SỐ 278
KINH ĐẠI PHƯƠNG QUẢNG PHẬT HOA NGHIÊM
Hán dịch: Đời Đông Tấn, Tam tạng Pháp sư Phật-đà-bạt-đà-la, người nước Thiên Trúc
Việt dịch: Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh
Phẩm 32: BẢO VƯƠNG NHƯ LAI TÁNH KHỞI
Bấy giờ, giữa khoảng mi trong tướng bạch hào của Như Lai phóng ra ánh sáng lớn tên là Minh Như Lai pháp, có vô lượng ức nado-tha ánh sáng để làm quyến thuộc, soi khắp tất cả thế giới mười phương, nhiễu quanh mười vòng, hiển hiện vô lượng tự tại của Như Lai, giác ngộ vô số ức na-do-tha các chúng Bồ-tát, tất cả thế giới chấn động sáu cách, diệt trừ tất cả những khổ đường ác, che khuất tất cả ánh sáng của ma giống như khối màu đen, hiển hiện tất cả Bồđề Như Lai, hiển hiện tất cả đại chúng chư Phật, rốt ráo trang nghiêm chiếu khắp tất cả thế giới, pháp giới, hư không giới…, ánh sáng ấy quay trở lại bao quanh tất cả đại chúng Bồ-tát rồi nhập vào đỉnh của Bồ-tát Như Lai Tánh Khởi Diệu Đức.
Lúc bấy giờ, tất cả đại chúng lòng rất vui mừng, thân ý an lạc suy nghĩ: “Kỳ lạ, hiếm có! Hôm nay Như Lai phóng ra lưới ánh sáng lớn thì nhất định sẽ diễn nói chánh pháp thậm thâm.”
Lúc bấy giờ, Bồ-tát Như Lai Tánh Khởi Diệu Đức, ở trên tòa hoa sen đứng dậy, sửa áo vai phải, đặt gối phải lên đài hoa sen, chắp tay một lòng chính hướng về Như Lai, nói kệ rằng:
Tất cả pháp Chánh giác
Các cảnh giới rốt ráo
Các Đại tiên ba đời
Cho nên lễ cung kính.
Cảnh vô tướng rốt ráo
Tướng tốt trang nghiêm thân
Phóng ánh sáng ly cấu
Diệt tan tất cả ma.
Chấn động cõi mười phương
Tất cả cõi chư Phật
Chúng sinh chẳng sợ hãi
Là sức oai thần Phật.
An trụ như hư không
Pháp giới đều thanh tịnh
Trừ diệt tất cả ác
Khiến chúng được sạch trong.
Vô lượng kiếp khổ hạnh
Một lòng cầu Phật đạo
Được trí cảnh vô ngại
Ngang bằng chư Như Lai.
Phóng vô lượng ánh sáng
Chấn động tất cả cõi
Hiển hiện lực tự tại
Rồi vào trong thân ta.
Những Bồ-tát khéo học
Đều tập trung đến đây
Cho nên tâm ta phát
Cần có việc Pháp vương.
Đại chúng đều thanh tịnh
Hạnh Bồ-tát rốt ráo
Trí tuệ không nhiễm trước
Thành tựu vô sở úy.
Hạnh Đại tiên vô lượng
Sức trí tuệ tinh tấn,
Tâm Bồ-tát khai phát
Pháp Như Lai thậm thâm.
Nghĩa Chánh giác vi diệu
Ai có thể tuyên dương
Con nay muốn thỉnh hỏi
Nguyện xin Phật chỉ bày!
Bồ-tát nói kệ này xong thì trong miệng Đức Như Lai phóng ra ánh sáng lớn tên là Vô ngại vô úy, có vô lượng ức na-do-tha a-tăngkỳ ánh sáng để làm quyến thuộc. Ánh sáng đó soi khắp tất cả thế giới mười phương, nhiễu quanh mười vòng, hiển hiện vô lượng tự tại của Đức Như Lai, giác ngộ vô số ức na-do-tha các chúng Bồ-tát, tất cả thế giới sáu thứ chấn động, trừ diệt tất cả những khổ đường ác, che lấp tất cả những ánh sáng của ma giống như màu đen, hiển hiện tất cả Bồ-đề Như Lai, hiển hiện tất cả đại chúng của chư Phật, rốt ráo trang nghiêm chiếu khắp tất cả thế giới, pháp giới, hư không giới…, ánh sáng ấy quay trở lại nhiễu quanh các đại chúng, tất cả Bồtát rồi vào miệng của Đại Bồ-tát Phổ Hiền.
Lúc bấy giờ, thân và tòa Sư tử của Đại Bồ-tát Phổ Hiền thù thắng hơn trăm lần thân và tòa Sư tử của các Bồ-tát, chỉ trừ tòa ngồi của Đức Như Lai.
Lúc bấy giờ, Bồ-tát Như Lai Tánh Khởi Diệu Đức hỏi Đại Bồtát Phổ Hiền:
–Này Phật tử! Chỗ Phật hiển hiện đại uy thần lực chẳng thể nghĩ bàn, đó là tướng điềm gì?
Phổ Hiền đáp Bồ-tát Như Lai Tánh Khởi Diệu Đức rằng:
–Này Phật tử! Như tôi suy nghĩ, như chỗ tôi thấy các Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác đời quá khứ phóng ra ánh sáng lớn thì nhất định nói về chánh pháp Như Lai tánh khởi.
Bồ-tát Như Lai Tánh Khởi Diệu Đức nghe được tên Chánh pháp Như Lai Tánh khởi xong thì tất cả đại địa sáu cách chấn động, sinh ra vô lượng ánh sáng khó luận bàn.
Lúc bấy giờ, Bồ-tát Như Lai Tánh Khởi Diệu Đức hỏi Đại Bồtát Phổ Hiền:
–Thưa Phật tử! Sao gọi là Đại Bồ tất biết chánh pháp Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác Tánh Khởi?
Thưa Phật tử! Chúng hội vô số ức na-do-tha Đại Bồ-tát thanh tịnh giỏi học, tu hành những nghiệp thanh tịnh, niệm tuệ thành tựu, trang nghiêm chư Phật, rốt ráo bờ kia, trụ oai nghi Phật, đủ hạnh Như Lai, chánh niệm chư Phật chưa từng tán loạn, đại Bi quán sát tất cả chúng sinh, quyết định trí tuệ, phân biệt những diệu thần thông của Bồ-tát, đắc thần lực Phật, an trụ ở công đức tất cả chư Phật. Các vị Đại Bồ-tát thành tựu vô lượng công đức như vậy đều đến đây tập hội. Như Bồ-tát đây đã từng ở vô lượng ức na-do-tha chỗ Phật, cung kính cúng dường, gieo trồng các căn lành, thành tựu diệu hạnh của Vô thượng Bồ-tát, những Tam-muội môn được tự tại, thâm nhập vào bí mật của tất cả Như Lai, đối với các Phật pháp thì trừ nghi hoặc của mọi người, vào sâu pháp Phật, giỏi biết các căn của tất cả chúng sinh mà vì họ nói pháp, thuận theo Phật trí phân biệt diễn nói tất cả Phật pháp, rốt ráo bờ kia, thành tựu vô lượng công đức như vậy… Hay thay, thưa Phật tử! Nguyện xin hãy nói về chánh pháp Như Lai Tánh khởi!
Lúc bấy giờ, Bồ-tát Như Lai Tánh Khởi Diệu Đức muốn một lần nữa làm sáng ý nghĩa này nên hướng về Bồ-tát Phổ Hiền nói kệ rằng:
Hay thay! Trí vô ngại
Giác ngộ tất cả pháp
Đầy đủ tuệ bình đẳng
Nói vô lượng cảnh Phật.
Các Phật tử nghe xong
Lòng đều rất vui mừng
Nguyện xin hãy phô diễn
Pháp Như Lai Tánh khởi.
Những gì thân Như Lai
Diệu âm thanh thanh tịnh
Thế nào tâm Như Lai
Và vô lượng cảnh giới?
Những gì Như Lai hạnh
Và Bồ-đề chư Phật
Tu tập những pháp nào
Mau thành Đẳng chánh giác.
Sao gọi Chuyển pháp luân
Pháp diệu thắng thanh tịnh
Xin hãy phân biệt nói Pháp
Niết-bàn Thiện Thệ!
Chư Phật tử nghe rồi
Lòng hoan hỷ vô lượng
Loài chúng sinh mười phương
Đều thấy những Pháp vương.
Cung kính cúng dường Phật
Ở đó trồng căn lành
Nếu có thấy chư Phật
Cung kính gieo căn lành.
Tạng công đức vô lượng
Xin vì con nói rõ
Nếu có nghe tất cả
Danh hiệu của Như Lai.
Phật hiện tại mười phương
Và đã Bát-niết-bàn
Tạng công đức vô tận
Người nghe danh vui mừng.
Và được những lợi gì?
Xin hãy thương nói rõ
Chân Phật tử thanh tịnh
Xin hãy rộng tuyên dương!
Phân biệt cảnh giới sâu
Vô lượng biển công đức
Tất cả các Bồ-tát
Đều chắp tay một lòng.
Cung kính nhìn Thiện Thệ
Ngắm nhân giả và tôi
Khéo nói âm vi diệu
Nguyện nói nghĩa thật chân.
Trừ diệt các nghi hoặc
Thanh tịnh như hư không
Nhân duyên và thí dụ
Vì tôi phân biệt nói.
Vô lượng chúng nghe rồi
Đều phát Bồ-đề tâm
Tất cả chư Như Lai
Tướng tốt trang nghiêm thân.
Đầy khắp mười phương cõi
Phương tiện độ chúng sinh
Phát ra âm vi diệu
Diễn nói vô lượng pháp.
Nhân, dụ theo ứng hóa
Khai ngộ Phật Bồ-đề
Tất cả cõi mười phương
Trong vô lượng cõi Phật.
Kiếp nhiều chẳng thể nói
Khó thấy pháp hội này
Đại chúng này tập hợp
Các Phật tử thanh tịnh.
Trong vô lượng ức kiếp
Khó thấy cũng khó nghe
Cho nên chân Phật tử
Nguyện nói nghĩa vi diệu
Hiển hiện rộng vô lượng
Pháp Như Lai Tánh khởi.
Tất cả các Bồ-tát
Đều chắp tay một lòng
Khát ngưỡng nơi Đại thừa
Nguyện mưa pháp cam lồ.
Bấy giờ, Đại Bồ-tát Phổ Hiền bảo Bồ-tát Như Lai Tánh Khởi Diệu Đức Bồ-tát cùng các đại chúng:
–Này Phật tử! Chánh pháp Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh
Giác Tánh Khởi chẳng thể nghĩ bàn. Vì sao? Chẳng phải vì có ít nhân duyên mà thành Đẳng chánh giác, xuất hiện ở thế gian. Này Phật tử! Như Lai dùng mười thứ vô lượng, vô số trăm ngàn a-tăng-kỳ nhân duyên mới thành Đẳng chánh giác, xuất hiện ở thế gian. Những gì là mười?
- Phát tâm Bồ-đề vô lượng, chẳng bỏ tất cả chúng sinh.
- Vô số kiếp đời quá khứ tu các căn lành, thâm tâm chính trực.
- Từ bi vô lượng cứu hộ chúng sinh.
- Hành vô lượng hạnh, chẳng lùi nguyện lớn.
- Tích vô lượng công đức, lòng không chán đủ.
- Cung kính cúng dường vô lượng chư Phật, giáo hóa chúng sinh.
- Sinh ra vô lượng phương tiện trí tuệ.
- Thành tựu vô lượng công đức tạng.
- Đầy đủ vô lượng trí tuệ trang nghiêm.
- Phân biệt diễn nói vô lượng thật nghĩa của các pháp.
Này Phật tử! Đó là mười thứ vô lượng, vô số trăm ngàn a-tăngkỳ pháp môn Đẳng chánh giác xuất hiện ở thế gian.
Này Phật tử! Ví như tam thiên đại thiên thế giới chẳng do chút ít nhân duyên mà thành. Chúng do vô lượng nhân duyên mới có thể được thành, như là nổi cơn mây mưa lớn, vì mưa lớn nên khởi lên bốn phong luân. Những gì là bốn?
Một tên là Trì, có thể nắm giữ nước lớn.
Hai là Tiệm Tiêu, tiêu dần nước lớn.
Ba gọi là Khởi, nổi lên các xứ sở.
Bốn là Trang nghiêm, trang nghiêm nghiệp báo chúng sinh của ba ngàn thế giới.
Bốn thứ như vậy đều là chỗ khởi lên của các căn lành Bồ-tát và nghiệp báo chúng sinh.
Này Phật tử! Nhờ vô lượng nhân duyên như vậy mới thành tam thiên đại thiên thế giới, vì pháp như vậy nên không có tác giả, cũng không người thành. Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, chẳng phải do chút ít nhân duyên tạo thành mà do vô lượng nhân duyên mới thành Đẳng chánh giác, xuất hiện ở đời. Đó là Đại Bồ-tát đã từng ở chỗ vô lượng Phật đời quá khứ, lắng nghe thọ trì mưa lớn chánh pháp cam lồ. Nhờ đó mà có thể khởi lên bốn thứ phong luân trí tuệ của Như Lai. Những gì là bốn?
- Chánh niệm trì Đà-la-ni chưa từng quên mất, phong luân đại trí của Như Lai có thể trì giữ tất cả pháp vũ của Như Lai.
- Chánh quán phong luân đại trí của Như Lai, có thể tiêu diệt hết tất cả phiền não.
- Khéo hồi hướng phong luân đại trí của Như Lai, thành tựu tất cả căn lành công đức.
- Sinh ra những pháp trang nghiêm ly cấu, phong luân đại trí của Như Lai đều khiến cho tất cả các căn của chúng sinh thanh tịnh, tướng tốt trang nghiêm.
Đó là sự thành tựu của các căn lành vô lậu của Như Lai. Vì pháp như vậy nên không có tác giả cũng không người thành. Này Phật tử! Đó là pháp môn thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời tối thắng số một, Đại Bồ-tát nên biết như vậy.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như khi tam thiên đại thiên thế giới thành mây lớn tuôn mưa tên Hồng chú, tất cả thế gian không thể chứa giữ, trừ đại thiên thế giới lúc ban đầu mới thành. Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng lại như vậy, lúc xuất hiện ở đời diễn nói pháp vũ Như Lai tánh khởi thì tất cả Thanh văn, Duyên giác chẳng có thể thọ trì, trừ những vị Đại Bồ-tát thành tựu các lực.
Này Phật tử! Đó là nhân duyên thứ hai thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời, Đại Bồ-tát nên biết như vậy!
Lại nữa, này Phật tử! Ví như mây lớn nghiệp báo của chúng sinh tuôn mưa không đến từ đâu, đi không chỗ đến. Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, do lực căn lành của các Bồ-tát, Như Lai diễn nói mưa pháp Như Lai tánh khởi, không đến từ đâu, đi không chỗ đến.
Này Phật tử! Đó là nhân duyên thứ ba thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời, Đại Bồ-tát nên biết như vậy!
Lại nữa, này Phật tử! Ví như mây lớn tuôn mưa, tất cả chúng sinh trong đại thiên thế giới không thể biết số lượng. Nếu muốn tính toán thì sẽ khiến cho lòng cuồng loạn, trừ vua trời Ma-hê-thủ-la, chủ cả đại thiên thế giới, cho đến một giọt nước cũng biết thảy, đó là nhờ sức quả báo căn lành.
Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, Như Lai xuất hiện ở đời nói pháp vũ cam lồ Như Lai tánh khởi thì tất cả chúng sinh, Thanh văn, Duyên giác chẳng thể biết được. Nếu muốn suy nghĩ thì khiến cho lòng bị cuồng loạn trừ Đại Bồ-tát chủ của tất cả thế giới, cho đến một câu, một vị đều phân biệt biết hết, vì ở chỗ Phật đời quá khứ đã tu các Địa lực.
Này Phật tử! Đó là nhân duyên thứ tư thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời, Đại Bồ-tát nên biết như vậy!
Lại nữa, này Phật tử! Ví như mây lớn tuôn mưa tên là Diệt xí nhiên, hoặc tên là Năng khởi, hoặc tên là Năng hoại, hoặc tên là Thành bảo, hoặc tên là Phân biệt đại thiên thế giới… Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, Như Lai xuất hiện ở đời mưa chánh pháp vũ tên là Trừ diệt, diệt trừ lửa hừng phiền não của chúng sinh; hoặc có pháp vũ tên là Năng khởi, hay khởi lên tất cả căn lành của chúng sinh; hoặc có pháp vũ tên là Năng hoại, có thể hủy hoại các ác tà kiến của chúng sinh; hoặc có pháp vũ tên là Thành bảo, có thể thành tựu báu Nhất thiết trí cho tất cả chúng sinh; hoặc có pháp vũ tên là Phân biệt, phân biệt hoạt động tâm, tâm sở của chúng sinh.
Này Phật tử! Đó là nhân duyên thứ năm thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời, Đại Bồ-tát nên biết như vậy.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như mây lớn mưa xuống, nước chỉ có một vị, rồi tùy theo chỗ mưa ấy mà nước có sai biệt. Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, Như Lai mưa xuống pháp vũ thuần một vị đại Bi, rồi tùy theo sự ứng hóa chủng loại chẳng đồng.
Này Phật tử! Đó là nhân duyên thứ sáu thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời, Đại Bồ-tát nên biết như vậy.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như khi tam thiên đại thiên thế giới đầu tiên khi mới thành thì trước hết thành lập những cung điện trời Sắc giới, tiếp theo thành lập cung điện của chư Thiên cõi Dục, tiếp theo thành lập cõi người và chỗ ở của các chúng sinh khác. Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, khi xuất hiện ở đời, trước tiên Như Lai phát khởi các hạnh trí tuệ của Bồ-tát, tiếp theo là khởi lên tất cả căn lành của Duyên giác, Thanh văn và chúng sinh khác.
Này Phật tử! Ví như mây lớn mưa xuống nước một vị, rồi tùy theo lực căn lành của các chúng sinh mà khởi lên đủ thứ cung điện. Nước pháp của Như Lai một vị đại Bi, tùy theo khí căn của chúng sinh chẳng đồng nên mưa pháp sai biệt.
Này Phật tử! Đó là nhân duyên thứ bảy thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời, Đại Bồ-tát nên biết như vậy.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như thế giới lúc ban đầu mới thành có đại thủy luân đầy khắp tam thiên đại thiên thế giới. Nước đầy thế giới rồi phát sinh hoa sen lớn tên là Như Lai khởi, dùng những báu công đức để trang nghiêm, che khắp ba ngàn thế giới, ánh sáng soi tất cả đất nước trong mười phương. Trời Ma-hê-thủ-la, trời Tịnh cư… thấy hoa sen thì liền nhất định biết, như hoa sen nở là các Đức Phật ra đời.
Này Phật tử! Lúc bấy giờ có phong luân khởi lên tên là Tịnh quang minh, có thể thành cung điện của chư Thiên cõi Sắc; lại có phong luân khởi lên tên là Tịnh trang nghiêm, có thể thành cung điện của chư Thiên cõi Dục; lại có phong luân khởi lên tên là Bất khả hoại, có thể tạo thành các dãy núi lớn nhỏ và núi Kim cang; lại có phong luân khởi lên tên là Thắng cao, có thể thành vua núi Tu-di; lại có phong luân khởi lên tên là Bất động, có thể thành mười thứ núi lớn. Những gì là mười?
Đó là núi Ba tiêu, núi Tiên nhân, núi Phục ma, núi Đại phục ma, núi Trì kiếp, núi Đen, núi Mục-chân-lân-đà, núi Đại mụcchân-lân-đà, núi Hương, núi Tuyết.
Lại có phong luân khởi lên tên là An trụ, có thể thành đại địa; lại có phong luân khởi lên tên là Trang nghiêm, có thể thành cung điện địa Thiên, cung điện Càn-thát-bà; lại có phong luân khởi lên tên là Vô tận tạng, có thể thành biển của ba ngàn thế giới; lại có phong luân khởi lên tên là Minh tịnh tạng, có thể thành trân bảo của ba ngàn thế giới; lại có phong luân khởi lên tên là Kiên cố văn, có thể thành tất cả cây Như ý.
Này Phật tử! Ví như mây lớn mưa xuống nước thuần một vị. Nhưng vì sức quả báo căn lành của chúng sinh nên có pháp như vậy. Vì thế nên khởi lên đủ chủng loại phong luân, phong luân sai biệt nên hình loại cả ngàn thế giới chẳng đồng. Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy. Như Lai xuất hiện ở đời đủ những căn lành, có ánh sáng tên là Vô thượng đại trí, chẳng đoạn Như Lai tánh khởi, chẳng thể nghĩ bàn trí, soi khắp thế giới mười phương, thọ ký Như Lai cho tất cả Bồ-tát, danh hiệu thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời. Lại có thể biết rõ mỗi một cõi Phật có bao nhiêu Bồ-tát thành tựu công đức.
