攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 論Luận
Quyển 3
世Thế 親Thân 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 隋Tùy 笈Cấp 多Đa 共Cộng 行Hành 矩Củ 等Đẳng 譯Dịch
攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam
世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 造tạo
隋tùy 天Thiên 竺Trúc 三tam 藏tạng 笈cấp 多đa 共cộng 行hành 矩củ 等đẳng 譯dịch 應ưng 知tri 依y 止chỉ 勝thắng 相tương 勝thắng 語ngữ 第đệ 一nhất 之chi 三tam
世thế 間gian 淨tịnh 章chương 第đệ 十thập 四tứ
論luận 曰viết 。 云vân 何hà 世thế 間gian 淨tịnh 不bất 成thành 。 如như 未vị 離ly 欲dục 界giới 欲dục 。 未vị 得đắc 色sắc 界giới 心tâm 。 即tức 以dĩ 欲dục 界giới 善thiện 心tâm 修tu 行hành 。 除trừ 欲dục 界giới 欲dục 。 此thử 欲dục 界giới 修tu 行hành 心tâm 與dữ 色sắc 界giới 心tâm 。 不bất 得đắc 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 故cố 無vô 熏huân 習tập 。 種chủng 子tử 不bất 成thành 。 無vô 有hữu 色sắc 界giới 心tâm 為vi 過quá 去khứ 。 無vô 量lượng 。 生sanh 中trung 餘dư 心tâm 隔cách 故cố 。 彼bỉ 靜tĩnh 心tâm 種chủng 子tử 。 不bất 得đắc 成thành 就tựu 。 已dĩ 無vô 有hữu 故cố 是thị 故cố 成thành 就tựu 彼bỉ 色sắc 界giới 靜tĩnh 心tâm 。 由do 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 果quả 報báo 識thức 。 次thứ 第đệ 傳truyền 來lai 得đắc 為vi 因nhân 緣duyên 。 修tu 行hành 善thiện 心tâm 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 離ly 欲dục 地địa 。 如như 其kỳ 相tương 應ứng 知tri 。 如như 是thị 世thế 間gian 。 淨tịnh 離ly 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 果quả 報báo 識thức 亦diệc 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 如như 世thế 間gian 淨tịnh 不bất 成thành 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 。 如như 為vi 離ly 婬dâm 欲dục 起khởi 修tu 行hành 時thời 。 修tu 行hành 欲dục 界giới 善thiện 心tâm 。 於ư 色sắc 界giới 心tâm 無vô 有hữu 熏huân 習tập 。 以dĩ 不bất 同đồng 生sanh 同đồng 滅diệt 故cố 。 彼bỉ 色sắc 界giới 心tâm 即tức 是thị 無vô 種chủng 子tử 而nhi 生sanh 。 以dĩ 彼bỉ 過quá 去khứ 色sắc 界giới 心tâm 無vô 量lượng 生sanh 中trung 。 餘dư 識thức 所sở 隔cách 。 已dĩ 過quá 去khứ 無vô 有hữu 不bất 成thành 故cố 。 彼bỉ 靜tĩnh 心tâm 種chủng 子tử 為vi 因nhân 緣duyên 者giả 。 從tùng 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 中trung 自tự 種chủng 子tử 生sanh 故cố 。 彼bỉ 方phương 便tiện 善thiện 心tâm 非phi 無vô 功công 力lực 。 得đắc 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 則tắc 為vi 功công 力lực 。 但đãn 非phi 因nhân 緣duyên 。 由do 彼bỉ 增tăng 上thượng 故cố 。 色sắc 界giới 心tâm 得đắc 生sanh 。 如như 是thị 破phá 色sắc 欲dục 時thời 亦diệc 爾nhĩ 故cố 。
出xuất 世thế 間gian 淨tịnh 章chương 第đệ 十thập 五ngũ
論luận 曰viết 。 云vân 何hà 出xuất 世thế 淨tịnh 不bất 成thành 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 從tùng 他tha 聞văn 音âm 及cập 自tự 正chánh 思tư 惟duy 。 由do 此thử 二nhị 因nhân 正chánh 見kiến 得đắc 生sanh 。 此thử 他tha 音âm 聲thanh 。 及cập 正chánh 思tư 惟duy 。 為vi 熏huân 耳nhĩ 識thức 為vi 熏huân 意ý 識thức 。 為vi 熏huân 耳nhĩ 意ý 二nhị 識thức 。 於ư 彼bỉ 法Pháp 中trung 。 起khởi 正chánh 思tư 時thời 耳nhĩ 識thức 不bất 生sanh 。 意ý 識thức 亦diệc 為vi 餘dư 識thức 別biệt 攀phàn 緣duyên 所sở 間gian 。 若nhược 於ư 正chánh 思tư 惟duy 相tương 應ứng 心tâm 生sanh 時thời 。 彼bỉ 意ý 識thức 久cửu 滅diệt 過quá 去khứ 。 聞văn 所sở 熏huân 及cập 熏huân 習tập 皆giai 不bất 得đắc 有hữu 。 何hà 處xứ 得đắc 種chủng 子tử 。 於ư 後hậu 時thời 生sanh 正chánh 思tư 惟duy 相tương 應ứng 心tâm 。 與dữ 正chánh 思tư 惟duy 相tương 應ứng 者giả 是thị 世thế 間gian 心tâm 。 與dữ 正chánh 見kiến 相tương 應ứng 。 者giả 是thị 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 無vô 有hữu 共cộng 生sanh 共cộng 滅diệt 義nghĩa 故cố 不phủ 。 為vi 彼bỉ 所sở 熏huân 。 既ký 不bất 被bị 熏huân 則tắc 為vi 種chủng 子tử 不bất 成thành 。 是thị 故cố 出xuất 世thế 間gian 淨tịnh 。 離ly 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 果quả 報báo 識thức 亦diệc 不bất 成thành 。 彼bỉ 中trung 攝nhiếp 持trì 聞văn 熏huân 習tập 種chủng 不bất 成thành 故cố 。
釋thích 曰viết 。 如như 出xuất 世thế 淨tịnh 不bất 成thành 今kim 當đương 顯hiển 示thị 。 於ư 他tha 音âm 聲thanh 及cập 正chánh 思tư 惟duy 者giả 。 謂vị 正chánh 與dữ 聲thanh 相tương 應ứng 思tư 惟duy 。 此thử 意ý 識thức 為vi 餘dư 識thức 別biệt 攀phàn 緣duyên 所sở 間gian 者giả 。 謂vị 與dữ 正chánh 見kiến 相tương 應ứng 。 出xuất 世thế 心tâm 隔cách 絕tuyệt 故cố 。 若nhược 正chánh 思tư 惟duy 。 相tương 應ứng 心tâm 生sanh 者giả 。 謂vị 於ư 後hậu 時thời 正chánh 思tư 惟duy 。 彼bỉ 久cửu 滅diệt 過quá 去khứ 者giả 。 謂vị 前tiền 意ý 識thức 已dĩ 謝tạ 滅diệt 經kinh 無vô 量lượng 時thời 。 聞văn 所sở 熏huân 及cập 熏huân 習tập 皆giai 不bất 得đắc 有hữu 。 云vân 何hà 得đắc 以dĩ 此thử 為vi 因nhân 生sanh 後hậu 正chánh 思tư 惟duy 相tương 應ứng 意ý 識thức 彼bỉ 中trung 者giả 。 謂vị 世thế 間gian 意ý 識thức 中trung 。 聞văn 熏huân 習tập 者giả 由do 聞văn 他tha 音âm 聲thanh 熏huân 習tập 意ý 識thức 中trung 。 若nhược 作tác 是thị 念niệm 。 彼bỉ 攝nhiếp 持trì 種chủng 子tử 不bất 成thành 故cố 。 謂vị 攝nhiếp 持trì 出xuất 世thế 淨tịnh 種chủng 子tử 不bất 成thành 故cố 。 若nhược 有hữu 種chủng 子tử 。 生sanh 義nghĩa 可khả 成thành 。
論luận 曰viết 。
