是thị 權quyền 法pháp 。 第đệ 二nhị 。 偏thiên 對đối 昔tích 滅Diệt 諦Đế 之chi 權quyền 明minh 今kim 滅Diệt 諦Đế 為vi 實thật 。 初sơ 文văn 明minh 四Tứ 諦Đế 則tắc 為vi 四tứ 段đoạn 。 苦Khổ 諦Đế 文văn 有hữu 四tứ 句cú 。

半bán 偈kệ 明minh 根căn 緣duyên 。 半bán 偈kệ 為vi 說thuyết 教giáo 。 半bán 偈kệ 明minh 得đắc 益ích 。 半bán 偈kệ 結kết 諦đế 名danh 。 明minh 集Tập 諦Đế 有hữu 二nhị 段đoạn 。

初sơ 偈kệ 明minh 根căn 緣duyên 。 次thứ 偈kệ 明minh 說thuyết 教giáo 。 而nhi 言ngôn 。

方phương 便tiện 說thuyết 道Đạo

者giả 。 此thử 非phi 道Đạo 諦Đế 之chi 道đạo 。 乃nãi 是thị 噵# 說thuyết 之chi 道đạo 也dã 。 然nhiên 十thập 煩phiền 惱não 為vi 集tập 。 但đãn 說thuyết 貪tham 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 列liệt 十thập 使sử 貪tham 為vi 其kỳ 初sơ 。 二nhị 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 貪tham 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 也dã 。 次thứ 一nhất 偈kệ 明minh 說thuyết 滅Diệt 諦Đế 教giáo 。 半bán 偈kệ 滅diệt 因nhân 患hoạn 。 半bán 偈kệ 滅diệt 果quả 患hoạn 。 次thứ 半bán 偈kệ 明minh 於ư 道Đạo 諦Đế 。 此thử 中trung 四Tứ 諦Đế 從tùng 廣quảng 至chí 略lược 。 苦Khổ 諦Đế 備bị 四tứ 段đoạn 。 集Tập 諦Đế 但đãn 二nhị 章chương 。 滅Diệt 諦Đế 有hữu 一nhất 偈kệ 。 道Đạo 諦Đế 但đãn 半bán 行hành 也dã 。

離ly 諸chư 苦khổ 縛phược

下hạ 。 第đệ 二nhị 段đoạn 。 偏thiên 就tựu 滅Diệt 諦Đế 以dĩ 明minh 權quyền 實thật 。 然nhiên 有hữu 量lượng 四Tứ 諦Đế 為vi 權quyền 。 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 為vi 實thật 。 但đãn 滅Diệt 諦Đế 是thị 大đại 小tiểu 二Nhị 乘Thừa 。 果quả 法pháp 之chi 正chánh 宗tông 。 故cố 偏thiên 簡giản 其kỳ 權quyền 實thật 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 約ước 有hữu 餘dư 論luận 大đại 小tiểu 權quyền 實thật 。 次thứ 。 約ước 無vô 餘dư 論luận 大đại 小tiểu 權quyền 實thật 。 初sơ 半bán 行hành 。 牒điệp 昔tích 有hữu 餘dư 解giải 脫thoát 。 第đệ 二nhị 偈kệ 。 釋thích 昔tích 日nhật 有hữu 餘dư 解giải 脫thoát 。 言ngôn 。

但đãn 離ly 虛hư 妄vọng

者giả 。 四tứ 住trụ 煩phiền 惱não 是thị 凡phàm 夫phu 所sở 起khởi 。 能năng 感cảm 分phân 段đoạn 虛hư 妄vọng 生sanh 死tử 。 故cố 稱xưng 虛hư 妄vọng 。 小Tiểu 乘Thừa 但đãn 離ly 此thử 虛hư 妄vọng 。 故cố 假giả 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 耳nhĩ 。

其kỳ 實thật 未vị 得đắc 。 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát

者giả 。 未vị 具cụ 斷đoạn 五ngũ 住trụ 。 故cố 不bất 名danh 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 也dã 。

佛Phật 說thuyết 是thị 人nhân 。 未vị 實thật 滅diệt 度độ

者giả 。 第đệ 二nhị 。 明minh 今kim 昔tích 無vô 餘dư 權quyền 實thật 也dã 。 昔tích 但đãn 滅diệt 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 稱xưng 為vi 滅diệt 。 此thử 非phi 實thật 滅diệt 也dã 。

