KINH BỒ-TÁT TAM-MUỘI NIỆM PHẬT
Hán dịch: Đời Lưu Tống, Sa-môn Công Đức Trực, người Thiên Trúc
Việt dịch: Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh
Phẩm 13: KHUYẾN TRÍ
Bấy giờ, Đức Thế Tôn bảo Bồ-tát Bất Không Kiến:
–Vào thuở xa xưa, trải qua a-tăng-kỳ, a-tăng-kỳ vô số đại kiếp, khi đó có Đức Phật là Bảo Thắng Quang đủ mười tôn hiệu Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn xuất hiện ở đời, không ai sánh bằng, tất cả hàng trời, người đều cung kính, đều được điều phục, giải thoát vượt khỏi bờ sinh tử. Thế Tôn là vô thượng, tối thắng, là thầy bảo vệ cứu giúp cho tất cả thế gian, thấu rõ về đời này, đời sau, thuyết pháp các phần đầu, giữa, cuối đều thiện, giảng giải nghĩa lý sâu xa, lời nói vi diệu, khéo léo, đầy đủ tướng Phạm hạnh thanh bạch.
Khi ấy, Đức Như Lai Thế Tôn Bảo Thắng Quang cùng với ba vạn ức trăm ngàn Thanh văn đang ở chỗ kinh hành, đều trụ học địa, được hàng trời, người cung kính. Đức Phật Bảo Thắng Quang ấy từ chỗ nằm ngồi dậy, suy nghĩ: “Các Thanh văn này đều trụ học địa, ta nên tùy theo chỗ ưa thích vì họ thuyết pháp sâu xa khiến họ mau dứt hết các lậu.”
Đức Phật bảo Bồ-tát Bất Không Kiến:
–Ngay lúc đó, Đức Phật Bảo Thắng Quang liền hiện sức đại thần thông khiến tam thiên đại thiên thế giới này đều thành khói lửa, đầy khắp trong đó. Các Thanh văn ấy thấy sự thần biến này đều không sinh sợ hãi, lại rất hoan hỷ, ví như Tỳ-kheo được an vui Tứ thiền.
Đức Phật bảo Bồ-tát Bất Không Kiến:
–Về phần cuối đêm, Phật Bảo Thắng Quang vì chúng Thanh văn mà thuyết pháp, liền hiện ra đủ các tướng thần thông biến hóa. Lúc này, Phật Bảo Thắng Quang bảo các Thanh văn: “Tỳ-kheo các ông có thấy khói lửa trong tam thiên đại thiên thế giới này không?”
Tỳ-kheo thưa: “Dạ vâng, chúng con đã thấy, thưa Thế Tôn.”
“Tỳ-kheo nên biết! Các hành hữu vi là vô thường, khổ, không, tất cả các pháp đều không có ngã. Vì sao? Vì thân này là bất tịnh, chín lỗ thường bài tiết đầy những thứ bất tịnh. Các hành vô thường là pháp lưu chuyển, mỏng manh không chắc chắn, một niệm cũng không trụ, bị sinh, lão, bệnh, tử bức bách, giống như lửa huyễn, bọt tụ trên mặt nước, không nhân, không chủ, như cây cỏ… rất đáng nhàm chán, nên mau xa lìa.”
Đức Phật bảo Bồ-tát Bất Không Kiến:
–Ba vạn ức trăm ngàn Thanh văn này khi nghe Phật Bảo Thắng Quang thuyết pháp thì thấy pháp, trụ pháp, lựa chọn được pháp lành, vượt qua bốn điên đảo, đối với Phật, Pháp, Tăng được pháp lành thanh tịnh, không tin tưởng nơi người khác, các lậu đều dứt hết.
Lúc đó, các Thanh văn đồng thanh bạch Phật:
–Đúng vậy, thưa Thế Tôn! Các hành hữu vi là vô thường, khổ, không, tất cả các pháp đều vô ngã, thân này bất tịnh, đầy dẫy cấu uế, rất đáng nhàm chán, nên mau lìa bỏ. Đúng như lời dạy của bậc Thánh, đúng như lời dạy của bậc Thánh.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Lại có ba thứ thị hiện là: Thị hiện thần thông, thị hiện dạy bảo và thị hiện thuyết pháp. Phật Bảo Thắng Quang dùng các thị hiện này để điều phục chúng Thanh văn và ba vạn ức trăm ngàn na-do-tha các Bồ-tát đạt đến ba môn giải thoát là Không, Vô tướng, Vô nguyện khiến tất cả đều sẽ chứng đắc Bồ-đề vô thượng.
