Niết Bàn Huyền Nghĩa Phát Nguyên Cơ Yếu – Quyển 1

Chuẩn
Leave a comment

涅Niết 槃Bàn 玄Huyền 義Nghĩa 發Phát 源Nguyên 機Cơ 要Yếu
Quyển 1
宋Tống 智Trí 圓Viên 述Thuật

涅Niết 槃Bàn 玄huyền 義nghĩa 發phát 源nguyên 機cơ 要yếu 序tự

夫phu 涅Niết 槃Bàn 無vô 方phương 。佛Phật 性tánh 無vô 體thể 。而nhi 菩Bồ 薩Tát 見kiến 。之chi 謂vị 之chi 假giả 。二Nhị 乘Thừa 見kiến 之chi 謂vị 之chi 空không 。凡phàm 夫phu 日nhật 用dụng 而nhi 不bất 知tri 。故cố 如Như 來Lai 之chi 道Đạo 鮮tiên 矣hĩ 。古cổ 者giả 能năng 仁nhân 大đại 覺giác 愍mẫn 群quần 機cơ 之chi 未vị 悟ngộ 也dã 。於ư 是thị 仰ngưỡng 觀quan 妙diệu 理lý 。俯phủ 立lập 嘉gia 號hiệu 。圓viên 常thường 之chi 經kinh 於ư 是thị 乎hồ 作tác 也dã 。其kỳ 體thể 言ngôn 見kiến 心tâm 。得đắc 兔thố 忘vong 蹄đề 。不bất 知tri 紀kỷ 極cực 。洎kịp 乎hồ 去khứ 聖thánh 踰du 遠viễn 。人nhân 根căn 漸tiệm 鈍độn 故cố 。四tứ 依y 大Đại 士Sĩ 撰soạn 之chi 以dĩ 疏sớ/sơ 。童đồng 蒙mông 之chi 類loại 又hựu 不bất 能năng 曉hiểu 其kỳ 旨chỉ 。故cố 人nhân 師sư 申thân 之chi 以dĩ 記ký 。俾tỉ 因nhân 記ký 以dĩ 了liễu 疏sớ/sơ 。因nhân 疏sớ/sơ 以dĩ 知tri 經kinh 。因nhân 經kinh 以dĩ 識thức 理lý 。理lý 斯tư 達đạt 矣hĩ 。孰thục 為vi 經kinh 乎hồ 孰thục 為vi 疏sớ/sơ 乎hồ 孰thục 為vi 記ký 乎hồ 。混hỗn 而nhi 為vi 一nhất 則tắc 如Như 來Lai 之chi 道Đạo 。不bất 遠viễn 而nhi 復phục 。若nhược 乃nãi 考khảo 其kỳ 功công 。則tắc 記ký 為vi 啟khải 發phát 之chi 先tiên 也dã 。故cố 秉bỉnh 筆bút 立lập 言ngôn 者giả 。實thật 難nạn/nan 其kỳ 人nhân 。嘗thường 試thí 論luận 之chi 。夫phu 欲dục 開khai 前tiền 疑nghi 。決quyết 後hậu 滯trệ 者giả 。必tất 在tại 乎hồ 識thức 也dã 。學học 也dã 。才tài 也dã 。匪phỉ 識thức 胡hồ 以dĩ 宗tông 圓viên 理lý 斷đoạn 是thị 非phi 。匪phỉ 學học 胡hồ 以dĩ 曉hiểu 群quần 言ngôn 通thông 理lý 論luận 。匪phỉ 才tài 則tắc 言ngôn 之chi 不bất 文văn 行hành 之chi 不bất 遠viễn 。三tam 者giả 備bị 矣hĩ 。始thỉ 可khả 與dữ 言ngôn 筆bút 削tước 已dĩ 矣hĩ 。斯tư 玄huyền 疏sớ/sơ 者giả 。蓋cái 章chương 安an 法Pháp 師sư 用dụng 智trí 者giả 義nghĩa 趣thú 演diễn 龍long 猛mãnh 宗tông 旨chỉ 以dĩ 申thân 經kinh 意ý 也dã 。遂toại 古cổ 作tác 者giả 莫mạc 之chi 與dữ 京kinh 。圓viên 不bất 佞nịnh 識thức 昧muội 學học 寡quả 才tài 短đoản 。故cố 非phi 立lập 言ngôn 之chi 人nhân 也dã 。竊thiết 念niệm 斯tư 文văn 墜trụy 地địa 傳truyền 受thọ 道đạo 息tức 。於ư 是thị 辯biện 理lý 解giải 紛phân 而nhi 筆bút 記ký 之chi 。乃nãi 有hữu 玄huyền 記ký 兩lưỡng 卷quyển 疏sớ/sơ 記ký 二nhị 十thập 卷quyển 。文văn 淺thiển 義nghĩa 迂# 實thật 無vô 所sở 取thủ 。意ý 者giả 。竢# 夫phu 後hậu 世thế 者giả 。有hữu 達đạt 如như 荊kinh 溪khê 者giả 。忿phẫn 我ngã 之chi 紕# 謬mậu 。秉bỉnh 洪hồng 筆bút 敷phu 麗lệ 藻tảo 而nhi 發phát 揮huy 之chi 。俾tỉ 斯tư 經Kinh 斯tư 疏sớ/sơ 光quang 大đại 於ư 時thời 。導đạo 無vô 窮cùng 之chi 機cơ 入nhập 祕bí 密mật 藏tạng 者giả 。豈khởi 不bất 功công 由do 於ư 我ngã 耶da 。夫phu 經kinh 名danh 者giả 。題đề 牓# 大đại 理lý 。經kinh 文văn 者giả 剖phẫu 析tích 眾chúng 義nghĩa 。眾chúng 義nghĩa 由do 大đại 理lý 所sở 出xuất 也dã 。譬thí 如như 觀quán 發phát 源nguyên 必tất 知tri 其kỳ 流lưu 多đa 也dã 。挹ấp 眾chúng 流lưu 必tất 知tri 其kỳ 源nguyên 一nhất 也dã 。故cố 玄huyền 之chi 五ngũ 義nghĩa 疏sớ/sơ 之chi 五ngũ 門môn 。大đại 底để 申thân 明minh 於ư 此thử 旨chỉ 。使sử 大đại 理lý 眾chúng 義nghĩa 總tổng 別biệt 相tướng 涉thiệp 無vô 越việt 三tam 德đức 爾nhĩ 。夫phu 三tam 德đức 者giả 。實thật 諸chư 佛Phật 之chi 所sở 證chứng 也dã 。眾chúng 生sanh 之chi 所sở 具cụ 也dã 。生sanh 佛Phật 不bất 二nhị 同đồng 歸quy 于vu 心tâm 。若nhược 然nhiên 者giả 。則tắc 首thủ 題đề 之chi 總tổng 。品phẩm 卷quyển 之chi 別biệt 。在tại 我ngã 方phương 寸thốn 。豈khởi 他tha 物vật 哉tai 。嘗thường 撰soạn 疏sớ/sơ 記ký 以dĩ 指chỉ 歸quy 為vi 名danh 者giả 。蓋cái 令linh 於ư 別biệt 而nhi 識thức 總tổng 也dã 。今kim 玄huyền 記ký 以dĩ 發phát 源nguyên 為vi 號hiệu 者giả 。蓋cái 令linh 於ư 總tổng 而nhi 識thức 別biệt 也dã 。此thử 乃nãi 贊tán 述thuật 疏sớ/sơ 主chủ 之chi 微vi 旨chỉ 耳nhĩ 。豈khởi 古cổ 自tự 我ngã 作tác 哉tai 。抑ức 又hựu 此thử 之chi 玄huyền 義nghĩa 皆giai 用dụng 經kinh 語ngữ 以dĩ 成thành 文văn 章chương 。具cụ 引dẫn 則tắc 文văn 煩phiền 。略lược 之chi 又hựu 義nghĩa 闕khuyết 。繇# 是thị 麁thô 徵trưng 經kinh 文văn 。聊liêu 輔phụ 大đại 義nghĩa 。機cơ 要yếu 之chi 名danh 。又hựu 在tại 此thử 也dã 。吾ngô 宗tông 達đạt 人nhân 且thả 不bất 以dĩ 狂cuồng 簡giản 罪tội 我ngã 。或hoặc 有hữu 可khả 觀quán 無vô 隱ẩn 乎hồ 爾nhĩ 。

時thời 聖thánh 宋tống 三tam 葉diệp 天thiên 子tử 在tại 宥hựu 之chi 十thập 七thất 載tái 。大đại 中trung 祥tường 符phù 紀kỷ 號hiệu 之chi 七thất 年niên 歲tuế 次thứ 甲giáp 寅# 正chánh 月nguyệt 既ký 望vọng 。錢tiền 塘đường 沙Sa 門Môn 釋thích 智trí 圓viên 字tự 無vô 外ngoại 。於ư 大đại 慈từ 山sơn 崇sùng 法pháp 寺tự 方phương 丈trượng 。絕tuyệt 筆bút 序tự 云vân 。

涅Niết 槃Bàn 玄Huyền 義Nghĩa 發Phát 源Nguyên 機Cơ 要Yếu 卷quyển 第đệ 一nhất

宋tống 錢tiền 塘đường 沙Sa 門Môn 釋thích 智trí 圓viên 述thuật

此thử 玄huyền 義nghĩa 即tức 章chương 安an 舊cựu 文văn 既ký 辭từ 旨chỉ 盡tận 善thiện 。故cố 荊kinh 溪khê 不bất 更cánh 修tu 治trị 。或hoặc 曰viết 。下hạ 文văn 有hữu 此thử 中trung 遺di 一nhất 章chương 之chi 語ngữ 。即tức 知tri 亦diệc 經kinh 再tái 治trị 。今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。遺di 章chương 之chi 語ngữ 蓋cái 後hậu 人nhân 籤# 注chú 書thư 者giả 謬mậu 寫tả 。此thử 乃nãi 鄙bỉ 語ngữ 常thường 談đàm 。豈khởi 是thị 荊kinh 溪khê 再tái 治trị 之chi 例lệ 。若nhược 再tái 治trị 者giả 。應ưng 書thư 云vân 。四tứ 明minh 不bất 生sanh 不bất 生sanh 下hạ 注chú 闕khuyết 字tự 。如như 梁lương 氏thị 刪san 止Chỉ 觀Quán 書thư 三tam 大đại 章chương 皆giai 注chú 闕khuyết 字tự 。今kim 以dĩ 七thất 義nghĩa 驗nghiệm 之chi 。知tri 不bất 再tái 治trị 。一nhất 者giả 疏sớ/sơ 文văn 再tái 治trị 則tắc 於ư 總tổng 題đề 削tước 大đại 般bát 二nhị 字tự 。今kim 此thử 備bị 有hữu 知tri 非phi 再tái 治trị 。二nhị 者giả 題đề 下hạ 無vô 再tái 治trị 之chi 人nhân 號hiệu 。故cố 三tam 者giả 。或hoặc 謂vị 闕khuyết 逸dật 借tá 使sử 闕khuyết 逸dật 治trị 者giả 之chi 號hiệu 。則tắc 不bất 合hợp 顯hiển 書thư 疏sớ 主chủ 之chi 名danh 。例lệ 下hạ 疏sớ/sơ 中trung 。只chỉ 合hợp 云vân 頂Đảnh 法Pháp 師sư 撰soạn 。今kim 既ký 顯hiển 書thư 名danh 諱húy 知tri 非phi 再tái 治trị 。四tứ 者giả 文văn 中trung 全toàn 無vô 私tư 謂vị 之chi 語ngữ 。知tri 非phi 再tái 治trị 。五ngũ 者giả 準chuẩn 淨tịnh 名danh 部bộ 。荊kinh 溪khê 亦diệc 但đãn 刪san 略lược 疏sớ/sơ 文văn 。而nhi 不bất 再tái 治trị 玄huyền 義nghĩa 。以dĩ 此thử 例lệ 彼bỉ 知tri 非phi 再tái 治trị 。六lục 者giả 疏sớ/sơ 文văn 舊cựu 本bổn 再tái 治trị 二nhị 俱câu 在tại 世thế 。而nhi 此thử 玄huyền 義nghĩa 唯duy 有hữu 一nhất 本bổn 。知tri 非phi 再tái 治trị 。七thất 者giả 準chuẩn 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 釋thích 義nghĩa 有hữu 闕khuyết 。則tắc 荊kinh 溪khê 私tư 加gia 補bổ 助trợ 。今kim 既ký 再tái 治trị 。何hà 故cố 不bất 生sanh 一nhất 章chương 闕khuyết 遺di 無vô 釋thích 。然nhiên 義nghĩa 非phi 難nan 見kiến 。但đãn 恐khủng 後hậu 學học 穿xuyên 鑿tạc 。故cố 此thử 評bình 之chi 。初sơ 題đề 目mục 二nhị 。初sơ 標tiêu 法pháp 。題đề 玄huyền 義nghĩa 者giả 。五ngũ 章chương 釋thích 題đề 妙diệu 盡tận 經kinh 旨chỉ 。故cố 稱xưng 玄huyền 義nghĩa 。二nhị 顯hiển 作tác 者giả 。沙Sa 門Môn 者giả 。此thử 翻phiên 勤cần 息tức 。謂vị 勤cần 勞lao 息tức 。斷đoạn 煩phiền 惱não 故cố 。瑞thụy 應ứng 經Kinh 云vân 。息tức 心tâm 達đạt 本bổn 源nguyên 。故cố 號hiệu 為vi 沙Sa 門Môn 。若nhược 乃nãi 息tức 見kiến 思tư 之chi 妄vọng 心tâm 。達đạt 真Chân 諦Đế 之chi 本bổn 源nguyên 。藏tạng 通thông 沙Sa 門Môn 也dã 。息tức 塵trần 沙sa 之chi 妄vọng 心tâm 。達đạt 俗tục 諦đế 之chi 本bổn 源nguyên 。別biệt 教giáo 沙Sa 門Môn 也dã 。息tức 無vô 明minh 之chi 妄vọng 心tâm 。達đạt 中trung 道đạo 之chi 本bổn 源nguyên 。圓viên 融dung 沙Sa 門Môn 也dã 。又hựu 次thứ 第đệ 息tức 三tam 惑hoặc 達đạt 三tam 本bổn 者giả 。是thị 別biệt 沙Sa 門Môn 。一nhất 心tâm 中trung 息tức 三tam 惑hoặc 者giả 。是thị 圓viên 沙Sa 門Môn 。今kim 疏sớ/sơ 主chủ 即tức 圓viên 人nhân 也dã 。然nhiên 沙Sa 門Môn 之chi 名danh 。於ư 諸chư 教giáo 中trung 復phục 通thông 因nhân 果quả 。今kim 約ước 疏sớ/sơ 主chủ 迹tích 說thuyết 。乃nãi 住trụ 前tiền 因nhân 中trung 沙Sa 門Môn 也dã 。灌quán 頂đảnh 即tức 名danh 諱húy 。華hoa 嚴nghiêm 第đệ 十thập 法pháp 雲vân 地địa 名danh 灌quán 頂đảnh 位vị 菩Bồ 薩Tát 也dã 。經Kinh 云vân 。諸chư 佛Phật 智trí 水thủy 灌quán 其kỳ 頂đảnh 故cố 名danh 。為vi 受thọ 職chức 。故cố 名danh 灌quán 頂đảnh 。字tự 法pháp 雲vân 小tiểu 字tự 非phi 凡phàm 。蓋cái 言ngôn 十Thập 地Địa 之chi 聖thánh 非phi 三tam 賢hiền 之chi 凡phàm 也dã 。俗tục 姓tánh 吳ngô 氏thị 常thường 州châu 義nghĩa 興hưng 人nhân 。祖tổ 避tị 地địa 東đông 甌# 因nhân 而nhi 不bất 返phản 。今kim 為vi 臨lâm 海hải 章chương 安an 人nhân 也dã 。父phụ 夭yểu 早tảo 亡vong 。母mẫu 親thân 鞠cúc 養dưỡng 。生sanh 甫phủ 三tam 月nguyệt 孩hài 而nhi 欲dục 名danh 。思tư 審thẩm 物vật 類loại 未vị 知tri 所sở 目mục 。母mẫu 夜dạ 稱xưng 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 名danh 。師sư 乃nãi 口khẩu 効hiệu 音âm 句cú 清thanh 辯biện 。

