Niết Bàn Huyền Nghĩa Phát Nguyên Cơ Yếu – Quyển 2

Chuẩn
Leave a comment

涅Niết 槃Bàn 玄Huyền 義Nghĩa 發Phát 源Nguyên 機Cơ 要Yếu
Quyển 2
宋Tống 智Trí 圓Viên 述Thuật

涅Niết 槃Bàn 玄Huyền 義Nghĩa 發Phát 源Nguyên 機Cơ 要Yếu 卷quyển 第đệ 二nhị

宋tống 錢tiền 塘đường 沙Sa 門Môn 釋thích 智trí 圓viên 述thuật

文văn 云vân 下hạ 即tức 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 文văn 。二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 者giả 。即tức 細tế 開khai 六lục 道đạo 也dã 。謂vị 四tứ 洲châu 四tứ 趣thú 。無vô 想tưởng 天thiên 那na 含hàm 天thiên 。六Lục 欲Dục 天Thiên 梵Phạm 天Thiên 。四tứ 禪thiền 天thiên 四tứ 空không 天thiên 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。生sanh 死tử 不bất 亡vong 故cố 。並tịnh 名danh 有hữu 我ngã 。謂vị 真chân 我ngã 亦diệc 佛Phật 性tánh 也dã 不phủ 耶da 。即tức 迦Ca 葉Diếp 問vấn 辭từ 。答đáp 言ngôn 即tức 。佛Phật 答đáp 云vân 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。即tức 是thị 我ngã 義nghĩa 也dã 。寤ngụ 言ngôn 下hạ 文văn 選tuyển 曰viết 。寤ngụ 言ngôn 莫mạc 予# 應ưng 。注chú 云vân 。謂vị 臥ngọa 而nhi 語ngữ 也dã 。依y 經kinh 應ưng 作tác 寱nghệ 牛ngưu 世thế 切thiết 。眠miên 言ngôn 也dã 。如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 云vân 。譬thí 如như 二nhị 人nhân 。共cộng 為vi 親thân 友hữu 。一nhất 是thị 王vương 子tử 。一nhất 是thị 貧bần 賤tiện 。見kiến 王vương 子tử 有hữu 一nhất 好hảo/hiếu 刀đao 心tâm 生sanh 貪tham 著trước 。王vương 子tử 後hậu 持trì 是thị 刀đao 逃đào 至chí 他tha 國quốc 。貧bần 人nhân 於ư 後hậu 寄ký 宿túc 他tha 家gia 。即tức 於ư 眠miên 中trung 寱nghệ 言ngôn 刀đao 刀đao 。傍bàng 人nhân 聞văn 之chi 。收thu 至chí 王vương 所sở 。乃nãi 至chí 云vân 。菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。出xuất 現hiện 於ư 世thế 。說thuyết 真chân 我ngã 相tương/tướng 。說thuyết 已dĩ 捨xả 去khứ 譬thí 如như 王vương 子tử 。持trì 刀đao 逃đào 國quốc 。凡phàm 夫phu 說thuyết 言ngôn 一nhất 切thiết 有hữu 我ngã 。如như 彼bỉ 貧bần 人nhân 。止chỉ 宿túc 他tha 舍xá 寱nghệ 言ngôn 刀đao 刀đao 。又hựu 楊dương 下hạ 嬰anh 兒nhi 行hành 。止chỉ 小tiểu 兒nhi 啼đề 故cố 。以dĩ 楊dương 樹thụ 黃hoàng 葉diệp 為vi 金kim 等đẳng 者giả 。取thủ 木mộc 人nhân 木mộc 馬mã 皆giai 為vi 止chỉ 啼đề 。此thử 喻dụ 說thuyết 三tam 十thập 二nhị 天thiên 。妄vọng 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 也dã 。下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。葉diệp 喻dụ 妄vọng 常thường 金kim 喻dụ 妄vọng 淨tịnh 。人nhân 喻dụ 妄vọng 我ngã 馬mã 喻dụ 妄vọng 樂nhạo/nhạc/lạc 。六lục 道đạo 以dĩ 安an 身thân 適thích 悅duyệt 等đẳng 者giả 。如như 寒hàn 地địa 獄ngục 中trung 。以dĩ 熱nhiệt 間gian 為vi 適thích 悅duyệt 也dã 。餘dư 道đạo 可khả 知tri 。望vọng 佛Phật 猶do 通thông 者giả 。以dĩ 未vị 能năng 究cứu 竟cánh 隔cách 別biệt 變biến 易dị 生sanh 死tử 故cố 。非phi 通thông 非phi 別biệt 者giả 。此thử 成thành 四tứ 句cú 故cố 屬thuộc 雙song 非phi 。若nhược 束thúc 而nhi 明minh 之chi 。只chỉ 是thị 通thông 別biệt 九cửu 界giới 是thị 通thông 。佛Phật 界giới 是thị 別biệt 故cố 。上thượng 句cú 明minh 菩Bồ 薩Tát 而nhi 云vân 望vọng 佛Phật 猶do 通thông 也dã 。 cấu 古cổ 候hậu 切thiết 。取thủ 牛ngưu 乳nhũ 也dã 。隨tùy 其kỳ 流lưu 處xứ 等đẳng 者giả 。如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 云vân 。譬thí 如như 雪Tuyết 山Sơn 。有hữu 一nhất 味vị 藥dược 名danh 曰viết 樂nhạo/nhạc/lạc 味vị 。輪Luân 王Vương 為vi 此thử 藥dược 故cố 。處xứ 處xứ 造tạo 作tác 木mộc 筩đồng 以dĩ 接tiếp 是thị 藥dược 。其kỳ 味vị 真chân 正chánh 。王vương 既ký 沒một 已dĩ 其kỳ 後hậu 是thị 藥dược 。或hoặc 酢tạc 或hoặc 鹹hàm 或hoặc 甜điềm 或hoặc 苦khổ 或hoặc 辛tân 或hoặc 淡đạm 。如như 是thị 一nhất 味vị 隨tùy 其kỳ 流lưu 處xứ 。有hữu 種chủng 種chủng 異dị 。是thị 藥dược 真chân 味vị 停đình 留lưu 在tại 山sơn 。猶do 如như 滿mãn 月nguyệt 。乃nãi 至chí 云vân 。祕bí 藏tạng 亦diệc 爾nhĩ 。以dĩ 煩phiền 惱não 故cố 出xuất 種chủng 種chủng 味vị 。所sở 謂vị 五ngũ 道đạo 四tứ 姓tánh 。委ủy 釋thích 如như 疏sớ/sơ 記ký 。倒đảo 瀉tả 斯tư 病bệnh 者giả 。倒đảo 即tức 吐thổ 也dã 。文văn 云vân 下hạ 引dẫn 陳trần 如như 品phẩm 也dã 。三tam 種chủng 病bệnh 貪tham 瞋sân 癡si 也dã 。三tam 種chủng 藥dược 不bất 淨tịnh 慈từ 心tâm 因nhân 緣duyên 也dã 。事sự 理lý 不bất 融dung 故cố 。藥dược 病bệnh 互hỗ 無vô 。王vương 復phục 得đắc 病bệnh 者giả 。即tức 哀ai 嘆thán 品phẩm 中trung 客khách 醫y 喻dụ 也dã 。王vương 得đắc 病bệnh 即tức 小tiểu 機cơ 執chấp 無vô 常thường 為vi 病bệnh 也dã 。亦diệc 藥dược 亦diệc 病bệnh 者giả 。治trị 邪tà 常thường 故cố 名danh 藥dược 。障chướng 真chân 常thường 故cố 名danh 病bệnh 。是thị 勝thắng 三tam 修tu 者giả 。謂vị 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 也dã 。舊cựu 伊y 縱tung 橫hoành 喻dụ 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 劣liệt 三tam 修tu 也dã 。又hựu 新tân 下hạ 前tiền 對đối 二nhị 邊biên 故cố 。中trung 道Đạo 教giáo 行hành 理lý 三tam 悉tất 受thọ 雙song 非phi 之chi 名danh 。今kim 以dĩ 教giáo 行hành 對đối 理lý 則tắc 圓viên 伊y 教giáo 行hành 能năng 治trị 二nhị 邊biên 。故cố 得đắc 名danh 藥dược 。圓viên 理lý 亡vong 泯mẫn 故cố 屬thuộc 雙song 非phi 。故cố 云vân 正Chánh 法Pháp 正chánh 性tánh 等đẳng 。唯duy 有hữu 常thường 淨tịnh 等đẳng 者giả 。此thử 約ước 半bán 與dữ 半bán 奪đoạt 故cố 。與dữ 二nhị 奪đoạt 二nhị 。若nhược 全toàn 奪đoạt 者giả 。四tứ 德đức 俱câu 無vô 。如như 下hạ 疏sớ/sơ 記ký 。則tắc 是thị 習tập 氣khí 者giả 。謂vị 三Tam 寶Bảo 差sai 別biệt 。即tức 無vô 明minh 心tâm 也dã 。無vô 明minh 即tức 習tập 氣khí 。淨tịnh 名danh 云vân 。結kết 習tập 未vị 盡tận 。華hoa 則tắc 著trước 身thân 。此thử 無vô 為vi 緣duyên 習tập 非phi 界giới 內nội 習tập 也dã 。竪thụ 出xuất 九cửu 界giới 者giả 。此thử 約ước 自tự 行hành 破phá 九cửu 顯hiển 佛Phật 界giới 名danh 竪thụ 出xuất 。然nhiên 但đãn 破phá 事sự 九cửu 不bất 破phá 性tánh 九cửu 。橫hoạnh/hoành 收thu 一nhất 切thiết 者giả 。橫hoạnh/hoành 遍biến 彼bỉ 彼bỉ 九cửu 界giới 也dã 。無vô 邊biên 底để 故cố 常thường 者giả 。橫hoạnh/hoành 收thu 故cố 無vô 邊biên 竪thụ 出xuất 故cố 無vô 底để 。由do 達đạt 無vô 邊biên 底để 故cố 。名danh 大đại 丈trượng 夫phu 。自tự 既ký 丈trượng 夫phu 復phục 調điều 丈trượng 夫phu 。故cố 云vân 能năng 化hóa 度độ 一nhất 切thiết 自tự 他tha 融dung 攝nhiếp 。故cố 不bất 思tư 議nghị 斷đoạn 苦khổ 下hạ 亦diệc 四tứ 句cú 釋thích 樂nhạo/nhạc/lạc 。初sơ 二nhị 約ước 斷đoạn 。後hậu 二nhị 約ước 智trí 。初sơ 二nhị 中trung 前tiền 一nhất 明minh 斷đoạn 用dụng 故cố 。云vân 斷đoạn 苦khổ 樂lạc 。故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 是thị 斷đoạn 生sanh 死tử 苦khổ 。及cập 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 故cố 。得đắc 中trung 道đạo 之chi 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。後hậu 句cú 明minh 斷đoạn 體thể 故cố 云vân 大đại 寂tịch 。故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 是thị 中trung 道đạo 永vĩnh 寂tịch 二nhị 邊biên 。故cố 名danh 大đại 寂tịch 。後hậu 二nhị 約ước 智trí 中trung 初sơ 句cú 明minh 智trí 用dụng 故cố 。云vân 一nhất 切thiết 知tri 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 。即tức 中trung 道đạo 雙song 照chiếu 二nhị 邊biên 名danh 一nhất 切thiết 知tri 。後hậu 句cú 明minh 智trí 體thể 故cố 云vân 身thân 常thường 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 。即tức 了liễu 了liễu 常thường 知tri 也dã 。業nghiệp 淨tịnh 者giả 總tổng 標tiêu 也dã 。身thân 淨tịnh 下hạ 即tức 三tam 業nghiệp 俱câu 淨tịnh 也dã 。以dĩ 身thân 兼kiêm 口khẩu 但đãn 云vân 身thân 淨tịnh 。即tức 色sắc 心tâm 不bất 二nhị 咸hàm 空không 假giả 中trung 。故cố 並tịnh 名danh 淨tịnh 。是thị 故cố 下hạ 總tổng 結kết 。然nhiên 此thử 文văn 中trung 明minh 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 各các 有hữu 四tứ 句cú 明minh 我ngã 唯duy 一nhất 句cú 。明minh 淨tịnh 有hữu 三tam 句cú 。各các 隨tùy 語ngữ 便tiện 更cánh 無vô 他tha 說thuyết 。例lệ 前tiền 應ưng 就tựu 理lý 等đẳng 者giả 。例lệ 前tiền 正Chánh 法Pháp 正chánh 性tánh 非phi 藥dược 非phi 病bệnh 之chi 文văn 也dã 。互hỗ 顯hiển 等đẳng 者giả 。前tiền 已dĩ 約ước 理lý 明minh 非phi 。今kim 但đãn 約ước 事sự 明minh 非phi 。以dĩ 前tiền 例lệ 後hậu 以dĩ 後hậu 例lệ 前tiền 。故cố 云vân 互hỗ 顯hiển 。從tùng 地địa 獄ngục 已dĩ 上thượng 料liệu 簡giản 者giả 。