Đức Phật bảo Bất Không Kiến:
–Các Bồ-tát này nghe Đức Thế Tôn kia nói về Tam-muội báu, giáo hóa hàng trời, người, tám vạn bốn ngàn ức trăm ngàn năm chuyển pháp luân, rồi sau đó diệt độ.
Bồ-tát Bất Không Kiến bạch Phật:
–Bạch Thế Tôn! Đức Như Lai Bảo Thắng Quang kia xuất hiện ở đời, điều phục được bao nhiêu Thanh văn? Chánh pháp, tượng pháp trụ nơi thế gian được bao nhiêu năm?
Thế Tôn bảo Bồ-tát Bất Không Kiến:
–Tam thiên đại thiên thế giới như vậy, với tất cả các tinh tú có thể tính biết số đó, còn các chúng Thanh văn mà Đức Phật Bảo Thắng Quang điều phục giáo hóa là vô lượng vô số, không thể hạn lượng. Sau khi Phật Bảo Thắng Quang nhập Niết-bàn, chánh pháp trụ ở đời đủ tám mươi ức na-do-tha năm, tượng pháp trụ ở đời mười hai ức năm. Khoảng giữa thời gian ấy có Phật ra đời hiệu là Từ Hạnh, thọ mạng không thể lường tính. Thân của Đức Phật đó cao một do-diên, thân người trong cõi nước bằng sáu câu-lô-xá, vòng tròn của hoa sen cũng lại như vậy, đều dùng hoa này rải khắp đại địa, tất cả chúng sinh dạo chơi trên đó.
Bấy giờ, có thế giới tên là Đa liên hoa, đất ở cõi đó mềm mại giống như nhung nai, khi thân xúc chạm giống như chạm vào áo trời, hết thảy chúng sinh đều an lạc. Lại như cung điện của chư Thiên ở cõi trời Tự tại, các chúng sinh này muốn đi qua biển Đông, chỉ trong chốc lát liền đến được bờ kia, các phương Nam, Tây, Bắc cũng lại như vậy. Nếu có chúng sinh mong cầu điều gì thì khởi tâm là liền được. Khi Đức Phật Bảo Thắng Quang mới thành đạo, phần đất liền trong bốn biển đó dài rộng đủ tám vạn ức trăm ngàn na-do-tha, các chúng Thanh văn nhiều đầy khắp trong đó, các A-la-hán đều thọ thực một lần, chỉ trừ Mật Tích Kim Cang A-nan và A-dật-đa. Tám chục na-do-tha Bồ-tát Bất thoái chuyển thỉnh Đức Như Lai Thế Tôn Từ Hạnh vì các Bồ-tát nói về Tam-muội. Khi sắp phân biệt nêu bày rõ về nghĩa ấy, chỉ trong một âm liền nói kệ:
Nếu người siêng phương tiện
Cầu học hạnh xuất gia
Dốc tu pháp tối thắng
Phá trừ bốn quân ma.
Giống như đại Tượng vương
Giẫm lên đám cỏ non
Nếu người muốn mau đắc
Đạo Bồ-đề vắng lặng.
Nên vì các chúng sinh
Tu hành Tam-muội này
Diễn giảng pháp tịnh diệu
Bố thí mọi niềm vui.
Người này cùng với Phật
Đồng một tâm đại Bi.
Sau khi Đức Phật Từ Hạnh Bát-niết-bàn, có một Tỳ-kheo tên là Thọ Vương, ở trong chánh pháp, nêu giảng rộng rãi, lưu hành kinh điển vi diệu nơi Bảo vương Tam-muội này. Lại có Chuyển luân vương hiệu là Đế Tràng Thiên, đủ oai đức lớn, dùng chánh pháp trị đời. Vị vua ấy có thành tên là Đế tràng xứ, dài rộng như nhau bằng mười hai do-diên, đền đài, lầu gác đều bằng vàng ròng, dùng vô số tơ lụa đủ các hình sắc các báu để trang nghiêm. Bốn mặt thành đều có ba cửa, cõi nước tráng lệ như thành Thiện kiến.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Vua Đế Tràng ấy về phần cuối đêm, trong giấc ngủ say thấy có trời Tịnh cư đến chỗ ông, ở trong mộng bảo: “Đại vương nên biết! Có Tam-muội tên là Tam-muội Niệm Phật chư Phật đã giảng nói. Nếu có Bồ-tát tu trì Tam-muội này thì thường được sinh ở cõi Tịnh, luôn thấy Phật, biện tài về thế gian và xuất thế gian đều đầy đủ, ắt sẽ mau đạt được đạo quả Bồ-đề vô thượng.”
