nhất tức thập
Phật Quang Đại Từ Điển
(一即十) Một tức 10. Một là duy nhất, đơn nhất, cá biệt; 10 là số nhiều, số chẵn, toàn thể. Nhất tức thập có hàm ý 1 tức là nhiều, 1 và nhiều tương tức. Đây là chủ trương của tông Hoa nghiêm. Nếu lấy 1 làm số gốc thì lìa 1 không có 2… cho đến 10, bởi thế 1 tức 2 cho đến 10. Số 2 cho đến 10, lấy số 1 làm gốc mà được thành tựu, ngoài 1 ra không có tự thể riêng, vì thế 1 và 10 tương tức. Ứng dụng nguyên tắc lí luận này vào việc thuyết minh các pháp, thì trong 1 hạt bụi có hết thảy cõi Phật, 1 lỗ chân lông hàm chứa nước của 4 đại dương. Lại như vầng trăng giữa hư không, soi bóng trên vạn dòng sông, mặt trăng chỉ có 1 mà bóng thì nhiều, 1 và nhiều không ngăn ngại lẫn nhau, tương tức tương dung.