斯tư 人nhân 未vị 得đắc 。 無vô 上thượng 道Đạo 故cố

者giả 。 昔tích 未vị 實thật 滅diệt 也dã 。 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 者giả 。 滅diệt 二nhị 生sanh 死tử 果quả 。 方phương 乃nãi 實thật 滅diệt 耳nhĩ 。 此thử 文văn 明minh 昔tích 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 滅diệt 四tứ 住trụ 。 但đãn 滅diệt 分phân 段đoạn 。 大Đại 乘Thừa 則tắc 具cụ 斷đoạn 五ngũ 住trụ 。 備bị 傾khuynh 二nhị 生sanh 死tử 。 不bất 應ưng 謂vị 此thử 經Kinh 未vị 明minh 常thường 。 亦diệc 不bất 應ưng 言ngôn 。 覆phú 相tương/tướng 常thường 也dã 。

我ngã 意ý 不bất 欲dục 。 令linh 至chí 滅diệt 度độ

者giả 。 非phi 但đãn 二Nhị 乘Thừa 未vị 至chí 極cực 滅diệt 。 亦diệc 是thị 佛Phật 意ý 不bất 許hứa 二Nhị 乘Thừa 令linh 至chí 極cực 滅diệt 也dã 。

問vấn 。

《# 勝Thắng 鬘Man 經Kinh 》# 云Vân

有hữu 作tác 無vô 作tác 。 有hữu 量lượng 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 。

云vân 何hà 同đồng 異dị 。

答đáp 。

作tác 無vô 作tác 約ước 行hành 分phân 別biệt 。 量lượng 無vô 量lượng 當đương 法pháp 分phân 別biệt 。 據cứ 小Tiểu 乘Thừa 所sở 觀quán 。 望vọng 後hậu 由do 有hữu 無vô 量lượng 諦đế 觀quán 可khả 以dĩ 修tu 作tác 。 將tương 後hậu 別biệt 前tiền 故cố 名danh 有hữu 作tác 。 據cứ 大Đại 乘Thừa 所sở 觀quán 。 望vọng 後hậu 更cánh 無vô 餘dư 觀quán 可khả 所sở 作tác 。 故cố 名danh 無vô 作tác 。 量lượng 無vô 量lượng 者giả 有hữu 三tam 種chủng 義nghĩa 。

一nhất 。 短đoản 長trường/trưởng 明minh 量lượng 無vô 量lượng 。 短đoản 故cố 名danh 有hữu 量lượng 。 長trường/trưởng 故cố 名danh 無vô 量lượng 。 二nhị 。 淺thiển 深thâm 明minh 量lượng 無vô 量lượng 。 淺thiển 名danh 有hữu 量lượng 。 深thâm 名danh 無vô 量lượng 。 如như 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 明minh 苦khổ 是thị 性tánh 有hữu 。 《# 成thành 實thật 》# 明minh 苦khổ 是thị 虛hư 假giả 。 拆# 假giả 故cố 空không 。 此thử 二nhị 淺thiển 故cố 名danh 有hữu 量lượng 。 大Đại 乘Thừa 明minh 苦khổ 是thị 夢mộng 幻huyễn 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 則tắc 是thị 佛Phật 性tánh 。 此thử 義nghĩa 甚thậm 深thâm 。 故cố 名danh 無vô 量lượng 。 三tam 。 麁thô 細tế 明minh 量lượng 無vô 量lượng 。 總tổng 相tương/tướng 麁thô 觀quán 名danh 有hữu 量lượng 。 別biệt 相tướng 細tế 觀quán 名danh 無vô 量lượng 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 言ngôn 。

分phân 別biệt 是thị 苦khổ 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 非phi 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。 我ngã 於ư 彼bỉ 經kinh 竟cánh 不bất 說thuyết 之chi 。

也dã 。

我ngã 為vi 法Pháp 王Vương

下hạ 。 第đệ 三tam 。 舉cử 法Pháp 王Vương 釋thích 疑nghi 。 前tiền 對đối 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 明minh 小tiểu 權quyền 大đại 實thật 。 其kỳ 義nghĩa 已dĩ 彰chương 。 今kim 釋thích 前tiền 權quyền 後hậu 實thật 之chi 意ý 。 良lương 以dĩ 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 適thích 時thời 而nhi 說thuyết 也dã 。