Trong mộng, vua bỗng nhiên kinh sợ, thức dậy thấy vị trời này đang ở trước mặt, liền thưa: “Ai có thể thọ trì Tam-muội Niệm Phật sâu xa như vậy?”
Vị trời bảo vua: Cách đây không xa có đại Tỳ-kheo tên là Thọ Vương, thường ưa thọ trì, đọc tụng, diễn, giảng tu hành đúng như ngôn thuyết đối với Tam-muội sâu xa này.
Bấy giờ, vua Đế Tràng từ chỗ vị trời kia thọ nhận Tam-muội và tên gọi của vị Tỳ-kheo, hết lòng nhớ nghĩ, không khiến quên mất. Vào lúc sáng sớm lìa bỏ bốn thiên hạ, kim luân bảy báu và tám vạn ức vô số trăm ngàn cung nhân, thể nữ để cầu pháp Tam-muội sâu xa, nên liền cùng với quyến thuộc đồng thời xả bỏ nhà, cùng nhau đi đến chỗ Tỳ-kheo Thọ Vương.
Này Bất Bồ-tát Không Kiến! Khi ấy, bốn chúng nơi vị Tỳ-kheo kia và tám bộ chúng trời, rồng… đều cùng vây quanh, có chín vạn ức chư Thiên cõi Dục, tám vạn na-do-tha các Bồ-tát… cùng với quyến thuộc cung kính hầu cận. Lúc đó Tỳ-kheo Thọ vương vì đại chúng nói Tam-muội Niệm Phật sâu xa ấy. Đại vương Đế Tràng đến chỗ đó dùng các châu báu cõi trời rải lên Tỳ-kheo Thọ vương, năm vóc sát đất, chí tâm đảnh lễ. Lại đem tám vạn hoa vàng ròng thanh tịnh vi diệu, hoa Mạn-đà-la, hương bột trầm thủy cõi trời, với tâm cung kính dâng lên Tỳ-kheo. Cúng dường xong nhà vua cùng với quyến thuộc đều xuất gia, mặc pháp phục thanh tịnh, vì muốn tu tập Tam-muội này nên phát tâm cúng dường hằng hà sa vô lượng chư Phật để cùng với quyến thuộc cầu đạt Tam-muội ấy. Trong tám vạn bốn ngàn ức na-do-tha năm, luôn thân cận cúng dường y phục, đồ ăn, thức uống và các châu báu cho Tỳ-kheo Thọ Vương, thường tự mình thọ trì, đọc tụng, giảng nói tu hành đúng như ngôn thuyết đối với Tam-muội vi diệu này, lại cũng giáo hóa vô lượng chúng sinh, lấy đại Bi làm tâm nên ngay từ đầu không hề biếng nhác. Bồ-tát Đế Tràng và quyến thuộc kia nghe thầy Thọ Vương giảng nói pháp thâm diệu, chí tâm thọ trì, chưa từng tạm bỏ, cung kính sâu xa luôn tưởng đó như Phật, siêng năng tinh tấn tu tập không dừng nghỉ. Tỳ-kheo Thọ Vương đã thành tựu cho tám vạn ức trăm ngàn Tỳ-kheo kia tu hạnh Bồ-tát đạt đến qua quả vị Bất thoái, sau đó mới diệt độ, các quyến thuộc cũng đều mạng chung.
Bấy giờ, lại có Đức Phật xuất hiện ở đời, tên là Diêm-phù Tràng đầy đủ mười tôn hiệu. Tỳ-kheo Đế Tràng gặp Đức Thế Tôn ấy, cung kính cúng dường, thưa hỏi thọ nhận Tam-muội sâu xa này, thọ trì, đọc tụng, tu hành, đúng như ngôn thuyết, tạo lợi ích cho hết thảy hàng trời, người, thế gian được lợi lạc lớn nơi Bồ-đề vô thượng. Tỳkheo Đế Tràng nêu giảng rộng khắp lưu hành định sâu xa mà chư Phật đã nói, trải qua ba ngàn kiếp sẽ thành Chánh giác, lại có thể thành tựu cho chín ức trăm ngàn na-do-tha vô lượng quyến thuộc, khiến họ đều an trụ bất thoái nơi đạo quả Bồ-đề.
Bấy giờ Đức Thế Tôn bảo Bồ-tát Bất Không Kiến:
–Đại Tỳ-kheo Đế Tràng Vương thuở đó đâu phải là người nào xa lạ, hiện nay thành Phật là Cao Hạnh Như Lai Thế Tôn Ứng Cúng Chánh Biến Tri đầy đủ mười tôn hiệu.