即tức 通thông 別biệt 中trung 云vân 。六lục 道đạo 以dĩ 安an 身thân 適thích 性tánh 為vi 安an 樂lạc 也dã 。從tùng 外ngoại 道đạo 已dĩ 上thượng 者giả 。即tức 藥dược 病bệnh 中trung 云vân 長trưởng 者giả 。沒một 已dĩ 劫kiếp 掠lược 群quần 牛ngưu 也dã 。二Nhị 乘Thừa 已dĩ 上thượng 者giả 。即tức 大đại 小tiểu 中trung 云vân 小tiểu 者giả 二Nhị 乘Thừa 也dã 。四tứ 悉tất 檀đàn 者giả 。名danh 出xuất 智trí 論luận 。悉tất 是thị 華hoa 言ngôn 。檀đàn 乃nãi 梵Phạn 語ngữ 。悉tất 之chi 言ngôn 遍biến 檀đàn 言ngôn 為vi 施thí 。以dĩ 歡hoan 喜hỷ 生sanh 善thiện 破phá 惡ác 入nhập 理lý 四tứ 法pháp 。遍biến 施thí 有hữu 情tình 故cố 曰viết 悉tất 檀đàn 。又hựu 應ưng 法Pháp 師sư 云vân 。悉tất 曇đàm 此thử 云vân 成thành 就tựu 。論luận 中trung 云vân 。悉tất 檀đàn 者giả 。亦diệc 悉tất 曇đàm 也dã 。準chuẩn 此thử 二nhị 字tự 。俱câu 是thị 梵Phạm 音âm 。故cố 他tha 宗tông 學học 者giả 或hoặc 謂vị 天thiên 台thai 不bất 善thiện 華hoa 梵Phạm 。且thả 古cổ 來lai 亦diệc 云vân 二nhị 字tự 俱câu 是thị 梵Phạn 語ngữ 。豈khởi 獨độc 唐đường 代đại 方phương 知tri 。故cố 淨tịnh 名danh 玄huyền 義nghĩa 云vân 。悉tất 檀đàn 是thị 外ngoại 國quốc 之chi 語ngữ 。諸chư 法Pháp 師sư 解giải 釋thích 不bất 同đồng 。或hoặc 言ngôn 無vô 翻phiên 。外ngoại 國quốc 多đa 含hàm 。例lệ 如như 修tu 多đa 羅la 名danh 含hàm 五ngũ 義nghĩa 。此thử 土thổ/độ 不bất 的đích 翻phiên 也dã 。有hữu 翻phiên 者giả 。或hoặc 翻phiên 為vi 宗tông 乘thừa 。墨mặc 印ấn 實thật 成thành 就tựu 究cứu 竟cánh 。如như 是thị 異dị 翻phiên 非phi 一nhất 難nan 可khả 定định 判phán 。南nam 岳nhạc 云vân 。此thử 例lệ 如như 大đại 涅Niết 槃Bàn 。是thị 胡hồ 漢hán 兼kiêm 舉cử 也dã 。南nam 嶽nhạc 親thân 證chứng 不bất 應ưng 錯thác 用dụng 。故cố 天thiên 台thai 智trí 者giả 依y 之chi 釋thích 義nghĩa 。又hựu 如như 龍long 樹thụ 之chi 名danh 。古cổ 者giả 譯dịch 家gia 皆giai 云vân 二nhị 字tự 並tịnh 是thị 華hoa 言ngôn 。謂vị 龍long 生sanh 法Pháp 身thân 樹thụ 生sanh 生sanh 身thân 。至chí 于vu 唐đường 代đại 。乃nãi 云vân 。龍long 是thị 華hoa 言ngôn 樹thụ 是thị 梵Phạn 語ngữ 。梵Phạm 云vân 那na 伽già 樹thụ 那na 。此thử 云vân 龍long 猛mãnh 。應ưng 知tri 龍long 猛mãnh 既ký 有hữu 父phụ 母mẫu 禱đảo 樹thụ 之chi 緣duyên 。復phục 與dữ 樹thụ 那na 音âm 濫lạm 。故cố 致trí 異dị 釋thích 以dĩ 例lệ 悉tất 檀đàn 。以dĩ 悉tất 訓huấn 遍biến 借tá 是thị 梵Phạn 語ngữ 。亦diệc 應ưng 無vô 爽sảng 。如như 翻phiên 究cứu 竟cánh 亦diệc 是thị 遍biến 義nghĩa 。顯hiển 昔tích 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。昔tích 人nhân 天thiên 教giáo 及cập 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。各các 指chỉ 當đương 教giáo 涅Niết 槃Bàn 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。引dẫn 互hỗ 無vô 為vi 證chứng 者giả 。即tức 第đệ 三tam 十thập 五ngũ 卷quyển 云vân 。牛ngưu 處xứ 無vô 馬mã 馬mã 處xứ 無vô 牛ngưu 。名danh 互hỗ 無vô 也dã 。真Chân 諦Đế 涅Niết 槃Bàn 者giả 。亦diệc 同đồng 初sơ 家gia 。以dĩ 涅Niết 槃Bàn 為vi 俗tục 諦đế 也dã 。彼bỉ 為vi 涅Niết 槃Bàn 因nhân 修tu 而nhi 證chứng 。故cố 屬thuộc 俗tục 諦đế 。引dẫn 肇triệu 論luận 以dĩ 證chứng 俗tục 諦đế 無vô 名danh 無vô 相tướng 也dã 。肇triệu 有hữu 四tứ 論luận 。一nhất 物vật 不bất 遷thiên 論luận 。二nhị 不bất 真chân 空không 論luận 。三tam 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 論luận 。四tứ 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 論luận 。今kim 引dẫn 物vật 不bất 遷thiên 文văn 也dã 。江giang 河hà 至chí 不bất 流lưu 者giả 。前tiền 波ba 後hậu 波ba 。雖tuy 復phục 相tương 續tục 。而nhi 不bất 相tương 到đáo 。其kỳ 性tánh 各các 住trụ 雖tuy 注chú 不bất 流lưu 。日nhật 月nguyệt 至chí 不bất 周chu 者giả 。日nhật 月nguyệt 歷lịch 天thiên 晝trú 夜dạ 無vô 停đình 。亦diệc 由do 各các 住trụ 故cố 不bất 能năng 周chu 。豈khởi 有hữu 下hạ 結kết 顯hiển 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 無vô 相tướng 也dã 。謂vị 江giang 河hà 等đẳng 物vật 及cập 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 。俱câu 俗tục 諦đế 故cố 。猶do 是thị 續tục 待đãi 二nhị 假giả 者giả 。以dĩ 冥minh 真chân 故cố 。無vô 明minh 已dĩ 盡tận 故cố 。非phi 因nhân 成thành 而nhi 有hữu 緣duyên 真chân 相tương 續tục 之chi 假giả 。迷mê 悟ngộ 相tương 待đãi 之chi 假giả 。具cụ 二nhị 假giả 故cố 。即tức 是thị 俗tục 諦đế 故cố 有hữu 名danh 也dã 。執chấp 真chân 有hữu 名danh 者giả 。謂vị 俗tục 本bổn 無vô 名danh 依y 真chân 立lập 名danh 。如như 劫kiếp 初sơ 聖thánh 人nhân 。仰ngưỡng 法pháp 真chân 理lý 俯phủ 立lập 俗tục 號hiệu 。真chân 理lý 能năng 通thông 因nhân 名danh 道đạo 路lộ 。真chân 理lý 不bất 動động 因nhân 名danh 山sơn 嶽nhạc 。所sở 通thông 非phi 有hữu 者giả 。以dĩ 四tứ 門môn 所sở 通thông 同đồng 一nhất 偏thiên 真chân 故cố 。但đãn 存tồn 隣lân 虛hư 名danh 有hữu 門môn 。析tích 破phá 隣lân 虛hư 名danh 空không 門môn 。兩lưỡng 亦diệc 雙song 非phi 準chuẩn 義nghĩa 可khả 見kiến 。指chỉ 三tam 下hạ 引dẫn 喻dụ 結kết 斥xích 。三tam 塗đồ 者giả 。山sơn 名danh 泰thái 行hành 轘# 轅viên 崤# 澠# 是thị 也dã 。左tả 傳truyền 曰viết 。三tam 塗đồ 四tứ 嶽nhạc 九cửu 州châu 之chi 險hiểm 也dã 。或hoặc 作tác 荒hoang 塗đồ 者giả 。後hậu 人nhân 妄vọng 改cải 。彼bỉ 以dĩ 小tiểu 能năng 釋thích 大đại 所sở 。其kỳ 猶do 指chỉ 三tam 塗đồ 之chi 險hiểm 阻trở 為vi 寶bảo 所sở 之chi 坦thản 夷di 。魚ngư 目mục 喻dụ 小tiểu 明minh 珠châu 喻dụ 大đại 。其kỳ 旨chỉ 可khả 知tri 。問vấn 古cổ 下hạ 嘆thán 美mỹ 立lập 問vấn 而nhi 有hữu 三tam 嘆thán 。一nhất 問vấn 一nhất 嘆thán 師sư 承thừa 道đạo 勝thắng 。二nhị 肇triệu 作tác 下hạ 嘆thán 述thuật 作tác 辭từ 高cao 。三tam 世thế 人nhân 下hạ 嘆thán 古cổ 今kim 共cộng 許hứa 。意ý 復phục 下hạ 是thị 一nhất 問vấn 。雖tuy 具cụ 三tam 美mỹ 所sở 詮thuyên 義nghĩa 意ý 。比tỉ 望vọng 今kim 家gia 孰thục 優ưu 孰thục 劣liệt 。故cố 云vân 意ý 復phục 云vân 何hà 。命mạng 世thế 者giả 。文văn 選tuyển 李# 陵lăng 書thư 曰viết 。皆giai 信tín 命mạng 世thế 之chi 才tài 。抱bão 將tương 相tương/tướng 之chi 具cụ 。注chú 云vân 。命mạng 名danh 也dã 。言ngôn 其kỳ 名danh 流lưu 播bá 於ư 時thời 代đại 也dã 。孟# 子tử 云vân 。五ngũ 百bách 年niên 必tất 有hữu 王vương 者giả 興hưng 。其kỳ 間gian 必tất 有hữu 名danh 世thế 者giả 矣hĩ 。注chú 云vân 。名danh 世thế 次thứ 聖thánh 之chi 才tài 。物vật 來lai 能năng 名danh 正chánh 。一nhất 世thế 者giả 。生sanh 於ư 聖thánh 人nhân 之chi 間gian 也dã 。升thăng 堂đường 入nhập 室thất 者giả 。以dĩ 於ư 道đạo 淺thiển 者giả 為vi 升thăng 堂đường 。於ư 道đạo 深thâm 者giả 為vi 入nhập 室thất 。論luận 語ngữ 云vân 。子tử 曰viết 。由do 也dã 升thăng 堂đường 矣hĩ 。未vị 入nhập 於ư 室thất 也dã 。一nhất 肇triệu 而nhi 已dĩ 者giả 。什thập 公công 門môn 下hạ 有hữu 十thập 哲triết 八bát 俊# 四tứ 聖thánh 。肇triệu 皆giai 預dự 焉yên 。生sanh 肇triệu 融dung 叡duệ 為vi 四tứ 聖thánh 。更cánh 加gia 影ảnh 嚴nghiêm 憑bằng 觀quán 為vi 八bát 俊# 。兼kiêm 常thường 標tiêu 名danh 十thập 哲triết 。僧Tăng 傳truyền 曰viết 。通thông 情tình 則tắc 生sanh 融dung 上thượng 首thủ 。精tinh 難nạn/nan 則tắc 觀quán 肇triệu 第đệ 一nhất 。劉lưu 遺di 民dân 覽lãm 肇triệu 所sở 撰soạn 之chi 論luận 。嘆thán 曰viết 。不bất 意ý 方phương 袍bào 復phục 有hữu 平bình 叔thúc 。洋dương 洋dương 下hạ 謂vị 其kỳ 文văn 辭từ 洋dương 溢dật 盈doanh 人nhân 之chi 耳nhĩ 也dã 。論luận 語ngữ 云vân 。師sư 摯# 之chi 始thỉ 關quan 睢# 之chi 亂loạn 。洋dương 洋dương 乎hồ 盈doanh 耳nhĩ 哉tai 。卷quyển 不bất 釋thích 手thủ 者giả 。釋thích 放phóng 也dã 。答đáp 中trung 初sơ 謙khiêm 己kỷ 總tổng 指chỉ 日nhật 月nguyệt 在tại 懷hoài 。喻dụ 其kỳ 明minh 達đạt 也dã 。既ký 不bất 下hạ 自tự 斥xích 。既ký 不bất 親thân 承thừa 肇triệu 師sư 其kỳ 法Pháp 門môn 深thâm 旨chỉ 。我ngã 亦diệc 難nan 見kiến 。鑽toàn 仰ngưỡng 下hạ 雖tuy 不bất 親thân 承thừa 遺di 文văn 。既ký 在tại 尋tầm 其kỳ 旨chỉ 趣thú 。亦diệc 應ưng 可khả 知tri 。鑽toàn 仰ngưỡng 者giả 。顏nhan 淵uyên 嘆thán 仲trọng 尼ni 云vân 。鑽toàn 之chi 彌di 覺giác 其kỳ 堅kiên 。仰ngưỡng 之chi 彌di 覺giác 其kỳ 高cao 。管quản 窺khuy 者giả 。莊trang 子tử 曰viết 。以dĩ 管quản 窺khuy 天thiên 以dĩ 錐trùy 指chỉ 地địa 。二nhị 其kỳ 論luận 下hạ 以dĩ 四tứ 句cú 判phán 論luận 文văn 也dã 。彼bỉ 論luận 凡phàm 有hữu 九cửu 折chiết 十thập 演diễn 共cộng 十thập 九cửu 篇thiên 。今kim 之chi 所sở 斥xích 。皆giai 於ư 上thượng 秦tần 主chủ 表biểu 及cập 第đệ 一nhất 開khai 宗tông 第đệ 二nhị 覈# 體thể 。中trung 撮toát 其kỳ 妙diệu 言ngôn 要yếu 辭từ 不bất 出xuất 四tứ 句cú 。故cố 參tham 雜tạp 引dẫn 之chi 不bất 成thành 次thứ 比tỉ 。