Lại có ánh sáng tên là Ly cấu tịnh Như Lai đại trí có thể thành Trí tuệ lậu vô sinh của Như Lai.
Lại có ánh sáng tên là Phổ minh Như Lai đại trí, có thể thành Trí pháp giới chẳng thể nghĩ bàn của Như Lai.
Lại có ánh sáng tên là Trì Phật tánh Như Lai đại trí, có thể thành Các lực bất động của Như Lai.
Lại có ánh sáng tên là Vô hoại thắng Như Lai đại trí, có thể thành Trí vô sở úy của Như Lai.
Lại có ánh sáng tên là Nhất thiết minh Như Lai đại trí, có thể thành Nhất thiết chủng trí kiên cố chẳng lui.
Lại có ánh sáng tên là Xuất sinh biến hóa Như Lai đại trí, có thể khiến cho nghe thấy người cung kính cúng dường các Đức Như Lai, căn lành chẳng hư rỗng.
Lại có ánh sáng tên là Phổ tùy thuận chí Như Lai đại trí, có thể thành Pháp thân vô tận công đức, trí tuệ thanh tịnh của Như Lai, nhiêu ích chúng sinh.
Lại có ánh sáng tên là Bất khả cứu cánh Như Lai đại trí, có thể thành Diệu trí thậm thâm của Như Lai, chẳng đoạn tuyệt Tam bảo.
Lại có ánh sáng tên là Chủng chủng trang nghiêm Như Lai đại trí, có thể thành thân tướng tốt trang nghiêm của Như Lai, khiến cho tất cả chúng sinh đều vui mừng được Nhất thiết trí.
Lại có ánh sáng tên là Bất khả hoại Như Lai đại trí, có thể thành thọ mạng thù thắng không có tận cùng ngang bằng pháp giới, hư không giới của Như Lai.
Này Phật tử! Nước Như Lai chỉ thuần một vị đại Bi, nhưng do lực căn lành của Bồ-tát và căn của chúng sinh khác sai biệt nên pháp như vậy, do trí tuệ của Như Lai ứng hóa chẳng đồng.
Này Phật tử! Chánh pháp Như Lai tánh khởi là sự khởi lên ánh sáng trí tuệ bình đẳng của tất cả Như Lai, một vị trí tuệ của tất cả Như Lai sinh ra vô lượng, vô biên công đức. Chúng sinh nghĩ rằng những công đức này Đức Như Lai đã tạo ra.
Này Phật tử! Đây chẳng phải là thần lực Đức Như Lai đã tạo ra. Này Phật tử! Thậm chí một vị Bồ-tát thành đạo Vô thượng nói rằng Phật tạo ra thì vẫn không có chỗ đó. Các Đức Phật vì tất cả quần sinh làm Thiện tri thức, chúng sinh nương vào đây được đại trí tuệ, không có pháp để làm cũng không có người làm.
Này Phật tử! Đó là nhân duyên thứ tám thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời, Đại Bồ-tát nên biết như vậy.
Này Phật tử! Ví như có bốn phong luân nương hư không mà trụ, có thể trì giữ thủy luân. Những gì là bốn?
Đó là An trụ, Bất động, Thường trụ, Kiên cố. Đó gọi là bốn thứ có thể giữ vững thủy luân, thủy luân có thể trì đại địa khiến cho chẳng thể tan hoại. Vậy nên nói, đại địa nương thủy luân, thủy luân nương phong luân, phong luân nương hư không, hư không không chỗ nương. Hư không tuy không chỗ nương nhưng có thể khiến cho ba ngàn cả ngàn thế giới được an trụ.
Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, Ngài nương vào Như Lai khởi lên bốn thứ đại Trí phong luân vô ngại, có thể trì giữ căn lành của tất cả chúng sinh. Những gì là bốn?
Đó là Bảo hộ chúng sinh, đều khiến cho họ vui mừng. Phân biệt các pháp khiến cho chúng sinh đều ưa cầu. Thủ hộ tất cả căn lành của chúng sinh. Quyết định biết rõ pháp giới vô lậu đại Trí phong luân. Đó là tên bốn thứ đại Trí phong luân. Đại Từ làm cho chúng sinh nương về, đại Bi độ thoát chúng sinh. Đại Từ, đại Bi lợi ích chúng sinh. Đại Từ, đại Bi nương trí phương tiện. Trí đại phương tiện nương nhờ Như Lai. Như Lai không có chỗ nương. Ánh sáng trí tuệ vô ngại soi khắp tất cả thế giới trong mười phương.
Này Phật tử! Đó là nhân duyên thứ chín thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời, Đại Bồ-tát nên biết như vậy.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như ba ngàn thế giới thành rồi thì có đủ mọi thứ làm lợi ích cho vô lượng chúng sinh. Tánh nước, chúng sinh được sự an lạc của nước. Lục địa chúng sinh được sự an lạc của đất. Cung điện, chúng sinh được sự an lạc của cung điện. Không trung, chúng sinh được sự an lạc của hư không. Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, Như Lai xuất hiện ở đời đem lại mọi thứ lợi ích cho chúng sinh. Người nghe thấy Đức Như Lai thì nhảy múa vui mừng, tu các căn lành; người trụ ở giới thì được niềm vui giới cấm Phật; người trụ ở bốn Thiền, bốn Vô lượng thì được niềm vui bậc Thánh trí sáng Vô thượng; người trụ ở cửa pháp thì được niềm vui chân thật; người trụ ở chiếu minh thì được niềm vui trí tịnh. Vô lượng pháp môn như vậy… đem lại đủ thứ lợi ích cho chúng sinh.
Này Phật tử! Đó là nhân duyên thứ mười thành Đẳng chánh giác xuất hiện ở đời, Đại Bồ-tát nên biết như vậy.
*********
Này Phật tử! Đại Bồ-tát lại nên biết: Chánh pháp Như Lai tánh khởi, công đức không lường, vì hành vô lượng đầy khắp mười phương, không đến không đi, lìa sinh trụ diệt, vì không có hành nên; lìa tâm ý thức, vì không có thân; tánh như hư không, vì hết thảy đều bình đẳng, tất cả chúng sinh không ngã và ngã sở, vì không có tận; tất cả cõi vô tận, vì không có chuyển; chẳng đoạn tuyệt vị lai tế, vì không có thoái chuyển trí Như Lai vô ngại, bình đẳng không hai vì quán sát hữu vi, vô vi; thành Đẳng chánh giác nhiêu ích chúng sinh vì bản hạnh hồi hướng tự tại tròn đủ.
Lúc bấy giờ, Bồ-tát Phổ Hiền muốn một lần nữa làm sáng tỏ ý nghĩa này nên dùng kệ khen rằng:
Tất cả chúng lắng nghe
Pháp mười lực Như Lai
Tất cả các thế gian
Tối thắng không gì trên!
Đều cùng không gì sánh
Cũng ngang bằng hư không
Công đức vô đẳng ấy
Cảnh giới chẳng thể lường.
Tất cả chư Như Lai
Công đức không thể lường,
Các loài chúng sinh khác
Thì không thể nghĩ bàn.
Một pháp môn Như Lai
Tất cả các quần sinh
Trong vô lượng ức kiếp
Nghĩ suy chẳng thể cùng.
Mười phương các cõi Phật
Nghiền nát thành vi trần
Có người tính toán được
Đều rõ biết số ấy.
Người đó vô lượng kiếp
Tính số các Như Lai
Công đức một sợi lông
Không thể biết một phần.
Ví như một kẻ sĩ
Hư không có thể lường
Lại kẻ sĩ thứ hai
Tính toán biết số lường.
Ở ức vô số kiếp
Tính lường hết hư không
Các công Đức Như Lai
Chẳng thể tính tận cùng.
Ví như có kẻ sĩ
Có thể nơi một niệm
Số chúng sinh ba đời
Sở hành tâm, tâm sở.
Những kiếp số sinh chúng
Tính toán có thể cùng
Như Lai vô lượng đức
Số ấy chẳng thể cùng.
Ví như các pháp giới
Ranh giới chẳng nắm được
Tất cả, phi tất cả
Chẳng thấy chẳng thể nắm.
Các Như Lai như vậy
Cảnh giới chẳng thể lường
Tất cả phi tất cả
Pháp giới không cùng tận.
Ví như tánh như như
Lìa hư vọng, tịch diệt
Sinh ra đã không có
Thì diệt cũng là không.
Chư Như Lai như vậy
Và tất cả cảnh giới
Cũng đồng tánh như như
Chẳng giảm cũng chẳng tăng.
Ví như đời vị lai
Chân thật tế không tế
Tánh ba đời tự lìa
Chân thật chẳng thể được.
Đẳng chánh giác như vậy
Cảnh giới cũng vậy thôi
Tất cả trong ba đời
Thông đạt không chướng ngại.
Các pháp không đổi khác
Tánh không, không tạo tác
Lìa bẩn, không ô nhiễm
Tánh ấy như hư không.
Tất cả chư Như Lai
Tánh thanh tịnh cũng vậy
Tất cả tánh vô tánh
Chẳng có cũng chẳng không.
Tánh chánh pháp xa lìa
Tất cả đường ngôn ngữ
Tất cả thú phi thú
Đều là tánh tịch diệt.
Tất cả chư Như Lai
Cảnh giới cũng như vậy
Xa lìa đường ngôn ngữ,
Chẳng thể làm thí dụ.
Pháp giác ngộ chư Phật
Tánh tướng đều tịch diệt
Như chim bay trong không
Dấu chân chẳng thể có.
Vô lượng quả đại nguyện
Thành tựu thân tịnh sắc
Đủ mười Lực công đức
Thị hiện đại thần biến.
Pháp thậm thâm Như Lai
Nếu có người muốn biết
Ý thì phải sạch trong
Giống như là hư không.
Xa lìa tưởng hư vọng
Và tà kiến đảo điên
Tu tập đạo thanh tịnh
Được tịnh ý rốt ráo.
Cho nên các Phật tử
Hãy lắng nghe một lòng
Cảnh giới các Thiện Thệ
Ta sẽ nói ít phần.
Tất cả Đấng Thập Lực
Công đức chẳng thể lường
Để giác ngộ chúng sinh
Nay ta nói đôi phần.
Tất cả các Đạo sư
Khởi thân nghiệp thanh tịnh
Nghiệp miệng và nghiệp ý
Cảnh giới đều sạch trong.
Cảnh giới sâu Như Lai
Thanh tịnh diệu pháp luân
Các căn lành Niết-bàn
Ta sẽ phân biệt nói.
Ví như ba ngàn cõi
Khi đất nước mới thành
Chẳng phải ít nhân duyên
Có thể thành thế giới.
Vô lượng sức phương tiện
Tất cả nhân duyên khởi
Cõi tam thiên đại thiên
An trí các quần sinh.
Các Tối Thắng như vậy
Pháp tánh khởi như vậy
Công đức tạng vô lượng
Tất cả chẳng thể biết.
Các thế giới mười phương
Nghiền nát thành vi trần
Tính số các vi trần
Là biết tâm chúng sinh.
Vi trần tâm chúng sinh
Cũng còn có thể biết
Tất cả Đấng Thập Lực
Không thể biết công đức.
Ví như có nhiều mây
Có thể tuôn mưa lớn,
Khởi bốn thứ phong luân
Hay thành ba ngàn cõi.
Các căn lành chúng sinh
Lực công đức Bồ-tát
Khởi ba ngàn thế giới
An trí loài sinh chúng.
Như Lai cũng như vậy
Khởi mây pháp nhân duyên
Phong luân đại trí tuệ
Ý thanh tịnh, ly cấu.
Nơi tất cả chư Phật
Tu tập các căn lành
Hồi hướng cùng chúng sinh
Chóng thành Đẳng chánh giác.
Ví như trong hư không
Mây mưa tên Hồng thủy
Tất cả các thế giới
Không thể chứa đựng được.
Ngoài tam thiên đại thiên
Khi thế giới mới lập
Chẳng thể động phong luân
Y chỉ cõi hư không.
Như Lai cũng như vậy
Mới thành Đẳng chánh giác
Mười phương tất cả cõi
Mây pháp tuôn mưa lớn.
Tràn đầy cả pháp giới
Không ai thể nắm giữ
Chỉ có Đại Bồ-tát
Thành tựu vô lượng đức.
Trong không khởi mây mưa
Không tạo không tác giả
Vốn không từ đâu đến
Đi cùng không từ đâu.
Như Lai cũng như vậy
Mây pháp mưa cam lồ
Vốn không từ đâu đến
Đi cũng không từ đâu
Tùy chỗ nhận giáo hóa
Vì họ mưa chánh pháp.
Ví như mây mưa lớn
Không ai biết số lượng
Chỉ có Ma-thủ-la
Có thể phân biệt rõ biết.
Thiện Thệ cũng như vậy
Mưa pháp vũ không lường
Tràn đầy các cõi Phật
Không ai có thể tính.
Chỉ Vô thượng Pháp vương
Chủ tất cả thế giới
Đều có thể rõ biết
Như xem báu lòng tay.
Ứng diệt thường tịch diệt
Ứng khởi thường hiện khởi
Diệt tan các tà kiến
Nuôi lớn báu công đức.
Mưa chánh pháp Như Lai
Trừ diệt các phiền não
Sinh ra chẳng thể tính
Vô lượng các căn lành.
Tu tập nơi chánh kiến
Xa lìa các đảo điên
Tất cả các Tối thắng
Rõ biết báu công đức.
Ví như giữa hư không
Mưa khắp nước một vị
Sức quả báo chúng sinh
Chỗ sinh khởi chẳng đồng.
Mưa chánh pháp Như Lai
Một vị nước Đại bi
Tùy chỗ nhận giáo hóa
Nói đủ thứ sai biệt.
Khi mới thành thế giới
Cõi Sắc giới khởi trước
Lại ở Dục giới thiên
Thứ lớp khởi cung điện.
Lần lượt ở nhân gian
Tạo chỗ ở khắp nơi
Sau đó lần lượt khởi
Chỗ các Rồng, Càn-thát.
Như Lai cũng như vậy
Mới thành Đẳng chánh giác
Liền khởi hạnh Bồ-tát
Tiếp theo thừa Duyên giác.
Lại hóa tâm tự tại
Tất cả các Thanh văn
Sau đó khiến chúng sinh
Tu tập các căn lành.
Thấy hoa sen sạch trong
Chư Thiên biết Phật xuất
Do mưa gió khởi lên
Gió hay khởi thế giới.
Như Lai phóng hào quang
Phân biệt Phật, Bồ-tát
Hay khởi trí tuệ luân
Thông đạt các pháp Phật.
Nước nương gió tồn tại
Đất nương ở thủy luân
Mọi cây báu nương đất
Hư không không chỗ nương.
Trí luân nương Như Lai
Từ bi nương trí tuệ
Công đức nương phương tiện
Pháp thân không chỗ nương.
Ví như đại địa khởi
Lợi ích những chúng sinh
Nước, đất, quần sinh loại
Mỗi một được lạc an.
Chúng sinh nương hư không
Và chư Thiên Dục, Sắc
Loài hai chân, bốn chân….
Tất cả đều lợi ích.
Pháp vương cũng như vậy
Xuất hiện ở thế gian
Khiến tất cả chúng sinh
Đều được nhiều ích lợi.
Nếu có người nghe thấy
Mà cung kính cúng dường
Trừ diệt các phiền não
Rõ thấu pháp Như Lai.
Pháp Như Lai tánh khởi
Thế gian không thể biết
Ta đã nói ít phần
Vì lợi ích chúng sinh.
Bấy giờ, Đại Bồ-tát Phổ Hiền bảo các vị Bồ-tát:
–Này Phật tử! Sao gọi là Đại Bồ-tát thấy biết Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác? Đại Bồ-tát này thấy biết Như Lai thành tựu đầy đủ vô lượng công đức. Vì sao? Vì Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác chẳng phải một pháp, một hạnh, một thân, một cõi giáo hóa một chúng sinh. Đại Bồ-tát này thấy biết Như Lai thành tựu đầy đủ vô lượng pháp, vô lượng hạnh, vô lượng thân, vô lượng cõi, bình đẳng giáo hóa tất cả chúng sinh vậy.
Này Phật tử! Ví như hư không, tất cả chỗ sắc, chỗ phi sắc, không có chỗ nào chẳng đến mà chẳng phải đến, chẳng phải chẳng đến. Vì sao? Vì chỗ không không có hình sắc. Thân của Đức Như Lai cũng như vậy, Ngài đến tất cả chỗ, tất cả cõi, tất cả pháp, tất cả chúng sinh mà không chỗ đến. Vì sao? Vì thân các Đức Như Lai chẳng phải thân mà tùy sự ứng hóa để thị hiện thân ấy.
Này Phật tử! Đó là Đại Bồ-tát mới vào cửa thắng hạnh thấy biết Như Lai.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như hư không rộng rãi, có thể dung chứa tất cả chúng sinh mà không nhiễm trước. Cũng như vậy, pháp thân Như Lai soi sáng căn lành thế gian, căn lành lìa thế gian của tất cả chúng sinh mà cũng không hề nhiễm trước. Vì sao? Vì pháp thân Như Lai đối với tất cả nhiễm trước đều đã đoạn đứt.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ hai thấy biết Như Lai của Đại Bồ-tát.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như mặt trời mọc ở thế gian đem đến vô lượng việc lợi ích cho chúng sinh. Như là trừ diệt tối tăm, nuôi lớn tất cả núi, rừng, thảo dược, trăm thứ lúa, cỏ cây, tiêu trừ lạnh lẽo; mặt trời chiếu lên hư không thì lợi ích cho chúng sinh ở hư không, chiếu xuống ao thì có thể làm nở hoa sen; chiếu đều khắp thì làm hiện ra tất cả sắc tượng, sự nghiệp thế gian đều được rốt ráo. Vì sao? Vì mặt trời có thể phóng ra vô lượng ánh sáng. Cũng như vậy, mặt trời thân Như Lai đem lại vô lượng sự việc có thể lợi ích khắp tất cả chúng sinh. Như là việc lợi ích diệt ác nuôi lớn thiện pháp, lợi ích ánh sáng trí tuệ chiếu khắp trừ diệt tất cả sự hắc ám chúng sinh; lợi ích đại từ cứu hộ chúng sinh, lợi ích đại Bi độ thoát tất cả, chánh pháp lợi ích nuôi lớn Căn, Lực, Giác ý, lợi ích tín tâm vững chắc trừ lòng cấu bẩn, lợi ích kiến pháp chẳng hoại nhân duyên, lợi ích Thiên nhãn thấy hết chúng sinh chết chỗ này sinh chỗ kia, lợi ích xa lìa sự tàn hại chẳng hoại tất cả căn lành của chúng sinh, lợi ích tuệ quang mở bày hoa lòng của tất cả chúng sinh, lợi ích phát tâm rốt ráo tất cả sở hành Bồ-tát. Vì sao? Vì mặt trời thân Như Lai phóng ra tất cả ánh sáng tuệ khắp nơi.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ ba thấy biết Như Lai của Đại Bồ-tát.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như mặt trời mọc, trước tiên soi tất cả các vua núi lớn, tiếp theo soi tất cả núi lớn, tiếp đến soi núi báu kim cương, sau đó mới soi khắp tất cả đại địa. Nhưng ánh sáng mặt trời chẳng hề nghĩ: “Ta sẽ chiếu trước những vua núi lớn, rồi theo thứ lớp cho đến chiếu khắp đại địa”, mà chỉ tại núi, đất đó có cao có thấp nên sự soi chiếu có trước có sau. Cũng như vậy, Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác thành tựu vầng mặt trời trí tuệ vô lượng, vô biên pháp giới, thường phóng vô lượng ánh sáng trí tuệ vô ngại, trước soi những vua núi lớn Đại Bồ-tát, tiếp đến soi Duyên giác, tiếp đến soi Thanh văn, tiếp đến soi chúng sinh có căn lành quyết định, tùy chỗ mà giáo hóa. Sau đó soi hết tất cả chúng sinh cho đến chúng sinh tà định, vì chúng sinh tạo tác nhân duyên nhiêu ích đời vị lai. Ánh sáng mặt trời trí tuệ của Như Lai chẳng nghĩ: “Ta sẽ soi Bồ-tát trước… cho đến tà định”, mà chỉ phóng ra ánh sáng trí lớn soi khắp tất cả.
