法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ
Quyển 4
隋Tùy 吉Cát 藏Tạng 撰Soạn

法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 四tứ

胡hồ 吉cát 藏tạng 撰soạn

方phương 便tiện 品phẩm 之chi 二nhị

比Bỉ 丘Khâu 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 有hữu 懷hoài

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 偈kệ 頌tụng 。 有hữu 一nhất 百bách 一nhất 十thập 四tứ 行hành 。 分phân 為vi 二nhị 。

初sơ 四tứ 行hành 。 頌tụng 緣duyên 起khởi 。 次thứ 一nhất 百bách 一nhất 十thập 行hành 。 頌tụng 正chánh 說thuyết 。 上thượng 緣duyên 起khởi 有hữu 三tam 。 今kim 略lược 不bất 頌tụng 許hứa 說thuyết 誡giới 聽thính 也dã 。 頌tụng 第đệ 二nhị 毀hủy 不bất 淨tịnh 眾chúng 。 頌tụng 第đệ 三tam 歎thán 於ư 淨tịnh 眾chúng 。 但đãn 頌tụng 此thử 二nhị 凡phàm 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 欲dục 證chứng 佛Phật 及cập 身thân 子tử 止chỉ 及cập 請thỉnh 說thuyết 。 以dĩ 頌tụng 不bất 淨tịnh 眾chúng 顯hiển 佛Phật 止chỉ 請thỉnh 不bất 虛hư 。 次thứ 頌tụng 淨tịnh 眾chúng 明minh 身thân 子tử 請thỉnh 之chi 不bất 謬mậu 也dã 。 二nhị 者giả 。 頌tụng 不bất 淨tịnh 眾chúng 。 誡giới 未vị 來lai 眾chúng 生sanh 。 勿vật 佛Phật 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 障chướng 於ư 大đại 法pháp 。 次thứ 頌tụng 於ư 淨tịnh 眾chúng 。 為vi 勸khuyến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 習tập 行hành 大Đại 乘Thừa 也dã 。 初sơ 一nhất 行hành 攝nhiếp 四tứ 眾chúng 為vi 三tam 過quá 。 出xuất 家gia 二nhị 眾chúng 同đồng 有hữu 增tăng 上thượng 慢mạn 過quá 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 出xuất 家gia 二nhị 眾chúng 專chuyên 心tâm 道Đạo 果Quả 。 多đa 獲hoạch 禪thiền 定định 。 故cố 得đắc 四tứ 禪thiền 時thời 謂vị 得đắc 四Tứ 果Quả 。 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

慢mạn 中trung 之chi 增tăng 。 慢mạn 之chi 上thượng 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。 今kim 謂vị 增tăng 上thượng 是thị 增tăng 勝thắng 之chi 法pháp 。 未vị 得đắc 增tăng 勝thắng 之chi 法pháp 謂vị 得đắc 增tăng 勝thắng 之chi 法pháp 。 恃thị 此thử 自tự 高cao 。 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。

問vấn 。

與dữ 邪tà 慢mạn 何hà 異dị 。

答đáp 。

真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 云vân 。

都đô 未vị 得đắc 聖thánh 法pháp 而nhi 恃thị 怙hộ 邪tà 法pháp 以dĩ 起khởi 慢mạn 。 名danh 為vi 邪tà 慢mạn 。 若nhược 得đắc 小tiểu 許hứa 法pháp 如như 得đắc 四tứ 禪thiền 等đẳng 。 謂vị 是thị 究cứu 竟cánh 。 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。

問vấn 。

何hà 故cố 名danh 為vi 有hữu 懷hoài 。

答đáp 。

《# 注Chú 經Kinh 》# 云Vân

若nhược 無vô 心tâm 而nhi 進tiến 德đức 者giả 然nhiên 後hậu 會hội 理lý 耳nhĩ 。 有hữu 懷hoài 於ư 增tăng 上thượng 之chi 道đạo 。 所sở 以dĩ 為vi 慢mạn 也dã 。

有hữu 懷hoài 者giả 謂vị 。 心tâm 有hữu 所sở 懷hoài 。 則tắc 是thị 有hữu 所sở 得đắc 也dã 。

優Ưu 婆Bà 塞Tắc 我ngã 慢mạn

者giả 。 其kỳ 人nhân 亦diệc 是thị 。 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 但đãn 既ký 是thị 丈trượng 夫phu 守thủ 志chí 不bất 移di 故cố 言ngôn 我ngã 慢mạn 。 《# 注chú 經kinh 》# 云vân 。

雖tuy 知tri 無vô 我ngã 而nhi 以dĩ 無vô 我ngã 為vi 我ngã 。 亦diệc 慢mạn 也dã 。

此thử 意ý 謂vị 我ngã 能năng 解giải 無vô 我ngã 。 故cố 名danh 我ngã 慢mạn 也dã 。

優Ưu 婆Bà 夷Di 不bất 信tín

者giả 。 然nhiên 四tứ 眾chúng 通thông 是thị 。 不bất 信tín 大Đại 乘Thừa 。 就tựu 不bất 信tín 中trung 更cánh 開khai 三tam 。

出xuất 家gia 二nhị 眾chúng 則tắc 有hữu 增tăng 上thượng 慢mạn 故cố 不bất 信tín 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 既ký 是thị 丈trượng 夫phu 。 自tự 謂vị 雄hùng 幹cán 決quyết 斷đoán 守thủ 志chí 。 我ngã 從tùng 來lai 已dĩ 信tín 道Đạo 理lý 羅La 漢Hán 究cứu 竟cánh 。 今kim 何hà 容dung 改cải 志chí 。 故cố 稱xưng 我ngã 慢mạn 。 次thứ 既ký 是thị 女nữ 人nhân 。 更cánh 無vô 餘dư 義nghĩa 直trực 稱xưng 不bất 信tín 。 《# 注chú 經kinh 》# 云vân 。

雖tuy 信tín 非phi 有hữu 之chi 言ngôn 。 而nhi 以dĩ 非phi 有hữu 為vi 信tín 。 是thị 曰viết 不bất 信tín 。

肇triệu 公công 云vân 。

言ngôn 其kỳ 非phi 有hữu 者giả 。 明minh 其kỳ 非phi 是thị 有hữu 。 非phi 謂vị 是thị 非phi 有hữu 。

但đãn 女nữ 子tử 遂toại 執chấp 非phi 有hữu 。 故cố 名danh 不bất 信tín 。

如như 是thị 。

下hạ 。 明minh 眾chúng 數số 也dã 。

不bất 自tự 見kiến 其kỳ 過quá

者giả 。 夫phu 有hữu 過quá 而nhi 能năng 知tri 過quá 。 此thử 謂vị 智trí 人nhân 也dã 。 今kim 有hữu 封phong 言ngôn 之chi 過quá 。 而nhi 不bất 自tự 知tri 。 謂vị 愚ngu 人nhân 也dã 。

於ư 戒giới 有hữu 缺khuyết 漏lậu

者giả 。 上thượng 明minh 無vô 小Tiểu 乘Thừa 究cứu 竟cánh 解giải 而nhi 謂vị 有hữu 解giải 。 今kim 一nhất 句cú 明minh 無vô 小Tiểu 乘Thừa 究cứu 竟cánh 行hành 而nhi 謂vị 有hữu 究cứu 竟cánh 行hành 。 又hựu 上thượng 未vị 得đắc 小Tiểu 乘Thừa 究cứu 竟cánh 果quả 而nhi 謂vị 已dĩ 得đắc 究cứu 竟cánh 果quả 。 又hựu 不bất 受thọ 大đại 。 以dĩ 不bất 能năng 防phòng 此thử 二nhị 惡ác 。 故cố 名danh 於ư 戒giới 有hữu 缺khuyết 漏lậu 。 以dĩ 破phá 此thử 戒giới 故cố 名danh 為vi 缺khuyết 。 而nhi 信tín 心tâm 漏lậu 出xuất 故cố 稱xưng 為vi 漏lậu 。 又hựu 戒giới 是thị 堤đê 塘đường 。 防phòng 遮già 煩phiền 惱não 之chi 水thủy 。 戒giới 既ký 缺khuyết 漏lậu 。 煩phiền 惱não 便tiện 出xuất 也dã 。

護hộ 惜tích 其kỳ 瑕hà 疵tỳ

者giả 。 此thử 為vi 釋thích 疑nghi 故cố 來lai 。 疑nghi 云vân 。

既ký 無vô 行hành 解giải 又hựu 。 不bất 自tự 見kiến 其kỳ 過quá 。 佛Phật 大đại 慈từ 心tâm 何hà 不bất 示thị 之chi 而nhi 令linh 其kỳ 離ly 席tịch 。 是thị 故cố 釋thích 云vân 。

不bất 自tự 見kiến 過quá 。 護hộ 惜tích 瑕hà 疵tỳ 。 不bất 可khả 化hóa 也dã 。 玉ngọc 內nội 之chi 病bệnh 為vi 瑕hà 。 喻dụ 意ý 地địa 無vô 解giải 謂vị 有hữu 解giải 。 玉ngọc 外ngoại 病bệnh 為vi 疵tỳ 。 喻dụ 身thân 口khẩu 無vô 行hành 謂vị 有hữu 行hành 。 又hựu 過quá 去khứ 罪tội 根căn 深thâm 重trọng 為vi 瑕hà 。 現hiện 在tại 有hữu 增tăng 上thượng 慢mạn 如như 疵tỳ 也dã 。 又hựu 內nội 心tâm 執chấp 小tiểu 不bất 捨xả 為vi 瑕hà 。 外ngoại 聞văn 說thuyết 大đại 不bất 受thọ 為vi 疵tỳ 。 覆phú 短đoản 為vi 護hộ 。 悋lận 非phi 為vi 惜tích 也dã 。

眾chúng 中trung 之chi 糟tao 糠khang

者giả 。 此thử 文văn 釋thích 疑nghi 故cố 來lai 。 此thử 五ngũ 千thiên 人nhân 入nhập 佛Phật 法Pháp 中trung 。 何hà 所sở 得đắc 耶da 。 是thị 故cố 釋thích 云vân 。

五ngũ 千thiên 人nhân 失thất 中trung 道đạo 真chân 味vị 。 但đãn 得đắc 斷đoạn 常thường 之chi 糟tao 耳nhĩ 。 三tam 乘thừa 之chi 名danh 如như 米mễ 外ngoại 之chi 糠khang 。 一Nhất 乘Thừa 之chi 理lý 如như 糠khang 內nội 之chi 米mễ 。 但đãn 得đắc 三tam 乘thừa 之chi 名danh 。 不bất 知tri 三tam 乘thừa 之chi 義nghĩa 。 故cố 云vân 糠khang 也dã 。 又hựu 淨tịnh 眾chúng 堪kham 用dụng 譬thí 同đồng 酒tửu 米mễ 。 罪tội 人nhân 不bất 堪kham 用dụng 喻dụ 如như 糟tao 糠khang 也dã 。

佛Phật 威uy 德đức 故cố 去khứ

者giả 。 《# 注chú 經kinh 》# 云vân 。

風phong 起khởi 則tắc 塵trần 沙sa 自tự 飛phi 。 日nhật 出xuất 則tắc 黑hắc 白bạch 自tự 別biệt 。 此thử 謂vị 非phi 遣khiển 而nhi 為vi 遣khiển 也dã 。

斯tư 人nhân 尠tiển 福phước 德đức

者giả 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 明minh 有hữu 罪tội 根căn 。 今kim 頌tụng 顯hiển 其kỳ 無vô 福phước 也dã 。 前tiền 偈kệ 明minh 其kỳ 執chấp 小tiểu 故cố 去khứ 。 今kim 辨biện 其kỳ 不bất 堪kham 受thọ 大Đại 乘Thừa 。

此thử 眾chúng 無vô 枝chi 葉diệp

者giả 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 淨tịnh 眾chúng 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 善thiện 聽thính

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 上thượng 正chánh 說thuyết 。 上thượng 有hữu 四tứ 門môn 。

初sơ 。 一Nhất 乘Thừa 真chân 實thật 門môn 。 次thứ 。 三tam 乘thừa 方phương 便tiện 門môn 。 三tam 。 得đắc 失thất 門môn 。 四tứ 。 勸khuyến 信tín 門môn 。 今kim 偈kệ 頌tụng 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 亦diệc 有hữu 四tứ 門môn 。

初sơ 。 頌tụng 一Nhất 乘Thừa 真chân 實thật 門môn 。 二nhị 。 頌tụng 三tam 乘thừa 方phương 便tiện 門môn 。 三tam 。 明minh 讚tán 歎thán 門môn 。 四tứ 。 明minh 勸khuyến 信tín 門môn 。 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 四tứ 門môn 者giả 。

初sơ 。 明minh 一Nhất 乘Thừa 真chân 實thật 。 次thứ 。 明minh 三tam 乘thừa 方phương 便tiện 。 此thử 二nhị 明minh 一nhất 化hóa 始thỉ 終chung 故cố 。 第đệ 三tam 。 讚tán 歎thán 。 以dĩ 讚tán 歎thán 竟cánh 勸khuyến 物vật 信tín 受thọ 。 初sơ 一Nhất 乘Thừa 真chân 實thật 門môn 有hữu 三tam 。

一nhất 。 釋Thích 迦Ca 自tự 說thuyết 門môn 。 二nhị 。 引dẫn 證chứng 門môn 。 三tam 。 順thuận 同đồng 門môn 。 今kim 頌tụng 此thử 三tam 則tắc 為vi 三tam 段đoạn 也dã 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 釋Thích 迦Ca 自tự 說thuyết 門môn 有hữu 三tam 。

一nhất 。 稱xưng 歎thán 門môn 。 二nhị 。 不bất 虛hư 門môn 。 三tam 。 顯hiển 教giáo 意ý 門môn 。 今kim 偈kệ 轉chuyển 勢thế 頌tụng 之chi 亦diệc 開khai 三tam 門môn 。

一nhất 。 顯hiển 教giáo 意ý 門môn 。 二nhị 。 釋thích 疑nghi 門môn 。 三tam 。 勸khuyến 信tín 門môn 。 初sơ 。 正chánh 明minh 說thuyết 教giáo 大đại 意ý 。 明minh 為vi 歸quy 一Nhất 乘Thừa 。 二nhị 。 明minh 時thời 眾chúng 疑nghi 。 若nhược 但đãn 為vi 歸quy 一Nhất 乘Thừa 者giả 。 何hà 故cố 不bất 前tiền 說thuyết 於ư 一nhất 而nhi 前tiền 說thuyết 三tam 耶da 。 為vi 釋thích 此thử 疑nghi 。 明minh 前tiền 三tam 後hậu 一nhất 所sở 以dĩ 。 故cố 次thứ 辨biện 釋thích 疑nghi 門môn 。 教giáo 意ý 既ký 彰chương 。 前tiền 後hậu 又hựu 顯hiển 。 故cố 第đệ 三tam 勸khuyến 信tín 。 初sơ 門môn 又hựu 二nhị 。

一nhất 。 明minh 說thuyết 昔tích 教giáo 意ý 。 則tắc 頌tụng 上thượng 長trường/trưởng 行hành 隨tùy 宜nghi 所sở 說thuyết 。 意ý 趣thú 難nan 解giải 。 二nhị 。 明minh 今kim 教giáo 意ý 。 頌tụng 上thượng 長trường/trưởng 行hành 為vi 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 故cố 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 就tựu 初sơ 門môn 又hựu 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 明minh 昔tích 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 意ý 。 二nhị 。 明minh 昔tích 說thuyết 大Đại 乘Thừa 教giáo 意ý 。 初sơ 門môn 有hữu 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 明minh 昔tích 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 即tức 頌tụng 上thượng 長trường/trưởng 行hành 隨tùy 宜nghi 所sở 說thuyết 。 意ý 趣thú 難nan 解giải 。 次thứ 。 頌tụng 昔tích 說thuyết 教giáo 所sở 表biểu 意ý 。 即tức 頌tụng 上thượng 唯duy 有hữu 諸chư 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 之chi 。 初sơ 門môn 又hựu 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 敘tự 昔tích 說thuyết 人nhân 天thiên 教giáo 。 第đệ 二nhị 。 敘tự 昔tích 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 教giáo 。 初sơ 中trung 有hữu 三tam 門môn 。

第đệ 一nhất 偈kệ 。 頌tụng 歎thán 佛Phật 權quyền 智trí 有hữu 巧xảo 說thuyết 之chi 功công 。 第đệ 二nhị 偈kệ 。 頌tụng 歎thán 佛Phật 智trí 內nội 照chiếu 根căn 性tánh 。

佛Phật 悉tất 知tri 是thị 已dĩ

下hạ 。 第đệ 三tam 。 有hữu 四tứ 偈kệ 。 正chánh 明minh 佛Phật 說thuyết 教giáo 。 所sở 以dĩ 昔tích 教giáo 但đãn 有hữu 此thử 三tam 門môn 者giả 。 初sơ 歎thán 佛Phật 權quyền 智trí 。 謂vị 良lương 醫y 也dã 。 次thứ 知tri 根căn 性tánh 。 謂vị 識thức 病bệnh 也dã 。 後hậu 說thuyết 教giáo 。 授thọ 藥dược 也dã 。 初sơ 偈kệ 云vân 。

諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 法Pháp

謂vị 實thật 智trí 也dã 。

無vô 量lượng 方phương 便tiện 力lực

謂vị 權quyền 智trí 也dã 。 次thứ 。 內nội 具cụ 此thử 二nhị 。 外ngoại 能năng 為vi 物vật 說thuyết 法Pháp 也dã 。 第đệ 二nhị 偈kệ 。 上thượng 三tam 句cú 知tri 現hiện 在tại 性tánh 欲dục 。 下hạ 一nhất 句cú 明minh 照chiếu 過quá 去khứ 業nghiệp 因nhân 。 以dĩ 現hiện 欲dục 由do 於ư 往vãng 業nghiệp 。 故cố 次thứ 頌tụng 之chi 。 次thứ 四tứ 偈kệ 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 偈kệ 。 總tổng 明minh 赴phó 緣duyên 說thuyết 教giáo 。 教giáo 稱xưng 於ư 緣duyên 。 次thứ 三tam 偈kệ 。 別biệt 明minh 教giáo 門môn 。 前tiền 總tổng 。 後hậu 別biệt 。 為vi 解giải 義nghĩa 故cố 。 別biệt 明minh 說thuyết 教giáo 中trung 。 初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 九cửu 部bộ 經kinh 謂vị 教giáo 法pháp 也dã 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 果quả 法pháp 也dã 。 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 中trung 說thuyết 九cửu 部bộ 之chi 教giáo 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 之chi 果quả 。 則tắc 是thị 次thứ 第đệ 。 又hựu 九cửu 部bộ 通thông 於ư 四tứ 乘thừa 。 果quả 法pháp 但đãn 明minh 二Nhị 乘Thừa 教giáo 也dã 。 昔tích 說thuyết 雖tuy 多đa 。 不bất 出xuất 斯tư 二nhị 。 又hựu 九cửu 部bộ 謂vị 人nhân 天thiên 教giáo 。 次thứ 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 謂vị 二Nhị 乘Thừa 教giáo 。 然nhiên 經kinh 論luận 不bất 同đồng 凡phàm 有hữu 四tứ 句cú 。

一nhất 。 大đại 小tiểu 俱câu 廣quảng 。 大Đại 乘Thừa 具cụ 足túc 十thập 二nhị 。 小Tiểu 乘Thừa 隨tùy 分phần/phân 十thập 二nhị 。 所sở 以dĩ 但đãn 明minh 十thập 二nhị 者giả 。 以dĩ 十thập 二nhị 是thị 一nhất 數số 之chi 圓viên 。 又hựu 治trị 眾chúng 生sanh 十thập 二nhị 緣duyên 病bệnh 故cố 也dã 。 二nhị 。 大đại 小tiểu 俱câu 略lược 。 同đồng 明minh 九cửu 部bộ 。 所sở 以dĩ 但đãn 明minh 九cửu 部bộ 者giả 。 亦diệc 是thị 一nhất 數số 之chi 圓viên 。 又hựu 為vi 九cửu 道đạo 眾chúng 生sanh 故cố 說thuyết 九cửu 部bộ 。 小Tiểu 乘Thừa 約ước 法pháp 淺thiển 故cố 除trừ 三tam 。

以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 法Pháp 。 淺thiển 狹hiệp 故cố 無vô 方Phương 廣Quảng 。 授thọ 佛Phật 記ký 非phi 小Tiểu 乘Thừa 之chi 宗tông 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 無vô 補bổ 佛Phật 處xứ 義nghĩa 故cố 除trừ 授thọ 記ký 。 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 淺thiển 有hữu 人nhân 能năng 問vấn 故cố 除trừ 。 無vô 問vấn 自tự 說thuyết 。 又hựu 大Đại 士Sĩ 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 作tác 不bất 請thỉnh 之chi 友hữu 。 故cố 有hữu 無vô 問vấn 自tự 說thuyết 。 小Tiểu 乘Thừa 不bất 能năng 濟tế 物vật 要yếu 待đãi 請thỉnh 方phương 說thuyết 故cố 無vô 。 無vô 問vấn 自tự 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 約ước 人nhân 根căn 利lợi 故cố 除trừ 三tam 。

大Đại 乘Thừa 人nhân 根căn 利lợi 直trực 說thuyết 則tắc 解giải 。 不bất 須tu 因nhân 緣duyên 及cập 以dĩ 譬thí 喻dụ 。 亦diệc 不bất 假giả 論luận 義nghĩa 。 故cố 略lược 以dĩ 此thử 三tam 部bộ 也dã 。 第đệ 三tam 句cú 。 小tiểu 廣quảng 而nhi 大đại 略lược 。 如như 《# 地địa 持trì 論luận 》# 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 名danh 方Phương 廣Quảng 經kinh 。 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 謂vị 十thập 一nhất 部bộ 。 此thử 意ý 明minh 大Đại 乘Thừa 十thập 二nhị 為vi 明minh 方Phương 廣Quảng 之chi 理lý 。 從tùng 所sở 詮thuyên 之chi 理lý 為vi 名danh 故cố 十thập 二nhị 部bộ 悉tất 名danh 方Phương 廣Quảng 。 小Tiểu 乘Thừa 十thập 二nhị 部bộ 不bất 為vi 明minh 方Phương 廣Quảng 之chi 理lý 。 故cố 存tồn 其kỳ 十thập 一nhất 部bộ 名danh 。 沒một 方Phương 廣Quảng 之chi 稱xưng 也dã 。 第đệ 四tứ 句cú 。 大đại 廣quảng 小tiểu 略lược 。 顯hiển 大Đại 乘Thừa 是thị 滿mãn 字tự 故cố 具cụ 足túc 十thập 二nhị 部bộ 。 小Tiểu 乘Thừa 是thị 半bán 字tự 故cố 唯duy 有hữu 九cửu 部bộ 。 則tắc 如như 今kim 文văn 說thuyết 。 正chánh 是thị 《# 法pháp 華hoa 》# 宗tông 也dã 。 十thập 二nhị 部bộ 通thông 以dĩ 言ngôn 教giáo 為vi 體thể 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 明minh 。 知tri 法Pháp 知tri 義nghĩa 。 知tri 法pháp 者giả 知tri 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 法pháp 。 故cố 知tri 是thị 教giáo 也dã 。 次thứ 開khai 為vi 二nhị 者giả 。 雖tuy 有hữu 十thập 二nhị 部bộ 不bất 出xuất 長trường/trưởng 行hành 與dữ 偈kệ 也dã 。 亦diệc 得đắc 開khai 三tam 。

修tu 多đa 羅la 。 祇kỳ 夜dạ 。 伽già 陀đà 。 此thử 三tam 就tựu 教giáo 制chế 名danh 。 則tắc 以dĩ 教giáo 為vi 此thử 三tam 部bộ 體thể 。 餘dư 之chi 九cửu 部bộ 從tùng 別biệt 事sự 受thọ 名danh 。 亦diệc 不bất 離ly 此thử 三tam 也dã 。 修tu 多đa 羅la 者giả 。 《# 成thành 論luận 》# 及cập 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 明minh 直trực 說thuyết 語ngữ 言ngôn 。 為vi 修Tu 多Đa 羅La 。 謂vị 別biệt 相tướng 修tu 多đa 羅la 也dã 。 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 從tùng 如như 是thị 至chí 奉phụng 行hành 。 謂vị 通thông 相tương/tướng 修tu 多đa 羅la 也dã 。 三tam 藏tạng 中trung 修tu 多đa 羅la 竪thụ 長trường/trưởng 橫hoạnh/hoành 狹hiệp 。 竪thụ 長trường/trưởng 故cố 攝nhiếp 於ư 十thập 二nhị 。 橫hoạnh/hoành 狹hiệp 故cố 但đãn 一nhất 藏tạng 也dã 。 十thập 二nhị 部bộ 中trung 修tu 多đa 羅la 橫hoạnh/hoành 闊khoát 竪thụ 短đoản 。 不bất 攝nhiếp 十thập 一nhất 故cố 竪thụ 短đoản 。 攝nhiếp 三tam 藏tạng 故cố 為vi 橫hoạnh/hoành 闊khoát 也dã 。 伽già 陀đà 者giả 第đệ 二nhị 部bộ 。 謂vị 不bất 等đẳng 偈kệ 也dã 。

問vấn 。

諸chư 經kinh 論luận 列liệt 十thập 二nhị 部bộ 第đệ 二nhị 云vân 祇kỳ 夜dạ 。 今kim 何hà 故cố 乃nãi 明minh 伽già 陀đà 。

答đáp 。

欲dục 明minh 佛Phật 說thuyết 法pháp 無vô 定định 故cố 改cải 於ư 常thường 規quy 。 以dĩ 昔tích 說thuyết 九cửu 部bộ 為vi 明minh 小tiểu 。 今kim 明minh 九cửu 部bộ 乃nãi 為vi 通thông 大đại 。 欲dục 顯hiển 不bất 定định 之chi 義nghĩa 故cố 亂loạn 說thuyết 也dã 。 又hựu 今kim 合hợp 此thử 九cửu 部bộ 為vi 五ngũ 雙song 。

