攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích
Quyển 4
世Thế 親Thân 菩Bồ 薩Tát 釋Thích 陳Trần 真Chân 諦Đế 譯Dịch
攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 四tứ
世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 釋thích
陳trần 天Thiên 竺Trúc 三tam 藏tạng 真Chân 諦Đế 譯dịch
釋thích 引dẫn 證chứng 品phẩm 之chi 二nhị
順thuận 道Đạo 理lý 章chương 第đệ 六lục
論luận 曰viết 。 若nhược 人nhân 入nhập 滅diệt 心tâm 定định 。 由do 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 。 是thị 故cố 果quả 報báo 識thức 於ư 定định 中trung 應ưng 成thành 不bất 離ly 身thân 。
釋thích 曰viết 。 此thử 章chương 復phục 引dẫn 不bất 違vi 道Đạo 理lý 。 以dĩ 顯hiển 實thật 有hữu 本bổn 識thức 。 若nhược 人nhân 謂vị 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 果quả 緣Duyên 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 為vi 得đắc 寂tịch 靜tĩnh 住trụ 。 及cập 離ly 退thoái 失thất 過quá 故cố 聖thánh 人nhân 修tu 滅diệt 心tâm 定định 。 非phi 滅diệt 心tâm 體thể 稱xưng 滅diệt 心tâm 。 滅diệt 心tâm 法pháp 故cố 名danh 滅diệt 心tâm 。 以dĩ 能năng 依y 從tùng 所sở 依y 故cố 立lập 心tâm 名danh 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 是thị 於ư 入nhập 定định 時thời 識thức 不bất 離ly 身thân 。 此thử 識thức 但đãn 是thị 果quả 報báo 識thức 。 若nhược 離ly 此thử 識thức 說thuyết 六lục 識thức 中trung 隨tùy 一nhất 餘dư 識thức 不bất 離ly 於ư 身thân 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 修tu 此thử 滅diệt 心tâm 定định 為vi 對đối 治trị 生sanh 起khởi 識thức 。 由do 觀quán 生sanh 起khởi 識thức 有hữu 不bất 寂tịch 靜tĩnh 過quá 失thất 故cố 。 言ngôn 過quá 失thất 者giả 。 六lục 識thức 緣duyên 外ngoại 塵trần 。 有hữu 起khởi 不bất 正chánh 思tư 惟duy 義nghĩa 。 由do 不bất 正chánh 思tư 惟duy 退thoái 失thất 定định 。 此thử 是thị 第đệ 一nhất 過quá 失thất 。 由do 生sanh 起khởi 識thức 在tại 散tán 動động 位vị 中trung 障chướng 。 不bất 得đắc 最tối 細tế 寂tịch 靜tĩnh 處xứ 。 此thử 是thị 第đệ 二nhị 過quá 失thất 。 已dĩ 得đắc 退thoái 失thất 未vị 得đắc 不bất 得đắc 。 為vi 對đối 治trị 此thử 二nhị 過quá 失thất 故cố 修tu 滅diệt 心tâm 定định 。 若nhược 立lập 識thức 不bất 離ly 身thân 。 應ưng 知tri 即tức 是thị 本bổn 識thức 。
論luận 曰viết 。
何hà 以dĩ 故cố 。
釋thích 曰viết 。 復phục 以dĩ 何hà 義nghĩa 證chứng 知tri 。 識thức 不bất 離ly 身thân 但đãn 是thị 本bổn 識thức 。
論luận 曰viết 。 滅diệt 心tâm 定định 非phi 此thử 識thức 對đối 治trị 故cố 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 欲dục 得đắc 寂tịch 靜tĩnh 住trụ 不bất 觀quán 此thử 識thức 過quá 失thất 不bất 為vi 對đối 治trị 此thử 識thức 故cố 修tu 滅diệt 心tâm 定định 。 故cố 正chánh 入nhập 滅diệt 心tâm 定định 時thời 不bất 滅diệt 此thử 識thức 。 即tức 說thuyết 此thử 識thức 。 不bất 離ly 於ư 身thân 。
論luận 曰viết 。 云vân 何hà 知tri 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 如như 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 可khả 知tri 。 何hà 故cố 不bất 言ngôn 入nhập 滅diệt 心tâm 定định 時thời 。 實thật 無vô 復phục 心tâm 。 心tâm 非phi 永vĩnh 滅diệt 後hậu 時thời 更cánh 生sanh 故cố 。 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 若nhược 人nhân 入nhập 第đệ 四tứ 定định 身thân 行hành 則tắc 斷đoạn 。 若nhược 人nhân 入nhập 第đệ 二nhị 定định 等đẳng 言ngôn 行hạnh 則tắc 斷đoạn 。 若nhược 人nhân 入nhập 滅diệt 心tâm 定định 心tâm 行hành 則tắc 斷đoạn 。 如như 此thử 身thân 行hành 斷đoạn 身thân 不bất 滅diệt 。 心tâm 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 但đãn 心tâm 行hành 滅diệt 心tâm 不bất 滅diệt 。 故cố 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 。 何hà 故cố 不bất 作tác 如như 此thử 說thuyết 。 若nhược 人nhân 執chấp 入nhập 滅diệt 心tâm 定định 。 後hậu 出xuất 定định 時thời 心tâm 則tắc 還hoàn 生sanh 。 由do 此thử 義nghĩa 故cố 。 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
論luận 曰viết 。 若nhược 從tùng 此thử 定định 出xuất 。 識thức 不bất 應ưng 更cánh 生sanh 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 在tại 此thử 定định 識thức 相tương 續tục 斷đoạn 。 無vô 復phục 所sở 餘dư 故cố 。 無vô 復phục 從tùng 此thử 定định 出xuất 及cập 識thức 更cánh 生sanh 義nghĩa 。
論luận 曰viết 。
何hà 以dĩ 故cố 。
釋thích 曰viết 。 欲dục 更cánh 引dẫn 道Đạo 理lý 以dĩ 成thành 此thử 義nghĩa 。
論luận 曰viết 。 此thử 果quả 報báo 識thức 相tương 續tục 已dĩ 斷đoạn 。 若nhược 離ly 託thác 生sanh 時thời 。 不bất 復phục 得đắc 生sanh 。
釋thích 曰viết 。 如như 人nhân 一nhất 期kỳ 報báo 已dĩ 盡tận 。 果quả 報báo 識thức 相tương 續tục 永vĩnh 斷đoạn 。 無vô 還hoàn 生sanh 義nghĩa 識thức 若nhược 更cánh 生sanh 必tất 託thác 餘dư 生sanh 身thân 。 若nhược 離ly 託thác 餘dư 身thân 。 果quả 報báo 識thức 還hoàn 於ư 本bổn 身thân 中trung 生sanh 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 故cố 知tri 入nhập 滅diệt 心tâm 定định 時thời 。 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 唯duy 是thị 本bổn 識thức 。
論luận 曰viết 。 若nhược 人nhân 說thuyết 滅diệt 心tâm 定định 有hữu 心tâm 。 此thử 人nhân 所sở 說thuyết 則tắc 不bất 成thành 心tâm 。
釋thích 曰viết 。 言ngôn 有hữu 第đệ 六lục 心tâm 名danh 為vi 有hữu 心tâm 。 約ước 第đệ 六lục 心tâm 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 。 如như 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 則tắc 不bất 成thành 心tâm 。
論luận 曰viết 。
何hà 以dĩ 故cố 。
釋thích 曰viết 。 欲dục 更cánh 引dẫn 道Đạo 理lý 破phá 第đệ 六lục 識thức 。 立lập 本bổn 識thức 明minh 不bất 離ly 身thân 。 若nhược 離ly 如như 前tiền 所sở 立lập 相tương/tướng 本bổn 識thức 生sanh 起khởi 識thức 中trung 隨tùy 執chấp 一nhất 識thức 。 言ngôn 滅diệt 心tâm 定định 中trung 有hữu 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
論luận 曰viết 。 定định 義nghĩa 不bất 成thành 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 下hạ 以dĩ 十thập 義nghĩa 。 顯hiển 滅diệt 心tâm 定định 中trung 立lập 有hữu 心tâm 義nghĩa 過quá 失thất 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 過quá 失thất 。 心tâm 與dữ 心tâm 法pháp 未vị 曾tằng 見kiến 其kỳ 相tương 離ly 。 如như 餘dư 心tâm 法pháp 與dữ 餘dư 心tâm 法pháp 如như 想tưởng 無vô 時thời 離ly 受thọ 。 受thọ 亦diệc 無vô 時thời 離ly 想tưởng 。 心tâm 與dữ 心tâm 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 無vô 時thời 得đắc 相tương 離ly 。 若nhược 不bất 相tương 離ly 。 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 及cập 滅diệt 心tâm 定định 悉tất 不bất 得đắc 成thành 。 由do 滅diệt 三tam 法pháp 故cố 此thử 定định 得đắc 成thành 。 三tam 法pháp 既ký 不bất 滅diệt 故cố 此thử 定định 不bất 成thành 。 若nhược 人nhân 執chấp 有hữu 本bổn 識thức 言ngôn 識thức 不bất 離ly 身thân 。 則tắc 無vô 此thử 過quá 。 何hà 故cố 餘dư 識thức 皆giai 滅diệt 此thử 識thức 獨độc 不bất 滅diệt 。 修tu 滅diệt 心tâm 定định 者giả 。 求cầu 得đắc 寂tịch 靜tĩnh 住trụ 。 為vi 對đối 治trị 能năng 障chướng 寂tịch 靜tĩnh 住trụ 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 故cố 。 滅diệt 心tâm 定định 生sanh 。 不bất 為vi 對đối 治trị 不bất 明minh 了liễu 本bổn 識thức 修tu 滅diệt 心tâm 定định 故cố 。 餘dư 識thức 滅diệt 此thử 識thức 。 不bất 滅diệt 。
復phục 次thứ 此thử 定định 中trung 若nhược 離ly 本bổn 識thức 。 餘dư 識thức 不bất 成thành 。