Này Phật tử! Ví như mặt trăng xuất hiện ở thế gian… cho đến rừng sâu hang tối không đâu chẳng soi chiếu khắp. Cũng như vậy, mặt trời mặt trăng trí tuệ của Như Lai chiếu soi khắp tất cả không đâu chẳng sáng tỏ. Chỉ vì căn lành, hy vọng chúng sinh chẳng đồng nên ánh sáng trí của Như Lai có chủng loại sai khác.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ tư thấy biết Như Lai của Đại Bồ-tát.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như mặt trời mọc ở thế gian, chúng sinh bị mù bẩm sinh thì chưa từng nhìn thấy. Vì sao? Vì không có mắt.
Này Phật tử! Chúng sinh mù này tuy chẳng thấy mặt trời nhưng cũng được nhiều lợi ích của ánh sáng mặt trời. Nhờ ánh sáng mặt trời mà chúng được đồ ăn thức uống, những dụng cụ sinh hoạt tiêu trừ lạnh lẽo, khiến cho thân thể nhẹ nhàng, các bệnh phong hàn, ghẻ lở đều trừ hết, được yên ổn vui sướng. Mặt trời tuệ của Như Lai xuất hiện ở thế gian như vậy. Tất cả chúng sinh sống mù tà kiến, phạm giới, vô trí, tà mạng chưa từng nhìn thấy ánh sáng mặt trời, trí tuệ của Phật. Vì sao? Vì không có mắt tín tâm.
Này Phật tử! Chúng sinh sống mù tuy chẳng thấy ánh sáng mặt trời trí tuệ của Như Lai, nhưng chúng sinh này cũng được sự lợi ích vì ánh sáng mặt trời trí tuệ của Như Lai diệt trừ tất cả những khổ của bốn đại, thân thể yên vui, đoạn trừ tất cả gốc rễ phiền não đau khổ.
Này Phật tử! Đức Như Lai có ánh sáng tên là Nhất thiết công đức tích tụ; lại có ánh sáng tên là Phổ chiếu nhất thiết; lại có ánh sáng tên là Thanh tịnh tự tại phổ chiếu; lại có ánh sáng tên là Xuất đại diệu âm; lại có ánh sáng tên là Phổ chiếu nhất thiết chư ngữ ngôn pháp; lại có ánh sáng tên là Tự tại trừ diệt nhất thiết nghi hoặc; lại có ánh sáng tên là Vô y phổ chiếu; lại có ánh sáng tên là Trí tuệ tự tại trừ diệt tất cả cảnh giới hư vọng; lại có ánh sáng tên là Phân biệt các thừa, tùy theo chỗ thích ứng mà phát ra diệu âm lớn; lại có ánh sáng tên là Viên mãn tự tại âm thanh, trang nghiêm các cõi, khiến cho hết tất cả chúng sinh đều được thanh tịnh.
Này Phật tử! Mỗi một lỗ chân lông của Đức Như Lai phóng ra một ngàn thứ ánh sáng như vậy, năm trăm ánh sáng soi khắp phương Dưới, năm trăm ánh sáng soi khắp phương Trên. Đại Bồ-tát ở chỗ những Đức Như Lai trong cõi ấy thấy ánh sáng này rồi, các vị Bồ-tát đó tức thời đầy đủ mười đầu, mười mắt, mười tai, mười mũi, mười lưỡi, mười thân, mười tay, mười chân, mười địa, mười trí thanh tịnh. Các vị Bồ-tát đó nhờ hạnh địa Bồ-tát mà các nhập đều thanh tịnh, thành tựu căn lành Nhất thiết chủng trí, Thanh văn, Duyên giác đều diệt trừ tất cả phiền não. Chúng sinh mù ít trí thì được thân thể nhu nhuyến, yên ổn khoái lạc, lìa cấu bẩn thanh tịnh, điều phục các căn, thành tựu đầy đủ pháp bốn Niệm xứ. Những chúng sinh đường ác địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh thì được trừ hết mọi khổ, đều được yên vui, đến khi thân hoại, qua đời được sinh trong cõi người, trời. Những chúng sinh chẳng biết, chẳng hay nhờ nhân duyên gì, nhờ sức uy thần nào mà lại sinh trong cõi này. Những chúng sinh mù đó chỉ nghĩ rằng: “Ta là Phạm thiên, ta là Phạm hóa.”
Lúc bấy giờ, Đức Như Lai an trụ ở Tam-muội Phổ tự tại, diễn thuyết tám thứ diệu âm Như Lai và bảo với chúng sinh rằng:
–Chúng sinh! Các ngươi chẳng phải là Phạm thiên cũng chẳng phải là Phạm hóa mà nhờ thần lực của Phật nên được sinh vào cõi này.
Nhờ thần lực của Đức Phật nên các chúng sinh này biết được túc mạng của mình đã trải qua đường ác sinh đến cõi này, đều rất vui mừng. Chúng rất vui mừng, đều cầm mây hoa Ưu-đàm, mây hương, mây vui thích, mây tất cả y phục, mây lọng báu, mây tràng phan, mây hương bột, mây báu đẹp, mây cờ sư tử, mây lầu gác bán nguyệt, mây tán thán trang nghiêm… đến chỗ Đức Như Lai phụng hiến cúng dường. Vì sao? Vì nhờ thần lực Phật mà Tuệ nhãn được khai sáng nên Như Lai liền thọ ký quả vị Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.
Này Phật tử! Các ông phải biết! Mặt trời tuệ của Như Lai đem nhiều lợi ích cho chúng sinh mù, nuôi lớn và thành tựu đầy đủ căn lành.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ năm thấy biết Như Lai của Đại Bồ-tát.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như trăng tròn đầy có bốn pháp lạ lùng chưa từng có. Những gì là bốn?
- Ánh sáng lấn át ánh sáng tất cả tinh tú.
- Thị hiện tăng giảm ở cõi Diêm-phù-đề.
- Tất cả nước trong sạch thì bóng không đâu chẳng hiện.
- Tất cả chúng sinh, có người nhìn thấy đều như đối diện.
Pháp thân Như Lai cũng như vậy, có bốn pháp lạ lùng chưa từng có. Những gì là bốn?
- Ánh sáng làm che khuất tinh tú, công đức tất cả pháp Học, Vô học, Thanh văn, Duyên giác.
- Tùy theo chỗ thích ứng mà thị hiện thọ mạng dài ngắn chẳng đồng, Pháp thân thường trụ chưa từng tăng giảm.
- Ảnh hiện trong bồn Bồ-đề của chúng sinh tịnh tâm trong tất cả thế giới.
- Tùy theo pháp đã nghe, tùy theo địa vị giải thoát, kẻ được giáo hóa, tất cả đều cho rằng Như Lai đang hiện ở trước mặt họ mà đó thật ra Pháp thân không có đó, đây, rốt ráo Phật sự.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ sáu thấy biết Như Lai của Đại Bồ-tát.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như vua trời Đại phạm của tam thiên đại thiên thế giới dùng chút ít phương tiện mà tất cả chúng sinh của Đại thiên thế giới đều thấy vua trời Phạm vương hiện ra ở trước mặt mình. Vua trời Đại Phạm cũng chẳng phân thân, không có các thứ thân. Này Phật tử! Đức Như Lai cũng như vậy, Như Lai cũng chẳng phân thân, không các thứ thân. Đối với tất cả chúng sinh, Như Lai tùy theo sự thích ứng mà thị hiện thân ấy. Như Lai chưa từng phát sinh ý niệm, thị hiện đó, đây cho bao nhiêu chúng sinh.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ bảy thấy biết Như Lai của Đại Bồ-tát.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như vị Đại y vương chép dược tánh biết cách để trị liệu, tất cả phương luận đều chọn lựa sáng suốt. Tất cả thảo dược trong cõi Diêm-phù-đề nếu hiện có trước mặt thì vị Đại y vương đó đều có thể nhận biết. Do lực căn lành đời trước của vị Đại y vương đó, nên ông ấy lại có thể sáng tỏ các phương luận và có thể trị liệu bệnh cho tất cả mọi người. Vị Đại y vương đó, lúc sắp qua đời có ý nghĩ như vầy: “Sau khi ta qua đời, tất cả chúng sinh không có chỗ nương về, vậy ta nên thị hiện phương tiện xảo diệu.”
Lúc bấy giờ, y vương dùng thuốc xoa vào thân, dùng chú thuật tự giữ lấy khiến cho sau khi qua đời, thân chẳng bị khô, lại chẳng tan hoại, còn có thể đầy đủ bốn oai nghi của thân, đi đứng, ngồi, nằm, làm việc của thầy thuốc, trị liệu mọi bệnh như cũ không khác. Y Vương Vô Thượng Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, y vương giỏi hiểu biết những pháp đối trị, có thể diệt trừ hết các bệnh phiền não của tất cả chúng sinh. Ở vô lượng ức na-do-tha kiếp y vương tu tập căn lành, Bát-nhã ba-la-mật rốt ráo, đến với bờ kia, giỏi học phương tiện xoa thuốc, trì chú.
Đức Như Lai thuở xưa, trước hết khéo an trụ ở hạnh địa Bồ-tát, dùng sức chú dược phương tiện xảo diệu Bát-nhã ba-la-mật trụ trì thọ mạng, Đức Như Lai dùng chút ít phương tiện thi hành Phật sự, cứu hộ chúng sinh, trừ diệt phiền não.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ tám thấy biết Như Lai của Đại Bồ-tát.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như biển lớn có báu ma-ni tên là Phổ chiếu minh tịnh tạng. Ánh sáng của báu này chạm đến thân của chúng sinh thì thân chúng đều đồng một sắc. Nếu có người thấy thì mắt liền thanh tịnh tùy theo chỗ soi chiếu của ánh sáng đó, thì trời mưa xuống Mục khư bảo đầy khắp, đem lại nhiều lợi ích an vui cho vô lượng chúng sinh. Pháp thân Đức Như Lai cũng như vậy. Pháp thân Như Lai là Đại bảo vương công đức tích tụ tạng đại trí tuệ. Đức Như Lai có ánh sáng tên là Bảo thân trí. Nếu có chúng sinh xúc chạm đến ánh sáng ấy thì được cùng một sắc với thân Phật. Nếu có chúng sinh thấy ánh sáng ấy thì đều chứng được Pháp nhãn thanh tịnh. Nếu có chúng sinh chạm ánh sáng ấy thì trừ được khổ não nghèo hèn, tôn quý phú lạc cho đến được sự an vui Bồ-đề vô thượng.
Này Phật tử! Các ông phải biết thân của Đức Như Lai không có đó, đây mà có thể vì tất cả chúng sinh làm rốt ráo Phật sự.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ chín thấy biết Như Lai của Đại Bồ-tát.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như biển lớn có báu tên là Nhất thiết thế gian trang nghiêm như ý ma-ni bảo vương có thể thành tựu đầy đủ trăm vạn công đức. Tùy theo chỗ ở của Bảo vương ấy mà tất cả khổ nạn của chúng sinh đều được trừ diệt, tùy theo sở nguyện của người nơi ấy mà đều có thể thỏa mãn. ma-ni bảo vương đó chẳng phải chúng sinh ít phước mà có thể thấy được. ma-ni bảo vương Pháp thân của Như Lai cũng như vậy. Nếu có chúng sinh được nghe thấy thì đều diệt trừ hết khổ sinh tử. Nếu tất cả chúng sinh cùng một lúc mà chuyên niệm, muốn thấy Như Lai thì đều nhìn thấy hết. Thấy được rồi có thể khiến chúng vui mừng, sở nguyện thỏa mãn. Pháp thân Như Lai chẳng phải chúng sinh ít phước đều có thể nhìn thấy, trừ khi nhờ thần lực của Phật. Pháp thân đó tùy theo chỗ thích ứng mà thị hiện thân.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ mười thấy biết Như Lai của Đại Bồ-tát.
Đại Bồ-tát thành tựu đầy đủ vô lượng tịnh tâm đầy khắp mười phương, vào sâu pháp giới, trụ ở chân thật tế, không sinh không diệt, ba đời bình đẳng, có thể diệt trừ hết tất cả hư vọng, vào vị lai tế, chánh pháp tràn đầy tất cả thế gian, tất cả pháp giới, tất cả thân Phật vô lượng trang nghiêm.
Bấy giờ, Đại Bồ-tát Phổ Hiền muốn một lần nữa làm rõ ý nghĩa này, dùng kệ khen rằng:
Ví như tánh hư không
Không chỗ nào chẳng đến
Trong thế giới mười phương
Tất cả cõi chư Phật.
Sắc xứ, Phi sắc xứ
Tất cả loài chúng sinh
Trước, sau, nay hiện tại
Chẳng đến, chẳng không đến.
Tất cả Đấng Tối Thắng
Thanh tịnh diệu Pháp thân
Không chỗ nào chẳng đến
Khắp cùng các pháp giới.
Diệu Pháp thân Tối thắng
Tất cả không thể thấy
Vì giáo hóa chúng sinh
Nên Đạo Sư thị hiện.
Ví như tánh hư không
Người không thể cầm nắm
Khiến khắp các quần sinh
Không ngại tạo mọi nghiệp.
Hư không không nghĩ rằng:
“Ta nay làm đang gì?
Tại sao mà tác tạo?
Vì ai mà tạo tác?”
Các Tối thắng như vậy
Vì tịnh thân nghiệp này
Khiến khắp quần sinh loại
Thành tựu pháp bạch tịnh
Tịnh Pháp thân Như Lai
Lợi ích vô lượng chúng.
Pháp thân cũng không nghĩ:
“Ta lợi cho quần manh”.
Ví như mặt trời sáng
Diêm-phù-đề hiện lên
Trừ diệt tất cả tối
Chiếu sáng khắp mọi nơi.
Tất cả các núi báu
Các ao hoa đại địa
Tùy việc mà nuôi lớn
Lợi ích tất cả chúng.
Trời Tối thắng cũng vậy
Lợi ích tất cả chúng
Khiến hết loài quần sinh
Các căn lành nuôi lớn
Thành tựu tuệ quang minh
Trừ diệt tất cả tối.
Nhìn thấy các Đạo Sư
Tất cả vui đầy đủ
Như khi mặt trời lên
Trước chiếu vua núi lớn
Rồi lại lần lượt chiếu
Tất cả những núi lớn
Rồi chiếu những núi nhỏ
Và chỗ nổi cao lên
Sau đó mới soi khắp
Những đại địa thế gian.
Thiện Thệ cũng như vậy
Ánh tuệ nhật sáng trong
Trước soi các Bồ-tát
Công đức Đại sơn vương
Rồi soi theo thứ bậc
Đến tất cả Duyên giác
Rồi đến lượt Thanh văn
Hữu học và Vô học.
Sau đó chiếu đến cùng
Tất cả các sinh chúng.
Pháp thân không nghĩ rằng:
“Ta có sự chiếu sáng”.
Ví như mặt trời sáng
Xuất hiện ở thế gian
Kẻ mù tuy chẳng thấy
Mà vẫn được lợi ích
Diệt trừ nạn đói khát
Khiến thân được an lạc
Phải biết mặt trời sáng
Không gì chẳng được lợi.
Mặt trời Phật cũng vậy
Xuất hiện ở thế gian
Tuy không mắt tín tâm
Mà vẫn được lợi ích
Hoặc nghe tiếng Như Lai
Gặp ánh sáng Đạo Sư
Vì họ tạo nhân duyên
Chứng Bồ-đề rốt ráo.
Ví như vầng trăng tròn
Che khuất các tinh tú
Thị hiện cho chúng sinh
Có tăng hoặc có giảm.
Tất cả nước lắng trong
Đâu cũng hiện bóng trăng
Loài quần sinh thế gian
Đều thấy ngay trước mắt.
Trăng tròn Đấng Tối Thắng
Che khuất cả Nhị thừa
Tùy chỗ nhận giáo hóa
Hiện thọ mạng dài ngắn.
Bóng hiện các Trời,
Người Tâm tịnh là Bồ-đề.
Mỗi mỗi tự cho rằng:
“Ta trước Nhân Thiên Tôn”.
Ví như vua Đại phạm
Tuy ở cung Phạm thiên
Mà tất cả ngàn cõi
Hiện khắp thân Phạm vương.
Đầy đủ lực tự tại
Biến hiện vô lượng thân
Không đâu mà chẳng thấy
Thân ấy cũng chẳng chia.
Đạo Sư cũng như vậy
Đầy đủ lực tự tại
Tất cả cõi mười phương
Hiện khắp vô lượng thân.
Thân không thể đo lường
Tất cả không thể thấy
Ứng hiện khắp chúng sinh
Mà cũng chẳng phân thân.
Ví như Đại y vương
Khéo biết pháp đối trị
Nếu có người được thấy
Không bệnh gì chẳng lành.
Lúc mạng sắp muốn hết
Nên sinh ý nghĩ rằng:
“Sau khi thân ta mất
Tất cả không chỗ nương.”
Dùng thuốc thoa thân ấy
Chú thuật mà giữ mình
Khiến sau khi ta mất
Như cũ, không đổi khác.
Các Thế Tôn như vậy
Đấng Y Vương Vô Thượng
Khéo học tuệ phương tiện
Đầy đủ Nhất thiết trí
Vô lượng hạnh quá khứ
Hiện Pháp thân thanh tịnh
Chúng sinh nếu thấy được
Trừ diệt bệnh phiền não.
Ví như biển mênh mông
Có ma-ni vua báu
Sinh ra nhiều vô lượng
Ánh sáng diệu thanh tịnh.
Sáng ấy gặp chúng sinh
Đều đồng một sắc báu.
Nếu có người thấy được
Và được mở tịnh nhãn.
Cũng vậy báu Thế Tôn
Phóng ra ánh sáng tuệ
Nếu ai gặp sáng ấy
Cùng với Phật một sắc
Chúng sinh nếu thấy được
Đầy đủ năm tịnh nhãn
Diệt trừ các tăm tối
An trú địa Như Lai.
Ví như báu Như ý
Tùy nguyện được thỏa mãn.
Nếu có người cầu mong
Liền được thỏa ý nguyện
Vua báu chẳng sinh niệm:
“Ta lợi ích thế gian”
Chúng sinh ít công đức
Chẳng thấy được Bảo vương
Thiện Thệ cũng như vậy
Khiến tất cả mãn nguyện
Nếu có người cầu nguyện
Liền được thỏa ý nguyện.
Thiện Thệ chẳng sinh niệm:
“Ta làm lợi chúng sinh”
Những kẻ ôm lòng ác
Chẳng thấy thân Như Lai.
Này Phật tử! Sao gọi là Đại Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác? Đại Bồ-tát này thấy biết âm thanh Như Lai không đâu chẳng đến. Đủ chủng loại âm thanh vi diệu của Như Lai khiến cho tất cả chúng sinh đều rất vui mừng, diễn nói vô lượng chánh pháp chư Phật, tùy người mà ứng hóa đều được hiểu rõ, giáo hóa chúng sinh chưa từng gián đoạn, khiến cho thân chúng sinh tươi mát, tâm định chẳng loạn, quán sát bình đẳng, không sinh không diệt, ví như tiếng vang không có chủ thể, thấy biết sinh ra nuôi lớn các căn lành; thấy biết sâu xa không đáy bờ; thấy biết chính trực rốt ráo vượt pháp giới; thấy biết không đoạn dứt, bao trùm pháp giới; thấy biết chẳng thể hoại, rốt ráo pháp giới. Đại Bồ-tát biết âm thanh Như Lai chẳng phải lượng, chẳng phải vô lượng, chẳng phải chủ, chẳng phải vô chủ, chẳng phải trí, chẳng phải vô trí. Vì sao? Ví như lúc thế giới sắp muốn hoại, vì pháp như vậy nên tự nhiên diễn xuất bốn thứ âm thanh. Những gì là bốn?
- Các ông nên biết, an vui của Sơ thiền là ly dục sân nhuế, xa lìa cõi Dục. Chúng sinh nghe rồi tự nhiên đều được thành tựu Sơ thiền, bỏ thân cõi Dục sinh lên chỗ Phạm thiên.
- Các ông nên biết, an vui của Nhị thiền là lìa các giác quán, không giác không quán, xa lìa thân Phạm. Chúng sinh nghe rồi tự nhiên đều được thành tựu Nhị thiền, bỏ thân Phạm thế sinh lên cõi trời Quang âm.
- Các ông nên biết, an lạc của Tam thiền là lìa khỏi hỷ ái. Chúng sinh nghe rồi tự nhiên đều được thành tựu Tam thiền, bỏ thân trời Quang âm, sinh lên cõi trời Biến tịnh.
- Các ông nên biết, an vui của Tứ thiền là xa lìa mọi khổ. Chúng sinh nghe rồi tự nhiên đều được thành tựu Tứ thiền, bỏ thân trời Biến tịnh, sinh lên cõi trời Quả thật.
