Nhân Vương Kinh Sớ – Quyển 2 – Tạng Thư Phật Học

Chuẩn
Leave a comment

仁Nhân 王Vương 經Kinh 疏Sớ
Quyển 2
唐Đường 圓Viên 測Trắc 撰Soạn

仁Nhân 王Vương 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 中trung (# 本bổn )#

西tây 明minh 寺tự 沙Sa 門Môn 圓viên 測trắc 撰soạn

教Giáo 化Hóa 品Phẩm 第đệ 三tam

將tương 釋thích 此thử 品phẩm 。略lược 有hữu 二nhị 義nghĩa 。初sơ 解giải 品phẩm 名danh 。後hậu 正chánh 釋thích 文văn 。菩Bồ 薩Tát 化hóa 生sanh 。以dĩ 善thiện 示thị 眾chúng 名danh 教giáo 。令linh 彼bỉ 改cải 惡ác 為vi 化hóa 。品phẩm 義nghĩa 如như 上thượng 。或hoặc 可khả 教giáo 眾chúng 離ly 惡ác 。化hóa 令linh 住trụ 善thiện 。故cố 名danh 教giáo 化hóa 。依y 本bổn 記ký 云vân 。此thử 品phẩm 宗tông 明minh 分phân 別biệt 菩Bồ 薩Tát 。得đắc 空không 之chi 階giai 位vị 。應ưng 言ngôn 五ngũ 忍nhẫn 品phẩm 。而nhi 言ngôn 教giáo 化hóa 品phẩm 者giả 。自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 五ngũ 忍nhẫn 菩Bồ 薩Tát 。攝nhiếp 化hóa 眾chúng 生sanh 。二nhị 者giả 如Như 來Lai 。以dĩ 五ngũ 忍Nhẫn 法Pháp 教giáo 。教giáo 化hóa 諸chư 王vương 。故cố 名danh 教giáo 化hóa 品phẩm 。

經kinh 。白bạch 佛Phật 言ngôn (# 至chí )# 眾chúng 生sanh 可khả 化hóa 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 依y 文văn 正chánh 釋thích 。上thượng 來lai 廣quảng 釋thích 二nhị 護hộ 。文văn 別biệt 有hữu 三tam 。初sơ 觀quán 空không 品phẩm 。明minh 護hộ 佛Phật 果Quả 。是thị 自tự 利lợi 行hành 。次thứ 教giáo 化hóa 品phẩm 。釋thích 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 利lợi 他tha 行hành 。後hậu 二nhị 諦đế 品phẩm 。辨biện 二nhị 護hộ 所sở 依y 理lý 。上thượng 來lai 已dĩ 辨biện 護hộ 佛Phật 果Quả 訖ngật 。自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。釋thích 十Thập 地Địa 行hành 。於ư 此thử 品phẩm 中trung 。大đại 分phân 為vi 二nhị 。初sơ 王vương 發phát 三tam 問vấn 。後hậu 世Thế 尊Tôn 正chánh 答đáp 。此thử 即tức 初sơ 也dã 。文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。初sơ 白bạch 佛Phật 言ngôn 護hộ 十Thập 地Địa 。行hành 菩Bồ 薩Tát 者giả 。牒điệp 前tiền 品phẩm 中trung 護hộ 十Thập 地Địa 行hành 。菩Bồ 薩Tát 即tức 能năng 護hộ 人nhân 也dã 。次thứ 云vân 何hà 可khả 行hành 等đẳng 者giả 。正chánh 發phát 問vấn 辭từ 。問vấn 有hữu 三tam 意ý 。一nhất 行hành 可khả 行hành 者giả 。問vấn 菩Bồ 薩Tát 自tự 利lợi 可khả 行hành 法pháp 。二nhị 云vân 何hà 行hành 。化hóa 眾chúng 生sanh 者giả 。問vấn 利lợi 他tha 行hành 。謂vị 依y 何hà 地địa 行hành 。能năng 化hóa 眾chúng 生sanh 。三tam 以dĩ 何hà 相tương/tướng 眾chúng 生sanh 可khả 化hóa 者giả 。問vấn 所sở 化hóa 生sanh 實thật 不bất 實thật 相tướng 。又hựu 解giải 初sơ 問vấn 自tự 利lợi 依y 何hà 行hành 相tương/tướng 。故cố 以dĩ 五ngũ 忍nhẫn 行hành 答đáp 之chi 。次thứ 問vấn 利lợi 他tha 依y 何hà 位vị 行hành 。故cố 以dĩ 十Thập 地Địa 行hành 答đáp 之chi 。後hậu 問vấn 何hà 相tương/tướng 眾chúng 生sanh 可khả 化hóa 。故cố 以dĩ 幻huyễn 化hóa 身thân 。見kiến 幻huyễn 化hóa 眾chúng 生sanh 。而nhi 教giáo 化hóa 之chi 。至chí 文văn 當đương 釋thích 。問vấn 豈khởi 不bất 此thử 品phẩm 說thuyết 利lợi 他tha 行hành 。如như 何hà 初sơ 問vấn 自tự 利lợi 行hành 耶da 。答đáp 護hộ 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。通thông 利lợi 自tự 他tha 。就tựu 勝thắng 說thuyết 故cố 。但đãn 言ngôn 教giáo 化hóa 。

佛Phật 告cáo 大đại 王vương 。

五ngũ 忍nhẫn 是thị 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。初sơ 答đáp 前tiền 二nhị 問vấn 。後hậu 佛Phật 告cáo 大đại 王vương 汝nhữ 先tiên 言ngôn 下hạ 。答đáp 第đệ 三tam 問vấn 。前tiền 中trung 有hữu 三tam 。初sơ 正chánh 答đáp 二nhị 問vấn 。次thứ 爾nhĩ 時thời 百bách 萬vạn 下hạ 。王vương 以dĩ 偈kệ 讚tán 。後hậu 佛Phật 告cáo 諸chư 得đắc 道Đạo 下hạ 。如Như 來Lai 述thuật 可khả 。就tựu 答đáp 二nhị 問vấn 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。初sơ 正chánh 答đáp 前tiền 問vấn 。兼kiêm 一nhất 答đáp 利lợi 他tha 。後hậu 白bạch 佛Phật 言ngôn 下hạ 。正chánh 答đáp 後hậu 問vấn 。兼kiêm 答đáp 自tự 利lợi 。前tiền 中trung 有hữu 三tam 。初sơ 標tiêu 宗tông 略lược 答đáp 。次thứ 善thiện 男nam 子tử 下hạ 。次thứ 第đệ 廣quảng 釋thích 。後hậu 眾chúng 生sanh 本bổn 業nghiệp 下hạ 。釋thích 已dĩ 總tổng 結kết 。前tiền 略lược 答đáp 中trung 。文văn 復phục 有hữu 三tam 。初sơ 標tiêu 數số 略lược 答đáp 。次thứ 依y 數số 列liệt 名danh 。後hậu 結kết 示thị 自tự 性tánh 。此thử 即tức 初sơ 也dã 。准chuẩn 下hạ 結kết 文văn 。諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。本bổn 所sở 修tu 行hành 。今kim 隨tùy 問vấn 答đáp 。但đãn 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 。

