法Pháp 華Hoa 玄Huyền 義Nghĩa 釋Thích 籤
Quyển 10
唐Đường 湛Trạm 然Nhiên 述Thuật

法Pháp 華Hoa 玄Huyền 義Nghĩa 釋Thích 籤# 卷quyển 第đệ 十thập

天thiên 台thai 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 述thuật

第đệ 四tứ 位vị 妙diệu 為vi 四tứ 。

初sơ 明minh 來lai 意ý 。 次thứ 。

但đãn 位vị

下hạ 略lược 敘tự 諸chư 位vị 權quyền 實thật 。 三tam 。

今Kim 經Kinh

下hạ 略lược 述thuật 今kim 經kinh 。 四tứ 。

小tiểu 草thảo

下hạ 依y 經kinh 廣quảng 解giải 。 初sơ 文văn 中trung 言ngôn 。

體thể 宗tông 用dụng 足túc

者giả 。 境cảnh 。 體thể 也dã 。 行hành 。 宗tông 也dã 。 智trí 。 用dụng 也dã 。 次thứ 文văn 中trung 言ngôn 。

地địa 攝nhiếp 等đẳng 論luận 別biệt 敘tự 一nhất 途đồ

者giả 。 此thử 等đẳng 多đa 是thị 別biệt 教giáo 一nhất 門môn 。 義nghĩa 不bất 兼kiêm 於ư 大đại 小tiểu 。 方Phương 等Đẳng 諸chư 經Kinh 。 明minh 位vị 委ủy 悉tất 不bất 及cập 《# 瓔anh 珞lạc 》# 。 般Bát 若Nhã 諸chư 經kinh 明minh 位vị 委ủy 悉tất 不bất 及cập 《# 仁nhân 王vương 》# 。 然nhiên 《# 瓔anh 珞lạc 》# 偏thiên 存tồn 別biệt 門môn 。 《# 仁nhân 王vương 》# 多đa 在tại 圓viên 別biệt 及cập 含hàm 通thông 意ý 。 而nhi 並tịnh 不bất 明minh 辨biện 位vị 之chi 意ý 。 尚thượng 不bất 辨biện 麁thô 妙diệu 。 何hà 況huống 論luận 開khai 。 故cố 知tri 但đãn 是thị 當đương 味vị 明minh 義nghĩa 而nhi 不bất 辨biện 於ư 始thỉ 終chung 位vị 意ý 。 所sở 言ngôn 。

意ý

者giả 。 諸chư 教giáo 何hà 故cố 權quyền 實thật 不bất 同đồng 。 諸chư 味vị 何hà 故cố 增tăng 減giảm 差sai 異dị 。 謂vị 施thí 開khai 廢phế 等đẳng 即tức 其kỳ 意ý 也dã 。 三tam 今kim 經kinh 者giả 。 先tiên 略lược 敘tự 意ý 。 次thứ 略lược 屬thuộc 對đối 。 初sơ 中trung 今kim 經kinh 明minh 位vị 雖tuy 即tức 不bất 及cập 彼bỉ 之chi 二nhị 經kinh 明minh 位vị 似tự 細tế 。 而nhi 今kim 經kinh 義nghĩa 兼kiêm 大đại 小tiểu 及cập 開khai 判phán 等đẳng 。 則tắc 諸chư 經kinh 未vị 明minh 。 何hà 者giả 。 如như 〈# 序tự 〉# 天thiên 雨vũ 四tứ 華hoa 。 〈# 方phương 便tiện 〉# 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 〈# 譬thí 喻dụ 〉# 。 遊du 於ư 四tứ 方phương 。 〈# 化hóa 城thành 〉# 。 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。 並tịnh 迹tích 門môn 實thật 位vị 也dã 。 草thảo 菴am 。 化hóa 城thành 。 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 並tịnh 迹tích 門môn 權quyền 位vị 也dã 。 分phân 別biệt 功công 德đức 。 始thỉ 從tùng 無vô 生sanh 即tức 初sơ 住trụ 也dã 。 乃nãi 至chí 一nhất 生sanh 。 即tức 等đẳng 覺giác 也dã 。 此thử 亦diệc 本bổn 實thật 位vị 也dã 。 菴am 城thành 被bị 廢phế 唯duy 存tồn 渚chử 宅trạch 。 草thảo 木mộc 並tịnh 依y 一nhất 地địa 一nhất 雨vũ 。 此thử 是thị 會hội 諸chư 權quyền 位vị 。 咸hàm 歸quy 一nhất 實thật 。 故cố 云vân 麁thô 判phán 權quyền 實thật 。

文văn 不bất 盡tận 度độ

者giả 。 相tương/tướng 傳truyền 云vân 。

西tây 方phương 《# 法pháp 華hoa 》# 布bố 一nhất 由do 旬tuần 。 次thứ 屬thuộc 對đối 中trung 二nhị 。

初sơ 引dẫn 經kinh 。 次thứ 屬thuộc 對đối 。 四tứ 廣quảng 釋thích 者giả 。 文văn 中trung 自tự 分phần/phân 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 及cập 以dĩ 一nhất 實thật 以dĩ 為vi 六lục 位vị 。

初sơ 小tiểu 草thảo 中trung 三tam 。

初sơ 略lược 引dẫn 經kinh 以dĩ 立lập 。 次thứ 辨biện 其kỳ 因nhân 果quả 。 三tam 。

人nhân 位vị

下hạ 正chánh 釋thích 。 釋thích 中trung 二nhị 。

謂vị 人nhân 。 天thiên 。 人nhân 中trung 三tam 。

初sơ 辨biện 其kỳ 因nhân 。 次thứ 。

下hạ 品phẩm

下hạ 略lược 明minh 其kỳ 果quả 。 三tam 。

皆giai 是thị

下hạ 重trọng/trùng 明minh 人nhân 主chủ 。 初sơ 如như 文văn 。 次thứ 文văn 中trung 人nhân 位vị 四tứ 輪luân 者giả 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

金kim 銀ngân 銅đồng 鐵thiết 輪luân 。 一nhất 二nhị 三tam 四tứ 洲châu 。

鐵thiết 輪Luân 王Vương 一nhất 洲châu 。 乃nãi 至chí 金Kim 輪Luân 王Vương 四tứ 洲châu 。 夫phu 輪Luân 王Vương 者giả 先tiên 行hành 七thất 法pháp 。

一nhất 給cấp 施thí 貧bần 乏phạp 。 二nhị 敬kính 民dân 孝hiếu 養dưỡng 。 三tam 四tứ 時thời 八bát 節tiết 以dĩ 祭tế 四tứ 海hải 。 四tứ 時thời 修tu 忍nhẫn 辱nhục 。 五ngũ 六lục 七thất 除trừ 三tam 毒độc 。 然nhiên 後hậu 沐mộc 浴dục 受thọ 齋trai 發phát 誓thệ 等đẳng 。 次thứ 神thần 寶bảo 自tự 應ưng 等đẳng 。 人nhân 主chủ 秖kỳ 是thị 福phước 中trung 之chi 最tối 。 為vi 福phước 之chi 最tối 故cố 報báo 為vi 人nhân 主chủ 。 次thứ 明minh 天thiên 位vị 。 自tự 分phần/phân 三tam 界giới 諸chư 天thiên 不bất 同đồng 。 於ư 中trung 先tiên 略lược 敘tự 三tam 界giới 天thiên 因nhân 。 次thứ 正chánh 釋thích 。 釋thích 中trung 初sơ 四tứ 王vương 有hữu 四tứ 十thập 住trú 處xứ 。 略lược 依y 《# 正Chánh 法Pháp 念niệm 》# 明minh 四tứ 王vương 住trú 處xứ 。

持trì 鬘man 天thiên

者giả 。 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

堅kiên 守thủ 及cập 持trì 鬘man 。 恆hằng 憍kiêu 大đại 王vương 眾chúng 。 如như 次thứ 居cư 四tứ 級cấp 。 亦diệc 住trụ 餘dư 七thất 山sơn 。

身thân 量lượng 壽thọ 命mạng 具cụ 如như 《# 俱câu 舍xá 。 世thế 品phẩm 》# 。

四Tứ 天Thiên 王Vương 。

者giả 。 《# 大đại 論luận 》# 云vân 。

東đông 方phương 提Đề 頭Đầu 賴Lại 吒Tra 。 秦tần 言ngôn 持trì 國quốc 主chủ 。 南nam 方phương 毘tỳ 留lưu 離ly 。 秦tần 言ngôn 增tăng 長trưởng 主chủ 。 西tây 方phương 毘Tỳ 留Lưu 波Ba 叉Xoa 。 秦tần 言ngôn 雜tạp 主chủ 。 北bắc 方phương 毘tỳ 沙Sa 門Môn 。 秦tần 言ngôn 多đa 聞văn 主chủ 。

此thử 四tứ 為vi 王vương 。 主chủ 四tứ 天thiên 下hạ 。 四tứ 級cấp 各các 有hữu 十thập 住trú 處xứ 。 此thử 四tứ 十thập 天thiên 名danh 皆giai 從tùng 因nhân 行hành 而nhi 立lập 。

三Tam 歸Quy

者giả 。 準chuẩn 《# 希hy 有hữu 經kinh 》# 中trung 廣quảng 校giảo 量lượng 三Tam 歸Quy 功công 德đức 。 云vân 。

教giáo 四tứ 天thiên 下hạ 及cập 六lục 欲dục 天thiên 得đắc 四Tứ 果Quả 。 不bất 如như 三Tam 歸Quy 依Y 功công 德đức 多đa 。

又hựu 如như 《# 增tăng 一nhất 》# 中trung 有hữu 忉Đao 利Lợi 天Thiên 。 子tử 五ngũ 衰suy 相tướng 現hiện 。 當đương 生sanh 猪trư 中trung 。 愁sầu 憂ưu 之chi 聲Thanh 聞Văn 於ư 天thiên 帝đế 。 天thiên 帝đế 聞văn 之chi 喚hoán 來lai 告cáo 曰viết 。

汝nhữ 可khả 三Tam 歸Quy 。 即tức 時thời 如như 教giáo 便tiện 免miễn 生sanh 猪trư 。 佛Phật 說thuyết 偈kệ 云vân 。 諸chư 有hữu 歸quy 依y 佛Phật 。 不bất 墜trụy 三tam 惡ác 趣thú 。 盡tận 漏lậu 處xứ 人nhân 天thiên 。 便tiện 當đương 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 三Tam 自Tự 歸Quy 已dĩ 。 生sanh 長trưởng 者giả 家gia 。 還hoàn 得đắc 出xuất 家gia 成thành 於ư 無Vô 學Học 。 文văn 云vân 。

十thập 拍phách 手thủ

者giả 。 恐khủng 是thị 先tiên 持trì 性tánh 戒giới 。 加gia 爾nhĩ 所sở 時thời 。 受thọ 三Tam 歸Quy 依Y 。 尋tầm 即tức 命mạng 終chung 。 故cố 得đắc 此thử 報báo 。 依y 心tâm 不bất 雜tạp 故cố 得đắc 白bạch 名danh 。 天thiên 勝thắng 輪Luân 王Vương 理lý 數số 然nhiên 耳nhĩ 。 言ngôn 。

十thập 六lục 倍bội

者giả 。 從tùng 勝thắng 歸quy 故cố 。

山sơn 河hà 流lưu 出xuất

者giả 。 經kinh 中trung 一nhất 切thiết 皆giai 云vân 流lưu 河hà 。 乃nãi 至chí 亦diệc 有hữu 酒tửu 河hà 等đẳng 。 此thử 四tứ 十thập 天thiên 並tịnh 須tu 委ủy 悉tất 以dĩ 其kỳ 因nhân 行hành 而nhi 消tiêu 果quả 名danh (# 云vân 云vân )# 。

峻tuấn 崕#

者giả 。 河hà 濟tế 難nan 度độ 故cố 。

果quả 命mạng

者giả 。 淨tịnh 戒giới 如như 果quả 。 又hựu 種chủng 果quả 樹thụ 。 塔tháp 福phước 最tối 多đa 。 白bạch 為vi 色sắc 本bổn 。 如như 華hoa 見kiến 者giả 。 皆giai 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 以dĩ 水thủy 滅diệt 火hỏa 。 行hành 慈từ 悲bi 道đạo 。 和hòa 瞋sân 諍tranh 故cố 愛ái 欲dục 。 說thuyết 法Pháp 會hội 生sanh 善thiện 境cảnh 故cố 。 見kiến 淨tịnh 田điền 故cố 動động 信tín 心tâm 意ý 。 令linh 他tha 歡hoan 喜hỷ 。 如như 樂nhạo/nhạc/lạc 遊du 戲hí 。 比tỉ 因nhân 釋thích 名danh 。 準chuẩn 此thử 可khả 知tri 。

日nhật 行hành 天thiên 外ngoại 道đạo 說thuyết 為vi 日nhật 曜diệu

等đẳng 者giả 。 外ngoại 人nhân 又hựu 計kế 北bắc 方phương 星tinh 不bất 沒một 者giả 。 又hựu 《# 立lập 世thế 阿a 毘tỳ 曇đàm 》# 有hữu 外ngoại 道đạo 計kế 大đại 地địa 恆hằng 去khứ 不bất 息tức 。 佛Phật 破phá 云vân 擲trịch 物vật 向hướng 前tiền 物vật 應ưng 向hướng 後hậu 。 又hựu 有hữu 計kế 云vân 地địa 恆hằng 墜trụy 下hạ 。 佛Phật 言ngôn 擲trịch 物vật 向hướng 上thượng 應ưng 不bất 至chí 地địa 。 有hữu 計kế 星tinh 不bất 移di 地địa 自tự 動động 轉chuyển 。 佛Phật 言ngôn 射xạ 應ưng 不bất 至chí 堋# 。 六Lục 欲Dục 天Thiên 因nhân 應ưng 具cụ 十Thập 善Thiện 。 今kim 云vân 不bất 殺sát 乃nãi 至chí 七thất 戒giới 者giả 。 具cụ 受thọ 分phần/phân 持trì 。 所sở 持trì 增tăng 上thượng 故cố 得đắc 名danh 耳nhĩ 。

世thế 間gian 戒giới

者giả 。 譏cơ 嫌hiềm 戒giới 也dã 。 餘dư 有hữu 諸chư 天thiên 壽thọ 命mạng 身thân 量lượng 等đẳng 。 具cụ 如như 《# 俱câu 舍xá 》# 。 《# 婆bà 沙sa 》# 。 此thử 為vi 略lược 知tri 次thứ 位vị 。 不bất 事sự 廣quảng 論luận 。

中trung 草thảo 位vị 中trung 二nhị 。

先tiên 定định 人nhân 以dĩ 判phán 因nhân 果quả 。 次thứ 正chánh 釋thích 。 釋thích 中trung 三tam 。

先tiên 破phá 古cổ 。 次thứ 略lược 示thị 二nhị 論luận 。 三tam 廣quảng 釋thích 有hữu 門môn 。

二nhị 十thập 七thất 賢hiền 聖thánh

者giả 。 《# 中trung 阿a 含hàm 。 三tam 十thập 福phước 田điền 經kinh 》# 。

長trưởng 者giả 問vấn 佛Phật 。

福phước 田điền 有hữu 幾kỷ 。

佛Phật 言ngôn 。

學học 人nhân 有hữu 十thập 八bát 。 無Vô 學Học 有hữu 九cửu 。 學học 十thập 八bát 者giả 。 謂vị 信tín 行hành 。 法pháp 行hành 。 信tín 解giải 。 見kiến 得đắc 。 身thân 證chứng 。 家gia 家gia 。 一nhất 種chủng 子tử 。 向hướng 初sơ 果quả 。 得đắc 初sơ 果quả 。 向hướng 二nhị 果quả 。 二nhị 果quả 。 向hướng 三tam 果quả 。 三tam 果quả 。 及cập 五ngũ 種chủng 含hàm 。 謂vị 中trung 。 生sanh 。 行hành 。 不bất 行hành 。 上thượng 流lưu 。 九cửu 無Vô 學Học 者giả 。 思tư 。 進tiến 。 退thoái 。 不bất 退thoái 。 不bất 動động 。 住trụ 。 護hộ 。 慧tuệ 。 俱câu 。