初sơ 。 長trường/trưởng 行hành 與dữ 偈kệ 一nhất 雙song 。 諸chư 佛Phật 或hoặc 為vì 眾chúng 生sanh 。 直trực 說thuyết 修Tu 多Đa 羅La 。 或hoặc 命mạng 初sơ 則tắc 偈kệ 說thuyết 故cố 名danh 伽già 陀đà 。 以dĩ 經kinh 並tịnh 標tiêu 或hoặc 字tự 。 則tắc 知tri 修tu 多đa 羅la 未vị 必tất 在tại 前tiền 。 伽già 陀đà 不bất 必tất 在tại 後hậu 。 本bổn 事sự 。 本bổn 生sanh 。 此thử 第đệ 二nhị 。 自tự 他tha 一nhất 雙song 。 本bổn 事sự 說thuyết 他tha 。 過quá 去khứ 世thế 事sự 。 如như 〈# 藥dược 王vương 本bổn 事sự 品phẩm 〉# 等đẳng 。 說thuyết 自tự 過quá 去khứ 世thế 事sự 為vi 本bổn 生sanh 。 未vị 曾tằng 有hữu 。 因nhân 緣duyên 。 此thử 明minh 善thiện 惡ác 事sự 一nhất 雙song 。 未vị 曾tằng 有hữu 謂vị 善thiện 事sự 。 如như 青thanh 牛ngưu 行hành 鉢bát 。 白bạch 狗cẩu 聽thính 經Kinh 。 大đại 地địa 震chấn 動động 。 諸chư 天thiên 身thân 量lượng 。 因nhân 緣duyên 謂vị 起khởi 罪tội 本bổn 末mạt 事sự 。 而nhi 說thuyết 名danh 因nhân 緣duyên 經kinh 。 譬thí 喻dụ 。 祇kỳ 夜dạ 。 法pháp 喻dụ 一nhất 雙song 。 具cụ 足túc 應ưng 云vân 路lộ 伽già 祇kỳ 夜dạ 。 伽già 陀đà 祇kỳ 夜dạ 。 上thượng 存tồn 別biệt 略lược 通thông 。 今kim 存tồn 通thông 略lược 別biệt 。 優Ưu 婆Bà 提Đề 舍Xá 。 稱xưng 為vi 論luận 義nghĩa 。 則tắc 是thị 能năng 論luận 。 上thượng 八bát 部bộ 四tứ 雙song 名danh 為vi 所sở 論luận 。 謂vị 能năng 論luận 所sở 論luận 一nhất 雙song 也dã 。

問vấn 。

大đại 小tiểu 俱câu 稱xưng 方Phương 廣Quảng 。 有hữu 何hà 異dị 耶da 。

答đáp 。

大đại 是thị 具cụ 足túc 方Phương 廣Quảng 。 小tiểu 是thị 隨tùy 分phần/phân 方Phương 廣Quảng 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 理lý 正chánh 曰viết 方phương 。 義nghĩa 富phú 稱xưng 廣quảng 。 文văn 詮thuyên 方Phương 廣Quảng 之chi 理lý 名danh 為vi 方Phương 廣Quảng 經kinh 。 小Tiểu 乘Thừa 語ngữ 正chánh 曰viết 方phương 。 文văn 多đa 稱xưng 廣quảng 也dã 。

鈍độn 根căn 樂nhạo 小tiểu 法Pháp

下hạ 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 小Tiểu 乘Thừa 果quả 法pháp 。 又hựu 前tiền 明minh 九cửu 部bộ 謂vị 人nhân 天thiên 教giáo 。 今kim 明minh 二Nhị 乘Thừa 教giáo 。 人nhân 天thiên 雖tuy 異dị 不bất 出xuất 九cửu 部bộ 。 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 異dị 同đồng 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 人nhân 天thiên 教giáo 中trung 前tiền 舒thư 人nhân 天thiên 機cơ 。 次thứ 明minh 九cửu 部bộ 教giáo 。 今kim 亦diệc 前tiền 敘tự 二Nhị 乘Thừa 機cơ 。 次thứ 明minh 敘tự 二Nhị 乘Thừa 教giáo 。

問vấn 。

既ký 云vân 樂nhạo/nhạc/lạc 小tiểu 法pháp 。 何hà 故cố 復phục 言ngôn 。 貪tham 著trước 於ư 生sanh 死tử 。

答đáp 。

現hiện 在tại 機cơ 緣duyên 。 樂nhạo 於ư 小tiểu 法Pháp 。 過quá 去khứ 久cửu 遠viễn 。 貪tham 著trước 生sanh 死tử 。 又hựu 約ước 機cơ 樂nhạo 於ư 小tiểu 法Pháp 。 據cứ 情tình 則tắc 貪tham 著trước 生sanh 死tử 也dã 。 又hựu 樂nhạo/nhạc/lạc 小tiểu 法pháp 則tắc 是thị 。 貪tham 於ư 生sanh 死tử 。 以dĩ 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 則tắc 是thị 大Đại 乘Thừa 生sanh 死tử 。 故cố 為vì 是thị 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 第đệ 二nhị 明minh 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 也dã 。

我ngã 設thiết 是thị 方phương 便tiện

下hạ 。 上thượng 明minh 昔tích 二nhị 種chủng 教giáo 。 今kim 明minh 二nhị 種chủng 教giáo 意ý 。 前tiền 逐trục 近cận 明minh 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 意ý 。 明minh 昔tích 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 法pháp 者giả 意ý 令linh 得đắc 入nhập 佛Phật 慧tuệ 故cố 也dã 。

決quyết 定định 說thuyết 大Đại 乘Thừa

者giả 。 昔tích 日nhật 言ngôn 說thuyết 於ư 小tiểu 意ý 在tại 於ư 大đại 。 教giáo 不bất 稱xưng 意ý 不bất 名danh 決quyết 定định 。 今kim 言ngôn 意ý 俱câu 顯hiển 稱xưng 為vi 決quyết 定định 。 又hựu 《# 大đại 品phẩm 》# 等đẳng 經kinh 顯hiển 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 密mật 化hóa 二Nhị 乘Thừa 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 是thị 決quyết 定định 。 於ư 二Nhị 乘Thừa 未vị 得đắc 決quyết 定định 。 今kim 顯hiển 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 顯hiển 教giáo 二Nhị 乘Thừa 故cố 名danh 決quyết 定định 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 是thị 決quyết 定định 法pháp 。 如như 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 師sư 子tử 吼hống 者giả 。 名danh 決quyết 定định 說thuyết 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 今kim 亦diệc 決quyết 定định 說thuyết 於ư 眾chúng 生sanh 悉tất 有hữu 一Nhất 乘Thừa 也dã 。 以dĩ 道Đạo 理lý 無vô 有hữu 餘dư 。 性tánh 唯duy 有hữu 佛Phật 性tánh 故cố 。 說thuyết 佛Phật 性tánh 名danh 決quyết 定định 說thuyết 。 一Nhất 乘Thừa 亦diệc 爾nhĩ 。

我ngã 此thử 九cửu 部bộ 法Pháp

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 說thuyết 九cửu 部bộ 教giáo 法pháp 意ý 。 上thượng 半bán 明minh 隨tùy 宜nghi 說thuyết 教giáo 法pháp 。 下hạ 半bán 明minh 說thuyết 教giáo 意ý 。 說thuyết 九cửu 部bộ 為vi 令linh 悟ngộ 入nhập 大Đại 乘Thừa 。 與dữ 解giải 大Đại 乘Thừa 為vi 本bổn 意ý 。 故cố 言ngôn 入nhập 大Đại 乘Thừa 為vi 本bổn 。

有hữu 佛Phật 子tử 心tâm 淨tịnh

下hạ 。 上thượng 明minh 昔tích 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 意ý 。 今kim 第đệ 二nhị 明minh 昔tích 說thuyết 大Đại 乘Thừa 教giáo 意ý 。 若nhược 五ngũ 乘thừa 論luận 之chi 。 上thượng 說thuyết 四tứ 乘thừa 。 今kim 辨biện 第đệ 五ngũ 大Đại 乘Thừa 教giáo 也dã 。 若nhược 作tác 三tam 教giáo 次thứ 第đệ 者giả 。

一nhất 。 人nhân 天thiên 為vi 下hạ 教giáo 。 次thứ 。 二Nhị 乘Thừa 為vi 中trung 教giáo 。 今kim 。 大Đại 乘Thừa 為vi 上thượng 教giáo 。 文văn 正chánh 作tác 此thử 意ý 。 一nhất 一nhất 文văn 中trung 皆giai 先tiên 明minh 機cơ 次thứ 辨biện 教giáo 。 觀quán 文văn 即tức 現hiện 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

上thượng 明minh 昔tích 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 是thị 方phương 便tiện 。 今kim 明minh 昔tích 日nhật 三tam 乘thừa 中trung 大Đại 乘Thừa 亦diệc 是thị 方phương 便tiện 。 將tương 欲dục 會hội 三tam 乘thừa 歸quy 一Nhất 乘Thừa 故cố 。 前tiền 明minh 小Tiểu 乘Thừa 今kim 辨biện 大Đại 乘Thừa 也dã 。 今kim 謂vị 不bất 然nhiên 。 前tiền 明minh 小Tiểu 乘Thừa 。 而nhi 文văn 辨biện 小Tiểu 乘Thừa 為vi 方phương 便tiện 。 若nhược 昔tích 大Đại 乘Thừa 是thị 方phương 便tiện 者giả 。 亦diệc 應ưng 前tiền 列liệt 大Đại 乘Thừa 次thứ 明minh 大Đại 乘Thừa 為vi 方phương 便tiện 。 而nhi 文văn 不bất 爾nhĩ 。 直trực 明minh 昔tích 日nhật 大Đại 乘Thừa 。 不bất 言ngôn 是thị 方phương 便tiện 。 故cố 知tri 昔tích 小Tiểu 乘Thừa 是thị 方phương 便tiện 。 昔tích 大đại 非phi 方phương 便tiện 也dã 。 又hựu 為vi 偏thiên 行hành 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 可khả 是thị 方phương 便tiện 耳nhĩ 。 而nhi 文văn 云vân 。

佛Phật 子tử 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 所sở 。 行hành 深thâm 妙diệu 道đạo

非phi 則tắc 是thị 假giả 名danh 偏thiên 行hành 之chi 人nhân 。 則tắc 知tri 是thị 真chân 實thật 大Đại 乘Thừa 也dã 。 又hựu 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

前tiền 為vi 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 生sanh 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 次thứ 為vi 已dĩ 習tập 行hành 有hữu 大đại 心tâm 堪kham 受thọ 深thâm 妙diệu 法Pháp 者giả 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。

若nhược 爾nhĩ 此thử 大đại 小tiểu 應ưng 並tịnh 是thị 方phương 便tiện 。 而nhi 《# 中trung 論luận 》# 明minh 前tiền 說thuyết 小tiểu 是thị 方phương 便tiện 。 後hậu 說thuyết 大đại 是thị 真chân 實thật 。 今kim 文văn 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。

問vấn 。

但đãn 應ưng 明minh 昔tích 小tiểu 是thị 方phương 便tiện 。 何hà 故cố 今kim 文văn 明minh 昔tích 大Đại 乘Thừa 耶da 。

答đáp 。

此thử 文văn 雙song 序tự 如Như 來Lai 大đại 小tiểu 二nhị 藏tạng 。 從tùng 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 已dĩ 來lai 至chí 靈linh 山sơn 已dĩ 前tiền 大đại 小tiểu 二Nhị 乘Thừa 。 一nhất 切thiết 諸chư 教giáo 。 所sở 以dĩ 雙song 序tự 二nhị 教giáo 者giả 。 序tự 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 意ý 。 明minh 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 。 菩Bồ 薩Tát 鈍độn 根căn 。 昔tích 未vị 得đắc 悟ngộ 今kim 方phương 領lãnh 解giải 。 序tự 大Đại 乘Thừa 教giáo 意ý 。 歎thán 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 從tùng 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 以dĩ 來lai 至chí 靈linh 山sơn 之chi 前tiền 大đại 機cơ 早tảo 就tựu 利lợi 根căn 早tảo 悟ngộ 。 此thử 乃nãi 是thị 數số 以dĩ 歎thán 菩Bồ 薩Tát 之chi 先tiên 達đạt 。 嗟ta 聲Thanh 聞Văn 之chi 後hậu 悟ngộ 耳nhĩ 。 非phi 關quan 昔tích 大đại 為vi 方phương 便tiện 也dã 。

問vấn 。

何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。

答đáp 。

以dĩ 二nhị 文văn 為vi 證chứng 。

一nhất 者giả 〈# 涌dũng 出xuất 品phẩm 〉# 云vân

是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 始thỉ 見kiến 我ngã 身thân 。 聞văn 我ngã 所sở 說thuyết 。 即tức 便tiện 得đắc 入nhập 如Như 來Lai 之chi 慧tuệ 。

此thử 明minh 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 早tảo 悟ngộ 佛Phật 慧tuệ 也dã 。 次thứ 云vân 。

除trừ 先tiên 修tu 習tập 。 學học 小Tiểu 乘Thừa 者giả 。 如như 是thị 等đẳng 人nhân 。 我ngã 今kim 亦diệc 令linh 。 得đắc 聞văn 是thị 經Kinh 。 入nhập 於ư 佛Phật 慧tuệ 。

此thử 明minh 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 菩Bồ 薩Tát 晚vãn 方phương 悟ngộ 也dã 。 二nhị 者giả 。 則tắc 此thử 經Kinh 文văn 明minh 聲Thanh 聞Văn 。 晚vãn 習tập 大Đại 乘Thừa 。 晚vãn 聞văn 大Đại 乘Thừa 。 晚vãn 得đắc 授thọ 記ký 。 晚vãn 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 既ký 是thị 真chân 實thật 教giáo 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 早tảo 習tập 大Đại 乘Thừa 。 早tảo 聞văn 大Đại 乘Thừa 。 早tảo 得đắc 授thọ 記ký 。 早tảo 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 亦diệc 是thị 真chân 實thật 教giáo 也dã 。 若nhược 今kim 文văn 明minh 菩Bồ 薩Tát 早tảo 聞văn 大Đại 乘Thừa 。 早tảo 得đắc 授thọ 記ký 。 是thị 方phương 便tiện 者giả 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 等đẳng 經kinh 悉tất 是thị 方phương 便tiện 。 則tắc 是thị 謗báng 法pháp 之chi 甚thậm 也dã 。

問vấn 。

若nhược 昔tích 大Đại 乘Thừa 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 授thọ 記ký 作tác 佛Phật 。 既ký 是thị 真chân 實thật 教giáo 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 藉tạ 《# 波Ba 若Nhã 》# 等đẳng 經kinh 。 調điều 柔nhu 其kỳ 心tâm 。 然nhiên 後hậu 始thỉ 得đắc 悟ngộ 入nhập 《# 法pháp 華hoa 》# 。 則tắc 知tri 《# 波Ba 若Nhã 》# 為vi 《# 法pháp 華hoa 》# 方phương 便tiện 。 豈khởi 是thị 真chân 實thật 教giáo 。

答đáp 。

《# 波Ba 若Nhã 》# 顯hiển 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 密mật 化hóa 二Nhị 乘Thừa 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 藉tạ 菩Bồ 薩Tát 真chân 實thật 教giáo 調điều 柔nhu 其kỳ 心tâm 。 故cố 得đắc 入nhập 於ư 《# 法pháp 華hoa 》# 。 斯tư 乃nãi 是thị 假giả 他tha 先tiên 達đạt 而nhi 得đắc 後hậu 進tiến 。 豈khởi 可khả 言ngôn 先tiên 達đạt 之chi 教giáo 是thị 方phương 便tiện 說thuyết 耶da 。

問vấn 。

此thử 大Đại 乘Thừa 亦diệc 得đắc 是thị 方phương 便tiện 不phủ 。

答đáp 。

望vọng 道đạo 未vị 曾tằng 大đại 小tiểu 。 赴phó 大đại 小tiểu 緣duyên 故cố 無vô 名danh 相tướng 中trung 假giả 名danh 相tướng 說thuyết 。 故cố 大đại 小tiểu 俱câu 是thị 方phương 便tiện 。 非phi 但đãn 大đại 小tiểu 俱câu 是thị 方phương 便tiện 。 亦diệc 三tam 一nhất 俱câu 是thị 方phương 便tiện 。 但đãn 今kim 大đại 小tiểu 相tương 對đối 。 小Tiểu 乘Thừa 是thị 未vị 了liễu 故cố 是thị 方phương 便tiện 。 大Đại 乘Thừa 已dĩ 了liễu 稱xưng 為vi 真chân 實thật 也dã 。

就tựu 此thử 文văn 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 歎thán 菩Bồ 薩Tát 福phước 德đức 。 利lợi 根căn 有hữu 七thất 種chủng 早tảo 義nghĩa 。 即tức 顯hiển 聲Thanh 聞Văn 薄bạc 福phước 鈍độn 根căn 。 有hữu 七thất 種chủng 晚vãn 義nghĩa 。 第đệ 二nhị 。 結kết 昔tích 說thuyết 大Đại 乘Thừa 意ý 。

有hữu 佛Phật 子tử 心tâm 淨tịnh

第đệ 一nhất 嘆thán 菩Bồ 薩Tát 現hiện 在tại 早tảo 有hữu 堪kham 聞văn 之chi 德đức 。 則tắc 顯hiển 聲Thanh 聞Văn 晚vãn 有hữu 堪kham 聞văn 之chi 義nghĩa 。 離ly 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 故cố 稱xưng 淨tịnh 也dã 。

柔nhu 軟nhuyễn

者giả 。 有hữu 無vô 所sở 得đắc 信tín 心tâm 。 順thuận 從tùng 諸chư 佛Phật 不bất 違vi 大Đại 乘Thừa 。 如như 濕thấp 牛ngưu 皮bì 易dị 可khả 屈khuất 折chiết 。

利lợi 根căn

者giả 。 信tín 為vi 其kỳ 始thỉ 。 慧tuệ 為vi 其kỳ 終chung 。 略lược 舉cử 五ngũ 根căn 之chi 初sơ 後hậu 。 又hựu 是thị 大Đại 乘Thừa 法Pháp 海hải 信tín 為vi 能năng 入nhập 。 智trí 為vi 能năng 度độ 。 故cố 舉cử 此thử 二nhị 也dã 。

無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 所sở

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 歎thán 菩Bồ 薩Tát 早tảo 習tập 大đại 因nhân 。 值trị 佛Phật 既ký 多đa 修tu 行hành 亦diệc 積tích 。 則tắc 顯hiển 聲Thanh 聞Văn 修tu 大Đại 乘Thừa 因nhân 晚vãn 也dã 。

為vi 是thị 諸chư 佛Phật 子tử

下hạ 。 第đệ 三tam 。 歎thán 早tảo 為vi 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 即tức 顯hiển 晚vãn 為vi 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 大Đại 乘Thừa 也dã 。 而nhi 云vân 。

說thuyết 是thị 大Đại 乘Thừa 經Kinh

者giả 。 是thị 大Đại 乘Thừa 經Kinh 即tức 《# 法pháp 華hoa 》# 也dã 。 昔tích 為vi 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 早tảo 說thuyết 《# 法pháp 華hoa 》# 竟cánh 。 故cố 〈# 湧dũng 出xuất 品phẩm 〉# 云vân 。

是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 始thỉ 見kiến 我ngã 身thân 。 聞văn 我ngã 所sở 說thuyết 。 即tức 入nhập 佛Phật 慧tuệ

佛Phật 慧tuệ 則tắc 《# 法pháp 華hoa 》# 。 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 但đãn 昔tích 作tác 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 。 《# 波Ba 若Nhã 》# 之chi 名danh 耳nhĩ 。 今kim 為vi 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 之chi 人nhân 作tác 《# 法pháp 華hoa 》# 之chi 說thuyết 。 故cố 知tri 大Đại 乘Thừa 顯hiển 道đạo 義nghĩa 同đồng 。 故cố 云vân 。

波Ba 若Nhã 是thị 一nhất 法pháp 佛Phật 說thuyết 種chủng 種chủng 名danh 。 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 力lực 為vi 之chi 立lập 異dị 字tự 。

《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 又hựu 云vân 。

《# 法Pháp 華Hoa 經Kinh 》# 者Giả 是Thị 《# 波Ba 若Nhã 》# 異Dị 名Danh

則tắc 明minh 證chứng 也dã 。

我ngã 記ký 如như 是thị 人nhân 。 來lai 世thế 成thành 佛Phật 道Đạo

者giả 。 第đệ 四tứ 。 歎thán 早tảo 與dữ 菩Bồ 薩Tát 授thọ 記ký 。 即tức 顯hiển 聲Thanh 聞Văn 晚vãn 得đắc 記ký 也dã 。

以dĩ 深thâm 心tâm 念niệm 佛Phật

第đệ 五ngũ 。 歎thán 菩Bồ 薩Tát 早tảo 修tu 正chánh 解giải 故cố 早tảo 得đắc 佛Phật 記ký 。 則tắc 顯hiển 二Nhị 乘Thừa 之chi 晚vãn 修tu 正chánh 解giải 故cố 晚vãn 得đắc 佛Phật 記ký 。

以dĩ 深thâm 心tâm 念niệm 佛Phật

者giả 。 了liễu 悟ngộ 如Như 來Lai 無vô 生sanh 滅diệt 身thân 也dã 。 如như 《# 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 》# 云vân 。

一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 滅diệt 。 若nhược 能năng 如như 是thị 解giải 。 諸chư 佛Phật 常thường 現hiện 前tiền 。

又hựu 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

云vân 何hà 名danh 念niệm 佛Phật 。 謂vị 無vô 憶ức 故cố 是thị 為vi 念niệm 佛Phật 。

此thử 則tắc 內nội 外ngoại 並tịnh 冥minh 。 緣duyên 觀quán 俱câu 寂tịch 。 為vi 真chân 念niệm 佛Phật 也dã 。

修tu 持trì 淨tịnh 戒giới 故cố

者giả 。 第đệ 六lục 。 嘆thán 菩Bồ 薩Tát 早tảo 修tu 正chánh 行hạnh 故cố 。 早tảo 得đắc 佛Phật 記ký 。 不bất 持trì 不bất 犯phạm 離ly 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 有hữu 所sở 得đắc 戒giới 故cố 名danh 淨tịnh 戒giới 。 然nhiên 行hành 解giải 更cánh 無vô 二nhị 體thể 。 則tắc 一nhất 正chánh 觀quán 義nghĩa 分phần/phân 。 離ly 惑hoặc 為vi 解giải 。 離ly 過quá 為vi 行hành 。

此thử 等đẳng 聞văn 得đắc 佛Phật

下hạ 。 第đệ 七thất 。 嘆thán 菩Bồ 薩Tát 早tảo 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 用dụng 斥xích 聲Thanh 聞Văn 後hậu 得đắc 記ký 方phương 喜hỷ 。 世thế 間gian 三tam 禪thiền 之chi 樂lạc 名danh 遍biến 身thân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 猶do 是thị 小tiểu 喜hỷ 。 今kim 蒙mông 佛Phật 記ký 即tức 得đắc 佛Phật 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 名danh 。

大đại 喜hỷ

悟ngộ 此thử 身thân 心tâm 本bổn 性tánh 寂tịch 滅diệt 名danh 為vi 。

遍biến 身thân

佛Phật 知tri 彼bỉ 心tâm 行hạnh

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 結kết 昔tích 說thuyết 大đại 教giáo 意ý 。 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 知tri 菩Bồ 薩Tát 福phước 德đức 利lợi 根căn 。 故cố 早tảo 為vi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 也dã 。

聲Thanh 聞Văn 若nhược 菩Bồ 薩Tát

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 顯hiển 今kim 教giáo 意ý 。 則tắc 是thị 頌tụng 上thượng 唯duy 以dĩ 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 長trường/trưởng 行hành 有hữu 三tam 種chủng 意ý 。

一nhất 。 明minh 為vi 大đại 事sự 故cố 出xuất 世thế 。 二nhị 。 但đãn 為vì 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 三tam 。 明minh 十thập 方phương 佛Phật 土độ 。 唯duy 有hữu 一nhất 無vô 二nhị 。 釋thích 成thành 前tiền 之chi 二nhị 事sự 。 今kim 文văn 轉chuyển 勢thế 頌tụng 之chi 。 亦diệc 開khai 三tam 別biệt 。

初sơ 。 明minh 但đãn 為vi 教giáo 一nhất 人nhân 。 次thứ 。 明minh 道Đạo 理lý 有hữu 一nhất 無vô 二nhị 。 後hậu 。 辨biện 佛Phật 出xuất 世thế 大đại 意ý 。 所sở 以dĩ 前tiền 明minh 唯duy 教giáo 一nhất 人nhân 者giả 。 為vi 對đối 昔tích 二nhị 教giáo 各các 赴phó 二nhị 緣duyên 故cố 。 今kim 明minh 二nhị 緣duyên 同đồng 稟bẩm 一nhất 教giáo 。 昔tích 聲Thanh 聞Văn 大đại 機cơ 未vị 熟thục 故cố 為vi 之chi 說thuyết 小tiểu 。 菩Bồ 薩Tát 大đại 機cơ 早tảo 熟thục 故cố 為vi 之chi 說thuyết 大đại 。 是thị 以dĩ 二nhị 教giáo 各các 赴phó 二nhị 緣duyên 。 今kim 至chí 靈linh 山sơn 之chi 會hội 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 機cơ 並tịnh 熟thục 。 是thị 故cố 二nhị 緣duyên 同đồng 聞văn 一nhất 教giáo 並tịnh 皆giai 成thành 佛Phật 。 為vì 此thử 因nhân 緣duyên 。 故cố 前tiền 明minh 但đãn 教giáo 一nhất 人nhân 也dã 。

無vô 疑nghi

者giả 。 昔tích 說thuyết 三tam 乘thừa 。 即tức 聲Thanh 聞Văn 無vô 進tiến 道đạo 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 退thoái 路lộ 。 今kim 明minh 有hữu 一nhất 無vô 三tam 。 則tắc 聲Thanh 聞Văn 有hữu 進tiến 道đạo 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 退thoái 路lộ 。 故cố 云vân 無vô 疑nghi 也dã 。