Lại nữa, này Bồ-tát Bất Không Kiến! Nay ông nên biết, do diệu lực từ oai thần của Tam-muội ấy nên đã đem lại nhiều lợi ích cho vô lượng chúng sinh như vậy, dù chỉ nghe một ít cũng thường gặp Phật ra đời.
Này Bất Không Kiến! Nếu có Bồ-tát được nghe một ít về tên gọi của Tam-muội này cũng thường gặp Phật ra đời, huống nữa là Bồ-tát đối với hiện tại, được nghe kinh nói về Tam-muội này, thọ trì, đọc tụng thì phước đức như trên đã không thể lường tính, huống chi còn có thể rộng nghe, thọ trì, đọc tụng giảng nói, tu hành đúng như ngôn thuyết.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Hoặc có hàng Bồ-tát đối với Đại thừa, Bích-chi-phật thừa, Thanh văn thừa và Nhân thiên thừa, hoặc có thiện nam, thiện nữ tất cả chỉ được tạm nghe Tam-muội vi diệu này thì các Bồ-tát và thiện nam, thiện nữ ấy cũng sẽ đạt được đạo quả Vô thượng Chánh giác.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Ví như có người ở cõi Diêm-phùđề thấy tướng ánh sáng biết chắc là mặt trời sẽ mọc, không bao lâu ánh sáng lớn ấy chiếu khắp, người nơi cõi Diêm-phù-đề nhân ánh sáng của mặt trời nên có thể phân biệt được màu sắc xanh, vàng. Như vậy, này Bồ-tát Bất Không Kiến! Nếu có hành giả nghe tóm lược về Tam-muội mà chư Phật đã nói thì thiện nam, thiện nữ ấy không lâu sẽ được Bồ-đề vô thượng, như thấy tướng ánh sáng kia tức biết mặt trời sẽ mọc. Ông nên tin sâu Tam-muội vi diệu này, thọ trì, nhớ nghĩ, chớ sinh nghi hoặc.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Như kiếp sắp tận, khi sáu mặt trời xuất hiện, tất cả đại địa đều thành khói lửa; khi bảy mặt trời xuất hiện, tất đốt cháy tất cả chúng sinh trong tam thiên đại thiên thế giới. Như vậy, này Bồ-tát Bất Không Kiến! Nếu những thiện nam, thiện nữ này dù người có học Đại thừa, hay không học, đại thừa nếu nghe được một ít Tam-muội báu này mà biết ghi chép, thọ trì, đọc tụng, giảng nói về nghĩa lý thì cũng sẽ mau đạt được đạo quả Bồ-đề vô thượng.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Những thiện nam, thiện nữ đó ví như đào giếng, nếu thấy đất ẩm, nhất định biết nước không còn bao xa.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Nếu có Bồ-tát và các chúng sinh đối với Tam-muội Niệm Phật mà chư Phật đã nói dốc sức ghi chép, thọ trì, đọc tụng, giảng nói ý nghĩa tu hành đúng như ngôn thuyết, nhớ nghĩ không quên thì các thiện nam, thiện nữ ấy không bao lâu sẽ được Bồ-đề vô thượng.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Ví như có người nuốt phải viên kim cương, khi ấy các thiện nam có trí tuệ ắt biết người này không bao lâu sẽ chết, do kim cương rất khó tiêu.