論luận 曰viết 。 解giải 相tương 及cập 境cảnh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 二nhị 過quá 失thất 。 若nhược 執chấp 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 是thị 有hữu 。 此thử 有hữu 必tất 有hữu 解giải 相tương 及cập 境cảnh 界giới 。 解giải 相tương/tướng 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 無vô 分phân 別biệt 。 二nhị 有hữu 分phân 別biệt 。 無vô 分phân 別biệt 即tức 是thị 五ngũ 識thức 。 意ý 識thức 或hoặc 有hữu 分phân 別biệt 。 或hoặc 無vô 分phân 別biệt 。 若nhược 無vô 分phân 別biệt 。 六lục 識thức 同đồng 是thị 證chứng 知tri 。 若nhược 有hữu 分phân 別biệt 。 則tắc 是thị 比tỉ 知tri 。 境cảnh 界giới 即tức 是thị 六lục 塵trần 及cập 六lục 塵trần 真Chân 如Như 故cố 。 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 解giải 相tương 及cập 境cảnh 界giới 。 皆giai 可khả 了liễu 別biệt 解giải 相tương 及cập 境cảnh 界giới 。 於ư 此thử 定định 中trung 。 既ký 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 知tri 此thử 定định 中trung 決quyết 無vô 餘dư 識thức 。 若nhược 說thuyết 此thử 定định 中trung 有hữu 本bổn 識thức 則tắc 無vô 此thử 妨phương 。 此thử 識thức 能năng 生sanh 依y 止chỉ 所sở 顯hiển 故cố 。
論luận 曰viết 。 與dữ 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 過quá 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 三tam 過quá 失thất 。
復phục 次thứ 若nhược 執chấp 此thử 定định 有hữu 餘dư 識thức 生sanh 。 此thử 識thức 不bất 出xuất 三tam 性tánh 。 謂vị 善thiện 惡ác 無vô 記ký 。 此thử 心tâm 不bất 可khả 立lập 為vi 善thiện 性tánh 。 與dữ 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 過quá 故cố 。 由do 此thử 與dữ 彼bỉ 相tương 違vi 故cố 。 若nhược 識thức 不bất 與dữ 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 自tự 性tánh 是thị 善thiện 則tắc 無vô 此thử 義nghĩa 故cố 。 此thử 心tâm 善thiện 決quyết 定định 與dữ 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 若nhược 說thuyết 由do 定định 心tâm 是thị 善thiện 故cố 。 說thuyết 定định 是thị 善thiện 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 非phi 汝nhữ 所sở 許hứa 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 此thử 義nghĩa 應ưng 至chí 以dĩ 失thất 滅diệt 心tâm 定định 義nghĩa 故cố 。
何hà 以dĩ 故cố 。 善thiện 心tâm 通thông 無vô 有hữu 別biệt 。 一nhất 切thiết 心tâm 法pháp 。 皆giai 不bất 相tương 離ly 故cố 。 若nhược 不bất 相tương 離ly 則tắc 受thọ 想tưởng 亦diệc 不bất 滅diệt 。 是thị 故cố 不bất 可khả 。 立lập 此thử 心tâm 為vi 善thiện 。
論luận 曰viết 。 與dữ 惡ác 及cập 無vô 記ký 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 四tứ 過quá 失thất 。
復phục 次thứ 亦diệc 不bất 可khả 立lập 此thử 心tâm 為vi 惡ác 及cập 無vô 記ký 性tánh 。 此thử 二nhị 性tánh 不bất 成thành 就tựu 故cố 。 離ly 欲dục 欲dục 界giới 時thời 一nhất 切thiết 惡ác 法pháp 皆giai 滅diệt 。 故cố 非phi 惡ác 性tánh 。 由do 此thử 定định 是thị 善thiện 故cố 。 不bất 可khả 立lập 此thử 心tâm 為vi 無vô 記ký 性tánh 。
論luận 曰viết 。 想tưởng 及cập 受thọ 生sanh 起khởi 過quá 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 五ngũ 過quá 失thất 。
復phục 次thứ 不bất 可khả 說thuyết 此thử 心tâm 為vi 善thiện 。 有hữu 想tưởng 受thọ 等đẳng 生sanh 過quá 失thất 故cố 。 離ly 善thiện 根căn 善thiện 性tánh 不bất 成thành 。 是thị 故cố 善thiện 心tâm 必tất 與dữ 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 如như 必tất 與dữ 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 亦diệc 應ưng 必tất 與dữ 受thọ 想tưởng 相tương 應ứng 。 無vô 異dị 因nhân 故cố 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 所sở 對đối 治trị 是thị 有hữu 。 能năng 對đối 治trị 亦diệc 是thị 有hữu 。 譬thí 如như 欲dục 等đẳng 正chánh 生sanh 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 則tắc 不bất 得đắc 有hữu 。 若nhược 汝nhữ 不bất 許hứa 此thử 義nghĩa 。 故cố 知tri 不bất 成thành 善thiện 心tâm 。
論luận 曰viết 。 於ư 三tam 和hòa 合hợp 必tất 有hữu 觸xúc 故cố 。 於ư 餘dư 定định 有hữu 功công 能năng 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 六lục 過quá 失thất 。
復phục 次thứ 若nhược 信tín 受thọ 本bổn 識thức 。 此thử 定định 中trung 無vô 有hữu 觸xúc 生sanh 過quá 患hoạn 故cố 譬thí 如như 於ư 餘dư 定định 。 若nhược 滅diệt 心tâm 定định 中trung 異dị 本bổn 識thức 有hữu 別biệt 善thiện 心tâm 生sanh 。 此thử 心tâm 必tất 不bất 離ly 觸xúc 。 因nhân 定định 生sanh 安an 為vi 相tương/tướng 。 能năng 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 等đẳng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 觸xúc 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 觸xúc 應ưng 生sanh 因nhân 此thử 安an 觸xúc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 必tất 應ưng 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 餘dư 定định 為vi 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 捨xả 二nhị 受thọ 。 已dĩ 見kiến 有hữu 功công 能năng 。 此thử 定định 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 無vô 遮già 障chướng 故cố 。 是thị 故cố 此thử 定định 亦diệc 應ưng 依y 觸xúc 生sanh 受thọ 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
論luận 曰viết 。 但đãn 滅diệt 想tưởng 是thị 過quá 患hoạn 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 七thất 過quá 失thất 。
復phục 次thứ 若nhược 信tín 由do 觸xúc 故cố 此thử 定định 有hữu 受thọ 。 則tắc 此thử 定định 唯duy 無vô 有hữu 想tưởng 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 想tưởng 受thọ 俱câu 無vô 故cố 。
論luận 曰viết 。 作tác 意ý 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 生sanh 起khởi 過quá 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 八bát 過quá 失thất 。
復phục 次thứ 此thử 觸xúc 不bất 應ưng 有hữu 。 於ư 餘dư 識thức 處xứ 俱câu 有hữu 相tương 應ứng 觸xúc 。 生sanh 時thời 有hữu 作tác 意ý 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 生sanh 起khởi 過quá 故cố 。 若nhược 有hữu 觸xúc 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 生sanh 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 作tác 意ý 受thọ 等đẳng 必tất 與dữ 觸xúc 俱câu 生sanh 。 若nhược 有hữu 作tác 意ý 必tất 能năng 生sanh 善thiện 等đẳng 心tâm 故cố 。 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 即tức 隨tùy 作tác 意ý 起khởi 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 以dĩ 不bất 免miễn 前tiền 所sở 說thuyết 過quá 失thất 。 若nhược 汝nhữ 欲dục 離ly 如như 前tiền 所sở 說thuyết 過quá 失thất 。 及cập 與dữ 阿a 含hàm 相tương 違vi 過quá 失thất 。 由do 厭yếm 惡ác 心tâm 法pháp 。 是thị 故cố 但đãn 拔bạt 除trừ 心tâm 法pháp 故cố 。 此thử 定định 唯duy 有hữu 心tâm 無vô 有hữu 心tâm 法pháp 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 從tùng 所sở 依y 拔bạt 除trừ 能năng 依y 。 無vô 道Đạo 理lý 故cố 。
論luận 曰viết 。 拔bạt 除trừ 能năng 依y 。 離ly 所sở 依y 不bất 可khả 得đắc 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 九cửu 過quá 失thất 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 言ngôn 由do 此thử 定định 方phương 便tiện 中trung 厭yếm 惡ác 觸xúc 受thọ 想tưởng 等đẳng 故cố 。 拔bạt 除trừ 心tâm 法pháp 。 但đãn 有hữu 心tâm 無vô 觸xúc 等đẳng 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 從tùng 所sở 依y 拔bạt 除trừ 能năng 依y 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 所sở 依y 是thị 心tâm 。 能năng 依y 是thị 心tâm 法pháp 。 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 是thị 所sở 依y 能năng 依y 事sự 。 從tùng 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 來lai 。 更cánh 互hỗ 恆hằng 不bất 相tương 離ly 。 由do 此thử 相tương/tướng 引dẫn 。 是thị 故cố 心tâm 應ưng 成thành 就tựu 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 定định 及cập 定định 方phương 便tiện 起khởi 。 必tất 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 違vi 故cố 。 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 不bất 生sanh 。 但đãn 善thiện 心tâm 生sanh 。 於ư 餘dư 處xứ 未vị 曾tằng 見kiến 有hữu 此thử 義nghĩa 。 諸chư 法pháp 若nhược 因nhân 有hữu 相tương 應ứng 。 其kỳ 相tương 似tự 果quả 。 亦diệc 有hữu 相tương 應ứng 故cố 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。