Này Phật tử! Đó là khi thế giới sắp hoại, pháp như vậy tự nhiên sinh ra ra bốn thứ âm thanh. Âm thanh đó không có chủ thể cũng không có người tạo tác. Diệu âm của Như Lai cũng như vậy, cũng không có chủ thể, không có người tạo tác, tự nhiên sinh ra bốn thứ âm thanh vi diệu tùy thuận Phật pháp. Những gì là bốn?
- Các ông nên biết, tất cả hành khổ, khổ trong địa ngục, ngạ
quỷ, súc sinh, khổ vua Diêm-la, khổ người ác hạnh, khổ không công đức, khổ chấp trước ngã, ngã sở. Muốn sinh ra trong cõi người, trời phải gieo trồng căn lành, tu các công đức, xa lìa tám nạn, được chỗ không nạn. Chúng sinh nghe rồi lìa bỏ điên đảo, tu tập căn lành, xa lìa tám nạn, sinh trong cõi trời, người.
- Các ông nên biết, tất cả hành khổ đều cháy rực như hòn sắt nóng, tất cả các hành đều là pháp ma diệt. Tịch diệt Niết-bàn lìa khỏi nóng bỏng, mát mẻ an vui. Chúng sinh nghe rồi đều tu tập căn lành được âm thanh nhẫn, được âm thanh nhẫn rồi thì học Thanh văn thừa.
- Các ông nên biết, người học Thanh văn thừa là học tiểu trí, nhờ người khác mà giác ngộ. Lại có thắng đạo tên là Duyên giác thừa, giác ngộ chẳng nhờ thầy, các ông nên học. Nếu có chúng sinh ưa Thắng đạo mà nghe âm thanh này thì học theo Duyên giác thừa.
- Các ông nên biết, hơn Thanh văn, Duyên giác lại có Thắng đạo tên là Đại thừa, tu hạnh Bồ-tát, rốt ráo sáu pháp Ba-la-mật, đủ hạnh Bồ-tát, được địa không thoái chuyển, chẳng bỏ tâm Bồ-tát, mãi mãi lìa khỏi sinh tử, hướng về Bồ-đề vô thượng. Nếu có chúng sinh các căn bén nhạy, đời quá khứ tu tập căn lành vô lượng, lại được nhờ sức uy thần của Phật nên được nghe âm thanh này thì phát tâm Bồ-đề. Âm thanh của các Đức Phật Như Lai chẳng từ thân phát ra, chẳng từ tâm phát ra mà có thể đem lại nhiều lợi ích cho chúng sinh vô lượng.
Này Phật tử! Đó là thắng diệu hạnh đầu tiên của Đại Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như tiếng vang nhờ tiếng núi mà vang lên, không có tích tụ, chẳng thể nhìn thấy, tùy theo loại tiếng mà vang lại tương ứng, nhưng thật ra không hề có chỗ vang lại. Âm thanh vi diệu của Như Lai cũng lại như vậy, không có phương thế chỉ tùy theo chỗ thích ứng mà phát ra âm thanh, âm thanh chẳng phải thật, chẳng thể giác tri, chẳng thể ngôn thuyết.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ hai của Đại Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như âm thanh của trời ở trong hư không tự nhiên phát ra, có thể thức tỉnh hết những Thiên tử buông lung mà bảo rằng: “Các ông phải biết, năm dục vô thường, hư vọng điên đảo, đổi thay trong giây lát như người cầm lửa ngược gió mà người ngu đã quen làm. Các ông chớ buông lung, nếu buông lung thì khi thân hoại, mạng chung bị đọa vào ba đường ác.” Các trời phóng dật nghe âm thanh này thì sinh lòng sợ hãi, chán xa năm dục. Họ đều bỏ cung điện, đi đến giảng đường Chánh pháp, tu tập pháp lành, yêu thích chính đạo.
Này Phật tử! Diệu âm thanh của trời cũng không có chủ thể cũng không có người tạo tác, không sinh không diệt mà có thể đem lợi ích cho các trời buông lung nên phát sinh ra vô lượng âm thanh chánh pháp mà giác ngộ họ. Đó là âm thanh không chấp trước, âm thanh chẳng buông lung, âm thanh vô thường, khổ, không, phi ngã, âm thanh Niết-bàn tịch diệt… đều tràn đầy tất cả pháp giới, tùy theo sự thích ứng của chúng sinh ấy mà khiến cho họ đều vui mừng. Từng người tùy theo sự ưa thích của mình mà tu học các thừa. Từ đó phát sinh ra vô lượng âm thanh đại Trí, âm thanh không thoái chuyển, âm thanh tròn đủ các hạnh Bồ-tát, âm thanh Nhất thiết trí tuệ địa của Như Lai…. Chúng sinh nghe những âm thanh này rồi thì vô lượng, vô số a-tăng-kỳ chúng sinh tu tập pháp lành. Họ hoặc học Thanh văn, Bích-chi-phật thừa, hoặc học Đại thừa Vô thượng thừa. Diệu âm của Như Lai siêu tuyệt mọi tướng ngoài cả ngôn ngữ.
Này Phật tử! Đó là thắng diệu hạnh thứ ba của Đại Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như vua trời Tự tại có thiện nữ báu tên là Thiên Khẩu, ở trong mỗi lời nói, nàng diễn ra trăm ngàn âm thanh hỷ lạc, ở trong mỗi một âm hỷ lạc lại phát ra trăm ngàn âm thanh hỷ lạc.
Này Phật tử! Các ông nên biết, một âm thanh của Thiện Khẩu sinh ra vô lượng âm thanh vi diệu. Âm thanh của Như Lai cũng lại như vậy, ở trong một âm thanh của Như Lai phát ra vô lượng âm thanh tùy theo chỗ thích ứng của những chúng sinh ấy mà đều khiến được hiểu rõ.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ tư của Đại Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như vua trời Đại phạm ở trong Phạm chúng phát ra âm thanh Phạm, tất cả đại chúng không ai chẳng nghe. Âm thanh Phạm đó chẳng phát ra bên ngoài Phạm chúng. Khi ấy chư Thiên thân Phạm đều nghĩ rằng: “Vua trời Đại phạm chỉ ban lời nói cho ta chứ chẳng cho các trời khác.” Cũng vậy, Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác sinh ra vô lượng diệu âm vô thượng, người đáng được nhận sự giáo hóa thì đều được nghe hết, chẳng phát ra bên ngoài chúng. Vì sao? Vì căn của những chúng sinh thì bên ngoài đó chưa thuần phục.
Những người nghe âm thanh Đức Phật đều tự nghĩ rằng: “Hôm nay Đức Như Lai chỉ vì ta mà nói chứ chẳng vì kẻ khác. Sự phát ra âm thanh của Đức Như Lai cũng không chỗ phát ra, người nghe âm thanh của Phật cũng không có chỗ để nghe, có thể vì chúng sinh thi hành Phật sự.”
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ năm của Đại Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như tánh của nước đều đồng một vị, tùy theo đồ đựng khác nhau nên vị có sai khác mà nước không nghĩ rằng: “Ta tạo nên mọi vị”. Diệu âm của Như Lai cũng như vậy, đều cùng một vị là vị giải thoát, tùy theo sự thọ nhận giáo hóa của chúng sinh khác nhau nên có sai biệt. Âm thanh Như Lai chẳng phát khởi cái biết này, chẳng phát khởi ý niệm này: “Ta tạo tác đủ chủng loại âm thanh khác nhau.”
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ sáu của Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như vua rồng A-nậu-đạt nổi lên lớp lớp mây lớn đầy cõi Diêm-phù-đề, tuôn mưa lớn xuống khắp nơi làm cho hàng trăm giống lúa, cỏ cây đều tươi tốt, sông dài, ao suối… tất cả tràn đầy. Nước mưa lớn này chẳng từ trong thân tâm của vua rồng tuôn ra mà có thể đem nhiều lợi ích cho vô lượng chúng sinh. Cũng vậy, Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác nổi mây đại Bi đầy khắp thế gian, mưa chánh pháp cam lồ vô thượng khắp nơi, khiến cho tất cả chúng sinh đều vui mừng. Từ đó, sinh ra căn lành, nuôi lớn chánh pháp, đầy đủ các thừa. Âm thanh của Đức Như Lai chẳng từ ngoài đến, cũng chẳng từ trong ra mà có thể đem lợi ích cho tất cả chúng sinh.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ bảy của Đại Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như vua rồng Ma-na-tư sắp muốn tuôn mưa thì trước hết nổi lên lớp lớp mây che phủ hư không, ngưng tụ bảy ngày mà chưa mưa xuống, trước hết làm cho chúng sinh làm xong các việc. Vì sao? Vì Long vương đó có lòng Từ bi. Qua bảy ngày rồi, mưa nhỏ tuôn xuống dần, thấm nhuần khắp đại địa. Cũng vậy, Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác sắp mưa xuống pháp vũ, trước tiên nổi mây pháp che khắp chúng sinh, chưa mưa xuống tức thì chánh pháp cam lồ, trước hết làm cho chúng sinh thành thục các căn. Các căn thành thục rồi mới tuôn mưa pháp cam lồ xuống dần, vì nếu nói tức thì thâm pháp thì chúng sinh sợ hãi. Vì vậy nên Đức Như Lai mưa nhỏ dần dần pháp vị cam lồ Nhất thiết chủng trí.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ sáu của Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như trong biển có vua rồng lớn tên là Đại Trang Nghiêm. Vua rồng, hoặc mưa liền mười ngày, hoặc hai mươi ngày, hoặc trăm ngày, hoặc ngàn ngày, hoặc trăm ngàn ngày… Này Phật tử! Mưa chẳng nghĩ rằng: “Ta mưa mười ngày… cho đến trăm ngàn ngày”, nhưng vì vua rồng đó có sức tự tại chẳng thể nghĩ bàn nên hoặc mưa mười ngày… cho đến mưa trăm ngàn ngày. Cũng vậy, Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác muốn mưa chánh pháp cam lồ vi diệu, hoặc mười thứ âm thanh, hoặc hai mươi, hoặc trăm, hoặc ngàn, hoặc trăm ngàn, hoặc tám muôn bốn ngàn chủng loại âm thanh… cho đến vô lượng ức na-do-tha âm thanh phân biệt nói pháp, khiến cho tất cả chúng sinh đều rất vui mừng. Diệu âm của Như Lai chẳng phát khởi ý nghĩ rằng: “Ta có thể diễn nói đủ chủng loại các pháp”. Hơn nữa pháp giới thanh tịnh không có sai biệt, nhưng vì giáo hóa chúng sinh nên việc diễn nói chẳng đồng.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ chín của Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như vua rồng Ta-già-la vì muốn hiện sức đại tự tại của vua rồng, vì muốn đem lợi ích cho loài quần sinh nên từ cõi bốn thiên hạ cho đến chỗ trời Tha hóa tự tại, vua rồng phát khởi lớp lớp mây lớn che khắp sáu cõi trời. Mây có đủ chủng loại sắc, hoặc có chỗ sắc như vàng Diêm-phù-đàn, hoặc có chỗ màu như lưu ly, hoặc có chỗ màu như bạch ngân, hoặc có chỗ sắc như pha lê, hoặc có chỗ sắc như mai khôi, hoặc có chỗ sắc như mã não, hoặc có chỗ sắc như thắng bảo tàng, hoặc có chỗ sắc như xích trân châu, hoặc có chỗ sắc như diệu hương, hoặc có chỗ sắc như đủ loại áo, hoặc có chỗ sắc như nước trong sạnh, hoặc có chỗ sắc như đủ loại tạp sắc. Vô lượng những sắc mây như vậy che bốn thiên hạ cho đến sáu tầng trời, những mây ấy che rồi phát ra những ánh chớp.
Đó là mây màu vàng Diêm-phù-đàn phát ra ánh chớp lưu ly, mây màu lưu ly phát ra ánh chớp vàng Diêm-phù-đàn; mây màu bạch ngân phát ra ánh chớp pha lê, mây màu pha lê phát ra ánh chớp bạch ngân; mây màu mai khôi phát ra ánh chớp mã não, mây màu mã não phát ra ánh chớp mai khôi; mây màu thắng bảo tạng phát ra ánh chớp xích trân châu, mây màu xích trân châu phát ra ánh chớp thắng bảo tạng; mây màu diệu hương phát ra ánh chớp màu áo đủ loại, mây màu đủ loại màu áo phát ra ánh chớp màu diệu hương; mây màu nước trong sạch phát ra ánh chớp đủ thứ tạp sắc, mây màu đủ thứ tạp sắc phát ra ánh chớp nước trong sạch. Nói rộng ra cho đến một loại sắc mây phát ra ánh chớp đủ loại màu sắc, đủ chủng loại sắc mây phát ra ánh chớp một thứ sắc. Chúng còn vang chấn đủ loại âm thanh sấm lớn khiến cho chúng sinh vui mừng. Những tiếng sấm lớn đó là tiếng ca của Thiên nữ, tiếng hoan lạc của trời, tiếng ca của Long nữ, tiếng ca của con gái Càn-thátbà, tiếng ca con gái Khẩn-na-la, tiếng đại địa, tiếng của biển cả, tiếng của vua nai, hoặc có âm thanh đủ loại chim kỳ diệu khác nhau, hoặc đủ chủng loại tiếng ca.
Lúc bấy giờ, vua rồng khởi lên ngần ấy gió, tuôn mưa lất phất đem lại nhiều lợi ích, an vui cho vô lượng chúng sinh. Từ cõi bốn thiên hạ lên đến sáu cõi trời mưa xuống vô lượng chủng loại mưa khác nhau, đó là mưa ở biển cả mưa tên là Hồng chú không hề gián đoạn. Ở trời Tha hóa tự tại mưa âm thanh ca tụng hoan lạc khắp nơi; ở cõi trời Hóa tự tại mưa ánh sáng báu minh tịnh giải thoát khắp nơi; ở cõi trời Đâu-suất-đà mưa khắp nơi ngọc thần Đỉnh kế minh nguyệt; ở trời Dạ-ma mưa xuống đủ mọi đồ trang nghiêm khắp nơi; ở cõi trời Ba mươi ba mưa xuống diệu hương khắp nơi; ở cõi trời bốn Thiên vương mưa áo báu khắp nơi; ở cung điện vua rồng mưa xích minh trân châu khắp nơi; ở chỗ A-tu-la mưa xuống binh trượng tên là Phục oán địch; ở cõi Uất-đan-việt mưa xuống mọi thứ hoa.
Nói rộng ra như vậy là khắp bốn thiên hạ mưa xuống đủ chủng loại mưa. Những vua rồng đó với tâm bình đẳng không phân biệt đó, đây, mà chỉ vì căn cơ của chúng sinh chẳng đồng nên có mưa sai biệt. Cũng vậy, Đấng Pháp Vương Vô Thượng Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác sắp muốn ứng hiện vô lượng đại pháp thì trước tiên dùng mây thân thanh tịnh che khắp tất cả thế giới, rồi tùy theo sự thích ứng của chúng sinh ấy mà thị hiện mây thân.
Hoặc có chúng sinh muốn mây thân sống của Như Lai; hoặc có chúng sinh muốn thấy mây thân trụ trì thần lực của Như Lai; hoặc có chúng sinh muốn thấy mây sắc thân của Như Lai; hoặc có chúng sinh muốn thấy mây đủ chủng loại của Như Lai; hoặc có chúng sinh muốn thấy mây thân công đức của Như Lai; hoặc có chúng sinh muốn thấy mây thân trí tuệ của Như Lai; hoặc có chúng sinh muốn thấy mây thân bất toại của Như Lai; hoặc có chúng sinh muốn thấy mây thân vô úy của Như Lai; hoặc có chúng sinh muốn thấy mây thân pháp giới của Như Lai.
Này Phật tử! Đức Như Lai dùng vô lượng mây thân như vậy che khắp tất cả thế giới, tùy theo sở thích của những chúng sinh kia mà thị hiện ánh chớp. Hoặc có chúng sinh được thấy ánh chớp sáng lòa của Như Lai tên là Vô sở bất chí; hoặc có chúng sinh được thấy ánh chớp sáng lòa của Như Lai tên là Chiếu vô lượng, vô biên; hoặc có chúng sinh được thấy ánh chớp sáng lòa của Như Lai tên là Nhập Phật vi mật chi giáo; hoặc có chúng sinh được thấy ánh chớp sáng lòa của Như Lai tên là Minh tịnh phổ chiếu; hoặc có chúng sinh được thấy ánh chớp sáng lòa của Như Lai tên là Tịnh chiếu; hoặc có chúng sinh được thấy ánh chớp sáng lòa của Như Lai tên là Nhập vô tận tạng Đà-la-ni môn; hoặc có chúng sinh được thấy ánh chớp sáng lòa của Như Lai tên là Bất loạn chánh niệm; hoặc có chúng sinh được thấy ánh chớp sáng lòa của Như Lai tên là Bất thoái trí tuệ; hoặc có chúng sinh được thấy ánh chớp sáng lòa của Như Lai tên là Thuận nhập chư thú; hoặc có chúng sinh được thấy ánh chớp sáng lòa của Như Lai tên là Phổ linh chúng sinh mãn túc chư nguyện.
Này Phật tử! Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác vì khắp chúng sinh thị hiện ánh chớp Như Lai như vậy rồi thì sinh ra vô lượng âm thanh sấm động của những đại Tam-muội. Đó như là sinh ra tiếng sấm của Chánh giác Tam-muội, tiếng sấm ly cấu tịch tĩnh hải Tam-muội, tiếng sấm tất cả pháp tự tại Tam-muội, tiếng sấm Kim cang viên mãn Tam-muội, tiếng sấm Tu-di sơn vương tràng Tam-muội, tiếng sấm Hải ấn Tam-muội, tiếng sấm Nhật quang Tammuội, tiếng sấm Tam-muội khiến khắp chúng sinh vui mừng, tiếng sấm Vô tận công đức tạng Tam-muội, tiếng sấm Bất khả hoại giải thoát A-la-hán Tam-muội.
Này Phật tử! Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác ở mây thân Phật, sinh ra vô lượng chủng loại tiếng sấm Tam-muội. Sinh ra tiếng sấm rồi, lúc sắp nói pháp cam lồ thì trước tiên hiện ra tướng lành đại trí phong luân Như Lai. Tướng lành này khởi lên từ đại Từ bi vô chướng ngại trước hết khiến cho tất cả chúng sinh và các Bồ-tát thân tâm an lạc đều rất vui mừng. Như Lai đã dùng mây chánh pháp như vậy, mây đại Từ bi, mây chẳng thể nghĩ bàn như vậy khiến cho thân tâm của tất cả chúng sinh an lạc, rồi sau đó mới mưa xuống mây mưa Đại pháp chẳng thể nghĩ bàn.
Những mưa đó gọi là:
- Vì tất cả Bồ-tát ngồi ở đạo tràng Như Lai mưa Đại pháp vân vũ chẳng thể nghĩ bàn pháp giới.
- Vì Bồ-tát tối hậu thân, Như Lai mưa Đại pháp vân vũ “Như Lai mật giáo Bồ-tát ngụ lạc tự tại”.
- Vì tất cả Bồ-tát Nhất sinh bổ xứ, Như Lai mưa Đại Pháp vân vũ thanh tịnh phổ chiếu.
- Vì Bồ-tát được thọ ký, Như Lai mưa Đại pháp vân vũ Như Lai trang nghiêm.
- Vì Bồ-tát được nhẫn, Như Lai mưa Đại Pháp vân vũ hoa trí báu công đức chẳng đoạn hạnh Bồ-tát.
- Vì Bồ-tát hướng hạnh, Như Lai mưa Đại Pháp vân vũ chẳng lùi hạnh nhập vào hóa môn, thậm thâm môn không hề chán mệt.
- Vì Bồ-tát mới phát tâm, Như Lai mưa Đại Pháp vân vũ định hạnh đại Từ, đại Bi Như Lai cứu hộ chúng sinh.
- Vì người ưa Duyên giác, Như Lai mưa Đại Pháp vân vũ biết sâu duyên khởi, lìa đoạn kiến thường kiến không hoại giải thoát quả.
- Vì người cầu Thanh văn, Ngài mưa Đại Pháp vân vũ hàng phục phiền não oán địch trí tạng.
- Vì chúng sinh tu tập, trưởng dưỡng căn lành và chúng sinh quyết định, chẳng quyết định, Ngài mưa pháp môn vân vũ đủ thứ vui mừng.
Này Phật tử! Đức Phật mưa xuống mười thứ Đại pháp vân vũ vô lượng, vô biên như vậy tràn đầy cả pháp giới.
Này Phật tử! Tâm Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác bình đẳng không có phân biệt đó, đây mà chỉ do căn chúng sinh chẳng đồng nên mưa pháp của Như Lai hiện ra có sai khác.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ mười của Đại Bồ-tát thấy biết âm thanh vi diệu của Như Lai.
