攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích
Quyển 1
無Vô 性Tánh 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch

攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 一nhất

無vô 性tánh 菩Bồ 薩Tát 造tạo

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。

總tổng 標tiêu 綱cương 要yếu 分phân 第đệ 一nhất

稽khể 首thủ 大đại 覺giác 諸chư 如Như 來Lai 。 無vô 上thượng 正Chánh 法Pháp 真chân 聖thánh 眾chúng 。

為vi 利lợi 自tự 他tha 法pháp 久cửu 住trụ 。 故cố 我ngã 略lược 釋thích 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 。

論luận 曰viết 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 大Đại 乘Thừa 經Kinh 中trung 。 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 前tiền 。 已dĩ 能năng 善thiện 入nhập 。 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 顯hiển 大Đại 乘Thừa 體thể 大đại 故cố 說thuyết 。

釋thích 曰viết 。 欲dục 以dĩ 十thập 義nghĩa 總tổng 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 所sở 有hữu 要yếu 義nghĩa 。 彼bỉ 義nghĩa 能năng 顯hiển 此thử 論luận 體thể 性tánh 。 是thị 聖thánh 教giáo 故cố 。 用dụng 此thử 為vi 門môn 。 而nhi 開khai 發phát 言ngôn 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 大Đại 乘Thừa 經Kinh 等đẳng 。 擇trạch 法pháp 因nhân 故cố 。 或hoặc 共cộng 了liễu 故cố 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 想tưởng 為vi 幖tiêu 幟xí 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 言ngôn 。 簡giản 別biệt 餘dư 處xứ 。 若nhược 略lược 釋thích 者giả 。 亦diệc 乘thừa 亦diệc 大đại 故cố 名danh 大Đại 乘Thừa 。 或hoặc 乘thừa 大đại 性tánh 故cố 名danh 大Đại 乘Thừa 。 因nhân 果quả 大đại 故cố 。 業nghiệp 具cụ 運vận 故cố 。 果quả 謂vị 十Thập 地Địa 。 若nhược 廣quảng 釋thích 者giả 。 七thất 種chủng 大đại 性tánh 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 謂vị 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 學học 持trì 相tương/tướng 等đẳng 。 貫quán 穿xuyên 縫phùng 綴chuế 故cố 名danh 為vi 經kinh 。 此thử 中trung 即tức 是thị 隨tùy 墮đọa 八bát 時thời 。 聞văn 者giả 識thức 上thượng 直trực 非phi 直trực 說thuyết 。 聚tụ 集tập 顯hiển 現hiện 以dĩ 為vi 體thể 性tánh 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 說thuyết 非phi 聞văn 者giả 識thức 。 彼bỉ 能năng 說thuyết 故cố 。 彼bỉ 增tăng 上thượng 生sanh 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 譬thí 如như 天thiên 等đẳng 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 令linh 於ư 夢mộng 中trung 得đắc 論luận 咒chú 等đẳng 。 若nhược 離ly 識thức 者giả 。 佛Phật 云vân 何hà 說thuyết 諸chư 契Khế 經Kinh 句cú 。 語ngữ 為vi 自tự 性tánh 。 且thả 不bất 應ưng 理lý 。 由do 一nhất 一nhất 字tự 能năng 詮thuyên 顯hiển 義nghĩa 。 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 次thứ 第đệ 而nhi 生sanh 。 不bất 俱câu 時thời 住trụ 。 無vô 聚tụ 集tập 故cố 。 如như 是thị 不bất 得đắc 彼bỉ 之chi 自tự 性tánh 。 語ngữ 無vô 有hữu 轉chuyển 故cố 不bất 應ưng 理lý 。 又hựu 非phi 無vô 字tự 轉chuyển 有hữu 少thiểu 名danh 能năng 詮thuyên 。 故cố 諸chư 契Khế 經Kinh 名danh 為vi 自tự 性tánh 。 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 是thị 故cố 決quyết 定định 如như 所sở 說thuyết 經Kinh 。 自tự 性tánh 應ưng 理lý 。 於ư 此thử 所sở 說thuyết 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 大Đại 乘Thừa 經Kinh 中trung 。 薄bạc 伽già 梵Phạm 者giả 。 破phá 諸chư 魔ma 故cố 。 能năng 破phá 四tứ 種chủng 大đại 魔ma 怨oán 故cố 。 名danh 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 四tứ 種chủng 魔ma 者giả 。 一nhất 者giả 煩phiền 惱não 魔ma 。 二nhị 者giả 蘊uẩn 魔ma 。 三tam 者giả 天thiên 魔ma 。 四tứ 者giả 死tử 魔ma 。 依y 空Không 三Tam 摩Ma 地Địa 。 能năng 破phá 煩phiền 惱não 魔ma 。 一nhất 切thiết 麁thô 重trọng 。 轉chuyển 依y 相tương/tướng 住trụ 。 無vô 量lượng 善thiện 根căn 。 隨tùy 順thuận 證chứng 得đắc 。 或hoặc 復phục 依y 止chỉ 精tinh 進tấn 慧tuệ 力lực 。 能năng 破phá 蘊uẩn 魔ma 。 依y 慈từ 等đẳng 持trì 能năng 破phá 天thiên 魔ma 。 依y 修tu 神thần 足túc 能năng 破phá 死tử 魔ma 。 能năng 破phá 如như 是thị 。 四tứ 大đại 魔ma 故cố 。 名danh 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 又hựu 自tự 在tại 等đẳng 功công 德đức 相tương 應ứng 。 是thị 故cố 說thuyết 佛Phật 名danh 薄bạc 伽già 梵Phạm 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 當đương 宣tuyên 說thuyết 佛Phật 世Thế 尊Tôn 故cố 。 於ư 彼bỉ 前tiền 者giả 。 顯hiển 佛Phật 開khai 許hứa 。 堪kham 廣quảng 流lưu 通thông 。 親thân 對đối 大đại 師sư 無vô 異dị 言ngôn 故cố 。 如như 十Thập 地Địa 經kinh 。 已dĩ 能năng 善thiện 入nhập 大Đại 乘Thừa 者giả 。 或hoặc 依y 德đức 迹tích 。 或hoặc 共cộng 了liễu 知tri 。 謂vị 彼bỉ 已dĩ 能năng 善thiện 入nhập 大Đại 乘Thừa 。 或hoặc 即tức 於ư 此thử 已dĩ 極cực 善thiện 入nhập 。 故cố 名danh 已dĩ 能năng 善thiện 入nhập 。 大Đại 乘Thừa 顯hiển 此thử 已dĩ 得đắc 諸chư 陀đà 羅la 尼ni 。 辯biện 才tài 功công 德đức 。 於ư 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 能năng 持trì 能năng 闡xiển 。 故cố 依y 此thử 義nghĩa 說thuyết 如như 是thị 名danh 。 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 依y 弘hoằng 誓thệ 語ngữ 立lập 菩Bồ 薩Tát 聲thanh 。 亦diệc 見kiến 餘dư 處xứ 用dụng 所sở 緣duyên 境cảnh 。 而nhi 說thuyết 其kỳ 名danh 。 如như 不bất 淨tịnh 等đẳng 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 二nhị 三tam 摩ma 地địa 。 說thuyết 名danh 不bất 淨tịnh 。 說thuyết 名danh 為vi 空không 。 或hoặc 即tức 彼bỉ 心tâm 。 為vì 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 志chí 有hữu 能năng 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 顯hiển 大Đại 乘Thừa 體thể 大đại 故cố 者giả 。 甚thậm 深thâm 高cao 廣quảng 無vô 上thượng 故cố 大đại 。 體thể 聲thanh 即tức 說thuyết 自tự 性tánh 作tác 用dụng 。 如như 世thế 說thuyết 言ngôn 。 火hỏa 煖noãn 為vi 體thể 。 毒độc 害hại 為vi 體thể 。 此thử 體thể 大đại 故cố 說thuyết 名danh 體thể 大đại 。 顯hiển 者giả 。 開khai 示thị 他tha 所sở 未vị 了liễu 。 為vi 者giả 。 欲dục 也dã 。

論luận 曰viết 。 謂vị 依y 大Đại 乘Thừa 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 十thập 相tương/tướng 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 一nhất 者giả 所sở 知tri 依y 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 二nhị 者giả 所sở 知tri 相tương/tướng 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 三tam 者giả 入nhập 所sở 知tri 相tương/tướng 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 四tứ 者giả 彼bỉ 入nhập 因nhân 果quả 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 五ngũ 者giả 彼bỉ 因nhân 果quả 修tu 差sai 別biệt 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 六lục 者giả 即tức 於ư 如như 是thị 。 修tu 差sai 別biệt 中trung 增tăng 上thượng 戒giới 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 七thất 者giả 即tức 於ư 此thử 中trung 。 增tăng 上thượng 心tâm 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 八bát 者giả 即tức 於ư 此thử 中trung 。 增tăng 上thượng 慧tuệ 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 九cửu 者giả 彼bỉ 果quả 斷đoạn 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 十thập 者giả 彼bỉ 果quả 智trí 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 由do 此thử 所sở 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 契Khế 經Kinh 諸chư 句cú 。 顯hiển 於ư 大Đại 乘Thừa 真chân 是thị 佛Phật 語ngữ 。

