攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích
Quyển 6
無Vô 性Tánh 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch
攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 六lục
無vô 性tánh 菩Bồ 薩Tát 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
入nhập 所sở 知tri 相tương/tướng 分phân 第đệ 四tứ
論luận 曰viết 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 所sở 知tri 相tương/tướng 入nhập 所sở 知tri 相tương/tướng 云vân 何hà 應ưng 見kiến 。 多đa 聞văn 熏huân 習tập 所sở 依y 。 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 所sở 攝nhiếp 。 如như 阿a 賴lại 耶da 識thức 成thành 種chủng 子tử 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 所sở 攝nhiếp 似tự 法pháp 似tự 義nghĩa 而nhi 生sanh 。 似tự 所sở 取thủ 事sự 有hữu 見kiến 意ý 言ngôn 。
釋thích 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 習tập 如như 是thị 業nghiệp 已dĩ 。 如như 入nhập 現hiện 觀quán 所sở 應ưng 知tri 相tương/tướng 。 今kim 當đương 顯hiển 說thuyết 。 多đa 聞văn 熏huân 習tập 所sở 依y 者giả 。 謂vị 於ư 大Đại 乘Thừa 而nhi 起khởi 多đa 聞văn 。 聞văn 法Pháp 義nghĩa 已dĩ 熏huân 心tâm 心tâm 法pháp 相tướng 續tục 所sở 依y 。 其kỳ 少thiểu 聞văn 者giả 無vô 容dung 得đắc 入nhập 此thử 現hiện 觀quán 故cố 。 如như 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 教giáo 授thọ 尊tôn 者giả 羅la 怙hộ 羅la 經kinh 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 唯duy 願nguyện 世Thế 尊Tôn 。 教giáo 我ngã 現hiện 觀quán 。
世Thế 尊Tôn 告cáo 曰viết 。
汝nhữ 已dĩ 受thọ 持trì 正Chánh 法Pháp 藏tạng 耶da 。 羅la 怙hộ 羅la 言ngôn 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。
世Thế 尊Tôn 告cáo 曰viết 。
汝nhữ 今kim 且thả 應ưng 受thọ 持trì 法Pháp 藏tạng 。 如như 是thị 等đẳng 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 所sở 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 此thử 所sở 依y 從tùng 最tối 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界giới 流lưu 故cố 。 對đối 治trị 彼bỉ 故cố 。 非phi 彼bỉ 性tánh 攝nhiếp 彼bỉ 相tương 違vi 故cố 。 如như 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 成thành 種chủng 子tử 者giả 。 如như 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 能năng 為vì 一nhất 切thiết 。 雜tạp 染nhiễm 法pháp 因nhân 。 此thử 所sở 依y 性tánh 能năng 為vì 一nhất 切thiết 。 清thanh 淨tịnh 法pháp 因nhân 。 唯duy 因nhân 性tánh 同đồng 故cố 得đắc 為ví 喻dụ 。 非phi 一nhất 切thiết 種chủng 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。
為vì 欲dục 利lợi 益ích 常thường 放phóng 逸dật 。 生sanh 盲manh 不bất 觀quán 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。
諸chư 佛Phật 降giáng/hàng 靈linh 現hiện 世thế 間gian 。 為vì 彼bỉ 宣tuyên 說thuyết 微vi 妙diệu 法Pháp 。
譬thí 如như 無vô 價giá 末mạt 尼ni 寶bảo 。 能năng 除trừ 眾chúng 毒độc 不bất 思tư 議nghị 。
言ngôn 似tự 法pháp 者giả 。 謂vị 契Khế 經Kinh 等đẳng 如như 十Thập 地Địa 等đẳng 。 言ngôn 似tự 義nghĩa 者giả 。 謂vị 彼bỉ 所sở 詮thuyên 無vô 我ngã 性tánh 等đẳng 。 似tự 彼bỉ 行hành 相tương/tướng 而nhi 生sanh 起khởi 故cố 。 說thuyết 為vi 似tự 法pháp 似tự 義nghĩa 而nhi 生sanh 似tự 所sở 取thủ 事sự 者giả 如như 彼bỉ 所sở 取thủ 而nhi 顯hiển 現hiện 故cố 。 言ngôn 有hữu 見kiến 者giả 。 謂vị 耳nhĩ 識thức 。 俱câu 言ngôn 意ý 言ngôn 者giả 。 所sở 謂vị 意ý 識thức 。 或hoặc 與dữ 見kiến 分phần/phân 俱câu 所sở 取thủ 能năng 取thủ 性tánh 。 此thử 即tức 安an 立lập 所sở 取thủ 能năng 取thủ 所sở 依y 自tự 性tánh 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。
論luận 曰viết 。 此thử 中trung 誰thùy 能năng 悟ngộ 入nhập 所sở 應ưng 知tri 相tương/tướng 。 大Đại 乘Thừa 多đa 聞văn 熏huân 習tập 相tương 續tục 。 已dĩ 得đắc 逢phùng 事sự 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 已dĩ 得đắc 一nhất 向hướng 決quyết 定định 勝thắng 解giải 。 已dĩ 善thiện 積tích 集tập 。 諸chư 善thiện 根căn 故cố 。 善thiện 備bị 福phước 智trí 資tư 糧lương 菩Bồ 薩Tát 。
釋thích 曰viết 。 用dụng 及cập 用dụng 具cụ 皆giai 待đãi 作tác 者giả 。 故cố 問vấn 入nhập 者giả 誰thùy 能năng 悟ngộ 入nhập 。 答đáp 此thử 問vấn 言ngôn 大Đại 乘Thừa 多đa 聞văn 熏huân 習tập 相tương 續tục 等đẳng 。 謂vị 依y 大Đại 乘Thừa 法Pháp 而nhi 起khởi 。 多đa 聞văn 熏huân 習tập 。 相tương 續tục 已dĩ 得đắc 逢phùng 事sự 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 者giả 。 由do 此thử 相tương 續tục 故cố 。 得đắc 現hiện 前tiền 逢phùng 事sự 諸chư 佛Phật 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 已dĩ 得đắc 一nhất 向hướng 決quyết 定định 勝thắng 解giải 者giả 。 由do 逢phùng 事sự 佛Phật 於ư 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 深thâm 生sanh 信tín 解giải 。 非phi 諸chư 惡ác 友hữu 引dẫn 令linh 猶do 豫dự 。 由do 此thử 大Đại 乘Thừa 多đa 聞văn 等đẳng 三tam 因nhân 緣duyên 故cố 。 能năng 善thiện 積tích 集tập 無vô 量lượng 善thiện 根căn 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 善thiện 備bị 福phước 智trí 資tư 糧lương 菩Bồ 薩Tát 。
論luận 曰viết 。 何hà 處xứ 能năng 入nhập 。 謂vị 即tức 於ư 彼bỉ 。 有hữu 見kiến 似tự 法pháp 似tự 義nghĩa 意ý 言ngôn 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 相tương/tướng 等đẳng 所sở 生sanh 起khởi 。 勝thắng 解giải 行hành 地địa 。 見kiến 道đạo 修tu 道Đạo 究cứu 竟cánh 道đạo 中trung 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 唯duy 有hữu 識thức 性tánh 。 隨tùy 聞văn 勝thắng 解giải 故cố 。 如như 理lý 通thông 達đạt 故cố 。 治trị 一nhất 切thiết 障chướng 故cố 。 離ly 一nhất 切thiết 障chướng 故cố 。
釋thích 曰viết 。 何hà 處xứ 能năng 入nhập 者giả 。 問vấn 所sở 入nhập 境cảnh 及cập 能năng 入nhập 位vị 。 謂vị 即tức 於ư 彼bỉ 。 有hữu 見kiến 等đẳng 者giả 。 謂vị 於ư 大Đại 乘Thừa 法Pháp 相tương/tướng 所sở 生sanh 。 決quyết 定định 行hành 相tương 似tự 法pháp 似tự 義nghĩa 意ý 言ngôn 。 能năng 入nhập 於ư 此thử 境cảnh 界giới 。 能năng 入nhập 是thị 用dụng 。 所sở 入nhập 境cảnh 界giới 。 是thị 業nghiệp 是thị 持trì 。 於ư 此thử 意ý 言ngôn 或hoặc 有hữu 能năng 入nhập 。 在tại 勝thắng 解giải 行hành 地địa 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 唯duy 識thức 性tánh 中trung 。 但đãn 隨tùy 聽thính 聞văn 生sanh 勝thắng 解giải 故cố 。 或hoặc 有hữu 能năng 入nhập 在tại 見kiến 道đạo 中trung 。 如như 理lý 通thông 達đạt 。 此thử 意ý 言ngôn 故cố 。 此thử 中trung 如như 理lý 。 而nhi 通thông 達đạt 者giả 。 謂vị 通thông 達đạt 彼bỉ 。 非phi 法pháp 非phi 義nghĩa 。 非phi 所sở 取thủ 非phi 能năng 取thủ 故cố 。 或hoặc 有hữu 能năng 入nhập 在tại 修tu 道Đạo 中trung 。 由do 此thử 修tu 習tập 對đối 治trị 煩phiền 惱não 。 所sở 知tri 障chướng 故cố 。 或hoặc 有hữu 能năng 入nhập 在tại 究cứu 竟cánh 道đạo 中trung 。 最tối 極cực 清thanh 淨tịnh 。 離ly 諸chư 障chướng 故cố 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 是thị 能năng 入nhập 位vị 。
論luận 曰viết 。 由do 何hà 能năng 入nhập 。 由do 善thiện 根căn 力lực 所sở 任nhậm 持trì 故cố 。 謂vị 三tam 種chủng 相tương/tướng 練luyện 磨ma 心tâm 故cố 。 斷đoạn 四tứ 處xứ 故cố 。 緣duyên 法pháp 義nghĩa 境cảnh 止Chỉ 觀Quán 恆hằng 常thường 。 慇ân 重trọng/trùng 加gia 行hành 無vô 放phóng 逸dật 故cố 。
釋thích 曰viết 。 由do 何hà 能năng 入nhập 者giả 。 此thử 問vấn 入nhập 因nhân 。 謂vị 由do 何hà 因nhân 於ư 此thử 能năng 入nhập 。 由do 善thiện 根căn 力lực 所sở 任nhậm 持trì 故cố 等đẳng 者giả 。 謂vị 雖tuy 有hữu 善thiện 根căn 。 力lực 而nhi 心tâm 或hoặc 退thoái 屈khuất 故cố 。 說thuyết 三tam 種chủng 相tương/tướng 練luyện 磨ma 心tâm 故cố 等đẳng 。