今kim 先tiên 指chỉ 會hội 其kỳ 文văn 。次thứ 消tiêu 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。初sơ 有hữu 句cú 中trung 初sơ 是thị 開khai 宗tông 中trung 文văn 。若nhược 無vô 下hạ 表biểu 中trung 文văn 。次thứ 無vô 句cú 中trung 初sơ 二nhị 句cú 即tức 開khai 宗tông 中trung 文văn 。具cụ 云vân 余dư 嘗thường 試thí 言ngôn 之chi 。夫phu 涅Niết 槃Bàn 之chi 為vì 道Đạo 也dã 。寂tịch 寥liêu 虛hư 曠khoáng 等đẳng 。豈khởi 有hữu 下hạ 一nhất 句cú 。是thị 表biểu 中trung 文văn 。具cụ 云vân 既ký 曰viết 涅Niết 槃Bàn 。復phục 何hà 容dung 有hữu 名danh 於ư 其kỳ 間gian 哉tai 。兩lưỡng 亦diệc 句cú 中trung 唯duy 恍hoảng 惚hốt 窈yểu 冥minh 。其kỳ 中trung 有hữu 精tinh 句cú 。是thị 表biểu 中trung 語ngữ 。餘dư 開khai 宗tông 中trung 語ngữ 雙song 非phi 句cú 。並tịnh 開khai 宗tông 中trung 文văn 。而nhi 欲dục 下hạ 具cụ 云vân 斯tư 乃nãi 希hy 夷di 之chi 境cảnh 太thái 玄huyền 之chi 鄉hương 。而nhi 欲dục 以dĩ 有hữu 無vô 題đề 牓# 標tiêu 其kỳ 方phương 域vực 。而nhi 語ngữ 其kỳ 神thần 道đạo 者giả 。不bất 亦diệc 邈mạc 哉tai 。次thứ 釋thích 義nghĩa 者giả 。出xuất 處xứ 至chí 假giả 名danh 者giả 。有hữu 餘dư 住trụ 世thế 名danh 出xuất 。無vô 餘dư 入nhập 滅diệt 名danh 處xứ 。斯tư 皆giai 應ưng 機cơ 示thị 有hữu 生sanh 滅diệt 。既ký 無vô 實thật 體thể 。故cố 並tịnh 假giả 名danh 。若nhược 無vô 下hạ 此thử 本bổn 秦tần 主chủ 之chi 語ngữ 。斥xích 諸chư 家gia 通thông 。第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。皆giai 廓khuếch 然nhiên 空không 寂tịch 無vô 有hữu 聖thánh 人nhân 。故cố 肇triệu 舉cử 之chi 。若nhược 真Chân 諦Đế 廓khuếch 然nhiên 無vô 聖thánh 人nhân 者giả 。誰thùy 知tri 真Chân 諦Đế 耶da 。既ký 有hữu 知tri 者giả 。驗nghiệm 有hữu 聖thánh 人nhân 。故cố 彼bỉ 文văn 云vân 。實thật 如như 明minh 詔chiếu 也dã 。若nhược 無vô 下hạ 即tức 肇triệu 公công 伸thân 明minh 秦tần 主chủ 之chi 意ý 。聖thánh 人nhân 忘vong 懷hoài 動động 靜tĩnh 合hợp 道đạo 。故cố 曰viết 與dữ 遊du 。即tức 其kỳ 有hữu 句cú 者giả 。既ký 存tồn 能năng 知tri 能năng 遊du 之chi 人nhân 。豈khởi 非phi 有hữu 句cú 即tức 無vô 句cú 也dã 者giả 。既ký 無vô 形hình 名danh 復phục 非phi 有hữu 心tâm 所sở 知tri 。豈khởi 非phi 無vô 句cú 故cố 不bất 可khả 得đắc 而nhi 有hữu 者giả 。此thử 即tức 亦diệc 無vô 。不bất 可khả 得đắc 而nhi 無vô 者giả 。此thử 即tức 亦diệc 有hữu 。恍hoảng 有hữu 也dã 。惚hốt 無vô 也dã 。窈yểu 幽u 也dã 。冥minh 暗ám 也dã 。謂vị 有hữu 無vô 不bất 定định 幽u 暗ám 難nan 測trắc 。故cố 曰viết 窈yểu 冥minh 。雖tuy 曰viết 難nan 測trắc 而nhi 有hữu 靈linh 明minh 知tri 覺giác 其kỳ 妙diệu 甚thậm 存tồn 。故cố 曰viết 有hữu 精tinh 也dã 。窈yểu 冥minh 即tức 亦diệc 無vô 有hữu 精tinh 。即tức 亦diệc 有hữu 五ngũ 陰ấm 永vĩnh 滅diệt 故cố 亦diệc 無vô 。幽u 靈linh 不bất 竭kiệt 故cố 亦diệc 有hữu 。有hữu 無vô 絕tuyệt 於ư 內nội 者giả 冲# 而nhi 不bất 改cải 故cố 。不bất 可khả 為vi 有hữu 故cố 有hữu 絕tuyệt 。至chí 功công 常thường 存tồn 故cố 無vô 絕tuyệt 。稱xưng 謂vị 下hạ 涅Niết 槃Bàn 之chi 體thể 。既ký 內nội 絕tuyệt 有hữu 無vô 故cố 外ngoại 沒một 稱xưng 謂vị 。視thị 聽thính 下hạ 釋thích 上thượng 二nhị 句cú 也dã 。由do 外ngoại 絕tuyệt 稱xưng 謂vị 故cố 。兩lưỡng 界giới 視thị 聽thính 。之chi 所sở 不bất 及cập 。由do 內nội 絕tuyệt 有hữu 無vô 故cố 。無vô 色sắc 四tứ 空không 之chi 所sở 不bất 了liễu 。題đề 牓# 謂vị 名danh 字tự 也dã 。方phương 域vực 謂vị 理lý 體thể 。不bất 亦diệc 邈mạc 哉tai 者giả 。若nhược 執chấp 有hữu 無vô 。去khứ 道Đạo 甚thậm 遠viễn 。然nhiên 其kỳ 下hạ 以dĩ 四tứ 教giáo 定định 論luận 意ý 。文văn 云vân 等đẳng 者giả 。開khai 宗tông 云vân 。滅diệt 度độ 者giả 。言ngôn 乎hồ 大đại 患hoạn 永vĩnh 滅diệt 超siêu 度độ 四tứ 流lưu 。不bất 涉thiệp 界giới 外ngoại 者giả 。但đãn 度độ 界giới 內nội 欲dục 有hữu 見kiến 無vô 明minh 之chi 四tứ 流lưu 耳nhĩ 。不bất 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 患hoạn 者giả 。但đãn 以dĩ 陰ấm 身thân 為vi 大đại 患hoạn 。故cố 辨biện 差sai 下hạ 既ký 彼bỉ 論luận 是thị 大đại 又hựu 非phi 別biệt 圓viên 。今kim 尋tầm 辨biện 差sai 之chi 文văn 。知tri 屬thuộc 通thông 教giáo 辨biện 差sai 即tức 第đệ 九cửu 章chương 也dã 。無vô 為vi 一nhất 也dã 者giả 。彼bỉ 云vân 。以dĩ 俱câu 出xuất 生sanh 死tử 故cố 。同đồng 稱xưng 無vô 為vi 。此thử 以dĩ 下hạ 彼bỉ 云vân 三tam 乘thừa 諸chư 道đạo 。皆giai 因nhân 無vô 為vi 。而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。此thử 三tam 三tam 於ư 無vô 為vi 非phi 無vô 為vi 有hữu 三tam 也dã 。如Như 來Lai 下hạ 彼bỉ 云vân 放phóng 光quang 云vân 涅Niết 槃Bàn 有hữu 差sai 別biệt 耶da 。答đáp 曰viết 無vô 差sai 別biệt 。但đãn 如Như 來Lai 結kết 習tập 都đô 盡tận 。聲Thanh 聞Văn 結kết 習tập 未vị 盡tận 耳nhĩ 。請thỉnh 以dĩ 近cận 喻dụ 以dĩ 況huống 遠viễn 旨chỉ 。如như 人nhân 斬trảm 木mộc 去khứ 尺xích 無vô 尺xích 去khứ 寸thốn 無vô 寸thốn 修tu 短đoản 。在tại 於ư 尺xích 寸thốn 不bất 在tại 無vô 也dã 。今kim 師sư 引dẫn 之chi 語ngữ 或hoặc 改cải 轉chuyển 。有hữu 本bổn 云vân 聲Thanh 聞Văn 結kết 盡tận 習tập 不bất 盡tận 者giả 。結kết 下hạ 多đa 盡tận 字tự 也dã 。在tại 於ư 尺xích 寸thốn 不bất 在tại 無vô 也dã 者giả 。尺xích 寸thốn 喻dụ 三tam 乘thừa 淺thiển 深thâm 。無vô 喻dụ 涅Niết 槃Bàn 理lý 一nhất 。雖tuy 俱câu 下hạ 彼bỉ 岸ngạn 涅Niết 槃Bàn 也dã 。升thăng 降giáng/hàng 三tam 乘thừa 也dã 。以dĩ 無vô 言ngôn 說thuyết 道Đạo 者giả 。即tức 大đại 品phẩm 共cộng 般Bát 若Nhã 也dã 。僝# (# 士sĩ 限hạn 切thiết )# 然nhiên 者giả 。尚thượng 書thư 曰viết 。方phương 鳩cưu 僝# 工công 。孔khổng 安an 國quốc 云vân 。鳩cưu 聚tụ 僝# 現hiện 也dã 。夫phu 通thông 下hạ 斥xích 肇triệu 四tứ 失thất 也dã 。次thứ 第đệ 在tại 文văn 俯phủ 提đề 枝chi 末mạt 者giả 。肇triệu 云vân 。仰ngưỡng 攀phàn 玄huyền 根căn 俯phủ 提đề 弱nhược 喪táng 。初sơ 句cú 是thị 上thượng 求cầu 下hạ 句cú 是thị 下hạ 化hóa 。理lý 為vi 道đạo 本bổn 故cố 云vân 玄huyền 根căn 。嬰anh 兒nhi 失thất 故cố 鄉hương 名danh 為vi 弱nhược 喪táng 。方phương 便tiện 善thiện 微vi 名danh 為vi 嬰anh 兒nhi 。本bổn 有hữu 真Chân 如Như 名danh 曰viết 故cố 鄉hương 。今kim 判phán 彼bỉ 意ý 故cố 云vân 乃nãi 是thị 等đẳng 也dã 。是thị 泯mẫn 憂ưu 喜hỷ 等đẳng 者giả 。通thông 人nhân 了liễu 達đạt 幻huyễn 化hóa 即tức 空không 。故cố 憂ưu 喜hỷ 等đẳng 一nhất 切thiết 亡vong 泯mẫn 。齊tề 明minh 暗ám 者giả 。智trí 明minh 惑hoặc 暗ám 也dã 。不bất 作tác 大đại 小tiểu 者giả 。下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。是thị 別biệt 教giáo 嬰anh 兒nhi 謂vị 不bất 造tạo 五ngũ 逆nghịch 。名danh 不bất 作tác 大đại 。不bất 起khởi 二Nhị 乘Thừa 心tâm 名danh 不bất 作tác 小tiểu 。今kim 為vi 通thông 教giáo 嬰anh 兒nhi 者giả 。不bất 以dĩ 文văn 害hại 意ý 也dã 。以dĩ 達đạt 即tức 空không 故cố 亡vong 巨cự 細tế 。喻dụ 之chi 以dĩ 嬰anh 兒nhi 者giả 。準chuẩn 下hạ 品phẩm 意ý 。但đãn 是thị 和hòa 光quang 利lợi 物vật 。能năng 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 見kiến 。菩Bồ 薩Tát 同đồng 其kỳ 始thỉ 學học 名danh 嬰anh 兒nhi 行hành 。是thị 則tắc 示thị 同đồng 人nhân 天thiên 。三tam 教giáo 并tinh 圓viên 住trụ 前tiền 悉tất 名danh 嬰anh 兒nhi 也dã 。今kim 判phán 肇triệu 論luận 。但đãn 是thị 通thông 教giáo 嬰anh 兒nhi 也dã 。喻dụ 之chi 以dĩ 三tam 獸thú 度độ 河hà 。以dĩ 三tam 乘thừa 俱câu 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。而nhi 智trí 有hữu 深thâm 淺thiển 。文văn 載tái 大đại 品phẩm 及cập 今kim 經kinh 第đệ 二nhị 十thập 一nhất 卷quyển 。則tắc 聲Thanh 聞Văn 如như 兔thố 。緣Duyên 覺Giác 如như 馬mã 。菩Bồ 薩Tát 如như 象tượng 。灰hôi 斷đoạn 喻dụ 。文văn 載tái 智trí 論luận 。聲Thanh 聞Văn 斷đoạn 正chánh 使sử 如như 燒thiêu 木mộc 成thành 炭thán 。緣Duyên 覺Giác 侵xâm 習tập 如như 燒thiêu 炭thán 成thành 灰hôi 。菩Bồ 薩Tát 俱câu 盡tận 如như 炭thán 灰hôi 俱câu 無vô 。宗tông 在tại 他tha 經kinh 者giả 。通thông 教giáo 體thể 法pháp 非phi 今kim 圓viên 頓đốn 也dã 。一nhất 切thiết 下hạ 下hạ 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 通thông 羅La 漢Hán 。咸hàm 破phá 偏thiên 疑nghi 同đồng 成thành 圓viên 佛Phật 。佛Phật 開khai 下hạ 既ký 開khai 通thông 即tức 圓viên 。云vân 何hà 更cánh 立lập 通thông 義nghĩa 。聾lung 聵# 之chi 徒đồ 者giả 。於ư 法pháp 華hoa 中trung 機cơ 生sanh 未vị 脫thoát 斥xích 為vi 聾lung 聵# 。於ư 今kim 得đắc 悟ngộ 悉tất 是thị 聰thông 明minh 。聵# (# 五ngũ 怪quái 切thiết )# 聾lung 也dã 。斥xích 故cố 顯hiển 新tân 者giả 。故cố 即tức 劣liệt 三tam 修tu 新tân 即tức 勝thắng 三tam 修tu 。波ba 動động 下hạ 用dụng 哀ai 嘆thán 春xuân 池trì 失thất 珠châu 喻dụ 也dã 。