釋thích 曰viết 。 謂vị 聲thanh 即tức 是thị 略lược 摽phiếu/phiêu 所sở 說thuyết 十thập 勝thắng 處xứ 義nghĩa 。 依y 大Đại 乘Thừa 者giả 。 所sở 為vi 所sở 說thuyết 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 亦diệc 非phi 世thế 間gian 。 復phục 舉cử 大Đại 乘Thừa 為vi 決quyết 定định 義nghĩa 。 顯hiển 所sở 依y 者giả 。 即tức 此thử 非phi 餘dư 。 以dĩ 依y 世thế 間gian 由do 餘dư 相tương/tướng 故cố 。 異dị 於ư 佛Phật 語ngữ 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。 諦đế 語ngữ 而nhi 無vô 忿phẫn 。 少thiểu 施thí 不bất 悕hy 求cầu 。 如như 是thị 等đẳng 。 若nhược 依y 聲Thanh 聞Văn 。 由do 餘dư 相tương/tướng 故cố 異dị 於ư 大Đại 乘Thừa 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 有hữu 生sanh 滅diệt 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 。 是thị 故cố 重trọng/trùng 舉cử 大Đại 乘Thừa 應ưng 理lý 。 有hữu 十thập 等đẳng 者giả 。 以dĩ 數số 顯hiển 數số 殊thù 勝thắng 佛Phật 語ngữ 。 安an 立lập 論luận 體thể 。 相tương/tướng 者giả 。 種chủng 也dã 。 即tức 此thử 展triển 轉chuyển 差sai 別biệt 無vô 雜tạp 。 故cố 名danh 殊thù 勝thắng 。 或hoặc 復phục 望vọng 彼bỉ 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 法pháp 。 極cực 懸huyền 遠viễn 故cố 。 又hựu 增tăng 上thượng 故cố 。 名danh 為vi 殊thù 勝thắng 。 以dĩ 能năng 引dẫn 發phát 。 大đại 菩Bồ 提Đề 故cố 。 由do 此thử 十thập 相tương/tướng 是thị 殊thù 勝thắng 故cố 。 彼bỉ 語ngữ 殊thù 勝thắng 。 是thị 故cố 說thuyết 言ngôn 。 有hữu 十thập 相tương/tướng 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 者giả 。 染nhiễm 污ô 不bất 染nhiễm 污ô 。 二nhị 癡si 睡thụy 盡tận 故cố 。 於ư 一nhất 切thiết 所sở 知tri 智trí 。 開khai 發phát 義nghĩa 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 佛Phật 。 如như 士sĩ 夫phu 寤ngụ 。 如như 蓮liên 華hoa 開khai 。 如như 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 寤ngụ 寤ngụ 開khai 發phát 義nghĩa 。 有hữu 時thời 業nghiệp 佛Phật 界giới 。 如như 是thị 等đẳng 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 云vân 何hà 。 能năng 顯hiển 由do 此thử 所sở 說thuyết 十thập 處xứ 。 於ư 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 曾tằng 不bất 見kiến 說thuyết 。 唯duy 大Đại 乘Thừa 中trung 處xứ 處xứ 見kiến 說thuyết 。 謂vị 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 說thuyết 名danh 所sở 知tri 依y 體thể 。 三tam 種chủng 自tự 性tánh 。 一nhất 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 二nhị 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 三tam 圓viên 成thành 實thật 自tự 性tánh 。 說thuyết 名danh 所sở 知tri 相tương/tướng 體thể 。 唯duy 識thức 性tánh 說thuyết 名danh 入nhập 所sở 知tri 相tương/tướng 體thể 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 說thuyết 名danh 彼bỉ 入nhập 因nhân 果quả 體thể 。 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。 說thuyết 名danh 彼bỉ 因nhân 果quả 修tu 差sai 別biệt 體thể 。 菩Bồ 薩Tát 律luật 儀nghi 。 說thuyết 名danh 此thử 中trung 增tăng 上thượng 戒giới 體thể 。 首thủ 楞lăng 伽già 摩ma 虛Hư 空Không 藏Tạng 等đẳng 。 諸chư 三tam 摩ma 地địa 。 說thuyết 名danh 此thử 中trung 增tăng 上thượng 心tâm 體thể 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 說thuyết 名danh 此thử 中trung 增tăng 上thượng 慧tuệ 體thể 。 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 名danh 彼bỉ 果quả 斷đoạn 體thể 。 三tam 種chủng 佛Phật 身thân 。 一nhất 自tự 性tánh 身thân 。 二nhị 受thọ 用dụng 身thân 。 三tam 變biến 化hóa 身thân 。 說thuyết 名danh 彼bỉ 果quả 智trí 體thể 。 由do 此thử 所sở 說thuyết 十thập 處xứ 。 顯hiển 於ư 大Đại 乘Thừa 異dị 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 。 又hựu 顯hiển 最tối 勝thắng 。 世Thế 尊Tôn 但đãn 為vì 菩Bồ 薩Tát 宣tuyên 說thuyết 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 但đãn 依y 大Đại 乘Thừa 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 十thập 相tương/tướng 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。

釋thích 曰viết 。 所sở 應ưng 可khả 知tri 故cố 名danh 所sở 知tri 。 依y 謂vị 所sở 依y 。 此thử 所sở 依y 聲thanh 簡giản 取thủ 能năng 依y 。 雜tạp 染nhiễm 清thanh 淨tịnh 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 不bất 取thủ 無vô 為vi 。 由do 彼bỉ 無vô 有hữu 所sở 依y 義nghĩa 故cố 。 所sở 依y 即tức 是thị 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 是thị 彼bỉ 因nhân 故cố 。 能năng 引dẫn 彼bỉ 故cố 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 若nhược 爾nhĩ 所sở 知tri 即tức 所sở 知tri 依y 。 由do 異dị 熟thục 識thức 是thị 所sở 知tri 性tánh 故cố 不bất 相tương 違vi 。 此thử 所sở 知tri 依y 即tức 是thị 殊thù 勝thắng 。 此thử 殊thù 勝thắng 故cố 語ngữ 亦diệc 殊thù 勝thắng 。 即tức 前tiền 所sở 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 言ngôn 一nhất 切thiết 處xứ 隨tùy 轉chuyển 。 所sở 知tri 相tương/tướng 者giả 。 所sở 知tri 自tự 性tánh 。 是thị 所sở 相tương/tướng 故cố 。 依y 業nghiệp 運vận 說thuyết 多đa 置trí 魯lỗ 荼đồ 所sở 知tri 所sở 斷đoạn 所sở 證chứng 等đẳng 故cố 。 或hoặc 依y 具cụ 運vận 。 以dĩ 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 相tương/tướng 無vô 所sở 相tương/tướng 。 表biểu 無vô 性tánh 故cố 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 是thị 其kỳ 共cộng 相tương 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 是thị 其kỳ 自tự 相tương/tướng 。 我ngã 有hữu 情tình 義nghĩa 識thức 展triển 轉chuyển 別biệt 異dị 故cố 。 如như 地địa 界giới 等đẳng 。 以dĩ 其kỳ 堅kiên 等đẳng 為vi 能năng 表biểu 相tương/tướng 。 雖tuy 無vô 異dị 性tánh 而nhi 說thuyết 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 如như 宣tuyên 說thuyết 大Đại 士Sĩ 夫phu 相tương/tướng 。 經kinh 部bộ 等đẳng 師sư 。 生sanh 等đẳng 諸chư 相tướng 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 或hoặc 所sở 知tri 即tức 相tương/tướng 。 或hoặc 所sở 知tri 之chi 相tướng 故cố 名danh 所sở 知tri 相tương/tướng 。 說thuyết 無vô 異dị 性tánh 故cố 。 異dị 無vô 異dị 性tánh 故cố 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 入nhập 所sở 知tri 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 此thử 能năng 入nhập 所sở 應ưng 知tri 相tương/tướng 。 或hoặc 是thị 所sở 知tri 相tương/tướng 之chi 能năng 入nhập 。 入nhập 謂vị 現hiện 觀quán 入nhập 所sở 知tri 相tương/tướng 。 即tức 唯duy 識thức 性tánh 。 此thử 即tức 殊thù 勝thắng 。 此thử 殊thù 勝thắng 故cố 語ngữ 亦diệc 殊thù 勝thắng 。 彼bỉ 入nhập 因nhân 果quả 者giả 。 謂vị 唯duy 識thức 性tánh 。 說thuyết 名danh 彼bỉ 入nhập 。 勝thắng 解giải 行hành 地địa 。 修tu 加gia 行hành 時thời 。 世thế 間gian 未vị 淨tịnh 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 名danh 彼bỉ 入nhập 因nhân 。 已dĩ 證chứng 入nhập 時thời 。 即tức 出xuất 世thế 間gian 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 清thanh 淨tịnh 增tăng 上thượng 意ý 樂lạc 攝nhiếp 故cố 。 名danh 彼bỉ 入nhập 果quả 。 彼bỉ 入nhập 因nhân 果quả 即tức 是thị 殊thù 勝thắng 。 此thử 殊thù 勝thắng 故cố 語ngữ 亦diệc 殊thù 勝thắng 。 彼bỉ 因nhân 果quả 修tu 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 即tức 唯duy 識thức 性tánh 之chi 因nhân 果quả 。 數số 習tập 此thử 故cố 說thuyết 名danh 為vi 修tu 。 分phần 分phần 不bất 同đồng 故cố 名danh 差sai 別biệt 。 彼bỉ 入nhập 因nhân 果quả 修tu 差sai 別biệt 性tánh 。 即tức 是thị 十Thập 地Địa 。 此thử 即tức 殊thù 勝thắng 。 此thử 殊thù 勝thắng 故cố 語ngữ 亦diệc 殊thù 勝thắng 。 即tức 於ư 諸chư 地Địa 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 修tu 差sai 別biệt 中trung 。 為vi 攝nhiếp 取thủ 後hậu 復phục 勤cần 修tu 學học 。 即tức 此thử 為vi 依y 。 安an 立lập 三tam 學học 。 一nhất 增tăng 上thượng 戒giới 學học 。 謂vị 依y 止chỉ 戒giới 。 正chánh 勤cần 修tu 學học 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 增tăng 上thượng 戒giới 學học 。 即tức 諸chư 地địa 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 律luật 儀nghi 。 遠viễn 離ly 諸chư 惡ác 。 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 善thiện 。 三tam 種chủng 淨tịnh 戒giới 。 所sở 受thọ 尸thi 羅la 。 防phòng 護hộ 過quá 去khứ 已dĩ 生sanh 住trụ 等đẳng 身thân 等đẳng 諸chư 業nghiệp 。 如như 調điều 御ngự 者giả 極cực 善thiện 調điều 攝nhiếp 。 故cố 名danh 律luật 儀nghi 。 如như 是thị 即tức 依y 增tăng 上thượng 尸thi 羅la 。 修tu 學học 正chánh 行hạnh 故cố 名danh 為vi 學học 。 此thử 增tăng 上thượng 戒giới 即tức 是thị 殊thù 勝thắng 。 此thử 殊thù 勝thắng 故cố 語ngữ 亦diệc 殊thù 勝thắng 。 二nhị 增tăng 上thượng 心tâm 學học 。 謂vị 依y 止chỉ 心tâm 。 正chánh 勤cần 修tu 學học 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 增tăng 上thượng 心tâm 學học 。 此thử 性tánh 即tức 是thị 虛hư 空không 。 藏tạng 等đẳng 諸chư 三tam 摩ma 地địa 。 等đẳng 者giả 等đẳng 取thủ 餘dư 賢Hiền 護Hộ 等đẳng 三tam 摩ma 地địa 王vương 。 又hựu 於ư 增tăng 上thượng 心tâm 學học 中trung 言ngôn 。