復phục 次thứ 此thử 一nhất 切thiết 種chủng 。 子tử 果quả 報báo 識thức 既ký 為vi 染nhiễm 法pháp 因nhân 。 云vân 何hà 復phục 成thành 彼bỉ 對đối 治trị 出xuất 世thế 心tâm 種chủng 子tử 。 又hựu 此thử 出xuất 世thế 心tâm 昔tích 未vị 曾tằng 有hữu 。 故cố 無vô 熏huân 習tập 。 既ký 無vô 熏huân 習tập 從tùng 何hà 種chủng 子tử 而nhi 生sanh 。 汝nhữ 今kim 應ưng 答đáp 。 善thiện 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 所sở 流lưu 津tân 液dịch 聞văn 熏huân 習tập 。 為vi 種chủng 子tử 得đắc 生sanh 。
釋thích 曰viết 。 此thử 果quả 報báo 識thức 既ký 為vi 障chướng 礙ngại 因nhân 體thể 。 即tức 不bất 成thành 彼bỉ 對đối 治trị 因nhân 體thể 。 又hựu 此thử 出xuất 世thế 心tâm 初sơ 未vị 曾tằng 有hữu 者giả 。 謂vị 昔tích 來lai 未vị 生sanh 故cố 。 無vô 熏huân 習tập 者giả 由do 昔tích 來lai 未vị 生sanh 彼bỉ 出xuất 世thế 心tâm 熏huân 習tập 。 決quyết 定định 未vị 有hữu 故cố 。 善thiện 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 所sở 流lưu 津tân 液dịch 聞văn 熏huân 習tập 為vi 種chủng 。 子tử 得đắc 生sanh 者giả 。 為vi 別biệt 異dị 聲Thanh 聞Văn 故cố 言ngôn 善thiện 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 所sở 流lưu 津tân 液dịch 聞văn 熏huân 習tập 。 由do 善thiện 清thanh 淨tịnh 。 法Pháp 界Giới 滅diệt 智trí 障chướng 煩phiền 惱não 障chướng 故cố 。 名danh 善thiện 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 所sở 流lưu 津tân 液dịch 者giả 即tức 。 是thị 所sở 說thuyết 法Pháp 。 謂vị 修Tu 多Đa 羅La 等đẳng 。 於ư 此thử 法Pháp 界Giới 所sở 流lưu 津tân 液dịch 修tu 多đa 羅la 。 聽thính 聞văn 故cố 名danh 法Pháp 界Giới 所sở 流lưu 津tân 液dịch 聞văn 。 即tức 此thử 聞văn 熏huân 習tập 故cố 名danh 法Pháp 界Giới 所sở 流lưu 津tân 液dịch 聞văn 熏huân 習tập 。 又hựu 復phục 聞văn 即tức 是thị 熏huân 習tập 故cố 。 名danh 聞văn 熏huân 習tập 。 彼bỉ 聞văn 熏huân 習tập 住trụ 阿a 梨lê 耶da 識thức 中trung 為vi 因nhân 。 生sanh 起khởi 出xuất 世thế 心tâm 。
論luận 曰viết 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 為vi 是thị 阿a 梨lê 耶da 識thức 自tự 性tánh 。 為vi 非phi 若nhược 是thị 阿a 梨lê 耶da 識thức 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 。 對đối 治trị 種chủng 子tử 。 若nhược 非phi 彼bỉ 識thức 自tự 性tánh 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 依y 止chỉ 云vân 何hà 可khả 見kiến 。 乃nãi 至chí 佛Phật 菩Bồ 提Đề 位vị 所sở 有hữu 聞văn 熏huân 隨tùy 在tại 何hà 身thân 中trung 。 與dữ 果quả 報báo 識thức 同đồng 相tương/tướng 而nhi 生sanh 。 猶do 如như 水thủy 乳nhũ 。 然nhiên 非phi 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 以dĩ 成thành 彼bỉ 對đối 治trị 種chủng 子tử 故cố 。
釋thích 曰viết 。 所sở 有hữu 聞văn 熏huân 習tập 。 為vi 是thị 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 自tự 性tánh 為vi 非phi 。 設thiết 爾nhĩ 何hà 失thất 。 若nhược 是thị 阿a 梨lê 耶da 識thức 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 還hoàn 自tự 成thành 對đối 治trị 種chủng 子tử 。 若nhược 非phi 彼bỉ 識thức 自tự 性tánh 此thử 聞văn 熏huân 習tập 應ưng 別biệt 有hữu 依y 止chỉ 。 乃nãi 至chí 佛Phật 菩Bồ 提Đề 位vị 。 所sở 有hữu 聞văn 熏huân 習tập 者giả 。 即tức 是thị 善thiện 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 所sở 流lưu 津tân 液dịch 。 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 隨tùy 在tại 何hà 身thân 中trung 者giả 。 隨tùy 於ư 何hà 身thân 中trung 同đồng 體thể 而nhi 生sanh 。 然nhiên 非phi 彼bỉ 自tự 性tánh 。 猶do 如như 水thủy 乳nhũ 。 雖tuy 復phục 一nhất 體thể 而nhi 生sanh 。 然nhiên 此thử 聞văn 熏huân 習tập 非phi 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 以dĩ 對đối 治trị 阿a 梨lê 耶da 識thức 故cố 。
論luận 曰viết 。 於ư 中trung 依y 下hạ 熏huân 習tập 成thành 中trung 熏huân 習tập 。 依y 中trung 熏huân 習tập 成thành 上thượng 熏huân 習tập 。 由do 聞văn 思tư 修tu 數số 習tập 故cố 。
釋thích 曰viết 。 於ư 中trung 下hạ 中trung 上thượng 者giả 。 應ưng 知tri 聞văn 慧tuệ 思tư 慧tuệ 修tu 慧tuệ 。 一nhất 一nhất 各các 有hữu 三tam 等đẳng 。
復phục 有hữu 別biệt 義nghĩa 聞văn 慧tuệ 為vi 下hạ 思tư 慧tuệ 為vi 中trung 修tu 慧tuệ 為vi 上thượng 。 聞văn 思tư 修tu 數số 習tập 者giả 。 於ư 聞văn 等đẳng 中trung 增tăng 上thượng 修tu 行hành 。 以dĩ 下hạ 品phẩm 為vi 因nhân 得đắc 中trung 品phẩm 。 中trung 品phẩm 為vi 因nhân 得đắc 上thượng 品phẩm 故cố 。
論luận 曰viết 。 彼bỉ 聞văn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 。 隨tùy 下hạ 中trung 上thượng 應ưng 知tri 皆giai 是thị 。 法Pháp 身thân 種chủng 子tử 。 是thị 阿a 梨lê 耶da 識thức 對đối 治trị 故cố 。 非phi 阿a 梨lê 耶da 識thức 所sở 攝nhiếp 故cố 。 出xuất 世thế 善thiện 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 所sở 流lưu 津tân 液dịch 故cố 。 雖tuy 是thị 世thế 間gian 為vi 出xuất 世thế 心tâm 種chủng 子tử 。 體thể 出xuất 世thế 心tâm 未vị 生sanh 時thời 。 為vi 現hiện 起khởi 煩phiền 惱não 對đối 治trị 故cố 。 惡ác 趣thú 對đối 治trị 故cố 。 一nhất 切thiết 惡ác 業nghiệp 。 朽hủ 壞hoại 對đối 治trị 故cố 。 能năng 隨tùy 順thuận 得đắc 親thân 近cận 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 雖tuy 是thị 世thế 間gian 初sơ 修tu 行hành 菩Bồ 薩Tát 所sở 得đắc 。 應ưng 知tri 皆giai 法Pháp 身thân 攝nhiếp 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 所sở 得đắc 解giải 脫thoát 身thân 攝nhiếp 。