論luận 曰viết 。 無vô 量lượng 諸chư 世thế 界giới 無vô 量lượng 人nhân 有hữu 情tình 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 證chứng 覺giác 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 第đệ 一nhất 。 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。 由do 此thử 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 能năng 行hành 施thí 等đẳng 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 我ngã 已dĩ 獲hoạch 得đắc 如như 是thị 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 由do 此thử 故cố 少thiểu 用dụng 功công 力lực 。 修tu 習tập 施thí 等đẳng 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 當đương 得đắc 圓viên 滿mãn 。 是thị 為vi 第đệ 二nhị 。 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。 若nhược 有hữu 成thành 就tựu 。 諸chư 有hữu 障chướng 善thiện 。 於ư 命mạng 終chung 時thời 。 即tức 便tiện 可khả 愛ái 一nhất 切thiết 自tự 體thể 圓viên 滿mãn 而nhi 生sanh 。 我ngã 有hữu 妙diệu 善thiện 無vô 障chướng 礙ngại 善thiện 。 云vân 何hà 爾nhĩ 時thời 不bất 當đương 獲hoạch 得đắc 一nhất 切thiết 圓viên 滿mãn 。 是thị 名danh 第đệ 三tam 。 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。
釋thích 曰viết 。 無vô 量lượng 諸chư 世thế 界giới 等đẳng 者giả 。 此thử 言ngôn 顯hiển 示thị 初sơ 練luyện 磨ma 心tâm 。 引dẫn 他tha 例lệ 已dĩ 令linh 心tâm 增tăng 盛thịnh 。 無vô 有hữu 退thoái 屈khuất 由do 此thử 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 顯hiển 示thị 第đệ 二nhị 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。 我ngã 已dĩ 獲hoạch 得đắc 如như 是thị 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 顯hiển 此thử 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 離ly 諸chư 弊tệ 縛phược 。 謂vị 此thử 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 遠viễn 離ly 慳san 悋lận 。 遠viễn 離ly 欲dục 尋tầm 。 遠viễn 離ly 恚khuể 尋tầm 。 遠viễn 離ly 懈giải 怠đãi 。 遠viễn 離ly 惛hôn 沈trầm 。 及cập 以dĩ 睡thụy 眠miên 。 遠viễn 離ly 無vô 明minh 。 我ngã 由do 此thử 故cố 。 少thiểu 用dụng 功công 力lực 。 修tu 習tập 施thí 等đẳng 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 當đương 得đắc 圓viên 滿mãn 者giả 。 謂vị 已dĩ 獲hoạch 得đắc 。 殊thù 勝thắng 意ý 樂lạc 。 便tiện 能năng 任nhậm 運vận 修tu 行hành 施thí 等đẳng 。 速tốc 令linh 圓viên 滿mãn 。 若nhược 有hữu 成thành 就tựu 等đẳng 者giả 。 顯hiển 示thị 第đệ 三tam 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。 諸chư 有hữu 障chướng 善thiện 者giả 。 謂vị 有hữu 成thành 就tựu 諸chư 世thế 間gian 善thiện 。 未vị 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 所sở 治trị 障chướng 故cố 。 說thuyết 名danh 有hữu 障chướng 。 我ngã 有hữu 妙diệu 善thiện 等đẳng 者giả 。 謂vị 我ngã 能năng 永vĩnh 斷đoạn 所sở 對đối 治trị 障chướng 。 由do 無vô 障chướng 善thiện 而nhi 成thành 其kỳ 善thiện 。 云vân 何hà 當đương 來lai 而nhi 不bất 證chứng 得đắc 圓viên 滿mãn 佛Phật 果Quả 。 練luyện 磨ma 心tâm 者giả 。 謂vị 策sách 舉cử 心tâm 令linh 其kỳ 猛mãnh 利lợi 。 對đối 治trị 退thoái 屈khuất 。
論luận 曰viết 。 此thử 中trung 有hữu 頌tụng 。
人nhân 趣thú 諸chư 有hữu 情tình 。 處xử 數số 皆giai 無vô 量lượng 。
念niệm 念niệm 證chứng 等đẳng 覺giác 。 故cố 不bất 應ưng 退thoái 屈khuất 。
諸chư 淨tịnh 心tâm 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 能năng 修tu 行hành 施thí 等đẳng 。
此thử 勝thắng 者giả 已dĩ 得đắc 。 故cố 能năng 修tu 施thí 等đẳng 。
善thiện 者giả 於ư 死tử 時thời 。 得đắc 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 自tự 滿mãn 。
勝thắng 善thiện 由do 永vĩnh 斷đoạn 。 圓viên 滿mãn 云vân 何hà 無vô 。
釋thích 曰viết 。 復phục 以dĩ 伽già 他tha 攝nhiếp 如như 是thị 義nghĩa 。 人nhân 趣thú 諸chư 有hữu 情tình 等đẳng 者giả 。 其kỳ 心tâm 怯khiếp 弱nhược 。 名danh 為vi 退thoái 屈khuất 。 勸khuyến 彼bỉ 不bất 應ưng 。 心tâm 生sanh 退thoái 屈khuất 。 謂vị 我ngã 不bất 能năng 證chứng 覺giác 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 名danh 心tâm 怯khiếp 弱nhược 。 令linh 勸khuyến 進tấn 彼bỉ 不bất 應ưng 於ư 己kỷ 謂vị 無vô 功công 能năng 。 故cố 無vô 退thoái 屈khuất 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。
無vô 量lượng 十thập 方phương 諸chư 有hữu 情tình 。 念niệm 念niệm 已dĩ 證chứng 善Thiện 逝Thệ 果quả 。
彼bỉ 既ký 丈trượng 夫phu 我ngã 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 應ưng 自tự 輕khinh 而nhi 退thoái 屈khuất 。
諸chư 淨tịnh 心tâm 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 能năng 修tu 行hành 施thí 等đẳng 者giả 。 謂vị 非phi 不bất 善thiện 及cập 無vô 記ký 心tâm 。 而nhi 行hành 施thí 等đẳng 。 唯duy 是thị 善thiện 心tâm 故cố 名danh 淨tịnh 心tâm 。 如như 有hữu 世thế 間gian 不bất 善thiện 無vô 記ký 散tán 亂loạn 心tâm 中trung 。 亦diệc 行hành 施thí 等đẳng 希hy 願nguyện 諸chư 有hữu 及cập 財tài 位vị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。 唯duy 求cầu 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 言ngôn 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 謂vị 能năng 無vô 礙ngại 修tu 施thí 等đẳng 因nhân 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 此thử 勝thắng 者giả 已dĩ 得đắc 故cố 。 能năng 修tu 施thí 等đẳng 者giả 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 為vi 勝thắng 者giả 先tiên 已dĩ 得đắc 此thử 。 殊thù 勝thắng 意ý 樂lạc 。 由do 此thử 施thí 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 任nhậm 運vận 而nhi 轉chuyển 。 如như 說thuyết 而nhi 修tu 故cố 名danh 已dĩ 得đắc 。 由do 此thử 決quyết 定định 捨xả 所sở 對đối 治trị 。 捨xả 所sở 治trị 故cố 不bất 由do 功công 用dụng 。 於ư 其kỳ 施thí 等đẳng 任nhậm 運vận 而nhi 轉chuyển 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 戒giới 乃nãi 至chí 慧Tuệ 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 善thiện 者giả 於ư 死tử 時thời 者giả 。 謂vị 由do 世thế 間gian 善thiện 而nhi 成thành 善thiện 者giả 。 於ư 命mạng 終chung 時thời 得đắc 。 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 自tự 滿mãn 者giả 。 謂vị 得đắc 世thế 間gian 隨tùy 所sở 愛ái 樂nhạo 。 自tự 圓viên 滿mãn 果quả 。 是thị 乃nãi 至chí 得đắc 有hữu 頂đảnh 生sanh 義nghĩa 。 勝thắng 善thiện 由do 永vĩnh 斷đoạn 者giả 。 即tức 是thị 由do 彼bỉ 永vĩnh 斷đoạn 障chướng 善thiện 而nhi 成thành 善thiện 義nghĩa 。 圓viên 滿mãn 云vân 何hà 無vô 者giả 。 是thị 隨tùy 所sở 樂lạc 圓viên 滿mãn 佛Phật 果Quả 云vân 何hà 無vô 義nghĩa 。
論luận 曰viết 。 由do 離ly 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 作tác 意ý 。 斷đoạn 作tác 意ý 故cố 。 由do 於ư 大Đại 乘Thừa 諸chư 疑nghi 離ly 疑nghi 。 以dĩ 能năng 永vĩnh 斷đoạn 異dị 慧tuệ 疑nghi 故cố 。 由do 離ly 所sở 聞văn 所sở 思tư 法pháp 中trung 。 我ngã 我ngã 所sở 執chấp 。 斷đoạn 法pháp 執chấp 故cố 。 由do 於ư 現hiện 前tiền 現hiện 住trụ 安an 立lập 一nhất 切thiết 。 相tương/tướng 中trung 無vô 所sở 作tác 意ý 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 斷đoạn 分phân 別biệt 故cố 此thử 中trung 有hữu 頌tụng 。
現hiện 前tiền 自tự 然nhiên 住trụ 。 安an 立lập 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。
智trí 者giả 不bất 分phân 別biệt 。 得đắc 最tối 上thượng 菩Bồ 提Đề 。
釋thích 曰viết 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 斷đoạn 除trừ 四tứ 處xứ 。 斷đoạn 作tác 意ý 故cố 者giả 。 斷đoạn 除trừ 二Nhị 乘Thừa 分phần/phân 引dẫn 作tác 意ý 。 以dĩ 能năng 永vĩnh 斷đoạn 異dị 慧tuệ 疑nghi 故cố 者giả 。 謂vị 於ư 大Đại 乘Thừa 甚thậm 深thâm 廣quảng 大đại 。 不bất 起khởi 異dị 慧tuệ 顛điên 倒đảo 及cập 疑nghi 。 斷đoạn 法pháp 執chấp 故cố 者giả 。 謂vị 於ư 所sở 聞văn 。 所sở 思tư 法pháp 中trung 。 能năng 永vĩnh 斷đoạn 除trừ 。 我ngã 我ngã 所sở 執chấp 。 謂vị 我ngã 能năng 聞văn 我ngã 能năng 思tư 覺giác 。 我ngã 所sở 聽thính 文văn 我ngã 所sở 思tư 義nghĩa 。 如như 是thị 執chấp 著trước 。 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 。 於ư 其kỳ 勝thắng 義nghĩa 證chứng 現hiện 觀quán 故cố 。 斷đoạn 分phân 別biệt 故cố 者giả 。 謂vị 於ư 現hiện 前tiền 任nhậm 運vận 而nhi 轉chuyển 。 色sắc 等đẳng 現hiện 住trụ 及cập 作tác 功công 用dụng 。 諸chư 骨cốt 鎖tỏa 等đẳng 淨tịnh 定định 安an 立lập 一nhất 切thiết 。 所sở 緣duyên 諸chư 境cảnh 界giới 相tương/tướng 。 作tác 意ý 分phân 別biệt 。 悉tất 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 如như 是thị 等đẳng 相tướng 。 執chấp 著trước 分phân 別biệt 悉tất 能năng 永vĩnh 離ly 。 其kỳ 頌tụng 義nghĩa 顯hiển 不bất 須tu 重trọng/trùng 釋thích 。