即tức 諸chư 三tam 摩ma 地địa 。 大đại 師sư 說thuyết 為vi 心tâm 。

由do 心tâm 彩thải 畫họa 故cố 。 如như 所sở 作tác 事sự 業nghiệp 。

三tam 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 。 謂vị 依y 止chỉ 慧tuệ 。 正chánh 勤cần 修tu 學học 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 。 此thử 性tánh 即tức 是thị 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 對đối 治trị 一nhất 切thiết 。 戲hí 論luận 分phân 別biệt 。 此thử 中trung 加gia 行hành 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 根căn 本bổn 依y 止chỉ 。 即tức 此thử 根căn 本bổn 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 後hậu 得đắc 依y 止chỉ 。 如như 是thị 依y 止chỉ 。 非phi 次thứ 所sở 說thuyết 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 戒giới 定định 慧tuệ 學học 。 是thị 道đạo 體thể 性tánh 。 彼bỉ 果quả 二nhị 種chủng 。 一nhất 斷đoạn 二nhị 智trí 。 此thử 殊thù 勝thắng 故cố 語ngữ 亦diệc 殊thù 勝thắng 。 彼bỉ 果quả 斷đoạn 者giả 。 彼bỉ 諸chư 學học 果quả 名danh 為vi 彼bỉ 果quả 。 彼bỉ 果quả 即tức 斷đoạn 名danh 彼bỉ 果quả 斷đoạn 。 此thử 性tánh 即tức 是thị 客khách 障chướng 離ly 繫hệ 。 真Chân 如Như 解giải 脫thoát 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 見kiến 彼bỉ 寂tịch 靜tĩnh 故cố 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 彼bỉ 為vi 緣duyên 。 而nhi 無vô 染nhiễm 著trước 。 非phi 無vô 餘dư 依y 般bát 涅Niết 槃Bàn 界giới 。 是thị 故cố 無vô 住trụ 此thử 即tức 殊thù 勝thắng 。 此thử 殊thù 勝thắng 故cố 語ngữ 亦diệc 殊thù 勝thắng 。 彼bỉ 果quả 智trí 者giả 彼bỉ 諸chư 學học 果quả 名danh 為vi 彼bỉ 果quả 。 彼bỉ 果quả 即tức 智trí 名danh 彼bỉ 果quả 智trí 。 此thử 性tánh 即tức 是thị 三tam 種chủng 佛Phật 身thân 。 一nhất 自tự 性tánh 身thân 。 即tức 是thị 無vô 垢cấu 。 無vô 罣quái 礙ngại 智trí 。 是thị 法Pháp 身thân 義nghĩa 。 今kim 此thử 與dữ 彼bỉ 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 如như 是thị 二nhị 種chủng 。 所sở 有hữu 分phân 別biệt 俱câu 不bất 行hành 故cố 。 彼bỉ 有hữu 對đối 治trị 。 當đương 有hữu 所sở 作tác 。 此thử 是thị 彼bỉ 果quả 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 如như 是thị 差sai 別biệt 。 二nhị 受thọ 用dụng 身thân 。 即tức 後hậu 得đắc 智trí 。 即tức 由do 此thử 智trí 殊thù 勝thắng 力lực 故cố 。 與dữ 諸chư 殊thù 勝thắng 大đại 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 共cộng 。 受thọ 不bất 共cộng 微vi 妙diệu 法Pháp 樂lạc 。 成thành 辦biện 如như 是thị 受thọ 用dụng 事sự 故cố 名danh 受thọ 用dụng 身thân 。 若nhược 無vô 如như 是thị 外ngoại 清thanh 淨tịnh 智trí 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 作tác 。 所sở 餘dư 資tư 糧lương 應ưng 不bất 圓viên 滿mãn 。 三tam 變biến 化hóa 身thân 。 即tức 是thị 後hậu 得đắc 智trí 之chi 差sai 別biệt 。 即tức 能năng 變biến 化hóa 名danh 變biến 化hóa 身thân 。 此thử 增tăng 上thượng 力lực 之chi 所sở 顯hiển 現hiện 。 即tức 智trí 差sai 別biệt 。 謂vị 由do 此thử 故cố 摧tồi 伏phục 他tha 論luận 。 與dữ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 共cộng 受thọ 法Pháp 樂lạc 。 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 。 成thành 辦biện 初sơ 業nghiệp 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 所sở 應ứng 作tác 事sự 。 譬thí 如như 眼nhãn 識thức 了liễu 受thọ 諸chư 色sắc 彼bỉ 若nhược 無vô 者giả 。 此thử 亦diệc 應ưng 無vô 。 此thử 則tắc 殊thù 勝thắng 。 此thử 殊thù 勝thắng 故cố 語ngữ 亦diệc 殊thù 勝thắng 。 由do 此thử 所sở 說thuyết 十thập 處xứ 者giả 。 謂vị 於ư 此thử 及cập 餘dư 總tổng 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 。 處xử 是thị 事sự 義nghĩa 。 異dị 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 者giả 。 於ư 彼bỉ 不bất 說thuyết 故cố 。 又hựu 顯hiển 最tối 勝thắng 者giả 。 究cứu 竟cánh 宣tuyên 說thuyết 佛Phật 果Quả 道đạo 故cố 。 世Thế 尊Tôn 但đãn 為vì 菩Bồ 薩Tát 宣tuyên 說thuyết 者giả 。 此thử 中trung 應ưng 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 為vì 菩Bồ 薩Tát 宣tuyên 說thuyết 。 由do 佛Phật 現hiện 見kiến 佛Phật 所sở 開khai 許hứa 而nhi 宣tuyên 說thuyết 故cố 。 名danh 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 如như 十Thập 地Địa 等đẳng 。 是thị 故cố 先tiên 說thuyết 。 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 前tiền 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 云vân 何hà 。 由do 此thử 十thập 相tương/tướng 殊thù 勝thắng 。 殊thù 勝thắng 如Như 來Lai 語ngữ 故cố 顯hiển 於ư 大Đại 乘Thừa 。 真chân 是thị 佛Phật 語ngữ 。 遮già 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 。 是thị 大Đại 乘Thừa 性tánh 。 由do 此thử 十thập 處xứ 。 於ư 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 曾tằng 不bất 見kiến 說thuyết 。 唯duy 大Đại 乘Thừa 中trung 處xứ 處xứ 見kiến 說thuyết 。 謂vị 此thử 十thập 處xứ 是thị 最tối 能năng 引dẫn 大đại 菩Bồ 提Đề 性tánh 。 是thị 善thiện 成thành 立lập 。 隨tùy 順thuận 無vô 違vi 。 為vi 能năng 證chứng 得đắc 一nhất 切thiết 智trí 智trí 。 此thử 中trung 二nhị 頌tụng 。

所sở 知tri 依y 及cập 所sở 知tri 相tương/tướng 。 彼bỉ 入nhập 因nhân 果quả 彼bỉ 修tu 異dị 。

三tam 學học 彼bỉ 果quả 斷đoạn 及cập 智trí 。 最Tối 上Thượng 乘Thừa 攝nhiếp 是thị 殊thù 勝thắng 。