釋thích 曰viết 。 現hiện 起khởi 煩phiền 惱não 對đối 治trị 者giả 。 謂vị 欲dục 等đẳng 出xuất 生sanh 為vi 除trừ 滅diệt 因nhân 故cố 。 由do 除trừ 滅diệt 煩phiền 惱não 故cố 。 對đối 治trị 惡ác 趣thú 應ưng 受thọ 後hậu 報báo 惡ác 道đạo 業nghiệp 。 為vi 彼bỉ 朽hủ 壞hoại 因nhân 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 一nhất 切thiết 惡ác 業nghiệp 對đối 治trị 故cố 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 自tự 身thân 得đắc 親thân 近cận 善thiện 友hữu 因nhân 故cố 。 初sơ 修tu 行hành 者giả 。 謂vị 凡phàm 夫phu 法Pháp 身thân 攝nhiếp 者giả 為vi 法Pháp 身thân 種chủng 子tử 體thể 故cố 。 解giải 脫thoát 身thân 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 為vì 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 解giải 脫thoát 因nhân 體thể 故cố 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 聲Thanh 聞Văn 唯duy 得đắc 解giải 脫thoát 身thân 。 不bất 得đắc 法Pháp 身thân 故cố 。
論luận 曰viết 。 此thử 非phi 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 法Pháp 身thân 解giải 脫thoát 身thân 所sở 攝nhiếp 。 隨tùy 下hạ 中trung 上thượng 次thứ 第đệ 增tăng 。 如như 是thị 果quả 報báo 。 識thức 漸tiệm 減giảm 依y 止chỉ 。 即tức 轉chuyển 依y 止chỉ 。 一nhất 切thiết 轉chuyển 已dĩ 此thử 一nhất 切thiết 種chủng 。 子tử 果quả 報báo 識thức 悉tất 無vô 。 種chủng 子tử 即tức 一nhất 切thiết 皆giai 滅diệt 。
復phục 次thứ 非phi 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 與dữ 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 同đồng 處xứ 而nhi 生sanh 。 猶do 如như 水thủy 乳nhũ 。 云vân 何hà 一nhất 切thiết 皆giai 滅diệt 。 如như 鵝nga 飲ẩm 水thủy 中trung 乳nhũ 。 又hựu 如như 世thế 間gian 離ly 欲dục 不bất 靜tĩnh 地địa 熏huân 習tập 滅diệt 。 靜tĩnh 地địa 熏huân 習tập 增tăng 依y 止chỉ 即tức 轉chuyển 。
釋thích 曰viết 。 如như 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 與dữ 非phi 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 同đồng 處xứ 而nhi 生sanh 。 然nhiên 阿a 梨lê 耶da 識thức 盡tận 。 非phi 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 在tại 如như 鵞nga 飲ẩm 水thủy 中trung 乳nhũ 。 乳nhũ 盡tận 水thủy 在tại 。 以dĩ 此thử 顯hiển 示thị 。 應ưng 知tri 。 又hựu 如như 世thế 間gian 離ly 欲dục 。 於ư 一nhất 阿a 梨lê 耶da 識thức 中trung 。 不bất 靜tĩnh 地địa 煩phiền 惱não 熏huân 習tập 滅diệt 。 靜tĩnh 地địa 善thiện 法Pháp 熏huân 習tập 充sung 滿mãn 依y 止chỉ 得đắc 轉chuyển 。 出xuất 世thế 熏huân 習tập 亦diệc 爾nhĩ 故cố 應ưng 知tri 。
順thuận 道Đạo 理lý 章chương 第đệ 十thập 六lục
論luận 曰viết 。 如như 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 。 此thử 成thành 立lập 果quả 報báo 識thức 不bất 離ly 身thân 。 以dĩ 滅diệt 盡tận 定định 不bất 為vi 對đối 治trị 此thử 識thức 故cố 生sanh 。 亦diệc 非phi 出xuất 定định 時thời 此thử 識thức 復phục 生sanh 。 此thử 果quả 報báo 識thức 斷đoạn 已dĩ 非phi 結kết 餘dư 生sanh 不bất 得đắc 更cánh 生sanh 。
釋thích 曰viết 。 滅diệt 盡tận 定định 說thuyết 識thức 。 不bất 離ly 身thân 者giả 。 此thử 為vi 成thành 就tựu 有hữu 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 由do 世Thế 尊Tôn 說thuyết 識thức 。 不bất 離ly 身thân 者giả 。 若nhược 離ly 果quả 報báo 識thức 餘dư 識thức 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 滅diệt 盡tận 定định 對đối 治trị 生sanh 起khởi 識thức 故cố 生sanh 。 見kiến 此thử 定định 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 若nhược 復phục 執chấp 言ngôn 出xuất 定định 時thời 識thức 更cánh 生sanh 。 由do 此thử 意ý 故cố 名danh 為vi 識thức 。 不bất 離ly 身thân 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 出xuất 定định 時thời 識thức 不bất 更cánh 生sanh 。 此thử 果quả 報báo 識thức 相tương 續tục 斷đoạn 已dĩ 。 若nhược 離ly 託thác 生sanh 時thời 不bất 得đắc 更cánh 生sanh 。
論luận 曰viết 。 若nhược 人nhân 執chấp 以dĩ 意ý 識thức 故cố 。 說thuyết 滅diệt 盡tận 定định 有hữu 心tâm 者giả 。 彼bỉ 人nhân 所sở 執chấp 心tâm 不bất 成thành 。 定định 義nghĩa 不bất 成thành 故cố 。 攀phàn 緣duyên 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 過quá 故cố 。 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 想tưởng 受thọ 共cộng 行hành 過quá 故cố 。 則tắc 有hữu 觸xúc 故cố 。 三Tam 摩Ma 提Đề 中trung 此thử 有hữu 力lực 故cố 。 唯duy 滅diệt 想tưởng 是thị 過quá 故cố 。 思tư 惟duy 即tức 與dữ 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 俱câu 起khởi 過quá 故cố 。 能năng 依y 離ly 所sở 依y 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 有hữu 譬thí 喻dụ 故cố 非phi 一nhất 切thiết 行hành 者giả 亦diệc 不bất 有hữu 故cố 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 執chấp 以dĩ 意ý 識thức 故cố 說thuyết 滅diệt 盡tận 定định 中trung 有hữu 心tâm 。 彼bỉ 人nhân 所sở 執chấp 不bất 成thành 心tâm 。 以dĩ 定định 義nghĩa 不bất 成thành 故cố 。 若nhược 欲dục 令linh 離ly 如như 先tiên 所sở 說thuyết 。 自tự 相tương/tướng 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 於ư 生sanh 起khởi 識thức 中trung 隨tùy 一nhất 識thức 滅diệt 盡tận 定định 中trung 。 有hữu 此thử 心tâm 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 定định 義nghĩa 不bất 成thành 故cố 。 未vị 曾tằng 見kiến 心tâm 離ly 於ư 心tâm 法pháp 。 如như 餘dư 心tâm 法pháp 未vị 曾tằng 離ly 心tâm 。 若nhược 想tưởng 受thọ 不bất 滅diệt 不bất 得đắc 滅diệt 名danh 。 則tắc 此thử 定định 不bất 復phục 成thành 定định 。 若nhược 存tồn 有hữu 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 則tắc 無vô 此thử 過quá 。 為vi 寂tịch 靜tĩnh 住trụ 故cố 。 對đối 治trị 彼bỉ 怨oán 。 其kỳ 餘dư 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 故cố 滅diệt 定định 生sanh 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 不bất 分phân 明minh 故cố 。 不bất 對đối 治trị 此thử 識thức 故cố 生sanh 。 是thị 故cố 此thử 定định 不bất 得đắc 有hữu 餘dư 心tâm 。