伏phục 忍nhẫn 上thượng 中trung 下hạ (# 至chí )# 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 上thượng 下hạ 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 依y 數số 列liệt 名danh 。謂vị 地địa 前tiền 三tam 賢hiền 。未vị 得đắc 無vô 漏lậu 。不bất 能năng 內nội 證chứng 但đãn 能năng 伏phục 除trừ 。而nhi 不bất 永vĩnh 斷đoạn 。名danh 之chi 為vi 伏phục 。忍nhẫn 謂vị 忍nhẫn 解giải 。體thể 即tức 是thị 慧tuệ 。以dĩ 伏phục 標tiêu 忍nhẫn 。名danh 為vi 伏phục 忍nhẫn 。初sơ 二nhị 三tam 地địa 。得đắc 無vô 漏lậu 信tín 。故cố 名danh 信tín 忍nhẫn 。四tứ 五ngũ 六lục 地địa 。趣thú 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。名danh 之chi 為vi 順thuận 。七thất 八bát 九cửu 地địa 。安an 住trụ 慧tuệ 心tâm 無vô 生sanh 理lý 中trung 。名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。灌quán 頂đảnh 菩Bồ 薩Tát 。及cập 如Như 來Lai 地địa 。觀quán 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。寂tịch 滅diệt 真Chân 如Như 。名danh 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。然nhiên 此thử 五ngũ 忍nhẫn 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。若nhược 依y 本bổn 業nghiệp 瓔anh 珞lạc 經kinh 。略lược 開khai 六lục 性tánh 。一nhất 習tập 種chủng 性tánh 。二nhị 性tánh 種chủng 性tánh 。三tam 道đạo 種chủng 性tánh 。四tứ 聖thánh 種chủng 性tánh 。五ngũ 等đẳng 覺giác 性tánh 。六lục 妙diệu 覺giác 性tánh 。解giải 云vân 。彼bỉ 經kinh 意ý 者giả 。如như 次thứ 十thập 住trụ 。十thập 行hành 。十thập 迴hồi 向hướng 。十Thập 地Địa 。金kim 剛cang 心tâm 。及cập 如Như 來Lai 地địa 。廣quảng 開khai 即tức 有hữu 四tứ 。十thập 二nhị 賢hiền 聖thánh 。所sở 謂vị 十thập 解giải 。十thập 行hành 。十thập 迴hồi 向hướng 。十Thập 地Địa 。等đẳng 覺giác 。妙diệu 覺giác 。依y 善thiện 戒giới 經kinh 。瑜du 伽già 四tứ 十thập 七thất 。菩Bồ 薩Tát 地địa 。開khai 為vi 十thập 三tam 住trụ 。一nhất 者giả 種chủng 性tánh 。二nhị 者giả 解giải 行hành 。十Thập 地Địa 為vi 十thập 。佛Phật 地địa 為vi 一nhất 。即tức 名danh 十thập 三tam 。如như 此thử 等đẳng 文văn 。不bất 可khả 具cụ 述thuật 。然nhiên 此thử 所sở 說thuyết 三tam 伏phục 忍nhẫn 位vị 。略lược 有hữu 三tam 釋thích 。一nhất 本bổn 記ký 云vân 。十thập 信tín 為vi 習tập 種chủng 性tánh 。十thập 解giải 為vi 性tánh 種chủng 性tánh 。十thập 行hành 為vi 道đạo 種chủng 性tánh 。十thập 迴hồi 向hướng 已dĩ 上thượng 。即tức 屬thuộc 見kiến 道đạo 。經kinh 說thuyết 信tín 等đẳng 為vi 其kỳ 性tánh 故cố 。又hựu 下hạ 經Kinh 云vân 。十thập 信tín 十thập 止chỉ 十thập 堅kiên 心tâm 。故cố 知tri 十thập 信tín 。為vi 習tập 種chủng 性tánh 。一nhất 云vân 。此thử 經Kinh 十thập 信tín 為vi 習tập 。十thập 解giải 十thập 行hành 為vi 性tánh 。十thập 迴hồi 向hướng 為vi 道đạo 種chủng 性tánh 。如như 何hà 得đắc 知tri 十thập 信tín 為vi 習tập 。解giải 云vân 。如như 梁lương 攝nhiếp 論luận 。論luận 曰viết 。於ư 幾kỷ 時thời 中trung 修tu 行hành 。十Thập 地Địa 正chánh 行hạnh 得đắc 圓viên 滿mãn 。論luận 曰viết 有hữu 五ngũ 人nhân 。於ư 三tam 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。修tu 行hành 圓viên 滿mãn 。或hoặc 七thất 阿a 僧tăng 祇kỳ 。或hoặc 三tam 十thập 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 。言ngôn 五ngũ 人nhân 者giả 。一nhất 願nguyện 樂nhạo 行hành 人nhân 。滿mãn 初sơ 僧Tăng 祇kỳ 。次thứ 有hữu 三tam 人nhân 。謂vị 清thanh 淨tịnh 意ý 樂lạc 行hành 人nhân 。有hữu 相tương/tướng 行hành 人nhân 。無vô 相tướng 行hành 人nhân 。於ư 前tiền 六lục 地địa 及cập 第đệ 七thất 地địa 。滿mãn 第đệ 二nhị 阿a 僧tăng 祇kỳ 。從tùng 此thử 已dĩ 後hậu 。第đệ 五ngũ 無vô 功công 用dụng 行hành 人nhân 。滿mãn 第đệ 三tam 僧Tăng 祇kỳ 。彼bỉ 釋thích 論luận 云vân 。願nguyện 樂nhạo 行hành 人nhân 。自tự 有hữu 四tứ 種chủng 。謂vị 十thập 信tín 。十thập 解giải 。十thập 行hành 。十thập 迴hồi 向hướng 。如như 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 前tiền 有hữu 四tứ 方phương 便tiện 。廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。解giải 云vân 。十thập 信tín 初sơ 心tâm 。入nhập 僧Tăng 祇kỳ 數số 。理lý 應ưng 攝nhiếp 在tại 習tập 種chủng 性tánh 位vị 。由do 斯tư 義nghĩa 故cố 。十thập 解giải 十thập 行hành 。性tánh 種chủng 性tánh 攝nhiếp 。十thập 迴hồi 向hướng 心tâm 。道đạo 種chủng 性tánh 攝nhiếp 。如như 理lý 應ưng 知tri 。一nhất 云vân 。此thử 經Kinh 三tam 品phẩm 伏phục 忍nhẫn 。如như 瓔anh 珞lạc 經kinh 三tam 種chủng 伏phục 忍nhẫn 。雖tuy 有hữu 三tam 說thuyết 。後hậu 說thuyết 為vi 正chánh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。若nhược 如như 初sơ 說thuyết 。如như 何hà 經kinh 說thuyết 伏phục 忍nhẫn 聖thánh 胎thai 三tam 十thập 人nhân 也dã 。應ưng 說thuyết 聖thánh 胎thai 人nhân 有hữu 四tứ 十thập 。又hựu 違vi 本bổn 業nghiệp 經kinh 說thuyết 。賢hiền 聖thánh 四tứ 十thập 二nhị 種chủng 。應ưng 說thuyết 賢hiền 聖thánh 有hữu 五ngũ 十thập 二nhị 。若nhược 如như 次thứ 說thuyết 。二nhị 失thất 同đồng 前tiền 。又hựu 彼bỉ 所sở 引dẫn 。願nguyện 樂nhạo 位vị 中trung 。四tứ 種chủng 人nhân 者giả 。真Chân 諦Đế 自tự 案án 。非phi 論luận 正chánh 文văn 。由do 斯tư 大đại 唐đường 世thế 親thân 論luận 本bổn 。及cập 大đại 業nghiệp 本bổn 。皆giai 無vô 此thử 文văn 。故cố 三tam 釋thích 中trung 。後hậu 說thuyết 為vi 正chánh 。順thuận 諸chư 聖thánh 教giáo 。不bất 違vi 道Đạo 理lý 。

經kinh 。名danh 為vi 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。脩tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 總tổng 結kết 。五ngũ 忍nhẫn 是thị 可khả 行hành 法pháp 。心tâm 以dĩ 慧tuệ 為vi 性tánh 。如như 經kinh 可khả 知tri 。

經kinh 。善thiện 男nam 子tử (# 至chí )# 脩tu 行hành 伏phục 忍nhẫn 。

釋thích 曰viết 。自tự 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 釋thích 五ngũ 忍nhẫn 。即tức 分phân 為vi 五ngũ 。就tựu 伏phục 忍nhẫn 中trung 。三tam 賢hiền 不bất 同đồng 。復phục 分phân 為vi 三tam 。此thử 即tức 第đệ 一nhất 釋thích 習tập 種chủng 性tánh 。於ư 中trung 有hữu 五ngũ 。一nhất 明minh 方phương 便tiện 。二nhị 菩Bồ 薩Tát 入nhập 位vị 。三tam 顯hiển 化hóa 力lực 。四tứ 釋thích 超siêu 過quá 。五ngũ 彰chương 勝thắng 因nhân 。此thử 即tức 第đệ 一nhất 明minh 方phương 便tiện 也dã 。言ngôn 初sơ 發phát 相tương/tướng 信tín 者giả 。未vị 入nhập 十thập 住trụ 十thập 信tín 人nhân 也dã 。謂vị 初sơ 發phát 心tâm 。而nhi 未vị 見kiến 理lý 。名danh 為vi 想tưởng 信tín 。長trường/trưởng 耳nhĩ 三tam 藏tạng 云vân 。習tập 種chủng 性tánh 前tiền 。有hữu 三tam 想tưởng 發phát 心tâm 。謂vị 假giả 想tưởng 發phát 。輕khinh 想tưởng 發phát 。信tín 想tưởng 發phát 。假giả 想tưởng 發phát 者giả 。藉tạ 三tam 種chủng 力lực 。一nhất 善thiện 友hữu 力lực 。謂vị 善Thiện 知Tri 識Thức 。二nhị 行hành 力lực 。謂vị 受thọ 律luật 儀nghi 。三tam 法pháp 力lực 。謂vị 通thông 別biệt 兩lưỡng 力lực 。通thông 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 。別biệt 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。緣duyên 此thử 三tam 力lực 。於ư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。假giả 起khởi 菩Bồ 提Đề 想tưởng 。求cầu 以dĩ 自tự 安an 安an 他tha 。如như 聲Thanh 聞Văn 假giả 觀quán 非phi 青thanh 青thanh 想tưởng 而nhi 能năng 治trị 惑hoặc 。此thử 中trung 乖quai 爾nhĩ 。名danh 假giả 想tưởng 發phát 。此thử 後hậu 想tưởng 想tưởng 不bất 已dĩ 。義nghĩa 當đương 難nạn/nan 識thức 。譬thí 如như 輕khinh 毛mao 。無vô 所sở 倚ỷ 著trước 。名danh 輕khinh 想tưởng 發phát 。此thử 後hậu 心tâm 路lộ 轉chuyển 明minh 。信tín 珠châu 顯hiển 現hiện 。名danh 信tín 想tưởng 發phát 。即tức 入nhập 十thập 信tín 位vị 。故cố 名danh 初sơ 發phát 想tưởng 信tín 也dã 。恆Hằng 河Hà 沙sa 眾chúng 生sanh 者giả 。顯hiển 發phát 心tâm 者giả 多đa 入nhập 。位vị 者giả 小tiểu 。是thị 故cố 經Kinh 云vân 。譬thí 之chi 魚ngư 子tử 。菴am 羅la 樹thụ 華hoa 。結kết 果quả 甚thậm 小tiểu 。修tu 習tập 伏phục 忍nhẫn 者giả 。即tức 修tu 十thập 信tín 。為vi 伏phục 忍nhẫn 方phương 便tiện 。故cố 瓔anh 珞lạc 經kinh 說thuyết 。一nhất 賢hiền 名danh 門môn 。謂vị 初sơ 發phát 心tâm 。未vị 上thượng 住trụ 前tiền 。有hữu 十thập 恆hằng 名danh 字tự 菩Bồ 薩Tát 。常thường 修tu 十thập 心tâm 。謂vị 信tín 進tiến 念niệm 定định 。及cập 至chí 願nguyện 心tâm 。又hựu 曰viết 十thập 信tín 以dĩ 前tiền 。想tưởng 心tâm 中trung 行hành 者giả 。是thị 退thoái 分phần/phân 善thiện 根căn 。若nhược 一nhất 劫kiếp 至chí 十thập 劫kiếp 。修tu 行hành 十thập 信tín 。得đắc 入nhập 十thập 住trụ 。