《# 俱câu 舍xá 》# 文văn 同đồng 。 應ưng 更cánh 檢kiểm 《# 成thành 論luận 》# 。 正chánh 釋thích 中trung 二nhị 。

先tiên 標tiêu 。 次thứ 釋thích 。 釋thích 中trung 即tức 二Nhị 乘Thừa 也dã 。 初sơ 聲Thanh 聞Văn 中trung 先tiên 賢hiền 。 次thứ 聖thánh 。 初sơ 賢hiền 中trung 二nhị 。

先tiên 列liệt 。 次thứ 釋thích 。 釋thích 中trung 三tam 。

先tiên 釋thích 名danh 。 次thứ 功công 能năng 。 三tam 正chánh 釋thích 。 功công 能năng 中trung 七thất 賢hiền 位vị 已dĩ 於ư 智trí 妙diệu 中trung 略lược 辨biện 。 今kim 云vân 。

愛ái 見kiến 四Tứ 諦Đế

者giả 。 秖kỳ 是thị 愛ái 見kiến 二nhị 惑hoặc 所sở 依y 。 雖tuy 有hữu 愛ái 見kiến 皆giai 屬thuộc 於ư 見kiến 。 具cụ 如như 八bát 十thập 八bát 使sử 中trung 說thuyết 。 正chánh 釋thích 中trung 文văn 自tự 為vi 七thất 。

初sơ 五ngũ 停đình 治trị 五ngũ 障chướng 。 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 對đối 治trị 中trung 。 言ngôn 。

苦Khổ 諦Đế 為vi 初sơ 門môn

者giả 。 後hậu 文văn 以dĩ 支chi 佛Phật 集Tập 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 。 聲Thanh 聞Văn 苦Khổ 諦Đế 在tại 初sơ 。 復phục 初sơ 觀quán 四tứ 念niệm 處xứ 故cố 。 支chi 佛Phật 無vô 明minh 居cư 因nhân 緣duyên 首thủ 。 初sơ 破phá 愛ái 取thủ 有hữu 故cố 。

境cảnh 總tổng 觀quán 總tổng

者giả 。 以dĩ 四tứ 觀quán 通thông 觀quán 四tứ 境cảnh 。

境cảnh 別biệt 觀quán 總tổng

者giả 。 於ư 一nhất 一nhất 境cảnh 四tứ 觀quán 觀quán 之chi 。

境cảnh 總tổng 觀quán 別biệt

者giả 。 以dĩ 一nhất 一nhất 觀quán 總tổng 觀quán 四tứ 境cảnh 。 三tam 二nhị 類loại 知tri 。

煖noãn

等đẳng 諸chư 文văn 智trí 中trung 已dĩ 辨biện 。 今kim 明minh 次thứ 位vị 略lược 知tri 深thâm 淺thiển 。 仍nhưng 略lược 於ư 彼bỉ 。 若nhược 欲dục 廣quảng 知tri 。 應ưng 尋tầm 諸chư 論luận 。

七thất 聖thánh 者giả 又hựu 三tam 。

列liệt 位vị 。 釋thích 名danh 。 正chánh 釋thích 。 廣quảng 開khai 具cụ 如như 《# 婆bà 沙sa 》# 。 《# 俱câu 舍xá 》# 。 今kim 文văn 極cực 略lược 足túc 判phán 淺thiển 深thâm 。 釋thích 名danh 中trung 云vân 。

苦khổ 忍nhẫn 明minh 發phát 捨xả 凡phàm 入nhập 聖thánh

者giả 。 至chí 苦khổ 忍nhẫn 已dĩ 次thứ 第đệ 無vô 間gian 必tất 入nhập 初sơ 果quả 。 今kim 從tùng 後hậu 說thuyết 通thông 云vân 。

聖thánh 人nhân

三tam 結kết 。 八bát 十thập 八bát 使sử 。 七thất 生sanh 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 六lục 記ký 。 中trung 般bát 為vi 三tam 者giả 。 謂vị 速tốc 。 非phi 速tốc 。 久cửu 住trụ 。 準chuẩn 《# 俱câu 舍xá 論luận 》# 總tổng 為vi 九cửu 種chủng 。 謂vị 三tam 各các 分phần/phân 三tam 。 謂vị 中trung 。 生sanh 。 上thượng 流lưu 也dã 。 有hữu 行hành 。 無vô 行hành 生sanh 色sắc 界giới 已dĩ 方phương 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 並tịnh 生sanh 般bát 攝nhiếp 。 言ngôn 中trung 三tam 者giả 。 謂vị 速tốc 非phi 速tốc 經kinh 久cửu 。 如như 迸bính 火hỏa 星tinh 以dĩ 喻dụ 三tam 義nghĩa 。 思tư 之chi 可khả 知tri 。 並tịnh 於ư 中trung 陰ấm 論luận 速tốc 非phi 速tốc 等đẳng 。 生sanh 有hữu 三tam 者giả 。 一nhất 生sanh 約ước 速tốc 立lập 。 二nhị 有hữu 行hành 約ước 非phi 速tốc 立lập 。 三tam 無vô 行hành 約ước 經kinh 久cửu 立lập 。 並tịnh 生sanh 色sắc 界giới 。 已dĩ 論luận 速tốc 等đẳng 也dã 。 上thượng 流lưu 三tam 者giả 。 一nhất 全toàn 超siêu 約ước 速tốc 立lập 。 二nhị 半bán 超siêu 約ước 非phi 速tốc 立lập 。 三tam 遍biến 沒một 約ước 經kinh 久cửu 立lập 。 從tùng 初sơ 色sắc 至chí 色sắc 末mạt 始thỉ 終chung 有hữu 此thử 三tam 人nhân 不bất 同đồng 。 如như 是thị 三tam 九cửu 由do 業nghiệp 惑hoặc 根căn 異dị 。 言ngôn 業nghiệp 異dị 者giả 。 造tạo 順thuận 現hiện 業nghiệp 成thành 中trung 般bát 。 造tạo 順thuận 生sanh 業nghiệp 成thành 生sanh 般bát 。 造tạo 順thuận 後hậu 業nghiệp 成thành 上thượng 流lưu 般bát 。 言ngôn 惑hoặc 三tam 者giả 。 下hạ 品phẩm 惑hoặc 成thành 中trung 般bát 。 中trung 品phẩm 惑hoặc 成thành 生sanh 般bát 。 上thượng 品phẩm 惑hoặc 成thành 上thượng 流lưu 般bát 。 言ngôn 根căn 別biệt 者giả 。 上thượng 根căn 中trung 般bát 。 中trung 根căn 生sanh 般bát 。 下hạ 根căn 上thượng 流lưu 般bát 。 斷đoạn 上thượng 下hạ 分phần/phân 結kết 者giả 。 言ngôn 五ngũ 上thượng 分phần/phân 者giả 。 謂vị 掉trạo 。 慢mạn 。 無vô 明minh 。 色sắc 染nhiễm 。 無vô 色sắc 染nhiễm 。 言ngôn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 者giả 。 謂vị 身thân 見kiến 。 戒giới 取thủ 。 疑nghi 。 貪tham 。 瞋sân 。 故cố 《# 俱câu 舍xá 》# 云vân 。

由do 二nhị 不bất 超siêu 欲dục

謂vị 貪tham 。 瞋sân 。

由do 三tam 復phục 還hoàn 下hạ

謂vị 身thân 見kiến 。 戒giới 取thủ 。 疑nghi 。 滅diệt 盡tận 定định 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 九cửu 記ký 。 《# 釋thích 論luận 》# 二nhị 十thập 二nhị 釋thích 四Tứ 雙Song 八Bát 輩Bối 。 中trung 攝nhiếp 十thập 七thất 。 但đãn 云vân 那na 含hàm 。 有hữu 十thập 一nhất 種chủng 。 五ngũ 種chủng 正chánh 是thị 阿A 那Na 含Hàm 。 六lục 種chủng 阿A 羅La 漢Hán 向hướng 。 攝nhiếp 那na 含hàm 五ngũ 種chủng 者giả 。 恐khủng 是thị 現hiện 般bát 一nhất 。 中trung 般bát 三tam 。 速tốc 。 非phi 速tốc 。 久cửu 住trụ 。 生sanh 般bát 一nhất 。 六lục 種chủng 阿A 羅La 漢Hán 向hướng 者giả 。 謂vị 有hữu 行hành 。 無vô 行hành 。 全toàn 超siêu 。 半bán 超siêu 。 遍biến 沒một 。 無vô 色sắc (# 此thử 私tư 對đối 之chi )# 。 更cánh 加gia 初sơ 果quả 向hướng 。 初sơ 果quả 。 二nhị 果quả 向hướng 。 二nhị 果quả 。 三tam 果quả 向hướng 。 三tam 果quả 為vi 十thập 七thất 。

毘tỳ 曇đàm 一nhất 萬vạn 二nhị 千thiên 。 九cửu 百bách 六lục 十thập 種chủng

者giả 。 《# 雜tạp 阿a 毘tỳ 曇đàm 》# 云vân 。

阿A 那Na 含Hàm 者giả 。 或hoặc 五ngũ 及cập 七thất 八bát 。 五ngũ 謂vị 中trung 。 生sanh 。 有hữu 行hành 。 無vô 行hành 。 上thượng 流lưu 。 七thất 謂vị 於ư 中trung 般bát 更cánh 分phần/phân 三tam 。 如như 迸bính 火hỏa 星tinh 喻dụ 。 八bát 者giả 謂vị 五ngũ 上thượng 加gia 現hiện 。 無vô 色sắc 及cập 不bất 定định 。 且thả 從tùng 五ngũ 種chủng 說thuyết 謂vị 色sắc 五ngũ 種chủng 。 從tùng 根căn 分phần/phân 十thập 五ngũ 。 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 各các 五ngũ 故cố 。 約ước 地địa 成thành 二nhị 十thập 。 四tứ 禪thiền 各các 五ngũ 。 故cố 約ước 性tánh 有hữu 三tam 十thập 。 謂vị 退thoái 。 思tư 。 護hộ 。 住trụ 。 進tiến 。 不bất 動động 。 謂vị 種chủng 性tánh 各các 五ngũ 故cố 。 處xử 有hữu 八bát 十thập 。 梵Phạm 眾chúng 至chí 尼ni 吒tra 。 十thập 六lục 處xứ 各các 五ngũ 故cố 。 每mỗi 一nhất 種chủng 那na 含hàm 有hữu 二nhị 千thiên 五ngũ 百bách 九cửu 十thập 二nhị 。 何hà 者giả 。 約ước 十thập 六lục 處xứ 成thành 十thập 六lục 人nhân 。 約ước 種chủng 性tánh 六lục 成thành 六lục 倍bội 增tăng 之chi 合hợp 九cửu 十thập 六lục 。 約ước 根căn 有hữu 三tam 。 三tam 倍bội 增tăng 之chi 成thành 二nhị 百bách 八bát 十thập 八bát 。 更cánh 以dĩ 九cửu 離ly 欲dục 人nhân 。 九cửu 倍bội 增tăng 之chi 成thành 二nhị 千thiên 五ngũ 百bách 九cửu 十thập 二nhị 人nhân 。 一nhất 人nhân 既ký 爾nhĩ 。 五ngũ 種chủng 那na 含hàm 又hựu 五ngũ 倍bội 增tăng 之chi 。 成thành 一nhất 萬vạn 二nhị 千thiên 。 九cửu 百bách 六lục 十thập 種chủng 論luận 文văn 難nan 見kiến 故cố 今kim 略lược 出xuất )# 。

言ngôn 九cửu 離ly 欲dục 者giả 。 謂vị 離ly 欲dục 界giới 九cửu 品phẩm 惑hoặc 以dĩ 為vi 九cửu 人nhân 也dã 。

羅La 漢Hán 有hữu 五ngũ 種chủng 者giả 。 依y 《# 婆bà 沙sa 》# 略lược 釋thích 云vân 言ngôn 退thoái 法pháp 者giả 。 謂vị 退thoái 思tư 法pháp 心tâm 生sanh 厭yếm 故cố 。 言ngôn 思tư 法pháp 者giả 。 持trì 刀đao 欲dục 自tự 害hại 故cố 。 言ngôn 護hộ 法Pháp 者giả 。 於ư 己kỷ 解giải 脫thoát 心tâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 善thiện 守thủ 護hộ 故cố 。 言ngôn 住trụ 法pháp 者giả 。 不bất 退thoái 不bất 進tiến 故cố 。 言ngôn 進tiến 法pháp 者giả 。 能năng 進tiến 至chí 不bất 動động 故cố 。 言ngôn 不bất 動động 者giả 。 住trụ 本bổn 不bất 動động 故cố 。

問vấn 。

退thoái 法pháp 必tất 退thoái 耶da 。 乃nãi 至chí 進tiến 法pháp 必tất 進tiến 耶da 。

答đáp 。

或hoặc 有hữu 說thuyết 者giả 。 不bất 必tất 退thoái 乃nãi 至chí 不bất 必tất 進tiến 。 以dĩ 是thị 事sự 故cố 。 羅La 漢Hán 有hữu 五ngũ 種chủng 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 退thoái 不bất 必tất 退thoái 乃nãi 至chí 進tiến 不bất 必tất 進tiến 。

問vấn 。

若nhược 然nhiên 何hà 故cố 名danh 退thoái 乃nãi 至chí 進tiến 。

答đáp 。

退thoái 者giả 是thị 退thoái 性tánh 。 乃nãi 至chí 進tiến 者giả 是thị 進tiến 性tánh 。 以dĩ 有hữu 五ngũ 種chủng 性tánh 故cố 羅La 漢Hán 有hữu 五ngũ 種chủng 。 并tinh 法pháp 行hành 一nhất 人nhân 名danh 不bất 動động 。 故cố 有hữu 六lục 種chủng 阿A 羅La 漢Hán 也dã 。 若nhược 退thoái 果quả 者giả 。 牽khiên 於ư 斯tư 那na 二nhị 果quả 亦diệc 失thất 。 至chí 初sơ 果quả 住trụ 。 法pháp 爾nhĩ 然nhiên 也dã 。

此thử 生sanh 之chi 中trung 必tất 得đắc 不bất 疑nghi 。 猶do 如như 勝thắng 人nhân 平bình 地địa 顛điên 墜trụy 。 四tứ 顧cố 遠viễn 望vọng 。 不bất 有hữu 他tha 人nhân 見kiến 我ngã 倒đảo 不bất 即tức 能năng 自tự 起khởi 。 極cực 至chí 臨lâm 終chung 亦diệc 得đắc 無Vô 學Học 故cố 也dã 。 得đắc 滅diệt 定định 人nhân 因nhân 中trung 既ký 修tu 性tánh 共cộng 念niệm 處xứ 。 至chí 果quả 時thời 但đãn 名danh 俱câu 解giải 脫thoát 人nhân 。 以dĩ 未vị 修tu 緣duyên 念niệm 終chung 非phi 無vô 疑nghi 解giải 脫thoát 也dã 。

盡tận 智trí

者giả 。 謂vị 見kiến 苦khổ 已dĩ 斷đoạn 。 乃nãi 至chí 道đạo 亦diệc 如như 是thị 。

無vô 生sanh 智trí

者giả 。 不bất 復phục 更cánh 斷đoạn 。

無Vô 學Học 等đẳng 見kiến

者giả 。 得đắc 世thế 智trí 亦diệc 名danh 等đẳng 智trí 。 《# 婆bà 沙sa 》# 云vân 。

所sở 作tác 已dĩ 辦biện 名danh 盡tận 智trí 。 從tùng 無Vô 學Học 因nhân 生sanh 。 名danh 無vô 生sanh 智trí 。 又hựu 曾tằng 得đắc 而nhi 得đắc 名danh 為vi 盡tận 智trí 。 未vị 曾tằng 得đắc 而nhi 得đắc 名danh 無vô 生sanh 智trí 。

又hựu 云vân

解giải 脫thoát 道đạo 所sở 攝nhiếp 名danh 為vi 盡tận 智trí 。 勝thắng 進tiến 道đạo 所sở 攝nhiếp 名danh 為vi 無vô 生sanh 智trí 。