瓦ngõa 礫lịch 喻dụ 小tiểu 理lý 月nguyệt 形hình 即tức 珠châu 喻dụ 圓viên 理lý 。委ủy 釋thích 如như 疏sớ/sơ 記ký 。肇triệu 以dĩ 昔tích 教giáo 三tam 乘thừa 所sở 證chứng 之chi 理lý 。而nhi 解giải 今kim 經kinh 圓viên 融dung 涅Niết 槃Bàn 。何hà 異dị 捉tróc 礫lịch 為vi 珠châu 也dã 。綱cương 維duy 即tức 綱cương 上thượng 大đại 繩thằng 故cố 。綱cương 維duy 整chỉnh 則tắc 網võng 目mục 正chánh 。綱cương 維duy 闕khuyết 則tắc 網võng 目mục 墮đọa 。涅Niết 槃Bàn 大đại 義nghĩa 喻dụ 以dĩ 綱cương 維duy 。九cửu 折chiết 十thập 演diễn 其kỳ 猶do 網võng 目mục 。涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 壞hoại 折chiết 演diễn 何hà 為vi 。故cố 云vân 安an 寄ký 。執chấp 佛Phật 下hạ 昔tích 教giáo 方phương 便tiện 。佛Phật 於ư 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 已dĩ 斥xích 為vi 權quyền 。故cố 云vân 遺di 棄khí 。十thập 演diễn 者giả 。彼bỉ 有hữu 十thập 九cửu 篇thiên 而nhi 名danh 九cửu 折chiết 十thập 演diễn 。折chiết 者giả 。問vấn 難nạn/nan 也dã 。演diễn 者giả 。答đáp 釋thích 也dã 。謂vị 一nhất 開khai 宗tông 。二nhị 覈# 體thể 。三tam 位vị 體thể 。四tứ 徵trưng 出xuất 。五ngũ 超siêu 境cảnh 。六lục 搜sưu 玄huyền 。七thất 妙diệu 存tồn 。八bát 難nạn 差sai 。九cửu 辨biện 差sai 。十thập 責trách 異dị 。十thập 一nhất 會hội 異dị 。十thập 二nhị 詰cật 漸tiệm 。十thập 三Tam 明Minh 漸tiệm 。十thập 四tứ 譏cơ 動động 。十thập 五ngũ 動động 寂tịch 。十thập 六lục 窮cùng 源nguyên 。十thập 七thất 通thông 古cổ 。十thập 八bát 考khảo 得đắc 。十thập 九cửu 玄huyền 得đắc 。於ư 中trung 一nhất 三tam 五ngũ 七thất 九cửu 十thập 一nhất 十thập 三tam 十thập 五ngũ 十thập 七thất 十thập 九cửu 是thị 演diễn 。餘dư 九cửu 是thị 折chiết 。終chung 非phi 三tam 德đức 者giả 。十thập 演diễn 之chi 談đàm 但đãn 明minh 昔tích 教giáo 涅Niết 槃Bàn 。終chung 非phi 圓viên 常thường 三tam 德đức 也dã 。今kim 言ngôn 下hạ 今kim 師sư 正chánh 明minh 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 之chi 義nghĩa 。請thỉnh 尋tầm 文văn 覈# 旨chỉ 。比tỉ 望vọng 肇triệu 師sư 雖tuy 塗đồ 漢hán 之chi 相tướng 遠viễn 。山sơn 毫hào 之chi 相tướng 絕tuyệt 。未vị 得đắc 為ví 喻dụ 。優ưu 劣liệt 歷lịch 然nhiên 。其kỳ 猶do 指chỉ 掌chưởng 非phi 獨độc 情tình 也dã 。初sơ 舉cử 三tam 德đức 釋thích 涅Niết 槃Bàn 。次thứ 離ly 九cửu 界giới 釋thích 無vô 名danh 。六lục 道đạo 并tinh 三tam 教giáo 三tam 乘thừa 合hợp 成thành 。九cửu 界giới 。從tùng 所sở 離ly 等đẳng 者giả 。所sở 離ly 即tức 九cửu 界giới 能năng 離ly 即tức 佛Phật 界giới 。乃nãi 是thị 無vô 九cửu 界giới 涅Niết 槃Bàn 之chi 名danh 。故cố 曰viết 無vô 名danh 而nhi 有hữu 佛Phật 界giới 三tam 德đức 之chi 名danh 也dã 。故cố 知tri 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 四tứ 字tự 上thượng 二nhị 顯hiển 。能năng 離ly 下hạ 二nhị 明minh 所sở 離ly 以dĩ 約ước 能năng 所sở 相tương 待đãi 故cố 屬thuộc 有hữu 門môn 。即tức 諸chư 名danh 無vô 名danh 者giả 。即tức 九cửu 界giới 名danh 是thị 佛Phật 界giới 無vô 名danh 故cố 云vân 便tiện 是thị 涅Niết 槃Bàn 。此thử 約ước 絕tuyệt 待đãi 故cố 屬thuộc 空không 門môn 。涅Niết 槃Bàn 非phi 四tứ 者giả 。三tam 一nhất 互hỗ 融dung 。豈khởi 存tồn 四tứ 相tương/tướng 。須tu 知tri 四tứ 門môn 還hoàn 是thị 三tam 觀quán 。即tức 空không 故cố 名danh 即tức 無vô 名danh 。即tức 假giả 故cố 不bất 離ly 九cửu 界giới 名danh 。即tức 中trung 雙song 照chiếu 是thị 兩lưỡng 亦diệc 。雙song 遮già 是thị 俱câu 非phi 。當đương 曉hiểu 十thập 界giới 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。融dung 攝nhiếp 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 之chi 旨chỉ 。不bất 離ly 方phương 寸thốn 皎hiệu 在tại 目mục 前tiền 。豈khởi 假giả 九cửu 折chiết 十thập 演diễn 迂# 曲khúc 而nhi 談đàm 哉tai 。故cố 名danh 無vô 緣duyên 者giả 。不bất 緣duyên 二nhị 邊biên 也dã 。今kim 亦diệc 下hạ 無vô 六lục 道đạo 名danh 即tức 不bất 緣duyên 眾chúng 生sanh 。無vô 四tứ 聖thánh 名danh 即tức 不bất 緣duyên 法pháp 。有hữu 祕bí 藏tạng 名danh 即tức 。緣duyên 於ư 如Như 來Lai 。況huống 復phục 下hạ 地địa 等đẳng 者giả 。佛Phật 眼nhãn 佛Phật 耳nhĩ 。尚thượng 不bất 見kiến 聞văn 。況huống 餘dư 四tứ 眼nhãn 四tứ 耳nhĩ 而nhi 能năng 見kiến 聞văn 耶da 。問vấn 佛Phật 眼nhãn 佛Phật 耳nhĩ 豈khởi 不bất 見kiến 聞văn 耶da 。答đáp 見kiến 無vô 見kiến 相tương/tướng 聞văn 無vô 聞văn 相tương/tướng 。故cố 云vân 不bất 見kiến 聞văn 也dã 。大đại 悲bi 方phương 便tiện 者giả 。隨tùy 四tứ 悉tất 機cơ 施thi 設thiết 假giả 名danh 也dã 。動động 樹thụ 舉cử 扇thiên/phiến 喻dụ 名danh 相tướng 。月nguyệt 喻dụ 實thật 理lý 。文văn 云vân 下hạ 即tức 第đệ 二nhị 十thập 一nhất 文văn 也dã 。坻để 羅la 婆bà 夷di 疏sớ/sơ 云vân 。是thị 鷃# 雀tước 一nhất 音âm 二nhị 名danh 。智Trí 度Độ 下hạ 論luận 四tứ 十thập 六lục 文văn 也dã 。更cánh 設thiết 五ngũ 陰ấm 等đẳng 者giả 。開khai 心tâm 故cố 成thành 五ngũ 陰ấm 。開khai 色sắc 故cố 成thành 十thập 二nhị 入nhập 。心tâm 色sắc 俱câu 開khai 故cố 成thành 十thập 八bát 界giới 。故cố 此thử 三tam 科khoa 不bất 出xuất 色sắc 心tâm 楓phong 柟# 。或hoặc 復phục 下hạ 所sở 列liệt 諸chư 名danh 散tán 在tại 經kinh 文văn 。欲dục 有hữu 見kiến 無vô 明minh 四tứ 流lưu 所sở 不bất 能năng 漂phiêu 。名danh 洲châu 陼# 。爾nhĩ 雅nhã 曰viết 。水thủy 中trung 可khả 居cư 曰viết 洲châu 。小tiểu 洲châu 曰viết 陼# 。能năng 遮già 煩phiền 惱não 惡ác 風phong 雨vũ 故cố 名danh 窟quật 宅trạch 。圓viên 法pháp 遍biến 攝nhiếp 故cố 圓viên 修tu 者giả 。如như 服phục 乳nhũ 糜mi 更cánh 無vô 所sở 須tu 。最tối 第đệ 一nhất 故cố 喻dụ 之chi 醍đề 醐hồ 。能năng 扶phù 起khởi 闡xiển 提đề 圓viên 信tín 心tâm 故cố 。喻dụ 之chi 以dĩ 杖trượng 。故cố 三tam 十thập 四tứ 經Kinh 云vân 。是thị 經Kinh 能năng 為vi 一nhất 闡xiển 提đề 杖trượng 。猶do 如như 羸luy 人nhân 。因nhân 之chi 得đắc 起khởi 。照chiếu 了liễu 破phá 戒giới 。猶do 如như 明minh 鏡kính 。故cố 經Kinh 云vân 。是thị 經Kinh 即tức 是thị 毀hủy 戒giới 眾chúng 生sanh 之chi 明minh 鏡kính 也dã 。如như 世thế 間gian 鏡kính 見kiến 諸chư 色sắc 像tượng 故cố 。云vân 為vi 破phá 戒giới 明minh 鏡kính 。有hữu 本bổn 於ư 為vi 字tự 下hạ 加gia 一nhất 字tự 者giả 非phi 。不bất 可khả 下hạ 釋thích 喻dụ 虛hư 空không 義nghĩa 也dã 。即tức 空không 中trung 故cố 如như 空không 不bất 可khả 得đắc 。遍biến 一nhất 切thiết 故cố 。如như 空không 無vô 障chướng 礙ngại 。大đại 論luận 下hạ 眾chúng 生sanh 假giả 名danh 五ngũ 陰ấm 實thật 法pháp 。皆giai 因nhân 中trung 之chi 稱xưng 。既ký 通thông 極cực 果quả 例lệ 知tri 涅Niết 槃Bàn 果quả 稱xưng 。亦diệc 通thông 因nhân 中trung 。故cố 知tri 十thập 界giới 悉tất 言ngôn 安an 樂lạc 。名danh 不bất 在tại 內nội 等đẳng 者giả 。不bất 在tại 內nội 即tức 非phi 空không 。不bất 在tại 外ngoại 即tức 非phi 有hữu 。中trung 間gian 即tức 兩lưỡng 亦diệc 常thường 自tự 即tức 雙song 非phi 。是thị 字tự 不bất 住trụ 即tức 四tứ 性tánh 不bất 可khả 得đắc 名danh 性tánh 空không 。亦diệc 不bất 不bất 住trụ 者giả 。此thử 空không 亦diệc 空không 名danh 相tướng 空không 。涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。佛Phật 菩Bồ 薩Tát 是thị 能năng 住trụ 之chi 人nhân 。涅Niết 槃Bàn 是thị 所sở 住trụ 之chi 法pháp 。人nhân 既ký 二nhị 空không 法pháp 豈khởi 不bất 爾nhĩ 。人nhân 法pháp 不bất 二nhị 體thể 性tánh 無vô 殊thù 。合hợp 求cầu 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 者giả 。謂vị 具cụ 足túc 三tam 德đức 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 也dã 。此thử 明minh 三tam 德đức 若nhược 具cụ 若nhược 各các 皆giai 無vô 定định 相tương/tướng 故cố 。各các 各các 求cầu 及cập 合hợp 求cầu 。皆giai 不bất 可khả 得đắc 。方phương 名danh 涅Niết 槃Bàn 。故cố 智trí 下hạ 引dẫn 大đại 論luận 讚tán 般Bát 若Nhã 偈kệ 。證chứng 見kiến 與dữ 不bất 見kiến 。各các 求cầu 合hợp 求cầu 俱câu 縛phược 俱câu 脫thoát 。顯hiển 向hướng 涅Niết 槃Bàn 不bất 在tại 之chi 言ngôn 。是thị 不bất 見kiến 脫thoát 也dã 。若nhược 人nhân 等đẳng 者giả 。於ư 法pháp 起khởi 見kiến 名danh 見kiến 被bị 縛phược 。迷mê 於ư 法pháp 相tướng 名danh 不bất 見kiến 縛phược 。稱xưng 法pháp 起khởi 見kiến 名danh 見kiến 得đắc 。脫thoát 見kiến 無vô 見kiến 相tương/tướng 名danh 不bất 見kiến 脫thoát 。法Pháp 身thân 解giải 脫thoát 各các 例lệ 般Bát 若Nhã 以dĩ 為vi 四tứ 句cú 。故cố 云vân 亦diệc 如như 是thị 。譬thí 如như 下hạ 幻huyễn 體thể 本bổn 虛hư 。故cố 不bất 可khả 見kiến 。而nhi 有hữu 色sắc 像tượng 故cố 而nhi 見kiến 。不bất 可khả 見kiến 而nhi 見kiến 喻dụ 見kiến 脫thoát 。見kiến 而nhi 不bất 可khả 見kiến 。喻dụ 不bất 見kiến 脫thoát 。