論luận 曰viết 。 由do 何hà 云vân 何hà 而nhi 得đắc 悟ngộ 入nhập 。
釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 雙song 問vấn 作tác 具cụ 所sở 作tác 。 由do 有hữu 作tác 者giả 入nhập 所sở 作tác 業nghiệp 。 應ưng 知tri 定định 有hữu 能năng 入nhập 之chi 具cụ 。 自tự 現hiện 觀quán 相tương/tướng 是thị 所sở 作tác 事sự 。 決quyết 定định 應ưng 有hữu 。 如như 是thị 如như 是thị 。 所sở 作tác 方phương 便tiện 。 是thị 故cố 今kim 當đương 二nhị 俱câu 解giải 釋thích 。
論luận 曰viết 。 由do 聞văn 熏huân 習tập 種chủng 類loại 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 所sở 攝nhiếp 似tự 法pháp 似tự 義nghĩa 有hữu 見kiến 意ý 言ngôn 。
釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 先tiên 辨biện 能năng 入nhập 之chi 具cụ 種chủng 類loại 之chi 聲thanh 。 即tức 因nhân 言ngôn 說thuyết 是thị 為vi 因nhân 義nghĩa 。
論luận 曰viết 。 由do 四tứ 尋tầm 。 思tư 謂vị 由do 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 。 別biệt 假giả 立lập 尋tầm 思tư 及cập 由do 四tứ 種chủng 如như 實thật 遍biến 。 智trí 謂vị 由do 名danh 事sự 自tự 性tánh 差sai 。 別biệt 假giả 立lập 如như 實thật 遍biến 。 智trí 如như 是thị 皆giai 同đồng 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 以dĩ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 如như 是thị 如như 實thật 。 為vi 入nhập 唯duy 識thức 。 勤cần 修tu 加gia 行hành 。 即tức 於ư 似tự 文văn 似tự 義nghĩa 意ý 言ngôn 。 推thôi 求cầu 文văn 名danh 。 唯duy 是thị 意ý 言ngôn 。 推thôi 求cầu 依y 此thử 文văn 名danh 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 唯duy 意ý 言ngôn 。 推thôi 求cầu 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 唯duy 是thị 假giả 立lập 。 若nhược 時thời 證chứng 得đắc 唯duy 有hữu 意ý 言ngôn 。
爾nhĩ 時thời 證chứng 知tri 若nhược 名danh 若nhược 義nghĩa 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 皆giai 是thị 假giả 立lập 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 義nghĩa 相tương/tướng 無vô 故cố 。 同đồng 不bất 可khả 得đắc 由do 四tứ 尋tầm 思tư 。 及cập 由do 四tứ 種chủng 如như 實thật 遍biến 智trí 。 於ư 此thử 似tự 文văn 似tự 義nghĩa 意ý 言ngôn 。 便tiện 能năng 悟ngộ 入nhập 。 唯duy 有hữu 識thức 性tánh 。
釋thích 曰viết 。 由do 四tứ 尋tầm 思tư 。 及cập 由do 四tứ 種chủng 如như 實thật 遍biến 智trí 者giả 。 依y 如như 先tiên 說thuyết 。 能năng 悟ngộ 入nhập 具cụ 發phát 起khởi 如như 實thật 所sở 作tác 方phương 便tiện 。 於ư 加gia 行hành 時thời 推thôi 求cầu 行hành 見kiến 假giả 有hữu 實thật 無vô 。 方phương 便tiện 因nhân 相tương/tướng 說thuyết 名danh 尋tầm 思tư 。 了liễu 知tri 假giả 有hữu 。 實thật 無vô 所sở 得đắc 。 決quyết 定định 行hành 智trí 。 方phương 便tiện 果quả 相tương/tướng 名danh 如như 實thật 智trí 。 此thử 中trung 名danh 者giả 。 謂vị 色sắc 受thọ 等đẳng 亦diệc 攝nhiếp 名danh 因nhân 。 名danh 果quả 句cú 等đẳng 尋tầm 思tư 此thử 名danh 唯duy 意ý 言ngôn 性tánh 。 唯duy 假giả 非phi 實thật 。 不bất 離ly 意ý 言ngôn 名danh 名danh 尋tầm 思tư 。 義nghĩa 尋tầm 思tư 者giả 。 如như 名danh 身thân 等đẳng 所sở 詮thuyên 表biểu 得đắc 蘊uẩn 界giới 處xứ 等đẳng 。 推thôi 求cầu 此thử 性tánh 唯duy 假giả 非phi 實thật 。 如như 有hữu 種chủng 類loại 種chủng 類loại 相tương 應ứng 。 差sai 別biệt 可khả 得đắc 。 如như 是thị 所sở 詮thuyên 能năng 詮thuyên 相tương 應ứng 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 推thôi 求cầu 依y 此thử 文văn 名danh 之chi 義nghĩa 亦diệc 唯duy 意ý 言ngôn 者giả 。 尋tầm 思tư 依y 名danh 所sở 表biểu 外ngoại 事sự 。 唯duy 意ý 言ngôn 性tánh 。 思tư 惟duy 此thử 義nghĩa 。 似tự 外ngoại 相tướng 轉chuyển 。 實thật 唯duy 在tại 內nội 推thôi 求cầu 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 唯duy 是thị 假giả 立lập 者giả 。 尋tầm 思tư 名danh 義nghĩa 二nhị 種chủng 自tự 性tánh 。 唯duy 假giả 立lập 相tương/tướng 。 謂vị 色sắc 受thọ 等đẳng 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 。 實thật 無vô 所sở 有hữu 。 假giả 立lập 自tự 性tánh 。 譬thí 如như 假giả 立lập 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 尋tầm 思tư 名danh 義nghĩa 二nhị 種chủng 差sai 別biệt 。 亦diệc 假giả 立lập 相tương/tướng 。 謂vị 無vô 常thường 等đẳng 名danh 義nghĩa 差sai 別biệt 唯duy 假giả 立lập 故cố 。 若nhược 名danh 若nhược 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 皆giai 是thị 假giả 立lập 者giả 。 證chứng 知tri 四tứ 種chủng 虛hư 妄vọng 顯hiển 現hiện 依y 他tha 起khởi 攝nhiếp 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 義nghĩa 相tương/tướng 無vô 故cố 。 同đồng 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 了liễu 達đạt 四tứ 種chủng 遍biến 計kế 執chấp 義nghĩa 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 四tứ 種chủng 方phương 便tiện 說thuyết 名danh 尋tầm 思tư 。 四tứ 種chủng 果quả 智trí 說thuyết 名danh 四tứ 種chủng 如như 實thật 遍biến 智trí 。 謂vị 推thôi 求cầu 名danh 唯duy 是thị 假giả 立lập 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 說thuyết 名danh 尋tầm 思tư 。 若nhược 即tức 於ư 此thử 。 果quả 智trí 生sanh 時thời 。 決quyết 定định 了liễu 知tri 。 假giả 有hữu 實thật 無vô 名danh 如như 實thật 智trí 。 如như 是thị 於ư 事sự 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 假giả 有hữu 實thật 無vô 。 推thôi 求cầu 決quyết 定định 說thuyết 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。
論luận 曰viết 。 於ư 此thử 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 性tánh 中trung 。 何hà 所sở 悟ngộ 入nhập 。 如như 何hà 悟ngộ 入nhập 。 入nhập 唯duy 識thức 性tánh 。 相tương 見kiến 二nhị 性tánh 及cập 種chủng 種chủng 性tánh 。 若nhược 名danh 若nhược 義nghĩa 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 假giả 自tự 性tánh 差sai 別biệt 義nghĩa 。 如như 是thị 六lục 種chủng 。 義nghĩa 皆giai 無vô 故cố 。 所sở 取thủ 能năng 取thủ 性tánh 現hiện 前tiền 故cố 。 一nhất 時thời 現hiện 似tự 種chủng 種chủng 相tương/tướng 義nghĩa 而nhi 生sanh 起khởi 故cố 。 如như 闇ám 中trung 繩thằng 顯hiển 現hiện 似tự 蛇xà 。 譬thí 如như 繩thằng 上thượng 蛇xà 非phi 真chân 實thật 。 以dĩ 無vô 有hữu 故cố 。 若nhược 已dĩ 了liễu 知tri 彼bỉ 義nghĩa 無vô 者giả 。 蛇xà 覺giác 雖tuy 滅diệt 。 繩thằng 覺giác 猶do 在tại 。 若nhược 以dĩ 微vi 細tế 品phẩm 類loại 分phân 析tích 。 此thử 又hựu 虛hư 妄vọng 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 為vi 其kỳ 相tương/tướng 故cố 。 此thử 覺giác 為vi 依y 繩thằng 覺giác 當đương 滅diệt 。 如như 是thị 於ư 彼bỉ 。 似tự 文văn 似tự 義nghĩa 六lục 相tương/tướng 意ý 言ngôn 。 伏phục 除trừ 非phi 實thật 六lục 相tương/tướng 義nghĩa 時thời 。 唯duy 識thức 性tánh 覺giác 猶do 如như 蛇xà 覺giác 亦diệc 當đương 除trừ 遣khiển 。 由do 圓viên 成thành 實thật 自tự 性tánh 覺giác 故cố 。