經kinh 。於ư 三Tam 寶Bảo 中trung 。至chí )# 迴hồi 向hướng 心tâm 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 正chánh 辨biện 入nhập 位vị 。於ư 三Tam 寶Bảo 田điền 。生sanh 十thập 種chủng 心tâm 。就tựu 十thập 心tâm 中trung 。前tiền 五ngũ 自tự 利lợi 。後hậu 五ngũ 利lợi 他tha 。前tiền 五ngũ 心tâm 者giả 。信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。後hậu 五ngũ 心tâm 者giả 。一nhất 施thí 。二nhị 戒giới 。三tam 護hộ 三Tam 寶Bảo 。四tứ 求cầu 勝thắng 果quả 。名danh 為vi 願nguyện 心tâm 。五ngũ 迴hồi 求cầu 菩Bồ 提Đề 。名danh 迴Hồi 向Hướng 心Tâm 。問vấn 瓔anh 珞lạc 經kinh 。及cập 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 。所sở 說thuyết 十thập 住trụ 。與dữ 此thử 經Kinh 異dị 。有hữu 何hà 意ý 耶da 。後hậu 十thập 住trụ 者giả 。一nhất 發phát 心tâm 住trụ 。二nhị 持trì 地địa 住trụ 。三tam 修tu 行hành 住trụ 。四tứ 生sanh 貴quý 住trụ 。五ngũ 方phương 便tiện 具cụ 足túc 住trụ 。六lục 正chánh 心tâm 住trụ 。七thất 不bất 退thoái 住trụ 。八bát 童đồng 真chân 住trụ 。九cửu 法Pháp 王Vương 子Tử 住trụ 。十thập 灌quán 頂đảnh 住trụ 。解giải 云vân 。舊cựu 來lai 相tương/tướng 傳truyền 。十thập 住trụ 二nhị 種chủng 。一nhất 者giả 別biệt 相tướng 十thập 住trụ 。如như 瓔anh 珞lạc 經kinh 發phát 心tâm 住trụ 等đẳng 。二nhị 者giả 通thông 相tương/tướng 十thập 住trụ 。謂vị 信tín 心tâm 等đẳng 。以dĩ 為vi 十thập 住trụ 體thể 。諸chư 位vị 皆giai 行hành 十thập 信tín 心tâm 故cố 。是thị 故cố 本bổn 業nghiệp 經kinh 中trung 。初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 。所sở 謂vị 十thập 信tín 各các 有hữu 十thập 心tâm 。即tức 百bách 法pháp 也dã 。今kim 此thử 經Kinh 中trung 依y 通thông 相tương/tướng 說thuyết 。故cố 不bất 相tương 違vi 。

經kinh 。是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。至chí )# 化hóa 眾chúng 生sanh 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 顯hiển 其kỳ 化hóa 力lực 。謂vị 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。作tác 銅đồng 輪Luân 王Vương 。王vương 二nhị 天thiên 下hạ 。南nam 西tây 二nhị 方phương 。故cố 言ngôn 小tiểu 分phần/phân 化hóa 生sanh 也dã 。

經kinh 。已dĩ 超siêu 過quá 二Nhị 乘Thừa 一nhất 切thiết 善thiện 地địa 。

釋thích 曰viết 。第đệ 四tứ 釋thích 超siêu 二Nhị 乘Thừa 地địa 。

經kinh 。一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。至chí )# 為vi 聖thánh 胎thai 也dã 。

釋thích 曰viết 。第đệ 五ngũ 彰chương 成thành 勝thắng 因nhân 。謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。長trưởng 養dưỡng 行hành 者giả 。十thập 心tâm 。令linh 成thành 聖thánh 胎thai 故cố 。

經kinh 。

復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。至chí )# 有hữu 十thập 心tâm (# 或hoặc 有hữu 本bổn 云vân 。次thứ 第đệ 起khởi 于vu 慧tuệ 地địa 。性tánh 種chủng 性tánh 有hữu 十thập 心tâm 。且thả 依y 前tiền 本bổn )# 。

釋thích 曰viết 。自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 性tánh 種chủng 性tánh 。文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。一nhất 明minh 入nhập 位vị 。二nhị 顯hiển 位vị 體thể 。三tam 辨biện 攝nhiếp 化hóa 。四tứ 釋thích 離ly 過quá 。此thử 明minh 入nhập 位vị 。於ư 三tam 忍nhẫn 中trung 居cư 第đệ 二nhị 位vị 。故cố 言ngôn 復phục 次thứ 。三tam 中trung 第đệ 二nhị 。名danh 中trung 伏phục 忍nhẫn 。與dữ 前tiền 聞văn 慧tuệ 。隣lân 接tiếp 而nhi 生sanh 。即tức 是thị 思tư 數số 。不bất 依y 定định 水thủy 。故cố 名danh 乾can/kiền/càn 慧tuệ 。即tức 思tư 慧tuệ 也dã 。今kim 言ngôn 干can 者giả 。此thử 字tự 謬mậu 也dã 。故cố 瓔anh 珞lạc 經kinh 。說thuyết 有hữu 六lục 性tánh 。亦diệc 名danh 六lục 慧tuệ 。言ngôn 六lục 性tánh 者giả 。如như 前tiền 所sở 引dẫn 。習tập 種chủng 性tánh 。性tánh 種chủng 性tánh 。道đạo 種chủng 性tánh 。聖thánh 種chủng 性tánh 。等đẳng 覺giác 性tánh 。妙diệu 覺giác 性tánh 。言ngôn 六lục 慧tuệ 者giả 。聞văn 慧tuệ 。思tư 慧tuệ 。修tu 慧tuệ 。照chiếu 寂tịch 名danh 性tánh 慧tuệ 。寂tịch 照chiếu 慧tuệ 。故cố 知tri 干can 慧tuệ 。即tức 思tư 慧tuệ 也dã 。習tập 已dĩ 成thành 性tánh 。名danh 性tánh 種chủng 性tánh 。有hữu 十thập 心tâm 者giả 。總tổng 標tiêu 其kỳ 數số 。問vấn 善thiện 戒giới 經kinh 等đẳng 。習tập 後hậu 性tánh 前tiền 。何hà 故cố 此thử 經Kinh 。習tập 前tiền 性tánh 後hậu 。答đáp 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 。立lập 第đệ 八bát 識thức 。分phân 別biệt 現hiện 行hành 種chủng 子tử 差sai 別biệt 。種chủng 子tử 為vi 性tánh 。現hiện 行hành 為vi 習tập 。故cố 彼bỉ 經kinh 說thuyết 。先tiên 性tánh 後hậu 習tập 。今kim 此thử 仁nhân 王vương 本bổn 業nghiệp 經kinh 等đẳng 。不bất 說thuyết 第đệ 八bát 。唯duy 現hiện 非phi 種chủng 。初sơ 起khởi 名danh 習tập 。習tập 以dĩ 成thành 性tánh 。故cố 彼bỉ 此thử 說thuyết 。互hỗ 不bất 相tương 違vi 。

經kinh 。所sở 謂vị 四Tứ 意Ý 止Chỉ 。至chí )# 無vô 我ngã 也dã 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 顯hiển 位vị 體thể 性tánh 。文văn 別biệt 有hữu 三tam 。初sơ 明minh 四Tứ 意Ý 止Chỉ 。即tức 四tứ 念niệm 處xứ 。次thứ 明minh 三tam 意ý 止chỉ 。即tức 三tam 善thiện 根căn 。後hậu 明minh 三tam 意ý 止chỉ 。謂vị 三tam 世thế 因nhân 果quả 忍nhẫn 。言ngôn 四Tứ 意Ý 止Chỉ 者giả 。用dụng 慧tuệ 為vi 體thể 。而nhi 言ngôn 意ý 止chỉ 者giả 。意ý 謂vị 心tâm 王vương 。由do 慧tuệ 力lực 故cố 。令linh 心tâm 止chỉ 住trụ 四tứ 種chủng 境cảnh 中trung 。故cố 名danh 意ý 止chỉ 。身thân 受thọ 心tâm 法pháp 者giả 。辨biện 所sở 觀quán 境cảnh 也dã 。言ngôn 不bất 淨tịnh 苦khổ 無vô 常thường 無vô 我ngã 也dã 。正chánh 明minh 四tứ 觀quán 。除trừ 四tứ 顛điên 倒đảo 。所sở 謂vị 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。能năng 除trừ 淨tịnh 倒đảo 。觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。能năng 除trừ 樂nhạo/nhạc/lạc 倒đảo 。觀quán 心tâm 無vô 常thường 。能năng 除trừ 常thường 倒đảo 。觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。能năng 除trừ 我ngã 倒đảo 。

經kinh 。三tam 意ý 止chỉ 。三tam 善thiện 根căn 。慈từ 施thí 慧tuệ 也dã 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 三tam 善thiện 根căn 斷đoạn 嗔sân 貪tham 痴si 。此thử 明minh 三tam 種chủng 善thiện 根căn 。令linh 心tâm 止chỉ 住trụ 三tam 種chủng 境cảnh 。故cố 名danh 三tam 意ý 止chỉ 。慈từ 是thị 無vô 嗔sân 。施thí 無vô 貪tham 。慧tuệ 是thị 無vô 痴si 。如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。除trừ 嗔sân 貪tham 痴si 。薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết 。今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。一nhất 云vân 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 。無vô 痴si 善thiện 根căn 。以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。一nhất 云vân 離ly 慧tuệ 以dĩ 外ngoại 。別biệt 有hữu 無vô 痴si 。如như 成thành 唯duy 識thức 等đẳng 。今kim 此thử 經Kinh 文văn 。同đồng 薩tát 婆bà 多đa 。用dụng 慧tuệ 為vi 體thể 。

經kinh 。三tam 意ý 止chỉ 。未vị 來lai 果quả 忍nhẫn 也dã 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 緣duyên 三tam 世thế 因nhân 果quả 忍nhẫn 。謂vị 緣duyên 過quá 去khứ 。唯duy 因nhân 非phi 果quả 。若nhược 緣duyên 現hiện 在tại 。亦diệc 因nhân 亦diệc 果quả 。望vọng 前tiền 後hậu 故cố 。緣duyên 未vị 來lai 世thế 。唯duy 果quả 非phi 因nhân 。在tại 後hậu 時thời 故cố 。此thử 亦diệc 是thị 慧tuệ 。忍nhẫn 受thọ 前tiền 境cảnh 。故cố 名danh 為vi 忍nhẫn 。

經kinh 。是thị 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 能năng 。化hóa 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 攝nhiếp 化hóa 應ưng 知tri 。

經kinh 。已dĩ 能năng 過quá (# 至chí 。所sở 不bất 能năng 壞hoại 。

釋thích 曰viết 。第đệ 四tứ 離ly 過quá 。謂vị 過quá 我ngã 人nhân 等đẳng 者giả 。遠viễn 離ly 我ngã 見kiến 。然nhiên 彼bỉ 我ngã 見kiến 。有hữu 眾chúng 多đa 名danh 。謂vị 我ngã 人nhân 知tri 者giả 見kiến 者giả 眾chúng 生sanh 。如như 瑜du 伽già 有hữu 八bát 種chủng 。名danh 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。有hữu 十thập 三tam 名danh 。言ngôn 外ngoại 道đạo 倒đảo 想tưởng 者giả 。六lục 十thập 二nhị 見kiến 等đẳng 。

經kinh 。

復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。修tu 行hành 上thượng 伏phục 忍nhẫn 。進tiến 入nhập 平bình 等đẳng 道Đạo 。名danh 為vi 道đạo 種chủng 性tánh 地địa (# 或hoặc 有hữu 本bổn 云vân 。