但đãn 假giả 名danh 字tự 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 者giả 。假giả 立lập 祕bí 藏tạng 三tam 德đức 之chi 名danh 。欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 悟ngộ 。名danh 下hạ 理lý 達đạt 名danh 非phi 名danh 。即tức 是thị 大đại 悲bi 動động 樹thụ 舉cử 扇thiên/phiến 也dã 。譬thí 如như 空không 拳quyền 下hạ 次thứ 第đệ 配phối 四tứ 悉tất 可khả 知tri 。以dĩ 新tân 伊y 悅duyệt 之chi 者giả 。大đại 機cơ 發phát 悅duyệt 即tức 歡hoan 喜hỷ 益ích 。引dẫn 進tiến 即tức 引dẫn 生sanh 大đại 善thiện 。破phá 之chi 即tức 破phá 昔tích 小tiểu 惡ác 。悟ngộ 之chi 則tắc 悟ngộ 小tiểu 即tức 大đại 。無vô 則tắc 不bất 絕tuyệt 者giả 。於ư 無vô 起khởi 計kế 何hà 曾tằng 得đắc 絕tuyệt 。尚thượng 非phi 小Tiểu 乘Thừa 義nghĩa 者giả 。以dĩ 通thông 教giáo 二Nhị 乘Thừa 即tức 有hữu 達đạt 空không 證chứng 涅Niết 槃Bàn 故cố 。大đại 香hương 象tượng 等đẳng 即tức 哀ai 嘆thán 品phẩm 文văn 。羈ki 鎖tỏa 者giả 。革cách 絡lạc 馬mã 頭đầu 曰viết 羈ki 。釋thích 名danh 曰viết 。羈ki 檢kiểm 也dã 。所sở 以dĩ 檢kiểm 持trì 制chế 之chi 也dã 。介giới 爾nhĩ 動động 念niệm 者giả 。介giới 微vi 弱nhược 也dã 。周chu 易dị 繫hệ 辭từ 曰viết 。憂ưu 悔hối 吝lận 者giả 。存tồn 乎hồ 介giới 心tâm 。既ký 不bất 絕tuyệt 等đẳng 者giả 。心tâm 為vi 語ngữ 本bổn 故cố 也dã 。楊dương 子tử 法pháp 言ngôn 曰viết 。言ngôn 者giả 。心tâm 之chi 聲thanh 。書thư 者giả 。心tâm 之chi 畫họa 。此thử 乃nãi 修tu 習tập 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 等đẳng 者giả 。即tức 小Tiểu 乘Thừa 內nội 凡phàm 方phương 便tiện 道đạo 也dã 。苦khổ 忍nhẫn 明minh 發phát 者giả 。即tức 見kiến 道đạo 十thập 六lục 心tâm 中trung 初sơ 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 苦khổ 法pháp 智trí 也dã 。略lược 舉cử 見kiến 道Đạo 意ý 該cai 修tu 道Đạo 。以dĩ 此thử 二nhị 道đạo 皆giai 真chân 證chứng 故cố 。世thế 諦đế 死tử 時thời 者giả 。即tức 見kiến 思tư 破phá 處xứ 名danh 世thế 諦đế 死tử 。指chỉ 此thử 下hạ 舉cử 劣liệt 況huống 勝thắng 。三tam 藏tạng 之chi 劣liệt 已dĩ 能năng 絕tuyệt 六lục 道Đạo 人Nhân 法pháp 。況huống 餘dư 三tam 教giáo 大Đại 乘Thừa 之chi 勝thắng 乎hồ 。然nhiên 入nhập 下hạ 將tương 明minh 通thông 義nghĩa 先tiên 斥xích 三tam 藏tạng 。真chân 俗tục 異dị 故cố 者giả 。以dĩ 三tam 藏tạng 事sự 理lý 相tương/tướng 隔cách 故cố 。入nhập 觀quán 冥minh 真chân 故cố 絕tuyệt 。出xuất 觀quán 入nhập 俗tục 故cố 不bất 絕tuyệt 。不bất 同đồng 通thông 人nhân 事sự 理lý 相tương/tướng 即tức 。出xuất 觀quán 入nhập 觀quán 咸hàm 皆giai 契khế 絕tuyệt 。若nhược 能năng 下hạ 正chánh 明minh 通thông 義nghĩa 。初sơ 二nhị 句cú 。即tức 肇triệu 論luận 中trung 語ngữ 以dĩ 肇triệu 論luận 所sở 詮thuyên 。但đãn 在tại 通thông 故cố 。遠viễn 乎hồ 哉tai 者giả 。言ngôn 不bất 遠viễn 也dã 。初sơ 句cú 明minh 法pháp 即tức 俗tục 而nhi 真chân 。故cố 道đạo 不bất 遠viễn 。次thứ 句cú 明minh 人nhân 即tức 凡phàm 而nhi 聖thánh 。故cố 聖thánh 非phi 遙diêu 。無vô 絕tuyệt 無vô 不bất 絕tuyệt 者giả 。皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。故cố 無vô 二nhị 相tương/tướng 。方phương 便tiện 道đạo 即tức 性tánh 地địa 也dã 。空không 慧tuệ 相tương 應ứng 者giả 。見kiến 地địa 已dĩ 上thượng 悉tất 名danh 相tướng 應ưng 。淨tịnh 名danh 下hạ 即tức 天thiên 女nữ 訶ha 身thân 子tử 文văn 也dã 。無vô 明minh 未vị 吐thổ 者giả 。下hạ 哀ai 嘆thán 品phẩm 二Nhị 乘Thừa 白bạch 佛Phật 云vân 。我ngã 於ư 往vãng 昔tích 。情tình 色sắc 所sở 醉túy 。輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。如như 彼bỉ 醉túy 人nhân 臥ngọa 不bất 淨tịnh 中trung 。如Như 來Lai 今kim 當đương 。施thí 我ngã 法Pháp 藥dược 。令linh 我ngã 還hoàn 吐thổ 煩phiền 惱não 惡ác 酒tửu 。而nhi 我ngã 未vị 得đắc 醒tỉnh 悟ngộ 。云vân 何hà 放phóng 捨xả 迴hồi 轉chuyển 日nhật 月nguyệt 者giả 。又hựu 云vân 。如như 彼bỉ 醉túy 人nhân 見kiến 上thượng 日nhật 月nguyệt 實thật 非phi 迴hồi 轉chuyển 。生sanh 迴hồi 轉chuyển 想tưởng 。眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。為vi 諸chư 煩phiền 惱não 。無vô 明minh 所sở 覆phú 。生sanh 顛điên 倒đảo 心tâm 我ngã 計kế 無vô 我ngã 。乃nãi 至chí 樂nhạo/nhạc/lạc 計kế 為vi 苦khổ 。如như 彼bỉ 醉túy 人nhân 於ư 非phi 轉chuyển 處xứ 而nhi 生sanh 轉chuyển 想tưởng 。如như 瘧ngược 病bệnh 者giả 者giả 。又hựu 云vân 。如như 瘧ngược 病bệnh 人nhân 值trị 遇ngộ 良lương 醫y 所sở 苦khổ 得đắc 除trừ 。我ngã 亦diệc 如như 是thị 。邪tà 命mạng 熱nhiệt 病bệnh 雖tuy 遇ngộ 如Như 來Lai 。病bệnh 未vị 除trừ 愈dũ 。未vị 得đắc 無vô 上thượng 安an 隱ẩn 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。對đối 界giới 下hạ 結kết 示thị 經kinh 意ý 。界giới 內nội 通thông 惑hoặc 雖tuy 除trừ 。界giới 外ngoại 別biệt 惑hoặc 全toàn 在tại 。故cố 云vân 結kết 習tập 未vị 盡tận 。無vô 明minh 未vị 吐thổ 等đẳng 也dã 。以dĩ 大đại 涅Niết 槃Bàn 心tâm 修tu 行hành 者giả 。以dĩ 但đãn 中trung 解giải 修tu 次thứ 第đệ 五ngũ 行hành 。具cụ 歷lịch 別biệt 十thập 德đức 也dã 。然nhiên 五ngũ 行hành 約ước 修tu 十thập 德đức 約ước 證chứng 。亦diệc 互hỗ 通thông 修tu 證chứng 。今kim 此thử 且thả 約ước 地địa 前tiền 教giáo 道đạo 以dĩ 說thuyết 。則tắc 二nhị 俱câu 在tại 修tu 。則tắc 是thị 一nhất 向hướng 專chuyên 求cầu 。初Sơ 地Địa 真chân 證chứng 。大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。而nhi 修tu 地địa 前tiền 諸chư 行hành 也dã 。無vô 復phục 界giới 內nội 之chi 心tâm 等đẳng 者giả 。界giới 內nội 心tâm 即tức 析tích 體thể 智trí 。界giới 內nội 說thuyết 即tức 藏tạng 通thông 教giáo 。如như 是thị 方phương 便tiện 者giả 。即tức 別biệt 教giáo 三tam 十thập 心tâm 也dã 。而nhi 未vị 是thị 冥minh 中trung 者giả 。以dĩ 初Sơ 地Địa 分phần/phân 證chứng 為vi 冥minh 中trung 。昔tích 所sở 不bất 得đắc 等đẳng 者giả 。昔tích 於ư 凡phàm 位vị 不bất 得đắc 證chứng 中trung 智trí 。今kim 聞văn 中trung 智trí 不bất 絕tuyệt 無vô 明minh 。今kim 絕tuyệt 無vô 明minh 而nhi 修tu 時thời 梯thê 隥đặng 等đẳng 者giả 。以dĩ 果quả 望vọng 因nhân 斥xích 為vi 次thứ 第đệ 階giai 級cấp 。如như 登đăng 梯thê 隥đặng 。離ly 邊biên 求cầu 中trung 如như 河hà 迴hồi 曲khúc 。第đệ 十thập 經Kinh 云vân 。一nhất 切thiết 江giang 河hà 。必tất 有hữu 迴hồi 曲khúc 。發phát 心tâm 不bất 能năng 遍biến 法Pháp 界Giới 者giả 。信tín 本bổn 有hữu 性tánh 至chí 果quả 乃nãi 發phát 。故cố 次thứ 第đệ 滅diệt 九cửu 顯hiển 出xuất 佛Phật 界giới 。不bất 能năng 達đạt 九cửu 即tức 佛Phật 名danh 為vi 不bất 遍biến 。非phi 無vô 上thượng 方phương 便tiện 者giả 。別biệt 三tam 十thập 心tâm 非phi 圓viên 融dung 相tương 似tự 方phương 便tiện 故cố 也dã 。方phương 便tiện 上thượng 更cánh 有hữu 方phương 便tiện 者giả 。別biệt 教giáo 方phương 便tiện 上thượng 更cánh 有hữu 圓viên 教giáo 內nội 凡phàm 方phương 便tiện 也dã 。若nhược 圓viên 下hạ 通thông 明minh 圓viên 絕tuyệt 。文văn 中trung 明minh 理lý 行hành 教giáo 皆giai 絕tuyệt 。初sơ 明minh 理lý 絕tuyệt 言ngôn 諸chư 心tâm 法Pháp 界Giới 者giả 。諸chư 心tâm 即tức 九cửu 界giới 心tâm 。達đạt 九cửu 界giới 妄vọng 心tâm 即tức 三tam 諦đế 真chân 理lý 。故cố 云vân 法Pháp 界Giới 更cánh 無vô 復phục 法Pháp 界Giới 者giả 。如như 觀quán 地địa 獄ngục 心tâm 。即tức 三tam 諦đế 理lý 具cụ 足túc 三tam 千thiên 攝nhiếp 無vô 不bất 遍biến 。離ly 此thử 心tâm 外ngoại 。更cánh 無vô 餘dư 法Pháp 。觀quán 九cửu 界giới 起khởi 心tâm 遍biến 攝nhiếp 咸hàm 爾nhĩ 。故cố 云vân 獨độc 一nhất 法Pháp 界Giới 也dã 。又hựu 如như 下hạ 明minh 行hành 。又hựu 如như 下hạ 明minh 教giáo 。尼ni 俱câu 耶da 洲châu 喻dụ 教giáo 也dã 。指chỉ 事sự 即tức 理lý 如như 直trực 入nhập 海hải 。第đệ 十thập 經Kinh 云vân 。於ư 此thử 大Đại 千Thiên 。有hữu 洲châu 名danh 拘câu 耶da 尼ni 。其kỳ 洲châu 有hữu 河hà 。端đoan 直trực 不bất 曲khúc 。名danh 娑sa 婆bà 耶da 。猶do 如như 直trực 繩thằng 入nhập 西tây 海hải 。絕tuyệt 方phương 下hạ 正chánh 釋thích 。方phương 便tiện 初sơ 絕tuyệt 偏thiên 顯hiển 圓viên 有hữu 本bổn 絕tuyệt 。方phương 便tiện 下hạ 多đa 一nhất 絕tuyệt 字tự 者giả 誤ngộ 。如như 經kinh 下hạ 依y 經kinh 總tổng 立lập 。三tam 藏tạng 下hạ 約ước 教giáo 別biệt 示thị 。一nhất 切thiết 疑nghi 網võng 即tức 三tam 教giáo 偏thiên 疑nghi 。寧ninh 起khởi 疑nghi 網võng 者giả 。寧ninh 願nguyện 辭từ 也dã 。以dĩ 疑nghi 是thị 解giải 津tân 。不bất 起khởi 疑nghi 心tâm 。豈khởi 得đắc 生sanh 解giải 。故cố 迦Ca 葉Diếp 品phẩm 云vân 。若nhược 人nhân 於ư 此thử 。生sanh 疑nghi 心tâm 者giả 。能năng 破phá 煩phiền 惱não 。如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。