又hựu 云vân

盡tận 智trí 有hữu 五ngũ 種chủng 羅La 漢Hán 。 無vô 生sanh 智trí 唯duy 一nhất 種chủng 謂vị 不bất 動động 。

此thử 即tức 從tùng 根căn 。 不bất 論luận 解giải 脫thoát 道đạo 等đẳng 。 又hựu 。

無Vô 學Học 等đẳng 見kiến

者giả 。 一nhất 切thiết 羅La 漢Hán 等đẳng 有hữu 此thử 見kiến 。 自tự 知tri 我ngã 是thị 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 等đẳng 有hữu 此thử 見kiến 。 故cố 名danh 等đẳng 見kiến 。

重trọng/trùng 空không 三tam 昧muội

者giả 。 謂vị 空không 空không 三tam 昧muội 。 無vô 相tướng 無vô 相tướng 三tam 昧muội 。 無vô 作tác 無Vô 作Tác 三Tam 昧Muội 。 空không 是thị 聖thánh 法pháp 復phục 修tu 於ư 空không 擊kích 前tiền 聖thánh 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 。

重trọng/trùng

沙Sa 門Môn 那na

者giả 。 沙Sa 門Môn 此thử 云vân 乏phạp 。 那na 者giả 此thử 云vân 道đạo 。

支chi 佛Phật

集Tập 諦Đế 為vi 初sơ 門môn

者giả 。 三tam 乘thừa 之chi 人nhân 通thông 緣duyên 四Tứ 諦Đế 。 但đãn 有hữu 總tổng 別biệt 之chi 異dị 。 以dĩ 隨tùy 義nghĩa 便tiện 故cố 初sơ 門môn 不bất 同đồng 。 順thuận 四Tứ 諦Đế 義nghĩa 故cố 苦Khổ 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 。 順thuận 十thập 二nhị 緣duyên 義nghĩa 故cố 集Tập 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 。 順thuận 六Lục 度Độ 義nghĩa 故cố 道Đạo 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 。 並tịnh 三tam 藏tạng 義nghĩa 也dã 。 通thông 教giáo 三tam 乘thừa 以dĩ 界giới 內nội 滅Diệt 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 。 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 界giới 外ngoại 道Đạo 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 。 圓viên 教giáo 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 界giới 外ngoại 滅Diệt 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 。 三tam 藏tạng 六Lục 度Độ 緣duyên 起khởi 及cập 衍diễn 人nhân 斥xích 小tiểu 。 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 三tam 記ký 。 於ư 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 為vi 二nhị 。

初sơ 立lập 門môn 。 次thứ 明minh 位vị 為vi 三tam 。

初sơ 三tam 祇kỳ 位vị 。 次thứ 百bách 劫kiếp 位vị 。 三tam 佛Phật 果Quả 位vị 。 於ư 中trung 分phần/phân 凡phàm 聖thánh 位vị 。 如như 文văn 。 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 記ký 。

次thứ 通thông 教giáo 三tam 乘thừa 共cộng 位vị 為vi 二nhị 。

初sơ 明minh 三tam 乘thừa 同đồng 異dị 。 次thứ 正chánh 明minh 位vị 文văn 自tự 分phần/phân 二nhị 。

初sơ 共cộng 位vị 如như 前tiền 。 次thứ 義nghĩa 者giả 文văn 自tự 為vi 二nhị 。

初sơ 二nhị 中trung 二nhị 。

初sơ 明minh 立lập 位vị 意ý 。 次thứ 。

乾can/kiền/càn 慧tuệ

下hạ 正chánh 釋thích 初sơ 文văn 。 又hựu 二nhị 。

先tiên 指chỉ 文văn 。 次thứ 立lập 意ý 。 次thứ 正chánh 釋thích 者giả 。 文văn 相tương/tướng 稍sảo 廣quảng 。 於ư 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 中trung 若nhược 讀đọc 彼bỉ 文văn 須tu 知tri 此thử 意ý 。 於ư 中trung 二nhị 。

先tiên 釋thích 。 次thứ 結kết 判phán 。 釋thích 中trung 自tự 為vi 十thập 。

初sơ 乾can 慧tuệ 地địa 為vi 四tứ 。

初sơ 通thông 立lập 共cộng 意ý 。 次thứ 。

而nhi 菩Bồ 薩Tát

下hạ 立lập 別biệt 意ý 。 三tam 釋thích 四tứ 弘hoằng 相tương/tướng 。 四tứ 從tùng 。

是thị 為vi

下hạ 辨biện 異dị 。 釋thích 四tứ 弘hoằng 中trung 。 初sơ 誓thệ 廣quảng 。 次thứ 三tam 誓thệ 略lược 。 初sơ 誓thệ 又hựu 二nhị 。

初sơ 釋thích 。 次thứ 引dẫn 證chứng 。 次thứ 性tánh 地địa 中trung 三tam 。

初sơ 立lập 共cộng 意ý 。 次thứ 。

而nhi 菩Bồ 薩Tát

下hạ 釋thích 行hành 相tương/tướng 立lập 別biệt 意ý 。 三tam 。

如như 三tam 藏tạng

下hạ 判phán 位vị 辨biện 異dị 。 次thứ 八bát 人nhân 見kiến 地địa 為vi 三tam 。

初sơ 立lập 共cộng 意ý 。 次thứ 。

而nhi 菩Bồ 薩Tát

下hạ 正chánh 釋thích 。 三tam 。

何hà 者giả

下hạ 明minh 立lập 忍nhẫn 所sở 以dĩ 。 次thứ 。

復phục 次thứ

下hạ 明minh 薄bạc 地địa 為vi 三tam 。

初sơ 立lập 共cộng 意ý 。 次thứ 。

而nhi 二Nhị 乘Thừa

下hạ 斥xích 二Nhị 乘Thừa 。 三tam 。

菩Bồ 薩Tát

下hạ 正chánh 釋thích 。 言ngôn 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 五ngũ 記ký 。 次thứ 。

阿A 那Na 含Hàm

下hạ 明minh 離ly 欲dục 地địa 。 為vi 四tứ 。

初sơ 立lập 共cộng 意ý 。 次thứ 斥xích 二Nhị 乘Thừa 。 三tam 。

菩Bồ 薩Tát 能năng

下hạ 正chánh 釋thích 。 四tứ 。

所sở 以dĩ

下hạ 明minh 立lập 地địa 所sở 以dĩ 。 辨biện 不bất 同đồng 之chi 相tướng 。 初sơ 三tam 如như 文văn 。 辨biện 不bất 同đồng 中trung 二nhị 。

初sơ 明minh 觀quán 諦đế 用dụng 智trí 不bất 同đồng 。 次thứ 。

故cố 大đại 論luận

下hạ 引dẫn 論luận 證chứng 菩Bồ 薩Tát 立lập 名danh 。 次thứ 。

阿A 羅La 漢Hán 地địa

去khứ 明minh 已dĩ 辦biện 地địa 。 為vi 二nhị 。

初sơ 辨biện 異dị 。 次thứ 引dẫn 證chứng 。 次thứ 。

支chi 佛Phật

下hạ 明minh 支chi 佛Phật 地địa 。 指chỉ 同đồng 羅La 漢Hán 。 故cố 云vân 。

亦diệc 如như 是thị

次thứ 明minh 菩Bồ 薩Tát 地địa 為vi 四tứ 。

初sơ 略lược 立lập 。 次thứ 略lược 辨biện 。 三tam 。

是thị 則tắc

下hạ 略lược 釋thích 。 十Thập 地Địa 猶do 受thọ 菩Bồ 薩Tát 之chi 名danh 。 復phục 名danh 為vi 佛Phật 地Địa 者giả 。 以dĩ 佛Phật 地địa 邊biên 有hữu 菩Bồ 薩Tát 地địa 名danh 。 故cố 知tri 始thỉ 終chung 皆giai 有hữu 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 故cố 云vân 。

別biệt 為vi 菩Bồ 薩Tát

四tứ 。

齊tề 此thử

下hạ 辨biện 盡tận 不bất 盡tận 。 次thứ 。

過quá 菩Bồ 薩Tát

下hạ 釋thích 佛Phật 地địa 。 為vi 二nhị 。

初sơ 略lược 立lập 。 次thứ 。

五ngũ 相tương/tướng

下hạ 辨biện 異dị 。 於ư 中trung 三tam 異dị 。 涅Niết 槃Bàn 異dị 中trung 言ngôn 。

留lưu 舍xá 利lợi

者giả 。 若nhược 下hạ 本bổn 門môn 中trung 通thông 佛Phật 亦diệc 言ngôn 同đồng 入nhập 灰hôi 斷đoạn 者giả 。 當đương 教giáo 二nhị 義nghĩa 不bất 定định 故cố 。 利lợi 鈍độn 菩Bồ 薩Tát 所sở 見kiến 不bất 同đồng 故cố 。 次thứ 簡giản 名danh 別biệt 義nghĩa 通thông 及cập 為vi 菩Bồ 薩Tát 立lập 忍nhẫn 名danh 等đẳng 。 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 六lục 記ký 。

今kim 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 釋thích 。 次thứ 料liệu 簡giản 。 初sơ 文văn 為vi 四tứ 。

初sơ 來lai 意ý 。 次thứ 列liệt 別biệt 位vị 。 三tam 對đối 位vị 。 四tứ 。

是thị 則tắc

下hạ 結kết 。 初sơ 二nhị 如như 文văn 。 三tam 對đối 位vị 中trung 前tiền 九cửu 地địa 如như 文văn 。 至chí 佛Phật 地địa 中trung 先tiên 指chỉ 前tiền 文văn 。 通thông 教giáo 十Thập 地Địa 於ư 別biệt 但đãn 名danh 菩Bồ 薩Tát 地địa 也dã 。 次thứ 。

此thử 佛Phật

下hạ 與dữ 三tam 藏tạng 辨biện 同đồng 異dị 。 言ngôn 。

三tam 藏tạng 佛Phật 一nhất 日nhật 三tam 時thời 照chiếu 機cơ

者giả 。 諸chư 部bộ 《# 阿a 含hàm 》# 及cập 《# 大đại 論luận 》# 皆giai 有hữu 此thử 說thuyết 。 云vân 佛Phật 一nhất 日nhật 三tam 時thời 。 入nhập 定định 求cầu 可khả 度độ 機cơ 。 以dĩ 約ước 教giáo 門môn 不bất 能năng 常thường 見kiến 故cố 也dã 。 亦diệc 如như 《# 摩ma 耶da 經kinh 》# 阿A 難Nan 近cận 在tại 於ư 後hậu 。 而nhi 便tiện 問vấn 言ngôn 。 阿A 難Nan 今kim 者giả 。 為vi 在tại 何hà 許hứa 。 又hựu 問vấn 祇Kỳ 洹Hoàn 何hà 故cố 多đa 烏ô 。 小tiểu 近cận 尚thượng 自tự 不bất 知tri 。 豈khởi 能năng 任nhậm 運vận 常thường 照chiếu 。 次thứ 料liệu 簡giản 中trung 初sơ 問vấn 可khả 解giải 。 答đáp 中trung 明minh 此thử 通thông 位vị 教giáo 相tương/tướng 多đa 異dị 。 致trí 使sử 人nhân 師sư 各các 據cứ 一nhất 途đồ 。 於ư 中trung 二nhị 。

先tiên 見kiến 。 次thứ 思tư 。 初sơ 中trung 三tam 。

先tiên 出xuất 同đồng 異dị 。 次thứ 。

但đãn 通thông 教giáo

下hạ 難nạn/nan 。 三tam 。

若nhược 斷đoạn

下hạ 縱túng/tung 。 次thứ 思tư 惑hoặc 中trung 二nhị 。

先tiên 出xuất 異dị 。 次thứ 兼kiêm 前tiền 總tổng 判phán 。 略lược 云vân 。

不bất 可khả 定định 執chấp

者giả 。 通thông 義nghĩa 不bất 可khả 定định 判phán 。 教giáo 門môn 利lợi 他tha 時thời 長trường/trưởng 機cơ 雜tạp 故cố 令linh 爾nhĩ 也dã 。 次thứ 問vấn 答đáp 中trung 三tam 。

先tiên 略lược 判phán 。 次thứ 。

何hà 者giả

下hạ 釋thích 。 三tam 。

此thử 乃nãi

下hạ 正chánh 判phán 。 次thứ 問vấn 者giả 。

問vấn 大đại 論luận 三tam 處xứ 明minh 燋tiều 炷chú

等đẳng 者giả 。 謂vị 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 。 初Sơ 地Địa 。 初sơ 住trụ 。 《# 大đại 論luận 》# 四tứ 十thập 八bát 明minh 四tứ 十thập 二nhị 字tự 門môn 。 即tức 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 也dã 。 第đệ 四tứ 十thập 九cửu 明minh 菩Bồ 薩Tát 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 乃nãi 至chí 法Pháp 雲Vân 地địa 。 廣quảng 明minh 修tu 治trị 地địa 業nghiệp 。 續tục 此thử 文văn 後hậu 即tức 云vân 復phục 次thứ 地địa 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 但đãn 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 二nhị 者giả 共cộng 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 所sở 謂vị 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 。 乃nãi 至chí 佛Phật 地Địa 。 故cố 知tri 三tam 教giáo 明minh 矣hĩ 。 故cố 知tri 此thử 中trung 問vấn 意ý 與dữ 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 稍sảo 似tự 有hữu 殊thù 。 此thử 以dĩ 三tam 教giáo 為vi 問vấn 。 見kiến 地địa 燋tiều 炷chú 置trí 而nhi 不bất 論luận 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 則tắc 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 文văn 宛uyển 然nhiên 自tự 別biệt 。 次thứ 問vấn 。

利lợi 人nhân 應ưng 無vô 十Thập 地Địa

者giả 。 問vấn 意ý 利lợi 人nhân 既ký 於ư 初Sơ 地Địa 斷đoạn 見kiến 。 應ưng 二nhị 地địa 乃nãi 至chí 四tứ 地địa 斷đoạn 思tư 。 六lục 七thất 地địa 成thành 佛Phật 。 是thị 則tắc 無vô 十Thập 地Địa 耶da 。 答đáp 意ý 者giả 教giáo 門môn 具cụ 有hữu 。 於ư 利lợi 人nhân 不bất 制chế 。 秖kỳ 如như 超siêu 果quả 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 可khả 令linh 餘dư 三tam 果quả 亦diệc 無vô 人nhân 耶da 。 次thứ 問vấn 意ý 者giả 。 別biệt 圓viên 若nhược 有hữu 利lợi 人nhân 。 應ưng 在tại 地địa 前tiền 住trụ 前tiền 燋tiều 炷chú 耶da 。 答đáp 意ý 者giả 。 雖tuy 有hữu 利lợi 鈍độn 。 斷đoạn 位vị 必tất 定định 。

次thứ 別biệt 位vị 為vi 大đại 樹thụ 者giả 。 為vi 三tam 。

標tiêu 章chương 。 列liệt 門môn 。 正chánh 釋thích 。 初sơ 二nhị 如như 文văn 。 釋thích 中trung 有hữu 三tam 。

初sơ 又hựu 為vi 六lục 。

初sơ 得đắc 名danh 。 次thứ 位vị 法pháp 所sở 依y 。 三tam 。

無vô 量lượng

下hạ 通thông 列liệt 。 四tứ 。

別biệt 教giáo

下hạ 判phán 。 五ngũ 。

然nhiên

下hạ 判phán 傍bàng 正chánh 。 六lục 。

既ký 有hữu

下hạ 結kết 示thị 不bất 同đồng 。 前tiền 二nhị 可khả 知tri 。 三tam 通thông 列liệt 中trung 三tam 。