Như vậy, này Bồ-tát Bất Không Kiến! Những thiện nam ấy nếu có người đối với Tam-muội báu vi diệu này mà thọ trì, đọc tụng, rộng nói nghĩa sâu xa, cho đến chỉ nghe một ít pháp Tammuội thâm diệu thì thiện nam, thiện nữ ấy không bao lâu sẽ được Bồ-đề vô thượng. Vì sao? Vì Tam-muội Niệm Phật mà chư Phật đã nói giống như kim cương. Chư Phật quá khứ, hiện tại, vị lai, các Bậc Ứng Cúng Chánh Biến Tri đã giảng nêu, phân biệt, tuyển lựa, dùng oai thần để gìn giữ, bảo vệ khiến các hành giả tạo nghiệp không mất. Bồ-tát nên tu tập như vậy, là muốn đem lợi ích cho hết thảy thế gian, gọi là hàng Bồ-tát ưa thích hạnh này. Như vườn Hoan hỷ ở cõi trời Đao-lợi, nếu có ai trông thấy thì thân tâm vô cùng hoan hỷ. Bồ-tát như thế được Tam-muội này nên mau thành tựu đạo quả Chánh giác. Đối với chỗ chưa nghe về các chương, cú… nếu muốn tu tập được cũng không khó. Vi diệu thay! Thuở xưa tất cả chư Phật vì lợi ích nên phân biệt, nêu bày đầy đủ về câu nghĩa, an trụ vào pháp giới. Các Đại Bồ-tát thâu giữ, ủng hộ, diễn nói, giáo hóa, khiến vui thích chánh đạo, pháp môn với nghi thức thứ lớp như vậy Bồ-tát Đại sĩ đều phải nên biết.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Hoặc có Bồ-tát đối với Tam-muội chư Phật đã nói, nếu chỉ được nghe một ít thì những người ấy cũng sẽ mau đạt được Bồ-đề vô thượng.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Thế nên hôm nay ta vì ông mà phân biệt, mở bày, diễn nói, ông phải nên biết. Nếu ai được nghe Tam-muội Niệm do Phật chư Phật đã nói này mà thọ trì, giải thích thì không lâu sẽ đạt được đạo Bồ-đề vô thượng. Vì thế, nay ông phải nên thọ trì, đọc tụng, tu hành cho đến biên chép, cũng nên phân biệt, giảng nói, vì hết thảy bốn chúng, các chúng quốc vương, đại thần, Samôn, Bà-la-môn và các dị học. Vì sao? Vì những người này nếu được nghe thì sẽ hành trì đầy đủ đạt đến Bồ-đề vô thượng.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Những thiện nam, thiện nữ này phải có quyết định và chí tâm tin tưởng thanh tịnh vào Tam-muội sâu xa này. Vì sao? Vì đó là chỗ xưng tán của tất cả chư Phật thuở xưa. Nay ông nên đem ý không thể nghĩ bàn, một lòng chăm chú nhớ nghĩ, thọ trì, tin sâu định này, siêng năng tinh tấn tu tập, khiến cho tâm tương tục. Vì sao? Vì Tam-muội này đều là lời nói chân thật của chư Phật, lời nói tùy thuận của Phật, cho đến là nẻo hành xử của Phật, là sự lựa chọn, phân biệt chỗ chứng biết của Phật, là tài sản quý báu sâu xa tạo các bản sự của chư Phật, là nhân duyên đã sinh ra pháp tạng của chư Phật, là Thánh ấn bí mật rốt ráo của chư Phật, là trí tánh như thật, là chân thận của chư Phật.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Tam-muội này sinh ra vô lượng căn lành cho người thực hành, thường được sinh ra nơi các tộc họ đại Sát-đế-lợi, đại Bà-la-môn và các tộc họ thù thắng khác, luôn có được oai lực lớn, chắc chắn thành tựu Bồ-đề. Vì sao? Vì chư Phật đã nói Tam-muội Niệm Phật là kinh điển thâm diệu, có thể cho chúng sinh quả chắc thật, cũng có thể khiến hành giả được vô biên phước. Nếu có người nghe thì người này sẽ được vô lượng, vô biên a-tăng-kỳ… các nhóm công đức không thể nghĩ bàn.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Nay ta sẽ nói ví dụ để so sánh về pháp đó, thành tựu đầy đủ nghĩa này, người trí dựa theo ví dụ liền hiểu. Giống như các Bồ-tát hành đại thí. Thường vào sáng sớm cho đến giữa trưa và chiều, một ngày ba thời do sức nhớ nghĩ Tam-muội của Như Lai nêu dùng các vật báu, đủ các loại báu đầy khắp hằng hà sa đại thiên thế giới để cúng dường ức ngàn hằng hà sa Như Lai Thế Tôn và chúng Thanh văn, trải qua trăm ngàn ức na-do-tha. Hằng hà sa kiếp hành đại ví như vậy để cầu đạo quả Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.
Đức Bồ-tát Phật bảo Bất Không Kiến:
–Đại Bồ-tát này đạt được công đức như thế là nhiều không?
Bồ-tát Bất Không Kiến thưa:
–Rất nhiều, thưa Thế Tôn! Vô lượng, vô biên không thể nghĩ bàn.
Đức Phật bảo Bồ-tát Bất Không Kiến:
–Ta sẽ vì ông phân biệt giảng nói về căn lành của sự bố thí này. Như Tam-muội do chư Phật đã nói này là chân thật bậc nhất là chính từ kim khẩu Phật nói ra. Nếu ai có thể biên chép, thọ trì, đọc tụng, diễn nói, phân biệt giảng nói thì sẽ tạo được vô lượng các nhóm công đức, so với công đức đã nói ở trước thì phước này nhiều hơn, huống gì nghe rồi còn khuyên người thọ trì, rộng vì bốn chúng mà phân biệt giảng nói.
Này Bồ-tát Bất Không Kiến! Nay ta nói khối công đức báu ấy là không thể cùng tận.