*********
Lại nữa, này Phật tử! Đại Bồ-tát thấy biết có mười loại vô lượng âm thanh Như Lai.
Những gì là mười?
- Thấy biết hư không vô lượng, không chỗ nào không biết.
- Thấy biết pháp giới vô lượng thông suốt khắp tất cả.
- Thấy biết chúng sinh giới vô lượng khiến cho tất cả chúng sinh đều vui mừng.
- Thấy biết vô lượng hành nghiệp rộng nói tất cả quả báo.
- Thấy biết vô lượng phiền não, đạt đến rốt ráo tịch diệt.
- Thấy biết vô lượng chủng loại âm thanh, tùy theo căn cơ mà giáo hóa nên ai cũng nghe.
- Thấy biết vô lượng dục lạc, đều phân biệt nói các giải thoát.
- Thấy biết vô lượng ba đời không ranh giới.
- Thấy biết vô lượng trí tuệ, thâm nhập vào tất cả các pháp.
- Thấy biết vô lượng cảnh giới Phật không thoái, thuận theo pháp giới như như.
Này Phật tử! Đại Bồ-tát thấy biết âm thanh của Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác có mười thứ a-tăng-kỳ vô lượng như vậy.
Bấy giờ, Bồ-tát Phổ Hiền muốn một lần nữa làm sáng tỏ nghĩa này, nói kệ khen rằng:
Khi thế giới muốn hoại
Thì ở trong hư không
Lực phước báo chúng sinh
Tự nhiên phát bốn tiếng
Ở trong Tứ thiền đó
Tịnh lạc, lìa các khổ
Chúng sinh nghe lời đó
Chán lìa thân Dục giới.
Đấng Thập Lực cũng vậy
Tự nhiên phát bốn tiếng
Vang khắp cả pháp giới
Không chỗ nào chẳng nghe.
Sức nhân duyên chúng sinh
Phật ứng bốn thứ tiếng
Người nghe được tiếng ấy
Qua khỏi biển sinh tử.
Ví như từ hang núi
Sinh ra tiếng vang vọng
Tất cả tiếng từ ngoài
Tiếng vang tùy mỗi chỗ.
Đủ thứ nhân duyên khởi
Người nghe cũng chẳng đồng,
Tiếng vang chẳng có nghĩ:
“Ta phát đủ thứ âm”.
Tiếng Như Lai cũng vậy
Sinh vô lượng âm thanh
Ứng theo người được dạy
Không ai chẳng được nghe.
Đều khiến hoan hỷ hết
Điều phục các chúng sinh
Âm thanh cũng không nghĩ:
“Ta phát đủ loại âm”.
Ví như diệu âm trời
Ở trong cõi hư không
Tự nhiên mà diễn xuất
Giác ngộ cho chư Thiên.
Các Thiên tử nghe được
Diệu âm thanh chánh pháp
Tu tập chẳng phóng dật
Chán lìa nơi năm dục.
Đấng Thập Lực cũng vậy,
Sinh ra diệu âm thanh
Âm mây pháp đầy khắp
Trong tất cả thế giới
Khiến chúng sinh giác ngộ
Âm đó không sinh diệt
Nếu có người nghe được
Đều chứng đắc Bồ-đề.
Như vua trời Tự tại
Bảo nữ tên Thiện Khẩu
Ở trong một âm thanh
Sinh ra trăm ngàn tiếng.
Lại trong những âm ấy
Phát ra trăm ngàn tiếng
Chư Thiên nếu nghe xong
Tất cả đều vui sướng.
Đấng Thập Lực cũng đồng
Trong một âm thanh ấy
Ứng đồng lúc tuyên dương
Biết bao tiếng sinh chúng
Chúng sinh nghe tiếng xong
Trừ diệt các phiền não,
Âm thanh chẳng nghĩ rằng:
“Ta đã có chỗ diệt”.
Ví như Đại Phạm vương
Phát Phạm âm thanh tịnh,
Tất cả chúng Phạm thiên
Không ai mà chẳng nghe.
Mỗi một âm thanh Phạm
Khiến chúng Phạm hoan hỷ
Đầy khắp chúng Phạm thiên
Âm thanh chẳng ra ngoài
Công đức Đại Phạm vương
Ngồi yên tòa Như Lai
Diễn xuất một diệu âm
Tràn đầy các pháp giới.
Tùy theo người được dạy
Tất cả đều được nghe,
Tiếng chẳng phát ngoài chúng
Vì người không lòng tin.
Ví như tánh của nước
Tất cả cùng một vị
Lìa vẩn đục, sạch trong
Đầy đủ tám công đức.
Tùy chỗ đất chẳng đồng
Đồ đựng đều khác biệt,
Tùy theo nhân duyên đó
Vị nước có sai biệt.
Này Phật tử nên biết,
Âm thanh Nhất thiết trí
Âm vi diệu Như Lai
Đều cùng vị giải thoát
Nghiệp chúng sinh đã tạo
Vô số sự sai biệt
Thiện Thệ tùy ứng hóa
Mỗi một nghe chẳng đồng.
Ví như A-nậu-đạt
Tự tại đại Long vương
Nổi mây che cõi thế
Mưa khắp đất thấm nhuần
Nuôi lớn các rừng rậm,
Các loài cây cỏ, lúa…
Chỗ tuôn nước mưa đó
Chẳng tuôn từ thân tâm.
Như Lai cũng như vậy
Trước nổi mây đại pháp
Che khắp các pháp giới
Mưa pháp Cam lồ lớn
Khiến chúng thêm căn lành
Trừ sạch các phiền não
Mà pháp Cam lồ ấy
Chẳng tuôn từ thân tâm.
Ví như vua rồng lớn
Tên là Ma-na-tư,
Bảy ngày khởi mây lớn
Ngưng tụ mưa chẳng tuôn,
Khiến khắp tất cả chúng
Làm hoàn tất các việc
Rồi mưa bay lất phất
Sau đó tuôn mưa xuống.
Thập Lực nổi mây pháp
Khắp trùm các pháp giới
Mưa pháp cam lồ lớn
Lợi ích các quần sinh.
Tùy người được giáo hóa
Vì họ nói pháp sâu
Người nghe chẳng lo sợ
Thành Bồ-đề rốt ráo.
Ví như vua rồng lớn
Tên là Ma-na-tư,
Bảy ngày khởi mây lớn
Ngưng tụ mưa chẳng tuôn,
Khiến khắp tất cả chúng
Làm các việc hoàn tất
Rồi mưa bay lất phất
Sau đó tuôn mưa xuống.
Thập Lực nổi mây pháp
Khắp trùm các thế giới
Mưa pháp cam lồ lớn
Lợi ích các quần sinh,
Tùy người được giáo hóa
Vì chúng nói pháp sâu
Người nghe chẳng lo sợ
Thành Bồ-đề rốt ráo.
Ví như vua rồng lớn
Tên là Đại Trang Nghiêm
Trước bày mây dày kín
Sau đó tuôn mưa lớn,
Mười, hai mươi ngày hơn
Cho đến trăm ngàn bữa,
Nước mưa cùng một vị
Do chúng sinh nên khác.
Rốt ráo đến Thế Tôn
Đấng Bỉ Ngạn đại biện
Hoặc nói mười pháp môn
Cho đến trăm ngàn pháp,
Hoặc tám muôn bốn ngàn
Cho đến vô lượng hạnh
Như Lai chẳng nghĩ rằng:
“Ta phân biệt pháp giới”.
Ví như Hải long vương
Tên gọi Ta-già-la
Trước kéo mây dày kín
Che trùm bốn thiên hạ,
Mưa khắp tất cả chỗ
Mỗi nơi mưa khác nhau,
Tâm Long vương bình đẳng
Cũng không có yêu ghét.
Tối Thắng cũng như vậy
Vua rồng Vô thượng pháp
Nổi lên mây đại Bi
Che khắp cho tất cả,
Vì đạo tràng Bồ-tát
Mưa đại pháp cam lồ
Tùy chỗ luôn ứng hóa
Tâm Như Lai bình đẳng.
Này Phật tử! Sao gọi là Đại Bồ-tát thấy biết tâm của Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác. Đại Bồ-tát này biết tâm ý thức chẳng phải là Như Lai, nhưng biết trí tuệ vô lượng Như Lai, tâm cũng vô lượng.
Này Phật tử! Ví như hư không đều là chỗ nương cho tất cả vạn vật mà hư không đó không chỗ nương tựa. Cũng như vậy trí tuệ Như Lai đều là trí tuệ của tất cả thế gian, lìa khỏi chỗ y cứ của trí thế gian mà trí Như Lai không chỗ y cứ.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh đầu tiên của Đại Bồ-tát thấy biết tâm của Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Lại nữa, này Phật tử! ví như pháp giới thanh tịnh đều là chỗ y cứ của tất cả Thanh văn, Duyên giác, Bồ-tát giải thoát mà pháp giới thanh tịnh không tăng không giảm. Cũng như vậy trí tuệ Như Lai là chỗ y chỉ của trí tất cả thế gian, xuất thế gian và tất cả mọi trí toán số, nghề nghiệp thiện xảo… mà trí Như Lai không tăng không giảm.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ hai của Đại Bồ-tát thấy biết tâm của Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như nước bốn biển lớn đều có thể thấm nhuần tám mươi ức đảo nhỏ của bốn thiên hạ. Nếu có chúng sinh ở những chỗ đó, phương tiện cầu nước, nơi nào cũng có được nước mà biển lớn đó chẳng nghĩ rằng: “Ta có thể cung cấp nước cho các chúng sinh.”
Cũng như vậy biển lớn trí tuệ của Như Lai có thể thấm nhuần hết tâm của tất cả chúng sinh. Tất cả chúng sinh đó đều ở trong pháp môn, tu tập căn lành, đều được trí tuệ sáng suốt mà Như Lai chẳng nghĩ rằng: “Ta có thể cho hết chúng sinh trí tuệ.”
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ ba của Đại Bồ-tát thấy biết tâm của Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như biển lớn có bốn thứ châu báu, bốn thứ châu báu này đều sinh ra tất cả mọi báu trong biển. Nếu không có bốn báu này thì tất cả mọi báu trong biển đều diệt mất. Những gì là bốn?
- Chủng bảo tích tụ.
- Vô tận bảo tạng.
- Viễn ly xí nhiên.
- Nhất thiết trang nghiêm tụ.
Đó là bốn thứ báu.
Này Phật tử! Bốn thứ báu này, tất cả A-tu-la, Ca-lâu-la, các rồng thần… đều chẳng được thấy. Vì sao? Vì vua rồng Ta-già-la đã bí mật đặt sâu trong bảo tàng bốn thứ báu xinh đẹp vuông vức này.
Biển Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng có bốn thứ bảo châu đại Trí sinh ra trí của tất cả Thanh văn, Duyên giác, Hữu học, Vô học và đại bảo trí tuệ của các Bồ-tát. Những gì là bốn?
- Trí báu Vô nhiễm phương tiện thanh tịnh thiện xảo.
- Trí báu Phân biệt diễn thuyết hữu vi, vô vi thanh tịnh.
- Trí báu Thanh tịnh phân biệt diễn nói tất cả các pháp mà chẳng hoại pháp giới.
- Trí báu Thanh tịnh ứng hóa chúng sinh chưa từng gián đoạn.
Đó là bốn thứ trí báu thanh tịnh của biển lớn Như Lai.
Này Phật tử! Bốn trí báu thanh tịnh của Như Lai này tất cả chúng sinh không thể thấy được. Vì sao? Vì bốn thứ đại bảo trí tuệ này được đặt yên ở trong bảo tạng pháp vi mật của Như Lai. Ánh sáng tuệ của Bồ-tát đoan nghiêm đặc thù.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ tư của Đại Bồ-tát thấy biết tâm Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như biển lớn có bốn thứ quang minh đại bảo sáng rực. Bốn thứ báu này có thể làm khô kiệt hết nước của biển lớn vô cực. Những gì là bốn?
- Nhật tạng quang minh đại bảo.
- Ly nhuận quang minh đại bảo.
- Hỏa châu quang minh đại bảo.
- Cứu cánh vô dư quang minh đại bảo.
Nếu trong biển lớn không có bốn báu này thì từ Kim cang vi sơn cho đến trời Phi tưởng phi phi tưởng xứ trong bốn thiên hạ đều chìm ngập.
Này Phật tử! Nhật tạng quang minh đại bảo này có thể biến nước biển thành cao. Ly nhuận quang minh đại bảo có thể biến cao nước biển thành ra váng. Hỏa châu quang minh đại bảo có thể đốt cháy váng nước biển. Cứu cánh vô dư quang minh đại bảo đốt hết váng nước biển không còn. Biển Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng có bốn thứ đại bảo ma-ni sáng soi các Bồ-tát tu tập đầy đủ tất cả các hạnh… cho đến thành tựu trí tuệ Phật bình đẳng. Những gì là bốn?
- Trí quang đại bảo dứt hẳn tất cả làn sóng bất thiện.
- Trí quang đại bảo diệt tất cả pháp ái.
- Trí quang đại bảo đại tuệ.
- Trí quang đại bảo vô lượng bình đẳng với Như Lai.
Này Phật tử! Đại Bồ-tát đó khi tu tập Bồ-đề, khởi lên vô lượng làn sóng sinh tử bất thiện mà tất cả những Trời, Rồng, A-tula… đều không thể dừng. Đức Như Lai dùng trí quang đại bảo dứt tất cả những làn sóng chẳng lành, soi sáng làn sóng chẳng lành của Bồ-tát, khiến cho nó dứt hẳn, kiên cố an trụ ở Tam-muội vô thượng. Như Lai dùng trí quang đại bảo diệt tất cả thuận pháp ái để diệt tất cả Tam-muội khó xa, bỏ chấp trước. Như Lai dùng trí quang đại bảo đại tuệ để diệt tất cả vô minh, thông đạt định tuệ. Như Lai dùng trí quang đại bảo vô lượng bình đẳng với Như Lai, dùng chút ít phương tiện để sinh ra trí tuệ địa Như Lai.
Này Phật tử! Nếu không có bốn thứ trí quang đại bảo Như Lai thì thậm chí chỉ một vị Bồ-tát được một Như Lai địa thôi cũng không có điều đó.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ năm của Đại Bồ-tát thấy biết tâm Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như tất cả tam thiên đại thiên thế giới từ thủy luân lên tới cõi trời Phi tưởng phi phi tưởng đều nương vào hư không mà trụ, nghĩa là chỗ của chúng sinh cõi Vô sắc, chỗ chúng sinh cõi Sắc, chỗ chúng sinh cõi Dục, chỗ của ba cõi này đều nương vào hư không mà hư không ấy không hề bị dồn ép. Trí tuệ Như Lai cũng như vậy, tất cả Thanh văn, Duyên giác, Bồ-tát biết được trí tuệ pháp hữu vi, trí tuệ pháp vô vi, tất cả trí tuệ như vậy… là đều nương vào trí tuệ Như Lai mà khởi lên, đều nương vào trí tuệ Như Lai mà trụ nhưng trí tuệ Như Lai không có dồn ép. Vì sao? Vì trí tuệ của Như Lai không đâu chẳng đến.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ sáu của Đại Bồ-tát thấy biết Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như đỉnh núi Tuyết có cây vua thuốc tên là Phi tùng căn sinh phi bất tùng sinh. Cây thuốc đó từ thủy luân dưới nền đất kim cang mọc lên, xa đến sáu trăm tám mươi vạn dotuần.
Này Phật tử! Cây vua thuốc này, nếu khi mọc rễ thì cây của cõi Diêm-phù-đề đều rễ mọc ra. Nếu khi nó mọc lên thân thì cây của cõi Diêm-phù-đề mọc thân. Nếu khi nó mọc nhánh, lá ra hoa, quả thì cây của cõi Diêm-phù-đề đều mọc cành, lá ra hoa quả. Rễ của cây vua thuốc này có thể sinh ra thân, thân có thể sinh ra rễ, nên nó được gọi là “Không từ rễ sinh cũng không phải không từ rễ”.
Này Phật tử! Cây vua thuốc này đều sinh trưởng được ở tất cả chỗ, chỉ trừ hai chỗ là hầm sâu địa ngục và trong thủy luân. Cũng vậy, cây vua thuốc lớn trí tuệ Như Lai. Nó từ trong chủng tánh của tất cả Như Lai sinh ra. Ở đời quá khứ, Như Lai tu tập vô lượng, vô biên công đức đại Từ bi…, kiên cố chính trụ chẳng thể lay động, vô lượng căn lành trí tuệ ba đời đều che khắp hết tất cả thế gian, diệt trừ mọi khổ nạn của tất cả đường ác. Thân là phương tiện xảo diệu, cành là tịnh pháp giới, lá là thiền Tam-muội giải thoát, hoa là bảy giác ý, quả là giải thoát vô thượng… Đà-la-ni trông coi từ đầu không tăng giảm.
Này Phật tử! Cây vua thuốc lớn trí tuệ Như Lai lại có tên khác là căn kiên cố bất hoại. Vì sao? Vì chẳng bỏ chẳng đoạn các hạnh Bồ-tát, cho nên rễ ấy tên là Bất hoại. Cây vua thuốc lớn trí tuệ Như Lai đó lúc mới mọc rễ thì tất cả Bồ-tát đều phát sinh rễ đại Từ bi, chưa từng lìa bỏ tất cả chúng sinh. Lúc cây mới sinh ra thân thì tất cả Bồ-tát đều sinh trưởng thân tâm chính trực kiên cố tinh tấn. Lúc mới sinh ra cành thì tất cả Bồ-tát sinh trưởng tất cả cành Ba-la-mật. Lúc mới sinh lá thì tất cả Bồ-tát sinh trưởng tất cả lá công đức Đầu-đà, oai nghi tịnh giới. Lúc mới sinh hoa thì tất cả Bồ-tát nở hoa căn lành tướng tốt trang nghiêm. Lúc mới sinh trái thì tất cả Bồ-tát được quả Vô sinh nhẫn được Phật thọ ký.
Này Phật tử! Cây vua thuốc lớn trí tuệ Như Lai chỉ trừ hai chỗ chẳng sinh trưởng được là Niết-bàn của Thanh văn, Duyên giác, hố sâu địa ngục và các phạm giới, tà kiến, tham trước, phi pháp khí… là cây Như Lai chẳng phải chẳng sinh trưởng được. Còn lại tất cả người được nhận sự giáo hóa thích ứng khác đều sinh trưởng hết mà cây vua thuốc lớn trí tuệ Như Lai chẳng tăng chẳng giảm.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ bảy của Đại Bồ-tát thấy biết tâm Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Lại nữa, này Phật tử! ví như khi hỏa kiếp khởi lên thì tất cả vạn hữu nơi đại địa, cỏ cây, núi Kim cang vi… trong tam thiên đại thiên thế giới đều bị thiêu rụi hết không còn. Giả sử có một người nếu lấy cỏ khô quấn vào thân rồi gieo mình vào trong lửa đó thì người ấy chẳng cháy được chăng?
Đáp rằng:
–Không vậy, không gì mà chẳng cháy hết!
Này Phật tử! Người đó gieo mình vào cỏ thì còn có thể chẳng cháy hết. Trí tuệ Như Lai đối với tất cả chúng sinh, tất cả cõi Phật, tất cả kiếp số, tất cả các pháp… không gì chẳng biết hết. Nếu có điều gì chẳng biết là không thể có như vậy. Vì sao? Vì trí tuệ Như Lai chẳng thể phá hoại, sáng rõ hết tất cả.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ tám của Đại Bồ-tát thấy biết tâm Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như khi phong tai hủy hoại thế giới có gió lớn khởi lên tên là Hoại tán, nó có thể phá hoại hết núi Kim cương vi… tất cả vạn vật của tam thiên đại thiên thế giới.
Lúc bấy giờ, bên ngoài tam thiên đại thiên thế giới lại có gió lớn tên là Chướng hoại tán phong tai, nó chẳng cho phong tai lan đến phương khác.
Này Phật tử! Nếu không có thứ gió chướng này thì mười phương vô lượng, vô biên a-tăng-kỳ thế giới không đâu chẳng bị tan diệt. Cũng vậy, Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác có gió đại Trí tên là Tán diệt nhất thiết phiền não. Gió ấy có thể diệt tận tất cả phiền não tập khí của Bồ-tát. Đức Như Lai lại có gió phương tiện trí thiện xảo, nó có thể hộ trì tất cả Bồ-tát khiến cho chẳng tận diệt rốt ráo, chẳng rơi vào Thanh văn, Bích-chi-phật địa. Đại Bồ-tát được sức gió trí phương tiện xảo diệu này nên có thể qua khỏi Thanh văn, Bích-chi-phật địa, rốt ráo Phật địa.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ chín của Đại Bồ-tát thấy biết tâm Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Lại nữa, này Phật tử! Trí tuệ Như Lai không đâu chẳng đến. Vì sao? Vì không có chúng sinh, không thân chúng sinh, trí tuệ Như Lai chẳng đầy đủ, chỉ chúng sinh điên đảo chẳng biết trí Như Lai, xa lìa điên đảo, khởi lên Nhất thiết trí, Vô sư trí, Vô ngại trí.