先tiên 舉cử 四tứ 數số 。 次thứ 。

有hữu 無vô 量lượng

下hạ 列liệt 四tứ 法pháp 。 三tam 。

云vân 何hà

下hạ 釋thích 四tứ 法pháp 。 初sơ 二nhị 如như 文văn 。 釋thích 意ý 者giả 。 所sở 以dĩ 四tứ 教giáo 斷đoạn 伏phục 皆giai 名danh 無vô 量lượng 。 若nhược 斷đoạn 若nhược 伏phục 相tướng 狀trạng 非phi 一nhất 故cố 通thông 名danh 之chi 。 此thử 中trung 皆giai 約ước 菩Bồ 薩Tát 故cố 也dã 。 初sơ 如như 三tam 藏tạng 云vân 伏phục 見kiến 思tư 即tức 指chỉ 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 明minh 無vô 量lượng 多đa 在tại 出xuất 假giả 故cố 。 且thả 置trí 二Nhị 乘Thừa 故cố 。 通thông 教giáo 中trung 亦diệc 指chỉ 出xuất 假giả 。 助trợ 謂vị 助trợ 別biệt 。 別biệt 教giáo 中trung 云vân 。

內nội 外ngoại 四Tứ 諦Đế

者giả 。 當đương 知tri 別biệt 人nhân 具cụ 四tứ 四Tứ 諦Đế 。 言ngôn 。

乃nãi 有hữu 斷đoạn 無vô 明minh 義nghĩa

者giả 。 若nhược 據cứ 始thỉ 終chung 雖tuy 登đăng 地địa 斷đoạn 。 既ký 證chứng 道đạo 同đồng 圓viên 當đương 知tri 教giáo 道đạo 有hữu 斷đoạn 義nghĩa 耳nhĩ 。 故cố 今kim 從tùng 事sự 且thả 判phán 地địa 前tiền 屬thuộc 於ư 別biệt 教giáo 。 則tắc 迴hồi 向hướng 中trung 伏phục 望vọng 於ư 圓viên 理lý 。 故cố 得đắc 事sự 名danh 。 圓viên 人nhân 破phá 無vô 明minh 位vị 長trường/trưởng 。 故cố 指chỉ 初sơ 住trụ 去khứ 以dĩ 為vi 無vô 量lượng 四tứ 判phán 。 五ngũ 傍bàng 正chánh 者giả 。 約ước 別biệt 教giáo 始thỉ 終chung 以dĩ 判phán 。 可khả 知tri 。 六lục 結kết 示thị 同đồng 異dị 。 中trung 二nhị 。

初sơ 略lược 示thị 。 次thứ 。

若nhược 華hoa 嚴nghiêm

下hạ 示thị 教giáo 不bất 同đồng 。 於ư 中trung 為vi 三tam 。

先tiên 列liệt 教giáo 。 次thứ 。

又hựu 斷đoạn

下hạ 明minh 教giáo 相tương/tướng 不bất 同đồng 。 三tam 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả

下hạ 明minh 不bất 同đồng 意ý 。 初sơ 又hựu 二nhị 。

先tiên 經kinh 。 次thứ 論luận 。 《# 十Thập 地Địa 論luận 》# 唯duy 釋thích 《# 華hoa 嚴nghiêm 。 十Thập 地Địa 品phẩm 》# 。 《# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 》# 第đệ 七thất 釋thích 第đệ 四tứ 因nhân 果quả 勝thắng 相tương/tướng 中trung 。 亦diệc 但đãn 明minh 歡hoan 喜hỷ 等đẳng 十Thập 地Địa 而nhi 已dĩ 。 《# 地địa 持trì 》# 中trung 明minh 種chủng 性tánh 等đẳng 六lục 位vị 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 五ngũ 所sở 引dẫn 論luận 文văn 。 《# 十thập 住trụ 婆bà 沙sa 》# 。 初sơ 文văn 但đãn 明minh 十Thập 地Địa 而nhi 已dĩ 。 次thứ 釋thích 地địa 相tương/tướng 亦diệc 無vô 諸chư 位vị 。 《# 大đại 論luận 》# 略lược 出xuất 通thông 別biệt 。 文văn 但đãn 引dẫn 例lệ 。 故cố 知tri 諸chư 論luận 明minh 位vị 麁thô 略lược 。 次thứ 明minh 教giáo 相tương/tướng 斷đoạn 伏phục 不bất 同đồng 。 如như 文văn 。 三Tam 明Minh 意ý 中trung 二nhị 。

先tiên 明minh 聖thánh 教giáo 大đại 意ý 。 次thứ 。

今kim 若nhược

下hạ 明minh 今kim 家gia 用dụng 聖thánh 教giáo 意ý 。 又hựu 四tứ 。

初sơ 總tổng 列liệt 大đại 意ý 。 意ý 在tại 為vi 成thành 初sơ 心tâm 行hành 人nhân 入nhập 道đạo 正chánh 意ý 。 若nhược 無vô 位vị 次thứ 。 將tương 何hà 以dĩ 為vi 聞văn 賢hiền 思tư 齊tề 。 將tương 何hà 以dĩ 越việt 增tăng 上thượng 慢mạn 罪tội 。 若nhược 赴phó 機cơ 異dị 轍triệt 任nhậm 彼bỉ 所sở 忻hãn 。 故cố 使sử 如như 上thượng 參tham 差sai 不bất 等đẳng 。 若nhược 為vi 成thành 初sơ 心tâm 教giáo 觀quán 。 故cố 且thả 用dụng 三tam 經kinh 。 次thứ 。

諸chư 聖thánh

下hạ 誡giới 勸khuyến 修tu 行hành 。 三tam 。

今kim 判phán

下hạ 正chánh 示thị 用dụng 三tam 經kinh 意ý 。 是thị 故cố 今kim 家gia 不bất 同đồng 世thế 人nhân 解giải 釋thích 經kinh 論luận 。 但đãn 依y 法pháp 相tướng 列liệt 位vị 而nhi 已dĩ 。 今kim 一nhất 家gia 別biệt 位vị 若nhược 不bất 依y 《# 纓anh 珞lạc 》# 則tắc 位vị 無vô 始thỉ 終chung 。 若nhược 不bất 依y 《# 大đại 品phẩm 》# 則tắc 諸chư 位vị 全toàn 無vô 斷đoạn 惑hoặc 高cao 下hạ 用dụng 觀quán 分phân 齊tề 。 若nhược 不bất 依y 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 則tắc 菩Bồ 薩Tát 願nguyện 行hành 。 淺thiển 深thâm 相tướng 狀trạng 遠viễn 近cận 莫mạc 知tri 。 三tam 經kinh 相tương/tướng 成thành 佛Phật 旨chỉ 無vô 失thất 。 四tứ 釋thích 三tam 文văn 。 自tự 為vi 三tam 。

初sơ 依y 《# 纓anh 珞lạc 》# 。 《# 仁nhân 王vương 》# 中trung 言ngôn 。

前tiền 四tứ 時thời 般Bát 若Nhã

者giả 。 古cổ 判phán 般Bát 若Nhã 總tổng 有hữu 五ngũ 時thời 。

一nhất 《# 摩ma 訶ha 》# 。 二nhị 《# 金kim 剛cang 》# 。 三tam 《# 天thiên 王vương 》# 。 四tứ 《# 光quang 讚tán 》# 。 五ngũ 《# 仁nhân 王vương 》# 。 此thử 亦diệc 未vị 可khả 全toàn 用dụng 。 雖tuy 然nhiên 。 《# 摩ma 訶ha 》# 定định 在tại 《# 仁nhân 王vương 》# 之chi 前tiền 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 《# 仁nhân 王vương 》# 云vân 。

如Như 來Lai 成thành 道Đạo 。 二nhị 十thập 九cửu 年niên 。 先tiên 已dĩ 為vi 我ngã 說thuyết 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 》# 。

故cố 知tri 《# 仁nhân 王vương 》# 在tại 後hậu 明minh 矣hĩ 。 若nhược 《# 光quang 讚tán 經kinh 》# 準chuẩn 諸chư 經kinh 目mục 錄lục 。 弘hoằng 始thỉ 五ngũ 年niên 四tứ 月nguyệt 二nhị 十thập 三tam 日nhật 。 譯dịch 《# 大đại 品phẩm 》# 竟cánh 。 二nhị 十thập 七thất 卷quyển 成thành 者giả 是thị 也dã 。 後hậu 竺trúc 法pháp 護hộ 晉tấn 太thái 康khang 元nguyên 年niên 譯dịch 上thượng 帙# 為vi 《# 光quang 讚tán 》# 。 又hựu 朱chu 仕sĩ 衡hành 譯dịch 為vi 二nhị 十thập 卷quyển 。 名danh 《# 放phóng 光quang 般Bát 若Nhã 》# 。 羅la 什thập 又hựu 重trọng/trùng 譯dịch 為vi 十thập 卷quyển 。 名danh 。

小tiểu 品phẩm

支chi 讖sấm 又hựu 譯dịch 為vi 十thập 卷quyển 。 名danh 。

道Đạo 行hạnh

又hựu 有hữu 人nhân 譯dịch 為vi 五ngũ 卷quyển 。 名danh 。

大đại 明minh 度độ

又hựu 有hữu 人nhân 譯dịch 略lược 《# 光quang 讚tán 》# 。 名danh 。

大đại 明minh 度độ

又hựu 有hữu 人nhân 譯dịch 略lược 《# 光quang 讚tán 》# 。 名danh 。

大đại 智trí 無vô 極cực

又hựu 有hữu 人nhân 譯dịch 。 名danh 。

大đại 品phẩm

當đương 知tri 《# 光quang 讚tán 》# 秖kỳ 是thị 《# 大đại 品phẩm 》# 上thượng 帙# 。 在tại 後hậu 譯dịch 之chi 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 為vi 別biệt 時thời 義nghĩa 也dã 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 與dữ 《# 仁nhân 王vương 》# 。 《# 天thiên 王vương 》# 而nhi 為vi 次thứ 第đệ 者giả 。 未vị 可khả 全toàn 用dụng 。 《# 法pháp 華hoa 》# 意ý 雖tuy 該cai 攝nhiếp 且thả 名danh 位vị 不bất 彰chương 。 故cố 但đãn 用dụng 二nhị 經kinh 。 言ngôn 。

地địa 持trì 九cửu 種chủng 戒giới 定định 慧tuệ

者giả 。 論luận 文văn 既ký 云vân 六Lục 度Độ 皆giai 九cửu 。 今kim 但đãn 云vân 三tam 者giả 或hoặc 以dĩ 三tam 攝nhiếp 六lục 。 或hoặc 略lược 舉cử 三tam 要yếu 。 然nhiên 諸chư 位vị 功công 用dụng 。 願nguyện 行hành 法pháp 相tướng 。 斷đoạn 惑hoặc 品phẩm 類loại 。 被bị 物vật 廣quảng 狹hiệp 。 依y 土thổ/độ 淨tịnh 穢uế 。 示thị 迹tích 多đa 少thiểu 。 真chân 應ưng 優ưu 劣liệt 。 對đối 當đương 法Pháp 門môn 等đẳng 。 非phi 可khả 具cụ 列liệt 。 是thị 故cố 今kim 文văn 但đãn 明minh 一nhất 轍triệt 。 所sở 以dĩ 不bất 暇hạ 廣quảng 明minh 法pháp 相tướng 。 今kim 順thuận 文văn 體thể 亦diệc 不bất 委ủy 曲khúc 。 廣quảng 尋tầm 經kinh 論luận 恐khủng 添# 雜tạp 本bổn 文văn 。 故cố 知tri 依y 此thử 文văn 相tương/tướng 足túc 辨biện 權quyền 實thật 也dã 。

次thứ 總tổng 明minh 位vị 中trung 亦diệc 約ước 三tam 經kinh 。 先tiên 標tiêu 。 次thứ 釋thích 。 釋thích 中trung 二nhị 。

初sơ 約ước 《# 纓anh 珞lạc 》# 者giả 列liệt 釋thích 。 次thứ 依y 《# 大đại 品phẩm 》# 明minh 三tam 觀quán 者giả 。

問vấn 。

今kim 此thử 文văn 中trung 。 將tương 此thử 四tứ 義nghĩa 以dĩ 對đối 三tam 觀quán 。 與dữ 大đại 論luận 中trung 釋thích 因nhân 中trung 總tổng 別biệt 果quả 上thượng 總tổng 別biệt 等đẳng 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。

答đáp 。

言ngôn 異dị 義nghĩa 同đồng 。 何hà 者giả 。 空không 假giả 為vi 因nhân 。 中trung 道đạo 為vi 果quả 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 為vi 因nhân 中trung 總tổng 相tương/tướng 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 為vi 因nhân 中trung 別biệt 相tướng 。 別biệt 人nhân 修tu 中trung 初sơ 但đãn 總tổng 相tương/tướng 為vi 果quả 上thượng 總tổng 。 若nhược 入nhập 初Sơ 地Địa 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 為vi 果quả 上thượng 別biệt 。 當đương 知tri 四tứ 義nghĩa 與dữ 三tam 不bất 殊thù 。

別biệt 解giải 七thất 位vị 者giả 。 如như 《# 纓anh 珞lạc 》# 中trung 明minh 六lục 種chủng 性tánh 。 兼kiêm 於ư 住trụ 前tiền 信tín 位vị 為vi 七thất 。

纓anh 珞lạc 六lục 位vị

者giả 。 謂vị 十thập 住trụ 習tập 種chủng 性tánh 。 十thập 行hành 性tánh 種chủng 性tánh 。 十thập 向hướng 道đạo 種chủng 性tánh 。 十Thập 地Địa 聖thánh 種chủng 性tánh 。 等đẳng 覺giác 性tánh 。 妙diệu 覺giác 性tánh 。 應ưng 往vãng 四tứ 教giáo 本bổn 中trung 尋tầm 。

三tam 草thảo 二nhị 木mộc 位vị 竟cánh 。 次thứ 明minh 最tối 實thật 位vị 。 即tức 一nhất 地địa 所sở 生sanh 之chi 次thứ 位vị 也dã 。 故cố 前tiền 立lập 三tam 教giáo 。 及cập 以dĩ 人nhân 天thiên 。 今kim 唯duy 在tại 圓viên 。 若nhược 不bất 至chí 《# 法pháp 華hoa 》# 開khai 顯hiển 。 安an 知tri 一nhất 地địa 所sở 生sanh 。 于vu 一nhất 佛Phật 乘thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 故cố 知tri 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 各các 謂vị 自tự 立lập 。 蒙mông 一nhất 味vị 雨vũ 方phương 知tri 一nhất 地địa 所sở 生sanh 。 如như 彼bỉ 窮cùng 子tử 。 至chí 臨lâm 終chung 時thời 。 乃nãi 識thức 其kỳ 父phụ 。 是thị 故cố 須tu 明minh 一nhất 實thật 位vị 也dã 。 為vi 令linh 識thức 父phụ 。 是thị 故cố 須tu 明minh 前tiền 諸chư 權quyền 位vị 。 於ư 中trung 先tiên 標tiêu 。 次thứ 釋thích 。 釋thích 中trung 文văn 自tự 開khai 為vi 十thập 意ý 。 初sơ 列liệt 十thập 意ý 者giả 。 雖tuy 同đồng 釋thích 圓viên 門môn 不bất 無vô 小tiểu 異dị 。 初sơ 之chi 四tứ 意ý 及cập 第đệ 十thập 意ý 正chánh 釋thích 圓viên 位vị 。 餘dư 之chi 五ngũ 意ý 因nhân 此thử 便tiện 明minh 。 何hà 者giả 。 此thử 既ký 唯duy 明minh 一nhất 實thật 之chi 位vị 。 不bất 合hợp 即tức 明minh 麁thô 妙diệu 等đẳng 文văn 。 故cố 此thử 等đẳng 文văn 應ưng 合hợp 在tại 妙diệu 行hạnh 文văn 後hậu 。 位vị 妙diệu 章chương 初sơ 列liệt 之chi 。 應ưng 云vân 一nhất 明minh 諸chư 位vị 。 次thứ 明minh 麁thô 妙diệu 及cập 以dĩ 興hưng 廢phế 開khai 顯hiển 等đẳng 也dã 。 今kim 來lai 此thử 者giả 。 欲dục 更cánh 重trọng/trùng 與dữ 權quyền 位vị 比tỉ 決quyết 及cập 開khai 顯hiển 彼bỉ 麁thô 位vị 故cố 也dã 。 故cố 先tiên 釋thích 竟cánh 。 重trọng/trùng 判phán 麁thô 妙diệu 及cập 開khai 顯hiển 等đẳng 。