此thử 說thuyết 此thử 餘dư 見kiến 不bất 見kiến 。 由do 此thử 最tối 勝thắng 菩Bồ 提Đề 因nhân 。

故cố 許hứa 大Đại 乘Thừa 真chân 佛Phật 語ngữ 。 由do 說thuyết 十thập 處xứ 故cố 殊thù 勝thắng 。

釋thích 曰viết 。

復phục 次thứ 云vân 何hà 。 由do 此thử 等đẳng 者giả 。 猶do 未vị 信tín 解giải 故cố 設thiết 此thử 難nạn/nan 何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 於ư 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 中trung 六lục 句cú 義nghĩa 等đẳng 曾tằng 未vị 見kiến 說thuyết 。 吠phệ 世thế 師sư 等đẳng 論luận 中trung 處xứ 處xứ 見kiến 說thuyết 。 即tức 令linh 吠phệ 世thế 師sư 等đẳng 論luận 。 真chân 是thị 佛Phật 語ngữ 。 先tiên 答đáp 容dung 他tha 如như 是thị 妨phương 難nạn/nan 。 故cố 後hậu 通thông 言ngôn 。 謂vị 此thử 十thập 處xứ 是thị 最tối 能năng 引dẫn 大đại 菩Bồ 提Đề 性tánh 等đẳng 。 亦diệc 覺giác 亦diệc 大đại 故cố 名danh 大đại 菩Bồ 提Đề 。 或hoặc 覺giác 大đại 性tánh 故cố 名danh 大đại 菩Bồ 提Đề 。 此thử 大đại 菩Bồ 提Đề 智trí 。 斷đoạn 殊thù 勝thắng 以dĩ 為vi 自tự 相tương/tướng 。 如như 說thuyết 煩phiền 惱não 所sở 知tri 障chướng 斷đoạn 。 由do 彼bỉ 斷đoạn 故cố 獲hoạch 得đắc 無vô 垢cấu 。 無vô 罣quái 礙ngại 智trí 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 總tổng 名danh 菩Bồ 提Đề 。 是thị 最tối 能năng 引dẫn 者giả 。 謂vị 此thử 十thập 處xứ 是thị 能năng 得đắc 性tánh 。 非phi 六lục 句cú 義nghĩa 。 或hoặc 最tối 勝thắng 等đẳng 。 是thị 故cố 彼bỉ 論luận 非phi 真chân 佛Phật 語ngữ 。 是thị 善thiện 成thành 立lập 者giả 。 謂vị 如như 是thị 十thập 處xứ 正chánh 量lượng 所sở 隨tùy 故cố 。 如như 廣quảng 當đương 決quyết 擇trạch 。 言ngôn 隨tùy 順thuận 者giả 。 是thị 能năng 對đối 向hướng 是thị 能năng 順thuận 義nghĩa 言ngôn 無vô 違vi 者giả 。 無vô 彼bỉ 過quá 故cố 。 非phi 如như 六lục 句cú 義nghĩa 等đẳng 邪tà 智trí 。 或hoặc 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 有hữu 過quá 失thất 故cố 佛Phật 果Quả 相tương 違vi 。 此thử 中trung 二nhị 頌tụng 者giả 。 謂vị 頌tụng 已dĩ 說thuyết 及cập 當đương 說thuyết 義nghĩa 。 此thử 說thuyết 此thử 餘dư 見kiến 不bất 見kiến 者giả 。 謂vị 此thử 十thập 處xứ 殊thù 勝thắng 語ngữ 說thuyết 。 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 處xứ 處xứ 見kiến 說thuyết 。 於ư 餘dư 小Tiểu 乘Thừa 曾tằng 不bất 見kiến 說thuyết 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 云vân 何hà 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 說thuyết 此thử 十thập 處xứ 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 諸chư 法pháp 因nhân 要yếu 先tiên 善thiện 已dĩ 。 方phương 於ư 緣duyên 起khởi 應ưng 得đắc 善thiện 巧xảo 。 次thứ 後hậu 於ư 緣duyên 所sở 生sanh 諸chư 法pháp 應ưng 善thiện 其kỳ 相tương/tướng 。 善thiện 能năng 遠viễn 離ly 增tăng 益ích 。 損tổn 減giảm 二nhị 邊biên 過quá 故cố 。 次thứ 後hậu 如như 是thị 善thiện 修tu 菩Bồ 薩Tát 應ưng 正chánh 通thông 達đạt 。 善thiện 所sở 取thủ 相tương/tướng 令linh 從tùng 諸chư 障chướng 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 次thứ 後hậu 通thông 達đạt 所sở 知tri 相tương/tướng 已dĩ 先tiên 加gia 行hành 位vị 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 由do 證chứng 得đắc 故cố 。 應ưng 更cánh 成thành 滿mãn 。 增tăng 上thượng 意ý 樂lạc 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。 次thứ 後hậu 清thanh 淨tịnh 意ý 樂lạc 。 所sở 攝nhiếp 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 於ư 十Thập 地Địa 中trung 。 分phần 分phần 差sai 別biệt 應ưng 勤cần 修tu 習tập 。 謂vị 要yếu 經kinh 三tam 。 無vô 數số 大đại 劫kiếp 。 次thứ 後hậu 於ư 三tam 菩Bồ 提Đề 所sở 學học 應ưng 令linh 圓viên 滿mãn 。 既ký 圓viên 滿mãn 已dĩ 。 彼bỉ 果quả 涅Niết 槃Bàn 。 及cập 與dữ 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 應ưng 現hiện 等đẳng 證chứng 。 故cố 說thuyết 十thập 處xứ 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 又hựu 此thử 說thuyết 中trung 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 皆giai 得đắc 究cứu 竟cánh 。

釋thích 曰viết 。 為vi 辯biện 由do 此thử 。 趣thú 大đại 菩Bồ 提Đề 。 故cố 復phục 開khai 示thị 次thứ 第đệ 方phương 便tiện 及cập 所sở 須tu 因nhân 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 要yếu 先tiên 於ư 因nhân 。 得đắc 善thiện 巧xảo 已dĩ 。 方phương 於ư 緣duyên 起khởi 應ưng 得đắc 善thiện 巧xảo 。 知tri 從tùng 此thử 因nhân 而nhi 有hữu 彼bỉ 果quả 。 復phục 知tri 彼bỉ 果quả 要yếu 從tùng 此thử 因nhân 。 是thị 故cố 非phi 離ly 此thử 因nhân 言ngôn 教giáo 能năng 了liễu 知tri 彼bỉ 因nhân 者giả 。 即tức 是thị 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 由do 說thuyết 此thử 故cố 。 便tiện 捨xả 無vô 因nhân 不bất 平bình 等đẳng 因nhân 。 次thứ 後hậu 於ư 緣duyên 所sở 生sanh 諸chư 法pháp 。 應ưng 了liễu 其kỳ 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 增tăng 益ích 。 損tổn 減giảm 邊biên 故cố 。 於ư 無vô 無vô 因nhân 強cường/cưỡng 立lập 為vi 有hữu 。 故cố 名danh 增tăng 益ích 。 於ư 有hữu 無vô 因nhân 強cường/cưỡng 撥bát 為vi 無vô 。 故cố 名danh 損tổn 減giảm 。 如như 是thị 增tăng 益ích 及cập 與dữ 損tổn 減giảm 俱câu 說thuyết 為vi 邊biên 。 是thị 墜trụy 墮đọa 義nghĩa 。 此thử 二nhị 轉chuyển 時thời 失thất 壞hoại 中trung 道đạo 。 由do 善thiện 數số 習tập 真chân 實thật 觀quán 故cố 。 於ư 此thử 二nhị 邊biên 。 遠viễn 離ly 善thiện 巧xảo 。 於ư 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 唯duy 有hữu 增tăng 益ích 。 而nhi 無vô 損tổn 減giảm 。 都đô 無vô 有hữu 故cố 。 以dĩ 要yếu 於ư 有hữu 方phương 起khởi 損tổn 減giảm 。 於ư 依y 他tha 起khởi 無vô 有hữu 增tăng 益ích 。 以dĩ 有hữu 體thể 故cố 。 要yếu 於ư 非phi 有hữu 方phương 有hữu 增tăng 益ích 。 亦diệc 無vô 損tổn 減giảm 。 唯duy 妄vọng 有hữu 故cố 。 於ư 圓viên 成thành 實thật 無vô 有hữu 增tăng 益ích 。 是thị 實thật 有hữu 故cố 唯duy 有hữu 損tổn 減giảm 。 即tức 由do 此thử 故cố 。 或hoặc 復phục 於ư 此thử 。 善thiện 能năng 遠viễn 離ly 增tăng 益ích 。 損tổn 減giảm 二nhị 邊biên 過quá 者giả 。 謂vị 於ư 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 增tăng 益ích 實thật 無vô 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 。 損tổn 減giảm 實thật 有hữu 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 又hựu 如như 大Đại 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 經Kinh 中trung 說thuyết 。 慈Từ 氏Thị 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 諸chư 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 中trung 非phi 實thật 有hữu 性tánh 。 為vi 色sắc 非phi 色sắc 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 諸chư 依y 他tha 起khởi 中trung 唯duy 有hữu 名danh 想tưởng 施thi 設thiết 言ngôn 說thuyết 。 性tánh 為vi 色sắc 非phi 色sắc 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 諸chư 圓viên 成thành 實thật 中trung 彼bỉ 。 空không 無vô 我ngã 性tánh 。 為vi 色sắc 非phi 色sắc 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 慈Từ 氏Thị 。 由do 此thử 門môn 故cố 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 諸chư 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 性tánh 決quyết 定định 非phi 有hữu 。 諸chư 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 唯duy 有hữu 名danh 想tưởng 施thi 設thiết 言ngôn 說thuyết 。 諸chư 圓viên 成thành 實thật 。 空không 無vô 我ngã 性tánh 。 是thị 真chân 實thật 有hữu 。 我ngã 依y 此thử 故cố 。 密mật 意ý 說thuyết 言ngôn 。 彼bỉ 無vô 二nhị 數số 。 謂vị 是thị 色sắc 等đẳng 如như 是thị 解giải 脫thoát 。 二nhị 邊biên 過quá 失thất 。 於ư 三tam 自tự 性tánh 得đắc 善thiện 巧xảo 已dĩ 由do 。 唯duy 識thức 性tánh 應ưng 善thiện 通thông 達đạt 所sở 知tri 之chi 相tướng 入nhập 。 者giả 即tức 是thị 通thông 達đạt 作tác 證chứng 。 或hoặc 由do 此thử 故cố 能năng 順thuận 通thông 達đạt 。 次thứ 後hậu 即tức 於ư 順thuận 唯duy 識thức 性tánh 。 通thông 達đạt 體thể 入nhập 所sở 修tu 六lục 種chủng 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 由do 勝thắng 義nghĩa 故cố 應ưng 更cánh 證chứng 得đắc 。 清thanh 淨tịnh 意ý 樂lạc 。 應ưng 更cánh 攝nhiếp 受thọ 欲dục 及cập 勝thắng 解giải 。 名danh 為vi 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 二nhị 爾nhĩ 時thời 雖tuy 無vô 增tăng 數số 。 證chứng 淨tịnh 攝nhiếp 故cố 而nhi 說thuyết 清thanh 淨tịnh 。 次thứ 後hậu 即tức 彼bỉ 。 於ư 十Thập 地Địa 中trung 。 由do 於ư 三tam 學học 勤cần 修tu 學học 故cố 。 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 數số 修tu 習tập 故cố 應ưng 令linh 圓viên 滿mãn 。 次thứ 後hậu 彼bỉ 果quả 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 障chướng 永vĩnh 斷đoạn 。 及cập 與dữ 無vô 垢cấu 。 無vô 有hữu 罣quái 礙ngại 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 。 應ưng 更cánh 證chứng 得đắc 。 如như 是thị 所sở 辨biện 次thứ 第đệ 方phương 便tiện 。 及cập 所sở 須tu 因nhân 顯hiển 是thị 能năng 順thuận 大đại 菩Bồ 提Đề 性tánh 。 即tức 由do 如như 是thị 所sở 說thuyết 次thứ 第đệ 。 唯duy 有hữu 十thập 處xứ 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 如như 是thị 已dĩ 釋thích 主chủ 隨tùy 二nhị 論luận 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 道đạo 即tức 佛Phật 乘thừa 道đạo 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 爾nhĩ 其kỳ 果quả 應ưng 無vô 差sai 別biệt 。 又hựu 於ư 一nhất 切thiết 。 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 中trung 。 曾tằng 未vị 有hữu 處xứ 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 廣quảng 說thuyết 佛Phật 道Đạo 。 又hựu 亦diệc 不bất 許hứa 佛Phật 與dữ 聲Thanh 聞Văn 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 師sư 資tư 建kiến 立lập 應ưng 無vô 有hữu 故cố 。 由do 此thử 說thuyết 有hữu 二nhị 道đạo 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 說thuyết 此thử 名danh 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 盡tận 。 其kỳ 所sở 有hữu 大Đại 乘Thừa 綱cương 要yếu 無vô 別biệt 說thuyết 故cố 。

攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 釋thích 所sở 知tri 依y 分phân 第đệ 二nhị 之chi 一nhất