時thời 共cộng 驚kinh 異dị 。因nhân 告cáo 攝nhiếp 靜tĩnh 寺tự 惠huệ 拯chửng 。法Pháp 師sư 聞văn 而nhi 笑tiếu 曰viết 。此thử 子tử 非phi 凡phàm 。即tức 以dĩ 非phi 凡phàm 為vi 字tự 。及cập 年niên 七thất 歲tuế 還hoàn 為vi 拯chửng 公công 弟đệ 子tử 。才tài 業nghiệp 日nhật 新tân 玄huyền 儒nho 並tịnh 騖# 。弱nhược 冠quan 之chi 歲tuế 進tiến 具cụ 律luật 儀nghi 。洎kịp 拯chửng 師sư 厭yếm 世thế 沐mộc 道đạo 天thiên 台thai 。即tức 陳trần 至chí 德đức 元nguyên 年niên 。

時thời 俗tục 壽thọ 二nhị 十thập 七thất 也dã 。智trí 者giả 辯biện 才tài 雲vân 行hành 雨vũ 施thí 。能năng 領lãnh 能năng 記ký 唯duy 師sư 一nhất 人nhân 。故cố 方phương 集tập 奔bôn 隨tùy 為vi 法pháp 上thượng 將tương 。後hậu 於ư 隋tùy 大đại 業nghiệp 十thập 年niên 十thập 月nguyệt 。廬lư 于vu 天thiên 台thai 之chi 南nam 。撰soạn 此thử 疏sớ/sơ 文văn 。越việt 五ngũ 年niên 於ư 安an 洲châu 絕tuyệt 筆bút 。即tức 唐đường 武võ 德đức 元nguyên 年niên 也dã 。常thường 於ư 章chương 安an 攝nhiếp 靜tĩnh 寺tự 講giảng 說thuyết 此thử 經Kinh 。值trị 海hải 賊tặc 抄sao 掠lược 道đạo 俗tục 奔bôn 委ủy 師sư 。撾qua 鐘chung 就tựu 講giảng 顏nhan 無vô 懾nhiếp 懼cụ 。賊tặc 徒đồ 麾huy 旛phan 詣nghệ 寺tự 。忽hốt 見kiến 兵binh 旗kỳ 曜diệu 日nhật 。持trì 弓cung 執chấp 戟kích 人nhân 皆giai 丈trượng 餘dư 。雄hùng 悍hãn 奮phấn 發phát 。群quần 賊tặc 驚kinh 散tán 其kỳ 感cảm 通thông 。有hữu 如như 是thị 者giả 。事sự 蹟# 見kiến 唐đường 續tục 高cao 僧Tăng 傳truyền 習tập 禪thiền 科khoa 。若nhược 乃nãi 撰soạn 疏sớ/sơ 之chi 休hưu 徵trưng 為vi 法pháp 之chi 難nạn/nan 苦khổ 。則tắc 下hạ 文văn 詳tường 悉tất 。以dĩ 唐đường 貞trinh 觀quán 六lục 年niên 八bát 月nguyệt 七thất 日nhật 終chung 國quốc 清thanh 寺tự 。春xuân 秋thu 七thất 十thập 二nhị 。將tương 終chung 之chi 際tế 身thân 現hiện 微vi 疾tật 。室thất 有hữu 異dị 香hương 。命mạng 弟đệ 子tử 曰viết 。彌Di 勒Lặc 經kinh 說thuyết 佛Phật 。入nhập 城thành 日nhật 香hương 煙yên 若nhược 雲vân 。汝nhữ 多đa 燒thiêu 香hương 吾ngô 將tương 去khứ 矣hĩ 。有hữu 同đồng 學học 智trí 晞# 。智trí 者giả 親thân 度độ 。於ư 貞trinh 觀quán 元nguyên 年niên 卒thốt 。臨lâm 終chung 云vân 。吾ngô 生sanh 兜Đâu 率Suất 矣hĩ 。見kiến 先tiên 師sư 智trí 者giả 寶bảo 座tòa 行hàng 列liệt 。皆giai 悉tất 有hữu 人nhân 。唯duy 一nhất 座tòa 獨độc 空không 云vân 。卻khước 後hậu 六lục 年niên 灌quán 頂Đảnh 法Pháp 師sư 陞thăng 此thử 說thuyết 法Pháp 焚phần 香hương 。驗nghiệm 意ý 即tức 慈Từ 氏Thị 降giáng/hàng 靈linh 。計kế 歲tuế 論luận 期kỳ 審thẩm 晞# 言ngôn 不bất 謬mậu 。是thị 故cố 灌quán 頂đảnh 之chi 名danh 法pháp 雲vân 之chi 字tự 。豈khởi 有hữu 過quá 實thật 之chi 畏úy 哉tai 。撰soạn 者giả 。鳩cưu 集tập 文văn 義nghĩa 解giải 釋thích 之chi 也dã 。本bổn 文văn 二nhị 。初sơ 總tổng 序tự 玄huyền 旨chỉ 二nhị 。初sơ 標tiêu 。題đề 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 經kinh 序tự 者giả 。以dĩ 此thử 序tự 是thị 開khai 題đề 序tự 王vương 。故cố 別biệt 標tiêu 之chi 。如như 法Pháp 華hoa 玄huyền 別biệt 行hành 經kinh 序tự 。亦diệc 標tiêu 云vân 序tự 王vương 。或hoặc 除trừ 削tước 此thử 題đề 者giả 。非phi 也dã 。二nhị 夫phu 正chánh 下hạ 正chánh 序tự 二nhị 。初sơ 總tổng 歎thán 三tam 德đức 宗tông 歸quy 二nhị 。初sơ 嘆thán 所sở 詮thuyên 宗tông 極cực 三tam 。初sơ 雙song 嘆thán 事sự 理lý 二nhị 。初sơ 正chánh 嘆thán 事sự 理lý 融dung 即tức 二nhị 。初sơ 嘆thán 即tức 事sự 之chi 理lý 。二nhị 嘆thán 即tức 理lý 之chi 事sự 。理lý 即tức 三tam 千thiên 三tam 諦đế 之chi 理lý 。生sanh 佛Phật 一nhất 貫quán 因nhân 果quả 無vô 殊thù 。事sự 即tức 十thập 界giới 迷mê 悟ngộ 之chi 事sự 。始thỉ 終chung 兩lưỡng 異dị 新tân 故cố 有hữu 別biệt 。然nhiên 而nhi 即tức 事sự 而nhi 理lý 。波ba 即tức 水thủy 也dã 。即tức 理lý 而nhi 事sự 。水thủy 即tức 波ba 也dã 。故cố 此thử 事sự 理lý 是thị 今kim 經kinh 之chi 所sở 詮thuyên 。斯tư 教giáo 之chi 極cực 致trí 故cố 。於ư 文văn 首thủ 舉cử 而nhi 嘆thán 之chi 。初sơ 文văn 者giả 。正Chánh 道Đạo 即tức 妙diệu 理lý 綺ỷ 互hỗ 其kỳ 文văn 。正chánh 以dĩ 簡giản 邪tà 道đạo 約ước 能năng 通thông 。謂vị 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 性tánh 之chi 理lý 。無vô 二nhị 邊biên 邪tà 而nhi 遍biến 通thông 一nhất 切thiết 。故cố 名danh 正Chánh 道Đạo 。妙diệu 則tắc 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。理lý 乃nãi 無vô 所sở 不bất 統thống 。無vô 始thỉ 終chung 之chi 喧huyên 動động 。故cố 稱xưng 幽u 寂tịch 。無vô 新tân 故cố 之chi 滯trệ 礙ngại 故cố 稱xưng 虛hư 玄huyền 。又hựu 幽u 寂tịch 即tức 妙diệu 理lý 寂tịch 絕tuyệt 。虛hư 玄huyền 即tức 正Chánh 道Đạo 虛hư 通thông 。而nhi 言ngôn 正Chánh 道Đạo 幽u 寂tịch 者giả 。蓋cái 言ngôn 正Chánh 道Đạo 即tức 妙diệu 理lý 故cố 。妙diệu 理lý 虛hư 玄huyền 者giả 。蓋cái 言ngôn 妙diệu 理lý 即tức 正Chánh 道Đạo 故cố 。雖tuy 有hữu 二nhị 名danh 而nhi 無vô 兩lưỡng 體thể 。然nhiên 則tắc 約ước 理lý 乃nãi 無vô 始thỉ 終chung 新tân 故cố 之chi 異dị 。約ước 事sự 則tắc 始thỉ 終chung 新tân 故cố 宛uyển 然nhiên 。今kim 談đàm 於ư 理lý 實thật 不bất 離ly 事sự 。即tức 始thỉ 終chung 而nhi 無vô 始thỉ 終chung 。即tức 新tân 故cố 而nhi 無vô 新tân 故cố 。其kỳ 猶do 指chỉ 波ba 即tức 水thủy 也dã 。二nhị 無vô 始thỉ 下hạ 嘆thán 即tức 理lý 之chi 事sự 。即tức 無vô 始thỉ 終chung 而nhi 有hữu 始thỉ 終chung 。即tức 無vô 新tân 故cố 而nhi 有hữu 新tân 故cố 。其kỳ 猶do 指chỉ 水thủy 即tức 波ba 也dã 。波ba 水thủy 融dung 一nhất 理lý 事sự 誰thùy 分phần/phân 。無vô 明minh 生sanh 死tử 等đẳng 者giả 。無vô 明minh 對đối 種chủng 智trí 為vi 始thỉ 終chung 。生sanh 死tử 對đối 涅Niết 槃Bàn 為vi 始thỉ 終chung 。翻phiên 無vô 明minh 為vi 種chủng 智trí 。即tức 生sanh 死tử 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。故cố 本bổn 自tự 有hữu 之chi 者giả 。無vô 始thỉ 本bổn 迷mê 故cố 。修tu 因nhân 方phương 克khắc 者giả 由do 緣duyên 了liễu 因nhân 得đắc 智trí 斷đoạn 果quả 故cố 。二nhị 此thử 經Kinh 下hạ 結kết 為vi 今kim 經kinh 所sở 詮thuyên 。非phi 始thỉ 之chi 始thỉ 等đẳng 者giả 。問vấn 向hướng 以dĩ 無vô 明minh 生sanh 死tử 為vi 始thỉ 。今kim 何hà 故cố 。以dĩ 佛Phật 性tánh 三tam 因nhân 為vi 始thỉ 耶da 。答đáp 無vô 明minh 生sanh 死tử 體thể 。即tức 三tam 因nhân 。二nhị 若nhược 佛Phật 下hạ 複phức 疎sơ 釋thích 成thành 三tam 。初sơ 按án 定định 。是thị 則tắc 下hạ 釋thích 上thượng 二nhị 句cú 義nghĩa 。如như 即tức 理lý 事sự 也dã 。因nhân 理lý 即tức 果quả 理lý 故cố 佛Phật 性tánh 非phi 因nhân 。果quả 如như 下hạ 果quả 理lý 即tức 因nhân 理lý 故cố 。涅Niết 槃Bàn 非phi 果quả 。二nhị 若nhược 因nhân 下hạ 複phức 釋thích 上thượng 文văn 。既ký 顯hiển 因nhân 果quả 理lý 同đồng 。則tắc 非phi 但đãn 極cực 果quả 所sở 證chứng 之chi 理lý 。非phi 新tân 非phi 故cố 。下hạ 凡phàm 所sở 具cụ 之chi 理lý 亦diệc 非phi 新tân 非phi 故cố 也dã 。文văn 中trung 反phản 覆phúc 釋thích 成thành 。故cố 云vân 因nhân 如như 不bất 異dị 果quả 如như 。果quả 如như 不bất 異dị 因nhân 如như 。大đại 抵để 只chỉ 顯hiển 因nhân 果quả 理lý 一nhất 耳nhĩ 。問vấn 據cứ 前tiền 所sở 釋thích 。乃nãi 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 為vi 新tân 佛Phật 性tánh 為vi 故cố 。此thử 中trung 合hợp 云vân 非phi 止chỉ 涅Niết 槃Bàn 之chi 如như 非phi 故cố 。何hà 以dĩ 卻khước 云vân 非phi 新tân 耶da 。答đáp 若nhược 因nhân 果quả 對đối 明minh 誠thành 如như 所sở 責trách 。今kim 雖tuy 分phần/phân 句cú 釋thích 義nghĩa 。但đãn 顯hiển 因nhân 果quả 理lý 同đồng 並tịnh 非phi 新tân 故cố 耳nhĩ 。故cố 下hạ 結kết 云vân 。是thị 則tắc 佛Phật 性tánh 涅Niết 槃Bàn 因nhân 果quả 之chi 如như 。皆giai 是thị 非phi 新tân 非phi 故cố 也dã 。三tam 是thị 則tắc 下hạ 結kết 成thành 。三tam 非phi 新tân 下hạ 結kết 歸quy 三tam 德đức 。以dĩ 理lý 事sự 對đối 一nhất 性tánh 二nhị 修tu 。共cộng 成thành 三tam 德đức 。一nhất 性tánh 是thị 理lý 以dĩ 配phối 法Pháp 身thân 。雖tuy 理lý 本bổn 具cụ 三tam 。今kim 對đối 修tu 成thành 一nhất 。二nhị 修tu 是thị 事sự 雖tuy 智trí 斷đoạn 俱câu 冥minh 於ư 理lý 。今kim 對đối 性tánh 但đãn 二nhị 。此thử 即tức 合hợp 性tánh 為vi 一nhất 合hợp 修tu 為vi 二nhị 。若nhược 約ước 開khai 說thuyết 則tắc 修tu 性tánh 各các 三tam 。理lý 具cụ 三tam 法Pháp 身thân 。智trí 即tức 三tam 般Bát 若Nhã 。斷đoạn 即tức 三tam 解giải 脫thoát 。開khai 雖tuy 成thành 九cửu 。九cửu 只chỉ 是thị 三tam 。三tam 九cửu 互hỗ 融dung 展triển 轉chuyển 無vô 礙ngại 。下hạ 明minh 體thể 宗tông 用dụng 三tam 。各các 各các 互hỗ 具cụ 即tức 此thử 意ý 也dã 。即tức 理lý 成thành 解giải 故cố 曰viết 非phi 新tân 而nhi 新tân 。即tức 理lý 成thành 惑hoặc 故cố 曰viết 非phi 故cố 而nhi 故cố 。既ký 惑hoặc 解giải 即tức 理lý 故cố 種chủng 智trí 不bất 發phát 。無vô 明minh 不bất 斷đoạn 而nhi 斷đoạn 。即tức 一nhất 而nhi 三tam 故cố 。非phi 點điểm 水thủy 之chi 縱túng/tung 。即tức 三tam 而nhi 一nhất 故cố 。非phi 烈liệt 火hỏa 之chi 橫hoạnh/hoành 。不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 如như 新tân 伊y 字tự 。凡phàm 論luận 修tu 性tánh 進tiến 否phủ/bĩ 非phi 一nhất 。顯hiển 性tánh 錄lục 備bị 明minh 之chi 。二nhị 辨biện 能năng 詮thuyên 興hưng 由do 二nhị 。