問vấn 。

今kim 此thử 初sơ 約ước 通thông 別biệt 圓viên 三tam 。 三tam 句cú 料liệu 簡giản 。 至chí 下hạ 結kết 文văn 既ký 云vân 與dữ 藏tạng 通thông 同đồng 。 初sơ 料liệu 簡giản 中trung 何hà 故cố 不bất 對đối 。 三tam 藏tạng 簡giản 耶da 。

答đáp 。

一nhất 者giả 通thông 是thị 大Đại 乘Thừa 初sơ 門môn 。 堪kham 入nhập 後hậu 故cố 。 二nhị 者giả 二nhị 處xứ 羅La 漢Hán 名danh 同đồng 。 故cố 初sơ 對đối 通thông 而nhi 後hậu 兼kiêm 藏tạng 。

此thử 十thập 章chương 次thứ 第đệ 者giả 。 理lý 雖tuy 無vô 名danh 。 理lý 藉tạ 名danh 顯hiển 。 名danh 下hạ 有hữu 義nghĩa 。 方phương 顯hiển 所sở 詮thuyên 。 義nghĩa 上thượng 有hữu 名danh 。 方phương 知tri 詮thuyên 異dị 。 故cố 名danh 義nghĩa 一nhất 章chương 最tối 居cư 於ư 首thủ 。 既ký 知tri 圓viên 門môn 名danh 義nghĩa 。 次thứ 辨biện 所sở 詮thuyên 位vị 數số 。 乃nãi 識thức 圓viên 位vị 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 雖tuy 知tri 位vị 數số 。 位vị 數số 本bổn 為vi 分phân 別biệt 斷đoạn 伏phục 。 若nhược 不bất 識thức 者giả 徒đồ 設thiết 何hà 為vi 。 故cố 次thứ 明minh 斷đoạn 伏phục 。 既ký 知tri 斷đoạn 伏phục 。 應ưng 明minh 斷đoạn 伏phục 功công 用dụng 不bất 同đồng 。 既ký 知tri 圓viên 門môn 斷đoạn 伏phục 功công 用dụng 。 若nhược 不bất 望vọng 前tiền 諸chư 位vị 皆giai 麁thô 。 焉yên 知tri 此thử 位vị 諸chư 位vị 中trung 最tối 。 既ký 知tri 麁thô 妙diệu 。 何hà 不bất 純thuần 說thuyết 一nhất 實thật 之chi 位vị 。 何hà 用dụng 前tiền 來lai 諸chư 麁thô 位vị 耶da 。 應ưng 知tri 麁thô 妙diệu 皆giai 為vi 緣duyên 興hưng 。 緣duyên 既ký 迭điệt 興hưng 。 事sự 須tu 迭điệt 廢phế 。 《# 法pháp 華hoa 》# 前tiền 教giáo 迭điệt 興hưng 迭điệt 廢phế 。 約ước 人nhân 雖tuy 廢phế 。 其kỳ 法pháp 仍nhưng 存tồn 。 況huống 大đại 小tiểu 並tịnh 興hưng 受thọ 益ích 不bất 等đẳng 。 若nhược 顯hiển 若nhược 密mật 當đương 座tòa 殊thù 源nguyên 。 若nhược 橫hoạnh/hoành 若nhược 竪thụ 法Pháp 味vị 差sai 降giáng/hàng 。

時thời 熟thục 化hóa 畢tất 咸hàm 會hội 《# 法pháp 華hoa 》# 。 根căn 緣duyên 既ký 同đồng 應ưng 無vô 異dị 迹tích 。 諸chư 麁thô 至chí 此thử 妙diệu 理lý 斯tư 均quân 。 是thị 故cố 須tu 有hữu 開khai 顯hiển 相tương/tướng 也dã 。 雖tuy 始thỉ 立lập 名danh 義nghĩa 終chung 至chí 開khai 權quyền 。 權quyền 實thật 諸chư 位vị 理lý 須tu 憑bằng 據cứ 。 雖tuy 不bất 孟# 浪lãng 有hữu 始thỉ 有hữu 卒thốt 。 其kỳ 唯duy 聖thánh 人nhân 。 既ký 是thị 佛Phật 之chi 本bổn 意ý 。 不bất 得đắc 不bất 委ủy 辨biện 其kỳ 大đại 體thể 。 故cố 以dĩ 十thập 門môn 括quát 於ư 一nhất 化hóa 。 方phương 了liễu 《# 法pháp 華hoa 》# 妙diệu 位vị 之chi 意ý 。 於ư 中trung 先tiên 釋thích 名danh 義nghĩa 。 中trung 二nhị 。

先tiên 指chỉ 下hạ 文văn 。 次thứ 辨biện 今kim 意ý 又hựu 二nhị 。

先tiên 標tiêu 列liệt 三tam 意ý 。 次thứ 釋thích 。 釋thích 中trung 自tự 三tam 。 今kim 釋thích 初sơ 意ý 中trung 二nhị 。

先tiên 述thuật 。 次thứ 釋thích 。 述thuật 中trung 先tiên 述thuật 二nhị 名danh 與dữ 小tiểu 教giáo 同đồng 。 次thứ 結kết 。 次thứ 。

何hà 者giả

下hạ 釋thích 。 釋thích 中trung 先tiên 釋thích 初sơ 名danh 中trung 經kinh 。 但đãn 述thuật 應Ứng 供Cúng 之chi 名danh 。 今kim 具cụ 以dĩ 羅La 漢Hán 果quả 上thượng 三tam 義nghĩa 釋thích 之chi 。 一nhất 一nhất 文văn 中trung 皆giai 以dĩ 偏thiên 顯hiển 圓viên 。 言ngôn 。

三tam 種chủng 意ý 陰ấm

者giả 。 二Nhị 乘Thừa 在tại 彼bỉ 三tam 中trung 之chi 一nhất 。 今kim 通thông 言ngôn 之chi 。 故cố 云vân 。

三tam 種chủng

非phi 謂vị 二Nhị 乘Thừa 盡tận 具cụ 三tam 也dã 。 言ngôn 。

意ý 陰ấm

者giả 。 由do 意ý 生sanh 陰ấm 名danh 為vi 意ý 陰ấm 。 又hựu 作tác 意ý 生sanh 陰ấm 名danh 為vi 意ý 陰ấm 。 又hựu 意ý 即tức 是thị 陰ấm 名danh 為vi 意ý 陰ấm 。 前tiền 之chi 兩lưỡng 釋thích 從tùng 因nhân 得đắc 名danh 。 後hậu 之chi 一nhất 釋thích 從tùng 果quả 得đắc 名danh 。 又hựu 雖tuy 名danh 意ý 陰ấm 。 亦diệc 可khả 具cụ 五ngũ 。 何hà 者giả 。 佛Phật 尚thượng 具cụ 足túc 常thường 色sắc 等đẳng 五ngũ 。 況huống 復phục 因nhân 人nhân 。 但đãn 小tiểu 教giáo 中trung 不bất 云vân 界giới 外ngoại 更cánh 有hữu 生sanh 處xứ 。 然nhiên 不bất 了liễu 教giáo 尚thượng 云vân 滅diệt 心tâm 。 何hà 況huống 於ư 色sắc 。

淨tịnh 名danh 曰viết 其kỳ 供cung 汝nhữ

者giả 。 此thử 借tá 《# 淨tịnh 名danh 》# 折chiết 挫tỏa 之chi 言ngôn 。 彼bỉ 經kinh 挫tỏa 其kỳ 同đồng 於ư 悲bi 境cảnh 。 當đương 知tri 聲Thanh 聞Văn 。 應Ứng 供Cúng 義nghĩa 偏thiên 。 次thứ 釋thích 後hậu 名danh 。 可khả 知tri 。 次thứ 釋thích 名danh 別biệt 義nghĩa 圓viên 。 五ngũ 十thập 二nhị 名danh 不bất 異dị 於ư 別biệt 。 從tùng 初sơ 至chí 後hậu 。 觀quán 圓viên 證chứng 圓viên 。 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 六lục 卷quyển 末mạt 云vân 。

借tá 下hạ 成thành 高cao

此thử 之chi 謂vị 也dã 。 次thứ 名danh 義nghĩa 俱câu 圓viên 者giả 。 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 無vô 非phi 佛Phật 眼nhãn 佛Phật 智trí 。 言ngôn 。

入nhập 室thất

等đẳng 者giả 。 皆giai 云vân 。

如Như 來Lai

故cố 知tri 名danh 圓viên 。 既ký 云vân 諸chư 法pháp 空không 座tòa 。 大đại 慈từ 悲bi 室thất 。 如Như 來Lai 莊trang 嚴nghiêm 。 故cố 知tri 義nghĩa 圓viên 。

次thứ 明minh 位vị 數số 。 如như 名danh 義nghĩa 俱câu 圓viên 中trung 雖tuy 並tịnh 以dĩ 佛Phật 知tri 見kiến 之chi 言ngôn 謂vị 之chi 為vi 俱câu 。 然nhiên 諸chư 教giáo 大đại 量lượng 須tu 曉hiểu 位vị 數số 方phương 能năng 引dẫn 於ư 行hành 者giả 心tâm 期kỳ 。 於ư 中trung 二nhị 。

標tiêu 列liệt 。 次thứ 釋thích 。 釋thích 自tự 三tam 。

先tiên 釋thích 數số 中trung 四tứ 。 先tiên 列liệt 古cổ 師sư 。 次thứ 。

今kim 謂vị

下hạ 斥xích 舊cựu 。 三tam 。

又hựu 有hữu

下hạ 重trọng/trùng 述thuật 破phá 。 四tứ 。

論luận 諸chư

下hạ 正chánh 明minh 今kim 意ý 。 初sơ 師sư 意ý 者giả 。 並tịnh 列liệt 無vô 位vị 之chi 文văn 。 或hoặc 生sanh 臆ức 見kiến 未vị 當đương 大đại 途đồ 。 或hoặc 引dẫn 經kinh 文văn 不bất 曉hiểu 聖thánh 者giả 意ý 別biệt 。 是thị 故cố 須tu 破phá 。

頓đốn 悟ngộ 初sơ 心tâm 即tức 究cứu 竟cánh

者giả 。 然nhiên 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 中trung 位vị 兼kiêm 圓viên 別biệt 。 人nhân 不bất 通thông 曉hiểu 兩lưỡng 教giáo 位vị 意ý 。 又hựu 復phục 不bất 達đạt 圓viên 位vị 始thỉ 終chung 。 直trực 指chỉ 初sơ 心tâm 以dĩ 為vi 妙diệu 覺giác 。 唯duy 尚thượng 頓đốn 門môn 成thành 佛Phật 速tốc 疾tật 。 乃nãi 成thành 圓viên 教giáo 後hậu 位vị 徒đồ 施thí 。 兼kiêm 成thành 出xuất 佛Phật 煩phiền 重trọng/trùng 之chi 過quá 。 故cố 依y 舊cựu 判phán 誠thành 為vi 未vị 可khả 。 次thứ 斥xích 中trung 三tam 。

初sơ 總tổng 斥xích 中trung 云vân

悉tất 是thị 偏thiên

者giả 。 約ước 理lý 則tắc 證chứng 法pháp 無vô 名danh 。 約ước 事sự 則tắc 不bất 無vô 諸chư 位vị 。 故cố 知tri 諸chư 師sư 偏thiên 從tùng 理lý 說thuyết 。 次thứ 。

然nhiên

下hạ 別biệt 述thuật 難nạn/nan 意ý 。 前tiền 之chi 三tam 師sư 並tịnh 云vân 頓đốn 悟ngộ 。 故cố 總tổng 以dĩ 一nhất 頓đốn 悟ngộ 斥xích 之chi 。 引dẫn 經kinh 失thất 旨chỉ 其kỳ 理lý 自tự 虧khuy 。 故cố 知tri 悟ngộ 即tức 初sơ 住trụ 。 未vị 悟ngộ 即tức 住trụ 前tiền 。 既ký 許hứa 有hữu 悟ngộ 與dữ 不bất 悟ngộ 。 何hà 妨phương 兩lưỡng 位vị 俱câu 有hữu 淺thiển 深thâm 。 乃nãi 成thành 五ngũ 十thập 二nhị 位vị 耶da 。 三tam 。

究cứu 竟cánh

下hạ 引dẫn 經kinh 部bộ 所sở 明minh 皆giai 有hữu 兩lưỡng 意ý 。 如như 何hà 獨độc 以dĩ 無vô 位vị 為vi 語ngữ 。 次thứ 重trọng/trùng 述thuật 中trung 二nhị 。

先tiên 述thuật 。 次thứ 難nạn/nan 。 初sơ 文văn 者giả 。 此thử 師sư 意ý 者giả 。 兼kiêm 斥xích 前tiền 之chi 三tam 師sư 。 故cố 立lập 定định 言ngôn 。 次thứ 。

今kim 例lệ

下hạ 以dĩ 見kiến 證chứng 為vi 難nạn/nan 。 又hựu 三tam 。

先tiên 正chánh 舉cử 權quyền 實thật 兩lưỡng 證chứng 。 次thứ 引dẫn 《# 大đại 論luận 》# 譬thí 。 三tam 引dẫn 《# 普phổ 賢hiền 觀quán 》# 證chứng 。 初sơ 如như 文văn 。 引dẫn 《# 大đại 論luận 》# 中trung 二nhị 。

先tiên 引dẫn 論luận 。 次thứ 例lệ 論luận 意ý 。 謂vị 江giang 海hải 淺thiển 深thâm 。 引dẫn 《# 普phổ 賢hiền 觀quán 》# 云vân 。

大Đại 乘Thừa 因nhân 有hữu

等đẳng 者giả 。 雖tuy 俱câu 實thật 相tướng 因nhân 果quả 灼chước 然nhiên 。 若nhược 有hữu 因nhân 果quả 即tức 有hữu 深thâm 淺thiển 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 中trung 及cập 此thử 下hạ 文văn 圓viên 漸tiệm 漸tiệm 圓viên 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 。 則tắc 圓viên 家gia 之chi 漸tiệm 。 冷lãnh 然nhiên 可khả 知tri 。 次thứ 正chánh 明minh 今kim 意ý 為vi 三tam 。

初sơ 總tổng 述thuật 用dụng 位vị 意ý 。 次thứ 。

還hoàn 約ước

下hạ 列liệt 位vị 數số 。 三tam 。

今kim 於ư

下hạ 釋thích 。 初sơ 文văn 言ngôn 。

隨tùy 順thuận 契Khế 經Kinh

等đẳng 者giả 。 是thị 佛Phật 所sở 說thuyết 。 契khế 教giáo 根căn 理lý 。 乃nãi 如như 符phù 契khế 。 故cố 名danh 為vi 。

契khế

佛Phật 尚thượng 赴phó 機cơ 以dĩ 說thuyết 諸chư 位vị 。 末mạt 代đại 弘hoằng 教giáo 應ưng 順thuận 聖thánh 言ngôn 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 如Như 來Lai 何hà 故cố 。 為vi 此thử 凡phàm 下hạ 遍biến 說thuyết 諸chư 位vị 。 故cố 知tri 皆giai 為vi 令linh 物vật 聞văn 位vị 。 歡hoan 喜hỷ 生sanh 善thiện 破phá 惡ác 發phát 真chân 。 即tức 是thị 明minh 位vị 利lợi 益ích 意ý 也dã 。 故cố 今kim 依y 諸chư 教giáo 如như 下hạ 所sở 引dẫn 是thị 也dã 。 次thứ 列liệt 。 可khả 見kiến 。 三tam 釋thích 中trung 二nhị 。

先tiên 述thuật 今kim 文văn 所sở 立lập 。 次thứ 廣quảng 釋thích 諸chư 位vị 。 初sơ 文văn 者giả 。 先tiên 述thuật 。 次thứ 釋thích 。 釋thích 中trung 先tiên 大đại 師sư 。 次thứ 私tư 釋thích 。 前tiền 文văn 為vi 三tam 。