故cố 知tri 執chấp 小tiểu 為vi 決quyết 定định 者giả 。無vô 由do 入nhập 圓viên 。方phương 便tiện 道đạo 中trung 者giả 。即tức 觀quán 行hành 相tương 似tự 也dã 。是thị 圓viên 下hạ 結kết 成thành 四tứ 門môn 。亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 門môn 者giả 。一nhất 即tức 三tam 是thị 亦diệc 有hữu 。三tam 即tức 一nhất 是thị 亦diệc 無vô 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。即tức 非phi 三tam 非phi 一nhất 故cố 。屬thuộc 雙song 非phi 門môn 。若nhược 謂vị 下hạ 真chân 道đạo 。開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。即tức 四tứ 十thập 真chân 因nhân 位vị 也dã 。金kim 錍bề 喻dụ 涅Niết 槃Bàn 教giáo 。眼nhãn 膜mô 喻dụ 無vô 明minh 。三tam 指chỉ 喻dụ 三tam 諦đế 。是thị 名danh 究cứu 竟cánh 絕tuyệt 者giả 。對đối 前tiền 方phương 便tiện 真chân 因nhân 分phần/phân 顯hiển 。通thông 名danh 究cứu 竟cánh 。非phi 剋khắc 指chỉ 妙diệu 覺giác 也dã 。而nhi 無vô 一nhất 言ngôn 者giả 。言ngôn 由do 心tâm 變biến 即tức 言ngôn 是thị 心tâm 。心tâm 空không 故cố 言ngôn 空không 故cố 。滿mãn 法Pháp 界Giới 無vô 一nhất 可khả 得đắc 。心tâm 滿mãn 例lệ 爾nhĩ 。心tâm 無vô 定định 相tương 隨tùy 緣duyên 而nhi 起khởi 。隨tùy 染nhiễm 緣duyên 則tắc 起khởi 九cửu 界giới 心tâm 。隨tùy 淨tịnh 緣duyên 則tắc 起khởi 佛Phật 界giới 心tâm 。染nhiễm 淨tịnh 雖tuy 別biệt 只chỉ 是thị 一nhất 心tâm 。心tâm 性tánh 亡vong 泯mẫn 故cố 無vô 一nhất 念niệm 。然nhiên 諸chư 下hạ 引dẫn 諸chư 經kinh 證chứng 成thành 。又hựu 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 於ư 言ngôn 等đẳng 者giả 。三tam 十thập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 各các 說thuyết 。不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。即tức 是thị 言ngôn 於ư 詮thuyên 理lý 之chi 教giáo 。故cố 曰viết 言ngôn 於ư 言ngôn 。淨tịnh 名danh 杜đỗ 口khẩu 直trực 顯hiển 絕tuyệt 理lý 。文Văn 殊Thù 讚tán 淨tịnh 名danh 云vân 。寂tịch 然nhiên 無vô 說thuyết 真chân 入nhập 不bất 二nhị 。即tức 是thị 以dĩ 言ngôn 詮thuyên 於ư 無vô 言ngôn 之chi 理lý 。非phi 絕tuyệt 非phi 不bất 絕tuyệt 。如như 別biệt 四tứ 門môn 者giả 。非phi 藏tạng 通thông 之chi 絕tuyệt 。非phi 六lục 道đạo 之chi 不bất 絕tuyệt 。前tiền 火hỏa 木mộc 者giả 。進tiến 火hỏa 杖trượng 也dã 。草thảo 喻dụ 所sở 絕tuyệt 木mộc 喻dụ 能năng 絕tuyệt 。次thứ 總tổng 結kết 下hạ 顯hiển 前tiền 五ngũ 重trọng/trùng 。皆giai 依y 經kinh 立lập 義nghĩa 。非phi 是thị 徒đồ 然nhiên 。故cố 徵trưng 經kinh 顯hiển 門môn 以dĩ 收thu 五ngũ 義nghĩa 。在tại 文văn 可khả 見kiến 。同đồng 名danh 即tức 通thông 名danh 也dã 。四tứ 者giả 門môn 也dã 者giả 。涅Niết 槃Bàn 是thị 所sở 入nhập 理lý 。四tứ 說thuyết 是thị 能năng 入nhập 門môn 。如như 天thiên 下hạ 天thiên 帝đế 喻dụ 理lý 。千thiên 名danh 喻dụ 門môn 。涅Niết 槃Bàn 是thị 名danh 等đẳng 者giả 。亦diệc 由do 人nhân 以dĩ 定định 體thể 為vi 名danh 彰chương 德đức 立lập 字tự 也dã 。不bất 可khả 復phục 空không 者giả 。意ý 謂vị 涅Niết 槃Bàn 是thị 妙diệu 有hữu 故cố 也dã 。具cụ 相tương 續tục 相tương 待đãi 二nhị 假giả 者giả 。如như 前tiền 說thuyết 。乃nãi 即tức 真chân 之chi 義nghĩa 者giả 。以dĩ 即tức 真chân 故cố 非phi 全toàn 同đồng 世thế 諦đế 。而nhi 不bất 冥minh 真chân 者giả 。以dĩ 不bất 冥minh 真chân 故cố 非phi 全toàn 同đồng 真Chân 諦Đế 。故cố 與dữ 前tiền 三tam 師sư 立lập 議nghị 並tịnh 殊thù 。有hữu 人nhân 難nạn/nan 下hạ 次thứ 第đệ 破phá 前tiền 四tứ 師sư 。初sơ 破phá 莊trang 嚴nghiêm 。二nhị 若nhược 為vi 下hạ 破phá 開khai 善thiện 。三tam 若nhược 佛Phật 下hạ 破phá 冶dã 城thành 。四tứ 若nhược 佛Phật 下hạ 破phá 龍long 光quang 。此thử 皆giai 成thành 論luận 等đẳng 者giả 。為vi 諸chư 師sư 皆giai 依y 成thành 論luận 立lập 義nghĩa 。謂vị 佛Phật 果Quả 是thị 無vô 為vi 也dã 。及cập 至chí 釋thích 義nghĩa 翻phiên 在tại 有hữu 為vi 等đẳng 故cố 。使sử 人nhân 情tình 不bất 伏phục 遭tao 前tiền 四tứ 破phá 。矛mâu 盾# 者giả 。矛mâu 兵binh 器khí 。盾# 傍bàng 牌bài 也dã 。莊trang 子tử 曰viết 。楚sở 有hữu 鬻dục 矛mâu 盾# 者giả 兩lưỡng 皆giai 譽dự 之chi 。買mãi 者giả 曰viết 。以dĩ 子tử 之chi 矛mâu 擊kích 子tử 之chi 盾# 如như 何hà 。鬻dục 者giả 不bất 答đáp 。凡phàm 說thuyết 義nghĩa 相tương 違vi 。皆giai 喻dụ 矛mâu 盾# 愜# 伏phục 也dã 。肇triệu 論luận 下hạ 涅Niết 槃Bàn 之chi 理lý 。非phi 色sắc 像tượng 故cố 不bất 可khả 以dĩ 形hình 名danh 。得đắc 非phi 緣duyên 慮lự 故cố 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 心tâm 知tri 。本bổn 無vô 言ngôn 而nhi 強cường/cưỡng 興hưng 言ngôn 說thuyết 故cố 。失thất 其kỳ 真chân 實thật 。本bổn 無vô 知tri 而nhi 強cường/cưỡng 起khởi 慮lự 知tri 故cố 。反phản 成thành 愚ngu 執chấp 。謂vị 有hữu 則tắc 乖quai 非phi 有hữu 之chi 體thể 。謂vị 無vô 則tắc 傷thương 非phi 無vô 之chi 軀khu 。此thử 由do 涅Niết 槃Bàn 不bất 思tư 議nghị 非phi 有hữu 無vô 故cố 也dã 。肇triệu 意ý 推thôi 之chi 下hạ 正chánh 出xuất 肇triệu 意ý 也dã 。墮đọa 在tại 四tứ 見kiến 者giả 。謂vị 以dĩ 四tứ 句cú 言ngôn 之chi 。以dĩ 四tứ 句cú 思tư 之chi 。謂vị 有hữu 謂vị 無vô 。但đãn 是thị 邪tà 見kiến 故cố 。云vân 不bất 可khả 以dĩ 名danh 得đắc 等đẳng 也dã 。然nhiên 肇triệu 師sư 立lập 義nghĩa 。但đãn 離ly 邪tà 執chấp 及cập 小tiểu 四tứ 門môn 。而nhi 正chánh 是thị 通thông 意ý 。廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 。經Kinh 云vân 下hạ 引dẫn 哀ai 嘆thán 品phẩm 喻dụ 以dĩ 斥xích 諸chư 師sư 。以dĩ 四tứ 見kiến 釋thích 大đại 涅Niết 槃Bàn 。如như 捉tróc 瓦ngõa 礫lịch 謂vị 瑠lưu 璃ly 珠châu 也dã 。春xuân 陽dương 譬thí 塵trần 欲dục 耽đam 湎miện 之chi 境cảnh 。乘thừa 船thuyền 譬thí 乘thừa 諸chư 業nghiệp 。遊du 戲hí 譬thí 著trước 可khả 愛ái 果quả 。失thất 寶bảo 譬thí 無vô 解giải 。因nhân 於ư 放phóng 逸dật 慧tuệ 解giải 潛tiềm 昏hôn 。故cố 言ngôn 失thất 耳nhĩ 。即tức 共cộng 入nhập 水thủy 者giả 。信tín 教giáo 如như 入nhập 水thủy 。謂vị 佛Phật 果Quả 是thị 二nhị 諦đế 等đẳng 。如như 競cạnh 捉tróc 瓦ngõa 石thạch 皆giai 謂vị 得đắc 意ý 故cố 歡hoan 喜hỷ 。以dĩ 此thử 示thị 他tha 如như 持trì 出xuất 。謂vị 是thị 涅Niết 槃Bàn 深thâm 理lý 。如như 謂vị 瑠lưu 璃ly 珠châu 。俱câu 背bối/bội 。圓viên 常thường 故cố 。都đô 非phi 真chân 寶bảo 體thể 。非phi 四tứ 執chấp 故cố 云vân 澄trừng 渟# 清thanh 淨tịnh 。為vi 教giáo 所sở 詮thuyên 人nhân 自tự 不bất 曉hiểu 故cố 。云vân 故cố 在tại 水thủy 中trung 。周chu 遍biến 一nhất 切thiết 。如như 仰ngưỡng 觀quan 虛hư 空không 。圓viên 備bị 無vô 缺khuyết 。如như 彼bỉ 月nguyệt 形hình 非phi 眾chúng 人nhân 所sở 執chấp 者giả 。結kết 斥xích 諸chư 師sư 解giải 義nghĩa 。如như 執chấp 礫lịch 為vi 寶bảo 。此thử 喻dụ 本bổn 斥xích 小Tiểu 乘Thừa 三tam 修tu 。今kim 借tá 之chi 以dĩ 斥xích 異dị 解giải 。眾chúng 盲manh 所sở 觸xúc 者giả 。競cạnh 執chấp 尾vĩ 牙nha 不bất 見kiến 全toàn 象tượng 。亦diệc 譬thí 諸chư 師sư 色sắc 聚tụ 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 者giả 。亦diệc 有hữu 真chân 常thường 妙diệu 色sắc 。亦diệc 無vô 無vô 常thường 麁thô 色sắc 。經Kinh 道Đạo 色sắc 者giả 下hạ 此thử 師sư 釋thích 妨phương 。恐khủng 他tha 難nạn/nan 云vân 。佛Phật 果Quả 若nhược 但đãn 有hữu 心tâm 。何hà 故cố 經Kinh 云vân 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 等đẳng 。故cố 以dĩ 真chân 應ưng 二nhị 義nghĩa 釋thích 之chi 。一nhất 則tắc 應ưng 同đồng 方phương 類loại 故cố 有hữu 色sắc 。二nhị 者giả 真chân 果quả 顯hiển 現hiện 有hữu 可khả 見kiến 義nghĩa 。故cố 喻dụ 以dĩ 色sắc 故cố 云vân 義nghĩa 說thuyết 為vi 色sắc 。為vi 下hạ 多đa 非phi 字tự 。或hoặc 為vi 字tự 下hạ 。缺khuyết 色sắc 其kỳ 實thật 三tam 字tự 。應ưng 云vân 義nghĩa 說thuyết 為vi 色sắc 其kỳ 實thật 非phi 色sắc 。兩lưỡng 界giới 有hữu 色sắc 者giả 。欲dục 色sắc 二nhị 界giới 也dã 。無vô 麁thô 色sắc 耳nhĩ 者giả 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 毘tỳ 曇đàm 云vân 。無vô 色sắc 有hữu 色sắc 。此thử 經Kinh 云vân 無vô 色sắc 界giới 色sắc 非phi 諸chư 聲Thanh 聞Văn 所sở 知tri 。故cố 此thử 師sư 定định 謂vị 三tam 界giới 並tịnh 有hữu 色sắc 也dã 。六lục 地địa 已dĩ 還hoàn 者giả 。通thông 六lục 地địa 也dã 。即tức 前tiền 三tam 果quả 猶do 有hữu 生sanh 故cố 。故cố 云vân 身thân 在tại 分phân 段đoạn 。七thất 地địa 下hạ 殘tàn 思tư 已dĩ 盡tận 故cố 生sanh 界giới 外ngoại 。兩lưỡng 國quốc 中trung 間gian 者giả 。以dĩ 分phân 段đoạn 變biến 易dị 為vi 兩lưỡng 國quốc 。亦diệc 是thị 同đồng 居cư 方phương 便tiện 為vi 兩lưỡng 國quốc 。金kim 心tâm 者giả 。即tức 等đẳng 覺giác 是thị 金kim 剛cang 心tâm 也dã 。意ý 生sanh 身thân 者giả 。楞lăng 伽già 大đại 慧tuệ 問vấn 佛Phật 。何hà 名danh 意ý 生sanh 。