初sơ 通thông 舉cử 一nhất 化hóa 利lợi 鈍độn 不bất 同đồng 者giả 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 。不bất 本bổn 具cụ 三tam 德đức 平bình 等đẳng 無vô 殊thù 。但đãn 由do 熏huân 習tập 淺thiển 深thâm 故cố 。成thành 利lợi 鈍độn 差sai 別biệt 。利lợi 根căn 者giả 於ư 華hoa 嚴nghiêm 座tòa 席tịch 即tức 悟ngộ 圓viên 常thường 。故cố 法pháp 華hoa 云vân 。始thỉ 見kiến 我ngã 身thân 。聞văn 我ngã 所sở 說thuyết 。悉tất 皆giai 信tín 受thọ 。入nhập 如Như 來Lai 慧tuệ 。其kỳ 鈍độn 根căn 者giả 。如như 聾lung 如như 啞á 全toàn 生sanh 如như 乳nhũ 。故cố 須tu 三tam 味vị 次thứ 第đệ 調điều 熟thục 。來lai 至chí 今kim 經kinh 方phương 歸quy 祕bí 藏tạng 。故cố 法pháp 華hoa 云vân 。除trừ 先tiên 修tu 習tập 。學học 小Tiểu 乘Thừa 者giả 。如như 是thị 之chi 人nhân 。我ngã 今kim 亦diệc 令linh 。得đắc 聞văn 是thị 經Kinh 。入nhập 於ư 佛Phật 慧tuệ 。其kỳ 有hữu 不bất 定định 根căn 性tánh 。則tắc 於ư 三tam 味vị 得đắc 悟ngộ 妙diệu 理lý 。對đối 前tiền 名danh 鈍độn 對đối 後hậu 名danh 利lợi 。由do 此thử 根căn 機cơ 不bất 等đẳng 故cố 。有hữu 五ngũ 時thời 之chi 教giáo 差sai 別biệt 故cố 云vân 。是thị 以dĩ 大Đại 聖Thánh 。赴phó 緣duyên 等đẳng 也dã 。頓đốn 即tức 華hoa 嚴nghiêm 。漸tiệm 即tức 三tam 味vị 。鹿lộc 苑uyển 漸tiệm 始thỉ 。方Phương 等Đẳng 漸tiệm 中trung 。般Bát 若Nhã 漸tiệm 終chung 。法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 會hội 前tiền 頓đốn 漸tiệm 歸quy 非phi 頓đốn 非phi 漸tiệm 。頓đốn 則tắc 下hạ 徵trưng 下hạ 經kinh 文văn 證chứng 成thành 其kỳ 義nghĩa 。忍nhẫn 草thảo 等đẳng 者giả 。第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 云vân 。雪Tuyết 山Sơn 有hữu 草thảo 。名danh 曰viết 忍Nhẫn 辱Nhục 。牛ngưu 若nhược 食thực 者giả 。即tức 得đắc 醍đề 醐hồ 。雪Tuyết 山Sơn 譬thí 佛Phật 。忍nhẫn 草thảo 譬thí 教giáo 。牛ngưu 譬thí 機cơ 緣duyên 。食thực 譬thí 修tu 行hành 。得đắc 譬thí 入nhập 位vị 。頓đốn 機cơ 扣khấu 佛Phật 說thuyết 圓viên 頓đốn 教giáo 。聞văn 教giáo 修tu 行hành 解giải 發phát 入nhập 住trụ 。此thử 證chứng 利lợi 根căn 。於ư 華hoa 嚴nghiêm 會hội 悟ngộ 三tam 德đức 理lý 。彼bỉ 雖tuy 兼kiêm 別biệt 且thả 約ước 圓viên 說thuyết 。漸tiệm 則tắc 下hạ 第đệ 十thập 三tam 云vân 。從tùng 牛ngưu 出xuất 乳nhũ 。譬thí 從tùng 佛Phật 出xuất 。十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。即tức 華hoa 嚴nghiêm 也dã 。從tùng 乳nhũ 出xuất 酪lạc 。譬thí 從tùng 十thập 二nhị 部bộ 出xuất 九cửu 部bộ 。即tức 阿a 含hàm 也dã 。從tùng 酪lạc 出xuất 生sanh 酥tô 。譬thí 從tùng 九cửu 部bộ 出xuất 方Phương 等Đẳng 。從tùng 生sanh 酥tô 出xuất 熟thục 酥tô 。譬thí 從tùng 方Phương 等Đẳng 出xuất 般Bát 若Nhã 。從tùng 熟thục 酥tô 出xuất 醍đề 醐hồ 。譬thí 從tùng 般Bát 若Nhã 出xuất 大đại 涅Niết 槃Bàn 。法pháp 華hoa 與dữ 涅Niết 槃Bàn 開khai 顯hiển 義nghĩa 同đồng 。故cố 經kinh 省tỉnh 之chi 。此thử 證chứng 鈍độn 根căn 。既ký 於ư 華hoa 嚴nghiêm 全toàn 生sanh 如như 乳nhũ 。故cố 須tu 歷lịch 三tam 味vị 漸tiệm 次thứ 調điều 熟thục 。至chí 于vu 今kim 經kinh 方phương 悟ngộ 三tam 德đức 。故cố 云vân 次thứ 第đệ 圓viên 滿mãn 。因nhân 前tiền 四tứ 味vị 次thứ 第đệ 。得đắc 至chí 今kim 經kinh 三tam 德đức 圓viên 滿mãn 。故cố 云vân 次thứ 第đệ 圓viên 滿mãn 。喻dụ 之chi 下hạ 二nhị 十thập 七thất 云vân 。置trí 毒độc 乳nhũ 中trung 乳nhũ 即tức 殺sát 人nhân 。酪lạc 及cập 二nhị 酥tô 置trí 毒độc 亦diệc 爾nhĩ 。宿túc 習tập 了liễu 因nhân 名danh 為vi 置trí 毒độc 。藉tạ 今kim 聞văn 教giáo 毒độc 發phát 不bất 同đồng 。若nhược 昔tích 於ư 二nhị 酥tô 下hạ 圓viên 乘thừa 種chủng 。故cố 今kim 再tái 聞văn 。無vô 明minh 即tức 滅diệt 。名danh 為vi 殺sát 人nhân 。此thử 證chứng 不bất 定định 根căn 性tánh 味vị 味vị 得đắc 入nhập 也dã 。皆giai 是thị 下hạ 總tổng 結kết 也dã 。釋Thích 迦Ca 。此thử 云vân 能năng 仁nhân 。妙diệu 窮cùng 權quyền 實thật 者giả 。五ngũ 時thời 增tăng 減giảm 不bất 出xuất 四tứ 教giáo 。教giáo 教giáo 所sở 詮thuyên 豈khởi 離ly 十thập 界giới 。藏tạng 通thông 詮thuyên 六lục 。別biệt 圓viên 詮thuyên 十thập 。由do 即tức 不bất 即tức 故cố 分phần/phân 四tứ 殊thù 。今kim 能năng 仁nhân 究cứu 竟cánh 顯hiển 理lý 。十thập 界giới 唯duy 心tâm 九cửu 權quyền 一nhất 實thật 。權quyền 實thật 理lý 等đẳng 故cố 云vân 妙diệu 窮cùng 。巧xảo 赴phó 下hạ 亦diệc 由do 眾chúng 生sanh 理lý 具cụ 權quyền 實thật 。故cố 感cảm 如Như 來Lai 施thí 權quyền 實thật 教giáo 。權quyền 實thật 雖tuy 異dị 理lý 常thường 平bình 等đẳng 。故cố 不bất 二nhị 門môn 云vân 。由do 眾chúng 生sanh 理lý 具cụ 非phi 權quyền 非phi 實thật 為vi 權quyền 實thật 機cơ 。佛Phật 亦diệc 果quả 具cụ 非phi 權quyền 非phi 實thật 為vi 權quyền 實thật 應ưng 。罄khánh 盡tận 也dã 。爽sảng 失thất 也dã 。二nhị 今kim 此thử 下hạ 別biệt 彰chương 。此thử 經Kinh 開khai 通thông 往vãng 昔tích 等đẳng 者giả 。開khai 諸chư 權quyền 門môn 顯hiển 今kim 實thật 義nghĩa 。故cố 法pháp 華hoa 云vân 。開khai 方phương 便tiện 門môn 。示thị 真chân 實thật 相tướng 也dã 。密mật 義nghĩa 者giả 。佛Phật 若nhược 不bất 說thuyết 偏thiên 小tiểu 不bất 知tri 。故cố 名danh 密mật 義nghĩa 。又hựu 已dĩ 前tiền 顯hiển 施thí 方phương 便tiện 。而nhi 密mật 意ý 在tại 圓viên 。今kim 談đàm 此thử 意ý 故cố 云vân 顯hiển 發phát 如Như 來Lai 。方phương 便tiện 密mật 義nghĩa 也dã 。畢tất 竟cánh 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 者giả 。偏thiên 小tiểu 之chi 機cơ 。謂vị 佛Phật 灰hôi 滅diệt 圓viên 頓đốn 之chi 機cơ 。知tri 佛Phật 常thường 住trụ 。二nhị 此thử 經Kinh 下hạ 別biệt 序tự 五ngũ 章chương 玄huyền 義nghĩa 。初sơ 序tự 二nhị 。初sơ 廣quảng 序tự 釋thích 名danh 二nhị 。初sơ 翻phiên 名danh 釋thích 義nghĩa 二nhị 。初sơ 約ước 三tam 德đức 釋thích 二nhị 。初sơ 通thông 舉cử 梵Phạm 文văn 。二nhị 隨tùy 文văn 翻phiên 譯dịch 二nhị 。初sơ 釋thích 別biệt 名danh 三tam 。初sơ 翻phiên 對đối 開khai 章chương 。二nhị 依y 章chương 正chánh 釋thích 。二nhị 種chủng 煩phiền 惱não 生sanh 死tử 者giả 。界giới 內nội 見kiến 思tư 煩phiền 惱não 感cảm 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。界giới 外ngoại 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。感cảm 變biến 易dị 生sanh 死tử 。免miễn 斯tư 因nhân 果quả 者giả 。因nhân 謂vị 煩phiền 惱não 。果quả 謂vị 生sanh 死tử 。通thông 釋thích 下hạ 包bao 廣quảng 曰viết 大đại 。三tam 德đức 圓viên 融dung 包bao 括quát 百bách 界giới 故cố 。俱câu 受thọ 大đại 名danh 圓viên 融dung 故cố 。俱câu 無vô 二nhị 邊biên 之chi 喧huyên 動động 故cố 。皆giai 稱xưng 寂tịch 滅diệt 圓viên 融dung 故cố 。俱câu 超siêu 二nhị 死tử 之chi 暴bạo 流lưu 故cố 。悉tất 名danh 究cứu 竟cánh 。三tam 別biệt 通thông 下hạ 結kết 意ý 。顯hiển 題đề 無vô 上thượng 至chí 極cực 果quả 者giả 。即tức 約ước 究cứu 竟cánh 所sở 顯hiển 涅Niết 槃Bàn 。以dĩ 立lập 題đề 也dã 。二nhị 指chỉ 通thông 名danh 聖thánh 教giáo 之chi 總tổng 名danh 者giả 。大đại 小tiểu 偏thiên 圓viên 總tổng 名danh 經kinh 故cố 。事sự 在tại 別biệt 釋thích 者giả 。如như 法Pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 中trung 約ước 有hữu 翻phiên 無vô 翻phiên 各các 有hữu 五ngũ 義nghĩa 也dã 。無vô 翻phiên 五ngũ 者giả 。以dĩ 彼bỉ 語ngữ 多đa 含hàm 此thử 方phương 單đơn 淺thiển 。不bất 可khả 以dĩ 單đơn 翻phiên 複phức 。應ưng 留lưu 本bổn 音âm 。既ký 不bất 可khả 翻phiên 而nhi 含hàm 五ngũ 義nghĩa 。一nhất 法pháp 本bổn 。二nhị 微vi 發phát 。亦diệc 云vân 顯hiển 示thị 。三tam 涌dũng 泉tuyền 。四tứ 繩thằng 墨mặc 。五ngũ 結kết 鬘man 。有hữu 翻phiên 五ngũ 者giả 。一nhất 翻phiên 為vi 經kinh 。二nhị 翻phiên 為vi 契khế 。三tam 翻phiên 法pháp 本bổn 。四tứ 翻phiên 線tuyến 。五ngũ 翻phiên 善thiện 語ngữ 教giáo 。昔tích 佛Phật 法Pháp 初sơ 度độ 梵Phạm 漢hán 未vị 明minh 。故cố 有hữu 無vô 翻phiên 之chi 說thuyết 。乃nãi 是thị 河hà 西tây 群quần 學học 所sở 傳truyền 晚vãn 人nhân 承thừa 用dụng 耳nhĩ 。有hữu 翻phiên 之chi 家gia 雖tuy 具cụ 五ngũ 義nghĩa 。以dĩ 經kinh 為vi 正chánh 。以dĩ 此thử 方phương 先tiên 聖thánh 之chi 語ngữ 悉tất 名danh 經kinh 故cố 以dĩ 佛Phật 語ngữ 為vi 經kinh 。此thử 義nghĩa 翻phiên 也dã 。是thị 以dĩ 三tam 藏tạng 中trung 但đãn 有hữu 經kinh 藏tạng 。十thập 二nhị 部bộ 中trung 但đãn 有hữu 經kinh 部bộ 而nhi 無vô 線tuyến 藏tạng 線tuyến 部bộ 等đẳng 名danh 。二nhị 若nhược 具cụ 下hạ 約ước 三tam 諦đế 釋thích 。然nhiên 三tam 德đức 三tam 諦đế 同đồng 體thể 異dị 名danh 故cố 。前tiền 約ước 三tam 德đức 。次thứ 約ước 三tam 諦đế 。文văn 分phân 為vi 二nhị 。初sơ 重trọng/trùng 翻phiên 別biệt 名danh 。二nhị 再tái 釋thích 三tam 字tự 。初sơ 約ước 真chân 俗tục 中trung 俱câu 名danh 大đại 也dã 。初sơ 明minh 真Chân 諦Đế 。遍biến 蕩đãng 相tương/tướng 著trước 故cố 。大đại 故cố 云vân 大đại 若nhược 虛hư 空không 。次thứ 明minh 俗tục 諦đế 。體thể 具cụ 三tam 千thiên 故cố 。大đại 故cố 云vân 其kỳ 性tánh 廣quảng 博bác 。後hậu 名danh 中trung 諦đế 。遮già 照chiếu 不bất 二nhị 故cố 。大đại 故cố 云vân 又hựu 名danh 不bất 思tư 議nghị 等đẳng 。不bất 因nhân 小tiểu 相tương/tướng 者giả 。虛hư 空không 絕tuyệt 待đãi 非phi 對đối 小tiểu 名danh 大đại 也dã 。二nhị 約ước 真chân 俗tục 中trung 俱câu 名danh 滅diệt 也dã 。初sơ 約ước 真Chân 諦Đế 自tự 行hành 名danh 滅diệt 。滅diệt 凡phàm 夫phù 生sanh 死tử 故cố 云vân 滅diệt 。二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。