釋thích 曰viết 。 於ư 此thử 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 性tánh 中trung 。 欲dục 顯hiển 所sở 入nhập 及cập 入nhập 譬thí 喻dụ 。 故cố 為vi 此thử 問vấn 。 若nhược 義nghĩa 無vô 有hữu 於ư 此thử 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 性tánh 中trung 。 為vi 何hà 所sở 入nhập 此thử 意ý 難nạn/nan 言ngôn 。 此thử 唯duy 識thức 性tánh 。 即tức 是thị 其kỳ 義nghĩa 。 云vân 何hà 義nghĩa 無vô 為vi 遮già 此thử 難nạn/nan 故cố 先tiên 說thuyết 言ngôn 。 入nhập 唯duy 識thức 性tánh 謂vị 此thử 識thức 義nghĩa 亦diệc 無vô 義nghĩa 性tánh 。 非phi 唯duy 外ngoại 義nghĩa 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 無vô 義nghĩa 性tánh 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 十thập 二nhị 處xứ 教giáo 。 云vân 何hà 世thế 間gian 。 有hữu 義nghĩa 言ngôn 說thuyết 。 為vi 遮già 此thử 難nạn/nan 。 故cố 次thứ 說thuyết 言ngôn 。 相tương 見kiến 二nhị 性tánh 雖tuy 無vô 實thật 義nghĩa 。 識thức 似tự 內nội 外ngoại 二nhị 義nghĩa 顯hiển 現hiện 。 無vô 始thỉ 言ngôn 說thuyết 。 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 識thức 似tự 義nghĩa 轉chuyển 似tự 了liễu 別biệt 用dụng 說thuyết 名danh 為vi 見kiến 。 故cố 不bất 相tương 違vi 為vi 唯duy 悟ngộ 入nhập 似tự 相tương 似tự 見kiến 。 識thức 別biệt 種chủng 類loại 為vi 不bất 爾nhĩ 耶da 。 為vi 答đáp 此thử 問vấn 故cố 說thuyết 悟ngộ 入nhập 及cập 種chủng 種chủng 性tánh 。 謂vị 唯duy 一nhất 識thức 。 所sở 取thủ 能năng 取thủ 性tánh 差sai 別biệt 故cố 。 於ư 一nhất 時thời 間gian 。 分phân 為vi 二nhị 種chủng 。 又hựu 於ư 一nhất 識thức 似tự 三tam 相tương/tướng 現hiện 。 所sở 取thủ 能năng 取thủ 及cập 自tự 證chứng 分phần/phân 名danh 為vi 三tam 相tương/tướng 。 如như 是thị 三tam 相tương/tướng 。 一nhất 識thức 義nghĩa 分phần/phân 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 如như 餘dư 處xứ 辨biện 。 於ư 一nhất 識thức 上thượng 有hữu 多đa 相tương/tướng 現hiện 。 故cố 名danh 種chủng 種chủng 。 名danh 等đẳng 六lục 相tương/tướng 。 無vô 有hữu 義nghĩa 等đẳng 釋thích 前tiền 三tam 種chủng 。 為vi 答đáp 前tiền 問vấn 如như 何hà 悟ngộ 入nhập 。 故cố 復phục 說thuyết 言ngôn 。 如như 闇ám 中trung 繩thằng 顯hiển 現hiện 似tự 蛇xà 。 由do 此thử 譬thí 喻dụ 成thành 立lập 通thông 達đạt 。 三tam 種chủng 自tự 性tánh 。 譬thí 如như 繩thằng 上thượng 蛇xà 非phi 真chân 實thật 。 以dĩ 無vô 有hữu 故cố 。 如như 是thị 似tự 名danh 似tự 義nghĩa 意ý 言ngôn 。 依y 他tha 起khởi 上thượng 名danh 等đẳng 六lục 種chủng 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 亦diệc 非phi 真chân 實thật 。 以dĩ 無vô 有hữu 故cố 。 又hựu 於ư 此thử 中trung 如như 依y 繩thằng 覺giác 捨xả 於ư 蛇xà 覺giác 。 如như 是thị 依y 止chỉ 。 唯duy 識thức 顯hiển 現hiện 。 依y 他tha 起khởi 覺giác 捨xả 於ư 六lục 義nghĩa 。 遍biến 計kế 執chấp 覺giác 如như 依y 色sắc 等đẳng 。 細tế 分phân 之chi 覺giác 除trừ 遣khiển 繩thằng 覺giác 。 如như 是thị 依y 止chỉ 。 圓viên 成thành 實thật 覺giác 。 遣khiển 依y 他tha 起khởi 迷mê 亂loạn 之chi 覺giác 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。
於ư 繩thằng 謂vị 蛇xà 智trí 。 見kiến 繩thằng 了liễu 義nghĩa 無vô 。
證chứng 見kiến 彼bỉ 分phần/phân 時thời 。 知tri 如như 蛇xà 智trí 亂loạn 。
伏phục 除trừ 非phi 實thật 六lục 相tương/tướng 義nghĩa 時thời 者giả 。 是thị 非phi 有hữu 義nghĩa 。 六lục 種chủng 非phi 實thật 義nghĩa 非phi 有hữu 為vi 相tương/tướng 故cố 。
論luận 曰viết 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 悟ngộ 入nhập 意ý 言ngôn 似tự 義nghĩa 相tương/tướng 故cố 。 悟ngộ 入nhập 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 。 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 故cố 悟ngộ 入nhập 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 云vân 何hà 悟ngộ 入nhập 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 若nhược 已dĩ 滅diệt 除trừ 意ý 言ngôn 聞văn 法Pháp 熏huân 習tập 種chủng 類loại 唯duy 識thức 之chi 想tưởng 。
爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 已dĩ 遣khiển 義nghĩa 想tưởng 一nhất 切thiết 似tự 義nghĩa 。 無vô 容dung 得đắc 生sanh 故cố 似tự 唯duy 識thức 。 亦diệc 不bất 得đắc 生sanh 。 由do 是thị 因nhân 緣duyên 。 住trụ 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 無vô 分phân 別biệt 名danh 。 於ư 法Pháp 界Giới 中trung 。 便tiện 得đắc 現hiện 見kiến 相tương 應ứng 而nhi 住trụ 。
爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。 所sở 緣duyên 能năng 緣duyên 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 已dĩ 得đắc 生sanh 起khởi 。 由do 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 已dĩ 悟ngộ 入nhập 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。
釋thích 曰viết 。 悟ngộ 入nhập 意ý 言ngôn 似tự 義nghĩa 相tương/tướng 故cố 。 悟ngộ 入nhập 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 者giả 。 謂vị 了liễu 知tri 意ý 言ngôn 似tự 義nghĩa 相tương/tướng 現hiện 。 無vô 有hữu 遍biến 計kế 所sở 執chấp 實thật 義nghĩa 。 由do 此thử 故cố 名danh 悟ngộ 入nhập 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 故cố 悟ngộ 入nhập 依y 他tha 起khởi 性tánh 者giả 。 謂vị 了liễu 知tri 唯duy 識thức 無vô 明minh 解giải 故cố 。 於ư 無vô 義nghĩa 中trung 似tự 義nghĩa 相tương/tướng 現hiện 。 由do 此thử 悟ngộ 入nhập 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 為vi 顯hiển 悟ngộ 入nhập 圓viên 成thành 實thật 。 性tánh 故cố 復phục 說thuyết 言ngôn 。 已dĩ 遣khiển 義nghĩa 想tưởng 。 即tức 是thị 已dĩ 能năng 除trừ 義nghĩa 想tưởng 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 似tự 義nghĩa 無vô 容dung 得đắc 生sanh 者giả 。 即tức 是thị 都đô 無vô 有hữu 能năng 似tự 義nghĩa 而nhi 生sanh 起khởi 義nghĩa 。 故cố 似tự 唯duy 識thức 亦diệc 不bất 得đắc 生sanh 者giả 。 所sở 取thủ 無vô 故cố 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 。 即tức 是thị 唯duy 識thức 所sở 成thành 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 轉chuyển 義nghĩa 。 住trụ 一nhất 切thiết 義nghĩa 無vô 分phân 別biệt 名danh 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 契Khế 經Kinh 等đẳng 。 名danh 所sở 依y 行hành 處xứ 。 名danh 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 名danh 有hữu 十thập 種chủng 。 前tiền 九cửu 種chủng 名danh 。 有hữu 所sở 分phân 別biệt 。 其kỳ 第đệ 十thập 名danh 於ư 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 安an 住trụ 如như 是thị 。 於ư 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 無vô 分phân 別biệt 名danh 。 如như 說thuyết 一nhất 切thiết 。 唯duy 有hữu 其kỳ 名danh 。 即tức 如như 是thị 名danh 能năng 起khởi 一nhất 切thiết 者giả 。 此thử 中trung 似tự 名danh 顯hiển 現hiện 識thức 等đẳng 。 假giả 說thuyết 為vi 名danh 。 於ư 法Pháp 界Giới 中trung 。 便tiện 得đắc 現hiện 見kiến 相tương 應ứng 而nhi 住trụ 者giả 。 謂vị 於ư 法Pháp 界Giới 內nội 證chứng 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 勝thắng 解giải 。 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 者giả 。 謂vị 如như 所sở 緣duyên 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 如như 是thị 能năng 緣duyên 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 故cố 所sở 緣duyên 能năng 緣duyên 二nhị 種chủng 。 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。 由do 此thử 菩Bồ 薩Tát 名danh 已dĩ 。 悟ngộ 入nhập 圓viên 成thành 實thật 性tánh 者giả 。 悟ngộ 入nhập 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 是thị 有hữu 餘dư 故cố 猶do 有hữu 作tác 者giả 。 作tác 用dụng 未vị 息tức 但đãn 名danh 悟ngộ 入nhập 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 作tác 者giả 作tác 用dụng 息tức 滅diệt 究cứu 竟cánh 名danh 已dĩ 悟ngộ 入nhập 。
論luận 曰viết 。 此thử 中trung 有hữu 頌tụng 。
法pháp 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 法pháp 義nghĩa 略lược 廣quảng 性tánh 。
不bất 淨tịnh 淨tịnh 究cứu 竟cánh 。 名danh 所sở 行hành 差sai 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 住trụ 一nhất 切thiết 義nghĩa 無vô 分phân 別biệt 名danh 。 今kim 以dĩ 伽già 他tha 顯hiển 示thị 此thử 名danh 自tự 境cảnh 差sai 別biệt 。 初sơ 法pháp 名danh 者giả 。 謂vị 色sắc 受thọ 等đẳng 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 名danh 者giả 。 謂vị 天thiên 授thọ 等đẳng 。 隨tùy 信tín 行hành 等đẳng 。 佛Phật 教giáo 中trung 名danh 。 後hậu 法pháp 名danh 者giả 。 謂vị 契Khế 經Kinh 應ưng 頌tụng 等đẳng 。 義nghĩa 名danh 者giả 。 謂vị 此thử 所sở 詮thuyên 殺sát 害hại 於ư 父phụ 母mẫu 。 誅tru 國quốc 及cập 隨tùy 行hành 等đẳng 。 略lược 名danh 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 我ngã 等đẳng 。 廣quảng 名danh 者giả 。 謂vị 色sắc 無vô 我ngã 等đẳng 。 性tánh 名danh 者giả 。 謂vị 阿a 等đẳng 諸chư 字tự 。 是thị 詞từ 句cú 因nhân 故cố 。 不bất 淨tịnh 名danh 者giả 。 謂vị 諸chư 異dị 生sanh 為vi 諸chư 煩phiền 惱não 。 垢cấu 所sở 染nhiễm 故cố 。 淨tịnh 名danh 者giả 。 謂vị 諸chư 賢hiền 聖thánh 垢cấu 永vĩnh 斷đoạn 故cố 。 究cứu 竟cánh 名danh 者giả 。 謂vị 總tổng 所sở 緣duyên 。 即tức 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 及cập 十Thập 地Địa 等đẳng 。 以dĩ 總tổng 略lược 義nghĩa 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。