何hà 以dĩ 故cố 。 攀phàn 緣duyên 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 若nhược 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 必tất 有hữu 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 滅diệt 定định 若nhược 有hữu 心tâm 亦diệc 應ưng 不bất 離ly 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 此thử 二nhị 俱câu 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 此thử 定định 無vô 有hữu 餘dư 心tâm 。 若nhược 立lập 有hữu 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 則tắc 無vô 此thử 過quá 。 此thử 識thức 以dĩ 攝nhiếp 持trì 身thân 得đắc 名danh 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 滅diệt 定định 中trung 有hữu 餘dư 識thức 生sanh 者giả 。 餘dư 識thức 必tất 有hữu 善thiện 等đẳng 分phần/phân 。 謂vị 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 此thử 心tâm 不bất 得đắc 為vi 善thiện 。 若nhược 善thiện 應ưng 與dữ 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 此thử 即tức 相tương 違vi 故cố 。 亦diệc 非phi 識thức 自tự 性tánh 是thị 善thiện 以dĩ 離ly 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 無vô 得đắc 善thiện 義nghĩa 。 故cố 若nhược 定định 心tâm 是thị 善thiện 。 則tắc 不bất 許hứa 義nghĩa 至chí 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 此thử 不bất 可khả 許hứa 即tức 與dữ 一nhất 切thiết 處xứ 餘dư 善thiện 心tâm 不bất 異dị 故cố 。 亦diệc 不bất 得đắc 為vi 不bất 善thiện 及cập 無vô 記ký 。 與dữ 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 離ly 欲dục 界giới 欲dục 時thời 。 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 。 根căn 已dĩ 滅diệt 不bất 成thành 不bất 善thiện 。 亦diệc 非phi 無vô 記ký 以dĩ 此thử 定định 是thị 善thiện 故cố 。 又hựu 不bất 可khả 以dĩ 此thử 心tâm 為vi 善thiện 。 與dữ 想tưởng 受thọ 共cộng 行hành 過quá 故cố 。 若nhược 離ly 善thiện 根căn 不bất 得đắc 為vi 善thiện 。 但đãn 善thiện 必tất 與dữ 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 如như 與dữ 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 必tất 與dữ 想tưởng 受thọ 相tương 應ứng 無vô 有hữu 別biệt 因nhân 故cố 。 所sở 治trị 現hiện 行hành 復phục 有hữu 能năng 治trị 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 如như 欲dục 等đẳng 現hiện 行hành 不bất 得đắc 有hữu 不bất 淨tịnh 觀quán 。
復phục 次thứ 定định 中trung 若nhược 離ly 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 有hữu 餘dư 心tâm 者giả 。 則tắc 有hữu 觸xúc 生sanh 過quá 。 今kim 當đương 以dĩ 住trụ 餘dư 定định 為vi 例lệ 。 但đãn 有hữu 其kỳ 餘dư 善thiện 根căn 。 相tương 應ứng 定định 心tâm 生sanh 時thời 必tất 與dữ 觸xúc 俱câu 。 謂vị 因nhân 定định 生sanh 猗ỷ 為vi 相tương/tướng 。 若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 觸xúc 若nhược 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 觸xúc 。 以dĩ 此thử 觸xúc 為vi 緣duyên 故cố 。 則tắc 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 及cập 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 觸xúc 於ư 定định 中trung 有hữu 力lực 故cố 以dĩ 見kiến 此thử 觸xúc 於ư 餘dư 定định 中trung 生sanh 二nhị 受thọ 有hữu 力lực 故cố 於ư 滅diệt 定định 中trung 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 無vô 別biệt 障chướng 礙ngại 因nhân 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 觸xúc 緣duyên 受thọ 則tắc 至chí 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 唯duy 滅diệt 想tưởng 是thị 過quá 患hoạn 故cố 。 若nhược 言ngôn 有hữu 觸xúc 緣duyên 受thọ 。 修tu 行hành 此thử 定định 唯duy 為vi 滅diệt 想tưởng 此thử 不bất 可khả 許hứa 。 以dĩ 說thuyết 受thọ 想tưởng 俱câu 滅diệt 故cố 。 又hựu 復phục 不bất 應ưng 有hữu 觸xúc 。 於ư 餘dư 識thức 中trung 若nhược 有hữu 觸xúc 。 則tắc 有hữu 相tương 應ứng 共cộng 有hữu 思tư 惟duy 。 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 共cộng 生sanh 過quá 故cố 。 經kinh 說thuyết 若nhược 有hữu 識thức 與dữ 觸xúc 相tương 應ứng 生sanh 。 則tắc 有hữu 思tư 惟duy 俱câu 生sanh 是thị 故cố 於ư 定định 中trung 思tư 惟duy 現hiện 行hành 義nghĩa 得đắc 成thành 。 若nhược 有hữu 思tư 惟duy 現hiện 行hành 。 則tắc 是thị 起khởi 作tác 善thiện 心tâm 。 此thử 必tất 應ưng 與dữ 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 俱câu 生sanh 。 此thử 義nghĩa 不bất 可khả 許hứa 。 若nhược 欲dục 離ly 如như 前tiền 所sở 說thuyết 過quá 失thất 。 及cập 離ly 阿a 含hàm 相tương 違vi 過quá 失thất 。 故cố 言ngôn 拔bạt 去khứ 心tâm 法pháp 。 無vô 有hữu 心tâm 法pháp 。 唯duy 有hữu 心tâm 在tại 為vi 是thị 。 此thử 亦diệc 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 從tùng 所sở 依y 中trung 拔bạt 除trừ 能năng 依y 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 心tâm 是thị 所sở 依y 心tâm 法pháp 是thị 能năng 依y 。 此thử 能năng 依y 所sở 依y 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 。 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 。 已dĩ 來lai 更cánh 互hỗ 相tương 依y 未vị 曾tằng 相tương 離ly 。 由do 此thử 相tương/tướng 引dẫn 故cố 。 必tất 應ưng 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 定định 及cập 定định 方phương 便tiện 。 並tịnh 與dữ 彼bỉ 相tương 違vi 故cố 。 無vô 貪tham 等đẳng 不bất 生sanh 。 唯duy 善thiện 生sanh 者giả 。 餘dư 處xứ 未vị 曾tằng 見kiến 此thử 道Đạo 理lý 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 法pháp 相tướng 應ưng 生sanh 。 