汝nhữ 舍Xá 利Lợi 弗Phất

下hạ 。 上thượng 來lai 示thị 法pháp 權quyền 實thật 竟cánh 。 今kim 第đệ 二nhị 誡giới 勸khuyến 之chi 。 令linh 識thức 人nhân 是thị 器khí 非phi 器khí 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 略lược 明minh 誡giới 勸khuyến 。 次thứ 。 廣quảng 明minh 誡giới 勸khuyến 。 初sơ 又hựu 二nhị 。

前tiền 。 略lược 標tiêu 誡giới 勸khuyến 二nhị 門môn 。 次thứ 。 釋thích 二nhị 門môn 。 初sơ 一nhất 行hành 標tiêu 勸khuyến 門môn 。 次thứ 半bán 行hành 標tiêu 誡giới 門môn 。

我ngã 此thử 法Pháp 印ấn

者giả 。 以dĩ 理lý 為vi 印ấn 。 謂vị 文văn 與dữ 理lý 相tương 應ứng 。 則tắc 應ưng 信tín 受thọ 。 文văn 乖quai 此thử 理lý 則tắc 不bất 應ưng 信tín 。 理lý 印ấn 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 體thể 印ấn 。 謂vị 三tam 一nhất 並tịnh 絕tuyệt 。 長trường 短đoản 斯tư 亡vong 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 名danh 之chi 為vi 印ấn 。 故cố 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。

為vi 說thuyết 實thật 相tướng 印ấn

二nhị 者giả 。 用dụng 印ấn 。 謂vị 一nhất 有hữu 三tam 無vô 。 三tam 權quyền 一nhất 實thật 。 通thông 言ngôn 印ấn 者giả 。 印ấn 定định 諸chư 法pháp 不bất 可khả 移di 改cải 。 又hựu 釋thích 以dĩ 文văn 為vi 印ấn 。 將tương 文văn 定định 理lý 。 謂vị 理lý 與dữ 此thử 文văn 相tương 應ứng 者giả 乃nãi 為vi 實thật 理lý 。 故cố 名danh 法pháp 印ấn 也dã 。

勿vật 妄vọng 宣tuyên 傳truyền

者giả 。 非phi 器khí 若nhược 傳truyền 則tắc 有hữu 損tổn 無vô 益ích 。 故cố 方Phương 等Đẳng 如như 甘cam 露lộ 亦diệc 名danh 為vi 毒độc 藥dược 。

若nhược 有hữu 聞văn 者giả

下hạ 。 雙song 釋thích 二nhị 門môn 。 前tiền 四tứ 偈kệ 釋thích 勸khuyến 門môn 。

隨tùy 喜hỷ 頂đảnh 受thọ

者giả 。 隨tùy 順thuận 此thử 經Kinh 。 而nhi 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 及cập 頂đảnh 戴đái 受thọ 持trì 也dã 。 此thử 人nhân 知tri 一nhất 有hữu 三tam 無vô 則tắc 不bất 復phục 退thoái 。 故cố 名danh 阿a 鞞bệ 也dã 。

斯tư 法Pháp 華Hoa 經Kinh

下hạ 。 釋thích 誡giới 門môn 也dã 。 聞văn 三tam 住trụ 三tam 。 不bất 能năng 因nhân 三tam 悟ngộ 一nhất 。 故cố 名danh 淺thiển 識thức 。 次thứ 舉cử 二Nhị 乘Thừa 以dĩ 信tín 得đắc 入nhập 者giả 。 則tắc 是thị 顯hiển 經kinh 理lý 深thâm 不bất 可khả 妄vọng 傳truyền 也dã 。

問vấn 。

二Nhị 乘Thừa 何hà 故cố 以dĩ 信tín 得đắc 入nhập 此thử 經Kinh 耶da 。

答đáp 。

若nhược 以dĩ 低đê 頭đầu 舉cử 手thủ 等đẳng 善thiện 為vi 此thử 經Kinh 宗tông 者giả 。 聖thánh 人nhân 豈khởi 不bất 解giải 耶da 。 則tắc 知tri 意ý 不bất 在tại 此thử 。 今kim 明minh 二Nhị 乘Thừa 斷đoạn 常thường 之chi 心tâm 不bất 能năng 深thâm 悟ngộ 不bất 斷đoạn 常thường 法pháp 。 但đãn 得đắc 仰ngưỡng 信tín 而nhi 已dĩ 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 廣quảng 明minh 誡giới 勸khuyến 。 又hựu 開khai 為vi 二nhị 。