滅diệt 二Nhị 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 故cố 。云vân 及cập 虛hư 偽ngụy 物vật 。次thứ 約ước 俗tục 諦đế 化hóa 他tha 明minh 滅diệt 。則tắc 隨tùy 類loại 現hiện 形hình 滅diệt 彼bỉ 三tam 惑hoặc 故cố 。云vân 得đắc 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 也dã 。二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 如như 聖thánh 行hành 品phẩm 說thuyết 。後hậu 明minh 中trung 諦đế 。滅diệt 真chân 滅diệt 俗tục 故cố 。云vân 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。生sanh 即tức 是thị 俗tục 。滅diệt 即tức 是thị 真chân 。二nhị 邊biên 俱câu 滅diệt 故cố 云vân 滅diệt 已dĩ 。是thị 則tắc 中trung 諦đế 名danh 寂tịch 滅diệt 樂nhạo/nhạc/lạc 。三tam 約ước 真chân 俗tục 中trung 俱câu 名danh 度độ 者giả 。度độ 以dĩ 過quá 越việt 為vi 義nghĩa 。三tam 諦đế 無vô 著trước 悉tất 是thị 過quá 越việt 。咸hàm 得đắc 度độ 名danh 。不bất 著trước 於ư 俗tục 。故cố 云vân 度độ 於ư 不bất 度độ 。不bất 著trước 於ư 真chân 故cố 云vân 又hựu 度độ 於ư 度độ 。又hựu 度độ 此thử 彼bỉ 下hạ 約ước 中trung 諦đế 明minh 度độ 也dã 。不bất 著trước 雙song 照chiếu 故cố 云vân 度độ 。此thử 彼bỉ 之chi 彼bỉ 岸ngạn 不bất 著trước 雙song 遮già 故cố 。云vân 亦diệc 度độ 非phi 彼bỉ 非phi 此thử 等đẳng 。此thử 即tức 生sanh 死tử 俗tục 。彼bỉ 即tức 涅Niết 槃Bàn 真chân 。神thần 龜quy 者giả 。中trung 華hoa 古cổ 今kim 注chú 云vân 靈linh 龜quy 者giả 。玄huyền 文văn 五ngũ 色sắc 神thần 龜quy 之chi 精tinh 也dã 。上thượng 隆long 法pháp 天thiên 下hạ 平bình 法pháp 地địa 。能năng 見kiến 存tồn 亡vong 明minh 於ư 吉cát 凶hung 。水thủy 陸lục 俱câu 度độ 者giả 。譬thí 中trung 道đạo 度độ 於ư 二nhị 邊biên 也dã 。水thủy 喻dụ 生sanh 死tử 。陸lục 喻dụ 涅Niết 槃Bàn 。二nhị 總tổng 攬lãm 結kết 歸quy 三tam 法pháp 等đẳng 者giả 。哀ai 嘆thán 品phẩm 云vân 。何hà 等đẳng 名danh 為vi 。祕bí 密mật 之chi 藏tạng 。猶do 如như 伊y 字tự 三tam 點điểm 。若nhược 並tịnh 則tắc 不bất 成thành 伊y 。縱túng/tung 亦diệc 不bất 成thành 。如như 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。面diện 上thượng 三tam 目mục 。乃nãi 得đắc 成thành 伊y 。我ngã 亦diệc 如như 是thị 。解giải 脫thoát 之chi 法Pháp 。亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。如Như 來Lai 之chi 身thân 。亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。三tam 法pháp 各các 異dị 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。故cố 知tri 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。即tức 三tam 而nhi 一nhất 。方phương 是thị 涅Niết 槃Bàn 也dã 。二nhị 金kim 剛cang 下hạ 略lược 序tự 餘dư 四tứ 。然nhiên 釋thích 名danh 總tổng 論luận 三tam 法pháp 體thể 宗tông 用dụng 。別biệt 論luận 三tam 法pháp 。總tổng 既ký 含hàm 別biệt 。別biệt 不bất 離ly 總tổng 。故cố 體thể 即tức 是thị 大đại 。宗tông 即tức 是thị 度độ 。用dụng 即tức 是thị 滅diệt 。教giáo 相tương/tướng 分phân 別biệt 總tổng 別biệt 之chi 三tam 法pháp 耳nhĩ 。是thị 故cố 五ngũ 章chương 不bất 出xuất 三tam 法pháp 。金kim 剛cang 寶bảo 藏tạng 等đẳng 者giả 。二nhị 十thập 一nhất 經Kinh 云vân 。譬thí 如như 寶bảo 藏tạng 多đa 諸chư 珍trân 異dị 。種chủng 種chủng 具cụ 足túc 。佛Phật 道Đạo 甚thậm 深thâm 奧áo 藏tạng 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。多đa 諸chư 奇kỳ 異dị 。具cụ 足túc 無vô 缺khuyết 。名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。二nhị 邊biên 不bất 壞hoại 故cố 曰viết 金kim 剛cang 。含hàm 攝nhiếp 三tam 千thiên 故cố 名danh 寶bảo 藏tạng 。無vô 二nhị 死tử 遷thiên 變biến 故cố 曰viết 恆hằng 安an 。無vô 三tam 惑hoặc 熱nhiệt 惱não 故cố 曰viết 清thanh 涼lương 。不bất 老lão 不bất 死tử 。即tức 常thường 住trụ 不bất 變biến 也dã 。置trí 毒độc 佛Phật 性tánh 者giả 。毒độc 喻dụ 佛Phật 性tánh 。五ngũ 味vị 喻dụ 五ngũ 道đạo 。二nhị 十thập 七thất 經Kinh 云vân 。譬thí 如như 有hữu 人nhân 。置trí 毒độc 乳nhũ 中trung 乃nãi 至chí 醍đề 醐hồ 皆giai 悉tất 有hữu 毒độc 。名danh 字tự 雖tuy 變biến 毒độc 性tánh 不bất 失thất 。若nhược 服phục 醍đề 醐hồ 。亦diệc 能năng 殺sát 人nhân 。眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。雖tuy 處xứ 五ngũ 道đạo 受thọ 別biệt 異dị 身thân 。而nhi 是thị 佛Phật 性tánh 。常thường 一nhất 無vô 變biến 。應ưng 以dĩ 見kiến 性tánh 破phá 惑hoặc 名danh 為vi 殺sát 人nhân 。即tức 是thị 今kim 經kinh 大đại 力lực 用dụng 也dã 。前tiền 引dẫn 置trí 毒độc 喻dụ 五ngũ 時thời 教giáo 。此thử 引dẫn 置trí 毒độc 喻dụ 五ngũ 道đạo 機cơ 同đồng 引dẫn 一nhất 文văn 而nhi 用dụng 意ý 各các 別biệt 。毒độc 鼓cổ 如như 第đệ 九cửu 經kinh 。譬thí 如như 有hữu 人nhân 。以dĩ 新tân 毒độc 塗đồ 鼓cổ 於ư 眾chúng 人nhân 中trung 擊kích 。雖tuy 無vô 心tâm 欲dục 聞văn 。聞văn 之chi 皆giai 死tử 。唯duy 除trừ 不bất 橫hoạnh 死tử 者giả 。是thị 經Kinh 亦diệc 爾nhĩ 。於ư 諸chư 行hành 眾chúng 中trung 有hữu 聞văn 聲thanh 者giả 。所sở 有hữu 三tam 毒độc 。悉tất 皆giai 滅diệt 盡tận 。雖tuy 無vô 心tâm 思tư 念niệm 。是thị 經Kinh 力lực 故cố 。能năng 滅diệt 煩phiền 惱não 犯phạm 重trọng/trùng 造tạo 逆nghịch 。聞văn 已dĩ 亦diệc 作tác 。菩Bồ 提Đề 因nhân 緣duyên 。漸tiệm 斷đoạn 煩phiền 惱não 。除trừ 不bất 橫hoạnh 死tử 一nhất 闡xiển 提đề 輩bối 。八bát 自tự 在tại 我ngã 者giả 。一nhất 一nhất 多đa 示thị 一nhất 身thân 以dĩ 為vi 多đa 身thân 。身thân 數số 大đại 小tiểu 如như 微vi 塵trần 。充sung 滿mãn 十thập 方phương 。如Như 來Lai 身thân 實thật 非phi 塵trần 。以dĩ 自tự 在tại 故cố 。現hiện 微vi 塵trần 身thân 。二nhị 大đại 小tiểu 示thị 一nhất 塵trần 身thân 滿mãn 大Đại 千Thiên 界Giới 。三tam 輕khinh 重trọng 以dĩ 滿mãn 大Đại 千Thiên 之chi 身thân 。輕khinh 舉cử 飛phi 空không 實thật 無vô 輕khinh 重trọng 。四tứ 色sắc 心tâm 如Như 來Lai 一nhất 心tâm 。安an 住trụ 不bất 動động 。所sở 可khả 示thị 化hóa 無vô 量lượng 形hình 類loại 。五ngũ 根căn 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 。六lục 得đắc 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 。亦diệc 無vô 得đắc 想tưởng 。七thất 說thuyết 演diễn 一nhất 偈kệ 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。義nghĩa 亦diệc 不bất 盡tận 。八bát 見kiến 如Như 來Lai 遍biến 滿mãn 一nhất 切thiết 處xứ 。如như 虛hư 空không 不bất 可khả 得đắc 見kiến 。具cụ 如như 第đệ 二nhị 十thập 一nhất 經kinh 。常thường 住trụ 二nhị 字tự 者giả 。壽thọ 命mạng 品phẩm 云vân 。常thường 當đương 繫hệ 心tâm 修tu 此thử 二nhị 字tự 。佛Phật 是thị 常thường 住trụ 。若nhược 有hữu 修tu 此thử 二nhị 字tự 。當đương 知tri 是thị 人nhân 。隨tùy 我ngã 所sở 行hành 至chí 我ngã 至chí 處xứ 。四Tứ 諦Đế 品phẩm 云vân 。或hoặc 聞văn 常thường 住trụ 二nhị 字tự 音âm 聲thanh 。若nhược 一nhất 經kinh 耳nhĩ 。即tức 生sanh 天thiên 上thượng 。無vô 上thượng 醍đề 醐hồ 者giả 。即tức 經Kinh 云vân 。從tùng 熟thục 酥tô 出xuất 醍đề 醐hồ 。如như 從tùng 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。出xuất 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。二nhị 名danh 含hàm 下hạ 結kết 極cực 教giáo 之chi 相tướng 也dã 者giả 。聖thánh 人nhân 被bị 下hạ 之chi 言ngôn 曰viết 教giáo 。分phân 別biệt 同đồng 異dị 曰viết 相tương/tướng 。謂vị 分phân 別biệt 今kim 經kinh 三tam 德đức 圓viên 融dung 。異dị 偏thiên 小tiểu 縱tung 橫hoành 也dã 。又hựu 望vọng 前tiền 諸chư 部bộ 明minh 圓viên 雖tuy 同đồng 兼kiêm 等đẳng 則tắc 異dị 。今kim 雖tuy 重trọng 施thí 同đồng 知tri 佛Phật 性tánh 故cố 與dữ 兼kiêm 等đẳng 其kỳ 義nghĩa 永vĩnh 殊thù 。天Thiên 竺Trúc 五ngũ 處xứ 不bất 同đồng 者giả 。五ngũ 國quốc 咸hàm 名danh 天Thiên 竺Trúc 。而nhi 言ngôn 音âm 各các 異dị 。天Thiên 竺Trúc 或hoặc 言ngôn 身thân 毒độc 。或hoặc 言ngôn 賢hiền 豆đậu 。皆giai 訛ngoa 也dã 。正chánh 言ngôn 印ấn 度độ 。印ấn 度độ 月nguyệt 名danh 。月nguyệt 有hữu 千thiên 名danh 。斯tư 一nhất 稱xưng 也dã 。良lương 以dĩ 彼bỉ 土độ 賢hiền 聖thánh 相tương 繼kế 。開khai 悟ngộ 群quần 生sanh 。照chiếu 臨lâm 如như 月nguyệt 。因nhân 以dĩ 名danh 也dã 。奢xa 切thiết 小tiểu 殊thù 者giả 。謂vị 言ngôn 音âm 大đại 同đồng 。但đãn 奢xa 緩hoãn 親thân 切thiết 小tiểu 異dị 。如như 中trung 國quốc 云vân 摩ma 訶ha 。東đông 南nam 稱xưng 摩ma 醯hê 也dã 。此thử 間gian 楚sở 夏hạ 者giả 。此thử 則tắc 言ngôn 音âm 大đại 異dị 。如như 中trung 國quốc 云vân 般bát 涅niết 。西tây 北bắc 稱xưng 涅niết 隷lệ 。淮hoài 南nam 曰viết 楚sở 。中trung 原nguyên 曰viết 夏hạ 。楚sở 即tức 蠻# 夷di 也dã 。中trung 原nguyên 語ngữ 正chánh 類loại 彼bỉ 中trung 天thiên 。淮hoài 楚sở 語ngữ 訛ngoa 。類loại 彼bỉ 西tây 北bắc 。春xuân 秋thu 後hậu 語ngữ 曰viết 。楚sở 之chi 先tiên 季quý 連liên 苗miêu 裔duệ 曰viết 鬻dục 熊hùng 。其kỳ 子tử 事sự 周chu 文văn 王vương 早tảo 卒thốt 。子tử 熊hùng 任nhậm 。任nhậm 生sanh 熊hùng 繹# 。成thành 王vương 舉cử 文văn 武võ 之chi 勤cần 。而nhi 封phong 於ư 楚sở 蠻# 也dã 。孔khổng 安an 國quốc 曰viết 。大đại 國quốc 曰viết 夏hạ 。雙song 卷quyển 者giả 。自tự 有hữu 二nhị 經kinh 。一nhất 在tại 王Vương 舍Xá 城Thành 。鷂diêu 山sơn 中trung 說thuyết 。名danh 佛Phật 般Bát 泥Nê 洹Hoàn 。經kinh 上thượng 下hạ 兩lưỡng 卷quyển 。即tức 西tây 晉tấn 帛bạch 法pháp 祖tổ 譯dịch 。一nhất 在tại 毘Tỳ 舍Xá 離Ly 。