必tất 有hữu 津tân 液dịch 果quả 相tương 應ứng 生sanh 。 是thị 故cố 彼bỉ 義nghĩa 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 更cánh 有hữu 不bất 成thành 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 身thân 行hành 滅diệt 乃nãi 至chí 言ngôn 意ý 行hành 滅diệt 。 於ư 中trung 身thân 行hành 者giả 。 謂vị 出xuất 入nhập 息tức 。 語ngữ 言ngôn 行hạnh 者giả 謂vị 覺giác 觀quán 。 意ý 行hành 者giả 謂vị 思tư 惟duy 及cập 想tưởng 等đẳng 。 如như 覺giác 觀quán 滅diệt 則tắc 語ngữ 不bất 得đắc 生sanh 。 如như 是thị 意ý 行hành 滅diệt 則tắc 意ý 不bất 得đắc 生sanh 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 如như 身thân 行hành 滅diệt 住trụ 於ư 定định 中trung 。 身thân 得đắc 不bất 滅diệt 。 如như 是thị 意ý 行hành 雖tuy 滅diệt 。 意ý 猶do 得đắc 在tại 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 因nhân 緣duyên 故cố 。 更cánh 有hữu 別biệt 身thân 行hành 。 為vi 身thân 得đắc 住trụ 因nhân 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 由do 飲ẩm 食thực 命mạng 根căn 及cập 識thức 等đẳng 故cố 。 雖tuy 無vô 出xuất 入nhập 息tức 。 身thân 亦diệc 得đắc 住trụ 。 意ý 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 更cánh 無vô 餘dư 意ý 行hành 所sở 持trì 故cố 。 於ư 彼bỉ 定định 中trung 不bất 得đắc 以dĩ 意ý 識thức 為vi 心tâm 住trụ 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 識thức 不bất 離ly 身thân 此thử 說thuyết 果quả 報báo 識thức 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 有hữu 種chủng 子tử 故cố 。 後hậu 出xuất 定định 時thời 生sanh 起khởi 識thức 。 從tùng 此thử 而nhi 生sanh 。 此thử 能năng 依y 所sở 依y 一nhất 切thiết 時thời 如như 是thị 而nhi 生sanh 。 雖tuy 加gia 功công 用dụng 不bất 能năng 令linh 其kỳ 相tương 離ly 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 譬thí 喻dụ 故cố 。 此thử 於ư 世thế 間gian 中trung 。 從tùng 生sanh 至chí 終chung 。 更cánh 互hỗ 不bất 相tương 離ly 。 一nhất 切thiết 時thời 共cộng 生sanh 。 無vô 有hữu 能năng 拔bạt 其kỳ 能năng 依y 。 令linh 離ly 所sở 依y 。 譬thí 如như 四tứ 大đại 及cập 。 四tứ 大đại 所sở 造tạo 。 心tâm 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 無vô 有hữu 道Đạo 理lý 。 令linh 其kỳ 相tương 離ly 留lưu 心tâm 獨độc 在tại 。 若nhược 言ngôn 從tùng 所sở 依y 。 拔bạt 除trừ 能năng 依y 不bất 可khả 得đắc 。 但đãn 以dĩ 想tưởng 受thọ 是thị 過quá 患hoạn 故cố 。 唯duy 此thử 二nhị 法pháp 不bất 現hiện 行hành 非phi 餘dư 。 此thử 亦diệc 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 一nhất 切thiết 處xứ 行hành 者giả 。 此thử 中trung 不bất 有hữu 故cố 。 經kinh 說thuyết 滅diệt 盡tận 定định 中trung 。 識thức 不bất 離ly 身thân 者giả 。 即tức 是thị 成thành 就tựu 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 是thị 有hữu 。 以dĩ 世Thế 尊Tôn 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 故cố 。 若nhược 離ly 果quả 報báo 識thức 餘dư 識thức 不bất 成thành 何hà 以dĩ 故cố 。 由do 滅diệt 盡tận 定định 對đối 治trị 生sanh 起khởi 識thức 生sanh 以dĩ 是thị 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 若nhược 有hữu 執chấp 從tùng 定định 起khởi 已dĩ 。 識thức 還hoàn 從tùng 身thân 生sanh 故cố 。 言ngôn 不bất 離ly 者giả 此thử 亦diệc 不bất 成thành 。 以dĩ 出xuất 定định 時thời 識thức 無vô 更cánh 生sanh 義nghĩa 。 以dĩ 彼bỉ 報báo 識thức 若nhược 相tương 續tục 斷đoạn 已dĩ 。 離ly 結kết 後hậu 生sanh 無vô 更cánh 生sanh 義nghĩa 。 若nhược 復phục 執chấp 離ly 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 以dĩ 意ý 識thức 故cố 。 言ngôn 滅diệt 盡tận 定định 中trung 有hữu 心tâm 者giả 。 彼bỉ 心tâm 不bất 得đắc 為vi 。 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 並tịnh 不bất 成thành 故cố 。 由do 此thử 定định 善thiện 故cố 不bất 可khả 為vi 不bất 善thiện 。 亦diệc 不bất 得đắc 為vi 威uy 儀nghi 工công 巧xảo 。 變biến 化hóa 等đẳng 無vô 記ký 。 若nhược 言ngôn 是thị 果quả 報báo 無vô 記ký 即tức 是thị 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 以dĩ 無vô 第đệ 五ngũ 無vô 記ký 故cố 。 若nhược 言ngôn 此thử 心tâm 是thị 善thiện 。 即tức 應ưng 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 又hựu 此thử 心tâm 在tại 時thời 染nhiễm 污ô 意ý 已dĩ 滅diệt 。 但đãn 住trụ 善thiện 中trung 。 此thử 善thiện 心tâm 即tức 有hữu 所sở 依y 止chỉ 。 及cập 有hữu 所sở 緣duyên 。 三tam 事sự 和hòa 合hợp 。 云vân 何hà 不bất 生sanh 觸xúc 。 既ký 生sanh 觸xúc 云vân 何hà 不bất 生sanh 受thọ 等đẳng 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 滅diệt 盡tận 定định 義nghĩa 不bất 成thành 。 於ư 中trung 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 不bất 滅diệt 故cố 。 若nhược 汝nhữ 執chấp 言ngôn 善thiện 心tâm 勢thế 力lực 引dẫn 此thử 定định 生sanh 。 由do 方phương 便tiện 善thiện 心tâm 勢thế 力lực 故cố 。 此thử 定định 雖tuy 善thiện 然nhiên 不bất 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 若nhược 和hòa 合hợp 有hữu 能năng 得đắc 名danh 和hòa 合hợp 。 是thị 故cố 此thử 定định 雖tuy 善thiện 於ư 三tam 和hòa 合hợp 無vô 有hữu 能năng 故cố 。 此thử 不bất 爾nhĩ 如như 津tân 液dịch 果quả 生sanh 故cố 。 以dĩ 彼bỉ 方phương 便tiện 心tâm 是thị 善thiện 。 是thị 故cố 此thử 定định 即tức 與dữ 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 故cố 。