十thập 方phương 佛Phật 土độ 中trung

第đệ 二nhị 。 明minh 道Đạo 理lý 有hữu 一nhất 無vô 二nhị 也dã 。 良lương 由do 道Đạo 理lý 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 。 無vô 有hữu 二nhị 乘thừa 。 是thị 故cố 聲Thanh 聞Văn 。 菩Bồ 薩Tát 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 一nhất 偈kệ 並tịnh 皆giai 成thành 佛Phật 。 即tức 以dĩ 今kim 文văn 釋thích 成thành 上thượng 意ý 也dã 。

除trừ 佛Phật 方phương 便tiện 說thuyết

者giả 。 疑nghi 者giả 云vân 。

既ký 有hữu 一nhất 無vô 二nhị 。 昔tích 何hà 故cố 說thuyết 有hữu 二Nhị 乘Thừa 。 是thị 故cố 釋thích 云vân 。

上thượng 據cứ 理lý 故cố 無vô 二nhị 。 唯duy 除trừ 方phương 便tiện 說thuyết 有hữu 二nhị 耳nhĩ 。

但đãn 以dĩ 假giả 名danh 字tự

者giả 。 疑nghi 者giả 既ký 聞văn 除trừ 方phương 便tiện 說thuyết 有hữu 二nhị 。 或hoặc 謂vị 有hữu 二Nhị 乘Thừa 微vi 毫hào 法pháp 體thể 。 是thị 故cố 釋thích 云vân 。

畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 。 二Nhị 乘Thừa 法pháp 體thể 。 但đãn 假giả 名danh 字tự 說thuyết 耳nhĩ 。

引dẫn 導đạo 諸chư 眾chúng 生sanh

者giả 。 疑nghi 者giả 云vân 。

既ký 無vô 法pháp 體thể 。 何hà 用dụng 說thuyết 此thử 虛hư 名danh 。 是thị 故cố 釋thích 云vân 。

為vi 欲dục 導đạo 示thị 眾chúng 生sanh 引dẫn 出xuất 火hỏa 宅trạch 。 因nhân 此thử 空không 名danh 獲hoạch 於ư 實thật 利lợi 故cố 名danh 善thiện 巧xảo 。 如như 經Kinh 云vân 。

我ngã 初sơ 得đắc 成thành 佛Phật 時thời 。 空không 拳quyền 度độ 一nhất 切thiết

也dã 。

說thuyết 佛Phật 智trí 慧tuệ 故cố

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 佛Phật 出xuất 世thế 大đại 意ý 。 以dĩ 道Đạo 理lý 有hữu 大đại 無vô 小tiểu 。 諸chư 佛Phật 是thị 體thể 理lý 之chi 人nhân 。 以dĩ 道Đạo 理lý 有hữu 大đại 故cố 唯duy 為vi 大đại 事sự 故cố 出xuất 世thế 。 道Đạo 理lý 無vô 小tiểu 故cố 不bất 為vi 小tiểu 故cố 出xuất 世thế 。 是thị 故cố 接tiếp 前tiền 道Đạo 理lý 後hậu 明minh 出xuất 世thế 大đại 意ý 也dã 。

就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 。 先tiên 明minh 諸chư 佛Phật 唯duy 為vi 大đại 事sự 故cố 出xuất 世thế 不bất 為vi 小tiểu 事sự 。 第đệ 二nhị 。 引dẫn 證chứng 釋thích 成thành 。 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 。

前tiền 開khai 兩lưỡng 章chương 門môn 。 次thứ 釋thích 兩lưỡng 章chương 門môn 。 前tiền 一nhất 偈kệ 標tiêu 唯duy 為vi 大đại 事sự 出xuất 世thế 章chương 門môn 。 次thứ 半bán 行hành 明minh 不bất 為vi 小tiểu 事sự 出xuất 章chương 門môn 。 前tiền 偈kệ 上thượng 半bán 標tiêu 為vi 大đại 事sự 故cố 出xuất 世thế 。 下hạ 半bán 舉cử 真chân 偽ngụy 釋thích 成thành 。 以dĩ 唯duy 一nhất 事sự 實thật 。 餘dư 二nhị 則tắc 非phi 真chân 。 是thị 故cố 諸chư 佛Phật 。 但đãn 為vi 一nhất 事sự 故cố 出xuất 世thế 。

問vấn 。

上thượng 言ngôn 無vô 二nhị 無vô 三tam 。 今kim 何hà 故cố 乃nãi 云vân 二nhị 非phi 真chân 耶da 。

答đáp 。

前tiền 明minh 無vô 二nhị 謂vị 無vô 緣Duyên 覺Giác 。 無vô 三Tam 明Minh 無vô 聲Thanh 聞Văn 。 則tắc 是thị 今kim 文văn 二nhị 非phi 真chân 實thật 。 但đãn 上thượng 明minh 其kỳ 俱câu 無vô 。 今kim 明minh 方phương 便tiện 說thuyết 有hữu 但đãn 非phi 真chân 實thật 有hữu 耳nhĩ 。

終chung 不bất 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa

下hạ 。 此thử 半bán 行hành 標tiêu 不bất 為vi 小tiểu 事sự 出xuất 世thế 章chương 門môn 。 亦diệc 得đắc 唯duy 此thử 一nhất 事sự 實thật 。 釋thích 上thượng 為vi 大đại 事sự 故cố 出xuất 世thế 章chương 門môn 。 餘dư 二nhị 則tắc 非phi 真chân 。 釋thích 成thành 不bất 為vi 小tiểu 事sự 出xuất 世thế 章chương 門môn 。 以dĩ 餘dư 二nhị 非phi 真chân 故cố 。 終chung 不bất 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 度độ 物vật 也dã 。

佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 兩lưỡng 章chương 門môn 也dã 。 初sơ 一nhất 行hành 釋thích 佛Phật 為vi 大đại 事sự 出xuất 世thế 章chương 門môn 。 以dĩ 佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 還hoàn 以dĩ 佛Phật 所sở 得đắc 法Pháp 度độ 物vật 也dã 。

問vấn 。

定định 慧tuệ 則tắc 是thị 大Đại 乘Thừa 。 云vân 何hà 言ngôn 莊trang 嚴nghiêm 大Đại 乘Thừa 。

答đáp 。

一nhất 寂tịch 一nhất 照chiếu 以dĩ 別biệt 嚴nghiêm 總tổng 。 亦diệc 是thị 以dĩ 法pháp 嚴nghiêm 人nhân 。 而nhi 云vân 力lực 者giả 。 以dĩ 能năng 度độ 物vật 故cố 稱xưng 力lực 。 又hựu 但đãn 明minh 定định 慧tuệ 者giả 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 寂tịch 為vi 定định 。 德đức 無vô 不bất 圓viên 為vi 慧tuệ 。 又hựu 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 寂tịch 為vi 定định 則tắc 涅Niết 槃Bàn 果quả 果quả 。 境cảnh 無vô 不bất 照chiếu 為vi 菩Bồ 提Đề 果quả 。 此thử 二nhị 總tổng 攝nhiếp 果quả 乘thừa 故cố 明minh 之chi 也dã 。

自tự 證chứng 無vô 上thượng 道Đạo

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 上thượng 不bất 為vi 小tiểu 事sự 故cố 出xuất 世thế 章chương 門môn 。 若nhược 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 平bình 等đẳng 之chi 法pháp 。 以dĩ 小tiểu 度độ 物vật 。 便tiện 有hữu 二nhị 過quá 。

一nhất 。 乖quai 大Đại 乘Thừa 平bình 等đẳng 。 二nhị 。 則tắc 墮đọa 慳san 貪tham 之chi 失thất 。 自tự 貪tham 於ư 大đại 不bất 與dữ 物vật 故cố 名danh 慳san 貪tham 。 一nhất 不bất 可khả 平bình 等đẳng 之chi 理lý 。 二nhị 不bất 可khả 諸chư 佛Phật 之chi 心tâm 。 故cố 云vân 。

此thử 事sự 為vi 不bất 可khả

若nhược 人nhân 信tín 歸quy 佛Phật

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 證chứng 成thành 上thượng 為vi 大đại 不bất 為vi 小tiểu 故cố 。 出xuất 世thế 凡phàm 有hữu 三tam 證chứng 。

一nhất 。 引dẫn 他tha 證chứng 。 二nhị 。 引dẫn 自tự 證chứng 。 三tam 。 引dẫn 昔tích 證chứng 。 引dẫn 他tha 證chứng 者giả 。 謂vị 信tín 心tâm 歸quy 依y 佛Phật 之chi 人nhân 知tri 如Như 來Lai 言ngôn 不bất 欺khi 誑cuống 。 自tự 住trụ 真chân 法pháp 以dĩ 偽ngụy 乘thừa 與dữ 物vật 故cố 名danh 為vi 欺khi 。 用dụng 此thử 誘dụ 他tha 稱xưng 之chi 為vi 誑cuống 。 佛Phật 自tự 住trụ 真chân 乘thừa 還hoàn 以dĩ 與dữ 物vật 故cố 不bất 欺khi 誑cuống 。

亦diệc 無vô 貪tham 嫉tật 意ý

者giả 。 所sở 以dĩ 外ngoại 言ngôn 欺khi 誑cuống 。 良lương 由do 內nội 心tâm 貪tham 嫉tật 。 自tự 貪tham 真chân 乘thừa 嫉tật 妬đố 眾chúng 生sanh 故cố 與dữ 偽ngụy 法pháp 。 所sở 以dĩ 欺khi 誑cuống 。 佛Phật 無vô 貪tham 嫉tật 故cố 不bất 欺khi 誑cuống 也dã 。

斷đoạn 諸chư 法pháp 中trung 惡ác

者giả 。 非phi 但đãn 無vô 有hữu 貪tham 嫉tật 。 悉tất 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 中trung 惡ác 。 以dĩ 內nội 有hữu 惡ác 觸xúc 處xứ 生sanh 畏úy 。 以dĩ 佛Phật 無vô 諸chư 惡ác 故cố 於ư 十thập 方phương 。 獨độc 無vô 所sở 畏úy 。

我ngã 以dĩ 相tướng 嚴nghiêm 身thân

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 引dẫn 自tự 為vi 證chứng 。 凡phàm 有hữu 四tứ 句cú 。

一nhất 。 以dĩ 我ngã 有hữu 此thử 。 相tướng 好hảo 之chi 身thân 。 則tắc 知tri 內nội 無vô 貪tham 嫉tật 外ngoại 無vô 欺khi 誑cuống 。 二nhị 。 我ngã 尚thượng 以dĩ 身thân 光quang 照chiếu 世thế 間gian 。 則tắc 知tri 身thân 益ích 物vật 。 故cố 內nội 無vô 貪tham 嫉tật 外ngoại 不bất 欺khi 誑cuống 。 三tam 。 明minh 為vi 無vô 量lượng 眾chúng 所sở 尊tôn 仰ngưỡng 。 故cố 非phi 貪tham 嫉tật 欺khi 誑cuống 之chi 人nhân 。 四tứ 。 明minh 為vi 人nhân 說thuyết 於ư 實thật 相tướng 印ấn 定định 諸chư 法pháp 。 則tắc 知tri 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 亦diệc 令linh 他tha 住trụ 大Đại 乘Thừa 也dã 。 又hựu 前tiền 偈kệ 明minh 佛Phật 無vô 惡ác 。 此thử 偈kệ 辨biện 佛Phật 有hữu 善thiện 。 並tịnh 釋thích 成thành 佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 與dữ 物vật 大Đại 乘Thừa 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 當đương 知tri

下hạ 。 第đệ 三tam 。 引dẫn 昔tích 誓thệ 願nguyện 證chứng 。 初sơ 偈kệ 引dẫn 佛Phật 昔tích 願nguyện 。 第đệ 二nhị 偈kệ 明minh 昔tích 願nguyện 滿mãn 。 明minh 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 尚thượng 願nguyện 令linh 一nhất 切thiết 。 人nhân 悉tất 皆giai 成thành 佛Phật 。 況huống 今kim 得đắc 佛Phật 而nhi 自tự 住trụ 於ư 大đại 。 與dữ 物vật 小tiểu 耶da 。

問vấn 。

如Như 來Lai 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 願nguyện 一nhất 切thiết 成thành 佛Phật 。 今kim 並tịnh 未vị 成thành 佛Phật 。 云vân 何hà 稱xưng 願nguyện 已dĩ 滿mãn 耶da 。

答đáp 。

靈linh 山sơn 一nhất 會hội 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 菩Bồ 薩Tát 同đồng 入nhập 一Nhất 乘Thừa 。 自tự 爾nhĩ 已dĩ 前tiền 令linh 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 。 授thọ 記ký 作tác 佛Phật 。 一nhất 期kỳ 出xuất 世thế 唯duy 此thử 二nhị 人nhân 普phổ 令linh 作tác 佛Phật 。 則tắc 是thị 一nhất 期kỳ 願nguyện 滿mãn 。 如như 上thượng 引dẫn 〈# 涌dũng 出xuất 品phẩm 〉# 文văn 證chứng 之chi 。 正chánh 意ý 者giả 。 法pháp 華hoa 之chi 前tiền 但đãn 得đắc 為vi 菩Bồ 薩Tát 一nhất 人nhân 說thuyết 佛Phật 乘thừa 。 則tắc 佛Phật 願nguyện 未vị 滿mãn 。 今kim 並tịnh 為vi 五ngũ 乘thừa 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 並tịnh 令linh 成thành 佛Phật 。 故cố 佛Phật 願nguyện 滿mãn 。 又hựu 為vi 人nhân 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 即tức 是thị 暢sướng 佛Phật 意ý 。 亦diệc 名danh 為vi 滿mãn 也dã 。

若nhược 我ngã 遇ngộ 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 疑nghi 門môn 。 此thử 文văn 來lai 意ý 有hữu 近cận 有hữu 遠viễn 。

所sở 言ngôn 遠viễn 者giả 。 上thượng 來lai 一nhất 章chương 皆giai 明minh 所sở 說thuyết 諸chư 教giáo 為vi 表biểu 一Nhất 乘Thừa 並tịnh 令linh 眾chúng 生sanh 普phổ 成thành 佛Phật 。 若nhược 爾nhĩ 如Như 來Lai 何hà 不bất 為vị 一nhất 切thiết 。 人nhân 皆giai 說thuyết 一nhất 耶da 。 二nhị 者giả 近cận 。 從tùng 上thượng 本bổn 誓thệ 願nguyện 生sanh 。 昔tích 既ký 發phát 願nguyện 令linh 一nhất 切thiết 成thành 佛Phật 。 今kim 滿mãn 本bổn 願nguyện 。 初sơ 出xuất 世thế 時thời 何hà 故cố 說thuyết 三tam 不bất 即tức 說thuyết 一nhất 。 今kim 方phương 說thuyết 一nhất 耶da 。 為vi 釋thích 此thử 意ý 故cố 有hữu 此thử 章chương 來lai 也dã 。 就tựu 文văn 有hữu 四tứ 。

初sơ 。 明minh 不bất 得đắc 普phổ 為vi 一nhất 切thiết 。 說thuyết 於ư 一Nhất 乘Thừa 。 二nhị 。 釋thích 不bất 得đắc 說thuyết 一nhất 所sở 以dĩ 。 三tam 。 明minh 既ký 不bất 得đắc 說thuyết 一nhất 故cố 方phương 便tiện 說thuyết 三tam 。 四tứ 。 明minh 雖tuy 復phục 說thuyết 三tam 終chung 為vi 顯hiển 一nhất 。

若nhược 我ngã 遇ngộ 眾chúng 生sanh 。 盡tận 教giáo 以dĩ 佛Phật 道Đạo

者giả 。 此thử 上thượng 半bán 牒điệp 難nạn/nan 情tình 。 假giả 設thiết 遇ngộ 眾chúng 生sanh 便tiện 說thuyết 於ư 一nhất 也dã 。 下hạ 半bán 明minh 有hữu 損tổn 無vô 益ích 。 凡phàm 有hữu 三tam 過quá 。

一nhất 者giả 。 機cơ 小tiểu 教giáo 大đại 有hữu 錯thác 亂loạn 之chi 失thất 。 二nhị 者giả 。 鈍độn 根căn 迷mê 教giáo 惑hoặc 理lý 之chi 過quá 。 三tam 者giả 。 不bất 信tín 有hữu 誹phỉ 謗báng 之chi 咎cữu 。

我ngã 知tri 此thử 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 不bất 得đắc 說thuyết 一nhất 所sở 以dĩ 。 不bất 得đắc 說thuyết 一nhất 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 。 知tri 眾chúng 生sanh 無vô 有hữu 善thiện 本bổn 。 二nhị 。 知tri 眾chúng 生sanh 有hữu 諸chư 惡ác 根căn 。 則tắc 用dụng 二nhị 義nghĩa 釋thích 無vô 智trí 錯thác 亂loạn 等đẳng 三tam 失thất 。

無vô 善thiện 本bổn

者giả 。 未vị 曾tằng 修tu 行hành 無vô 所sở 得đắc 善thiện 為vi 菩Bồ 提Đề 本bổn 。 故cố 此thử 眾chúng 生sanh 不bất 信tín 解giải 一nhất 。

堅kiên 著trước 於ư 五ngũ 欲dục

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 眾chúng 生sanh 有hữu 於ư 惡ác 根căn 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 有hữu 愛ái 惡ác 。 次thứ 。 明minh 有hữu 見kiến 惡ác 。 所sở 以dĩ 偏thiên 明minh 有hữu 愛ái 見kiến 者giả 。 此thử 二nhị 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 又hựu 在tại 家gia 人nhân 多đa 起khởi 愛ái 。 出xuất 家gia 外ngoại 道đạo 多đa 起khởi 諸chư 見kiến 。 又hựu 眾chúng 魔ma 樂nhạo 生sanh 死tử 故cố 起khởi 愛ái 。 外ngoại 道đạo 著trước 諸chư 見kiến 故cố 起khởi 見kiến 。 又hựu 愛ái 是thị 舊cựu 行hành 煩phiền 惱não 。 見kiến 是thị 新tân 起khởi 之chi 惑hoặc 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 並tịnh 成thành 就tựu 三tam 界giới 愛ái 見kiến 。 而nhi 愛ái 多đa 現hiện 行hành 。 若nhược 值trị 邪tà 師sư 方phương 乃nãi 起khởi 見kiến 。 又hựu 愛ái 煩phiền 惱não 名danh 為vi 一nhất 失thất 。 諸chư 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 以dĩ 有hữu 愛ái 惑hoặc 而nhi 於ư 其kỳ 中trung 。 更cánh 復phục 起khởi 見kiến 。 是thị 為vi 失thất 中trung 更cánh 復phục 起khởi 失thất 。 為vì 此thử 因nhân 緣duyên 。 明minh 愛ái 見kiến 也dã 。 就tựu 明minh 愛ái 內nội 開khai 為vi 二nhị 章chương 。

一nhất 。 辨biện 愛ái 因nhân 。 二nhị 。 明minh 愛ái 果quả 。

堅kiên 著trước 於ư 五ngũ 欲dục

者giả 。 起khởi 愛ái 之chi 處xứ 。 出xuất 所sở 愛ái 事sự 也dã 。

癡si 愛ái 故cố 生sanh 惱não

者giả 。 所sở 以dĩ 愛ái 五ngũ 欲dục 者giả 。 由do 癡si 故cố 起khởi 愛ái 也dã 。 如như 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

誑cuống 故cố 生sanh 貪tham

如như 《# 淨tịnh 名danh 》# 云vân 。

從tùng 癡si 有hữu 愛ái 。 則tắc 我ngã 病bệnh 生sanh

惱não 者giả 。 明minh 從tùng 愛ái 因nhân 生sanh 於ư 現hiện 惱não 。 所sở 謂vị 以dĩ 愛ái 因nhân 緣duyên 令linh 身thân 心tâm 惱não 。 或hoặc 自tự 惱não 惱não 他tha 故cố 也dã 。 故cố 癡si 是thị 愛ái 因nhân 。 惱não 為vi 愛ái 果quả 。

以dĩ 諸chư 欲dục 因nhân 緣duyên

下hạ 。 上thượng 明minh 生sanh 惱não 謂vị 現hiện 報báo 也dã 。 從tùng 此thử 以dĩ 下hạ 明minh 生sanh 後hậu 二nhị 報báo 也dã 。

就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 辨biện 通thông 報báo 。 次thứ 。 明minh 別biệt 報báo 。 初sơ 半bán 行hành 明minh 得đắc 生sanh 報báo 。 下hạ 半bán 明minh 後hậu 報báo 也dã 。 既ký 語ngữ 輪luân 迴hồi 。 則tắc 三tam 報báo 相tương 續tục 也dã 。

受thọ 胎thai 之chi 微vi 形hình

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 別biệt 明minh 受thọ 報báo 。 謂vị 人nhân 報báo 也dã 。 所sở 以dĩ 偏thiên 明minh 人nhân 報báo 者giả 。 佛Phật 生sanh 人nhân 中trung 多đa 化hóa 人nhân 故cố 也dã 。 人nhân 報báo 具cụ 於ư 八bát 苦khổ 。 上thượng 半bán 略lược 明minh 生sanh 苦khổ 。 以dĩ 生sanh 苦khổ 為vi 八bát 苦khổ 之chi 初sơ 。 下hạ 半bán 總tổng 明minh 眾chúng 苦khổ 也dã 。

世thế 世thế 常thường 增tăng 長trưởng

者giả 。 細tế 論luận 胎thai 內nội 時thời 分phần/phân 不bất 同đồng 。 為vi 世thế 世thế 增tăng 長trưởng 。 又hựu 大đại 期kỳ 為vi 一nhất 世thế 。 生sanh 生sanh 常thường 如như 此thử 。 即tức 從tùng 今kim 生sanh 生sanh 後hậu 世thế 是thị 增tăng 長trưởng 義nghĩa 也dã 。

問vấn 。

眾chúng 生sanh 託thác 胎thai 。 何hà 故cố 有hữu 男nam 女nữ 不bất 同đồng 。

答đáp 。

父phụ 精tinh 多đa 母mẫu 精tinh 少thiểu 則tắc 成thành 男nam 。 母mẫu 精tinh 多đa 父phụ 精tinh 少thiểu 則tắc 成thành 女nữ 。 父phụ 母mẫu 等đẳng 精tinh 者giả 則tắc 成thành 黃hoàng 門môn 二nhị 根căn 也dã 。

入nhập 邪tà 見kiến 稠trù 林lâm

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 起khởi 見kiến 。 就tựu 文văn 亦diệc 二nhị 。

初sơ 。 明minh 見kiến 因nhân 。 次thứ 。 明minh 見kiến 果quả 。

入nhập 邪tà 見kiến 稠trù 林lâm

者giả 。 此thử 中trung 有hữu 一nhất 見kiến 二nhị 見kiến 乃nãi 至chí 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 言ngôn 一nhất 見kiến 者giả 。 總tổng 名danh 外ngoại 道đạo 諸chư 見kiến 為vi 一nhất 邪tà 見kiến 。 邪tà 見kiến 眾chúng 多đa 譬thí 如như 密mật 林lâm 。 故cố 云vân 稠trù 林lâm 也dã 。

若nhược 有hữu 若nhược 無vô 等đẳng

者giả 。 此thử 明minh 二nhị 見kiến 也dã 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

愛ái 多đa 者giả 著trước 有hữu 故cố 起khởi 有hữu 見kiến 。 見kiến 多đa 者giả 著trước 無vô 故cố 起khởi 無vô 見kiến 。

又hựu 云vân 。

四tứ 見kiến 多đa 者giả 著trước 有hữu 。 邪tà 見kiến 多đa 者giả 著trước 無vô 也dã 。

依y 止chỉ 此thử 諸chư 見kiến 。 具cụ 足túc 六lục 十thập 二nhị

者giả 。 明minh 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 《# 大đại 品phẩm 》# 。

譬thí 如như 我ngã 見kiến 攝nhiếp 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến

則tắc 我ngã 見kiến 為vi 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 本bổn 。 《# 大đại 品phẩm 》# 又hựu 云vân 。

一nhất 異dị 為vi 本bổn

此thử 經Kinh 以dĩ 有hữu 無vô 為vi 本bổn 。 此thử 三tam 不bất 相tương 違vi 也dã 。 由do 計kế 有hữu 我ngã 故cố 生sanh 諸chư 見kiến 。 則tắc 我ngã 為vi 其kỳ 本bổn 。 以dĩ 有hữu 我ngã 故cố 計kế 我ngã 與dữ 陰ấm 一nhất 。 我ngã 與dữ 陰ấm 異dị 。 故cố 以dĩ 一nhất 異dị 為vi 本bổn 。 我ngã 與dữ 陰ấm 一nhất 則tắc 陰ấm 滅diệt 我ngã 滅diệt 。 便tiện 起khởi 斷đoạn 見kiến 。 我ngã 與dữ 陰ấm 異dị 則tắc 陰ấm 滅diệt 我ngã 存tồn 。 故cố 起khởi 於ư 常thường 見kiến 。 斷đoạn 常thường 則tắc 是thị 有hữu 無vô 。 故cố 以dĩ 有hữu 無vô 為vi 本bổn 。 有hữu 無vô 謂vị 邊biên 見kiến 。 為vi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 本bổn 。 我ngã 為vi 邊biên 見kiến 之chi 本bổn 也dã 。

六lục 十thập 二nhị 見kiến

者giả 。 《# 大đại 品phẩm 。 佛Phật 母mẫu 品phẩm 》# 開khai 十thập 四tứ 難nạn/nan 為vi 六lục 十thập 二nhị 。 十thập 四tứ 難nạn/nan 者giả 。