國quốc 大đại 林lâm 中trung 重Trùng 閣Các 講Giảng 堂Đường 說thuyết 。名danh 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。亦diệc 上thượng 下hạ 兩lưỡng 卷quyển 。即tức 東đông 晉tấn 釋thích 法pháp 顯hiển 譯dịch 。而nhi 此thử 二nhị 本bổn 皆giai 是thị 小Tiểu 乘Thừa 。六lục 卷quyển 名danh 大đại 般Bát 泥Nê 洹Hoàn 經kinh 。亦diệc 法pháp 顯hiển 所sở 譯dịch 。大đại 本bổn 即tức 無vô 讖sấm 所sở 翻phiên 六lục 卷quyển 。乃nãi 是thị 大đại 本bổn 前tiền 分phần/phân 耳nhĩ 。是thị 義nghĩa 下hạ 斥xích 古cổ 非phi 也dã 。肇triệu 論luận 下hạ 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 。無vô 名danh 論luận 云vân 。泥Nê 洹Hoàn 泥Nê 曰Viết 涅Niết 槃Bàn 。此thử 三tam 名danh 前tiền 後hậu 異dị 出xuất 。蓋cái 是thị 楚sở 夏hạ 不bất 同đồng 耳nhĩ 。涅Niết 槃Bàn 者giả 正chánh 也dã 。故cố 今kim 云vân 。為vi 彼bỉ 土độ 正chánh 音âm 。如như 言ngôn 大đại 者giả 下hạ 以dĩ 此thử 方phương 大đại 含hàm 多đa 義nghĩa 以dĩ 例lệ 涅Niết 槃Bàn 。不bất 偏thiên 翻phiên 一nhất 切thiết 至chí 於ư 此thử 者giả 。此thử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。大đại 品phẩm 云vân 。一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。涅Niết 槃Bàn 為vi 第đệ 一nhất 。又hựu 大đại 下hạ 名danh 字tự 功công 德đức 品phẩm 云vân 。所sở 言ngôn 大đại 者giả 。名danh 之chi 為vi 常thường 神thần 通thông 者giả 。瓔anh 珞lạc 經Kinh 云vân 。神thần 名danh 天thiên 心tâm 。通thông 名danh 慧tuệ 性tánh 。天thiên 心tâm 慧tuệ 性tánh 究cứu 竟cánh 開khai 發phát 。名danh 之chi 為vi 大Đại 。故cố 曰viết 極cực 號hiệu 。常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 下hạ 總tổng 包bao 四tứ 德đức 故cố 名danh 為vi 大đại 。故cố 曰viết 都đô 名danh 。故cố 不bất 可khả 翻phiên 也dã 者giả 。以dĩ 涅Niết 槃Bàn 多đa 含hàm 故cố 存tồn 梵Phạn 語ngữ 。是thị 色sắc 聲thanh 之chi 法pháp 者giả 。手thủ 書thư 故cố 屬thuộc 色sắc 。口khẩu 說thuyết 故cố 屬thuộc 聲thanh 。不bất 可khả 下hạ 累lũy/lụy/luy 書thư 是thị 色sắc 疊điệp 說thuyết 是thị 聲thanh 。意ý 云vân 。既ký 書thư 梵Phạm 名danh 不bất 可khả 更cánh 書thư 華hoa 名danh 也dã 。又hựu 一nhất 梵Phạm 名danh 具cụ 含hàm 多đa 義nghĩa 不bất 可khả 累lũy/lụy/luy 說thuyết 。由do 是thị 不bất 翻phiên 。義nghĩa 豈khởi 可khả 多đa 者giả 。此thử 師sư 不bất 許hứa 一nhất 名danh 含hàm 多đa 義nghĩa 也dã 。但đãn 一nhất 下hạ 正chánh 示thị 己kỷ 義nghĩa 。還hoàn 引dẫn 此thử 方phương 息tức 字tự 為vi 例lệ 。問vấn 多đa 訓huấn 與dữ 多đa 義nghĩa 。豈khởi 不bất 同đồng 耶da 。答đáp 不bất 同đồng 。如như 訓huấn 子tử 息tức 時thời 。但đãn 有hữu 子tử 息tức 一nhất 義nghĩa 。故cố 子tử 息tức 名danh 下hạ 更cánh 無vô 多đa 義nghĩa 。此thử 皆giai 人nhân 師sư 情tình 見kiến 如như 此thử 。蓋cái 匪phỉ 通thông 方phương 。或hoặc 訓huấn 長trường/trưởng 息tức 者giả 。以dĩ 生sanh 長trưởng 訓huấn 息tức 也dã 。暫tạm 時thời 消tiêu 息tức 者giả 。此thử 以dĩ 調điều 養dưỡng 為vi 消tiêu 息tức 。報báo 示thị 消tiêu 息tức 者giả 。此thử 以dĩ 音âm 信tín 為vi 消tiêu 息tức 。一nhất 名danh 四tứ 實thật 者giả 。先tiên 陀đà 婆bà 一nhất 名danh 。而nhi 有hữu 鹽diêm 器khí 水thủy 馬mã 之chi 四tứ 實thật 。智trí 臣thần 善thiện 解giải 者giả 。菩Bồ 薩Tát 品phẩm 云vân 。如như 是thị 四tứ 物vật 共cộng 同đồng 一nhất 名danh 。有hữu 智trí 之chi 臣thần 善thiện 知tri 此thử 名danh 。若nhược 王vương 洗tẩy 時thời 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 即tức 便tiện 奉phụng 水thủy 。若nhược 王vương 食thực 時thời 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 即tức 便tiện 奉phụng 鹽diêm 。欲dục 飲ẩm 奉phụng 器khí 。欲dục 行hành 奉phụng 馬mã 。經kinh 喻dụ 如Như 來Lai 密mật 語ngữ 。唯duy 大Đại 乘Thừa 智trí 臣thần 。應ưng 當đương 善thiện 知tri 。四Tứ 等Đẳng 者giả 。謂vị 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 也dã 。亦diệc 曰viết 四tứ 無vô 量lượng 。無vô 量lượng 從tùng 境cảnh 四Tứ 等Đẳng 從tùng 心tâm 。境cảnh 雖tuy 無vô 量lượng 我ngã 心tâm 常thường 等đẳng 。以dĩ 輕khinh 代đại 重trọng/trùng 者giả 。以dĩ 智trí 慧tuệ 翻phiên 般Bát 若Nhã 也dã 。真chân 丹đan 者giả 。或hoặc 云vân 。震chấn 旦đán 旃chiên 丹đan 指chỉ 那na 指chỉ 難nạn/nan 。皆giai 梵Phạm 音âm 賖# 切thiết 也dã 。若nhược 準chuẩn 華hoa 嚴nghiêm 翻phiên 為vi 漢hán 地địa 。又hựu 婆bà 沙sa 論luận 中trung 有hữu 二nhị 音âm 。一nhất 云vân 指chỉ 那na 。此thử 云vân 文văn 物vật 國quốc 。即tức 讚tán 美mỹ 此thử 方phương 是thị 衣y 冠quan 文văn 物vật 之chi 地địa 也dã 。二nhị 云vân 指chỉ 難nạn/nan 此thử 云vân 邊biên 鄙bỉ 。即tức 貶biếm 挫tỏa 此thử 方phương 非phi 中trung 國quốc 也dã 。西tây 域vực 記ký 。翻phiên 摩ma 訶ha 支chi 那na 為vi 大đại 漢hán 國quốc 。或hoặc 謂vị 日nhật 出xuất 東đông 隅ngung 其kỳ 色sắc 如như 丹đan 。故cố 云vân 震chấn 旦đán 。真chân 丹đan 者giả 。此thử 皆giai 訛ngoa 也dã 。竺trúc 道đạo 生sanh 者giả 。竺trúc 姓tánh 也dã 。道đạo 生sanh 名danh 也dã 。本bổn 姓tánh 魏ngụy 鉅# 鹿lộc 人nhân 。幼ấu 而nhi 穎# 悟ngộ 聰thông 哲triết 若nhược 神thần 。後hậu 值trị 沙Sa 門Môn 竺trúc 法pháp 汰# 遂toại 改cải 俗tục 受thọ 業nghiệp 因nhân 姓tánh 竺trúc 也dã 。言ngôn 涅Niết 槃Bàn 聖thánh 者giả 。初sơ 生sanh 遊du 長trường/trưởng 安an 。從tùng 羅la 什thập 請thỉnh 法pháp 關quan 中trung 。僧Tăng 眾chúng 咸hàm 謂vị 神thần 悟ngộ 。後hậu 還hoàn 建kiến 康khang 住trụ 青thanh 園viên 寺tự 。寺tự 即tức 晉tấn 恭cung 思tư 皇hoàng 后hậu 褚# 氏thị 種chủng 青thanh 之chi 處xứ 。因nhân 以dĩ 為vi 名danh 。以dĩ 六lục 卷quyển 泥Nê 洹Hoàn 。先tiên 至chí 京kinh 都đô 。生sanh 剖phẫu 析tích 經kinh 理lý 洞đỗng 入nhập 幽u 微vi 。乃nãi 說thuyết 闡xiển 提đề 。皆giai 得đắc 成thành 佛Phật 。遂toại 撰soạn 十thập 四tứ 科khoa 。其kỳ 第đệ 十thập 眾chúng 生sanh 有hữu 佛Phật 性tánh 義nghĩa 云vân 。經kinh 言ngôn 闡xiển 提đề 無vô 者giả 。欲dục 擊kích 勵lệ 惡ác 行hành 之chi 人nhân 。非phi 實thật 無vô 也dã 。以dĩ 其kỳ 見kiến 惡ác 明minh 無vô 無vô 惡ác 。必tất 有hữu 抑ức 揚dương 當đương 時thời 誘dụ 物vật 之chi 妙diệu 。豈khởi 可khả 守thủ 文văn 哉tai 。于vu 時thời 大đại 本bổn 未vị 傳truyền 。孤cô 明minh 先tiên 發phát 獨độc 見kiến 忤ngỗ 眾chúng 。於ư 是thị 舊cựu 學học 以dĩ 為vi 邪tà 說thuyết 譏cơ 憤phẫn 滋tư 甚thậm 遂toại 顯hiển 大đại 眾chúng 擯bấn 而nhi 遣khiển 之chi 。生sanh 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。正chánh 容dung 誓thệ 曰viết 。若nhược 我ngã 所sở 說thuyết 。反phản 於ư 經kinh 義nghĩa 者giả 。請thỉnh 於ư 現hiện 身thân 即tức 表biểu 癘lệ 疾tật 。若nhược 與dữ 實thật 相tướng 不bất 相tương 違vi 背bội 者giả 。願nguyện 捨xả 壽thọ 之chi 時thời 。踞cứ 師sư 子tử 座tòa 。言ngôn 竟cánh 拂phất 衣y 而nhi 遊du 。初sơ 投đầu 吳ngô 虎hổ 丘khâu 山sơn 。旬tuần 日nhật 之chi 中trung 。學học 徒đồ 數số 百bách 。其kỳ 年niên 夏hạ 雷lôi 震chấn 青thanh 園viên 佛Phật 殿điện 。龍long 升thăng 于vu 天thiên 光quang 影ảnh 西tây 壁bích 。因nhân 改cải 寺tự 名danh 龍long 光quang 。

時thời 人nhân 嘆thán 曰viết 。龍long 既ký 去khứ 已dĩ 生sanh 必tất 行hành 矣hĩ 。俄nga 而nhi 投đầu 迹tích 廬lư 山sơn 銷tiêu 影ảnh 巖nham 岫# 之chi 中trung 。僧Tăng 眾chúng 咸hàm 共cộng 敬kính 服phục 。後hậu 涅Niết 槃Bàn 大đại 本bổn 至chí 于vu 南nam 京kinh 。果quả 稱xưng 闡xiển 提đề 。悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。與dữ 前tiền 所sở 說thuyết 合hợp 若nhược 符phù 契khế 。既ký 獲hoạch 斯tư 經Kinh 尋tầm 即tức 講giảng 說thuyết 。以dĩ 宋tống 元nguyên 嘉gia 十thập 一nhất 年niên 冬đông 十thập 一nhất 月nguyệt 庚canh 子tử 。於ư 廬lư 山sơn 精tinh 舍xá 升thăng 于vu 法Pháp 座tòa 。神thần 色sắc 開khai 明minh 德đức 音âm 俊# 發phát 。論luận 議nghị 數số 番phiên 窮cùng 理lý 盡tận 妙diệu 。觀quán 聽thính 之chi 眾chúng 莫mạc 不bất 悟ngộ 悅duyệt 。法pháp 席tịch 將tương 畢tất 。忽hốt 見kiến 麈# 尾vĩ 紛phân 然nhiên 而nhi 墜trụy 。端đoan 坐tọa 正chánh 容dung 隱ẩn 几kỉ 而nhi 卒thốt 。顏nhan 色sắc 不bất 異dị 似tự 若nhược 入nhập 定định 。於ư 是thị 京kinh 邑ấp 諸chư 僧Tăng 內nội 慚tàm 自tự 疾tật 。追truy 而nhi 信tín 伏phục 其kỳ 人nhân 鑒giám 之chi 至chí 徵trưng 瑞thụy 如như 此thử 。嘗thường 著trước 涅Niết 槃Bàn 記ký 。事sự 跡tích 委ủy 如như 梁lương 傳truyền 第đệ 九cửu 。其kỳ 於ư 涅Niết 槃Bàn 獨độc 見kiến 若nhược 此thử 故cố 。

