Pháp Hoa Kinh Đại Thành Âm Nghĩa –

法Pháp 華Hoa 經Kinh 大Đại 成Thành 音Âm 義Nghĩa

清Thanh 淨Tịnh 昇Thăng 集Tập

不bất 敏mẫn 忝thiểm 附phụ 法Pháp 門môn 之chi 末mạt 。 而nhi 於ư 前tiền 賢hiền 註chú 解giải 。 殊thù 未vị 悉tất 覽lãm 。 惟duy 吾ngô 半bán 師sư 所sở 著trước 大đại 成thành 一nhất 疏sớ/sơ 。 每mỗi 披phi 讀đọc 玩ngoạn 味vị 。 未vị 嘗thường 食thực 息tức 少thiểu 置trí 。 內nội 於ư 法pháp 華hoa 旨chỉ 趣thú 。 條điều 分phần/phân 縷lũ 折chiết 。 義nghĩa 無vô 遺di 剩thặng 。 較giảo 之chi 古cổ 德đức 諸chư 師sư 。 何hà 多đa 讓nhượng 焉yên 。 但đãn 其kỳ 間gian 或hoặc 遇ngộ 。 引dẫn 古cổ 事sự 蹟# 。 未vị 免miễn 疑nghi 兕hủy 莫mạc 決quyết 。 不bất 啻# 操thao 木mộc 刃nhận 以dĩ 解giải 盤bàn 結kết 。 將tương 恐khủng 來lai 哲triết 行hành 千thiên 里lý 至chí 九cửu 九cửu 而nhi 返phản 。 其kỳ 不bất 大đại 可khả 惜tích 哉tai 。 不bất 敏mẫn 遂toại 探thám 尋tầm 經kinh 史sử 。 咨tư 叩khấu 碩# 德đức 。 欲dục 選tuyển 音âm 義nghĩa 一nhất 集tập 。 以dĩ 公công 同đồng 志chí 。 無vô 何hà 僻tích 居cư 西tây 山sơn 。 學học 膚phu 聞văn 寡quả 不bất 敢cảm 以dĩ 蠡lễ 智trí 自tự 窺khuy 。 爰viên 有hữu 志chí 未vị 逮đãi 。 偶ngẫu 因nhân 出xuất 山sơn 。 參tham 謁yết 心tâm 師sư 。 見kiến 案án 頭đầu 有hữu 目mục 大đại 成thành 音âm 義nghĩa 一nhất 書thư 。 余dư 問vấn 曰viết 。 是thị 孰thục 筆bút 也dã 。 心tâm 師sư 曰viết 。 性tánh 法Pháp 師sư 筆bút 也dã 。 藁# 竣# 而nhi 未vị 付phó 剞# 劂# 。 有hữu 督# 刊# 大đại 成thành 。 一nhất 雲vân 公công 願nguyện 輸du 金kim 請thỉnh 梓# 於ư 即tức 山sơn 居cư 。 與dữ 大đại 成thành 附phụ 行hành 。 曾tằng 問vấn 序tự 於ư 予# 。 因nhân 久cửu 病bệnh 未vị 克khắc 。 汝nhữ 其kỳ 代đại 之chi 乎hồ 。 余dư 唯dụy 然nhiên 曰viết 。 此thử 誠thành 非phi 易dị 言ngôn 也dã 。 待đãi 窮cùng 軸trục 而nhi 後hậu 可khả 見kiến 。 於ư 大đại 成thành 中trung 。 凡phàm 語ngữ 意ý 幽u 邃thúy 。 引dẫn 古cổ 事sự 蹟# 處xứ 。 悉tất 為vi 之chi 旁bàng 通thông 曲khúc 喻dụ 。 若nhược 指chỉ 流lưu 而nhi 證chứng 其kỳ 源nguyên 焉yên 。 余dư 不bất 禁cấm 欣hân 然nhiên 曰viết 。 斯tư 集tập 誠thành 學học 者giả 之chi 前tiền 星tinh 也dã 。 大đại 成thành 一nhất 疏sớ/sơ 於ư 斯tư 其kỳ 全toàn 備bị 。 無vô 遺di 憾hám 矣hĩ 。 今kim 而nhi 後hậu 觀quán 大đại 成thành 者giả 。 必tất 其kỳ 一nhất 目mục 瞭# 然nhiên 。 向hướng 之chi 抱bão 悶muộn 闕khuyết 疑nghi 者giả 。 如như 積tích 塵trần 凝ngưng 冰băng 之chi 逢phùng 慧tuệ 日nhật 慈từ 風phong 。 莫mạc 不bất 消tiêu 蕩đãng 靡mĩ 介giới 。 詎cự 不bất 快khoái 甚thậm 。 將tương 見kiến 方phương 學học 者giả 不bất 苦khổ 其kỳ 難nạn 。 已dĩ 學học 者giả 適thích 得đắc 其kỳ 趣thú 。 其kỳ 導đạo 人nhân 以dĩ 捷tiệp 通thông 之chi 路lộ 。 亦diệc 孰thục 非phi 音âm 義nghĩa 之chi 效hiệu 哉tai 。 矧# 法pháp 華hoa 之chi 微vi 妙diệu 叵phả 言ngôn 。 有hữu 大đại 成thành 則tắc 可khả 以dĩ 言ngôn 。 大đại 成thành 之chi 引dẫn 古cổ 多đa 端đoan 。 有hữu 音âm 義nghĩa 則tắc 可khả 以dĩ 晰tích 。 故cố 知tri 有hữu 法pháp 華hoa 而nhi 大đại 成thành 不bất 可khả 無vô 。 有hữu 大đại 成thành 而nhi 音âm 義nghĩa 亦diệc 不bất 可khả 無vô 。 是thị 音âm 義nghĩa 為vi 最tối 要yếu 者giả 也dã 。 烏ô 得đắc 漠mạc 漠mạc 無vô 傳truyền 焉yên 。 或hoặc 曰viết 。 音âm 義nghĩa 為vi 小tiểu 學học 也dã 。 豈khởi 當đương 明minh 經kinh 術thuật 乎hồ 。 余dư 曰viết 。 嘻# 如như 以dĩ 音âm 義nghĩa 為vi 小tiểu 學học 。 而nhi 所sở 謂vị 大đại 者giả 。 奚hề 自tự 而nhi 入nhập 耶da 。 譬thí 之chi 行hành 遠viễn 者giả 。 必tất 不bất 廢phế 邇nhĩ 。 登đăng 高cao 者giả 必tất 不bất 廢phế 卑ty 理lý 也dã 。 安an 見kiến 法pháp 華hoa 之chi 堂đường 奧áo 。 不bất 由do 音âm 義nghĩa 之chi 淺thiển 近cận 者giả 。 而nhi 馴# 致trí 之chi 耶da 。 吾ngô 以dĩ 為vi 音âm 義nghĩa 有hữu 裨bì 於ư 大đại 成thành 。 而nhi 實thật 以dĩ 為vi 有hữu 裨bì 於ư 法pháp 華hoa 云vân 。

時thời

康khang 熈# 歲tuế 次thứ 甲giáp 申thân 佛Phật 歡Hoan 喜Hỷ 日nhật 。 燕yên 山sơn 智trí 冲# 謹cẩn 識thức

法pháp 華hoa 大đại 成thành 音âm 義nghĩa

河hà 東đông 後hậu 學học 。 淨tịnh 昇thăng 。 集tập 。

華hoa 嚴nghiêm 宗tông 五ngũ 祖tổ

一nhất 。 帝đế 心tâm 大đại 師sư 。 帝đế 心tâm 。 號hiệu 也dã 。 姓tánh 杜đỗ 。 諱húy 法pháp 順thuận 。 世thế 間gian 聾lung 啞á 者giả 。 遇ngộ 之chi 必tất 能năng 聞văn 能năng 語ngữ 。 唐đường 太thái 宗tông 詔chiếu 謂vị 之chi 曰viết 。 朕trẫm 苦khổ 勞lao 熱nhiệt 。 師sư 之chi 神thần 力lực 。 何hà 以dĩ 蠲quyên 除trừ 。 師sư 曰viết 。 聖thánh 德đức 御ngự 宇vũ 。 微vi 恙dạng 何hà 憂ưu 。 但đãn 頒ban 大đại 赦xá 。 聖thánh 躬cung 自tự 安an 。 上thượng 從tùng 之chi 。 疾tật 遂toại 瘳sưu 。 因nhân 賜tứ 號hiệu 曰viết 帝đế 心tâm 。 作tác 法Pháp 界Giới 觀quán 門môn 。 專chuyên 弘hoằng 華hoa 嚴nghiêm 。

二nhị 。 雲vân 華hoa 大đại 師sư 。 雲vân 華hoa 。 寺tự 名danh 也dã 。 師sư 居cư 是thị 寺tự 。 因nhân 以dĩ 名danh 之chi 。 姓tánh 趙triệu 。 諱húy 智trí 儼nghiễm 。 得đắc 帝đế 心tâm 之chi 親thân 傳truyền 。 以dĩ 授thọ 賢hiền 首thủ 。 其kỳ 教giáo 大đại 行hành 。

三tam 。 賢hiền 首thủ 大đại 師sư 。 賢hiền 首thủ 。 諡thụy 號hiệu 也dã 。 姓tánh 康khang 。 諱húy 法Pháp 藏tạng 。 其kỳ 先tiên 康khang 居cư 國quốc 人nhân 。 唐đường 則tắc 天thiên 詔chiếu 於ư 太thái 原nguyên 寺tự 。 開khai 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 旨chỉ 。 感cảm 白bạch 光quang 自tự 口khẩu 而nhi 出xuất 。 須tu 臾du 成thành 葢# 。 萬vạn 眾chúng 懽# 呼hô 。 召triệu 對đối 長trường 生sanh 殿điện 。 指chỉ 殿điện 隅ngung 金kim 獅sư 子tử 。 以dĩ 喻dụ 法Pháp 界Giới 體thể 用dụng 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 則tắc 天thiên 領lãnh 解giải 。 遂toại 著trước 其kỳ 說thuyết 。 為vi 金kim 師sư 子tử 章chương 。

四tứ 。 清thanh 涼lương 大đại 師sư 。 清thanh 凉# 。 號hiệu 也dã 。 姓tánh 夏hạ 侯hầu 氏thị 。 諱húy 澄trừng 觀quán 。 會hội 稽khể 人nhân 也dã 。 造tạo 華hoa 嚴nghiêm 大đại 疏sớ/sơ 。 唐đường 德đức 宗tông 誕đản 節tiết 。 召triệu 對đối 內nội 殿điện 。 能năng 以dĩ 妙diệu 法Pháp 清thanh 涼lương 帝đế 心tâm 。 遂toại 賜tứ 號hiệu 清thanh 涼lương 。 憲hiến 宗tông 問vấn 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 旨chỉ 。 豁hoát 然nhiên 有hữu 得đắc 。 加gia 號hiệu 大đại 統thống 清thanh 涼lương 國quốc 師sư 。 文văn 宗tông 開khai 成thành 三tam 年niên 示thị 寂tịch 。 凡phàm 歷lịch 九cửu 朝triêu 為vi 七thất 帝đế 門môn 師sư 。 九cửu 朝triêu 者giả 。 玄huyền 宗tông 肅túc 宗tông 代đại 宗tông 德đức 宗tông 順thuận 宗tông 憲hiến 宗tông 穆mục 宗tông 敬kính 宗tông 文văn 宗tông 也dã 。 七thất 帝đế 者giả 。 即tức 代đại 宗tông 以dĩ 下hạ 七thất 帝đế 也dã 。

五ngũ 。 圭# 峰phong 大đại 師sư 。 圭# 峰phong 。 終chung 南nam 山sơn 之chi 別biệt 名danh 也dã 。 師sư 居cư 是thị 山sơn 。 因nhân 得đắc 是thị 號hiệu 。 姓tánh 何hà 。 諱húy 宗tông 密mật 。 果quả 州châu 西tây 充sung 入nhập 也dã 。 清thanh 涼lương 嘗thường 謂vị 之chi 曰viết 。 毗tỳ 盧lô 華hoa 藏tạng 。 能năng 隨tùy 我ngã 遊du 者giả 。 其kỳ 汝nhữ 乎hồ 。 遂toại 著trước 圓viên 覺giác 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 疏sớ/sơ 鈔sao 。 唐đường 文văn 宗tông 詔chiếu 問vấn 佛Phật 法Pháp 大đại 意ý 。 賜tứ 號hiệu 大đại 德đức 。 至chí 宣tuyên 宗tông 追truy 諡thụy 定định 慧tuệ 禪thiền 師sư 。 其kỳ 詳tường 見kiến 起khởi 信tín 論luận 會hội 閱duyệt 。 今kim 依y 三tam 藏tạng 法pháp 數số 錄lục 出xuất 。

循tuần 循tuần 善thiện 誘dụ

論luận 語ngữ 。 顏nhan 淵uyên 喟vị 然nhiên 歎thán 曰viết 。 夫phu 子tử 循tuần 循tuần 然nhiên 善thiện 誘dụ 人nhân 。 博bác 我ngã 以dĩ 文văn 。 約ước 我ngã 以dĩ 禮lễ 。 註chú 云vân 。 循tuần 循tuần 。 有hữu 次thứ 序tự 貌mạo 。 誘dụ 。 引dẫn 進tiến 也dã 。 博bác 文văn 約ước 禮lễ 。 教giáo 之chi 序tự 也dã 。 言ngôn 夫phu 子tử 道đạo 雖tuy 高cao 妙diệu 。 而nhi 教giáo 人nhân 有hữu 序tự 也dã 。

若nhược 萬vạn 派phái 以dĩ 朝triêu 宗tông

尚thượng 書thư 禹vũ 貢cống 篇thiên 云vân 。 江giang 漢hán 朝triêu 宗tông 于vu 海hải 。 註chú 云vân 。 春xuân 見kiến 曰viết 朝triêu 。 夏hạ 見kiến 曰viết 宗tông 。 朝triêu 宗tông 。 諸chư 侯hầu 見kiến 天thiên 子tử 之chi 名danh 也dã 。 江giang 漢hán 合hợp 流lưu 于vu 荊kinh 。 去khứ 海hải 尚thượng 遠viễn 。 然nhiên 水thủy 道đạo 已dĩ 安an 。 而nhi 無vô 有hữu 壅ủng 塞tắc 橫hoạnh/hoành 決quyết 之chi 患hoạn 。 雖tuy 未vị 至chí 海hải 。 而nhi 其kỳ 勢thế 已dĩ 奔bôn 趨xu 于vu 海hải 。 猶do 諸chư 候hậu 之chi 朝triêu 宗tông 于vu 王vương 也dã 。 見kiến 音âm 現hiện 。

似tự 羣quần 星tinh 而nhi 拱củng 北bắc

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 為vi 政chánh 以dĩ 德đức 。 譬thí 如như 北bắc 辰thần 居cư 其kỳ 所sở 。 而nhi 眾chúng 星tinh 共cộng 之chi 註chú 云vân 。 政chánh 之chi 為vi 言ngôn 正chánh 也dã 。 所sở 以dĩ 正chánh 人nhân 之chi 不bất 正chánh 也dã 。 德đức 之chi 為vi 言ngôn 得đắc 也dã 。 行hành 道Đạo 而nhi 有hữu 得đắc 於ư 心tâm 也dã 。 北bắc 辰thần 。 北bắc 極cực 。 天thiên 之chi 樞xu 也dã 。 居cư 其kỳ 所sở 。 不bất 動động 也dã 。 共cộng 。 向hướng 也dã 。 言ngôn 眾chúng 星tinh 四tứ 面diện 旋toàn 繞nhiễu 。 而nhi 歸quy 向hướng 之chi 也dã 。

率suất 由do 舊cựu 章chương

詩thi 云vân 。 不bất 愆khiên 不bất 忘vong 。 率suất 由do 舊cựu 章chương 。 註chú 云vân 。 愆khiên 。 過quá 也dã 。 率suất 。 循tuần 也dã 。 章chương 。 典điển 法pháp 也dã 。 所sở 行hành 不bất 過quá 差sai 不bất 遺di 忘vong 者giả 。 以dĩ 其kỳ 循tuần 用dụng 舊cựu 典điển 故cố 也dã 。 詩thi 大đại 雅nhã 假giả 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 篇thiên 。 又hựu 見kiến 孟# 子tử 離ly 婁lâu 章chương 。 假giả 。 詩thi 作tác 嘉gia 。

有hữu 教giáo 無vô 類loại

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 有hữu 教giáo 無vô 類loại 。 註chú 云vân 。 人nhân 性tánh 皆giai 善thiện 。 而nhi 其kỳ 類loại 有hữu 善thiện 惡ác 之chi 殊thù 者giả 。 氣khí 習tập 之chi 染nhiễm 也dã 。 故cố 君quân 子tử 有hữu 教giáo 。 則tắc 人nhân 皆giai 可khả 以dĩ 復phục 於ư 善thiện 。 而nhi 不bất 當đương 復phục 論luận 其kỳ 類loại 之chi 惡ác 矣hĩ 。

善thiện 繼kế 善thiện 述thuật

中trung 庸dong 。 子tử 曰viết 。 武võ 王vương 周chu 公công 。 其kỳ 達đạt 孝hiếu 矣hĩ 乎hồ 。 夫phu 孝hiếu 者giả 。 善thiện 繼kế 人nhân 之chi 志chí 。 善thiện 述thuật 人nhân 之chi 事sự 者giả 也dã 。 註chú 云vân 。 武võ 王vương 纘# 大đại 王vương 王vương 季quý 文văn 王vương 之chi 緒tự 。 以dĩ 有hữu 天thiên 下hạ 。 而nhi 周chu 公công 成thành 文văn 武võ 之chi 德đức 。 以dĩ 追truy 崇sùng 其kỳ 先tiên 祖tổ 。 此thử 繼kế 志chí 述thuật 事sự 之chi 大đại 者giả 也dã 。

王vương 道đạo 坦thản 坦thản 千thiên 古cổ 同đồng 規quy

王vương 者giả 。 貫quán 三tam 才tài 。 主chủ 萬vạn 物vật 。 無vô 為vi 化hóa 世thế 。 有hữu 道đạo 恩ân 民dân 。 坦thản 坦thản 者giả 。 平bình 廣quảng 也dã 。 既ký 平bình 且thả 廣quảng 。 千thiên 古cổ 之chi 下hạ 孰thục 不bất 同đồng 規quy 。 見kiến 會hội 玄huyền 記ký 。

梵Phạm 音âm 楚sở 夏hạ

秦tần 洛lạc 。 謂vị 之chi 中trung 華hoa 。 亦diệc 云vân 華hoa 夏hạ 。 亦diệc 云vân 中trung 夏hạ 。 淮hoài 南nam 楚sở 地địa 。 非phi 是thị 中trung 方phương 。 楚sở 洛lạc 言ngôn 音âm 。 呼hô 召triệu 輕khinh 重trọng 。 今kim 西tây 域vực 梵Phạn 語ngữ 。 有hữu 似tự 於ư 斯tư 。 中trung 天thiên 如như 中trung 夏hạ 。 餘dư 四tứ 如như 楚sở 蜀thục 。 見kiến 華hoa 嚴nghiêm 懸huyền 談đàm 。

七thất 十thập 五ngũ 法pháp

頌tụng 云vân 。 色sắc 法pháp 十thập 一nhất 心tâm 法pháp 一nhất 。 四tứ 十thập 六lục 箇cá 心tâm 所sở 法pháp 。 一nhất 十thập 四tứ 種chủng 不bất 相tương 應ứng 。 三tam 種chủng 無vô 為vi 七thất 十thập 五ngũ 。 其kỳ 詳tường 見kiến 法pháp 數số 。

部bộ 執chấp 不bất 同đồng

二nhị 十thập 部bộ 者giả 。 按án 異dị 部bộ 宗tông 輪luân 論luận 云vân 。 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 百bách 有hữu 餘dư 年niên 。 摩Ma 竭Kiệt 陀Đà 國Quốc 。 俱câu 蘇tô 摩ma 城thành 。 王vương 號hiệu 無vô 憂ưu 。 統thống 攝nhiếp 贍thiệm 部bộ 。 感cảm 一nhất 白bạch 葢# 。 化hóa 洽hiệp 人nhân 神thần 。 是thị 時thời 佛Phật 法Pháp 大đại 眾chúng 初sơ 破phá 。 謂vị 因nhân 龍long 象tượng 邊biên 鄙bỉ 多đa 聞văn 大đại 德đức 四tứ 眾chúng 。 共cộng 議nghị 無vô 常thường 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 靜tĩnh 。 五ngũ 事sự 不bất 同đồng 。 分phân 為vi 兩lưỡng 部bộ 。 一nhất 大đại 眾chúng 部bộ 。 二nhị 上thượng 座tòa 部bộ 。 從tùng 大đại 眾chúng 部bộ 流lưu 出xuất 八bát 部bộ 。 合hợp 有hữu 九cửu 部bộ 。 一nhất 大đại 眾chúng 部bộ 。 二nhị 一nhất 說thuyết 部bộ 。 三tam 說thuyết 出xuất 世thế 部bộ 。 四tứ 雞kê 胤dận 部bộ 。 五ngũ 多đa 聞văn 部bộ 。 六lục 說thuyết 假giả 部bộ 。 七thất 制chế 多đa 山sơn 部bộ 。 八bát 西tây 山sơn 住trụ 部bộ 。 九cửu 北bắc 山sơn 住trụ 部bộ 。 從tùng 上thượng 座tòa 部bộ 分phân 為vi 兩lưỡng 部bộ 。 一nhất 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 。 二nhị 即tức 上thượng 座tòa 部bộ 。 轉chuyển 名danh 雪Tuyết 山Sơn 都đô 。 從tùng 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 。 展triển 轉chuyển 流lưu 出xuất 九cửu 部bộ 。 共cộng 前tiền 根căn 本bổn 兩lưỡng 部bộ 。 成thành 十thập 一nhất 部bộ 。 一nhất 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 。 二nhị 雪Tuyết 山Sơn 部bộ 。 三tam 犢độc 子tử 部bộ 。 四tứ 法pháp 上thượng 部bộ 。 五ngũ 賢hiền 胄trụ 部bộ 。 六lục 正chánh 量lượng 部bộ 。 七thất 密mật 林lâm 山sơn 部bộ 。 八bát 化hóa 地địa 部bộ 。 九cửu 法Pháp 藏tạng 部bộ 。 十thập 飲ẩm 光quang 部bộ 。 十thập 一nhất 經kinh 量lượng 部bộ 。 共cộng 前tiền 九cửu 部bộ 。 成thành 二nhị 十thập 部bộ 。 見kiến 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 論luận 贅# 言ngôn 。

初Sơ 地Địa 即tức 為vi 八bát

楞lăng 伽già 四tứ 卷quyển 云vân 。 初sơ 則tắc 為vi 八bát 地địa 。 第đệ 九cửu 則tắc 為vi 七thất 。 七thất 亦diệc 復phục 為vi 八bát 。 第đệ 二nhị 為vi 第đệ 三tam 。 第đệ 四tứ 為vi 第đệ 五ngũ 。 第đệ 三tam 為vi 第đệ 六lục 。 無vô 所sở 有hữu 何hà 次thứ 。 其kỳ 義nghĩa 詳tường 見kiến 科khoa 解giải 。

五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã

五ngũ 法pháp 者giả 。 曰viết 名danh 。 曰viết 相tương/tướng 。 曰viết 妄vọng 想tưởng 。 曰viết 正chánh 智trí 。 曰viết 如như 如như 。 三tam 自tự 性tánh 者giả 。 曰viết 緣duyên 起khởi 。 曰viết 妄vọng 想tưởng 。 曰viết 成thành 。 八bát 識thức 者giả 。 前tiền 五ngũ 識thức 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 第đệ 七thất 末mạt 那na 識thức 。 第đệ 八bát 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 二nhị 無vô 我ngã 者giả 。 人nhân 無vô 我ngã 。 法pháp 無vô 我ngã 也dã 。 出xuất 楞lăng 伽già 經kinh 。

記ký 莂biệt

記ký 莂biệt 者giả 。 謂vị 授thọ 將tương 來lai 成thành 佛Phật 之chi 記ký 。 劫kiếp 國quốc 名danh 號hiệu 之chi 莂biệt 也dã 。 見kiến 大đại 藏tạng 音âm 釋thích 。

擔đảm 麻ma 棄khí 金kim

昔tích 有hữu 三tam 人nhân 入nhập 山sơn 。 各các 擔đảm 一nhất 擔đảm 麻ma 。 偶ngẫu 於ư 中trung 路lộ 。 見kiến 無vô 數số 布bố 帛bạch 。 一nhất 智trí 者giả 云vân 。 吾ngô 棄khí 麻ma 擔đảm 布bố 帛bạch 。 一nhất 愚ngu 者giả 云vân 。 吾ngô 擔đảm 來lai 路lộ 多đa 。 只chỉ 是thị 擔đảm 麻ma 。 往vãng 前tiền 不bất 遠viễn 。 又hựu 見kiến 白bạch 銀ngân 。 智trí 者giả 棄khí 布bố 擔đảm 銀ngân 。 愚ngu 者giả 依y 舊cựu 擔đảm 麻ma 。 往vãng 前tiền 又hựu 見kiến 黃hoàng 金kim 。 智trí 者giả 棄khí 銀ngân 擔đảm 金kim 。 愚ngu 者giả 依y 舊cựu 只chỉ 是thị 擔đảm 麻ma 。 自tự 負phụ 所sở 見kiến 。 不bất 肯khẳng 從tùng 人nhân 者giả 。 大đại 率suất 如như 是thị 。 見kiến 彌di 陀đà 演diễn 義nghĩa 。

李# 山sơn 龍long

唐đường 。 左tả 監giám 門môn 校giáo 尉úy 。 李# 山sơn 龍long 。 於ư 武võ 德đức 年niên 中trung 暴bạo 亡vong 。 而nhi 心tâm 上thượng 不bất 冷lãnh 如như 掌chưởng 許hứa 。 家gia 人nhân 未vị 忍nhẫn 殯tấn 殮liễm 。 至chí 七thất 日nhật 而nhi 甦tô 。 自tự 說thuyết 云vân 。 當đương 死tử 時thời 。 被bị 冥minh 收thu 至chí 一nhất 官quan 曹tào 內nội 。 有hữu 囚tù 數số 千thiên 人nhân 。 受thọ 罪tội 不bất 一nhất 。 吏lại 將tương 山sơn 龍long 至chí 廳thính 下hạ 。 有hữu 天thiên 官quan 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 在tại 生sanh 作tác 何hà 福phước 業nghiệp 。 龍long 曰viết 。 鄉hương 人nhân 每mỗi 設thiết 齋trai 講giảng 。 恆hằng 施thí 物vật 同đồng 之chi 。 王vương 曰viết 。 汝nhữ 作tác 何hà 善thiện 業nghiệp 。 龍long 曰viết 。 誦tụng 法pháp 華hoa 經kinh 兩lưỡng 卷quyển 。 王vương 曰viết 善thiện 。 可khả 升thăng 階giai 。 山sơn 龍long 既ký 升thăng 。 東đông 北bắc 有hữu 高cao 座tòa 。 王vương 曰viết 。 請thỉnh 法Pháp 師sư 升thăng 座tòa 。 山sơn 龍long 遂toại 坐tọa 。 開khai 經kinh 曰viết 。 妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 序tự 品phẩm 第đệ 一nhất 。 王vương 曰viết 。 請thỉnh 法Pháp 師sư 止chỉ 。 下hạ 座tòa 復phục 立lập 階giai 下hạ 。 顧cố 廳thính 內nội 囚tù 已dĩ 無vô 一nhất 人nhân 。 王vương 謂vị 山sơn 龍long 曰viết 。 君quân 誦tụng 經Kinh 之chi 福phước 。 非phi 惟duy 自tự 利lợi 。 乃nãi 令linh 囚tù 眾chúng 。 皆giai 因nhân 聞văn 經Kinh 獲hoạch 免miễn 。 豈khởi 不bất 善thiện 哉tai 。 乃nãi 至chí 遊du 諸chư 獄ngục 念niệm 佛Phật 皆giai 空không 等đẳng 事sự 不bất 錄lục 。 見kiến 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 第đệ 二nhị 十thập 卷quyển 。

釋thích 道đạo 裕#

釋thích 道đạo 裕# 。 一nhất 云vân 遺di 俗tục 。 常thường 誦tụng 法pháp 華hoa 千thiên 有hữu 餘dư 遍biến 。 以dĩ 貞trinh 觀quán 初sơ 。 因nhân 病bệnh 將tương 終chung 。 囑chúc 友hữu 人nhân 慧tuệ 廓khuếch 曰viết 。 比tỉ 雖tuy 誦tụng 經Kinh 。 意ý 望vọng 靈linh 驗nghiệm 。 身thân 死tử 之chi 後hậu 。 不bất 須tu 露lộ 骸hài 。 埋mai 之chi 十thập 載tái 。 屈khuất 為vi 發phát 出xuất 。 舌thiệt 根căn 爛lạn 不phủ 。 審thẩm 若nhược 不bất 壞hoại 。 為vi 起khởi 一nhất 塔tháp 。 以dĩ 示thị 經kinh 感cảm 。 言ngôn 訖ngật 而nhi 終chung 。 依y 囑chúc 而nhi 埋mai 。 至chí 貞trinh 觀quán 十thập 一nhất 年niên 。 廓khuếch 與dữ 知tri 友hữu 就tựu 墓mộ 開khai 之chi 。 身thân 肉nhục 皆giai 盡tận 。 惟duy 舌thiệt 不bất 朽hủ 。 然nhiên 後hậu 然nhiên 起khởi 塔tháp 。 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 十thập 八bát 卷quyển 。 又hựu 出xuất 續tục 高cao 僧Tăng 傳truyền 。

嚴nghiêm 法pháp 華hoa

嚴nghiêm 法pháp 華hoa 者giả 。 乃nãi 陳trần 時thời 揚dương 州châu 嚴nghiêm 恭cung 是thị 也dã 。 本bổn 泉tuyền 州châu 人nhân 。 因nhân 領lãnh 父phụ 親thân 五ngũ 萬vạn 錢tiền 。 往vãng 揚dương 州châu 致trí 貨hóa 。 偶ngẫu 江giang 中trung 見kiến 一nhất 船thuyền 黿ngoan 。 遂toại 以dĩ 五ngũ 萬vạn 錢tiền 贖thục 之chi 。 父phụ 母mẫu 在tại 家gia 。 昏hôn 夜dạ 中trung 。 見kiến 烏ô 衣y 五ngũ 十thập 人nhân 。 詣nghệ 門môn 送tống 錢tiền 。 錢tiền 皆giai 小tiểu 濕thấp 。 後hậu 嚴nghiêm 恭cung 還hoàn 家gia 。 父phụ 母mẫu 說thuyết 客khách 付phó 錢tiền 之chi 日nhật 。 乃nãi 贖thục 黿ngoan 之chi 日nhật 也dã 。 是thị 知tri 五ngũ 十thập 客khách 。 皆giai 所sở 贖thục 之chi 黿ngoan 也dã 。 其kỳ 後hậu 父phụ 子tử 深thâm 信tín 因nhân 果quả 。 共cộng 往vãng 揚dương 州châu 起khởi 精tinh 舍xá 。 專chuyên 寫tả 法pháp 華hoa 經kinh 。 因nhân 名danh 嚴nghiêm 法pháp 華hoa 焉yên 。 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 第đệ 十thập 八bát 卷quyển 。

尼ni 法pháp 信tín

唐đường 武võ 德đức 時thời 。 河hà 東đông 有hữu 尼ni 法pháp 信tín 。 常thường 誦tụng 法pháp 華hoa 。 訪phỏng 工công 書thư 人nhân 。 淨tịnh 室thất 寫tả 經kinh 。 然nhiên 香hương 薰huân 衣y 。 仍nhưng 於ư 寫tả 經kinh 之chi 室thất 通thông 外ngoại 。 加gia 一nhất 竹trúc 筒đồng 。 令linh 寫tả 經kinh 人nhân 出xuất 息tức 於ư 外ngoại 。 八bát 年niên 乃nãi 畢tất 。 龍long 門môn 僧Tăng 法pháp 端đoan 請thỉnh 講giảng 。 開khai 卷quyển 惟duy 見kiến 黃hoàng 紙chỉ 。 了liễu 無vô 文văn 字tự 。 即tức 送tống 與dữ 尼ni 。 尼ni 悲bi 泣khấp 受thọ 。 以dĩ 香hương 水thủy 洗tẩy 函hàm 。 沐mộc 浴dục 頂đảnh 戴đái 。 繞nhiễu 佛Phật 行hạnh 道đạo 。 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 。 既ký 而nhi 開khai 視thị 。 文văn 字tự 如như 故cố 。 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 第đệ 二nhị 十thập 七thất 卷quyển 。

至chí 於ư 窓song 鷄kê 聽thính 法Pháp 。 立lập 脫thoát 毛mao 羽vũ 之chi 狀trạng 。 轉chuyển 為vi 法Pháp 師sư 。 躬cung 遇ngộ 普phổ 賢hiền 摩ma 頂đảnh 。 山sơn 牛ngưu 齅khứu 經kinh 。 坐tọa 忘vong 戴đái 角giác 之chi 形hình 。 生sanh 作tác 大đại 臣thần 。 面diện 會hội 文Văn 殊Thù 點điểm 化hóa 。 今kim 不bất 繁phồn 引dẫn 。

七thất 種chủng 立lập 題đề 法pháp

一nhất 單đơn 人nhân 立lập 題đề 。 如như 佛Phật 說thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 等đẳng 經kinh 。 二nhị 單đơn 法pháp 立lập 題đề 。 如như 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 經kinh 。 三tam 單đơn 喻dụ 立lập 題đề 。 如như 梵Phạm 網võng 等đẳng 經kinh 。 四tứ 人nhân 法pháp 立lập 題đề 。 如như 文Văn 殊Thù 問vấn 般Bát 若Nhã 等đẳng 經kinh 。 五ngũ 法pháp 喻dụ 立lập 題đề 。 如như 妙diệu 法Pháp 蓮liên 華hoa 等đẳng 經kinh 。 六lục 人nhân 喻dụ 立lập 題đề 。 如như 如Như 來Lai 獅sư 子tử 吼hống 等đẳng 經kinh 。 七thất 具cụ 足túc 立lập 題đề 。 如như 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 經kinh 。 見kiến 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú 。 並tịnh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 。

五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 各các 說thuyết 身thân 因nhân

如như 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 問vấn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

大đại 德đức 。 佛Phật 說thuyết 身thân 因nhân 。 何hà 者giả 是thị 耶da 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

諸chư 大đại 德đức 。 汝nhữ 等đẳng 亦diệc 各các 。 得đắc 正chánh 解giải 脫thoát 。 自tự 應ưng 識thức 之chi 。 何hà 緣duyên 方phương 作tác 如như 是thị 問vấn 耶da 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 。

大đại 德đức 。 我ngã 未vị 獲hoạch 得đắc 正chánh 解giải 脫thoát 時thời 。 意ý 謂vị 無vô 明minh 即tức 是thị 身thân 因nhân 。 作tác 是thị 觀quán 時thời 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。

復phục 有hữu 說thuyết 言ngôn 。

大đại 德đức 。 我ngã 未vị 獲hoạch 得đắc 正chánh 解giải 脫thoát 時thời 。 謂vị 愛ái 無vô 明minh 即tức 是thị 身thân 因nhân 。 作tác 是thị 觀quán 時thời 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 或hoặc 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 行hành 。 識thức 。 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 。 觸xúc 。 受thọ 。 愛ái 。 取thủ 。 有hữu 。 生sanh 。 飲ẩm 食thực 。 五ngũ 欲dục 。 即tức 是thị 身thân 因nhân 。

爾nhĩ 時thời 五Ngũ 百Bách 比Bỉ 丘Khâu 。 各các 各các 自tự 說thuyết 。 己kỷ 所sở 解giải 已dĩ 。 共cộng 往vãng 佛Phật 所sở 。 稽khể 首thủ 佛Phật 足túc 。 右hữu 繞nhiễu 三tam 帀táp 。 禮lễ 拜bái 畢tất 已dĩ 。 卻khước 坐tọa 一nhất 面diện 。 各các 以dĩ 如như 上thượng 己kỷ 所sở 解giải 義nghĩa 。 向hướng 佛Phật 說thuyết 之chi 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 如như 是thị 諸chư 人nhân 。 誰thùy 是thị 正chánh 說thuyết 。 誰thùy 不bất 正chánh 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 一nhất 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 無vô 非phi 正chánh 說thuyết 。 出xuất 涅Niết 槃Bàn 經kinh 三tam 十thập 五ngũ 卷quyển 。 又hựu 見kiến 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。 自tự 說thuyết 本bổn 起khởi 經kinh 。

三tam 十thập 二nhị 士sĩ 入nhập 不bất 二nhị 門môn

維duy 摩ma 經kinh 第đệ 二nhị 。 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 品phẩm 。 前tiền 有hữu 三tam 十thập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 各các 說thuyết 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 後hậu 問vấn 文Văn 殊Thù 言ngôn 。 何hà 等đẳng 是thị 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 文Văn 殊Thù 曰viết 。 如như 我ngã 意ý 者giả 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 言ngôn 無vô 說thuyết 。 無vô 示thị 無vô 識thức 。 離ly 諸chư 問vấn 答đáp 。 是thị 為vi 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 於ư 是thị 文Văn 殊Thù 問vấn 維duy 摩ma 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 各các 自tự 說thuyết 已dĩ 。 仁Nhân 者Giả 當đương 說thuyết 。 何hà 等đẳng 是thị 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。

時thời 維duy 摩ma 默mặc 然nhiên 無vô 言ngôn 。 文Văn 殊Thù 歎thán 曰viết 。 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 。 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 是thị 為vi 真chân 入nhập 。 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。

四tứ 句cú 感cảm 應ứng

四tứ 句cú 感cảm 應ứng 者giả 。 一nhất 者giả 冥minh 機cơ 冥minh 應ưng 。 二nhị 者giả 冥minh 機cơ 顯hiển 應ưng 。 三tam 者giả 顯hiển 機cơ 顯hiển 應ưng 。 四tứ 者giả 顯hiển 機cơ 冥minh 應ưng 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 若nhược 過quá 去khứ 善thiện 修tu 三tam 業nghiệp 。 現hiện 在tại 未vị 運vận 身thân 口khẩu 。 藉tạ 往vãng 善thiện 力lực 。 名danh 為vi 冥minh 機cơ 也dã 。 雖tuy 不bất 現hiện 見kiến 靈linh 應ưng 。 而nhi 密mật 為vi 法Pháp 身thân 所sở 益ích 。 不bất 見kiến 不bất 聞văn 。 而nhi 覺giác 而nhi 知tri 。 是thị 為vi 冥minh 益ích 也dã 。 二nhị 冥minh 機cơ 顯hiển 益ích 者giả 。 過quá 去khứ 植thực 善thiện 而nhi 冥minh 機cơ 已dĩ 成thành 。 便tiện 得đắc 值trị 佛Phật 聞văn 法Pháp 。 現hiện 前tiền 獲hoạch 利lợi 。 是thị 為vi 顯hiển 益ích 。 如như 佛Phật 初sơ 出xuất 世thế 最tối 初sơ 得đắc 度độ 之chi 人nhân 。 現hiện 在tại 何hà 嘗thường 修tu 行hành 。 諸chư 佛Phật 照chiếu 其kỳ 宿túc 機cơ 。 自tự 往vãng 度độ 之chi 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 三tam 顯hiển 機cơ 顯hiển 應ưng 者giả 。 現hiện 在tại 身thân 口khẩu 。 精tinh 勤cần 不bất 懈giải 。 而nhi 能năng 感cảm 降giáng/hàng 。 如như 須tu 達đạt 長trường 跪quỵ 。 佛Phật 往vãng 祇kỳ 桓hoàn 。 月nguyệt 葢# 曲khúc 躬cung 。 聖thánh 居cư 門môn 閫khổn 。 如như 即tức 行hành 人nhân 道Đạo 場Tràng 禮lễ 懺sám 。 能năng 感cảm 靈linh 瑞thụy 。 即tức 是thị 顯hiển 機cơ 顯hiển 應ưng 也dã 。 四tứ 顯hiển 機cơ 冥minh 應ưng 者giả 。 如như 人nhân 雖tuy 一nhất 世thế 勤cần 苦khổ 。 現hiện 善thiện 濃nồng 積tích 而nhi 不bất 顯hiển 感cảm 。 冥minh 有hữu 其kỳ 利lợi 。 此thử 是thị 顯hiển 機cơ 冥minh 益ích 也dã 。 詳tường 見kiến 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 第đệ 六lục 卷quyển 。

三tam 十thập 六lục 句cú 感cảm 應ứng

三tam 十thập 六lục 句cú 感cảm 應ứng 者giả 。 前tiền 冥minh 顯hiển 互hỗ 論luận 。 略lược 舉cử 四tứ 句cú 。 若nhược 具cụ 足túc 辨biện 者giả 。 用dụng 四tứ 機cơ 為vi 根căn 本bổn 。 所sở 謂vị 冥minh 機cơ 。 顯hiển 機cơ 。 亦diệc 冥minh 亦diệc 顯hiển 機cơ 。 非phi 冥minh 非phi 顯hiển 機cơ 。 冥minh 是thị 過quá 去khứ 。 顯hiển 是thị 現hiện 在tại 。 冥minh 顯hiển 是thị 過quá 現hiện 。 非phi 冥minh 非phi 顯hiển 是thị 未vị 來lai 。 如như 佛Phật 為vi 闡xiển 提đề 說thuyết 法Pháp (# 云vân 云vân )# 。 於ư 一nhất 句cú 中trung 。 復phục 為vi 四tứ 句cú 。 所sở 謂vị 冥minh 機cơ 冥minh 應ưng 。 冥minh 機cơ 顯hiển 應ưng 。 冥minh 機cơ 亦diệc 冥minh 亦diệc 顯hiển 應ưng 。 冥minh 機cơ 非phi 冥minh 非phi 顯hiển 應ưng 。 餘dư 三tam 機cơ 亦diệc 如như 是thị 。 四tứ 四tứ 即tức 成thành 十thập 六lục 句cú 。 機cơ 既ký 召triệu 應ưng 。 應ưng 亦diệc 有hữu 十thập 六lục 句cú 。 一nhất 機cơ 而nhi 感cảm 四tứ 應ưng 。 一nhất 應ưng 而nhi 赴phó 四tứ 機cơ 。 機cơ 應ưng 各các 為vi 十thập 六lục 。 合hợp 成thành 三tam 十thập 二nhị 句cú 。 就tựu 前tiền 根căn 本bổn 四tứ 句cú 。 便tiện 是thị 三tam 十thập 六lục 句cú 也dã 。 詳tường 見kiến 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 第đệ 六lục 卷quyển 。

或hoặc 是thị 祥tường 師sư 安an 此thử 名danh 目mục

元nguyên 。 道đạo 者giả 山sơn 。 雲vân 峯phong 寺tự 。 如như 意ý 野dã 老lão 祥tường 邁mại 者giả 。 姓tánh 延diên 氏thị 。 太thái 原nguyên 人nhân 也dã 。 九cửu 歲tuế 落lạc 紺cám 。 隨tùy 師sư 受thọ 業nghiệp 。 內nội 窮cùng 三tam 藏tạng 。 外ngoại 覈# 九cửu 流lưu 。 名danh 冠quan 中trung 華hoa 。 聲Thanh 聞Văn 朝triêu 野dã 。 曾tằng 與dữ 道Đạo 士sĩ 丘khâu 處xứ 機cơ 。 李# 志chí 常thường 等đẳng 。 辯biện 論luận 真chân 偽ngụy 。 於ư 至chí 元nguyên 十thập 八bát 年niên 。 十thập 月nguyệt 二nhị 十thập 日nhật 。 奉phụng 旨chỉ 焚phần 經kinh 。 道đạo 經kinh 皆giai 毀hủy 。 由do 是thị 佛Phật 日nhật 重trọng/trùng 輝huy 。 法pháp 雲vân 廣quảng 布bố 。 曾tằng 著trước 辯biện 偽ngụy 錄lục 五ngũ 卷quyển 。 入nhập 藏tạng 流lưu 通thông 。 詳tường 見kiến 本bổn 錄lục 序tự 。