論luận 曰viết 。 有hữu 譬thí 喻dụ 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 十thập 過quá 失thất 。
復phục 次thứ 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 於ư 此thử 定định 中trung 。 一nhất 切thiết 身thân 行hành 。 語ngữ 言ngôn 行hạnh 心tâm 行hành 皆giai 滅diệt 不bất 起khởi 。 身thân 行hành 謂vị 出xuất 入nhập 兩lưỡng 息tức 。 語ngữ 言ngôn 行hạnh 謂vị 覺giác 觀quán 思tư 惟duy 。 心tâm 行hành 謂vị 作tác 意ý 想tưởng 受thọ 等đẳng 。 如như 覺giác 觀quán 思tư 惟duy 滅diệt 盡tận 。 語ngữ 言ngôn 則tắc 不bất 生sanh 。 如như 是thị 心tâm 行hành 若nhược 滅diệt 心tâm 亦diệc 隨tùy 滅diệt 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 如như 身thân 行hành 滅diệt 時thời 。 人nhân 住trụ 定định 中trung 身thân 不bất 壞hoại 滅diệt 。 如như 此thử 於ư 定định 中trung 心tâm 行hành 雖tuy 滅diệt 而nhi 心tâm 不bất 滅diệt 。 此thử 義nghĩa 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
論luận 曰viết 。 如như 非phi 一nhất 切thiết 行hành 。 一nhất 切thiết 行hành 不bất 如như 是thị 故cố 。
釋thích 曰viết 。 身thân 行hành 滅diệt 時thời 有hữu 別biệt 住trụ 因nhân 。 能năng 持trì 令linh 此thử 身thân 不bất 壞hoại 滅diệt 。 如như 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 若nhược 離ly 出xuất 入nhập 兩lưỡng 息tức 飲ẩm 食thực 壽thọ 命mạng 識thức 等đẳng 。 能năng 持trì 此thử 身thân 。 令linh 不bất 壞hoại 滅diệt 。 如như 身thân 行hành 滅diệt 時thời 。 有hữu 別biệt 法pháp 持trì 身thân 令linh 住trụ 。 心tâm 行hành 滅diệt 時thời 無vô 有hữu 別biệt 法pháp 持trì 心tâm 令linh 不bất 滅diệt 。 是thị 故cố 汝nhữ 所sở 立lập 並tịnh 此thử 義nghĩa 不bất 齊tề 。 是thị 故cố 此thử 位vị 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 定định 無vô 有hữu 心tâm 。 若nhược 無vô 有hữu 心tâm 。 云vân 何hà 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 。 是thị 果quả 報báo 心tâm 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 名danh 為vi 識thức 。 若nhược 出xuất 觀quán 時thời 。 意ý 識thức 從tùng 此thử 一nhất 切thiết 。 種chủng 子tử 識thức 生sanh 。 由do 後hậu 識thức 有hữu 因nhân 。 及cập 在tại 定định 身thân 有hữu 識thức 食thực 。 故cố 知tri 本bổn 識thức 定định 有hữu 。 若nhược 彼bỉ 本bổn 來lai 是thị 能năng 依y 所sở 依y 作tác 大đại 功công 用dụng 。 拔bạt 除trừ 能năng 依y 令linh 離ly 所sở 依y 。 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 譬thí 成thành 故cố 。 於ư 世thế 間gian 中trung 。 從tùng 本bổn 以dĩ 來lai 。 乃nãi 至chí 盡tận 際tế 。 互hỗ 不bất 相tương 離ly 恆hằng 共cộng 生sanh 起khởi 。 無vô 道Đạo 理lý 拔bạt 除trừ 能năng 依y 令linh 離ly 所sở 依y 。 猶do 如như 四tứ 大đại 及cập 四tứ 大đại 所sở 造tạo 色sắc 。 無vô 道Đạo 理lý 令linh 所sở 造tạo 離ly 能năng 造tạo 。 心tâm 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 可khả 令linh 離ly 依y 止chỉ 。 是thị 故cố 於ư 無vô 心tâm 定định 。 但đãn 有hữu 心tâm 無vô 心tâm 法pháp 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 若nhược 汝nhữ 執chấp 從tùng 所sở 依y 拔bạt 除trừ 能năng 依y 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 由do 但đãn 厭yếm 惡ác 受thọ 及cập 想tưởng 故cố 。 唯duy 此thử 二nhị 法pháp 滅diệt 。 於ư 此thử 定định 中trung 。 二nhị 法pháp 不bất 得đắc 行hành 。 餘dư 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 非phi 一nhất 切thiết 行hành 。 可khả 得đắc 如như 此thử 滅diệt 。 非phi 於ư 一nhất 切thiết 。 行hành 中trung 得đắc 有hữu 如như 此thử 滅diệt 。 若nhược 遍biến 行hành 滅diệt 心tâm 必tất 隨tùy 滅diệt 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 不phủ 。 應ưng 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 。 由do 有hữu 此thử 識thức 故cố 。 知tri 如Như 來Lai 為vi 成thành 立lập 。 本bổn 識thức 於ư 此thử 定định 中trung 是thị 有hữu 。
復phục 次thứ 經kinh 言ngôn 識thức 不bất 離ly 身thân 。 此thử 言ngôn 若nhược 離ly 本bổn 識thức 約ước 餘dư 識thức 則tắc 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 滅diệt 心tâm 定định 為vi 對đối 治trị 生sanh 起khởi 識thức 故cố 生sanh 由do 觀quán 此thử 生sanh 起khởi 識thức 不bất 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 若nhược 有hữu 人nhân 執chấp 出xuất 定định 時thời 心tâm 則tắc 還hoàn 生sanh 。 約ước 此thử 義nghĩa 故cố 有hữu 不bất 離ly 之chi 言ngôn 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 如như 此thử 義nghĩa 。 出xuất 定định 人nhân 心tâm 不bất 更cánh 生sanh 果quả 報báo 識thức 。 若nhược 相tương 續tục 斷đoạn 離ly 託thác 後hậu 生sanh 時thời 。 無vô 還hoàn 生sanh 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 人nhân 離ly 本bổn 識thức 。 由do 意ý 識thức 計kế 滅diệt 心tâm 定định 有hữu 心tâm 。 是thị 人nhân 所sở 執chấp 心tâm 則tắc 不bất 成thành 心tâm 。 善thiện 惡ác 無vô 記ký 。 性tánh 不bất 成thành 故cố 。 由do 說thuyết 此thử 定định 是thị 善thiện 為vi 性tánh 故cố 非phi 是thị 惡ác 。 無vô 記ký 亦diệc 爾nhĩ 。 威uy 儀nghi 工công 巧xảo 變biến 化hóa 心tâm 。 此thử 定định 中trung 不bất 得đắc 有hữu 故cố 。 若nhược 說thuyết 有hữu 果quả 報báo 無vô 記ký 心tâm 。 即tức 是thị 本bổn 識thức 。 以dĩ 無vô 第đệ 五ngũ 無vô 記ký 故cố 。 若nhược 汝nhữ 說thuyết 此thử 心tâm 是thị 善thiện 則tắc 應ưng 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 染nhiễm 污ô 心tâm 已dĩ 滅diệt 善thiện 心tâm 正chánh 起khởi 。 意ý 根căn 亦diệc 有hữu 境cảnh 界giới 。 亦diệc 有hữu 三tam 法pháp 和hòa 合hợp 。 云vân 何hà 不bất 生sanh 觸xúc 。 若nhược 有hữu 觸xúc 云vân 何hà 無vô 受thọ 。 若nhược 爾nhĩ 滅diệt 心tâm 定định 義nghĩa 不bất 得đắc 成thành 。 以dĩ 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 於ư 中trung 不bất 滅diệt 故cố 。 若nhược 有hữu 人nhân 執chấp 此thử 定định 是thị 善thiện 。 由do 引dẫn 因nhân 故cố 。 在tại 方phương 便tiện 有hữu 善thiện 心tâm 功công 用dụng 。 能năng 引dẫn 此thử 定định 心tâm 。 定định 心tâm 是thị 相tương 似tự 果quả 。 雖tuy 復phục 是thị 善thiện 。 不bất 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 欲dục 顯hiển 觸xúc 生sanh 受thọ 故cố 。 先tiên 欲dục 簡giản 別biệt 和hòa 合hợp 。 依y 根căn 緣duyên 塵trần 生sanh 識thức 。 由do 三tam 有hữu 能năng 和hòa 合hợp 故cố 觸xúc 生sanh 受thọ 。 若nhược 三tam 和hòa 合hợp 無vô 能năng 。 則tắc 但đãn 生sanh 觸xúc 不bất 生sanh 受thọ 。 是thị 故cố 此thử 定định 雖tuy 復phục 是thị 善thiện 。 不bất 能năng 作tác 有hữu 能năng 和hòa 合hợp 故cố 無vô 受thọ 想tưởng 。 是thị 方phương 便tiện 心tâm 有hữu 三tam 善thiện 根căn 相tương 應ứng 。 相tương 似tự 果quả 則tắc 不bất 如như 此thử 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 從tùng 所sở 依y 拔bạt 除trừ 能năng 依y 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 此thử 等đẳng 難nạn/nan 具cụ 如như 前tiền 說thuyết 。
論luận 曰viết 。 若nhược 有hữu 人nhân 執chấp 色sắc 心tâm 次thứ 第đệ 生sanh 。 是thị 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 有hữu 人nhân 執chấp 前tiền 剎sát 那na 色sắc 。 是thị 後hậu 剎sát 那na 色sắc 因nhân 。 能năng 為vi 後hậu 色sắc 。 作tác 種chủng 子tử 故cố 。 前tiền 剎sát 那na 識thức 是thị 後hậu 剎sát 那na 識thức 因nhân 。 能năng 為vi 後hậu 識thức 作tác 種chủng 子tử 故cố 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。
論luận 曰viết 。
何hà 以dĩ 故cố 。 已dĩ 有hữu 前tiền 過quá 。
復phục 有hữu 別biệt 失thất 。