復phục 有hữu 十thập 道đạo 十thập 種chủng 性tánh 地địa 。旦đán 依y 前tiền 本bổn )# 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 釋thích 道đạo 種chủng 性tánh 地địa 。文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。一nhất 標tiêu 位vị 總tổng 名danh 。二nhị 出xuất 位vị 體thể 性tánh 。三tam 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 。四tứ 辨biện 勝thắng 用dụng 。此thử 即tức 初sơ 也dã 。謂vị 入nhập 初Sơ 地Địa 。離ly 能năng 所sở 取thủ 平bình 等đẳng 聖thánh 道Đạo 。此thử 與dữ 聖thánh 道Đạo 為vi 因nhân 性tánh 故cố 。名danh 道đạo 種chủng 性tánh 。

經kinh 。所sở 謂vị 觀quán 色sắc (# 至chí )# 解giải 脫thoát 忍nhẫn 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 別biệt 出xuất 體thể 性tánh 。文văn 別biệt 有hữu 三tam 。初sơ 明minh 五ngũ 忍nhẫn 。次thứ 顯hiển 三tam 忍nhẫn 。後hậu 辨biện 二nhị 忍nhẫn 。合hợp 成thành 十thập 忍nhẫn 。總tổng 釋thích 意ý 云vân 。有hữu 情tình 流lưu 轉chuyển 。五ngũ 蘊uẩn 為vi 體thể 。流lưu 三tam 界giới 處xứ 。尋tầm 其kỳ 根căn 本bổn 。不bất 離ly 二nhị 諦đế 。故cố 成thành 十thập 忍nhẫn 。忍nhẫn 謂vị 忍nhẫn 解giải 。然nhiên 即tức 是thị 慧tuệ 。前tiền 文văn 五ngũ 忍nhẫn 。從tùng 果quả 立lập 名danh 。由do 觀quán 五ngũ 蘊uẩn 。得đắc 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 故cố 。後hậu 之chi 五ngũ 忍nhẫn 。從tùng 境cảnh 立lập 名danh 。尋tầm 即tức 可khả 知tri 。此thử 即tức 第đệ 一nhất 明minh 觀quán 五ngũ 蘊uẩn 。得đắc 前tiền 五ngũ 忍nhẫn 。謂vị 觀quán 色sắc 蘊uẩn 。便tiện 得đắc 戒giới 忍nhẫn 。表biểu 無vô 表biểu 戒giới 。皆giai 色sắc 蘊uẩn 故cố 。准chuẩn 此thử 經Kinh 文văn 。表biểu 無vô 表biểu 戒giới 。皆giai 是thị 色sắc 也dã 。觀quán 識thức 蘊uẩn 得đắc 知tri 見kiến 忍nhẫn 。以dĩ 了liễu 別biệt 識thức 與dữ 知tri 見kiến 慧tuệ 。義nghĩa 相tương 順thuận 故cố 。觀quán 想tưởng 蘊uẩn 得đắc 定định 忍nhẫn 。以dĩ 彼bỉ 假giả 想tưởng 。能năng 入nhập 定định 故cố 。如như 四tứ 無vô 色sắc 由do 想tưởng 故cố 得đắc 。觀quán 受thọ 蘊uẩn 得đắc 慧tuệ 忍nhẫn 。以dĩ 依y 受thọ 故cố 。立lập 於ư 四tứ 禪thiền 。由do 依y 禪thiền 故cố 。能năng 發phát 者giả 慧tuệ 。是thị 故cố 觀quán 受thọ 。而nhi 得đắc 慧tuệ 忍nhẫn 。解giải 脫thoát 忍nhẫn 者giả 。是thị 解giải 脫thoát 身thân 。解giải 脫thoát 有hữu 二nhị 種chủng 。一nhất 者giả 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 。即tức 是thị 勝thắng 解giải 。二nhị 者giả 無vô 為vi 解giải 脫thoát 。此thử 明minh 由do 斷đoạn 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 煩phiền 惱não 。偏thiên 得đắc 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 勝thắng 解giải 。名danh 解giải 脫thoát 忍nhẫn 。於ư 境cảnh 自tự 在tại 。名danh 解giải 脫thoát 故cố 。是thị 故cố 婆bà 沙sa 。及cập 佛Phật 地địa 論luận 。皆giai 說thuyết 勝thắng 解giải 為vi 解giải 脫thoát 身thân 。故cố 言ngôn 觀quán 行hành 蘊uẩn 得đắc 解giải 脫thoát 忍nhẫn 。若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。觀quán 三tam 界giới 因nhân 果quả (# 至chí 無vô 相tướng 忍nhẫn 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 釋thích 三tam 忍nhẫn 。謂vị 觀quán 三tam 界giới 苦khổ 得đắc 空không 忍nhẫn 。於ư 苦khổ 果quả 上thượng 立lập 空không 義nghĩa 故cố 。於ư 三tam 界giới 因nhân 。得đắc 無vô 願nguyện 忍nhẫn 。以dĩ 煩phiền 惱não 業nghiệp 為vi 諦đế 因nhân 故cố 。通thông 觀quán 因nhân 果quả 。得đắc 無vô 相tướng 忍nhẫn 。證chứng 因nhân 果quả 空không 。證chứng 無vô 相tướng 故cố 。又hựu 解giải 。觀quán 欲dục 界giới 因nhân 果quả 得đắc 無vô 願nguyện 。極cực 可khả 厭yếm 故cố 。觀quán 色sắc 因nhân 果quả 以dĩ 得đắc 空không 。離ly 麁thô 法pháp 故cố 。依y 欲dục 色sắc 得đắc 無vô 相tướng 。諸chư 十thập 相tương/tướng 法pháp 多đa 分phần 盡tận 故cố 。如như 是thị 等đẳng 釋thích 。不bất 可khả 具cụ 述thuật 。

經kinh 。觀quán 二nhị 諦đế 虛hư 實thật (# 至chí 。得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三Tam 明Minh 二nhị 諦đế 忍nhẫn 。謂vị 觀quán 俗tục 得đắc 無vô 常thường 忍nhẫn 。觀quán 真chân 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。此thử 約ước 有hữu 為vi 無vô 為vi 。以dĩ 釋thích 二nhị 諦đế 。

經kinh 。是thị 菩Bồ 薩Tát 至chí 四tứ 天thiên 下hạ 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 。謂vị 道đạo 種chủng 性tánh 。作tác 金Kim 輪Luân 王Vương 。化hóa 四tứ 天thiên 下hạ 。又hựu 解giải 。是thị 菩Bồ 薩Tát 十thập 堅kiên 心tâm 者giả 。結kết 上thượng 十thập 忍nhẫn 。

經kinh 。生sanh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 善thiện 根căn 。

釋thích 曰viết 。第đệ 四tứ 辨biện 其kỳ 勝thắng 用dụng 。義nghĩa 顯hiển 可khả 知tri 。

經kinh 。又hựu 信tín 忍nhẫn 菩Bồ 薩Tát 所sở 謂vị 善thiện 達đạt 明minh 行hành 者giả 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 明minh 信tín 忍nhẫn 。文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。一nhất 標tiêu 名danh 配phối 位vị 。二nhị 明minh 除trừ 障chướng 。三Tam 明Minh 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 。四tứ 明minh 發phát 行hạnh 種chủng 子tử 。此thử 即tức 第đệ 一nhất 標tiêu 名danh 配phối 位vị 。言ngôn 信tín 忍nhẫn 者giả 。標tiêu 名danh 。以dĩ 無vô 漏lậu 信tín 。信tín 三Tam 寶Bảo 苦khổ 。故cố 名danh 信tín 忍nhẫn 。言ngôn 善thiện 達đạt 明minh 中trung 行hành 者giả 。配phối 位vị 如như 下hạ 經kinh 說thuyết 。善thiện 謂vị 善thiện 覺giác 。初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。現hiện 證chứng 二nhị 空không 。故cố 名danh 善thiện 覺giác 。達đạt 即tức 離ly 達đạt 。所sở 謂vị 二nhị 地địa 。離ly 犯phạm 戒giới 垢cấu 。達đạt 真chân 俗tục 境cảnh 。故cố 名danh 離ly 達đạt 。明minh 即tức 明minh 慧tuệ 。謂vị 第đệ 三tam 地địa 。以dĩ 三tam 慧tuệ 光quang 。明minh 諸chư 法pháp 故cố 。名danh 明minh 慧tuệ 。此thử 上thượng 三tam 地địa 。五ngũ 蘊uẩn 假giả 人nhân 。名danh 為vi 行hành 者giả 。