論luận 曰viết 。 若nhược 復phục 執chấp 色sắc 心tâm 次thứ 第đệ 生sanh 。 為vi 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 此thử 破phá 如như 前tiền 復phục 有hữu 不bất 成thành 。 於ư 無vô 色sắc 界giới 。 及cập 無Vô 想Tưởng 天Thiên 退thoái 墮đọa 。 從tùng 滅diệt 盡tận 定định 起khởi 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 阿A 羅La 漢Hán 最tối 後hậu 心tâm 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。 唯duy 除trừ 次thứ 第đệ 緣duyên 義nghĩa 得đắc 成thành 。 如như 是thị 若nhược 離ly 一nhất 切thiết 。 種chủng 子tử 果quả 報báo 識thức 。 染nhiễm 污ô 清thanh 淨tịnh 皆giai 不bất 得đắc 成thành 。 是thị 故cố 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 相tương/tướng 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 成thành 就tựu 是thị 有hữu 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 執chấp 色sắc 心tâm 相tương 續tục 生sanh 諸chư 法pháp 。 前tiền 剎sát 那na 色sắc 為vi 後hậu 剎sát 那na 色sắc 因nhân 得đắc 為vi 種chủng 子tử 。 初sơ 剎sát 那na 識thức 生sanh 後hậu 剎sát 那na 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 從tùng 無vô 色sắc 界giới 退thoái 彼bỉ 色sắc 久cửu 已dĩ 斷đoạn 絕tuyệt 。 云vân 何hà 得đắc 種chủng 子tử 復phục 生sanh 於ư 色sắc 。 若nhược 從tùng 無vô 想tưởng 天thiên 退thoái 。 及cập 從tùng 滅diệt 定định 起khởi 。 此thử 心tâm 久cửu 滅diệt 云vân 何hà 得đắc 為vi 後hậu 心tâm 生sanh 因nhân 。 若nhược 如như 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 無vô 有hữu 得đắc 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 色sắc 心tâm 因nhân 不bất 盡tận 故cố 。 此thử 前tiền 剎sát 那na 色sắc 於ư 後hậu 剎sát 那na 色sắc 。 前tiền 剎sát 那na 識thức 於ư 後hậu 剎sát 那na 識thức 。 應ưng 知tri 但đãn 得đắc 為vi 次thứ 第đệ 緣duyên 。 不bất 得đắc 為vi 因nhân 緣duyên 。 是thị 故cố 成thành 就tựu 阿a 梨lê 耶da 識thức 為vi 有hữu 。 若nhược 住trụ 生sanh 起khởi 識thức 中trung 轉chuyển 依y 義nghĩa 不bất 得đắc 成thành 。 此thử 義nghĩa 今kim 以dĩ 三tam 偈kệ 顯hiển 之chi 。
論luận 曰viết 。 此thử 中trung 有hữu 偈kệ 。
菩Bồ 薩Tát 善thiện 心tâm 中trung 。 則tắc 離ly 於ư 五ngũ 識thức 。
無vô 復phục 有hữu 餘dư 識thức 。 轉chuyển 依y 何hà 心tâm 作tác 。
對đối 治trị 為vi 轉chuyển 依y 。 未vị 滅diệt 故cố 不bất 成thành 。
果quả 因nhân 無vô 差sai 別biệt 。 於ư 滅diệt 則tắc 有hữu 過quá 。
無vô 種chủng 子tử 無vô 體thể 。 許hứa 此thử 為vi 轉chuyển 依y 。
彼bỉ 無vô 二nhị 無vô 故cố 。 轉chuyển 依y 則tắc 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 善thiện 心tâm 中trung 者giả 謂vị 善thiện 意ý 識thức 中trung 。 即tức 是thị 出xuất 世thế 。 對đối 治trị 相tương 應ứng 故cố 。 則tắc 離ly 於ư 五ngũ 識thức 者giả 。 謂vị 離ly 眼nhãn 識thức 等đẳng 五ngũ 識thức 。 無vô 餘dư 識thức 者giả 。 謂vị 離ly 染nhiễm 污ô 意ý 識thức 及cập 有hữu 流lưu 善thiện 識thức 。 為vi 離ly 有hữu 流lưu 善thiện 識thức 故cố 。 說thuyết 善thiện 心tâm 已dĩ 復phục 說thuyết 無vô 餘dư 識thức 。 轉chuyển 依y 何hà 心tâm 作tác 者giả 。 謂vị 於ư 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 中trung 一nhất 切thiết 染nhiễm 污ô 種chủng 子tử 。 無vô 復phục 種chủng 子tử 。 如như 此thử 作tác 故cố 。 若nhược 言ngôn 對đối 治trị 生sanh 為vi 轉chuyển 依y 者giả 對đối 治trị 為vi 轉chuyển 依y 。 非phi 滅diệt 不bất 成thành 故cố 。 煩phiền 惱não 滅diệt 故cố 名danh 為vi 轉chuyển 依y 。 非phi 對đối 治trị 即tức 是thị 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 對đối 治trị 但đãn 是thị 滅diệt 因nhân 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 是thị 果quả 因nhân 無vô 差sai 別biệt 。 彼bỉ 滅diệt 即tức 有hữu 過quá 故cố 。 果quả 者giả 謂vị 滅diệt 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 因nhân 者giả 謂vị 對đối 治trị 名danh 為vi 道đạo 。 彼bỉ 對đối 治trị 與dữ 滅diệt 則tắc 成thành 一nhất 體thể 。 又hựu 對đối 治trị 生sanh 時thời 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 若nhược 汝nhữ 以dĩ 無vô 種chủng 子tử 無vô 體thể 許hứa 此thử 為vi 轉chuyển 依y 者giả 。 於ư 生sanh 起khởi 識thức 無vô 種chủng 子tử 及cập 無vô 體thể 。 如như 此thử 為vi 轉chuyển 依y 。 彼bỉ 無vô 二nhị 無vô 故cố 。 轉chuyển 依y 則tắc 不bất 成thành 故cố 。 於ư 住trụ 出xuất 世thế 定định 時thời 。 諸chư 生sanh 起khởi 識thức 並tịnh 不bất 有hữu 故cố 。
爾nhĩ 時thời 無vô 種chủng 子tử 無vô 及cập 無vô 體thể 無vô 。 是thị 故cố 轉chuyển 依y 義nghĩa 不bất 成thành 。 若nhược 有hữu 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 諸chư 生sanh 起khởi 識thức 雖tuy 不bất 在tại 。 彼bỉ 種chủng 子tử 在tại 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 中trung 住trụ 則tắc 能năng 作tác 無vô 種chủng 子tử 及cập 無vô 體thể 。 由do 轉chuyển 依y 不bất 成thành 故cố 。 應ưng 知tri 有hữu 阿a 梨lê 耶da 識thức 。
差sai 別biệt 章chương 第đệ 十thập 七thất
論luận 曰viết 。
復phục 次thứ 此thử 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 差sai 別biệt 云vân 何hà 。 略lược 說thuyết 或hoặc 三tam 種chủng 或hoặc 四tứ 種chủng 。 應ưng 知tri 於ư 中trung 三tam 種chủng 者giả 。 由do 三tam 種chủng 熏huân 習tập 差sai 別biệt 故cố 。 一nhất 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 差sai 別biệt 。 二nhị 我ngã 見kiến 熏huân 習tập 差sai 別biệt 。 三tam 有hữu 分phần/phân 熏huân 習tập 差sai 別biệt 。 四tứ 種chủng 者giả 一nhất 引dẫn 生sanh 差sai 別biệt 。 二nhị 果quả 報báo 差sai 別biệt 。 三tam 緣duyên 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 四tứ 相tướng 貌mạo 差sai 別biệt 。 於ư 中trung 引dẫn 生sanh 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 新tân 生sanh 熏huân 習tập 。 若nhược 無vô 此thử 行hành 緣duyên 識thức 。 取thủ 緣duyên 有hữu 不bất 得đắc 成thành 。 果quả 報báo 差sai 別biệt 者giả 。 以dĩ 行hành 有hữu 為vi 緣duyên 於ư 諸chư 趣thú 成thành 熟thục 。 若nhược 無vô 此thử 則tắc 無vô 種chủng 子tử 。 後hậu 有hữu 諸chư 法pháp 生sanh 不bất 得đắc 成thành 。 緣duyên 相tương/tướng 差sai 別biệt 者giả 。 此thử 即tức 是thị 意ý 所sở 取thủ 我ngã 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 此thử 則tắc 我ngã 取thủ 意ý 念niệm 。 所sở 緣duyên 不bất 得đắc 成thành 。