時thời 人nhân 美mỹ 之chi 為vi 聖thánh 。引dẫn 下hạ 文văn 引dẫn 唱xướng 滅diệt 速tốc 滅diệt 。即tức 是thị 譯dịch 人nhân 翻phiên 涅Niết 槃Bàn 為vi 滅diệt 也dã 。前tiền 家gia 下hạ 今kim 師sư 判phán 也dã 。前tiền 謂vị 生sanh 公công 後hậu 指chỉ 莊trang 嚴nghiêm 唱xướng 滅diệt 速tốc 滅diệt 但đãn 約ước 生sanh 身thân 故cố 云vân 止chỉ 滅diệt 。於ư 生sanh 復phục 滅diệt 滅diệt 者giả 亦diệc 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 也dã 。二nhị 邊biên 俱câu 滅diệt 故cố 稱xưng 寂tịch 滅diệt 。白bạch 馬mã 引dẫn 第đệ 二nhị 文văn 。長trường/trưởng 干can 引dẫn 第đệ 十thập 五ngũ 文văn 。定định 林lâm 引dẫn 第đệ 五ngũ 文văn 瘡sang 疣vưu 即tức 二nhị 死tử 也dã 。梁lương 武võ 引dẫn 二nhị 十thập 三tam 文văn 。因nhân 中trung 用dụng 智trí 名danh 斷đoạn 。果quả 上thượng 惑hoặc 盡tận 名danh 不bất 生sanh 。叡duệ 師sư 下hạ 叡duệ 公công 釋thích 論luận 序tự 也dã 。秦tần 言ngôn 者giả 。秦tần 有hữu 亡vong 秦tần 符phù 秦tần 姚Diêu 秦Tần 乞khất 伏phục 秦tần 。今kim 云vân 秦tần 者giả 。姚Diêu 秦Tần 。亦diệc 曰viết 德đức 秦tần 。以dĩ 符phù 秦tần 為vi 前tiền 秦tần 也dã 。叡duệ 乃nãi 什thập 公công 門môn 人nhân 。即tức 姚Diêu 秦Tần 時thời 也dã 。方phương 冊sách 者giả 。即tức 此thử 土thổ/độ 經kinh 籍tịch 也dã 。禮lễ 記ký 中trung 庸dong 篇thiên 曰viết 。文văn 武võ 之chi 政chánh 布bố 在tại 方phương 冊sách 鄭trịnh 玄huyền 注chú 云vân 。方phương 版# 策sách 簡giản 也dã 。或hoặc 曰viết 。一nhất 扎# 曰viết 簡giản 。連liên 編biên 諸chư 簡giản 曰viết 冊sách 。故cố 左tả 傳truyền 序tự 曰viết 。大đại 事sự 書thư 之chi 於ư 冊sách 。小tiểu 事sự 簡giản 牘độc 而nhi 已dĩ 。梵Phạm 音âm 不bất 可khả 變biến 者giả 。謂vị 不bất 可khả 翻phiên 也dã 。唐đường 三tam 藏tạng 明minh 不bất 可khả 翻phiên 。凡phàm 有hữu 五ngũ 例lệ 。一nhất 祕bí 密mật 。如như 陀đà 羅la 尼ni 。二nhị 多đa 含hàm 。如như 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。三tam 此thử 方phương 無vô 。如như 閻diêm 浮phù 樹thụ 。四tứ 順thuận 古cổ 。如như 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 。五ngũ 生sanh 善thiện 。如như 般Bát 若Nhã 。今kim 涅Niết 槃Bàn 不bất 翻phiên 。應ưng 在tại 生sanh 善thiện 多đa 含hàm 之chi 例lệ 。即tức 時thời 書thư 之chi 者giả 即tức 就tựu 也dã 。匠tượng 者giả 。謂vị 師sư 謂vị 什thập 公công 也dã 。受thọ 者giả 。謂vị 資tư 謂vị 筆bút 受thọ 之chi 人nhân 也dã 。謹cẩn 敬kính 也dã 。四tứ 云vân 下hạ 約ước 所sở 詮thuyên 之chi 理lý 。不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 。雙song 非phi 華hoa 梵Phạm 。又hựu 理lý 難nan 思tư 故cố 不bất 可khả 翻phiên 。而nhi 摩ma 訶ha 亦diệc 可khả 翻phiên 大đại 故cố 。非phi 不bất 可khả 翻phiên 。滅diệt 據cứ 下hạ 法pháp 即tức 五ngũ 陰ấm 。人nhân 即tức 假giả 名danh 。生sanh 死tử 下hạ 滅diệt 生sanh 死tử 妄vọng 法pháp 證chứng 涅Niết 槃Bàn 真chân 法pháp 。轉chuyển 凡phàm 夫phu 因nhân 人nhân 為vi 極cực 聖thánh 果Quả 人nhân 。以dĩ 轉chuyển 釋thích 度độ 義nghĩa 也dã 。滅diệt 名danh 目mục 無vô 者giả 。目mục 謂vị 題đề 目mục 以dĩ 滅diệt 名danh 題đề 目mục 其kỳ 無vô 。以dĩ 度độ 名danh 題đề 目mục 其kỳ 有hữu 也dã 。實thật 法pháp 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。假giả 人nhân 五ngũ 陰ấm 。俱câu 不bất 可khả 得đắc 故cố 。云vân 俱câu 滅diệt 相tương 續tục 即tức 世thế 諦đế 。從tùng 因nhân 至chí 果quả 革cách 凡phàm 成thành 聖thánh 故cố 去khứ 。俱câu 度độ 三tam 云vân 下hạ 苦khổ 依y 身thân 在tại 名danh 有hữu 餘dư 。身thân 智trí 俱câu 滅diệt 名danh 無vô 餘dư 。而nhi 非phi 永vĩnh 免miễn 者giả 。謂vị 死tử 已dĩ 還hoàn 生sanh 故cố 但đãn 名danh 滅diệt 。佛Phật 於ư 三tam 界giới 。更cánh 不bất 受thọ 生sanh 。方phương 得đắc 名danh 度độ 。觀quán 師sư 下hạ 難nạn/nan 開khai 善thiện 。初sơ 解giải 也dã 。生sanh 死tử 之chi 人nhân 附phụ 何hà 而nhi 度độ 者giả 。且thả 人nhân 之chi 與dữ 法pháp 豈khởi 得đắc 相tương 離ly 。由do 五ngũ 陰ấm 實thật 法pháp 有hữu 眾chúng 生sanh 假giả 人nhân 。如như 攬lãm 指chỉ 成thành 拳quyền 。故cố 無vô 異dị 體thể 。其kỳ 法pháp 既ký 已dĩ 先tiên 滅diệt 。其kỳ 人nhân 附phụ 何hà 而nhi 度độ 。此thử 難nạn/nan 彼bỉ 釋thích 滅diệt 義nghĩa 也dã 。若nhược 生sanh 下hạ 人nhân 既ký 可khả 轉chuyển 例lệ 知tri 。法pháp 亦diệc 可khả 轉chuyển 以dĩ 人nhân 法pháp 。無vô 異dị 體thể 故cố 。何hà 得đắc 云vân 生sanh 死tử 法pháp 滅diệt 耶da 。此thử 難nạn/nan 彼bỉ 釋thích 度độ 義nghĩa 也dã 。今kim 研nghiên 下hạ 今kim 師sư 以dĩ 四tứ 教giáo 望vọng 之chi 。次thứ 第đệ 破phá 彼bỉ 四tứ 解giải 。三tam 果quả 生sanh 死tử 未vị 併tinh 滅diệt 者giả 。初sơ 果quả 雖tuy 滅diệt 四tứ 趣thú 生sanh 死tử 。而nhi 有hữu 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 七thất 生sanh 。二nhị 果quả 尚thượng 有hữu 一nhất 生sanh 。三tam 果quả 雖tuy 無vô 欲dục 界giới 生sanh 死tử 尚thượng 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 生sanh 死tử 。故cố 前tiền 三tam 果quả 未vị 併tinh 滅diệt 也dã 。凡phàm 法pháp 下hạ 約ước 有hữu 餘dư 解giải 脫thoát 難nạn/nan 。子tử 縛phược 已dĩ 斷đoạn 名danh 因nhân 滅diệt 。苦khổ 依y 身thân 在tại 名danh 果quả 未vị 滅diệt 。若nhược 灰hôi 下hạ 約ước 無vô 餘dư 難nạn/nan 假giả 法pháp 俱câu 寂tịch 者giả 。謂vị 假giả 人nhân 寶bảo 法pháp 也dã 。寂tịch 則tắc 不bất 論luận 度độ 者giả 。人nhân 既ký 寂tịch 滅diệt 約ước 誰thùy 論luận 度độ 。又hựu 下hạ 下hạ 小tiểu 教giáo 所sở 談đàm 二Nhị 乘Thừa 取thủ 證chứng 無vô 餘dư 無vô 作tác 佛Phật 義nghĩa 。凡phàm 法pháp 都đô 不bất 滅diệt 等đẳng 者giả 。以dĩ 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 不bất 斷đoạn 惑hoặc 故cố 。不bất 論luận 滅diệt 。與dữ 不bất 滅diệt 度độ 與dữ 不bất 度độ 者giả 。以dĩ 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。今kim 則tắc 無vô 滅diệt 。若nhược 法pháp 若nhược 人nhân 。俱câu 如như 幻huyễn 化hóa 故cố 。非phi 但đãn 下hạ 滅diệt 偽ngụy 法pháp 。在tại 十thập 住trụ 滅diệt 真chân 法pháp 。在tại 十thập 行hành 滅diệt 偽ngụy 法pháp 故cố 度độ 。凡phàm 人nhân 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 故cố 度độ 。聖thánh 人nhân 言ngôn 不bất 涉thiệp 真chân 法pháp 者giả 。彼bỉ 釋thích 滅diệt 但đãn 云vân 。生sanh 死tử 之chi 法pháp 。滅diệt 語ngữ 不bất 下hạ 釋thích 度độ 。但đãn 云vân 生sanh 死tử 之chi 人nhân 轉chuyển 。故cố 云vân 不bất 涉thiệp 真chân 不bất 論luận 聖thánh 也dã 。滅diệt 之chi 與dữ 度độ 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 者giả 。滅diệt 即tức 三tam 解giải 脫thoát 度độ 即tức 三tam 般Bát 若Nhã 。而nhi 體thể 同đồng 名danh 異dị 。三tam 一nhất 相tương/tướng 即tức 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。既ký 非phi 下hạ 小tiểu 即tức 三tam 藏tạng 。共cộng 即tức 通thông 教giáo 。菩Bồ 薩Tát 別biệt 教giáo 。佛Phật 即tức 圓viên 教giáo 。先tiên 聖thánh 法pháp 言ngôn 唯duy 茲tư 四tứ 教giáo 。彼bỉ 既ký 並tịnh 非phi 故cố 不bất 敢cảm 道đạo 。受thọ 此thử 有hữu 無vô 猶do 是thị 苦khổ 等đẳng 者giả 。領lãnh 受thọ 二nhị 見kiến 故cố 逼bức 迫bách 為vi 苦khổ 。執chấp 此thử 起khởi 惑hoặc 故cố 成thành 集tập 。修tu 行hành 對đối 治trị 故cố 是thị 道đạo 。斷đoạn 常thường 俱câu 離ly 故cố 是thị 滅diệt 。此thử 斥xích 開khai 善thiện 有hữu 無vô 之chi 義nghĩa 。全toàn 同đồng 斷đoạn 常thường 。言ngôn 猶do 是thị 滅Diệt 諦Đế 者giả 。謂vị 縱túng/tung 滅diệt 斷đoạn 常thường 未vị 出xuất 三tam 藏tạng 小Tiểu 乘Thừa 。意ý 未vị 涉thiệp 大đại 故cố 云vân 猶do 是thị 滅Diệt 諦Đế 之chi 真chân 。下hạ 開khai 善thiện 所sở 說thuyết 尚thượng 非phi 小Tiểu 乘Thừa 滅diệt 義nghĩa 。云vân 何hà 釋thích 今kim 圓viên 頓đốn 涅Niết 槃Bàn 。若nhược 以dĩ 至chí 目mục 有hữu 者giả 。牒điệp 義nghĩa 。若nhược 雙song 下hạ 按án 定định 雙song 目mục 生sanh 死tử 者giả 。謂vị 以dĩ 滅diệt 度độ 俱câu 約ước 生sanh 死tử 以dĩ 說thuyết 也dã 。生sanh 死tử 本bổn 自tự 下hạ 正chánh 難nạn/nan 。則tắc 無vô 度độ 法pháp 等đẳng 者giả 。實thật 法pháp 既ký 無vô 假giả 人nhân 亦diệc 無vô 故cố 。云vân 亦diệc 無vô 度độ 者giả 。既ký 不bất 可khả 下hạ 以dĩ 生sanh 死tử 本bổn 。空không 如như 幻huyễn 化hóa 故cố 。云vân 何hà 下hạ 生sanh 死tử 尚thượng 不bất 可khả 。何hà 況huống 涅Niết 槃Bàn 耶da 。疣vưu 贅# 者giả 上thượng 音âm 尤vưu 。下hạ 之chi 汭# 切thiết 。說thuyết 文văn 曰viết 。疣vưu 贅# 也dã 。小tiểu 曰viết 疣vưu 。大đại 曰viết 贅# 。釋thích 名danh 云vân 。疣vưu 者giả 。丘khâu 也dã 。出xuất 於ư 皮bì 上thượng 如như 地địa 有hữu 丘khâu 。今kim 以dĩ 滅diệt 度độ 之chi 義nghĩa 。如như 彼bỉ 疣vưu 贅# 通thông 真chân 之chi 理lý 喻dụ 之chi 虛hư 空không 。若nhược 以dĩ 下hạ 約ước 別biệt 教giáo 破phá 。且thả 以dĩ 初Sơ 地Địa 中trung 道đạo 為vi 涅Niết 槃Bàn 。文văn 中trung 先tiên 邪tà 次thứ 小tiểu 。約ước 二nhị 邊biên 次thứ 第đệ 縱túng/tung 破phá 也dã 。縱túng/tung 非phi 邪tà 執chấp 乃nãi 是thị 小tiểu 義nghĩa 。縱túng/tung 非phi 小tiểu 義nghĩa 乃nãi 是thị 教giáo 道đạo 。二nhị 邊biên 定định 非phi 中trung 道đạo 。涅Niết 槃Bàn 以dĩ 名danh 召triệu 法pháp 等đẳng 者giả 。以dĩ 滅diệt 度độ 名danh 召triệu 有hữu 無vô 法pháp 。以dĩ 有hữu 無vô 法pháp 應ưng 滅diệt 度độ 名danh 。名danh 物vật 尚thượng 存tồn 者giả 。物vật 即tức 法pháp 也dã 。能năng 通thông 拙chuyết 者giả 。且thả 據cứ 三tam 藏tạng 二Nhị 乘Thừa 為vi 破phá 析tích 色sắc 故cố 。拙chuyết 所sở 通thông 偽ngụy 者giả 。所sở 證chứng 偏thiên 真chân 非phi 是thị 真chân 實thật 故cố 。貧bần 住trụ 化hóa 城thành 者giả 。乏phạp 大Đại 乘Thừa 財tài 食thực 。猶do 如như 貧bần 子tử 止chỉ 住trụ 草thảo 菴am 。患hoạn 佛Phật 道Đạo 長trường 遠viễn 。譬thí 之chi 疲bì 商thương 權quyền 息tức 化hóa 城thành 。法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 破phá 草thảo 菴am 之chi 滯trệ 情tình 。蕩đãng 化hóa 城thành 之chi 執chấp 教giáo 。故cố 云vân 久cửu 已dĩ 被bị 棄khí 。云vân 何hà 下hạ 安an 用dụng 法pháp 華hoa 已dĩ 棄khí 之chi 義nghĩa 。用dụng 釋thích 今kim 經kinh 圓viên 常thường 之chi 名danh 。偏thiên 邪tà 二nhị 邊biên 者giả 望vọng 當đương 教giáo 但đãn 中trung 理lý 故cố 。二nhị 邊biên 悉tất 是thị 偏thiên 邪tà 。有hữu 不bất 關quan 無vô 等đẳng 者giả 。有hữu 無vô 不bất 融dung 故cố 非phi 圓viên 義nghĩa 。