論luận 曰viết 。 此thử 中trung 最tối 初sơ 且thả 說thuyết 所sở 知tri 依y 。 即tức 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 世Thế 尊Tôn 何hà 處xứ 說thuyết 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 名danh 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 謂vị 薄bạc 伽già 梵Phạm 於ư 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 大Đại 乘Thừa 經Kinh 伽già 他tha 中trung 說thuyết 。

無vô 始thỉ 時thời 來lai 界giới 。 一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng 依y 。

由do 此thử 有hữu 諸chư 趣thú 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 證chứng 得đắc 。

釋thích 曰viết 。 此thử 引dẫn 阿a 笈cấp 摩ma 。 證chứng 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 名danh 所sở 知tri 依y 。 無vô 始thỉ 時thời 者giả 初sơ 際tế 無vô 故cố 。 界giới 者giả 因nhân 也dã 。 即tức 種chủng 子tử 也dã 。 是thị 誰thùy 因nhân 種chủng 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 此thử 唯duy 雜tạp 染nhiễm 。 非phi 是thị 清thanh 淨tịnh 故cố 。 後hậu 當đương 言ngôn 多đa 聞văn 熏huân 習tập 所sở 依y 。 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 所sở 攝nhiếp 。 如như 阿a 賴lại 耶da 識thức 成thành 種chủng 子tử 。 如như 理lý 作tác 意ý 所sở 攝nhiếp 。 似tự 法pháp 似tự 義nghĩa 所sở 起khởi 等đẳng 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 等đẳng 所sở 依y 者giả 。 能năng 任nhậm 持trì 故cố 非phi 因nhân 性tánh 故cố 。 能năng 任nhậm 持trì 義nghĩa 。 是thị 所sở 依y 義nghĩa 非phi 因nhân 性tánh 義nghĩa 。 所sở 依y 能năng 依y 性tánh 各các 異dị 故cố 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 界giới 聲thanh 已dĩ 了liễu 無vô 假giả 依y 言ngôn 。 由do 此thử 有hữu 諸chư 趣thú 及cập 涅Niết 槃Bàn 證chứng 得đắc 者giả 。 如như 決quyết 擇trạch 處xứ 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。 謂vị 生sanh 雜tạp 染nhiễm 等đẳng 那na 落lạc 迦ca 等đẳng 。 若nhược 離ly 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 皆giai 不bất 得đắc 有hữu 等đẳng 生sanh 等đẳng 。 雜tạp 染nhiễm 畢tất 竟cánh 止chỉ 息tức 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 離ly 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 不bất 應ưng 證chứng 得đắc 。

論luận 曰viết 。 即tức 於ư 此thử 中trung 。 復phục 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。

由do 攝nhiếp 藏tạng 諸chư 法pháp 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 識thức 。

故cố 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 勝thắng 者giả 我ngã 開khai 示thị 。

釋thích 曰viết 。 復phục 引dẫn 聖thánh 言ngôn 所sở 說thuyết 。 證chứng 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 能năng 攝nhiếp 藏tạng 諸chư 法pháp 者giả 。 謂vị 是thị 所sở 熏huân 是thị 習tập 氣khí 義nghĩa 。 非phi 如như 大đại 等đẳng 顯hiển 了liễu 法pháp 性tánh 。 藏tạng 最tối 勝thắng 中trung 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 攝nhiếp 藏tạng 諸chư 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 為vi 簡giản 彼bỉ 義nghĩa 。 是thị 故cố 復phục 言ngôn 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 識thức 。 與dữ 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 故cố 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 與dữ 諸chư 轉chuyển 識thức 。 互hỗ 為vi 緣duyên 故cố 。 展triển 轉chuyển 攝nhiếp 藏tạng 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 非phi 如như 最tối 勝thắng 即tức 顯hiển 了liễu 性tánh 。 顯hiển 自tự 簡giản 劣liệt 故cố 。 復phục 說thuyết 言ngôn 勝thắng 者giả 我ngã 開khai 示thị 。 即tức 大đại 菩Bồ 薩Tát 有hữu 堪kham 能năng 故cố 名danh 為vi 勝thắng 者giả 。 為vi 彼bỉ 開khai 示thị 非phi 餘dư 劣liệt 者giả 。

論luận 曰viết 。 如như 是thị 且thả 引dẫn 阿a 笈cấp 摩ma 證chứng 。 復phục 何hà 緣duyên 故cố 此thử 識thức 說thuyết 名danh 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 一nhất 切thiết 有hữu 生sanh 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 法pháp 。 於ư 此thử 攝nhiếp 藏tạng 為vi 果quả 性tánh 故cố 。 又hựu 即tức 此thử 識thức 於ư 彼bỉ 攝nhiếp 藏tạng 為vi 因nhân 性tánh 故cố 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 或hoặc 諸chư 有hữu 情tình 攝nhiếp 藏tạng 此thử 識thức 。 為vi 自tự 我ngã 故cố 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。

釋thích 曰viết 。 一nhất 切thiết 有hữu 生sanh 者giả 。 謂vị 諸chư 有hữu 為vi 。 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 法pháp 者giả 。 簡giản 清thanh 淨tịnh 法pháp 。 非phi 清thanh 淨tịnh 法pháp 。 是thị 雜tạp 染nhiễm 性tánh 。 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 庫khố 藏tạng 所sở 治trị 。 種chủng 子tử 體thể 性tánh 之chi 所sở 攝nhiếp 藏tạng 。 能năng 治trị 彼bỉ 故cố 非phi 互hỗ 相tương 違vi 。 為vi 因nhân 果quả 性tánh 。 是thị 正Chánh 道Đạo 理lý 然nhiên 得đắc 為vi 所sở 依y 。 若nhược 處xứ 有hữu 所sở 治trị 亦diệc 有hữu 能năng 治trị 故cố 。 於ư 此thử 攝nhiếp 藏tạng 者giả 。 顯hiển 能năng 持trì 習tập 氣khí 。 由do 非phi 唯duy 習tập 氣khí 名danh 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 要yếu 能năng 持trì 習tập 氣khí 如như 彼bỉ 說thuyết 意ý 識thức 。 或hoặc 諸chư 有hữu 情tình 攝nhiếp 藏tạng 此thử 識thức 為vi 自tự 我ngã 者giả 。 是thị 執chấp 取thủ 義nghĩa 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 此thử 識thức 亦diệc 名danh 阿A 陀Đà 那Na 識Thức 。 此thử 中trung 阿a 笈cấp 摩ma 者giả 。 如như 解giải 深thâm 密mật 經kinh 說thuyết 。

阿a 陀đà 那na 識thức 甚thậm 深thâm 細tế 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 如như 瀑bộc 流lưu 。

我ngã 於ư 凡phàm 愚ngu 不bất 開khai 演diễn 。 恐khủng 彼bỉ 分phân 別biệt 執chấp 為vi 我ngã 。

釋thích 曰viết 。 復phục 引dẫn 餘dư 教giáo 所sở 說thuyết 異dị 名danh 。 開khai 示thị 建kiến 立lập 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 令linh 極cực 顯hiển 了liễu 。 言ngôn 甚thậm 深thâm 者giả 。 世thế 聰thông 叡duệ 者giả 所sở 有hữu 覺giác 慧tuệ 。 難nan 窮cùng 底để 故cố 。 言ngôn 甚thậm 細tế 者giả 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 難nan 了liễu 知tri 故cố 。 是thị 故cố 不bất 為vị 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 開khai 示thị 此thử 識thức 。 彼bỉ 不bất 求cầu 微vi 細tế 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 故cố 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 如như 瀑bộc 流lưu 者giả 。 剎sát 那na 展triển 轉chuyển 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 如như 水thủy 瀑bộc 流lưu 。 我ngã 於ư 凡phàm 愚ngu 不bất 開khai 演diễn 者giả 。 懷hoài 我ngã 見kiến 者giả 不bất 為vi 開khai 示thị 。 恐khủng 彼bỉ 分phân 別biệt 計kế 執chấp 為vi 我ngã 。 何hà 容dung 彼bỉ 類loại 分phân 別biệt 計kế 執chấp 窮cùng 生sanh 死tử 際tế 。 行hành 相tương/tướng 一nhất 類loại 無vô 改cải 易dị 故cố 。

論luận 曰viết 。 何hà 緣duyên 此thử 識thức 亦diệc 復phục 說thuyết 名danh 。 阿a 陀đà 那na 識thức 。 執chấp 受thọ 一nhất 切thiết 有hữu 色sắc 根căn 故cố 。 一nhất 切thiết 自tự 體thể 取thủ 所sở 依y 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 色sắc 諸chư 根căn 。 由do 此thử 執chấp 受thọ 無vô 有hữu 失thất 壞hoại 。 盡tận 壽thọ 隨tùy 轉chuyển 。 又hựu 於ư 相tương 續tục 正chánh 結kết 生sanh 時thời 。 取thủ 彼bỉ 生sanh 故cố 執chấp 受thọ 自tự 體thể 。 是thị 故cố 此thử 識thức 亦diệc 復phục 說thuyết 名danh 。 阿a 陀đà 那na 識thức 。

釋thích 曰viết 。 執chấp 受thọ 一nhất 切thiết 有hữu 色sắc 根căn 故cố 。 等đẳng 者giả 顯hiển 聲thanh 轉chuyển 因nhân 以dĩ 能năng 執chấp 受thọ 。 一nhất 切thiết 眼nhãn 等đẳng 。 有hữu 色sắc 諸chư 根căn 。 安an 危nguy 共cộng 同đồng 盡tận 壽thọ 隨tùy 轉chuyển 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 阿a 陀đà 那na 識thức 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 應ưng 如như 死tử 身thân 即tức 便tiện 失thất 壞hoại 。 一nhất 切thiết 自tự 體thể 取thủ 所sở 依y 故cố 。 等đẳng 者giả 謂vị 是thị 一nhất 切thiết 。 若nhược 一nhất 若nhược 多đa 。 所sở 有hữu 自tự 體thể 取thủ 所sở 依y 性tánh 。 若nhược 色sắc 等đẳng 根căn 未vị 已dĩ 生sanh 起khởi 。 若nhược 無vô 色sắc 界giới 自tự 體thể 生sanh 起khởi 名danh 為vi 相tương 續tục 。 攝nhiếp 受thọ 彼bỉ 故cố 名danh 正chánh 結kết 生sanh 。 受thọ 彼bỉ 生sanh 故cố 。 精tinh 血huyết 合hợp 故cố 。 非phi 無vô 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 而nhi 有hữu 執chấp 受thọ 一nhất 期kỳ 自tự 體thể 。 譬thí 如như 室thất 宅trạch 院viện 攝nhiếp 光quang 明minh 。 是thị 一nhất 期kỳ 自tự 體thể 習tập 氣khí 所sở 熏huân 故cố 。