佛Phật 言ngôn 。

譬thí 如như 意ý 去khứ 速tốc 疾tật 無vô 礙ngại 。此thử 即tức 從tùng 譬thí 。彼bỉ 經kinh 兩lưỡng 義nghĩa 而nhi 釋thích 通thông 名danh 。初sơ 云vân 如như 十thập 萬vạn 由do 旬tuần 外ngoại 。憶ức 先tiên 所sở 見kiến 。念niệm 念niệm 相tương 續tục 。疾tật 至chí 於ư 彼bỉ 。次thứ 云vân 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。力lực 憶ức 本bổn 願nguyện 故cố 。生sanh 諸chư 聖thánh 中trung 。二nhị 義nghĩa 並tịnh 是thị 意ý 憶ức 生sanh 故cố 也dã 。而nhi 有hữu 三tam 種chủng 意ý 生sanh 。如như 疏sớ/sơ 記ký 。皆giai 有hữu 無vô 作tác 者giả 。皆giai 有hữu 第đệ 三tam 聚tụ 也dã 。何hà 意ý 不bất 離ly 者giả 。既ký 離ly 妄vọng 色sắc 亦diệc 應ưng 離ly 妄vọng 心tâm 。若nhược 許hứa 有hữu 真chân 心tâm 何hà 妨phương 有hữu 真chân 色sắc 。如như 是thị 下hạ 今kim 師sư 斥xích 前tiền 。若nhược 立lập 若nhược 破phá 。皆giai 是thị 妄vọng 語ngữ 。無vô 如như 是thị 刀đao 者giả 。略lược 如như 前tiền 記ký 。廣quảng 在tại 下hạ 經kinh 。今kim 以dĩ 貧bần 賤tiện 寱nghệ 言ngôn 。喻dụ 諸chư 師sư 異dị 解giải 也dã 。

無vô 記ký 性tánh 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 者giả 。謂vị 無vô 記ký 有hữu 四tứ 種chủng 。一nhất 異dị 熟thục 二nhị 威uy 儀nghi 路lộ 。三tam 工công 巧xảo 處xứ 。四tứ 通thông 果quả 。異dị 熟thục 者giả 。謂vị 三tam 界giới 五ngũ 道đạo 。果quả 報báo 五ngũ 陰ấm 即tức 異dị 時thời 熟thục 故cố 。變biến 異dị 熟thục 故cố 。異dị 類loại 熟thục 故cố 。具cụ 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 。名danh 異dị 熟thục 。二nhị 威uy 儀nghi 有hữu 二nhị 。一nhất 威uy 儀nghi 事sự 謂vị 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。四tứ 塵trần 為vi 性tánh 。二nhị 威uy 儀nghi 心tâm 即tức 意ý 識thức 強cường 盛thịnh 。能năng 引dẫn 發phát 威uy 儀nghi 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。自tự 性tánh 羸luy 劣liệt 雖tuy 緣duyên 威uy 儀nghi 。不bất 能năng 引dẫn 起khởi 威uy 儀nghi 。第đệ 七thất 末mạt 那na 唯duy 執chấp 賴lại 耶da 為vi 內nội 。我ngã 既ký 不bất 緣duyên 色sắc 等đẳng 。四tứ 塵trần 所sở 以dĩ 不bất 發phát 威uy 儀nghi 。第đệ 八bát 賴lại 耶da 雖tuy 緣duyên 色sắc 等đẳng 。諸chư 塵trần 亦diệc 性tánh 是thị 羸luy 劣liệt 。不bất 能năng 引dẫn 發phát 。威uy 儀nghi 言ngôn 路lộ 者giả 。謂vị 威uy 儀nghi 行hành 路lộ 也dã 。工công 巧xảo 者giả 。一nhất 工công 巧xảo 事sự 謂vị 彩thải 畫họa 彫điêu 鏤lũ 。五ngũ 塵trần 為vi 體thể 。二nhị 工công 巧xảo 心tâm 。即tức 是thị 意ý 識thức 眼nhãn 等đẳng 非phi 威uy 儀nghi 準chuẩn 前tiền 。四tứ 通thông 果quả 者giả 。謂vị 證chứng 果Quả 有hữu 於ư 通thông 用dụng 。亦diệc 名danh 變biến 化hóa 無vô 記ký 。一nhất 變biến 化hóa 事sự 謂vị 改cải 易dị 形hình 質chất 無vô 而nhi 歘hốt 有hữu 。小Tiểu 乘Thừa 以dĩ 五ngũ 塵trần 為vi 性tánh 。大Đại 乘Thừa 以dĩ 五ngũ 陰ấm 為vi 性tánh 。二nhị 變biến 化hóa 心tâm 。即tức 是thị 意ý 識thức 。今kim 云vân 。亦diệc 有hữu 即tức 佛Phật 果Quả 有hữu 工công 巧xảo 及cập 異dị 熟thục 。亦diệc 無vô 即tức 佛Phật 果Quả 無vô 威uy 儀nghi 路lộ 及cập 通thông 果quả 。如như 下hạ 光quang 宅trạch 簡giản 出xuất 。二nhị 種chủng 其kỳ 義nghĩa 自tự 顯hiển 。故cố 注chú 云vân 云vân 。一nhất 知tri 解giải 者giả 。即tức 工công 巧xảo 。二nhị 果quả 報báo 者giả 。即tức 異dị 熟thục 。然nhiên 此thử 去khứ 取thủ 皆giai 是thị 人nhân 師sư 情tình 計kế 。不bất 當đương 正chánh 理lý 弗phất 可khả 致trí 詰cật 。總tổng 如như 下hạ 破phá 。如như 棊kì 下hạ 釋thích 佛Phật 地địa 有hữu 知tri 解giải 無vô 記ký 也dã 。棊kì 者giả 。博bác 物vật 志chí 曰viết 。舜thuấn 造tạo 圍vi 棊kì 丹đan 朱chu 善thiện 之chi 。書thư 者giả 。帝đế 王vương 世thế 紀kỷ 曰viết 。黃hoàng 帝đế 垂thùy 衣y 裳thường 蒼thương 頡hiệt 造tạo 文văn 字tự 。然nhiên 後hậu 書thư 契khế 始thỉ 作tác 。射xạ 者giả 。禮lễ 記ký 曰viết 。男nam 子tử 生sanh 。桑tang 弧# 蓬bồng 矢thỉ 六lục 射xạ 天thiên 地địa 四tứ 方phương 。鄭trịnh 玄huyền 注chú 曰viết 。天thiên 地địa 四tứ 方phương 男nam 子tử 所sở 有hữu 事sự 也dã 。御ngự 者giả 。家gia 語ngữ 曰viết 。善thiện 御ngự 馬mã 者giả 正chánh 銜hàm 勒lặc 齊tề 轡bí 策sách 。均quân 馬mã 力lực 和hòa 馬mã 心tâm 。故cố 曰viết 。無vô 聲thanh 而nhi 馬mã 應ưng 轡bí 。策sách 不bất 舉cử 而nhi 極cực 千thiên 里lý 。夫phu 無vô 銜hàm 勒lặc 而nhi 用dụng 箠# 策sách 。馬mã 必tất 傷thương 車xa 必tất 敗bại 。故cố 曰viết 。御ngự 四tứ 馬mã 者giả 執chấp 六lục 轡bí 。果quả 報báo 者giả 下hạ 釋thích 佛Phật 地địa 有hữu 果quả 報báo 無vô 記ký 也dã 。開khai 善thiện 下hạ 即tức 開khai 善thiện 寺tự 智trí 藏tạng 。莊trang 嚴nghiêm 寺tự 僧Tăng 旻# 。并tinh 光quang 宅trạch 寺tự 法pháp 雲vân 。即tức 梁lương 朝triêu 三tam 大đại 法Pháp 師sư 也dã 。今kim 此thử 二nhị 師sư 立lập 義nghĩa 不bất 許hứa 佛Phật 地địa 有hữu 無vô 記ký 。初sơ 且thả 總tổng 示thị 。故cố 云vân 並tịnh 言ngôn 至chí 善thiện 性tánh 。知tri 解giải 下hạ 釋thích 出xuất 佛Phật 果Quả 無vô 知tri 解giải 無vô 記ký 也dã 。有hữu 多đa 釋thích 者giả 。合hợp 云vân 有hữu 二nhị 釋thích 。不bất 應ưng 云vân 多đa 。是thị 善thiện 性tánh 者giả 。謂vị 棊kì 書thư 等đẳng 知tri 解giải 非phi 是thị 無vô 記ký 以dĩ 通thông 佛Phật 果Quả 有hữu 之chi 。故cố 云vân 是thị 善thiện 性tánh 。餘dư 人nhân 下hạ 除trừ 闡xiển 提đề 及cập 佛Phật 果Quả 凡phàm 夫phu 至chí 菩Bồ 薩Tát 。悉tất 曰viết 餘dư 人nhân 。此thử 謂vị 棊kì 書thư 等đẳng 在tại 餘dư 人nhân 。得đắc 云vân 知tri 解giải 無vô 記ký 。在tại 佛Phật 地địa 悉tất 名danh 為vi 善thiện 。非phi 無vô 記ký 也dã 。言ngôn 果quả 下hạ 釋thích 出xuất 佛Phật 果Quả 無vô 果quả 報báo 無vô 記ký 也dã 。多đa 有hữu 異dị 具cụ 者giả 。具cụ 應ưng 作tác 熟thục 文văn 誤ngộ 。無vô 復phục 報báo 法pháp 者giả 。謂vị 佛Phật 無vô 生sanh 死tử 中trung 異dị 熟thục 執chấp 故cố 。此thử 明minh 佛Phật 但đãn 有hữu 習tập 因nhân 習tập 果quả 也dã 。夫phu 三tam 下hạ 總tổng 斥xích 。尚thượng 不bất 是thị 真chân 者giả 。三tam 性tánh 尚thượng 非phi 小tiểu 教giáo 偏thiên 真chân 也dã 。以dĩ 偏thiên 真chân 涅Niết 槃Bàn 無vô 三tam 性tánh 故cố 。何hà 得đắc 下hạ 尚thượng 非phi 偏thiên 真chân 。何hà 以dĩ 用dụng 此thử 釋thích 。於ư 中trung 道đạo 極cực 果quả 大đại 涅Niết 槃Bàn 耶da 。如như 野dã 人nhân 曝bộc 背bối/bội 等đẳng 者giả 。列liệt 子tử 曰viết 。野dã 人nhân 之chi 所sở 安an 。野dã 人nhân 之chi 所sở 美mỹ 。謂vị 天thiên 下hạ 無vô 過quá 者giả 。宋tống 國quốc 有hữu 田điền 夫phu 常thường 衣y 縕# 黂# (# 符phù 分phần/phân 切thiết 縕# 黂# 亂loạn 麻ma 也dã )# 僅cận 以dĩ 過quá 冬đông 。既ký 春xuân 東đông 作tác 自tự 曝bộc 於ư 日nhật 。不bất 知tri 天thiên 下hạ 之chi 有hữu 廣quảng 夏hạ 隩# 室thất 綿miên 纊khoáng 狐hồ 狢# 。顧cố 謂vị 其kỳ 妻thê 曰viết 。負phụ 日nhật 之chi 暄# 人nhân 莫mạc 之chi 知tri 。以dĩ 獻hiến 吾ngô 君quân 。將tương 有hữu 重trọng 賞thưởng 。里lý 之chi 富phú 室thất 。而nhi 告cáo 之chi 曰viết 。昔tích 人nhân 有hữu 美mỹ 茙# 菽# 甘cam 枲tỉ 莖hành 芹# 萍bình 子tử 者giả 。對đối 鄉hương 豪hào 稱xưng 之chi 。鄉hương 豪hào 取thủ 而nhi 嘗thường 之chi 。蜇# 於ư 口khẩu 慘thảm 於ư 腹phúc 。眾chúng 哂# 而nhi 怒nộ 之chi 。其kỳ 人nhân 大đại 慚tàm 。子tử 其kỳ 類loại 也dã 。今kim 以dĩ 諸chư 師sư 喻dụ 野dã 人nhân 。三tam 性tánh 喻dụ 曝bộc 背bối/bội 。涅Niết 槃Bàn 喻dụ 至chí 尊tôn 。今kim 師sư 斥xích 之chi 。喻dụ 里lý 之chi 富phú 室thất 也dã 。五ngũ 種chủng 言ngôn 之chi 者giả 。五ngũ 名danh 雖tuy 異dị 其kỳ 體thể 無vô 殊thù 。性tánh 淨tịnh 即tức 法Pháp 身thân 。乃nãi 至chí 即tức 正chánh 因nhân 。正chánh 因nhân 即tức 不bất 生sanh 。不bất 生sanh 乃nãi 至chí 即tức 性tánh 淨tịnh 。餘dư 義nghĩa 皆giai 爾nhĩ 。舉cử 一nhất 即tức 五ngũ 舉cử 五ngũ 即tức 一nhất 。總tổng 指chỉ 一nhất 部bộ 者giả 。以dĩ 二nhị 十thập 五ngũ 品phẩm 通thông 名danh 涅Niết 槃Bàn 。故cố 方phương 便tiện 淨tịnh 者giả 下hạ 初sơ 正chánh 釋thích 相tương/tướng 三tam 。初sơ 方phương 便tiện 淨tịnh 文văn 中trung 先tiên 釋thích 方phương 便tiện 義nghĩa 。次thứ 然nhiên 於ư 下hạ 釋thích 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。初sơ 釋thích 方phương 便tiện 即tức 現hiện 十thập 界giới 身thân 也dã 。又hựu 二nhị 。初sơ 明minh 能năng 現hiện 由do 住trụ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。故cố 能năng 現hiện 像tượng 。漚âu 和hòa 此thử 云vân 道đạo 種chủng 智trí 。建kiến 于vu 大đại 義nghĩa 者giả 。建kiến 立lập 也dã 。或hoặc 一nhất 下hạ 二nhị 明minh 所sở 現hiện 。先tiên 明minh 處xứ 所sở 從tùng 狹hiệp 之chi 廣quảng 。始thỉ 一nhất 閻Diêm 浮Phù 終chung 乎hồ 十thập 方phương 。隨tùy 諸chư 下hạ 次thứ 明minh 現hiện 身thân 。初sơ 廣quảng 明minh 現hiện 佛Phật 界giới 身thân 示thị 生sanh 示thị 滅diệt 。