縱tung 橫hoành 狼lang 籍tịch 者giả 。各các 體thể 故cố 縱túng/tung 並tịnh 得đắc 故cố 橫hoạnh/hoành 。劫kiếp 掠lược 下hạ 掠lược 力lực 尚thượng 反phản 。奪đoạt 取thủ 也dã 。經kinh 喻dụ 外ngoại 道đạo 竊thiết 佛Phật 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 名danh 。喻dụ 以dĩ 劫kiếp 牛ngưu 。今kim 斥xích 開khai 善thiện 但đãn 得đắc 滅diệt 度độ 之chi 名danh 。如như 掠lược 劫kiếp 群quần 牛ngưu 。不bất 知tri 其kỳ 義nghĩa 。如như 不bất 解giải 鑽toàn 搖dao 。三tam 藏tạng 酪lạc 漿tương 尚thượng 猶do 難nan 得đắc 。況huống 通thông 別biệt 二nhị 酥tô 圓viên 醍đề 醐hồ 耶da 。又hựu 滅diệt 度độ 無vô 明minh 亦diệc 非phi 究cứu 竟cánh 者giả 。以dĩ 破phá 無vô 明minh 通thông 分phần/phân 真chân 故cố 。滅diệt 度độ 究cứu 竟cánh 者giả 。破phá 惑hoặc 究cứu 竟cánh 唯duy 妙diệu 覺giác 故cố 。方phương 得đắc 字tự 上thượng 或hoặc 有hữu 滅diệt 度độ 二nhị 字tự 者giả 。文văn 誤ngộ 以dĩ 後hậu 下hạ 後hậu 謂vị 妙diệu 覺giác 前tiền 謂vị 分phần/phân 真chân 。第đệ 二nhị 第đệ 三tam 者giả 。文văn 亦diệc 誤ngộ 。應ưng 云vân 第đệ 三tam 第đệ 二nhị 也dã 。第đệ 三tam 約ước 塵trần 沙sa 無vô 明minh 。第đệ 二nhị 約ước 四tứ 住trụ 塵trần 沙sa 。初sơ 番phiên 即tức 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 尚thượng 不bất 可khả 。以dĩ 第đệ 四tứ 番phiên 中trung 分phần/phân 破phá 釋thích 涅Niết 槃Bàn 。況huống 用dụng 第đệ 三tam 。第đệ 二nhị 尚thượng 不bất 可khả 以dĩ 第đệ 三tam 第đệ 二nhị 。況huống 用dụng 初sơ 番phiên 小Tiểu 乘Thừa 義nghĩa 。以dĩ 釋thích 圓viên 頓đốn 極cực 果quả 涅Niết 槃Bàn 耶da 。亦diệc 應ưng 凡phàm 夫phu 從tùng 此thử 至chí 彼bỉ 。便tiện 應ưng 是thị 度độ 者giả 。準chuẩn 前tiền 開khai 善thiện 立lập 義nghĩa 。乃nãi 云vân 度độ 者giả 。永vĩnh 免miễn 之chi 名danh 。不bất 云vân 從tùng 此thử 至chí 彼bỉ 今kim 此thử 例lệ 難nạn/nan 也dã 。既ký 得đắc 以dĩ 已dĩ 有hữu 還hoàn 無vô 釋thích 滅diệt 。例lệ 應ưng 以dĩ 凡phàm 夫phu 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 釋thích 度độ 也dã 。文văn 中trung 初sơ 難nạn/nan 凡phàm 夫phu 展triển 轉chuyển 複phức 並tịnh 。意ý 云vân 。既ký 許hứa 是thị 滅diệt 即tức 應ưng 是thị 度độ 。若nhược 不bất 是thị 度độ 亦diệc 應ưng 非phi 滅diệt 。何hà 得đắc 云vân 滅diệt 通thông 凡phàm 夫phu 度độ 唯duy 聖thánh 人nhân 耶da 。若nhược 聖thánh 下hạ 次thứ 難nạn/nan 聖thánh 人nhân 既ký 許hứa 滅diệt 義nghĩa 。同đồng 凡phàm 例lệ 應ưng 度độ 義nghĩa 亦diệc 同đồng 故cố 云vân 聖thánh 人nhân 從tùng 此thử 至chí 彼bỉ 等đẳng 。若nhược 同đồng 下hạ 結kết 難nạn/nan 也dã 。若nhược 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 凡phàm 聖thánh 。則tắc 近cận 同đồng 小tiểu 果quả 。非phi 至chí 圓viên 極cực 之chi 高cao 。狹hiệp 唯duy 六lục 道đạo 非phi 包bao 十thập 界giới 之chi 廣quảng 。若nhược 異dị 下hạ 借tá 使sử 異dị 小tiểu 凡phàm 聖thánh 。但đãn 是thị 通thông 別biệt 。是thị 故cố 亦diệc 非phi 高cao 廣quảng 。云vân 何hà 下hạ 結kết 斥xích 應ưng 作tác 四tứ 。四tứ 十thập 六lục 番phiên 者giả 。難nạn/nan 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 解giải 。亦diệc 應ưng 例lệ 前tiền 二nhị 解giải 。作tác 四tứ 教giáo 難nạn/nan 之chi 。故cố 有hữu 十thập 六lục 。今kim 文văn 存tồn 略lược 。前tiền 二nhị 解giải 各các 約ước 四tứ 教giáo 則tắc 成thành 八bát 。後hậu 二nhị 解giải 各các 合hợp 為vi 一nhất 。故cố 但đãn 十thập 番phiên 。然nhiên 後hậu 二nhị 解giải 文văn 雖tuy 但đãn 一nhất 義nghĩa 。各các 含hàm 四tứ 。第đệ 三tam 約ước 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 及cập 以dĩ 三tam 惑hoặc 。則tắc 已dĩ 該cai 四tứ 教giáo 。第đệ 四tứ 既ký 約ước 近cận 狹hiệp 非phi 高cao 廣quảng 。以dĩ 斥xích 之chi 則tắc 高cao 廣quảng 在tại 圓viên 。近cận 狹hiệp 收thu 三tam 義nghĩa 各các 含hàm 四tứ 。其kỳ 旨chỉ 煥hoán 若nhược 。明minh 哲triết 下hạ 示thị 存tồn 略lược 意ý 。哲triết 智trí 也dã 。

時thời 人nhân 下hạ 示thị 研nghiên 難nạn/nan 意ý 。薳# 音âm 偉# 遠viễn 也dã 。已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 者giả 。如như 前tiền 依y 開khai 善thiện 翻phiên 名danh 也dã 。釋thích 其kỳ 下hạ 依y 翻phiên 釋thích 義nghĩa 。於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。初sơ 且thả 寄ký 歷lịch 別biệt 為vi 釋thích 義nghĩa 故cố 。次thứ 正chánh 約ước 圓viên 融dung 為vi 顯hiển 理lý 故cố 。非phi 前tiền 歷lịch 別biệt 無vô 以dĩ 顯hiển 後hậu 圓viên 融dung 。非phi 後hậu 圓viên 融dung 無vô 以dĩ 會hội 前tiền 歷lịch 別biệt 。故cố 知tri 圓viên 融dung 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。但đãn 是thị 達đạt 前tiền 三tam 九cửu 互hỗ 攝nhiếp 耳nhĩ 。復phục 於ư 二nhị 文văn 。皆giai 徵trưng 下hạ 哀ai 嘆thán 品phẩm 中trung 祕bí 藏tạng 之chi 說thuyết 。以dĩ 顯hiển 其kỳ 義nghĩa 。於ư 次thứ 第đệ 中trung 引dẫn 法pháp 說thuyết 文văn 用dụng 結kết 三Tam 身Thân 故cố 云vân 祕bí 密mật 藏tạng 者giả 。名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。伊y 字tự 三tam 點điểm 。首thủ 羅la 三tam 目mục 。只chỉ 是thị 譬thí 說thuyết 。還hoàn 譬thí 三tam 德đức 故cố 無vô 別biệt 途đồ 。今kim 就tựu 義nghĩa 便tiện 點điểm 。是thị 文văn 字tự 宜nghi 結kết 解giải 脫thoát 。目mục 能năng 照chiếu 了liễu 宜nghi 結kết 般Bát 若Nhã 。至chí 圓viên 融dung 釋thích 乃nãi 取thủ 合hợp 譬thí 之chi 文văn 以dĩ 結kết 其kỳ 義nghĩa 。故cố 云vân 法Pháp 身thân 亦diệc 非phi 等đẳng 。故cố 哀ai 嘆thán 所sở 談đàm 祕bí 藏tạng 法pháp 譬thí 合hợp 三tam 義nghĩa 無vô 別biệt 趣thú 。既ký 用dụng 法pháp 譬thí 以dĩ 證chứng 歷lịch 別biệt 。合hợp 文văn 以dĩ 證chứng 圓viên 融dung 。乃nãi 知tri 二nhị 文văn 義nghĩa 歸quy 一nhất 揆quỹ 。不bất 可khả 見kiến 下hạ 斥xích 云vân 未vị 是thị 今kim 經kinh 正chánh 意ý 。便tiện 棄khí 歷lịch 別biệt 別biệt 覓mịch 圓viên 融dung 。若nhược 得đắc 此thử 意ý 至chí 下hạ 釋thích 經kinh 用dụng 別biệt 用dụng 圓viên 處xứ 處xứ 多đa 爾nhĩ 。秀tú 出xuất 者giả 。秀tú 亦diệc 出xuất 也dã 。又hựu 榮vinh 也dã 。智trí 境cảnh 照chiếu 發phát 相tương 應ứng 者giả 。以dĩ 智trí 照chiếu 境cảnh 由do 境cảnh 發phát 智trí 。境cảnh 大đại 智trí 大đại 故cố 曰viết 相tương 應ứng 。境cảnh 即tức 法Pháp 身thân 智trí 即tức 報báo 身thân 。應ưng 身thân 自tự 在tại 者giả 。應ưng 遍biến 法Pháp 界Giới 如như 鏡kính 現hiện 像tượng 。形hình 對đối 像tượng 現hiện 故cố 曰viết 。無vô 能năng 遏át 絕tuyệt 。非phi 生sanh 非phi 起khởi 者giả 。前tiền 生sanh 即tức 因nhân 後hậu 起khởi 即tức 果quả 。照chiếu 無vô 下hạ 以dĩ 遍biến 以dĩ 足túc 釋thích 其kỳ 圓viên 義nghĩa 。照chiếu 無vô 不bất 遍biến 者giả 。圓viên 滅diệt 周chu 遍biến 照chiếu 三tam 諦đế 故cố 。發phát 無vô 不bất 足túc 者giả 。性tánh 滅diệt 具cụ 足túc 發phát 三tam 智trí 故cố 。雖tuy 境cảnh 智trí 雙song 舉cử 。正chánh 顯hiển 報báo 智trí 圓viên 滅diệt 耳nhĩ 。照chiếu 遍biến 故cố 明minh 窮cùng 發phát 足túc 故cố 境cảnh 極cực 。逗đậu 必tất 會hội 者giả 。以dĩ 四tứ 教giáo 法pháp 逗đậu 權quyền 實thật 機cơ 。隨tùy 自tự 隨tùy 他tha 示thị 生sanh 示thị 滅diệt 。稱xưng 機cơ 無vô 乖quai 故cố 曰viết 必tất 會hội 。取thủ 必tất 克khắc 者giả 。義nghĩa 同đồng 上thượng 句cú 克khắc 勝thắng 也dã 。諸chư 佛Phật 之chi 師sư 也dã 者giả 。諸chư 佛Phật 即tức 智trí 師sư 即tức 是thị 境cảnh 。境cảnh 能năng 發phát 智trí 故cố 稱xưng 佛Phật 師sư 。非phi 四tứ 即tức 之chi 此thử 岸ngạn 。非phi 究cứu 竟cánh 之chi 彼bỉ 岸ngạn 。非phi 分phần/phân 真chân 之chi 中trung 流lưu 。非phi 能năng 契khế 智trí 非phi 所sở 契khế 理lý 。無vô 始thỉ 因nhân 無vô 終chung 果quả 。實thật 相tướng 絕tuyệt 待đãi 故cố 並tịnh 非phi 之chi 。故cố 云vân 故cố 名danh 實thật 相tướng 度độ 佛Phật 師sư 度độ 故cố 。諸chư 佛Phật 亦diệc 度độ 者giả 。境cảnh 既ký 絕tuyệt 待đãi 智trí 亦diệc 絕tuyệt 待đãi 也dã 。以dĩ 境cảnh 智trí 不bất 二nhị 故cố 。此thử 雖tuy 明minh 智trí 正chánh 在tại 示thị 境cảnh 論luận 云vân 下hạ 釋thích 論luận 讚tán 般Bát 若Nhã 偈kệ 也dã 。境cảnh 發phát 智trí 故cố 名danh 佛Phật 善thiện 來lai 。智trí 照chiếu 境cảnh 故cố 名danh 佛Phật 窮cùng 底để 。如như 如như 智trí 等đẳng 者giả 。全toàn 境cảnh 如như 為vi 智trí 如như 故cố 曰viết 如như 如như 智trí 。全toàn 智trí 如như 為vi 境cảnh 如như 故cố 曰viết 如như 如như 境cảnh 。佛Phật 無vô 礙ngại 者giả 。即tức 大đại 義nghĩa 。自tự 度độ 度độ 他tha 者giả 。自tự 既ký 出xuất 二nhị 死tử 。亦diệc 令linh 他tha 出xuất 二nhị 死tử 也dã 。度độ 他tha 故cố 彼bỉ 利lợi 益ích 。自tự 度độ 故cố 我ngã 利lợi 益ích 。一nhất 切thiết 周chu 悉tất 者giả 。等đẳng 彼bỉ 十thập 界giới 故cố 名danh 周chu 悉tất 。淺thiển 深thâm 別biệt 異dị 者giả 。於ư 三tam 番phiên 中trung 各các 有hữu 深thâm 淺thiển 也dã 。法Pháp 身thân 則tắc 深thâm 二nhị 身thân 則tắc 淺thiển 。性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 則tắc 深thâm 。二nhị 淨tịnh 二nhị 智trí 則tắc 淺thiển 。身thân 智trí 脫thoát 不bất 同đồng 故cố 別biệt 異dị 。未vị 是thị 今kim 經kinh 正chánh 意ý 者giả 。意ý 本bổn 圓viên 融dung 說thuyết 有hữu 次thứ 第đệ 。今kim 據cứ 所sở 說thuyết 故cố 非phi 經kinh 意ý 。意ý 者giả 下hạ 正chánh 約ước 圓viên 融dung 三tam 法pháp 。即tức 三tam 智trí 等đẳng 者giả 三tam 法pháp 。謂vị 三tam 法Pháp 身thân 也dã 。以dĩ 理lý 智trí 用dụng 皆giai 可khả 軌quỹ 故cố 。