經kinh 。斷đoạn 三tam 界giới 色sắc 煩phiền 惱não 縛phược 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 明minh 除trừ 障chướng 也dã 。然nhiên 此thử 除trừ 障chướng 。諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。就tựu 實thật 正chánh 理lý 。如như 成thành 唯duy 識thức 第đệ 十thập 卷quyển 說thuyết 。謂vị 一nhất 切thiết 障chướng 。二nhị 障chướng 所sở 攝nhiếp 。煩phiền 惱não 障chướng 中trung 。見kiến 所sở 斷đoạn 種chủng 。於ư 極cực 喜hỷ 地địa 見kiến 道đạo 初sơ 斷đoạn 。彼bỉ 障chướng 現hiện 起khởi 。地địa 前tiền 已dĩ 伏phục 。修tu 所sở 斷đoạn 種chủng 。金kim 剛cang 喻dụ 定định 。現hiện 在tại 前tiền 時thời 。一nhất 切thiết 頓đốn 斷đoạn 。彼bỉ 障chướng 現hiện 起khởi 。地địa 前tiền 漸tiệm 伏phục 。初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 能năng 頓đốn 盡tận 。令linh 永vĩnh 不bất 行hành 。如như 阿A 羅La 漢Hán 。由do 故cố 意ý 力lực 。前tiền 七thất 地địa 中trung 。雖tuy 暫tạm 現hiện 起khởi 。而nhi 不bất 為vi 失thất 。八bát 地địa 已dĩ 上thượng 。畢tất 竟cánh 不bất 行hành 。所sở 知tri 障chướng 中trung 。見kiến 所sở 斷đoạn 種chủng 。於ư 極cực 喜hỷ 地địa 見kiến 道đạo 初sơ 斷đoạn 。彼bỉ 障chướng 現hiện 起khởi 。地địa 前tiền 已dĩ 伏phục 。修tu 所sở 斷đoạn 種chủng 。於ư 十Thập 地Địa 中trung 。漸tiệm 次thứ 斷đoạn 滅diệt 。金kim 剛cang 喻dụ 定định 。現hiện 在tại 前tiền 時thời 。方phương 永vĩnh 斷đoạn 盡tận 。彼bỉ 障chướng 現hiện 起khởi 。地địa 前tiền 漸tiệm 伏phục 。乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。方phương 永vĩnh 斷đoạn 盡tận 。八bát 地địa 已dĩ 上thượng 。六lục 識thức 俱câu 者giả 。不bất 復phục 現hiện 行hành 。無vô 漏lậu 觀quán 心tâm 。及cập 果quả 相tương 續tục 。能năng 違vi 彼bỉ 故cố 。第đệ 七thất 俱câu 者giả 。猶do 可khả 現hiện 行hành 。法pháp 空không 智trí 果quả 起khởi 位vị 方phương 伏phục 。前tiền 五ngũ 轉chuyển 識thức 。設thiết 未vị 轉chuyển 依y 。無vô 漏lậu 伏phục 故cố 。障chướng 不bất 現hiện 起khởi 。雖tuy 於ư 修tu 道Đạo 十Thập 地Địa 位vị 中trung 。皆giai 不bất 斷đoạn 滅diệt 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。而nhi 彼bỉ 麁thô 重trọng 。熏huân 漸tiệm 斷đoạn 滅diệt 。由do 斯tư 故cố 說thuyết 。二nhị 障chướng 麁thô 重trọng 。一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。三tam 住trụ 斷đoạn 義nghĩa 。雖tuy 諸chư 住trụ 中trung 皆giai 斷đoạn 麁thô 重trọng 。而nhi 三tam 位vị 顯hiển 。是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。然nhiên 此thử 經Kinh 文văn 。且thả 依y 此thử 品phẩm 。地địa 前tiền 伏phục 忍nhẫn 。而nhi 伏phục 非phi 斷đoạn 。信tín 忍nhẫn 三tam 地địa 。說thuyết 斷đoạn 三tam 界giới 色sắc 煩phiền 惱não 縛phược 。順thuận 忍nhẫn 三tam 地địa 。能năng 斷đoạn 三tam 界giới 心tâm 等đẳng 煩phiền 惱não 。無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 地địa 。亦diệc 釋thích 三tam 界giới 心tâm 色sắc 等đẳng 習tập 。至chí 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。佛Phật 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 三tam 界giới 心tâm 習tập 。即tức 此thử 下hạ 文văn 受thọ 持trì 品phẩm 說thuyết 。初Sơ 地Địa 斷đoạn 貪tham 。二nhị 地địa 斷đoạn 嗔sân 。三tam 地địa 斷đoạn 癡si 。四tứ 地địa 斷đoạn 見kiến 。五ngũ 地địa 斷đoạn 疑nghi 。六lục 地địa 斷đoạn 三tam 界giới 集tập 因nhân 集tập 果quả 。七thất 地địa 斷đoạn 三tam 界giới 習tập 因nhân 業nghiệp 果quả 。八bát 地địa 觀quán 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 。九cửu 地địa 滅diệt 心tâm 心tâm 相tương/tướng 。十Thập 地Địa 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 解giải 脫thoát 。住trụ 金kim 剛cang 臺đài 者giả 。為vi 顯hiển 諸chư 地địa 勝thắng 劣liệt 差sai 別biệt 。就tựu 障chướng 麁thô 重trọng 。說thuyết 貪tham 嗔sân 等đẳng 。非phi 就tựu 實thật 義nghĩa 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。就tựu 實thật 正chánh 理lý 。如như 前tiền 所sở 說thuyết 。煩phiền 惱não 障chướng 中trung 。見kiến 所sở 斷đoạn 種chủng 。見kiến 位vị 永vĩnh 斷đoạn 。修tu 所sở 斷đoạn 種chủng 。要yếu 至chí 金kim 剛cang 。一nhất 剎sát 那na 中trung 。方phương 能năng 頓đốn 斷đoạn 。若nhược 所sở 知tri 障chướng 。地địa 地địa 別biệt 斷đoạn 。故cố 知tri 煩phiền 惱não 障chướng 中trung 。位vị 位vị 斷đoạn 者giả 。就tựu 麁thô 重trọng 說thuyết 。然nhiên 此thử 所sở 說thuyết 色sắc 心tâm 煩phiền 惱não 。自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。一nhất 云vân 從tùng 境cảnh 得đắc 名danh 。若nhược 緣duyên 色sắc 者giả 。名danh 色sắc 煩phiền 惱não 。若nhược 緣duyên 心tâm 者giả 。名danh 心tâm 煩phiền 惱não 。或hoặc 可khả 從tùng 喻dụ 得đắc 名danh 。色sắc 心tâm 相tương 望vọng 。色sắc 麁thô 心tâm 細tế 。是thị 故cố 麁thô 惑hoặc 。名danh 色sắc 煩phiền 惱não 。其kỳ 細tế 惑hoặc 者giả 。名danh 心tâm 煩phiền 惱não 。色sắc 心tâm 習tập 者giả 。就tựu 習tập 氣khí 中trung 。若nhược 麁thô 習tập 氣khí 。但đãn 言ngôn 色sắc 心tâm 煩phiền 惱não 。若nhược 微vi 細tế 者giả 。名danh 色sắc 心tâm 習tập 。問vấn 習tập 氣khí 以dĩ 何hà 為vi 體thể 。解giải 云vân 。舊cựu 相tương/tướng 傳truyền 說thuyết 。二nhị 障chướng 種chủng 子tử 若nhược 麁thô 易dị 斷đoạn 。名danh 為vi 正chánh 使sử 。細tế 而nhi 難nạn/nan 斷đoạn 。名danh 為vi 習tập 氣khí 。慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 。依y 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 。習tập 氣khí 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。亦diệc 名danh 麁thô 重trọng 。謂vị 由do 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 力lực 故cố 。所sở 引dẫn 有hữu 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 上thượng 有hữu 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。與dữ 所sở 依y 蘊uẩn 。非phi 一nhất 非phi 異dị 。無vô 別biệt 體thể 性tánh 。故cố 言ngôn 非phi 異dị 。斷đoạn 不bất 斷đoạn 別biệt 。故cố 言ngôn 非phi 一nhất 。然nhiên 此thử 麁thô 重trọng 。無vô 體thể 性tánh 故cố 。不bất 能năng 別biệt 得đắc 擇trạch 滅diệt 法pháp 無vô 為vi 。而nhi 斷đoạn 位vị 者giả 。且thả 加gia 煩phiền 惱não 障chướng 中trung 。見kiến 所sở 斷đoạn 種chủng 。唯duy 有hữu 一nhất 品phẩm 。所sở 引dẫn 習tập 氣khí 。有hữu 無vô 量lượng 品phẩm 。若nhược 依y 二Nhị 乘Thừa 。從tùng 七thất 方phương 便tiện 。漸tiệm 斷đoạn 習tập 氣khí 。乃nãi 至chí 羅La 漢Hán 。入nhập 無vô 餘dư 依y 。隨tùy 所sở 依y 捨xả 。若nhược 迴hồi 心tâm 者giả 。至chí 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 無vô 間gian 道đạo 時thời 。斷đoạn 見kiến 所sở 斷đoạn 種chủng 。所sở 引dẫn 習tập 氣khí 。解giải 脫thoát 道đạo 時thời 。方phương 能năng 斷đoạn 盡tận 修tu 所sở 斷đoạn 種chủng 。乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 。金kim 剛cang 心tâm 時thời 。方phương 能năng 斷đoạn 盡tận 所sở 引dẫn 習tập 氣khí 。至chí 妙diệu 覺giác 位vị 。解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。方phương 能năng 斷đoạn 盡tận 。若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。如như 成thành 唯duy 識thức 記ký 。問vấn 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 此thử 經Kinh 等đẳng 云vân 。於ư 諸chư 地Địa 中trung 。斷đoạn 貪tham 嗔sân 等đẳng 。又hựu 菩Bồ 薩Tát 地địa 。說thuyết 二nhị 障chướng 種chủng 。有hữu 三tam 位vị 斷đoạn 。如như 何hà 會hội 釋thích 。解giải 云vân 。如như 上thượng 所sở 引dẫn 。成thành 唯duy 識thức 論luận 第đệ 十thập 卷quyển 說thuyết 。由do 此thử 道Đạo 理lý 。本bổn 業nghiệp 瓔anh 珞lạc 上thượng 卷quyển 所sở 說thuyết 。三tam 賢hiền 菩Bồ 薩Tát 。伏phục 三tam 界giới 煩phiền 惱não 麁thô 業nghiệp 道đạo 。麁thô 相tương 續tục 果quả 。亦diệc 不bất 起khởi 麁thô 。是thị 見kiến 道đạo 。喜hỷ 忍nhẫn 伏phục 三tam 道đạo 業nghiệp 道đạo 。離ly 忍nhẫn 伏phục 人nhân 中trung 業nghiệp 道đạo 。明minh 忍nhẫn 伏phục 六lục 天thiên 業nghiệp 道đạo 。焰diễm 忍nhẫn 伏phục 諸chư 見kiến 業nghiệp 道đạo 。勝thắng 忍nhẫn 伏phục 疑nghi 見kiến 業nghiệp 道đạo 。光quang 忍nhẫn 伏phục 心tâm 因nhân 業nghiệp 道đạo 。無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 伏phục 果quả 業nghiệp 道đạo 。不bất 動động 忍nhẫn 伏phục 色sắc 因nhân 業nghiệp 道đạo 。光quang 忍nhẫn 伏phục 心tâm 因nhân 業nghiệp 道đạo 。寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 伏phục 心tâm 色sắc 二nhị 習tập 業nghiệp 道đạo 。無vô 垢cấu 忍nhẫn 伏phục 習tập 果quả 道đạo 。習tập 前tiền 已dĩ 斷đoạn 。而nhi 果quả 不bất 敗bại 亡vong 。是thị 故cố 佛Phật 子tử 三tam 賢hiền 。名danh 為vi 伏phục 斷đoạn 。喜hỷ 忍nhẫn 已dĩ 上thượng 。亦diệc 伏phục 亦diệc 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。覺giác 忍nhẫn 現hiện 時thời 。法Pháp 界Giới 中trung 一nhất 切thiết 無vô 明minh 。頓đốn 斷đoạn 無vô 餘dư 。亦diệc 顯hiển 諸chư 位vị 勝thắng 劣liệt 異dị 故cố 。擬nghĩ 宜nghi 而nhi 說thuyết 。非phi 實thật 正chánh 理lý 。設thiết 有hữu 餘dư 教giáo 異dị 此thử 說thuyết 。亦diệc 應ưng 准chuẩn 此thử 。若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。具cụ 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。能năng 化hóa (# 至chí 。無vô 量lượng 功công 德đức 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 。謂vị 初Sơ 地Địa 百bách 佛Phật 國quốc 。二nhị 地địa 千thiên 佛Phật 國quốc 。三tam 地địa 萬vạn 佛Phật 國quốc 。所sở 現hiện 化hóa 身thân 。三tam 地địa 差sai 別biệt 。准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。又hựu 現hiện 神thần 通thông 。無vô 量lượng 功công 德đức 差sai 別biệt 。謂vị 初Sơ 地Địa 神thần 通thông 。動động 百bách 佛Phật 國quốc 。二nhị 地địa 千thiên 佛Phật 國quốc 。三tam 地địa 萬vạn 佛Phật 國quốc 土độ 也dã 。