初sơ 。 廣quảng 明minh 誡giới 。 次thứ 。 廣quảng 明minh 勸khuyến 。 廣quảng 明minh 誡giới 中trung 凡phàm 有hữu 十thập 人nhân 。 開khai 為vi 二nhị 意ý 。

初sơ 。 明minh 不bất 應ưng 為vi 五ngũ 人nhân 說thuyết 。 次thứ 。 顯hiển 五ngũ 人nhân 之chi 過quá 。 不bất 應ưng 為vi 五ngũ 人nhân 說thuyết 者giả 。 初sơ 偈kệ 明minh 三tam 人nhân 。 一nhất 。 憍kiêu 慢mạn 人nhân 。 如như 五ngũ 千thiên 之chi 徒đồ 。 二nhị 。 懈giải 怠đãi 人nhân 。 自tự 保bảo 究cứu 竟cánh 不bất 進tiến 求cầu 佛Phật 。 三tam 。 計kế 我ngã 見kiến 人nhân 。 即tức 是thị 外ngoại 道đạo 。 謂vị 保bảo 執chấp 有hữu 我ngã 不phủ 信tín 寂tịch 滅diệt 。 第đệ 二nhị 偈kệ 明minh 二nhị 人nhân 。 一nhất 。 凡phàm 夫phu 淺thiển 識thức 。 謂vị 博bác 學học 世thế 俗tục 經kinh 書thư 不bất 信tín 至chí 極cực 。 即tức 起khởi 見kiến 人nhân 。 二nhị 。 深thâm 著trước 五ngũ 欲dục 。 著trước 小tiểu 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 忘vong 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 應ưng 為vì 此thử 五ngũ 人nhân 說thuyết 也dã 。 初sơ 三tam 是thị 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 。 後hậu 二nhị 是thị 凡phàm 夫phu 人nhân 。

若nhược 人nhân 不bất 信tín

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 五ngũ 種chủng 人nhân 過quá 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 五ngũ 種chủng 人nhân 因nhân 。 次thứ 。 明minh 五ngũ 種chủng 人nhân 果quả 。 五ngũ 種chủng 人nhân 因nhân 者giả 。 第đệ 一nhất 。 是thị 誹phỉ 謗báng 人nhân 。 謂vị 口khẩu 業nghiệp 過quá 。 第đệ 二nhị 。 嚬tần 蹙túc 人nhân 。 謂vị 嚬tần 眉mi 蹙túc/xúc 面diện 。 即tức 身thân 業nghiệp 過quá 。 第đệ 三tam 。 疑nghi 惑hoặc 人nhân 。 謂vị 意ý 業nghiệp 過quá 。 第đệ 四tứ 。 毀hủy 法pháp 人nhân 。 第đệ 五ngũ 。 謗báng 持trì 法Pháp 人nhân 。 初sơ 文văn 云vân 。

則tắc 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 佛Phật 種chủng

者giả 。 法pháp 華hoa 理lý 教giáo 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 由do 之chi 成thành 佛Phật 。 謂vị 作tác 佛Phật 種chủng 也dã 。 心tâm 既ký 不bất 信tín 。 口khẩu 復phục 謗báng 之chi 。 故cố 佛Phật 種chủng 便tiện 絕tuyệt 。

其kỳ 人nhân 命mạng 終chung

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 五ngũ 種chủng 人nhân 得đắc 果quả 者giả 。 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 上thượng 來lai 皆giai 言ngôn 莫mạc 為vi 說thuyết 之chi 。 亦diệc 似tự 若nhược 無vô 慈từ 。 何hà 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 故cố 釋thích 言ngôn 。

聞văn 必tất 起khởi 謗báng 。 無vô 益ích 有hữu 損tổn 。 故cố 不bất 說thuyết 之chi 。 不bất 說thuyết 之chi 意ý 即tức 是thị 慈từ 也dã 。 二nhị 者giả 。 說thuyết 果quả 誡giới 因nhân 。 明minh 謗báng 而nhi 致trí 苦khổ 。 可khả 不bất 慎thận 哉tai 。 三tam 者giả 。 謗báng 既ký 有hữu 重trọng 罪tội 。 信tín 必tất 有hữu 深thâm 福phước 。 即tức 是thị 明minh 勸khuyến 信tín 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 正chánh 明minh 得đắc 苦khổ 果quả 。 次thứ 。 結kết 誡giới 勸khuyến 。 就tựu 初sơ 文văn 凡phàm 有hữu 二nhị 周chu 。 明minh 其kỳ 苦khổ 報báo 各các 有hữu 三tam 品phẩm 。 初sơ 周chu 三tam 品phẩm 者giả 。 上thượng 品phẩm 地địa 獄ngục 。 次thứ 品phẩm 畜súc 生sanh 。 下hạ 品phẩm 人nhân 間gian 受thọ 苦khổ 。 即tức 是thị 從tùng 重trọng/trùng 至chí 輕khinh 也dã 。