論luận 曰viết 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 性tánh 故cố 。 悟ngộ 入nhập 所sở 知tri 相tương/tướng 。 悟ngộ 入nhập 此thử 故cố 入nhập 極cực 喜hỷ 地địa 。 善thiện 達đạt 法Pháp 界Giới 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。 得đắc 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 平bình 等đẳng 心tâm 性tánh 。 得đắc 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 平bình 等đẳng 心tâm 性tánh 。 得đắc 一nhất 切thiết 佛Phật 。 平bình 等đẳng 心tâm 性tánh 。 此thử 即tức 名danh 為vi 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 。
釋thích 曰viết 。 善thiện 達đạt 法Pháp 界Giới 者giả 。 於ư 此thử 法Pháp 界Giới 深thâm 作tác 證chứng 故cố 。 生sanh 如Như 來Lai 家gia 者giả 。 謂vị 佛Phật 法Pháp 界giới 名danh 如Như 來Lai 家gia 。 於ư 此thử 證chứng 會hội 。 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 於ư 此thử 所sở 緣duyên 勝thắng 智trí 生sanh 故cố 。 轉chuyển 先tiên 所sở 依y 生sanh 餘dư 依y 故cố 。 紹thiệu 繼kế 佛Phật 種chủng 。 令linh 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 。 如như 餘dư 續tục 生sanh 餘dư 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 所sở 生sanh 能năng 生sanh 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 託thác 所sở 生sanh 家gia 。 如như 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 證chứng 佛Phật 法Pháp 界giới 。 名danh 於ư 中trung 生sanh 。 名danh 真chân 佛Phật 子tử 。 由do 此thử 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 於ư 佛Phật 法Pháp 界giới 能năng 正chánh 作tác 證chứng 。 樹thụ 自tự 相tương 續tục 自tự 在tại 現hiện 前tiền 。 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 如như 有hữu 說thuyết 言ngôn 。
一nhất 切thiết 雄hùng 猛mãnh 。 樂nhạo/nhạc/lạc 利lợi 他tha 者giả 。 生sanh 母mẫu 養dưỡng 母mẫu 。
所sở 生sanh 所sở 育dục 。
得đắc 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 平bình 等đẳng 心tâm 性tánh 者giả 。 遍biến 見kiến 一nhất 切thiết 。 等đẳng 無vô 我ngã 故cố 。 如như 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 如như 是thị 等đẳng 。 得đắc 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 平bình 等đẳng 心tâm 性tánh 者giả 。 得đắc 彼bỉ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 平bình 等đẳng 性tánh 故cố 。 得đắc 一nhất 切thiết 佛Phật 。 平bình 等đẳng 心tâm 性tánh 者giả 。 得đắc 彼bỉ 法Pháp 身thân 平bình 等đẳng 性tánh 故cố 。 此thử 即tức 名danh 為vi 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 者giả 。 見kiến 先tiên 未vị 見kiến 勝thắng 法Pháp 界giới 故cố 。 譬thí 如như 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 見kiến 道đạo 。
論luận 曰viết 。
復phục 次thứ 為vi 何hà 義nghĩa 故cố 入nhập 唯duy 識thức 性tánh 。 由do 緣duyên 總tổng 法pháp 出xuất 世thế 止Chỉ 觀Quán 智trí 故cố 。 由do 此thử 後hậu 得đắc 種chủng 種chủng 相tương/tướng 識thức 智trí 故cố 。 為vi 斷đoạn 及cập 相tương/tướng 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 諸chư 相tướng 種chủng 子tử 。 為vi 長trường/trưởng 能năng 觸xúc 法Pháp 身thân 種chủng 子tử 。 為vi 轉chuyển 所sở 依y 。 為vi 欲dục 證chứng 得đắc 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 為vi 欲dục 證chứng 得đắc 一nhất 切thiết 。 智trí 智trí 入nhập 唯duy 識thức 性tánh 。 又hựu 後hậu 得đắc 智trí 於ư 一nhất 切thiết 阿a 賴lại 耶da 識thức 所sở 生sanh 。 一nhất 切thiết 了liễu 別biệt 相tướng 中trung 。 見kiến 如như 幻huyễn 等đẳng 性tánh 無vô 倒đảo 轉chuyển 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 譬thí 如như 幻huyễn 師sư 。 於ư 所sở 幻huyễn 事sự 。 於ư 諸chư 相tướng 中trung 。 及cập 說thuyết 因nhân 果quả 常thường 無vô 顛điên 倒đảo 。
釋thích 曰viết 。
復phục 次thứ 為vi 何hà 義nghĩa 故cố 等đẳng 者giả 。 問vấn 入nhập 唯duy 識thức 所sở 須tu 。 次thứ 應ưng 答đáp 言ngôn 為vi 欲dục 證chứng 得đắc 一nhất 切thiết 智trí 智trí 。 而nhi 先tiên 方phương 便tiện 。 如như 所sở 說thuyết 者giả 。 為vi 欲dục 開khai 示thị 次thứ 第đệ 言ngôn 故cố 。 為vì 欲dục 饒nhiêu 益ích 。 堪kham 受thọ 如như 是thị 所sở 化hóa 類loại 故cố 。 由do 緣duyên 總tổng 法pháp 者giả 。 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 總tổng 相tương/tướng 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 為vi 。 境cảnh 謂vị 大Đại 乘Thừa 教giáo 中trung 。 所sở 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 真Chân 如Như 為vi 性tánh 故cố 。 緣duyên 真Chân 如Như 即tức 是thị 解giải 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 雖tuy 經kinh 多đa 時thời 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 亦diệc 應ưng 不bất 生sanh 。 言ngôn 出xuất 世thế 者giả 。 是thị 無vô 漏lậu 故cố 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 止Chỉ 觀Quán 智trí 故cố 者giả 。 由do 三tam 摩ma 呬hê 多đa 無vô 顛điên 倒đảo 智trí 故cố 。 種chủng 種chủng 相tương/tướng 識thức 者giả 。 謂vị 安an 立lập 諸chư 法pháp 因nhân 性tánh 果quả 性tánh 有hữu 上thượng 無vô 上thượng 等đẳng 。 即tức 是thị 所sở 取thủ 能năng 取thủ 分phần/phân 義nghĩa 。 為vi 斷đoạn 及cập 相tương/tướng 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 諸chư 相tướng 種chủng 子tử 者giả 。 為vi 斷đoạn 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 中trung 似tự 色sắc 等đẳng 相tương/tướng 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 及cập 能năng 熏huân 相tương/tướng 。 此thử 即tức 說thuyết 斷đoạn 種chủng 子tử 因nhân 果quả 。 為vi 長trường/trưởng 能năng 觸xúc 法Pháp 身thân 種chủng 子tử 者giả 。 為vì 欲dục 增tăng 長trưởng 。 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 多đa 聞văn 熏huân 習tập 。 由do 此thử 為vi 先tiên 得đắc 法Pháp 身thân 故cố 。 為vi 轉chuyển 所sở 依y 者giả 。 通thông 達đạt 真Chân 如Như 。 諸chư 心tâm 心tâm 法pháp 離ly 垢cấu 生sanh 故cố 。 或hoặc 復phục 真Chân 如Như 善thiện 清thanh 淨tịnh 故cố 。 為vi 欲dục 證chứng 得đắc 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 者giả 。 為vi 欲dục 生sanh 起khởi 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 故cố 。 為vi 欲dục 證chứng 得đắc 一nhất 切thiết 智trí 智trí 者giả 。 為vi 欲dục 證chứng 得đắc 。 無vô 垢cấu 無vô 礙ngại 諸chư 佛Phật 智trí 故cố 。 又hựu 後hậu 得đắc 智trí 者giả 。 顯hiển 後hậu 得đắc 智trí 有hữu 所sở 作tác 用dụng 。 於ư 一nhất 切thiết 阿a 賴lại 耶da 識thức 所sở 生sanh 者giả 。 此thử 舉cử 所sở 生sanh 為vi 取thủ 其kỳ 因nhân 。 一nhất 切thiết 了liễu 別biệt 相tướng 中trung 者giả 。 此thử 顯hiển 其kỳ 果quả 即tức 是thị 能năng 取thủ 所sở 取thủ 分phần/phân 中trung 。 見kiến 如như 幻huyễn 等đẳng 性tánh 無vô 倒đảo 轉chuyển 者giả 。 如như 實thật 觀quán 見kiến 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 如như 幻huyễn 事sự 等đẳng 。 無vô 迷mê 亂loạn 故cố 。 譬thí 如như 幻huyễn 師sư 。 於ư 所sở 幻huyễn 事sự 者giả 。 於ư 草thảo 木mộc 等đẳng 幻huyễn 惑hoặc 因nhân 中trung 。 無vô 有hữu 顛điên 倒đảo 。 如như 實thật 見kiến 故cố 。 於ư 象tượng 馬mã 等đẳng 幻huyễn 惑hoặc 相tương/tướng 中trung 。 亦diệc 無vô 顛điên 倒đảo 。 如như 實thật 見kiến 故cố 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 真chân 實thật 者giả 。 如như 實thật 現hiện 見kiến 無vô 有hữu 所sở 取thủ 能năng 取thủ 自tự 性tánh 。 圓viên 成thành 實thật 已dĩ 起khởi 於ư 後hậu 得đắc 。 能năng 發phát 語ngữ 言ngôn 世thế 俗tục 淨tịnh 智trí 。 知tri 因nhân 果quả 時thời 及cập 說thuyết 法Pháp 時thời 。 常thường 無vô 顛điên 倒đảo 。 其kỳ 聽thính 聞văn 者giả 雖tuy 有hữu 顛điên 倒đảo 。 而nhi 聞văn 熏huân 習tập 熏huân 相tương 續tục 故cố 。 次thứ 第đệ 漸tiệm 漸tiệm 。 得đắc 無vô 顛điên 倒đảo 。 由do 彼bỉ 成thành 辦biện 所sở 應ưng 作tác 故cố 。 此thử 後hậu 得đắc 智trí 亦diệc 無vô 差sai 別biệt 。 無vô 染nhiễm 污ô 故cố 。