論luận 曰viết 。 此thử 亦diệc 名danh 心tâm 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 心tâm 意ý 識thức 三tam 。 此thử 中trung 意ý 有hữu 二nhị 種chủng 。 第đệ 一nhất 與dữ 作tác 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 所sở 依y 止chỉ 性tánh 。 無vô 間gian 滅diệt 識thức 能năng 與dữ 意ý 識thức 作tác 生sanh 依y 止chỉ 。 第đệ 二nhị 染nhiễm 污ô 意ý 與dữ 四tứ 煩phiền 惱não 恆hằng 共cộng 相tương 應ưng 。 一nhất 者giả 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 二nhị 者giả 我ngã 慢mạn 。 三tam 者giả 我ngã 愛ái 。 四tứ 者giả 無vô 明minh 。 此thử 即tức 是thị 識thức 雜tạp 染nhiễm 所sở 依y 識thức 。 復phục 由do 彼bỉ 第đệ 一nhất 依y 生sanh 。 第đệ 二nhị 雜tạp 染nhiễm 了liễu 別biệt 境cảnh 義nghĩa 故cố 。 等đẳng 無vô 間gian 義nghĩa 故cố 。 思tư 量lượng 義nghĩa 故cố 。 意ý 成thành 二nhị 種chủng 。

釋thích 曰viết 。 此thử 亦diệc 名danh 心tâm 者giả 。 復phục 引dẫn 餘dư 教giáo 安an 立lập 異dị 名danh 。 令linh 此thử 堅kiên 固cố 。 第đệ 二nhị 染nhiễm 污ô 意ý 者giả 。 由do 四tứ 煩phiền 惱não 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 等đẳng 所sở 染nhiễm 污ô 故cố 。 此thử 中trung 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 者giả 。 謂vị 堅kiên 執chấp 著trước 。 我ngã 我ngã 所sở 性tánh 。 由do 此thử 勢thế 力lực 而nhi 起khởi 我ngã 慢mạn 。 恃thị 我ngã 我ngã 所sở 而nhi 自tự 高cao 舉cử 。 此thử 二nhị 有hữu 故cố 便tiện 起khởi 我ngã 貪tham 。 說thuyết 名danh 我ngã 愛ái 。 此thử 三tam 皆giai 用dụng 。 無vô 明minh 為vi 因nhân 。 言ngôn 無vô 明minh 者giả 即tức 是thị 無vô 智trí 。 明minh 所sở 治trị 故cố 。 此thử 即tức 是thị 識thức 雜tạp 染nhiễm 所sở 依y 。 於ư 定định 不bất 定định 。 善thiện 等đẳng 位vị 中trung 。 皆giai 不bất 相tương 違vi 恆hằng 現hiện 行hành 故cố 。 其kỳ 如như 何hà 等đẳng 。 謂vị 善thiện 心tâm 時thời 亦diệc 執chấp 我ngã 故cố 。 由do 第đệ 一nhất 依y 生sanh 者giả 。 由do 等đẳng 無vô 間gian 滅diệt 意ý 故cố 。 由do 第đệ 二nhị 雜tạp 染nhiễm 者giả 。 由do 四tứ 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 意ý 故cố 。 以dĩ 計kế 我ngã 等đẳng 能năng 作tác 雜tạp 染nhiễm 。 了liễu 別biệt 境cảnh 義nghĩa 故cố 者giả 。 是thị 能năng 取thủ 境cảnh 似tự 境cảnh 現hiện 義nghĩa 。 此thử 釋thích 識thức 名danh 等đẳng 。 無vô 間gian 義nghĩa 故cố 思tư 量lượng 義nghĩa 故cố 意ý 成thành 二nhị 種chủng 者giả 。 此thử 釋thích 意ý 名danh 。 若nhược 離ly 訓huấn 釋thích 聲thanh 義nghĩa 道Đạo 理lý 。 終chung 不bất 能năng 令linh 。 他tha 得đắc 解giải 了liễu 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 有hữu 染nhiễm 污ô 意ý 。 謂vị 此thử 若nhược 無vô 不bất 共cộng 。 無vô 明minh 則tắc 不bất 得đắc 有hữu 。 成thành 過quá 失thất 故cố 。 又hựu 五ngũ 同đồng 法pháp 亦diệc 不bất 得đắc 有hữu 。 成thành 過quá 失thất 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 五ngũ 識thức 身thân 必tất 有hữu 眼nhãn 等đẳng 俱câu 有hữu 依y 故cố 。 又hựu 訓huấn 釋thích 詞từ 亦diệc 不bất 得đắc 有hữu 。 成thành 過quá 失thất 故cố 。 又hựu 無vô 想tưởng 定định 與dữ 滅diệt 盡tận 定định 差sai 別biệt 無vô 有hữu 。 成thành 過quá 失thất 故cố 。 謂vị 無vô 想tưởng 定định 染nhiễm 意ý 所sở 顯hiển 。 非phi 滅diệt 盡tận 定định 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 此thử 二nhị 種chủng 定định 應ưng 無vô 差sai 別biệt 。 又hựu 無vô 想tưởng 天thiên 一nhất 期kỳ 生sanh 中trung 應ưng 無vô 染nhiễm 污ô 。 成thành 過quá 失thất 故cố 。 於ư 中trung 若nhược 無vô 我ngã 執chấp 我ngã 慢mạn 。 又hựu 一nhất 切thiết 時thời 我ngã 執chấp 現hiện 行hành 。 現hiện 可khả 得đắc 故cố 。 謂vị 善thiện 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 心tâm 中trung 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 唯duy 不bất 善thiện 心tâm 彼bỉ 相tương 應ứng 。 故cố 有hữu 我ngã 我ngã 所sở 。 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 。 非phi 善thiện 無vô 記ký 。 是thị 故cố 若nhược 立lập 俱câu 有hữu 現hiện 行hành 。 非phi 相tướng 應ưng 現hiện 行hành 無vô 此thử 過quá 失thất 。 此thử 中trung 頌tụng 曰viết 。

若nhược 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 及cập 與dữ 五ngũ 同đồng 法pháp 。

訓huấn 詞từ 二nhị 定định 別biệt 。 無vô 皆giai 成thành 過quá 失thất 。

無vô 想tưởng 主chủ 應ưng 無vô 。 我ngã 執chấp 轉chuyển 成thành 過quá 。

我ngã 執chấp 恆hằng 隨tùy 逐trục 。 一nhất 切thiết 種chủng 無vô 有hữu 。

離ly 染nhiễm 意ý 無vô 有hữu 。 二nhị 三tam 成thành 相tương 違vi 。

無vô 此thử 一nhất 切thiết 處xứ 。 我ngã 執chấp 不bất 應ưng 有hữu 。

真chân 義nghĩa 心tâm 當đương 生sanh 。 常thường 能năng 為vi 障chướng 礙ngại 。

俱câu 行hành 一nhất 切thiết 分phần/phân 。 謂vị 不bất 共cộng 無vô 明minh 。

此thử 意ý 染nhiễm 污ô 故cố 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 性tánh 。 與dữ 四tứ 煩phiền 惱não 常thường 共cộng 相tương 應ưng 。 如như 色sắc 無vô 色sắc 二nhị 纏triền 煩phiền 惱não 。 是thị 其kỳ 有hữu 覆phú 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。 色sắc 無vô 色sắc 纏triền 為vi 奢xa 摩ma 他tha 所sở 攝nhiếp 藏tạng 故cố 。 此thử 意ý 一nhất 切thiết 時thời 微vi 細tế 隨tùy 逐trục 故cố 。