神thần 及cập 世thế 間gian 常thường 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 。 神thần 及cập 世thế 間gian 邊biên 無vô 邊biên 等đẳng 四tứ 。 死tử 後hậu 如như 去khứ 不bất 如như 去khứ 等đẳng 四tứ 。 合hợp 為vi 十thập 二nhị 。 及cập 身thân 與dữ 神thần 一nhất 。 身thân 與dữ 神thần 異dị 合hợp 為vi 十thập 四tứ 。 常thường 無vô 常thường 內nội 約ước 五ngũ 陰ấm 作tác 之chi 。 一nhất 陰ấm 具cụ 常thường 無vô 常thường 四tứ 句cú 。 故cố 成thành 二nhị 十thập 。 邊biên 無vô 邊biên 亦diệc 約ước 五ngũ 陰ấm 。 故cố 成thành 二nhị 十thập 。 如như 去khứ 不bất 如như 去khứ 亦diệc 成thành 二nhị 十thập 。 合hợp 為vi 六lục 十thập 。 一nhất 異dị 為vi 本bổn 合hợp 為vi 六lục 十thập 二nhị 。 又hựu 釋thích 。 即tức 色sắc 是thị 我ngã 。 離ly 色sắc 有hữu 我ngã 。 我ngã 住trụ 色sắc 中trung 。 色sắc 住trụ 我ngã 中trung 。 一nhất 陰ấm 有hữu 四tứ 。 五ngũ 陰ấm 二nhị 十thập 。 約ước 三tam 世thế 為vi 六lục 十thập 。 斷đoạn 常thường 為vi 本bổn 合hợp 六lục 十thập 二nhị 。 十thập 六lục 為vi 即tức 陰ấm 。 四tứ 十thập 六lục 為vi 離ly 陰ấm 。 又hựu 釋thích 。 一nhất 陰ấm 上thượng 計kế 有hữu 無vô 二nhị 種chủng 。 五ngũ 陰ấm 便tiện 成thành 十thập 見kiến 。 三tam 世thế 為vi 三tam 十thập 。 凡phàm 夫phu 五ngũ 陰ấm 有hữu 三tam 十thập 見kiến 。 聖thánh 人nhân 五ngũ 陰ấm 亦diệc 三tam 十thập 。 合hợp 有hữu 六lục 十thập 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 三tam 世thế 攝nhiếp 。 但đãn 計kế 涅Niết 槃Bàn 有hữu 無vô 二nhị 。 合hợp 成thành 六lục 十thập 二nhị 見kiến 也dã 。

問vấn 。

五ngũ 見kiến 攝nhiếp 六lục 十thập 二nhị 見kiến 不phủ 。

答đáp 。

我ngã 見kiến 為vi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 本bổn 。 邪tà 見kiến 撥bát 無vô 。 而nhi 六lục 十thập 二nhị 計kế 有hữu 。 故cố 不bất 攝nhiếp 邪tà 見kiến 。 見kiến 取thủ 以dĩ 六lục 十thập 二nhị 見kiến 為vi 第đệ 一nhất 。 戒giới 取thủ 謂vị 六lục 十thập 二nhị 見kiến 為vi 道đạo 。 則tắc 四tứ 見kiến 非phi 六lục 十thập 二nhị 攝nhiếp 。 而nhi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 屬thuộc 邊biên 見kiến 也dã 。

深thâm 著trước 虛hư 妄vọng 法pháp

者giả 。 前tiền 明minh 從tùng 愛ái 起khởi 見kiến 。 今kim 從tùng 見kiến 更cánh 生sanh 於ư 愛ái 。 虛hư 妄vọng 法pháp 者giả 。 謂vị 諸chư 見kiến 也dã 。 深thâm 著trước 此thử 見kiến 故cố 名danh 愛ái 也dã 。 又hựu 佛Phật 初sơ 出xuất 世thế 不bất 能năng 頓đốn 拔bạt 此thử 見kiến 。 則tắc 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 故cố 名danh 深thâm 著trước 。 又hựu 既ký 以dĩ 此thử 見kiến 為vi 好hảo/hiếu 。 則tắc 為vi 是thị 於ư 見kiến 上thượng 更cánh 生sanh 見kiến 。 謂vị 見kiến 取thủ 見kiến 也dã 。

我ngã 慢mạn 自tự 矜căng 高cao

者giả 。 恃thị 此thử 諸chư 見kiến 舉cử 我ngã 自tự 高cao 也dã 。 即tức 顯hiển 諸chư 外ngoại 道đạo 佛Phật 初sơ 出xuất 世thế 不bất 受thọ 一Nhất 乘Thừa 之chi 道Đạo 故cố 也dã 。

諂siểm 曲khúc 心tâm 不bất 實thật

者giả 。 上thượng 來lai 從tùng 正chánh 使sử 生sanh 正chánh 使sử 。 今kim 從tùng 正chánh 使sử 生sanh 於ư 纏triền 垢cấu 。 諂siểm 即tức 六lục 垢cấu 之chi 一nhất 也dã 。 《# 雜tạp 心tâm 》# 云vân 。

從tùng 見kiến 生sanh 諂siểm 垢cấu

以dĩ 起khởi 見kiến 必tất 是thị 利lợi 根căn 人nhân 。 方phương 能năng 諂siểm 曲khúc 。 鈍độn 人nhân 不bất 能năng 也dã 。 上thượng 明minh 我ngã 慢mạn 不bất 受thọ 佛Phật 化hóa 。 今kim 明minh 諂siểm 曲khúc 化hóa 彼bỉ 門môn 徒đồ 。

於ư 千thiên 萬vạn 億ức 劫kiếp

第đệ 二nhị 。 明minh 見kiến 所sở 得đắc 果quả 。 以dĩ 愛ái 為vi 受thọ 生sanh 之chi 本bổn 故cố 下hạ 招chiêu 六lục 趣thú 。 見kiến 乖quai 於ư 正chánh 理lý 故cố 上thượng 隔cách 三Tam 尊Tôn 。 是thị 以dĩ 二nhị 文văn 明minh 愛ái 見kiến 果quả 異dị 也dã 。

如như 是thị 人nhân 難nan 度độ

者giả 。 總tổng 此thử 愛ái 見kiến 眾chúng 生sanh 難nan 可khả 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 法pháp 度độ 之chi 。

問vấn 。

此thử 敘tự 何hà 處xứ 愛ái 見kiến 眾chúng 生sanh 。

答đáp 。

佛Phật 初sơ 出xuất 世thế 有hữu 此thử 愛ái 見kiến 眾chúng 生sanh 。 故cố 不bất 得đắc 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 也dã 。

是thị 故cố 舍Xá 利Lợi 弗Phất

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 不bất 得đắc 說thuyết 一nhất 故cố 方phương 便tiện 說thuyết 三tam 也dã 。

說thuyết 諸chư 盡tận 苦khổ 道đạo

謂vị 道Đạo 諦Đế 也dã 。

示thị 之chi 以dĩ 涅Niết 槃Bàn

即tức 滅Diệt 諦Đế 。 略lược 舉cử 出xuất 世thế 因nhân 果quả 。

問vấn 。

上thượng 云vân 起khởi 邪tà 見kiến 眾chúng 生sanh 。 千thiên 萬vạn 劫kiếp 不bất 聞văn 佛Phật 名danh 字tự 。 亦diệc 不bất 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 今kim 云vân 何hà 得đắc 為vi 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 耶da 。

答đáp 。

住trụ 此thử 邪tà 見kiến 則tắc 不bất 得đắc 聞văn 。 但đãn 此thử 邪tà 見kiến 眾chúng 生sanh 。 過quá 去khứ 曾tằng 習tập 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 小tiểu 根căn 性tánh 。 中trung 途đồ 起khởi 於ư 邪tà 見kiến 。 以dĩ 小tiểu 機cơ 將tương 發phát 。 邪tà 見kiến 正chánh 傾khuynh 。 故cố 得đắc 為vi 說thuyết 小tiểu 教giáo 。

我ngã 雖tuy 說thuyết 涅Niết 槃Bàn

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 明minh 雖tuy 復phục 說thuyết 三tam 終chung 為vi 顯hiển 一nhất 也dã 。 初sơ 句cú 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 故cố 云vân 非phi 真chân 滅diệt 也dã 。

諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai

下hạ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

涅Niết 槃Bàn 有hữu 三tam 種chủng 。 初sơ 教giáo 以dĩ 灰hôi 斷đoạn 無vô 為vi 為vi 寂tịch 滅diệt 。 般Bát 若Nhã 教giáo 以dĩ 四Tứ 諦Đế 平bình 等đẳng 為vi 寂tịch 滅diệt 。 此thử 經Kinh 明minh 寶bảo 所sở 俗tục 外ngoại 涅Niết 槃Bàn 為vi 寂tịch 滅diệt 也dã 。 今kim 是thị 辨biện 因nhân 之chi 時thời 。 未vị 得đắc 明minh 言ngôn 說thuyết 寶bảo 所sở 之chi 滅diệt 。 且thả 用dụng 《# 大đại 品phẩm 經kinh 》# 滅diệt 以dĩ 斥xích 彼bỉ 事sự 斷đoạn 無vô 為vi 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

萬vạn 善thiện 之chi 法pháp 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 無vô 三tam 乘thừa 之chi 相tướng 故cố 云vân 寂tịch 滅diệt 。 今kim 明minh 此thử 二nhị 都đô 非phi 釋thích 也dã 。 今kim 文văn 正chánh 簡giản 大đại 小tiểu 二nhị 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 小Tiểu 乘Thừa 之chi 滅diệt 非phi 是thị 真chân 滅diệt 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 滅diệt 方phương 是thị 真chân 滅diệt 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 前tiền 有hữu 因nhân 果quả 二nhị 患hoạn 。 故cố 滅diệt 之chi 以dĩ 得đắc 無vô 為vi 。 則tắc 是thị 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 故cố 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

若nhược 法pháp 前tiền 有hữu 今kim 無vô 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc 有hữu 過quá 罪tội 。

今kim 對đối 小Tiểu 乘Thừa 非phi 真chân 滅diệt 。 故cố 明minh 因nhân 果quả 兩lưỡng 患hoạn 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 則tắc 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 滅diệt 也dã 。

問vấn 。

今kim 明minh 一Nhất 乘Thừa 。 何hà 故cố 乃nãi 辨biện 大đại 小tiểu 二nhị 涅Niết 槃Bàn 異dị 耶da 。

答đáp 。

良lương 由do 今kim 果quả 異dị 昔tích 果quả 。 故cố 得đắc 今kim 因nhân 異dị 昔tích 因nhân 耳nhĩ 。 又hựu 昔tích 小tiểu 滅diệt 非phi 真chân 滅diệt 。 今kim 大đại 滅diệt 是thị 真chân 滅diệt 。 方phương 得đắc 勸khuyến 捨xả 小tiểu 滅diệt 以dĩ 求cầu 大đại 滅diệt 。 蓋cái 正chánh 是thị 一Nhất 乘Thừa 之chi 大đại 宗tông 也dã 。

問vấn 。

大đại 小tiểu 二nhị 涅Niết 槃Bàn 有hữu 幾kỷ 種chủng 異dị 。

答đáp 。

此thử 經Kinh 始thỉ 末mạt 凡phàm 有hữu 三tam 異dị 。

一nhất 。 小Tiểu 乘Thừa 滅diệt 狹hiệp 。 但đãn 滅diệt 四tứ 住trụ 及cập 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 大Đại 乘Thừa 具cụ 滅diệt 五ngũ 住trụ 及cập 二nhị 死tử 。 此thử 經Kinh 現hiện 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 末mạt 。 故cố 彼bỉ 云vân 。

但đãn 離ly 虛hư 妄vọng 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 其kỳ 實thật 未vị 得đắc 。 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 。

二nhị 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 前tiền 有hữu 煩phiền 惱não 及cập 以dĩ 身thân 智trí 然nhiên 後hậu 滅diệt 之chi 。 故cố 非phi 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 大Đại 乘Thừa 明minh 煩phiền 惱não 及cập 以dĩ 身thân 智trí 本bổn 性tánh 寂tịch 滅diệt 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。 故cố 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

若nhược 法pháp 前tiền 有hữu 後hậu 無vô 。 諸chư 佛Phật 則tắc 有hữu 過quá 罪tội 。

二Nhị 乘Thừa 前tiền 有hữu 今kim 無vô 。 則tắc 是thị 過quá 罪tội 之chi 人nhân 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

若nhược 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 言ngôn 無vô 布bố 施thí 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 破phá 戒giới 邪tà 見kiến 。

則tắc 其kỳ 證chứng 也dã 。 三tam 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 見kiến 於ư 空không 。 不bất 見kiến 不bất 空không 。 即tức 但đãn 見kiến 於ư 滅diệt 。 不bất 見kiến 不bất 滅diệt 。 大Đại 乘Thừa 明minh 見kiến 空không 及cập 與dữ 不bất 空không 。 則tắc 是thị 具cụ 見kiến 於ư 滅diệt 及cập 與dữ 不bất 滅diệt 。 故cố 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 云vân 。

皆giai 以dĩ 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 。 而nhi 滅diệt 度độ 之chi

則tắc 是thị 滅diệt 義nghĩa 。 又hựu 云vân 。

悉tất 與dữ 諸chư 佛Phật 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ

謂vị 不bất 滅diệt 義nghĩa 也dã 。 故cố 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 云vân 。

正chánh 以dĩ 大đại 涅Niết 槃Bàn 為vi 一Nhất 乘Thừa

也dã 。

問vấn 。

《# 大đại 品phẩm 》# 等đẳng 經kinh 已dĩ 明minh 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 何hà 故cố 聲Thanh 聞Văn 不bất 得đắc 悟ngộ 耶da 。

答đáp 。

《# 大đại 品phẩm 》# 雖tuy 明minh 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 未vị 開khai 小tiểu 滅diệt 非phi 真chân 滅diệt 。 是thị 故cố 聲Thanh 聞Văn 。 不bất 得đắc 悟ngộ 也dã 。 今kim 明minh 小tiểu 滅diệt 非phi 直trực 滅diệt 。 則tắc 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 謂vị 顯hiển 真chân 實thật 義nghĩa 。 是thị 故cố 聲Thanh 聞Văn 。 方phương 得đắc 悟ngộ 也dã 。

我ngã 有hữu 方phương 便tiện 力lực

下hạ 。 第đệ 三tam 。 勸khuyến 信tín 門môn 。 初sơ 偈kệ 重trọng/trùng 牒điệp 所sở 信tín 之chi 法pháp 。 第đệ 二nhị 偈kệ 正chánh 明minh 勸khuyến 信tín 也dã 。 初sơ 偈kệ 上thượng 半bán 寄ký 釋Thích 迦Ca 以dĩ 明minh 權quyền 。 下hạ 半bán 就tựu 諸chư 佛Phật 以dĩ 顯hiển 一nhất 。 第đệ 二nhị 偈kệ 上thượng 半bán 誡giới 令linh 除trừ 疑nghi 。 下hạ 半bán 勸khuyến 信tín 佛Phật 語ngữ 。

過quá 去khứ 無vô 數số 劫kiếp

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 引dẫn 證chứng 門môn 。 頌tụng 三tam 世thế 佛Phật 則tắc 為vi 三tam 段đoạn 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 一nhất 一nhất 佛Phật 皆giai 有hữu 三tam 門môn 。

一nhất 。 化hóa 主chủ 。 二nhị 。 教giáo 門môn 。 三tam 。 徒đồ 眾chúng 。 今kim 還hoàn 頌tụng 此thử 三tam 也dã 。 上thượng 半bán 乃nãi 舉cử 多đa 劫kiếp 多đa 佛Phật 者giả 。 良lương 以dĩ 一nhất 劫kiếp 一nhất 佛Phật 未vị 足túc 為vi 證chứng 。 故cố 舉cử 多đa 劫kiếp 多đa 佛Phật 生sanh 眾chúng 生sanh 信tín 心tâm 。 下hạ 半bán 明minh 諸chư 佛Phật 化hóa 儀nghi 不bất 同đồng 而nhi 同đồng 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 之chi 道Đạo 也dã 。

如như 是thị 諸chư 世Thế 尊Tôn

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 上thượng 教giáo 門môn 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 略lược 。 但đãn 有hữu 一nhất 周chu 明minh 教giáo 門môn 。 今kim 偈kệ 頌tụng 廣quảng 。 開khai 為vi 二nhị 周chu 。

第đệ 一nhất 。 就tựu 法pháp 說thuyết 門môn 明minh 教giáo 意ý 。 第đệ 二nhị 。 就tựu 神thần 通thông 門môn 明minh 教giáo 意ý 。 二nhị 門môn 各các 三tam 。 初sơ 門môn 三tam 者giả 。

一nhất 行hành 明minh 說thuyết 教giáo 。 半bán 行hành 明minh 教giáo 意ý 。 半bán 行hành 明minh 益ích 緣duyên 。

又hựu 諸chư 大Đại 聖Thánh 主Chủ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 一nhất 行hành 半bán 。 就tựu 神thần 通thông 門môn 明minh 教giáo 意ý 也dã 。 亦diệc 開khai 三tam 別biệt 。

一nhất 行hành 辨biện 知tri 機cơ 。 一nhất 句cú 現hiện 通thông 。 一nhất 句cú 明minh 現hiện 通thông 意ý 。

更canh 以dĩ 異dị 方phương 便tiện

者giả 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

上thượng 明minh 三tam 乘thừa 方phương 便tiện 。 今kim 明minh 人nhân 天thiên 乘thừa 異dị 上thượng 三tam 乘thừa 故cố 名danh 異dị 方phương 便tiện 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

上thượng 明minh 小Tiểu 乘Thừa 方phương 便tiện 。 今kim 明minh 大Đại 乘Thừa 異dị 上thượng 之chi 小tiểu 故cố 云vân 異dị 方phương 便tiện 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 前tiền 文văn 明minh 說thuyết 法Pháp 為vi 方phương 便tiện 。 今kim 文văn 不bất 云vân 說thuyết 法Pháp 乃nãi 是thị 神thần 通thông 。 神thần 通thông 異dị 上thượng 說thuyết 法Pháp 名danh 異dị 方phương 便tiện 。 以dĩ 說thuyết 法Pháp 現hiện 通thông 略lược 攝nhiếp 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 教giáo 門môn 事sự 盡tận 。 直trực 明minh 若nhược 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 現hiện 通thông 皆giai 為vi 顯hiển 一Nhất 乘Thừa 也dã 。

問vấn 。

云vân 何hà 現hiện 通thông 。

答đáp 。

如như 昔tích 滅diệt 火hỏa 。 伏phục 龍long 令linh 外ngoại 道Đạo 心tâm 醉túy 。 今kim 放phóng 光quang 。 現hiện 瑞thụy 使sử 內nội 侍thị 發phát 請thỉnh 。 則tắc 其kỳ 事sự 也dã 。 故cố 序tự 品phẩm 云vân 。

今kim 相tướng 如như 本bổn 瑞thụy 。 是thị 諸chư 佛Phật 方phương 便tiện 。

今kim 佛Phật 放phóng 光quang 明minh 。 助trợ 發phát 實thật 相tướng 義nghĩa 。 即tức 此thử 文văn 之chi 意ý 也dã 。

問vấn 。

前tiền 明minh 說thuyết 法Pháp 方phương 便tiện 。 與dữ 神thần 通thông 方phương 便tiện 何hà 異dị 。

答đáp 。

今kim 文văn 現hiện 通thông 開khai 發phát 正chánh 說thuyết 之chi 由do 漸tiệm 故cố 名danh 方phương 便tiện 。 前tiền 明minh 說thuyết 法Pháp 門môn 以dĩ 無vô 三tam 說thuyết 三tam 故cố 名danh 方phương 便tiện 。

第Đệ 一Nhất 義Nghĩa

者giả 。 一nhất 實thật 之chi 道Đạo 。 理lý 極cực 莫mạc 過quá 為vi 第đệ 一nhất 。 深thâm 有hữu 所sở 以dĩ 稱xưng 為vi 義nghĩa 也dã 。

若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 類loại

下hạ 。 第đệ 三tam 。 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 稟bẩm 教giáo 之chi 眾chúng 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

第đệ 一nhất 。 明minh 於ư 過quá 去khứ 世thế 佛Phật 。 現hiện 在tại 時thời 修tu 行hành 得đắc 益ích 。 第đệ 二nhị 。 明minh 於ư 過quá 去khứ 佛Phật 。 滅diệt 後hậu 修tu 行hành 得đắc 益ích 。 第đệ 三tam 。 雙song 明minh 二nhị 世thế 修tu 行hành 得đắc 益ích 也dã 。 教giáo 門môn 不bất 出xuất 說thuyết 法Pháp 。 現hiện 通thông 二nhị 種chủng 。 修tu 行hành 不bất 出xuất 三tam 時thời 不bất 同đồng 。 此thử 意ý 欲dục 攝nhiếp 過quá 去khứ 能năng 化hóa 所sở 化hóa 事sự 盡tận 也dã 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 初sơ 明minh 聞văn 法Pháp 終chung 得đắc 種chủng 智trí 。 今kim 此thử 偈kệ 頌tụng 前tiền 明minh 修tu 行hành 終chung 皆giai 成thành 佛Phật 。 初sơ 則tắc 是thị 六Lục 度Độ 行hành 也dã 。 以dĩ 六Lục 度Độ 是thị 成thành 佛Phật 之chi 本bổn 。 故cố 初sơ 說thuyết 之chi 也dã 。

種chủng 種chủng 修tu 福phước 德đức

者giả 。 四tứ 乘thừa 之chi 行hành 也dã 。

諸chư 佛Phật 滅diệt 度độ 已dĩ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 修tu 行hành 成thành 佛Phật 。 就tựu 文văn 為vi 五ngũ 。

第đệ 一nhất 。 明minh 見kiến 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 。 起khởi 戀luyến 慕mộ 心tâm 故cố 得đắc 成thành 佛Phật 。 二nhị 。 明minh 供cúng 養dường 舍xá 利lợi 。 三tam 。 明minh 起khởi 塔tháp 。 四tứ 。 明minh 造tạo 像tượng 。 五ngũ 。 明minh 三tam 業nghiệp 供cúng 養dường 故cố 得đắc 成thành 佛Phật 。 此thử 五ngũ 則tắc 成thành 次thứ 第đệ 。 初sơ 見kiến 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 。 心tâm 生sanh 戀luyến 慕mộ 。 涅Niết 槃Bàn 已dĩ 後hậu 為vì 供cúng 養dường 舍xá 利lợi 。 供cúng 養dường 已dĩ 後hậu 次thứ 明minh 起khởi 塔tháp 。 欲dục 表biểu 代đại 尊tôn 像tượng 故cố 須tu 造tạo 像tượng 。 造tạo 像tượng 竟cánh 次thứ 辨biện 三tam 業nghiệp 供cúng 養dường 也dã 。 言ngôn 。

若nhược 人nhân 善thiện 軟nhuyễn 心tâm

者giả 。 謂vị 戀luyến 慕mộ 心tâm 也dã 。 又hựu 則tắc 是thị 信tín 心tâm 。 隨tùy 順thuận 諸chư 佛Phật 。 不bất 違vi 教giáo 門môn 。 故cố 名danh 善thiện 軟nhuyễn 也dã 。

諸chư 佛Phật 滅diệt 度độ 已dĩ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 供cúng 養dường 舍xá 利lợi 。

起khởi 萬vạn 億ức 種chủng 塔tháp

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 起khởi 塔tháp 。 外ngoại 國quốc 名danh 塔tháp 婆bà 。 或hoặc 名danh 偷thâu 婆bà 。 或hoặc 名danh 數số 斗đẩu 婆bà 。 此thử 云vân 方phương 墳phần 亦diệc 名danh 塚trủng 也dã 。 《# 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 》# 云vân 。

有hữu 四tứ 事sự 得đắc 梵Phạm 福phước 。

一nhất 。 無vô 塔tháp 處xứ 立lập 塔tháp 。 二nhị 。 和hòa 合hợp 聖thánh 眾chúng 。 三tam 。 修tu 治trị 破phá 寺tự 。 四tứ 。 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。

梵Phạm 福phước 者giả 。 四tứ 天thiên 下hạ 眾chúng 生sanh 。 至chí 六Lục 欲Dục 天Thiên 。 不bất 及cập 一nhất 梵Phạm 天Thiên 福phước 也dã 。 廟miếu 者giả 貌mạo 也dã 。 寺tự 塔tháp 供cúng 養dường 對đối 之chi 如như 神thần 在tại 。 有hữu 狀trạng 貌mạo 也dã 。 木mộc 樒# 者giả 。 形hình 似tự 白bạch 檀đàn 微vi 有hữu 香hương 氣khí 。 長trường/trưởng 安an 親thân 見kiến 之chi 。

若nhược 人nhân 為vì 佛Phật 故cố

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 明minh 造tạo 像tượng 。 《# 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 經kinh 》# 不bất 許hứa 用dụng 膠giao 。 有hữu 釋thích 云vân 。

不bất 許hứa 用dụng 皮bì 膠giao 。 得đắc 用dụng 木mộc 膠giao 。 有hữu 釋thích 云vân 。

開khai 遮già 有hữu 異dị 意ý 也dã 。

若nhược 人nhân 於ư 塔tháp 廟miếu

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 明minh 三tam 業nghiệp 供cúng 養dường 。

於ư 諸chư 過quá 去khứ 佛Phật

下hạ 。 第đệ 三tam 。 合hợp 明minh 二nhị 世thế 修tu 行hành 成thành 佛Phật 。

聞văn 是thị 法pháp

者giả 。 則tắc 是thị 聞văn 上thượng 來lai 所sở 說thuyết 法Pháp 皆giai 得đắc 成thành 佛Phật 也dã 。

問vấn 。

低đê 頭đầu 舉cử 手thủ 善thiện 云vân 何hà 成thành 佛Phật 。

答đáp 。

昔tích 竺trúc 道đạo 生sanh 著trước 《# 善thiện 不bất 受thọ 報báo 論luận 》# 。 明minh 一nhất 毫hào 之chi 善thiện 並tịnh 皆giai 成thành 佛Phật 。 不bất 受thọ 生sanh 死tử 之chi 報báo 。 今kim 見kiến 《# 瓔anh 珞lạc 經kinh 》# 亦diệc 有hữu 此thử 意ý 。 成thành 論luận 師sư 云vân 。

一nhất 念niệm 善thiện 有hữu 習tập 。 報báo 兩lưỡng 因nhân 。 報báo 因nhân 則tắc 感cảm 於ư 人nhân 天thiên 。 習tập 因nhân 牽khiên 性tánh 相tướng 生sanh 作tác 佛Phật 。 今kim 明minh 此thử 義nghĩa 並tịnh 成thành 難nan 解giải 。 經Kinh 云vân 。