入nhập 阿A 鼻Tỳ 獄Ngục

者giả 。 阿A 鼻Tỳ 者giả 無vô 間gian 也dã 。 苦khổ 道đạo 相tương 續tục 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 間gian 之chi 。 故cố 名danh 無vô 間gian 。 又hựu 一nhất 人nhân 多đa 人nhân 。 身thân 俱câu 遍biến 滿mãn 八bát 萬vạn 由do 旬tuần 。 間gian 無vô 空không 處xứ 。 故cố 言ngôn 無vô 間gian 。 又hựu 起khởi 謗báng 《# 法pháp 華hoa 》# 業nghiệp 。 直trực 入nhập 地địa 獄ngục 。 無vô 餘dư 業nghiệp 間gian 之chi 。 故cố 言ngôn 無vô 間gian 。 經Kinh 云vân 。

須Tu 彌Di 山Sơn 下hạ 。 有hữu 一nhất 百bách 三tam 十thập 六lục 地địa 獄ngục 。 大đại 地địa 獄ngục 有hữu 八bát 。

一nhất 。 等đẳng 活hoạt 。 二nhị 。 黑hắc 繩thằng 。 三tam 。 合hợp 會hội 。 四tứ 。 叫khiếu 喚hoán 。 五ngũ 。 大đại 叫khiếu 喚hoán 。 六lục 。 燋tiều 熱nhiệt 。 七thất 。 大đại 燋tiều 熱nhiệt 。 八bát 。 阿A 鼻Tỳ 。 此thử 八bát 大đại 地địa 獄ngục 。 一nhất 一nhất 復phục 有hữu 。 十thập 六lục 小tiểu 地địa 獄ngục 。 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 謂vị 八bát 寒hàn 氷băng 。 八bát 炎diễm 火hỏa 。 八bát 炎diễm 火hỏa 者giả 。

一nhất 。 炭thán 坑khanh 。 二nhị 。 沸phí 屎thỉ 。 三tam 。 燒thiêu 林lâm 。 四tứ 。 釰kiếm 林lâm 。 五ngũ 。 刃nhận 道đạo 。 六lục 。 鐵thiết 刺thứ 林lâm 。 七thất 。 醎hàm 河hà 。 八bát 。 銅đồng 鑊hoạch 。 八bát 寒hàn 氷băng 者giả 。

一nhất 。 阿a 浮phù 陀đà 。 少thiểu 有hữu 孔khổng 。 二nhị 。 尼ni 羅la 浮phù 陀đà 。 無vô 孔khổng 。 三tam 。 阿a 羅la 羅la 。 四tứ 。 阿a 婆bà 婆bà 。 五ngũ 。 喉hầu 喉hầu 。 此thử 寒hàn 戰chiến 聲thanh 。 六lục 。 優Ưu 鉢Bát 羅La 獄Ngục 。 壁bích 青thanh 色sắc )# 。 七thất 。 波Ba 頭Đầu 摩Ma 獄Ngục 。 壁bích 黃hoàng 色sắc )# 。 八bát 。 摩ma 訶ha 波ba 頭đầu 摩ma 。 合hợp 一nhất 百bách 三tam 十thập 六lục 也dã 。

《# 毘tỳ 婆bà 沙sa 》# 云vân

閻Diêm 浮Phù 提Đề 地địa 。 廣quảng 七thất 千thiên 由do 旬tuần 。 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 。 廣quảng 八bát 萬vạn 由do 旬tuần 。 在tại 閻Diêm 浮Phù 提Đề 下hạ 。 但đãn 閻Diêm 浮Phù 提đề 上thượng 小tiểu 下hạ 大đại 故cố 得đắc 容dung 之chi 。