Này Phật tử! Ví như có một quyển kinh như một tam thiên đại thiên thế giới thì tất cả những gì của đại thiên thế giới không gì chẳng ghi chép. Kinh đó nếu bằng hai ngàn thế giới thì ghi hết việc trong hai ngàn thế giới, bằng tiểu thiên thế giới thì ghi hết việc trong tiểu thiên thế giới, bằng bốn thiên hạ thì ghi hết việc trong bốn thiên hạ, bằng núi Tu-di sơn vương thì ghi hết việc của núi Tu-di sơn vương, bằng cung điện Địa thiên thì ghi hết việc trong cung điện Địa thiên, bằng cung trời Dục thì ghi hết việc trong cung điện trời Dục, bằng cung trời Sắc giới thì ghi hết việc trong cung điện trời Sắc, nếu kinh đó bằng cung trời Vô sắc thì ghi hết việc trong cung điện trời Vô sắc. Quyển kinh bằng tam thiên đại thiên thế giới kia ở bên trong một vi trần, tất cả vi trần cũng như vậy. Khi ấy có một người xuất hiện ở đời, trí tuệ thông đạt, thành tựu đầy đủ Thiên nhãn thanh tịnh, nhìn thấy quyển kinh này ở bên trong vi trần thì nghĩ như vầy: “Tại sao quyển kinh rộng lớn như thế này ở bên trong vi trần mà chẳng làm lợi ích cho chúng sinh như vậy? Ta phải siêng năng làm các phương tiện phá hủy vi trần đó đem quyển kinh này ra để làm nhiều lợi ích cho chúng sinh.”
Lúc bấy giờ, người đó liền làm các phương tiện phá hoại vi trần đem quyển kinh này ra làm lợi ích cho chúng sinh.
Này Phật tử! Trí tuệ Như Lai, trí tuệ vô tướng, trí tuệ vô ngại đầy đủ ở trong thân của chúng sinh, chỉ vì chúng ngu si, vọng tưởng điên đảo che lấp chẳng biết, chẳng thấy, chẳng sinh lòng tin.
Bấy giờ, Đức Như Lai dùng Thiên nhãn thanh tịnh không chướng ngại quán sát tất cả chúng sinh. Quan sát rồi nói rằng:
–Lạ thay, lạ thay! Tại sao đầy đủ trí tuệ Như Lai ở trong thân mà chúng sinh chẳng thấy biết! Ta sẽ dạy bảo chúng sinh đó giác ngộ đạo Thánh, khiến mãi lìa khỏi vọng tưởng điên đảo nhơ bẩn trói buộc, thấy đầy đủ trí tuệ Như Lai ở bên trong thân cùng với Phật không khác.
Đức Như Lai tức thời dạy bảo chúng sinh đó tu tám Chánh đạo, lìa bỏ hư vọng điên đảo. Lìa khỏi điên đảo rồi thấy Như Lai trí bình đẳng với Như Lai, đồng làm nhiều lợi ích cho chúng sinh.
Này Phật tử! Đó là thắng hạnh thứ mười của Đại Bồ-tát thấy biết tâm Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Này Phật tử! Đại Bồ-tát có vô lượng, vô số những hạnh thắng diệu thấy biết tâm Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác như vậy.
Bấy giờ, Bồ-tát Phổ Hiền muốn một lần nữa làm sáng tỏ ý nghĩa này, dùng kệ khen rằng:
Muốn biết tâm Như Lai
Phải thông trí Tối thắng
Trí Như Lai vô lượng
Tâm Tối thắng cũng vậy.
Các thế giới mười phương
Tất cả loại chúng sinh
Đều nương ở hư không
Hư không không chỗ nương.
Trong tất cả pháp giới
Chúng sinh đủ thứ vui
Trí thuật xảo phương tiện
Nương trí Phật khởi lên.
Tất cả những trí tuệ
Đều nương trí Thiện Thệ
Trí Như Lai Tối Thắng
Vắng lặng không chỗ nương.
Thừa Thanh văn, Duyên giác
Quả trí tuệ giải thoát
Đều từ pháp giới khởi
Pháp giới không giảm, tăng.
Trí Tối thắng như vậy
Nhất thiết trí khởi lên
Trí Hữu học, Vô học
Rõ biết trí hữu, vô.
Trí Vô thượng Thiện Thệ
Sinh ra Nhất thiết trí
Chẳng sinh, chẳng không sinh
Đều không tăng, không giảm.
Như nước trong biển cả
Thấm nhuần tất cả đất
Chúng sinh phương tiện khéo
Tìm nước đâu chẳng được.
Biển lớn không nghĩ rằng:
“Ta cho chúng sinh nước”
Biển lớn không giảm, tăng
Phương tiện tìm đều được.
Những thế giới mười phương
Tất cả loài quần sinh
Biển trí tuệ Thiện Thệ
Đều có thể thấm nhuần.
Mỗi một phương tiện siêng
Tu tập các pháp môn,
Tất cả người tu hành
Chóng được ánh trí tuệ.
Như Long vương Ta-già
Có bốn ngọc diệu bảo
Giấu kín trong kho báu
Chúng sinh không thể thấy,
Khối vuông rất xinh đẹp
Thường ở nơi biển lớn,
Nhờ bốn ma-ni này
Sinh ra tất cả báu.
Bốn trí của Tối Thắng
Vô lượng chẳng thể nói
Sinh ra tất cả chúng
Vô lượng các trí tuệ.
An trú tạng Đại thừa
Vô lượng đức trang nghiêm
Trừ Bồ-tát thọ ký
Tất cả không thể thấy.
Ví như trong biển lớn
Có bốn ma-ni bảo
Ánh sáng nóng phi thường
Làm tiêu nước biển lớn
Nếu không bốn báu này
Trời đất đều chìm đắm,
Biển lớn không giảm tăng
Bốn châu đều an trụ.
Bốn trí của Như Lai
Vô lượng chẳng thể nói
Ngăn chặn các Bồ-tát
Làn sóng bất thiện căn.
Tất cả ba thế gian
Dục, Sắc, Vô sắc giới
Lìa ngã và ngã sở
An trụ ở hư không.
Trí Thiện Thệ cũng vậy
Gốc rễ Nhất thiết trí,
Học, Vô học, Thanh văn,
Và những trí Duyên giác,
Bồ-tát lợi ích khắp
Trí thậm thâm vô lượng
Đều nương trí Như Lai
Trí Phật không chỗ nương.
Như đỉnh núi Tuyết đó
Có cây đại dược vương
Tên “Chẳng sinh từ rễ
Chẳng không từ rễ sinh”
Do cây vua thuốc ấy
Là nhân duyên sinh trưởng.
Nó sinh ra tất cả
Rừng cây Diêm-phù-đề
Khi cây đó sinh rễ
Thì rễ các cây sinh,
Thân, cành, lá, hoa, quả
Tất cả cũng như thế.
Trí thanh tịnh thậm thâm
Sinh trong Như Lai tánh
Nhờ nương trí Như Lai
Sinh ra trí tu hành
Tất cả hạnh Bồ-tát
Vô lượng các công đức.
Thọ vương trí Như Lai
Sinh đất tâm bình đẳng
Ví như khi kiếp tận
Đại hỏa tai bừng cháy
Có người ném cỏ khô
Còn chưa thể cháy hết.
Trí Thiện Thệ thanh tịnh
Không lường, không biên giới
Có thể phân biệt rõ
Chúng sinh khắp ba đời.
Lại biết tất cả kiếp
Tất cả các cõi Phật
Vô lượng pháp như vậy
Như Lai rõ biết hết.
Ví như khi kiếp tận
Phong tai tên Hoại tán
Có thể phá đại địa
Tu-di và Kim cang.
Ngoài cõi có gió nổi
Tên là Chướng Tán Hóa
Nếu không có gió đó
Mười phương bị hoại diệt
Đấng Thập Lực cũng vậy
Gió trí tuệ vô lượng
Có thể diệt tan hết
Các phiền não Bồ-tát.
Trí phương tiện Như Lai
Bảo hộ các Bồ-tát
Vượt Duyên giác, Thanh văn
An trụ Như Lai địa.
Ví như trong vi trần
Có một quyển kinh lớn
Bằng thế giới ba ngàn
Không lợi ích quần sinh.
Có một người lúc ấy
Xuất hiện ở thế gian
Phá bụi cho kinh hiện
Lợi ích cả thế gian.
Trí Như Lai cũng vậy
Chúng sinh đều có đủ
Vọng tưởng điên đảo che
Chúng sinh chẳng thấy biết.
Như Lai dạy chúng sinh
Tu tập tám Thánh đạo
Trừ diệt tất cả chướng
Rốt ráo thành Bồ-đề.
Này Phật tử! Sao gọi là Đại Bồ-tát thấy biết cảnh giới của Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác?
Đại Bồ-tát này thành tựu trí tuệ vô lượng, vô biên vô ngại, biết tất cả chúng sinh chính là cảnh giới Như Lai. Tất cả thế gian, tất cả cõi, tất cả pháp, tất cả hạnh chúng sinh, cảnh giới Như như chẳng hoại, cảnh giới pháp giới vô ngại, cảnh giới vô tế thật tế, cảnh giới hư không vô lượng, cảnh giới phi cảnh giới…. chính là cảnh giới Như Lai.
Này Phật tử! Vì tất cả chúng sinh vô lượng, cảnh giới Như Lai vô lượng, tất cả thế gian vô lượng nên cảnh giới Như Lai vô lượng cho đến vì cảnh giới phi cảnh giới vô lượng nên cảnh giới Như Lai vô lượng, phi cảnh giới đến tất cả chỗ mà không chỗ đến, cảnh giới Như Lai cũng lại như vậy.
Này Phật tử! Đại Bồ-tát biết cảnh giới của tâm chính là cảnh giới Như Lai. Như cảnh giới của tâm vô lượng cảnh giới Như Lai vô lượng. Vì sao? Vì tùy tâm vô lượng nên sinh ra trí tuệ cũng như vậy.
Này Phật tử! Ví như rồng lớn tùy theo tâm mà tuôn mưa xuống, mưa chẳng từ trong cũng chẳng từ ngoài. Cảnh giới Như Lai cũng như vậy, tùy theo sở niệm của tâm mà ở trong từng niệm, từng niệm sinh ra trí vô lượng, không thể nghĩ bàn, những trí tuệ đó đều không có chỗ đến.
Này Phật tử! Tất cả nước biển lớn đều từ tâm nguyện của Long vương khởi lên. Biển trí của Như Lai cũng như vậy đều khởi lên từ sức đại nguyện.
Này Phật tử! Biển trí của Như Lai vô lượng, vô biên, chẳng thể nói hết, chẳng thể nghĩ bàn. Ta nói ví dụ nhỏ, nay các ông hãy lắng nghe! Này Phật tử! Bên trong cõi Diêm-phù-đề này chảy ra hai ngàn năm trăm dòng sông, chúng đều chảy vào biển lớn; bên trong cõi Câu-gia-ni chảy ra năm ngàn dòng sông, chúng đều chảy vào biển lớn; bên trong cõi Phất-bà-đề chảy ra tám ngàn bốn trăm dòng sông, chúng đều chảy vào biển lớn; bên trong cõi Uất-đan-việt chảy ra một vạn dòng sông, chúng đều chảy vào biển lớn.
Này Phật tử! Bên trong bốn thiên hạ này, có hai vạn năm ngàn chín trăm dòng sông đều chảy vào biển lớn. Này Phật tử! Ý ông thế nào? Số nước này nhiều hay ít?
Phật tử đáp rằng:
–Rất nhiều!
Này Phật tử! Lại có mười vua rồng Quang Minh mưa xuống trong biển lớn nhiều hơn số nước những dòng sông trước đó; có trăm vua rồng Quang Minh mưa xuống trong biển lớn lại hơn số nước mười rồng trước đó; có vua rồng Đại Trang Nghiêm mưa xuống trong biển lớn lại hơn số nước trước đó; có vua rồng Ma-natư mưa xuống trong biển lớn lại hơn số nước trước đó; có vua rồng Đại Lôi mưa xuống trong biển lớn lại hơn số nước trước đó; có vua rồng Nan-đà-bạt-nan-đà mưa xuống trong biển lớn lại hơn số nước trước đó; có vô lượng vua rồng Quang Minh mưa xuống trong biển lớn lại hơn số nước trước đó; có vua rồng Lưu Chú Bất Đoạn mưa xuống trong biển lớn lại hơn số nước trước đó; có vua rồng Đại Thắng mưa xuống trong biển lớn lại hơn số nước trước đó; có vua rồng Kim Cang Quang Minh mưa xuống trong biển lớn lại hơn số nước trước đó.
Này Phật tử! Tám mươi ức vua rồng như vậy đều mưa xuống trong biển lớn, tuần tự hơn số nước trước. Thái tử Long vương Tagià-la tên là Phật Sinh mưa xuống trong biển lớn lại hơn số nước trước.
Này Phật tử! Mười vua rồng Quang Minh kia trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn số nước trước đó. Trăm vua rồng Quang Minh trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn trước đó. Vua rồng Đại Trang Nghiêm trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn trước đó. Vua rồng Ba-na-tư trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn trước đó. Vua rồng Đại Lôi trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn trước đó. Vua rồng Nan-đà-bạt-nan-đà trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn trước đó. Vua rồng vô lượng Quang Minh trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn trước đó. Vua rồng Lưu Chú Bất Đoạn trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn trước đó. Vua rồng Đại Thắng trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn trước đó. Vua rồng Kim cương Quang Minh trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn trước đó. Nói rộng ra như vậy, cho đến thái tử của vua rồng Ta-già-la trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn trước đó.
Này Phật tử! Như mười vua rồng đó và tám mươi ức vua rồng cho đến thái tử của vua rồng Ta-già-la mưa vào biển lớn, và cả những rồng ở ao sâu ấy đều chẳng bì kịp vua rồng Ta-già-la mưa xuống biển lớn. Vua rồng Ta-già-la trụ ở ao sâu tuôn nước vào biển lớn lại hơn gấp bội trước đó. Nước tuôn trào đó màu xanh lưu ly tràn đầy biển lớn. Sự tuôn trào đó đúng lúc nên nước biển lên xuống chẳng mất.
Này Phật tử! Nước biển lớn như vậy vô lượng, trân bảo vô lượng, chúng sinh vô lượng, đại địa vô lượng, này Phật tử! Ý ông thế nào? Nước biển lớn ấy là vô lượng chăng?
Phật tử đáp:
–Thật vậy, nước ấy sâu rộng chẳng thể lấy gì ví dụ được!
Này Phật tử! Nước biển sâu rộng vô lượng như vậy mà đối với biển trí vô lượng của Như Lai thì trăm phần chẳng bằng một, cho đến chẳng thể lấy gì làm ví dụ được, chỉ tùy theo sự ứng hóa mà lấy làm ví dụ thôi.
Này Phật tử! Đại Bồ-tát thấy biết biển trí của Như Lai sâu rộng
vô lượng từ lúc mới phát tâm cho đến lúc chẳng đoạn vô lượng hạnh Bồ-tát; thấy biết đạo phẩm báu vô lượng chẳng đoạn tuyệt Tam bảo; nên thấy biết vô lượng chúng sinh vui mừng nuôi lớn tất cả Thanh văn, Học, Vô học và Duyên giác; thấy biết đại địa vô lượng, từ Hoan hỷ địa cho đến Cứu cánh vô ngại trí địa vậy.
Này Phật tử! Đó là Đại Bồ-tát thấy biết cảnh giới vô lượng của Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác, lợi ích tất cả chúng sinh, vô lượng trí tuệ như vậy.
Bấy giờ, Bồ-tát Phổ Hiền muốn một lần nữa làm sáng tỏ ý nghĩa này, dùng kệ khen rằng:
Cảnh giới sạch, lìa bẩn
Vô lượng chẳng thể nói
Do nguyện lực thù thắng
Tất cả không thể lường.
Ví như cảnh giới tâm
Vô lượng không biên giới
Tất cả Đấng Thập Lực
Cảnh giới cũng như vậy.
Ví như Đại Long vương
Chẳng lìa khỏi chỗ ở
Nhờ dùng tâm nguyện lực
Mưa ấy không thể lượng.
Mưa không từ đâu đến
Chỗ để đi cũng không
Do nguyện lực Long vương
Tùy tâm mưa vô lượng.
Tất cả cõi mười phương
Thập lực cũng như vậy
Vốn không từ đâu đến
Đi cũng không chỗ đến.
Các cảnh giới vô lượng
Đều từ tâm duyên khởi,
Tất cả các pháp giới
Đều vào một đường lông.
Ví như nước biển lớn
Vô lượng không biên giới
Chúng sinh và trân bảo,
Đại địa cũng vô lượng
Nước biển thường trong sáng
Đều cùng một vị đồng
Tùy chúng sinh thọ dụng
Vị ấy đều chẳng đồng.
Tối thắng cũng như vậy
Biển trí tuệ vô lượng.
Vì Tam bảo tối thắng
Cho nên báu vô lượng
Thanh văn, Học, Vô học
Bích-chi-phật vô lượng
Tu đủ đạo Vô thượng
Nên nói địa vô lượng.
Này Phật tử! Sao gọi là Đại Bồ-tát thấy biết hạnh của Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác?
Đại Bồ-tát này thấy biết hạnh vô ngại, hạnh Như như Như Lai chính là hạnh Như như Như Lai quá khứ chẳng diệt, vị lai chẳng sinh, hiện tại chẳng khởi. Hạnh Như Lai cũng như vậy, chẳng diệt, chẳng sinh, chẳng khởi.
Này Phật tử! Ví như pháp giới vô lượng, không ràng buộc. Vì sao? Vì pháp giới không thân, hạnh Như Lai cũng như vậy, vô lượng, không ràng buộc. Vì sao? Vì hạnh Như Lai không thân.
Này Phật tử! Ví như chim bay ở hư không trải qua trăm ngàn năm, chỗ đã đi qua chẳng thể đo lường. Vì sao? Vì hư không không biên giới. Hạnh của Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy. Giả sử có người, ở trong trăm ngàn ức na-do-tha kiếp, phân biệt giải nói hạnh của Như Lai thì điều đã giải nói không thể hạn lượng, điều chưa giải nói cũng chẳng thể đo lường. Vì sao? Vì hạnh Như Lai không giới hạn vậy.
Này Phật tử! Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác trụ ở chỗ Như Lai trụ, vì không chỗ trụ mà có thể khắp vì tất cả chúng sinh mà thị hiện hạnh Như Lai để mở lối dẫn đường. Chúng sinh thấy rồi thì có thể vượt qua tất cả những đạo chướng ngại.
Này Phật tử! Ví như vua chim Kim sí điểu bay trên hư không, an trụ ở hư không, dùng ánh mắt thanh tịnh quán sát cung điện vua rồng ở biển lớn. Bằng sức phấn chấn dũng mãnh vua chim dùng cánh phải cánh trái rẽ nước biển đều khiến cho tách làm hai, để biết rồng nam, rồng nữ mạng nào đã hết thì túm lấy chúng. Vua chim Kim sí điểu Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, vua chim an trụ ở trong hư không, dùng mắt thanh tịnh quan sát tất cả chúng sinh trong các cung điện ở pháp giới. Nếu có người căn lành đã thành thục thì bằng mười Lực phấn chấn dũng mãnh dùng hai cánh Chỉ, Quán làm rẽ nước biển sinh tử khát ái, rồi tùy theo sở thích ứng của chúng mà đem ra khỏi biển sinh tử, diệt trừ tất cả vọng tưởng điên đảo, đặt yên ở hạnh vô ngại Như Lai.
Này Phật tử! Ví như mặt trời, mặt trăng đi giáp hư không mà chẳng nghĩ rằng: “Ta đi trên hư không, từ đâu ta đến ta đi đến đâu.”
Đức Như Lai cũng như vậy, Như Lai đi khắp giáp hư không giải thoát không ngại, phân biệt tất cả pháp giới, lợi ích tất cả chúng sinh, rộng làm Phật sự mà Như Lai chẳng nghĩ rằng: “Ta có đi có lại”.
Này Phật tử! Đại Bồ-tát dùng vô lượng, vô biên thắng hạnh như vậy để thấy biết hạnh Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Bấy giờ, Bồ-tát Phổ Hiền muốn một lần nữa làm sáng tỏ ý nghĩa này, nói kệ rằng:
Ví như như vô tận
Không diệt cũng không sinh,
Cũng không có nơi chốn
Tìm cũng chẳng thể thấy.