有hữu 所sở 得đắc 善thiện 。 不bất 動động 不bất 出xuất

凡phàm 夫phu 習tập 因nhân 之chi 善thiện 既ký 有hữu 所sở 得đắc 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 佛Phật 耶da 。 則tắc 以dĩ 此thử 言ngôn 還hoàn 責trách 生sanh 法Pháp 師sư 也dã 。 今kim 明minh 善thiện 因nhân 有hữu 受thọ 報báo 。 不bất 受thọ 報báo 義nghĩa 。 有hữu 所sở 得đắc 善thiện 受thọ 有hữu 所sở 得đắc 報báo 。 無vô 所sở 得đắc 善thiện 受thọ 無vô 所sở 得đắc 報báo 。 謂vị 受thọ 報báo 義nghĩa 也dã 。 有hữu 所sở 得đắc 善thiện 不bất 受thọ 無vô 所sở 得đắc 報báo 。 無vô 所sở 得đắc 善thiện 不bất 受thọ 有hữu 所sở 得đắc 報báo 。 謂vị 不bất 受thọ 報báo 義nghĩa 。 故cố 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

有hữu 所sở 得đắc 善thiện 。 不bất 動động 不bất 出xuất 。 無vô 所sở 得đắc 善thiện 能năng 動động 能năng 出xuất 。

即tức 是thị 證chứng 也dã 。

問vấn 。

人nhân 天thiên 善thiện 根căn 既ký 。 是thị 有hữu 所sở 得đắc 。 云vân 何hà 此thử 經Kinh 明minh 皆giai 成thành 佛Phật 耶da 。

答đáp

人nhân 天thiên 善thiện 根căn 蓋cái 是thị 得đắc 佛Phật 之chi 遠viễn 緣duyên 。 故cố 云vân 成thành 佛Phật 耳nhĩ 。 《# 大đại 品phẩm 》# 明minh 其kỳ 近cận 。 不bất 取thủ 其kỳ 遠viễn 。 故cố 無vô 所sở 得đắc 。 善thiện 能năng 動động 能năng 出xuất 。 有hữu 所sở 得đắc 善thiện 。 不bất 動động 不bất 出xuất 。 此thử 經Kinh 近cận 遠viễn 通thông 說thuyết 。 故cố 並tịnh 云vân 成thành 佛Phật 。

問vấn 。

人nhân 天thiên 善thiện 根căn 云vân 何hà 遠viễn 成thành 佛Phật 耶da 。

答đáp 。

人nhân 天thiên 善thiện 根căn 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 習tập 因nhân 。 二nhị 者giả 報báo 因nhân 。 報báo 因nhân 則tắc 感cảm 人nhân 天thiên 身thân 。 以dĩ 有hữu 習tập 因nhân 。 值trị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 生sanh 一nhất 念niệm 無vô 所sở 得đắc 信tín 。 此thử 無vô 所sở 得đắc 信tín 是thị 佛Phật 道Đạo 種chủng 子tử 。 藉tạ 前tiền 有hữu 所sở 得đắc 生sanh 後hậu 無vô 所sở 得đắc 。 故cố 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

有hữu 所sở 得đắc 者giả 。 是thị 無vô 所sở 得đắc 初sơ 門môn

故cố 云vân 是thị 遠viễn 緣duyên 。

問vấn 。

此thử 習tập 。 報báo 二nhị 因nhân 與dữ 成thành 論luận 師sư 解giải 何hà 異dị 。

答đáp 。

彼bỉ 明minh 一nhất 念niệm 善thiện 具cụ 二nhị 因nhân 。 今kim 明minh 有hữu 所sở 得đắc 善thiện 。 前tiền 後hậu 相tương 生sanh 義nghĩa 自tự 是thị 習tập 因nhân 。 感cảm 報báo 之chi 義nghĩa 是thị 報báo 因nhân 。 此thử 之chi 習tập 報báo 並tịnh 是thị 不bất 成thành 佛Phật 。 故cố 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 釋thích 。

童đồng 子tử 聚tụ 沙sa 為vi 佛Phật 塔tháp 。 皆giai 已dĩ 成thành 佛Phật

者giả 。 要yếu 是thị 發phát 菩Bồ 提Đề 。 心tâm 方phương 得đắc 成thành 佛Phật 。 非phi 謂vị 凡phàm 夫phu 善thiện 根căn 及cập 決quyết 定định 聲Thanh 聞Văn 善thiện 根căn 。 得đắc 成thành 佛Phật 也dã 。 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

雖tuy 復phục 懃cần 精tinh 進tấn 修tu 行hành 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。 若nhược 前tiền 非phi 佛Phật 性tánh 。 終chung 不bất 得đắc 成thành 佛Phật 。

也dã 。

問vấn 。

既ký 是thị 有hữu 所sở 得đắc 善thiện 根căn 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 無vô 所sở 得đắc 耶da 。

答đáp 。

有hữu 所sở 得đắc 若nhược 決quyết 定định 性tánh 者giả 。 不bất 能năng 生sanh 無vô 所sở 得đắc 。 良lương 由do 諸chư 法pháp 無vô 決quyết 定định 性tánh 故cố 。 值trị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 悟ngộ 此thử 有hữu 所sở 得đắc 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 便tiện 生sanh 無vô 所sở 得đắc 也dã 。

問vấn 。

無vô 所sở 得đắc 亦diệc 有hữu 習tập 。 報báo 二nhị 因nhân 不phủ 。

答đáp 。

亦diệc 有hữu 二nhị 因nhân 。 習tập 無vô 所sở 得đắc 生sanh 無vô 所sở 得đắc 亦diệc 是thị 習tập 因nhân 。 行hành 無vô 所sở 得đắc 因nhân 感cảm 無vô 所sở 得đắc 報báo 稱xưng 為vi 報báo 因nhân 。 故cố 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

報báo 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 報báo 得đắc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。

問vấn 。

何hà 故cố 云vân 皆giai 已dĩ 成thành 佛Phật 道Đạo 耶da 。

答đáp 。

佛Phật 照chiếu 過quá 去khứ 眾chúng 生sanh 。 修tu 行hành 善thiện 根căn 。 已dĩ 得đắc 成thành 佛Phật 也dã 。

問vấn 。

今kim 明minh 過quá 去khứ 佛Phật 教giáo 意ý 。 與dữ 前tiền 偈kệ 明minh 釋Thích 迦Ca 自tự 開khai 宗tông 辨biện 。 教giáo 意ý 何hà 異dị 。

答đáp 。

上thượng 正chánh 明minh 二Nhị 乘Thừa 眾chúng 生sanh 並tịnh 皆giai 成thành 佛Phật 。 今kim 通thông 明minh 五ngũ 乘thừa 眾chúng 生sanh 並tịnh 皆giai 成thành 佛Phật 。 以dĩ 破phá 昔tích 謂vị 行hành 五ngũ 乘thừa 之chi 因nhân 別biệt 得đắc 五ngũ 乘thừa 之chi 果quả 。 是thị 故cố 今kim 明minh 因nhân 無vô 異dị 感cảm 。 果quả 無vô 別biệt 詶thù 。 故cố 並tịnh 皆giai 成thành 佛Phật 。 所sở 以dĩ 前tiền 明minh 二Nhị 乘Thừa 成thành 佛Phật 。 後hậu 明minh 五ngũ 乘thừa 成thành 佛Phật 者giả 。 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

一nhất 者giả 。 此thử 教giáo 之chi 興hưng 正chánh 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 傍bàng 及cập 人nhân 天thiên 。 故cố 前tiền 明minh 也dã 。 二nhị 者giả 。 舉cử 人nhân 天thiên 乘thừa 破phá 二Nhị 乘Thừa 保bảo 執chấp 義nghĩa 。 佛Phật 言ngôn 我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 見kiến 過quá 去khứ 。 人nhân 天thiên 一nhất 念niệm 善thiện 根căn 尚thượng 並tịnh 。 已dĩ 成thành 佛Phật 竟cánh 。 故cố 知tri 無vô 有hữu 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 同đồng 於ư 大đại 虛hư 畢tất 竟cánh 永vĩnh 住trụ 二Nhị 乘Thừa 不bất 成thành 佛Phật 也dã 。

未vị 來lai 世thế 諸chư 佛Phật

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 頌tụng 上thượng 未vị 來lai 世thế 諸chư 佛Phật 。 就tựu 文văn 凡phàm 有hữu 二nhị 周chu 。

第đệ 一nhất 。 略lược 頌tụng 上thượng 三tam 事sự 。 第đệ 二nhị 。 廣quảng 釋thích 未vị 來lai 諸chư 佛Phật 教giáo 意ý 。 二nhị 門môn 各các 三tam 。 初sơ 門môn 三tam 者giả 。

半bán 行hành 頌tụng 化hóa 主chủ 。 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 教giáo 意ý 。 半bán 行hành 頌tụng 稟bẩm 教giáo 得đắc 益ích 也dã 。

諸chư 佛Phật 本bổn 誓thệ 願nguyện

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 廣quảng 頌tụng 未vị 來lai 教giáo 意ý 。 亦diệc 開khai 三tam 門môn 。

初sơ 一nhất 行hành 。 辨biện 本bổn 願nguyện 願nguyện 為vi 明minh 一nhất 。 次thứ 一nhất 行hành 。 辨biện 說thuyết 法Pháp 為vi 明minh 一nhất 。 次thứ 兩lưỡng 行hành 。 就tựu 諸chư 佛Phật 所sở 證chứng 為vi 明minh 一nhất 。 初sơ 二nhị 偈kệ 。 如như 文văn 也dã 。

諸chư 佛Phật 兩Lưỡng 足Túc 尊Tôn

者giả 。 第đệ 三tam 。 舉cử 所sở 證chứng 明minh 一nhất 。 上thượng 過quá 去khứ 佛Phật 門môn 通thông 說thuyết 有hữu 得đắc 無vô 得đắc 一nhất 切thiết 諸chư 善thiện 。 並tịnh 皆giai 趣thú 成thành 佛Phật 。 今kim 文văn 但đãn 示thị 根căn 本bổn 無vô 所sở 得đắc 善thiện 方phương 乃nãi 成thành 佛Phật 。 則tắc 釋thích 成thành 上thượng 義nghĩa 也dã 。 兩lưỡng 足túc 尊tôn 者giả 。 或hoặc 以dĩ 戒giới 定định 為vi 二nhị 足túc 。 或hoặc 以dĩ 權quyền 實thật 為vi 二nhị 足túc 。 或hoặc 以dĩ 福phước 慧tuệ 為vi 二nhị 足túc 。 或hoặc 以dĩ 解giải 行hành 為vi 二nhị 足túc 。 此thử 皆giai 內nội 德đức 之chi 二nhị 足túc 也dã 。 外ngoại 形hình 以dĩ 天thiên 人nhân 為vi 二nhị 足túc 。 佛Phật 是thị 天thiên 人nhân 二nhị 足túc 之chi 尊tôn 也dã 。

知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh

者giả 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 自tự 性tánh 也dã 。 而nhi 言ngôn 常thường 者giả 。 非phi 是thị 破phá 性tánh 故cố 言ngôn 無vô 性tánh 。 性tánh 本bổn 常thường 無vô 故cố 云vân 常thường 無vô 性tánh 也dã 。

佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi

者giả 。 種chủng 子tử 有hữu 三tam 。

一nhất 。 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 教giáo 為vi 種chủng 子tử 。 故cố 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 云vân 。

斷đoạn 佛Phật 種chủng 故cố

則tắc 是thị 破phá 教giáo 也dã 。 二nhị 。 以dĩ 菩Bồ 提Đề 心tâm 為vi 種chủng 子tử 。 故cố 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

下hạ 佛Phật 種chủng 子tử 於ư 眾chúng 生sanh 田điền 生sanh 正chánh 覺giác 牙nha

三tam 。 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 佛Phật 性tánh 為vi 種chủng 子tử 。 今kim 初sơ 偈kệ 正chánh 以dĩ 菩Bồ 提Đề 心tâm 為vi 種chủng 子tử 。 上thượng 明minh 無vô 性tánh 。 今kim 辨biện 因nhân 緣duyên 。 佛Phật 種chủng 者giả 。 則tắc 是thị 無vô 所sở 得đắc 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 為vi 佛Phật 種chủng 子tử 也dã 。 此thử 菩Bồ 提Đề 心tâm 假giả 緣duyên 而nhi 起khởi 。 起khởi 則tắc 發phát 也dã 。

是thị 故cố 說thuyết 一Nhất 乘Thừa

者giả 。 以dĩ 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 假giả 緣duyên 而nhi 起khởi 。 故cố 佛Phật 為vi 說thuyết 。 一Nhất 乘Thừa 令linh 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 一Nhất 乘Thừa 教giáo 則tắc 是thị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 緣duyên 也dã 。 又hựu 明minh 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 。 無vô 有hữu 二nhị 乘thừa 。 則tắc 菩Bồ 提Đề 心tâm 唯duy 有hữu 進tiến 無vô 有hữu 退thoái 路lộ 也dã 。

是thị 法Pháp 住trụ 法Pháp 位vị

者giả 。 上thượng 明minh 菩Bồ 提Đề 心tâm 為vi 種chủng 子tử 。 今kim 明minh 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 以dĩ 為vi 佛Phật 種chủng 。 若nhược 無vô 佛Phật 性tánh 。 雖tuy 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 教giáo 及cập 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 終chung 不bất 得đắc 成thành 佛Phật 。 是thị 故cố 須tu 明minh 佛Phật 性tánh 也dã 。 凡phàm 有hữu 三tam 句cú 。

初sơ 半bán 偈kệ 正chánh 敘tự 佛Phật 性tánh 。 謂vị 法pháp 住trụ 法pháp 位vị 。 法pháp 住trụ 法pháp 位vị 是thị 佛Phật 性tánh 異dị 名danh 。 亦diệc 是thị 一Nhất 乘Thừa 別biệt 稱xưng 也dã 。

世thế 間gian 相tướng 常thường 住trụ

者giả 。 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 。 故cố 佛Phật 性tánh 常thường 住trụ 。 故cố 〈# 壽thọ 量lượng 品phẩm 〉# 云vân 。

如Như 來Lai 如như 實thật 知tri 見kiến 。 三tam 界giới 之chi 相tướng 。 無vô 有hữu 生sanh 死tử 。 乃nãi 至chí 非phi 實thật 非phi 虛hư 。

則tắc 是thị 如Như 來Lai 。 藏tạng 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 也dã 。

於ư 道Đạo 場Tràng 知tri 已dĩ

者giả 。 第đệ 二nhị 句cú 。 明minh 知tri 佛Phật 性tánh 。 謂vị 坐tọa 道Đạo 場Tràng 時thời 。 始thỉ 見kiến 佛Phật 性tánh 也dã 。

導đạo 師sư 方phương 便tiện 說thuyết

者giả 。 第đệ 三tam 句cú 。 明minh 說thuyết 佛Phật 性tánh 。 然nhiên 佛Phật 性tánh 絕tuyệt 四tứ 句cú 超siêu 百bách 非phi 。 實thật 不bất 可khả 說thuyết 。 但đãn 無vô 名danh 相tướng 中trung 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 假giả 名danh 相tướng 說thuyết 。 故cố 云vân 方phương 便tiện 。 此thử 異dị 上thượng 三tam 乘thừa 方phương 便tiện 。 亦diệc 異dị 神thần 通thông 方phương 便tiện 。 故cố 此thử 經Kinh 有hữu 多đa 種chủng 方phương 便tiện 也dã 。

天thiên 人nhân 所sở 供cúng 養dường

下hạ 。 第đệ 三tam 。 頌tụng 現hiện 在tại 佛Phật 門môn 。 凡phàm 有hữu 二nhị 周chu 。 一nhất 行hành 半bán 略lược 頌tụng 上thượng 三tam 事sự 。

一nhất 行hành 頌tụng 化hóa 主chủ 。 一nhất 句cú 頌tụng 所sở 化hóa 。 一nhất 句cú 頌tụng 教giáo 門môn 。

知tri 第đệ 一nhất 寂tịch 滅diệt

下hạ 。 第đệ 二nhị 三tam 偈kệ 廣quảng 頌tụng 上thượng 三tam 事sự 。

初sơ 一nhất 行hành 明minh 三tam 種chủng 法Pháp 輪luân 。

知tri 第đệ 一nhất 寂tịch 滅diệt

謂vị 根căn 本bổn 法Pháp 輪luân 。

以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố

謂vị 枝chi 末Mạt 法Pháp 輪luân 。 則tắc 從tùng 本bổn 起khởi 末mạt 。

其kỳ 實thật 為vì 佛Phật 乘Thừa

謂vị 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 法Pháp 輪luân 。

知tri 眾chúng 生sanh 諸chư 行hạnh

者giả 。 第đệ 二nhị 兩lưỡng 偈kệ 。 廣quảng 明minh 枝chi 末Mạt 法Pháp 輪luân 。

今kim 我ngã 亦diệc 如như 是thị

下hạ 。 第đệ 三tam 兩lưỡng 行hành 偈kệ 。 明minh 釋Thích 迦Ca 順thuận 同đồng 門môn 。 兩lưỡng 偈kệ 為vi 二nhị 。

初sơ 偈kệ 。 順thuận 同đồng 諸chư 佛Phật 明minh 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 法Pháp 輪luân 。 第đệ 二nhị 偈kệ 。 順thuận 同đồng 諸chư 佛Phật 明minh 從tùng 本bổn 起khởi 末Mạt 法Pháp 輪luân 。 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 謂vị 攝nhiếp 用dụng 歸quy 體thể 。 從tùng 本bổn 起khởi 末mạt 謂vị 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 。 此thử 二nhị 雖tuy 略lược 。 攝nhiếp 教giáo 事sự 周chu 。

安an 穩ổn 眾chúng 生sanh 故cố

者giả 。 凡phàm 夫phu 滯trệ 有hữu 。 住trụ 在tại 三tam 界giới 火hỏa 宅trạch 。 二Nhị 乘Thừa 著trước 空không 。 未vị 免miễn 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 惡ác 道đạo 。 悉tất 非phi 安an 穩ổn 。 故cố 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

淺thiển 智trí 見kiến 諸chư 法pháp 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 等đẳng

是thị 則tắc 不bất 能năng 。 見kiến 滅diệt 見kiến 安an 穩ổn 法pháp 。 今kim 說thuyết 中trung 道đạo 一Nhất 乘Thừa 。 令linh 離ly 凡phàm 夫phu 。 二Nhị 乘Thừa 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。 故cố 名danh 安an 穩ổn 。

以dĩ 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn

出xuất 安an 穩ổn 之chi 方phương 。 令linh 入nhập 於ư 佛Phật 道Đạo 。 置trí 安an 穩ổn 之chi 處xứ 也dã 。 第đệ 二nhị 偈kệ 中trung 上thượng 半bán 知tri 機cơ 。 第đệ 三tam 句cú 說thuyết 教giáo 。 第đệ 四tứ 句cú 得đắc 益ích 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 當đương 知tri

下hạ 。 自tự 上thượng 已dĩ 來lai 頌tụng 一Nhất 乘Thừa 真chân 實thật 門môn 竟cánh 。 今kim 是thị 大đại 段đoạn 第đệ 二nhị 。 頌tụng 三tam 乘thừa 方phương 便tiện 門môn 。 上thượng 長trường/trưởng 行hành 文văn 。 略lược 總tổng 辨biện 諸chư 佛Phật 出xuất 五ngũ 濁trược 世thế 。 方phương 便tiện 說thuyết 三tam 。 今kim 文văn 廣quảng 釋thích 之chi 。 明minh 釋Thích 迦Ca 出xuất 五ngũ 濁trược 世thế 。 一nhất 期kỳ 所sở 化hóa 凡phàm 有hữu 四tứ 門môn 。

第đệ 一nhất 。 居cư 法Pháp 身thân 之chi 地địa 。 見kiến 五ngũ 濁trược 眾chúng 生sanh 。 有hữu 苦khổ 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 起khởi 大đại 悲bi 心tâm 。 第đệ 二nhị 。 悲bi 心tâm 內nội 充sung 以dĩ 本bổn 垂thùy 迹tích 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 欲dục 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 拔bạt 物vật 極cực 苦khổ 與dữ 其kỳ 極cực 樂lạc 。 但đãn 聖thánh 雖tuy 能năng 授thọ 物vật 物vật 不bất 能năng 受thọ 。 是thị 故cố 息tức 一nhất 化hóa 。 第đệ 三tam 。 既ký 不bất 堪kham 受thọ 一nhất 化hóa 故cố 。 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 方phương 便tiện 說thuyết 三tam 。 調điều 柔nhu 其kỳ 心tâm 。 第đệ 四tứ 。 明minh 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 。 此thử 之chi 四tứ 門môn 皆giai 起khởi 五ngũ 濁trược 。 故cố 是thị 釋thích 上thượng 五ngũ 濁trược 章chương 門môn 。 初sơ 見kiến 五ngũ 濁trược 故cố 。 起khởi 大đại 悲bi 心tâm 。 以dĩ 有hữu 五ngũ 濁trược 不bất 堪kham 受thọ 一nhất 化hóa 。 由do 有hữu 五ngũ 濁trược 故cố 方phương 便tiện 說thuyết 三tam 。 五ngũ 濁trược 障chướng 消tiêu 故cố 後hậu 為vi 說thuyết 一nhất 。 是thị 故cố 四tứ 章chương 皆giai 起khởi 五ngũ 濁trược 也dã 。

問vấn 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 但đãn 明minh 四tứ 章chương 耶da 。

答đáp 。

釋Thích 迦Ca 出xuất 五ngũ 濁trược 世thế 。 一nhất 期kỳ 始thỉ 終chung 唯duy 有hữu 此thử 四tứ 門môn 。 譬thí 如như 父phụ 母mẫu 。 見kiến 子tử 病bệnh 苦khổ 。 初sơ 深thâm 生sanh 愍mẫn 惻trắc 。 二nhị 者giả 則tắc 欲dục 以dĩ 妙diệu 藥dược 授thọ 之chi 令linh 子tử 病bệnh 頓đốn 差sai 。 但đãn 子tử 病bệnh 重trọng 不bất 堪kham 服phục 藥dược 也dã 。 三tam 者giả 既ký 不bất 堪kham 授thọ 妙diệu 藥dược 權quyền 以dĩ 麁thô 藥dược 治trị 子tử 重trọng 病bệnh 。 四tứ 者giả 重trọng 病bệnh 既ký 除trừ 還hoàn 堪kham 授thọ 妙diệu 藥dược 病bệnh 便tiện 除trừ 差sái 。 父phụ 除trừ 子tử 身thân 病bệnh 唯duy 此thử 四tứ 門môn 不bất 得đắc 增tăng 減giảm 。 佛Phật 治trị 眾chúng 生sanh 心tâm 病bệnh 亦diệc 唯duy 此thử 四tứ 不bất 得đắc 增tăng 減giảm 。 是thị 故cố 一nhất 期kỳ 出xuất 世thế 但đãn 明minh 四tứ 門môn 也dã 。 非phi 但đãn 釋Thích 迦Ca 一nhất 期kỳ 出xuất 世thế 備bị 此thử 四tứ 門môn 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 不bất 出xuất 此thử 四tứ 門môn 。 然nhiên 此thử 四tứ 門môn 則tắc 為vi 後hậu 火hỏa 宅trạch 四tứ 譬thí 為vi 本bổn 。

初sơ 門môn 為vi 生sanh 後hậu 長trưởng 者giả 見kiến 火hỏa 譬thí 。 第đệ 二nhị 門môn 生sanh 後hậu 救cứu 子tử 不bất 得đắc 譬thí 。 第đệ 三tam 門môn 生sanh 後hậu 三tam 車xa 救cứu 子tử 得đắc 譬thí 。 第đệ 四tứ 門môn 生sanh 後hậu 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 。 然nhiên 前tiền 後hậu 法pháp 譬thí 其kỳ 文văn 相tương/tướng 主chủ 。 唯duy 有hữu 此thử 四tứ 不bất 應ưng 更cánh 復phục 生sanh 於ư 異dị 釋thích 。 若nhược 言ngôn 有hữu 十thập 譬thí 本bổn 。 六lục 譬thí 本bổn 。 並tịnh 不bất 與dữ 文văn 相tương 應ứng 。 末mạt 世thế 既ký 不bất 見kiến 佛Phật 意ý 。 唯duy 依y 佛Phật 為vi 師sư 。 不bất 應ưng 生sanh 穿xuyên 鑿tạc 也dã 。

問vấn 。

後hậu 譬thí 既ký 有hữu 六lục 。 今kim 云vân 何hà 但đãn 有hữu 四tứ 耶da 。

答đáp 。

前tiền 長trường/trưởng 行hành 明minh 五ngũ 濁trược 但đãn 有hữu 一nhất 章chương 。 今kim 偈kệ 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 遂toại 有hữu 四tứ 門môn 。 此thử 品phẩm 法pháp 說thuyết 有hữu 四tứ 。 後hậu 品phẩm 譬thí 說thuyết 明minh 六lục 。 亦diệc 是thị 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 言ngôn 後hậu 說thuyết 還hoàn 同đồng 前tiền 者giả 。 三tam 周chu 之chi 經kinh 是thị 一nhất 周chu 意ý 。 蓋cái 是thị 講giảng 經kinh 師sư 大đại 失thất 也dã 。 至chí 〈# 譬thí 喻dụ 品phẩm 〉# 。 當đương 廣quảng 說thuyết 之chi 。

問vấn 。

此thử 之chi 四tứ 門môn 具cụ 幾kỷ 種chủng 身thân 。

答đáp 。

具cụ 三Tam 身Thân 也dã 。 初sơ 。 明minh 居cư 法Pháp 身thân 之chi 地địa 見kiến 物vật 有hữu 苦khổ 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 起khởi 大đại 悲bi 心tâm 。 次thứ 。 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 教giáo 。 則tắc 盧lô 舍xá 那na 身thân 。 第đệ 三tam 門môn 。 為vì 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 說thuyết 三tam 乘thừa 教giáo 。 謂vị 釋Thích 迦Ca 身thân 也dã 。 初sơ 謂vị 佛Phật 所sở 見kiến 身thân 。 次thứ 是thị 菩Bồ 薩Tát 所sở 見kiến 身thân 。 後hậu 是thị 二Nhị 乘Thừa 所sở 見kiến 身thân 。 又hựu 初sơ 是thị 法Pháp 身thân 。 次thứ 是thị 應ưng 身thân 。 後hậu 是thị 化hóa 身thân 。 第đệ 四tứ 門môn 聞văn 一Nhất 乘Thừa 了liễu 悟ngộ 始thỉ 終chung 教giáo 意ý 。 具cụ 有hữu 三Tam 身Thân 。 故cố 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 釋thích 〈# 壽thọ 量lượng 品phẩm 〉# 具cụ 明minh 於ư 三Tam 身Thân 。