問vấn 。

何hà 故cố 謗báng 經kinh 入nhập 無vô 間gian 耶da 。

答đáp 。

一Nhất 乘Thừa 是thị 極cực 樂lạc 之chi 法pháp 。 謗báng 於ư 至chí 理lý 違vi 彼bỉ 極cực 樂lạc 。 故cố 招chiêu 極cực 苦khổ 報báo 也dã 。 以dĩ 理lý 是thị 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謗báng 於ư 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 招chiêu 常thường 苦khổ 報báo 。 但đãn 罪tội 是thị 虛hư 妄vọng 。 故cố 終chung 有hữu 出xuất 期kỳ 也dã 。

問vấn 。

佛Phật 何hà 故cố 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 令linh 物vật 受thọ 斯tư 苦khổ 也dã 。

答đáp 。

夫phu 罪tội 福phước 從tùng 於ư 理lý 生sanh 。 順thuận 理lý 則tắc 萬vạn 惡ác 永vĩnh 消tiêu 。 違vi 理lý 則tắc 眾chúng 苦khổ 並tịnh 集tập 。 佛Phật 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 示thị 人nhân 罪tội 福phước 耳nhĩ 。 非phi 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 令linh 物vật 起khởi 罪tội 也dã 。

具cụ 足túc 一nhất 劫kiếp

者giả 。 此thử 小tiểu 劫kiếp 也dã 。

從tùng 地địa 獄ngục 出xuất

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 餘dư 報báo 墮đọa 於ư 畜súc 生sanh 。 然nhiên 從tùng 阿A 鼻Tỳ 出xuất 。 必tất 應ưng 遍biến 歷lịch 一nhất 。 百bách 三tam 十thập 六lục 地địa 獄ngục 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 至chí 畜súc 生sanh 耳nhĩ 。 初sơ 半bán 偈kệ 總tổng 明minh 墮đọa 畜súc 生sanh 也dã 。

若nhược 狗cẩu 野dã 干can

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 別biệt 明minh 墮đọa 畜súc 生sanh 也dã 。 略lược 舉cử 四tứ 種chủng 。

第đệ 一nhất 。 謗báng 於ư 極cực 法pháp 及cập 以dĩ 尊tôn 人nhân 。 故cố 墮đọa 下hạ 賤tiện 獸thú 中trung 。 khô (# 古cổ [阿-可+害]# 切thiết 又hựu 窟quật 音âm )# 。 三tam 蒼thương 云vân 。

頭đầu 無vô 髮phát 也dã 。 黮đạm (# 覩đổ 咸hàm 切thiết )# 。 三tam 蒼thương 云vân 。

重trọng/trùng 覩đổ 色sắc 黑hắc 貌mạo 。

若nhược 作tác 駱lạc 駝đà

下hạ 。 謗báng 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 之chi 經kinh 。 故cố 受thọ 愚ngu 癡si 畜súc 生sanh 報báo 也dã 。

有hữu 作tác 野dã 干can 。 又hựu 無vô 一nhất 目mục

者giả 。 佛Phật 有hữu 權quyền 實thật 二nhị 教giáo 。 彼bỉ 執chấp 權quyền 而nhi 破phá 實thật 。 故cố 得đắc 無vô 一nhất 目mục 報báo 。

得đắc 打đả 擲trịch 報báo

者giả 。 信tín 經kinh 之chi 善thiện 符phù 理lý 利lợi 他tha 。 謗báng 則tắc 乖quai 理lý 損tổn 他tha 。 損tổn 他tha 故cố 還hoàn 得đắc 他tha 損tổn 報báo 。 故cố 有hữu 打đả 擲trịch 等đẳng 也dã 。

於ư 此thử 死tử 已dĩ 。 更cánh 受thọ 蟒mãng 身thân

者giả 。 謗báng 法pháp 毀hủy 人nhân 之chi 時thời 心tâm 生sanh 嗔sân 恚khuể 。 故cố 受thọ 蟒mãng 身thân 也dã 。

其kỳ 形hình 長trường 大đại

者giả 。 瞋sân 大đại 法pháp 故cố 受thọ 大đại 苦khổ 身thân 。 不bất 耐nại 聞văn 法Pháp 故cố 聾lung 。 愚ngu 癡si 謗báng 故cố 騃ngãi 。 不bất 受thọ 行hành 法pháp 故cố 無vô 足túc 。 多đa 令linh 眾chúng 生sanh 不bất 信tín 故cố 為vị 諸chư 小tiểu 虫trùng 所sở 食thực 。

若nhược 得đắc 為vi 人nhân

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 餘dư 報báo 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