釋thích 曰viết 。 前tiền 過quá 謂vị 若nhược 識thức 相tương 續tục 斷đoạn 。 後hậu 識thức 無vô 因nhân 應ưng 不bất 得đắc 生sanh 。 又hựu 一nhất 期kỳ 報báo 盡tận 。 離ly 託thác 後hậu 胎thai 無vô 更cánh 生sanh 義nghĩa 。 有hữu 如như 此thử 失thất 。 前tiền 已dĩ 具cụ 明minh 。 有hữu 作tác 如như 此thử 執chấp 者giả 。 若nhược 人nhân 從tùng 無vô 色sắc 界giới 退thoái 。 還hoàn 生sanh 下hạ 有hữu 色sắc 界giới 。 後hậu 色sắc 若nhược 應ưng 生sanh 。 前tiền 種chủng 子tử 久cửu 滅diệt 。 此thử 色sắc 從tùng 何hà 因nhân 生sanh 。
論luận 曰viết 。 別biệt 失thất 者giả 。 若nhược 人nhân 從tùng 無vô 想tưởng 天thiên 退thoái 。 及cập 出xuất 滅diệt 心tâm 定định 此thử 中trung 所sở 執chấp 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 生sanh 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。 及cập 入nhập 滅diệt 心tâm 定định 。 心tâm 已dĩ 久cửu 滅diệt 。 後hậu 若nhược 退thoái 生sanh 及cập 出xuất 定định 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 就tựu 先tiên 心tâm 。 為vi 後hậu 當đương 生sanh 心tâm 因nhân 。 若nhược 定định 如như 此thử 。
論luận 曰viết 。 阿A 羅La 漢Hán 最tối 後hậu 心tâm 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。
釋thích 曰viết 。 阿A 羅La 漢Hán 無vô 有hữu 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 後hậu 色sắc 後hậu 心tâm 。 為vi 因nhân 不bất 盡tận 故cố 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 此thử 義nghĩa 。
論luận 曰viết 。 若nhược 離ly 次thứ 第đệ 緣duyên 此thử 執chấp 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 此thử 前tiền 剎sát 那na 色sắc 。 由do 次thứ 第đệ 緣duyên 故cố 。 與dữ 後hậu 色sắc 相tướng 應ưng 。 識thức 亦diệc 如như 此thử 。 不bất 由do 因nhân 緣duyên 故cố 。 前tiền 後hậu 相tương 應ứng 。 是thị 故cố 此thử 執chấp 若nhược 離ly 次thứ 第đệ 緣duyên 立lập 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 此thử 執chấp 不bất 成thành 。 以dĩ 違vi 解giải 脫thoát 故cố 。
論luận 曰viết 。 如như 此thử 若nhược 離ly 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 果quả 報báo 識thức 淨tịnh 不bất 淨tịnh 品phẩm 皆giai 不bất 得đắc 成thành 。 是thị 故cố 此thử 心tâm 有hữu 義nghĩa 成thành 就tựu 應ưng 。 當đương 信tín 知tri 依y 前tiền 所sở 說thuyết 相tương/tướng 。 今kim 當đương 更cánh 作tác 偈kệ 。
釋thích 曰viết 。 此thử 義nghĩa 具cụ 如như 前tiền 釋thích 。 若nhược 人nhân 但đãn 在tại 生sanh 起khởi 識thức 。 不bất 在tại 本bổn 識thức 轉chuyển 依y 義nghĩa 則tắc 不bất 成thành 。 為vì 顯hiển 此thử 義nghĩa 。 故cố 說thuyết 三tam 行hành 偈kệ 。
論luận 曰viết 。
菩Bồ 薩Tát 於ư 善thiện 識thức 。 則tắc 離ly 餘dư 五ngũ 識thức 。
無vô 餘dư 心tâm 轉chuyển 依y 。 以dĩ 何hà 方phương 便tiện 作tác 。
若nhược 對đối 治trị 轉chuyển 依y 。 非phi 滅diệt 故cố 不bất 成thành 。
果quả 因nhân 無vô 差sai 別biệt 。 於ư 滅diệt 則tắc 有hữu 過quá 。
無vô 種chủng 子tử 無vô 法pháp 。 若nhược 許hứa 為vi 轉chuyển 依y 。
於ư 無vô 二nhị 無vô 故cố 。 轉chuyển 依y 義nghĩa 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 凡phàm 夫phu 聖thánh 人nhân 。 十thập 信tín 以dĩ 還hoàn 是thị 凡phàm 夫phu 。 十thập 解giải 以dĩ 上thượng 是thị 聖thánh 人nhân 。 今kim 欲dục 明minh 轉chuyển 凡phàm 夫phu 依y 作tác 聖thánh 人nhân 依y 。 此thử 轉chuyển 依y 於ư 何hà 識thức 得đắc 成thành 。 但đãn 是thị 本bổn 識thức 中trung 成thành 。 若nhược 無vô 本bổn 識thức 於ư 餘dư 識thức 不bất 得đắc 成thành 。 云vân 何hà 知tri 然nhiên 。 此thử 義nghĩa 三tam 偈kệ 次thứ 第đệ 顯hiển 之chi 。 離ly 惡ác 無vô 記ký 故cố 言ngôn 善thiện 。 是thị 第đệ 六lục 識thức 故cố 言ngôn 識thức 。 此thử 善thiện 是thị 出xuất 世thế 心tâm 與dữ 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 等đẳng 助trợ 道Đạo 法Pháp 相tương 應ứng 。 名danh 為vi 善thiện 識thức 。 此thử 善thiện 識thức 離ly 五ngũ 種chủng 散tán 動động 法pháp 。 爾nhĩ 與dữ 五ngũ 識thức 恆hằng 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 言ngôn 則tắc 離ly 餘dư 五ngũ 識thức 。 云vân 何hà 得đắc 相tương 離ly 生sanh 。 一nhất 切thiết 時thời 如như 此thử 生sanh 故cố 。
論luận 曰viết 。 無vô 餘dư 心tâm 。
釋thích 曰viết 。 離ly 染nhiễm 污ô 意ý 識thức 。 及cập 有hữu 流lưu 善thiện 識thức 。 若nhược 但đãn 說thuyết 善thiện 識thức 。 不bất 說thuyết 無vô 餘dư 心tâm 。 有hữu 流lưu 善thiện 識thức 則tắc 在tại 其kỳ 中trung 。
論luận 曰viết 。 轉chuyển 依y 以dĩ 何hà 方phương 便tiện 作tác 。
釋thích 曰viết 。 一nhất 切thiết 染nhiễm 濁trược 種chủng 子tử 滅diệt 離ly 故cố 。 唯duy 本bổn 識thức 在tại 。 是thị 名danh 轉chuyển 依y 相tương/tướng 。 何hà 方phương 便tiện 作tác 。 如như 後hậu 偈kệ 說thuyết 。
論luận 曰viết 。 若nhược 對đối 治trị 轉chuyển 依y 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 說thuyết 由do 對đối 治trị 生sanh 故cố 依y 止chỉ 轉chuyển 異dị 。 說thuyết 對đối 治trị 為vi 轉chuyển 依y 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
論luận 曰viết 。 非phi 滅diệt 故cố 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 不bất 以dĩ 滅diệt 為vi 轉chuyển 依y 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 不bất 成thành 。 一nhất 若nhược 對đối 治trị 生sanh 而nhi 種chủng 子tử 不bất 滅diệt 依y 義nghĩa 如như 本bổn 非phi 謂vị 轉chuyển 依y 。 二nhị 對đối 治trị 是thị 轉chuyển 依y 了liễu 因nhân 。 非phi 轉chuyển 依y 體thể 。 對đối 治trị 是thị 道Đạo 諦Đế 。 轉chuyển 依y 是thị 解giải 脫thoát 及cập 法Pháp 身thân 。 即tức 是thị 滅Diệt 諦Đế 故cố 。 應ưng 以dĩ 種chủng 子tử 滅diệt 為vi 轉chuyển 依y 。 若nhược 汝nhữ 執chấp 對đối 治trị 生sanh 。 染nhiễm 濁trược 種chủng 子tử 滅diệt 。 一nhất 時thời 中trung 有hữu 此thử 二nhị 義nghĩa 。 何hà 故cố 以dĩ 滅diệt 為vi 轉chuyển 依y 。 不bất 取thủ 道đạo 為vi 轉chuyển 依y 。 此thử 執chấp 有hữu 過quá 。
論luận 曰viết 。 果quả 因nhân 無vô 差sai 別biệt 。 於ư 滅diệt 則tắc 有hữu 過quá 。
釋thích 曰viết 。 果quả 是thị 滅Diệt 諦Đế 說thuyết 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 因nhân 是thị 道Đạo 諦Đế 說thuyết 名danh 對đối 治trị 。 若nhược 對đối 治trị 是thị 滅Diệt 諦Đế 因nhân 果quả 則tắc 成thành 一nhất 。 若nhược 成thành 一nhất 復phục 有hữu 何hà 過quá 。 若nhược 得đắc 對đối 治trị 即tức 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 有hữu 人nhân 立lập 滅Diệt 諦Đế 為vi 轉chuyển 依y 。 為vi 當đương 以dĩ 種chủng 子tử 滅diệt 為vi 轉chuyển 依y 。 為vi 當đương 以dĩ 識thức 滅diệt 為vi 轉chuyển 依y 。
論luận 曰viết 。 無vô 種chủng 子tử 無vô 法pháp 。 若nhược 許hứa 為vi 轉chuyển 依y 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 有hữu 人nhân 說thuyết 。 能năng 依y 所sở 依y 滅diệt 名danh 轉chuyển 依y 。 意ý 識thức 中trung 能năng 依y 種chủng 子tử 滅diệt 。 能năng 依y 種chủng 子tử 既ký 滅diệt 。 所sở 依y 意ý 識thức 亦diệc 滅diệt 。 故cố 名danh 轉chuyển 依y 。 若nhược 許hứa 此thử 二nhị 義nghĩa 為vi 轉chuyển 依y 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。
論luận 曰viết 。 於ư 無vô 二nhị 無vô 故cố 。 轉chuyển 依y 義nghĩa 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 第đệ 六lục 生sanh 起khởi 識thức 於ư 定định 位vị 中trung 。 若nhược 不bất 在tại 時thời 無vô 種chủng 子tử 無vô 。 無vô 作tác 亦diệc 無vô 故cố 轉chuyển 依y 義nghĩa 不bất 成thành 。 若nhược 有hữu 本bổn 識thức 。 生sanh 起khởi 識thức 熏huân 習tập 所sở 生sanh 種chủng 子tử 。 於ư 本bổn 識thức 中trung 住trụ 。 生sanh 起khởi 識thức 雖tuy 復phục 不bất 在tại 。 可khả 得đắc 令linh 種chủng 子tử 無vô 。 及cập 令linh 生sanh 起khởi 識thức 無vô 。 說thuyết 為vi 轉chuyển 依y 。 若nhược 離ly 本bổn 識thức 則tắc 無vô 二nhị 無vô 故cố 。 轉chuyển 依y 義nghĩa 不bất 成thành 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 定định 應ưng 信tín 有hữu 本bổn 識thức 。
釋Thích 差Sai 別Biệt 品Phẩm 第đệ 四tứ
言ngôn 說thuyết 章chương 第đệ 一nhất