釋thích 曰viết 。 為vi 引dẫn 正chánh 理lý 成thành 染nhiễm 污ô 意ý 故cố 。 復phục 略lược 舉cử 直trực 說thuyết 伽già 他tha 。 謂vị 此thử 若nhược 無vô 不bất 共cộng 無vô 明minh 不bất 得đắc 有hữu 等đẳng 。 若nhược 不bất 說thuyết 有hữu 染nhiễm 污ô 意ý 者giả 。 則tắc 不bất 得đắc 有hữu 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 當đương 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。 謂vị 能năng 障chướng 礙ngại 真chân 智trí 生sanh 愚ngu 。 此thử 於ư 五ngũ 識thức 無vô 容dung 說thuyết 有hữu 。 是thị 處xứ 無vô 有hữu 能năng 對đối 治trị 故cố 。 若nhược 處xứ 有hữu 能năng 治trị 。 此thử 處xứ 有hữu 所sở 治trị 。 非phi 五ngũ 識thức 中trung 有hữu 彼bỉ 能năng 治trị 。 於ư 此thử 見kiến 道đạo 不bất 生sanh 起khởi 故cố 。 非phi 於ư 不bất 染nhiễm 意ý 識thức 中trung 有hữu 。 由do 彼bỉ 此thử 應ưng 成thành 染nhiễm 性tánh 故cố 。 亦diệc 非phi 染nhiễm 污ô 意ý 識thức 中trung 有hữu 。 與dữ 餘dư 煩phiền 惱não 共cộng 相tương 應ứng 時thời 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 名danh 不bất 成thành 故cố 。 若nhược 立lập 意ý 識thức 由do 彼bỉ 煩phiền 惱não 成thành 染nhiễm 污ô 者giả 。 即tức 應ưng 畢tất 竟cánh 成thành 染nhiễm 污ô 性tánh 。 諸chư 施thí 等đẳng 心tâm 應ưng 不bất 成thành 善thiện 。 彼bỉ 煩phiền 惱não 相tương/tướng 恆hằng 相tương 應ứng 故cố 。 若nhược 復phục 有hữu 說thuyết 善thiện 心tâm 俱câu 轉chuyển 有hữu 彼bỉ 煩phiền 惱não 。 是thị 即tức 一nhất 向hướng 。 與dữ 彼bỉ 相tương 應ứng 。 餘dư 不bất 得đắc 有hữu 。 此thử 染nhiễm 意ý 識thức 引dẫn 生sanh 對đối 治trị 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 染nhiễm 污ô 意ý 俱câu 有hữu 別biệt 善thiện 心tâm 。 能năng 引dẫn 對đối 治trị 能năng 治trị 生sanh 故cố 。 所sở 治trị 即tức 滅diệt 應ưng 正Chánh 道Đạo 理lý 。 若nhược 爾nhĩ 所sở 立lập 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 亦diệc 不bất 成thành 就tựu 。 與dữ 身thân 見kiến 等đẳng 所sở 餘dư 煩phiền 惱não 恆hằng 相tương 應ứng 故cố 。 汝nhữ 難nạn/nan 不bất 平bình 非phi 我ngã 說thuyết 彼bỉ 。 與dữ 餘dư 煩phiền 惱não 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 名danh 為vi 不bất 共cộng 。 然nhiên 說thuyết 彼bỉ 惑hoặc 餘dư 處xứ 所sở 無vô 故cố 名danh 不bất 共cộng 。 譬thí 如như 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 。 前tiền 說thuyết 與dữ 餘dư 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 名danh 不bất 成thành 者giả 。 觀quán 他tha 所sở 立lập 顯hiển 彼bỉ 過quá 故cố 。 又hựu 五ngũ 同đồng 法pháp 亦diệc 不bất 得đắc 有hữu 成thành 過quá 失thất 者giả 。 此thử 破phá 唯duy 立lập 從tùng 六lục 二nhị 緣duyên 六lục 識thức 轉chuyển 義nghĩa 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 與dữ 彼bỉ 意ý 識thức 有hữu 同đồng 法pháp 性tánh 。 謂vị 從tùng 二nhị 緣duyên 。 而nhi 得đắc 生sanh 起khởi 。 彼bỉ 染nhiễm 污ô 意ý 若nhược 無vô 有hữu 者giả 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 所sở 謂vị 俱câu 生sanh 增tăng 上thượng 緣duyên 依y 無vô 別biệt 有hữu 故cố 。 又hựu 眼nhãn 等đẳng 識thức 各các 具cụ 二nhị 緣duyên 皆giai 是thị 識thức 性tánh 。 如như 是thị 識thức 性tánh 並tịnh 有hữu 眼nhãn 等đẳng 俱câu 轉chuyển 別biệt 依y 。 唯duy 增tăng 上thượng 緣duyên 非phi 因nhân 緣duyên 等đẳng 。 此thử 為vi 能năng 喻dụ 。 意ý 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 應ưng 有hữu 如như 是thị 。 差sai 別biệt 所sở 依y 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 雖tuy 是thị 意ý 識thức 俱câu 生sanh 所sở 依y 。 然nhiên 不bất 應ưng 立lập 為vi 此thử 別biệt 依y 。 是thị 共cộng 依y 故cố 。 因nhân 緣duyên 性tánh 故cố 。 經kinh 部bộ 所sở 立lập 。 色sắc 為vi 意ý 識thức 俱câu 生sanh 別biệt 依y 。 此thử 不bất 成thành 就tựu 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 以dĩ 就tựu 思tư 擇trạch 隨tùy 念niệm 分phân 別biệt 。 應ưng 一nhất 切thiết 時thời 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 餘dư 部bộ 所sở 立lập 。 胸hung 中trung 色sắc 物vật 意ý 識thức 別biệt 依y 。 亦diệc 不bất 成thành 就tựu 。 如như 所sở 說thuyết 過quá 恆hằng 隨tùy 逐trục 故cố 。 譬thí 如như 依y 止chỉ 色sắc 根căn 諸chư 識thức 。 如như 是thị 難nạn/nan 通thông 應ưng 廣quảng 決quyết 擇trạch 又hựu 訓huấn 釋thích 詞từ 亦diệc 不bất 得đắc 有hữu 成thành 過quá 失thất 者giả 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 訓huấn 釋thích 意ý 名danh 依y 思tư 量lượng 性tánh 。 若nhược 不bất 立lập 有hữu 染nhiễm 污ô 意ý 者giả 。 此thử 何hà 所sở 依y 六lục 識thức 已dĩ 謝tạ 不bất 應ưng 成thành 意ý 。 體thể 滅diệt 無vô 故cố 。 又hựu 無vô 想tưởng 定định 與dữ 滅diệt 盡tận 定định 差sai 別biệt 無vô 有hữu 成thành 過quá 失thất 者giả 。 若nhược 有hữu 定định 立lập 有hữu 染nhiễm 污ô 意ý 。 此thử 有hữu 此thử 無vô 在tại 凡phàm 相tương 續tục 。 在tại 聖thánh 相tương 續tục 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 二nhị 定định 差sai 別biệt 道Đạo 理lý 成thành 就tựu 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 俱câu 想tưởng 受thọ 滅diệt 等đẳng 有hữu 識thức 行hành 應ưng 無vô 差sai 別biệt 。 不bất 可khả 說thuyết 在tại 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 在tại 第đệ 一nhất 有hữu 地địa 差sai 別biệt 故cố 。 出xuất 離ly 靜tĩnh 住trụ 欲dục 差sai 別biệt 故cố 。 二nhị 定định 差sai 別biệt 。 由do 二nhị 自tự 相tướng 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 俱câu 滅diệt 何hà 異dị 。 今kim 此thử 決quyết 擇trạch 。 對đối 經kinh 部bộ 師sư 少thiểu 相tương 近cận 故cố 。 彼bỉ 部bộ 所sở 立lập 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 非phi 實thật 物vật 有hữu 。 何hà 得đắc 二nhị 定định 。 實thật 有hữu 差sai 別biệt 。 又hựu 無vô 想tưởng 天thiên 一nhất 期kỳ 生sanh 中trung 。 無vô 我ngã 執chấp 轉chuyển 應ưng 成thành 過quá 失thất 。 言ngôn 無vô 想tưởng 者giả 。 謂vị 若nhược 生sanh 在tại 。 無Vô 想Tưởng 天Thiên 中trung 。 心tâm 心tâm 法pháp 滅diệt 。 初sơ 續tục 生sanh 時thời 有hữu 彼bỉ 暫tạm 起khởi 。 從tùng 此thử 已dĩ 後hậu 。 相tương 續tục 隨tùy 轉chuyển 。 若nhược 不bất 許hứa 彼bỉ 有hữu 染nhiễm 污ô 意ý 。 一nhất 期kỳ 生sanh 中trung 應ưng 無vô 我ngã 執chấp 。 曾tằng 不bất 見kiến 有hữu 。 具cụ 煩phiền 惱não 者giả 。 一nhất 期kỳ 生sanh 中trung 都đô 無vô 我ngã 執chấp 。 又hựu 諸chư 聖thánh 賢hiền 同đồng 訶ha 厭yếm 故cố 。 非phi 生sanh 剎sát 那na 現hiện 起khởi 意ý 識thức 。 我ngã 執chấp 所sở 依y 為vi 勢thế 引dẫn 故cố 。 名danh 有hữu 我ngã 執chấp 未vị 永vĩnh 斷đoạn 故cố 。 如như 有hữu 癎giản 等đẳng 應ưng 正Chánh 道Đạo 理lý 。 我ngã 執chấp 所sở 依y 俱câu 謝tạ 滅diệt 故cố 。 勢thế 引dẫn 亦diệc 無vô 餘dư 所sở 依y 故cố 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 我ngã 執chấp 習tập 氣khí 在tại 身thân 相tướng 續tục 。 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 色sắc 法pháp 受thọ 熏huân 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 無vô 堪kham 能năng 故cố 。 又hựu 經kinh 部bộ 師sư 不bất 說thuyết 唯duy 色sắc 名danh 為vi 心tâm 法pháp 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 此thử 所sở 無vô 故cố 。 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 四tứ 緣duyên 定định 故cố 。 若nhược 說thuyết 別biệt 有hữu 常thường 俱câu 起khởi 心tâm 。 我ngã 執chấp 所sở 依y 此thử 無vô 過quá 失thất 。 又hựu 一nhất 切thiết 時thời 我ngã 執chấp 隨tùy 逐trục 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 謂vị 若nhược 不bất 說thuyết 有hữu 染nhiễm 污ô 意ý 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 義nghĩa 不bất 符phù 順thuận 。 施thí 等đẳng 善thiện 位vị 亦diệc 有hữu 我ngã 執chấp 。 常thường 所sở 隨tùy 逐trục 自tự 謂vị 我ngã 能năng 修tu 行hành 施thí 等đẳng 。 非phi 離ly 無vô 明minh 我ngã 執chấp 隨tùy 逐trục 。 非phi 離ly 依y 止chỉ 而nhi 有hữu 無vô 明minh 。 是thị 心tâm 法pháp 故cố 。 此thử 所sở 依y 止chỉ 離ly 染nhiễm 污ô 意ý 定định 無vô 所sở 有hữu 。 非phi 即tức 善thiện 心tâm 是thị 無vô 明minh 依y 。 應ưng 正Chánh 道Đạo 理lý 如như 說thuyết 。

如như 是thị 染nhiễm 污ô 意ý 。 是thị 識thức 之chi 所sở 依y 。

此thử 未vị 滅diệt 識thức 縛phược 。 終chung 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。

無vô 有hữu 二nhị 者giả 。 謂vị 不bất 共cộng 無vô 明minh 及cập 與dữ 五ngũ 同đồng 法pháp 。 三tam 成thành 相tương 違vi 者giả 。 謂vị 訓huấn 釋thích 詞từ 二nhị 定định 差sai 別biệt 。 無vô 想tưởng 天thiên 生sanh 我ngã 執chấp 隨tùy 逐trục 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 皆giai 成thành 相tương 違vi 。 前tiền 已dĩ 略lược 舉cử 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 今kim 為vi 廣quảng 釋thích 故cố 說thuyết 真chân 義nghĩa 。 心tâm 當đương 生sanh 等đẳng 。 謂vị 能năng 障chướng 礙ngại 真chân 實thật 義nghĩa 見kiến 。 彼bỉ 若nhược 現hiện 有hữu 此thử 不bất 生sanh 故cố 。 俱câu 行hành 一nhất 切thiết 分phần/phân 者giả 。 是thị 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 位vị 中trung 。 常thường 隨tùy 轉chuyển 義nghĩa 。

論luận 曰viết 。 心tâm 體thể 第đệ 三tam 。 若nhược 離ly 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 無vô 別biệt 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 成thành 就tựu 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 以dĩ 為vi 心tâm 體thể 。 由do 此thử 為vi 種chủng 子tử 意ý 及cập 識thức 轉chuyển 。