謗báng 法pháp 人nhân 非phi 慳san 貪tham 業nghiệp 。 故cố 不bất 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。 愚ngu 癡si 謗báng 故cố 得đắc 闇ám 鈍độn 報báo 。 亦diệc 謗báng 智trí 慧tuệ 經kinh 故cố 得đắc 闇ám 鈍độn 報báo 。 憍kiêu 慢mạn 心tâm 謗báng 故cố 得đắc 矬tọa 報báo 。 謗báng 微vi 妙diệu 法Pháp 。 故cố 得đắc 醜xú 陋lậu 報báo 。 謗báng 開khai 方phương 便tiện 門môn 法pháp 。 故cố 得đắc 癵# 躄tích 報báo 。 謗báng 正chánh 直trực 經kinh 故cố 得đắc 背bối/bội 傴ủ 報báo 。

貧bần 窮cùng 下hạ 賤tiện 。 為vị 人nhân 所sở 使sử

者giả 。 經kinh 備bị 萬vạn 德đức 稱xưng 為vi 富phú 貴quý 。 謗báng 富phú 貴quý 經kinh 故cố 得đắc 貧bần 窮cùng 報báo 。 乘thừa 於ư 一Nhất 乘Thừa 自tự 在tại 無vô 繫hệ 。 謗báng 自tự 在tại 法pháp 得đắc 不bất 自tự 在tại 報báo 。 故cố 為vị 人nhân 所sở 使sử 。 此thử 經Kinh 能năng 破phá 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 病bệnh 。 謗báng 無vô 病bệnh 經kinh 。 得đắc 多đa 病bệnh 報báo 。 若nhược 修tu 醫y 道đạo 者giả 。 謗báng 順thuận 理lý 法pháp 得đắc 違vi 法pháp 報báo 。

常thường 處xứ 地địa 獄ngục

下hạ 。 第đệ 二nhị 周chu 。 重trọng/trùng 明minh 三tam 品phẩm 罪tội 。 以dĩ 生sanh 在tại 人nhân 中trung 。 謗báng 法pháp 餘dư 業nghiệp 。 續tục 更cánh 毀hủy 經kinh 故cố 。 復phục 墮đọa 地địa 獄ngục 。 亦diệc 有hữu 三tam 品phẩm 。 初sơ 生sanh 地địa 獄ngục 。

在tại 餘dư 惡ác 道đạo

下hạ 。 明minh 墮đọa 畜súc 生sanh 也dã 。

若nhược 得đắc 為vi 人nhân

下hạ 。 明minh 生sanh 人nhân 道đạo 也dã 。

深thâm 著trước 我ngã 見kiến

者giả 。 自tự 上thượng 已dĩ 來lai 明minh 受thọ 三tam 品phẩm 苦khổ 報báo 。 此thử 文văn 辨biện 以dĩ 乖quai 至chí 理lý 故cố 增tăng 長trưởng 諸chư 惑hoặc 。 則tắc 具cụ 三tam 障chướng 也dã 。 深thâm 著trước 我ngã 見kiến 。 謂vị 愚ngu 癡si 也dã 。 次thứ 明minh 瞋sân 恚khuể 。

婬dâm 欲dục

下hạ 。 辨biện 貪tham 也dã 。

告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 總tổng 結kết 。 以dĩ 理lý 備bị 眾chúng 德đức 。 謗báng 圓viên 理lý 之chi 經kinh 具cụ 招chiêu 一nhất 切thiết 苦khổ 。 說thuyết 之chi 不bất 盡tận 。 豈khởi 虛hư 言ngôn 哉tai 。

問vấn 。

不bất 信tín 《# 法pháp 華hoa 》# 入nhập 地địa 獄ngục 。 信tín 者giả 作tác 佛Phật 者giả 。 今kim 有hữu 五ngũ 逆nghịch 破phá 戒giới 人nhân 信tín 《# 法pháp 華hoa 》# 。 得đắc 作tác 佛Phật 不phủ 。 持trì 戒giới 不bất 信tín 《# 法pháp 華hoa 》# 。 墮đọa 地địa 獄ngục 不phủ 。

答đáp 。

五ngũ 逆nghịch 人nhân 不bất 定định 。 若nhược 值trị 善thiện 友hữu 。 如như 闍xà 王vương 得đắc 滅diệt 罪tội 作tác 佛Phật 。 不bất 爾nhĩ 者giả 。 雖tuy 信tín 此thử 經Kinh 不bất 免miễn 地địa 獄ngục 。 持trì 戒giới 人nhân 不bất 信tín 此thử 經Kinh 。 亦diệc 入nhập 地địa 獄ngục 也dã 。