示thị 生sanh 中trung 云vân 七thất 步bộ 者giả 。四tứ 相tương/tướng 品phẩm 明minh 。東đông 行hành 七thất 步bộ 。是thị 對đối 小tiểu 機cơ 。十thập 方phương 各các 行hành 七thất 步bộ 。是thị 對đối 大đại 機cơ 。示thị 滅diệt 中trung 示thị 倚ỷ 臥ngọa 者giả 。即tức 如Như 來Lai 答đáp 迦Ca 葉Diếp 三tam 十thập 四tứ 問vấn 畢tất 。乃nãi 倚ỷ 臥ngọa 如như 彼bỉ 小tiểu 兒nhi 。及cập 常thường 患hoạn 者giả 。如như 現hiện 病bệnh 品phẩm 初sơ 說thuyết 。是thị 以dĩ 下hạ 明minh 序tự 中trung 發phát 起khởi 倚ỷ 臥ngọa 示thị 滅diệt 之chi 相tướng 也dã 。擗# 踊dũng 者giả 。擗# 拊phụ 心tâm 也dã 。踊dũng 跳khiêu 躍dược 也dã 。翳ế 隱ẩn 也dã 。障chướng 也dã 。乃nãi 至chí 下hạ 示thị 九cửu 界giới 身thân 也dã 。下hạ 者giả 即tức 劣liệt 機cơ 所sở 感cảm 。但đãn 見kiến 地địa 獄ngục 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 身thân 。且thả 約ước 見kiến 身thân 。以dĩ 為vi 下hạ 劣liệt 。若nhược 論luận 聞văn 法Pháp 則tắc 一nhất 一nhất 界giới 身thân 。各các 說thuyết 四tứ 教giáo 。若nhược 然nhiên 者giả 勝thắng 身thân 說thuyết 劣liệt 劣liệt 身thân 說thuyết 勝thắng 。論luận 其kỳ 悟ngộ 解giải 勝thắng 劣liệt 自tự 分phần/phân 。今kim 約ước 現hiện 身thân 。且thả 以dĩ 見kiến 佛Phật 身thân 為vi 勝thắng 。見kiến 九cửu 界giới 為vi 劣liệt 。不bất 前tiền 等đẳng 者giả 。總tổng 結kết 十thập 界giới 生sanh 滅diệt 隨tùy 機cơ 利lợi 見kiến 。不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。故cố 云vân 一nhất 時thời 等đẳng 現hiện 。然nhiên 於ư 下hạ 釋thích 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。雖tuy 十thập 界giới 喧huyên 動động 而nhi 不bất 損tổn 寂tịch 滅diệt 。由do 契khế 寂tịch 滅diệt 故cố 於ư 生sanh 無vô 染nhiễm 於ư 死tử 無vô 累lũy/lụy/luy 。涅Niết 槃Bàn 之chi 義nghĩa 其kỳ 在tại 此thử 也dã 。故cố 名danh 下hạ 總tổng 結kết 。二nhị 圓viên 淨tịnh 文văn 中trung 亦diệc 二nhị 。初sơ 釋thích 圓viên 淨tịnh 義nghĩa 。次thứ 雖tuy 破phá 下hạ 釋thích 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。初sơ 又hựu 二nhị 。先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。總tổng 釋thích 中trung 言ngôn 因nhân 圓viên 果quả 滿mãn 者giả 。分phần/phân 真chân 因nhân 圓viên 妙diệu 覺giác 果quả 滿mãn 也dã 。原nguyên 其kỳ 下hạ 別biệt 釋thích 。先tiên 明minh 因nhân 。次thứ 明minh 果quả 。三tam 文văn 各các 有hữu 自tự 行hành 化hóa 他tha 。初sơ 文văn 至chí 正Chánh 法Pháp 因nhân 中trung 自tự 行hành 也dã 。始thỉ 乎hồ 名danh 字tự 達đạt 性tánh 成thành 修tu 。故cố 曰viết 初sơ 基cơ 。五ngũ 行hành 互hỗ 融dung 。名danh 如Như 來Lai 行hành 。持trì 戒giới 下hạ 別biệt 舉cử 戒giới 聖thánh 行hành 也dã 。不bất 殺sát 事sự 戒giới 無vô 非phi 中trung 道đạo 。斯tư 則tắc 理lý 事sự 自tự 他tha 不bất 二nhị 。名danh 護hộ 正Chánh 法Pháp 。廣quảng 宣tuyên 下hạ 化hóa 他tha 也dã 。弘hoằng 通thông 正Chánh 法Pháp 故cố 曰viết 廣quảng 宣tuyên 。令linh 彼bỉ 聞văn 悟ngộ 故cố 曰viết 利lợi 益ích 。迴hồi 事sự 向hướng 理lý 迴hồi 因nhân 向hướng 果quả 。故cố 曰viết 迴hồi 向hướng 大Đại 乘Thừa 。此thử 之chi 自tự 他tha 始thỉ 從tùng 名danh 字tự 。終chung 至chí 等đẳng 覺giác 。悉tất 名danh 因nhân 中trung 。感cảm 得đắc 下hạ 果quả 上thượng 自tự 行hành 也dã 。感cảm 即tức 能năng 感cảm 之chi 因nhân 。得đắc 即tức 所sở 得đắc 之chi 果Quả 。謂vị 妙diệu 覺giác 極cực 果quả 也dã 。金kim 剛cang 下hạ 正chánh 示thị 所sở 得đắc 。不bất 可khả 破phá 壞hoại 。故cố 喻dụ 金kim 剛cang 。理lý 可khả 軌quỹ 則tắc 故cố 曰viết 法Pháp 身thân 。理lý 無vô 遷thiên 改cải 故cố 曰viết 常thường 身thân 。此thử 之chi 三tam 名danh 悉tất 是thị 法Pháp 身thân 異dị 稱xưng 耳nhĩ 。雖tuy 三Tam 身Thân 不bất 二nhị 。且thả 從tùng 勝thắng 說thuyết 。修tu 道Đạo 得đắc 故cố 者giả 。舉cử 因nhân 顯hiển 果quả 。由do 修tu 常thường 因nhân 得đắc 此thử 常thường 果quả 。復phục 能năng 下hạ 化hóa 他tha 也dã 。一nhất 切thiết 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 者giả 。介giới 爾nhĩ 有hữu 心tâm 三tam 千thiên 具cụ 足túc 。不bất 簡giản 闡xiển 提đề 及cập 以dĩ 定định 性tánh 。故cố 云vân 悉tất 有hữu 。又hựu 依y 正chánh 唯duy 心tâm 不bất 簡giản 草thảo 木mộc 。故cố 云vân 悉tất 有hữu 。施thí 與dữ 下hạ 此thử 由do 純thuần 陀đà 獻hiến 最tối 後hậu 供cung 故cố 。佛Phật 印ấn 之chi 得đắc 五ngũ 常thường 果quả 。當đương 以dĩ 常thường 字tự 貫quán 下hạ 力lực 等đẳng 五ngũ 法pháp 並tịnh 常thường 故cố 。初sơ 云vân 常thường 連liên 持trì 曰viết 命mạng 。常thường 命mạng 則tắc 以dĩ 。無vô 始thỉ 無vô 終chung 。而nhi 無vô 斷đoạn 絕tuyệt 。以dĩ 非phi 色sắc 為vi 色sắc 。吾ngô 今kim 此thử 身thân 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。作tác 用dụng 為vi 力lực 。遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。用dụng 無vô 窮cùng 盡tận 。不bất 動động 名danh 安an 。雖tuy 具cụ 力lực 用dụng 安an 固cố 不bất 動động 。被bị 機cơ 有hữu 辨biện 。無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。普phổ 施thí 法pháp 藥dược 。雖tuy 破phá 下hạ 釋thích 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 也dã 。初sơ 約ước 自tự 行hành 明minh 寂tịch 滅diệt 。雖tuy 施thí 下hạ 次thứ 約ước 化hóa 他tha 明minh 寂tịch 滅diệt 。亦diệc 無vô 所sở 破phá 者giả 。以dĩ 煩phiền 惱não 即tức 智trí 慧tuệ 故cố 。亦diệc 無vô 能năng 圓viên 者giả 。以dĩ 智trí 慧tuệ 即tức 煩phiền 惱não 故cố 。不bất 得đắc 眾chúng 生sanh 等đẳng 者giả 。佛Phật 如như 生sanh 如như 一nhất 如như 無vô 二nhị 故cố 。是thị 名danh 下hạ 總tổng 結kết 。三tam 性tánh 淨tịnh 文văn 中trung 亦diệc 二nhị 。初sơ 釋thích 性tánh 淨tịnh 。冲# 湛trạm 下hạ 釋thích 涅Niết 槃Bàn 。初sơ 文văn 云vân 非phi 修tu 等đẳng 者giả 。謂vị 三tam 千thiên 三tam 諦đế 始thỉ 凡phàm 本bổn 具cụ 。非phi 修tu 因nhân 非phi 修tu 果quả 非phi 作tác 業nghiệp 非phi 與dữ 業nghiệp 者giả 。字tự 誤ngộ 。作tác 應ưng 作tác 正chánh 。與dữ 應ưng 作tác 期kỳ 非phi 意ý 業nghiệp 故cố 。云vân 非phi 正chánh 業nghiệp 。非phi 身thân 口khẩu 故cố 云vân 非phi 期kỳ 業nghiệp 。第đệ 三tam 十thập 四tứ 經Kinh 云vân 。正chánh 業nghiệp 者giả 。即tức 意ý 業nghiệp 也dã 。期kỳ 業nghiệp 者giả 。謂vị 身thân 口khẩu 。疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。意ý 是thị 業nghiệp 體thể 故cố 也dã 。以dĩ 身thân 口khẩu 自tự 然nhiên 符phù 會hội 有hữu 若nhược 期kỳ 契khế 。故cố 云vân 期kỳ 業nghiệp 。本bổn 自tự 下hạ 既ký 非phi 因nhân 果quả 及cập 以dĩ 三tam 業nghiệp 。故cố 知tri 本bổn 來lai 具cụ 足túc 。非phi 今kim 修tu 成thành 果quả 證chứng 始thỉ 有hữu 也dã 。適thích 始thỉ 也dã 。冲# 湛trạm 下hạ 釋thích 寂tịch 滅diệt 義nghĩa 。不bất 生sanh 不bất 滅diệt 者giả 。由do 性tánh 本bổn 寂tịch 滅diệt 故cố 。名danh 此thử 性tánh 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。雖tuy 在tại 下hạ 舉cử 春xuân 池trì 喻dụ 以dĩ 釋thích 之chi 。如như 前tiền 記ký 。五ngũ 翳ế 者giả 。烟yên 雲vân 塵trần 霧vụ 修tu 羅la 手thủ 。以dĩ 喻dụ 五ngũ 住trụ 煩phiền 惱não 不bất 污ô 性tánh 淨tịnh 之chi 理lý 。猶do 如như 五ngũ 翳ế 不bất 隱ẩn 月nguyệt 形hình 。此thử 言ngôn 月nguyệt 形hình 。即tức 池trì 內nội 珠châu 故cố 。非phi 五ngũ 翳ế 能năng 隱ẩn 。隨tùy 流lưu 等đẳng 如như 前tiền 記ký 。雖tuy 沒một 下hạ 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 云vân 。譬thí 如như 王vương 家gia 有hữu 大đại 力lực 士sĩ 。眉mi 間gian 有hữu 金kim 剛cang 珠châu 。與dữ 餘dư 力lực 士sĩ 角giác 力lực 觸xúc 。珠châu 尋tầm 沒một 膚phu 中trung 。都đô 不bất 自tự 知tri 是thị 珠châu 所sở 在tại 。其kỳ 處xứ 有hữu 瘡sang 。命mạng 醫y 欲dục 治trị 。醫y 善thiện 方phương 藥dược 知tri 瘡sang 因nhân 珠châu 入nhập 。其kỳ 珠châu 入nhập 皮bì 即tức 便tiện 停đình 住trụ 。廣quảng 如như 經kinh 文văn 。今kim 以dĩ 珠châu 喻dụ 性tánh 淨tịnh 之chi 理lý 。本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。故cố 云vân 膿nùng 血huyết 不bất 染nhiễm 。此thử 三tam 下hạ 明minh 互hỗ 融dung 。不bất 得đắc 相tương 離ly 者giả 。體thể 性tánh 互hỗ 融dung 故cố 。唯duy 一nhất 法pháp 不bất 可khả 相tương/tướng 混hỗn 者giả 。體thể 用dụng 既ký 分phần/phân 自tự 成thành 三tam 種chủng 。會hội 之chi 彌di 分phần/phân 者giả 。即tức 一nhất 而nhi 三tam 。故cố 派phái 之chi 彌di 合hợp 者giả 。即tức 三tam 而nhi 一nhất 。故cố 橫hoạnh/hoành 即tức 竪thụ 故cố 彌di 高cao 。竪thụ 即tức 橫hoạnh/hoành 故cố 彌di 闊khoát 。更cánh 復phục 重trùng 說thuyết 者giả 。更cánh 約ước 法Pháp 身thân 以dĩ 明minh 義nghĩa 也dã 。

涅Niết 槃Bàn 玄Huyền 義Nghĩa 發Phát 源Nguyên 機Cơ 要Yếu 卷quyển 第đệ 二nhị