經kinh 。常thường 以dĩ 十thập 五ngũ 心tâm 為vi 首thủ 。

釋thích 曰viết 。第đệ 四tứ 明minh 發phát 行hạnh 種chủng 子tử 。文văn 別biệt 有hữu 三tam 。初sơ 總tổng 標tiêu 。以dĩ 十thập 五ngũ 心tâm 為vi 首thủ 。次thứ 列liệt 十thập 五ngũ 心tâm 。後hậu 總tổng 結kết 。此thử 即tức 總tổng 標tiêu 。十thập 五ngũ 心tâm 為vi 發phát 行hạnh 本bổn 種chủng 。

經kinh 。四tứ 攝nhiếp 法pháp (# 至chí 。三tam 解giải 脫thoát 門môn 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 列liệt 十thập 五ngũ 心tâm 。謂vị 四tứ 攝nhiếp 等đẳng 四tứ 門môn 功công 德đức 。便tiện 成thành 十thập 五ngũ 心tâm 功công 德đức 也dã 。言ngôn 弘hoằng 願nguyện 。如như 瓔anh 珞lạc 經kinh 說thuyết 。願nguyện 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。度độ 苦khổ 斷đoạn 集tập 。證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。名danh 四tứ 弘hoằng 願nguyện 。具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。

經kinh 。是thị 菩Bồ 薩Tát 從tùng 善thiện 地địa (# 或hoặc 有hữu 本bổn 云vân 。從tùng 善thiện 覺giác 地địa 至chí )# 根căn 本bổn 種chủng 子tử 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 總tổng 結kết 。應ưng 知tri 。

經kinh 。又hựu 順thuận 忍nhẫn 菩Bồ 薩Tát 至chí )# 現hiện 法pháp 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 順thuận 忍nhẫn 。文văn 別biệt 有hữu 三tam 。初sơ 標tiêu 名danh 配phối 位vị 。次thứ 明minh 除trừ 障chướng 。後hậu 顯hiển 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 。此thử 即tức 初sơ 也dã 。順thuận 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 觀quán 。名danh 為vi 順thuận 忍nhẫn 。言ngôn 見kiến 勝thắng 現hiện 法pháp 者giả 配phối 位vị 。見kiến 謂vị 炎diễm 慧tuệ 。即tức 第đệ 四tứ 地địa 。得đắc 道Đạo 品phẩm 見kiến 。故cố 名danh 為vi 見kiến 。勝thắng 即tức 難nan 勝thắng 。是thị 第đệ 五ngũ 地địa 。難nan 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 勸khuyến 難nan 化hóa 眾chúng 生sanh 。心tâm 無vô 垢cấu 難nạn/nan 。二nhị 所sở 化hóa 不bất 從tùng 。心tâm 無vô 垢cấu 難nạn/nan 。能năng 退thoái 二nhị 難nạn/nan 。於ư 難nan 得đắc 勝thắng 。名danh 難Nan 勝Thắng 地Địa 。言ngôn 現hiện 法pháp 者giả 。即tức 是thị 第đệ 六lục 現hiện 前tiền 地địa 十thập 二nhị 緣duyên 觀quán 。恆hằng 現hiện 在tại 前tiền 。名danh 現Hiện 前Tiền 地Địa 。

經kinh 。能năng 斷đoạn (# 至chí )# 煩phiền 惱não 縛phược 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 明minh 其kỳ 除trừ 障chướng 。謂vị 此thử 位vị 中trung 。斷đoạn 緣duyên 心tâm 煩phiền 惱não 繫hệ 縛phược 。名danh 心tâm 煩phiền 惱não 縛phược 。或hoặc 望vọng 前tiền 位vị 色sắc 煩phiền 惱não 麁thô 顯hiển 。此thử 位vị 中trung 心tâm 煩phiền 惱não 細tế 。故cố 喻dụ 於ư 心tâm 。所sở 言ngôn 等đẳng 者giả 。等đẳng 心tâm 所sở 也dã 。

經kinh 。故cố 現hiện 一nhất 身thân (# 至chí )# 化hóa 眾chúng 生sanh 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 。謂vị 現hiện 一nhất 實thật 身thân 。於ư 十thập 方phương 佛Phật 國quốc 中trung 。現hiện 無vô 量lượng 通thông 化hóa 眾chúng 生sanh 。或hoặc 可khả 於ư 十thập 方phương 國quốc 。各các 現hiện 一nhất 化hóa 身thân 化hóa 眾chúng 生sanh 。故cố 言ngôn 一nhất 身thân 。問vấn 何hà 故cố 信tín 忍nhẫn 現hiện 百bách 身thân 等đẳng 。此thử 順thuận 忍nhẫn 中trung 。但đãn 言ngôn 一nhất 身thân 。解giải 云vân 。信tín 忍nhẫn 明minh 其kỳ 化hóa 身thân 。故cố 說thuyết 多đa 身thân 。此thử 說thuyết 實thật 身thân 。故cố 說thuyết 一nhất 也dã 。問vấn 菩Bồ 薩Tát 身thân 。一nhất 時thời 到đáo 十thập 方phương 不phủ 。答đáp 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。一nhất 云vân 能năng 到đáo 。不bất 思tư 議nghị 故cố 。一nhất 云vân 不bất 到đáo 。實thật 身thân 不bất 可khả 在tại 多đa 處xứ 故cố 。雖tuy 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。且thả 依y 後hậu 說thuyết 。

經kinh 。又hựu 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。至chí )# 觀quán 慧tuệ 。

釋thích 曰viết 。第đệ 四tứ 明minh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。文văn 別biệt 有hữu 三tam 。初sơ 標tiêu 名danh 配phối 位vị 。次thứ 明minh 除trừ 障chướng 。後hậu 明minh 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 。言ngôn 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。有hữu 說thuyết 名danh 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。名danh 為vi 無vô 生sanh 。無vô 自tự 體thể 故cố 。或hoặc 說thuyết 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。及cập 圓viên 成thành 實thật 。皆giai 名danh 無vô 生sanh 。如như 解giải 深thâm 密mật 瑜du 伽già 論luận 。或hoặc 說thuyết 三tam 性tánh 皆giai 名danh 無vô 生sanh 。謂vị 本bổn 性tánh 無vô 生sanh 。自tự 然nhiên 無vô 生sanh 。惑hoặc 苦khổ 無vô 生sanh 。如như 成thành 唯duy 識thức 等đẳng 言ngôn 。所sở 謂vị 遠viễn 不bất 動động 慧tuệ 者giả 。配phối 位vị 。七thất 地địa 名danh 遠viễn 行hành 。至chí 功công 用dụng 心tâm 最tối 後hậu 邊biên 故cố 。八bát 地địa 名danh 不bất 動động 相tương/tướng 用dụng 煩phiền 惱não 。不bất 能năng 動động 故cố 。九cửu 地địa 名danh 觀quán 慧tuệ 。四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。化hóa 有hữu 情tình 故cố 。

經kinh 。亦diệc 斷đoạn 三tam 界giới 心tâm 色sắc 等đẳng 習tập 煩phiền 惱não 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 明minh 除trừ 障chướng 也dã 。謂vị 於ư 前tiền 位vị 。已dĩ 斷đoạn 色sắc 心tâm 煩phiền 惱não 。今kim 此thử 位vị 中trung 所sở 斷đoạn 微vi 細tế 。名danh 心tâm 色sắc 等đẳng 習tập 。

經kinh 。現hiện 不bất 可khả 說thuyết (# 至chí )# 神thần 通thông 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 。如như 經kinh 可khả 知tri 。

經kinh 。

復phục 次thứ 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。

釋thích 曰viết 。第đệ 五ngũ 辨biện 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。一nhất 標tiêu 名danh 配phối 位vị 。二nhị 辨biện 其kỳ 除trừ 障chướng 。三tam 約ước 諦đế 辨biện 異dị 。四tứ 無vô 緣duyên 下hạ 。所sở 化hóa 分phân 齊tề 。前tiền 中trung 有hữu 三tam 。初sơ 標tiêu 名danh 。次thứ 讚tán 用dụng 。後hậu 配phối 位vị 。此thử 即tức 標tiêu 名danh 。若nhược 依y 本bổn 記ký 。寂tịch 是thị 定định 。滅diệt 是thị 慧tuệ 。依y 定định 發phát 慧tuệ 。滅diệt 諸chư 漏lậu 故cố 。名danh 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。一nhất 云vân 。離ly 諸chư 法pháp 相tướng 。究cứu 竟cánh 真Chân 如Như 。名danh 為vi 寂tịch 滅diệt 。緣duyên 彼bỉ 境cảnh 智trí 。名danh 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。

經kinh 。佛Phật 與dữ 菩Bồ 薩Tát 至chí 。入nhập 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 讚tán 用dụng 。言ngôn 金kim 剛cang 者giả 。自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 能năng 斷đoạn 智trí 。名danh 為vi 金kim 剛cang 。能năng 斷đoạn 一nhất 切thiết 。諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。今kim 此thử 經Kinh 。依y 此thử 而nhi 說thuyết 。二nhị 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。名danh 為vi 金kim 剛cang 。性tánh 強cường/cưỡng 難nạn/nan 斷đoạn 。似tự 金kim 剛cang 故cố 。故cố 新tân 翻phiên 般Bát 若Nhã 。名danh 為vi 能năng 斷đoạn 金kim 剛cang 。惑hoặc 可khả 金kim 剛cang 。亦diệc 屬thuộc 能năng 斷đoạn 。由do 此thử 義nghĩa 故cố 。佛Phật 與dữ 菩Bồ 薩Tát 。同đồng 用dụng 此thử 忍nhẫn 。