釋thích 曰viết 。 此thử 品phẩm 總tổng 有hữu 二nhị 章chương 別biệt 有hữu 七thất 章chương 。 總tổng 有hữu 二nhị 章chương 者giả 。 一nhất 熏huân 習tập 。 二nhị 事sự 用dụng 。 別biệt 有hữu 七thất 章chương 者giả 。 一nhất 言ngôn 說thuyết 。 二nhị 我ngã 見kiến 。 三tam 有hữu 分phần/phân 。 四tứ 引dẫn 生sanh 。 五ngũ 果quả 報báo 。 六lục 緣duyên 相tương/tướng 。 七thất 相tướng 貌mạo 。 前tiền 三tam 品phẩm 已dĩ 成thành 立lập 本bổn 識thức 。 是thị 有hữu 品phẩm 類loại 差sai 別biệt 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。
論luận 曰viết 。 此thử 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 差sai 別biệt 云vân 何hà 。
釋thích 曰viết 。 此thử 問vấn 本bổn 識thức 。 為vi 性tánh 有hữu 差sai 別biệt 。 為vi 事sự 有hữu 差sai 別biệt 。
論luận 曰viết 。 若nhược 略lược 說thuyết 或hoặc 三tam 種chủng 或hoặc 四tứ 種chủng 差sai 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 今kim 就tựu 事sự 明minh 差sai 別biệt 。 唯duy 一nhất 本bổn 識thức 。 其kỳ 性tánh 不bất 異dị 。 約ước 事sự 或hoặc 三tam 種chủng 。 或hoặc 四tứ 種chủng 。 或hoặc 七thất 種chủng 差sai 別biệt 。
論luận 曰viết 。 三tam 種chủng 者giả 。 由do 三tam 種chủng 熏huân 習tập 異dị 故cố 。 謂vị 言ngôn 說thuyết 我ngã 見kiến 有hữu 分phần/phân 熏huân 習tập 差sai 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 論luận 本bổn 所sở 以dĩ 不bất 釋thích 此thử 三tam 者giả 。 後hậu 解giải 應ưng 知tri 勝thắng 相tương/tướng 。 初sơ 自tự 分phân 別biệt 此thử 三tam 義nghĩa 。 故cố 今kim 不bất 釋thích 。 由do 言ngôn 說thuyết 熏huân 習tập 差sai 別biệt 者giả 。 唯duy 一nhất 本bổn 識thức 由do 熏huân 習tập 差sai 別biệt 故cố 有hữu 三tam 種chủng 。 言ngôn 說thuyết 以dĩ 名danh 為vi 體thể 。 名danh 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 言ngôn 說thuyết 名danh 。 思tư 惟duy 名danh 。 此thử 二nhị 種chủng 名danh 以dĩ 音âm 聲thanh 為vi 本bổn 。 約ước 能năng 見kiến 色sắc 根căn 有hữu 聲thanh 說thuyết 謂vị 眼nhãn 。 數số 習tập 此thử 言ngôn 說thuyết 。 於ư 中trung 起khởi 愛ái 熏huân 習tập 本bổn 識thức 。 此thử 熏huân 習tập 是thị 眼nhãn 根căn 生sanh 因nhân 。 若nhược 果quả 報báo 眼nhãn 根căn 應ưng 生sanh 。 從tùng 此thử 本bổn 識thức 中trung 言ngôn 說thuyết 愛ái 熏huân 習tập 生sanh 。 是thị 故cố 立lập 言ngôn 說thuyết 熏huân 習tập 為vi 眼nhãn 根căn 因nhân 。 如như 眼nhãn 根căn 於ư 耳nhĩ 等đẳng 根căn 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 熏huân 習tập 生sanh 應ưng 作tác 如như 此thử 知tri 。 是thị 本bổn 識thức 第đệ 一nhất 差sai 別biệt 。
我ngã 見kiến 章chương 第đệ 二nhị
論luận 曰viết 。 由do 我ngã 見kiến 熏huân 習tập 差sai 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 有hữu 染nhiễm 污ô 識thức 。 由do 我ngã 見kiến 等đẳng 依y 止chỉ 故cố 。 於ư 本bổn 識thức 起khởi 我ngã 我ngã 所sở 等đẳng 熏huân 習tập 。 由do 此thử 熏huân 習tập 故cố 起khởi 分phân 別biệt 。 謂vị 自tự 為vi 我ngã 異dị 我ngã 為vi 他tha 。 是thị 名danh 本bổn 識thức 第đệ 二nhị 差sai 別biệt 。
有hữu 分phần/phân 章chương 第đệ 三tam
論luận 曰viết 。 由do 有hữu 分phần/phân 熏huân 習tập 差sai 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 由do 隨tùy 善thiện 惡ác 不bất 動động 業nghiệp 。 於ư 六lục 道đạo 中trung 。 所sở 受thọ 六lục 根căn 有hữu 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 本bổn 識thức 有hữu 三tam 有hữu 六lục 道đạo 差sai 別biệt 是thị 名danh 本bổn 識thức 第đệ 三tam 差sai 別biệt 。
引dẫn 生sanh 章chương 第đệ 四tứ
論luận 曰viết 。 四tứ 種chủng 者giả 。 謂vị 引dẫn 生sanh 。 果quả 報báo 。 緣duyên 相tương/tướng 。 相tướng 貌mạo 差sai 別biệt 。 引dẫn 生sanh 差sai 別biệt 者giả 。 是thị 熏huân 習tập 新tân 生sanh 。 若nhược 無vô 此thử 緣duyên 行hành 生sanh 識thức 。 緣duyên 取thủ 生sanh 有hữu 。 是thị 義nghĩa 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 引dẫn 生sanh 種chủng 類loại 差sai 別biệt 。 此thử 有hữu 何hà 相tướng 。 是thị 熏huân 習tập 新tân 生sanh 。 若nhược 無vô 引dẫn 生sanh 本bổn 識thức 差sai 別biệt 。 行hành 生sanh 滅diệt 所sở 熏huân 習tập 識thức 。 由do 取thủ 所sở 攝nhiếp 故cố 。 對đối 生sanh 有hữu 起khởi 此thử 有hữu 不bất 得đắc 成thành 。 從tùng 此thử 有hữu 生sanh 起khởi 故cố 說thuyết 此thử 為vi 有hữu 法pháp 。 取thủ 及cập 善thiện 惡ác 等đẳng 是thị 宿túc 世thế 所sở 數số 習tập 果quả 。
果quả 報báo 章chương 第đệ 五ngũ
論luận 曰viết 。 果quả 報báo 差sai 別biệt 者giả 。 依y 行hành 於ư 六lục 道đạo 中trung 。 此thử 法pháp 成thành 熟thục 。 若nhược 無vô 此thử 後hậu 時thời 受thọ 生sanh 。 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 生sanh 起khởi 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 行hành 有hữu 為vi 引dẫn 因nhân 。 於ư 六lục 道đạo 中trung 。 成thành 熟thục 是thị 本bổn 識thức 說thuyết 名danh 為vi 引dẫn 。 若nhược 無vô 此thử 更cánh 生sanh 為vi 法Pháp 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 。 色sắc 等đẳng 諸chư 塵trần 更cánh 生sanh 不bất 得đắc 成thành 。 此thử 法pháp 即tức 果quả 報báo 果quả 。
緣duyên 相tương/tướng 章chương 第đệ 六lục
論luận 曰viết 。 緣duyên 相tương/tướng 差sai 別biệt 者giả 。 於ư 此thử 心tâm 中trung 。 有hữu 相tương/tướng 能năng 起khởi 我ngã 執chấp 。 若nhược 無vô 此thử 於ư 餘dư 心tâm 中trung 執chấp 我ngã 相tương/tướng 境cảnh 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 此thử 本bổn 識thức 為vi 第đệ 二nhị 識thức 我ngã 執chấp 。 第đệ 六lục 識thức 我ngã 見kiến 作tác 緣duyên 相tương/tướng 。 是thị 本bổn 識thức 若nhược 無vô 緣duyên 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 以dĩ 身thân 見kiến 為vi 因nhân 。 我ngã 執chấp 所sở 緣duyên 境cảnh 不bất 得đắc 成thành 。 是thị 名danh 相tướng 似tự 果quả 。
相tướng 貌mạo 章chương 第đệ 七thất
論luận 曰viết 。 相tướng 貌mạo 差sai 別biệt 者giả 。 此thử 識thức 有hữu 共cộng 相tương 。 有hữu 不bất 共cộng 相tương 。 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 相tương/tướng 。 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 相tướng 貌mạo 差sai 別biệt 品phẩm 類loại 有hữu 多đa 種chủng 。 若nhược 略lược 說thuyết 有hữu 四tứ 種chủng 。
論luận 曰viết 。 共cộng 相tương 者giả 。 是thị 器khí 世thế 界giới 種chủng 子tử 。 不bất 共cộng 相tương 者giả 。 是thị 各các 別biệt 內nội 入nhập 種chủng 子tử 。
復phục 次thứ 共cộng 相tương 者giả 。 是thị 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 不bất 共cộng 相tương 者giả 。 是thị 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。
釋thích 曰viết 。 本bổn 識thức 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 同đồng 功công 能năng 。 是thị 眾chúng 生sanh 所sở 共cộng 用dụng 器khí 世thế 界giới 生sanh 因nhân 。
復phục 次thứ 共cộng 相tương 是thị 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 者giả 。 此thử 本bổn 識thức 是thị 無vô 覺giác 受thọ 法pháp 。 謂vị 外ngoại 四tứ 大đại 五ngũ 塵trần 等đẳng 生sanh 因nhân 。 若nhược 無vô 如như 此thử 相tướng 貌mạo 本bổn 識thức 。 是thị 器khí 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 同đồng 用dụng 因nhân 則tắc 不bất 成thành 。 不bất 共cộng 相tương 是thị 各các 別biệt 內nội 入nhập 種chủng 子tử 者giả 。 各các 別biệt 是thị 約ước 自tự 他tha 立lập 。 境cảnh 界giới 不bất 同đồng 種chủng 類loại 不bất 同đồng 。 取thủ 相tương/tướng 不bất 同đồng 。 故cố 言ngôn 各các 別biệt 。 又hựu 約ước 自tự 為vi 內nội 約ước 他tha 為vi 外ngoại 。 是thị 內nội 根căn 塵trần 等đẳng 生sanh 因nhân 為vi 不bất 共cộng 相tương 。 是thị 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 者giả 。 此thử 本bổn 識thức 是thị 有hữu 覺giác 受thọ 法pháp 生sanh 因nhân 。 若nhược 無vô 第đệ 二nhị 相tướng 貌mạo 。 眾chúng 生sanh 世thế 界giới 不bất 得đắc 成thành 。 若nhược 由do 別biệt 因nhân 得đắc 成thành 。 如như 木mộc 石thạch 等đẳng 無vô 覺giác 無vô 受thọ 。 此thử 二nhị 種chủng 子tử 何hà 種chủng 子tử 為vi 聖thánh 道Đạo 所sở 破phá 。
論luận 曰viết 。 若nhược 對đối 治trị 起khởi 時thời 。 不bất 共cộng 所sở 對đối 治trị 滅diệt 。