釋thích 曰viết 。 心tâm 體thể 第đệ 三tam 若nhược 離ly 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 無vô 別biệt 可khả 得đắc 者giả 。 謂vị 如như 意ý 聲thanh 說thuyết 染nhiễm 污ô 意ý 。 無vô 間gian 滅diệt 意ý 識thức 聲thanh 則tắc 說thuyết 六lục 種chủng 轉chuyển 識thức 。 如như 是thị 心tâm 聲thanh 離ly 彼bỉ 二nhị 種chủng 無vô 體thể 可khả 得đắc 。 非phi 無vô 有hữu 體thể 而nhi 有hữu 能năng 詮thuyên 。 亦diệc 非phi 異dị 門môn 意ý 識thức 二nhị 聲thanh 。 所sở 詮thuyên 異dị 故cố 。 此thử 中trung 體thể 聲thanh 意ý 取thủ 所sở 詮thuyên 。 是thị 故cố 成thành 就tựu 阿a 賴lại 耶da 識thức 等đẳng 者giả 。 顯hiển 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 是thị 心tâm 聲thanh 所sở 詮thuyên 道Đạo 理lý 決quyết 定định 。

論luận 曰viết 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 亦diệc 說thuyết 名danh 心tâm 。 由do 種chủng 種chủng 法pháp 熏huân 習tập 種chủng 子tử 所sở 積tích 集tập 故cố 。

釋thích 曰viết 。 由do 種chủng 種chủng 法pháp 者giả 。 謂vị 由do 種chủng 種chủng 品phẩm 類loại 轉chuyển 識thức 。 所sở 攝nhiếp 諸chư 法pháp 熏huân 習tập 種chủng 子tử 者giả 。 謂vị 所sở 熏huân 成thành 功công 能năng 差sai 別biệt 。 所sở 積tích 集tập 者giả 。 謂vị 雜tạp 種chủng 類loại 積tích 集tập 其kỳ 中trung 。 故cố 者giả 即tức 是thị 門môn 義nghĩa 依y 義nghĩa 。 此thử 則tắc 顯hiển 示thị 。 心tâm 聲thanh 轉chuyển 因nhân 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 何hà 故cố 。 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 中trung 。 不bất 說thuyết 此thử 心tâm 名danh 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 名danh 阿a 陀đà 那na 識thức 。 由do 此thử 深thâm 細tế 境cảnh 所sở 攝nhiếp 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 諸chư 聲Thanh 聞Văn 不bất 於ư 一nhất 切thiết 境cảnh 智trí 處xứ 轉chuyển 。 是thị 故cố 於ư 彼bỉ 。 雖tuy 離ly 此thử 說thuyết 。 然nhiên 智trí 得đắc 成thành 解giải 脫thoát 成thành 就tựu 。 故cố 不bất 為vi 說thuyết 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 定định 於ư 一nhất 切thiết 。 境cảnh 智trí 處xứ 轉chuyển 。 是thị 故cố 為vi 說thuyết 。 若nhược 離ly 此thử 智trí 不bất 易dị 證chứng 得đắc 一nhất 切thiết 智trí 智trí 。

釋thích 曰viết 。 由do 此thử 深thâm 細tế 境cảnh 所sở 攝nhiếp 故cố 者giả 。 此thử 顯hiển 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 亦diệc 是thị 深thâm 細tế 亦diệc 所sở 知tri 境cảnh 。 由do 深thâm 細tế 故cố 於ư 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 不bất 為vi 宣tuyên 說thuyết 。 彼bỉ 是thị 麁thô 淺thiển 所sở 知tri 境cảnh 攝nhiếp 。 所sở 應ứng 化hóa 故cố 深thâm 細tế 境cảnh 智trí 。 於ư 彼bỉ 無vô 恩ân 。 由do 諸chư 聲Thanh 聞Văn 不bất 於ư 一nhất 切thiết 境cảnh 。 智trí 處xứ 轉chuyển 者giả 。 此thử 則tắc 顯hiển 彼bỉ 無vô 有hữu 功công 能năng 。 悕hy 願nguyện 處xứ 相tương/tướng 。 是thị 故cố 於ư 彼bỉ 。 雖tuy 離ly 此thử 說thuyết 等đẳng 者giả 。 謂vị 於ư 聲Thanh 聞Văn 雖tuy 離ly 為vi 說thuyết 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 但đãn 由do 麁thô 淺thiển 。 色sắc 等đẳng 境cảnh 界giới 。 苦khổ 集tập 等đẳng 性tánh 無vô 常thường 等đẳng 行hành 。 正chánh 觀quán 察sát 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 彼bỉ 為vi 此thử 義nghĩa 依y 世Thế 尊Tôn 所sở 。 勤cần 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 言ngôn 麁thô 淺thiển 者giả 。 謂vị 諸chư 色sắc 法pháp 體thể 相tướng 麁thô 故cố 。 受thọ 等đẳng 諸chư 法pháp 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 易dị 可khả 分phân 別biệt 。 行hành 相tương/tướng 麁thô 故cố 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 說thuyết 名danh 深thâm 細tế 。 如như 說thuyết 我ngã 不bất 說thuyết 一nhất 法pháp 未vị 達đạt 未vị 遍biến 知tri 等đẳng 者giả 。 此thử 密mật 意ý 說thuyết 。 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 以dĩ 別biệt 相tướng 聲thanh 說thuyết 總tổng 相tương/tướng 處xứ 。 非phi 諸chư 煩phiền 惱não 有hữu 各các 別biệt 斷đoạn 。 或hoặc 取thủ 共cộng 相tương 無vô 常thường 等đẳng 行hành 故cố 不bất 為vi 說thuyết 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 亦diệc 無vô 過quá 失thất 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 定định 於ư 一nhất 切thiết 。 境cảnh 智trí 處xứ 轉chuyển 者giả 。 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 有hữu 種chủng 姓tánh 勢thế 力lực 。 由do 與dữ 功công 能năng 悕hy 願nguyện 處xứ 相tương/tướng 具cụ 相tương 應ứng 故cố 。 一nhất 切thiết 智trí 性tánh 。 為vi 所sở 期kỳ 處xứ 異dị 。 此thử 不bất 能năng 作tác 他tha 義nghĩa 利lợi 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 非phi 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 無vô 有hữu 堪kham 能năng 。 隨tùy 順thuận 知tri 他tha 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 隨tùy 眠miên 界giới 根căn 勝thắng 劣liệt 有hữu 能năng 無vô 能năng 。

時thời 分phần/phân 差sai 別biệt 具cụ 作tác 一nhất 切thiết 他tha 之chi 義nghĩa 利lợi 。 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 求cầu 。 是thị 故cố 為vi 說thuyết 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 若nhược 離ly 此thử 智trí 等đẳng 者giả 。 若nhược 離ly 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 智trí 不bất 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 於ư 義nghĩa 遍biến 計kế 彼bỉ 不bất 斷đoạn 故cố 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 則tắc 不bất 得đắc 有hữu 執chấp 。 有hữu 遍biến 計kế 所sở 執chấp 義nghĩa 故cố 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 不bất 易dị 證chứng 得đắc 一nhất 切thiết 智trí 智trí 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 能năng 證chứng 一nhất 切thiết 。 所sở 知tri 共cộng 相tương 。 是thị 分phân 別biệt 智trí 知tri 遍biến 計kế 義nghĩa 自tự 相tương/tướng 分phân 別biệt 。 展triển 轉chuyển 不bất 同đồng 以dĩ 無vô 邊biên 故cố 。 決quyết 定định 無vô 能năng 具cụ 證chứng 一nhất 切thiết 。 若nhược 知tri 此thử 唯duy 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 能năng thọ 生sanh 習tập 氣khí 轉chuyển 變biến 力lực 故cố 。 義nghĩa 有hữu 情tình 我ngã 顯hiển 現hiện 而nhi 轉chuyển 。

爾nhĩ 時thời 覺giác 知tri 無vô 所sở 取thủ 義nghĩa 。 如như 是thị 亦diệc 能năng 知tri 無vô 能năng 取thủ 。 由do 此thử 證chứng 得đắc 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 次thứ 後hậu 得đắc 智trí 如như 所sở 串xuyến 習tập 通thông 達đạt 法pháp 性tánh 。 由do 一nhất 切thiết 法pháp 共cộng 相tương 所sở 顯hiển 。 真Chân 如Như 一nhất 味vị 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 於ư 一nhất 剎sát 那na 。 亦diệc 易dị 證chứng 得đắc 。 一nhất 切thiết 境cảnh 智trí 非phi 無vô 邊biên 故cố 。 然nhiên 復phục 說thuyết 言ngôn 要yếu 經kinh 於ư 三tam 無vô 數số 劫kiếp 者giả 。 此thử 顯hiển 積tích 習tập 廣quảng 大đại 資tư 糧lương 方phương 能năng 證chứng 得đắc 。 廣quảng 大đại 殊thù 勝thắng 。 一nhất 切thiết 種chủng 相tương/tướng 微vi 妙diệu 果Quả 智trí 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 妙diệu 智trí 資tư 糧lương 不bất 離ly 能năng 證chứng 法pháp 無vô 我ngã 境cảnh 。 故cố 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。

非phi 於ư 一nhất 切thiết 所sở 知tri 境cảnh 。 不bất 斷đoạn 所sở 執chấp 法pháp 分phân 別biệt 。

而nhi 能năng 證chứng 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 是thị 故cố 宣tuyên 說thuyết 法Pháp 無vô 我ngã 。

不bất 善thiện 通thông 達đạt 如như 是thị 理lý 教giáo 故cố 有hữu 頌tụng 言ngôn 。

由do 彼bỉ 相tương 續tục 有hữu 堪kham 能năng 。 當đương 知tri 如như 火hỏa 食thực 一nhất 切thiết 。

如như 是thị 應ưng 許hứa 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 能năng 作tác 一nhất 切thiết 知tri 一nhất 切thiết 。

是thị 故cố 於ư 此thử 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 知tri 不bất 知tri 者giả 。 易dị 證chứng 難nạn/nan 證chứng 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 。 定định 依y 此thử 宗tông 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 非phi 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 者giả 。 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 彼bỉ 雖tuy 一Nhất 切Thiết 智Trí 非phi 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 一nhất