經kinh 。下hạ 忍nhẫn 行hành 中trung 行hành (# 至chí )# 薩tát 般Bát 若Nhã 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 配phối 位vị 。薩Tát 婆Bà 若Nhã 。此thử 云vân 一Nhất 切Thiết 智Trí 。

經kinh 。共cộng 觀quán 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 辨biện 其kỳ 除trừ 障chướng 。文văn 別biệt 有hữu 三tam 。初sơ 明minh 觀quán 境cảnh 。次thứ 辨biện 除trừ 障chướng 。後hậu 顯hiển 二nhị 道đạo 。差sai 別biệt 之chi 相tướng 。此thử 即tức 初sơ 也dã 。謂vị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。同đồng 觀quán 真Chân 如Như 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。問vấn 此thử 位vị 同đồng 觀quán 。有hữu 勝thắng 劣liệt 不phủ 。若nhược 有hữu 勝thắng 劣liệt 。本bổn 業nghiệp 經kinh 中trung 。何hà 名danh 等đẳng 覺giác 。若nhược 無vô 勝thắng 劣liệt 。如như 何hà 瑜du 伽già 。八bát 復phục 次thứ 釋thích 勝thắng 劣liệt 差sai 別biệt 。答đáp 云vân 。諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。一nhất 云vân 。緣duyên 真chân 即tức 無vô 勝thắng 劣liệt 。若nhược 緣duyên 俗tục 境cảnh 。勝thắng 劣liệt 不bất 同đồng 。故cố 經kinh 與dữ 論luận 。互hỗ 不bất 相tương 違vi 。一nhất 云vân 。據cứ 實thật 勝thắng 劣liệt 不bất 同đồng 。故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。聞văn 見kiến 佛Phật 性tánh 。於ư 如Như 來Lai 地địa 。眼nhãn 見kiến 佛Phật 性tánh 。具cụ 說thuyết 如như 。彼bỉ 又hựu 瑜du 伽già 論luận 十thập 四tứ 五ngũ 曰viết 。所sở 見kiến 月nguyệt 光quang 喻dụ 二nhị 位vị 。故cố 知tri 二nhị 位vị 定định 有hữu 勝thắng 劣liệt 。而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 。等đẳng 斷đoạn 一nhất 障chướng 。故cố 說thuyết 為vi 等đẳng 。慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 。意ý 從tùng 後hậu 釋thích 。

經kinh 。斷đoạn 三tam 界giới 心tâm 習tập 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 正chánh 辨biện 除trừ 障chướng 。於ư 前tiền 位vị 中trung 。已dĩ 斷đoạn 色sắc 心tâm 二nhị 種chủng 麁thô 習tập 。今kim 此thử 位vị 中trung 。亦diệc 斷đoạn 色sắc 心tâm 二nhị 種chủng 細tế 習tập 。為vi 顯hiển 所sở 斷đoạn 最tối 微vi 細tế 故cố 。但đãn 名danh 心tâm 習tập 。

經kinh 。無vô 明minh 盡tận 相tương/tướng (# 至chí 。為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 正chánh 辨biện 二nhị 道đạo 差sai 別biệt 相tương/tướng 。然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。一nhất 云vân 。無vô 明minh 盡tận 相tương/tướng 為vi 金kim 剛cang 盡tận 相tương/tướng 者giả 。顯hiển 無vô 間gian 道đạo 相tương/tướng 。據cứ 實thật 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 皆giai 盡tận 。就tựu 根căn 本bổn 說thuyết 。是thị 故cố 但đãn 言ngôn 無vô 明minh 盡tận 相tương/tướng 。即tức 用dụng 此thử 相tương/tướng 。為vi 金kim 剛cang 盡tận 相tương/tướng 。解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。已dĩ 過quá 無vô 明minh 盡tận 相tương/tướng 。故cố 言ngôn 無vô 相tướng 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。若nhược 依y 本bổn 記ký 。無vô 明minh 盡tận 相tương/tướng 為vi 金kim 剛cang 者giả 。顯hiển 無vô 間gian 道đạo 相tương/tướng 。謂vị 於ư 此thử 位vị 。有hữu 涉thiệp 相tương/tướng 盡tận 。就tựu 根căn 本bổn 說thuyết 。故cố 言ngôn 無vô 明minh 盡tận 相tương/tướng 為vi 金kim 剛cang 盡tận 相tương/tướng 。無vô 相tướng 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 者giả 。顯hiển 解giải 脫thoát 道đạo 。言ngôn 盡tận 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。無vô 間gian 道đạo 時thời 。惑hoặc 相tương/tướng 雖tuy 盡tận 。猶do 有hữu 境cảnh 智trí 異dị 相tướng 。故cố 不bất 言ngôn 無vô 相tướng 。於ư 此thử 位vị 中trung 。盡tận 無vô 明minh 相tướng 。亦diệc 無vô 境cảnh 智trí 異dị 相tướng 。故cố 盡tận 相tương/tướng 無vô 相tướng 。為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。雖tuy 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。且thả 依y 後hậu 釋thích 。

經kinh 。超siêu 度độ 世thế 諦đế (# 至chí )# 等đẳng 法pháp 性tánh 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 約ước 諦đế 辨biện 異dị 。三tam 賢hiền 多đa 住trụ 世thế 諦đế 。十Thập 地Địa 多đa 住trụ 真Chân 諦Đế 。度độ 三tam 賢hiền 故cố 。超siêu 世thế 諦đế 。度độ 十Thập 地Địa 故cố 。超siêu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。超siêu 世thế 諦đế 故cố 非phi 有hữu 。超siêu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 故cố 非phi 無vô 。故cố 為vi 第đệ 十thập 一nhất 地địa 。薩tát 云vân 若nhược 覺giác 。自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。一nhất 云vân 。薩Tát 婆Bà 若Nhã 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。薩tát 云vân 若nhược 名danh 。一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。若nhược 依y 本bổn 記ký 。皆giai 翻phiên 一Nhất 切Thiết 智Trí 。言ngôn 湛trạm 然nhiên 清thanh 淨tịnh 。常thường 住trụ 不bất 變biến 。同đồng 真chân 際tế 。等đẳng 法pháp 性tánh 者giả 。重trọng/trùng 釋thích 薩tát 云vân 若nhược 。常thường 住trụ 之chi 相tướng 。諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。一nhất 云vân 。即tức 准chuẩn 此thử 文văn 。如Như 來Lai 常thường 住trụ 。無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。一nhất 云vân 。為vi 相tương 續tục 常thường 。故cố 說thuyết 常thường 住trụ 。具cụ 如như 三Tam 身Thân 章chương 。

經kinh 。無vô 緣duyên 大đại 悲bi 來lai 化hóa 三tam 界giới 。

釋thích 曰viết 。第đệ 四tứ 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 。文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。初sơ 標tiêu 宗tông 略lược 釋thích 。後hậu 依y 宗tông 廣quảng 釋thích 。此thử 即tức 初sơ 也dã 。謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。能năng 化hóa 所sở 化hóa 。皆giai 不bất 離ly 三tam 界giới 。大đại 悲bi 是thị 能năng 化hóa 之chi 具cụ 。眾chúng 生sanh 是thị 所sở 化hóa 之chi 境cảnh 。薩Tát 婆Bà 若Nhã 是thị 能năng 化hóa 之chi 體thể 。大đại 悲bi 有hữu 三tam 。一nhất 眾chúng 生sanh 緣duyên 。二nhị 法pháp 緣duyên 。三tam 無vô 緣duyên 。初sơ 通thông 外ngoại 道đạo 。次thứ 通thông 二Nhị 乘Thừa 。後hậu 唯duy 佛Phật 及cập 菩Bồ 薩Tát 。若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。如như 智Trí 度Độ 論luận 二nhị 十thập 三tam 。及cập 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 五ngũ 等đẳng 。今kim 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。以dĩ 大đại 悲bi 力lực 。化hóa 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。乘thừa 一Nhất 切Thiết 智Trí 。來lai 化hóa 三tam 界giới 。

經kinh 。善thiện 男nam 子tử (# 至chí )# 亦diệc 不bất 出xuất 三tam 界giới 。

釋thích 曰viết 。自tự 下hạ 第đệ 二nhị 依y 宗tông 廣quảng 釋thích 。文văn 別biệt 有hữu 三tam 。初sơ 申thân 正chánh 理lý 。次thứ 三tam 界giới 外ngoại 下hạ 。破phá 異dị 師sư 說thuyết 。後hậu 大đại 王vương 我ngã 言ngôn 下hạ 。引dẫn 古cổ 證chứng 今kim 。此thử 即tức 初sơ 也dã 。若nhược 依y 本bổn 記ký 。此thử 有hữu 四tứ 義nghĩa 。一nhất 煩phiền 惱não 用dụng 。由do 惑hoặc 發phát 業nghiệp 。生sanh 三tam 界giới 報báo 故cố 。二nhị 生sanh 死tử 果quả 。謂vị 所sở 感cảm 果quả 。體thể 屬thuộc 三tam 界giới 。二nhị 十thập 二nhị 根căn 中trung 。三tam 無vô 漏lậu 根căn 雖tuy 非phi 三tam 界giới 。依y 三tam 界giới 身thân 。故cố 言ngôn 不bất 出xuất 。三tam 智trí 慧tuệ 體thể 。謂vị 佛Phật 三Tam 身Thân 所sở 有hữu 智trí 慧tuệ 。名danh 智trí 慧tuệ 體thể 化hóa 三tam 界giới 處xứ 。故cố 言ngôn 不bất 出xuất 四Tứ 智Trí 慧tuệ 用dụng 。反phản 顯hiển 界giới 內nội 有hữu 所sở 化hóa 生sanh 。意ý 明minh 佛Phật 智trí 化hóa 三tam 界giới 用dụng 。雖tuy 名danh 相tướng 中trung 有hữu 此thử 四tứ 義nghĩa 。皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。若nhược 出xuất 三tam 界giới 繫hệ 縛phược 。即tức 見kiến 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。如như 理lý 不bất 復phục 見kiến 有hữu 。能năng 化hóa 所sở 化hóa 也dã 。今kim 解giải 此thử 文văn 。有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 。初sơ 煩phiền 惱não 及cập 果quả 。體thể 屬thuộc 三tam 界giới 。在tại 三tam 界giới 處xứ 。故cố 言ngôn 不bất 出xuất 。次thứ 辨biện 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。謂vị 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。在tại 三tam 界giới 處xứ 。眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 。及cập 五ngũ 受thọ 根căn 。男nam 女nữ 意ý 命mạng 。體thể 屬thuộc 三tam 界giới 。信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。有hữu 屬thuộc 有hữu 在tại 。後hậu 佛Phật 三Tam 身Thân 。雖tuy 非phi 三tam 界giới 。亦diệc 在tại 三tam 界giới 。故cố 言ngôn 不bất 出xuất 。或hoặc 可khả 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。亦diệc 後hậu 三tam 界giới 九cửu 根căn 中trung 起khởi 。故cố 說thuyết 在tại 界giới 。