釋thích 曰viết 。 此thử 不bất 共cộng 種chủng 子tử 。 若nhược 道đạo 起khởi 時thời 。 與dữ 道Đạo 相tương 違vi 。 必tất 為vi 道đạo 所sở 破phá 何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 一nhất 人nhân 得đắc 道Đạo 餘dư 人nhân 得đắc 解giải 脫thoát 。 於ư 共cộng 種chủng 子tử 道đạo 有hữu 何hà 功công 用dụng 。
論luận 曰viết 。 於ư 共cộng 種chủng 子tử 識thức 。 他tha 分phân 別biệt 所sở 持trì 正chánh 見kiến 清thanh 淨tịnh 。
釋thích 曰viết 。 道đạo 於ư 共cộng 種chủng 子tử 無vô 功công 用dụng 。 亦diệc 有hữu 功công 用dụng 。 如như 於ư 不bất 共cộng 種chủng 子tử 功công 用dụng 。 此thử 中trung 則tắc 無vô 故cố 言ngôn 無vô 功công 用dụng 。 得đắc 道Đạo 以dĩ 後hậu 所sở 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 與dữ 前tiền 見kiến 有hữu 異dị 故cố 言ngôn 亦diệc 有hữu 功công 用dụng 。 云vân 何hà 道đạo 於ư 共cộng 種chủng 子tử 不bất 同đồng 功công 用dụng 。 由do 他tha 分phân 別biệt 所sở 持trì 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 道đạo 於ư 共cộng 種chủng 子tử 有hữu 何hà 功công 用dụng 。 但đãn 除trừ 分phân 別biệt 。 於ư 境cảnh 界giới 中trung 。 起khởi 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 法Pháp 眼nhãn 於ư 境cảnh 界giới 清thanh 淨tịnh 。 但đãn 緣duyên 無vô 性tánh 故cố 。 若nhược 約ước 慈từ 悲bi 般Bát 若Nhã 更cánh 起khởi 分phân 別biệt 。 此thử 分phân 別biệt 由do 依y 止chỉ 真Chân 如Như 故cố 。 則tắc 所sở 分phân 別biệt 成thành 清thanh 淨tịnh 土độ 。 唯duy 一nhất 境cảnh 界giới 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 。 所sở 見kiến 不bất 同đồng 。
論luận 曰viết 。 譬thí 如như 修tu 觀quán 行hành 人nhân 。 於ư 一nhất 類loại 物vật 。 種chủng 種chủng 願nguyện 樂nhạo 。 種chủng 種chủng 觀quán 察sát 。 隨tùy 心tâm 成thành 立lập 。
釋thích 曰viết 。 由do 觀quán 行hành 人nhân 變biến 化hóa 心tâm 。 於ư 一nhất 類loại 物vật 眾chúng 生sanh 見kiến 不bất 同đồng 。 如như 此thử 境cảnh 界giới 他tha 分phân 別biệt 所sở 持trì 故cố 。 觀quán 行hành 人nhân 於ư 中trung 得đắc 清thanh 淨tịnh 見kiến 。
論luận 曰viết 。 此thử 中trung 偈kệ 說thuyết 。
難nan 滅diệt 及cập 難nan 解giải 。 說thuyết 名danh 為vi 共cộng 結kết 。
觀quán 行hành 人nhân 心tâm 異dị 。 由do 相tương/tướng 大đại 成thành 外ngoại 。
清thanh 淨tịnh 人nhân 未vị 滅diệt 。 此thử 中trung 見kiến 清thanh 淨tịnh 。
成thành 就tựu 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 由do 佛Phật 見kiến 清thanh 淨tịnh 。
釋thích 曰viết 。 結kết 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 相tương/tướng 結kết 。 二nhị 麁thô 重trọng 結kết 。 相tương/tướng 結kết 難nan 解giải 。 麁thô 重trọng 結kết 難nan 滅diệt 。 心tâm 分phân 別biệt 諸chư 塵trần 名danh 相tướng 結kết 。 由do 此thử 分phân 別biệt 起khởi 欲dục 瞋sân 等đẳng 惑hoặc 。 說thuyết 名danh 麁thô 重trọng 結kết 。 若nhược 得đắc 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 即tức 解giải 相tương/tướng 結kết 。 相tương/tướng 結kết 不bất 起khởi 麁thô 重trọng 結kết 即tức 隨tùy 滅diệt 。 又hựu 釋thích 難nan 滅diệt 約ước 無vô 間gian 道đạo 。 無vô 間gian 道đạo 難nan 得đắc 故cố 。 難nan 解giải 約ước 解giải 脫thoát 道đạo 。 由do 無vô 間gian 道đạo 難nan 得đắc 故cố 。 解giải 脫thoát 道đạo 難nan 得đắc 。 於ư 共cộng 境cảnh 界giới 中trung 起khởi 結kết 故cố 名danh 共cộng 結kết 。 若nhược 約ước 自tự 相tương 續tục 則tắc 不bất 名danh 為vi 共cộng 。 云vân 何hà 此thử 惑hoặc 難nan 滅diệt 難nan 解giải 。
論luận 曰viết 。 觀quán 行hành 人nhân 心tâm 異dị 。 由do 相tương/tướng 大đại 成thành 外ngoại 。
釋thích 曰viết 。 離ly 識thức 無vô 別biệt 外ngoại 境cảnh 。 是thị 故cố 觀quán 行hành 人nhân 但đãn 觀quán 內nội 法pháp 。 是thị 無vô 不bất 觀quán 外ngoại 法pháp 故cố 言ngôn 心tâm 異dị 分phân 別biệt 相tương/tướng 。 通thông 十thập 方phương 世thế 界giới 。 故cố 言ngôn 相tương/tướng 大đại 。 觀quán 心tâm 與dữ 內nội 種chủng 子tử 正chánh 相tương 違vi 。 與dữ 外ngoại 不bất 相tương 關quan 故cố 言ngôn 成thành 外ngoại 。 由do 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 外ngoại 結kết 難nan 解giải 難nan 滅diệt 。 若nhược 此thử 結kết 有hữu 三tam 義nghĩa 難nan 滅diệt 難nan 解giải 。 觀quán 行hành 修tu 道Đạo 於ư 此thử 結kết 有hữu 何hà 功công 能năng 。
論luận 曰viết 。 清thanh 淨tịnh 人nhân 未vị 滅diệt 。 此thử 中trung 見kiến 清thanh 淨tịnh 。
釋thích 曰viết 。 對đối 治trị 道đạo 生sanh 不bất 共cộng 。 種chủng 子tử 滅diệt 時thời 。 是thị 觀quán 行hành 人nhân 或hoặc 分phần 分phần 清thanh 淨tịnh 。 或hoặc 具cụ 分phần/phân 清thanh 淨tịnh 。 雖tuy 復phục 未vị 滅diệt 外ngoại 相tướng 。 於ư 中trung 法Pháp 眼nhãn 慧tuệ 眼nhãn 清thanh 淨tịnh 無vô 執chấp 。
論luận 曰viết 。 成thành 就tựu 淨tịnh 佛Phật 土độ 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 慈từ 悲bi 。 起khởi 分phân 別biệt 為vi 利lợi 他tha 。 成thành 就tựu 淨tịnh 佛Phật 土độ 是thị 其kỳ 能năng 。 此thử 淨tịnh 佛Phật 土độ 何hà 因nhân 緣duyên 得đắc 成thành 。
論luận 曰viết 。 由do 佛Phật 見kiến 清thanh 淨tịnh 。
釋thích 曰viết 。 初Sơ 地Địa 是thị 菩Bồ 薩Tát 見kiến 。 位vị 初Sơ 地Địa 中trung 清thanh 淨tịnh 是thị 見kiến 道đạo 清thanh 淨tịnh 。 見kiến 道đạo 清thanh 淨tịnh 是thị 名danh 佛Phật 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 由do 此thử 清thanh 淨tịnh 能năng 得đắc 。 佛Phật 土độ 清thanh 淨tịnh 。 何hà 況huống 修tu 位vị 及cập 究cứu 竟cánh 位vị 。 又hựu 真Chân 如Như 觀quán 是thị 名danh 佛Phật 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 至chí 究cứu 竟cánh 位vị 。 所sở 得đắc 真Chân 如Như 觀quán 不bất 異dị 於ư 此thử 。 故cố 名danh 佛Phật 見kiến 。 又hựu 由do 依y 佛Phật 正chánh 教giáo 修tu 能năng 得đắc 此thử 見kiến 。 故cố 名danh 佛Phật 見kiến 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 得đắc 名danh 佛Phật 。 以dĩ 定định 應ưng 得đắc 佛Phật 故cố 。 因nhân 受thọ 果quả 名danh 故cố 稱xưng 佛Phật 見kiến 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 對đối 治trị 道đạo 生sanh 不bất 共cộng 種chủng 子tử 滅diệt 。 則tắc 具cụ 三tam 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 法Pháp 眼nhãn 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 佛Phật 土độ 清thanh 淨tịnh 。 三tam 見kiến 佛Phật 清thanh 淨tịnh 。 謂vị 見kiến 三Tam 身Thân 。 菩Bồ 薩Tát 緣duyên 佛Phật 起khởi 見kiến 。 故cố 名danh 佛Phật 見kiến 。
論luận 曰viết 。
復phục 有hữu 別biệt 偈kệ 。
釋thích 曰viết 。 此thử 偈kệ 欲dục 何hà 所sở 顯hiển 為vi 顯hiển 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 菩Bồ 薩Tát 於ư 內nội 修tu 觀quán 不bất 依y 外ngoại 。 二nhị 由do 此thử 觀quán 唯duy 有hữu 識thức 無vô 有hữu 外ngoại 塵trần 。 是thị 二nhị 義nghĩa 互hỗ 相tương 顯hiển 。
論luận 曰viết 。 種chủng 種chủng 願nguyện 及cập 見kiến 觀quán 行hành 人nhân 能năng 成thành 。
釋thích 曰viết 。 觀quán 行hành 人nhân 或hoặc 為vi 成thành 自tự 自tự 在tại 。 或hoặc 欲dục 引dẫn 他tha 令linh 受thọ 正chánh 教giáo 故cố 願nguyện 。 種chủng 種chủng 變biến 異dị 願nguyện 皆giai 得đắc 成thành 。 若nhược 願nguyện 已dĩ 成thành 自tự 見kiến 他tha 見kiến 。 如như 所sở 願nguyện 亦diệc 皆giai 得đắc 成thành 。 此thử 願nguyện 為vi 有hữu 別biệt 境cảnh 為vi 是thị 一nhất 境cảnh 。
論luận 曰viết 。 於ư 一nhất 類loại 物vật 中trung 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 多đa 觀quán 行hành 人nhân 別biệt 願nguyện 。 同đồng 能năng 變biến 異dị 一nhất 境cảnh 。 此thử 變biến 異dị 得đắc 成thành 。 何hà 故cố 得đắc 成thành 。
論luận 曰viết 。 隨tùy 彼bỉ 意ý 成thành 故cố 。
釋thích 曰viết 。 實thật 無vô 外ngoại 境cảnh 唯duy 有hữu 識thức 故cố 。 是thị 故cố 各các 隨tùy 彼bỉ 意ý 變biến 異dị 得đắc 成thành 。 若nhược 實thật 有hữu 外ngoại 境cảnh 。 觀quán 行hành 人nhân 願nguyện 則tắc 不bất 成thành 。 因nhân 不bất 成thành 故cố 。 自tự 他tha 所sở 見kiến 變biến 異dị 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。