論luận 曰viết 。 於ư 此thử 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 性tánh 時thời 。 有hữu 四tứ 種chủng 三tam 摩ma 地địa 。 是thị 四tứ 種chủng 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 依y 止chỉ 。 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 應ưng 知tri 由do 四tứ 尋tầm 思tư 於ư 下hạ 品phẩm 無vô 義nghĩa 忍nhẫn 中trung 。 有hữu 明minh 得đắc 三tam 摩ma 地địa 。 是thị 煖noãn 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 依y 止chỉ 。 於ư 上thượng 品phẩm 無vô 義nghĩa 忍nhẫn 中trung 。 有hữu 明minh 增tăng 三tam 摩ma 地địa 。 是thị 頂đảnh 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 依y 止chỉ 。 復phục 由do 四tứ 種chủng 如như 實thật 遍biến 智trí 。 已dĩ 入nhập 唯duy 識thức 。 於ư 無vô 義nghĩa 中trung 。 已dĩ 得đắc 決quyết 定định 。 有hữu 入nhập 真chân 義nghĩa 一nhất 分phần/phân 三tam 摩ma 地địa 。 是thị 諦đế 順thuận 忍nhẫn 依y 止chỉ 。 從tùng 此thử 無vô 間gian 。 伏phục 唯duy 識thức 想tưởng 。 有hữu 無vô 間gian 三tam 摩ma 地địa 。 是thị 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 依y 止chỉ 。 應ưng 知tri 如như 是thị 諸chư 三tam 摩ma 地địa 。 是thị 現hiện 觀quán 邊biên 。
釋thích 曰viết 。 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 入nhập 現hiện 觀quán 時thời 。 皆giai 有hữu 四tứ 種chủng 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 是thị 前tiền 相tương/tướng 故cố 。 現hiện 觀quán 已dĩ 顯hiển 故cố 不bất 重trọng/trùng 釋thích 。 由do 四tứ 尋tầm 思tư 者giả 。 謂vị 如như 前tiền 說thuyết 推thôi 求cầu 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 假giả 立lập 為vi 體thể 。 於ư 下hạ 品phẩm 無vô 義nghĩa 忍nhẫn 中trung 者giả 。 謂vị 於ư 下hạ 品phẩm 覺giác 慧tuệ 愛ái 樂nhạo 諸chư 義nghĩa 無vô 所sở 有hữu 中trung 。 明minh 謂vị 能năng 照chiếu 無vô 有hữu 義nghĩa 智trí 。 所sở 求cầu 果quả 遂toại 故cố 名danh 為vi 得đắc 。 此thử 定định 創sáng/sang 得đắc 無vô 義nghĩa 智trí 明minh 。 故cố 得đắc 明minh 得đắc 三tam 摩ma 地địa 名danh 。 譬thí 如như 最tối 初sơ 求cầu 得đắc 火hỏa 等đẳng 。 煖noãn 者giả 即tức 是thị 煖noãn 品phẩm 善thiện 根căn 。 譬thí 如như 鑽toàn 火hỏa 。 煖noãn 為vi 前tiền 相tương/tướng 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 真chân 智trí 前tiền 相tương/tướng 。 言ngôn 依y 止chỉ 者giả 。 謂vị 是thị 因nhân 義nghĩa 。 言ngôn 決quyết 擇trạch 者giả 。 即tức 是thị 現hiện 觀quán 。 此thử 分phần/phân 即tức 是thị 法pháp 無vô 我ngã 忍nhẫn 。 引dẫn 此thử 善thiện 根căn 說thuyết 名danh 為vi 順thuận 。 最tối 居cư 其kỳ 上thượng 故cố 名danh 為vi 頂đảnh 。 復phục 由do 四tứ 種chủng 如như 實thật 遍biến 智trí 者giả 。 謂vị 如như 先tiên 說thuyết 於ư 名danh 事sự 等đẳng 。 不bất 可khả 得đắc 中trung 。 已dĩ 得đắc 決quyết 定định 。 如như 是thị 轉chuyển 時thời 。 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 。 似tự 名danh 等đẳng 現hiện 。 決quyết 定định 了liễu 知tri 。 都đô 無vô 有hữu 義nghĩa 。 入nhập 真chân 義nghĩa 一nhất 分phần/phân 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 唯duy 能năng 通thông 達đạt 所sở 取thủ 無vô 故cố 名danh 入nhập 一nhất 分phần/phân 。 由do 於ư 此thử 中trung 了liễu 達đạt 義nghĩa 無vô 。 未vị 能năng 伏phục 彼bỉ 能năng 取thủ 行hành 相tương/tướng 唯duy 識thức 令linh 無vô 。 是thị 故cố 說thuyết 此thử 名danh 諦đế 順thuận 忍nhẫn 所sở 依y 止chỉ 定định 。 順thuận 謂vị 親thân 近cận 依y 所sở 取thủ 無vô 令linh 能năng 取thủ 無vô 。 應ưng 知tri 如như 是thị 諸chư 三tam 摩ma 地địa 。 是thị 現hiện 觀quán 邊biên 者giả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 近cận 彼bỉ 轉chuyển 義nghĩa 。
論luận 曰viết 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 已dĩ 入nhập 於ư 地địa 已dĩ 得đắc 見kiến 道đạo 。 已dĩ 入nhập 唯duy 識thức 。 於ư 修tu 道Đạo 中trung 云vân 何hà 修tu 行hành 。 於ư 如như 所sở 說thuyết 安an 立lập 十Thập 地Địa 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 經kinh 皆giai 現hiện 前tiền 中trung 。 由do 緣duyên 總tổng 法pháp 出xuất 世thế 後hậu 得đắc 止Chỉ 觀Quán 智trí 故cố 。 經kinh 於ư 無vô 量lượng 百bách 千thiên 。 俱câu 胝chi 那na 庾dữu 多đa 劫kiếp 。 數số 修tu 習tập 故cố 而nhi 得đắc 轉chuyển 依y 。 為vi 欲dục 證chứng 得đắc 三tam 種chủng 佛Phật 身thân 。 精tinh 勤cần 修tu 行hành 。
釋thích 曰viết 。 於ư 如như 所sở 說thuyết 安an 立lập 十Thập 地Địa 者giả 。 謂vị 隨tùy 彼bỉ 彼bỉ 戲hí 論luận 言ngôn 說thuyết 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 十thập 種chủng 地địa 中trung 。 由do 緣duyên 總tổng 法pháp 者giả 。 相tương/tướng 雜tạp 緣duyên 故cố 。 無vô 緣duyên 別biệt 法pháp 而nhi 修tu 正chánh 智trí 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 所sở 集tập 資tư 糧lương 。 不bất 應ưng 得đắc 有hữu 。 出xuất 世thế 者giả 是thị 無vô 分phân 別biệt 智trí 後hậu 得đắc 。 即tức 是thị 清thanh 淨tịnh 世thế 間gian 能năng 安an 立lập 智trí 。 此thử 後hậu 得đắc 故cố 。 清thanh 淨tịnh 有hữu 相tương/tướng 境cảnh 故cố 。 世thế 間gian 而nhi 得đắc 轉chuyển 依y 者giả 。 謂vị 經kinh 多đa 劫kiếp 修tu 無vô 分phân 別biệt 後hậu 得đắc 智trí 故cố 。 而nhi 得đắc 轉chuyển 依y 。 謂vị 心tâm 心tâm 法pháp 相tướng 續tục 清thanh 淨tịnh 。 為vi 欲dục 證chứng 得đắc 三tam 種chủng 佛Phật 身thân 精tinh 勤cần 修tu 行hành 者giả 。 後hậu 當đương 廣quảng 說thuyết 。
論luận 曰viết 。 聲Thanh 聞Văn 現hiện 觀quán 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 與dữ 聲Thanh 聞Văn 異dị 。 由do 十thập 一nhất 種chủng 差sai 別biệt 應ưng 知tri 。 一nhất 由do 所sở 緣duyên 差sai 別biệt 。 以dĩ 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 二nhị 由do 資tư 持trì 差sai 別biệt 。 以dĩ 大đại 福phước 智trí 。 二nhị 種chủng 資tư 糧lương 。 為vi 資tư 持trì 故cố 。 三tam 由do 通thông 達đạt 差sai 別biệt 。 以dĩ 能năng 通thông 達đạt 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 法pháp 無vô 我ngã 故cố 。 四tứ 由do 涅Niết 槃Bàn 差sai 別biệt 。 攝nhiếp 受thọ 無vô 住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 五ngũ 由do 地địa 差sai 別biệt 。 依y 於ư 十Thập 地Địa 而nhi 出xuất 離ly 故cố 。 六lục 七thất 由do 清thanh 淨tịnh 差sai 別biệt 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 習tập 。 淨tịnh 佛Phật 土độ 故cố 。 八bát 由do 於ư 自tự 他tha 得đắc 平bình 等đẳng 心tâm 差sai 別biệt 。 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 加gia 行hành 無vô 休hưu 息tức 故cố 。 九cửu 由do 生sanh 差sai 別biệt 。 生sanh 如Như 來Lai 家gia 故cố 。 十thập 由do 受thọ 生sanh 差sai 別biệt 。 常thường 於ư 諸chư 佛Phật 大đại 集tập 會hội 中trung 。 攝nhiếp 受thọ 生sanh 故cố 。 十thập 一nhất 由do 果quả 差sai 別biệt 。 十Thập 力Lực 無Vô 畏Úy 。 不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 。 無vô 量lượng 功công 德đức 。 果quả 成thành 滿mãn 故cố 。
釋thích 曰viết 。 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 現hiện 觀quán 差sai 別biệt 。 略lược 有hữu 十thập 種chủng 。 或hoặc 十thập 一nhất 種chủng 。 所sở 緣duyên 差sai 別biệt 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 以dĩ 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 為vi 聞văn 慧tuệ 等đẳng 。 三tam 種chủng 所sở 緣duyên 。 聲Thanh 聞Văn 現hiện 觀quán 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 法pháp 為vi 其kỳ 所sở 緣duyên 。 資tư 持trì 差sai 別biệt 中trung 。 福phước 資tư 糧lương 者giả 。 謂vị 施thí 戒giới 忍nhẫn 三tam 種chủng 加gia 行hành 。 智trí 資tư 糧lương 者giả 。 謂vị 精tinh 進tấn 靜tĩnh 慮lự 。 及cập 聞văn 慧tuệ 等đẳng 。 言ngôn 資tư 糧lương 者giả 。 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 所sở 運vận 集tập 故cố 。 通thông 達đạt 差sai 別biệt 中trung 聲Thanh 聞Văn 現hiện 觀quán 唯duy 能năng 通thông 達đạt 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 空không 無vô 我ngã 理lý 。 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 俱câu 能năng 通thông 達đạt 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 法pháp 空không 無vô 我ngã 。 