釋thích 曰viết 。 如như 此thử 成thành 就tựu 阿a 梨lê 耶da 識thức 已dĩ 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 此thử 識thức 。 品phẩm 類loại 差sai 別biệt 。 於ư 此thử 三tam 種chủng 熏huân 習tập 差sai 別biệt 中trung 。 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 分phần/phân 者giả 。 所sở 謂vị 如như 眼nhãn 名danh 熏huân 習tập 在tại 果quả 報báo 識thức 中trung 。 為vi 彼bỉ 眼nhãn 生sanh 因nhân 。 後hậu 果quả 報báo 眼nhãn 根căn 生sanh 時thời 。 由do 此thử 眼nhãn 名danh 言ngôn 。 說thuyết 為vi 因nhân 故cố 生sanh 。 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 一nhất 切thiết 名danh 言ngôn 差sai 別biệt 亦diệc 如như 是thị 。 我ngã 見kiến 熏huân 習tập 差sai 別biệt 者giả 。 由do 染nhiễm 污ô 意ý 中trung 身thân 見kiến 力lực 故cố 。 取thủ 阿a 梨lê 耶da 識thức 為vi 我ngã 。 熏huân 習tập 生sanh 已dĩ 則tắc 有hữu 此thử 我ngã 彼bỉ 他tha 差sai 別biệt 。 有hữu 分phần/phân 熏huân 習tập 差sai 別biệt 者giả 。 由do 善thiện 不bất 善thiện 不bất 動động 行hành 力lực 故cố 。 於ư 諸chư 趣thú 中trung 。 受thọ 生sanh 如như 此thử 差sai 別biệt 。 此thử 義nghĩa 如như 後hậu 應ưng 知tri 相tương/tướng 初sơ 廣quảng 說thuyết 。 引dẫn 生sanh 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 攝nhiếp 聚tụ 種chủng 類loại 差sai 別biệt 所sở 有hữu 。 新tân 生sanh 熏huân 習tập 者giả 。 謂vị 初sơ 起khởi 熏huân 習tập 時thời 。 若nhược 無vô 此thử 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 引dẫn 生sanh 差sai 別biệt 則tắc 諸chư 行hành 生sanh 滅diệt 。 所sở 熏huân 習tập 識thức 。 由do 取thủ 所sở 攝nhiếp 持trì 故cố 。 生sanh 有hữu 現hiện 起khởi 。 此thử 有hữu 不bất 成thành 。 能năng 有hữu 後hậu 生sanh 故cố 名danh 此thử 為vi 有hữu 。 此thử 有hữu 即tức 是thị 善thiện 不bất 善thiện 取thủ 之chi 數số 習tập 。 果quả 報báo 有hữu 差sai 別biệt 者giả 由do 攝nhiếp 聚tụ 行hành 有hữu 為vi 緣duyên 。 於ư 諸chư 趣thú 中trung 成thành 熟thục 。 若nhược 無vô 此thử 阿a 梨lê 耶da 引dẫn 攝nhiếp 分phần/phân 。 則tắc 無vô 有hữu 因nhân 。 於ư 後hậu 有hữu 中trung 諸chư 法Pháp 眼nhãn 等đẳng 色sắc 根căn 生sanh 起khởi 不bất 成thành 。 此thử 即tức 是thị 報báo 果quả 故cố 。 緣duyên 相tương/tướng 差sai 別biệt 者giả 即tức 此thử 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 分phần/phân 與dữ 彼bỉ 依y 止chỉ 染nhiễm 污ô 意ý 我ngã 見kiến 為vi 我ngã 取thủ 緣duyên 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 此thử 緣duyên 相tương/tướng 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 與dữ 染nhiễm 污ô 意ý 意ý 俱câu 身thân 見kiến 為vi 因nhân 此thử 我ngã 執chấp 所sở 緣duyên 境cảnh 不bất 成thành 。 此thử 即tức 是thị 津tân 液dịch 果quả 。
論luận 曰viết 。 於ư 中trung 相tướng 貌mạo 差sai 別biệt 者giả 。 此thử 識thức 有hữu 共cộng 相tương 有hữu 不bất 共cộng 相tương 。 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 相tương/tướng 。 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 相tương/tướng 。 共cộng 相tương 者giả 是thị 器khí 世thế 界giới 種chủng 子tử 故cố 。 不bất 共cộng 相tương 者giả 是thị 各các 別biệt 內nội 入nhập 種chủng 子tử 故cố 。 此thử 共cộng 相tương 是thị 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 若nhược 對đối 治trị 起khởi 時thời 不bất 共cộng 相tương 障chướng 礙ngại 滅diệt 故cố 。 共cộng 相tương 者giả 他tha 分phân 別biệt 所sở 持trì 。 觀quán 行hành 者giả 於ư 中trung 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 如như 於ư 一nhất 切thiết 。 物vật 中trung 種chủng 種chủng 樂nhạo 欲dục 。 種chủng 種chủng 見kiến 成thành 故cố 。 此thử 中trung 有hữu 偈kệ 。
難nan 滅diệt 及cập 難nan 知tri 。 所sở 謂vị 共cộng 相tương 結kết 。
觀quán 行hành 者giả 心tâm 異dị 。 於ư 外ngoại 大đại 相tương/tướng 中trung 。
清thanh 淨tịnh 者giả 不bất 滅diệt 。 於ư 中trung 見kiến 清thanh 淨tịnh 。
諸chư 佛Phật 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 成thành 嚴nghiêm 淨tịnh 佛Phật 剎sát 。
復phục 有hữu 別biệt 偈kệ 。
隨tùy 種chủng 種chủng 欲dục 樂lạc 。 種chủng 種chủng 見kiến 得đắc 成thành 。
觀quán 人nhân 於ư 一nhất 物vật 。 隨tùy 種chủng 種chủng 欲dục 樂lạc 。
種chủng 種chủng 見kiến 得đắc 成thành 。 所sở 取thủ 唯duy 有hữu 識thức 。
此thử 不bất 共cộng 相tương 。 是thị 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 此thử 等đẳng 若nhược 不bất 有hữu 器khí 世thế 界giới 及cập 眾chúng 生sanh 。 世thế 界giới 轉chuyển 生sanh 。 差sai 別biệt 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 相tướng 貌mạo 差sai 別biệt 者giả 有hữu 多đa 種chủng 。 於ư 中trung 謂vị 共cộng 相tương 不bất 共cộng 相tương 。 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 相tương/tướng 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 相tương/tướng 。 此thử 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 所sở 共cộng 器khí 世thế 界giới 因nhân 體thể 。 即tức 是thị 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 不bất 共cộng 相tương 阿a 梨lê 耶da 識thức 者giả 。 即tức 是thị 各các 各các 自tự 身thân 色sắc 等đẳng 諸chư 入nhập 因nhân 體thể 。 即tức 是thị 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 若nhược 離ly 如như 是thị 相tướng 類loại 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 則tắc 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 所sở 共cộng 受thọ 用dụng 因nhân 。 器khí 世thế 界giới 則tắc 不bất 成thành 。 如như 是thị 若nhược 離ly 第đệ 二nhị 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 眾chúng 生sanh 世thế 界giới 不bất 成thành 。 即tức 如như 枯khô 木mộc 。 無vô 所sở 覺giác 知tri 。