論luận 曰viết 。 種chủng 種chủng 見kiến 成thành 故cố 所sở 取thủ 唯duy 有hữu 識thức 。
釋thích 曰viết 。 由do 觀quán 行hành 人nhân 。 識thức 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 故cố 。 餘dư 人nhân 識thức 變biến 異dị 。 如như 觀quán 行hành 人nhân 願nguyện 顯hiển 現hiện 故cố 。 知tri 定định 無vô 外ngoại 塵trần 唯duy 有hữu 本bổn 識thức 。 前tiền 已dĩ 明minh 覺giác 受thọ 因nhân 定định 是thị 不bất 共cộng 種chủng 子tử 。 不bất 覺giác 受thọ 因nhân 定định 是thị 共cộng 種chủng 子tử 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。 共cộng 不bất 共cộng 因nhân 同đồng 生sanh 一nhất 果quả 。
論luận 曰viết 。 是thị 不bất 共cộng 本bổn 識thức 差sai 別biệt 。 有hữu 覺giác 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 若nhược 無vô 此thử 眾chúng 生sanh 世thế 界giới 。 生sanh 緣duyên 不bất 成thành 。 是thị 共cộng 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 若nhược 無vô 此thử 器khí 世thế 界giới 生sanh 緣duyên 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 共cộng 不bất 共cộng 二nhị 因nhân 生sanh 內nội 五ngũ 根căn 及cập 內nội 五ngũ 塵trần 。 為vi 自tự 六lục 識thức 。 作tác 依y 止chỉ 故cố 。 為vi 不bất 共cộng 因nhân 感cảm 。 為vi 他tha 六lục 識thức 境cảnh 界giới 故cố 。 為vi 共cộng 因nhân 感cảm 。 若nhược 不bất 雙song 為vi 二nhị 因nhân 所sở 感cảm 。 則tắc 無vô 色sắc 陰ấm 及cập 互hỗ 相tương 見kiến 。
論luận 曰viết 。
復phục 次thứ 麁thô 重trọng 相tương/tướng 識thức 。 細tế 輕khinh 相tương/tướng 識thức 。
釋thích 曰viết 。 此thử 文văn 顯hiển 本bổn 識thức 是thị 善thiện 惡ác 二nhị 業nghiệp 相tương 似tự 果quả 。 亦diệc 是thị 善thiện 惡ác 二nhị 業nghiệp 生sanh 因nhân 。
論luận 曰viết 。 麁thô 重trọng 相tương/tướng 識thức 者giả 。 謂vị 大đại 小tiểu 二nhị 惑hoặc 種chủng 子tử 。
釋thích 曰viết 。 於ư 理lý 及cập 事sự 心tâm 無vô 功công 能năng 故cố 稱xưng 麁thô 重trọng 。 一nhất 切thiết 未vị 來lai 惑hoặc 及cập 業nghiệp 皆giai 從tùng 此thử 識thức 生sanh 故cố 稱xưng 種chủng 子tử 。
論luận 曰viết 。 細tế 輕khinh 相tương/tướng 識thức 者giả 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 流lưu 。 善thiện 法Pháp 種chủng 子tử 。
釋thích 曰viết 。 於ư 理lý 及cập 事sự 心tâm 有hữu 功công 能năng 故cố 稱xưng 細tế 輕khinh 。 一nhất 切thiết 未vị 來lai 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 善thiện 。 皆giai 從tùng 此thử 識thức 生sanh 故cố 稱xưng 種chủng 子tử 。
論luận 曰viết 。 若nhược 無vô 此thử 由do 前tiền 業nghiệp 果quả 有hữu 勝thắng 能năng 。 無vô 勝thắng 能năng 依y 止chỉ 差sai 別biệt 不bất 得đắc 成thành 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 分phần/phân 習tập 果quả 及cập 果quả 報báo 果quả 皆giai 不bất 得đắc 成thành 。 習tập 果quả 是thị 相tương 似tự 果quả 。 果quả 報báo 果quả 是thị 六lục 道đạo 本bổn 識thức 。 於ư 本bổn 識thức 中trung 更cánh 有hữu 麁thô 重trọng 相tương 及cập 細tế 輕khinh 相tương/tướng 。 習tập 果quả 亦diệc 名danh 相tướng 似tự 果quả 。 勝thắng 能năng 是thị 相tương 似tự 果quả 依y 止chỉ 。 是thị 果quả 報báo 果quả 善thiện 道đạo 中trung 有hữu 人nhân 天thiên 異dị 。 惡ác 道đạo 中trung 有hữu 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 等đẳng 異dị 故cố 。 言ngôn 依y 止chỉ 差sai 別biệt 。 善thiện 道đạo 依y 止chỉ 有hữu 勝thắng 能năng 。 惡ác 道đạo 依y 止chỉ 無vô 勝thắng 能năng 。 若nhược 本bổn 識thức 無vô 此thử 二nhị 相tương/tướng 因nhân 果quả 義nghĩa 皆giai 不bất 得đắc 成thành 。
論luận 曰viết 。
復phục 次thứ 有hữu 受thọ 不bất 受thọ 相tương/tướng 二nhị 種chủng 本bổn 識thức 。
釋thích 曰viết 。 欲dục 顯hiển 本bổn 識thức 中trung 功công 能năng 有hữu 盡tận 不bất 盡tận 。
論luận 曰viết 。 有hữu 受thọ 相tương/tướng 者giả 。 果quả 報báo 已dĩ 熟thục 善thiện 惡ác 種chủng 子tử 識thức 。
釋thích 曰viết 。 此thử 本bổn 識thức 昔tích 有hữu 善thiện 惡ác 種chủng 子tử 果quả 報báo 若nhược 皆giai 熟thục 用dụng 種chủng 子tử 盡tận 。 但đãn 有hữu 本bổn 識thức 在tại 說thuyết 。 此thử 本bổn 識thức 為vi 有hữu 受thọ 相tương/tướng 。
論luận 曰viết 。 不bất 受thọ 相tương/tướng 者giả 。 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 。
釋thích 曰viết 。 此thử 本bổn 識thức 在tại 生sanh 死tử 中trung 。 受thọ 用dụng 無vô 盡tận 。 同đồng 業nghiệp 種chủng 子tử 。 由do 是thị 有hữu 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 因nhân 故cố 。 名danh 不bất 受thọ 相tương/tướng 。 不bất 受thọ 相tương/tướng 其kỳ 體thể 云vân 何hà 。 謂vị 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 。 先tiên 以dĩ 音âm 聲thanh 目mục 一nhất 切thiết 法pháp 為vi 言ngôn 。 後hậu 不bất 發phát 言ngôn 直trực 以dĩ 心tâm 緣duyên 先tiên 音âm 聲thanh 為vi 名danh 。 此thử 名danh 以dĩ 分phân 別biệt 為vi 性tánh 。 若nhược 以dĩ 此thử 名danh 分phân 別biệt 內nội 法pháp 。 或hoặc 增tăng 或hoặc 減giảm 。 壞hoại 正chánh 理lý 立lập 非phi 理lý 名danh 肉nhục 煩phiền 惱não 。 若nhược 以dĩ 此thử 名danh 分phân 別biệt 外ngoại 塵trần 。 起khởi 欲dục 瞋sân 等đẳng 名danh 皮bì 煩phiền 惱não 。 若nhược 以dĩ 此thử 名danh 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 差sai 別biệt 。 離ly 前tiền 二nhị 分phần 別biệt 名danh 心tâm 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 皆giai 以dĩ 分phân 別biệt 為vi 體thể 。 障chướng 無vô 分phân 別biệt 境cảnh 及cập 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 云vân 何hà 說thuyết 此thử 為vi 不bất 受thọ 相tương/tướng 。
論luận 曰viết 。 無vô 量lượng 時thời 戲hí 論luận 生sanh 起khởi 種chủng 子tử 故cố 。
釋thích 曰viết 。 四tứ 種chủng 世thế 間gian 言ngôn 說thuyết 名danh 戲hí 論luận 。 謂vị 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 但đãn 以dĩ 名danh 言ngôn 分phân 別biệt 。 有hữu 此thử 四tứ 種chủng 不bất 緣duyên 實thật 義nghĩa 故cố 名danh 戲hí 論luận 。 約ước 前tiền 後hậu 際tế 戲hí 論luận 不bất 窮cùng 。 故cố 言ngôn 無vô 量lượng 時thời 戲hí 論luận 。 此thử 戲hí 論luận 若nhược 生sanh 若nhược 起khởi 。 由do 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 生sanh 故cố 說thuyết 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 。 為vi 戲hí 論luận 種chủng 子tử 。 若nhược 無vô 此thử 二nhị 分phần 有hữu 何hà 過quá 失thất 。
論luận 曰viết 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 有hữu 作tác 不bất 作tác 善thiện 惡ác 二nhị 業nghiệp 。 由do 與dữ 果quả 報báo 故cố 受thọ 用dụng 盡tận 義nghĩa 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 無vô 有hữu 受thọ 相tương/tướng 本bổn 識thức 。 善thiện 惡ác 二nhị 業nghiệp 數sác 數sác 有hữu 作tác 及cập 不bất 作tác 。 由do 施thí 與dữ 果quả 報báo 功công 能năng 滅diệt 盡tận 不bất 更cánh 受thọ 報báo 故cố 名danh 受thọ 用dụng 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 以dĩ 失thất 解giải 脫thoát 義nghĩa 故cố 。 若nhược 無vô 不bất 受thọ 復phục 有hữu 何hà 失thất 。
論luận 曰viết 。 始thỉ 生sanh 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 生sanh 起khởi 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 離ly 先tiên 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 。 今kim 時thời 未vị 來lai 時thời 未vị 曾tằng 有hữu 。 而nhi 有hữu 此thử 名danh 。 言ngôn 熏huân 習tập 則tắc 不bất 得đắc 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 等đẳng 流lưu 果quả 若nhược 無vô 同đồng 類loại 因nhân 則tắc 不bất 得đắc 生sanh 。 若nhược 得đắc 生sanh 阿A 羅La 漢Hán 緣Duyên 覺Giác 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 盡tận 應ưng 更cánh 生sanh 煩phiền 惱não 。 若nhược 不bất 生sanh 應ưng 無vô 。 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 若nhược 無vô 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 則tắc 無vô 業nghiệp 。 若nhược 無vô 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 則tắc 無vô 有hữu 及cập 差sai 別biệt 。 則tắc 集tập 苦khổ 二nhị 諦đế 自tự 然nhiên 滅diệt 盡tận 。 即tức 入nhập 涅Niết 槃Bàn 不phủ 勞lao 修tu 道Đạo 。 由do 此thử 二nhị 義nghĩa 無vô 。 無vô 解giải 脫thoát 及cập 。 自tự 然nhiên 解giải 脫thoát 。 故cố 知tri 定định 有hữu 受thọ 不bất 受thọ 二nhị 相tương/tướng 。