涅Niết 槃Bàn 差sai 別biệt 中trung 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 攝nhiếp 受thọ 悲bi 慧tuệ 方phương 便tiện 資tư 糧lương 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 所sở 住trụ 著trước 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 聲Thanh 聞Văn 現hiện 觀quán 唯duy 住trụ 無vô 為vi 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 地địa 差sai 別biệt 中trung 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 。 依y 於ư 十Thập 地Địa 而nhi 得đắc 出xuất 離ly 。 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 中trung 。 無vô 有hữu 如như 是thị 。 諸chư 地địa 建kiến 立lập 。 清thanh 淨tịnh 差sai 別biệt 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 永vĩnh 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 并tinh 諸chư 習tập 氣khí 。 及cập 能năng 清thanh 淨tịnh 眾chúng 寶bảo 佛Phật 土độ 。 聲Thanh 聞Văn 現hiện 觀quán 雖tuy 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 未vị 除trừ 習tập 氣khí 全toàn 不bất 能năng 淨tịnh 眾chúng 寶bảo 佛Phật 土độ 。 言ngôn 習tập 氣khí 者giả 。 雖tuy 無vô 煩phiền 惱não 。 然nhiên 其kỳ 所sở 作tác 似tự 有hữu 煩phiền 惱não 。 自tự 他tha 平bình 等đẳng 心tâm 差sai 別biệt 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 證chứng 得đắc 自tự 他tha 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 加gia 行hành 無vô 絕tuyệt 。 聲Thanh 聞Văn 現hiện 觀quán 分phân 別biệt 自tự 他tha 。 唯duy 修tu 自tự 利lợi 不bất 修tu 他tha 利lợi 。 生sanh 差sai 別biệt 中trung 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 。 於ư 如Như 來Lai 家gia 法Pháp 界Giới 中trung 生sanh 。 是thị 佛Phật 真chân 子tử 。 如như 輪Luân 王Vương 家gia 生sanh 有hữu 相tương/tướng 子tử 。 非phi 如như 聲Thanh 聞Văn 同đồng 於ư 下hạ 賤tiện 無vô 智trí 婢tỳ 子tử 。 受thọ 生sanh 差sai 別biệt 。 中trung 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 。 常thường 於ư 諸chư 佛Phật 。 大đại 集tập 會hội 中trung 。 蓮liên 花hoa 臺đài 上thượng 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 恆hằng 受thọ 化hóa 生sanh 。 所sở 言ngôn 諸chư 佛Phật 大đại 集tập 會hội 者giả 。 謂vị 無vô 漏lậu 界giới 。 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。 非phi 如như 聲Thanh 聞Văn 處xứ 母mẫu 胎thai 等đẳng 。 果quả 差sai 別biệt 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 現hiện 觀quán 。 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 無vô 量lượng 功công 德đức 。 眾chúng 所sở 莊trang 嚴nghiêm 。 能năng 無vô 功công 用dụng 起khởi 作tác 一nhất 切thiết 利lợi 有hữu 情tình 事sự 。 證chứng 得đắc 法Pháp 身thân 以dĩ 為vi 勝thắng 果quả 。 餘dư 用dụng 無vô 漏lậu 轉chuyển 生sanh 為vi 果quả 。
論luận 曰viết 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 頌tụng 。
名danh 事sự 互hỗ 為vi 客khách 。 其kỳ 性tánh 應ưng 尋tầm 思tư 。
於ư 二nhị 亦diệc 當đương 推thôi 。 唯duy 量lượng 及cập 唯duy 假giả 。
實thật 智trí 觀quán 無vô 義nghĩa 。 唯duy 有hữu 分phân 別biệt 三tam 。
彼bỉ 無vô 故cố 此thử 無vô 。 是thị 即tức 入nhập 三tam 性tánh 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 二nhị 伽già 他tha 總tổng 攝nhiếp 尋tầm 思tư 及cập 尋tầm 思tư 果quả 。 令linh 易dị 解giải 了liễu 。 名danh 事sự 互hỗ 為vi 客khách 其kỳ 性tánh 應ưng 尋tầm 思tư 者giả 。 謂vị 名danh 於ư 事sự 為vi 客khách 。 事sự 於ư 名danh 亦diệc 爾nhĩ 。 非phi 如như 一nhất 類loại 。 謂vị 聲thanh 與dữ 義nghĩa 相tương 稱xứng 而nhi 生sanh 。 互hỗ 相tương 繫hệ 屬thuộc 於ư 二nhị 亦diệc 當đương 推thôi 唯duy 量lượng 及cập 唯duy 假giả 者giả 。 謂vị 於ư 自tự 性tánh 及cập 差sai 別biệt 中trung 。 亦diệc 當đương 推thôi 尋tầm 唯duy 有hữu 分phân 別biệt 唯duy 有hữu 假giả 立lập 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。 謂vị 此thử 二nhị 種chủng 唯duy 有hữu 分phân 別biệt 。 唯duy 有hữu 假giả 立lập 差sai 別biệt 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 真chân 實thật 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 言ngôn 實thật 智trí 者giả 。 謂vị 從tùng 尋tầm 思tư 所sở 生sanh 四tứ 種chủng 如như 實thật 遍biến 智trí 。 觀quán 無vô 義nghĩa 者giả 。 謂vị 觀quán 其kỳ 義nghĩa 。 本bổn 來lai 無vô 有hữu 。 唯duy 有hữu 分phân 別biệt 三tam 者giả 。 觀quán 見kiến 唯duy 有hữu 。 三tam 種chủng 分phân 別biệt 。 謂vị 名danh 分phân 別biệt 。 自tự 性tánh 假giả 立lập 分phân 別biệt 。 差sai 別biệt 假giả 立lập 分phân 別biệt 。 彼bỉ 無vô 故cố 此thử 無vô 者giả 。 謂vị 義nghĩa 無vô 故cố 觀quán 此thử 三tam 種chủng 分phân 別biệt 亦diệc 無vô 。 是thị 即tức 入nhập 三tam 性tánh 者giả 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 即tức 是thị 悟ngộ 入nhập 。 三tam 種chủng 自tự 性tánh 。 謂vị 初sơ 頌tụng 前tiền 半bán 。 觀quán 名danh 與dữ 事sự 更cánh 互hỗ 為vi 客khách 。 即tức 是thị 悟ngộ 入nhập 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 初sơ 頌tụng 後hậu 半bán 。 觀quán 彼bỉ 二nhị 種chủng 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 唯duy 有hữu 分phân 別biệt 唯duy 有hữu 假giả 立lập 。 即tức 是thị 悟ngộ 入nhập 。 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 第đệ 二nhị 頌tụng 中trung 即tức 是thị 悟ngộ 入nhập 圓viên 成thành 實thật 自tự 性tánh 。 此thử 中trung 但đãn 遣khiển 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 各các 別biệt 心tâm 境cảnh 。 伏phục 除trừ 分phân 別biệt 不bất 無vô 其kỳ 事sự 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 繫hệ 縛phược 解giải 脫thoát 俱câu 不bất 應ưng 成thành 。 淨tịnh 與dữ 不bất 淨tịnh 。 皆giai 無vô 有hữu 故cố 。
論luận 曰viết 。
復phục 有hữu 教giáo 授thọ 二nhị 頌tụng 。 如như 分phân 別biệt 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 。
菩Bồ 薩Tát 於ư 定định 位vị 。 觀quán 影ảnh 唯duy 是thị 心tâm 。
義nghĩa 想tưởng 既ký 滅diệt 除trừ 。 審thẩm 觀quán 唯duy 自tự 想tưởng 。
如như 是thị 住trụ 內nội 心tâm 。 知tri 所sở 取thủ 非phi 有hữu 。
次thứ 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 。 後hậu 觸xúc 無vô 所sở 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 誰thùy 能năng 如như 是thị 尋tầm 思tư 得đắc 果quả 。 如như 是thị 教giáo 授thọ 。 當đương 復phục 為vi 誰thùy 。 為vi 答đáp 此thử 問vấn 說thuyết 於ư 二nhị 頌tụng 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 定định 位vị 觀quán 影ảnh 唯duy 是thị 心tâm 者giả 。 謂vị 觀quán 所sở 有hữu 似tự 法pháp 似tự 義nghĩa 。 定định 所sở 行hành 影ảnh 唯duy 是thị 內nội 心tâm 。 如như 經kinh 言ngôn 。 我ngã 說thuyết 識thức 所sở 緣duyên 。 唯duy 識thức 所sở 現hiện 故cố 。 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 即tức 說thuyết 能năng 觀quán 。 於ư 定định 位vị 者giả 。 心tâm 住trụ 一nhất 境cảnh 。 義nghĩa 想tưởng 既ký 滅diệt 除trừ 者giả 。 謂vị 由do 彼bỉ 影ảnh 遣khiển 其kỳ 義nghĩa 想tưởng 。 審thẩm 觀quán 唯duy 自tự 想tưởng 者giả 。 謂vị 審thẩm 觀quán 察sát 如như 是thị 似tự 法pháp 似tự 義nghĩa 之chi 相tướng 。 唯duy 我ngã 定định 心tâm 。 之chi 所sở 變biến 現hiện 。 如như 是thị 住trụ 內nội 心tâm 者giả 。 是thị 心tâm 於ư 爾nhĩ 時thời 即tức 住trụ 自tự 心tâm 義nghĩa 。 知tri 所sở 取thủ 非phi 有hữu 次thứ 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 者giả 。 謂vị 先tiên 已dĩ 了liễu 所sở 取thủ 是thị 無vô 。 如như 所sở 取thủ 性tánh 既ký 無vô 所sở 有hữu 。 所sở 取thủ 性tánh 上thượng 能năng 取thủ 之chi 性tánh 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。 後hậu 觸xúc 無vô 所sở 得đắc 者giả 。 謂vị 從tùng 此thử 後hậu 證chứng 無vô 二nhị 性tánh 所sở 得đắc 真Chân 如Như 。
論luận 曰viết 。
復phục 有hữu 別biệt 五ngũ 現hiện 觀quán 伽già 他tha 。 如như 大Đại 乘Thừa 經Kinh 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 。
福phước 德đức 智trí 慧tuệ 二nhị 資tư 糧lương 。 菩Bồ 薩Tát 善thiện 備bị 無vô 邊biên 際tế 。
於ư 法pháp 思tư 量lượng 善thiện 決quyết 已dĩ 。 故cố 了liễu 義nghĩa 趣thú 唯duy 言ngôn 類loại 。
若nhược 知tri 諸chư 義nghĩa 唯duy 是thị 言ngôn 。 即tức 住trụ 似tự 彼bỉ 唯duy 心tâm 理lý 。
便tiện 能năng 現hiện 證chứng 真chân 法Pháp 界Giới 。 是thị 故cố 二nhị 相tương/tướng 悉tất 蠲quyên 除trừ 。