Như Lai cũng như vậy
Cảnh giới chẳng thể lường,
Xa lìa cả ba đời
Tánh ấy là Như như.
Ví như các pháp giới
Phi giới, phi phi giới
Chẳng có cũng chẳng không
Chẳng lường, chẳng vô lượng.
Trì công đức như vậy
Sở hạnh chẳng thể lường,
Chẳng có cũng chẳng không
Thân ấy vốn không có.
Như chim bay hư không
Trải qua trăm ngàn năm
Chỗ đến, chỗ chưa đến
Hết thảy chẳng thể lường.
Nếu người trăm ngàn kiếp
Tuyên dương hạnh Như Lai
Điều nói, điều chưa nói
Hết thảy chẳng thể lường.
Ví như Kim sí điểu
An trụ ở hư không
Quán sát cung Long vương
Túm lấy nam nữ ấy.
Đấng Thập Lực cũng vậy
An trú hạnh Như Lai
Giúp kẻ căn thuần thục
Ra khỏi biển phiền não.
Ví như tịnh nhật nguyệt
Đi giáp cõi hư không,
An vui tất cả chúng
Chẳng nghĩ: “Ta làm vậy”.
Như Lai cũng như thế
Du hành các pháp giới
Độ thoát tất cả chúng
Chẳng nghĩ: “Ta độ sinh”.
Này Phật tử! Sao gọi là Đại Bồ-tát thấy biết Bồ-đề Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác?
Đại Bồ-tát thấy biết Bồ-đề thì hiểu rõ tất cả nghĩa, diệt trừ nghi hoặc, giác ngộ chẳng hai, không tưởng, không hạnh, không thoái, vô lượng, không biên, không trói, không mở, xa lìa hai biên, biết xứ chẳng phải xứ, biết tất cả chữ, tất cả pháp ngữ ngôn, biết sự biến hoạt tâm và tâm sở tất cả chúng sinh, biết tập tánh phiền não của tất cả căn. Ở trong một niệm, Bồ-tát này biết hết tất cả các pháp ba đời.
Này Phật tử! Ví như biển lớn là ấn của sắc tượng tất cả chúng sinh, cho nên biển lớn có tên gọi là ấn. Bồ-đề của Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy. Tâm niệm, các căn của tất cả chúng sinh hiện ở trong Bồ-đề mà không có chỗ hiện nên nói Như Lai là Nhất Thiết Giác.
Này Phật tử! Bồ-đề tất cả chư Phật, tất cả văn tự đã chẳng thể ghi nhớ, tất cả ngôn ngữ đã chẳng thể nói, không gì có thể lấy làm ví dụ, chỉ tùy theo căn cơ đối tượng mà Như Lai phân biệt diễn nói cho họ.
Này Phật tử! Khi Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác thành Bồ-đề trụ ở phương tiện của Phật thì được các thân tất cả chúng sinh, được thân bằng tất cả pháp, được thân bằng tất cả cõi, được thân bằng tất cả ba đời, được thân bằng tất cả Như Lai, được thân bằng tất cả chư Phật, được thân bằng tất cả ngữ ngôn, được thân bằng tất cả pháp giới, được thân bằng hư không giới, được thân bằng pháp giới vô ngại, được sinh ra thân vô lượng giới, được thân tất cả hành giới, được thân Tịch diệt Niết-bàn giới.
Này Phật tử! Tùy theo sự được thân của Như Lai mà sẽ biết âm thanh và tâm không ngại cũng lại như vậy. Như Lai đầy đủ ba thứ thanh tịnh vô lượng như vậy.
Này Phật tử! Trong thân Như Lai thấy hết tất cả chúng sinh phát tâm Bồ-đề, tu Bồ-tát hạnh, thành Đẳng chánh giác cho đến thấy tất cả chúng sinh tịch diệt Niết-bàn cũng như vậy, đều là một tánh vì vô tánh; không tướng, không tận và không sinh, không diệt, vì ngã chẳng phải tánh ngã, chúng sinh chẳng phải tánh chúng sinh, giác không chỗ giác, pháp giới không tự tánh, bình đẳng giác tất cả vô tánh, vô tận trí, tự nhiên trí như vậy. Tất cả Như Lai Từ bi vô cùng độ thoát chúng sinh.
Này Phật tử! Ví như hư không, thế giới hoặc thành hoặc bại, thường không thêm bớt. Vì sao? Vì hư không không sinh không diệt. Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác, Bồ-đề hoặc thành hoặc chưa thành, thường không thêm không bớt, một tánh không tánh lìa bỏ mọi tánh.
Này Phật tử! Giả sử có người xuất hiện ở đời, họ có thể hóa ra tâm nhiều như cát sông Hằng. Mỗi một tâm của người ấy đều có thể hóa ra hằng sa Như Lai không sắc không hình. Cứ như vậy trong hằng sa kiếp, thường hóa chẳng dứt. Ý ông thế nào? Người đó hóa ra Như Lai có nhiều lắm không?
Đáp rằng:
–Tôi biết ý Ngài! Hóa hoặc chẳng hóa như nhau không có khác!
Hay thay, hay thay! Giả sử tất cả chúng sinh ở trong một niệm, đều thành Chánh giác, thành hoặc chưa thành đều bình dẳng. Vì sao? Vì Bồ-đề không tánh, không tăng, không giảm. Bồ-đề Như Lai đều là một tánh, đó là vô tánh.
Này Phật tử! Đó là Đại Bồ-tát thấy biết Bồ-đề Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Này Phật tử! Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác thành Chánh giác rồi thì có Chánh thọ Tam-muội tên là Thiện giác. Được Chánh thọ Tam-muội rồi thì được số thân Bồ-đề ngang bằng với thân tất cả chúng sinh. Một Tam-muội như thế thì tất cả Tam-muội, tất cả pháp môn cũng như vậy.
Này Phật tử! Đó là Đại Bồ-tát thấy biết thân Bồ-đề Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác.
Lại nữa, này Phật tử! Đại Bồ-tát ở trong một sợi lông, biết hết thân Như Lai ngang bằng tất cả chúng sinh. Một sợi lông như thế thì tất cả sợi lông, tất cả xứ pháp giới cũng như vậy. Vì sao? Vì thân Bồ-đề Như Lai không đâu chẳng đến, không đâu chẳng có vậy. Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác khi xưa cầu Bồ-đề, cần tu tinh tấn, đến dưới gốc cây Bồ-đề đạo tràng, ngồi tòa Sư tử, thành Tối chánh giác, rốt ráo Bồ-đề.
Lại nữa, này Phật tử! Đại Bồ-tát này tự biết trong thân đều có tất cả chư Phật Bồ-đề. Vì sao? Vì lòng Bồ-tát đó chẳng xa lìa khỏi Bồ-đề của tất cả Như Lai. Tự tâm Bồ-tát như thế thì trong lòng tất cả chúng sinh cũng như vậy, chúng vô lượng, vô biên, vô xứ không đâu chẳng có, chẳng thể phá hoại, chẳng thể nghĩ bàn.
Này Phật tử! Đại Bồ-tát dùng pháp môn phương tiện vô lượng, vô biên, vô số chẳng thể nghĩ bàn để thấy biết Bồ-đề Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác như vậy.
Bấy giờ, ngài Bồ-tát Phổ Hiền muốn một lần nữa làm sáng tỏ ý nghĩa này, dùng kệ khen rằng:
Bồ-đề chẳng hai pháp
Xa lìa cả hai bên
Trừ diệt tất cả ác
Bình đẳng giác các pháp.
Rõ thấu tất cả pháp
Hết thảy như hư không
Phi ngã, phi vô ngã
Đẳng Giác tất cả pháp.
Ví như những biển lớn
Tất cả loài chúng sinh
Sắc tượng đều hiển hiện
Nên nói tất cả ấn.
Trong mười phương thế giới
Tất cả loài chúng sinh
Biển Bồ-đề Vô thượng
Không pháp nào chẳng hiện.
Ví như tánh hư không
Khi thế giới thành hoại,
Đã thành hoặc chưa thành
Hư không không giảm, tăng.
Đấng Tối Thắng cũng vậy,
Đạo Bồ-đề Vô thượng
Hoặc giác hoặc chưa giác
Một tánh cũng vô tánh.
Ví như vô lượng kiếp
Niệm niệm hóa chư Phật,
Hoặc hóa hoặc chẳng hóa
Đều bình đẳng không khác.
Giả sử mọi chúng sinh
Một lúc thành Chánh giác
Thành hay chưa thành tựu
Bồ-đề không giảm, tăng.
Tối thắng có Tam-muội
Tên gọi là Thiện giác,
Đạo tràng thành Bồ-đề
Chứng được Tam-muội này.
Phóng khắp vô lượng quang
Khiến tất cả sinh chúng
Trừ diệt mọi tối tăm
Khai ngộ các quần sinh
Tất cả kiếp ba đời
Cõi Phật và các pháp
Tâm, tâm pháp, các căn
Tất cả pháp hư vọng.
Ở trong một Phật thân
Pháp này đều hiện hết,
Cho nên nói Bồ-đề
Vô lượng không bờ cõi.
Này Phật tử! Sao gọi là Đại Bồ-tát thấy biết Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác chuyển bánh xe pháp?
Đại Bồ-tát thấy biết tất cả nguyện của Như Lai, tất cả các pháp chuyển không chỗ chuyển, vốn không chỗ khởi, ba chuyển tròn đầy đều là thanh tịnh, có thể xa lìa hết tất cả tà kiến, xa lìa dục tế phi tế, tất cả các pháp như hư không tế, chẳng thể nói, vì tánh của các pháp tịch diệt Niết-bàn. Đại Bồ-tát thấy biết tất cả văn tự, tất cả pháp ngữ ngôn đều chuyển pháp luân. Âm thanh Như Lai không đâu chẳng đến. Bồ-tát thấy biết pháp luân như tiếng vang, vì pháp tánh chân thật. Bồ-tát thấy biết tất cả âm thanh đều là một thanh, Như Lai dùng âm thanh này mà chuyển bánh xe pháp. Phật chuyển pháp luân không có chủ thể. Bồ-tát thấy biết chuyển pháp luân vô lậu vô tận, trong ngoài không sở hữu vậy.
Này Phật tử! Ví như văn tự ở vô lượng, vô số kiếp, nói chẳng thể cùng tận. Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác chuyển bánh xe pháp chánh pháp cũng lại như vậy, tất cả văn tự, tất cả ngữ ngôn nói chẳng thể hết. Pháp luân Như Lai vào hết tất cả ngữ ngôn, văn tự mà không chỗ trụ.
Này Phật tử! Ví như văn tự đi vào hết tất cả chữ số, tất cả số sự việc, tất cả số ngữ ngôn, tất cả toán số, tất cả thế gian, xuất thế gian mà không chỗ trụ. Âm thanh Như Lai cũng như vậy, ở tất cả chỗ không đâu chẳng vào, nơi tất cả chúng sinh, tất cả pháp, tất cả nghiệp, tất cả báo, tất cả tâm cũng không chỗ trụ. Các pháp ngữ ngôn của tất cả chúng sinh đều là thuộc về âm thanh của pháp luân. Vì sao? Vì tất cả âm thanh chẳng lìa khỏi âm thanh của pháp luân vậy.
Lại nữa, này Phật tử! Đại Bồ-tát này thấy biết Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác sinh ra pháp môn Chuyển pháp luân. Những gì là Như Lai sinh ra pháp môn Chuyển pháp luân?
Đức Như Lai dùng âm thanh hiện hành của niệm niệm, tâm tâm tất cả chúng sinh vì tất cả chúng sinh mà chuyển pháp luân. Vì sao? Này Phật tử! Vì Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác có Tammuội tên là cứu cánh vô ngại úy. Như Lai dùng Chánh thọ Tammuội này mà chuyển pháp luân. Như Lai vào Tam-muội này rồi thì sinh ra những âm thanh của tất cả chúng sinh. Ở trong mỗi một âm thanh lại sinh ra những âm thanh của tất cả chúng sinh mà Chuyển pháp luân, khiến cho chúng sinh đều rất vui mừng.
Này Phật tử! Nếu người nào biết rõ pháp luân như vậy thì phải biết người đó thuận theo tất cả nhà của Phật, người chẳng biết như vậy thì chẳng thuận theo nhà của chư Như Lai.
Này Phật tử! Đó là Đại Bồ-tát thấy biết Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác chuyển bánh xe pháp.
Bấy giờ, Bồ-tát Phổ Hiền muốn một lần nữa làm sáng tỏ ý nghĩa này, nói kệ khen rằng:
Như Lai chuyển pháp luân
Đến khắp cả ba đời
Chỗ chuyển không chỗ chuyển
Tìm cầu chẳng thể được.
Ví như các văn tự
Nói chẳng thể cùng tận
Thập Lực cũng như vậy
Chuyển pháp luân vô tận.
Ví như các văn tự
Đi vào tất cả số
Vào mà không chỗ vào
Pháp luân cũng như vậy.
Vào tất cả âm thanh
Vào mà không chỗ vào
Tự tánh đó cũng không
Khiến tất cả hoan hỷ
Vượt qua tất cả số
Rốt ráo thành Bồ-đề
Muốn nói nghĩa thật chân
Cho nên vào Tam-muội.
Dùng sức Tam-muội đó
Sinh âm thanh vi diệu
Ngang bằng với chúng sinh
Mà chuyển chánh pháp luân.
Lại nữa đều ở đó
Mỗi một các âm thanh
Sinh ra vô lượng tiếng
Pháp ngôn ngữ chúng sinh.
Đấng Tự Tại không nghĩ:
“Ta phát ra âm thanh”
Tùy theo người được dạy
Mọi người đều nghe rõ.
Ví như các văn tự
Chẳng ngoài cũng chẳng trong
Vô lậu, chẳng thể tận
Cũng lại không tích tụ.
Đấng Thập Lực cũng vậy
Chuyển pháp luân thanh tịnh
Vô lậu, chẳng thể tận
Đại thần lực chư Phật.
*********
Này Phật tử! Sao gọi là Đại Bồ-tát thấy biết Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác Đại Bát-niết-bàn?
Đại Bồ-tát này muốn biết Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác Đại Bát-niết-bàn thì phải biết Bát-niết-bàn Như như như vậy. Như Lai Đại Bát-niết-bàn cũng như vậy, như thật tế, như pháp giới, như hư không giới, như thật tánh, như ly dục tế, như vô tướng tế, như ngã tánh tế, như nhất thiết pháp tánh tế, như chân thật tế Bát-niếtbàn. Như Lai Đại Bát-niết-bàn cũng như vậy. Vì sao? Vì Niết-bàn chẳng phải pháp sinh diệt. Nếu là pháp chẳng sinh thì phải biết là chẳng diệt, đi không chỗ đến.
Này Phật tử! Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác chẳng vì Bồ-tát mà diễn nói, hiển hiện rốt ráo Niết-bàn Như Lai. Vì sao? Vì Như Lai muốn khiến cho các Bồ-tát ở trong một niệm, thấy khắp tất cả chư Phật ba đời đều hiện ở trước mặt, sinh ra tất cả diệu sắc Như Lai, cũng chẳng khởi hai, không hai tưởng. Vì sao? Vì Đại Bồ-tát xa lìa các tưởng, không nhiễm trước.
Này Phật tử! Như Lai chỉ vì muốn cho chúng sinh hoan hỷ nên xuất hiện ở đời. Như Lai muốn cho chúng sinh ưu buồn, cảm mộ nên thị hiện Niết-bàn, kỳ thật Như Lai không có ra đời cũng không Niếtbàn. Vì sao? Vì Như Lai thường trụ khắp pháp giới nhưng vì hóa độ chúng sinh nên thị hiện Niết-bàn.
Này Phật tử! Giả sử có mặt trời mọc chiếu sáng thế gian, tròn đầy trong sáng ngang bằng cả pháp giới thì ở trong đồ chứa nước sạch của tất cả thế giới, không đâu chẳng hiện bóng. Mặt trời không nghĩ rằng: “Ta có thể hiện khắp ở tất cả nước sạch.”
Này Phật tử! Lúc đó, hoặc có một đồ chứa nước bị vỡ thì bóng mặt trời chẳng hiện, ý ông thế nào? Bóng kia chẳng hiện, có phải lỗi của mặt trời không?
Đáp rằng:
–Chẳng phải vậy, vì đồ chứa nước vỡ nên bóng mặt trời chẳng hiện!
Này Phật tử! Mặt trời trí tuệ thanh tịnh viên mãn của Như Lai ở trong một niệm xuất hiện có thể chiếu sáng hết tất cả thế giới, tất cả pháp giới, tất cả chúng sinh, diệt trừ cấu bẩn. Đồ chứa nước tịnh tâm, không đâu chẳng hiển hiện bóng mặt trời Như Lai. Bóng ấy thường hiện tại tiền, chỉ trừ tâm đổ vỡ, vẩn đục thì chúng sinh chẳng thấy được ảnh tượng Pháp thân của Như Lai. Kẻ muốn thấy Niết-bàn để được độ, nên Như Lai thị hiện Niết-bàn, kỳ thật Như Lai chẳng sinh chẳng diệt, mãi không diệt độ.
Này Phật tử! Ví như lửa lớn, ở tất cả thế giới có thể bị lửa đốt cháy cỏ cây, không gì chẳng cháy. Có một lúc nào đó lửa kia đến thành ấp, tụ lạc không còn cây cỏ thì tự nhiên diệt, ý ông thế nào?
Lửa ở tất cả thế gian diệt hết chăng?
Đáp rằng:
–Chẳng phải vậy!
Đức Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy. Như Lai ở tất cả thế giới, làm việc Phật sự, hoặc ở một cõi Phật đã độ chu tất mà thị hiện Niết-bàn, ý ông thế nào? Ở tất cả thế giới, Như Lai diệt hết ư?
Đáp rằng:
–Chẳng phải vậy!
Này Phật tử! Đó là Đại Bồ-tát thấy biết Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác Đại Bát-niết-bàn.
Lại nữa, này Phật tử! Ví như nhà đại huyễn sư, giỏi biết huyễn thuật, an trụ ở huyễn thuật. Ở tất cả thành ấp, tụ lạc của kinh đô nhà vua trong tam thiên đại thiên thế giới, huyễn sư thị hiện thân huyễn khắp nơi, trụ trì thân huyễn, thọ mạng vô tận. Huyễn sư này lúc ở thành ấp, tụ lạc của kinh đô nhà vua đó, tùy theo chỗ, việc xong, thì liền xả thân huyễn, ý ông thế nào? Vậy là thân huyễn trong tam thiên đại thiên thế giới đều diệt bỏ hết chăng?
Đáp rằng:
–Chẳng phải vậy, Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy, Như Lai giỏi biết huyễn thuật đại tuệ, sinh ra đầy đủ phương tiện tuệ thiện xảo. Ở tất cả pháp giới, Như Lai có thể thị hiện thân huyễn Như Lai khắp nơi, thường trụ như pháp giới, rốt ráo như hư không. Tùy cõi chư Phật, nơi nào giáo hóa độ thoát xong thì Như Lai thị hiện Niết-bàn. Các ông phải biết rằng, chẳng vì ở một cõi Phật thị hiện Niết-bàn mà Như Lai vĩnh viễn diệt độ rốt ráo.
Này Phật tử! Đó là Đại Bồ-tát thấy biết Như Lai Đại Bát-niếtbàn.
Lại nữa, này Phật tử! Như Lai khi thị hiện Niết-bàn thì trước tiên vào Tam-muội Bất động. Vào Tam-muội rồi, thì ở mỗi một thân đều phóng ra vô lượng ức ngàn na-do-tha ánh sáng lớn. Mỗi ánh sáng đều phát ra vô lượng a-tăng-kỳ hoa sen diệu bảo. Mỗi một hoa sen đều có vòng hoa diệu bảo chẳng thể nói, chẳng thể nói. Mỗi một tua hoa đều có tòa ngồi Sư tử báu. Trên mỗi một tòa ngồi đều có Đức Như Lai ngồi kiết già. Sự hiện những thân Như Lai lúc đó ngang bằng số lượng tất cả chúng sinh. Các Đức Như Lai đó, công đức đầy đủ, tướng tốt trang nghiêm, bản nguyện rốt ráo. Khi chúng sinh nào căn lành thuần thục nhìn thấy thân Như Lai thì lòng đều điều phục, nhận lấy lời dạy. Thân Đức Như Lai đó rốt ráo an trụ đến tận vị lai, tùy theo sự nhận giáo hóa của tất cả chúng sinh mà chưa từng bỏ lỡ thời cơ. Thân Như Lai đó không có xứ sở, chẳng phải thật, chẳng phải hư, nhưng chỉ muốn rốt ráo các nguyện lớn đời quá khứ, muốn khiến cho chúng sinh nuôi lớn các căn lành nên ứng hiện thân ấy thường trụ chẳng diệt.