問vấn 。

此thử 之chi 四tứ 門môn 具cụ 幾kỷ 種chủng 教giáo 。

答đáp 。

此thử 之chi 四tứ 門môn 具cụ 足túc 三tam 教giáo 。 如Như 來Lai 居cư 法Pháp 身thân 之chi 地địa 。 照chiếu 五ngũ 濁trược 眾chúng 生sanh 。 一nhất 期kỳ 始thỉ 終chung 根căn 性tánh 應ưng 具cụ 堪kham 聞văn 三tam 種chủng 教giáo 門môn 。 次thứ 以dĩ 本bổn 垂thùy 迹tích 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 說thuyết 三tam 種chủng 教giáo 。

初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 根căn 本bổn 法Pháp 輪luân 。 第đệ 二nhị 門môn 。 不bất 堪kham 受thọ 根căn 本bổn 法Pháp 輪luân 故cố 從tùng 本bổn 起khởi 末mạt 明minh 枝chi 末Mạt 法Pháp 輪luân 。 第đệ 三tam 門môn 。 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 故cố 明minh 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 法Pháp 輪luân 。

問vấn 。

既ký 有hữu 三tam 種chủng 法pháp 輪luân 。 亦diệc 得đắc 明minh 三Tam 身Thân 不phủ 。

答đáp 。

亦diệc 得đắc 爾nhĩ 也dã 。 初sơ 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 現hiện 盧lô 舍xá 那na 身thân 則tắc 根căn 本bổn 身thân 。 次thứ 。 明minh 二Nhị 乘Thừa 不bất 堪kham 見kiến 此thử 身thân 。 故cố 隱ẩn 本bổn 垂thùy 迹tích 起khởi 枝chi 末mạt 身thân 。 故cố 〈# 信tín 解giải 品phẩm 〉# 云vân 。

脫thoát 珍trân 御ngự 服phục 。 著trước 弊tệ 垢cấu 衣y

第đệ 三tam 。 既ký 立lập 一nhất 廢phế 三tam 。 亦diệc 息tức 迹tích 歸quy 本bổn 。 則tắc 應ưng 云vân 脫thoát 弊tệ 垢cấu 衣y 還hoàn 著trước 珍trân 御ngự 服phục 也dã 。 故cố 教giáo 既ký 有hữu 三tam 。 身thân 亦diệc 如như 是thị 。

就tựu 此thử 四tứ 門môn 各các 有hữu 三tam 段đoạn 。 合hợp 成thành 十thập 二nhị 章chương 經kinh 也dã 。 初sơ 門môn 三tam 者giả 。

第đệ 一nhất 。 明minh 能năng 見kiến 。 二nhị 。 明minh 所sở 見kiến 。 三tam 。 起khởi 悲bi 心tâm 。

我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán

者giả 。 明minh 能năng 見kiến 也dã 。 五ngũ 眼nhãn 有hữu 二nhị 門môn 。

一nhất 。 就tựu 應ưng 身thân 論luận 五ngũ 眼nhãn 。 佛Phật 託thác 父phụ 母mẫu 身thân 故cố 有hữu 肉nhục 眼nhãn 。 次thứ 在tại 道Đạo 樹thụ 下hạ 。 得đắc 於ư 四tứ 眼nhãn 。

以dĩ 有hữu 遠viễn 見kiến 故cố 有hữu 天thiên 眼nhãn 。 照chiếu 三tam 乘thừa 根căn 性tánh 故cố 有hữu 法Pháp 眼nhãn 。 照chiếu 於ư 實thật 相tướng 故cố 有hữu 慧tuệ 眼nhãn 。 照chiếu 佛Phật 境cảnh 界giới 故cố 有hữu 佛Phật 眼nhãn 。 次thứ 。 就tựu 法Pháp 身thân 論luận 五ngũ 眼nhãn 者giả 。 照chiếu 五ngũ 種chủng 境cảnh 界giới 故cố 有hữu 五ngũ 眼nhãn 。

照chiếu 障chướng 內nội 境cảnh 名danh 為vi 肉nhục 眼nhãn 。 照chiếu 障chướng 外ngoại 境cảnh 名danh 為vi 天thiên 眼nhãn 。 餘dư 三tam 如như 上thượng 。

問vấn 。

若nhược 約ước 五ngũ 境cảnh 論luận 五ngũ 眼nhãn 者giả 。 今kim 照chiếu 六lục 道đạo 應ưng 是thị 天thiên 眼nhãn 。 何hà 故cố 名danh 為vi 佛Phật 眼nhãn 耶da 。

答đáp 。

五ngũ 眼nhãn 有hữu 二nhị 門môn 。

一nhất 者giả 。 因nhân 中trung 名danh 四tứ 眼nhãn 。 果quả 地địa 名danh 佛Phật 眼nhãn 。 謂vị 人nhân 有hữu 肉nhục 眼nhãn 。 天thiên 有hữu 天thiên 眼nhãn 。 聲Thanh 聞Văn 慧tuệ 眼nhãn 。 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 眼nhãn 。 佛Phật 有hữu 佛Phật 眼nhãn 。 故cố 四tứ 眼nhãn 入nhập 佛Phật 眼nhãn 中trung 悉tất 名danh 佛Phật 眼nhãn 。 今kim 是thị 因nhân 果quả 相tương 對đối 。 故cố 言ngôn 佛Phật 眼nhãn 見kiến 眾chúng 生sanh 。 不bất 名danh 天thiên 眼nhãn 也dã 。 佛Phật 眼nhãn 中trung 約ước 境cảnh 論luận 其kỳ 五ngũ 用dụng 。 故cố 有hữu 五ngũ 眼nhãn 者giả 見kiến 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 則tắc 屬thuộc 天thiên 眼nhãn 也dã 。 又hựu 佛Phật 眼nhãn 無vô 所sở 不bất 知tri 。 無vô 所sở 不bất 見kiến 。 亦diệc 見kiến 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 也dã 。

問vấn 。

五ngũ 眼nhãn 得đắc 名danh 。 凡phàm 有hữu 幾kỷ 種chủng 。

答đáp 。

肉nhục 。 慧tuệ 兩lưỡng 眼nhãn 就tựu 體thể 得đắc 名danh 。 以dĩ 肉nhục 為vi 眼nhãn 故cố 名danh 肉nhục 眼nhãn 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 眼nhãn 故cố 名danh 慧tuệ 眼nhãn 也dã 。 法Pháp 眼nhãn 則tắc 從tùng 境cảnh 立lập 名danh 。 以dĩ 其kỳ 見kiến 法Pháp 名danh 為vi 法Pháp 眼nhãn 。 天thiên 眼nhãn 。 佛Phật 眼nhãn 得đắc 名danh 不bất 定định 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 天thiên 眼nhãn 得đắc 名danh 凡phàm 有hữu 三tam 種chủng 。

一nhất 。 從tùng 人nhân 立lập 稱xưng 。 又hựu 從tùng 義nghĩa 得đắc 目mục 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 名danh 為vi 淨tịnh 天thiên 。 生sanh 在tại 人nhân 中trung 。 報báo 得đắc 眼nhãn 根căn 徹triệt 見kiến 。 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 從tùng 彼bỉ 淨tịnh 天thiên 以dĩ 立lập 其kỳ 名danh 故cố 名danh 天thiên 眼nhãn 。 二nhị 者giả 。 就tựu 趣thú 得đắc 名danh 。 始thỉ 從tùng 四tứ 王vương 上thượng 至chí 非phi 想tưởng 通thông 是thị 天thiên 趣thú 。 生sanh 彼bỉ 天thiên 中trung 報báo 得đắc 眼nhãn 根căn 。 能năng 遠viễn 照chiếu 矚chú 。 故cố 名danh 天thiên 眼nhãn 。 三tam 者giả 。 從tùng 因nhân 受thọ 名danh 。 如như 《# 地địa 持trì 》# 說thuyết 。 一nhất 切thiết 禪thiền 定định 。 於ư 三tam 住trụ 中trung 名danh 為vi 天thiên 住trụ 。 依y 此thử 天thiên 住trụ 修tu 得đắc 淨tịnh 眼nhãn 。 從tùng 因nhân 得đắc 名danh 故cố 云vân 天thiên 眼nhãn 。 佛Phật 眼nhãn 得đắc 名danh 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 。 從tùng 人nhân 得đắc 名danh 。 佛Phật 是thị 人nhân 名danh 。 人nhân 有hữu 此thử 眼nhãn 故cố 名danh 佛Phật 眼nhãn 。 二nhị 。 佛Phật 名danh 覺giác 。 則tắc 此thử 覺giác 能năng 照chiếu 故cố 名danh 為vi 佛Phật 眼nhãn 。

問vấn 。

五ngũ 眼nhãn 以dĩ 何hà 為vi 體thể 。

答đáp 。

若nhược 據cứ 法Pháp 身thân 。 以dĩ 智trí 為vi 體thể 。 智trí 有hữu 五ngũ 用dụng 故cố 名danh 五ngũ 眼nhãn 。 若nhược 就tựu 應ưng 身thân 。 天thiên 。 肉nhục 既ký 是thị 報báo 名danh 。 則tắc 以dĩ 色sắc 法pháp 為vi 體thể 。 餘dư 三tam 以dĩ 智trí 為vi 體thể 。 若nhược 言ngôn 天thiên 眼nhãn 通thông 。 依y 毘tỳ 曇đàm 義nghĩa 亦diệc 以dĩ 智trí 為vi 體thể 。

問vấn 。

五ngũ 眼nhãn 與dữ 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 十thập 眼nhãn 云vân 何hà 相tương/tướng 攝nhiếp 耶da 。

答đáp 。

言ngôn 十thập 眼nhãn 者giả 。 一nhất 是thị 肉nhục 眼nhãn 。 見kiến 一nhất 切thiết 色sắc 。 二nhị 是thị 天thiên 眼nhãn 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 三tam 是thị 慧tuệ 眼nhãn 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 根căn 性tánh 差sai 別biệt 。 四tứ 法Pháp 眼nhãn 。 見kiến 諸chư 法pháp 真chân 實thật 之chi 相tướng 。 謂vị 見kiến 諸chư 法pháp 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 相tướng 。 五ngũ 是thị 佛Phật 眼nhãn 。 見kiến 佛Phật 十Thập 力Lực 。 六lục 是thị 智trí 眼nhãn 。 分phân 別biệt 了liễu 知tri 。 一nhất 切thiết 種chủng 法pháp 。 七thất 是thị 明minh 眼nhãn 。 謂vị 見kiến 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 光quang 明minh 。 八bát 出xuất 生sanh 死tử 眼nhãn 。 見kiến 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。 九cửu 是thị 無vô 礙ngại 眼nhãn 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 十thập 是thị 普phổ 眼nhãn 。 謂vị 見kiến 法Pháp 界Giới 平bình 等đẳng 法Pháp 門môn 。 初sơ 一nhất 是thị 前tiền 肉nhục 眼nhãn 亦diệc 兼kiêm 天thiên 眼nhãn 。 見kiến 麁thô 細tế 遠viễn 近cận 是thị 天thiên 眼nhãn 故cố 。 第đệ 二nhị 天thiên 眼nhãn 是thị 前tiền 天thiên 眼nhãn 。 第đệ 三tam 慧tuệ 眼nhãn 。 第đệ 五ngũ 佛Phật 眼nhãn 。 第đệ 六lục 智trí 眼nhãn 。 第đệ 七thất 明minh 眼nhãn 。 第đệ 八bát 出xuất 生sanh 死tử 眼nhãn 。 第đệ 九cửu 無vô 礙ngại 眼nhãn 。 此thử 之chi 六lục 種chủng 是thị 前tiền 法Pháp 眼nhãn 。 第đệ 四tứ 法Pháp 眼nhãn 是thị 前tiền 慧tuệ 眼nhãn 。 見kiến 真Chân 諦Đế 故cố 。 第đệ 十thập 普phổ 眼nhãn 是thị 前tiền 佛Phật 眼nhãn 。 普phổ 見kiến 平bình 等đẳng 真chân 法Pháp 界Giới 故cố 也dã 。

見kiến 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh

者giả 。 第đệ 二nhị 。 明minh 所sở 見kiến 。 就tựu 所sở 見kiến 內nội 為vi 二nhị 。

初sơ 。 總tổng 明minh 見kiến 六lục 道đạo 。 次thứ 。 別biệt 明minh 見kiến 有hữu 無vô 也dã 。

問vấn 。

《# 大đại 品phẩm 》# 云vân

五ngũ 眼nhãn 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh

今kim 云vân 何hà 言ngôn 見kiến 。

答đáp 。

《# 淨Tịnh 名Danh 經Kinh 》# 云Vân

有hữu 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 得đắc 真chân 天thiên 眼nhãn 。 悉tất 見kiến 諸chư 佛Phật 國quốc 。 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 。

不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 者giả 。 見kiến 宛uyển 然nhiên 而nhi 無vô 所sở 見kiến 。 雖tuy 無vô 所sở 見kiến 而nhi 。 無vô 所sở 不bất 見kiến 。 故cố 見kiến 不bất 見kiến 不bất 二nhị 。 《# 大đại 品phẩm 》# 明minh 。 見kiến 無vô 所sở 見kiến 。 此thử 經Kinh 明minh 不bất 見kiến 而nhi 見kiến 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。

問vấn 。

既ký 見kiến 六lục 道đạo 。 與dữ 六lục 道đạo 見kiến 何hà 異dị 。

答đáp 。

佛Phật 見kiến 不bất 六lục 而nhi 六lục 。 知tri 六lục 無vô 所sở 六lục 。 六lục 道đạo 作tác 六lục 六lục 而nhi 見kiến 。 故cố 〈# 壽thọ 量lượng 品phẩm 〉# 云vân 。

不bất 如như 三tam 界giới 。 見kiến 於ư 三tam 界giới

《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 。 故cố 普phổ 入nhập 諸chư 世thế 間gian 。 智trí 慧tuệ 常thường 寂tịch 然nhiên 不bất 同đồng 世thế 所sở 見kiến 。

也dã 。 又hựu 眾chúng 生sanh 有hữu 二nhị 。

一nhất 。 顛điên 倒đảo 性tánh 眾chúng 生sanh 。 二nhị 。 因nhân 緣duyên 假giả 名danh 眾chúng 生sanh 。 《# 大đại 品phẩm 》# 明minh 不bất 見kiến 者giả 。 道Đạo 理lý 之chi 中trung 畢tất 竟cánh 無vô 性tánh 。 實thật 眾chúng 生sanh 故cố 不bất 見kiến 。 此thử 經Kinh 明minh 因nhân 緣duyên 眾chúng 生sanh 故cố 佛Phật 眼nhãn 見kiến 。 故cố 前tiền 文văn 具cụ 二nhị 義nghĩa 。

人nhân 天thiên 兩lưỡng 足túc 尊tôn 。 知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh

即tức 是thị 不bất 見kiến 性tánh 義nghĩa 。

佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi

謂vị 見kiến 因nhân 緣duyên 義nghĩa 也dã 。 又hựu 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

諸chư 法pháp 無vô 決quyết 定định 性tánh 。 佛Phật 有hữu 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 或hoặc 說thuyết 一nhất 切thiết 實thật 不bất 實thật 等đẳng 四tứ 句cú 。

亦diệc 應ưng 云vân 法pháp 無vô 決quyết 定định 性tánh 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 故cố 。 或hoặc 說thuyết 見kiến 不bất 見kiến 等đẳng 四tứ 句cú 。 故cố 《# 論luận 》# 云vân 。

諸chư 佛Phật 或hoặc 說thuyết 我ngã 。 或hoặc 說thuyết 於ư 無vô 我ngã 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 中trung 非phi 我ngã 非phi 無vô 我ngã 。

亦diệc 應ưng 云vân 諸chư 佛Phật 或hoặc 說thuyết 見kiến 或hoặc 說thuyết 於ư 不bất 見kiến 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 中trung 非phi 見kiến 非phi 不bất 見kiến 。

貧bần 窮cùng 無vô 福phước 慧tuệ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 別biệt 明minh 見kiến 有hữu 無vô 。 初sơ 明minh 見kiến 無vô 謂vị 無vô 福phước 無vô 慧tuệ 也dã 。 然nhiên 雖tuy 行hành 有hữu 所sở 得đắc 福phước 慧tuệ 。 望vọng 道đạo 言ngôn 之chi 。 終chung 是thị 無vô 福phước 慧tuệ 耳nhĩ 。 故cố 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

有hữu 所sở 得đắc 者giả 。 無vô 道đạo 無vô 果quả

入nhập 生sanh 死tử 嶮hiểm 道đạo

下hạ 。 此thử 明minh 見kiến 有hữu 也dã 。 上thượng 見kiến 無vô 福phước 無vô 慧tuệ 有hữu 二nhị 種chủng 無vô 。 今kim 見kiến 苦khổ 果quả 苦khổ 因nhân 二nhị 種chủng 有hữu 也dã 。 初sơ 。 明minh 見kiến 苦khổ 果quả 。 亦diệc 乘thừa 上thượng 文văn 以dĩ 無vô 福phước 慧tuệ 資tư 糧lương 。 故cố 入nhập 生sanh 死tử 嶮hiểm 道đạo 。 致trí 令linh 眾chúng 生sanh 苦khổ 果quả 相tương 續tục 也dã 。

深thâm 著trước 於ư 五ngũ 欲dục

者giả 。 此thử 明minh 見kiến 苦khổ 因nhân 也dã 。 又hựu 前tiền 入nhập 生sanh 死tử 嶮hiểm 道Đạo 行hạnh 苦khổ 因nhân 得đắc 苦khổ 果quả 。 今kim 於ư 苦khổ 果quả 上thượng 更cánh 造tạo 苦khổ 因nhân 。 苦khổ 因nhân 有hữu 二nhị 。

初sơ 愛ái 。 次thứ 見kiến 。 深thâm 著trước 於ư 五ngũ 欲dục 者giả 。 正chánh 是thị 愛ái 也dã 。 三tam 界giới 煩phiền 惱não 。 通thông 名danh 為vi 欲dục 。 以dĩ 染nhiễm 著trước 性tánh 。 故cố 《# 成thành 論luận 》# 云vân 。

羅La 漢Hán 斷đoạn 三tam 界giới 欲dục

也dã 。 言ngôn 深thâm 著trước 者giả 。 以dĩ 有hữu 所sở 得đắc 見kiến 。 五ngũ 欲dục 決quyết 定định 有hữu 實thật 。 然nhiên 後hậu 著trước 之chi 。 所sở 以dĩ 為vi 深thâm 也dã 。

如như 犛mao 牛ngưu 愛ái 尾vĩ

者giả 。 犛mao 牛ngưu 以dĩ 癡si 故cố 愛ái 尾vĩ 。 眾chúng 生sanh 以dĩ 癡si 故cố 起khởi 愛ái 。 又hựu 由do 愛ái 尾vĩ 故cố 為vi 人nhân 所sở 得đắc 而nhi 遂toại 害hại 之chi 。 故cố 愛ái 尾vĩ 是thị 害hại 身thân 之chi 具cụ 。 眾chúng 生sanh 愛ái 五ngũ 欲dục 故cố 。 備bị 受thọ 眾chúng 苦khổ 。 故cố 《# 龍long 樹thụ 傳truyền 》# 云vân 。

欲dục 為vi 禍họa 本bổn 。 眾chúng 惡ác 之chi 原nguyên 。 敗bại 德đức 危nguy 身thân 皆giai 由do 此thử 起khởi 。 吾ngô 若nhược 得đắc 脫thoát 。 誓thệ 當đương 出xuất 家gia 。

也dã 。

以dĩ 貪tham 愛ái 自tự 蔽tế

者giả 。 上thượng 明minh 由do 癡si 起khởi 愛ái 。 今kim 明minh 愛ái 功công 用dụng 也dã 。 愛ái 有hữu 二nhị 力lực 。

一nhất 。 感cảm 生sanh 死tử 苦khổ 。 二nhị 。 迷mê 境cảnh 障chướng 智trí 。 前tiền 明minh 入nhập 生sanh 死tử 嶮hiểm 道đạo 。 謂vị 感cảm 生sanh 死tử 苦khổ 。 今kim 明minh 迷mê 境cảnh 障chướng 智trí 。 以dĩ 愛ái 覆phú 心tâm 所sở 以dĩ 障chướng 慧tuệ 。

盲manh 瞑minh 無vô 所sở 見kiến

謂vị 迷mê 境cảnh 也dã 。

不bất 求cầu 大đại 勢thế 佛Phật

者giả 。 深thâm 著trước 五ngũ 欲dục 。 謂vị 病bệnh 人nhân 也dã 。 大đại 勢thế 佛Phật 者giả 。 佛Phật 有hữu 大đại 勢thế 力lực 。 能năng 斷đoạn 眾chúng 生sanh 愛ái 病bệnh 。 謂vị 良lương 醫y 也dã 。

斷đoạn 苦khổ 法pháp

者giả 謂vị 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 則tắc 良lương 藥dược 也dã 。 眾chúng 生sanh 以dĩ 愛ái 覆phú 心tâm 。 盲manh 無vô 所sở 見kiến 。 不bất 知tri 貪tham 愛ái 是thị 病bệnh 。 又hựu 不bất 識thức 佛Phật 為vi 良lương 醫y 。 法pháp 為vi 妙diệu 藥dược 也dã 。

深thâm 入nhập 諸chư 邪tà 見kiến

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 見kiến 因nhân 。

以dĩ 苦khổ 欲dục 捨xả 苦khổ

者giả 。 如như 諸chư 外ngoại 道đạo 。 計kế 三tam 界giới 苦khổ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 檀đàn 提đề 婆Bà 羅La 門Môn 指chỉ 腹phúc 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 計kế 欲dục 界giới 苦khổ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 阿a 羅la 羅la 外ngoại 道đạo 計kế 無vô 想tưởng 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 計kế 色sắc 界giới 苦khổ 以dĩ 為vi 捨xả 苦khổ 。 欝uất 頭đầu 監giám 弗phất 計kế 非phi 想tưởng 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 以dĩ 無vô 色sắc 苦khổ 而nhi 欲dục 捨xả 生sanh 死tử 苦khổ 也dã 。 即tức 是thị 釋thích 上thượng 邪tà 見kiến 義nghĩa 也dã 。 此thử 是thị 通thông 邪tà 見kiến 。 於ư 五ngũ 見kiến 內nội 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 見kiến 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 。 是thị 獨độc 頭đầu 見kiến 取thủ 也dã 。

問vấn 。

計kế 生sanh 死tử 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 迷mê 生sanh 死tử 為vi 迷mê 涅Niết 槃Bàn 耶da 。

答đáp 。

正chánh 迷mê 生sanh 死tử 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 如như 迷mê 机cơ 為vi 人nhân 。

為vì 是thị 眾chúng 生sanh 故cố

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 起khởi 悲bi 也dã 。 遠viễn 悲bi 者giả 。 愍mẫn 其kỳ 無vô 福phước 慧tuệ 二nhị 善thiện 。 有hữu 苦khổ 因nhân 果quả 兩lưỡng 惡ác 。 近cận 悲bi 者giả 。 悲bi 諸chư 外ngoại 道đạo 計kế 非phi 道đạo 為vi 道đạo 。 道đạo 為vi 非phi 道đạo 也dã 。

我ngã 始thỉ 坐tọa 道Đạo 場Tràng

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 有hữu 五ngũ 濁trược 。 故cố 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 一Nhất 乘Thừa 化hóa 不bất 得đắc 也dã 。 上thượng 既ký 大đại 悲bi 內nội 充sung 。 今kim 明minh 方phương 便tiện 外ngoại 救cứu 。 但đãn 聖thánh 人nhân 雖tuy 能năng 救cứu 。 物vật 不bất 能năng 受thọ 。 就tựu 文văn 亦diệc 三tam 。

第đệ 一nhất 。 明minh 不bất 得đắc 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 第đệ 二nhị 。 諸chư 天thiên 勸khuyến 請thỉnh 。 第đệ 三tam 。 違vi 請thỉnh 。 初sơ 文văn 又hựu 三tam 。

半bán 行hành 。 明minh 思tư 惟duy 處xứ 。 次thứ 半bán 行hành 。 明minh 思tư 惟duy 時thời 。 後hậu 一nhất 行hành 半bán 。 正chánh 明minh 思tư 惟duy 事sự 也dã 。

我ngã 始thỉ 坐tọa 道Đạo 場Tràng

者giả 。 摩Ma 竭Kiệt 提Đề 界Giới 。 寂Tịch 滅Diệt 道Đạo 場Tràng 。 初sơ 成thành 正chánh 覺giác 也dã 。

觀Quán 樹Thụ 亦Diệc 經Kinh 行Hành

者giả 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

因nhân 名danh 以dĩ 表biểu 意ý 。 樹thụ 者giả 欲dục 樹thụ 立lập 眾chúng 生sanh 於ư 大Đại 乘Thừa 善thiện 根căn 也dã 。 行hành 者giả 欲dục 表biểu 如Như 來Lai 必tất 行hàng 樹thụ 立lập 之chi 事sự 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

如Như 來Lai 在tại 此thử 。 樹thụ 下hạ 成thành 道Đạo 。 念niệm 於ư 樹thụ 恩ân 故cố 觀quán 樹thụ 也dã 。 行hành 者giả 向hướng 為vi 取thủ 道đạo 故cố 坐tọa 。 今kim 得đắc 道Đạo 竟cánh 是thị 故cố 經kinh 行hành 。 即tức 欲dục 行hành 善thiện 利lợi 物vật 報báo 樹thụ 恩ân 也dã 。 解giải 云vân 此thử 解giải 出xuất 經kinh 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

此thử 是thị 隨tùy 從tùng 世thế 法pháp 。 即tức 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 也dã 。 世thế 人nhân 思tư 惟duy 。 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 。 觀quán 物vật 思tư 惟duy 。 二nhị 。 經kinh 行hành 思tư 惟duy 。 今kim 隨tùy 從tùng 世thế 法pháp 亦diệc 作tác 此thử 二nhị 。 《# 注chú 經kinh 》# 云vân 。