經kinh 。三tam 界giới 外ngoại (# 至chí )# 非phi 七thất 。佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 破phá 異dị 師sư 說thuyết 。文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。初sơ 牒điệp 彼bỉ 外ngoại 計kế 。後hậu 指chỉ 同đồng 外ngoại 道đạo 。謂vị 外ngoại 疑nghi 云vân 。豈khởi 不bất 二Nhị 乘Thừa 聖thánh 者giả 。出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。若nhược 言ngôn 三tam 界giới 外ngoại 無vô 眾chúng 生sanh 。佛Phật 二Nhị 乘Thừa 教giáo 。何hà 所sở 化hóa 耶da 。由do 斯tư 計kế 云vân 。三tam 界giới 外ngoại 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 破phá 云vân 。三tam 界giới 外ngoại 有hữu 一nhất 眾chúng 生sanh 界giới 者giả 。吠phệ 世thế 史sử 迦ca 外ngoại 道đạo 。大đại 有hữu 經kinh 中trung 說thuyết 。非phi 七thất 佛Phật 說thuyết 。言ngôn 大đại 有hữu 者giả 。彼bỉ 說thuyết 六lục 句cú 義nghĩa 。一nhất 實thật 。二nhị 德đức 。三tam 業nghiệp 。四tứ 大đại 有hữu 。五ngũ 同đồng 異dị 。六lục 和hòa 合hợp 句cú 義nghĩa 。彼bỉ 說thuyết 大đại 有hữu 。名danh 大đại 有hữu 經kinh 。問vấn 豈khởi 不bất 三tam 界giới 外ngoại 有hữu 變biến 易dị 生sanh 死tử 。云vân 何hà 此thử 經Kinh 說thuyết 三tam 界giới 外ngoại 。無vô 眾chúng 生sanh 耶da 。答đáp 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。一nhất 恆hằng 解giải 者giả 。據cứ 實thật 界giới 外ngoại 變biến 易dị 生sanh 。而nhi 此thử 經Kinh 中trung 。未vị 明minh 此thử 義nghĩa 。亦diệc 無vô 有hữu 過quá 。依y 佛Phật 教giáo 中trung 。如như 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 四tứ 阿a 笈cấp 摩ma 。但đãn 說thuyết 佛Phật 身thân 。是thị 無vô 常thường 法pháp 。未vị 明minh 佛Phật 性tánh 常thường 住trụ 身thân 義nghĩa 。說thuyết 佛Phật 無vô 常thường 。亦diệc 無vô 過quá 失thất 。此thử 亦diệc 如như 是thị 。依y 佛Phật 教giáo 故cố 。二nhị 依y 理lý 釋thích 。隨tùy 分phân 別biệt 心tâm 。計kế 有hữu 三tam 界giới 。及cập 三tam 界giới 外ngoại 有hữu 變biến 易dị 生sanh 。皆giai 不bất 稱xưng 理lý 。由do 此thử 斷đoạn 所sở 計kế 。界giới 外ngoại 生sanh 死tử 。據cứ 實thật 還hoàn 是thị 不bất 出xuất 三tam 界giới 。故cố 大đại 品phẩm 云vân 。從tùng 三tam 界giới 中trung 出xuất 。至chí 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。以dĩ 不bất 動động 故cố 。唯duy 此thử 等đẳng 經kinh 。無vô 別biệt 有hữu 情tình 。出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。即tức 依y 此thử 意ý 。釋thích 經kinh 可khả 知tri 。慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 。作tác 如như 是thị 釋thích 。變biến 易dị 生sanh 死tử 。無vô 別biệt 業nghiệp 果quả 。即tức 依y 三tam 界giới 所sở 有hữu 業nghiệp 果quả 。由do 邊biên 際tế 定định 。轉chuyển 勝thắng 轉chuyển 妙diệu 。故cố 名danh 變biến 易dị 。三tam 界giới 門môn 中trung 。隨tùy 本bổn 業nghiệp 果quả 。即tức 彼bỉ 界giới 攝nhiếp 。故cố 此thử 經Kinh 云vân 。出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。無vô 別biệt 有hữu 情tình 。而nhi 諸chư 聖thánh 教giáo 。互hỗ 不bất 相tương 違vi 。若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。大đại 王vương 我ngã 常thường 語ngữ (# 至chí )# 覺giác 薩tát 云vân 若nhược 性tánh 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 引dẫn 古cổ 證chứng 今kim 。若nhược 依y 本bổn 記ký 。斷đoạn 三tam 界giới 者giả 。謂vị 除trừ 六lục 識thức 。名danh 為vi 業nghiệp 諦đế 。斷đoạn 煩phiền 惱não 者giả 。阿a 陀đà 那na 即tức 第đệ 七thất 識thức 。說thuyết 煩phiền 惱não 淨tịnh 果quả 報báo 盡tận 者giả 。除trừ 阿a 賴lại 耶da 。是thị 第đệ 八bát 識thức 。說thuyết 為vi 果quả 淨tịnh 。如như 是thị 三tam 淨tịnh 。名danh 之chi 為vi 佛Phật 。自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。名danh 薩tát 云vân 若nhược 性tánh 。此thử 意ý 說thuyết 云vân 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。三tam 種chủng 淨tịnh 者giả 。即tức 名danh 為vi 佛Phật 。由do 此thử 應ưng 知tri 。設thiết 得đắc 佛Phật 果Quả 。不bất 出xuất 三tam 界giới 。

經kinh 。眾chúng 生sanh 本bổn 業nghiệp 。是thị 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。本bổn 所sở 修tu 行hành 。

釋thích 曰viết 。第đệ 三tam 釋thích 已dĩ 總tổng 結kết 。文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。初sơ 總tổng 結kết 五ngũ 忍nhẫn 。後hậu 辨biện 位vị 長trường 短đoản 。此thử 即tức 總tổng 結kết 。如như 經kinh 可khả 知tri 。

經kinh 。五ngũ 忍nhẫn 中trung 十thập 四tứ 忍nhẫn 具cụ 足túc 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 對đối 十thập 四tứ 忍nhẫn 。辨biện 位vị 長trường 短đoản 。謂vị 五ngũ 忍nhẫn 對đối 十thập 四tứ 忍nhẫn 。展triển 轉chuyển 相tương/tướng 攝nhiếp 。尋tầm 即tức 可khả 知tri 。

經kinh 。白bạch 佛Phật 言ngôn (# 至chí )# 化hóa 眾chúng 生sanh 。

釋thích 曰viết 。自tự 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 答đáp 利lợi 他tha 。兼kiêm 釋thích 自tự 利lợi 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。此thử 即tức 問vấn 也dã 。

經kinh 。佛Phật 言ngôn 從tùng 一nhất 地địa (# 至chí 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 故cố 。

釋thích 曰viết 。此thử 即tức 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 略lược 。後hậu 廣quảng 。此thử 即tức 略lược 答đáp 。文văn 有hữu 三tam 節tiết 。初sơ 明minh 業nghiệp 所sở 依y 地địa 。謂vị 從tùng 極cực 喜hỷ 。乃nãi 至chí 法Pháp 雲Vân 。問vấn 此thử 文văn 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 十Thập 地Địa 。答đáp 地địa 前tiền 三tam 賢hiền 。賢hiền 而nhi 非phi 聖thánh 。妙diệu 覺giác 一nhất 地địa 。已dĩ 超siêu 菩Bồ 薩Tát 。故cố 因nhân 位vị 中trung 。隨tùy 勝thắng 而nhi 答đáp 。次thứ 簡giản 別biệt 二nhị 行hành 。一nhất 自tự 所sở 行hành 處xứ 。謂vị 十Thập 地Địa 自tự 所sở 行hành 境cảnh 。二nhị 佛Phật 所sở 行hành 境cảnh 處xứ 謂vị 妙diệu 覺giác 地địa 。所sở 行hành 境cảnh 界giới 。前tiền 之chi 十Thập 地Địa 。但đãn 了liễu 自tự 行hành 所sở 行hành 處xứ 。後hậu 金kim 剛cang 一nhất 念niệm 。通thông 行hành 二nhị 處xứ 。故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。得đắc 理lý 盡tận 三tam 昧muội 。同đồng 佛Phật 行hạnh 處xứ 。如như 佛Phật 境cảnh 界giới 。乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。又hựu 如như 瓔anh 珞lạc 經Kinh 云vân 。佛Phật 子tử 。菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。住trụ 大đại 寂tịch 門môn 。乃nãi 至chí 過quá 十Thập 地Địa 解giải 。與dữ 佛Phật 同đồng 坐tọa 。具cụ 如như 彼bỉ 說thuyết 。後hậu 言ngôn 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 故cố 者giả 。釋thích 成thành 清thanh 淨tịnh 。謂vị 十Thập 地Địa 行hành 。本bổn 業nghiệp 清thanh 淨tịnh 。皆giai 由do 知tri 見kiến 力lực 所sở 生sanh 故cố 。一nhất 云vân 。從tùng 初Sơ 地Địa 乃nãi 至chí 後hậu 佛Phật 地địa 。餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。

經kinh 。本bổn 業nghiệp 者giả 。

釋thích 曰viết 。第đệ 二nhị 廣quảng 答đáp 本bổn 業nghiệp 。文văn 別biệt 有hữu 三tam 。初sơ 牒điệp 。次thứ 釋thích 。後hậu 是thị 故cố 下hạ 結kết 。此thử 即tức 牒điệp 也dã 。