體thể 知tri 離ly 心tâm 無vô 別biệt 物vật 。 由do 此thử 即tức 會hội 心tâm 非phi 有hữu 。
智trí 者giả 了liễu 達đạt 二nhị 皆giai 無vô 。 等đẳng 住trụ 二nhị 無vô 真chân 法Pháp 界Giới 。
慧tuệ 者giả 無vô 分phân 別biệt 智trí 力lực 。 周chu 遍biến 平bình 等đẳng 常thường 順thuận 行hành 。
滅diệt 依y 榛# 梗# 過quá 失thất 聚tụ 。 如như 大đại 良lương 藥dược 銷tiêu 眾chúng 毒độc 。
佛Phật 說thuyết 妙diệu 法Pháp 善thiện 成thành 立lập 。 安an 慧tuệ 并tinh 根căn 法Pháp 界Giới 中trung 。
了liễu 知tri 念niệm 趣thú 唯duy 分phân 別biệt 。 勇dũng 猛mãnh 疾tật 歸quy 德đức 海hải 岸ngạn 。
釋thích 曰viết 。 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 。 二nhị 資tư 糧lương 菩Bồ 薩Tát 善thiện 備bị 無vô 邊biên 際tế 者giả 。 謂vị 施thí 等đẳng 三tam 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 名danh 福phước 資tư 糧lương 。 第đệ 六lục 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 名danh 智trí 資tư 糧lương 。 精tinh 進tấn 俱câu 修tu 故cố 通thông 二nhị 種chủng 。 靜tĩnh 慮lự 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 緣duyên 無vô 量lượng 。 屬thuộc 福phước 資tư 糧lương 。 其kỳ 餘dư 屬thuộc 智trí 。 福phước 智trí 積tích 集tập 故cố 名danh 資tư 糧lương 。 言ngôn 善thiện 備bị 者giả 。 是thị 圓viên 滿mãn 義nghĩa 。 經kinh 無vô 數số 時thời 差sai 別biệt 圓viên 滿mãn 名danh 無vô 邊biên 際tế 。 於ư 法pháp 思tư 量lượng 善thiện 決quyết 已dĩ 者giả 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 由do 定định 後hậu 智trí 極cực 善thiện 決quyết 定định 得đắc 無vô 猶do 豫dự 故cố 。 了liễu 義nghĩa 趣thú 唯duy 言ngôn 類loại 者giả 。 是thị 故cố 能năng 了liễu 一nhất 切thiết 義nghĩa 趣thú 。 唯duy 用dụng 意ý 言ngôn 分phân 別biệt 為vi 因nhân 。 若nhược 知tri 諸chư 義nghĩa 唯duy 是thị 言ngôn 即tức 住trụ 似tự 彼bỉ 唯duy 心tâm 理lý 者giả 。 謂vị 若nhược 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 義nghĩa 相tương/tướng 唯duy 是thị 意ý 言ngôn 。 即tức 能năng 安an 心tâm 住trụ 似tự 義nghĩa 相tương/tướng 種chủng 種chủng 變biến 現hiện 。 唯duy 心tâm 理lý 中trung 得đắc 決quyết 定định 故cố 。 此thử 第đệ 二nhị 頌tụng 初sơ 半bán 顯hiển 示thị 菩Bồ 薩Tát 。 在tại 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 位vị 。 初sơ 頌tụng 顯hiển 示thị 此thử 位vị 加gia 行hành 。 便tiện 能năng 現hiện 證chứng 真chân 法Pháp 界Giới 是thị 故cố 二nhị 相tương/tướng 悉tất 蠲quyên 除trừ 者giả 。 由do 先tiên 了liễu 達đạt 義nghĩa 無vô 所sở 有hữu 。 住trụ 唯duy 心tâm 故cố 能năng 除trừ 所sở 取thủ 能năng 取thủ 二nhị 相tương/tướng 。 現hiện 證chứng 無vô 二nhị 真chân 實thật 法Pháp 界Giới 。 善thiện 決quyết 定định 智trí 依y 此thử 生sanh 故cố 。 此thử 前tiền 半bán 頌tụng 及cập 後hậu 第đệ 三tam 顯hiển 見kiến 道đạo 位vị 。 如như 所sở 現hiện 證chứng 次thứ 當đương 顯hiển 示thị 。 體thể 知tri 離ly 心tâm 無vô 別biệt 物vật 由do 此thử 即tức 會hội 心tâm 非phi 有hữu 者giả 。 謂vị 知tri 離ly 心tâm 無vô 別biệt 一nhất 切thiết 。 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 由do 彼bỉ 無vô 故cố 能năng 緣duyên 心tâm 性tánh 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。 智trí 者giả 了liễu 達đạt 。 二nhị 皆giai 無vô 者giả 。 勝thắng 慧tuệ 相tương 應ứng 故cố 名danh 智trí 者giả 。 於ư 二nhị 無vô 性tánh 能năng 決quyết 定định 知tri 故cố 名danh 了liễu 達đạt 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 所sở 緣duyên 能năng 緣duyên 本bổn 來lai 無vô 性tánh 名danh 二nhị 皆giai 無vô 等đẳng 。 住trụ 二nhị 無vô 真chân 法Pháp 界Giới 者giả 。 平bình 等đẳng 安an 住trụ 故cố 名danh 等đẳng 住trụ 。 所sở 取thủ 能năng 取thủ 悉tất 皆giai 遠viễn 離ly 。 故cố 言ngôn 二nhị 無vô 。 如như 是thị 現hiện 證chứng 法Pháp 界Giới 。 非phi 虛hư 名danh 真chân 法Pháp 界Giới 。 慧tuệ 者giả 無vô 分phân 別biệt 智trí 力lực 者giả 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 所sở 有hữu 功công 能năng 。 周chu 遍biến 平bình 等đẳng 常thường 順thuận 行hành 者giả 。 謂vị 總tổng 內nội 外ngoại 故cố 名danh 周chu 遍biến 。 如như 所sở 取thủ 無vô 能năng 取thủ 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 名danh 平bình 等đẳng 。 隨tùy 順thuận 觀quán 察sát 。 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 其kỳ 性tánh 平bình 等đẳng 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 故cố 名danh 順thuận 行hành 。
時thời 恆hằng 故cố 常thường 。 滅diệt 者giả 除trừ 也dã 。 依y 謂vị 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 法pháp 因nhân 難nan 可khả 悟ngộ 入nhập 。 喻dụ 於ư 榛# 梗# 。 諸chư 雜tạp 染nhiễm 法pháp 。 名danh 為vi 過quá 失thất 。 習tập 氣khí 積tích 集tập 故cố 名danh 為vi 聚tụ 。 如như 大đại 良lương 藥dược 銷tiêu 眾chúng 毒độc 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 易dị 了liễu 。 能năng 除trừ 遠viễn 入nhập 諸chư 過quá 失thất 故cố 。 如như 阿a 揭yết 陀đà 。 此thử 第đệ 四tứ 頌tụng 顯hiển 示thị 修tu 道Đạo 。 佛Phật 說thuyết 妙diệu 法Pháp 善thiện 成thành 立lập 者giả 。 謂vị 牟Mâu 尼Ni 尊Tôn 所sở 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 極cực 善thiện 成thành 立lập 。 安an 慧tuệ 并tinh 根căn 法Pháp 界Giới 中trung 者giả 。 謂vị 安an 其kỳ 慧tuệ 置trí 佛Phật 所sở 說thuyết 。 善thiện 成thành 立lập 法Pháp 。 并tinh 其kỳ 根căn 本bổn 真chân 法Pháp 界Giới 中trung 。 根căn 者giả 謂vị 此thử 是thị 覺giác 因nhân 故cố 。 或hoặc 總tổng 緣duyên 法pháp 。 名danh 為vi 根căn 本bổn 。 謂vị 一nhất 切thiết 經kinh 皆giai 以dĩ 十Thập 地Địa 為vi 根căn 本bổn 故cố 。 法pháp 依y 彼bỉ 轉chuyển 故cố 名danh 法Pháp 界Giới 。 即tức 諸chư 法pháp 空không 。 了liễu 知tri 念niệm 趣thú 唯duy 分phân 別biệt 者giả 。 謂vị 後hậu 得đắc 智trí 依y 法Pháp 界Giới 轉chuyển 。 了liễu 知tri 念niệm 趣thú 唯duy 是thị 分phân 別biệt 。 離ly 分phân 別biệt 外ngoại 無vô 所sở 念niệm 法pháp 。 謂vị 彼bỉ 所sở 念niệm 。 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 及cập 所sở 應ưng 念niệm 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 并tinh 彼bỉ 果quả 等đẳng 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 性tánh 皆giai 無vô 故cố 。 勇dũng 猛mãnh 疾tật 歸quy 德đức 海hải 岸ngạn 者giả 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 由do 先tiên 漸tiệm 次thứ 修tu 習tập 現hiện 觀quán 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 後hậu 得đắc 智trí 故cố 。 速tốc 能năng 證chứng 獲hoạch 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 圓viên 滿mãn 佛Phật 果Quả 。 謂vị 如Như 來Lai 地địa 超siêu 度độ 無vô 邊biên 因nhân 位vị 功công 德đức 。 名danh 德đức 海hải 岸ngạn 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。
證chứng 三tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 頓đốn 成thành 圓viên 滿mãn 果quả 。
度độ 無vô 邊biên 德đức 海hải 。 至chí 無vô 等đẳng 等đẳng 位vị 。
疾tật 者giả 速tốc 也dã 。 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 乃nãi 成thành 佛Phật 果quả 。
時thời 既ký 長trường 久cửu 云vân 何hà 言ngôn 疾tật 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
時thời 劫kiếp 長trường 遠viễn 。 唯duy 分phân 別biệt 故cố 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。
處xứ 夢mộng 謂vị 經kinh 年niên 。 寤ngụ 乃nãi 須tu 臾du 頃khoảnh 。
故cố 時thời 雖tuy 無vô 量lượng 。 攝nhiếp 在tại 一nhất 剎sát 那na 。
又hựu 佛Phật 精tinh 進tấn 極cực 熾sí 然nhiên 故cố 。 雖tuy 經kinh 多đa 劫kiếp 。 而nhi 謂vị 少thiểu 時thời 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。
愚ngu 修tu 雖tuy 少thiểu 時thời 。 怠đãi 心tâm 疑nghi 已dĩ 久cửu 。
佛Phật 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 勤cần 勇dũng 謂vị 須tu 臾du 。
言ngôn 勇dũng 猛mãnh 者giả 即tức 智trí 慧tuệ 力lực 。 成thành 無vô 分phân 別biệt 後hậu 得đắc 智trí 故cố 。 無vô 所sở 怯khiếp 憚đạn 故cố 名danh 勇dũng 猛mãnh 。 此thử 頌tụng 顯hiển 示thị 至chí 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 最tối 勝thắng 尊tôn 高cao 究cứu 竟cánh 道đạo 位vị 。
攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 六lục