樹thụ 以dĩ 靜tĩnh 為vi 體thể 。 行hành 以dĩ 動động 為vi 相tương/tướng 。 欲dục 發phát 思tư 惟duy 之chi 兆triệu 。 決quyết 語ngữ 默mặc 之chi 機cơ 也dã 。

於ư 三tam 七thất 日nhật 中trung

者giả 。 第đệ 二nhị 。 明minh 思tư 惟duy 時thời 也dã 。 《# 彌di 沙sa 塞tắc 律luật 》# 云vân 。

三tam 昧muội 七thất 日nhật

此thử 與dữ 《# 十Thập 地Địa 論luận 》# 同đồng 。 彼bỉ 論luận 問vấn 云vân 。

本bổn 為vi 利lợi 物vật 成thành 道Đạo 。 何hà 故cố 七thất 日nhật 思tư 惟duy 不bất 說thuyết 。

答đáp 云vân

顯hiển 示thị 自tự 受thọ 大đại 法Pháp 樂lạc 故cố 。 顯hiển 己kỷ 法Pháp 樂lạc 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 於ư 如Như 來Lai 所sở 。 增tăng 長trưởng 愛ái 敬kính 心tâm 故cố 。 復phục 捨xả 如như 是thị 妙diệu 樂lạc 。 悲bi 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。 為vì 說thuyết 法Pháp 故cố 。 此thử 則tắc 初sơ 七thất 日nhật 不bất 說thuyết 。 第đệ 二nhị 七thất 日nhật 。 方phương 始thỉ 說thuyết 法Pháp 。

此thử 經Kinh 明minh 過quá 三tam 七thất 日nhật 方phương 說thuyết 。 律luật 中trung 及cập 薩tát 婆bà 多đa 傳truyền 過quá 六lục 七thất 四tứ 十thập 二nhị 日nhật 方phương 說thuyết 。 《# 十thập 二nhị 由do 經kinh 》# 成thành 道Đạo 竟cánh 第đệ 二nhị 年niên 方phương 度độ 五ngũ 人nhân 。 則tắc 一nhất 年niên 不bất 說thuyết 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

五ngũ 十thập 七thất 日nhật 不bất 說thuyết 法Pháp

或hoặc 可khả 則tắc 是thị 五ngũ 十thập 七thất 日nhật 。 或hoặc 是thị 五ngũ 十thập 箇cá 七thất 日nhật 。 計kế 近cận 一nhất 年niên 。 與dữ 《# 十thập 二nhị 由do 經kinh 》# 相tương 應ứng 。 適thích 緣duyên 見kiến 聞văn 。 不bất 須tu 會hội 也dã 。 《# 薩tát 婆bà 多đa 論luận 》# 云vân 。

何hà 故cố 六lục 七thất 四tứ 十thập 二nhị 日nhật 不bất 說thuyết 。 一nhất 者giả 梵Phạm 天Thiên 未vị 來lai 請thỉnh 故cố 。 又hựu 陳trần 如như 等đẳng 善thiện 根căn 未vị 熟thục 故cố 。 又hựu 前tiền 自tự 安an 身thân 然nhiên 後hậu 始thỉ 說thuyết 故cố 。 又hựu 令linh 眾chúng 生sanh 。 生sanh 尊tôn 重trọng 故cố 。

今kim 明minh 如Như 來Lai 久cửu 知tri 應ưng 說thuyết 不bất 說thuyết 。 但đãn 為vi 示thị 法pháp 深thâm 妙diệu 。 眾chúng 生sanh 鈍độn 根căn 。 隨tùy 從tùng 世thế 法pháp 故cố 。 示thị 三tam 思tư 而nhi 後hậu 說thuyết 耳nhĩ 。 七thất 是thị 一nhất 數số 之chi 窮cùng 。 三tam 思tư 是thị 俗tục 之chi 常thường 法pháp 。 故cố 有hữu 三tam 七thất 之chi 言ngôn 也dã 。

問vấn 。

七thất 日nhật 云vân 何hà 是thị 一nhất 數số 之chi 窮cùng 。

答đáp 。

內nội 外ngoại 之chi 法pháp 七thất 日nhật 改cải 異dị 。 胎thai 內nội 七thất 日nhật 則tắc 變biến 。 揣đoàn 食thực 之chi 身thân 七thất 日nhật 不bất 食thực 。 便tiện 死tử 故cố 也dã 。

思tư 惟duy 如như 是thị 事sự

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 思tư 惟duy 事sự 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

初sơ 七thất 日nhật 思tư 惟duy 佛Phật 智trí 微vi 妙diệu 。 二nhị 七thất 日nhật 思tư 惟duy 眾chúng 生sanh 鈍độn 根căn 。 三tam 七thất 日nhật 思tư 惟duy 不bất 可khả 以dĩ 妙diệu 慧tuệ 授thọ 鈍độn 根căn 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

初sơ 七thất 日nhật 欲dục 法pháp 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 無vô 機cơ 即tức 止chỉ 。 二nhị 七thất 日nhật 思tư 惟duy 欲dục 譬thí 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 無vô 機cơ 即tức 止chỉ 。 三tam 七thất 日nhật 欲dục 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 。 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 無vô 機cơ 即tức 止chỉ 。 以dĩ 覓mịch 下hạ 中trung 上thượng 三tam 機cơ 悟ngộ 一Nhất 乘Thừa 不bất 得đắc 。 故cố 三tam 七thất 日nhật 也dã 。 又hựu 云vân 。 初sơ 七thất 日nhật 以dĩ 勸khuyến 門môn 說thuyết 大Đại 乘Thừa 不bất 得đắc 。 二nhị 七thất 日nhật 誡giới 門môn 說thuyết 大Đại 乘Thừa 不bất 得đắc 。 三tam 七thất 日nhật 誡giới 勸khuyến 合hợp 說thuyết 不bất 得đắc 也dã 。 今kim 明minh 如như 上thượng 辨biện 。 隨tùy 從tùng 世thế 法pháp 故cố 有hữu 三tam 七thất 之chi 言ngôn 。

我ngã 所sở 得đắc 智trí 慧tuệ

者giả 。 今kim 文văn 直trực 出xuất 所sở 思tư 惟duy 之chi 三tam 事sự 。

一nhất 。 佛Phật 慧tuệ 微vi 妙diệu 。 二nhị 。 眾chúng 生sanh 鈍độn 根căn 。 三tam 。 不bất 可khả 以dĩ 妙diệu 慧tuệ 授thọ 鈍độn 根căn 。 佛Phật 慧tuệ 微vi 妙diệu 者giả 。 非phi 愚ngu 非phi 智trí 。 絕tuyệt 觀quán 絕tuyệt 緣duyên 。 故cố 稱xưng 微vi 妙diệu 也dã 。

眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 鈍độn

者giả 。 明minh 慧tuệ 根căn 鈍độn 也dã 。

著trước 樂lạc 癡si 所sở 盲manh

者giả 。 非phi 直trực 鈍độn 根căn 。

復phục 有hữu 二nhị 失thất 。

一nhất 者giả 。 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 。 所sở 謂vị 愛ái 也dã 。 二nhị 。 愚ngu 癡si 。 謂vị 無vô 明minh 也dã 。 《# 毘tỳ 婆bà 沙sa 》# 云vân 。

譬thí 如như 人nhân 。 縛phược 其kỳ 手thủ 足túc 。 以dĩ 物vật 覆phú 眼nhãn 。 安an 蕀cức 林lâm 中trung 。 不bất 能năng 得đắc 出xuất 。 眾chúng 生sanh 為vi 愛ái 所sở 縛phược 。 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 故cố 不bất 能năng 出xuất 生sanh 死tử 稠trù 林lâm 。

如như 斯tư 之chi 等đẳng 類loại

下hạ 。 第đệ 三tam 。 不bất 可khả 以dĩ 妙diệu 慧tuệ 授thọ 鈍độn 根căn 也dã 。

爾nhĩ 時thời 諸chư 梵Phạm 王Vương

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 諸chư 天thiên 請thỉnh 說thuyết 。 就tựu 文văn 亦diệc 三tam 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 能năng 請thỉnh 之chi 人nhân 。 次thứ 一nhất 句cú 。 明minh 請thỉnh 之chi 儀nghi 則tắc 。 後hậu 一nhất 句cú 。 正chánh 明minh 請thỉnh 。 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân 。

諸chư 天thiên 儀nghi 法pháp 不bất 同đồng 。 淨tịnh 居cư 天thiên 勸khuyến 令linh 出xuất 家gia 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 奉phụng 鉢bát 。 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。

問vấn 。

佛Phật 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 出xuất 世thế 。 自tự 應ưng 說thuyết 法Pháp 。 何hà 事sự 待đãi 請thỉnh 耶da 。

答đáp 。

《# 論luận 》# 云vân

佛Phật 雖tuy 不bất 須tu 請thỉnh 。 而nhi 令linh 請thỉnh 者giả 獲hoạch 福phước 。

七thất 卷quyển 《# 金kim 光quang 明minh 》# 云vân 。

請thỉnh 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 能năng 滅diệt 謗báng 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 罪tội 。

又hựu 先tiên 請thỉnh 後hậu 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 爾nhĩ 。 又hựu 不bất 請thỉnh 而nhi 說thuyết 則tắc 外ngoại 道đạo 譏cơ 呵ha 。 又hựu 外ngoại 道đạo 多đa 事sự 梵Phạm 天Thiên 。 梵Phạm 天Thiên 既ký 請thỉnh 則tắc 外ngoại 道Đạo 心tâm 伏phục 。 又hựu 若nhược 不bất 請thỉnh 而nhi 說thuyết 則tắc 應ưng 答đáp 十thập 四tứ 難nạn/nan 。 以dĩ 待đãi 請thỉnh 方phương 說thuyết 故cố 不bất 答đáp 也dã 。

問vấn 。

何hà 故cố 諸chư 天thiên 請thỉnh 。 不bất 明minh 人nhân 請thỉnh 耶da 。

答đáp 。

天thiên 勝thắng 人nhân 故cố 明minh 天thiên 請thỉnh 。 又hựu 人nhân 不bất 能năng 請thỉnh 。 天thiên 有hữu 智trí 慧tuệ 知tri 佛Phật 成thành 道Đạo 故cố 明minh 天thiên 請thỉnh 。 又hựu 佛Phật 山sơn 林lâm 獨độc 處xứ 成thành 道Đạo 。 此thử 中trung 無vô 人nhân 故cố 人nhân 不bất 請thỉnh 也dã 。

問vấn 。

大Đại 通Thông 智Trí 勝Thắng 佛Phật 。 何hà 故cố 十thập 六lục 王vương 子tử 。 先tiên 請thỉnh 後hậu 方phương 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 。 今kim 何hà 故cố 但đãn 明minh 天thiên 請thỉnh 不bất 明minh 王vương 子tử 請thỉnh 耶da 。

答đáp 。

《# 注chú 法pháp 華hoa 》# 云vân

前tiền 佛Phật 出xuất 好hảo/hiếu 世thế 。 紹thiệu 父phụ 業nghiệp 濃nồng 。 今kim 釋Thích 迦Ca 佛Phật 出xuất 惡ác 世thế 。 子tử 紹thiệu 義nghĩa 薄bạc 也dã 。

我ngã 即tức 自tự 思tư 惟duy

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 違vi 請thỉnh 息tức 化hóa 。 就tựu 文văn 亦diệc 三tam 。

第đệ 一nhất 。 明minh 假giả 設thiết 欲dục 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 第đệ 二nhị 。 明minh 無vô 益ích 有hữu 損tổn 。 三tam 。 明minh 息tức 化hóa 。

問vấn 。

上thượng 思tư 惟duy 與dữ 今kim 思tư 惟duy 何hà 異dị 。

答đáp 。

上thượng 明minh 不bất 可khả 以dĩ 妙diệu 慧tuệ 授thọ 鈍độn 根căn 。 今kim 思tư 惟duy 假giả 設thiết 受thọ 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 。 強cưỡng 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 者giả 。 則tắc 有hữu 損tổn 無vô 益ích 也dã 。

眾chúng 生sanh 沒một 在tại 苦khổ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 無vô 益ích 有hữu 損tổn 。

我ngã 寧ninh 不bất 說thuyết 法Pháp

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 違vi 請thỉnh 息tức 化hóa 。 初sơ 以dĩ 本bổn 垂thùy 迹tích 說thuyết 於ư 一Nhất 乘Thừa 為vi 欲dục 利lợi 物vật 。 今kim 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 則tắc 無vô 益ích 有hữu 損tổn 。 故cố 捨xả 應ưng 歸quy 真chân 名danh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 則tắc 無vô 所sở 損tổn 也dã 。

尋tầm 念niệm 過quá 去khứ 佛Phật

下hạ 。 大đại 段đoạn 第đệ 三tam 。 明minh 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 眾chúng 生sanh 既ký 不bất 堪kham 受thọ 一Nhất 乘Thừa 故cố 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。

問vấn 。

佛Phật 為vi 自tự 說thuyết 三tam 乘thừa 。 待đãi 請thỉnh 說thuyết 耶da 。

答đáp 。

依y 《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân

梵Phạm 王Vương 初sơ 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 如Như 來Lai 云vân 佛Phật 法Pháp 甚thậm 深thâm 眾chúng 生sanh 鈍độn 根căn 。 違vi 請thỉnh 不bất 說thuyết 。 次thứ 梵Phạm 王Vương 陳trần 眾chúng 生sanh 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 根căn 重trọng/trùng 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 佛Phật 受thọ 其kỳ 重trọng/trùng 請thỉnh 。 故cố 說thuyết 三tam 乘thừa 。

就tựu 文văn 亦diệc 三tam 。

第đệ 一nhất 。 明minh 照chiếu 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 。 二nhị 。 正chánh 說thuyết 三tam 乘thừa 教giáo 。 三tam 。 稟bẩm 教giáo 得đắc 益ích 。 則tắc 生sanh 後hậu 三tam 車xa 化hóa 子tử 得đắc 譬thí 也dã 。

初sơ 文văn 有hữu 三tam 。

第đệ 一nhất 。 明minh 順thuận 同đồng 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 故cố 說thuyết 三tam 乘thừa 。 第đệ 二nhị 。 受thọ 現hiện 在tại 十thập 方phương 。 諸chư 佛Phật 勸khuyến 故cố 說thuyết 三tam 乘thừa 。 第đệ 三tam 。 受thọ 勸khuyến 即tức 隨tùy 順thuận 五ngũ 濁trược 眾chúng 生sanh 。 故cố 說thuyết 三tam 乘thừa 。 前tiền 二nhị 上thượng 同đồng 諸chư 佛Phật 。 後hậu 一nhất 下hạ 順thuận 眾chúng 生sanh 。 即tức 是thị 三tam 因nhân 緣duyên 。 故cố 說thuyết 三tam 乘thừa 也dã 。 若nhược 取thủ 詶thù 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 則tắc 有hữu 四tứ 緣duyên 也dã 。 初sơ 偈kệ 為vi 二nhị 。

上thượng 半bán 思tư 惟duy 古cổ 佛Phật 。 下hạ 半bán 明minh 釋Thích 迦Ca 順thuận 同đồng 。 古cổ 佛Phật 道Đạo 法Pháp 。 一Nhất 乘Thừa 化hóa 眾chúng 生sanh 不phủ 得đắc 。 故cố 於ư 一Nhất 乘Thừa 說thuyết 三tam 。 釋Thích 迦Ca 信tín 而nhi 好hảo/hiếu 古cổ 。 宜nghi 順thuận 同đồng 之chi 。

作tác 是thị 思tư 惟duy 時thời

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 勸khuyến 說thuyết 三tam 乘thừa 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

第đệ 一nhất 稱xưng 歎thán 。 第đệ 二nhị 獎tưởng 勸khuyến 。 初sơ 文văn 為vi 三tam 。

半bán 行hành 明minh 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 現hiện 身thân 。 所sở 以dĩ 現hiện 身thân 者giả 。 釋Thích 迦Ca 於ư 一nhất 說thuyết 三tam 合hợp 理lý 稱xưng 機cơ 。 則tắc 數số 感cảm 諸chư 佛Phật 應ưng 現hiện 身thân 。 次thứ 半bán 行hành 安an 慰úy 讚tán 歎thán 。 安an 慰úy 者giả 。 隱ẩn 其kỳ 實thật 德đức 以dĩ 貧bần 所sở 樂lạc 法pháp 度độ 眾chúng 生sanh 。 此thử 是thị 忍nhẫn 苦khổ 之chi 事sự 。 今kim 隨tùy 從tùng 世thế 法pháp 故cố 須tu 安an 慰úy 。 次thứ 稱xưng 歎thán 者giả 。 設thiết 三tam 乘thừa 方phương 便tiện 合hợp 理lý 稱xưng 機cơ 。 斯tư 可khả 歎thán 也dã 。 次thứ 一nhất 行hành 正chánh 出xuất 歎thán 辭từ 。 事sự 如như 文văn 也dã 。

我ngã 等đẳng 亦diệc 皆giai 得đắc

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 諸chư 佛Phật 自tự 敘tự 。 則tắc 是thị 獎tưởng 勸khuyến 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

第đệ 一nhất 。 明minh 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。 上thượng 同đồng 過quá 去khứ 佛Phật 方phương 便tiện 說thuyết 三tam 。 第đệ 二nhị 偈kệ 。 明minh 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。 下hạ 順thuận 根căn 性tánh 是thị 故cố 說thuyết 三tam 。 第đệ 三tam 半bán 行hành 。 明minh 說thuyết 三tam 之chi 意ý 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 當đương 知tri

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 釋Thích 迦Ca 歡hoan 喜hỷ 受thọ 勸khuyến 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 偈kệ 。 明minh 歡hoan 喜hỷ 詶thù 上thượng 諸chư 佛Phật 稱xưng 歎thán 。 次thứ 偈kệ 。 明minh 受thọ 勸khuyến 詶thù 上thượng 諸chư 佛Phật 獎tưởng 勸khuyến 也dã 。

南Nam 無mô

者giả 。 歸quy 命mạng 也dã 。 救cứu 我ngã 也dã 。 歸quy 命mạng 者giả 以dĩ 命mạng 歸quy 投đầu 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 也dã 。 諸chư 佛Phật 獎tưởng 勸khuyến 說thuyết 於ư 三tam 乘thừa 。 則tắc 延diên 眾chúng 生sanh 慧tuệ 命mạng 。 便tiện 是thị 延diên 釋Thích 迦Ca 命mạng 。 是thị 故cố 釋Thích 迦Ca 以dĩ 命mạng 歸quy 投đầu 諸chư 佛Phật 。 諸chư 佛Phật 勸khuyến 說thuyết 三tam 乘thừa 。 既ký 是thị 救cứu 濟tế 眾chúng 生sanh 。 即tức 是thị 救cứu 濟tế 釋Thích 迦Ca 。 故cố 稱xưng 救cứu 我ngã 也dã 。

復phục 作tác 如như 是thị 念niệm 。 我ngã 出xuất 濁trược 惡ác 世thế

下hạ 。 第đệ 三tam 。 順thuận 五ngũ 濁trược 眾chúng 生sanh 。 故cố 說thuyết 三tam 也dã 。

我ngã 即tức 自tự 思tư 惟duy

者giả 。 二nhị 章chương 經kinh 始thỉ 末mạt 有hữu 四tứ 思tư 惟duy 。

不bất 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 有hữu 二nhị 思tư 惟duy 。 如như 前tiền 釋thích 之chi 。

說thuyết 於ư 三tam 乘thừa 亦diệc 二nhị 思tư 惟duy 。 所sở 以dĩ 有hữu 二nhị 思tư 惟duy 者giả 。 隨tùy 順thuận 世thế 法pháp 。 再tái 思tư 方phương 決quyết 也dã 。 又hựu 初sơ 思tư 惟duy 同đồng 古cổ 佛Phật 行hạnh 。 次thứ 思tư 惟duy 順thuận 今kim 佛Phật 。 又hựu 初sơ 思tư 惟duy 上thượng 同đồng 諸chư 佛Phật 。 後hậu 思tư 惟duy 下hạ 順thuận 根căn 性tánh 。 而nhi 言ngôn 。

濁trược 惡ác 世thế

者giả 。 雖tuy 有hữu 十thập 方phương 佛Phật 勸khuyến 。 若nhược 出xuất 好hảo/hiếu 世thế 亦diệc 不bất 說thuyết 三tam 。 今kim 自tự 省tỉnh 釋Thích 迦Ca 出xuất 於ư 惡ác 世thế 。 故cố 宜nghi 受thọ 勸khuyến 說thuyết 三tam 也dã 。

思tư 惟duy 是thị 事sự 已dĩ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 。 文văn 有hữu 七thất 句cú 。 前tiền 明minh 欲dục 說thuyết 三tam 乘thừa 時thời 。 謂vị 再tái 思tư 已dĩ 決quyết 宜nghi 應ưng 說thuyết 三tam 。

即tức 趣thú 波ba 羅la 捺nại

第đệ 二nhị 。 明minh 說thuyết 三tam 乘thừa 處xứ 。 波ba 羅la 捺nại 此thử 云vân 鹿lộc 林lâm 。 昔tích 在tại 王vương 以dĩ 林lâm 施thí 鹿lộc 故cố 云vân 鹿lộc 林lâm 。 《# 毘tỳ 婆bà 沙sa 》# 云vân 。

仙tiên 人nhân 薗viên

昔tích 有hữu 仙tiên 人nhân 在tại 此thử 處xứ 住trụ 。 因nhân 以dĩ 為vi 名danh 。 又hựu 翻phiên 為vi 繞nhiễu 河hà 城thành 。 城thành 有hữu 水thủy 繞nhiễu 。 今kim 謂vị 波ba 羅la 捺nại 是thị 其kỳ 通thông 處xứ 。 鹿lộc 林lâm 是thị 其kỳ 別biệt 處xứ 。 迦Ca 毘Tỳ 羅La 國Quốc 。 正chánh 是thị 天Thiên 竺Trúc 之chi 中trung 央ương 。 諸chư 國quốc 皆giai 在tại 四tứ 方phương 也dã 。 波ba 羅la 捺nại 在tại 迦ca 毘tỳ 羅la 之chi 西tây 相tương/tướng 去khứ 九cửu 百bách 六lục 十thập 里lý 。 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 處xử 在tại 波ba 羅la 捺nại 之chi 北bắc 相tương/tướng 去khứ 二nhị 十thập 里lý 。 樹thụ 名danh 香hương 淨tịnh 。

問vấn 。

何hà 故cố 住trụ 此thử 。 處xử 初sơ 說thuyết 法Pháp 耶da 。

答đáp 。

眾chúng 生sanh 待đãi 時thời 待đãi 處xứ 。 以dĩ 得đắc 悟ngộ 故cố 聖thánh 人nhân 化hóa 之chi 耳nhĩ 。 處xử 無vô 定định 也dã 。 今kim 明minh 有hữu 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 住trụ 彼bỉ 處xứ 。

一nhất 者giả 。 《# 毘tỳ 婆bà 沙sa 》# 云vân 。

有hữu 五ngũ 處xứ 定định 。 謂vị 生sanh 處xứ 。 出xuất 家gia 處xứ 。 成thành 道Đạo 處xứ 。 說thuyết 法Pháp 處xứ 。 滅diệt 度độ 處xứ 。

三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 常thường 於ư 此thử 處xứ 說thuyết 法Pháp 故cố 云vân 處xứ 定định 。

問vấn 。

何hà 以dĩ 知tri 處xứ 定định 。

答đáp 。

佛Phật 未vị 出xuất 世thế 。 有hữu 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 將tương 兵binh 眾chúng 欲dục 從tùng 此thử 道đạo 過quá 。 而nhi 兵binh 眾chúng 即tức 住trụ 不bất 行hành 。 空không 中trung 云vân 。

此thử 是thị 古cổ 佛Phật 說thuyết 法pháp 處xứ 。 王vương 須tu 避tị 之chi 。

故cố 知tri 處xứ 定định 。

二nhị 者giả 。 五ngũ 人nhân 退thoái 不bất 還hoàn 國quốc 。 畏úy 淨tịnh 飯phạn 王vương 誅tru 之chi 。 進tiến 不bất 給cấp 侍thị 太thái 子tử 。 謂vị 佛Phật 無vô 道đạo 。 故cố 頓đốn 止chỉ 鹿lộc 林lâm 。 《# 毘tỳ 婆bà 沙sa 》# 云vân 。

三tam 人nhân 計kế 苦khổ 行hạnh 得đắc 道Đạo 。 二nhị 人nhân 計kế 受thọ 樂lạc 得đắc 道Đạo 。 二nhị 人nhân 見kiến 佛Phật 苦khổ 行hạnh 。 便tiện 謂vị 佛Phật 無vô 道đạo 。 故cố 往vãng 鹿lộc 薗viên 。 三tam 人nhân 二nhị 年niên 供cúng 養dường 佛Phật 。 後hậu 見kiến 佛Phật 食thực 乳nhũ 麋mi 。 復phục 謂vị 佛Phật 受thọ 樂lạc 故cố 無vô 道đạo 。 亦diệc 捨xả 佛Phật 往vãng 鹿lộc 薗viên 。 佛Phật 受thọ 請thỉnh 竟cánh 。 則tắc 自tự 念niệm 云vân 。

甘cam 露lộ 門môn 開khai 。 誰thùy 應ưng 先tiên 聞văn 。 自tự 念niệm 阿a 羅la 羅la 。 欝Uất 頭Đầu 藍Lam 弗Phất 。 聰thông 明minh 利lợi 根căn 。 應ưng 前tiền 得đắc 道Đạo 。 諸chư 天thiên 報báo 云vân 。

一nhất 仙tiên 命mạng 終chung 已dĩ 七thất 日nhật 。 一nhất 仙tiên 昨tạc 夜dạ 命mạng 終chung 。 佛Phật 復phục 念niệm 云vân 。 誰thùy 應ưng 得đắc 聞văn 。 則tắc 知tri 前tiền 五ngũ 人nhân 應ưng 次thứ 受thọ 道đạo 。 故cố 往vãng 彼bỉ 化hóa 之chi 也dã 。