先tiên 正chánh 釋thích 。 次thứ 。

如như 此thử

下hạ 結kết 歎thán 。 三tam 。

若nhược 欲dục

下hạ 決quyết 位vị 。 初sơ 自tự 為vi 五ngũ 。 初sơ 品phẩm 文văn 者giả 。 又hựu 二nhị 。

先tiên 述thuật 境cảnh 。 即tức 圓viên 聞văn 而nhi 起khởi 信tín 也dã 。 一nhất 塵trần 中trung 有hữu 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 三tam 記ký 。 次thứ 。

欲dục 開khai

下hạ 依y 信tín 起khởi 行hành 。 又hựu 二nhị 。

先tiên 正chánh 明minh 十thập 乘thừa 行hành 法pháp 。 次thứ 。

舉cử

下hạ 結kết 束thúc 示thị 位vị 。 初sơ 文văn 者giả 又hựu 三tam 。

初sơ 總tổng 明minh 行hành 意ý 。 次thứ 。

圓viên 行hành 者giả

下hạ 總tổng 示thị 行hành 相tương/tướng 。 三tam 。

略lược 言ngôn

下hạ 別biệt 示thị 行hành 相tương/tướng 。 先tiên 舉cử 數số 。 次thứ 列liệt 圓viên 行hành 為vi 十thập 者giả 。 即tức 十thập 法pháp 成thành 乘thừa 。 廣quảng 論luận 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 五ngũ 初sơ 至chí 第đệ 七thất 末mạt 。 今kim 此thử 正chánh 意ý 論luận 於ư 教giáo 門môn 。 是thị 故cố 觀quán 法pháp 。 文văn 相tương/tướng 稍sảo 略lược 。 故cố 但đãn 略lược 列liệt 與dữ 前tiền 三tam 教giáo 以dĩ 為vi 比tỉ 決quyết 。 顯hiển 經kinh 圓viên 意ý 。

次thứ

行hành 者giả

下hạ 明minh 第đệ 二nhị 品phẩm 。 於ư 中trung 為vi 四tứ 。

初sơ 正chánh 明minh 第đệ 二nhị 品phẩm 相tương/tướng 。 次thứ 。

內nội 外ngoại

下hạ 明minh 第đệ 二nhị 品phẩm 中trung 十thập 觀quán 。 三tam 。

金kim 剛cang

下hạ 引dẫn 證chứng 。 四tứ 。

聞văn 有hữu

下hạ 結kết 位vị 。 初sơ 二nhị 如như 文văn 。 引dẫn 證chứng 文văn 三tam 。

初sơ 引dẫn 《# 金kim 剛cang 》# 以dĩ 證chứng 能năng 資tư 。 次thứ 舉cử 次thứ 品phẩm 資tư 於ư 前tiền 品phẩm 。 三tam 引dẫn 彌Di 勒Lặc 論luận 以dĩ 證chứng 能năng 資tư 力lực 大đại 。

論luận 云vân 於ư 實thật 名danh 了liễu 因nhân

等đẳng 者giả 。 頌tụng 意ý 正chánh 明minh 讀đọc 誦tụng 《# 般Bát 若Nhã 》# 資tư 於ư 實thật 相tướng 。 是thị 故cố 持trì 誦tụng 名danh 為vi 了liễu 因nhân 。 故cố 云vân 。

於ư 實thật

降giáng/hàng 斯tư 已dĩ 外ngoại 。 但đãn 名danh 生sanh 因nhân 。 生sanh 因nhân 者giả 有hữu 漏lậu 因nhân 也dã 。 故cố 云vân 。

於ư 餘dư 福phước 不bất 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 二nhị 能năng 趣thú 菩Bồ 提Đề

者giả 。 布bố 施thí 七thất 寶bảo 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。 福phước 也dã 。 受thọ 持trì 及cập 讀đọc 誦tụng 此thử 二nhị 。 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 是thị 故cố 此thử 二nhị 名danh 為vi 了liễu 因nhân 。 論luận 文văn 。

福phước 不bất 趣thú 菩Bồ 提Đề

二nhị 句cú 在tại 前tiền 。

於ư 實thật 名danh 了liễu 因nhân

二nhị 句cú 在tại 後hậu 。 今kim 從tùng 義nghĩa 便tiện 。 於ư 理lý 不bất 違vi 。 又hựu 準chuẩn 五ngũ 種chủng 法Pháp 師sư 。 於ư 論luận 二nhị 文văn 各các 開khai 為vi 兩lưỡng 。 更cánh 加gia 說thuyết 法Pháp 名danh 五ngũ 法Pháp 師sư 。 今kim 引dẫn 論luận 文văn 。 且thả 存tồn 自tự 行hành 。 故cố 無vô 說thuyết 法Pháp 又hựu 不bất 名danh 師sư 。 安an 樂lạc 行hành 疏sớ/sơ 廣quảng 釋thích 五ngũ 種chủng 法Pháp 師sư 。

次thứ

行hành 者giả

下hạ 明minh 第đệ 三tam 品phẩm 。 為vi 三tam 。

初sơ 明minh 第đệ 三tam 品phẩm 相tương/tướng 。 次thứ 。

安an 樂lạc 行hành

下hạ 引dẫn 證chứng 。 三tam 。

說thuyết 法Pháp

下hạ 結kết 位vị 。 初sơ 如như 文văn 。 次thứ 引dẫn 三tam 文văn 者giả 。 〈# 安an 樂lạc 行hành 〉# 。 可khả 見kiến 。 次thứ 《# 淨tịnh 名danh 》# 文văn 云vân 。

說thuyết 法Pháp 淨tịnh

等đẳng 者giả 。 唯duy 說thuyết 圓viên 常thường 內nội 心tâm 無vô 著trước 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 。 如như 引dẫn 〈# 安an 樂lạc 行hành 〉# 云vân 。

但đãn 以dĩ 大Đại 乘Thừa 法pháp 答đáp

等đẳng 。 故cố 知tri 以dĩ 說thuyết 法Pháp 力lực 內nội 熏huân 自tự 智trí 。 令linh 倍bội 清thanh 淨tịnh 化hóa 功công 歸quy 己kỷ 。 意ý 在tại 於ư 斯tư 。 大đại 小tiểu 同đồng 然nhiên 。 故cố 引dẫn 毘tỳ 曇đàm 以dĩ 為vi 類loại 例lệ 。 若nhược 言ngôn 。

聽thính 法Pháp 得đắc 解giải 脫thoát

者giả 。 在tại 隨tùy 喜hỷ 位vị 初sơ 。 文văn 意ý 各các 別biệt 相tướng 從tùng 來lai 耳nhĩ 。

次thứ

上thượng 來lai

下hạ 明minh 第đệ 四tứ 品phẩm 。 為vi 四tứ 。

初sơ 明minh 位vị 相tương/tướng 。 次thứ 。

大đại 品phẩm

下hạ 引dẫn 證chứng 。 三tam 。

此thử 則tắc

下hạ 明minh 位vị 意ý 。 四tứ 。

事sự 福phước

下hạ 結kết 位vị 。

次thứ

行hành 人nhân

下hạ 明minh 第đệ 五ngũ 品phẩm 。 中trung 二nhị 。

亦diệc 先tiên 明minh 位vị 相tương/tướng 。 次thứ 。

具cụ 足túc

下hạ 結kết 位vị 。 初sơ 文văn 二nhị 。

先tiên 總tổng 明minh 。 次thứ 。

若nhược 布bố 施thí

下hạ 別biệt 示thị 六Lục 度Độ 之chi 相tướng 。 故cố 知tri 正chánh 行hạnh 六Lục 度Độ 文văn 中trung 。 為vi 欲dục 略lược 明minh 圓viên 境cảnh 故cố 。 云vân 。

十thập 界giới 依y 正chánh 俱câu 捨xả

廣quảng 明minh 行hành 相tương/tướng 。 應ưng 如như 隨tùy 自tự 意ý 及cập 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 。 正chánh 助trợ 合hợp 行hành 。 事sự 理lý 不bất 二nhị 方phương 名danh 正chánh 行hạnh 。 若nhược 取thủ 其kỳ 意ý 。 但đãn 用dụng 三tam 藏tạng 事sự 。 六Lục 度Độ 相tương/tướng 。 皆giai 以dĩ 實thật 相tướng 融dung 令linh 不bất 二nhị 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 。 即tức 是thị 其kỳ 相tương/tướng 。

無vô 畏úy 等đẳng 施thí

者giả 。 論luận 有hữu 三tam 施thí 。 謂vị 資tư 生sanh 。 無vô 畏úy 。 法pháp 。 捨xả 於ư 依y 正chánh 名danh 施thí 資tư 生sanh 。 略lược 不bất 言ngôn 法pháp 故cố 云vân 。

等đẳng

也dã 。 次thứ 結kết 歎thán 。 可khả 知tri 。 三tam 決quyết 位vị 中trung 。

類loại 如như 三tam 藏tạng 念niệm 處xứ 位vị

等đẳng 者giả 。 但đãn 大đại 小tiểu 相tương 望vọng 俱câu 是thị 外ngoại 凡phàm 。 不bất 論luận 內nội 觀quán 及cập 境cảnh 優ưu 劣liệt 。 下hạ 去khứ 格cách 位vị 。 一nhất 切thiết 皆giai 然nhiên 。 一nhất 一nhất 品phẩm 中trung 皆giai 應ưng 具cụ 十thập 更cánh 倍bội 增tăng 明minh 。 文văn 無vô 者giả 略lược 。 故cố 十thập 信tín 初sơ 復phục 重trùng 牒điệp 云vân 。

令linh 五ngũ 倍bội 深thâm 明minh

也dã 。

私tư 釋thích 中trung 因nhân 向hướng 決quyết 位vị 。 故cố 以dĩ 五ngũ 品phẩm 對đối 於ư 五ngũ 停đình 。 於ư 中trung 為vi 二nhị 。

初sơ 總tổng 對đối 。 次thứ 別biệt 對đối 。 言ngôn 。

文văn 字tự 是thị 法Pháp 身thân 氣khí 命mạng

者giả 。 例lệ 如như 欲dục 界giới 有hữu 漏lậu 色sắc 身thân 。 息tức 住trụ 命mạng 住trụ 。 息tức 盡tận 命mạng 盡tận 。 法Pháp 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。 有hữu 能năng 詮thuyên 教giáo 法Pháp 身thân 則tắc 住trụ 。 大Đại 乘Thừa 教giáo 沒một 法Pháp 身thân 豈khởi 存tồn 。 故cố 隨tùy 喜hỷ 位vị 內nội 觀quán 法Pháp 身thân 。 無vô 讀đọc 誦tụng 息tức 持trì 於ư 慧tuệ 命mạng 。 則tắc 被bị 覺giác 觀quán 破phá 壞hoại 法Pháp 身thân 。 正chánh 行hạnh 六Lục 度Độ 中trung 云vân 。

即tức 事sự 而nhi 理lý

等đẳng 者giả 。 理lý 即tức 是thị 佛Phật 。 事sự 妨phương 於ư 道đạo 。 於ư 事sự 會hội 理lý 使sử 事sự 無vô 妨phương 。 妨phương 即tức 是thị 障chướng 。 即tức 事sự 而nhi 理lý 無vô 障chướng 可khả 論luận 。

十thập 信tín 位vị

者giả 。 又hựu 為vi 五ngũ 。

初sơ 牒điệp 五ngũ 品phẩm 為vi 十thập 信tín 因nhân 。 次thứ 正chánh 明minh 十thập 法pháp 橫hoạnh/hoành 竪thụ 對đối 十thập 信tín 。 三tam 。

普phổ 賢hiền

下hạ 引dẫn 證chứng 。 四tứ 。

入nhập 此thử

下hạ 功công 能năng 。 五ngũ 。

此thử 位vị

下hạ 指chỉ 廣quảng 所sở 明minh 。 初sơ 文văn 者giả 。 然nhiên 此thử 中trung 先tiên 重trọng/trùng 牒điệp 前tiền 五ngũ 品phẩm 之chi 初sơ 。 聞văn 圓viên 起khởi 信tín 能năng 習tập 十thập 法pháp 。 成thành 於ư 圓viên 行hành 。 入nhập 隨tùy 喜hỷ 品phẩm 。 品phẩm 品phẩm 漸tiệm 進tiến 入nhập 十thập 信tín 位vị 。 名danh 為vi 圓viên 位vị 。 次thứ 。

以dĩ 善thiện

下hạ 正chánh 明minh 十thập 法pháp 。 既ký 由do 十thập 乘thừa 入nhập 於ư 十thập 信tín 。 故cố 今kim 文văn 義nghĩa 理lý 須tu 具cụ 對đối 橫hoạnh/hoành 竪thụ 二nhị 意ý 。 故cố 先tiên 竪thụ 對đối 。 次thứ 引dẫn 《# 纓anh 珞lạc 》# 十thập 信tín 有hữu 百bách 以dĩ 對đối 橫hoạnh/hoành 文văn 。 故cố 知tri 十thập 信tín 與dữ 十thập 乘thừa 義nghĩa 義nghĩa 同đồng 名danh 異dị 。 須tu 善thiện 會hội 通thông 令linh 不bất 失thất 旨chỉ 。 今kim 比tỉ 望vọng 豎thụ 出xuất 其kỳ 橫hoạnh 相tương 。 一nhất 一nhất 信tín 中trung 言ngôn 。

善thiện 修tu

者giả 。 由do 緣duyên 實thật 相tướng 行hành 於ư 五ngũ 悔hối 。 策sách 勤cần 精tinh 進tấn 。 至chí 第đệ 五ngũ 品phẩm 得đắc 入nhập 十thập 信tín 。 名danh 為vi 善thiện 修tu 。 由do 善thiện 修tu 故cố 相tương 似tự 解giải 起khởi 。 是thị 故cố 十thập 法pháp 在tại 相tương 似tự 位vị 。 轉chuyển 名danh 信tín 心tâm 。 乃nãi 至chí 願nguyện 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 何hà 者giả 。 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 以dĩ 信tín 為vi 本bổn 。 慈từ 悲bi 弘hoằng 誓thệ 藉tạ 念niệm 力lực 持trì 。 心tâm 安an 止Chỉ 觀Quán 功công 由do 精tinh 進tấn 。 破phá 於ư 三tam 惑hoặc 妙diệu 慧tuệ 方phương 遍biến 。 於ư 通thông 無vô 塞tắc 由do 決quyết 定định 力lực 。 元nguyên 修tu 道Đạo 品phẩm 為vi 求cầu 不bất 退thoái 。 正chánh 助trợ 無vô 闕khuyết 迴hồi 因nhân 向hướng 果quả 。 不bất 濫lạm 次thứ 位vị 方phương 能năng 護hộ 法Pháp 。 內nội 外ngoại 不bất 動động 由do 善thiện 防phòng 非phi 。 於ư 法pháp 無vô 愛ái 由do 大đại 願nguyện 力lực 。 故cố 得đắc 至chí 此thử 名danh 為vi 信tín 心tâm 乃nãi 至chí 願nguyện 心tâm 。 十thập 法pháp 既ký 許hứa 初sơ 心tâm 具cụ 修tu 。 當đương 知tri 信tín 信tín 皆giai 具cụ 十thập 法pháp 。 是thị 則tắc 十thập 信tín 有hữu 百bách 明minh 矣hĩ 。 三tam 引dẫn 二nhị 經kinh 證chứng 。 可khả 見kiến 。 四tứ 功công 能năng 中trung 二nhị 。

先tiên 正chánh 敘tự 功công 能năng 。 次thứ 引dẫn 《# 仁nhân 王vương 》# 。 證chứng 云vân 。

十Thập 善Thiện 菩Bồ 薩Tát 發phát 大đại 心tâm

者giả 。 亦diệc 有hữu 人nhân 云vân 。

六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 名danh 為vi 頓đốn 義nghĩa 。 十Thập 善Thiện 菩Bồ 薩Tát 此thử 是thị 漸tiệm 義nghĩa 。 今kim 文văn 所sở 引dẫn 十Thập 善Thiện 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 證chứng 六lục 根căn 。 豈khởi 應ưng 引dẫn 漸tiệm 而nhi 證chứng 於ư 頓đốn 。 故cố 知tri 二nhị 文văn 俱câu 頓đốn 明minh 矣hĩ 。 但đãn 《# 仁nhân 王vương 經kinh 》# 語ngữ 其kỳ 初sơ 後hậu 。 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 意ý 論luận 其kỳ 中trung 間gian 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 徒đồ 生sanh 異dị 見kiến 。 五ngũ 指chỉ 廣quảng 教giáo 。 中trung 二nhị 。