Này Phật tử! Đó là Đại Bồ-tát thấy biết Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác Đại Bát-niết-bàn.
Lại nữa, này Phật tử! Đại Bồ-tát này thấy biết Niết-bàn của Như Lai vô lượng, vô biên, rốt ráo pháp giới, không gì chướng ngại, chẳng sinh chẳng diệt, sạch như hư không, an trụ thật tế. Tùy theo sự thích ứng của những chúng sinh ấy mà thị hiện thân đó, nắm giữ bản nguyện, chẳng bỏ tất cả chúng sinh, tất cả cõi Phật, tất cả các pháp.
Bấy giờ, Bồ-tát Phổ Hiền muốn một lần nữa làm rõ ý nghĩa này, nói kệ khen rằng:
Như mặt trời tròn đầy
Khắp tất cả pháp giới
Bóng hiện chỗ có nước
Trừ đồ chứa bị vỡ.
Tối thắng cũng vậy
Hiện khắp các thế gian
Chúng sinh không tín tâm
Cho là Phật Niết-bàn.
Ví như lửa hừng hực
Mọi vật thiêu đốt tan
Tụ lạc không cỏ cây
Thì lửa tự nhiên diệt.
Đấng Tối Thắng cũng vậy
Nơi pháp giới tràn đầy,
Rốt ráo các Phật sự
Thị hiện vào Niết-bàn.
Ví như nhà huyễn thuật
Thị hiện vô lượng thân,
Như Lai cũng như vậy
Thị hiện tất cả thân,
Rốt ráo các Phật sự
Thị hiện vào Niết-bàn.
Tùy người nhận giáo hóa
Vì họ mà thị hiện.
Tối Thắng có Tam-muội
Tên là Bất khả động,
Đã rốt ráo Phật sự
Sau đó vào định này.
Niệm hiện vô số Phật
Lại phóng vô số quang
Quang có vô lượng hoa,
Hoa có vô lượng Phật
Tối thắng vô lượng thân
Đầy khắp các pháp giới
Tích tập công đức lành
Tất cả đều được thấy.
Thiện Thệ tịnh pháp giới
Vô lượng các pháp giới,
Thọ mạng, tịnh trang nghiêm
Tất cả đều tròn đủ.
Giống như tánh vô sinh
Như Lai sinh cũng vậy,
Giống như tánh vô diệt
Niết-bàn cũng như vậy.
Nó lìa đường ngữ ngôn
Chẳng thể tìm ví dụ
Thiên Trung Thiên khó hơn
Đầy đủ tất cả đức.
Này Phật tử! Sao gọi là Đại Bồ-tát thấy biết chỗ thấy nghe Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cung kính cúng dường, gieo trồng căn lành?
Đại Bồ-tát này thấy biết chỗ thấy nghe cung kính cúng dường, gieo trồng căn lành của Như Lai đều chẳng hư, công đức vô tận, lìa tất cả ái, rốt ráo giải thoát, quả báo chẳng hư đầy đủ các nguyện. Ở trong tất cả pháp hữu vi, chẳng thể cùng tận mà có thể thuận theo trí tuệ vô vi khởi lên trí chư Phật, rốt ráo vị lai, đầy đủ tất cả các địa của Như Lai.
Này Phật tử! Ví như có người đàn ông ăn một ít kim cương cuối cùng vẫn chẳng tiêu mà cần phải cho ra khỏi thân, đến tận kim cương luân, thì kim cương ấy mới trụ lại. Vì sao? Vì kim cương đó chẳng thể tiêu. Như vậy, này Phật tử! Ở chỗ Đức Như Lai gieo trồng chút ít căn lành thì có thể hoại tất cả phiền não hữu vi cho đến rốt ráo trí tuệ Niết-bàn Như Lai, sau đó mới trú. Vì sao? Vì ở chỗ Như Lai gieo trồng các căn lành chẳng thể mất.
Này Phật tử! Ví như cỏ khô gom lại lớn hơn núi Tu-di rồi có người đem đến tí lửa như hạt cải thì có thể thiêu rụi hết. Vì sao? Vì tánh lửa có thể thiêu đốt hết.
Này Phật tử! Ở chỗ Đức Như Lai gieo trồng chút ít căn lành cũng như vậy, chúng có thể đốt diệt hết tất cả phiền não không có còn sót, rốt ráo Niết-bàn. Vì sao? Vì ở chỗ Như Lai gieo trồng các căn lành là tánh rốt ráo.
Này Phật tử! Ví như núi Tuyết có vua thuốc lớn tên là Thiện hiện. Nếu có người nhìn thấy thì mắt được sạch trong. Nếu có người nghe được thì tai được sạch trong. Nếu có người ngửi được mùi thơm đó thì mũi được sạch trong. Nếu có người thưởng thức được vị của nó thì lưỡi được sạch trong. Nếu có người chạm được nó thì thân được sạch trong. Nếu lấy được đất ở chỗ đó thì có thể trừ diệt hết mọi thứ bệnh, yên ổn, vui sướng. Vua thuốc vô thượng Như Lai Ứng Cúng Đẳng Chánh Giác cũng như vậy. Như Lai thường dùng tất cả những hạnh phương tiện làm lợi ích nhiều cho chúng sinh. Như có người được nghe danh hiệu Như Lai thì tai được thanh tịnh. Như có người ngửi được giới hương Như Lai thì mũi được thanh tịnh. Như có người được nếm pháp vị Như Lai thì lưỡi được thanh tịnh, được căn lành kim cương dài rộng thanh tịnh, có thể diễn nói được hết tất cả ngôn ngữ âm thanh. Như có người chạm được ánh sáng Như Lai thì người đó liền được sắc thân thanh tịnh, rốt ráo chứng được pháp thân Vô thượng. Như có người được nghĩ đến Như Lai thì được niệm Phật Tam-muội, chánh niệm chẳng loạn. Như có người được đất chỗ Như Lai kinh hành, tháp miễu lễ bái cúng dường của Như Lai thì những chúng sinh đầy đủ căn lành, diệt được phiền não, được niềm tin Thánh hiền.
Này Phật tử! Cho đến những chúng sinh bất tín, tà kiến mà thấy nghe được Phật thì những chúng sinh đó, ở trong sự nghe thấy đã gieo trồng căn lành mà quả báo chẳng mất, cho đến rốt ráo Niết-bàn, đoạn trừ tất cả ác, các căn chẳng lành, đầy đủ căn lành.
Này Phật tử! Ở chỗ Đức Như Lai thấy nghe, cung kính cúng dường, gieo trồng căn lành chẳng thể nói hết, chẳng thể lấy gì làm ví dụ. Vì sao? Vì Như Lai chẳng thể nghĩ bàn, và vượt ngoài sự nghĩ bàn. Chỉ tùy theo chỗ thích ứng mà Phật lấy làm ví dụ.
Này Phật tử! Đó là Đại Bồ-tát thấy biết chỗ thấy nghe cung kính cúng dường, gieo trồng căn lành của Như Lai.
Bấy giờ, các Đại Bồ-tát bạch Bồ-tát Phổ Hiền rằng:
–Thưa Phật tử! Kinh này tên là gì? Phụng trì như thế nào?
–Kinh này tên là Nhất Thiết Chư Phật Vi Mật Pháp Tạng, Nhất Thiết Thế Gian Bất Năng Tư Nghị, Như Lai Sở Ấn Đại Trí Quang Minh, Khai Phát Thị Hiện Như Lai Chủng Tánh, Trưởng Dưỡng Nhất Thiết Bồ-Tát Công Đức, Nhất Thiết Thế Gian Vô Năng Phá Hoại, Tùy Thuận Nhất Thiết Như Lai Cảnh Giới, Linh Nhất Thiết Chúng Sinh Giai Tất Thanh Tịnh, Phân Biệt Diễn Thuyết Phật Cứu Cánh Pháp.
Này Phật tử! Kinh điển như vậy chỉ vì thừa Bất khả tư nghì thừa, Đại Bồ-tát một hướng chuyên tâm cầu Bồ-đề mà phân biệt giải nói chẳng vì người khác. Vì sao vậy? Kinh này chẳng vào tay tất cả chúng sinh chỉ trừ Bồ-tát.
Này Phật tử! Ví như bảy báu của Chuyển luân thánh vương, nhờ những báu này nên thi hành Chuyển luân vương pháp. Bảy báu của Thánh vương không ai đủ sức nắm giữ chỉ trừ thái tử, con của đệ nhất phu nhân sinh ra, người thành tựu đầy đủ tướng Thánh vương.
Này Phật tử! Nếu vua Chuyển luân không có vị thái tử đầy đủ các đức này thì sau khi nhà vua qua đời những thứ báu này tự nhiên tiêu diệt.
Này Phật tử! Kinh này như vậy chẳng vào tay của tất cả chúng sinh, chỉ trừ người con chân chánh của Như Lai Pháp vương, sinh ra từ những gia đình chủng tánh Như Lai, gieo trồng các căn lành của Như Lai tướng. Nếu không có những con chân chánh của Phật này thì Kinh ấy diệt mất. Vì sao? Vì tất cả Thanh văn, Duyên giác chẳng nghe được kinh này huống gì là thọ trì, sao chép, giải nói là không thể có được. Chỉ trừ Đại Bồ-tát thì có thể tự đọc tụng, thọ trì, sao chép kinh này.
Này Phật tử! Cho nên Bồ-tát nghe kinh này thì vui mừng cung kính đội lên đầu, thọ trì. Vì sao? Vì Đại Bồ-tát tin ưa kinh này để làm chút ít phương tiện thì nhất định được Bồ-đề vô thượng.
Này Phật tử! Đại Bồ-tát tuy ở vô lượng ức na-do-tha kiếp hành sáu pháp Ba-la-mật, tu tập căn lành đạo phẩm mà chưa nghe kinh này, hay tuy nghe nhưng chẳng tin thọ trì, thuận theo. Những người đó giống như là Bồ-tát giả danh, chẳng sinh ra từ nhà chủng tánh Như Lai.
Này Phật tử! Nếu Đại Bồ-tát được nghe kinh này, nghe rồi tin theo thọ trì, tùy thuận thì các ông phải biết, những người này là Phật tử chân chánh, từ nhà Phật sinh ra, thuận theo cảnh giới của tất cả Như Lai, đầy đủ chánh pháp của tất cả Bồ-tát, an trụ cảnh giới Nhất thiết chủng trí, xa lìa các pháp của tất cả thế gian, sinh ra sở hạnh trưởng dưỡng Như Lai, đến được bờ kia các pháp của tất cả Bồ-tát. Ở trong chánh pháp Như Lai tự tại, lòng không nghi hoặc, an trụ rốt ráo Vô sư địa thâm nhập cảnh giới của tất cả Như Lai.
Này Phật tử! Đại Bồ-tát nghe kinh này rồi cần phải phát tâm bình đẳng, hành vô lượng tâm, xa lìa tất cả tưởng hư vọng, trực tâm rốt ráo, chánh niệm trước mặt; tất cả Như Lai tu tập bình đẳng thanh tịnh giống như hư không, phân biệt quán sát Thích-ca hạnh nghiệp Bồ-tát bình đẳng pháp giới, thành tựu đầy đủ Nhất thiết chủng trí, xa lìa tất cả cấu bẩn thế gian, phát tâm thanh tịnh đầy khắp tất cả mười phương pháp giới, thâm nhập tất cả pháp môn Bồtát, bình đẳng quán sát chư Phật ba đời, đầy đủ trí tuệ công đức căn lành. Thâm nhập tất cả các pháp bình đẳng này mà không chỗ nhập, không niệm một pháp, không niệm hai pháp, bình đẳng quán các pháp vô lượng.
Này Phật tử! Đại Bồ-tát thành tựu những công đức như vậy thi hành chút ít phương tiện, được trí vô sư.
Bấy giờ, Bồ-tát Phổ Hiền muốn một lần nữa làm sáng tỏ nghĩa này, nói kệ khen rằng:
Nếu thấy nghe Như Lai
Cung kính và cúng dường
Gieo trồng các căn lành
Vô lượng chẳng thể kể.
Trong tất cả hữu vi
Chẳng thể được cùng tận
Tịch diệt các phiền não
Lìa khổ được Niết-bàn.
Ví như có người nọ
Nuốt chút ít kim cương
Không thể nào tiêu được
Cho đến kim cương tế.
Chỗ Thập Lực như vậy
Phước thấy nghe, cúng dường
Đầy đủ trí kim cương
Diệt phiền não không còn.
Ví như chứa cỏ khô
Bằng cả Tu-di sơn
Ném lửa như hạt cải
Đốt hết cỏ không còn.
Chỗ Thiện Thệ như vậy
Nếu trồng ít công đức
Thiêu đốt các phiền não
Đường chính đến Niết-bàn.
Ví như trong núi Tuyết
Có cây Đại dược vương
Thấy, nghe, ngửi, nếm, chạm
Tất cả bệnh diệt trừ.
Đấng Thập Lực cũng vậy
Nếu có người thấy nghe
Tu tập thắng công đức
Thành Bồ-đề rốt ráo.
Bấy giờ, thế giới nhiều bằng số vi trần của trăm ngàn ức nado-tha cõi Phật mười phương chẳng thể nêu bày hết đều chấn động sáu cách, bên Đông trồi lên Tây chìm xuống, bên Tây trồi lên bên Đông chìm xuống, bên Nam trồi lên bên Bắc chìm xuống, bên Bắc trồi lên bên Nam chìm xuống, ở ngoài trồi lên ở trong chìm xuống, ở trong trồi lên ở ngoài chìm xuống và tướng tám tướng động. Đó là: Động, động khắp, động đều khắp; khởi, khởi khắp, khởi đều khắp; rung, rung khắp, rung đều khắp; chấn, chấn khắp, chấn đều khắp; rống, rống khắp, rống đều khắp; trồi, trồi khắp, trồi đều khắp.
Bấy giờ, nhờ thần lực Phật, nhờ pháp như vậy nên mưa xuống các thứ mây hoa hơn cả chư Thiên. Mưa xuống mây áo báu, mây lọng báu, mây tràng phan, mây phướn, mây hương, mây bột hương, mây vòng hoa, mây trang nghiêm, mây các thứ báu, mây tán thán Bồ-tát, mây Bồ-tát thân, mây Tam-muội Bồ-đề khiến cho khắp thế giới chẳng thể nghĩ bàn đều thanh tịnh. Mưa xuống mây diệu âm thanh Như Lai, đầy khắp vô lượng, vô biên pháp giới. Nhờ thần lực Phật ở bốn thiên hạ này khiến cho các Bồ-tát đều rất vui mừng như thế thì ở tất cả mười phương cũng lại như vậy.
Lúc bấy giờ, ở mười phương, mỗi phương có số thế giới nhiều hơn số vi trần của tám mươi bất khả thuyết trăm ngàn ức na-do-tha cõi Phật, mỗi một thế giới đều có số Như Lai nhiều bằng số vi trần của tám mươi bất khả thuyết trăm ngàn ức na-do-tha cõi Phật đều hiện thân ấy gần như đối diện. Các Ngài đồng hiệu là Phổ Hiền, hiện rồi đều nói lên lời này:
–Hay thay, hay thay! Này Phật tử! Ông mới có thể nương thần lực Phật, thuận theo pháp sâu xa nói rõ chánh pháp Như Lai Tánh khởi chẳng thể nghĩ bàn.
Này Phật tử! Chư Phật chúng ta cũng nói pháp này, mười phương tất cả chư Phật và các Bồ-tát cũng như vậy. Khi nói kinh này thì số Bồ-tát nhiều bằng số vi trần của trăm ngàn cõi Phật được tất cả Minh của Bồ-tát, được tất cả Tam-muội, được thọ ký một đời sẽ thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Chúng sinh nhiều bằng số vi trần của một cõi Phật phát tâm Bồ-đề, chúng ta đều cùng thọ ký cho họ vào đời tương lai sẽ thành Phật đạo đều đồng một hiệu là Phật Thắng Cảnh Giới. Vậy nên, chúng ta vì những Bồ-tát vị lai nên hộ trì kinh này khiến cho trụ thế lâu dài. Chúng sinh đã được độ của bốn thiên hạ này như thế thì chúng sinh được độ của tất cả thế giới trong mười phương nhiều bằng vô lượng a-tăng-kỳ chẳng thể nghĩ bàn, chẳng thể kể, chẳng thể lường, chẳng thể nói hết pháp giới, hư không giới cũng lại như vậy. Nhờ sức bản nguyện của Lô-xá-na Phật, nhờ pháp như vậy, sức căn lành, trí Như Lai vô tận, Như Lai chẳng mất thời, tùy theo sự ứng hóa mà hành Bồ-tát hạnh, hành rộng rãi hạnh Bồ-tát Phổ Hiền, thị hiện Nhất thiết chủng trí.
Bấy giờ, ở mười phương mà mỗi phương có số thế giới nhiều hơn số vi trần của mười bất khả thuyết trăm ngàn ức na-do-tha cõi Phật mỗi thế giới đều có số Bồ-tát nhiều bằng số vi trần của mười bất khả thuyết trăm ngàn ức na-do-tha cõi Phật, đi đến cõi này, đầy khắp tất cả pháp giới. Những vị Bồ-tát ấy thị hiện Bồ-tát trang nghiêm vi diệu, phóng ra lưới ánh sáng lớn, chấn động tất cả thế giới, phá tan tất cả các cung điện của ma, trừ diệt các nạn của tất cả đường ác, soi sáng công đức của tất cả Như Lai, khen ngợi chánh pháp của tất cả Như Lai, mưa xuống khắp vô lượng, vô biên mây mưa cúng dường, thị hiện vô lượng chủng loại thân khác nhau. Các ngài thị hiện thân mình chính là pháp khí của vô lượng pháp môn chư Phật. Khi ấy các vị Bồ-tát nhờ vào thần lực Phật đều nói lên lời này:
–Hay thay, hay thay, thưa Phật tử! Các vị mới có thể nói được pháp chẳng thể hoại Như Lai ấy. Thưa Phật tử! Tất cả chúng tôi đều tên là Phổ Hiền ở chỗ Đức Như Lai Phổ Thắng trong thế giới Phổ quang minh, đã tịnh tu phạm hạnh. Ở chỗ chư Phật đó cũng đang nói kinh này, đúng từng câu, đúng từng vị, đúng từng hạnh, tướng mạo y như vậy.
Thưa Phật tử! Chúng tôi nương thần lực Phật, pháp như vậy, từ thế giới đó đi đến cõi này, làm chứng cho ông. Ở tất cả thế giới trong tất cả mười phương đến tận pháp giới, hư không giới cũng như vậy.
Bấy giờ, Bồ-tát Phổ Hiền nương thần lực của Phật, quán sát tất cả chúng Bồ-tát, muốn một lần nữa làm sáng tỏ chánh pháp Như Lai Tánh khởi, muốn nói công đức vô lượng của Như Lai, muốn làm sáng tỏ chánh pháp chẳng thể hư hoại của Như Lai, muốn phát sinh pháp minh trí tuệ vô lượng của tất cả Bồ-tát, muốn nói tất cả Phật pháp tròn đầy, muốn quán sát tâm của tất cả chúng sinh, muốn tùy theo sự ứng hóa chẳng bỏ mất thời cơ, muốn phân biệt tất cả chánh pháp vô lượng, vô biên của Bồ-tát, muốn hiển hiện tất cả sự biến hóa tự tại trang nghiêm của Như Lai, muốn làm sáng tỏ tất cả Như Lai là một thân không khác, muốn sinh ra vô lượng bản hạnh của tất cả Bồ-tát, nói kệ khen rằng:
Tất cả các Như Lai
Đã thành tựu uy nghi
Cả thế gian xưng tán
Không thể nào ví dụ.
Vì lợi ích chúng sinh
Khiến họ đều khai giải
Dùng phi dụ làm dụ
Hiển hiện nghĩa chân thật.
Pháp vi diệu như vậy
Vô lượng kiếp khó nghe
Người trí tuệ tinh tấn
Mới nghe tạng Như Lai.
Nếu có nghe kinh ấy
Mà cung kính vui mừng
Người này đời trước đã
Cung dương vo lương Phat.
Phải biết người như thế
Chư Thiên thường ngợi khen
Tất cả các Thiện Thệ
Luôn luôn bảo hộ cho.
Tất cả các Thiện Thệ
Vượt thế xuất thế gian
Chúng vui mừng tối thắng
Kinh này là nội tạng.
Hay sinh ra vô lượng
Tất cả đạo bạch tịnh,
Cho nên lìa buông lung
Một lòng thường phụng trì.