論luận 曰viết 。
復phục 次thứ 有hữu 譬thí 喻dụ 相tương/tướng 識thức 。
釋thích 曰viết 。 譬thí 如như 幻huyễn 事sự 為vi 象tượng 馬mã 等đẳng 亂loạn 心tâm 因nhân 。 如như 此thử 譬thí 相tương/tướng 本bổn 識thức 是thị 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 種chủng 子tử 故cố 。 為vi 一nhất 切thiết 顛điên 倒đảo 亂loạn 心tâm 因nhân 。
論luận 曰viết 。 如như 幻huyễn 事sự 鹿lộc 渴khát 夢mộng 相tương/tướng 瞖ế 闇ám 等đẳng 。 譬thí 第đệ 一nhất 識thức 似tự 如như 此thử 事sự 。
釋thích 曰viết 。 此thử 四tứ 事sự 譬thí 四tứ 倒đảo 。 幻huyễn 事sự 譬thí 我ngã 執chấp 。 鹿lộc 渴khát 譬thí 我ngã 愛ái 。 夢mộng 相tương/tướng 譬thí 我ngã 慢mạn 。 瞖ế 闇ám 譬thí 無vô 明minh 。 此thử 四tứ 譬thí 同đồng 譬thí 本bổn 識thức 。 本bổn 識thức 即tức 似tự 此thử 四tứ 事sự 。 幻huyễn 事sự 能năng 生sanh 眾chúng 生sanh 邪tà 執chấp 。 鹿lộc 渴khát 能năng 生sanh 眾chúng 生sanh 貪tham 愛ái 。 夢mộng 相tương/tướng 能năng 生sanh 眾chúng 生sanh 亂loạn 心tâm 。 瞖ế 闇ám 能năng 障chướng 眾chúng 生sanh 明minh 了liễu 見kiến 境cảnh 。 阿a 陀đà 那na 識thức 若nhược 未vị 滅diệt 。 能năng 變biến 異dị 本bổn 識thức 生sanh 六lục 識thức 。 起khởi 四tứ 種chủng 上thượng 心tâm 顛điên 倒đảo 。 故cố 言ngôn 本bổn 識thức 似tự 如như 此thử 事sự 。
論luận 曰viết 。 若nhược 無vô 此thử 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 種chủng 子tử 故cố 。 此thử 識thức 不bất 成thành 顛điên 倒đảo 因nhân 緣duyên 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 無vô 本bổn 識thức 一nhất 分phần/phân 與dữ 阿a 陀đà 那na 識thức 相tương 應ứng 。 則tắc 本bổn 識thức 不bất 成thành 四tứ 顛điên 倒đảo 因nhân 緣duyên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 此thử 本bổn 識thức 。 是thị 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 種chủng 子tử 因nhân 緣duyên 故cố 。 一nhất 切thiết 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 皆giai 從tùng 此thử 本bổn 識thức 生sanh 。
論luận 曰viết 。
復phục 有hữu 具cụ 不bất 具cụ 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 約ước 此thử 譬thí 喻dụ 相tương/tướng 識thức 本bổn 識thức 。 更cánh 成thành 二nhị 相tương/tướng 。 一nhất 具cụ 縛phược 相tương/tướng 。 二nhị 不bất 具cụ 縛phược 相tương/tướng 。
論luận 曰viết 。 若nhược 具cụ 縛phược 眾chúng 生sanh 有hữu 具cụ 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 謂vị 未vị 離ly 欲dục 。 欲dục 界giới 眾chúng 生sanh 。 具cụ 三tam 煩phiền 惱não 故cố 名danh 具cụ 相tương/tướng 。
論luận 曰viết 。 若nhược 得đắc 世thế 間gian 離ly 欲dục 。 有hữu 損tổn 害hại 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 眾chúng 生sanh 離ly 欲dục 欲dục 色sắc 界giới 。 肉nhục 心tâm 煩phiền 惱não 具cụ 足túc 。 皮bì 煩phiền 惱não 有hữu 漸tiệm 被bị 損tổn 害hại 義nghĩa 。 此thử 二nhị 約ước 凡phàm 夫phu 。
論luận 曰viết 。 若nhược 有Hữu 學Học 聲Thanh 聞Văn 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 一nhất 分phần/phân 滅diệt 離ly 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 肉nhục 煩phiền 惱não 一nhất 分phần/phân 盡tận 。 皮bì 煩phiền 惱não 或hoặc 被bị 損tổn 或hoặc 未vị 被bị 損tổn 。
論luận 曰viết 。 若nhược 阿A 羅La 漢Hán 。 緣Duyên 覺Giác 如Như 來Lai 。 有hữu 具cụ 分phần/phân 滅diệt 離ly 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 阿A 羅La 漢Hán 獨Độc 覺Giác 單đơn 滅diệt 惑hoặc 障chướng 。 如Như 來Lai 雙song 滅diệt 惑hoặc 智trí 二nhị 障chướng 。
釋thích 曰viết 。 阿A 羅La 漢Hán 獨Độc 覺Giác 但đãn 滅diệt 離ly 見kiến 修tu 二nhị 道đạo 所sở 破phá 惑hoặc 盡tận 。 故cố 無vô 解giải 脫thoát 障chướng 。 如Như 來Lai 具cụ 滅diệt 離ly 三tam 煩phiền 惱não 盡tận 。 故cố 如Như 來Lai 本bổn 識thức 永vĩnh 離ly 一nhất 切thiết 。 解giải 脫thoát 障chướng 及cập 智trí 障chướng 。 此thử 識thức 或hoặc 名danh 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 或hoặc 名danh 無vô 分phân 別biệt 後hậu 智trí 。 若nhược 於ư 眾chúng 生sanh 。 起khởi 利lợi 益ích 事sự 。 一nhất 分phần/phân 名danh 俗tục 智trí 。 若nhược 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 性tánh 起khởi 。 一nhất 分phần/phân 名danh 真Chân 如Như 智trí 。 此thử 二nhị 合hợp 名danh 應ưng 身thân 。
論luận 曰viết 。 若nhược 無vô 此thử 煩phiền 惱não 。 次thứ 第đệ 滅diệt 盡tận 則tắc 不bất 得đắc 成thành 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 無vô 此thử 具cụ 相tương/tướng 不bất 具cụ 相tương/tướng 。 凡phàm 夫phu 有hữu 學học 聖thánh 人nhân 無Vô 學Học 聖thánh 人nhân 次thứ 第đệ 滅diệt 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 本bổn 識thức 於ư 三tam 性tánh 中trung 。 何hà 故cố 但đãn 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 是thị 果quả 報báo 故cố 。
論luận 曰viết 。 何hà 因nhân 緣duyên 善thiện 惡ác 。 二nhị 法pháp 果quả 報báo 唯duy 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 。
釋thích 曰viết 。 非phi 煩phiền 惱não 染nhiễm 污ô 故cố 名danh 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 不bất 同đồng 上thượng 界giới 煩phiền 惱não 是thị 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 何hà 故cố 不bất 同đồng 。 因nhân 是thị 善thiện 惡ác 而nhi 果quả 是thị 無vô 記ký 。
論luận 曰viết 。 此thử 無vô 記ký 性tánh 。 與dữ 善thiện 惡ác 二nhị 法pháp 俱câu 生sanh 不bất 相tương 違vi 。
釋thích 曰viết 。 由do 無vô 覆phú 無vô 記ký 性tánh 與dữ 善thiện 惡ác 二nhị 性tánh 不bất 相tương 違vi 故cố 。 於ư 無vô 記ký 果quả 報báo 中trung 善thiện 惡ác 二nhị 業nghiệp 得đắc 生sanh 。 由do 業nghiệp 生sanh 故cố 有hữu 善thiện 惡ác 二nhị 道đạo 。
論luận 曰viết 。 善thiện 惡ác 二nhị 法pháp 自tự 互hỗ 相tương 違vi 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 果quả 報báo 是thị 善thiện 惡ác 。 善thiện 惡ác 性tánh 互hỗ 相tương 違vi 若nhược 是thị 善thiện 惡ác 不bất 得đắc 生sanh 。 應ưng 無vô 惡ác 道đạo 。 若nhược 是thị 惡ác 善thiện 不bất 得đắc 生sanh 。 應ưng 無vô 善thiện 道đạo 。 善thiện 惡ác 二nhị 道đạo 則tắc 隨tùy 一nhất 無vô 道đạo 。
論luận 曰viết 。 若nhược 果quả 報báo 成thành 善thiện 惡ác 性tánh 。 無vô 方phương 便tiện 得đắc 解giải 脫thoát 煩phiền 惱não 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 果quả 報báo 是thị 善thiện 惡ác 性tánh 。 從tùng 善thiện 更cánh 生sanh 善thiện 果quả 報báo 。 從tùng 惡ác 更cánh 生sanh 惡ác 果quả 報báo 。 由do 報báo 更cánh 有hữu 報báo 。 則tắc 生sanh 死tử 不bất 斷đoạn 。 故cố 無vô 得đắc 解giải 脫thoát 義nghĩa 。
論luận 曰viết 。 又hựu 無vô 方phương 便tiện 得đắc 起khởi 善thiện 及cập 煩phiền 惱não 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 定định 是thị 善thiện 煩phiền 惱não 不bất 得đắc 起khởi 。 若nhược 定định 是thị 惡ác 善thiện 不bất 得đắc 起khởi 。
論luận 曰viết 。 故cố 無vô 解giải 脫thoát 及cập 繫hệ 縛phược 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 無vô 善thiện 則tắc 無vô 解giải 脫thoát 。 若nhược 無vô 煩phiền 惱não 。 則tắc 無vô 繫hệ 縛phược 。
論luận 曰viết 。 無vô 此thử 二nhị 義nghĩa 故cố 。 是thị 故cố 果quả 報báo 識thức 。 定định 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 性tánh 。
釋thích 曰viết 。 無vô 無vô 解giải 脫thoát 義nghĩa 。 無vô 無vô 繫hệ 縛phược 義nghĩa 。 既ký 定định 有hữu 解giải 脫thoát 及cập 繫hệ 縛phược 。 故cố 知tri 本bổn 識thức 定định 是thị 無vô 記ký 性tánh 。
攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 四tứ