先tiên 總tổng 舉cử 。 次thứ 。

華hoa 嚴nghiêm

下hạ 引dẫn 眾chúng 多đa 文văn 。 初sơ 云vân 。

華hoa 嚴nghiêm 法pháp 慧tuệ

等đẳng 者giả 。 彼bỉ 經kinh 不bất 列liệt 十thập 信tín 之chi 名danh 。 唯duy 於ư 住trụ 前tiền 觀quán 十thập 梵Phạm 行hạnh 。 自tự 古cổ 講giảng 者giả 判phán 為vi 十thập 信tín 。 故cố 今kim 引dẫn 之chi 以dĩ 為vi 信tín 位vị 。 十thập 梵Phạm 行hạnh 空không 。 具cụ 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 記ký 。

譬thí 如như 入nhập 海hải 。 先tiên 見kiến 平bình 相tương/tướng

者giả 。 《# 大đại 論luận 》# 六lục 十thập 六lục 云vân 。

聞văn 深thâm 般Bát 若Nhã 乃nãi 至chí 正chánh 憶ức 念niệm 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 不bất 久cửu 授thọ 記ký 。 如như 欲dục 見kiến 海hải 。 發phát 心tâm 欲dục 趣thú 。 不bất 見kiến 樹thụ 相tương/tướng 山sơn 林lâm 等đẳng 相tương/tướng 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 雖tuy 不bất 見kiến 海hải 。 知tri 海hải 不bất 遠viễn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 大đại 海hải 處xứ 平bình 無vô 樹thụ 等đẳng 相tương/tướng 故cố 。

菩Bồ 薩Tát 受thọ 持trì 。 般Bát 若Nhã 正chánh 憶ức 念niệm 等đẳng 。 雖tuy 未vị 佛Phật 前tiền 聞văn 劫kiếp 數số 記ký 。 自tự 知tri 近cận 於ư 菩Bồ 提Đề 不bất 久cửu 。 樹thụ 山sơn 等đẳng 者giả 。 生sanh 死tử 也dã 。 又hựu 如như 春xuân 樹thụ 陳trần 葉diệp 若nhược 落lạc 。 當đương 知tri 是thị 時thời 新tân 葉diệp 不bất 久cửu 。 聞văn 深thâm 般Bát 若Nhã 。 觀quán 行hành 成thành 就tựu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

仁nhân 王vương 。 普phổ 賢hiền 觀quán 如như 前tiền 引dẫn 。

者giả 。 《# 仁nhân 王vương 》# 偈kệ 云vân 。

十Thập 善Thiện 菩Bồ 薩Tát 發phát 大đại 心tâm 。 長trường/trưởng 別biệt 三tam 界giới 苦khổ 輪luân 海hải 。

次thứ 文văn 即tức 云vân

習tập 種chủng 銅đồng 輪luân 二nhị 天thiên 下hạ

故cố 知tri 十Thập 善Thiện 是thị 鐵thiết 輪luân 位vị 。 《# 普phổ 賢hiền 觀quán 》# 云vân 。

十thập 境cảnh 界giới

等đẳng 。 又hựu 云vân 。

三tam 昧muội 力lực 故cố 。 六lục 根căn 漸tiệm 淨tịnh

具cụ 如như 經kinh 說thuyết 。 六lục 根căn 淨tịnh 已dĩ 。 為vi 諸chư 如Như 來Lai 。 摩ma 頭đầu 授thọ 記ký 。 授thọ 記ký 即tức 是thị 入nhập 初sơ 住trụ 也dã 。 故cố 知tri 六lục 根căn 即tức 是thị 住trụ 前tiền 十thập 信tín 位vị 也dã 。 引dẫn 今kim 經kinh 意ý 者giả 。 既ký 云vân 安an 樂lạc 之chi 行hành 。 安an 樂lạc 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 指chỉ 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 。 前tiền 通thông 望vọng 位vị 。 雖tuy 以dĩ 五ngũ 品phẩm 為vi 行hành 。 今kim 此thử 望vọng 證chứng 為vi 行hành 。 故cố 知tri 明minh 行hành 必tất 在tại 住trụ 前tiền 。 行hành 處xứ 則tắc 通thông 。 通thông 於ư 五ngũ 品phẩm 十thập 信tín 。 近cận 名danh 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 如như 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。

約ước 遠viễn 而nhi 論luận 近cận 。 即tức 離ly 十thập 惱não 亂loạn 。 約ước 近cận 而nhi 論luận 近cận 。 即tức 指chỉ 在tại 空không 間gian 處xứ 。 修tu 攝nhiếp 其kỳ 心tâm 。 約ước 非phi 遠viễn 非phi 近cận 而nhi 論luận 近cận 。 即tức 指chỉ 不bất 動động 不bất 退thoái 。 等đẳng 一nhất 十thập 八bát 空không 。

菩Bồ 薩Tát 應ưng 須tu 觀quán 察sát 。 如như 是thị 三tam 法Pháp 。 故cố 俱câu 名danh 近cận 。 是thị 則tắc 所sở 近cận 之chi 法pháp 有hữu 親thân 有hữu 疎sơ 。 故cố 云vân 。

通thông 別biệt

通thông 疎sơ 。 別biệt 深thâm 故cố 也dã 。 引dẫn 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 意ý 亦diệc 與dữ 安an 樂lạc 義nghĩa 同đồng 。 《# 大đại 論luận 》# 意ý 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 為vi 所sở 觀quán 所sở 證chứng 。 故cố 知tri 行hành 道Đạo 亦diệc 在tại 住trụ 前tiền 。 亦diệc 是thị 如Như 來Lai 之chi 行hành 。

次thứ 明minh

十thập 住trụ 位vị

者giả 。 為vi 五ngũ 。

初sơ 總tổng 牒điệp 信tín 為vi 入nhập 住trụ 之chi 因nhân 。 次thứ 。

初sơ 發phát

下hạ 明minh 三tam 法pháp 開khai 發phát 。 三tam 。

舉cử 要yếu

下hạ 明minh 十thập 法pháp 分phần/phân 成thành 。 四tứ 。

仁nhân 王vương

下hạ 略lược 引dẫn 證chứng 。 五ngũ 。

此thử 位vị

下hạ 指chỉ 廣quảng 教giáo 法pháp 。 初sơ 二nhị 如như 文văn 。 三tam 從tùng 。

舉cử 要yếu 言ngôn 之chi

去khứ 十thập 文văn 。 即tức 是thị 初sơ 住trụ 十thập 法pháp 。 從tùng 證chứng 受thọ 名danh 。 故cố 名danh 為vi 。

住trụ

故cố 《# 仁nhân 王vương 》# 云vân 。

入nhập 理lý 般Bát 若Nhã 名danh 為vi 住trụ

住trụ 於ư 三tam 德đức 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 乃nãi 至chí 能năng 生sanh 。 後hậu 後hậu 諸chư 位vị 。 位vị 位vị 無vô 不bất 皆giai 具cụ 十thập 法pháp 故cố 也dã 。 故cố 今kim 十thập 法pháp 從tùng 住trụ 為vi 名danh 。 後hậu 去khứ 諸chư 位vị 用dụng 此thử 初sơ 住trụ 十thập 法pháp 為vi 因nhân 。 於ư 中trung 為vi 二nhị 。

初sơ 大đại 師sư 釋thích 出xuất 初sơ 住trụ 十thập 法pháp 。 次thứ 私tư 會hội 釋thích 。 初sơ 又hựu 二nhị 。

先tiên 正chánh 釋thích 。 次thứ 。

華hoa 嚴nghiêm

下hạ 稱xưng 歎thán 。 初sơ 文văn 中trung 意ý 言ngôn 從tùng 證chứng 者giả 。 證chứng 不bất 思tư 議nghị 名danh 住trụ 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 證chứng 三tam 種chủng 菩Bồ 提Đề 。 名danh 住trụ 慈từ 悲bi 普phổ 覆phú 。 證chứng 寂tịch 照chiếu 止Chỉ 觀Quán 名danh 住trụ 成thành 就tựu 萬vạn 行hạnh 。 證chứng 破phá 三tam 惑hoặc 遍biến 名danh 住trụ 一nhất 心tâm 三tam 智trí 。 證chứng 於ư 通thông 無vô 塞tắc 名danh 住trụ 佛Phật 眼nhãn 圓viên 見kiến 。 證chứng 無vô 作tác 道đạo 滅diệt 名danh 住trụ 法Pháp 身thân 冥minh 益ích 。 證chứng 助trợ 道đạo 萬vạn 行hạnh 名danh 住trụ 神thần 通thông 顯hiển 益ích 。 證chứng 圓viên 門môn 實thật 位vị 名danh 住trụ 開khai 顯hiển 一Nhất 乘Thừa 。 證chứng 安an 忍nhẫn 內nội 外ngoại 名danh 住trụ 。 嚴nghiêm 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 證chứng 無vô 諸chư 法pháp 愛ái 名danh 住trụ 諸chư 地địa 功công 德đức 。 此thử 初sơ 住trụ 證chứng 轉chuyển 似tự 為vi 真chân 故cố 也dã 。 四tứ 引dẫn 證chứng 。 可khả 知tri 。 人nhân 見kiến 淺thiển 深thâm 之chi 言ngôn 。 多đa 不bất 曉hiểu 於ư 圓viên 別biệt 之chi 意ý 。 具cụ 如như 下hạ 辨biện 。 亦diệc 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 中trung 文văn 。 五ngũ 指chỉ 廣quảng 教giáo 者giả 。 並tịnh 是thị 證chứng 一nhất 分phần/phân 無vô 生sanh 。 能năng 八bát 相tương/tướng 作tác 佛Phật 。 故cố 云vân 。

坐tọa 道Đạo 場Tràng

等đẳng 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt

等đẳng 者giả 。 此thử 並tịnh 迦Ca 葉Diếp 歎thán 初sơ 住trụ 文văn 也dã 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 釋thích 初sơ 住trụ 中trung 讚tán 文văn 甚thậm 廣quảng 不bất 能năng 具cụ 記ký 。 行hành 向hướng 地địa 文văn 多đa 是thị 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 。 《# 纓anh 珞lạc 》# 文văn 意ý 。 《# 纓anh 珞lạc 》# 文văn 雖tuy 次thứ 第đệ 。 亦diệc 可khả 借tá 用dụng 念niệm 念niệm 進tiến 入nhập 之chi 言ngôn 。 妙diệu 覺giác 位vị 中trung 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 十thập 法pháp 至chí 此thử 俱câu 名danh 為vi 大đại 。 是thị 故cố 文văn 云vân 御ngự 車xa 達đạt 到đáo 猶do 名danh 為vi 車xa 。 自tự 爾nhĩ 已dĩ 前tiền 雖tuy 具cụ 諸chư 法pháp 。 未vị 究cứu 竟cánh 顯hiển 不bất 名danh 為vi 大đại 。 雖tuy 有hữu 慈từ 悲bi 為vi 無vô 明minh 隔cách 。 故cố 不bất 名danh 大đại 。 雖tuy 常thường 寂tịch 照chiếu 所sở 嚴nghiêm 未vị 窮cùng 。 能năng 嚴nghiêm 非phi 大đại 。 雖tuy 破phá 三tam 惑hoặc 智trí 未vị 周chu 窮cùng 。 故cố 智trí 非phi 大đại 。 雖tuy 知tri 通thông 塞tắc 。 塞tắc 仍nhưng 未vị 盡tận 。 故cố 知tri 非phi 大đại 。 雖tuy 得đắc 道Đạo 品phẩm 道đạo 未vị 至chí 極cực 。 故cố 道đạo 非phi 大đại 。 雖tuy 用dụng 正chánh 助trợ 正chánh 行hạnh 未vị 滿mãn 。 故cố 用dụng 非phi 大đại 。 雖tuy 復phục 開khai 權quyền 理lý 未vị 窮cùng 終chung 。 故cố 開khai 非phi 大đại 。 雖tuy 忍nhẫn 二nhị 邊biên 猶do 有hữu 餘dư 惑hoặc 。 故cố 益ích 非phi 大đại 。 雖tuy 不bất 著trước 位vị 。 位vị 未vị 至chí 極cực 。 故cố 位vị 非phi 大đại 。 是thị 故cố 妙diệu 覺giác 十thập 皆giai 名danh 大đại 。 名danh 究cứu 竟cánh 乘thừa 。 十thập 法pháp 成thành 乘thừa 對đối 大đại 車xa 喻dụ 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 第đệ 七thất 。 乃nãi 至chí 分phân 別biệt 。 此thử 十thập 法pháp 中trung 或hoặc 七thất 或hoặc 一nhất 等đẳng 。

次thứ 引dẫn 證chứng 中trung 三tam 。

初sơ 總tổng 標tiêu 。 次thứ 廣quảng 引dẫn 。 三tam 。

如như 上thượng

下hạ 結kết 酬thù 。 初sơ 如như 文văn 。 次thứ 文văn 者giả 又hựu 二nhị 。

初sơ 引dẫn 諸chư 經kinh 。 次thứ 引dẫn 此thử 經Kinh 。 初sơ 引dẫn 諸chư 經kinh 中trung 二nhị 。

先tiên 《# 大đại 經kinh 》# 。 次thứ 《# 大đại 品phẩm 》# 。 初sơ 引dẫn 《# 大đại 經kinh 》# 中trung 二nhị 。

先tiên 正chánh 引dẫn 釋thích 。 次thứ 。

問vấn

下hạ 釋thích 疑nghi 。 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 。

先tiên 引dẫn 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 以dĩ 證chứng 位vị 中trung 智trí 斷đoạn 。 次thứ 引dẫn 第đệ 二nhị 經kinh 以dĩ 證chứng 三tam 德đức 。 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 。

初sơ

大đại 涅Niết 槃Bàn

下hạ 證chứng 約ước 智trí 斷đoạn 論luận 法Pháp 身thân 。 次thứ 。

大Đại 經Kinh

下hạ 證chứng 約ước 法Pháp 身thân 論luận 智trí 斷đoạn 。 合hợp 前tiền 智trí 斷đoạn 等đẳng 共cộng 顯hiển 三tam 德đức 。 二nhị 文văn 各các 有hữu 譬thí 。 合hợp 。 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 。 〈# 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 〉# 文văn 。 次thứ 文văn 者giả 。 合hợp 前tiền 三tam 德đức 秖kỳ 是thị 祕bí 藏tạng 。 次thứ 釋thích 疑nghi 中trung 先tiên 問vấn 。 次thứ 答đáp 。 問vấn 意ý 者giả 。 經kinh 中trung 耆kỳ 婆bà 為vi 闍xà 王vương 說thuyết 。 總tổng 有hữu 六lục 喻dụ 。

初sơ 喻dụ 善thiện 心tâm 開khai 敷phu 。 次thứ 喻dụ 行hành 者giả 心tâm 喜hỷ 。 三tam 四tứ 二nhị 喻dụ 善thiện 根căn 增tăng 煩phiền 惱não 減giảm 。 五ngũ 喻dụ 除trừ 貪tham 。 六lục 喻dụ 愛ái 樂nhạo 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 此thử 喻dụ 智trí 斷đoạn 。 此thử 是thị 通thông 問vấn 。 答đáp 中trung 以dĩ 《# 仁nhân 王vương 》# 。 《# 勝thắng 天thiên 》# 兩lưỡng 般ban 若nhược 助trợ 證chứng 《# 大đại 經kinh 》# 。 驗nghiệm 《# 大đại 經kinh 》# 文văn 義nghĩa 當đương 智trí 斷đoạn 。