同đồng 受thọ 法pháp 名danh 。三tam 智trí 即tức 三tam 般Bát 若Nhã 。三tam 點điểm 即tức 三tam 解giải 脫thoát 。法Pháp 身thân 即tức 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。報báo 身thân 即tức 一Nhất 切Thiết 智Trí 圓viên 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。應ưng 身thân 即tức 道đạo 種chủng 智trí 方phương 便tiện 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。三tam 法pháp 下hạ 兩lưỡng 番phiên 融dung 即tức 。初sơ 明minh 九cửu 三tam 相tương/tướng 即tức 。次thứ 明minh 三tam 一nhất 相tương/tướng 即tức 。良lương 由do 九cửu 只chỉ 是thị 三tam 三tam 只chỉ 是thị 一nhất 故cố 也dã 。三tam 法pháp 即tức 九cửu 法pháp 者giả 。以dĩ 身thân 智trí 脫thoát 各các 開khai 三tam 故cố 。九cửu 法pháp 即tức 三tam 法pháp 者giả 。以dĩ 合hợp 三Tam 身Thân 為vi 法Pháp 身thân 。合hợp 三tam 智trí 為vi 般Bát 若Nhã 。合hợp 三tam 脫thoát 為vì 解giải 脫thoát 故cố 。不bất 三tam 而nhi 三tam 下hạ 明minh 三tam 一nhất 互hỗ 融dung 。不bất 得đắc 相tương 離ly 者giả 。即tức 三tam 而nhi 一nhất 故cố 。不bất 得đắc 相tương/tướng 混hỗn 者giả 。即tức 一nhất 而nhi 三tam 故cố 。涅Niết 槃Bàn 之chi 名danh 遍biến 布bố 諸chư 處xứ 者giả 。涅Niết 槃Bàn 是thị 安an 樂lạc 法pháp 。諸chư 處xứ 即tức 十thập 法Pháp 界Giới 。此thử 乃nãi 約ước 事sự 以dĩ 辨biện 故cố 。有hữu 十thập 界giới 淺thiển 深thâm 之chi 殊thù 。獼mi 猴hầu 者giả 。毛mao 詩thi 草thảo 蟲trùng 經kinh 曰viết 。猱nhu 獼mi 猴hầu 也dã 。楚sở 人nhân 謂vị 之chi 沐mộc 猴hầu 。騰đằng 枝chi 躍dược 樹thụ 者giả 。後hậu 漢hán 王vương 延diên 壽thọ 王vương 孫tôn 賦phú 曰viết 。緣duyên 百bách 仞nhận 之chi 高cao 木mộc 。攀phàn 窈yểu 褭# 之chi 長trường/trưởng 枝chi 。河hà 伯bá 者giả 。水thủy 神thần 也dã 。名danh 天thiên 吳ngô 。山sơn 海hải 經Kinh 云vân 。天thiên 吳ngô 八bát 首thủ 十thập 八bát 尾vĩ 。亦diệc 曰viết 水thủy 伯bá 。援viện 神thần 契khế 曰viết 。河hà 者giả 水thủy 之chi 伯bá 。上thượng 應ưng 天thiên 漢hán 。噞thiêm 喁ngung 上thượng 音âm 驗nghiệm 。下hạ 牛ngưu 凶hung 切thiết 。說thuyết 文văn 云vân 。眾chúng 口khẩu 上thượng 見kiến 也dã 。淮hoài 南nam 子tử 曰viết 。天thiên 且thả 雨vũ 也dã 。魚ngư 已dĩ 噞thiêm 噞thiêm 。修tu 羅la 怖bố 畏úy 得đắc 歸quy 依y 處xứ 者giả 。謂vị 與dữ 天thiên 主chủ 鬪đấu 戰chiến 奔bôn 北bắc 。故cố 怖bố 入nhập 藕ngẫu 絲ti 中trung 即tức 歸quy 依y 處xứ 也dã 。欲dục 界giới 報báo 法pháp 等đẳng 者giả 。即tức 人nhân 中trung 飽bão 足túc 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。是thị 報báo 法pháp 也dã 。斷đoạn 欲dục 界giới 結kết 等đẳng 者giả 。即tức 第đệ 二nhị 十thập 一nhất 文văn 多đa 用dụng 。善thiện 因nhân 者giả 。謂vị 斷đoạn 結kết 之chi 言ngôn 。皆giai 在tại 人nhân 中trung 懸huyền 發phát 上thượng 二nhị 界giới 定định 。故cố 云vân 善thiện 因nhân 。若nhược 三tam 下hạ 嬰anh 兒nhi 行hành 品phẩm 文văn 也dã 。八bát 萬vạn 等đẳng 者giả 。初sơ 果quả 八bát 萬vạn 劫kiếp 成thành 菩Bồ 提Đề 。六lục 四tứ 二nhị 及cập 十thập 千thiên 。如như 次thứ 對đối 二nhị 三tam 四Tứ 果Quả 及cập 支chi 佛Phật 。以dĩ 由do 界giới 內nội 經kinh 生sanh 多đa 少thiểu 故cố 。成thành 菩Bồ 提Đề 賖# 促xúc 有hữu 差sai 。經kinh 有hữu 三tam 文văn 。第đệ 十thập 云vân 。成thành 菩Bồ 提Đề 。十thập 九cửu 云vân 至chí 大đại 涅Niết 槃Bàn 。二nhị 十thập 云vân 。得đắc 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 心tâm 。委ủy 釋thích 如như 疏sớ/sơ 記ký 釋thích 論luận 下hạ 諸chư 文văn 明minh 。菩Bồ 薩Tát 法Pháp 界Giới 。多đa 明minh 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。或hoặc 但đãn 取thủ 別biệt 教giáo 。今kim 此thử 乃nãi 以dĩ 圓viên 教giáo 分phần/phân 真chân 名danh 菩Bồ 薩Tát 界giới 。故cố 知tri 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。即tức 指chỉ 初sơ 住trụ 故cố 。引dẫn 此thử 經Kinh 十thập 住trụ 見kiến 不bất 了liễu 了liễu 。證chứng 成thành 其kỳ 義nghĩa 。唯duy 取thủ 極cực 果quả 為vi 佛Phật 界giới 。問vấn 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 及cập 圓viên 住trụ 前tiền 。何hà 不bất 明minh 之chi 。答đáp 欲dục 顯hiển 極cực 果quả 。住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。是thị 經Kinh 正chánh 意ý 故cố 。且thả 以dĩ 真chân 因nhân 為vi 菩Bồ 薩Tát 界giới 。餘dư 可khả 準chuẩn 知tri 。各các 有hữu 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 也dã 。隨tùy 情tình 逐trục 事sự 者giả 。十thập 界giới 事sự 別biệt 各các 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。此thử 翻phiên 法pháp 勝thắng 者giả 。亦diệc 法pháp 尚thượng 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。八bát 百bách 年niên 中trung 。於ư 婆bà 沙sa 中trung 取thủ 三tam 百bách 偈kệ 以dĩ 為vi 一nhất 部bộ 。名danh 雜tạp 阿a 毘tỳ 曇đàm 。又hựu 撰soạn 增tăng 一nhất 集tập 文văn 中trung 解giải 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。皆giai 先tiên 立lập 義nghĩa 。次thứ 引dẫn 證chứng 悉tất 。是thị 今kim 經kinh 第đệ 二nhị 十thập 一nhất 文văn 也dã 。滅diệt 煩phiền 惱não 即tức 子tử 縛phược 斷đoạn 。離ly 諸chư 有hữu 即tức 果quả 縛phược 斷đoạn 。皆giai 是thị 有hữu 餘dư 者giả 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 斷đoạn 果quả 縛phược 無vô 明minh 全toàn 在tại 。是thị 故cố 望vọng 佛Phật 仍nhưng 是thị 有hữu 餘dư 。故cố 引dẫn 勝thắng 鬘man 證chứng 成thành 其kỳ 義nghĩa 。昔tích 滅diệt 下hạ 昔tích 教giáo 小Tiểu 乘Thừa 以dĩ 灰hôi 斷đoạn 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 云vân 是thị 盡tận 。今kim 經kinh 大Đại 乘Thừa 以dĩ 常thường 住trụ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。故cố 云vân 非phi 盡tận 。若nhược 依y 下hạ 約ước 別biệt 義nghĩa 正chánh 斥xích 。今kim 昔tích 相tương 對đối 者giả 。昔tích 小tiểu 今kim 大đại 俱câu 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。正chánh 是thị 通thông 途đồ 之chi 義nghĩa 。非phi 別biệt 顯hiển 今kim 經kinh 圓viên 極cực 涅Niết 槃Bàn 也dã 。若nhược 擘phách 下hạ 蓋cái 約ước 別biệt 義nghĩa 以dĩ 彈đàn 剝bác 之chi 也dã 。故cố 云vân 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。肌cơ 謂vị 肌cơ 肉nhục 。理lý 謂vị 湊thấu 理lý 。張trương 平bình 子tử 西tây 京kinh 賦phú 曰viết 。街nhai 談đàm 巷hạng 議nghị 彈đàn 射xạ 臧tang 否bĩ 。剖phẫu 析tích 毫hào 釐li 擘phách 肌cơ 分phần/phân 理lý 注chú 云vân 。言ngôn 此thử 人nhân 彈đàn 剝bác 善thiện 惡ác 雖tuy 毫hào 釐li 肌cơ 理lý 之chi 間gian 。亦diệc 能năng 分phần/phân 擘phách 。何hà 者giả 下hạ 牒điệp 彼bỉ 立lập 義nghĩa 所sở 滅diệt 則tắc 異dị 者giả 。彼bỉ 以dĩ 滅diệt 煩phiền 惱não 為vi 有hữu 餘dư 滅diệt 生sanh 死tử 為vi 無vô 餘dư 。若nhược 爾nhĩ 下hạ 今kim 師sư 正chánh 難nạn/nan 也dã 。法pháp 尚thượng 既ký 於ư 小Tiểu 乘Thừa 以dĩ 斷đoạn 見kiến 師sư 子tử 縛phược 為vi 有hữu 餘dư 。斷đoạn 生sanh 死tử 果quả 縛phược 為vi 無vô 餘dư 。若nhược 例lệ 大Đại 乘Thừa 。亦diệc 應ưng 以dĩ 破phá 根căn 本bổn 無vô 明minh 為vi 有hữu 餘dư 。破phá 變biến 易dị 生sanh 死tử 為vi 無vô 餘dư 。此thử 則tắc 大đại 小tiểu 兩lưỡng 教giáo 各các 有hữu 二nhị 種chủng 。涅Niết 槃Bàn 高cao 下hạ 碩# 異dị 。小tiểu 既ký 未vị 破phá 無vô 明minh 。豈khởi 得đắc 以dĩ 小tiểu 所sở 得đắc 二nhị 種chủng 為vi 大Đại 乘Thừa 有hữu 餘dư 耶da 。汝nhữ 今kim 既ký 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 二nhị 涅Niết 槃Bàn 為vi 大đại 。有hữu 餘dư 則tắc 應ưng 小Tiểu 乘Thừa 。已dĩ 破phá 無vô 明minh 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 也dã 。故cố 云vân 若nhược 爾nhĩ 至chí 同đồng 佛Phật 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。何hà 事sự 下hạ 既ký 若nhược 二Nhị 乘Thừa 已dĩ 破phá 無vô 明minh 。入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。何hà 故cố 復phục 被bị 彈đàn 訶ha 言ngôn 非phi 大Đại 乘Thừa 耶da 故cố 云vân 被bị 訶ha 言ngôn 非phi 也dã 不bất 斷đoạn 下hạ 出xuất 訶ha 小tiểu 之chi 文văn 。不bất 斷đoạn 根căn 本bổn 無vô 明minh 故cố 。不bất 到đáo 三tam 德đức 彼bỉ 岸ngạn 故cố 。門môn 外ngoại 草thảo 菴am 非phi 長trưởng 者giả 宅trạch 內nội 故cố 。云vân 何hà 下hạ 結kết 責trách 也dã 。此thử 約ước 別biệt 義nghĩa 則tắc 大Đại 乘Thừa 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 。唯duy 佛Phật 及cập 證chứng 。不bất 應ứng 對đối 佛Phật 云vân 小tiểu 是thị 有hữu 餘dư 也dã 。又hựu 若nhược 下hạ 約ước 通thông 義nghĩa 例lệ 斥xích 。通thông 則tắc 九cửu 界giới 皆giai 應ưng 對đối 佛Phật 稱xưng 為vi 有hữu 餘dư 。何hà 但đãn 二Nhị 乘Thừa 。皆giai 不bất 得đắc 然nhiên 者giả 。然nhiên 是thị 也dã 。謂vị 皆giai 不bất 是thị 大Đại 乘Thừa 有hữu 餘dư 也dã 。豈khởi 非phi 佛Phật 性tánh 通thông 耶da 者giả 。安an 樂lạc 性tánh 即tức 佛Phật 性tánh 也dã 。前tiền 明minh 涅Niết 槃Bàn 約ước 事sự 通thông 於ư 十thập 界giới 。如như 云vân 寒hàn 獄ngục 以dĩ 熱nhiệt 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。今kim 明minh 佛Phật 性tánh 約ước 理lý 通thông 於ư 十thập 界giới 。且thả 取thủ 通thông 義nghĩa 故cố 得đắc 例lệ 答đáp 。

涅Niết 槃Bàn 玄Huyền 義Nghĩa 發Phát 源Nguyên 機Cơ 要Yếu 卷quyển 第đệ 一nhất