若nhược 有hữu 利lợi 根căn

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 廣quảng 釋thích 勸khuyến 義nghĩa 。 亦diệc 開khai 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 為vi 十thập 人nhân 說thuyết 。 第đệ 二nhị 。 總tổng 結kết 。 別biệt 明minh 十thập 人nhân 則tắc 為vi 十thập 段đoạn 。 故cố 亦diệc 得đắc 開khai 為vi 五ngũ 雙song 。

初sơ 。 過quá 現hiện 一nhất 雙song 。 現hiện 在tại 利lợi 根căn 。 過quá 去khứ 值trị 佛Phật 。 第đệ 二nhị 。 出xuất 處xứ 一nhất 雙song 。 出xuất 則tắc 慈từ 悲bi 四tứ 生sanh 。 處xử 則tắc 獨độc 靜tĩnh 山sơn 澤trạch 。 第đệ 三tam 。 內nội 外ngoại 一nhất 雙song 。 外ngoại 則tắc 捨xả 惡ác 近cận 善thiện 友hữu 。 內nội 則tắc 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 第đệ 四tứ 。 自tự 他tha 一nhất 雙song 。 自tự 則tắc 質chất 直trực 無vô 瞋sân 。 他tha 則tắc 為vì 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。 第đệ 五ngũ 。 始thỉ 終chung 一nhất 雙song 。 始thỉ 則tắc 一nhất 心tâm 求cầu 法Pháp 。 終chung 則tắc 頂đảnh 受thọ 修tu 行hành 。 第đệ 二nhị 。 結kết 勸khuyến 。 如như 文văn 。

問vấn 。

第đệ 三tam 雙song 云vân 捨xả 惡ác 近cận 善thiện 。 是thị 何hà 等đẳng 善thiện 人nhân 。

答đáp 。

如như 〈# 常thường 啼đề 品phẩm 〉# 。 能năng 說thuyết 大Đại 乘Thừa 無vô 所sở 得đắc 法pháp 。 又hựu 能năng 示thị 眾chúng 生sanh 是thị 非phi 道đạo 。 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。 之chi 善thiện 友hữu 也dã 。

問vấn 。

既ký 為vì 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 四tứ 方phương 求cầu 法Pháp 。 復phục 云vân 何hà 不bất 受thọ 。 餘dư 經Kinh 一nhất 偈kệ 。 云vân 何hà 成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 耶da 。

答đáp 。

如như 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân

雖tuy 遍biến 學học 諸chư 道đạo 。 而nhi 不bất 取thủ 證chứng

以dĩ 遍biến 學học 諸chư 道đạo 故cố 。 成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 而nhi 不bất 取thủ 證chứng 。 如như 不bất 受thọ 餘dư 經Kinh 一nhất 偈kệ 也dã 。

問vấn 。

《# 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 》# 云Vân

一Nhất 切Thiết 經Kinh 書Thư 。 咒Chú 術Thuật 皆Giai 是Thị 佛Phật 法Pháp

今kim 云vân 何hà 不bất 念niệm 外ngoại 道đạo 典điển 籍tịch 耶da 。

答đáp 。

《# 涅Niết 槃Bàn 》# 今kim 欲dục 收thu 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 入nhập 佛Phật 法Pháp 。 破phá 諸chư 外ngoại 道đạo 。 自tự 言ngôn 有hữu 法pháp 。 今kim 令linh 始thỉ 行hành 之chi 人nhân 專chuyên 心tâm 道đạo 門môn 故cố 。 不bất 念niệm 外ngoại 道đạo 典điển 籍tịch 也dã 。

問vấn 。

取thủ 此thử 中trung 十thập 人nhân 。 正chánh 意ý 明minh 為vi 何hà 等đẳng 人nhân 說thuyết 耶da 。

答đáp 。

大đại 意ý 取thủ 解giải 行hành 人nhân 耳nhĩ 。 有hữu 解giải 則tắc 堪kham 相tương 對đối 。 悟ngộ 有hữu 行hành 則tắc 是thị 道Đạo 心tâm 。 若nhược 聞văn 實thật 說thuyết 則tắc 能năng 如như 說thuyết 修tu 行hành 也dã 。

法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 六lục