諸chư 法pháp 寂tịch 滅diệt 相tướng

下hạ 。 第đệ 三tam 句cú 。 將tương 辨biện 三tam 乘thừa 之chi 權quyền 。 故cố 前tiền 明minh 方phương 便tiện 之chi 本bổn 。 方phương 便tiện 之chi 本bổn 即tức 是thị 佛Phật 所sở 得đắc 法pháp 。 故cố 非phi 觀quán 非phi 緣duyên 。 不bất 三tam 不bất 一nhất 。 名danh 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 宣tuyên 也dã 。

以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố

下hạ 。 第đệ 四tứ 句cú 。 明minh 從tùng 實thật 起khởi 權quyền 。 非phi 三tam 非phi 一nhất 權quyền 說thuyết 三tam 也dã 。

為vì 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 說thuyết

者giả 。 第đệ 五ngũ 句cú 。 明minh 所sở 為vi 人nhân 也dã 。 言ngôn 五ngũ 人nhân 者giả 。 一nhất 陳trần 如như 。 二nhị 十Thập 力Lực 迦Ca 葉Diếp 。 三tam 頞át 鞞bệ 。 四tứ 跋bạt 提đề 。 五ngũ 摩ma 男nam 拘câu 利lợi 。 言ngôn 。

比Bỉ 丘Khâu

者giả 。 說thuyết 法Pháp 竟cánh 方phương 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 五ngũ 人nhân 據cứ 其kỳ 初sơ 。 比Bỉ 丘Khâu 語ngữ 其kỳ 後hậu 。

問vấn 。

何hà 故cố 前tiền 為vi 五ngũ 人nhân 說thuyết 法Pháp 耶da 。

答đáp 。

經kinh 出xuất 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 。 有hữu 同đồng 學học 九cửu 人nhân 。 四tứ 人nhân 利lợi 根căn 前tiền 得đắc 道Đạo 。 五ngũ 人nhân 鈍độn 根căn 。 自tự 誓thệ 釋Thích 迦Ca 出xuất 世thế 。 要yếu 先tiên 得đắc 道Đạo 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 釋Thích 迦Ca 過quá 去khứ 於ư 饑cơ 饉cận 世thế 作tác 大đại 魚ngư 。 身thân 自tự 誓thệ 云vân 。

前tiền 食thực 我ngã 肉nhục 者giả 。 當đương 先tiên 度độ 之chi 。 五ngũ 人nhân 前tiền 來lai 食thực 之chi 。 故cố 前tiền 度độ 也dã 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 過quá 去khứ 世thế 有hữu 六lục 人nhân 。 五ngũ 人nhân 取thủ 稻đạo 華hoa 供cúng 養dường 佛Phật 。 一nhất 人nhân 云vân 待đãi 之chi 稻đạo 熟thục 供cúng 養dường 。 故cố 五ngũ 人nhân 前tiền 悟ngộ 。 須tu 跋bạt 後hậu 悟ngộ 也dã 。

是thị 名danh 轉Chuyển 法Pháp 輪Luân

下hạ 。 第đệ 六lục 句cú 。 結kết 說thuyết 教giáo 名danh 字tự 。 若nhược 據cứ 自tự 他tha 而nhi 言ngôn 。 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 自tự 轉chuyển 法Pháp 輪luân 謂vị 初sơ 自tự 轉chuyển 也dã 。 今kim 為vì 他tha 說thuyết 法Pháp 。 則tắc 他tha 轉chuyển 之chi 初sơ 也dã 。

便tiện 有hữu 涅Niết 槃Bàn 音âm

下hạ 。 第đệ 七thất 句cú 。 結kết 教giáo 旨chỉ 歸quy 也dã 。 雖tuy 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 宗tông 歸quy 一nhất 滅diệt 。 故cố 大Đại 乘Thừa 有hữu 四Tứ 諦Đế 與dữ 一nhất 諦đế 。 小Tiểu 乘Thừa 亦diệc 明minh 四Tứ 諦Đế 一nhất 諦đế 。 說thuyết 三tam 乘thừa 法Pháp 要yếu 。 具cụ 上thượng 來lai 七thất 章chương 也dã 。

及cập 以dĩ 阿A 羅La 漢Hán

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 稟bẩm 教giáo 得đắc 益ích 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 明minh 得đắc 益ích 。 次thứ 。 釋thích 疑nghi 。 前tiền 明minh 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 今kim 辨biện 三Tam 寶Bảo 現hiện 世thế 。

阿A 羅La 漢Hán

者giả 。 佛Phật 寶bảo 也dã 。 《# 律luật 》# 云vân 。 佛Phật 為vi 五ngũ 人nhân 說thuyết 法Pháp 。 五ngũ 人nhân 喚hoán 佛Phật 為vi 羅La 漢Hán 也dã 。

問vấn 。

陳trần 如như 初sơ 得đắc 道Đạo 。 餘dư 四tứ 人nhân 住trụ 在tại 何hà 位vị 。

答đáp 。

《# 婆bà 沙sa 》# 云vân

四tứ 人nhân 住trụ 燸nhu 等đẳng 四tứ 善thiện 根căn 。 至chí 夏hạ 初sơ 方phương 得đắc 道Đạo 。

問vấn 。

八bát 萬vạn 天thiên 得đắc 道Đạo 。 是thị 何hà 天thiên 耶da 。

答đáp 。

《# 正Chánh 法Pháp 念niệm 經kinh 》# 云vân 是thị 。 炎Diễm 摩Ma 天thiên 子tử 。

問vấn 。

《# 智Trí 度Độ 論luận 》# 云vân

八bát 萬vạn 天thiên 子tử 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn

餘dư 經Kinh 云vân 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 此thử 事sự 云vân 何hà 。

答đáp 。

小Tiểu 乘Thừa 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 即tức 是thị 小Tiểu 乘Thừa 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 也dã 。 從tùng 。

始thỉ 坐tọa 道Đạo 場Tràng

至chí 此thử 文văn 。 皆giai 是thị 引dẫn 《# 轉chuyển 法Pháp 輪luân 經kinh 》# 事sự 來lai 也dã 。

從tùng 久cửu 遠viễn 劫kiếp 來lai

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 釋thích 疑nghi 密mật 開khai 壽thọ 量lượng 。 明minh 釋Thích 迦Ca 久cửu 解giải 於ư 一nhất 說thuyết 三tam 。 非phi 受thọ 諸chư 佛Phật 勸khuyến 始thỉ 能năng 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 明minh 從tùng 久cửu 遠viễn 以dĩ 來lai 。 有hữu 此thử 方phương 便tiện 。 利lợi 物vật 非phi 今kim 新tân 制chế 。 汝nhữ 勿vật 疑nghi 之chi 。 欲dục 以dĩ 勸khuyến 信tín 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 從tùng 上thượng 來lai 明minh 方phương 便tiện 事sự 竟cánh 。 故cố 豫dự 制chế 物vật 疑nghi 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 當đương 知tri

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 明minh 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 教giáo 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。

初sơ 。 見kiến 大Đại 乘Thừa 機cơ 發phát 。 二nhị 。 正chánh 為vi 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 三tam 。 聞văn 一Nhất 乘Thừa 得đắc 悟ngộ 解giải 。 前tiền 說thuyết 三tam 乘thừa 亦diệc 唯duy 此thử 三tam 意ý 。 此thử 三tam 即tức 生sanh 下hạ 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 。 第đệ 一nhất 機cơ 發phát 生sanh 後hậu 索sách 車xa 譬thí 。 第đệ 二nhị 為vi 說thuyết 。 一Nhất 乘Thừa 生sanh 後hậu 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 。 第đệ 三tam 聞văn 教giáo 悟ngộ 解giải 生sanh 後hậu 得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 譬thí 。 初sơ 章chương 又hựu 有hữu 四tứ 。

第đệ 一nhất 兩lưỡng 偈kệ 。 明minh 見kiến 大đại 機cơ 發phát 。 第đệ 二nhị 一nhất 偈kệ 。 念niệm 欲dục 興hưng 教giáo 。 第đệ 三tam 一nhất 偈kệ 。 舉cử 無vô 機cơ 之chi 失thất 顯hiển 有hữu 機cơ 之chi 得đắc 。 第đệ 四tứ 一nhất 句cú 。 見kiến 有hữu 機cơ 發phát 故cố 歡hoan 喜hỷ 也dã 。

我ngã 見kiến 佛Phật 子tử 等đẳng

者giả 。 大đại 機cơ 既ký 發phát 。 有hữu 紹thiệu 繼kế 之chi 能năng 。 為vi 佛Phật 子tử 義nghĩa 也dã 。 機cơ 發phát 者giả 非phi 一nhất 。 故cố 云vân 千thiên 萬vạn 億ức 也dã 。

咸hàm 以dĩ 恭cung 敬kính 心tâm

者giả 。 據cứ 事sự 而nhi 論luận 。 既ký 到đáo 佛Phật 所sở 聽thính 法Pháp 。 必tất 尊tôn 人nhân 而nhi 重trọng/trùng 法pháp 也dã 。 就tựu 根căn 緣duyên 而nhi 言ngôn 。 必tất 有hữu 捨xả 小tiểu 崇sùng 大đại 之chi 理lý 。 故cố 云vân 恭cung 敬kính 心tâm 。

皆giai 來lai 至chí 佛Phật 所sở

者giả 。 即tức 事sự 而nhi 言ngôn 。 靈linh 山sơn 之chi 會hội 也dã 。 理lý 中trung 機cơ 發phát 扣khấu 聖thánh 名danh 來lai 也dã 。

曾tằng 從tùng 諸chư 佛Phật 聞văn 。 方phương 便tiện 所sở 說thuyết 法Pháp

者giả 。 序tự 過quá 去khứ 曾tằng 稟bẩm 方phương 便tiện 之chi 教giáo 也dã 。 昔tích 不bất 知tri 是thị 方phương 便tiện 。 今kim 教giáo 起khởi 始thỉ 名danh 之chi 為vi 方phương 便tiện 。 所sở 以dĩ 辨biện 昔tích 方phương 便tiện 者giả 。 良lương 以dĩ 昔tích 聞văn 三tam 乘thừa 。 柔nhu 伏phục 其kỳ 心tâm 。 為vi 入nhập 大Đại 乘Thừa 之chi 方phương 便tiện 也dã 。

我ngã 則tắc 作tác 是thị 念niệm

第đệ 二nhị 。 既ký 照chiếu 大Đại 乘Thừa 機cơ 發phát 念niệm 欲dục 興hưng 教giáo 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 當đương 知tri

下hạ 。 第đệ 三tam 。 明minh 無vô 機cơ 之chi 失thất 也dã 。 凡phàm 有hữu 四tứ 失thất 。

一nhất 者giả 。 以dĩ 不bất 知tri 因nhân 三tam 悟ngộ 一nhất 故cố 名danh 鈍độn 根căn 。 如như 守thủ 指chỉ 忘vong 月nguyệt 。 二nhị 者giả 。 樂nhạo/nhạc/lạc 二Nhị 乘Thừa 法pháp 稱xưng 為vi 小tiểu 智trí 。 則tắc 但đãn 得đắc 人nhân 無vô 我ngã 故cố 也dã 。 三tam 。 封phong 執chấp 小tiểu 教giáo 名danh 為vi 著trước 相tương/tướng 。 四tứ 。 保bảo 小tiểu 究cứu 竟cánh 不bất 信tín 一Nhất 乘Thừa 名danh 為vi 憍kiêu 慢mạn 。 如như 此thử 之chi 人nhân 。 已dĩ 離ly 法pháp 席tịch 。 汝nhữ 等đẳng 住trụ 者giả 內nội 有hữu 實thật 德đức 不bất 同đồng 彼bỉ 人nhân 。

今kim 我ngã 喜hỷ 無vô 畏úy

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 見kiến 有hữu 機cơ 故cố 歡hoan 喜hỷ 無vô 畏úy 。 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 法Pháp 。 暢sướng 於ư 佛Phật 心tâm 故cố 名danh 為vi 喜hỷ 。 如như 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 云vân 。

心tâm 喜hỷ 說thuyết 真Chân 諦Đế

故cố 知tri 眾chúng 生sanh 必tất 能năng 信tín 受thọ 。 無vô 謗báng 法pháp 之chi 畏úy 。

於ư 諸chư 菩Bồ 薩Tát 中trung

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 正chánh 明minh 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 也dã 。 指chỉ 三tam 乘thừa 人nhân 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 。

正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện

者giả 。 廢phế 權quyền 教giáo 。 顯hiển 露lộ 廢phế 權quyền 名danh 為vi 正chánh 直trực 。 昔tích 在tại 鹿lộc 薗viên 之chi 會hội 正chánh 立lập 於ư 權quyền 。 未vị 得đắc 明minh 捨xả 。 亦diệc 是thị 意ý 捨xả 言ngôn 不bất 捨xả 。 至chí 付phó 財tài 之chi 時thời 但đãn 是thị 密mật 捨xả 。 未vị 得đắc 稱xưng 於ư 正chánh 直trực 。 又hựu 昔tích 執chấp 三tam 是thị 實thật 為vi 邪tà 。 今kim 遂toại 捨xả 之chi 為vi 正chánh 。 三tam 乘thừa 望vọng 佛Phật 道Đạo 迂# 迴hồi 稱xưng 曲khúc 。 今kim 廢phế 三tam 乘thừa 則tắc 直trực 至chí 佛Phật 道Đạo 故cố 云vân 直trực 也dã 。

但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo

者giả 。 明minh 立lập 實thật 也dã 。 昔tích 廢phế 實thật 立lập 權quyền 。 今kim 廢phế 權quyền 立lập 實thật 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 聞văn 是thị 法Pháp

下hạ 。 第đệ 三tam 。 聞văn 一Nhất 乘Thừa 悟ngộ 解giải 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 稱xưng 疑nghi 除trừ 。 羅La 漢Hán 云vân 作tác 佛Phật 者giả 。 互hỗ 現hiện 文văn 。 又hựu 昔tích 不bất 明minh 羅La 漢Hán 作tác 佛Phật 。 故cố 今kim 明minh 羅La 漢Hán 作tác 佛Phật 。 昔tích 已dĩ 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 作tác 佛Phật 。 故cố 今kim 不bất 明minh 作tác 佛Phật 。 但đãn 菩Bồ 薩Tát 昔tích 謂vị 有hữu 三tam 。 今kim 聞văn 無vô 三tam 所sở 以dĩ 生sanh 疑nghi 。 今kim 知tri 昔tích 說thuyết 三tam 是thị 方phương 便tiện 。 今kim 說thuyết 一nhất 是thị 真chân 實thật 。 故cố 二nhị 說thuyết 不bất 相tương 違vi 。 故cố 疑nghi 除trừ 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 昔tích 有hữu 舊cựu 疑nghi 。 未vị 知tri 為vi 進tiến 成thành 佛Phật 道Đạo 。 為vi 退thoái 作tác 二Nhị 乘Thừa 。 今kim 知tri 有hữu 一nhất 無vô 二nhị 。 故cố 但đãn 進tiến 不bất 退thoái 。 故cố 舊cựu 疑nghi 除trừ 也dã 。

如như 三tam 世thế 諸chư 佛Phật

下hạ 。 第đệ 三tam 大đại 段đoạn 次thứ 明minh 讚tán 歎thán 法Pháp 。 初sơ 段đoạn 頌tụng 一Nhất 乘Thừa 真chân 實thật 門môn 。 次thứ 頌tụng 三tam 乘thừa 方phương 便tiện 門môn 。 於ư 三tam 乘thừa 方phương 便tiện 門môn 內nội 廣quảng 序tự 釋Thích 迦Ca 一nhất 期kỳ 出xuất 世thế 始thỉ 終chung 之chi 事sự 既ký 已dĩ 顯hiển 然nhiên 。 顯hiển 實thật 開khai 權quyền 皆giai 《# 法pháp 華hoa 》# 經kinh 內nội 之chi 說thuyết 。 歎thán 法Pháp 。 令linh 物vật 信tín 受thọ 故cố 須tu 稱xưng 歎thán 。 凡phàm 有hữu 六lục 歎thán 。

初sơ 一nhất 行hành 。 作tác 合hợp 諸chư 佛Phật 儀nghi 式thức 。 歎thán 諸chư 佛Phật 皆giai 先tiên 三tam 後hậu 。 一nhất 釋Thích 迦Ca 亦diệc 爾nhĩ 。 又hựu 諸chư 佛Phật 皆giai 有hữu 根căn 本bổn 。 枝chi 末mạt 。 收thu 末mạt 歸quy 本bổn 。 釋Thích 迦Ca 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 名danh 。

如như 諸chư 佛Phật 儀nghi 式thức

也dã 。 次thứ 半bán 行hành 。 歎thán 佛Phật 難nan 值trị 。 俗tục 聖thánh 易dị 逢phùng 故cố 云vân 千thiên 年niên 一nhất 聖thánh 。 諸chư 佛Phật 難nan 值trị 。 故cố 劫kiếp 數số 遙diêu 永vĩnh 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 眾chúng 生sanh 福phước 少thiểu 罪tội 多đa 故cố 不bất 見kiến 佛Phật 。 設thiết 有hữu 餘dư 功công 德đức 多đa 。 無vô 見kiến 佛Phật 善thiện 根căn 。 故cố 佛Phật 於ư 其kỳ 人nhân 為vi 難nan 值trị 也dã 。 下hạ 半bán 明minh 佛Phật 則tắc 易dị 值trị 。 歎thán 《# 法pháp 華hoa 《# 難nạn/nan 說thuyết 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 有hữu 人nhân 值trị 佛Phật 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 而nhi 不bất 聞văn 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 則tắc 知tri 一Nhất 乘Thừa 難nan 聞văn 。 佛Phật 易dị 值trị 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 眾chúng 生sanh 多đa 有hữu 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 善thiện 根căn 。 少thiểu 修tu 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 種chủng 子tử 。 故cố 不bất 感cảm 佛Phật 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 也dã 。 次thứ 半bán 行hành 。 明minh 汝nhữ 等đẳng 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 聞văn 之chi 則tắc 難nạn/nan 。 如như 從tùng 大Đại 通Thông 智Trí 勝Thắng 佛Phật 。 所sở 至chí 今kim 方phương 能năng 得đắc 聞văn 。 次thứ 半bán 行hành 。 明minh 聞văn 之chi 則tắc 易dị 。 專chuyên 心tâm 聽thính 受thọ 。 生sanh 信tín 為vi 難nạn/nan 。

譬thí 如như 優ưu 曇đàm 華hoa

下hạ 。 明minh 聽thính 之chi 則tắc 易dị 。 聞văn 解giải 歡hoan 喜hỷ 。 此thử 則tắc 為vi 難nan 。

聞văn 解giải 歡hoan 喜hỷ

者giả 。 以dĩ 聞văn 法Pháp 悟ngộ 解giải 。 內nội 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 外ngoại 發phát 言ngôn 稱xưng 歎thán 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 同đồng 行hành 此thử 道đạo 。 今kim 歡hoan 喜hỷ 稱xưng 歎thán 。 稱xưng 合hợp 聖thánh 心tâm 。 即tức 是thị 法pháp 供cúng 養dường 三tam 世thế 佛Phật 。 如như 此thử 之chi 人nhân 。 過quá 優ưu 曇đàm 華hoa 也dã 。 輪Luân 王Vương 出xuất 世thế 有hữu 優ưu 曇đàm 華hoa 。 而nhi 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 作tác 法Pháp 輪luân 王vương 。 故cố 云vân 過quá 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 舉cử 此thử 華hoa 歎thán 法Pháp 。 今kim 舉cử 此thử 華hoa 歎thán 人nhân 也dã 。

汝nhữ 等đẳng 勿vật 有hữu 疑nghi

下hạ 。 第đệ 四tứ 大đại 段đoạn 。 明minh 勸khuyến 信tín 也dã 。 稱xưng 歎thán 既ký 竟cánh 。 故cố 勸khuyến 除trừ 疑nghi 信tín 受thọ 也dã 。

汝nhữ 等đẳng 舍Xá 利Lợi 弗Phất

下hạ 。 大đại 段đoạn 第đệ 二nhị 示thị 上thượng 根căn 人nhân 弘hoằng 經kinh 方phương 法pháp 。 上thượng 一nhất 周chu 說thuyết 竟cánh 。 今kim 勸khuyến 傳truyền 示thị 未vị 聞văn 。 又hựu 身thân 子tử 得đắc 悟ngộ 則tắc 成thành 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 應ưng 弘hoằng 道đạo 利lợi 人nhân 。 又hựu 上thượng 明minh 說thuyết 法Pháp 則tắc 是thị 燃nhiên 燈đăng 。 今kim 明minh 弘hoằng 經kinh 令linh 傳truyền 燈đăng 也dã 。 又hựu 法pháp 說thuyết 一nhất 周chu 亦diệc 得đắc 別biệt 開khai 三tam 段đoạn 。

初sơ 。 簡giản 眾chúng 。 謂vị 緣duyên 起khởi 。 次thứ 。 明minh 正chánh 說thuyết 。 今kim 是thị 流lưu 通thông 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 四tứ 行hành 。 通thông 示thị 弘hoằng 經kinh 方phương 法pháp 。 次thứ 三tam 行hành 。 示thị 得đắc 失thất 。 就tựu 初sơ 又hựu 二nhị 。

前tiền 一nhất 行hành 。 歎thán 所sở 弘hoằng 之chi 經kinh 。 次thứ 三tam 行hành 。 正chánh 明minh 弘hoằng 經kinh 方phương 法pháp 。 昔tích 不bất 說thuyết 故cố 稱xưng 之chi 為vi 祕bí 。 所sở 言ngôn 。

祕bí

者giả 蓋cái 是thị 稱xưng 歎thán 之chi 辭từ 。 如như 世thế 祕bí 方phương 千thiên 金kim 不bất 傳truyền 。 今kim 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。 所sở 言ngôn 。

要yếu

者giả 。 宗tông 歸quy 一nhất 也dã 。 又hựu 正chánh 明minh 作tác 佛Phật 也dã 。 次thứ 三tam 行hành 。 弘hoằng 經kinh 方phương 法pháp 。 為vi 三tam 。

初sơ 二nhị 行hành 。 誡giới 令linh 非phi 器khí 莫mạc 傳truyền 。 次thứ 一nhất 行hành 。 勸khuyến 令linh 是thị 器khí 宜nghi 授thọ 。 初sơ 二nhị 偈kệ 中trung 。 前tiền 偈kệ 誡giới 令linh 勿vật 為vi 起khởi 愛ái 人nhân 說thuyết 。 次thứ 偈kệ 誡giới 令linh 勿vật 為vi 起khởi 見kiến 人nhân 說thuyết 也dã 。 初sơ 是thị 凡phàm 夫phu 。 見kiến 小tiểu 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 忘vong 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 。 次thứ 是thị 保bảo 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 。 必tất 逆nghịch 拒cự 大đại 法pháp 。

有hữu 慚tàm 愧quý 清thanh 淨tịnh

者giả 。 第đệ 二nhị 。 勸khuyến 是thị 器khí 應ưng 授thọ 。 亦diệc 有hữu 二nhị 人nhân 。

慚tàm 愧quý 是thị 始thỉ 行hành 人nhân 。 起khởi 於ư 愛ái 見kiến 及cập 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 心tâm 即tức 改cải 悔hối 慚tàm 愧quý 也dã 。 清thanh 淨tịnh 者giả 。 久cửu 行hành 人nhân 也dã 。 久cửu 習tập 大Đại 乘Thừa 無vô 所sở 得đắc 正chánh 觀quán 。 無vô 復phục 愛ái 見kiến 及cập 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 之chi 垢cấu 。 故cố 云vân 清thanh 淨tịnh 。 如như 上thượng 云vân 。

有hữu 佛Phật 子tử 心tâm 淨tịnh

是thị 矣hĩ 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 當đương 知tri

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 示thị 得đắc 失thất 。 初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 舉cử 不bất 習tập 學học 之chi 失thất 。 次thứ 一nhất 行hành 半bán 。 歎thán 身thân 子tử 習tập 學học 之chi 得đắc 。

諸chư 佛Phật 法Pháp 如như 是thị

者giả 。 要yếu 先tiên 權quyền 後hậu 實thật 。 此thử 示thị 所sở 學học 之chi 摸mạc 軌quỹ 。 次thứ 半bán 行hành 。 明minh 不bất 學học 此thử 經Kinh 則tắc 不bất 知tri 之chi 。

諸chư 佛Phật 世Thế 之chi 師Sư

者giả 。 身thân 子tử 初sơ 聞văn 略lược 說thuyết 謂vị 佛Phật 是thị 魔ma 。 聞văn 後hậu 廣quảng 說thuyết 方phương 知tri 是thị 世thế 大đại 師sư 。 此thử 半bán 行hành 明minh 識thức 人nhân 之chi 邪tà 正chánh 。 次thứ 一nhất 句cú 。 歎thán 領lãnh 法pháp 之chi 權quyền 實thật 。 下hạ 句cú 。 無vô 疑nghi 總tổng 結kết 。 決quyết 了liễu 人nhân 法pháp 也dã 。 次thứ 半bán 行hành 。 明minh 二nhị 疑nghi 既ký 除trừ 欣hân 成thành 一nhất 極cực 。

法Pháp 華Hoa 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 四tứ

永vĩnh 仁nhân 甲giáp 午ngọ 仲trọng 呂lữ 初sơ 三tam 。 為vi 造tạo 板bản 畢tất 功công 。 先tiên 妣# 得đắc 果quả 也dã 。 爰viên 沙Sa 彌Di 道đạo 尊tôn 水thủy 叔thúc 孝hiếu 未vị 終chung 十thập 三tam 忌kỵ 景cảnh 將tương 滿mãn 。 風phong 樹thụ 悲bi 幾kỷ 許hứa 。 千thiên 萬vạn 愁sầu 緒tự 在tại 誰thùy 。 烏ô 呼hô 。 擔đảm 劫kiếp 石thạch 不bất 磷# 之chi 恩ân 。 遇ngộ 浮phù 木mộc 未vị 朽hủ 之chi 幸hạnh 。 仍nhưng 刊# 《# 義nghĩa 疏sớ/sơ 》# 第đệ 四tứ 。 盛thịnh 流lưu 行hành 無vô 窮cùng 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 阿A 鼻Tỳ 濟tế 度độ 無vô 邊biên 而nhi 已dĩ 。

都đô 幹cán 緣duyên 沙Sa 門Môn 。 素tố 慶khánh 謹cẩn 誌chí 。