祥tường 師sư 曾tằng 注chú 法pháp 華hoa 序tự 。 當đương 時thời 未vị 有hữu 弘hoằng 傳truyền 二nhị 字tự 。 故cố 疏sớ/sơ 家gia 。 以dĩ 為vi 祥tường 師sư 注chú 序tự 最tối 先tiên 。 故cố 疑nghi 其kỳ 安an 弘hoằng 傳truyền 二nhị 字tự 之chi 名danh 目mục 也dã 。

關quan 中trung 記ký

漢hán 都đô 長trường/trưởng 安an 。 東đông 有hữu 函hàm 谷cốc 關quan 。 南nam 有hữu 嶤# 關quan 武võ 關quan 。 西tây 有hữu 散tán 關quan 。 北bắc 有hữu 蕭tiêu 關quan 。 居cư 四tứ 關quan 之chi 中trung 。 故cố 名danh 關quan 中trung 。 見kiến 正chánh 字tự 通thông 。

記ký 者giả 。 誌chí 也dã 。 乃nãi 長trường/trưởng 安an 之chi 誌chí 書thư 也dã 。

溯# 其kỳ 閥# 閱duyệt

太thái 史sử 公công 曰viết 。 古cổ 者giả 人nhân 臣thần 。 功công 有hữu 五ngũ 品phẩm 。 以dĩ 德đức 立lập 宗tông 廟miếu 。 定định 社xã 稷tắc 。 曰viết 勳huân 。 以dĩ 言ngôn 曰viết 勞lao 。 用dụng 力lực 曰viết 功công 。 明minh 其kỳ 等đẳng 曰viết 閥# 。 積tích 日nhật 曰viết 閱duyệt 。 出xuất 史sử 記ký 功công 臣thần 表biểu 。

溯# 。 與dữ 泝tố 溯# 二nhị 字tự 同đồng 。 爾nhĩ 雅nhã 云vân 。 逆nghịch 流lưu 而nhi 上thượng 曰viết 泝tố 洄hồi 。 順thuận 流lưu 而nhi 下hạ 曰viết 泝tố 游du 。 疏sớ/sơ 家gia 引dẫn 之chi 。 乃nãi 逆nghịch 推thôi 宣tuyên 師sư 所sở 自tự 出xuất 。 為vi 上thượng 古cổ 彭# 祖tổ 之chi 後hậu 。 然nhiên 彭# 祖tổ 姓tánh 籛# 名danh 鏗khanh 。 後hậu 封phong 於ư 彭# 。 故cố 稱xưng 彭# 祖tổ 。 嘗thường 為vi 商thương 賢hiền 大đại 夫phu 。

今kim 人nhân 稱xưng 世thế 家gia 。 為vi 簪# 纓anh 世thế 胄trụ 。 閥# 閱duyệt 名danh 門môn 。

彭# 。 即tức 今kim 徐từ 州châu 彭# 城thành 是thị 也dã 。

操thao 觚cô 續tục 傳truyền

釋thích 道đạo 宣tuyên 。 丹đan 徒đồ 人nhân 。 一nhất 云vân 長trường/trưởng 城thành 人nhân 。 年niên 至chí 十thập 五ngũ 。 依y 日nhật 嚴nghiêm 寺tự 智trí 頵# 律luật 師sư 受thọ 業nghiệp 。 年niên 滿mãn 從tùng 弘hoằng 福phước 寺tự 智trí 首thủ 律luật 師sư 受thọ 具cụ 。 後hậu 從tùng 智trí 師sư 習tập 律luật 。 纔tài 聽thính 一nhất 徧biến 。 方phương 議nghị 修tu 禪thiền 。 頵# 師sư 訶ha 曰viết 。 夫phu 適thích 遐hà 自tự 邇nhĩ 。 因nhân 微vi 知tri 章chương 。 修tu 捨xả 有hữu 時thời 。 功công 願nguyện 須tu 滿mãn 。 未vị 宜nghi 即tức 去khứ 律luật 也dã 。 後hậu 晦hối 迹tích 終chung 南nam 。 有hữu 處xứ 士sĩ 孫tôn 思tư 邈mạc 。 與dữ 師sư 相tương 接tiếp 。 結kết 林lâm 下hạ 之chi 交giao 。 往vãng 來lai 談đàm 論luận 。 終chung 日nhật 不bất 倦quyện 。 嘗thường 築trúc 一nhất 壇đàn 。 俄nga 有hữu 長trường/trưởng 眉mi 僧Tăng 談đàm 道đạo 。 知tri 者giả 以dĩ 為vi 賓tân 頭đầu 盧lô 也dã 。

復phục 有hữu 梵Phạm 僧Tăng 禮lễ 壇đàn 讚tán 曰viết 。 自tự 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 像Tượng 法Pháp 住trụ 世thế 。 興hưng 發phát 毗Tỳ 尼Ni 。 惟duy 師sư 一nhất 人nhân 也dã 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 。 操thao 觚cô 續tục 傳truyền (# 云vân 云vân )# 。 後hậu 於ư 西tây 明minh 寺tự 行hành 道Đạo 。 感cảm 天thiên 王vương 之chi 子tử 張trương 瓊# 。 以dĩ 佛Phật 牙nha 授thọ 師sư 。 師sư 遂toại 付phó 文văn 綱cương 掌chưởng 之chi 。 然nhiên 文văn 綱cương 。 俗tục 姓tánh 孔khổng 氏thị 。 會hội 稽khể 人nhân 也dã 。 後hậu 於ư 崇sùng 聖thánh 寺tự 。 將tương 佛Phật 牙nha 建kiến 塔tháp 供cúng 養dường 。 詳tường 見kiến 宋tống 高cao 僧Tăng 傳truyền 。

觚cô 者giả 。 竹trúc 簡giản 也dã 。 陸lục 士sĩ 衡hành 文văn 賦phú 云vân 。 或hoặc 操thao 觚cô 以dĩ 率suất 爾nhĩ 。 今kim 稱xưng 善thiện 作tác 文văn 者giả 。 謂vị 之chi 染nhiễm 翰hàn 操thao 觚cô 。

樂nhạo/nhạc/lạc 記ký 云vân

故cố 知tri 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 情tình 者giả 能năng 作tác 。 識thức 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 文văn 者giả 能năng 述thuật 。 作tác 者giả 之chi 謂vị 聖thánh 。 述thuật 者giả 之chi 謂vị 明minh 。 明minh 聖thánh 者giả 。 述thuật 作tác 之chi 謂vị 也dã 。 註chú 云vân 。 情tình 。 謂vị 理lý 趣thú 之chi 深thâm 奧áo 者giả 。 知tri 之chi 悉tất 。 故cố 能năng 作tác 。 文văn 。 謂vị 節tiết 奏tấu 之chi 。 宣tuyên 著trước 者giả 。 識thức 之chi 詳tường 。 故cố 能năng 述thuật 。 出xuất 禮lễ 記ký 樂nhạo/nhạc/lạc 記ký 篇thiên 。

唐đường 虞ngu 曰viết 載tái

爾nhĩ 雅nhã 云vân 。 夏hạ 曰viết 歲tuế 。 商thương 曰viết 祀tự 。 周chu 曰viết 年niên 。 唐đường 虞ngu 曰viết 載tái 。 言ngôn 載tái 者giả 。 取thủ 物vật 終chung 更cánh 始thỉ 之chi 義nghĩa 。

山sơn 河hà 百bách 二nhị

田điền 肯khẳng 賀hạ 高cao 祖tổ 曰viết 。 陛bệ 下hạ 得đắc 韓# 信tín 。 又hựu 治trị 秦tần 中trung 。 秦tần 形hình 勝thắng 之chi 國quốc 。 帶đái 山sơn 河hà 之chi 險hiểm 。 持trì 戟kích 百bách 萬vạn 。 秦tần 得đắc 百bách 二nhị 焉yên 。 言ngôn 秦tần 地địa 險hiểm 固cố 。 二nhị 萬vạn 人nhân 足túc 當đương 百bách 萬vạn 人nhân 。 齊tề 得đắc 十thập 二nhị 焉yên 。 言ngôn 二nhị 十thập 萬vạn 人nhân 。 當đương 百bách 萬vạn 人nhân 。 上thượng 曰viết 善thiện 。 出xuất 綱cương 鑑giám 。

史sử 記ký 。 秦tần 形hình 勝thắng 之chi 國quốc 。 帶đái 山sơn 河hà 之chi 險hiểm 。 懸huyền 隔cách 千thiên 里lý 。 持trì 戟kích 百bách 萬vạn 。 秦tần 得đắc 百bách 二nhị 焉yên 。 虞ngu 喜hỷ 註chú 云vân 。 二nhị 。 倍bội 也dã 。 秦tần 地địa 險hiểm 固cố 。 百bách 倍bội 於ư 天thiên 下hạ 。 故cố 云vân 百bách 二nhị 。 葢# 言ngôn 秦tần 兵binh 百bách 萬vạn 。 當đương 諸chư 侯hầu 兵binh 三tam 百bách 萬vạn 也dã 。

邵# 平bình 種chủng 瓜qua

邵# 平bình 。 秦tần 東đông 陵lăng 侯hầu 也dã 。 秦tần 滅diệt 平bình 為vi 布bố 衣y 。 種chủng 瓜qua 於ư 長trường/trưởng 安an 城thành 東đông 。 故cố 世thế 謂vị 之chi 東đông 陵lăng 瓜qua 。 一nhất 云vân 青thanh 門môn 瓜qua 。 後hậu 賢hiền 詠vịnh 詩thi 曰viết 。 漢hán 王vương 提đề 劒kiếm 滅diệt 孤cô 秦tần 。 亡vong 國quốc 諸chư 候hậu 盡tận 是thị 臣thần 。 惟duy 有hữu 東đông 陵lăng 能năng 守thủ 節tiết 。 甘cam 作tác 青thanh 門môn 種chủng 瓜qua 人nhân 。 出xuất 漢hán 史sử 。 並tịnh 故cố 事sự 書thư 。

五ngũ 胡hồ 亂loạn 華hoa

前tiền 趙triệu 劉lưu 淵uyên 。 都đô 平bình 陽dương 。 後hậu 趙triệu 石thạch 勒lặc 。 都đô 襄tương 陽dương 。 前tiền 秦tần 苻# 堅kiên 。 都đô 長trường/trưởng 安an 。 後hậu 秦tần 姚diêu 萇# 。 都đô 長trường/trưởng 安an 。 前tiền 燕yên 慕mộ 容dung 雋# 。 據cứ 鄴# 。 自tự 惠huệ 帝đế 後hậu 。 有hữu 五ngũ 凉# 。 四tứ 燕yên 。 二nhị 趙triệu 。 三tam 秦tần 。 大đại 夏hạ 。 并tinh 蜀thục 。 共cộng 十thập 六lục 國quốc 。 出xuất 鑑giám 書thư 。 其kỳ 詳tường 又hựu 見kiến 東đông 西tây 晉tấn 。

梓# 里lý

詩thi 云vân 。 維duy 桑tang 與dữ 梓# 。 必tất 恭cung 敬kính 止chỉ 。 註chú 云vân 。 桑tang 梓# 。 二nhị 木mộc 名danh 。 古cổ 者giả 五ngũ 畝mẫu 之chi 宅trạch 。 樹thụ 之chi 墻tường 下hạ 以dĩ 遺di 子tử 孫tôn 。 給cấp 蠶tằm 食thực 具cụ 器khí 用dụng 者giả 也dã 。 言ngôn 桑tang 梓# 父phụ 母mẫu 所sở 植thực 。 尚thượng 且thả 必tất 加gia 恭cung 敬kính 。 況huống 父phụ 母mẫu 至chí 尊tôn 至chí 親thân 。 宜nghi 莫mạc 不bất 瞻chiêm 依y 也dã 。 出xuất 詩thi 經kinh 小tiểu 雅nhã 。

今kim 稱xưng 故cố 鄉hương 。 謂vị 之chi 梓# 里lý 者giả 。 葢# 本bổn 諸chư 此thử 也dã 。

度độ 人nhân 不bất 減giảm 掬cúc 多đa

第đệ 四tứ 祖tổ 優ưu 波ba 毱cúc 多đa 尊tôn 者giả 。 吒tra 利lợi 國quốc 人nhân 也dã 。 在tại 世thế 化hóa 導đạo 證chứng 果Quả 最tối 多đa 。 每mỗi 度độ 一nhất 人nhân 。 以dĩ 一nhất 籌trù 置trí 於ư 石thạch 室thất 。 其kỳ 室thất 縱túng/tung 十thập 八bát 肘trửu 。 廣quảng 十thập 二nhị 肘trửu 。 充sung 滿mãn 其kỳ 間gian 。 出xuất 傳truyền 燈đăng 錄lục 。 及cập 禪thiền 宗tông 正chánh 脉mạch 等đẳng 。

嵩tung 高cao 維duy 嶽nhạc 八bát 句cú

詩thi 云vân 。 嵩tung 高cao 維duy 嶽nhạc (# 至chí )# 四tứ 方phương 于vu 宣tuyên 。 註chú 云vân 。 賦phú 也dã 。 山sơn 大đại 而nhi 高cao 曰viết 崧# 。 嶽nhạc 。 山sơn 之chi 尊tôn 者giả 。 東đông 岱# 。 南nam 霍hoắc 。 西tây 華hoa 。 北bắc 恆hằng 是thị 也dã 。 駿tuấn 。 大đại 也dã 。 甫phủ 。 甫phủ 侯hầu 也dã 。 即tức 穆mục 王vương 時thời 作tác 呂lữ 刑hình 者giả 。 或hoặc 曰viết 。 此thử 是thị 宣tuyên 王vương 時thời 人nhân 。 而nhi 作tác 呂lữ 刑hình 者giả 之chi 子tử 孫tôn 也dã 。 申thân 。 申thân 伯bá 也dã 。 皆giai 姜# 姓tánh 之chi 國quốc 也dã 。 翰hàn 。 幹cán 。 蕃phồn 。 蔽tế 也dã 。 宣tuyên 王vương 之chi 舅cữu 申thân 伯bá 。 出xuất 封phong 于vu 謝tạ 。 而nhi 尹# 吉cát 甫phủ 作tác 詩thi 以dĩ 送tống 之chi 。 言ngôn 嶽nhạc 山sơn 高cao 大đại 。 而nhi 降giáng/hàng 其kỳ 神thần 靈linh 和hòa 氣khí 。 以dĩ 生sanh 甫phủ 侯hầu 申thân 伯bá 。 實thật 能năng 為vi 周chu 之chi 楨# 幹cán 屏bính 蔽tế 。 而nhi 宣tuyên 其kỳ 德đức 澤trạch 於ư 天thiên 下hạ 也dã 。 葢# 申thân 伯bá 之chi 先tiên 。 神thần 農nông 之chi 後hậu 。 為vi 唐đường 虞ngu 四tứ 嶽nhạc 。 總tổng 領lãnh 方phương 嶽nhạc 諸chư 侯hầu 。 而nhi 奉phụng 嶽nhạc 神thần 之chi 祭tế 。 能năng 修tu 其kỳ 職chức 。 嶽nhạc 神thần 享hưởng 之chi 。 故cố 此thử 詩thi 推thôi 本bổn 申thân 伯bá 之chi 所sở 以dĩ 生sanh 。 以dĩ 為vi 嶽nhạc 降giáng 神thần 而nhi 為vi 之chi 也dã 。 謝tạ 。 在tại 今kim 鄧đặng 州châu 南nam 陽dương 縣huyện 。

接tiếp 武võ

堂đường 上thượng 接tiếp 武võ 。 堂đường 下hạ 布bố 武võ 。 疏sớ/sơ 曰viết 。 接tiếp 武võ 。 足túc 迹tích 相tương 接tiếp 也dã 。 陳trần 氏thị 曰viết 。 文văn 者giả 。 上thượng 之chi 道đạo 。 武võ 者giả 。 下hạ 之chi 道đạo 。 故cố 足túc 在tại 體thể 之chi 下hạ 。 曰viết 武võ 。 出xuất 禮lễ 記ký 曲khúc 禮lễ 上thượng 篇thiên 。

不bất 龜quy 手thủ 之chi 樂lạc

惠huệ 子tử 謂vị 莊trang 子tử 曰viết 。 魏ngụy 王vương 貽# 我ngã 大đại 瓠hoạch 之chi 種chủng 。 我ngã 樹thụ 之chi 成thành 。 而nhi 實thật 五ngũ 石thạch 。 以dĩ 盛thịnh 水thủy 漿tương 。 其kỳ 堅kiên 不bất 能năng 自tự 舉cử 也dã 。 剖phẫu 之chi 以dĩ 為vi 瓢biều 。 則tắc 瓠hoạch 落lạc 無vô 所sở 容dung 。 非phi 不bất 呺# 然nhiên 大đại 也dã 。 吾ngô 為vi 其kỳ 無vô 用dụng 而nhi 掊# 之chi 。 莊trang 子tử 曰viết 。 夫phu 子tử 固cố 拙chuyết 於ư 用dụng 大đại 矣hĩ 。 宋tống 人nhân 有hữu 善thiện 為vi 不bất 龜quy 手thủ 之chi 藥dược 者giả 。 世thế 世thế 以dĩ 洴bình 澼# 絖# 為vi 事sự 。 客khách 聞văn 之chi 。 請thỉnh 買mãi 其kỳ 方phương 百bách 金kim 。 聚tụ 族tộc 而nhi 謀mưu 曰viết 。 我ngã 世thế 世thế 為vi 洴bình 澼# 絖# 。 不bất 過quá 得đắc 數số 金kim 。 今kim 一nhất 朝triêu 而nhi 鬻dục 技kỹ 百bách 金kim 。 請thỉnh 與dữ 之chi 。 客khách 得đắc 之chi 。 以dĩ 說thuyết 吳ngô 王vương 。 越việt 有hữu 難nạn/nan 。 吳ngô 王vương 使sử 之chi 將tương 。 冬đông 與dữ 越việt 人nhân 水thủy 戰chiến 。 大đại 敗bại 越việt 人nhân 。 裂liệt 地địa 而nhi 封phong 之chi 。 能năng 不bất 龜quy 手thủ 一nhất 也dã 。 或hoặc 以dĩ 封phong 。 或hoặc 不bất 免miễn 於ư 洴bình 澼# 絖# 。 則tắc 所sở 用dụng 之chi 異dị 也dã 。 今kim 子tử 有hữu 五ngũ 石thạch 之chi 瓠hoạch 。 何hà 不bất 慮lự 以dĩ 為vi 大đại 樽# 。 而nhi 浮phù 于vu 江giang 湖hồ 。 而nhi 憂ưu 其kỳ 瓠hoạch 落lạc 無vô 所sở 容dung 。 則tắc 夫phu 子tử 猶do 有hữu 蓬bồng 之chi 心tâm 也dã 夫phu 。 出xuất 莊trang 子tử 逍tiêu 遙diêu 遊du 。

四tứ 榮vinh 四tứ 枯khô

佛Phật 於ư 拘câu 尸thi 那na 城thành 。 娑sa 羅la 雙song 樹thụ 間gian 入nhập 滅diệt 。 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 各các 有hữu 雙song 樹thụ 。 每mỗi 面diện 雙song 樹thụ 。 一nhất 榮vinh 一nhất 枯khô 。 故cố 名danh 四tứ 榮vinh 四tứ 枯khô 。 以dĩ 表biểu 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 常thường 無vô 常thường 等đẳng 八bát 倒đảo 也dã 。 此thử 四tứ 榮vinh 正chánh 表biểu 凡phàm 夫phu 四tứ 倒đảo 。 而nhi 言ngôn 榮vinh 者giả 。 以dĩ 凡phàm 夫phu 由do 此thử 四tứ 倒đảo 。 增tăng 長trưởng 惑hoặc 業nghiệp 。 有hữu 榮vinh 茂mậu 之chi 義nghĩa 。 故cố 名danh 四tứ 榮vinh 。 一nhất 非phi 常thường 計kế 常thường 。 二nhị 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 計kế 樂nhạo/nhạc/lạc 。 三tam 非phi 我ngã 計kế 我ngã 。 四tứ 不bất 淨tịnh 計kế 淨tịnh 。 四tứ 枯khô 者giả 。 表biểu 二Nhị 乘Thừa 四tứ 倒đảo 也dã 。 而nhi 言ngôn 枯khô 者giả 。 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 觀quán 無vô 常thường 苦khổ 空không 無vô 我ngã 等đẳng 。 則tắc 煩phiền 惱não 有hữu 朽hủ 滅diệt 不bất 生sanh 之chi 義nghĩa 。 故cố 名danh 四tứ 枯khô 。 一nhất 常thường 計kế 無vô 常thường 。 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 計kế 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 三tam 我ngã 計kế 非phi 我ngã 。 四tứ 淨tịnh 計kế 不bất 淨tịnh 。 見kiến 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 並tịnh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 。

顧cố 命mạng 之chi 誓thệ 誥#

書thư 云vân 。 顧cố 命mạng 。 顧cố 。 還hoàn 視thị 也dã 。 成thành 王vương 將tương 崩băng 。 命mạng 羣quần 臣thần 立lập 康khang 王vương 。 史sử 序tự 其kỳ 事sự 為vi 篇thiên 。 謂vị 之chi 顧cố 命mạng 者giả 。 鄭trịnh 玄huyền 云vân 。 回hồi 首thủ 曰viết 顧cố 。 臨lâm 死tử 回hồi 顧cố 而nhi 發phát 命mạng 也dã 。 出xuất 書thư 經kinh 顧cố 命mạng 篇thiên 下hạ 小tiểu 註chú 。

毗tỳ 伽già 羅la 論luận

章chương 安an 涅Niết 槃Bàn 經kinh 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 云vân 字tự 本bổn 。 河hà 西tây 道đạo 朗lãng 云vân 。 世thế 間gian 文văn 字tự 之chi 根căn 本bổn 。 典điển 籍tịch 音âm 聲thanh 之chi 論luận 。 宣tuyên 通thông 四tứ 辯biện 。 訶ha 責trách 世thế 法pháp 。 讚tán 出xuất 家gia 法pháp 。 言ngôn 詞từ 清thanh 雅nhã 。 義nghĩa 理lý 深thâm 邃thúy 。 雖tuy 是thị 外ngoại 論luận 。 而nhi 無vô 邪tà 法pháp 。 將tương 非phi 善thiện 權quyền 大Đại 士Sĩ 。 之chi 所sở 為vi 也dã 。 三tam 藏tạng 傳truyền 云vân 。 其kỳ 音âm 不bất 正chánh 。 正chánh 云vân 毗tỳ 耶da 羯yết 剌lạt 諵# 。 此thử 翻phiên 為vi 聲thanh 名danh 記ký 論luận 。 以dĩ 其kỳ 廣quảng 記ký 諸chư 法pháp 能năng 詮thuyên 。 故cố 名danh 聲thanh 名danh 記ký 論luận 。 見kiến 名danh 義nghĩa 集tập 。

文văn 軌quỹ 出xuất 中trung 庸dong

今kim 天thiên 下hạ 。 車xa 同đồng 軌quỹ 。 書thư 同đồng 文văn 。 行hành 同đồng 倫luân 。 註chú 云vân 。 今kim 。 子tử 思tư 自tự 謂vị 當đương 時thời 也dã 。 軌quỹ 。 轍triệt 迹tích 之chi 度độ 。 倫luân 。 次thứ 序tự 之chi 體thể 。 三tam 者giả 皆giai 同đồng 。 言ngôn 天thiên 下hạ 一nhất 統thống 也dã 。

文văn 。 書thư 名danh 。

伯bá 牙nha 絕tuyệt 絃huyền

列liệt 子tử 云vân 。 伯bá 牙nha 善thiện 鼓cổ 琴cầm 。 鍾chung 子tử 期kỳ 善thiện 聽thính 。 伯bá 牙nha 鼓cổ 琴cầm 。 志chí 在tại 高cao 山sơn 。 子tử 期kỳ 曰viết 。 善thiện 哉tai 峩nga 峩nga 兮hề 若nhược 泰thái 山sơn 。 志chí 在tại 流lưu 水thủy 。 子tử 期kỳ 曰viết 。 善thiện 哉tai 洋dương 洋dương 兮hề 若nhược 江giang 河hà 。 伯bá 牙nha 所sở 念niệm 。 子tử 期kỳ 必tất 善thiện 得đắc 其kỳ 意ý 。 伯bá 牙nha 遊du 於ư 泰thái 山sơn 之chi 陰ấm 。 卒thốt 逢phùng 暴bạo 雨vũ 。 止chỉ 於ư 巖nham 下hạ 。 心tâm 悲bi 。 乃nãi 援viện 琴cầm 而nhi 鼓cổ 之chi 。 初sơ 為vi 霖lâm 雨vũ 之chi 操thao 。 更cánh 造tạo 崩băng 山sơn 之chi 音âm 。 音âm 曲khúc 每mỗi 奏tấu 。 鍾chung 子tử 期kỳ 輙triếp 窮cùng 其kỳ 趣thú 。 伯bá 牙nha 乃nãi 捨xả 琴cầm 而nhi 歎thán 曰viết 。 善thiện 哉tai 子tử 之chi 聽thính 夫phu 志chí 。 想tưởng 象tượng 猶do 吾ngô 心tâm 也dã 。 吾ngô 於ư 何hà 以dĩ 逃đào 聲thanh 哉tai 。 莊trang 子tử 云vân 。 鍾chung 子tử 期kỳ 死tử 。 伯bá 牙nha 終chung 身thân 不bất 復phục 鼓cổ 琴cầm 。 文văn 選tuyển 。 司ty 馬mã 遷thiên 報báo 任nhậm 安an 書thư 云vân 。 葢# 鍾chung 子tử 期kỳ 死tử 。 伯bá 牙nha 終chung 身thân 不bất 復phục 鼓cổ 琴cầm 。 何hà 則tắc 。 士sĩ 為vi 知tri 己kỷ 者giả 用dụng 。 女nữ 為vi 悅duyệt 己kỷ 者giả 容dung (# 云vân 云vân )# 。

嘉gia 會hội 二nhị 字tự

周chu 易dị 。 文văn 言ngôn 曰viết 。 元nguyên 者giả 善thiện 之chi 長trường/trưởng 也dã 。 亨# 者giả 嘉gia 之chi 會hội 也dã 。 利lợi 者giả 義nghĩa 之chi 和hòa 也dã 。 貞trinh 者giả 事sự 之chi 幹cán 也dã 。 註chú 云vân 。 元nguyên 者giả 生sanh 物vật 之chi 始thỉ 。 天thiên 地địa 之chi 德đức 莫mạc 先tiên 於ư 此thử 。 故cố 於ư 時thời 為vi 春xuân 。 於ư 人nhân 則tắc 為vi 仁nhân 。 而nhi 眾chúng 善thiện 之chi 長trường/trưởng 也dã 。 亨# 者giả 生sanh 物vật 之chi 通thông 。 物vật 至chí 於ư 此thử 。 莫mạc 不bất 嘉gia 美mỹ 。 故cố 於ư 時thời 為vi 夏hạ 。 於ư 人nhân 則tắc 為vi 禮lễ 。 而nhi 眾chúng 美mỹ 之chi 會hội 也dã 。 利lợi 者giả 生sanh 物vật 之chi 遂toại 。 物vật 各các 得đắc 宜nghi 。 不bất 相tương 妨phương 害hại 。 故cố 於ư 時thời 為vi 秋thu 。 於ư 人nhân 則tắc 為vi 義nghĩa 。 而nhi 得đắc 其kỳ 分phân 之chi 和hòa 。 貞trinh 者giả 生sanh 物vật 之chi 成thành 。 實thật 理lý 具cụ 備bị 。 隨tùy 在tại 各các 足túc 。 故cố 於ư 時thời 為vi 冬đông 。 於ư 人nhân 則tắc 為vi 智trí 。 而nhi 為vi 眾chúng 事sự 之chi 幹cán 。 幹cán 。 木mộc 之chi 身thân 。 而nhi 枝chi 葉diệp 所sở 依y 以dĩ 立lập 者giả 也dã 。

辯biện 擬nghĩ 天thiên 女nữ

華hoa 嚴nghiêm 經kinh 二nhị 十thập 九cửu 卷quyển 云vân 。

復phục 次thứ 佛Phật 子tử 。 譬thí 如như 自tự 在tại 天thiên 王vương 。 有hữu 天thiên 婇thể 女nữ 。 名danh 曰viết 善thiện 口khẩu 。 於ư 其kỳ 口khẩu 中trung 。 出xuất 一nhất 音âm 聲thanh 。 其kỳ 聲thanh 則tắc 與dữ 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 。 而nhi 共cộng 相tương 應ứng 。 一nhất 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 。

復phục 有hữu 百bách 千thiên 。 差sai 別biệt 音âm 聲thanh 。 佛Phật 子tử 。 彼bỉ 善thiện 口khẩu 女nữ 。 從tùng 口khẩu 一nhất 聲thanh 。 出xuất 於ư 如như 是thị 無vô 量lượng 音âm 聲thanh 。 當đương 知tri 如Như 來Lai 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 於ư 一nhất 音âm 中trung 。 出xuất 無vô 量lượng 聲thanh 。 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 差sai 別biệt 。 皆giai 悉tất 遍biến 至chí 。 悉tất 令linh 得đắc 解giải 。

法Pháp 華Hoa 大Đại 成Thành 音Âm 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 一nhất

北bắc 方phương 曰viết 譯dịch

禮lễ 記ký 王vương 制chế 篇thiên 云vân 。 五ngũ 方phương 之chi 民dân 。 言ngôn 語ngữ 不bất 通thông 。 嗜thị 欲dục 不bất 同đồng 。 達đạt 其kỳ 志chí 。 通thông 其kỳ 欲dục 。 東đông 方phương 曰viết 寄ký 。 南nam 方phương 曰viết 象tượng 。 西tây 方phương 曰viết 狄địch 鞮đê 。 北bắc 方phương 曰viết 譯dịch 。 方phương 氏thị 曰viết 。 寄ký 。 言ngôn 能năng 寓# 風phong 俗tục 之chi 異dị 於ư 此thử 。 象tượng 。 言ngôn 能năng 倣# 象tượng 風phong 俗tục 之chi 異dị 於ư 彼bỉ 。 鞮đê 。 則tắc 欲dục 別biệt 其kỳ 服phục 飾sức 之chi 異dị 。 譯dịch 。 則tắc 欲dục 辨biện 其kỳ 言ngôn 語ngữ 之chi 異dị 。

周chu 禮lễ 有hữu 象tượng 胥# 氏thị 。 通thông 四tứ 方phương 之chi 語ngữ 。 故cố 四tứ 官quan 通thông 稱xưng 象tượng 胥# 氏thị 。 今kim 俗tục 謂vị 之chi 通thông 士sĩ 。 然nhiên 周chu 禮lễ 。 乃nãi 周chu 公công 所sở 作tác 。 為vi 周chu 室thất 一nhất 代đại 設thiết 官quan 分phần 職chức 之chi 制chế 。 秦tần 毀hủy 詩thi 書thư 。 不bất 用dụng 周chu 禮lễ 。 至chí 漢hán 求cầu 書thư 始thỉ 出xuất 。 漢hán 儒nho 以dĩ 考khảo 工công 記ký 補bổ 之chi 。 宋tống 代đại 用dụng 以dĩ 取thủ 士sĩ 。 今kim 不bất 用dụng 。

若nhược 干can

禮lễ 記ký 曲khúc 禮lễ 篇thiên 云vân 。 問vấn 天thiên 子tử 之chi 年niên 。 對đối 曰viết 。 聞văn 之chi 始thỉ 服phục 衣y 。 若nhược 干can 尺xích 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 若nhược 。 如như 也dã 。 未vị 定định 之chi 辭từ 。 數số 始thỉ 於ư 一nhất 。 而nhi 成thành 於ư 十thập 。 干can 字tự 从# 一nhất 从# 十thập 故cố 言ngôn 若nhược 干can 。 謂vị 或hoặc 如như 一nhất 。 或hoặc 如như 十thập 。 凡phàm 數số 之chi 未vị 定định 者giả 皆giai 可khả 言ngôn 。

六lục 種chủng 突đột 吉cát 羅la 罪tội

大đại 迦Ca 葉Diếp 言ngôn 。 汝nhữ 更cánh 有hữu 罪tội 。 佛Phật 意ý 不bất 聽thính 女nữ 人nhân 出xuất 家gia 。 汝nhữ 勸khuyến 佛Phật 聽thính 。 是thị 故cố 佛Phật 之chi 正Chánh 法Pháp 。 五ngũ 百bách 歲tuế 而nhi 衰suy 微vi 。 是thị 汝nhữ 突đột 吉cát 羅la 罪tội 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 憐lân 愍mẫn 憍kiêu 曇đàm 彌di 。 又hựu 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 皆giai 有hữu 四tứ 部bộ 弟đệ 子tử 。 我ngã 釋Thích 迦Ca 佛Phật 。 云vân 何hà 獨độc 無vô 。 迦Ca 葉Diếp 復phục 言ngôn 。 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 背bối/bội 痛thống 敷phu 臥ngọa 。 語ngứ 汝nhữ 須tu 水thủy 。 汝nhữ 不bất 供cung 給cấp 。 是thị 汝nhữ 突đột 吉cát 羅la 罪tội 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 是thị 時thời 五ngũ 百bách 乘thừa 車xa 。 截tiệt 流lưu 而nhi 渡độ 。 令linh 水thủy 渾hồn 濁trược 。 是thị 故cố 不bất 取thủ 。 迦Ca 葉Diếp 復phục 言ngôn 。 佛Phật 問vấn 汝nhữ 。 若nhược 有hữu 人nhân 四Tứ 神Thần 足Túc 好hiếu 修tu 。 可khả 住trụ 壽thọ 一nhất 劫kiếp 。 若nhược 減giảm 一nhất 劫kiếp 。 佛Phật 四Tứ 神Thần 足Túc 好hiếu 修tu 。 欲dục 住trụ 壽thọ 一nhất 劫kiếp 。 若nhược 減giảm 一nhất 劫kiếp 。 汝nhữ 默mặc 然nhiên 不bất 答đáp 。 問vấn 汝nhữ 至chí 三tam 。 汝nhữ 故cố 默mặc 然nhiên 。 汝nhữ 若nhược 答đáp 佛Phật 佛Phật 。 四Tứ 神Thần 足Túc 好hiếu 修tu 。 應ưng 住trụ 一nhất 劫kiếp 。 若nhược 減giảm 一nhất 劫kiếp 。 由do 汝nhữ 不bất 答đáp 。 令linh 佛Phật 早tảo 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 汝nhữ 突đột 吉cát 羅la 罪tội 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 魔ma 蔽tế 我ngã 心tâm 。 是thị 故cố 無vô 言ngôn 。 我ngã 非phi 惡ác 心tâm 。 而nhi 不bất 答đáp 佛Phật 。 汝nhữ 於ư 一nhất 時thời 。 以dĩ 鬱uất 多đa 羅la 僧Tăng 襯# 身thân 而nhi 臥ngọa 。 是thị 汝nhữ 突đột 吉cát 羅la 罪tội 。 迦Ca 葉Diếp 復phục 言ngôn 。 汝nhữ 疊điệp 佛Phật 衣y 。 以dĩ 足túc 蹈đạo 上thượng 。 是thị 汝nhữ 突đột 吉cát 羅la 罪tội 。 阿A 難Nan 言ngôn 。

爾nhĩ 時thời 有hữu 大đại 風phong 起khởi 。 無vô 人nhân 助trợ 我ngã 。 墮đọa 我ngã 脚cước 下hạ 。 非phi 不bất 恭cung 敬kính 。 故cố 蹈đạo 佛Phật 衣y 。 迦Ca 葉Diếp 復phục 言ngôn 。 佛Phật 陰âm 藏tàng 相tương/tướng 。 般Bát 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 以dĩ 示thị 女nữ 人nhân 。 是thị 為vi 可khả 耻sỉ 。 是thị 汝nhữ 突đột 吉cát 羅la 罪tội 。 阿A 難Nan 言ngôn 。

時thời 我ngã 思tư 惟duy 。 若nhược 女nữ 人nhân 見kiến 佛Phật 陰âm 藏tàng 相tương/tướng 者giả 。 便tiện 自tự 羞tu 耻sỉ 。 女nữ 人nhân 身thân 形hình 。 欲dục 得đắc 男nam 身thân 修tu 行hành 佛Phật 相tương/tướng 。 種chủng 福phước 德đức 根căn 。 是thị 故cố 我ngã 示thị 女nữ 人nhân 。 不bất 為vi 無vô 耻sỉ 而nhi 故cố 破phá 戒giới 。 迦Ca 葉Diếp 言ngôn 。 汝nhữ 有hữu 六lục 種chủng 突đột 吉cát 羅la 罪tội 。 盡tận 應ưng 僧Tăng 中trung 悔hối 過quá 。 阿A 難Nan 言ngôn 諾nặc 。 隨tùy 長Trưởng 老lão 大Đại 迦Ca 葉Diếp 。 及cập 僧Tăng 所sở 教giáo 。 詳tường 見kiến 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 二nhị 卷quyển 。

善thiện 見kiến 律luật 云vân 。 突đột 者giả 。 惡ác 也dã 。 吉cát 羅la 者giả 。 作tác 也dã 。 即tức 眾chúng 學học 法pháp 。 僧Tăng 尼ni 各các 有hữu 一nhất 百bách 。 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 何hà 以dĩ 此thử 戒giới 。 獨độc 名danh 應ưng 當đương 學học 。 葢# 餘dư 戒giới 易dị 持trì 罪tội 重trọng 。 此thử 戒giới 難nan 持trì 易dị 犯phạm 。 常thường 須tu 念niệm 學học 。 故cố 不bất 列liệt 罪tội 名danh 。 但đãn 言ngôn 應ưng 當đương 學học 也dã 。 若nhược 依y 七thất 聚tụ 而nhi 言ngôn 。 則tắc 身thân 名danh 惡ác 作tác 。 口khẩu 名danh 惡ác 說thuyết 也dã 。

耳nhĩ 是thị 五ngũ 官quan 之chi 別biệt

五ngũ 官quan 者giả 。 耳nhĩ 目mục 口khẩu 鼻tị 心tâm 也dã 。 言ngôn 官quan 者giả 司ty 也dã 。 耳nhĩ 目mục 口khẩu 鼻tị 。 各các 有hữu 所sở 司ty 。 而nhi 皆giai 受thọ 治trị 于vu 心tâm 也dã 。 見kiến 故cố 事sự 捷tiệp 錄lục 。

祖tổ 述thuật 憲hiến 章chương

中trung 庸dong 。 仲trọng 尼ni 祖tổ 述thuật 堯# 舜thuấn 。 憲hiến 章chương 文văn 武võ 。 註chú 云vân 。 祖tổ 述thuật 者giả 。 遠viễn 宗tông 其kỳ 道đạo 。 憲hiến 章chương 者giả 。 近cận 守thủ 其kỳ 法pháp 。

私tư 淑thục

孟# 子tử 曰viết 。 予# 未vị 得đắc 為vi 孔khổng 子tử 徒đồ 也dã 。 予# 私tư 淑thục 諸chư 人nhân 也dã 。 註chú 云vân 。 私tư 猶do 竊thiết 也dã 。 淑thục 。 善thiện 也dã 。 李# 氏thị 以dĩ 為vi 方phương 言ngôn 是thị 也dã 。 人nhân 。 謂vị 子tử 思tư 之chi 徒đồ 也dã 。 自tự 孔khổng 子tử 卒thốt 。 至chí 孟# 子tử 遊du 梁lương 時thời 。 方phương 百bách 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 而nhi 孟# 子tử 已dĩ 老lão 。 然nhiên 則tắc 孟# 子tử 之chi 生sanh 。 去khứ 孔khổng 子tử 未vị 百bách 年niên 也dã 。 故cố 孟# 子tử 言ngôn 。 予# 雖tuy 未vị 得đắc 親thân 受thọ 業nghiệp 於ư 孔khổng 子tử 之chi 門môn 。 然nhiên 聖thánh 人nhân 之chi 澤trạch 尚thượng 存tồn 。 猶do 有hữu 能năng 傳truyền 其kỳ 學học 者giả 。 故cố 我ngã 得đắc 聞văn 孔khổng 子tử 之chi 道đạo 於ư 人nhân 。 而nhi 私tư 竊thiết 以dĩ 善thiện 其kỳ 身thân 。 葢# 推thôi 尊tôn 孔khổng 子tử 。 而nhi 自tự 謙khiêm 之chi 辭từ 也dã 。 見kiến 孟# 子tử 離ly 婁lâu 章chương 。

讀đọc 古cổ

桓hoàn 公công 讀đọc 書thư 於ư 堂đường 上thượng 。 輪luân 扁# 斵# 輪luân 於ư 堂đường 下hạ 。 釋thích 椎chùy 鑿tạc 而nhi 上thượng 。 問vấn 桓hoàn 公công 曰viết 。 敢cảm 問vấn 公công 之chi 所sở 讀đọc 者giả 。 何hà 言ngôn 也dã 。 公công 曰viết 。 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 也dã 。 曰viết 。 聖thánh 人nhân 在tại 乎hồ 。 公công 曰viết 。 已dĩ 死tử 矣hĩ 。 曰viết 。 然nhiên 則tắc 公công 之chi 所sở 讀đọc 者giả 。 古cổ 人nhân 之chi 糟tao 魄phách (# 粕# 同đồng )# 已dĩ 矣hĩ 。 公công 曰viết 。 寡quả 人nhân 讀đọc 書thư 。 輪luân 人nhân 安an 得đắc 議nghị 乎hồ 。 有hữu 說thuyết 則tắc 可khả 。 無vô 說thuyết 則tắc 死tử 。 扁# 曰viết 。 臣thần 也dã 。 以dĩ 臣thần 之chi 事sự 觀quán 之chi 。 斵# 輪luân 。 徐từ 則tắc 甘cam 而nhi 不bất 固cố 。 疾tật 則tắc 苦khổ 而nhi 不bất 入nhập 。 不bất 徐từ 不bất 疾tật 。 得đắc 之chi 於ư 手thủ 。 應ưng 之chi 於ư 心tâm 。 口khẩu 不bất 能năng 言ngôn 。 有hữu 數số 存tồn 焉yên 於ư 其kỳ 間gian 。 臣thần 不bất 能năng 喻dụ 臣thần 之chi 子tử 。 臣thần 之chi 子tử 。 亦diệc 不bất 能năng 受thọ 之chi 於ư 臣thần 。 是thị 以dĩ 行hành 年niên 七thất 十thập 而nhi 老lão 斵# 輪luân 。 古cổ 之chi 人nhân 與dữ 其kỳ 不bất 可khả 傳truyền 者giả 死tử 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 君quân 之chi 所sở 讀đọc 者giả 。 古cổ 人nhân 糟tao 魄phách 已dĩ 夫phu 。 精tinh 解giải 云vân 。 餔bô 糟tao 魄phách 者giả 。 豈khởi 知tri 酒tửu 味vị 。 讀đọc 古cổ 人nhân 之chi 遺di 書thư 者giả 。 豈khởi 知tri 道đạo 味vị 哉tai 。 出xuất 莊trang 子tử 外ngoại 篇thiên 。

六lục 甲giáp

甲giáp 子tử 。 甲giáp 寅# 。 甲giáp 辰thần 。 甲giáp 午ngọ 。 甲giáp 申thân 。 甲giáp 戌tuất 。 見kiến 世thế 事sự 通thông 考khảo 。

不bất 依y 淨tịnh 命mạng

舍Xá 利Lợi 弗Phất 入nhập 城thành 乞khất 食thực 。 得đắc 已dĩ 。 向hướng 壁bích 而nhi 坐tọa 。 食thực 時thời 有hữu 梵Phạm 志Chí 女nữ 。 名danh 淨tịnh 目mục 。 見kiến 舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 言ngôn 。 沙Sa 門Môn 汝nhữ 食thực 耶da 。 答đáp 言ngôn 食thực 。 淨tịnh 目mục 言ngôn 。 汝nhữ 沙Sa 門Môn 下hạ 口khẩu 食thực 耶da 。 答đáp 言ngôn 不phủ 。 仰ngưỡng 口khẩu 食thực 耶da 。 不phủ 。 方phương 口khẩu 食thực 耶da 。 不phủ 。 維duy 口khẩu 食thực 耶da 。 不phủ 。 淨tịnh 目mục 言ngôn 。 食thực 法pháp 有hữu 四tứ 種chủng 。 我ngã 問vấn 汝nhữ 。 汝nhữ 言ngôn 不phủ 。 我ngã 不bất 解giải 。 汝nhữ 當đương 說thuyết 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

有hữu 出xuất 家gia 人nhân 。 合hợp 藥dược 種chủng 穀cốc 植thực 樹thụ 等đẳng 。 不bất 淨tịnh 活hoạt 命mạng 者giả 。 是thị 名danh 下hạ 口khẩu 食thực 。 觀quan 視thị 星tinh 宿tú 。 日nhật 月nguyệt 風phong 雨vũ 。 不bất 淨tịnh 活hoạt 命mạng 者giả 。 是thị 名danh 仰ngưỡng 口khẩu 食thực 。 曲khúc 媚mị 豪hào 勢thế 。 巧xảo 言ngôn 多đa 求cầu 。 不bất 淨tịnh 活hoạt 命mạng 者giả 。 是thị 名danh 方phương 口khẩu 食thực 。 學học 種chủng 種chủng 咒chú 術thuật 。 卜bốc 算toán 吉cát 凶hung 。 不bất 淨tịnh 活hoạt 命mạng 者giả 。 是thị 名danh 維duy 口khẩu 食thực 。 姊tỷ 。 我ngã 不bất 墮đọa 是thị 四tứ 不bất 淨tịnh 食thực 中trung 。 我ngã 用dụng 清thanh 淨tịnh 。 乞khất 食thực 活hoạt 命mạng 。 淨tịnh 目mục 聞văn 已dĩ 。 歡hoan 喜hỷ 信tín 解giải 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 因nhân 為vi 說thuyết 法Pháp 。 得đắc 證chứng 初sơ 果quả 。 出xuất 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 三tam 卷quyển 。

行hành 五ngũ 方phương 便tiện

四tứ 念niệm 處xứ 為vi 一nhất 。 即tức 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 四tứ 善thiện 根căn 為vi 四tứ 。 即tức 四tứ 加gia 行hành 。 不bất 言ngôn 五ngũ 停đình 者giả 。 未vị 入nhập 正chánh 觀quán 故cố 。 見kiến 文văn 句cú 記ký 。

長trưởng 者giả 園viên 內nội 樹thụ 耳nhĩ 多đa

第đệ 十thập 五ngũ 祖tổ 。 迦ca 那na 提đề 婆bà 者giả 。 南nam 天Thiên 竺Trúc 國quốc 人nhân 也dã 。 後hậu 得đắc 法Pháp 於ư 龍long 樹thụ 。 既ký 得đắc 法Pháp 已dĩ 。 至chí 迦Ca 毗Tỳ 羅La 國Quốc 。 彼bỉ 有hữu 長trưởng 者giả 。 名danh 梵Phạm 摩ma 淨tịnh 德đức 。 一nhất 日nhật 園viên 樹thụ 生sanh 耳nhĩ 。 大đại 如như 菌# 。 味vị 甚thậm 美mỹ 。 惟duy 長trưởng 者giả 與dữ 第đệ 二nhị 子tử 羅La 睺Hầu 羅La 多đa 。 取thủ 而nhi 食thực 之chi 。 取thủ 已dĩ 復phục 生sanh 。 自tự 餘dư 親thân 屬thuộc 。 皆giai 不bất 能năng 見kiến 。 祖tổ 知tri 其kỳ 宿túc 因nhân 。 遂toại 至chí 其kỳ 家gia 。 長trưởng 者giả 問vấn 其kỳ 故cố 。 祖tổ 曰viết 。 汝nhữ 曾tằng 供cúng 養dường 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 然nhiên 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 道Đạo 眼nhãn 未vị 明minh 。 虗hư 霑triêm 信tín 施thí 。 故cố 報báo 為vi 木mộc 菌# 。 惟duy 汝nhữ 與dữ 子tử 。 精tinh 誠thành 供cúng 養dường 。 得đắc 以dĩ 享hưởng 之chi 。 餘dư 即tức 否phủ/bĩ 矣hĩ 。 又hựu 問vấn 長trưởng 者giả 年niên 多đa 少thiểu 。

答đáp 曰viết 。

七thất 十thập 有hữu 九cửu 。 祖tổ 乃nãi 說thuyết 偈kệ 曰viết 。 入nhập 道đạo 不bất 通thông 理lý 。 復phục 身thân 還hoàn 信tín 施thí 。 汝nhữ 年niên 八bát 十thập 一nhất 。 此thử 樹thụ 不bất 生sanh 耳nhĩ 。 長trưởng 者giả 聞văn 已dĩ 。 彌di 加gia 歎thán 伏phục 。 且thả 曰viết 。 弟đệ 子tử 衰suy 老lão 。 不bất 能năng 事sự 師sư 。 願nguyện 捨xả 次thứ 子tử 。 隨tùy 師sư 出xuất 家gia 。 後hậu 為vi 十thập 六lục 祖tổ 焉yên 。 見kiến 傳truyền 燈đăng 錄lục 。 并tinh 禪thiền 宗tông 正chánh 脉mạch 等đẳng 。

古cổ 德đức 云vân 。 暖noãn 衣y 飽bão 食thực 意ý 如như 何hà 。 爾nhĩ 將tương 何hà 德đức 報báo 檀đàn 那na 。 合hợp 米mễ 農nông 牛ngưu 流lưu 血huyết 汗hãn 。 寸thốn 絲ti 千thiên 命mạng 下hạ 湯thang 鍋oa 。 法Pháp 王Vương 座tòa 下hạ 知tri 音âm 少thiểu 。 長trưởng 者giả 園viên 中trung 木mộc 耳nhĩ 多đa 。 今kim 生sanh 犯phạm 禁cấm 迷mê 真chân 道đạo 。 死tử 後hậu 還hoàn 他tha 費phí 力lực 馱đà 。 見kiến 寶bảo 訓huấn 珠châu 類loại 。

名danh 者giả 實thật 之chi 賓tân 也dã

堯# 讓nhượng 天thiên 下hạ 與dữ 許hứa 由do 曰viết 。 日nhật 月nguyệt 出xuất 矣hĩ 。 而nhi 爝# 火hỏa 不bất 息tức 。 其kỳ 於ư 光quang 也dã 。 不bất 亦diệc 難nạn 乎hồ 。

時thời 雨vũ 降giáng/hàng 矣hĩ 。 而nhi 猶do 浸tẩm 灌quán 。 其kỳ 於ư 澤trạch 也dã 。 不bất 亦diệc 勞lao 乎hồ 。 夫phu 子tử 立lập 而nhi 天thiên 下hạ 治trị 。 而nhi 我ngã 猶do 尸thi 之chi 。 吾ngô 自tự 視thị 缺khuyết 然nhiên 。 請thỉnh 致trí 天thiên 下hạ 。 由do 曰viết 。 子tử 治trị 天thiên 下hạ 。 天thiên 下hạ 既ký 已dĩ 治trị 也dã 。 而nhi 我ngã 猶do 代đại 子tử 。 吾ngô 將tương 為vi 名danh 乎hồ 。 名danh 者giả 實thật 之chi 賓tân 也dã 。 吾ngô 將tương 為vi 賓tân 乎hồ 。 鷦# 鷯# 巢sào 於ư 深thâm 林lâm 。 不bất 過quá 一nhất 枝chi 。 偃yển 鼠thử 飲ẩm 河hà 。 不bất 過quá 滿mãn 腹phúc 。 歸quy 休hưu 乎hồ 君quân 。 予# 無vô 所sở 用dụng 天thiên 下hạ 為vi 。 庖bào 人nhân 雖tuy 不bất 治trị 庖bào 。 尸thi 祝chúc 不bất 越việt 樽# 爼trở 而nhi 代đại 之chi 矣hĩ 。 由do 莊trang 子tử 內nội 篇thiên 逍tiêu 遙diêu 遊du 。

佛Phật 作tác 十thập 種chủng 神thần 變biến 度độ 之chi

所sở 謂vị 毒độc 龍long 不bất 中trung 。 龍long 火hỏa 不bất 燒thiêu 。 恆hằng 水thủy 不bất 溺nịch 。 三tam 方phương 取thủ 果quả 。 北bắc 取thủ 粳canh 糧lương 。 忉Đao 利Lợi 取thủ 甘cam 露lộ 。 知tri 嫌hiềm 隱ẩn 去khứ 。 知tri 念niệm 現hiện 來lai 。 火hỏa 滅diệt 還hoàn 然nhiên 。 斧phủ 舉cử 不bất 下hạ 。 詳tường 出xuất 瑞thụy 應ứng 經kinh 。

焚phần 得đắc 勝thắng 之chi 殿điện

帝Đế 釋Thích 與dữ 修tu 羅la 戰chiến 勝thắng 。 造tạo 得đắc 勝thắng 堂đường 。 莊trang 嚴nghiêm 奇kỳ 麗lệ 。 目Mục 連Liên 往vãng 看khán 。 諸chư 天thiên 女nữ 皆giai 隱ẩn 。 避tị 不bất 出xuất 。 目Mục 連Liên 念niệm 帝Đế 釋Thích 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 修tu 道Đạo 本bổn 。 乃nãi 以dĩ 神thần 通thông 。 焚phần 得đắc 勝thắng 堂đường 。 仍nhưng 為vi 帝Đế 釋Thích 說thuyết 無vô 常thường 等đẳng 法pháp 。 帝Đế 釋Thích 歡hoan 喜hỷ 。 後hậu 堂đường 儼nghiễm 然nhiên 。 無vô 灰hôi 烟yên 色sắc 見kiến 法pháp 華hoa 文văn 句cú 。

止chỉ 耆Kỳ 域Vực 之chi 車xa

目Mục 連Liên 以dĩ 弟đệ 子tử 病bệnh 。 上thượng 忉Đao 利Lợi 天Thiên 。 以dĩ 問vấn 耆Kỳ 婆Bà 。 正chánh 值trị 諸chư 天thiên 。 入nhập 歡Hoan 喜Hỷ 園Viên 。

爾nhĩ 時thời 目Mục 連Liên 。 在tại 路lộ 側trắc 立lập 。 一nhất 切thiết 諸chư 天thiên 。 無vô 顧cố 看khán 者giả 。 耆Kỳ 婆Bà 後hậu 至chí 。 顧cố 見kiến 目Mục 連Liên 。 向hướng 舉cử 一nhất 手thủ 。 乘thừa 車xa 直trực 過quá 。 目Mục 連Liên 自tự 念niệm 。 此thử 本bổn 人nhân 中trung 。 是thị 我ngã 弟đệ 子tử 。 今kim 受thọ 天thiên 福phước 。 以dĩ 著trước 天thiên 樂lạc 。 都đô 失thất 本bổn 心tâm 。 即tức 以dĩ 神thần 力lực 。 制chế 車xa 令linh 住trụ 。 耆Kỳ 婆Bà 下hạ 車xa 。 禮lễ 目Mục 連Liên 足túc 。 目Mục 連Liên 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 責trách 其kỳ 不bất 可khả 。 耆kỳ 婆bà 答đáp 曰viết 。 以dĩ 我ngã 人nhân 中trung 。 為vi 大đại 德đức 弟đệ 子tử 。 是thị 故cố 舉cử 手thủ 問vấn 訊tấn 。 頗phả 見kiến 諸chư 天thiên 。 有hữu 爾nhĩ 者giả 不phủ 。 生sanh 天thiên 以dĩ 著trước 樂lạc 深thâm 。 心tâm 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 是thị 使sử 爾nhĩ 耳nhĩ 。 目Mục 連Liên 語ngữ 耆kỳ 婆bà 曰viết 。 有hữu 弟đệ 子tử 病bệnh 。 當đương 云vân 何hà 治trị 。 耆kỳ 婆bà 答đáp 言ngôn 。 唯duy 以dĩ 斷đoạn 食thực 為vi 本bổn 。 出xuất 報báo 恩ân 經kinh 第đệ 六lục 卷quyển 。

如như 周chu 公công 曰viết

周chu 公công 使sử 其kỳ 子tử 伯bá 禽cầm 。 就tựu 封phong 於ư 魯lỗ 。 戒giới 之chi 曰viết 。 我ngã 文văn 王vương 之chi 子tử 。 武võ 王vương 之chi 弟đệ 。 成thành 王vương 之chi 叔thúc 。 我ngã 於ư 天thiên 下hạ 。 亦diệc 不bất 賤tiện 矣hĩ 。 然nhiên 我ngã 一nhất 沐mộc 三tam 握ác 髮phát 。 一nhất 飯phạn 三tam 吐thổ 哺bộ 。 起khởi 以dĩ 待đãi 士sĩ 。 猶do 恐khủng 失thất 天thiên 下hạ 之chi 賢hiền 人nhân 。 子tử 之chi 魯lỗ 國quốc 。 慎thận 勿vật 以dĩ 國quốc 驕kiêu 人nhân 。 見kiến 周chu 史sử 。 並tịnh 列liệt 國quốc 傳truyền 。

歡hoan 喜hỷ 丸hoàn

本bổn 生sanh 經kinh 中trung 。 說thuyết 釋Thích 迦Ca 佛Phật 。 有hữu 二nhị 夫phu 人nhân 。 一nhất 名danh 瞿cù 毗tỳ 耶da 。 二nhị 名danh 耶Da 輸Du 陀Đà 羅La 。 瞿cù 毗tỳ 耶da 是thị 寶bảo 女nữ 。 故cố 不bất 孕dựng 。 耶da 輸du 以dĩ 佛Phật 出xuất 家gia 。 夜dạ 自tự 覺giác 妊nhâm 。 六lục 年niên 不bất 產sản 。 諸chư 釋thích 詰cật 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 出xuất 家gia 。 何hà 由do 有hữu 此thử 。 耶da 輸du 言ngôn 。 我ngã 無vô 他tha 罪tội 。 我ngã 所sở 懷hoài 子tử 。 實thật 是thị 太thái 子tử 體thể 胤dận 。 諸chư 釋thích 言ngôn 。 何hà 以dĩ 久cửu 而nhi 不bất 產sản 。

答đáp 言ngôn 。

非phi 我ngã 所sở 知tri 。 諸chư 釋thích 集tập 議nghị 。 王vương 欲dục 治trị 罪tội 。 瞿cù 毗tỳ 耶da 白bạch 王vương 。 願nguyện 寬khoan 恕thứ 之chi 。 待đãi 其kỳ 子tử 生sanh 。 治trị 之chi 非phi 晚vãn 。 王vương 即tức 寬khoan 置trí 。 佛Phật 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 既ký 滿mãn 。 初sơ 成thành 佛Phật 時thời 。 其kỳ 夜dạ 生sanh 羅La 睺Hầu 羅La 。 王vương 見kiến 似tự 父phụ 。 愛ái 樂nhạo 忘vong 憂ưu 。 語ngứ 群quần 臣thần 言ngôn 。 我ngã 子tử 雖tuy 去khứ 。 今kim 得đắc 其kỳ 孫tôn 。 與dữ 子tử 無vô 異dị 。 王vương 常thường 請thỉnh 佛Phật 入nhập 宮cung 食thực 齋trai 。 是thị 時thời 耶da 輸du 持trì 一nhất 鉢bát 百bách 味vị 歡hoan 喜hỷ 丸hoàn 。 與dữ 羅la 雲vân 上thượng 佛Phật 。 佛Phật 以dĩ 神thần 力lực 。 變biến 五ngũ 百bách 羅La 漢Hán 。 如như 佛Phật 無vô 異dị 。 羅la 雲vân 以dĩ 七thất 歲tuế 身thân 。 持trì 歡hoan 喜hỷ 丸hoàn 。 徑kính 至chí 佛Phật 前tiền 。 奉phụng 進tiến 世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 攝nhiếp 神thần 力lực 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 身thân 復phục 如như 故cố 。 空không 鉢bát 而nhi 去khứ 。 惟duy 佛Phật 鉢bát 滿mãn 。 耶da 輸du 白bạch 王vương 。 以dĩ 此thử 證chứng 驗nghiệm 。 我ngã 無vô 罪tội 也dã 。 即tức 問vấn 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 有hữu 何hà 因nhân 緣duyên 。 懷hoài 妊nhâm 六lục 年niên 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 子tử 羅la 雲vân 。 過quá 去khứ 世thế 時thời 。 曾tằng 作tác 國quốc 王vương 。

時thời 有hữu 五ngũ 通thông 仙tiên 人nhân 。 來lai 語ngứ 王vương 言ngôn 。 王vương 法pháp 治trị 賊tặc 。 請thỉnh 治trị 我ngã 罪tội 。 王vương 言ngôn 。 汝nhữ 有hữu 何hà 罪tội 。

答đáp 言ngôn 。

我ngã 入nhập 王vương 國quốc 。 犯phạm 不bất 與dữ 取thủ 。 飲ẩm 王vương 水thủy 及cập 楊dương 枝chi 。 王vương 言ngôn 。 我ngã 以dĩ 水thủy 及cập 楊dương 枝chi 。 施thí 及cập 一nhất 切thiết 。 何hà 罪tội 之chi 有hữu 。

答đáp 言ngôn 。

王vương 雖tuy 如như 此thử 。 我ngã 心tâm 疑nghi 悔hối 。 罪tội 不bất 除trừ 也dã 。 王vương 言ngôn 。 若nhược 必tất 欲dục 爾nhĩ 。 小tiểu 停đình 。 待đãi 我ngã 入nhập 還hoàn 。 王vương 入nhập 宮cung 中trung 。 六lục 日nhật 不bất 出xuất 。 仙tiên 人nhân 在tại 王vương 園viên 中trung 。 六lục 日nhật 飢cơ 渴khát 。 仙tiên 人nhân 思tư 惟duy 。 王vương 正chánh 以dĩ 此thử 治trị 我ngã 。 過quá 六lục 日nhật 出xuất 。 辭từ 謝tạ 仙tiên 人nhân 。 我ngã 便tiện 相tương/tướng 忘vong 。 莫mạc 見kiến 咎cữu 也dã 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 故cố 受thọ 五ngũ 百bách 世thế 三tam 惡ác 道đạo 罪tội 。 五ngũ 百bách 世thế 常thường 六lục 年niên 。 在tại 母mẫu 胎thai 中trung 。 見kiến 智Trí 度Độ 論luận 十thập 七thất 卷quyển 。 又hựu 見kiến 佛Phật 本bổn 行hạnh 經kinh 。

亦diệc 有hữu 經Kinh 云vân 。 羅la 雲vân 由do 過quá 去khứ 。 塞tắc 其kỳ 鼠thử 孔khổng 。 禁cấm 鼠thử 六lục 日nhật 不bất 出xuất 。 故cố 受thọ 胎thai 六lục 年niên 。 見kiến 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 第đệ 十thập 卷quyển 。

摩ma 那na 埵đóa

善thiện 見kiến 律luật 十thập 四tứ 卷quyển 云vân 。 摩ma 那na 埵đóa 。 漢hán 言ngôn 折chiết 伏phục 貢cống 高cao 。 亦diệc 云vân 下hạ 意ý 。 下hạ 意ý 者giả 。 承thừa 事sự 眾chúng 僧Tăng 。 二nhị 十thập 僧Tăng 中trung 行hành 。 四tứ 分phần/phân 律luật 云vân 。 摩ma 那na 埵đóa 。 此thử 云vân 意ý 喜hỷ 。 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 犯phạm 罪tội 。 隨tùy 順thuận 受thọ 罰phạt 。 眾chúng 意ý 生sanh 喜hỷ 故cố 。

三tam 從tùng 四tứ 德đức

孔khổng 子tử 曰viết 。 婦phụ 人nhân 。 伏phục 於ư 人nhân 者giả 也dã 。 是thị 故cố 無vô 專chuyên 制chế 之chi 義nghĩa 。 有hữu 三tam 從tùng 之chi 道đạo 。 在tại 家gia 從tùng 父phụ 。 適thích 人nhân 從tùng 夫phu 。 夫phu 死tử 從tùng 子tử 。 無vô 所sở 敢cảm 自tự 遂toại 也dã 。 出xuất 朱chu 子tử 小tiểu 學học 。 與dữ 禮lễ 記ký 家gia 語ngữ 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。

四tứ 德đức 者giả 。 婦phụ 德đức 。 貞trinh 順thuận 也dã 。 婦phụ 言ngôn 。 辭từ 令linh 也dã 。 婦phụ 容dung 。 婉uyển 娩# 。 婦phụ 功công 。 絲ti 麻ma 。 出xuất 禮lễ 記ký 昏hôn 義nghĩa 篇thiên 。

破Phá 塵Trần 出Xuất 經Kinh 喻Dụ

如như 有hữu 大đại 經Kinh 卷quyển 。 量lượng 等đẳng 三Tam 千Thiên 界Giới 。 在tại 於ư 一nhất 塵trần 內nội 。 一nhất 切thiết 塵trần 亦diệc 然nhiên 。 有hữu 一nhất 聰thông 慧tuệ 人nhân 。 淨tịnh 眼nhãn 悉tất 明minh 見kiến 。 破phá 塵trần 出xuất 經Kinh 卷quyển 。 普phổ 饒nhiêu 益ích 眾chúng 生sanh 。 佛Phật 智trí 亦diệc 如như 是thị 。 徧biến 在tại 眾chúng 生sanh 心tâm 。 妄vọng 想tưởng 之chi 所sở 纏triền 。 不bất 覺giác 亦diệc 不bất 知tri 。 諸chư 佛Phật 大đại 慈từ 悲bi 。 令linh 其kỳ 除trừ 妄vọng 想tưởng 。 如như 是thị 乃nãi 出xuất 現hiện 。 饒nhiêu 益ích 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 五ngũ 十thập 一nhất 卷quyển 。

罔võng 象tượng 得đắc 珠châu 說thuyết

黃hoàng 帝đế 遊du 乎hồ 赤xích 水thủy 之chi 北bắc 。 登đăng 乎hồ 崑# 崙lôn 之chi 丘khâu 。 而nhi 南nam 望vọng 旋toàn 歸quy 。 遺di 其kỳ 玄huyền 珠châu 。 使sử 知tri 索sách 之chi 而nhi 不bất 得đắc 。 使sử 離ly 朱chu 索sách 之chi 而nhi 不bất 得đắc 。 使sử 喫khiết 詬# 索sách 之chi 而nhi 不bất 得đắc 。 乃nãi 使sử 罔võng 象tượng 。 罔võng 象tượng 得đắc 之chi 。 黃hoàng 帝đế 曰viết 。 異dị 哉tai 。 罔võng 象tượng 乃nãi 可khả 以dĩ 得đắc 之chi 乎hồ 。 出xuất 莊trang 子tử 天thiên 地địa 篇thiên 。

神thần 無vô 方phương 易dị 無vô 體thể

周chu 易dị 。 繫hệ 辭từ 傳truyền 云vân 。 範phạm 圍vi 天thiên 地địa 之chi 化hóa 而nhi 不bất 過quá 。 曲khúc 成thành 萬vạn 物vật 而nhi 不bất 遺di 。 通thông 乎hồ 晝trú 夜dạ 之chi 道đạo 而nhi 知tri 。 故cố 神thần 無vô 方phương 易dị 無vô 體thể 。 註chú 云vân 。 此thử 聖thánh 人nhân 知tri 命mạng 之chi 事sự 也dã 。 範phạm 。 如như 鑄chú 金kim 之chi 有hữu 模mô 範phạm 。 圍vi 。 匡khuông 郭quách 也dã 。 天thiên 地địa 之chi 化hóa 無vô 窮cùng 。 而nhi 聖thánh 人nhân 為vi 之chi 範phạm 圍vi 。 不bất 使sử 過quá 于vu 中trung 道đạo 。 所sở 謂vị 裁tài 成thành 者giả 也dã 。 通thông 。 猶do 兼kiêm 也dã 。 晝trú 夜dạ 。 即tức 幽u 明minh 生sanh 死tử 鬼quỷ 神thần 之chi 謂vị 。 如như 此thử 然nhiên 後hậu 可khả 見kiến 至chí 神thần 之chi 妙diệu 。 無vô 有hữu 方phương 所sở 。 易dị 之chi 變biến 化hóa 。 無vô 有hữu 形hình 體thể 也dã 。

聖thánh 人nhân 之chi 大đại 寶bảo

周chu 易dị 繫hệ 辭từ 云vân 。 天thiên 地địa 之chi 大đại 德đức 。 曰viết 生sanh 。 聖thánh 人nhân 之chi 大đại 寶bảo 。 曰viết 位vị 。 何hà 以dĩ 守thủ 位vị 。 曰viết 仁nhân 。 何hà 以dĩ 聚tụ 人nhân 。 曰viết 財tài 。 理lý 財tài 正chánh 辭từ 禁cấm 民dân 為vi 非phi 。 曰viết 義nghĩa 。

緣duyên 幢tràng 倒đảo 擲trịch

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

過quá 去khứ 世thế 時thời 。 有hữu 緣duyên 幢tràng 技kỹ 師sư 。 肩kiên 上thượng 竪thụ 幢tràng 。 語ngứ 弟đệ 子tử 言ngôn 。 汝nhữ 等đẳng 於ư 幢tràng 上thượng 下hạ 向hướng 護hộ 我ngã 。 我ngã 亦diệc 護hộ 汝nhữ 。 迭điệt 相tương/tướng 護hộ 持trì 。 遊du 行hành 嬉hi 戲hí 。 多đa 得đắc 財tài 利lợi 。

時thời 技kỹ 弟đệ 子tử 。 語ngữ 技kỹ 師sư 言ngôn 。 不bất 如như 所sở 言ngôn 。 但đãn 當đương 各các 各các 自tự 愛ái 護hộ 。 遊du 行hành 嬉hi 戲hí 。 多đa 得đắc 財tài 利lợi 。 身thân 得đắc 無vô 為vi 。 安an 隱ẩn 而nhi 下hạ 。 技kỹ 師sư 答đáp 言ngôn 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 各các 自tự 愛ái 護hộ 。 出xuất 雜tạp 阿a 含hàm 經kinh 二nhị 十thập 四tứ 卷quyển 。

踧địch 踖# 與dữ 與dữ

論luận 語ngữ 。 君quân 在tại 。 踧địch 踖# 如như 也dã 。 與dữ 與dữ 如như 也dã 。 註chú 云vân 。 君quân 在tại 。 視thị 朝triêu 也dã 。 踧địch 踖# 。 恭cung 敬kính 不bất 寧ninh 之chi 貌mạo 。 與dữ 與dữ 。 威uy 儀nghi 中trung 適thích 之chi 貌mạo 。

此thử 興hưng 合hợp 宜nghi

詩thi 經kinh 註chú 云vân 。 比tỉ 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 物vật 比tỉ 此thử 物vật 也dã 。 興hưng 者giả 。 先tiên 言ngôn 他tha 物vật 。 以dĩ 引dẫn 起khởi 所sở 詠vịnh 之chi 辭từ 也dã 。

色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên

智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 譬thí 如như 從tùng 色sắc 界giới 初sơ 際tế 。 下hạ 一nhất 丈trượng 石thạch 。 經kinh 一nhất 萬vạn 八bát 千thiên 。 三tam 百bách 八bát 十thập 三tam 年niên 。 方phương 至chí 於ư 地địa 。

發phát 一nhất 言ngôn 為vi 天thiên 下hạ 則tắc 三tam 句cú

中trung 庸dong 。 是thị 故cố 君quân 子tử 。 動động 而nhi 世thế 為vi 天thiên 下hạ 道đạo 。 行hành 而nhi 世thế 為vi 天thiên 下hạ 法pháp 。 言ngôn 而nhi 世thế 為vi 天thiên 下hạ 則tắc 。 註chú 云vân 。 動động 。 兼kiêm 言ngôn 行hạnh 而nhi 言ngôn 。 道đạo 。 兼kiêm 法pháp 則tắc 而nhi 言ngôn 。 法pháp 。 法pháp 度độ 也dã 。 則tắc 。 準chuẩn 則tắc 也dã 。

又hựu 云vân 。 故cố 時thời 措thố 之chi 宜nghi 也dã 。 註chú 云vân 。 以dĩ 時thời 措thố 之chi 。 而nhi 皆giai 得đắc 其kỳ 宜nghi 也dã 。

理lý 出xuất 希hy 夷di

視thị 之chi 不bất 見kiến 。 名danh 曰viết 夷di 。 聽thính 之chi 不bất 聞văn 。 名danh 曰viết 希hy 。 摶đoàn 之chi 不bất 得đắc 。 名danh 曰viết 微vi 。 註chú 云vân 。 夷di 。 無vô 形hình 也dã 。 希hy 。 無vô 聲thanh 也dã 。 微vi 。 妙diệu 也dã 。 出xuất 道Đạo 德đức 經kinh 上thượng 篇thiên 。

眾chúng 中trung 之chi 白bạch 眉mi

蜀thục 志chí 。 馬mã 良lương 。 字tự 季quý 常thường 。 兄huynh 弟đệ 五ngũ 人nhân 。 皆giai 以dĩ 常thường 為vi 字tự 。 惟duy 良lương 眉mi 有hữu 白bạch 毫hào 。 兄huynh 弟đệ 皆giai 賢hiền 。

時thời 人nhân 語ngữ 云vân 。 馬mã 氏thị 五ngũ 常thường 。 白bạch 眉mi 最tối 良lương 。

困khốn 於ư 心tâm 橫hoạnh/hoành 於ư 慮lự

孟# 子tử 曰viết 。 人nhân 恆hằng 過quá 。 然nhiên 後hậu 能năng 改cải 。 困khốn 於ư 心tâm 。 衡hành 於ư 慮lự 。 而nhi 後hậu 作tác 。 註chú 云vân 。 恆hằng 。 常thường 也dã 。 猶do 言ngôn 大đại 率suất 也dã 。 橫hoạnh/hoành 。 不bất 順thuận 也dã 。 作tác 。 奮phấn 起khởi 也dã 。 言ngôn 中trung 人nhân 之chi 性tánh 。 常thường 必tất 有hữu 過quá 。 然nhiên 後hậu 能năng 改cải 。 葢# 不bất 能năng 謹cẩn 於ư 平bình 日nhật 。 故cố 必tất 事sự 勢thế 窮cùng 蹙túc/xúc 。 以dĩ 至chí 困khốn 於ư 心tâm 。 橫hoạnh/hoành 於ư 慮lự 。 然nhiên 後hậu 能năng 奮phấn 發phát 而nhi 興hưng 起khởi 。 出xuất 孟# 子tử 告cáo 子tử 章chương 。

衡hành 。 與dữ 橫hoạnh/hoành 同đồng 。

玉ngọc 轉chuyển 璣ky 旋toàn

在tại 璿# 璣ky 玉ngọc 衡hành 。 以dĩ 齊tề 七thất 政chánh 。 註chú 云vân 。 在tại 。 察sát 也dã 。 美mỹ 珠châu 謂vị 之chi 璿# 。 璣ky 。 機cơ 也dã 。 以dĩ 璿# 餝sức 璣ky 。 所sở 以dĩ 象tượng 天thiên 體thể 之chi 轉chuyển 運vận 也dã 。 衡hành 。 橫hoạnh/hoành 也dã 。 謂vị 橫hoạnh/hoành 簫tiêu 也dã 。 以dĩ 玉ngọc 為vi 管quản 橫hoạnh/hoành 而nhi 設thiết 之chi 。 所sở 以dĩ 窺khuy 璣ky 而nhi 齊tề 七thất 政chánh 之chi 運vận 行hành 。 猶do 今kim 之chi 渾hồn 天thiên 儀nghi 也dã 。 七thất 政chánh 。 日nhật 月nguyệt 五ngũ 星tinh 也dã 。 出xuất 書thư 經kinh 舜thuấn 典điển 。

預dự 侵xâm 二nhị 習tập

預dự 者giả 進tiến 也dã 。 二nhị 習tập 。 即tức 見kiến 思tư 家gia 習tập 耳nhĩ 。 大đại 經Kinh 云vân 。 我ngã 衣y 我ngã 鉢bát 。 見kiến 習tập 也dã 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 嗔sân 。 畢tất 陵lăng 伽già 慢mạn 。 思tư 習tập 也dã 。 出xuất 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú 。

馬mã 援viện 傳truyền

居cư 前tiền 不bất 能năng 令linh 人nhân 輊# 。 居cư 後hậu 不bất 能năng 令linh 人nhân 軒hiên 。 軒hiên 。 輕khinh 也dã 。 輕khinh 。 重trọng/trùng 也dã 。 言ngôn 為vi 人nhân 無vô 所sở 輕khinh 重trọng 也dã 。 出xuất 後hậu 漢hán 馬mã 援viện 傳truyền 。

觀quán 妻thê 妾thiếp 如như 畵họa 瓶bình

出xuất 曜diệu 經Kinh 云vân 。 昔tích 有hữu 婬dâm 逸dật 之chi 人nhân 。 意ý 專chuyên 女nữ 色sắc 。 不bất 能năng 去khứ 離ly 。 家gia 有hữu 知tri 識thức 道Đạo 人Nhân 往vãng 反phản 。 其kỳ 婦phụ 白bạch 道Đạo 人Nhân 曰viết 。 我ngã 夫phu 性tánh 多đa 婬dâm 欲dục 。 恐khủng 不bất 自tự 濟tế 。 道Đạo 人Nhân 告cáo 曰viết 。 汝nhữ 夫phu 若nhược 近cận 汝nhữ 身thân 者giả 。 便tiện 以dĩ 此thử 語ngứ 其kỳ 夫phu 曰viết 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 法Pháp 。 禮lễ 應ứng 爾nhĩ 耶da 。 後hậu 果quả 如như 言ngôn 告cáo 之chi 。 其kỳ 夫phu 甚thậm 懷hoài 慚tàm 愧quý 。 內nội 自tự 思tư 惟duy 。 我ngã 將tương 不bất 審thẩm 。 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乎hồ 。 即tức 便tiện 息tức 欲dục 。 婦phụ 問vấn 其kỳ 夫phu 。 何hà 故cố 永vĩnh 息tức 欲dục 事sự 。 其kỳ 夫phu 遂toại 彩thải 畵họa 好hảo/hiếu 瓶bình 。 內nội 盛thịnh 糞phẩn 穢uế 。 牢lao 葢# 其kỳ 口khẩu 。 令linh 婦phụ 抱bão 此thử 。 如như 我ngã 無vô 異dị 。 婦phụ 依y 其kỳ 語ngữ 。 抱bão 瓶bình 不bất 離ly 。 其kỳ 夫phu 將tương 瓶bình 打đả 破phá 。 告cáo 婦phụ 曰viết 。 汝nhữ 何hà 故cố 抱bão 此thử 破phá 瓶bình 耶da 。 婦phụ 言ngôn 不bất 爾nhĩ 。 夫phu 曰viết 。 我ngã 觀quán 汝nhữ 身thân 。 劇kịch 於ư 此thử 瓶bình 。 從tùng 頭đầu 至chí 足túc 。 三tam 十thập 六lục 物vật 。 有hữu 何hà 可khả 貪tham 處xứ 也dã 。

藏tạng 舟chu 夜dạ 負phụ

夫phu 藏tạng 舟chu 於ư 壑hác 。 藏tạng 山sơn 於ư 澤trạch 。 謂vị 之chi 固cố 矣hĩ 。 然nhiên 而nhi 夜dạ 半bán 有hữu 力lực 者giả 。 負phụ 之chi 而nhi 走tẩu 。 昧muội 者giả 不bất 知tri 也dã 。 出xuất 莊trang 子tử 內nội 篇thiên 大đại 宗tông 師sư 。

瓶bình 穿xuyên 雀tước 飛phi

佛Phật 說thuyết 七thất 女nữ 經Kinh 云vân 。 雀tước 來lai 入nhập 瓶bình 中trung 。 以dĩ 縠hộc 覆phú 其kỳ 口khẩu 。 縠hộc 穿xuyên 雀tước 飛phi 去khứ 。 識thức 心tâm 隨tùy 業nghiệp 走tẩu 。 又hựu 見kiến 彌di 陀đà 演diễn 義nghĩa 。

捨xả 魚ngư 而nhi 取thủ 熊hùng 掌chưởng

孟# 子tử 曰viết 。 魚ngư 。 我ngã 所sở 欲dục 也dã 。 熊hùng 掌chưởng 。 亦diệc 我ngã 所sở 欲dục 也dã 。 二nhị 者giả 不bất 可khả 得đắc 兼kiêm 。 舍xá 魚ngư 而nhi 取thủ 熊hùng 掌chưởng 者giả 也dã 。 註chú 云vân 。 魚ngư 與dữ 熊hùng 掌chưởng 。 皆giai 美mỹ 味vị 。 而nhi 熊hùng 掌chưởng 尤vưu 美mỹ 也dã 。

屈khuất 九cửu 五ngũ 之chi 尊tôn

周chu 易dị 。 九cửu 五ngũ 。 飛phi 龍long 在tại 天thiên 。 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 。 註chú 云vân 。 剛cang 健kiện 中trung 正chánh 。 以dĩ 居cư 尊tôn 位vị 。 如như 以dĩ 聖thánh 人nhân 之chi 德đức 。 居cư 聖thánh 人nhân 之chi 位vị 。 故cố 其kỳ 象tượng 如như 此thử 。

率suất 土thổ/độ 之chi 濵#

詩thi 云vân 。 溥phổ 天thiên 之chi 下hạ 。 莫mạc 非phi 王vương 土thổ/độ 。 率suất 土thổ/độ 之chi 濵# 。 莫mạc 非phi 王vương 臣thần 。 註chú 云vân 。 賦phú 也dã 。 溥phổ 大đại 也dã 。 率suất 循tuần 。 濵# 涯nhai 也dã 。 言ngôn 土thổ/độ 之chi 廣quảng 。 臣thần 之chi 眾chúng 。 出xuất 小tiểu 雅nhã 北bắc 山sơn 之chi 篇thiên 。

心tâm 馳trì 魏ngụy 闕khuyết

周chu 禮lễ 。 天thiên 官quan 懸huyền 治trị 象tượng 之chi 法pháp 於ư 象tượng 魏ngụy 。 又hựu 云vân 。 宮cung 門môn 雙song 闕khuyết 懸huyền 法pháp 象tượng 。 其kỳ 狀trạng 巍nguy 然nhiên 高cao 大đại 。 曰viết 象tượng 魏ngụy 。

又hựu 天thiên 子tử 之chi 門môn 。 謂vị 之chi 魏ngụy 闕khuyết 。

飯phạn 糗# 茹như 草thảo

孟# 子tử 曰viết 。 舜thuấn 之chi 飯phạn 糗# 茹như 草thảo 也dã 。 若nhược 將tương 終chung 身thân 焉yên 。 註chú 云vân 。 飯phạn 。 食thực 也dã 。 糗# 。 乾can/kiền/càn 糒# 也dã 。 茹như 。 亦diệc 食thực 也dã 。 言ngôn 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 。 不bất 以dĩ 貧bần 賤tiện 而nhi 有hữu 慕mộ 於ư 外ngoại 。 不bất 以dĩ 富phú 貴quý 而nhi 有hữu 動động 於ư 中trung 。 隨tùy 遇ngộ 而nhi 安an 。 無vô 預dự 於ư 己kỷ 。 所sở 性tánh 分phần/phân 定định 故cố 也dã 。 出xuất 孟# 子tử 盡tận 心tâm 章chương 。

扣khấu 關quan 擊kích 節tiết

扣khấu 關quan 。 緊khẩn 要yếu 處xứ 。 難nạn/nan 過quá 而nhi 能năng 過quá 。 擊kích 節tiết 。 阻trở 隔cách 處xứ 。 不bất 通thông 而nhi 能năng 通thông 。 謂vị 扣khấu 其kỳ 機cơ 關quan 。 擊kích 其kỳ 節tiết 要yếu 。 見kiến 寶bảo 訓huấn 音âm 義nghĩa 。

近cận 取thủ 諸chư 譬thí

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 能năng 近cận 取thủ 譬thí 。 可khả 謂vị 仁nhân 之chi 方phương 也dã 。 已dĩ 。 註chú 云vân 。 譬thí 。 喻dụ 也dã 。 方phương 。 術thuật 也dã 。 近cận 取thủ 諸chư 身thân 。 以dĩ 己kỷ 所sở 欲dục 。 譬thí 之chi 他tha 人nhân 。 知tri 其kỳ 所sở 欲dục 。 亦diệc 猶do 是thị 也dã 。

運vận 斤cân 成thành 風phong

莊trang 子tử 送tống 葬táng 。 過quá 惠huệ 子tử 之chi 墓mộ 。 顧cố 謂vị 從tùng 者giả 曰viết 。 郢# 人nhân 堊# 漫mạn 其kỳ 鼻tị 端đoan 。 若nhược 蠅dăng 翼dực 。 使sử 匠tượng 石thạch 斵# 之chi 。 匠tượng 石thạch 運vận 斤cân 成thành 風phong 。 聽thính 而nhi 斵# 之chi 。 盡tận 堊# 而nhi 鼻tị 不bất 傷thương 。 郢# 人nhân 立lập 不bất 失thất 容dung 。 宋tống 元nguyên 君quân 聞văn 之chi 。 召triệu 匠tượng 石thạch 曰viết 。 嘗thường 試thí 為vi 寡quả 人nhân 斵# 之chi 。 匠tượng 石thạch 曰viết 。 臣thần 則tắc 嘗thường 能năng 斵# 之chi 。 雖tuy 然nhiên 。 臣thần 之chi 質chất 死tử 久cửu 矣hĩ 。 自tự 夫phu 子tử 之chi 死tử 也dã 。 吾ngô 無vô 以dĩ 為vi 質chất 矣hĩ 。 吾ngô 無vô 與dữ 言ngôn 之chi 矣hĩ 。 出xuất 莊trang 子tử 雜tạp 篇thiên 。

鵝nga 珠châu

昔tích 有hữu 乞khất 食thực 比Bỉ 丘Khâu 。 到đáo 珠châu 師sư 舍xá 。 正chánh 逢phùng 彼bỉ 匠tượng 為vi 王vương 穿xuyên 珠châu 。 見kiến 比Bỉ 丘Khâu 來lai 。 歡hoan 喜hỷ 持trì 鉢bát 。 入nhập 家gia 取thủ 食thực 。 比Bỉ 丘Khâu 衣y 赤xích 。 日nhật 照chiếu 光quang 生sanh 。 遙diêu 映ánh 寶bảo 珠châu 。 亦diệc 同đồng 赤xích 色sắc 。 有hữu 鵝nga 在tại 側trắc 謂vị 肉nhục 便tiện 吞thôn 。 比Bỉ 丘Khâu 見kiến 之chi 。 遮già 護hộ 不bất 及cập 。 珠châu 師sư 持trì 鉢bát 。 盛thình 滿mãn 食thực 來lai 。 授thọ 與dữ 比Bỉ 丘Khâu 。 交giao 謝tạ 而nhi 去khứ 。 其kỳ 人nhân 於ư 後hậu 。 覺giác 少thiểu 一nhất 珠châu 。 竊thiết 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 盜đạo 去khứ 。 即tức 追truy 擒cầm 還hoàn 。 責trách 言ngôn 。 汝nhữ 既ký 釋Thích 子tử 。 何hà 無vô 廉liêm 耻sỉ 。 盜đạo 我ngã 王vương 珠châu 。

答đáp 言ngôn 。

我ngã 無vô 此thử 事sự 。 其kỳ 人nhân 竊thiết 念niệm 。 若nhược 不bất 苦khổ 治trị 。 珠châu 不bất 可khả 得đắc 。 便tiện 加gia 拷khảo 打đả 。 觸xúc 處xứ 血huyết 流lưu 。 鵝nga 來lai 囓khiết 血huyết 。 其kỳ 人nhân 恚khuể 怒nộ 。 以dĩ 杖trượng 擊kích 之chi 。 鵝nga 因nhân 致trí 死tử 。 比Bỉ 丘Khâu 便tiện 請thỉnh 看khán 鵝nga 死tử 活hoạt 。 報báo 言ngôn 已dĩ 死tử 。 比Bỉ 丘Khâu 告cáo 曰viết 。 鵝nga 吞thôn 汝nhữ 珠châu 。 其kỳ 人nhân 不bất 信tín 。 比Bỉ 丘Khâu 曰viết 。 我ngã 實thật 見kiến 吞thôn 。 彼bỉ 遂toại 持trì 刀đao 以dĩ 剖phẫu 鵝nga 腹phúc 。 果quả 得đắc 其kỳ 珠châu 。 其kỳ 人nhân 慚tàm 耻sỉ 。 禮lễ 謝tạ 曰viết 。 何hà 不bất 早tảo 示thị 。 使sử 我ngã 盲manh 愚ngu 。 苦khổ 楚sở 尊tôn 身thân 。 造tạo 斯tư 惡ác 業nghiệp 。 比Bỉ 丘Khâu 曰viết 。 我ngã 受thọ 禁cấm 戒giới 。 寧ninh 捨xả 身thân 命mạng 。 不bất 傷thương 蟻nghĩ 卵noãn 。 若nhược 先tiên 示thị 汝nhữ 。 必tất 害hại 其kỳ 鵝nga 。 不bất 護hộ 眾chúng 生sanh 。 豈khởi 名danh 持trì 戒giới 。 出xuất 毗tỳ 婆bà 沙sa 論luận 。 並tịnh 大đại 莊trang 嚴nghiêm 論luận 。

草thảo 繫hệ

有hữu 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 曠khoáng 野dã 中trung 行hành 。 為vị 賊tặc 劫kiếp 奪đoạt 。 賊tặc 懼cụ 比Bỉ 丘Khâu 往vãng 告cáo 聚tụ 落lạc 。 盡tận 欲dục 殺sát 之chi 。 賊tặc 中trung 一nhất 人nhân 先tiên 曾tằng 出xuất 家gia 。 語ngữ 同đồng 伴bạn 曰viết 。 比Bỉ 丘Khâu 之chi 法Pháp 。 不bất 得đắc 傷thương 草thảo 。 以dĩ 草thảo 繫hệ 之chi 。 終chung 不bất 能năng 往vãng 。 即tức 以dĩ 草thảo 繫hệ 。 捨xả 之chi 而nhi 去khứ 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 。 恐khủng 傷thương 草thảo 命mạng 。 不bất 敢cảm 動động 轉chuyển 。

時thời 國quốc 王vương 田điền 獵liệp 。 見kiến 而nhi 問vấn 曰viết 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。 草thảo 繫hệ 不bất 動động 。 比Bỉ 丘Khâu 答đáp 言ngôn 。 佛Phật 說thuyết 草thảo 木mộc 。 是thị 鬼quỷ 神thần 村thôn 。 敬kính 佛Phật 語ngữ 故cố 。 是thị 以dĩ 不bất 動động 。 王vương 為vi 比Bỉ 丘Khâu 。 解giải 其kỳ 草thảo 縛phược 。 而nhi 後hậu 別biệt 去khứ 。 出xuất 譬thí 喻dụ 經kinh 第đệ 六lục 卷quyển 。 又hựu 見kiến 大đại 莊trang 嚴nghiêm 論luận 。 並tịnh 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 。

小tiểu 不bất 忍nhẫn 則tắc 亂loạn 大đại 謀mưu

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 巧xảo 言ngôn 亂loạn 德đức 。 小tiểu 不bất 忍nhẫn 。 則tắc 亂loạn 大đại 謀mưu 。 註chú 云vân 。 巧xảo 言ngôn 。 變biến 亂loạn 是thị 非phi 。 聽thính 之chi 使sử 人nhân 喪táng 其kỳ 所sở 守thủ 。 小tiểu 不bất 忍nhẫn 。 如như 婦phụ 人nhân 之chi 仁nhân 。 匹thất 夫phu 之chi 勇dũng 皆giai 是thị 。

沂# 水thủy 濯trạc 纓anh

有hữu 孺nhụ 子tử 歌ca 曰viết 。 滄thương 浪lãng 之chi 水thủy 清thanh 兮hề 。 可khả 以dĩ 濯trạc 我ngã 纓anh 。 滄thương 浪lãng 之chi 水thủy 濁trược 兮hề 。 可khả 以dĩ 濯trạc 我ngã 足túc 。 註chú 云vân 。 滄thương 浪lãng 。 水thủy 名danh 。 纓anh 。 冠quan 系hệ 也dã 。 出xuất 孟# 子tử 。

藻tảo 梲# 奇kỳ 節tiết

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 藏tạng 文văn 仲trọng 居cư 蔡thái 。 山sơn 節tiết 藻tảo 梲# 。 何hà 如như 其kỳ 知tri 也dã 。 註chú 云vân 。 節tiết 。 柱trụ 頭đầu 斗đẩu 拱củng 也dã 。 藻tảo 。 水thủy 草thảo 名danh 。 梲# 。 梁lương 上thượng 短đoản 柱trụ 也dã 。 葢# 為vi 藏tạng 龜quy 之chi 室thất 。 而nhi 刻khắc 山sơn 於ư 節tiết 畫họa 藻tảo 於ư 梲# 也dã 。 當đương 時thời 以dĩ 文văn 仲trọng 為vi 知tri 。 孔khổng 子tử 言ngôn 。 其kỳ 不bất 務vụ 民dân 義nghĩa 。 而nhi 諂siểm 凟# 鬼quỷ 神thần 如như 此thử 。 安an 得đắc 為vi 知tri 。

巧xảo 奪đoạt 輪luân 奐#

晉tấn 獻hiến 文văn 子tử 成thành 室thất 。 晉tấn 大đại 夫phu 發phát 焉yên 。 張trương 老lão 曰viết 。 美mỹ 哉tai 輪luân 焉yên 。 美mỹ 哉tai 奐# 焉yên 。 歌ca 於ư 斯tư 。 哭khốc 於ư 斯tư 。 聚tụ 國quốc 族tộc 於ư 斯tư 。 註chú 云vân 。 輪luân 。 輪luân 囷# 高cao 大đại 也dã 。 奐# 。 奐# 爛lạn 眾chúng 多đa 也dã 。 出xuất 禮lễ 記ký 檀đàn 弓cung 下hạ 。

油du 然nhiên 作tác 雲vân

孟# 子tử 曰viết 。 七thất 八bát 月nguyệt 之chi 間gian 旱hạn 。 則tắc 苗miêu 槁cảo 矣hĩ 。 天thiên 油du 然nhiên 作tác 雲vân 。 沛# 然nhiên 下hạ 雨vũ 。 則tắc 苗miêu 浡# 然nhiên 興hưng 之chi 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 周chu 七thất 八bát 月nguyệt 。 夏hạ 五ngũ 六lục 月nguyệt 也dã 。 油du 然nhiên 。 雲vân 盛thịnh 貌mạo 。 沛# 然nhiên 。 雨vũ 盛thịnh 貌mạo 。 浡# 然nhiên 。 興hưng 起khởi 貌mạo 。 出xuất 孟# 子tử 書thư 。

黃hoàng 梁lương 一nhất 夢mộng

異dị 聞văn 集tập 。 呂lữ 翁ông 經kinh 邯# 鄲# 道đạo 上thượng 。 邸để 店điếm 中trung 。 有hữu 少thiếu 年niên 盧lô 生sanh 。 自tự 歎thán 貧bần 困khốn 。 言ngôn 訖ngật 思tư 睡thụy 。 主chủ 方phương 炊xuy 黃hoàng 梁lương 。 翁ông 探thám 囊nang 中trung 一nhất 枕chẩm 。 以dĩ 授thọ 生sanh 曰viết 。 枕chẩm 此thử 。 即tức 榮vinh 遇ngộ 如như 意ý 。 生sanh 枕chẩm 之chi 。 夢mộng 至chí 一nhất 國quốc 。 功công 名danh 得đắc 意ý 。 身thân 歷lịch 富phú 貴quý 。 五ngũ 十thập 餘dư 年niên 。 老lão 病bệnh 而nhi 卒thốt 。 欠khiếm 伸thân 而nhi 寤ngụ 。 呂lữ 翁ông 在tại 傍bàng 。 主chủ 人nhân 炊xuy 黃hoàng 梁lương 猶do 未vị 熟thục 。 生sanh 謝tạ 曰viết 。 先tiên 生sanh 以dĩ 此thử 。 窒# 吾ngô 之chi 欲dục 。

山sơn 中trung 七thất 日nhật

漢hán 永vĩnh 平bình 五ngũ 年niên 。 剡# 縣huyện 劉lưu 晨thần 阮# 肇triệu 。 共cộng 入nhập 天thiên 台thai 山sơn 。 迷mê 不bất 得đắc 返phản 。 遙diêu 望vọng 山sơn 上thượng 有hữu 一nhất 桃đào 樹thụ 。 大đại 有hữu 子tử 實thật 。 攀phàn 藤đằng 而nhi 上thượng 。 各các 噉đạm 數số 枚mai 復phục 下hạ 山sơn 持trì 杯# 取thủ 水thủy 。 至chí 一nhất 溪khê 邊biên 。 有hữu 二nhị 女nữ 子tử 。 見kiến 而nhi 笑tiếu 曰viết 。 劉lưu 阮# 二nhị 郎lang 。 來lai 之chi 何hà 晚vãn 。 因nhân 邀yêu 洞đỗng 中trung 。 酒tửu 肉nhục 飲ẩm 樂nhạo/nhạc/lạc 。 遂toại 成thành 夫phu 婦phụ 。 及cập 其kỳ 歸quy 家gia 。 無vô 相tướng 識thức 者giả 。 問vấn 得đắc 七thất 世thế 孫tôn 。 傳truyền 聞văn 上thượng 世thế 入nhập 山sơn 。 迷mê 不bất 得đắc 歸quy 。 至chí 晉tấn 太thái 元nguyên 八bát 年niên 復phục 去khứ 。 不bất 知tri 何hà 所sở 。 出xuất 幽u 明minh 錄lục 。 又hựu 見kiến 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 。 與dữ 續tục 齊tề 諧hài 記ký 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。

青thanh 出xuất 於ư 藍lam

荀# 子tử 書thư 云vân 。 學học 不bất 可khả 已dĩ 。 青thanh 出xuất 於ư 藍lam 而nhi 青thanh 於ư 藍lam 。 氷băng 生sanh 於ư 水thủy 而nhi 寒hàn 於ư 水thủy 。

波ba 羅la 奢xa 華hoa

章chương 安an 云vân 。 此thử 是thị 樹thụ 名danh 。 其kỳ 葉diệp 青thanh 色sắc 。 華hoa 有hữu 三tam 色sắc 。 日nhật 未vị 出xuất 時thời 則tắc 黑hắc 色sắc 。 日nhật 正chánh 照chiếu 時thời 則tắc 赤xích 色sắc 。 日nhật 沒một 時thời 則tắc 黃hoàng 色sắc 。 今kim 取thủ 赤xích 色sắc 。 如như 血huyết 義nghĩa 耳nhĩ 。 見kiến 名danh 義nghĩa 。 集tập 。

指chỉ 窮cùng 於ư 為vi 薪tân

莊trang 子tử 內nội 篇thiên 養dưỡng 生sanh 主chủ 云vân 。 指chỉ 窮cùng 於ư 為vi 薪tân 。 火hỏa 傳truyền 也dã 。 不bất 知tri 其kỳ 盡tận 也dã 。 憨# 山sơn 大đại 師sư 註chú 云vân 。 形hình 雖tuy 化hóa 而nhi 性tánh 常thường 存tồn 。 如như 薪tân 盡tận 而nhi 火hỏa 存tồn 。 有hữu 形hình 相tướng 禪thiền 。 如như 薪tân 火hỏa 相tương/tướng 傳truyền 。 是thị 以dĩ 生sanh 生sanh 而nhi 不bất 已dĩ 。 化hóa 化hóa 而nhi 無vô 窮cùng 。 故cố 如như 薪tân 火hỏa 之chi 傳truyền 。 不bất 知tri 其kỳ 盡tận 也dã 。

一nhất 雨vũ 大đại 師sư 註chú 云vân 。 其kỳ 可khả 盡tận 者giả 薪tân 。 其kỳ 不bất 可khả 盡tận 者giả 火hỏa 。 有hữu 盡tận 者giả 形hình 。 無vô 盡tận 者giả 神thần 。 薪tân 有hữu 盡tận 而nhi 火hỏa 無vô 窮cùng 。 形hình 有hữu 盡tận 而nhi 神thần 不bất 滅diệt 也dã 。

彌Di 勒Lặc 真chân 彌Di 勒Lặc

明minh 州châu 奉phụng 化hóa 縣huyện 。 布bố 袋đại 和hòa 尚thượng 。 將tương 示thị 滅diệt 於ư 嶽nhạc 林lâm 寺tự 。 偈kệ 曰viết 。 彌Di 勒Lặc 真chân 彌Di 勒Lặc (# 云vân 云vân )# 。 其kỳ 詳tường 見kiến 傳truyền 燈đăng 錄lục 。 並tịnh 五ngũ 燈đăng 會hội 元nguyên 。 指chỉ 月nguyệt 錄lục 。

法Pháp 華Hoa 大Đại 成Thành 音Âm 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 二nhị

申thân 申thân 夭yểu 夭yểu

論luận 語ngữ 。 子tử 之chi 燕yên 居cư 。 申thân 申thân 如như 也dã 。 夭yểu 夭yểu 如như 也dã 。 註chú 云vân 。 燕yên 居cư 。 閑nhàn 暇hạ 無vô 事sự 之chi 時thời 。 申thân 申thân 。 其kỳ 容dung 舒thư 也dã 。 夭yểu 夭yểu 。 其kỳ 色sắc 愉# 也dã 。 此thử 弟đệ 子tử 善thiện 形hình 容dung 聖thánh 人nhân 處xứ 也dã 。

小tiểu 知tri 不bất 及cập 大đại 知tri

莊trang 子tử 逍tiêu 遙diêu 遊du 云vân 。 小tiểu 知tri 不bất 及cập 大đại 知tri 。 小tiểu 年niên 不bất 及cập 大đại 年niên 。 奚hề 以dĩ 知tri 其kỳ 然nhiên 也dã 。 朝triêu 菌# 不bất 知tri 晦hối 朔sóc 。 蟪# 蛄# 不bất 知tri 春xuân 秋thu 。 此thử 小tiểu 年niên 也dã 。

南nam 嶽nhạc 大đại 師sư

慧tuệ 思tư 。 姓tánh 李# 。 武võ 津tân 人nhân 。 常thường 夢mộng 梵Phạm 僧Tăng 。 勸khuyến 令linh 出xuất 俗tục 。 遂toại 辭từ 親thân 入nhập 道đạo 。 自tự 光quang 州châu 大đại 蘇tô 山sơn 。 徑kính 趨xu 南nam 岳nhạc 。 學học 徒đồ 甚thậm 眾chúng 。 師sư 患hoạn 無vô 水thủy 。 忽hốt 見kiến 巖nham 下hạ 潤nhuận 。 以dĩ 鍚# 卓trác 之chi 。 果quả 得đắc 一nhất 泉tuyền 。 猶do 未vị 周chu 續tục 。 有hữu 二nhị 虎hổ 引dẫn 師sư 登đăng 嶺lĩnh 。 哮hao 吼hống 跑# 泉tuyền 。 今kim 虎hổ 跑# 泉tuyền 是thị 也dã 。 又hựu 於ư 石thạch 下hạ 得đắc 遺di 骨cốt 。 遂toại 乃nãi 建kiến 塔tháp 。 今kim 三tam 生sanh 塔tháp 是thị 也dã 。 師sư 常thường 為vi 眾chúng 講giảng 般Bát 若Nhã 法pháp 。 正chánh 當đương 南nam 岳nhạc 中trung 心tâm 。 今kim 般Bát 若Nhã 寺tự 是thị 也dã 。 因nhân 志chí 公công 傳truyền 語ngữ 曰viết 。 何hà 不bất 下hạ 山sơn 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 目mục 視thị 雲vân 漢hán 作tác 甚thậm 麼ma 。 師sư 曰viết 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 被bị 我ngã 一nhất 口khẩu 吞thôn 盡tận 。 更cánh 有hữu 甚thậm 麼ma 眾chúng 生sanh 可khả 化hóa 。 道đạo 風phong 既ký 盛thịnh 。 名danh 稱xưng 普phổ 聞văn 。 臨lâm 終chung 泯mẫn 然nhiên 而nhi 逝thệ 。 其kỳ 詳tường 見kiến 續tục 高cao 僧Tăng 傳truyền 。 並tịnh 神thần 僧Tăng 傳truyền 。

呼hô 十thập 如như 等đẳng 言ngôn 。 見kiến 玄huyền 義nghĩa 第đệ 二nhị 卷quyển 。

望vọng 望vọng 而nhi 去khứ

孟# 子tử 曰viết 。 伯bá 夷di 。 推thôi 惡ác 惡ác 之chi 心tâm 。 思tư 與dữ 鄉hương 人nhân 立lập 。 其kỳ 冠quan 不bất 正chánh 。 望vọng 望vọng 然nhiên 去khứ 之chi 。 若nhược 將tương 凂# 焉yên 。 註chú 云vân 。 望vọng 望vọng 。 去khứ 而nhi 不bất 顧cố 之chi 貌mạo 。 凂# 。 汙ô 也dã 。 出xuất 孟# 子tử 公công 孫tôn 丑sửu 章chương 。

黃hoàng 流lưu 不bất 注chú 瓦ngõa 缶#

詩thi 云vân 。 瑟sắt 彼bỉ 玉ngọc 瓚# 。 黃hoàng 流lưu 在tại 中trung 。 豈khởi 弟đệ 君quân 子tử 。 福phước 祿lộc 攸du 降giáng/hàng 。 註chú 云vân 。 興hưng 也dã 。 瑟sắt 。 縝# 密mật 貌mạo 。 玉ngọc 瓚# 。 圭# 瓚# 也dã 。 以dĩ 圭# 為vi 柄bính 。 黃hoàng 金kim 為vi 勺chước 。 青thanh 金kim 為vi 外ngoại 。 而nhi 朱chu 其kỳ 中trung 也dã 。 黃hoàng 流lưu 。 鬱uất 鬯sưởng 也dã 。 釀# 秬# 黍thử 為vi 酒tửu 。 築trúc 鬱uất 金kim 煑chử 而nhi 和hòa 之chi 。 使sử 芬phân 芳phương 條điều 鬯sưởng 。 以dĩ 瓚# 酌chước 而nhi 祼# 之chi 也dã 。 收thu 所sở 。 降giáng/hàng 下hạ 也dã 。 言ngôn 瑟sắt 然nhiên 之chi 玉ngọc 瓚# 。 則tắc 必tất 有hữu 黃hoàng 流lưu 在tại 其kỳ 中trung 。 豈khởi 弟đệ 之chi 君quân 子tử 。 則tắc 必tất 有hữu 福phước 祿lộc 下hạ 其kỳ 躬cung 。 明minh 寶bảo 器khí 不bất 薦tiến 於ư 褻tiết 味vị 。 而nhi 黃hoàng 流lưu 不bất 注chú 於ư 瓦ngõa 缶# 。 則tắc 知tri 盛thịnh 德đức 必tất 享hưởng 於ư 福phước 壽thọ 。 而nhi 福phước 澤trạch 不bất 降giáng/hàng 於ư 淫dâm 人nhân 矣hĩ 。 出xuất 大đại 雅nhã 文văn 王vương 之chi 篇thiên 。

未vị 得đắc 患hoạn 得đắc

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 鄙bỉ 夫phu 可khả 與dữ 事sự 君quân 也dã 與dữ 哉tai 。 其kỳ 未vị 得đắc 之chi 也dã 。 患hoạn 得đắc 之chi 。 既ký 得đắc 之chi 。 患hoạn 失thất 之chi 。 苟cẩu 患hoạn 失thất 之chi 。 無vô 所sở 不bất 至chí 矣hĩ 。

狐hồ 假giả 虎hổ 威uy

史sử 。 楚sở 王vương 問vấn 群quần 臣thần 。 北bắc 方phương 畏úy 昭chiêu 奚hề 恤tuất 何hà 如như 。 江giang 乙ất 曰viết 。 虎hổ 得đắc 一nhất 狐hồ 。 狐hồ 曰viết 。 子tử 勿vật 食thực 我ngã 。 上thượng 帝đế 命mạng 我ngã 長trường/trưởng 百bách 獸thú 。 不bất 信tín 吾ngô 為vi 子tử 先tiên 行hành 。 子tử 隨tùy 後hậu 觀quán 。 獸thú 見kiến 皆giai 走tẩu 。 虎hổ 不bất 知tri 獸thú 畏úy 己kỷ 。 以dĩ 為vi 畏úy 狐hồ 也dã 。 今kim 北bắc 方phương 非phi 畏úy 昭chiêu 奚hề 恤tuất 。 實thật 畏úy 王vương 之chi 甲giáp 兵binh 也dã 。

喻dụ 如như 黐li 膠giao

涅Niết 槃Bàn 經kinh 二nhị 十thập 六lục 卷quyển 云vân 。 如như 諸chư 獵liệp 師sư 。 純thuần 以dĩ 黐li 膠giao 。 置trí 之chi 案án 上thượng 。 用dụng 捕bộ 獼mi 猴hầu 。 獼mi 猴hầu 痴si 故cố 。 往vãng 手thủ 觸xúc 之chi 。 觸xúc 已dĩ 粘niêm 手thủ 。 欲dục 脫thoát 手thủ 故cố 。 以dĩ 脚cước 蹋đạp 之chi 。 以dĩ 口khẩu 囓khiết 之chi 。 獼mi 猴hầu 五ngũ 處xứ 。 悉tất 無vô 得đắc 脫thoát 。 於ư 是thị 獵liệp 師sư 。 以dĩ 杖trượng 貫quán 之chi 。 負phụ 還hoàn 歸quy 家gia 。

擊kích 壤nhưỡng

風phong 土thổ/độ 記ký 。 壤nhưỡng 以dĩ 木mộc 為vi 之chi 。 長trường/trưởng 三tam 四tứ 寸thốn 。 其kỳ 形hình 如như 履lý 。 臘lạp 節tiết 童đồng 少thiểu 以dĩ 為vi 戲hí 。 將tương 戲hí 。 先tiên 側trắc 一nhất 壤nhưỡng 於ư 地địa 。 遙diêu 於ư 三tam 四tứ 十thập 步bộ 。 以dĩ 手thủ 中trung 壤nhưỡng 擿# 之chi 。 中trung 者giả 為vi 上thượng 。

渾hồn 沌# 日nhật 死tử

南nam 海hải 之chi 帝đế 為vi 鯈# 。 北bắc 海hải 之chi 帝đế 為vi 忽hốt 。 中trung 央ương 之chi 帝đế 為vi 渾hồn 沌# 。 鯈# 與dữ 忽hốt 。

時thời 與dữ 遇ngộ 於ư 渾hồn 沌# 之chi 地địa 。 渾hồn 沌# 待đãi 之chi 甚thậm 善thiện 。 鯈# 與dữ 忽hốt 。 謀mưu 報báo 渾hồn 沌# 之chi 德đức 。 曰viết 。 人nhân 皆giai 有hữu 七thất 竅khiếu 。 以dĩ 視thị 聽thính 食thực 息tức 。 此thử 獨độc 無vô 有hữu 。 嘗thường 試thí 鑿tạc 之chi 。 日nhật 鑿tạc 一nhất 竅khiếu 。 七thất 日nhật 而nhi 渾hồn 沌# 死tử 。 出xuất 莊trang 子tử 內nội 篇thiên 。

拔bạt 一nhất 毛mao 而nhi 利lợi 天thiên 下hạ

孟# 子tử 曰viết 。 楊dương 子tử 取thủ 為vi 我ngã 。 拔bạt 一nhất 毛mao 而nhi 利lợi 天thiên 下hạ 。 不bất 為vi 也dã 。 註chú 云vân 。 楊dương 子tử 名danh 朱chu 。 取thủ 者giả 僅cận 足túc 之chi 意ý 。 取thủ 為vi 我ngã 者giả 。 僅cận 足túc 於ư 為vi 我ngã 而nhi 已dĩ 。 不bất 及cập 為vi 人nhân 也dã 。

止chỉ 啼đề 黃hoàng 葉diệp

嬰anh 兒nhi 啼đề 哭khốc 之chi 時thời 。 父phụ 母mẫu 即tức 以dĩ 楊dương 樹thụ 黃hoàng 葉diệp 。 而nhi 語ngứ 之chi 言ngôn 。 莫mạc 啼đề 莫mạc 啼đề 。 我ngã 與dữ 汝nhữ 金kim 。 嬰anh 兒nhi 見kiến 已dĩ 。 生sanh 真chân 金kim 想tưởng 。 便tiện 止chỉ 不bất 啼đề 。 出xuất 涅Niết 槃Bàn 經kinh 第đệ 二nhị 十thập 卷quyển 。

舉cử 一nhất 三tam 反phản

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 不bất 憤phẫn 不bất 啟khải 。 不bất 悱# 不bất 發phát 。 舉cử 一nhất 隅ngung 。 不bất 以dĩ 三tam 隅ngung 反phản 。 則tắc 不bất 復phục 也dã 。 註chú 云vân 。 憤phẫn 者giả 。 心tâm 求cầu 通thông 而nhi 未vị 得đắc 之chi 意ý 。 悱# 者giả 。 口khẩu 欲dục 言ngôn 而nhi 未vị 能năng 之chi 貌mạo 。 啟khải 。 謂vị 開khai 其kỳ 意ý 。 發phát 。 謂vị 達đạt 其kỳ 辭từ 。 物vật 之chi 有hữu 四tứ 隅ngung 者giả 。 舉cử 一nhất 可khả 以dĩ 知tri 其kỳ 三tam 。 反phản 者giả 。 還hoàn 以dĩ 相tương/tướng 證chứng 之chi 義nghĩa 。 復phục 。 再tái 告cáo 也dã 。

見kiến 鞭tiên 影ảnh 而nhi 行hành

世Thế 尊Tôn 因nhân 外ngoại 道đạo 問vấn 。 不bất 問vấn 有hữu 言ngôn 。 不bất 問vấn 無vô 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 良lương 久cửu 。 外ngoại 道đạo 讚tán 嘆thán 曰viết 。 世Thế 尊Tôn 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 開khai 我ngã 迷mê 雲vân 。 令linh 我ngã 得đắc 入nhập 。 作tác 禮lễ 而nhi 去khứ 。 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 。 外ngoại 道đạo 得đắc 何hà 道Đạo 理lý 。 稱xưng 讚tán 而nhi 去khứ 。 世Thế 尊Tôn 曰viết 。 如như 世thế 良lương 馬mã 。 見kiến 鞭tiên 影ảnh 而nhi 行hành 。 見kiến 宗tông 門môn 統thống 要yếu 。 並tịnh 五ngũ 燈đăng 會hội 元nguyên 。 指chỉ 月nguyệt 錄lục 。

伽già 陀đà 藥dược

華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 阿a 伽già 陀đà 藥dược 。 眾chúng 生sanh 見kiến 者giả 。 眾chúng 病bệnh 悉tất 除trừ 。 此thử 云vân 普phổ 去khứ 。 能năng 去khứ 眾chúng 病bệnh 故cố 。 亦diệc 翻phiên 圓viên 應ưng 。 見kiến 名danh 義nghĩa 集tập 。

又hựu 阿a 。 此thử 云vân 普phổ 也dã 。 伽già 陀đà 。 此thử 云vân 去khứ 也dã 。 言ngôn 服phục 此thử 藥dược 者giả 。 身thân 中trung 諸chư 病bệnh 。 普phổ 皆giai 除trừ 去khứ 也dã 。 又hựu 云vân 阿a 無vô 也dã 。 伽già 陀đà 病bệnh 也dã 。 服phục 此thử 藥dược 已dĩ 。 更cánh 無vô 有hữu 病bệnh 也dã 。 見kiến 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 音âm 義nghĩa 。

以dĩ 斯tư 道đạo 覺giác 斯tư 民dân

孟# 子tử 述thuật 伊y 尹# 之chi 言ngôn 曰viết 。 天thiên 之chi 生sanh 此thử 民dân 也dã 。 使sử 先tiên 知tri 覺giác 後hậu 知tri 。 使sử 先tiên 覺giác 覺giác 後hậu 覺giác 也dã 。 予# 天thiên 民dân 之chi 先tiên 覺giác 者giả 也dã 。 予# 將tương 以dĩ 斯tư 道đạo 覺giác 斯tư 民dân 也dã 。 非phi 予# 覺giác 之chi 而nhi 誰thùy 也dã 。 見kiến 孟# 子tử 下hạ 。

塗đồ 毒độc 鼓cổ

廣quảng 誌chí 云vân 。 鴆chậm 毒độc 者giả 。 大đại 如như 鷂diêu 子tử 。 頸cảnh 長trường/trưởng 八bát 寸thốn 。 毛mao 紫tử 綠lục 色sắc 。 徧biến 身thân 是thị 毒độc 。 以dĩ 蛇xà 蝮phúc 為vi 食thực 。 雄hùng 名danh 暉huy 。 雌thư 名danh 陰ấm 。 毛mao 羽vũ 瀝lịch 酒tửu 。 沾triêm 唇thần 即tức 死tử 。 用dụng 犀# 牛ngưu 角giác 解giải 之chi 。 昔tích 王vương 莽mãng 酒tửu 酖# 平bình 王vương 是thị 也dã 。 騰đằng 空không 日nhật 月nguyệt 失thất 色sắc 。 落lạc 地địa 草thảo 木mộc 皆giai 枯khô 。 人nhân 見kiến 之chi 眼nhãn 瞎hạt 身thân 瘡sang 。 值trị 影ảnh 者giả 氣khí 絕tuyệt 身thân 死tử 。 既ký 死tử 之chi 後hậu 。 用dụng 血huyết 塗đồ 于vu 皷cổ 上thượng 。 聞văn 其kỳ 聲thanh 者giả 必tất 死tử 。 須tu 得đắc 返phản 魂hồn 香hương 方phương 可khả 。 故cố 天thiên 童đồng 小tiểu 參tham 云vân 。 十thập 分phần/phân 收thu 得đắc 返phản 魂hồn 香hương 。 一nhất 等đẳng 來lai 檛# 塗đồ 毒độc 皷cổ 。

漢hán 延diên 和hòa 元nguyên 年niên 。 西tây 胡hồ 月nguyệt 氏thị 國quốc 。 遣khiển 使sứ 獻hiến 香hương 四tứ 兩lưỡng 。 大đại 如như 雀tước 卵noãn 。 色sắc 如như 桑tang 椹# 。 至chí 始thỉ 元nguyên 年niên 。 京kinh 城thành 大đại 疫dịch 。 死tử 者giả 大đại 半bán 。 帝đế 取thủ 香hương 焚phần 之chi 。 其kỳ 死tử 未vị 三tam 日nhật 皆giai 活hoạt 。 香hương 氣khí 三tam 月nguyệt 不bất 歇hiết 。 香hương 出xuất 聚tụ 窟quật 洲châu 。 人nhân 鳥điểu 山sơn 。 樹thụ 如như 楓phong 。 香hương 聞văn 數số 里lý 。 名danh 返phản 魂hồn 樹thụ 。 伐phạt 根căn 五ngũ 釜phủ 。 煑chử 汁trấp 黑hắc 粘niêm 。 一nhất 名danh 驚kinh 精tinh 魂hồn 。 二nhị 名danh 返phản 生sanh 。 三tam 名danh 振chấn 檀đàn 。 四tứ 名danh 劫kiếp 死tử 。 見kiến 拾thập 遺di 傳truyền 。

君quân 子tử 愛ái 人nhân 以dĩ 德đức

曾tằng 子tử 寢tẩm 疾tật 病bệnh 。 樂nhạo/nhạc/lạc 正chánh 子tử 春xuân 坐tọa 於ư 牀sàng 下hạ 。 曾tằng 元nguyên 曾tằng 申thân 坐tọa 於ư 足túc 。 童đồng 子tử 隅ngung 坐tọa 而nhi 執chấp 燭chúc 。 童đồng 子tử 曰viết 。 華hoa 而nhi 睆hoản 。 大đại 夫phu 之chi 簀# 與dữ 。 子tử 春xuân 曰viết 。 止chỉ 。 曾tằng 子tử 聞văn 之chi 。 瞿cù 然nhiên 曰viết 。 呼hô 。 曰viết 。 華hoa 而nhi 睆hoản 。 大đại 夫phu 之chi 簀# 與dữ 。 曾tằng 子tử 曰viết 。 然nhiên 。 斯tư 季quý 孫tôn 之chi 賜tứ 也dã 。 我ngã 未vị 之chi 能năng 易dị 也dã 。 元nguyên 起khởi 易dị 簀# 。 曾tằng 元nguyên 曰viết 。 夫phu 子tử 之chi 病bệnh 革cách 矣hĩ 。 不bất 可khả 以dĩ 變biến 。 幸hạnh 而nhi 至chí 於ư 旦đán 。 請thỉnh 敬kính 易dị 之chi 。 曾tằng 子tử 曰viết 。 爾nhĩ 之chi 愛ái 我ngã 也dã 。 不bất 如như 彼bỉ 。 君quân 子tử 之chi 愛ái 人nhân 也dã 以dĩ 德đức 。 細tế 人nhân 之chi 愛ái 人nhân 也dã 以dĩ 姑cô 息tức 。 吾ngô 何hà 求cầu 哉tai 。 吾ngô 得đắc 正chánh 而nhi 斃# 焉yên 斯tư 已dĩ 矣hĩ 。 舉cử 扶phù 而nhi 易dị 之chi 。 反phản 席tịch 未vị 安an 而nhi 沒một 。 出xuất 禮lễ 記ký 檀đàn 弓cung 篇thiên 。

桑tang 間gian 濮# 上thượng 之chi 地địa

桑tang 間gian 濮# 上thượng 之chi 音âm 。 亡vong 國quốc 之chi 音âm 也dã 。 註chú 云vân 。 桑tang 間gian 濮# 上thượng 。 衛vệ 地địa 。 濮# 水thủy 之chi 上thượng 。 桑tang 林lâm 之chi 間gian 也dã 。 史sử 記ký 言ngôn 衛vệ 靈linh 公công 適thích 晉tấn 。 舍xá 濮# 上thượng 。 夜dạ 聞văn 琴cầm 聲thanh 。 召triệu 師sư 涓# 聽thính 而nhi 寫tả 之chi 。 至chí 晉tấn 命mạng 涓# 為vi 平bình 公công 奏tấu 之chi 。 師sư 曠khoáng 曰viết 。 此thử 師sư 延diên 靡mĩ 靡mĩ 之chi 樂lạc 。 武võ 王vương 伐phạt 紂# 。 師sư 延diên 投đầu 濮# 水thủy 死tử 。 故cố 聞văn 此thử 聲thanh 。 必tất 於ư 濮# 水thủy 之chi 上thượng 也dã 。 出xuất 禮lễ 記ký 樂nhạo/nhạc/lạc 記ký 篇thiên 。

不bất 思tư 曲khúc 突đột 之chi 防phòng

漢hán 宣tuyên 帝đế 時thời 。 初sơ 霍hoắc 氏thị 奢xa 侈xỉ 。 茂mậu 陵lăng 徐từ 福phước 上thượng 疏sớ/sơ 言ngôn 。 宜nghi 以dĩ 時thời 抑ức 制chế 。 其kỳ 後hậu 霍hoắc 氏thị 誅tru 滅diệt 。 而nhi 告cáo 者giả 皆giai 封phong 。 人nhân 為vi 徐từ 福phước 上thượng 書thư 曰viết 。 臣thần 聞văn 客khách 有hữu 過quá 主chủ 人nhân 者giả 。 見kiến 其kỳ 竈táo 直trực 突đột 。 傍bàng 有hữu 積tích 薪tân 。 客khách 謂vị 主chủ 人nhân 更cánh 為vi 曲khúc 突đột 。 遠viễn 徙tỉ 其kỳ 薪tân 。 不bất 者giả 且thả 有hữu 大đại 患hoạn 。 主chủ 人nhân 不bất 應ưng 。 俄nga 而nhi 家gia 果quả 失thất 火hỏa 。 鄰lân 里lý 共cộng 救cứu 。 幸hạnh 而nhi 得đắc 息tức 。 於ư 是thị 殺sát 牛ngưu 置trí 酒tửu 。 謝tạ 其kỳ 鄰lân 人nhân 。 灼chước 爛lạn 者giả 在tại 上thượng 。 餘dư 各các 以dĩ 功công 次thứ 坐tọa 。 而nhi 不bất 錄lục 言ngôn 曲khúc 突đột 者giả 。 人nhân 謂vị 主chủ 人nhân 曰viết 。 向hướng 使sử 聽thính 客khách 之chi 言ngôn 。 不bất 費phí 牛ngưu 酒tửu 。 終chung 亡vong 火hỏa 患hoạn 。 今kim 論luận 功công 請thỉnh 賞thưởng 。 曲khúc 突đột 徙tỉ 薪tân 無vô 恩ân 澤trạch 。 焦tiêu 頭đầu 爛lạn 額ngạch 為vi 上thượng 客khách 耶da 。 主chủ 人nhân 寤ngụ 而nhi 請thỉnh 之chi 。 今kim 茂mậu 陵lăng 徐từ 福phước 數số 上thượng 書thư 。 言ngôn 霍hoắc 氏thị 有hữu 變biến 。 宜nghi 防phòng 絕tuyệt 之chi 。 向hướng 使sử 福phước 說thuyết 得đắc 行hành 。 則tắc 國quốc 無vô 裂liệt 土thổ/độ 出xuất 爵tước 之chi 費phí 。 臣thần 無vô 逆nghịch 亂loạn 誅tru 滅diệt 之chi 敗bại 。 往vãng 事sự 既ký 已dĩ 。 而nhi 福phước 獨độc 不bất 蒙mông 其kỳ 功công 。 唯duy 陛bệ 下hạ 察sát 之chi 。 貴quý 徙tỉ 薪tân 曲khúc 突đột 之chi 策sách 。 使sử 居cư 焦tiêu 髮phát 灼chước 爛lạn 之chi 右hữu 。 上thượng 乃nãi 賜tứ 福phước 帛bạch 十thập 匹thất 。 後hậu 遷thiên 為vi 郎lang 。 見kiến 霍hoắc 光quang 傳truyền 。 並tịnh 綱cương 鑑giám 。

猶do 揭yết 鼓cổ 而nhi 求cầu 亡vong 子tử

老lão 子tử 謂vị 孔khổng 子tử 曰viết 。 夫phu 子tử 亦diệc 放phóng 德đức 而nhi 行hành 。 循tuần 道đạo 而nhi 趨xu 已dĩ 至chí 矣hĩ 。 又hựu 何hà 偈kệ 偈kệ 乎hồ 揭yết 仁nhân 義nghĩa 。 若nhược 擊kích 皷cổ 而nhi 求cầu 亡vong 子tử 焉yên 。 噫# 。 夫phu 子tử 亂loạn 人nhân 之chi 性tánh 也dã 。 精tinh 解giải 云vân 。 偈kệ 偈kệ 。 勞lao 力lực 貌mạo 。 亡vong 子tử 。 逃đào 亡vong 之chi 子tử 。 擊kích 皷cổ 而nhi 求cầu 之chi 。 是thị 速tốc 其kỳ 亡vong 也dã 。 猶do 揭yết 仁nhân 義nghĩa 而nhi 治trị 天thiên 下hạ 。 是thị 速tốc 其kỳ 亂loạn 也dã 。 出xuất 莊trang 子tử 天thiên 道đạo 篇thiên 。

仲trọng 尼ni 浮phù 海hải 之chi 歎thán

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 道đạo 不bất 行hành 。 乘thừa 桴phù 浮phù 于vu 海hải 。 程# 子tử 曰viết 。 浮phù 海hải 之chi 歎thán 。 傷thương 天thiên 下hạ 之chi 無vô 賢hiền 君quân 也dã 。

為vi 蛇xà 添# 足túc

史sử 。 陳trần 軫# 見kiến 楚sở 使sử 昭chiêu 陽dương 曰viết 。 人nhân 有hữu 遺di 舍xá 人nhân 一nhất 巵chi 酒tửu 。 舍xá 人nhân 相tương 謂vị 曰viết 。 請thỉnh 畫họa 地địa 為vi 蛇xà 。 先tiên 成thành 者giả 獨độc 飲ẩm 。 一nhất 人nhân 先tiên 成thành 。 舉cử 酒tửu 而nhi 起khởi 曰viết 。 吾ngô 能năng 為vi 之chi 足túc 。 及cập 為vi 足túc 。 其kỳ 一nhất 人nhân 奪đoạt 酒tửu 飲ẩm 曰viết 。 蛇xà 無vô 足túc 。 今kim 為vi 之chi 。 非phi 蛇xà 也dã 。

法Pháp 華Hoa 大Đại 成Thành 音Âm 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 三tam

三tam 十thập 年niên 來lai 用dụng 意ý 猜#

杭# 州châu 淨tịnh 住trụ 院viện 。 居cư 說thuyết 真chân 淨tịnh 禪thiền 師sư 。 參tham 金kim 山sơn 達đạt 觀quán 穎# 。 遂toại 問vấn 曰viết 。 某mỗ 甲giáp 經kinh 論luận 粗thô 明minh 。 禪thiền 直trực 不bất 信tín 。 願nguyện 師sư 決quyết 疑nghi 。 觀quán 曰viết 。 既ký 不bất 信tín 禪thiền 。 豈khởi 可khả 明minh 經kinh 。 禪thiền 是thị 經Kinh 綱cương 。 經kinh 是thị 禪thiền 網võng 。 提đề 綱cương 正chánh 網võng 。 了liễu 禪thiền 見kiến 經kinh 。 師sư 曰viết 。 為vi 某mỗ 甲giáp 說thuyết 禪thiền 看khán 。 觀quán 曰viết 。 向hướng 下hạ 文văn 長trường/trưởng 。 師sư 曰viết 。 若nhược 恁nhẫm 麼ma 。 經kinh 與dữ 禪thiền 乃nãi 一nhất 體thể 。 觀quán 曰viết 。 佛Phật 及cập 祖tổ 非phi 二nhị 心tâm 。 如như 手thủ 搦nạch 拳quyền 。 如như 拳quyền 搦nạch 手thủ 。 師sư 因nhân 有hữu 省tỉnh 。 述thuật 偈kệ 曰viết 。 三tam 十thập 年niên 來lai 用dụng 意ý 猜# (# 云vân 云vân )# 。 見kiến 五ngũ 燈đăng 會hội 元nguyên 。

不bất 致trí 傷thương 鋒phong 犯phạm 手thủ

憨# 山sơn 大đại 師sư 。 莊trang 子tử 內nội 篇thiên 養dưỡng 生sanh 主chủ 註chú 云vân 。 任nhậm 其kỳ 游du 刃nhận 。 尚thượng 有hữu 餘dư 地địa 。 又hựu 何hà 傷thương 鋒phong 犯phạm 手thủ 之chi 有hữu 。

婆Bà 羅La 門Môn 乞khất 眼nhãn

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 於ư 六lục 十thập 劫kiếp 中trung 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。

時thời 有hữu 一nhất 人nhân 。 乞khất 其kỳ 眼nhãn 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

眼nhãn 無vô 所sở 住trụ 。 何hà 以dĩ 索sách 之chi 。 若nhược 須tu 我ngã 身thân 及cập 財tài 物vật 者giả 。 當đương 以dĩ 相tương 與dữ 。

答đáp 曰viết 。

惟duy 欲dục 得đắc 眼nhãn 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 出xuất 一nhất 眼nhãn 與dữ 之chi 。 乞khất 者giả 得đắc 眼nhãn 。 唾thóa 而nhi 脚cước 蹋đạp 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

如như 此thử 等đẳng 人nhân 。 難nan 可khả 度độ 也dã 。 不bất 如như 自tự 調điều 。 早tảo 伏phục 生sanh 死tử 。 於ư 是thị 回hồi 向hướng 小Tiểu 乘Thừa 。 見kiến 智Trí 度Độ 論luận 。

楚sở 王vương 孫tôn 圉# 答đáp 趙triệu 簡giản 子tử

王vương 孫tôn 。 圉# 聘sính 於ư 晉tấn 。 定định 公công 饗# 之chi 。 趙triệu 簡giản 子tử 鳴minh 玉ngọc 以dĩ 相tương/tướng 。 問vấn 於ư 王vương 孫tôn 圉# 曰viết 。 楚sở 之chi 白bạch 珩# 猶do 在tại 乎hồ 。 對đối 曰viết 然nhiên 。 簡giản 子tử 曰viết 。 其kỳ 為vi 寶bảo 也dã 幾kỷ 何hà 矣hĩ 。 曰viết 。 未vị 嘗thường 為vi 寶bảo 。 楚sở 之chi 所sở 寶bảo 者giả 。 曰viết 。 觀quán 射xạ 父phụ 。 能năng 作tác 訓huấn 辭từ 。 以dĩ 行hành 事sự 於ư 諸chư 候hậu 。 使sử 無vô 以dĩ 寡quả 君quân 為vi 口khẩu 實thật 。 又hựu 有hữu 左tả 史sử 倚ỷ 相tương/tướng 。 能năng 道đạo 訓huấn 典điển 。 以dĩ 敘tự 百bách 物vật 。 以dĩ 朝triêu 夕tịch 獻hiến 善thiện 敗bại 於ư 寡quả 君quân 。 使sử 寡quả 君quân 無vô 忘vong 先tiên 王vương 之chi 業nghiệp 。 又hựu 能năng 上thượng 下hạ 說thuyết 乎hồ 鬼quỷ 神thần 。 順thuận 道đạo 其kỳ 欲dục 惡ác 。 使sử 神thần 無vô 有hữu 怨oán 痛thống 於ư 楚sở 國quốc 。 此thử 楚sở 國quốc 之chi 寶bảo 也dã 。 若nhược 夫phu 白bạch 珩# 。 先tiên 王vương 之chi 玩ngoạn 也dã 。 何hà 寶bảo 焉yên 。 其kỳ 詳tường 見kiến 國quốc 語ngữ 。

干can 城thành

詩thi 云vân 。 赳# 赳# 武võ 夫phu 。 公công 侯hầu 干can 城thành 。 註chú 云vân 。 赴phó 赴phó 武võ 貌mạo 。 干can 盾# 也dã 。 干can 城thành 。 皆giai 所sở 以dĩ 扞# 外ngoại 而nhi 衛vệ 內nội 者giả 。 出xuất 詩thi 國quốc 風phong 周chu 南nam 之chi 篇thiên 。

左tả 傳truyền 云vân 。 天thiên 下hạ 有hữu 道đạo 。 則tắc 公công 候hậu 能năng 為vi 民dân 干can 城thành 。

善thiện 見kiến

華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 雪Tuyết 山Sơn 有hữu 藥dược 名danh 善thiện 見kiến 。 見kiến 聞văn 齅khứu 觸xúc 消tiêu 眾chúng 疾tật 。

觸xúc 籓# 之chi 羊dương

周chu 易dị 云vân 。 羝đê 羊dương 觸xúc 籓# 。 不bất 能năng 退thoái 。 不bất 能năng 遂toại 。 註chú 云vân 。 壯tráng 終chung 動động 極cực 。 故cố 觸xúc 籓# 而nhi 不bất 能năng 退thoái 。 然nhiên 其kỳ 質chất 本bổn 柔nhu 。 故cố 又hựu 不bất 能năng 遂toại 其kỳ 進tiến 也dã 。

口khẩu 無vô 擇trạch 言ngôn

孝hiếu 經Kinh 云vân 。 非phi 法pháp 不bất 言ngôn 。 非phi 道đạo 不bất 行hành 。 口khẩu 無vô 擇trạch 言ngôn 。 身thân 無vô 擇trạch 行hành 。 言ngôn 滿mãn 天thiên 下hạ 無vô 口khẩu 過quá 。 行hành 滿mãn 天thiên 下hạ 無vô 怨oán 惡ác 。 註chú 云vân 。 所sở 言ngôn 皆giai 遵tuân 法pháp 度độ 則tắc 出xuất 於ư 口khẩu 者giả 。 無vô 可khả 擇trạch 之chi 言ngôn 。 雖tuy 言ngôn 滿mãn 天thiên 下hạ 。 而nhi 不bất 至chí 於ư 有hữu 口khẩu 過quá 矣hĩ 。 所sở 行hành 皆giai 合hợp 道Đạo 理lý 。 則tắc 體thể 諸chư 身thân 者giả 。 無vô 可khả 擇trạch 之chi 行hành 。 雖tuy 行hành 滿mãn 天thiên 下hạ 。 而nhi 不bất 至chí 於ư 來lai 人nhân 之chi 怨oán 惡ác 矣hĩ 。

左tả 貂# 右hữu 插sáp

說thuyết 文văn 。 貂# 鼠thử 屬thuộc 。 大đại 而nhi 黃hoàng 黑hắc 。 出xuất 胡hồ 丁đinh 零linh 國quốc 。 一nhất 曰viết 出xuất 東đông 北bắc 夷di 。 古cổ 今kim 註chú 。 侍thị 中trung 冠quan 。 以dĩ 貂# 為vi 飾sức 。 徐từ 廣quảng 曰viết 。 北bắc 方phương 寒hàn 。 以dĩ 貂# 皮bì 煖noãn 額ngạch 。 附phụ 施thí 於ư 冠quan 。 因nhân 為vi 首thủ 飾sức 。 漢hán 官quan 儀nghi 。 貂# 蟬thiền 。 應ưng 劭# 曰viết 。 金kim 取thủ 堅kiên 剛cang 。 蟬thiền 取thủ 居cư 高cao 飲ẩm 潔khiết 。 貂# 取thủ 內nội 勁# 悍hãn 外ngoại 溫ôn 潤nhuận 。 漢hán 宦# 者giả 傳truyền 。 秦tần 漢hán 中trung 常thường 侍thị 。 參tham 用dụng 士sĩ 人nhân 。 冠quan 皆giai 銀ngân 璫đang 左tả 貂# 。 明minh 帝đế 改cải 為vi 金kim 璫đang 右hữu 貂# 。 悉tất 用dụng 奄yểm 人nhân 為vi 之chi 。

鹽diêm 梅mai 阿a 衡hành

王vương 曰viết 。 爾nhĩ 惟duy 訓huấn 于vu 朕trẫm 志chí 。 若nhược 作tác 酒tửu 醴# 。 爾nhĩ 惟duy 麯# 糵# 。 若nhược 作tác 和hòa 羮# 。 爾nhĩ 惟duy 鹽diêm 梅mai 。 註chú 云vân 。 酒tửu 非phi 麴# 糵# 不bất 成thành 。 羮# 非phi 鹽diêm 梅mai 不bất 和hòa 。 人nhân 君quân 雖tuy 有hữu 美mỹ 質chất 。 必tất 得đắc 賢hiền 人nhân 輔phụ 導đạo 。 乃nãi 能năng 成thành 德đức 。 作tác 酒tửu 者giả 。 麴# 多đa 則tắc 太thái 苦khổ 。 糵# 多đa 則tắc 太thái 甘cam 。 麴# 糵# 得đắc 中trung 。 然nhiên 後hậu 成thành 酒tửu 。 作tác 羮# 者giả 。 鹽diêm 過quá 則tắc 醎hàm 。 梅mai 過quá 則tắc 酸toan 。 鹽diêm 梅mai 得đắc 中trung 。 然nhiên 後hậu 成thành 羮# 。 臣thần 之chi 於ư 君quân 。 當đương 以dĩ 柔nhu 濟tế 剛cang 。 可khả 濟tế 否phủ/bĩ 。 左tả 右hữu 規quy 正chánh 。 以dĩ 成thành 其kỳ 德đức 。 此thử 湯thang 高cao 宗tông 謂vị 傅phó/phụ 說thuyết 之chi 言ngôn 。 見kiến 尚thượng 書thư 說thuyết 命mạng 篇thiên 。

阿a 。 倚ỷ 也dã 。 衡hành 。 平bình 也dã 。 阿a 衡hành 。 商thương 之chi 官quan 名danh 。 言ngôn 天thiên 下hạ 之chi 所sở 倚ỷ 平bình 也dã 。 亦diệc 曰viết 保bảo 衡hành 。 或hoặc 曰viết 伊y 尹# 之chi 號hiệu 。 見kiến 尚thượng 書thư 太thái 甲giáp 篇thiên 。

銅đồng 陵lăng 金kim 谷cốc

漢hán 文văn 帝đế 椒tiêu 房phòng 之chi 親thân 。 鄧đặng 通thông 。 有hữu 相tương/tướng 者giả 相tương/tướng 曰viết 。 當đương 餓ngạ 死tử 。 帝đế 曰viết 。 能năng 富phú 通thông 者giả 朕trẫm 。 遂toại 賜tứ 通thông 蜀thục 道đạo 銅đồng 山sơn 。 鑄chú 錢tiền 布bố 滿mãn 天thiên 下hạ 。 其kỳ 後hậu 遭tao 事sự 。 逃đào 避tị 人nhân 家gia 。 終chung 餓ngạ 而nhi 死tử 。 出xuất 綱cương 鑑giám 。 並tịnh 西tây 漢hán 書thư 。

金kim 谷cốc 。 石thạch 崇sùng 之chi 園viên 名danh 也dã 。 石thạch 崇sùng 。 晉tấn 時thời 人nhân 也dã 。 嘗thường 與dữ 王vương 愷# 鬪đấu 富phú 。 愷# 以dĩ 珊san 瑚hô 。 高cao 二nhị 尺xích 許hứa 者giả 示thị 崇sùng 。 崇sùng 以dĩ 鐵thiết 如như 意ý 擊kích 碎toái 。 遂toại 取thủ 高cao 三tam 四tứ 尺xích 者giả 。 六lục 七thất 株chu 以dĩ 與dữ 之chi 。 見kiến 晉tấn 史sử 。 並tịnh 故cố 事sự 書thư 。

武võ 庫khố

王vương 勃bột 。 滕# 王vương 閣các 序tự 云vân 。 王vương 將tướng 軍quân 之chi 武võ 庫khố 。 言ngôn 無vô 所sở 不bất 有hữu 也dã 。

白bạch 圭# 無vô 玷điếm

詩thi 云vân 。 白bạch 圭# 之chi 玷điếm 。 尚thượng 可khả 磨ma 也dã 。 斯tư 言ngôn 之chi 玷điếm 。 不bất 可khả 為vi 也dã 。 註chú 云vân 。 葢# 玉ngọc 之chi 玷điếm 缺khuyết 。 尚thượng 可khả 磨ma 鑢# 使sử 平bình 。 言ngôn 語ngữ 一nhất 失thất 。 莫mạc 能năng 救cứu 之chi 。 其kỳ 戒giới 深thâm 切thiết 矣hĩ 。 故cố 南nam 容dung 一nhất 日nhật 三tam 復phục 此thử 章chương 。 而nhi 孔khổng 子tử 以dĩ 其kỳ 兄huynh 之chi 子tử 妻thê 之chi 。 出xuất 大đại 雅nhã 蕩đãng 之chi 篇thiên 。

老lão 厭yếm 龍long 鍾chung

廣quảng 韻vận 。 龍long 鍾chung 竹trúc 名danh 。 產sản 羅la 浮phù 山sơn 。 丹đan 鉛duyên 錄lục 曰viết 。 人nhân 老lão 似tự 竹trúc 搖dao 曳duệ 不bất 自tự 持trì 。

拳quyền 拳quyền 服phục 膺ưng

中trung 庸dong 。 子tử 曰viết 。 回hồi 之chi 為vi 人nhân 也dã 。 擇trạch 乎hồ 中trung 庸dong 。 得đắc 一nhất 善thiện 。 則tắc 拳quyền 拳quyền 服phục 膺ưng 。 而nhi 弗phất 失thất 之chi 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 回hồi 。 孔khổng 子tử 弟đệ 子tử 顏nhan 淵uyên 名danh 。 拳quyền 拳quyền 。 奉phụng 持trì 之chi 貌mạo 。 服phục 。 猶do 著trước 也dã 。 膺ưng 。 胸hung 也dã 。 奉phụng 持trì 而nhi 著trước 之chi 心tâm 胸hung 之chi 間gian 。 言ngôn 能năng 守thủ 也dã 。 顏nhan 子tử 葢# 真chân 知tri 之chi 。 故cố 能năng 擇trạch 能năng 守thủ 如như 此thử 。

毋vô 意ý 毋vô 必tất

論luận 語ngữ 。 子tử 絕tuyệt 四tứ 。 毋vô 意ý 。 毋vô 必tất 。 毋vô 固cố 。 毋vô 我ngã 。 註chú 云vân 。 絕tuyệt 。 無vô 之chi 盡tận 者giả 。 毋vô 。 史sử 記ký 作tác 無vô 是thị 也dã 。 意ý 。 私tư 意ý 也dã 。 必tất 。 期kỳ 必tất 也dã 。 固cố 。 執chấp 滯trệ 也dã 。 我ngã 私tư 己kỷ 也dã 。 四tứ 者giả 相tương/tướng 為vi 終chung 始thỉ 。 起khởi 於ư 意ý 。 遂toại 於ư 必tất 。 留lưu 於ư 固cố 。 遂toại 於ư 我ngã 也dã 。 葢# 意ý 必tất 常thường 在tại 事sự 前tiền 。 固cố 我ngã 常thường 在tại 事sự 後hậu 。 至chí 於ư 我ngã 又hựu 生sanh 意ý 。 則tắc 物vật 欲dục 牽khiên 引dẫn 。 循tuần 環hoàn 不bất 窮cùng 矣hĩ 。 程# 子tử 曰viết 。 此thử 毋vô 字tự 。 非phi 禁cấm 止chỉ 之chi 辭từ 。 聖thánh 人nhân 絕tuyệt 此thử 四tứ 者giả 。 何hà 用dụng 禁cấm 止chỉ 。

皮bì 既ký 不bất 存tồn

魯lỗ 僖# 公công 十thập 四tứ 年niên 冬đông 。 秦tần 饑cơ 。 使sử 乞khất 糴# 于vu 晉tấn 。 晉tấn 人nhân 弗phất 與dữ 。 慶khánh 鄭trịnh 曰viết 。 背bối/bội 施thí 無vô 親thân 。 幸hạnh 灾# 不bất 仁nhân 。 貪tham 受thọ 不bất 祥tường 。 怒nộ 鄰lân 不bất 義nghĩa 。 四tứ 德đức 皆giai 失thất 。 何hà 以dĩ 守thủ 國quốc 。 虢# 射xạ 曰viết 。 皮bì 之chi 不bất 存tồn 。 毛mao 將tương 安an 傅phó/phụ 。 註chú 云vân 。 慶khánh 鄭trịnh 。 晉tấn 大đại 夫phu 。 虢# 射xạ 。 惠huệ 公công 舅cữu 。 先tiên 是thị 惠huệ 公công 許hứa 賂lộ 秦tần 五ngũ 城thành 。 以dĩ 求cầu 入nhập 國quốc 。 已dĩ 而nhi 背bối/bội 之chi 。 故cố 射xạ 以dĩ 皮bì 喻dụ 城thành 。 以dĩ 毛mao 喻dụ 粟túc 。 言ngôn 既ký 不bất 與dữ 秦tần 城thành 。 為vi 怨oán 已dĩ 深thâm 。 今kim 雖tuy 與dữ 之chi 粟túc 。 猶do 無vô 皮bì 而nhi 施thí 毛mao 。 亦diệc 無vô 所sở 附phụ 也dã 。 出xuất 春xuân 秋thu 左tả 傳truyền 註chú 評bình 測trắc 義nghĩa 第đệ 十thập 一nhất 卷quyển 。

法Pháp 華Hoa 大Đại 成Thành 音Âm 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 四tứ

不bất 言ngôn 而nhi 信tín 者giả 天thiên 也dã

君quân 子tử 曰viết 。 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 可khả 斯tư 須tu 去khứ 身thân 。 致trí 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 治trị 心tâm 則tắc 易dị 直trực 子tử 諒# 之chi 心tâm 油du 然nhiên 生sanh 矣hĩ 。 易dị 直trực 子tử 諒# 之chi 心tâm 生sanh 。 則tắc 樂nhạo/nhạc/lạc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 則tắc 安an 。 安an 則tắc 久cửu 。 久cửu 則tắc 天thiên 。 天thiên 則tắc 神thần 。 天thiên 則tắc 不bất 言ngôn 而nhi 信tín 。 神thần 則tắc 不bất 怒nộ 而nhi 威uy 。 致trí 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 治trị 心tâm 者giả 也dã 。 註chú 云vân 。 致trí 。 謂vị 研nghiên 窮cùng 其kỳ 理lý 也dã 。 樂nhạo/nhạc/lạc 由do 中trung 出xuất 。 故cố 以dĩ 治trị 心tâm 言ngôn 之chi 。 子tử 諒# 。 從tùng 朱chu 子tử 說thuyết 讀đọc 為vi 慈từ 良lương 。 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 感cảm 化hóa 人nhân 心tâm 。 至chí 於ư 天thiên 而nhi 且thả 神thần 。 可khả 以dĩ 識thức 窮cùng 本bổn 知tri 變biến 之chi 妙diệu 矣hĩ 。 出xuất 禮lễ 記ký 樂nhạo/nhạc/lạc 記ký 篇thiên 。

有hữu 諸chư 己kỷ 之chi 謂vị 信tín

浩hạo 生sanh 不bất 害hại 問vấn 曰viết 。 樂nhạo/nhạc/lạc 正chánh 子tử 何hà 人nhân 也dã 。 孟# 子tử 曰viết 。 善thiện 人nhân 也dã 。 信tín 人nhân 也dã 。 何hà 謂vị 善thiện 。 何hà 謂vị 信tín 。 曰viết 。 可khả 欲dục 之chi 謂vị 善thiện 。 有hữu 諸chư 己kỷ 之chi 謂vị 信tín 。 註chú 云vân 。 凡phàm 所sở 謂vị 善thiện 。 皆giai 實thật 有hữu 之chi 。 又hựu 曰viết 。 誠thành 善thiện 於ư 身thân 之chi 謂vị 信tín 。 出xuất 孟# 子tử 盡tận 心tâm 章chương 。

未vị 信tín 則tắc 為vi 厲lệ 己kỷ

論luận 語ngữ 。 子tử 夏hạ 曰viết 。 君quân 子tử 信tín 而nhi 後hậu 勞lao 其kỳ 民dân 。 未vị 信tín 則tắc 以dĩ 為vi 厲lệ 己kỷ 也dã 。 信tín 而nhi 後hậu 諫gián 。 未vị 信tín 則tắc 以dĩ 為vi 謗báng 己kỷ 也dã 。

青thanh 囊nang 見kiến 於ư 愚ngu 婦phụ

華hoa 陀đà 。 字tự 元nguyên 化hóa 。 沛# 國quốc 譙# 郡quận 人nhân 也dã 。 其kỳ 人nhân 妙diệu 手thủ 。 世thế 之chi 罕# 有hữu 。 曹tào 操thao 夢mộng 中trung 。 被bị 棃lê 樹thụ 神thần 劍kiếm 砍# 之chi 後hậu 。 頭đầu 痛thống 不bất 止chỉ 。 召triệu 華hoa 陀đà 至chí 。 以dĩ 麻ma 肺phế 湯thang 破phá 腦não 之chi 言ngôn 。 操thao 疑nghi 其kỳ 奸gian 。 拏noa 下hạ 獄ngục 中trung 。 獄ngục 中trung 禁cấm 子tử 姓tánh 吳ngô 。 人nhân 稱xưng 為vi 吳ngô 押áp 獄ngục 。 此thử 人nhân 每mỗi 日nhật 。 以dĩ 酒tửu 食thực 供cung 奉phụng 華hoa 陀đà 。 陀đà 感cảm 其kỳ 恩ân 。 乃nãi 告cáo 曰viết 。 我ngã 今kim 死tử 于vu 非phi 命mạng 。 有hữu 青thanh 囊nang 書thư 。 未vị 傳truyền 于vu 世thế 。 深thâm 感cảm 汝nhữ 恩ân 。 無vô 可khả 以dĩ 報báo 。 我ngã 修tu 一nhất 書thư 。 汝nhữ 遣khiển 一nhất 人nhân 送tống 于vu 我ngã 家gia 。 取thủ 青thanh 囊nang 書thư 。 來lai 付phó 與dữ 汝nhữ 。 以dĩ 繼kế 吾ngô 神thần 効hiệu 也dã 。 吳ngô 押áp 獄ngục 曰viết 。 我ngã 若nhược 得đắc 此thử 書thư 。 棄khí 了liễu 此thử 役dịch 。 醫y 治trị 天thiên 下hạ 。 以dĩ 全toàn 先tiên 生sanh 之chi 德đức 也dã 。 陀đà 即tức 修tu 書thư 。 付phó 吳ngô 押áp 獄ngục 曰viết 。 吾ngô 臨lâm 來lai 時thời 。 將tương 書thư 與dữ 妻thê 藏tạng 之chi 矣hĩ 。 吳ngô 押áp 獄ngục 辭từ 了liễu 華hoa 陀đà 。 直trực 至chí 金kim 城thành 。 問vấn 陀đà 妻thê 取thủ 之chi 。 吳ngô 押áp 獄ngục 回hồi 家gia 。 令linh 妻thê 藏tạng 之chi 。 旬tuần 日nhật 之chi 後hậu 。 操thao 病bệnh 越việt 加gia 沉trầm 重trọng/trùng 。 華hoa 陀đà 死tử 於ư 獄ngục 中trung 。 吳ngô 押áp 獄ngục 卻khước 了liễu 差sai 役dịch 。 回hồi 家gia 問vấn 妻thê 要yếu 書thư 。 求cầu 醫y 治trị 病bệnh 。 妻thê 曰viết 。 吾ngô 已dĩ 燒thiêu 毀hủy 矣hĩ 。 夫phu 問vấn 其kỳ 故cố 。 妻thê 曰viết 。 縱túng/tung 然nhiên 學học 得đắc 與dữ 華hoa 陀đà 。 一nhất 般ban 。 只chỉ 落lạc 得đắc 死tử 于vu 獄ngục 中trung 。 吾ngô 故cố 毀hủy 之chi 。 因nhân 此thử 青thanh 囊nang 書thư 不bất 傳truyền 於ư 世thế 。 後hậu 賢hiền 詩thi 曰viết 。 神thần 醫y 妙diệu 手thủ 最tối 為vi 良lương 。 傳truyền 得đắc 仙tiên 人nhân 海hải 上thượng 方phương 。 愚ngu 婦phụ 焚phần 燒thiêu 真chân 可khả 恨hận 。 後hậu 人nhân 無vô 復phục 見kiến 青thanh 囊nang 。 詳tường 見kiến 三tam 國quốc 志chí 。

犀# 纛# 落lạc 於ư 嬖# 人nhân 。 犀# 纛# 者giả 。 大đại 將tướng 之chi 旗kỳ 也dã 。 若nhược 落lạc 於ư 嬖# 人nhân 之chi 手thủ 。 必tất 有hữu 不bất 測trắc 。 若nhược 實thật 其kỳ 人nhân 。 則tắc 不bất 可khả 攷# 。

請thỉnh 益ích 則tắc 起khởi

侍thị 坐tọa 於ư 先tiên 生sanh 。 先tiên 生sanh 問vấn 焉yên 。 終chung 則tắc 對đối 。 請thỉnh 業nghiệp 則tắc 起khởi 。 請thỉnh 益ích 則tắc 起khởi 。 註chú 云vân 。 請thỉnh 益ích 者giả 。 再tái 問vấn 未vị 盡tận 之chi 蘊uẩn 。 起khởi 。 所sở 以dĩ 致trí 敬kính 也dã 。 出xuất 禮lễ 記ký 曲khúc 禮lễ 篇thiên 。

更cánh 端đoan 則tắc 起khởi

侍thị 坐tọa 於ư 君quân 子tử 。 君quân 子tử 問vấn 更cánh 端đoan 。 則tắc 起khởi 而nhi 對đối 。 呂lữ 氏thị 曰viết 。 問vấn 更cánh 端đoan 則tắc 起khởi 而nhi 對đối 者giả 。 因nhân 事sự 有hữu 所sở 變biến 而nhi 起khởi 敬kính 也dã 。 出xuất 禮lễ 記ký 曲khúc 禮lễ 篇thiên 。

鄭trịnh 伯bá 降giáng/hàng 楚sở

楚sở 子tử (# 莊trang 王vương )# 圍vi 鄭trịnh 。 克khắc 之chi 。 鄭trịnh 伯bá (# 襄tương 公công )# 肉nhục 袒đản 。 牽khiên 羊dương 以dĩ 逆nghịch 。 曰viết 。 孤cô 不bất 天thiên 。 不bất 能năng 事sự 君quân 。 使sử 君quân 懷hoài 怒nộ 以dĩ 及cập 敝tệ 邑ấp 。 孤cô 之chi 罪tội 也dã 。 敢cảm 不bất 唯duy 命mạng 是thị 聽thính (# 云vân 云vân )# 。 出xuất 左tả 傳truyền 。

不bất 識thức 廬lư 山sơn 真chân 面diện 目mục

東đông 坡# 遊du 廬lư 山sơn 。 至chí 東đông 林lâm 。 作tác 二nhị 偈kệ 曰viết 。 溪khê 聲thanh 盡tận 是thị 廣quảng 長trường 舌thiệt 。 山sơn 色sắc 無vô 非phi 清thanh 淨tịnh 身thân 。 夜dạ 來lai 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 偈kệ 。 他tha 日nhật 如như 何hà 舉cử 似tự 人nhân 。 橫hoạnh/hoành 看khán 成thành 嶺lĩnh 側trắc 成thành 峰phong 。 遠viễn 近cận 看khán 山sơn 了liễu 不bất 同đồng 。 不bất 識thức 廬lư 山sơn 真chân 面diện 目mục 。 只chỉ 緣duyên 身thân 在tại 此thử 山sơn 中trung 。 山sơn 谷cốc 曰viết 。 此thử 老lão 於ư 般Bát 若Nhã 。 橫hoạnh/hoành 說thuyết 竪thụ 說thuyết 。 了liễu 無vô 剩thặng 語ngữ 。 非phi 筆bút 端đoan 有hữu 口khẩu 。 安an 能năng 吐thổ 此thử 不bất 傳truyền 之chi 妙diệu 乎hồ 。 見kiến 遊Du 戲Hí 三Tam 昧Muội 。 並tịnh 禪thiền 喜hỷ 集tập 。 及cập 徵trưng 文văn 錄lục 。

去khứ 華hoa 拜bái 座tòa

時thời 維duy 摩ma 室thất 。 有hữu 一nhất 天thiên 女nữ 。 即tức 以dĩ 天thiên 華hoa 。 散tán 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 弟đệ 子tử 上thượng 。 華hoa 至chí 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 皆giai 墮đọa 落lạc 。 至chí 大đại 弟đệ 子tử 。 便tiện 著trước 不bất 落lạc 。 一nhất 切thiết 弟đệ 子tử 。 神thần 力lực 去khứ 華hoa 。 不bất 能năng 令linh 去khứ 。 天thiên 女nữ 問vấn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 何hà 故cố 去khứ 華hoa 。

答đáp 曰viết 。

華hoa 不bất 如như 法Pháp 。 是thị 以dĩ 去khứ 之chi 。 天thiên 女nữ 曰viết 。 勿vật 謂vị 此thử 華hoa 不bất 如như 法Pháp 。 是thị 華hoa 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 仁Nhân 者Giả 自tự 生sanh 。 分phân 別biệt 想tưởng 耳nhĩ 。 結kết 習tập 未vị 盡tận 。 華hoa 著trước 身thân 耳nhĩ 。 結kết 習tập 盡tận 者giả 。 華hoa 不bất 著trước 也dã 。 其kỳ 詳tường 出xuất 維duy 摩ma 經kinh 。

維duy 摩ma 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 就tựu 獅sư 子tử 座tòa 。 弗phất 言ngôn 。 此thử 座tòa 高cao 廣quảng 。 吾ngô 不bất 能năng 昇thăng 。 士sĩ 言ngôn 。 唯dụy 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 為vì 須Tu 彌Di 燈Đăng 王Vương 如Như 來Lai 作tác 禮lễ 。 乃nãi 可khả 得đắc 坐tọa 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 於ư 是thị 作tác 禮lễ 。 便tiện 得đắc 此thử 座tòa 。 其kỳ 詳tường 出xuất 維duy 摩ma 經kinh 。

無vô 厭yếm 示thị 以dĩ 王vương 刑hình

爾nhĩ 時thời 善Thiện 財Tài 。 至chí 多đa 羅la 幢tràng 城thành 。 見kiến 無vô 厭yếm 足túc 王vương 。 執chấp 諸chư 罪tội 人nhân 。 無vô 量lượng 楚sở 毒độc 。 善thiện 財tài 作tác 念niệm 。 我ngã 為vì 利lợi 益ích 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 求cầu 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 此thử 王vương 如như 是thị 。 云vân 何hà 求cầu 法Pháp 。

時thời 聞văn 空không 中trung 之chi 言ngôn 。 即tức 詣nghệ 王vương 所sở 。 頂đảnh 禮lễ 其kỳ 足túc 。 白bạch 言ngôn 聖thánh 者giả 。 我ngã 已dĩ 先tiên 發phát 。 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 未vị 知tri 云vân 何hà 學học 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。

時thời 王vương 告cáo 善Thiện 財Tài 言ngôn 。 我ngã 若nhược 實thật 作tác 。 如như 是thị 惡ác 業nghiệp 。 云vân 何hà 而nhi 得đắc 。 如như 是thị 果quả 報báo 。 我ngã 為vì 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。 令linh 發phát 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 六lục 十thập 六lục 卷quyển 。

勝thắng 熱nhiệt 示thị 以dĩ 火hỏa 炙chích

爾nhĩ 時thời 善Thiện 財Tài 。 至chí 伊y 沙sa 那na 聚tụ 落lạc 。 見kiến 彼bỉ 勝thắng 熱nhiệt 。 修tu 諸chư 苦khổ 行hạnh 。 求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 四tứ 面diện 火hỏa 聚tụ 。 猶do 如như 大đại 山sơn 。 中trung 有hữu 刀đao 山sơn 。 高cao 峻tuấn 無vô 極cực 。 登đăng 彼bỉ 山sơn 上thượng 。 投đầu 身thân 入nhập 火hỏa 。

時thời 善thiện 財tài 禮lễ 足túc 。 白bạch 言ngôn 聖thánh 者giả 。 我ngã 已dĩ 先tiên 發phát 。 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 未vị 知tri 云vân 何hà 學học 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。 汝nhữ 能năng 上thượng 此thử 刀đao 山sơn 。 投đầu 身thân 火hỏa 聚tụ 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 悉tất 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 善thiện 財tài 作tác 念niệm 。 得đắc 人nhân 身thân 難nan 。 離ly 諸chư 障chướng 難nạn (# 云vân 云vân )# 。

時thời 八bát 部bộ 鬼quỷ 神thần 。 告cáo 善Thiện 財Tài 言ngôn 。 此thử 婆Bà 羅La 門Môn 。 五ngũ 熱nhiệt 炙chích 身thân 。 為vì 我ngã 等đẳng 說thuyết 法pháp 。 令linh 我ngã 愛ái 樂nhạo 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 善thiện 財tài 聞văn 之chi 。 歡hoan 喜hỷ 悔hối 過quá 。 遂toại 即tức 登đăng 山sơn 投đầu 火hỏa 。 未vị 至chí 中trung 間gian 。 即tức 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 善thiện 住trụ 三tam 昧muội 。 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 六lục 十thập 四tứ 卷quyển 。

寒hàn 風phong

世Thế 尊Tôn 於ư 冬đông 至chí 。 前tiền 後hậu 八bát 夜dạ 。 寒hàn 風phong 破phá 竹trúc 。 佛Phật 索sách 二nhị 衣y 禦ngữ 寒hàn 。 見kiến 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 九cửu 卷quyển 。

馬mã 麥mạch

中trung 本bổn 起khởi 經Kinh 云vân 。 隨tùy 羅la 然nhiên 國quốc 。 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 王vương 。 名danh 阿a 耆kỳ 達đạt 。 聰thông 明minh 多đa 智trí 。 問vấn 須tu 達đạt 多đa 言ngôn 。 此thử 土thổ/độ 有hữu 神thần 人nhân 可khả 宗tông 者giả 不phủ 。

答đáp 曰viết 。

有hữu 悉Tất 達Đạt 太Thái 子Tử 。 出xuất 家gia 成thành 佛Phật 。 天thiên 人nhân 所sở 尊tôn 。 阿a 耆kỳ 達đạt 往vãng 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 即tức 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 願nguyện 佛Phật 及cập 僧Tăng 。 顧cố 我ngã 三tam 月nguyệt 夏hạ 坐tọa 。

佛Phật 言ngôn 。

我ngã 此thử 眾chúng 多đa 。 王vương 言ngôn 。 不bất 以dĩ 為vi 多đa 。 如như 是thị 至chí 三tam 。 佛Phật 及cập 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 受thọ 請thỉnh 至chí 國quốc 。 於ư 城thành 北bắc 林lâm 下hạ 住trụ 止chỉ 。 佛Phật 勅sắc 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 邑ấp 窮cùng 隘ải 。 人nhân 多đa 不bất 信tín 。 乞khất 食thực 難nan 得đắc 。 若nhược 安an 居cư 者giả 住trụ 。 不bất 者giả 隨tùy 意ý 。

時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 受thọ 帝Đế 釋Thích 及cập 修tu 羅la 女nữ 請thỉnh 。

時thời 有hữu 天thiên 魔ma 。 迷mê 惑hoặc 王vương 心tâm 。 還hoàn 入nhập 後hậu 宮cung 。 勅sắc 守thủ 門môn 者giả 。 三tam 月nguyệt 之chi 內nội 。 事sự 無vô 大đại 小tiểu 。 悉tất 不bất 得đắc 啟khải 。 比Bỉ 丘Khâu 乞khất 食thực 艱gian 難nan 。 目Mục 連Liên 白bạch 佛Phật 。 有hữu 樹thụ 名danh 閻Diêm 浮Phù 。 我ngã 欲dục 取thủ 其kỳ 果quả 供cung 眾chúng 。 鬱uất 單đơn 越việt 有hữu 自tự 然nhiên 粇# 米mễ 。 忉Đao 利Lợi 食thực 。 修tu 羅la 味vị 。 皆giai 欲dục 取thủ 以dĩ 供cung 大đại 眾chúng 。 願nguyện 佛Phật 聽thính 許hứa 。 佛Phật 不bất 許hứa 。 有hữu 牧mục 馬mã 人nhân 。 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 我ngã 有hữu 馬mã 麥mạch 。 君quân 能năng 噉đạm 不phủ 。 比Bỉ 丘Khâu 白bạch 佛Phật 。 佛Phật 遂toại 應ưng 受thọ 。 馬mã 有hữu 五ngũ 百bách 。 一nhất 馬mã 日nhật 食thực 二nhị 升thăng 。 分phân 半bán 及cập 僧Tăng 。 有hữu 一nhất 良lương 馬mã 。 日nhật 食thực 四tứ 升thăng 。 分phân 半bán 奉phụng 佛Phật 。 阿A 難Nan 取thủ 佛Phật 分phần/phân 並tịnh 自tự 分phần/phân 。 持trì 入nhập 聚tụ 落lạc 。 見kiến 一nhất 女nữ 人nhân 。 謂vị 阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 為vì 汝nhữ 作tác 飯phạn 。 及cập 熟thục 。 阿A 難Nan 持trì 飯phạn 奉phụng 佛Phật 。 佛Phật 遂toại 受thọ 之chi 。

時thời 國quốc 人nhân 民dân 。 聞văn 佛Phật 食thực 馬mã 麥mạch 。 備bị 眾chúng 奉phụng 佛Phật 。 自tự 恣tứ 餘dư 有hữu 七thất 日nhật 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 入nhập 城thành 告cáo 王vương 。 云vân 安an 居cư 竟cánh 。 復phục 餘dư 國quốc 遊du 行hành 。 阿A 難Nan 至chí 王vương 所sở 。 陳trần 佛Phật 語ngữ 。 王vương 問vấn 佛Phật 何hà 所sở 在tại 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 受thọ 王vương 三tam 月nguyệt 請thỉnh 。 今kim 故cố 在tại 國quốc 。 王vương 問vấn 誰thùy 為vi 供cung 給cấp 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 惟duy 食thực 馬mã 麥mạch 。 王vương 始thỉ 覺giác 悟ngộ 。 詣nghệ 佛Phật 懺sám 悔hối 。 興hưng 起khởi 行hành 經Kinh 云vân 。

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

過quá 去khứ 有hữu 佛Phật 。 名danh 毗tỳ 婆bà 葉diệp 。 有hữu 王vương 。 名danh 槃bàn 頭đầu 。 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 。 名danh 因Nhân 提Đề 耆Kỳ 利Lợi 。 教giáo 五ngũ 百bách 童đồng 子tử 。

時thời 王vương 設thiết 齋trai 請thỉnh 佛Phật 。 有hữu 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 名danh 曰viết 彌Di 勒Lặc 。 病bệnh 不bất 能năng 行hành 。 食thực 竟cánh 為vi 病bệnh 人nhân 請thỉnh 食thực 。 梵Phạm 志Chí 不bất 與dữ 。 罵mạ 曰viết 。 髠khôn 頭đầu 沙Sa 門Môn 。 正chánh 應ưng 食thực 馬mã 麥mạch 。 不bất 應ưng 食thực 如như 是thị 甘cam 美mỹ 之chi 供cung 。

時thời 諸chư 童đồng 子tử 曰viết 實thật 爾nhĩ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

時thời 婆Bà 羅La 門Môn 。 我ngã 身thân 是thị 也dã 。 五ngũ 百bách 童đồng 子tử 。 今kim 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 是thị 。 病bệnh 比Bỉ 丘Khâu 。 今kim 彌Di 勒Lặc 是thị 。 又hựu 見kiến 經kinh 律luật 異dị 相tướng 第đệ 五ngũ 卷quyển 。

河hà 伯bá 井tỉnh 蛙#

秋thu 水thủy 時thời 至chí 。 百bách 川xuyên 灌quán 河hà 。 涇kính 流lưu 之chi 大đại 。 兩lưỡng 涘# 渚chử 涯nhai 之chi 間gian 。 不bất 辨biện 牛ngưu 馬mã 。 於ư 是thị 焉yên 河hà 伯bá 欣hân 然nhiên 自tự 喜hỷ 。 以dĩ 天thiên 下hạ 之chi 美mỹ 為vi 盡tận 在tại 己kỷ 。 順thuận 流lưu 而nhi 東đông 。 至chí 於ư 北bắc 海hải 。 東đông 面diện 而nhi 視thị 。 不bất 見kiến 水thủy 端đoan 。 於ư 是thị 焉yên 河hà 伯bá 始thỉ 旋toàn 其kỳ 面diện 目mục 。 望vọng 洋dương 向hướng 若nhược 而nhi 歎thán 曰viết 。 野dã 語ngữ 有hữu 之chi 。 聞văn 道đạo 百bách 。 以dĩ 為vi 莫mạc 己kỷ 若nhược 者giả 。 我ngã 之chi 謂vị 也dã 。 且thả 夫phu 我ngã 嘗thường 聞văn 。 少thiểu 仲trọng 尼ni 之chi 聞văn 。 而nhi 輕khinh 伯bá 夷di 之chi 義nghĩa 者giả 。 始thỉ 吾ngô 弗phất 信tín 。 今kim 我ngã 賭# 子tử 之chi 難nạn/nan 窮cùng 也dã 。 吾ngô 非phi 至chí 於ư 子tử 之chi 門môn 則tắc 殆đãi 矣hĩ 。 吾ngô 長trường/trưởng 見kiến 笑tiếu 於ư 大đại 方phương 之chi 家gia 。 北bắc 海hải 若nhược 曰viết 。 井tỉnh 鼃# 不bất 可khả 以dĩ 語ngữ 於ư 海hải 者giả 。 拘câu 於ư 墟khư 也dã 。 夏hạ 蟲trùng 不bất 可khả 以dĩ 語ngữ 於ư 氷băng 者giả 。 篤đốc 於ư 時thời 也dã 。 曲khúc 士sĩ 不bất 可khả 以dĩ 語ngữ 於ư 道đạo 者giả 。 束thúc 於ư 教giáo 也dã 。 今kim 爾nhĩ 出xuất 於ư 涯nhai 涘# 。 觀quán 於ư 大đại 海hải 。 乃nãi 知tri 爾nhĩ 醜xú 。 爾nhĩ 將tương 可khả 與dữ 語ngữ 大đại 理lý 矣hĩ 。 天thiên 下hạ 之chi 水thủy 。 莫mạc 大đại 於ư 海hải 。 萬vạn 川xuyên 歸quy 之chi 。 不bất 知tri 何hà 時thời 止chỉ 而nhi 不bất 盈doanh 。 尾vĩ 閭lư 泄tiết 之chi 。 不bất 知tri 何hà 時thời 已dĩ 而nhi 不bất 虗hư 。 春xuân 秋thu 不bất 變biến 。 水thủy 旱hạn 不bất 知tri 。 此thử 其kỳ 過quá 江giang 河hà 之chi 流lưu 。 不bất 可khả 為vi 量lượng 數số 。 而nhi 吾ngô 未vị 嘗thường 以dĩ 此thử 自tự 多đa 者giả 。 自tự 以dĩ 比tỉ 形hình 於ư 天thiên 地địa 。 而nhi 受thọ 氣khí 於ư 陰âm 陽dương 。 吾ngô 在tại 天thiên 地địa 之chi 間gian 。 猶do 小tiểu 石thạch 小tiểu 木mộc 之chi 在tại 泰thái 山sơn 也dã 。 出xuất 莊trang 子tử 秋thu 水thủy 篇thiên 。

莫mạc 之chi 為vi 而nhi 為vi 者giả

孟# 子tử 曰viết 。 莫mạc 之chi 為vi 而nhi 為vi 者giả 天thiên 也dã 。 莫mạc 之chi 致trí 而nhi 至chí 者giả 命mạng 也dã 。

貫quán 朽hủ 粟túc 陳trần

漢hán 武võ 帝đế 初sơ 。 京kinh 師sư 之chi 錢tiền 累lũy/lụy/luy 鉅# 萬vạn 。 貫quán 朽hủ 不bất 可khả 校giáo 。 太thái 倉thương 之chi 粟túc 。 陳trần 陳trần 相tương/tướng 因nhân 。 充sung 溢dật 露lộ 積tích 于vu 外ngoại 。 紅hồng 腐hủ 而nhi 不bất 可khả 食thực 。 見kiến 史sử 記ký 。

紫tử 標tiêu 黃hoàng 榜bảng

梁lương 武võ 帝đế 弟đệ 。 蕭tiêu 宏hoành 。 封phong 臨lâm 川xuyên 王vương 。 性tánh 愛ái 錢tiền 。 百bách 萬vạn 一nhất 聚tụ 。 黃hoàng 榜bảng 標tiêu 之chi 。 千thiên 萬vạn 一nhất 庫khố 。 掛quải 一nhất 紫tử 標tiêu 。 如như 此thử 十thập 餘dư 間gian 。 武võ 帝đế 見kiến 之chi 。 計kế 錢tiền 三tam 億ức 餘dư 萬vạn 。 他tha 物vật 滿mãn 庫khố 。 不bất 計kế 多đa 少thiểu 。 簫tiêu 綜tống 作tác 錢tiền 愚ngu 論luận 譏cơ 之chi 。 見kiến 梁lương 史sử 。 並tịnh 故cố 事sự 書thư 。

體thể 羣quần 臣thần

中trung 庸dong 。 子tử 曰viết 。 凡phàm 為vi 天thiên 下hạ 國quốc 家gia 有hữu 九cửu 經kinh 。 曰viết 。 修tu 身thân 也dã 。 尊tôn 賢hiền 也dã 。 親thân 親thân 也dã 。 敬kính 大đại 臣thần 也dã 。 體thể 羣quần 臣thần 也dã 。 子tử 庶thứ 民dân 也dã 。 來lai 百bách 工công 也dã 。 柔nhu 遠viễn 人nhân 也dã 。 懷hoài 諸chư 侯hầu 也dã 。 註chú 云vân 。 經kinh 。 常thường 也dã 。 體thể 。 謂vị 設thiết 以dĩ 身thân 處xứ 其kỳ 地địa 。 而nhi 察sát 其kỳ 心tâm 也dã 。

尊tôn 德đức 性tánh 問vấn 學học 也dã

中trung 庸dong 。 故cố 君quân 子tử 尊tôn 德đức 性tánh 而nhi 道đạo 問vấn 學học 。 註chú 云vân 。 尊tôn 德đức 性tánh 。 所sở 以dĩ 存tồn 心tâm 而nhi 極cực 乎hồ 道đạo 體thể 之chi 大đại 也dã 。 道đạo 問vấn 學học 。 所sở 以dĩ 致trí 知tri 而nhi 盡tận 乎hồ 道đạo 體thể 之chi 細tế 也dã 。 二nhị 者giả 修tu 德đức 凝ngưng 道đạo 之chi 大đại 端đoan 也dã 。

近cận 悅duyệt 遠viễn 來lai

論luận 語ngữ 。 葉diệp 公công 問vấn 政chánh 。 子tử 曰viết 。 近cận 者giả 悅duyệt 。 遠viễn 者giả 來lai 。 註chú 云vân 。 被bị 其kỳ 澤trạch 則tắc 悅duyệt 。 聞văn 其kỳ 風phong 則tắc 來lai 。 然nhiên 必tất 近cận 者giả 悅duyệt 。 而nhi 後hậu 遠viễn 者giả 來lai 也dã 。

雲vân 興hưng 二nhị 百bách 問vấn

爾nhĩ 時thời 普Phổ 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 眾chúng 已dĩ 集tập 。 問vấn 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 佛Phật 子tử 。 願nguyện 為vì 演diễn 說thuyết 。 何hà 等đẳng 為vì 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 依y 。

何hà 等đẳng 為vi 奇kỳ 特đặc 想tưởng 。

乃nãi 至chí 何hà 故cố 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 示thị 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 善thiện 哉tai 佛Phật 子tử 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 願nguyện 為vì 演diễn 說thuyết 。

爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 告cáo 普phổ 慧tuệ 等đẳng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 依y 。 有hữu 十thập 種chủng 奇kỳ 特đặc 想tưởng 。 乃nãi 至chí 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 作tác 佛Phật 事sự 已dĩ 。 觀quán 十thập 種chủng 義nghĩa 。 故cố 示thị 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 其kỳ 詳tường 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 離ly 世thế 間gian 品phẩm 。

雲vân 興hưng 瓶bình 瀉tả 者giả 。 言ngôn 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 問vấn 者giả 。 如như 雲vân 興hưng 長trường/trưởng 空không 。 答đáp 者giả 。 如như 倒đảo 瓶bình 瀉tả 水thủy 。 故cố 本bổn 經kinh 讚tán 云vân 。 普phổ 賢hiền 瓶bình 瀉tả 二nhị 千thiên 酬thù 是thị 也dã 。

法pháp 華hoa 大đại 成thành 音âm 義nghĩa 第đệ 五ngũ

雲vân 龍long 風phong 虎hổ

周chu 易dị 。 子tử 曰viết 。 同đồng 聲thanh 相tương 應ứng 。 同đồng 氣khí 相tương 求cầu 。 水thủy 流lưu 濕thấp 。 火hỏa 就tựu 燥táo 。 雲vân 從tùng 龍long 。 風phong 從tùng 虎hổ 。 聖thánh 人nhân 作tác 而nhi 萬vạn 物vật 覩đổ 。 本bổn 乎hồ 天thiên 者giả 親thân 上thượng 。 本bổn 乎hồ 地địa 者giả 親thân 下hạ 。 則tắc 各các 從tùng 其kỳ 類loại 也dã 。

綸luân 音âm 宣tuyên 召triệu

子tử 曰viết 。 王vương 言ngôn 如như 絲ti 。 其kỳ 出xuất 如như 綸luân 。 王vương 言ngôn 如như 綸luân 。 其kỳ 出xuất 如như 綍# 。 註chú 云vân 。 綸luân 綬thụ 也dã 。 綍# 引dẫn 棺quan 大đại 索sách 也dã 。 出xuất 禮lễ 記ký 緇# 衣y 篇thiên 。

飛phi 狸li 之chi 先tiên 陰ấm

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 心tâm 生sanh 智trí 見kiến 。 知tri 優ưu 陀đà 羅la 迦ca 羅la 摩ma 子tử 。 今kim 在tại 非phi 想tưởng 。 彼bỉ 處xứ 命mạng 終chung 。 後hậu 還hoàn 墮đọa 落lạc 。 生sanh 於ư 此thử 處xứ 。 受thọ 飛phi 狸li 身thân 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 生sanh 於ư 水thủy 中trung 。 或hoặc 居cư 陸lục 地địa 。 或hoặc 空không 飛phi 行hành 。 當đương 當đương 殺sát 害hại 。 報báo 盡tận 餓ngạ 死tử 。 世Thế 尊Tôn 成thành 道Đạo 。 欲dục 往vãng 度độ 之chi 。 命mạng 終chung 已dĩ 經kinh 七thất 日nhật 。 而nhi 有hữu 偈kệ 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 欲dục 說thuyết 羅la 摩ma 子tử 。 發phát 心tâm 觀quán 察sát 其kỳ 所sở 生sanh 。 知tri 今kim 命mạng 終chung 在tại 於ư 天thiên 。 心tâm 念niệm 五ngũ 仙tiên 欲dục 至chí 彼bỉ 。 出xuất 佛Phật 本bổn 行hạnh 集tập 經kinh 三tam 十thập 三tam 卷quyển 。

大đại 論luận 十thập 九cửu 卷quyển 云vân 。 鬱uất 頭đầu 藍lam 弗phất 。 得đắc 非phi 想tưởng 定định 。 具cụ 五ngũ 神thần 通thông 。 日nhật 日nhật 飛phi 入nhập 王vương 宮cung 中trung 食thực 。 其kỳ 王vương 夫phu 人nhân 。 依y 其kỳ 國quốc 法pháp 。 接tiếp 足túc 而nhi 禮lễ 。 觸xúc 足túc 欲dục 發phát 失thất 通thông 。 求cầu 車xa 還hoàn 山sơn 。 更cánh 修tu 五ngũ 通thông 。 一nhất 心tâm 專chuyên 志chí 。 垂thùy 當đương 得đắc 定định 。 所sở 依y 林lâm 池trì 。 為vi 諸chư 魚ngư 鳥điểu 之chi 所sở 喧huyên 鬧náo 。 因nhân 發phát 惡ác 誓thệ 。 噉đạm 諸chư 魚ngư 鳥điểu 。 後hậu 得đắc 定định 如như 初sơ 。 生sanh 非phi 想tưởng 處xứ 。 報báo 盡tận 為vi 先tiên 誓thệ 所sở 牽khiên 。 墮đọa 飛phi 狸li 身thân 。

佛Phật 名danh 經kinh 說thuyết 。 佛Phật 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。 汝nhữ 師sư 鬱uất 頭đầu 藍lam 弗phất 。 得đắc 非phi 想tưởng 定định 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 劫kiếp 滿mãn 。 命mạng 終chung 之chi 後hậu 。 不bất 免miễn 還hoàn 作tác 。 飛phi 狸li 之chi 身thân 。 緣duyên 修tu 此thử 定định 時thời 。 林lâm 間gian 被bị 鵶nha 鳥điểu 喧huyên 噪táo 。 近cận 水thủy 被bị 魚ngư 等đẳng 聲thanh 亂loạn 。 心tâm 生sanh 嗔sân 恚khuể 。 願nguyện 入nhập 水thủy 飛phi 空không 噉đạm 之chi 。 定định 力lực 既ký 盡tận 。 便tiện 受thọ 此thử 報báo 。 見kiến 圓viên 覺giác 經kinh 略lược 鈔sao 第đệ 十thập 一nhất 卷quyển 。

快khoái 見kiến 之chi 後hậu 身thân

佛Phật 言ngôn 。

舍Xá 衛Vệ 城Thành 中trung 。 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 。 有hữu 一nhất 老lão 母mẫu 。 不bất 欲dục 見kiến 佛Phật 。 佛Phật 在tại 其kỳ 前tiền 。 以dĩ 扇thiên/phiến 自tự 障chướng 。 佛Phật 令linh 其kỳ 扇thiên/phiến 如như 鏡kính 。 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 四tứ 方phương 上thượng 下hạ 。 總tổng 皆giai 是thị 佛Phật 。 以dĩ 手thủ 覆phú 面diện 。 十thập 指chỉ 皆giai 化hóa 為vi 佛Phật 。 老lão 母mẫu 不bất 信tín 。 佛Phật 命mạng 羅la 雲vân 度độ 之chi 。 羅la 雲vân 化hóa 作tác 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 至chí 長trưởng 者giả 家gia 。 宣tuyên 揚dương 善thiện 法Pháp 。 老lão 母mẫu 聞văn 已dĩ 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 遂toại 詣nghệ 佛Phật 所sở 出xuất 家gia 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 末Mạt 利Lợi 夫Phu 人Nhân 。 禮lễ 佛Phật 白bạch 言ngôn 。 如như 此thử 老lão 母mẫu 。 宿túc 有hữu 何hà 罪tội 。 生sanh 卑ty 賤tiện 處xứ 。 為vi 人nhân 使sử 婢tỳ 。 復phục 何hà 福phước 慶khánh 。 今kim 值trị 世Thế 尊Tôn 。

佛Phật 言ngôn 。

過quá 去khứ 有hữu 佛Phật 。 名danh 寶bảo 葢# 燈đăng 王vương 佛Phật 。 滅diệt 後hậu 像tượng 法Pháp 中trung 有hữu 王vương 。 名danh 曰viết 雜tạp 寶bảo 華hoa 光quang 。 有hữu 子tử 。 名danh 曰viết 快khoái 見kiến 。 欲dục 求cầu 出xuất 家gia 。 王vương 即tức 聽thính 許hứa 。 遂toại 至chí 山sơn 中trung 。 有hữu 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 受thọ 為vi 弟đệ 子tử 。 謗báng 師sư 空không 無vô 智trí 慧tuệ 。 願nguyện 我ngã 後hậu 生sanh 。 不bất 樂nhạo 見kiến 也dã 。 我ngã 阿A 闍Xà 黎Lê 。 智trí 慧tuệ 辯biện 才tài 。 願nguyện 生sanh 生sanh 為vi 我ngã 知tri 識thức 。 以dĩ 謬mậu 解giải 故cố 。 命mạng 終chung 之chi 後hậu 。 墮đọa 阿A 鼻Tỳ 獄Ngục 。

爾nhĩ 時thời 和hòa 尚thượng 者giả 。 今kim 我ngã 身thân 是thị 。 阿A 闍Xà 黎Lê 者giả 。 今kim 羅la 雲vân 是thị 。 王vương 子tử 比Bỉ 丘Khâu 。 今kim 老lão 母mẫu 是thị 。 出xuất 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 海hải 經kinh 第đệ 六lục 卷quyển 。

六lục 師sư 之chi 徒đồ 黨đảng

六lục 師sư 者giả 。 淨tịnh 名danh 有hữu 名danh 。 一nhất 富phú 蘭lan 那na 。 名danh 也dã 。 迦Ca 葉Diếp 。 姓tánh 也dã 。 二nhị 末mạt 伽già 黎lê 。 名danh 也dã 。 俱câu 奢xa 梨lê 。 母mẫu 名danh 子tử 。 三tam 刪san 闍xà 夜dạ 。 名danh 也dã 。 毗tỳ 羅la 胝chi 。 母mẫu 名danh 子tử 。 四tứ 阿a 耆kỳ 多đa 。 名danh 也dã 。 翅sí 舍xá 欽khâm 婆bà 羅la 。 弊tệ 衣y 名danh 也dã 。 五ngũ 迦ca 羅la 鳩cưu 馱đà 。 名danh 也dã 。 迦ca 旃chiên 延diên 。 姓tánh 也dã 。 六lục 尼ni 揵kiền 陀đà 。 名danh 也dã 。 若nhược 提đề 。 母mẫu 名danh 子tử 。 見kiến 華hoa 嚴nghiêm 懸huyền 談đàm 。

螳đường 蜋lang 不bất 能năng 拒cự 轍triệt

蘧# 伯bá 玉ngọc 答đáp 顏nhan 闔hạp 曰viết 。 汝nhữ 不bất 知tri 夫phu 螳đường 蜋lang 乎hồ 。 怒nộ 其kỳ 背bối/bội 以dĩ 當đương 車xa 轍triệt 。 不bất 知tri 其kỳ 不bất 勝thắng 任nhậm 也dã 。 出xuất 莊trang 子tử 人nhân 間gian 世thế 。

史sử 。 齊tề 莊trang 公công 出xuất 獵liệp 。 有hữu 螳đường 蜋lang 舉cử 足túc 。 將tương 搏bác 其kỳ 輪luân 。 問vấn 其kỳ 御ngự 曰viết 。 此thử 何hà 蟲trùng 也dã 。 對đối 曰viết 。 螳đường 蜋lang 也dã 。 此thử 蟲trùng 知tri 進tiến 而nhi 不bất 知tri 退thoái 。 不bất 量lượng 力lực 而nhi 輕khinh 就tựu 敵địch 。 公công 曰viết 。 此thử 為vi 天thiên 下hạ 之chi 勇dũng 蟲trùng 矣hĩ 。 迴hồi 車xa 避tị 之chi 。 勇dũng 士sĩ 歸quy 焉yên 。

三tam 十thập 輻bức 共cộng 一nhất 轂cốc

道Đạo 德đức 經Kinh 云vân 。 三tam 十thập 輻bức 共cộng 一nhất 轂cốc 。 當đương 其kỳ 無vô 有hữu 車xa 之chi 用dụng 。 精tinh 解giải 云vân 。 輻bức 。 輪luân 之chi 股cổ 也dã 。 轂cốc 。 車xa 中trung 容dung 軸trục 者giả 。 輪luân 之chi 心tâm 也dã 。 當đương 。 惟duy 也dã 。 虗hư 中trung 曰viết 無vô 。 轂cốc 惟duy 虗hư 中trung 。 乃nãi 可khả 以dĩ 轉chuyển 軸trục 而nhi 行hành 車xa 。 故cố 曰viết 。 有hữu 車xa 之chi 用dụng 。

甘cam 棠# 民dân 不bất 忍nhẫn 伐phạt

詩thi 曰viết 。 蔽tế 芾# 甘cam 棠# 。 勿vật 翦# 勿vật 伐phạt 。 召triệu 伯bá 所sở 茇bát 。 註chú 云vân 。 賦phú 也dã 。 蔽tế 芾# 。 盛thịnh 貌mạo 。 甘cam 棠# 。 杜đỗ 棃lê 也dã 。 白bạch 者giả 為vi 棠# 。 赤xích 者giả 為vi 杜đỗ 。 翦# 。 翦# 其kỳ 枝chi 葉diệp 也dã 。 伐phạt 。 伐phạt 其kỳ 條điều 榦# 也dã 。 伯bá 。 方phương 伯bá 也dã 。 茇bát 。 草thảo 舍xá 也dã 。 召triệu 伯bá 循tuần 行hành 南nam 國quốc 。 以dĩ 布bố 文văn 王vương 之chi 政chánh 。 或hoặc 舍xá 甘cam 棠# 之chi 下hạ 。 其kỳ 後hậu 人nhân 思tư 其kỳ 德đức 。 故cố 愛ái 其kỳ 樹thụ 而nhi 不bất 忍nhẫn 傷thương 也dã 。 召triệu 地địa 名danh 。 召triệu 公công 奭# 之chi 采thải 邑ấp 也dã 。 舊cựu 說thuyết 扶phù 風phong 雍ung 縣huyện 。 南nam 有hữu 召triệu 亭đình 。 即tức 其kỳ 地địa 。 今kim 雍ung 縣huyện 析tích 為vi 岐kỳ 山sơn 天thiên 興hưng 二nhị 縣huyện 。 未vị 知tri 召triệu 亭đình 的đích 在tại 何hà 縣huyện 。 出xuất 國quốc 風phong 召triệu 南nam 篇thiên 。 並tịnh 列liệt 國quốc 傳truyền 。

目mục 擊kích 道đạo 存tồn

仲trọng 尼ni 見kiến 溫ôn 伯bá 雪tuyết 子tử 而nhi 不bất 言ngôn 。 子tử 路lộ 曰viết 。 夫phu 子tử 欲dục 見kiến 溫ôn 伯bá 雪tuyết 子tử 久cửu 矣hĩ 。 見kiến 之chi 而nhi 不bất 言ngôn 何hà 也dã 。 仲trọng 尼ni 曰viết 。 若nhược 夫phu 人nhân 者giả 。 目mục 擊kích 而nhi 道đạo 存tồn 。 亦diệc 不bất 可khả 以dĩ 容dung 聲thanh 矣hĩ 。 出xuất 莊trang 子tử 外ngoại 篇thiên 。

非phi 無vô 萌manh 蘖nghiệt 生sanh 焉yên

孟# 子tử 曰viết 。 牛ngưu 山sơn 之chi 木mộc 嘗thường 美mỹ 矣hĩ 。 以dĩ 其kỳ 郊giao 於ư 大đại 國quốc 也dã 。 斧phủ 斤cân 伐phạt 之chi 。 可khả 以dĩ 為vi 美mỹ 乎hồ 。 是thị 其kỳ 日nhật 夜dạ 之chi 所sở 息tức 。 雨vũ 露lộ 之chi 所sở 潤nhuận 。 非phi 無vô 萌manh 蘖nghiệt 之chi 生sanh 焉yên 。

瞻chiêm 之chi 在tại 前tiền

論luận 語ngữ 。 顏nhan 淵uyên 喟vị 然nhiên 歎thán 曰viết 。 仰ngưỡng 之chi 彌di 高cao 。 鑽toàn 之chi 彌di 堅kiên 。 瞻chiêm 之chi 在tại 前tiền 。 忽hốt 焉yên 在tại 後hậu 。 註chú 云vân 。 喟vị 。 歎thán 聲thanh 。 仰ngưỡng 彌di 高cao 。 不bất 可khả 及cập 。 鑽toàn 彌di 堅kiên 。 不bất 可khả 入nhập 。 在tại 前tiền 在tại 後hậu 。 恍hoảng 惚hốt 不bất 可khả 為vi 象tượng 。 此thử 顏nhan 子tử 深thâm 知tri 夫phu 子tử 之chi 道đạo 。 無vô 窮cùng 盡tận 。 無vô 方phương 體thể 。 而nhi 歎thán 之chi 也dã 。

眼nhãn 智trí 明minh 覺giác

眼nhãn 智trí 等đẳng 。 見kiến 道đạo 中trung 位vị 也dã 。 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 為vi 眼nhãn 。 苦khổ 法pháp 智trí 為vi 智trí 。 苦khổ 比tỉ 忍nhẫn 為vi 明minh 。 苦khổ 比tỉ 智trí 為vi 覺giác 。 出xuất 輔phụ 行hành 第đệ 五ngũ 卷quyển 。

真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 云vân 。 慧tuệ 眼nhãn 為vi 總tổng 。 智trí 明minh 覺giác 為vi 別biệt 。 智trí 了liễu 過quá 去khứ 。 明minh 達đạt 未vị 來lai 。 覺giác 察sát 現hiện 在tại 。 出xuất 部bộ 異dị 執chấp 記ký 。

禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 征chinh 伐phạt

論luận 語ngữ 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 天thiên 下hạ 有hữu 道đạo 。 則tắc 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 征chinh 伐phạt 自tự 天thiên 子tử 出xuất 。 天thiên 下hạ 無vô 道đạo 。 則tắc 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 征chinh 伐phạt 自tự 諸chư 侯hầu 出xuất 。

上thượng 士sĩ 聞văn 道đạo

道Đạo 德đức 經Kinh 云vân 。 上thượng 士sĩ 聞văn 道đạo 。 勤cần 而nhi 行hành 之chi 。 中trung 士sĩ 聞văn 道đạo 。 若nhược 存tồn 若nhược 亡vong 。 下hạ 士sĩ 聞văn 道đạo 。 大đại 笑tiếu 之chi 。 不bất 笑tiếu 不bất 足túc 以dĩ 為vi 道đạo 。 精tinh 解giải 云vân 。 聞văn 而nhi 必tất 信tín 。 故cố 果quả 於ư 行hành 。 且thả 信tín 且thả 疑nghi 。 若nhược 以dĩ 為vi 有hữu 。 若nhược 以dĩ 為vi 無vô 。 最tối 下hạ 鄙bỉ 俚# 之chi 人nhân 。 則tắc 直trực 笑tiếu 之chi 耳nhĩ 。 惟duy 最tối 下hạ 之chi 人nhân 。 以dĩ 之chi 為vi 笑tiếu 。 方phương 見kiến 吾ngô 道đạo 之chi 高cao 也dã 。

法Pháp 華Hoa 大Đại 成Thành 音Âm 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 六lục

乾can/kiền/càn 乾can/kiền/càn 不bất 息tức

周chu 易dị 。 乾can/kiền/càn 卦# 。 君quân 子tử 終chung 日nhật 乾can/kiền/càn 乾can/kiền/càn 。 象tượng 曰viết 。 天thiên 行hành 健kiện 。 君quân 子tử 以dĩ 自tự 彊cường/cưỡng/cương 不bất 息tức 。 註chú 云vân 。 乾can/kiền/càn 乾can/kiền/càn 。 惕dịch 厲lệ 之chi 象tượng 。

以dĩ 貌mạo 取thủ 人nhân

孔khổng 子tử 曰viết 。 以dĩ 容dung 取thủ 人nhân 。 則tắc 失thất 之chi 子tử 羽vũ 。 以dĩ 辭từ 取thủ 人nhân 。 則tắc 失thất 之chi 宰tể 予# 。 孔khổng 子tử 謂vị 失thất 之chi 云vân 者giả 。 欲dục 人nhân 知tri 言ngôn 貌mạo 之chi 不bất 可khả 以dĩ 取thủ 人nhân 耳nhĩ 。 與dữ 史sử 記ký 言ngôn 同đồng 。 而nhi 意ý 則tắc 反phản 矣hĩ 。 見kiến 孔khổng 子tử 家gia 語ngữ 。

身thân 子tử 與dữ 羅la 度độ 爭tranh 勝thắng

爾nhĩ 時thời 須Tu 達Đạt 長trưởng 者giả 。 生sanh 七thất 男nam 兒nhi 。 各các 娶thú 其kỳ 妻thê 惟duy 第đệ 七thất 子tử 未vị 娶thú 遂toại 與dữ 城thành 中trung 護hộ 彌di 長trưởng 者giả 之chi 女nữ 配phối 之chi 。 見kiến 護hộ 彌di 家gia 。 廣quảng 設thiết 供cúng 具cụ 。 即tức 問vấn 將tương 何hà 所sở 為vi 。

答đáp 言ngôn 。

請thỉnh 佛Phật 及cập 僧Tăng 。 須tu 達đạt 問vấn 言ngôn 。 云vân 何hà 名danh 佛Phật 。 護hộ 彌di 答đáp 言ngôn 。 汝nhữ 不bất 聞văn 乎hồ 。 淨tịnh 飯phạn 王vương 子tử 出xuất 家gia 成thành 佛Phật 也dã 。 若nhược 往vãng 見kiến 之chi 。 得đắc 福phước 無vô 量lượng 。 須tu 達đạt 歡hoan 喜hỷ 。 往vãng 世Thế 尊Tôn 所sở 。 世Thế 尊Tôn 命mạng 坐tọa 。

時thời 首Thủ 陀Đà 會Hội 天Thiên 。 化hóa 為vi 四tứ 人nhân 。 行hàng 列liệt 而nhi 來lai 。 右hữu 遶nhiễu 三tam 帀táp 。 接tiếp 足túc 胡hồ 跪quỵ 。 卻khước 住trụ 一nhất 面diện 。 須tu 達đạt 如như 彼bỉ 禮lễ 敬kính 。 世Thế 尊Tôn 即tức 為vi 說thuyết 法Pháp 。 令linh 得đắc 初sơ 果quả 。 問vấn 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 舍Xá 衛Vệ 城Thành 中trung 。 人nhân 多đa 信tín 邪tà 。 佛Phật 何hà 不bất 度độ 。

佛Phật 言ngôn 。

彼bỉ 無vô 處xứ 所sở 。 云vân 何hà 住trụ 止chỉ 。 須tu 達đạt 白bạch 佛Phật 。 弟đệ 子tử 能năng 起khởi 。 願nguyện 見kiến 聽thính 許hứa 。 世Thế 尊Tôn 默mặc 然nhiên 。 須tu 達đạt 同đồng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 周chu 遍biến 尋tầm 之chi 。 惟duy 祇kỳ 陀đà 太thái 子tử 之chi 園viên 。 可khả 建kiến 精tinh 舍xá 。 遂toại 白bạch 太thái 子tử 。 以dĩ 黃hoàng 金kim 布bố 地địa 。 感cảm 動động 太thái 子tử 。 同đồng 建kiến 精tinh 舍xá 。 須tu 達đạt 歡hoan 喜hỷ 。 六lục 師sư 聞văn 之chi 。 往vãng 白bạch 國quốc 王vương 。 須tu 達đạt 買mãi 園viên 。 欲dục 為vi 沙Sa 門Môn 建kiến 立lập 精tinh 舍xá 。 聽thính 我ngã 徒đồ 眾chúng 。 與dữ 眾chúng 較giảo 術thuật 。 沙Sa 門Môn 若nhược 勝thắng 。 便tiện 聽thính 起khởi 立lập 。 若nhược 其kỳ 不bất 如như 。 不bất 得đắc 立lập 也dã 。 王vương 召triệu 須tu 達đạt 問vấn 言ngôn 。 今kim 此thử 六lục 師sư 。 欲dục 與dữ 沙Sa 門Môn 較giảo 其kỳ 技kỹ 術thuật 。 若nhược 勝thắng 得đắc 立lập 。 如như 其kỳ 不bất 勝thắng 。 不bất 得đắc 立lập 也dã 。 須tu 達đạt 聞văn 之chi 。 愁sầu 惱não 不bất 樂lạc 。

時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 至chí 長trưởng 者giả 家gia 。 遂toại 問vấn 何hà 故cố 不bất 樂lạc 。

答đáp 言ngôn 。

所sở 立lập 精tinh 舍xá 。 但đãn 恐khủng 不bất 成thành 。 是thị 故cố 不bất 樂lạc 。 遂toại 以dĩ 六lục 師sư 之chi 言ngôn 告cáo 之chi 。 弗phất 言ngôn 。 隨tùy 意ý 較giảo 之chi 。 是thị 時thời 各các 設thiết 其kỳ 座tòa 。 擊kích 鼓cổ 眾chúng 集tập 。

時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 樹thụ 下hạ 入nhập 定định 。 須tu 達đạt 白bạch 言ngôn 。

大đại 德đức 。 大đại 眾chúng 集tập 已dĩ 。 願nguyện 來lai 詣nghệ 會hội 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 從tùng 禪thiền 定định 起khởi 。 往vãng 詣nghệ 大đại 眾chúng 。 眾chúng 見kiến 不bất 覺giác 作tác 禮lễ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 便tiện 昇thăng 其kỳ 座tòa 。 六lục 師sư 之chi 中trung 有hữu 一nhất 弟đệ 子tử 。 名danh 勞lao 度độ 差sai 。 善thiện 知tri 幻huyễn 術thuật 。 於ư 大đại 眾chúng 前tiền 。 咒chú 作tác 一nhất 樹thụ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 以dĩ 神thần 力lực 。 化hóa 作tác 旋toàn 風phong 。 吹xuy 倒đảo 於ư 地địa 。 又hựu 復phục 咒chú 作tác 一nhất 池trì 。 四tứ 面diện 寶bảo 成thành 。 池trì 中trung 生sanh 種chủng 種chủng 華hoa 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 化hóa 作tác 六lục 牙nha 白bạch 象tượng 。 其kỳ 一nhất 牙nha 上thượng 。 有hữu 七thất 種chủng 華hoa 。 一nhất 一nhất 華hoa 上thượng 。 有hữu 七thất 玉ngọc 女nữ 。 其kỳ 象tượng 往vãng 詣nghệ 池trì 邊biên 。 池trì 水thủy 即tức 滅diệt 。 復phục 作tác 一nhất 山sơn 。 七thất 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 化hóa 作tác 金Kim 剛Cang 力Lực 士Sĩ 。 以dĩ 杵xử 破phá 壞hoại 。 復phục 作tác 一nhất 龍long 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 化hóa 一nhất 金kim 翅sí 鳥điểu 王vương 。 擘phách 裂liệt 噉đạm 之chi 。 復phục 作tác 一nhất 牛ngưu 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 化hóa 作tác 師sư 子tử 。 分phân 裂liệt 食thực 之chi 。 復phục 變biến 夜dạ 义# 鬼quỷ 形hình 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 化hóa 作tác 毗tỳ 沙sa 天thiên 王vương 。 夜dạ 叉xoa 驚kinh 走tẩu 。 四tứ 面diện 火hỏa 聚tụ 。 無vô 有hữu 去khứ 處xứ 。 唯dụy 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 身thân 邊biên 清thanh 涼lương 。 羅la 度độ 即tức 時thời 屈khuất 伏phục 求cầu 哀ai 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 昇thăng 於ư 虗hư 空không 。 現hiện 十thập 八bát 變biến 。

時thời 會hội 大đại 眾chúng 。 咸hàm 皆giai 歡hoan 喜hỷ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 即tức 為vi 說thuyết 法Pháp 。

時thời 六lục 師sư 弟đệ 子tử 。 於ư 舍Xá 利Lợi 弗Phất 所sở 。 出xuất 家gia 學học 道Đạo 。 其kỳ 詳tường 出xuất 賢hiền 愚ngu 因nhân 緣duyên 經kinh 第đệ 九cửu 卷quyển 。

期kỳ 期kỳ 艾ngải 艾ngải

漢hán 高cao 祖tổ 。 欲dục 廢phế 呂lữ 后hậu 之chi 太thái 子tử 。 而nhi 立lập 戚thích 夫phu 人nhân 之chi 子tử 如như 意ý 。 令linh 周chu 昌xương 奉phụng 詔chiếu 傳truyền 宣tuyên 。 使sử 天thiên 下hạ 知tri 之chi 。 周chu 昌xương 爭tranh 之chi 不bất 得đắc 而nhi 怒nộ 。 故cố 對đối 言ngôn 。 臣thần 期kỳ 期kỳ 不bất 能năng 奉phụng 詔chiếu 。 期kỳ 期kỳ 。 口khẩu 訥nột 也dã 。 故cố 重trọng/trùng 語ngữ 。 猶do 今kim 之chi 結kết 舌thiệt 也dã 。 漢hán 楊dương 雄hùng 為vi 人nhân 口khẩu 訥nột 。 故cố 語ngữ 每mỗi 重trùng 疊điệp 。 魏ngụy 鄧đặng 艾ngải 口khẩu 訥nột 。 常thường 自tự 稱xưng 艾ngải 艾ngải 。 見kiến 者giả 不bất 一nhất 。

幹cán 蠱cổ 之chi 道đạo

周chu 易dị 。 幹cán 父phụ 之chi 蠱cổ 。 有hữu 子tử 考khảo 無vô 咎cữu 。 厲lệ 終chung 吉cát 。 象tượng 曰viết 。 幹cán 父phụ 之chi 蠱cổ 。 意ý 承thừa 考khảo 也dã 。 註chú 云vân 。 幹cán 。 如như 木mộc 之chi 榦# 。 枝chi 葉diệp 之chi 所sở 附phụ 而nhi 立lập 者giả 也dã 。 蠱cổ 者giả 。 前tiền 人nhân 已dĩ 壞hoại 之chi 緒tự 。 故cố 諸chư 爻hào 皆giai 有hữu 父phụ 母mẫu 之chi 象tượng 。 子tử 能năng 幹cán 之chi 。 則tắc 餝sức 治trị 而nhi 振chấn 起khởi 矣hĩ 。

睟# 然nhiên 見kiến 於ư 面diện

孟# 子tử 曰viết 。 君quân 子tử 所sở 性tánh 。 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 智trí 。 根căn 於ư 心tâm 。 其kỳ 生sanh 色sắc 也dã 。 睟# 然nhiên 見kiến 於ư 面diện 。 盎áng 於ư 背bối/bội 。 施thí 於ư 四tứ 體thể 。 四tứ 體thể 不bất 言ngôn 而nhi 喻dụ 。 註chú 云vân 。 睟# 然nhiên 。 清thanh 和hòa 潤nhuận 澤trạch 之chi 貌mạo 。 盎áng 。 豐phong 厚hậu 盈doanh 溢dật 之chi 意ý 。 施thí 於ư 四tứ 體thể 。 謂vị 見kiến 於ư 動động 作tác 威uy 儀nghi 之chi 間gian 也dã 。 喻dụ 。 曉hiểu 也dã 。 四tứ 體thể 不bất 言ngôn 而nhi 喻dụ 。 言ngôn 四tứ 體thể 不bất 待đãi 吾ngô 言ngôn 。 而nhi 自tự 能năng 曉hiểu 吾ngô 意ý 也dã 。 出xuất 孟# 子tử 盡tận 心tâm 章chương 。

布bố 在tại 方phương 策sách

中trung 庸dong 。 哀ai 公công 問vấn 政chánh 。 子tử 曰viết 。 文văn 武võ 之chi 政chánh 。 布bố 在tại 方phương 策sách 。 其kỳ 人nhân 存tồn 。 則tắc 其kỳ 政chánh 舉cử 。 其kỳ 人nhân 亡vong 。 則tắc 其kỳ 政chánh 息tức 。 註chú 云vân 。 方phương 。 版# 也dã 。 策sách 。 簡giản 也dã 。 息tức 。 滅diệt 也dã 。 有hữu 是thị 君quân 。 有hữu 是thị 臣thần 。 則tắc 有hữu 是thị 政chánh 矣hĩ 。

象tượng 帝đế 之chi 先tiên

道Đạo 德đức 經Kinh 云vân 。 和hòa 其kỳ 光quang 。 同đồng 其kỳ 塵trần 。 湛trạm 兮hề 似tự 若nhược 存tồn 。 吾ngô 不bất 知tri 誰thùy 之chi 子tử 。 象tượng 帝đế 之chi 先tiên 。 精tinh 解giải 云vân 。 光quang 而nhi 不bất 露lộ 。 曰viết 和hòa 其kỳ 光quang 。 無vô 塵trần 而nhi 不bất 自tự 潔khiết 。 曰viết 同đồng 其kỳ 塵trần 。 此thử 佛Phật 經Kinh 所sở 謂vị 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 也dã 。 如như 此thử 則tắc 所sở 謂vị 宗tông 者giả 。 湛trạm 兮hề 常thường 寂tịch 。 似tự 亡vong 若nhược 存tồn 矣hĩ 。 然nhiên 此thử 果quả 伊y 誰thùy 之chi 子tử 乎hồ 。 吾ngô 恐khủng 此thử 道đạo 。 雖tuy 天thiên 帝đế 未vị 易dị 當đương 之chi 。 意ý 者giả 其kỳ 在tại 帝đế 之chi 先tiên 與dữ 。

諡thụy 法pháp 。 德đức 象tượng 天thiên 地địa 曰viết 帝đế 。 帝đế 之chi 與dữ 王vương 。 葢# 通thông 稱xưng 也dã 。

大đại 浸tẩm 稽khể 空không 而nhi 不bất 溺nịch

肩kiên 吾ngô 問vấn 於ư 連liên 叔thúc 曰viết 。 吾ngô 聞văn 言ngôn 於ư 接tiếp 輿dư 。 大đại 而nhi 無vô 當đương 。 往vãng 而nhi 不bất 反phản 。 吾ngô 驚kinh 怖bố 其kỳ 言ngôn 。 猶do 河hà 漢hán 而nhi 無vô 極cực 也dã 。 大đại 有hữu 逕kính 庭đình 。 不bất 盡tận 人nhân 情tình 焉yên 。 連liên 叔thúc 曰viết 。 其kỳ 言ngôn 謂vị 何hà 哉tai 。 曰viết 。 藐miệu 姑cô 射xạ 之chi 山sơn 。 有hữu 神thần 人nhân 居cư 焉yên 。 肌cơ 膚phu 若nhược 氷băng 雪tuyết 。 綽xước 約ước 若nhược 處xứ 子tử 。 不bất 食thực 五ngũ 穀cốc 。 吸hấp 風phong 飲ẩm 露lộ 。 乘thừa 雲vân 氣khí 。 御ngự 飛phi 龍long 。 而nhi 遊du 乎hồ 四tứ 海hải 之chi 外ngoại 。 其kỳ 神thần 凝ngưng 。 使sử 物vật 不bất 疵tỳ 癘lệ 而nhi 年niên 穀cốc 熟thục 。 吾ngô 以dĩ 是thị 誑cuống 而nhi 不bất 信tín 也dã 。 連liên 叔thúc 曰viết 。 然nhiên 。 盲manh 者giả 無vô 以dĩ 與dữ 乎hồ 文văn 章chương 之chi 觀quán 。 聾lung 者giả 無vô 以dĩ 與dữ 乎hồ 鐘chung 鼓cổ 之chi 聲thanh 。 豈khởi 惟duy 形hình 骸hài 有hữu 聾lung 盲manh 哉tai 。 夫phu 知tri 亦diệc 有hữu 之chi 。 是thị 其kỳ 言ngôn 也dã 。 猶do 時thời 女nữ 也dã 。 之chi 人nhân 也dã 。 之chi 德đức 也dã 。 將tương 磅bàng 礴bạc 萬vạn 物vật 。 以dĩ 為vi 一nhất 世thế 蘄kì 乎hồ 亂loạn 。 孰thục 弊tệ 弊tệ 焉yên 以dĩ 天thiên 下hạ 為vi 事sự 。 之chi 人nhân 也dã 。 物vật 莫mạc 之chi 傷thương 。 大đại 浸tẩm 稽khể 天thiên 而nhi 不bất 溺nịch 。 大đại 旱hạn 金kim 石thạch 流lưu 土thổ/độ 山sơn 焦tiêu 而nhi 不bất 熱nhiệt 。 是thị 其kỳ 塵trần 垢cấu 粃# 糠khang 。 將tương 猶do 陶đào 鑄chú 堯# 舜thuấn 者giả 也dã 。 出xuất 莊trang 子tử 逍tiêu 遙diêu 遊du 。

太thái 陽dương 妄vọng 授thọ 平bình 侍thị

太thái 陽dương 平bình 侍thị 者giả 。 預dự 明minh 安an 之chi 室thất 有hữu 年niên 矣hĩ 。 雖tuy 盡tận 得đắc 其kỳ 旨chỉ 。 惟duy 以dĩ 生sanh 滅diệt 為vì 己kỷ 任nhậm 。 擠# 陷hãm 同đồng 列liệt 。 忌kỵ 出xuất 其kỳ 右hữu 。

時thời 瑯# 瑘# 廣quảng 照chiếu 。 公công 安an 圓viên 鑑giám 。 居cư 眾chúng 時thời 。 汾# 陽dương 昭chiêu 禪thiền 師sư 。 令linh 探thám 明minh 安an 宗tông 旨chỉ 。 太thái 陽dương 明minh 安an 曰viết 。 興hưng 洞đỗng 山sơn 一nhất 宗tông 。 非phi 遠viễn 即tức 覺giác 也dã 。 二nhị 師sư 云vân 。 有hữu 平bình 侍thị 者giả 在tại 。 安an 以dĩ 手thủ 指chỉ 胸hung 云vân 。 此thử 處xứ 不bất 佳giai 。 又hựu 揑niết 拇mẫu 指chỉ 叉xoa 中trung 示thị 曰viết 。 平bình 向hướng 去khứ 當đương 死tử 於ư 此thử 耳nhĩ 。 既ký 明minh 安an 遷thiên 化hóa 遺di 囑chúc 云vân 。 瘞ế 身thân 十thập 年niên 無vô 難nạn/nan 。 當đương 為vi 太thái 陽dương 山sơn 打đả 供cung 。 入nhập 塔tháp 時thời 。 門môn 人nhân 恐khủng 平bình 。 將tương 不bất 利lợi 於ư 師sư 。 遂toại 作tác 李# 和hòa 文văn 都đô 尉úy 。 所sở 施thí 黃hoàng 白bạch 器khí 物vật 。 書thư 於ư 塔tháp 銘minh 。 實thật 無vô 也dã 。 後hậu 平bình 住trụ 太thái 陽dương 。 忽hốt 云vân 。 先tiên 師sư 靈linh 骨cốt 。 風phong 水thủy 不bất 利lợi 。 取thủ 而nhi 焚phần 之chi 。 山sơn 門môn 耆kỳ 宿túc 切thiết 諫gián 。 平bình 曰viết 。 與dữ 我ngã 有hữu 妨phương 。 遂toại 發phát 塔tháp 。 見kiến 師sư 顏nhan 貌mạo 如như 生sanh 。 薪tân 盡tận 儼nghiễm 然nhiên 。 眾chúng 皆giai 驚kinh 異dị 。 平bình 以dĩ 钁quắc 破phá 腦não 。 益ích 油du 薪tân 。 俄nga 成thành 灰hôi 燼tẫn 。 眾chúng 以dĩ 其kỳ 事sự 聞văn 于vu 官quan 。 坐tọa 以dĩ 謀mưu 塔tháp 中trung 物vật 。 不bất 孝hiếu 還hoàn 俗tục 。 平bình 後hậu 自tự 稱xưng 為vi 黃hoàng 秀tú 才tài 。 謁yết 瑯# 瑘# 。 瑯# 瑘# 曰viết 。 昔tích 年niên 平bình 侍thị 者giả 。 今kim 朝triêu 黃hoàng 秀tú 才tài 。 我ngã 在tại 太thái 陽dương 時thời 。 見kiến 你nễ 做tố 出xuất 來lai 。 遂toại 不bất 納nạp 。 又hựu 謁yết 公công 安an 。 公công 安an 亦diệc 然nhiên 。 平bình 流lưu 浪lãng 無vô 依y 。 後hậu 于vu 三tam 叉xoa 路lộ 口khẩu 。 遭tao 大đại 蟲trùng 食thực 之chi 。 竟cánh 不bất 免miễn 太thái 陽dương 手thủ 叉xoa 之chi 記ký 。 見kiến 寶bảo 訓huấn 音âm 義nghĩa 。

夜dạ 夜dạ 抱bão 佛Phật 眠miên

傅phó/phụ 大Đại 士Sĩ 頌tụng 云vân 。 夜dạ 夜dạ 抱bão 佛Phật 眠miên 。 朝triêu 朝triêu 還hoàn 共cộng 起khởi 。 起khởi 坐tọa 鎮trấn 相tương 隨tùy 。 語ngữ 默mặc 同đồng 居cư 止chỉ 。 纖tiêm 毫hào 不bất 相tương 離ly 。 如như 身thân 影ảnh 相tương 似tự 。 欲dục 知tri 佛Phật 去khứ 處xứ 。 只chỉ 這giá 語ngữ 聲thanh 是thị 。 見kiến 宗tông 門môn 統thống 要yếu 。 及cập 五ngũ 燈đăng 會hội 元nguyên 。 並tịnh 指chỉ 月nguyệt 錄lục 。

葉diệp 公công 畵họa 龍long

莊trang 子tử 。 葉diệp 公công 好hảo/hiếu 龍long 。 凡phàm 於ư 室thất 廬lư 。 及cập 帷duy 帳trướng 器khí 皿mãnh 。 皆giai 畵họa 龍long 為vi 玩ngoạn 於ư 是thị 天thiên 龍long 聞văn 而nhi 下hạ 。 葉diệp 公công 見kiến 之chi 。 棄khí 而nhi 遠viễn 走tẩu 。 人nhân 以dĩ 為vi 葉diệp 公công 所sở 好hiếu 。 非phi 真chân 龍long 也dã 。

道đạo 聽thính 塗đồ 說thuyết

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 道đạo 聽thính 而nhi 塗đồ 說thuyết 。 德đức 之chi 棄khí 也dã 。 註chú 云vân 。 雖tuy 聞văn 善thiện 言ngôn 。 不bất 為vì 己kỷ 有hữu 。 是thị 自tự 棄khí 其kỳ 德đức 也dã 。

善thiện 其kỳ 事sự 利lợi 其kỳ 器khí

論luận 語ngữ 。 子tử 貢cống 問vấn 為vi 仁nhân 。 子tử 曰viết 。 工công 欲dục 善thiện 其kỳ 事sự 。 必tất 先tiên 利lợi 其kỳ 器khí 。

奏tấu 鈞quân 之chi 美mỹ

史sử 。 秦tần 穆mục 公công 夢mộng 至chí 帝đế 所sở 。 觀quán 鈞quân 天thiên 廣quảng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 帝đế 賜tứ 以dĩ 策sách 。 秦tần 遂toại 大đại 昌xương 。 淮hoài 南nam 子tử 云vân 。 九cửu 天thiên 。 中trung 央ương 曰viết 鈞quân 天thiên 。

入nhập 息tức 不bất 居cư 陰ấm 界giới

二nhị 十thập 七thất 祖tổ 般Bát 若Nhã 多đa 羅la 。 因nhân 東đông 印ấn 度độ 國quốc 王vương 請thỉnh 齋trai 次thứ 。 王vương 問vấn 諸chư 人nhân 盡tận 轉chuyển 經kinh 。 唯duy 師sư 為vi 甚thậm 不bất 轉chuyển 。 祖tổ 曰viết 。 貧bần 道đạo 出xuất 息tức 不bất 隨tùy 眾chúng 緣duyên 。 入nhập 息tức 不bất 居cư 蘊uẩn 界giới 。 常thường 轉chuyển 如như 是thị 經Kinh 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 卷quyển 。 非phi 但đãn 一nhất 卷quyển 兩lưỡng 卷quyển 。 見kiến 宗tông 門môn 統thống 要yếu 。 並tịnh 禪thiền 宗tông 正chánh 脉mạch 等đẳng 。

尸thi 毗tỳ 王vương 代đại 鴿cáp

尸thi 毗tỳ 王vương 大đại 精tinh 進tấn 。 視thị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 如như 子tử 。

時thời 世thế 無vô 佛Phật 。 帝Đế 釋Thích 命mạng 欲dục 終chung 時thời 。 心tâm 自tự 念niệm 言ngôn 。 何hà 處xứ 有hữu 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 處xứ 處xứ 問vấn 難nạn/nan 。 不bất 能năng 斷đoạn 疑nghi 。 憂ưu 愁sầu 而nhi 坐tọa 。 巧xảo 變biến 化hóa 師sư 。 名danh 毗tỳ 首thủ 羯yết 摩ma 天thiên 。 問vấn 曰viết 。 天thiên 主chủ 何hà 愁sầu 。

答đáp 曰viết 。

我ngã 求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 竟cánh 不bất 能năng 得đắc 。 摩ma 曰viết 。 有hữu 優ưu 尸thi 那na 種chủng 。 尸thi 毗tỳ 王vương 。 不bất 久cửu 作tác 佛Phật 。 帝Đế 釋Thích 使sử 摩ma 。 化hóa 一nhất 赤xích 眼nhãn 鴿cáp 。 自tự 化hóa 為vi 鷹ưng 。 鴿cáp 飛phi 入nhập 王vương 腋dịch 下hạ 求cầu 救cứu 。 鷹ưng 在tại 樹thụ 上thượng 語ngữ 王vương 。 還hoàn 我ngã 鴿cáp 。 王vương 割cát 股cổ 肉nhục 。 與dữ 之chi 。 鷹ưng 曰viết 。 王vương 雖tuy 以dĩ 熱nhiệt 肉nhục 與dữ 我ngã 。 當đương 用dụng 道Đạo 理lý 。 令linh 肉nhục 輕khinh 重trọng 得đắc 與dữ 鴿cáp 等đẳng 。 王vương 以dĩ 秤xứng 對đối 鴿cáp 肉nhục 。 割cát 王vương 肉nhục 盡tận 。 與dữ 鴿cáp 始thỉ 等đẳng 。 帝Đế 釋Thích 語ngữ 王vương 。 汝nhữ 割cát 身thân 肉nhục 。 心tâm 不bất 惱não 耶da 。 王vương 誓thệ 曰viết 。 我ngã 若nhược 惱não 者giả 。 不bất 復phục 如như 故cố 。 若nhược 弗phất 惱não 者giả 。 即tức 當đương 平bình 復phục 。 言ngôn 訖ngật 如như 故cố 。 見kiến 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 四tứ 卷quyển 。

大đại 施thí 太thái 子tử 抒trữ 海hải

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

過quá 去khứ 世thế 時thời 。 有hữu 一nhất 婆Bà 羅La 門Môn 。 號hiệu 尼ni 拘câu 樓lâu 陀đà 。 後hậu 生sanh 一nhất 子tử 。 名danh 曰viết 大đại 施thí 。 父phụ 甚thậm 愛ái 念niệm 。 一nhất 日nhật 出xuất 遊du 。 見kiến 諸chư 苦khổ 惱não 。 白bạch 父phụ 給cấp 濟tế 。 父phụ 遂toại 許hứa 之chi 。 庫khố 藏tạng 之chi 物vật 。 三tam 分phần/phân 施thí 二nhị 。 大đại 施thí 不bất 忍nhẫn 竭kiệt 父phụ 之chi 財tài 。 遂toại 入nhập 海hải 採thải 寶bảo 。 所sở 得đắc 三tam 珠châu 。 繫hệ 於ư 衣y 角giác 。 及cập 乎hồ 出xuất 海hải 休hưu 歇hiết 之chi 時thời 。 諸chư 龍long 密mật 解giải 持trì 去khứ 。 大đại 施thí 睡thụy 覺giác 。 看khán 珠châu 不bất 在tại 。 即tức 自tự 思tư 惟duy 。 必tất 是thị 海hải 龍long 持trì 去khứ 。 欲dục 抒trữ 大đại 海hải 。 海hải 龍long 知tri 之chi 。 遂toại 還hoàn 其kỳ 珠châu 。 及cập 回hồi 其kỳ 家gia 。 如như 意ý 濟tế 眾chúng 。 其kỳ 詳tường 出xuất 賢hiền 愚ngu 因nhân 緣duyên 經kinh 第đệ 八bát 卷quyển 。

七thất 日nhật 翹kiều 足túc

菩Bồ 薩Tát 本bổn 行hạnh 經Kinh 云vân

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

我ngã 念niệm 往vãng 昔tích 。 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 。 號hiệu 曰viết 弗phất 沙sa 。 在tại 雪Tuyết 山Sơn 寶bảo 窟quật 內nội 入nhập 定định 。

時thời 我ngã 入nhập 山sơn 採thải 藥dược 。 觀quán 見kiến 彼bỉ 佛Phật 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 合hợp 掌chưởng 翹kiều 足túc 。 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 。 讚tán 歎thán 彼bỉ 佛Phật 。 乃nãi 超siêu 九cửu 劫kiếp 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 天thiên 上thượng 天thiên 下hạ 。 無vô 如như 佛Phật (# 云vân 云vân )# 。 又hựu 見kiến 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 四tứ 卷quyển 。

尚thượng 闍xà 黎lê 雀tước 巢sào

釋Thích 迦Ca 昔tích 為vi 螺loa 髻kế 仙tiên 人nhân 。 名danh 尚thượng 闍xà 黎lê 。 常thường 在tại 樹thụ 下hạ 。 兀ngột 坐tọa 不bất 動động 。 鳥điểu 以dĩ 謂vị 木mộc 。 即tức 於ư 髻kế 上thượng 生sanh 卵noãn 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 從tùng 禪thiền 定định 覺giác 。 知tri 頂đảnh 上thượng 有hữu 鳥điểu 卵noãn 。 即tức 自tự 思tư 惟duy 。 若nhược 我ngã 起khởi 動động 。 鳥điểu 不bất 復phục 來lai 。 卵noãn 必tất 盡tận 壞hoại 。 即tức 還hoàn 入nhập 定định 。 至chí 鳥điểu 生sanh 子tử 飛phi 去khứ 乃nãi 起khởi 。 見kiến 智Trí 度Độ 論luận 十thập 七thất 卷quyển 。

劬cù 嬪# 大đại 臣thần 。 均quân 分phân 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 城thành 邑ấp 山sơn 川xuyên 為vi 七thất 分phần 。 諸chư 國quốc 息tức 諍tranh 。 慧tuệ 斯tư 極cực 矣hĩ 。 見kiến 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 四tứ 卷quyển 。

善thiện 人nhân 之chi 資tư

道Đạo 德đức 經Kinh 云vân 。 善thiện 人nhân 不bất 善thiện 人nhân 之chi 師sư 。 不bất 善thiện 人nhân 善thiện 人nhân 之chi 資tư 。 精tinh 解giải 云vân 。 善thiện 人nhân 可khả 以dĩ 師sư 範phạm 一nhất 世thế 。 雖tuy 異dị 於ư 不bất 善thiện 之chi 人nhân 而nhi 天thiên 下hạ 若nhược 無vô 不bất 善thiện 之chi 人nhân 。 則tắc 誰thùy 知tri 善thiện 人nhân 之chi 為vi 善thiện 。 是thị 不bất 善thiện 乃nãi 為vi 善thiện 人nhân 之chi 資tư 也dã 。 資tư 者giả 。 賴lại 之chi 以dĩ 自tự 別biệt 也dã 。

揚dương 波ba 啜# 糟tao

屈khuất 原nguyên 既ký 放phóng 。 遊du 於ư 江giang 潭đàm 。 行hành 唫# 澤trạch 畔bạn 。 顏nhan 色sắc 憔tiều 悴tụy 。 形hình 容dung 枯khô 槁cảo 。 漁ngư 父phụ 見kiến 而nhi 問vấn 之chi 曰viết 。 子tử 非phi 三tam 閭lư 大đại 夫phu 與dữ 。 何hà 故cố 至chí 於ư 斯tư 。 屈khuất 原nguyên 曰viết 。 世thế 人nhân 皆giai 濁trược 我ngã 獨độc 清thanh 。 眾chúng 人nhân 皆giai 醉túy 我ngã 獨độc 醒tỉnh 。 是thị 以dĩ 見kiến 放phóng 。 漁ngư 父phụ 曰viết 。 聖thánh 人nhân 不bất 凝ngưng 滯trệ 於ư 物vật 。 而nhi 能năng 與dữ 世thế 推thôi 移di 。 世thế 人nhân 皆giai 濁trược 。 何hà 不bất 掘quật 其kỳ 泥nê 而nhi 揚dương 其kỳ 波ba 。 眾chúng 人nhân 皆giai 醉túy 。 何hà 不bất 餔bô 其kỳ 糟tao 而nhi 歠# 其kỳ 釃# 。 何hà 故cố 深thâm 思tư 高cao 舉cử 。 自tự 令linh 放phóng 為vi 。 屈khuất 原nguyên 曰viết 。 吾ngô 聞văn 之chi 。 新tân 沐mộc 者giả 必tất 彈đàn 冠quan 。 新tân 浴dục 者giả 必tất 振chấn 衣y 。 安an 能năng 以dĩ 身thân 之chi 察sát 察sát 。 受thọ 物vật 之chi 汶# 汶# 者giả 乎hồ 。 寧ninh 赴phó 湘# 流lưu 。 葬táng 於ư 江giang 魚ngư 腹phúc 中trung 。 安an 能năng 以dĩ 皓hạo 皓hạo 之chi 白bạch 。 而nhi 蒙mông 世thế 俗tục 之chi 塵trần 埃ai 乎hồ 。 漁ngư 父phụ 莞# 爾nhĩ 而nhi 笑tiếu 。 鼓cổ 枻# 而nhi 去khứ 。 乃nãi 歌ca 曰viết 。 滄thương 浪lãng 之chi 水thủy 清thanh 兮hề 。 可khả 以dĩ 濯trạc 我ngã 纓anh 。 滄thương 浪lãng 之chi 水thủy 濁trược 兮hề 。 可khả 以dĩ 濯trạc 我ngã 足túc 。 遂toại 去khứ 不bất 復phục 與dữ 言ngôn 。 見kiến 離ly 騷# 經kinh 。 並tịnh 戰chiến 國quốc 策sách 。

法Pháp 華Hoa 大Đại 成Thành 音Âm 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 七thất

苞bao 苴# 骯# 髒#

苞bao 苴# 。 包bao 裹khỏa 奇kỳ 物vật 。 奉phụng 獻hiến 諂siểm 佞nịnh 。 以dĩ 求cầu 託thác 囑chúc 也dã 。 骯# 髒# 體thể 盤bàn 旋toàn 貌mạo 。 漢hán 書thư 云vân 。 曲khúc 眉mi 骯# 髒# 。 倚ỷ 立lập 門môn 傍bàng 是thị 也dã 。 見kiến 寶bảo 訓huấn 音âm 義nghĩa 。

脅hiếp 肩kiên 諂siểm 笑tiếu

曾tằng 子tử 曰viết 。 脅hiếp 肩kiên 諂siểm 笑tiếu 。 病bệnh 于vu 夏hạ 畦huề 。 註chú 云vân 。 脅hiếp 肩kiên 竦tủng 體thể 。 諂siểm 笑tiếu 強cường/cưỡng 笑tiếu 。 皆giai 小tiểu 人nhân 側trắc 媚mị 之chi 態thái 也dã 。 病bệnh 。 勞lao 也dã 。 夏hạ 畦huề 。 夏hạ 月nguyệt 治trị 畦huề 之chi 人nhân 也dã 。 出xuất 孟# 子tử 。

不bất 入nhập 我ngã 室thất

孔khổng 子tử 曰viết 。 過quá 我ngã 門môn 而nhi 不bất 入nhập 我ngã 室thất 。 我ngã 不bất 憾hám 焉yên 者giả 。 其kỳ 惟duy 鄉hương 原nguyên 乎hồ 。 鄉hương 原nguyên 。 德đức 之chi 賊tặc 也dã 。 見kiến 孟# 子tử 。

雕điêu 蟲trùng 之chi 技kỹ

或hoặc 曰viết 。 吾ngô 子tử 少thiểu 而nhi 好hảo/hiếu 賦phú 。 曰viết 然nhiên 。 童đồng 子tử 雕điêu 蟲trùng 篆# 刻khắc 。 俄nga 而nhi 曰viết 。 壯tráng 夫phu 不bất 為vi 也dã 。 出xuất 楊dương 子tử 法pháp 言ngôn 吾ngô 子tử 篇thiên 。

文văn 會hội 之chi 友hữu

論luận 語ngữ 。 曾tằng 子tử 曰viết 。 君quân 子tử 以dĩ 文văn 會hội 友hữu 。 以dĩ 友hữu 輔phụ 仁nhân 。

不bất 相tương 為vi 謀mưu

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 道đạo 不bất 同đồng 。 不bất 相tương 為vi 謀mưu 。 註chú 云vân 。 不bất 同đồng 。 如như 善thiện 惡ác 邪tà 正chánh 之chi 類loại 。

翔tường 而nhi 後hậu 集tập

論luận 語ngữ 。 色sắc 斯tư 舉cử 矣hĩ 。 翔tường 而nhi 後hậu 集tập 。 註chú 云vân 。 言ngôn 鳥điểu 見kiến 人nhân 之chi 顏nhan 色sắc 不bất 善thiện 則tắc 飛phi 去khứ 。 回hồi 翔tường 審thẩm 視thị 而nhi 後hậu 下hạ 止chỉ 。 人nhân 之chi 見kiến 幾kỷ 而nhi 作tác 。 審thẩm 擇trạch 所sở 處xử 。 亦diệc 當đương 如như 此thử 。

桑tang 間gian 之chi 刺thứ

列liệt 子tử 。 秋thu 胡hồ 納nạp 妻thê 五ngũ 日nhật 。 往vãng 仕sĩ 于vu 陳trần 。 五ngũ 年niên 始thỉ 旋toàn 。 將tương 及cập 家gia 。 見kiến 一nhất 婦phụ 人nhân 採thải 桑tang 于vu 陌mạch 上thượng 。 婦phụ 貌mạo 甚thậm 美mỹ 。 胡hồ 戲hí 之chi 曰viết 。 力lực 田điền 不bất 如như 見kiến 少thiếu 年niên 。 採thải 桑tang 不bất 如như 見kiến 貴quý 郎lang 。 吾ngô 有hữu 黃hoàng 金kim 願nguyện 與dữ 子tử 。 婦phụ 不bất 受thọ 。 胡hồ 到đáo 家gia 見kiến 母mẫu 。 母mẫu 呼hô 妻thê 出xuất 。 乃nãi 桑tang 間gian 之chi 婦phụ 也dã 。 婦phụ 責trách 之chi 曰viết 。 見kiến 色sắc 棄khí 金kim 而nhi 忘vong 其kỳ 母mẫu 。 大đại 不bất 孝hiếu 也dã 。 任nhậm 君quân 另# 娶thú 。 乃nãi 投đầu 水thủy 而nhi 死tử 。 後hậu 賢hiền 詠vịnh 詩thi 曰viết 。 郎lang 恩ân 葉diệp 薄bạc 妾thiếp 氷băng 清thanh 。 郎lang 與dữ 黃hoàng 金kim 妾thiếp 不bất 應ưng 。 假giả 使sử 偶ngẫu 然nhiên 通thông 一nhất 笑tiếu 。 半bán 生sanh 誰thùy 信tín 守thủ 孤cô 燈đăng 。 其kỳ 詳tường 又hựu 見kiến 列liệt 國quốc 志chí 。

不bất 見kiến 可khả 欲dục

道Đạo 德đức 經Kinh 云vân 。 不bất 見kiến 可khả 欲dục 。 使sử 心tâm 不bất 亂loạn 。 精tinh 解giải 云vân 。 我ngã 不bất 示thị 人nhân 以dĩ 可khả 欲dục 之chi 形hình 。 使sử 民dân 心tâm 自tự 定định 而nhi 不bất 亂loạn 。

[(隱-工)/木]# 括quát 規quy 正chánh

荀# 子tử 。 用dụng 句cú 木mộc 者giả 必tất 檃# 括quát 。 揉nhu 曲khúc 者giả 曰viết 檃# 。 正chánh 方phương 者giả 曰viết 括quát 。 又hựu 檃# 括quát 之chi 側trắc 多đa 曲khúc 木mộc 。 亦diệc 作tác 檃# 括quát 。 尚thượng 書thư 有hữu [(隱-工)/木]# 括quát 之chi 器khí 。 即tức 正chánh 邪tà 曲khúc 之chi 器khí 也dã 。

德đức 不bất 孤cô 也dã

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 德đức 不bất 孤cô 。 必tất 有hữu 鄰lân 。 註chú 云vân 。 鄰lân 猶do 親thân 也dã 。 德đức 不bất 孤cô 立lập 。 必tất 以dĩ 類loại 應ưng 。 故cố 有hữu 德đức 者giả 。 必tất 有hữu 其kỳ 類loại 從tùng 之chi 。 如như 居cư 之chi 有hữu 鄰lân 也dã 。

握ác 六lục 龍long 以dĩ 象tượng 乾can/kiền/càn

周chu 易dị 。 大đại 明minh 終chung 始thỉ 。 六lục 位vị 時thời 成thành 。

時thời 乘thừa 六lục 龍long 以dĩ 御ngự 天thiên 。 註chú 云vân 。 此thử 言ngôn 聖thánh 人nhân 大đại 明minh 乾can/kiền/càn 道đạo 之chi 終chung 始thỉ 。 則tắc 見kiến 卦# 之chi 六lục 位vị 。 各các 以dĩ 時thời 成thành 。 而nhi 乘thừa 此thử 六lục 陽dương 。 以dĩ 行hành 天thiên 道đạo 。 是thị 乃nãi 聖thánh 人nhân 之chi 元nguyên 亨# 也dã 。

參tham 七thất 鷹ưng 之chi 膺ưng 鼎đỉnh

漢hán 光quang 武võ 生sanh 。 赤xích 光quang 照chiếu 室thất 。 影ảnh 如như 五ngũ 麟lân 七thất 鳳phượng 。 望vọng 氣khí 者giả 。 見kiến 舂thung 陵lăng 城thành 郭quách 。 曰viết 。 佳giai 哉tai 鬱uất 鬱uất 葱thông 葱thông 。

余dư 應ưng 虬cầu 曰viết 。 負phụ 鳳phượng 扆# 以dĩ 當đương 陽dương 。 位vị 膺ưng 大đại 寶bảo 。 御ngự 羅la 圖đồ 而nhi 出xuất 宸# 。 運vận 際tế 昌xương 辰thần 。 見kiến 啟khải 牘độc 故cố 事sự 。

帝đế 心tâm 簡giản 在tại

論luận 語ngữ 。 帝đế 臣thần 不bất 蔽tế 。 簡giản 在tại 帝đế 心tâm 。 註chú 云vân 。 此thử 引dẫn 商thương 書thư 湯thang 誥# 之chi 辭từ 。 簡giản 。 閱duyệt 也dã 。 言ngôn 桀# 有hữu 罪tội 。 己kỷ 不bất 敢cảm 赦xá 。 而nhi 天thiên 下hạ 賢hiền 人nhân 。 皆giai 上thượng 帝đế 之chi 臣thần 。 己kỷ 不bất 敢cảm 蔽tế 。 簡giản 在tại 帝đế 心tâm 。 惟duy 帝đế 所sở 命mạng 。

補bổ 衮# 之chi 勞lao

詩thi 云vân 。 衮# 職chức 有hữu 闕khuyết 。 維duy 仲trọng 山sơn 甫phủ 補bổ 之chi 。 註chú 云vân 。 衮# 職chức 。 王vương 職chức 也dã 。 天thiên 子tử 龍long 衮# 。 不bất 敢cảm 斥xích 言ngôn 王vương 闕khuyết 。 便tiện 曰viết 衮# 職chức 有hữu 闕khuyết 也dã 。 至chí 於ư 王vương 職chức 有hữu 闕khuyết 失thất 。 亦diệc 維duy 仲trọng 山sơn 甫phủ 獨độc 能năng 補bổ 之chi 。 蓋cái 唯duy 大đại 人nhân 然nhiên 後hậu 能năng 格cách 君quân 心tâm 之chi 非phi 。 未vị 有hữu 不bất 能năng 自tự 舉cử 其kỳ 德đức 。 而nhi 能năng 補bổ 君quân 之chi 闕khuyết 者giả 也dã 。 出xuất 大đại 雅nhã 蕩đãng 之chi 篇thiên 。

潛tiềm 龍long 之chi 象tượng

周chu 易dị 。 初sơ 九cửu 。 潛tiềm 龍long 勿vật 用dụng 。 九cửu 二nhị 。 見kiến 龍long 在tại 田điền 。 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 。 註chú 云vân 。 潛tiềm 。 藏tạng 也dã 。 龍long 。 陽dương 物vật 也dã 。 初sơ 陽dương 在tại 下hạ 。 未vị 可khả 施thí 用dụng 。 故cố 其kỳ 象tượng 為vi 潛tiềm 龍long 。 其kỳ 占chiêm 曰viết 勿vật 用dụng 。 九cửu 二nhị 。 剛cang 健kiện 中trung 正chánh 。 出xuất 潛tiềm 離ly 隱ẩn 。 澤trạch 及cập 於ư 物vật 。 物vật 所sở 利lợi 見kiến 。 故cố 其kỳ 象tượng 為vi 見kiến 龍long 在tại 田điền 。 其kỳ 占chiêm 為vi 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 。 九cửu 二nhị 雖tuy 未vị 得đắc 位vị 。 而nhi 大đại 人nhân 之chi 德đức 已dĩ 著trước 。 常thường 人nhân 不bất 足túc 以dĩ 當đương 之chi 。 葢# 亦diệc 謂vị 在tại 下hạ 之chi 大đại 人nhân 也dã 。

何hà 闔hạp 而nhi 晦hối 四tứ 句cú

此thử 四tứ 句cú 。 乃nãi 屈khuất 子tử 楚sở 辭từ 第đệ 四tứ 卷quyển 天thiên 問vấn 章chương 之chi 言ngôn 。 至chí 下hạ 出xuất 入nhập 天thiên 地địa 而nhi 一nhất 捫môn 視thị 乎hồ 。 乃nãi 擕# 李# 周chu 拱củng 辰thần 別biệt 註chú 之chi 言ngôn 。 此thử 書thư 共cộng 十thập 九cửu 卷quyển 。 盛thịnh 行hành 於ư 世thế 。

圖đồ 南nam 九cửu 萬vạn

北bắc 冥minh 有hữu 魚ngư 。 其kỳ 名danh 為vi 鯤# 。 鯤# 之chi 大đại 。 不bất 知tri 其kỳ 幾kỷ 千thiên 里lý 也dã 。 化hóa 而nhi 為vi 鳥điểu 。 其kỳ 名danh 為vi 鵬# 。 鵬# 之chi 背bối/bội 。 不bất 知tri 其kỳ 幾kỷ 千thiên 里lý 也dã 。 怒nộ 而nhi 飛phi 。 其kỳ 翼dực 若nhược 垂thùy 天thiên 之chi 雲vân 。 是thị 鳥điểu 也dã 。 海hải 運vận 則tắc 將tương 徙tỉ 於ư 南nam 冥minh 。 南nam 冥minh 者giả 。 天thiên 池trì 也dã 。 齊tề 諧hài 者giả 。 志chí 怪quái 者giả 也dã 。 諧hài 之chi 言ngôn 曰viết 。 鵬# 之chi 徙tỉ 於ư 南nam 冥minh 也dã 。 水thủy 擊kích 三tam 千thiên 里lý 。 搏bác 扶phù 搖dao 而nhi 上thượng 者giả 九cửu 萬vạn 里lý 。 去khứ 以dĩ 六lục 月nguyệt 息tức 者giả 也dã 。 野dã 馬mã 也dã 。 塵trần 埃ai 也dã 。 生sanh 物vật 之chi 以dĩ 息tức 相tương/tướng 吹xuy 也dã 。 天thiên 之chi 蒼thương 蒼thương 。 其kỳ 正chánh 色sắc 邪tà 。 其kỳ 遠viễn 而nhi 無vô 所sở 至chí 極cực 邪tà 。 其kỳ 視thị 下hạ 也dã 。 亦diệc 若nhược 是thị 則tắc 已dĩ 矣hĩ 。 且thả 夫phu 水thủy 之chi 積tích 也dã 不bất 厚hậu 。 則tắc 其kỳ 負phụ 大đại 舟chu 也dã 無vô 力lực 。 覆phú 杯# 水thủy 於ư 坳# 堂đường 之chi 上thượng 。 則tắc 芥giới 為vi 之chi 舟chu 。 置trí 杯# 焉yên 則tắc 膠giao 。 水thủy 淺thiển 而nhi 舟chu 大đại 也dã 。 風phong 之chi 積tích 也dã 不bất 厚hậu 。 則tắc 其kỳ 負phụ 大đại 翼dực 也dã 無vô 力lực 。 故cố 九cửu 萬vạn 里lý 則tắc 風phong 斯tư 在tại 下hạ 矣hĩ 。 而nhi 後hậu 乃nãi 今kim 培bồi 風phong 。 背bối/bội 負phụ 青thanh 天thiên 而nhi 莫mạc 之chi 夭yểu 閼át 者giả 。 而nhi 後hậu 乃nãi 今kim 將tương 圖đồ 南nam 。 出xuất 莊trang 子tử 逍tiêu 遙diêu 遊du 。

指chỉ 南nam 者giả

越việt 裳thường 氏thị 來lai 貢cống 。 歸quy 忘vong 其kỳ 路lộ 。 周chu 公công 作tác 指chỉ 南nam 車xa 。 刻khắc 木mộc 為vi 人nhân 。 舉cử 手thủ 指chỉ 南nam 。 令linh 其kỳ 望vọng 南nam 而nhi 走tẩu 。 則tắc 知tri 歸quy 路lộ 。 今kim 羅la 經kinh 是thị 也dã 。 見kiến 列liệt 國quốc 傳truyền 。 並tịnh 古cổ 今kim 註chú 。

觀quán 耕canh 夫phu 而nhi 厭yếm 浮phù 世thế

佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

菩Bồ 薩Tát 年niên 漸tiệm 長trưởng 大đại 。 出xuất 城thành 遊du 觀quan 。 行hành 至chí 園viên 中trung 。 見kiến 諸chư 農nông 夫phu 。 勤cần 勞lao 執chấp 役dịch 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 已dĩ 。 心tâm 生sanh 慈từ 悲bi 。 哀ai 嗟ta 世thế 間gian 。 有hữu 如như 斯tư 苦khổ 。 乃nãi 於ư 閻diêm 浮phù 樹thụ 下hạ 。 思tư 離ly 苦khổ 法pháp 。 出xuất 方Phương 廣Quảng 大đại 莊trang 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 四tứ 卷quyển 。 又hựu 出xuất 普phổ 曜diệu 經kinh 。

提đề 謂vị 覩đổ 金kim 人nhân 而nhi 受thọ 戒giới

提đề 謂vị 與dữ 五ngũ 百bách 賈cổ 人nhân 。 和hòa 麨xiểu 蜜mật 於ư 樹thụ 下hạ 。 稽khể 首thủ 上thượng 佛Phật 。 佛Phật 念niệm 先tiên 佛Phật 受thọ 施thí 。 法pháp 皆giai 持trì 鉢bát 。 不bất 宜nghi 如như 餘dư 道Đạo 人Nhân 手thủ 受thọ 食thực 。

時thời 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 各các 獻hiến 一nhất 鉢bát 。 佛Phật 令linh 合hợp 成thành 一nhất 鉢bát 。 即tức 以dĩ 其kỳ 鉢bát 。 受thọ 賈cổ 麨xiểu 蜜mật 。 授thọ 記ký 成thành 佛Phật 。 名danh 曰viết 蜜Mật 成Thành 如Như 來Lai 。 出xuất 普phổ 曜diệu 經kinh 第đệ 七thất 卷quyển 。 其kỳ 詳tường 又hựu 見kiến 提đề 謂vị 經kinh 。

剖phẫu 璞# 出xuất 玉ngọc

楚sở 卞# 和hòa 。 遊du 荊kinh 山sơn 得đắc 璞# 玉ngọc 。 奉phụng 獻hiến 武võ 王vương 。 王vương 使sử 玉ngọc 人nhân 相tương/tướng 之chi 曰viết 。 石thạch 也dã 。 王vương 以dĩ 和hòa 為vi 詐trá 。 刖# 其kỳ 左tả 足túc 。 武võ 王vương 死tử 。 子tử 文văn 王vương 立lập 。 和hòa 又hựu 獻hiến 之chi 。 王vương 又hựu 令linh 玉ngọc 人nhân 相tương/tướng 之chi 曰viết 。 石thạch 也dã 。 又hựu 以dĩ 和hòa 為vi 詐trá 。 刖# 其kỳ 右hữu 足túc 。 文văn 王vương 死tử 。 子tử 成thành 王vương 立lập 。 和hòa 又hựu 欲dục 獻hiến 。 恐khủng 其kỳ 害hại 命mạng 。 乃nãi 抱bão 璞# 哭khốc 于vu 荊kinh 山sơn 之chi 下hạ 。 三tam 日nhật 三tam 夜dạ 。 淚lệ 盡tận 。 繼kế 之chi 以dĩ 血huyết 。 王vương 聞văn 之chi 。 使sử 人nhân 問vấn 曰viết 。 天thiên 下hạ 刖# 足túc 者giả 多đa 矣hĩ 。 子tử 奚hề 悲bi 之chi 甚thậm 耶da 。 和hòa 曰viết 。 吾ngô 非phi 悲bi 刖# 也dã 。 悲bi 夫phu 寶bảo 玉ngọc 而nhi 題đề 之chi 以dĩ 石thạch 。 貞trinh 士sĩ 而nhi 名danh 之chi 以dĩ 詐trá 。 是thị 以dĩ 悲bi 也dã 。 隨tùy 使sử 獻hiến 上thượng 。 王vương 令linh 玉ngọc 人nhân 琢trác 之chi 。 果quả 得đắc 美mỹ 玉ngọc 。 王vương 曰viết 。 二nhị 先tiên 君quân 易dị 刖# 人nhân 足túc 。 難nạn/nan 剖phẫu 其kỳ 石thạch 。 遂toại 名danh 曰viết 和hòa 氏thị 璧bích 。 後hậu 賢hiền 詩thi 曰viết 。 抱bão 石thạch 岩# 前tiền 桂quế 葉diệp 稠trù 。 碧bích 溪khê 流lưu 水thủy 至chí 今kim 流lưu 。 空không 山sơn 日nhật 落lạc 猿viên 聲thanh 叫khiếu 。 疑nghi 是thị 荊kinh 人nhân 哭khốc 未vị 休hưu 。 出xuất 史sử 記ký 。 並tịnh 列liệt 國quốc 志chí 。

左tả 右hữu 逢phùng 原nguyên

孟# 子tử 曰viết 。 君quân 子tử 深thâm 造tạo 之chi 以dĩ 道đạo 。 欲dục 其kỳ 自tự 得đắc 之chi 也dã 。 自tự 得đắc 之chi 。 則tắc 居cư 之chi 安an 。 居cư 之chi 安an 。 則tắc 資tư 之chi 深thâm 。 資tư 之chi 深thâm 。 則tắc 取thủ 之chi 左tả 右hữu 逢phùng 其kỳ 原nguyên 。 故cố 君quân 子tử 欲dục 其kỳ 自tự 得đắc 之chi 也dã 。 註chú 云vân 。 造tạo 。 詣nghệ 也dã 。 深thâm 造tạo 之chi 者giả 。 進tiến 而nhi 不bất 已dĩ 之chi 意ý 。 道đạo 。 則tắc 其kỳ 進tiến 為vi 之chi 方phương 也dã 。 資tư 猶do 藉tạ 也dã 。 左tả 右hữu 。 身thân 之chi 兩lưỡng 旁bàng 。 言ngôn 至chí 近cận 而nhi 非phi 一nhất 處xứ 也dã 。 逢phùng 猶do 值trị 也dã 。 原nguyên 。 本bổn 也dã 。 水thủy 之chi 來lai 處xứ 也dã 。 言ngôn 君quân 子tử 務vụ 於ư 深thâm 造tạo 。 而nhi 必tất 以dĩ 其kỳ 道đạo 者giả 。 欲dục 其kỳ 有hữu 所sở 持trì 循tuần 。 以dĩ 俟sĩ 夫phu 默mặc 識thức 心tâm 通thông 。 自tự 然nhiên 而nhi 得đắc 。 之chi 於ư 己kỷ 也dã 。 自tự 得đắc 於ư 己kỷ 。 則tắc 所sở 以dĩ 處xứ 之chi 者giả 。 安an 固cố 而nhi 不bất 搖dao 。 處xử 之chi 安an 固cố 。 則tắc 所sở 藉tạ 者giả 。 深thâm 遠viễn 而nhi 無vô 盡tận 。 所sở 藉tạ 者giả 深thâm 。 則tắc 日nhật 用dụng 之chi 間gian 。 取thủ 之chi 至chí 近cận 。 無vô 所sở 往vãng 而nhi 不bất 值trị 其kỳ 所sở 資tư 之chi 本bổn 也dã 。 見kiến 孟# 子tử 離ly 婁lâu 章chương 。

修tu 證chứng 不bất 無vô

南nam 嶽nhạc 懷Hoài 讓Nhượng 禪Thiền 師Sư 。 詣nghệ 曹tào 溪khê 。 參tham 六lục 祖tổ 。 祖tổ 問vấn 甚thậm 處xứ 來lai 。 師sư 曰viết 。 嵩tung 山sơn 來lai 。 祖tổ 曰viết 。 甚thậm 麼ma 物vật 恁nhẫm 麼ma 來lai 。 師sư 無vô 語ngữ 。 遂toại 經kinh 八bát 年niên 。 忽hốt 然nhiên 有hữu 省tỉnh 。 白bạch 祖tổ 曰viết 。 某mỗ 甲giáp 有hữu 箇cá 會hội 處xứ 。 祖tổ 曰viết 。 作tác 麼ma 生sanh 。 師sư 曰viết 。 說thuyết 似tự 一nhất 物vật 即tức 不bất 中trung 。 祖tổ 曰viết 。 還hoàn 假giả 修tu 證chứng 否phủ/bĩ 。 師sư 曰viết 。 修tu 證chứng 則tắc 不bất 無vô 。 染nhiễm 污ô 即tức 不bất 得đắc 。 祖tổ 曰viết 。 秪# 此thử 不bất 染nhiễm 污ô 。 諸chư 佛Phật 之chi 所sở 護hộ 念niệm 。 汝nhữ 既ký 如như 是thị 。 吾ngô 亦diệc 如như 是thị 。 出xuất 法Pháp 寶bảo 壇đàn 經kinh 。 並tịnh 禪thiền 定định 正chánh 脉mạch 等đẳng 。

父phụ 作tác 子tử 述thuật

中trung 庸dong 。 子tử 曰viết 。 無vô 憂ưu 者giả 。 其kỳ 惟duy 文văn 王vương 乎hồ 。 以dĩ 王vương 季quý 為vi 父phụ 。 以dĩ 武võ 王vương 為vi 子tử 。 父phụ 作tác 之chi 子tử 述thuật 之chi 。

法Pháp 華Hoa 大Đại 成Thành 音Âm 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 八bát

博bác 施thí 濟tế 眾chúng

論luận 語ngữ 。 子tử 貢cống 曰viết 。 如như 有hữu 博bác 施thí 於ư 民dân 。 而nhi 能năng 濟tế 眾chúng 。 何hà 如như 。 可khả 謂vị 仁nhân 乎hồ 。 子tử 曰viết 。 何hà 事sự 於ư 仁nhân 。 必tất 也dã 聖thánh 乎hồ 。 堯# 舜thuấn 其kỳ 猶do 病bệnh 諸chư 。

連liên 城thành 不bất 易dị 尺xích 璧bích

趙triệu 有hữu 卞# 和hòa 璧bích 。 秦tần 昭chiêu 王vương 欲dục 以dĩ 十thập 五ngũ 連liên 城thành 貿mậu 之chi 。 趙triệu 遣khiển 相tương/tướng 如như 送tống 之chi 入nhập 秦tần 。 相tương/tướng 如như 視thị 秦tần 王vương 獨độc 有hữu 愛ái 璧bích 之chi 心tâm 。 而nhi 無vô 割cát 城thành 之chi 意ý 。 乃nãi 詐trá 曰viết 。 璧bích 有hữu 瑕hà 。 請thỉnh 示thị 之chi 。 王vương 授thọ 璧bích 與dữ 相tương/tướng 如như 。 如như 持trì 璧bích 倚ỷ 柱trụ 而nhi 立lập 。 怒nộ 髮phát 衝xung 冠quan 。 乃nãi 曰viết 。 臣thần 聞văn 布bố 衣y 之chi 交giao 。 尚thượng 不bất 忍nhẫn 相tương/tướng 欺khi 。 況huống 大đại 國quốc 乎hồ 。 王vương 若nhược 急cấp 臣thần 。 臣thần 頭đầu 與dữ 璧bích 。 俱câu 碎toái 於ư 柱trụ 。 王vương 恐khủng 璧bích 碎toái 。 使sử 人nhân 扶phù 相tương/tướng 如như 起khởi 。 而nhi 遂toại 歸quy 趙triệu 。 後hậu 賢hiền 詩thi 曰viết 。 卞# 璧bích 無vô 瑕hà 耀diệu 日nhật 輝huy 。 秦tần 王vương 雖tuy 愛ái 不bất 輸du 機cơ 。 可khả 憐lân 又hựu 入nhập 相tương/tướng 如như 手thủ 。 一nhất 陣trận 清thanh 風phong 滿mãn 路lộ 歸quy 。 其kỳ 詳tường 見kiến 史sử 記ký 。 並tịnh 列liệt 國quốc 志chí 。

觀quán 窓song 草thảo 聽thính 驢lư 鳴minh

周chu 惇# 頥# 。 字tự 茂mậu 叔thúc 。 舂thung 陵lăng 人nhân 。

時thời 佛Phật 印ấn 寓# 鸞loan 溪khê 。 公công 謁yết 見kiến 。 相tương/tướng 與dữ 講giảng 道đạo 。 問vấn 曰viết 。 天thiên 命mạng 之chi 謂vị 性tánh 。 率suất 性tánh 之chi 謂vị 道đạo 。 禪thiền 門môn 何hà 謂vị 無vô 心tâm 是thị 道đạo 。 師sư 曰viết 。 疑nghi 則tắc 別biệt 參tham 。 公công 曰viết 。 參tham 則tắc 不bất 無vô 。 畢tất 竟cánh 以dĩ 何hà 為vi 道đạo 。 師sư 曰viết 。 滿mãn 目mục 青thanh 山sơn 一nhất 任nhậm 看khán 。 公công 有hữu 省tỉnh 。 一nhất 日nhật 忽hốt 見kiến 窓song 前tiền 草thảo 生sanh 。 乃nãi 曰viết 。 與dữ 自tự 家gia 意ý 思tư 一nhất 般ban 。 以dĩ 偈kệ 呈trình 師sư 曰viết 。 昔tích 本bổn 不bất 迷mê 今kim 不bất 悟ngộ 。 心tâm 融dung 境cảnh 會hội 豁hoát 幽u 潛tiềm 。 草thảo 深thâm 窓song 外ngoại 松tùng 當đương 道đạo 。 盡tận 日nhật 令linh 人nhân 看khán 不bất 厭yếm 。 師sư 和hòa 云vân 。 大Đại 道Đạo 體thể 寬khoan 無vô 不bất 在tại 。 何hà 拘câu 動động 植thực 與dữ 蜚# 潛tiềm 。 行hành 觀quán 坐tọa 看khán 了liễu 無vô 礙ngại 。 色sắc 見kiến 聲thanh 求cầu 心tâm 自tự 厭yếm 。 見kiến 徵trưng 文văn 錄lục 第đệ 九cửu 卷quyển 。

周chu 茂mậu 叔thúc 。 窓song 前tiền 草thảo 不bất 除trừ 去khứ 。 問vấn 之chi 云vân 。 與dữ 自tự 家gia 意ý 思tư 一nhất 般ban 。 張trương 子tử 厚hậu 。 聽thính 驢lư 鳴minh 。 亦diệc 謂vị 如như 此thử 。 見kiến 二nhị 程# 全toàn 書thư 。

秀tú 支chi 替thế 戾lệ 岡#

石thạch 勒lặc 欲dục 拒cự 劉lưu 曜diệu 。 僚liêu 佐tá 皆giai 諫gián 。 勒lặc 以dĩ 訪phỏng 澄trừng 澄trừng 曰viết 。 塔tháp 上thượng 風phong 鈴linh 云vân 。 秀tú 支chi 替thế 戾lệ 岡# 。 僕bộc 谷cốc 劬cù 禿ngốc 當đương 。 此thử 羯yết 語ngữ 也dã 。 秀tú 支chi 。 軍quân 也dã 。 替thế 戾lệ 岡# 。 出xuất 也dã 。 僕bộc 谷cốc 。 劉lưu 曜diệu 胡hồ 位vị 也dã 。 劬cù 禿ngốc 當đương 。 捉tróc 也dã 。 此thử 言ngôn 軍quân 出xuất 捉tróc 得đắc 劉lưu 曜diệu 也dã 。 其kỳ 後hậu 果quả 獲hoạch 劉lưu 曜diệu 。 其kỳ 詳tường 見kiến 高cao 僧Tăng 傳truyền 。 並tịnh 神thần 僧Tăng 傳truyền 。 及cập 經kinh 論luận 塵trần 餘dư 。

四tứ 齊tề 日nhật

月nguyệt 旦đán 。 月nguyệt 望vọng 。 初sơ 八bát 。 二nhị 十thập 三tam 。 謂vị 之chi 四tứ 齋trai 日nhật 。 見kiến 百bách 丈trượng 清thanh 規quy 。

又hựu 云vân 。 白bạch 月nguyệt 八bát 日nhật 。 十thập 五ngũ 。 黑hắc 月nguyệt 八bát 日nhật 。 十thập 四tứ 。 或hoặc 十thập 五ngũ 見kiến 法pháp 數số 。

寶bảo 積tích 見kiến 屠đồ 子tử

盤bàn 山sơn 寶bảo 積tích 禪thiền 師sư 。 嗣tự 馬mã 祖tổ 。 因nhân 於ư 市thị 肆tứ 行hành 。 見kiến 一nhất 客khách 人nhân 買mãi 猪trư 肉nhục 。 語ngữ 屠đồ 家gia 曰viết 。 精tinh 底để 割cát 一nhất 斤cân 來lai 。 屠đồ 放phóng 下hạ 刀đao 叉xoa 手thủ 曰viết 。 長trường/trưởng 史sử 那na 箇cá 不bất 是thị 精tinh 底để 。 師sư 於ư 此thử 有hữu 省tỉnh 。 見kiến 宗tông 門môn 統thống 要yếu 。 並tịnh 禪thiền 宗tông 正chánh 脉mạch 。 指chỉ 月nguyệt 錄lục 。

樓lâu 子tử 聞văn 婬dâm 辭từ

樓lâu 子tử 和hòa 尚thượng 。 未vị 詳tường 法pháp 嗣tự 。 一nhất 日nhật 偶ngẫu 經kinh 遊du 街nhai 市thị 間gian 。 於ư 酒tửu 樓lâu 下hạ 整chỉnh 襪vạt 帶đái 次thứ 。 聞văn 樓lâu 上thượng 唱xướng 曲khúc 云vân 。 伱# 既ký 無vô 心tâm 我ngã 也dã 休hưu 。 忽hốt 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 因nhân 號hiệu 樓lâu 子tử 焉yên 。 見kiến 禪thiền 宗tông 正chánh 脉mạch 。 並tịnh 指chỉ 月nguyệt 錄lục 。

偷thâu 蘭lan 遮già 罪tội

善thiện 見kiến 律luật 云vân 。 偷thâu 蘭lan 。 名danh 大đại 遮già 。 言ngôn 障chướng 善thiện 道đạo 。 後hậu 墮đọa 惡ác 道đạo 。 體thể 是thị 鄙bỉ 惡ác 。 從tùng 不bất 善thiện 體thể 以dĩ 立lập 名danh 者giả 。 由do 其kỳ 成thành 初sơ 二nhị 篇thiên 之chi 罪tội 故cố 也dã 。

孔khổng 子tử 甘cam 於ư 夕tịch 死tử

論luận 語ngữ 。 子tử 曰viết 。 朝triêu 聞văn 道đạo 。 夕tịch 死tử 可khả 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 道đạo 者giả 。 事sự 物vật 當đương 然nhiên 之chi 理lý 。 苟cẩu 得đắc 聞văn 之chi 。 則tắc 生sanh 順thuận 死tử 安an 。 無vô 復phục 遺di 恨hận 矣hĩ 。 朝triêu 夕tịch 所sở 以dĩ 甚thậm 言ngôn 其kỳ 時thời 之chi 近cận 。 程# 子tử 曰viết 。 言ngôn 人nhân 不bất 可khả 以dĩ 不bất 知tri 道đạo 。 苟cẩu 得đắc 聞văn 道đạo 。 雖tuy 死tử 可khả 也dã 。

楊dương 雄hùng 不bất 羨tiện 久cửu 生sanh

或hoặc 問vấn 楊dương 子tử 曰viết 。 人nhân 羨tiện 久cửu 生sanh 。 將tương 以dĩ 學học 也dã 。 可khả 謂vị 好hiếu 學học 已dĩ 乎hồ 。 楊dương 子tử 曰viết 。 未vị 之chi 好hảo/hiếu 也dã 。 學học 不bất 羨tiện 。 註chú 云vân 。 仲trọng 尼ni 志chí 道đạo 。 朝triêu 聞văn 夕tịch 死tử 。 楊dương 子tử 好hiếu 學học 。 不bất 羨tiện 久cửu 生sanh 。 出xuất 楊dương 子tử 法pháp 言ngôn 學học 行hành 篇thiên 。

純thuần 陀đà 最tối 後hậu 供cung

爾nhĩ 時thời 拘câu 尸thi 那na 城thành 。 工công 巧xảo 之chi 子tử 。 名danh 曰viết 純Thuần 陀Đà 。 禮lễ 佛Phật 白bạch 言ngôn 。 唯duy 願nguyện 世Thế 尊Tôn 。 及cập 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng 。 受thọ 我ngã 最tối 後hậu 供cúng 養dường 。 我ngã 等đẳng 窮cùng 困khốn 。 欲dục 從tùng 如Như 來Lai 。 求cầu 將tương 來lai 食thực 。 唯duy 願nguyện 哀ai 受thọ 我ngã 等đẳng 微vi 供cung 。 然nhiên 後hậu 涅Niết 槃Bàn 。

佛Phật 言ngôn 。

善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 我ngã 今kim 為vì 汝nhữ 斷đoạn 。 除trừ 貧bần 窮cùng 。 以dĩ 無vô 上thượng 法Pháp 雨vũ 。 雨vũ 汝nhữ 身thân 田điền 。 令linh 汝nhữ 具cụ 足túc 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 純thuần 陀đà 白bạch 眾chúng 。 同đồng 共cộng 禮lễ 勸khuyến 。 佛Phật 莫mạc 涅Niết 槃Bàn 。

佛Phật 言ngôn 。

諸chư 佛Phật 法Pháp 爾nhĩ 。 有hữu 為vi 亦diệc 然nhiên 。 速tốc 辦biện 所sở 施thí 。 不bất 宜nghi 久cửu 停đình 。 是thị 時thời 天thiên 人nhân 。 皆giai 來lai 奉phụng 供cung 。 佛Phật 皆giai 不bất 受thọ 。 大đại 眾chúng 唱xướng 言ngôn 。 善thiện 哉tai 純thuần 陀đà 。 成thành 就tựu 大đại 福phước 。 世Thế 尊Tôn 欲dục 滿mãn 眾chúng 願nguyện 。 毛mao 孔khổng 化hóa 佛Phật 。 及cập 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng 。 悉tất 皆giai 受thọ 供cung 。 世Thế 尊Tôn 自tự 受thọ 純thuần 陀đà 所sở 奉phụng 設thiết 者giả 。 以dĩ 佛Phật 神thần 力lực 。 皆giai 悉tất 充sung 足túc 。 其kỳ 詳tường 出xuất 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 與dữ 阿A 難Nan 。 往vãng 鐵thiết 師sư 子tử 純thuần 陀đà 之chi 家gia 。 此thử 是thị 如Như 來Lai 。 最tối 後hậu 食thực 處xứ 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 受thọ 其kỳ 食thực 已dĩ 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 我ngã 今kim 最tối 後hậu 食thực 。 在tại 於ư 純thuần 陀đà 家gia 。 如như 是thị 五ngũ 眾chúng 身thân 。 不bất 久cửu 當đương 滅diệt 度độ 。 出xuất 蓮liên 華hoa 面diện 經kinh 。

免miễn 螻lâu 蟻nghĩ 之chi 食thực

莊trang 子tử 將tương 死tử 。 弟đệ 子tử 欲dục 厚hậu 葬táng 之chi 。 莊trang 子tử 曰viết 。 吾ngô 以dĩ 天thiên 地địa 為vi 棺quan 槨# 。 日nhật 月nguyệt 為vi 連liên 璧bích 。 星tinh 辰thần 為vi 珠châu 璣ky 。 萬vạn 物vật 為vi 齎tê 送tống 。 吾ngô 葬táng 具cụ 豈khởi 不bất 備bị 耶da 。 何hà 以dĩ 加gia 此thử 。 弟đệ 子tử 曰viết 。 吾ngô 恐khủng 烏ô 鳶diên 之chi 食thực 夫phu 子tử 也dã 。 莊trang 子tử 曰viết 。 在tại 上thượng 為vi 烏ô 鳶diên 食thực 。 在tại 下hạ 為vi 螻lâu 蟻nghĩ 食thực 。 奪đoạt 彼bỉ 與dữ 此thử 。 何hà 其kỳ 偏thiên 也dã 。 出xuất 莊trang 子tử 雜tạp 篇thiên 。

善thiện 伏phục

時thời 有hữu 國quốc 王vương 。 名danh 曰viết 勝Thắng 光Quang 。 王vương 有hữu 太thái 子tử 。 名danh 曰viết 善thiện 伏phục 。 因nhân 見kiến 獄ngục 中trung 。 受thọ 罪tội 之chi 人nhân 。 心tâm 生sanh 悲bi 慜mẫn 。 白bạch 父phụ 垂thùy 宥hựu 。 大đại 臣thần 不bất 可khả 。 王vương 怒nộ 欲dục 誅tru 太thái 子tử 。 王vương 后hậu 聞văn 之chi 。 白bạch 言ngôn 大đại 王vương 。 願nguyện 聽thính 太thái 子tử 半bán 月nguyệt 行hành 施thí 。 即tức 於ư 日nhật 光quang 園viên 中trung 。 設thiết 大đại 施thí 會hội 。

時thời 虗hư 空không 燈đăng 王vương 如Như 來Lai 。 知tri 其kỳ 可khả 度độ 。 入nhập 園viên 說thuyết 法Pháp 。 令linh 得đắc 道Đạo 果Quả 。 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 七thất 十thập 三tam 卷quyển 。

吉cát 祥tường 長trưởng 者giả

佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

菩Bồ 薩Tát 思tư 惟duy 。 古cổ 佛Phật 坐tọa 於ư 何hà 座tòa 。 而nhi 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 作tác 是thị 念niệm 時thời 。 即tức 知tri 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 皆giai 坐tọa 淨tịnh 草thảo 。 而nhi 成thành 正chánh 覺giác 。 復phục 念niệm 誰thùy 能năng 與dữ 我ngã 。 如như 是thị 淨tịnh 草thảo 。

時thời 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 即tức 變biến 其kỳ 身thân 。 為vi 刈ngải 草thảo 人nhân 。 作tác 菩Bồ 薩Tát 右hữu 。 持trì 草thảo 而nhi 立lập 。 菩Bồ 薩Tát 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 名danh 字tự 誰thùy 。

答đáp 曰viết 。

我ngã 名danh 吉cát 祥tường 。 菩Bồ 薩Tát 思tư 惟duy 。 我ngã 今kim 欲dục 求cầu 。 自tự 身thân 吉cát 祥tường 。 復phục 欲dục 令linh 他tha 。 而nhi 得đắc 吉cát 祥tường 。 人nhân 名danh 吉Cát 祥Tường 。 於ư 我ngã 前tiền 立lập 。 我ngã 今kim 定định 證chứng 。 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 。 即tức 坐tọa 淨tịnh 草thảo 。 而nhi 發phát 誓thệ 言ngôn 。 我ngã 今kim 若nhược 不bất 證chứng 。 無vô 上thượng 大đại 菩Bồ 提Đề 。 寧ninh 可khả 碎toái 是thị 身thân 。 終chung 不bất 起khởi 此thử 座tòa 。 出xuất 方Phương 廣Quảng 大đại 莊trang 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 八bát 卷quyển 。

法Pháp 華Hoa 大Đại 成Thành 音Âm 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 九cửu

二nhị 南nam 雅nhã 頌tụng

二nhị 南nam 者giả 。 詩thi 經kinh 篇thiên 名danh 周chu 南nam 召triệu 南nam 也dã 。 雅nhã 者giả 。 大đại 雅nhã 小tiểu 雅nhã 也dã 。 頌tụng 者giả 。 周chu 頌tụng 魯lỗ 頌tụng 商thương 頌tụng 也dã 。 詳tường 見kiến 詩thi 經kinh 小tiểu 註chú 。

陽dương 春xuân 雪tuyết 曲khúc

楚sở 襄tương 王vương 問vấn 宋tống 玉ngọc 曰viết 。 先tiên 生sanh 其kỳ 有hữu 遺di 行hành 與dữ 。 何hà 士sĩ 民dân 眾chúng 庶thứ 。 不bất 譽dự 之chi 甚thậm 也dã 。 宋tống 玉ngọc 對đối 曰viết 。 唯duy 。 然nhiên 有hữu 之chi 。 願nguyện 大đại 王vương 寬khoan 其kỳ 罪tội 。 使sử 得đắc 畢tất 其kỳ 辭từ 。 客khách 有hữu 歌ca 於ư 郢# 中trung 者giả 。 其kỳ 始thỉ 曰viết 夏hạ 里lý 巴ba 人nhân 。 國quốc 中trung 屬thuộc 而nhi 和hòa 者giả 數số 千thiên 人nhân 。 其kỳ 為vi 陽dương 阿a 薤# 露lộ 。 國quốc 中trung 屬thuộc 而nhi 和hòa 者giả 數số 百bách 人nhân 。 其kỳ 為vi 陽dương 春xuân 白bạch 雪tuyết 。 國quốc 中trung 屬thuộc 而nhi 和hòa 者giả 數sổ 十thập 人nhân 。 引dẫn 商thương 刻khắc 羽vũ 雜tạp 以dĩ 流lưu 徵trưng 。 國quốc 中trung 屬thuộc 而nhi 和hòa 者giả 。 不bất 過quá 數số 人nhân 而nhi 已dĩ 。 是thị 其kỳ 曲khúc 彌di 高cao 其kỳ 和hòa 彌di 寡quả (# 云vân 云vân )# 。 詳tường 見kiến 戰chiến 國quốc 策sách 。

琳# 法Pháp 師sư 稱xưng 名danh 七thất 日nhật

貞trinh 觀quán 十thập 三tam 年niên 。 方phương 士sĩ 秦tần 世thế 英anh 。 譖trấm 法Pháp 師sư 慧tuệ 琳# 。 著trước 論luận 訕san 毀hủy 皇hoàng 宗tông 。 有hữu 旨chỉ 捕bộ 琳# 。 琳# 知tri 之chi 。 變biến 服phục 自tự 繫hệ 。 詣nghệ 闕khuyết 請thỉnh 譴khiển 。 制chế 旨chỉ 曰viết 。 據cứ 爾nhĩ 論luận 。 有hữu 念niệm 觀quán 音âm 者giả 。 臨lâm 刑hình 不bất 傷thương 。 今kim 詳tường 罪tội 犯phạm 。 當đương 坐tọa 大đại 辟tịch 。 賜tứ 假giả 七thất 日nhật 。 爾nhĩ 可khả 勤cần 念niệm 之chi 。 貴quý 臨lâm 刑hình 自tự 免miễn 。 琳# 奉phụng 制chế 一nhất 無vô 所sở 念niệm 。 至chí 期kỳ 詔chiếu 問vấn 。 所sở 念niệm 觀quán 音âm 感cảm 應ứng 如như 何hà 。 對đối 曰viết 。 隋tùy 季quý 失thất 德đức 。 四tứ 海hải 沸phí 騰đằng 。 陛bệ 下hạ 廓khuếch 清thanh 寰# 宇vũ 。 道đạo 洽hiệp 生sanh 靈linh 。 琳# 自tự 七thất 日nhật 已dĩ 來lai 。 不bất 念niệm 觀quán 音âm 。 惟duy 念niệm 陛bệ 下hạ 。 帝đế 訝nhạ 其kỳ 言ngôn 。 遣khiển 御ngự 史sử 韋vi 琮# 。 問vấn 琳# 所sở 以dĩ 念niệm 朕trẫm 之chi 狀trạng 。 對đối 曰viết 。 觀quán 音âm 至chí 聖thánh 。 垂thùy 形hình 六lục 道đạo 。 上thượng 天thiên 下hạ 地địa 。 皆giai 為vi 師sư 救cứu 。 陛bệ 下hạ 御ngự 臨lâm 宸# 極cực 。 萬vạn 國quốc 懽# 心tâm 。 文văn 治trị 正chánh 平bình 。 靈linh 鑑giám 無vô 外ngoại 。 聖thánh 與dữ 觀quán 音âm 齊tề 等đẳng 。 所sở 以dĩ 惟duy 念niệm 陛bệ 下hạ (# 云vân 云vân )# 。 琮# 奏tấu 其kỳ 語ngữ 有hữu 旨chỉ 免miễn 刑hình 。 流lưu 於ư 益ích 州châu 。 師sư 著trước 辯biện 正chánh 論luận 八bát 卷quyển 。 死tử 於ư 蜀thục 。 百bách 牢lao 關quan 。 未vị 幾kỷ 秦tần 世thế 英anh 被bị 誅tru 矣hĩ 。 見kiến 佛Phật 祖tổ 通thông 載tái 。

孫tôn 敬kính 德đức 誦tụng 經Kinh 千thiên 遍biến

魏ngụy 天thiên 平bình 中trung 。 定định 州châu 孫tôn 敬kính 德đức 。 造tạo 觀quán 音âm 像tượng 。 常thường 加gia 禮lễ 事sự 。 後hậu 為vi 劫kiếp 賊tặc 所sở 加gia 。 不bất 勝thắng 考khảo 掠lược 。 遂toại 妄vọng 承thừa 罪tội 。 將tương 斷đoạn 死tử 刑hình 。 夢mộng 一nhất 沙Sa 門Môn 。 令linh 誦tụng 救cứu 生sanh 觀quán 世thế 音âm 經kinh 千thiên 遍biến 。 得đắc 脫thoát 其kỳ 難nạn 。 有hữu 司ty 執chấp 縛phược 向hướng 市thị 。 且thả 行hành 且thả 誦tụng 。 臨lâm 刑hình 滿mãn 千thiên 。 刀đao 斫chước 折chiết 為vi 三tam 段đoạn 。 皮bì 肉nhục 不bất 損tổn 。 凡phàm 經kinh 三tam 換hoán 。 刀đao 折chiết 如như 初sơ 。 官quan 史sử 驚kinh 異dị 。 具cụ 奏tấu 丞thừa 相tương/tướng 高cao 歡hoan 。 表biểu 請thỉnh 免miễn 死tử 。 勅sắc 寫tả 其kỳ 經kinh 。 廣quảng 布bố 於ư 世thế 。 孫tôn 敬kính 德đức 還hoàn 家gia 。 見kiến 像tượng 項hạng 上thượng 。 有hữu 三tam 刀đao 之chi 痕ngân 。 其kỳ 感cảm 應ứng 如như 此thử 。 見kiến 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 十thập 七thất 卷quyển 。

道đạo 冏#

宋tống 京kinh 師sư 南nam 澗giản 寺tự 。 道đạo 冏# 。 姓tánh 馬mã 氏thị 。 扶phù 風phong 人nhân 也dã 。 出xuất 家gia 為vì 道Đạo 懿# 弟đệ 子tử 。 懿# 病bệnh 。 嘗thường 遣khiển 冏# 等đẳng 四tứ 人nhân 。 至chí 河hà 南nam 霍hoắc 山sơn 採thải 鍾chung 乳nhũ 。 入nhập 穴huyệt 數số 里lý 。 跨khóa 木mộc 渡độ 水thủy 。 三tam 人nhân 溺nịch 死tử 。 炬cự 火hỏa 又hựu 亡vong 。 冏# 料liệu 無vô 濟tế 理lý 。 冏# 素tố 誦tụng 法pháp 華hoa 。 存tồn 念niệm 觀quán 音âm 。 見kiến 一nhất 火hỏa 光quang 。 遂toại 得đắc 出xuất 穴huyệt 。 見kiến 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 。 及cập 高cao 僧Tăng 傳truyền 。

魯lỗ 肆tứ 大đại 眚sảnh

魯lỗ 莊trang 公công 二nhị 。 十thập 有hữu 二nhị 年niên 。 春xuân 王vương 正chánh 月nguyệt 肆tứ 大đại 眚sảnh 。 註chú 云vân 。 肆tứ 放phóng 。 眚sảnh 過quá 也dã 。 放phóng 縱túng/tung 大đại 過quá 猶do 今kim 赦xá 書thư 。 大đại 罪tội 悉tất 皆giai 原nguyên 免miễn 也dã 。 春xuân 秋thu 特đặc 書thư 肆tứ 大đại 眚sảnh 。 於ư 文văn 姜# 薨hoăng 葬táng 之chi 間gian 。 善thiện 莊trang 公công 之chi 能năng 補bổ 過quá 也dã 。 出xuất 春xuân 秋thu 左tả 傳truyền 註chú 評bình 測trắc 義nghĩa 第đệ 六lục 卷quyển 。

唐đường 禁cấm 笞si 背bối/bội

唐đường 太thái 宗tông 。 讀đọc 明minh 堂đường 鍼châm 炙chích 書thư 云vân 。 人nhân 五ngũ 臟tạng 之chi 繫hệ 。 咸hàm 附phụ 于vu 背bối/bội 詔chiếu 自tự 今kim 毋vô 得đắc 笞si 囚tù 背bối/bội 出xuất 鑑giám 書thư 。 及cập 唐đường 史sử 。

不bất 孝hiếu 有hữu 三tam

孟# 子tử 曰viết 。 不bất 孝hiếu 有hữu 三tam 無vô 後hậu 為vi 大đại 註chú 云vân 。 於ư 禮lễ 有hữu 不bất 孝hiếu 者giả 三tam 事sự 。 謂vị 阿a 意ý 曲khúc 從tùng 。 陷hãm 親thân 不bất 義nghĩa 。 一nhất 也dã 家gia 貧bần 親thân 老lão 。 不bất 為vi 祿lộc 仕sĩ 。 二nhị 也dã 不bất 娶thú 無vô 子tử 絕tuyệt 先tiên 祖tổ 祀tự 。 三tam 也dã 。 三tam 者giả 之chi 中trung 。 無vô 後hậu 為vi 大đại 。 出xuất 孟# 子tử 離ly 婁lâu 章chương 。

逢phùng 場tràng 作tác 戲hí

鄧đặng 隱ẩn 峰phong 禪thiền 師sư 。 一nhất 日nhật 辭từ 馬mã 祖tổ 。 祖tổ 曰viết 甚thậm 處xứ 去khứ 師sư 云vân 。 石thạch 頭đầu 去khứ 祖tổ 曰viết 。 石thạch 頭đầu 路lộ 滑hoạt 。 師sư 云vân 。 竿can/cán 木mộc 隨tùy 身thân 。 逢phùng 場tràng 作tác 戲hí 便tiện 去khứ 。 纔tài 到đáo 石thạch 頭đầu 。 遂toại 繞nhiễu 禪thiền 床sàng 一nhất 帀táp 。 振chấn 錫tích 一nhất 下hạ 。 便tiện 問vấn 是thị 何hà 宗tông 旨chỉ 頭đầu 云vân 。 蒼thương 天thiên 蒼thương 天thiên 。 師sư 無vô 語ngữ 。 卻khước 回hồi 舉cử 似tự 馬mã 祖tổ 。 祖tổ 云vân 。 汝nhữ 更cánh 去khứ 見kiến 他tha 道đạo 蒼thương 天thiên 。 汝nhữ 便tiện 噓hư 兩lưỡng 聲thanh 。 師sư 又hựu 去khứ 。 一nhất 依y 前tiền 問vấn 。 頭đầu 乃nãi 噓hư 兩lưỡng 聲thanh 。 師sư 又hựu 無vô 語ngữ 。 歸quy 舉cử 似tự 馬mã 祖tổ 。 祖tổ 云vân 向hướng 汝nhữ 道đạo 石thạch 頭đầu 路lộ 滑hoạt 出xuất 宗tông 門môn 統thống 要yếu 並tịnh 五ngũ 燈đăng 會hội 元nguyên 指chỉ 月nguyệt 錄lục 。

無vô 親thân 往vãng 他tha 國quốc

僧Tăng 祇kỳ 律luật 云vân

佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 過quá 去khứ 世thế 時thời 。

有hữu 國quốc 名danh 波Ba 羅La 奈Nại 。 時thời 有hữu 弗phất 盧lô 醯hê 大đại 孝hiếu 婆Bà 羅La 門Môn 為vi 國quốc 王vương 師sư 。 常thường 教giáo 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。

時thời 婆Bà 羅La 門Môn 。 有hữu 一nhất 奴nô 名danh 迦ca 羅la 呵ha 聞văn 說thuyết 法Pháp 音âm 。 盡tận 能năng 持trì 憶ức 。 共cộng 諸chư 童đồng 子tử 。 小tiểu 有hữu 嫌hiềm 恨hận 。 便tiện 往vãng 他tha 國quốc 。 詐trá 言ngôn 。 我ngã 是thị 盧lô 醯hê 婆Bà 羅La 門Môn 子tử 。 耶da 國quốc 師sư 大đại 喜hỷ 。 因nhân 告cáo 之chi 曰viết 。 我ngã 有hữu 一nhất 女nữ 今kim 以dĩ 妻thê 汝nhữ 。

答đáp 言ngôn 。

從tùng 教giáo 。 其kỳ 人nhân 常thường 嗔sân 飲ẩm 食thực 。 其kỳ 婦phụ 念niệm 言ngôn 脫thoát 有hữu 婆bà 羅la 奈nại 國quốc 來lai 者giả 。 從tùng 彼bỉ 受thọ 教giáo 。 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 。 具cụ 聞văn 此thử 事sự 。 便tiện 往vãng 他tha 國quốc 。 其kỳ 人nhân 拜bái 曰viết 。 我ngã 來lai 此thử 國quốc 。 言ngôn 是thị 大đại 家gia 之chi 子tử 。 望vọng 主chủ 勿vật 泄tiết 此thử 事sự 。 主chủ 言ngôn 。 汝nhữ 實thật 我ngã 子tử 。 即tức 時thời 同đồng 主chủ 歸quy 家gia 。 告cáo 言ngôn 。 我ngã 親thân 來lai 為vi 辦biện 飲ẩm 食thực 其kỳ 婦phụ 密mật 。 問vấn 婆Bà 羅La 門Môn 曰viết 。 我ngã 夫phu 飲ẩm 食thực 。 常thường 不bất 可khả 意ý 。 願nguyện 尊tôn 指chỉ 教giáo 客khách 曰viết 我ngã 臨lâm 去khứ 時thời 。 教giáo 汝nhữ 一nhất 偈kệ 其kỳ 人nhân 為vi 主chủ 求cầu 伴bạn 。 其kỳ 婦phụ 請thỉnh 偈kệ 。 客khách 教giáo 偈kệ 言ngôn 。 無vô 親thân 往vãng 他tha 國quốc 欺khi 誑cuống 天thiên 下hạ 人nhân 。 粗thô 食thực 是thị 常thường 食thực 。 細tế 食thực 復phục 何hà 嫌hiềm 。 其kỳ 婦phụ 念niệm 此thử 偈kệ 。 其kỳ 人nhân 常thường 作tác 軟nhuyễn 語ngữ 。 不bất 復phục 生sanh 嗔sân 。

佛Phật 言ngôn 。

彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 者giả 。 我ngã 身thân 是thị 也dã 彼bỉ 奴nô 者giả 。 今kim 闡xiển 陀đà 比Bỉ 丘Khâu 是thị 也dã 。

王vương 索sách 仙tiên 陀đà 婆bà

善thiện 男nam 子tử 。 如Như 來Lai 密mật 語ngữ 。 甚thậm 深thâm 難nan 解giải 。 譬thí 如như 大đại 王vương 。 告cáo 諸chư 羣quần 臣thần 先tiên 陀đà 婆bà 來lai 。 先tiên 陀đà 婆bà 者giả 。 一nhất 名danh 四tứ 實thật 一nhất 者giả 鹽diêm 。 二nhị 者giả 器khí 。 三tam 者giả 水thủy 。 四tứ 者giả 馬mã 如như 是thị 四tứ 法Pháp 。 皆giai 同đồng 此thử 名danh 。 有hữu 智trí 之chi 臣thần 。 善thiện 知tri 此thử 名danh 。 若nhược 王vương 洗tẩy 時thời 。 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 。 即tức 便tiện 奉phụng 水thủy 。 若nhược 王vương 食thực 時thời 。 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 。 即tức 便tiện 奉phụng 鹽diêm 。 若nhược 王vương 食thực 已dĩ 。 將tương 欲dục 飲ẩm 漿tương 。 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 。 即tức 便tiện 奉phụng 器khí 。 若nhược 王vương 欲dục 遊du 。 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 。 即tức 便tiện 奉phụng 馬mã 。 如như 是thị 智trí 臣thần 。 善thiện 解giải 大đại 王vương 。 四tứ 種chủng 密mật 語ngữ 。 是thị 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 出xuất 涅Niết 槃Bàn 經kinh 第đệ 十thập 卷quyển 。

車xa 馬mã 駢biền 闐điền

左tả 思tư 賦phú 。 車xa 馬mã 雷lôi 駭hãi 。 轟oanh 轟oanh 闐điền 闐điền 。 詩thi 緝tập 曰viết 。 闐điền 闐điền 眾chúng 盛thịnh 猶do 今kim 駢biền 闐điền 也dã 。 又hựu 羣quần 行hành 聲thanh 也dã 。

心tâm 迷mê 法Pháp 華Hoa 轉chuyển

洪hồng 州châu 法pháp 達đạt 禪thiền 師sư 念niệm 法Pháp 華Hoa 經Kinh 三tam 千thiên 部bộ 。 後hậu 禮lễ 六lục 祖tổ 曰viết 。 惟duy 願nguyện 和hòa 尚thượng 大đại 慈từ 。 略lược 說thuyết 經Kinh 中trung 義nghĩa 理lý 。 祖tổ 曰viết 。 汝nhữ 念niệm 此thử 經Kinh 。 以dĩ 何hà 為vi 宗tông 。 師sư 曰viết 學học 人nhân 愚ngu 鈍độn 。 從tùng 來lai 但đãn 依y 文văn 誦tụng 念niệm 。 豈khởi 知tri 宗tông 趣thú 祖tổ 曰viết 。 汝nhữ 試thí 為vi 吾ngô 念niệm 一nhất 遍biến 。 吾ngô 當đương 為vì 汝nhữ 解giải 說thuyết 。 師sư 即tức 高cao 聲thanh 。 念niệm 至chí 方phương 便tiện 品phẩm 。 祖tổ 曰viết 止chỉ 。 此thử 經Kinh 元nguyên 來lai 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 出xuất 世thế 為vi 宗tông 。 縱tung 說thuyết 多đa 種chủng 譬thí 喻dụ 。 亦diệc 無vô 越việt 於ư 此thử 。 何hà 者giả 因nhân 緣duyên 。 惟duy 一nhất 大đại 事sự 。 一nhất 大đại 事sự 。 即tức 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 汝nhữ 慎thận 勿vật 錯thác 解giải 經kinh 義nghĩa 。 見kiến 他tha 道đạo 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 自tự 是thị 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 我ngã 輩bối 無vô 分phần 。 若nhược 作tác 此thử 解giải 。 乃nãi 是thị 謗báng 經Kinh 毀hủy 佛Phật 也dã 。 彼bỉ 既ký 是thị 佛Phật 。 已dĩ 具cụ 知tri 見kiến 。 何hà 用dụng 更cánh 開khai 。 汝nhữ 今kim 當đương 信tín 。 佛Phật 知tri 見kiến 者giả 。 只chỉ 汝nhữ 自tự 心tâm 。 更cánh 無vô 別biệt 體thể 。 葢# 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 自tự 蔽tế 光quang 明minh 。 貪tham 愛ái 塵trần 境cảnh 。 外ngoại 緣duyên 內nội 擾nhiễu 。 甘cam 受thọ 驅khu 馳trì 。 便tiện 勞lao 他tha 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 種chủng 種chủng 苦khổ 口khẩu 。 勸khuyến 令linh 寢tẩm 息tức 。 莫mạc 向hướng 外ngoại 求cầu 。 與dữ 佛Phật 無vô 二nhị 。 故cố 云vân 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 汝nhữ 但đãn 勞lao 勞lao 執chấp 念niệm 。 謂vị 為vi 功công 課khóa 者giả 。 何hà 異dị 犛mao 牛ngưu 愛ái 尾vĩ 也dã 。 師sư 曰viết 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 但đãn 得đắc 解giải 義nghĩa 。 不bất 勞lao 誦tụng 經Kinh 也dã 。 祖tổ 曰viết 。 經Kinh 有hữu 何hà 過quá 。 豈khởi 障chướng 汝nhữ 念niệm 。 只chỉ 為vì 迷mê 悟ngộ 在tại 人nhân 。 損tổn 益ích 由do 汝nhữ 。 聽thính 吾ngô 偈kệ 曰viết 。 心tâm 迷mê 法Pháp 華Hoa 轉chuyển 。 心tâm 悟ngộ 轉chuyển 法Pháp 華Hoa 。 誦tụng 經Kinh 久cửu 不bất 明minh 。 與dữ 義nghĩa 作tác 讐thù 家gia 。 無vô 念niệm 念niệm 即tức 正chánh 。 有hữu 念niệm 念niệm 成thành 邪tà 。 有hữu 無vô 俱câu 不bất 計kế 。 長trường/trưởng 御ngự 白bạch 牛ngưu 車xa 師sư 從tùng 此thử 領lãnh 旨chỉ 。 亦diệc 不bất 輟chuyết 誦tụng 持trì 。 其kỳ 詳tường 見kiến 法Pháp 寶bảo 壇đàn 經kinh 。 今kim 依y 禪thiền 宗tông 正chánh 脉mạch 錄lục 出xuất 。

法pháp 華hoa 大đại 成thành 音âm 義nghĩa (# 終chung )#

No.620-B# 後hậu 附phụ

昔tích 有hữu 僧Tăng 誦tụng 法pháp 華hoa 經kinh 。 至chí 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng 之chi 頌tụng 。 心tâm 忽hốt 起khởi 疑nghi 。 日nhật 夕tịch 不bất 止chỉ 。 忽hốt 聞văn 鶯# 聲thanh 。 頓đốn 然nhiên 開khai 悟ngộ 遂toại 續tục 前tiền 頌tụng 云vân 。 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 春xuân 至chí 百bách 華hoa 開khai 。 黃hoàng 鶯# 啼đề 柳liễu 上thượng 。 見kiến 五ngũ 燈đăng 會hội 元nguyên 。 及cập 指chỉ 月nguyệt 錄lục 。

僧Tăng 叡duệ 法Pháp 師sư 魏ngụy 郡quận 長trường/trưởng 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 也dã 。 至chí 年niên 十thập 八bát 。 禮lễ 僧Tăng 賢hiền 法Pháp 師sư 為vi 弟đệ 子tử 。 博bác 通thông 經kinh 論luận 美mỹ 聲thanh 遠viễn 著trước 。 羅la 什thập 翻phiên 經kinh 。 叡duệ 並tịnh 參tham 正chánh 。 什thập 師sư 譯dịch 經kinh 。 至chí 正Chánh 法Pháp 華hoa 受thọ 決quyết 品phẩm 云vân 。 天thiên 見kiến 人nhân 人nhân 見kiến 天thiên 。 乃nãi 曰viết 。 此thử 語ngữ 與dữ 西tây 域vực 義nghĩa 同đồng 。 但đãn 言ngôn 過quá 質chất 。 叡duệ 曰viết 。 將tương 非phi 人nhân 天thiên 交giao 接tiếp 。 兩lưỡng 得đắc 相tương 見kiến 。 什thập 喜hỷ 曰viết 。 實thật 然nhiên 吾ngô 傳truyền 譯dịch 經kinh 論luận 。 得đắc 與dữ 子tử 相tương 值trị 真chân 無vô 所sở 恨hận 矣hĩ 。 其kỳ 詳tường 見kiến 高cao 僧Tăng 傳truyền 。

唐đường 明minh 解giải 。 姓tánh 姚diêu 氏thị 。 本bổn 是thị 普phổ 光quang 寺tự 僧Tăng 。 性tánh 聰thông 敏mẫn 。 善thiện 文văn 藻tảo 。 工công 書thư 翰hàn 善thiện 丹đan 青thanh 鼓cổ 琴cầm 。 每mỗi 忻hãn 俗tục 網võng 。 不bất 樂nhạo 道đạo 門môn 至chí 龍long 朔sóc 元nguyên 年niên 。 舉cử 應ưng 詔chiếu 赴phó 洛lạc 陽dương 。 及cập 第đệ 歸quy 俗tục 。 乃nãi 曰viết 。 吾ngô 今kim 脫thoát 此thử 驢lư 皮bì 。 預dự 在tại 人nhân 矣hĩ 。 遂toại 置trí 酒tửu 集tập 諸chư 士sĩ 俗tục 。 賦phú 詩thi 曰viết 。 一Nhất 乘Thừa 本bổn 非phi 有hữu 。 三tam 空không 何hà 所sở 歸quy (# 云vân 云vân )# 。 未vị 幾kỷ 而nhi 卒thốt 後hậu 託thác 夢mộng 於ư 相tương 知tri 淨tịnh 土độ 寺tự 智trí 整chỉnh 曰viết 。 明minh 解giải 宿túc 無vô 福phước 德đức 。 不bất 遵tuân 內nội 教giáo 。 今kim 受thọ 飢cơ 乏phạp 。 若nhược 有hữu 故cố 人nhân 之chi 情tình 。 頗phả 能năng 惠huệ 一nhất 飡xan 否phủ/bĩ 。 智trí 整chỉnh 夢mộng 中trung 許hứa 諾nặc 。 及cập 惺tinh 設thiết 食thực 。 至chí 夜dạ 又hựu 夢mộng 來lai 謝tạ 至chí 二nhị 年niên 秋thu 。 又hựu 託thác 夢mộng 於ư 畵họa 工công 曰viết 。 我ngã 以dĩ 不bất 信tín 佛Phật 法Pháp 。 今kim 受thọ 大đại 苦khổ 。 汝nhữ 努nỗ 力lực 為vi 我ngã 寫tả 兩lưỡng 三tam 卷quyển 經kinh 。 誦tụng 十thập 八bát 遍biến 。 賦phú 詩thi 而nhi 別biệt 。 詩thi 曰viết 。 握ác 手thủ 不bất 能năng 別biệt 。 撫phủ 膺ưng 還hoàn 自tự 傷thương 。 痛thống 矣hĩ 時thời 陰ấm 短đoản 。 悲bi 哉tai 泉tuyền 路lộ 長trường/trưởng 。 松tùng 林lâm 驚kinh 野dã 吹xuy 。 荒hoang # 落lạc 寒hàn 霜sương 。 言ngôn 離ly 何hà 以dĩ 贈tặng 。 留lưu 心tâm 內nội 典điển 章chương 。 其kỳ 畫họa 工công 素tố 不bất 識thức 字tự 。 倩thiến 人nhân 錄lục 之chi 道đạo 俗tục 傳truyền 之chi 非phi 一nhất 。 出xuất 冥minh 報báo 記ký 。 又hựu 見kiến 續tục 高cao 僧Tăng 傳truyền 並tịnh 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 。

增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 經Kinh 云vân

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 今kim 速tốc 擊kích 楗# 椎chùy 。

今kim 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 是thị 受thọ 歲tuế 之chi 日nhật 。 阿A 難Nan 即tức 升thăng 講giảng 堂đường 。 手thủ 執chấp 楗# 椎chùy 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 降hàng 伏phục 魔ma 力lực 怨oán 。 除trừ 結kết 無vô 有hữu 餘dư 。 露lộ 地địa 擊kích 楗# 椎chùy 。 比Bỉ 丘Khâu 聞văn 當đương 集tập 。 諸chư 欲dục 聞văn 法Pháp 人nhân 。 度độ 流lưu 生sanh 死tử 海hải 。 聞văn 此thử 妙diệu 響hưởng 音âm 。 盡tận 當đương 雲vân 集tập 此thử 。

寵sủng 居cư 士sĩ 云vân 。 讀đọc 經kinh 須tu 解giải 義nghĩa 。 解giải 義nghĩa 即tức 修tu 行hành 。 若nhược 依y 了liễu 義nghĩa 學học 。 即tức 入nhập 涅Niết 槃Bàn 城thành 。 如như 其kỳ 不bất 解giải 義nghĩa 多đa 見kiến 不bất 如như 盲manh 尋tầm 文văn 廣quảng 占chiêm 地địa 。 心tâm 牛ngưu 不bất 肯khẳng 耕canh 。 田điền 田điền 總tổng 是thị 草thảo 。 稻đạo 從tùng 何hà 處xứ 生sanh 。 見kiến 宗tông 鏡kính 錄lục 。

唐đường 義nghĩa 淨tịnh 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 題đề 取thủ 經kinh 詩thi 云vân 。 晉tấn 宋tống 齊tề 梁lương 唐đường 代đại 間gian 。 高cao 僧Tăng 求cầu 法Pháp 離ly 長trường/trưởng 安an 。 去khứ 人nhân 成thành 百bách 歸quy 無vô 十thập 。 後hậu 者giả 安an 知tri 前tiền 者giả 難nạn/nan 。 路lộ 遠viễn 碧bích 天thiên 唯duy 冷lãnh 結kết 。 砂sa 河hà 遮già 日nhật 力lực 疲bì 殫đàn 。 後hậu 賢hiền 如như 未vị 諳am 斯tư 旨chỉ 往vãng 往vãng 將tương 經kinh 容dung 易dị 看khán 見kiến 名danh 義nghĩa 集tập 。