仁nhân 王vương 十thập 四tứ 忍nhẫn

者giả 。 忍nhẫn 是thị 因nhân 義nghĩa 。 至chí 果quả 名danh 智trí 。 今kim 欲dục 通thông 論luận 智trí 斷đoạn 。 故cố 以dĩ 智trí 名danh 替thế 忍nhẫn 。 《# 勝thắng 天thiên 王vương 》# 中trung 亦diệc 以dĩ 般Bát 若Nhã 為vi 十thập 四tứ 。 般Bát 若Nhã 即tức 是thị 智trí 德đức 。 彼bỉ 二nhị 經kinh 中trung 既ký 有hữu 十thập 四Tứ 智Trí 斷đoạn 。 何hà 妨phương 《# 大đại 經kinh 》# 十thập 四Tứ 智Trí 斷đoạn 。 十thập 四tứ 義nghĩa 成thành 十thập 五ngũ 可khả 例lệ 。 次thứ 引dẫn 《# 大đại 品phẩm 》# 者giả 又hựu 二nhị 。

先tiên 引dẫn 經kinh 。 次thứ 。

諸chư 學học 人nhân

下hạ 釋thích 疑nghi 。 初sơ 文văn 中trung 云vân 。

四tứ 十thập 二nhị 字tự 門môn

云vân

語ngữ 等đẳng

等đẳng 者giả 。 南nam 嶽nhạc 釋thích 云vân 言ngôn 。

字tự 等đẳng

者giả 。 謂vị 法pháp 慧tuệ 說thuyết 十thập 住trụ 。 十thập 方phương 說thuyết 十thập 住trụ 者giả 皆giai 名danh 法pháp 慧tuệ 。 乃nãi 至chí 金kim 剛cang 藏tạng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 言ngôn 。

語ngữ 等đẳng

者giả 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 說thuyết 十thập 住trụ 與dữ 法pháp 慧tuệ 說thuyết 等đẳng 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 又hựu 一nhất 切thiết 字tự 皆giai 是thị 無vô 字tự 。 能năng 作tác 一nhất 切thiết 字tự 。 是thị 名danh 。

字tự 等đẳng

發phát 言ngôn 無vô 二nhị 。 是thị 名danh 。

語ngữ 等đẳng

一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 互hỗ 相tương 在tại 。 是thị 名danh 諸chư 字tự 入nhập 門môn 等đẳng 也dã 。 前tiền 是thị 事sự 解giải 。 次thứ 是thị 理lý 解giải 。 次thứ 釋thích 疑nghi 中trung 二nhị 。

先tiên 出xuất 疑nghi 。 次thứ 。

但đãn 論luận 文văn

下hạ 釋thích 。 釋thích 中trung 二nhị 。

先tiên 引dẫn 論luận 文văn 略lược 釋thích 意ý 。 次thứ 。

今kim 謂vị

下hạ 以dĩ 字tự 義nghĩa 意ý 釋thích 。 釋thích 中trung 又hựu 四tứ 。

初sơ 略lược 引dẫn 字tự 義nghĩa 。 次thứ 引dẫn 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 與dữ 字tự 義nghĩa 同đồng 。 同đồng 是thị 圓viên 意ý 。 三tam 。

經Kinh 云vân

下hạ 引dẫn 經kinh 釋thích 四tứ 十thập 二nhị 字tự 為vi 證chứng 。 四tứ 。

廣quảng 乘thừa

下hạ 引dẫn 經kinh 文văn 次thứ 第đệ 以dĩ 證chứng 字tự 義nghĩa 。 初sơ 二nhị 文văn 可khả 見kiến 。 三tam 引dẫn 經kinh 者giả 。 經kinh 中trung 具cụ 釋thích 四tứ 十thập 二nhị 字tự 功công 德đức 互hỗ 足túc 。 具cụ 如như 南nam 嶽nhạc 兩lưỡng 卷quyển 中trung 釋thích 。 釋thích 兼kiêm 三tam 教giáo 。 今kim 意ý 在tại 圓viên 。 四tứ 引dẫn 經kinh 文văn 次thứ 第đệ 為vi 二nhị 。

先tiên 正chánh 引dẫn 。 次thứ 結kết 酬thù 。 初sơ 文văn 者giả 。 《# 大đại 品phẩm 》# 第đệ 五ngũ 釋thích 廣quảng 乘thừa 中trung 。 彼bỉ 廣quảng 明minh 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 已dĩ 。 廣quảng 釋thích 四tứ 十thập 二nhị 字tự 門môn 。 次thứ 第đệ 六lục 卷quyển 。 〈# 發phát 趣thú 品phẩm 〉# 中trung 明minh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 發phát 趣thú 者giả 。 從tùng 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 乃nãi 至chí 法Pháp 雲Vân 地địa 。 法pháp 雲vân 中trung 明minh 修tu 治trị 地địa 業nghiệp 。 次thứ 〈# 發phát 趣thú 〉# 後hậu 〈# 出xuất 到đáo 品phẩm 〉# 中trung 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

是thị 乘thừa 從tùng 何hà 處xứ 出xuất 。 到đáo 何hà 處xứ 住trụ 。

佛Phật 言ngôn 。

無vô 人nhân 乘thừa 而nhi 到đáo 乾can/kiền/càn 慧tuệ 等đẳng 地địa 。

是thị 故cố 結kết 云vân

經kinh 文văn 次thứ 比tỉ

次thứ 正chánh 引dẫn 此thử 經Kinh 為vi 二nhị 。

初sơ 引dẫn 〈# 分phân 別biệt 功công 德đức 〉# 。 〈# 法Pháp 師sư 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 。 通thông 證chứng 始thỉ 終chung 圓viên 位vị 。 次thứ 引dẫn 〈# 譬thí 喻dụ 〉# 及cập 〈# 序tự 〉# 。 別biệt 證chứng 四tứ 十thập 二nhị 因nhân 果quả 之chi 位vị 。 初sơ 文văn 者giả 。 初sơ 明minh 因nhân 位vị 。 次thứ 。

又hựu 云vân

下hạ 證chứng 果Quả 位vị 。 初sơ 因nhân 位vị 中trung 二nhị 。

先tiên 引dẫn 兩lưỡng 品phẩm 證chứng 內nội 外ngoại 凡phàm 。 次thứ 引dẫn 〈# 方phương 便tiện 〉# 以dĩ 證chứng 聖thánh 位vị 。 又hựu 二nhị 。

初sơ 正chánh 引dẫn 。 次thứ 引dẫn 南nam 嶽nhạc 釋thích 證chứng 。 證chứng 中trung 又hựu 二nhị 。

先tiên 以dĩ 事sự 證chứng 謂vị 開khai 等đẳng 。 次thứ 引dẫn 理lý 證chứng 同đồng 證chứng 實thật 故cố 。 次thứ 果quả 位vị 。 可khả 知tri 。 次thứ 引dẫn 兩lưỡng 品phẩm 中trung 初sơ 〈# 譬thí 喻dụ 〉# 意ý 者giả 。 寶bảo 乘thừa 是thị 諸chư 子tử 所sở 乘thừa 。 乘thừa 必tất 從tùng 因nhân 至chí 果quả 。 果quả 必tất 究cứu 竟cánh 道Đạo 場Tràng 。 既ký 先tiên 遊du 四tứ 方phương 。 非phi 因nhân 何hà 謂vị 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 既ký 得đắc 記ký 已dĩ 即tức 入nhập 初sơ 住trụ 。 驗nghiệm 知tri 即tức 是thị 真chân 因nhân 位vị 也dã 。 此thử 因nhân 無vô 易dị 。 故cố 云vân 。

直trực 至chí

次thứ 〈# 序tự 品phẩm 〉# 意ý 者giả 。 凡phàm 為vi 序tự 者giả 作tác 正chánh 弄lộng 引dẫn 。 覩đổ 引dẫn 知tri 正chánh 應ưng 不bất 徒đồ 施thí 。 以dĩ 正chánh 宗tông 中trung 譚đàm 實thật 相tướng 因nhân 果quả 故cố 也dã 。 用dụng 正chánh 驗nghiệm 序tự 始thỉ 末mạt 炳bỉnh 然nhiên 。 是thị 故cố 四tứ 華hoa 從tùng 天thiên 然nhiên 理lý 。 畢tất 竟cánh 因nhân 空không 而nhi 雨vũ 果quả 佛Phật 。 使sử 見kiến 聞văn 者giả 莫mạc 不bất 修tu 一Nhất 乘Thừa 因nhân 。 感cảm 一Nhất 乘Thừa 果quả 。 故cố 復phục 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 故cố 知tri 表biểu 因nhân 真chân 位vị 明minh 矣hĩ 。 言ngôn 結kết 酬thù 者giả 如như 文văn 。

炳bỉnh

明minh 也dã 。 故cố 知tri 前tiền 以dĩ 無vô 位vị 難nạn/nan 者giả 。 不bất 然nhiên 。

三tam 料liệu 簡giản 中trung 二nhị 。

初sơ 料liệu 簡giản 品phẩm 位vị 。 次thứ 以dĩ 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 開khai 合hợp 。 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 。

初sơ 料liệu 簡giản 品phẩm 位vị 。 次thứ 。

末mạt 代đại

下hạ 勸khuyến 誡giới 。 初sơ 又hựu 二nhị 。

先tiên 料liệu 簡giản 品phẩm 。 次thứ 。

此thử 諸chư

下hạ 料liệu 簡giản 位vị 。 前tiền 是thị 《# 纓anh 珞lạc 》# 。 次thứ 是thị 料liệu 簡giản 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 。 《# 大đại 品phẩm 》# 。 品phẩm 位vị 相tương/tướng 成thành 共cộng 顯hiển 一nhất 義nghĩa 。 觀quán 心tâm 不bất 須tu 料liệu 簡giản 。 初sơ 問vấn 如như 文văn 。 答đáp 中trung 言ngôn 。

法pháp 愛ái

者giả 。 即tức 真chân 道Đạo 法Pháp 愛ái 也dã 。 次thứ 文văn 中trung 意ý 者giả 。 雖tuy 用dụng 涅Niết 槃Bàn 不bất 可khả 定định 執chấp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 證chứng 不bất 知tri 。 凡phàm 明minh 位vị 者giả 。 但đãn 是thị 為vi 接tiếp 凡phàm 下hạ 等đẳng 耳nhĩ 。 於ư 中trung 二nhị 。

初sơ 恐khủng 失thất 佛Phật 旨chỉ 。 次thứ 。

如như 此thử

下hạ 明minh 諸chư 位vị 非phi 聖thánh 莫mạc 測trắc 。 初sơ 文văn 中trung 云vân 。

若nhược 專chuyên 對đối 當đương 法Pháp 門môn

乃nãi 至chí

別biệt 解giải 別biệt 執chấp

等đẳng 者giả 。 如như 是thị 圓viên 位vị 。 若nhược 不bất 以dĩ 四tứ 十thập 二nhị 字tự 門môn 譬thí 之chi 。 不bất 以dĩ 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 為vi 行hành 。 不bất 以dĩ 無vô 明minh 重trọng/trùng 數số 意ý 消tiêu 。 但đãn 專chuyên 對đối 當đương 《# 大đại 經kinh 》# 次thứ 第đệ 五ngũ 行hành 十thập 德đức 法Pháp 門môn 。 尋tầm 者giả 多đa 生sanh 次thứ 第đệ 別biệt 見kiến 。

次thứ 明minh 難nan 測trắc 中trung 三tam 。

初sơ 總tổng 明minh 難nan 測trắc 。 次thứ 引dẫn 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 證chứng 。 三tam 。

且thả 置trí

下hạ 引dẫn 例lệ 。 又hựu 二nhị 。

初sơ 引dẫn 大đại 師sư 舉cử 極cực 淺thiển 位vị 以dĩ 明minh 難nan 測trắc 。 次thứ 。

又hựu 且thả

下hạ 展triển 轉chuyển 比tỉ 決quyết 。 初sơ 文văn 二nhị 。

先tiên 敘tự 事sự 。 次thứ 章chương 安an 述thuật 。 初sơ 文văn 中trung 云vân 。

一nhất 旋Toàn 陀Đà 羅La 尼Ni

者giả 。 此thử 經Kinh 列liệt 三tam 陀đà 羅la 尼ni 。 下hạ 文văn 釋thích 云vân 。

旋toàn 假giả 入nhập 空không 名danh 之chi 為vi 旋toàn 。 旋toàn 空không 入nhập 假giả 名danh 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 中trung 道đạo 實thật 相tướng 名danh 為vi 法Pháp 音âm 。

今kim 舉cử 三tam 中trung 之chi 初sơ 。 以dĩ 劣liệt 況huống 勝thắng 。 故cố 云vân 一nhất 旋toàn 。 約ước 位vị 竪thụ 明minh 雖tuy 在tại 六lục 根căn 七thất 信tín 已dĩ 前tiền 。 今kim 通thông 明minh 之chi 乃nãi 在tại 初sơ 心tâm 。 次thứ 文văn 中trung 言ngôn 。

此thử 語ngữ 有hữu 意ý

者giả 。 如như 智trí 者giả 大đại 師sư 。 初sơ 見kiến 南nam 嶽nhạc 。 所sở 證chứng 之chi 法Pháp 。 即tức 此thử 初sơ 陀đà 羅la 尼ni 也dã 。 何hà 由do 可khả 向hướng 下hạ 類loại 人nhân 說thuyết 。 令linh 他tha 解giải 己kỷ 所sở 證chứng 法pháp 耶da 。 此thử 即tức 章chương 安an 述thuật 大đại 師sư 己kỷ 證chứng 。 可khả 知tri 。 次thứ 比tỉ 決quyết 中trung 二nhị 。

先tiên 約ước 內nội 法pháp 。 次thứ 約ước 外ngoại 事sự 。 內nội 法pháp 又hựu 二nhị 。

無vô 漏lậu 方phương 便tiện 及cập 以dĩ 事sự 禪thiền 。 言ngôn 。

斲# 輪luân 人nhân

等đẳng 者giả 。 《# 莊trang 子tử 》# 云vân 。

知tri 者giả 不bất 言ngôn 。 言ngôn 者giả 不bất 知tri 。 如như 齊tề 桓hoàn 公công 讀đọc 書thư 於ư 堂đường 上thượng 。 輪luân 扁# 斲# 輪luân 於ư 堂đường 下hạ 。 釋thích 搥trùy 鑿tạc 而nhi 上thượng (# 去khứ 聲thanh )# 問vấn 桓hoàn 公công 曰viết 。

公công 之chi 所sở 讀đọc 者giả 何hà 耶da 。 公công 曰viết 。

聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 。 曰viết 。

聖thánh 人nhân 在tại 乎hồ 。 公công 曰viết 。

死tử 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 公công 之chi 所sở 讀đọc 者giả 。 古cổ 人nhân 之chi 糟tao 粕# 也dã 。 公công 曰viết 。

寡quả 人nhân 讀đọc 書thư 。 輪luân 人nhân 何hà 得đắc 議nghị 乎hồ 。 有hữu 說thuyết 則tắc 可khả 。 無vô 說thuyết 則tắc 死tử 。 輪luân 人nhân 曰viết 。

以dĩ 臣thần 之chi 事sự 觀quán 之chi 。 斲# 輪luân 徐từ 則tắc 甘cam 而nhi 不bất 固cố 。 疾tật 則tắc 苦khổ 而nhi 不bất 入nhập 。 不bất 徐từ 不bất 疾tật 。 得đắc 之chi 於ư 手thủ 而nhi 應ưng 於ư 心tâm 。 口khẩu 不bất 能năng 言ngôn 。 有hữu 教giáo 存tồn 焉yên 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 臣thần 不bất 能năng 喻dụ 臣thần 之chi 子tử 。 臣thần 之chi 子tử 亦diệc 不bất 能năng 受thọ 之chi 於ư 臣thần 。 是thị 以dĩ 行hành 年niên 七thất 十thập 而nhi 斲# 輪luân 。 古cổ 人nhân 之chi 意ý 不bất 可khả 傳truyền 者giả 死tử 矣hĩ 。 故cố 知tri 公công 之chi 所sở 讀đọc 者giả 古cổ 人nhân 之chi 糟tao 粕# 矣hĩ 。

此thử 則tắc 人nhân 間gian 之chi 事sự 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。

次thứ 四tứ 句cú 又hựu 二nhị 。

先tiên 正chánh 明minh 四tứ 句cú 。 次thứ 明minh 開khai 合hợp 意ý 。

法Pháp 華Hoa 玄Huyền 義Nghĩa 釋Thích 籤# 卷quyển 第đệ 十thập