論luận 曰viết 。
復phục 有hữu 麁thô 惡ác 相tướng 輕khinh 安an 相tương/tướng 。 麁thô 惡ác 相tướng 者giả 是thị 煩phiền 惱não 小tiểu 煩phiền 惱não 種chủng 子tử 。 輕khinh 安an 相tương/tướng 者giả 是thị 有hữu 流lưu 善thiện 法Pháp 種chủng 子tử 故cố 。 若nhược 無vô 此thử 於ư 果quả 報báo 身thân 中trung 。 有hữu 堪kham 能năng 無vô 堪kham 能năng 差sai 別biệt 不bất 成thành 故cố 。
釋thích 曰viết 。 麁thô 惡ác 相tướng 者giả 謂vị 身thân 無vô 堪kham 能năng 故cố 。 輕khinh 安an 相tương/tướng 者giả 謂vị 身thân 有hữu 堪kham 能năng 故cố 。
論luận 曰viết 。
復phục 有hữu 受thọ 用dụng 相tương/tướng 不bất 受thọ 用dụng 相tương/tướng 。 受thọ 用dụng 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 果quả 報báo 已dĩ 熟thục 善thiện 不bất 善thiện 種chủng 子tử 故cố 。 不bất 受thọ 用dụng 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 言ngôn 說thuyết 熏huân 習tập 種chủng 子tử 。 無vô 始thỉ 時thời 戲hí 論luận 生sanh 起khởi 種chủng 子tử 故cố 。 若nhược 無vô 此thử 數sác 數sác 。 所sở 作tác 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 得đắc 果quả 受thọ 用dụng 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 此thử 新tân 言ngôn 說thuyết 熏huân 習tập 出xuất 生sanh 亦diệc 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 受thọ 用dụng 相tương/tướng 者giả 若nhược 離ly 此thử 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 數sác 數sác 所sở 作tác 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 得đắc 果quả 而nhi 盡tận 不bất 得đắc 成thành 。 無vô 受thọ 用dụng 相tương/tướng 。 謂vị 言ngôn 說thuyết 熏huân 習tập 種chủng 子tử 者giả 。 如như 言ngôn 說thuyết 熏huân 習tập 差sai 別biệt 中trung 說thuyết 。 無vô 始thỉ 時thời 戲hí 論luận 生sanh 起khởi 。 種chủng 子tử 故cố 者giả 。 謂vị 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 俗tục 數số 流lưu 布bố 因nhân 故cố 。 若nhược 無vô 此thử 不bất 受thọ 用dụng 相tương/tướng 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 則tắc 無vô 本bổn 新tân 言ngôn 說thuyết 熏huân 習tập 。 生sanh 起khởi 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 世thế 間gian 中trung 。 無vô 有hữu 現hiện 在tại 言ngôn 說thuyết 離ly 本bổn 得đắc 成thành 。 若nhược 本bổn 不bất 有hữu 今kim 亦diệc 不bất 有hữu 故cố 。
論luận 曰viết 。
復phục 有hữu 相tương 似tự 相tương/tướng 。 謂vị 似tự 幻huyễn 焰diễm 夢mộng 翳ế 等đẳng 故cố 。 若nhược 無vô 此thử 相tương 似tự 相tương/tướng 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 由do 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 種chủng 子tử 故cố 成thành 顛điên 倒đảo 相tương/tướng 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 相tương 似tự 相tương/tướng 者giả 如như 幻huyễn 事sự 為vi 因nhân 故cố 。 即tức 得đắc 妄vọng 見kiến 象tượng 等đẳng 相tương/tướng 。 如như 是thị 如như 是thị 。 由do 阿a 梨lê 耶da 識thức 相tương 似tự 相tương/tướng 。 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 種chủng 子tử 故cố 。 有hữu 顛điên 倒đảo 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 此thử 彼bỉ 顛điên 倒đảo 相tương/tướng 不bất 成thành 。
論luận 曰viết 。
復phục 有hữu 具cụ 相tương/tướng 不bất 具cụ 相tương/tướng 。 具cụ 縛phược 者giả 是thị 具cụ 相tương/tướng 世thế 間gian 。 離ly 欲dục 者giả 損tổn 減giảm 相tương/tướng 。 有Hữu 學Học 聲Thanh 聞Văn 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 分phần/phân 拔bạt 離ly 相tương/tướng 。 阿A 羅La 漢Hán 辟Bích 支Chi 佛Phật 如Như 來Lai 煩phiền 惱não 障chướng 具cụ 拔bạt 離ly 相tương/tướng 。 煩phiền 惱não 障chướng 智trí 障chướng 具cụ 拔bạt 相tương/tướng 者giả 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 若nhược 無vô 此thử 次thứ 第đệ 滅diệt 煩phiền 惱não 義nghĩa 不bất 成thành 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 善thiện 惡ác 法pháp 果quả 報báo 唯duy 是thị 無vô 障chướng 無vô 記ký 。 此thử 果quả 報báo 是thị 無vô 障chướng 無vô 記ký 故cố 。 與dữ 善thiện 惡ác 不bất 相tương 違vi 。 善thiện 惡ác 更cánh 互hỗ 相tương 違vi 。 若nhược 果quả 報báo 是thị 善thiện 惡ác 。 無vô 有hữu 道Đạo 理lý 。 得đắc 滅diệt 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 果quả 報báo 識thức 唯duy 是thị 無vô 障chướng 無vô 記ký 。
釋thích 曰viết 。 無vô 障chướng 無vô 記ký 者giả 。 於ư 中trung 無vô 障chướng 者giả 謂vị 無vô 染nhiễm 。 由do 無vô 染nhiễm 無vô 記ký 故cố 名danh 為vi 無vô 障chướng 無vô 記ký 。 非phi 如như 色sắc 界giới 生sanh 以dĩ 煩phiền 惱não 不bất 善thiện 為vi 無vô 記ký 。 此thử 果quả 報báo 若nhược 是thị 善thiện 不bất 善thiện 。 則tắc 煩phiền 惱não 滅diệt 不bất 得đắc 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 是thị 善thiện 更cánh 生sanh 善thiện 。 若nhược 是thị 不bất 善thiện 更cánh 生sanh 不bất 善thiện 。 則tắc 生sanh 死tử 無vô 有hữu 盡tận 義nghĩa 。 生sanh 死tử 者giả 即tức 是thị 煩phiền 惱não 及cập 有hữu 流lưu 善thiện 等đẳng 。 釋thích 應ưng 知tri 依y 止chỉ 竟cánh 。
攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam