仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 疏Sớ 神Thần 寶Bảo 記Ký
Quyển 4
宋Tống 善Thiện 月Nguyệt 述Thuật
佛Phật 說Thuyết 仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 神Thần 寶Bảo 記Ký 卷quyển 第đệ 四tứ
四tứ 明minh 沙Sa 門Môn 柏# 庭đình 善thiện 月nguyệt 述thuật
釋thích 教giáo 化hóa 品phẩm 之chi 餘dư
時thời 諸chư 大đại 眾chúng 下hạ 。 眾chúng 既ký 聞văn 法Pháp 深thâm 廣quảng 。 其kỳ 得đắc 法Pháp 利lợi 亦diệc 復phục 稱xưng 是thị 。 故cố 經Kinh 云vân 云vân 。 謂vị 以dĩ 類loại 則tắc 六lục 道đạo 八bát 部bộ 之chi 別biệt 。 以dĩ 益ích 則tắc 無vô 生sanh 正chánh 位vị 之chi 殊thù 。 得đắc 道Đạo 賒xa 促xúc 歷lịch 生sanh 多đa 少thiểu 。 入nhập 位vị 有hữu 異dị 。 疏sớ/sơ 簡giản 惡ác 道đạo 得đắc 忍nhẫn 。 可khả 知tri 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 正chánh 當đương 諸chư 教giáo 證chứng 真chân 之chi 位vị 。 大đại 約ước 與dữ 正chánh 位vị 無vô 別biệt 。 如như 普phổ 賢hiền 觀quán 明minh 無vô 生sanh 入nhập 正chánh 位vị 是thị 也dã 。 據cứ 今kim 所sở 明minh 復phục 似tự 不bất 同đồng 。 一nhất 以dĩ 二nhị 空không 言ngôn 之chi 。 二nhị 約ước 真chân 似tự 為vi 說thuyết 。 則tắc 正chánh 位vị 通thông 真chân 似tự 。 無vô 生sanh 唯duy 局cục 真chân 。 未vị 知tri 的đích 何hà 所sở 據cứ 。 然nhiên 以dĩ 證chứng 聖thánh 人nhân 性tánh 句cú 正chánh 之chi 。 是thị 亦diệc 義nghĩa 當đương 證chứng 位vị 。 疏sớ/sơ 雖tuy 未vị 始thỉ 定định 判phán 。 而nhi 證chứng 入nhập 位vị 次thứ 務vụ 在tại 所sở 得đắc 。 豈khởi 必tất 為vi 定định 論luận 邪tà 。 二nhị 空không 之chi 說thuyết 亦diệc 隨tùy 文văn 用dụng 與dữ 爾nhĩ 云vân 云vân 。 一nhất 生sanh 二nhị 生sanh 。 或hoặc 約ước 破phá 無vô 明minh 一nhất 品phẩm 二nhị 品phẩm 。 如như 大đại 經kinh 說thuyết 。 或hoặc 約ước 損tổn 生sanh 。 如như 今kim 文văn 例lệ 釋thích 云vân 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 下hạ 。 如Như 來Lai 述thuật 成thành 。 合hợp 於ư 教giáo 理lý 。 蓋cái 其kỳ 本bổn 迹tích 深thâm 遠viễn 故cố 也dã 。 於ư 是thị 先tiên 告cáo 實thật 發phát 迹tích 。 據cứ 疏sớ/sơ 釋thích 實thật 合hợp 在tại 得đắc 道Đạo 果quả 上thượng 。 言ngôn 其kỳ 本bổn 所sở 住trụ 位vị 與dữ 佛Phật 相tương/tướng 隣lân 。 驗nghiệm 知tri 今kim 迹tích 。 去khứ 佛Phật 不bất 遠viễn 。 十Thập 地Địa 法pháp 雲vân 能năng 師sư 子tử 吼hống 。 豈khởi 虛hư 授thọ 哉tai 。 其kỳ 為vi 般Bát 若Nhã 發phát 起khởi 信tín 不bất 誣vu 矣hĩ 。
述thuật 贊tán 中trung 略lược 不bất 出xuất 三tam 義nghĩa 。 列liệt 釋thích 如như 後hậu 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 與dữ 或hoặc 作tác 以dĩ 。 如như 經kinh 律luật 亦diệc 有hữu 作tác 與dữ 義nghĩa 用dụng 者giả 。 以dĩ 法pháp 華hoa 正chánh 之chi 。 終chung 不bất 若nhược 與dữ 。 不bất 為vi 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 為vi 恐khủng 作tác 唯duy 。 發phát 問vấn 之chi 言ngôn 。 亦diệc 從tùng 初sơ 云vân 爾nhĩ 。 依y 義nghĩa 廣quảng 釋thích 中trung 。 言ngôn 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 是thị 中trung 生sanh 等đẳng 者giả 。 中trung 應ưng 作tác 二nhị 釋thích 。 謂vị 其kỳ 中trung 之chi 中trung 。 則tắc 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 雖tuy 有hữu 生sanh 滅diệt 化hóa 三tam 。 皆giai 不bất 離ly 其kỳ 中trung 。 若nhược 作tác 中trung 道đạo 之chi 中trung 。 則tắc 雖tuy 復phục 生sanh 滅diệt 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 亦diệc 猶do 佛Phật 常thường 好hảo/hiếu 中trung 云vân 。 就tựu 明minh 空không 義nghĩa 為vi 三tam 。 一nhất 約ước 化hóa 相tương/tướng 空không 則tắc 曰viết 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 無vô 化hóa 。 謂vị 以dĩ 蕩đãng 立lập 言ngôn 之chi 。 則tắc 法Pháp 身thân 本bổn 無vô 相tướng 。 為vi 物vật 故cố 有hữu 形hình 。 所sở 以dĩ 王vương 宮cung 生sanh 雙song 林lâm 滅diệt 者giả 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 化hóa 眾chúng 生sanh 立lập 也dã 。 又hựu 曰viết 無vô 生sanh 滅diệt 化hóa 者giả 。 蕩đãng 也dã 。 即tức 蕩đãng 而nhi 立lập 。 即tức 立lập 而nhi 蕩đãng 。 中trung 道đạo 在tại 焉yên 。 無vô 自tự 無vô 他tha 下hạ 。 疏sớ/sơ 謂vị 逐trục 難nạn/nan 重trọng/trùng 釋thích 。 其kỳ 說thuyết 似tự 迂# 。 今kim 只chỉ 作tác 躡niếp 上thượng 覆phú 。 疏sớ/sơ 釋thích 之chi 。 謂vị 凡phàm 言ngôn 化hóa 必tất 有hữu 自tự 他tha 。 有hữu 自tự 他tha 則tắc 有hữu 一nhất 二nhị 故cố 覆phú 。 疏sớ/sơ 云vân 無vô 自tự 無vô 他tha 。 無vô 一nhất 無vô 二nhị 。 第đệ 合hợp 作tác 無vô 。 非phi 化hóa 非phi 不bất 化hóa 。 則tắc 化hóa 不bất 化hóa 雙song 泯mẫn 。 安an 有hữu 於ư 相tương/tướng 乎hồ 。 則tắc 無vô 相tướng 而nhi 已dĩ 。 而nhi 曰viết 非phi 無vô 無vô 相tướng 者giả 。 則tắc 又hựu 反phản 上thượng 重trọng/trùng 立lập 。 既ký 無vô 無vô 相tướng 。 而nhi 無vô 相tướng 亦diệc 無vô 。 何hà 有hữu 於ư 去khứ 來lai 。 亦diệc 應ưng 云vân 非phi 無vô 去khứ 來lai 。 所sở 謂vị 不bất 來lai 相tướng 而nhi 來lai 。 無vô 見kiến 相tương/tướng 而nhi 見kiến 。 非phi 無vô 來lai 去khứ 。 亡vong 其kỳ 迹tích 耳nhĩ 。 故cố 曰viết 如như 虛hư 空không 。 此thử 下hạ 凡phàm 有hữu 三tam 如như 虛hư 空không 句cú 。 並tịnh 結kết 終chung 歸quy 於ư 空không 。 則tắc 畢tất 竟cánh 空không 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 故cố 今kim 約ước 三tam 節tiết 釋thích 義nghĩa 。 其kỳ 理lý 明minh 矣hĩ 。 二nhị 約ước 眾chúng 生sanh 人nhân 法pháp 明minh 空không 。 如như 文văn 云vân 云vân 。 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 生sanh 滅diệt 等đẳng 。 總tổng 明minh 人nhân 法pháp 空không 故cố 。 生sanh 滅diệt 等đẳng 三tam 亦diệc 悉tất 叵phả 得đắc 。 故cố 皆giai 空không 也dã 。 非phi 不bất 因nhân 果quả 者giả 。 例lệ 上thượng 蕩đãng 立lập 可khả 知tri 。 如như 疏sớ/sơ 引dẫn 大đại 品phẩm 等đẳng 具cụ 釋thích 顯hiển 然nhiên 。 今kim 不bất 別biệt 解giải 。 煩phiền 惱não 下hạ 。 別biệt 明minh 二nhị 空không 。 此thử 我ngã 人nhân 等đẳng 本bổn 屬thuộc 見kiến 使sử 故cố 。 以dĩ 煩phiền 惱não 該cai 之chi 。 若nhược 論luận 我ngã 所sở 。 即tức 假giả 名danh 所sở 託thác 。 本bổn 當đương 實thật 法pháp 。 今kim 以dĩ 者giả 字tự 當đương 之chi 。 約ước 能năng 計kế 者giả 說thuyết 。 當đương 是thị 人nhân 法pháp 二nhị 執chấp 。 一nhất 切thiết 法pháp 集tập 下hạ 。 以dĩ 實thật 法pháp 顯hiển 空không 。 實thật 本bổn 非phi 假giả 。 為vi 成thành 空không 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 名danh 等đẳng 三tam 假giả 言ngôn 之chi 。 法pháp 境cảnh 界giới 空không 者giả 。 正chánh 言ngôn 人nhân 法pháp 所sở 顯hiển 之chi 空không 。 此thử 空không 無vô 相tướng 故cố 不bất 可khả 轉chuyển 。 此thử 空không 不bất 顛điên 倒đảo 故cố 。 不bất 順thuận 幻huyễn 化hóa 。 圓viên 覺giác 所sở 謂vị 知tri 幻huyễn 即tức 離ly 。 離ly 幻huyễn 即tức 覺giác 故cố 。 不bất 隨tùy 諸chư 幻huyễn 。 是thị 亦diệc 不bất 順thuận 之chi 義nghĩa 也dã 。 無vô 三Tam 寶Bảo 者giả 。 凡phàm 諸chư 名danh 相tướng 本bổn 對đối 治trị 之chi 說thuyết 。 苟cẩu 無vô 所sở 對đối 則tắc 名danh 亦diệc 不bất 立lập 。 今kim 顯hiển 空không 義nghĩa 。 是thị 故cố 云vân 爾nhĩ 。 又hựu 曰viết 無vô 聖thánh 人nhân 六lục 道đạo 者giả 。 謂vị 所sở 空không 境cảnh 界giới 既ký 無vô 世thế 出xuất 世thế 之chi 異dị 。 聖thánh 名danh 凡phàm 號hiệu 。 復phục 從tùng 誰thùy 立lập 。 所sở 謂vị 絕tuyệt 凡phàm 聖thánh 之chi 假giả 名danh 是thị 也dã 。 三tam 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 下hạ 。 克khắc 就tựu 般Bát 若Nhã 當đương 體thể 明minh 空không 。 謂vị 聖thánh 凡phàm 人nhân 法pháp 皆giai 空không 。 則tắc 唯duy 有hữu 般Bát 若Nhã 。 而nhi 般Bát 若Nhã 亦diệc 空không 。 故cố 曰viết 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 等đẳng 。 謂vị 般Bát 若Nhã 者giả 。 以dĩ 智trí 為vi 名danh 以dĩ 空không 為vi 體thể 。 以dĩ 無vô 知tri 無vô 見kiến 為vi 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 知tri 止chỉ 於ư 。 其kỳ 所sở 不bất 知tri 。 其kỳ 言ngôn 至chí 矣hĩ 。 肇triệu 師sư 為vi 之chi 作tác 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 論luận 焉yên 故cố 其kỳ 論luận 云vân 云vân 。 而nhi 經kinh 言ngôn 不bất 行hành 者giả 。 心tâm 路lộ 絕tuyệt 也dã 。 不bất 緣duyên 不bất 因nhân 者giả 。 不bất 同đồng 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên 所sở 成thành 也dã 。 直trực 即tức 空không 而nhi 已dĩ 。 故cố 不bất 受thọ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 受thọ 亦diệc 不bất 受thọ 始thỉ 得đắc 為vi 今kim 不bất 受thọ 也dã 。 不bất 得đắc 一nhất 切thiết 照chiếu 相tương/tướng 者giả 。 能năng 照chiếu 既ký 亡vong 所sở 照chiếu 亦diệc 寂tịch 。 直trực 如như 行hành 道Đạo 相tương/tướng 爾nhĩ 。 行hành 猶do 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 之chi 行hành 。 此thử 其kỳ 所sở 以dĩ 為vi 行hành 道Đạo 相tương/tướng 。 亦diệc 如như 經kinh 空không 相tướng 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 故cố 曰viết 法pháp 相tướng 如như 是thị 等đẳng 。 總tổng 結kết 上thượng 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 如như 於ư 虛hư 空không 無vô 非phi 般Bát 若Nhã 。 故cố 曰viết 如như 如như 。 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 心tâm 得đắc 故cố 無vô 可khả 立lập 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 皆giai 如như 故cố 。 不bất 可khả 以dĩ 無vô 心tâm 得đắc 故cố 無vô 可khả 遣khiển 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 皆giai 真chân 故cố 。 是thị 則tắc 般Bát 若Nhã 功công 德đức 非phi 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 所sở 及cập 故cố 。 不bất 可khả 以dĩ 眾chúng 生sanh 五ngũ 陰ấm 。 假giả 實thật 中trung 行hành 。 與dữ 夫phu 境cảnh 界giới 智trí 解giải 。 皆giai 所sở 莫mạc 及cập 故cố 也dã 。 唯duy 順thuận 於ư 空không 契khế 無vô 相tướng 。 然nhiên 乃nãi 可khả 行hành 爾nhĩ 。 故cố 知tri 般Bát 若Nhã 其kỳ 為vi 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 言ngôn 語ngữ 斷đoạn 心tâm 路lộ 絕tuyệt 者giả 是thị 矣hĩ 。 惟duy 其kỳ 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 守thủ 行hành 之chi 。 是thị 為vi 一nhất 切thiết 行hành 藏tạng 。 即tức 前tiền 所sở 謂vị 三tam 十thập 忍nhẫn 等đẳng 是thị 也dã 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 於ư 中trung 住trụ 化hóa 。 是thị 為vi 一nhất 切thiết 佛Phật 藏tạng 。 即tức 上thượng 品phẩm 寂tịch 光quang 極cực 智trí 所sở 照chiếu 之chi 境cảnh 故cố 。 皆giai 不bất 可khả 言ngôn 言ngôn 而nhi 識thức 識thức 也dã 。 善thiện 男nam 子tử 下hạ 。 述thuật 贊tán 功công 德đức 。 既ký 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 亦diệc 不bất 可khả 度độ 量lương 。 則tắc 王vương 之chi 所sở 說thuyết 勝thắng 矣hĩ 。 只chỉ 合hợp 云vân 於ư 王vương 所sở 說thuyết 。 如như 海hải 一nhất 滴tích 。 其kỳ 文văn 曉hiểu 然nhiên 。 而nhi 經Kinh 云vân 如như 王vương 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 似tự 反phản 覆phúc 故cố 。 使sử 從tùng 容dung 釋thích 之chi 。 至chí 於ư 問vấn 答đáp 顯hiển 王vương 說thuyết 為vi 勝thắng 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 本bổn 故cố 也dã 。 故cố 曰viết 王vương 無vô 本bổn 地địa 云vân 何hà 而nhi 知tri 。 反phản 釋thích 云vân 爾nhĩ 。 然nhiên 以dĩ 文văn 本bổn 意ý 。 宜nghi 從tùng 初sơ 釋thích 。 若nhược 從tùng 容dung 以dĩ 言ngôn 。 則tắc 各các 當đương 為vi 便tiện 聖thánh 賢hiền 分phần/phân 上thượng 。 宜nghi 乎hồ 斟châm 酌chước 也dã 。 分phần/phân 義nghĩa 功công 德đức 者giả 。 謂vị 於ư 無vô 量lượng 義nghĩa 中trung 言ngôn 其kỳ 少thiểu 分phần 爾nhĩ 。 疏sớ/sơ 推thôi 月nguyệt 光quang 之chi 德đức 無vô 量lượng 。 雖tuy 略lược 而nhi 盡tận 。 非phi 無vô 此thử 理lý 。 或hoặc 恐khủng 指chỉ 般Bát 若Nhã 而nhi 言ngôn 。 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 順thuận 。 更cánh 當đương 詳tường 之chi 。 亦diệc 為vi 過quá 去khứ 來lai 今kim 下hạ 。 多đa 應ưng 述thuật 可khả 月nguyệt 光quang 分phần/phân 義nghĩa 。 述thuật 可khả 猶do 印ấn 可khả 也dã 。 十thập 四tứ 法Pháp 門môn 下hạ 。 勸khuyến 修tu 可khả 知tri 。 不bất 由do 此thử 門môn 得đắc 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 者giả 。 舉cử 要yếu 結kết 勸khuyến 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 更cánh 重trọng/trùng 徵trưng 釋thích 。 示thị 無vô 異dị 道đạo 也dã 。 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 謂vị 十thập 方phương 。 薄bạc 伽già 梵Phạm 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 又hựu 曰viết 方phương 便tiện 有hữu 多đa 門môn 。 歸quy 源nguyên 性tánh 無vô 二nhị 。 是thị 也dã 又hựu 以dĩ 無vô 滯trệ 釋thích 門môn 。 能năng 通thông 釋thích 路lộ 。 亦diệc 一nhất 往vãng 爾nhĩ 。 如như 能năng 通thông 曰viết 門môn 。 豈khởi 非phi 門môn 亦diệc 能năng 通thông 。 由do 此thử 門môn 故cố 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 則tắc 門môn 亦diệc 無vô 滯trệ 。 何hà 獨độc 路lộ 味vị 。 乘thừa 正chánh 路lộ 者giả 。 非phi 今kim 十thập 四tứ 忍nhẫn 門môn 終chung 始thỉ 圓viên 實thật 。 何hà 由do 乘thừa 之chi 。 行hành 大đại 直trực 道đạo 。 其kỳ 超siêu 百bách 千thiên 劫kiếp 。 難nan 見kiến 身thân 得đắc 妙diệu 報báo 者giả 。 不bất 為vi 過quá 矣hĩ 。
佛Phật 告cáo 大đại 王vương 下hạ 。
以dĩ 大đại 章chương 則tắc 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 。 以dĩ 文văn 兼kiêm 三tam 問vấn 。 此thử 當đương 答đáp 第đệ 三tam 問vấn 也dã 。 正chánh 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 何hà 相tương 見kiến 眾chúng 生sanh 。 使sử 眾chúng 生sanh 可khả 化hóa 。 雖tuy 正chánh 問vấn 所sở 化hóa 而nhi 實thật 兼kiêm 能năng 化hóa 故cố 。 若nhược 以dĩ 下hạ 答đáp 兼kiêm 二nhị 意ý 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 能năng 自tự 視thị 身thân 。 如như 幻huyễn 化hóa 相tướng 。 見kiến 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 如như 幻huyễn 化hóa 。 則tắc 可khả 以dĩ 化hóa 之chi 。 不bất 然nhiên 則tắc 若nhược 自tự 若nhược 他tha 。 皆giai 為vi 著trước 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 壽thọ 者giả 。 乖quai 於ư 般Bát 若Nhã 自tự 性tánh 。 非phi 今kim 所sở 以dĩ 化hóa 也dã 。 所sở 謂vị 若nhược 知tri 眾chúng 生sanh 無vô 所sở 有hữu 。 誓thệ 度độ 無vô 所sở 有hữu 之chi 眾chúng 生sanh 。 斯tư 言ngôn 盡tận 矣hĩ 。 後hậu 諸chư 所sở 說thuyết 。 為vi 未vị 了liễu 者giả 開khai 演diễn 言ngôn 之chi 爾nhĩ 。 正chánh 廣quảng 答đáp 中trung 。 眾chúng 生sanh 識thức 者giả 。 最tối 初sơ 一nhất 念niệm 性tánh 非phi 木mộc 石thạch 。 遇ngộ 其kỳ 善thiện 則tắc 為vi 善thiện 。 遇ngộ 其kỳ 惡ác 則tắc 為vi 惡ác 。 此thử 其kỳ 所sở 以dĩ 為vi 善thiện 惡ác 識thức 本bổn 。 則tắc 三tam 界giới 六lục 道đạo 由do 心tâm 發phát 生sanh 。 本bổn 為vi 最tối 初sơ 一nhất 念niệm 終chung 於ư 金kim 剛cang 。 金kim 剛cang 者giả 。 等đẳng 覺giác 後hậu 心tâm 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 始thỉ 無vô 始thỉ 有hữu 迷mê 有hữu 悟ngộ 。 有hữu 善thiện 惡ác 因nhân 果quả 之chi 別biệt 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 等đẳng 之chi 殊thù 。 從tùng 心tâm 變biến 生sanh 。 不bất 可khả 說thuyết 識thức 亦diệc 能năng 成thành 就tựu 。 不bất 可khả 說thuyết 眾chúng 生sanh 色sắc 心tâm 。 皆giai 一nhất 色sắc 心tâm 之chi 所sở 從tùng 出xuất 。 識thức 心tâm 如như 幻huyễn 故cố 。 色sắc 亦diệc 如như 幻huyễn 。 能năng 化hóa 所sở 化hóa 莫mạc 不bất 咸hàm 然nhiên 。 此thử 所sở 以dĩ 以dĩ 幻huyễn 化hóa 身thân 見kiến 所sở 幻huyễn 者giả 。 真chân 行hành 化hóa 眾chúng 生sanh 也dã 。 故cố 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 云vân 。 謂vị 本bổn 識thức 者giả 。 即tức 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 指chỉ 出xuất 識thức 體thể 也dã 。 所sở 謂vị 夫phu 有hữu 心tâm 者giả 皆giai 當đương 作tác 佛Phật 是thị 也dã 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 者giả 。 非phi 二nhị 邊biên 所sở 得đắc 度độ 量lương 也dã 。 所sở 謂vị 適thích 言ngôn 其kỳ 有hữu 。 不bất 貌mạo 色sắc 質chất 等đẳng 是thị 也dã 。 不bất 知tri 不bất 忘vong 者giả 。 正chánh 言ngôn 識thức 體thể 非phi 記ký 無vô 記ký 也dã 。 如như 水thủy 濕thấp 性tánh 等đẳng 。 謂vị 諸chư 法pháp 各các 隨tùy 性tánh 別biệt 。 非phi 所sở 謂vị 性tánh 一nhất 也dã 。 但đãn 隨tùy 善thiện 惡ác 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 則tắc 性tánh 習tập 所sở 以dĩ 異dị 也dã 。 文văn 引dẫn 大đại 經kinh 為vi 證chứng 者giả 。 非phi 全toàn 證chứng 同đồng 。 亦diệc 以dĩ 顯hiển 異dị 。 上thượng 以dĩ 水thủy 火hỏa 等đẳng 性tánh 為vi 言ngôn 。 取thủ 其kỳ 性tánh 習tập 之chi 性tánh 而nhi 已dĩ 。 此thử 以dĩ 一nhất 味vị 流lưu 異dị 為vi 說thuyết 。 則tắc 於ư 異dị 處xứ 顯hiển 其kỳ 理lý 同đồng 也dã 。 疏sớ/sơ 簡giản 眾chúng 生sanh 本bổn 際tế 有hữu 無vô 者giả 。 挾hiệp 彼bỉ 本bổn 文văn 以dĩ 無vô 難nan 有hữu 。 若nhược 言ngôn 本bổn 際tế 不bất 可khả 得đắc 則tắc 無vô 也dã 。 亦diệc 應ưng 以dĩ 有hữu 難nạn/nan 無vô 。 但đãn 文văn 略lược 耳nhĩ 。 答đáp 略lược 為vi 二nhị 。 一nhất 約ước 理lý 明minh 無vô 。 則tắc 不bất 容dung 有hữu 前tiền 後hậu 。 疑nghi 多đa 一nhất 無vô 字tự 。 二nhị 約ước 事sự 明minh 有hữu 。 則tắc 一nhất 念niệm 生sanh 識thức 義nghĩa 固cố 有hữu 之chi 。 然nhiên 非phi 所sở 謂vị 真chân 際tế 之chi 際tế 。 若nhược 夫phu 大đại 教giáo 以dĩ 明minh 則tắc 際tế 乃nãi 無vô 際tế 。 無vô 際tế 乃nãi 際tế 。 際tế 與dữ 無vô 際tế 兩lưỡng 得đắc 之chi 矣hĩ 。 亦diệc 未vị 始thỉ 有hữu 定định 說thuyết 也dã 。 如như 常thường 論luận 云vân 云vân 。 眾chúng 生sanh 識thức 下hạ 。 廣quảng 答đáp 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 如như 幻huyễn 相tương/tướng 。 夫phu 幻huyễn 以dĩ 虛hư 假giả 不bất 實thật 為vi 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 約ước 六lục 假giả 科khoa 釋thích 之chi 。 初sơ 法pháp 假giả 中trung 明minh 一nhất 念niệm 識thức 生sanh 五ngũ 陰ấm 色sắc 心tâm 。 復phục 於ư 一nhất 色sắc 生sanh 無vô 量lượng 色sắc 。 則tắc 十thập 二nhị 入nhập 義nghĩa 在tại 其kỳ 中trung 。 又hựu 以dĩ 四tứ 大đại 所sở 造tạo 。 而nhi 生sanh 五ngũ 識thức 。 識thức 託thác 於ư 根căn 。 是thị 為vi 五ngũ 根căn 。 則tắc 十thập 八bát 界giới 盡tận 之chi 矣hĩ 。 然nhiên 皆giai 從tùng 一nhất 出xuất 多đa 。 自tự 無vô 幻huyễn 有hữu 即tức 幻huyễn 假giả 之chi 相tướng 。 既ký 明minh 根căn 識thức 四tứ 大đại 。 則tắc 四tứ 類loại 法pháp 空không 識thức 等đẳng 亦diệc 悉tất 兼kiêm 之chi 。 但đãn 文văn 略lược 耳nhĩ 。 故cố 總tổng 結kết 如như 疏sớ/sơ 可khả 解giải 。 不bất 明minh 法pháp 入nhập 色sắc 者giả 。 於ư 其kỳ 色sắc 心tâm 法pháp 入nhập 為vi 少thiểu 分phần 故cố 也dã 。 是thị 亦diệc 文văn 略lược 。 二nhị 明minh 聖thánh 凡phàm 見kiến 異dị 者giả 。 是thị 亦diệc 法pháp 無vô 自tự 相tương/tướng 或hoặc 見kiến 為vi 假giả 。 或hoặc 見kiến 真chân 實thật 。 故cố 曰viết 凡phàm 夫phu 。 六lục 識thức 麁thô 等đẳng 。 謂vị 凡phàm 夫phu 識thức 麁thô 見kiến 假giả 而nhi 眩huyễn 於ư 實thật 。 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 本bổn 名danh 下hạ 之chi 實thật 。 而nhi 聖thánh 人nhân 識thức 淨tịnh 見kiến 實thật 而nhi 不bất 惑hoặc 於ư 假giả 。 此thử 聖thánh 凡phàm 所sở 以dĩ 見kiến 異dị 也dã 。 至chí 於ư 聖thánh 有hữu 小tiểu 大đại 淺thiển 深thâm 故cố 。 見kiến 有hữu 常thường 無vô 常thường 。 或hoặc 滅diệt 色sắc 顯hiển 常thường 。 或hoặc 於ư 實thật 見kiến 理lý 等đẳng 。 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。 何hà 嘗thường 自tự 謂vị 同đồng 異dị 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 由do 心tâm 分phân 別biệt 是thị 也dã 。 眾chúng 生sanh 世thế 諦đế 之chi 名danh 者giả 。 疏sớ/sơ 科khoa 此thử 下hạ 為vi 受thọ 假giả 。 非phi 無vô 受thọ 義nghĩa 而nhi 文văn 不bất 顯hiển 只chỉ 合hợp 兼kiêm 下hạ 科khoa 同đồng 為vi 一nhất 假giả 名danh 。 對đối 上thượng 五ngũ 陰ấm 實thật 法pháp 。 成thành 人nhân 法pháp 二nhị 境cảnh 。 接tiếp 後hậu 三tam 假giả 俱câu 得đắc 名danh 幻huyễn 。 文văn 簡giản 而nhi 不bất 煩phiền 。 雖tuy 與dữ 科khoa 異dị 。 然nhiên 亦diệc 有hữu 文văn 同đồng 而nhi 科khoa 異dị 者giả 。 如như 妙diệu 疏sớ/sơ 等đẳng 文văn 云vân 云vân 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 者giả 。 謂vị 於ư 世thế 諦đế 法pháp 上thượng 假giả 名danh 有hữu 無vô 。 但đãn 生sanh 眾chúng 生sanh 憶ức 想tưởng 。 名danh 為vi 世thế 諦đế 。 非phi 實thật 諦đế 也dã 。 又hựu 世thế 而nhi 非phi 諦đế 。 故cố 曰viết 世thế 諦đế 。 假giả 誑cuống 幻huyễn 化hóa 故cố 。 有hữu 而nhi 實thật 非phi 有hữu 。 非phi 有hữu 而nhi 有hữu 。 是thị 為vi 幻huyễn 有hữu 。 亦diệc 名danh 幻huyễn 諦đế 。 又hựu 幻huyễn 諦đế 者giả 。 對đối 實thật 諦đế 得đắc 名danh 。 世thế 諦đế 者giả 。 對đối 非phi 諦đế 為vi 說thuyết 。 各các 當đương 其kỳ 理lý 。 而nhi 隨tùy 義nghĩa 淺thiển 深thâm 爾nhĩ 。 又hựu 曰viết 乃nãi 至chí 六lục 道đạo 。 幻huyễn 化hóa 眾chúng 生sanh 等đẳng 者giả 。 謂vị 有hữu 能năng 所sở 。 一nhất 以dĩ 六lục 道đạo 幻huyễn 化hóa 為vi 能năng 見kiến 。 見kiến 幻huyễn 化hóa 為vi 所sở 見kiến 。 二nhị 以dĩ 幻huyễn 化hóa 二nhị 字tự 為vi 能năng 見kiến 。 見kiến 幻huyễn 化hóa 四tứ 性tánh 為vi 所sở 見kiến 。 但đãn 句cú 義nghĩa 影ảnh 略lược 爾nhĩ 。 無vô 他tha 說thuyết 也dã 。 疏sớ/sơ 言ngôn 見kiến 者giả 下hạ 。 覆phú 釋thích 上thượng 見kiến 義nghĩa 。 非phi 直trực 能năng 見kiến 而nhi 已dĩ 。 亦diệc 能năng 照chiếu 知tri 能năng 化hóa 所sở 化hóa 一nhất 皆giai 如như 幻huyễn 。 謂vị 真chân 幻huyễn 者giả 。 即tức 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 能năng 化hóa 人nhân 也dã 。 言ngôn 別biệt 則tắc 通thông 圓viên 可khả 知tri 。 文văn 缺khuyết 略lược 耳nhĩ 。 化hóa 實thật 幻huyễn 者giả 。 即tức 上thượng 六lục 道đạo 凡phàm 夫phu 是thị 也dã 。 化hóa 及cập 所sở 化hóa 悉tất 皆giai 見kiến 之chi 。 是thị 故cố 云vân 爾nhĩ 。 於ư 是thị 復phục 躡niếp 上thượng 云vân 幻huyễn 諦đế 等đẳng 。 謂vị 此thử 幻huyễn 法pháp 空không 劫kiếp 以dĩ 來lai 。 乃nãi 至chí 佛Phật 未vị 出xuất 時thời 。 本bổn 無vô 名danh 字tự 。 縱túng/tung 有hữu 其kỳ 名danh 亦diệc 無vô 實thật 義nghĩa 。 故cố 曰viết 無vô 義nghĩa 名danh 幻huyễn 法pháp 。 所sở 謂vị 世thế 諦đế 有hữu 名danh 無vô 實thật 義nghĩa 是thị 也dã 。 故cố 知tri 幻huyễn 化hóa 本bổn 為vi 名danh 字tự 。 既ký 無vô 實thật 義nghĩa 。 豈khởi 有hữu 體thể 相tướng 。 故cố 於ư 無vô 六lục 道đạo 等đẳng 。 一nhất 切thiết 名danh 字tự 。 然nhiên 若nhược 一nhất 向hướng 無vô 名danh 則tắc 眾chúng 生sanh 於ư 實thật 道đạo 無vô 所sở 入nhập 。 諸chư 佛Phật 於ư 權quyền 方phương 無vô 所sở 施thí 。 眾chúng 生sanh 何hà 由do 出xuất 生sanh 死tử 乎hồ 。 以dĩ 是thị 故cố 佛Phật 佛Phật 出xuất 世thế 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 施thi 設thiết 假giả 名danh 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 因nhân 名danh 識thức 法pháp 。 由do 法pháp 悟ngộ 空không 。 光quang 明minh 所sở 謂vị 劫kiếp 初sơ 廓khuếch 然nhiên 萬vạn 物vật 無vô 字tự 。 聖thánh 人nhân 仰ngưỡng 則tắc 真chân 法pháp 俯phủ 立lập 俗tục 號hiệu 等đẳng 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 焉yên 。 如như 空không 法pháp 下hạ 。 結kết 攝nhiếp 前tiền 來lai 三tam 界giới 等đẳng 法pháp 。 無vô 量lượng 名danh 字tự 。 悉tất 如như 空không 法pháp 。 則tắc 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 無vô 非phi 般Bát 若Nhã 。 以dĩ 例lệ 餘dư 法pháp 。 起khởi 後hậu 三tam 假giả 相tương 續tục 相tương 待đãi 無vô 定định 實thật 法pháp 。 是thị 即tức 如như 幻huyễn 故cố 。 曰viết 非phi 一nhất 非phi 異dị 等đẳng 。 所sở 以dĩ 必tất 約ước 相tương 續tục 假giả 等đẳng 以dĩ 推thôi 之chi 者giả 。 謂vị 於ư 人nhân 法pháp 二nhị 空không 有hữu 未vị 能năng 入nhập 故cố 。 須tu 續tục 待đãi 以dĩ 資tư 發phát 之chi 。 必tất 使sử 入nhập 空không 而nhi 後hậu 已dĩ 具cụ 。 如như 止Chỉ 觀Quán 等đẳng 文văn 。 夫phu 續tục 以dĩ 前tiền 後hậu 相tương 續tục 。 不bất 斷đoạn 為vi 義nghĩa 。 使sử 定định 一nhất 異dị 不bất 名danh 為vi 續tục 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 爾nhĩ 乃nãi 名danh 續tục 。 如như 芽nha 莖hành 等đẳng 體thể 非phi 一nhất 異dị 次thứ 第đệ 生sanh 長trưởng 。 是thị 為vi 續tục 假giả 。 以dĩ 是thị 推thôi 之chi 。 無vô 定định 實thật 法pháp 。 是thị 即tức 空không 也dã 。 又hựu 相tương 待đãi 假giả 者giả 。 以dĩ 一nhất 切thiết 名danh 相tướng 相tương 待đãi 。 如như 五ngũ 色sắc 有hữu 無vô 等đẳng 。 亦diệc 名danh 不bất 定định 相tương 待đãi 。 故cố 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 意ý 之chi 釋thích 。 謂vị 相tương 對đối 待đãi 相tướng 形hình 待đãi 。 配phối 義nghĩa 可khả 知tri 。 而nhi 云vân 相tương/tướng 避tị 待đãi 者giả 。 猶do 言ngôn 不bất 兩lưỡng 立lập 之chi 義nghĩa 。 如như 論luận 云vân 云vân 。 又hựu 緣duyên 成thành 假giả 者giả 。 亦diệc 名danh 因nhân 生sanh 。 不bất 出xuất 以dĩ 五ngũ 陰ấm 十thập 二nhị 支chi 等đẳng 因nhân 緣duyên 假giả 成thành 眾chúng 生sanh 。 故cố 曰viết 俱câu 時thời 因nhân 果quả 等đẳng 。 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 云vân 。 但đãn 文văn 有hữu 影ảnh 略lược 。 似tự 不bất 易dị 見kiến 耳nhĩ 。 言ngôn 緣duyên 見kiến 是thị 俱câu 時thời 者giả 。 見kiến 應ưng 音âm 現hiện 。 謂vị 觀quán 現hiện 境cảnh 在tại 一nhất 時thời 內nội 為vi 俱câu 時thời 。 若nhược 推thôi 觀quán 在tại 因nhân 即tức 異dị 時thời 。 又hựu 梁lương 柱trụ 成thành 舍xá 為vi 俱câu 時thời 。 而nhi 成thành 有hữu 漸tiệm 次thứ 為vi 異dị 時thời 。 如như 十thập 二nhị 時thời 有hữu 前tiền 後hậu 為vi 異dị 時thời 。 共cộng 成thành 一nhất 日nhật 為vi 俱câu 時thời 。 燈đăng 及cập 明minh 等đẳng 其kỳ 義nghĩa 可khả 知tri 。 然nhiên 以dĩ 此thử 等đẳng 因nhân 果quả 求cầu 其kỳ 實thật 法pháp 。 皆giai 悉tất 叵phả 得đắc 。 是thị 為vi 幻huyễn 諦đế 。 眾chúng 生sanh 居cư 幻huyễn 而nhi 非phi 諦đế 則tắc 為vi 妄vọng 幻huyễn 。 幻huyễn 而nhi 能năng 諦đế 方phương 名danh 幻huyễn 諦đế 。 幻huyễn 諦đế 即tức 空không 也dã 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 如như 上thượng 所sở 見kiến 。 眾chúng 生sanh 幻huyễn 化hóa 猶do 是thị 通thông 途đồ 言ngôn 之chi 。 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 始thỉ 是thị 今kim 能năng 化hóa 菩Bồ 薩Tát 所sở 見kiến 。 故cố 曰viết 如như 幻huyễn 諦đế 而nhi 見kiến 菩Bồ 薩Tát 。 化hóa 眾chúng 生sanh 為vi 若nhược 此thử 。 總tổng 結kết 歸quy 上thượng 問vấn 也dã 。
釋thích 二nhị 諦đế 品phẩm
次thứ 教giáo 化hóa 而nhi 後hậu 明minh 二nhị 諦đế 者giả 。 疏sớ/sơ 約ước 二nhị 義nghĩa 論luận 次thứ 。 初sơ 以dĩ 內nội 對đối 外ngoại 。 則tắc 內nội 護hộ 文văn 有hữu 三tam 別biệt 。 謂vị 因nhân 果quả 自tự 他tha 及cập 以dĩ 依y 正chánh 。 通thông 得đắc 為vi 次thứ 。 二nhị 以dĩ 今kim 二nhị 諦đế 對đối 上thượng 二nhị 護hộ 。 則tắc 能năng 依y 所sở 依y 之chi 別biệt 。 即tức 前tiền 所sở 見kiến 幻huyễn 諦đế 等đẳng 。 依y 於ư 不bất 思tư 識thức 真chân 俗tục 故cố 。 次thứ 之chi 以dĩ 二nhị 諦đế 焉yên 。 總tổng 明minh 二nhị 諦đế 云vân 是thị 佛Phật 教giáo 之chi 大đại 宗tông 者giả 。 謂vị 以dĩ 本bổn 言ngôn 之chi 。 則tắc 如Như 來Lai 常thường 依y 二nhị 諦đế 說thuyết 法Pháp 。 一nhất 代đại 所sở 說thuyết 莫mạc 過quá 此thử 二nhị 。 又hựu 以dĩ 七thất 二nhị 諦đế 該cai 之chi 。 則tắc 一nhất 化hóa 五ngũ 時thời 攝nhiếp 無vô 不bất 盡tận 。 推thôi 而nhi 極cực 之chi 。 何hà 法pháp 而nhi 非phi 真chân 俗tục 乎hồ 。 抑ức 若nhược 以dĩ 為vi 有hữu 無vô 。 孰thục 不bất 知tri 之chi 。 惟duy 其kỳ 所sở 以dĩ 有hữu 無vô 究cứu 其kỳ 所sở 以dĩ 審thẩm 諦đế 。 至chí 於ư 歷lịch 教giáo 淺thiển 深thâm 隨tùy 文văn 詮thuyên 義nghĩa 有hữu 接tiếp 有hữu 正chánh 情tình 智trí 開khai 合hợp 。 此thử 所sở 以dĩ 難nạn/nan 也dã 。 夫phu 諦đế 只chỉ 是thị 理lý 。 理lý 尚thượng 無vô 一nhất 。 云vân 何hà 有hữu 二nhị 。 況huống 有hữu 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 邪tà 。 又hựu 曰viết 凡phàm 夫phu 見kiến 淺thiển 名danh 俗tục 聖thánh 人nhân 見kiến 深thâm 名danh 真chân 等đẳng 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 則tắc 唯duy 真chân 俗tục 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 於ư 是thị 通thông 躡niếp 前tiền 品phẩm 結kết 次thứ 云vân 云vân 。 二nhị 重trùng 問vấn 答đáp 並tịnh 明minh 不bất 二nhị 之chi 旨chỉ 。 初sơ 二nhị 諦đế 不bất 二nhị 。 經kinh 問vấn 云vân 云vân 。 亦diệc 應ưng 曰viết 世thế 諦đế 中trung 有hữu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 否phủ/bĩ 。 但đãn 是thị 文văn 略lược 。 其kỳ 並tịnh 徵trưng 則tắc 曰viết 。 若nhược 言ngôn 無vô 等đẳng 。 古cổ 今kim 凡phàm 二nhị 說thuyết 。 一nhất 引dẫn 古cổ 釋thích 。 二nhị 今kim 解giải 。 即tức 今kim 疏sớ/sơ 之chi 說thuyết 也dã 。 據cứ 理lý 則tắc 各các 當đương 其kỳ 義nghĩa 。 雖tuy 兩lưỡng 存tồn 之chi 可khả 也dã 。 但đãn 初sơ 約ước 凡phàm 聖thánh 智trí 對đối 言ngôn 。 則tắc 一nhất 凡phàm 一nhất 聖thánh 失thất 於ư 諦đế 義nghĩa 。 以dĩ 今kim 所sở 明minh 則tắc 諦đế 智trí 兼kiêm 得đắc 。 故cố 一nhất 一nhất 言ngôn 有hữu 無vô 者giả 諦đế 也dã 。 言ngôn 皆giai 空không 等đẳng 智trí 也dã 。 故cố 知tri 兩lưỡng 得đắc 之chi 矣hĩ 。 所sở 問vấn 意ý 頗phả 難nan 見kiến 。 得đắc 下hạ 偈kệ 旨chỉ 。 方phương 知tri 無vô 說thuyết 無vô 聽thính 之chi 妙diệu 。 乃nãi 今kim 非phi 一nhất 非phi 二nhị 之chi 談đàm 。 惟duy 其kỳ 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 即tức 般Bát 若Nhã 正chánh 慧tuệ 有hữu 在tại 。 於ư 此thử 學học 者giả 審thẩm 之chi 。 不bất 容dung 擬nghĩ 議nghị 。 偈kệ 頌tụng 答đáp 者giả 。 長trường/trưởng 行hành 既ký 引dẫn 月nguyệt 光quang 往vãng 因nhân 為vi 詶thù 故cố 。 此thử 宜nghi 以dĩ 七thất 佛Phật 所sở 說thuyết 偈kệ 示thị 。 如như 下hạ 科khoa 釋thích 。 節tiết 目mục 條điều 理lý 無vô 非phi 是thị 者giả 。 不bất 在tại 品phẩm 量lượng 之chi 論luận 。 然nhiên 以dĩ 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 直trực 一nhất 妙diệu 理lý 本bổn 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 以dĩ 一nhất 無vô 言ngôn 之chi 。 則tắc 無vô 性tánh 無vô 相tướng 。 無vô 自tự 無vô 他tha 。 無vô 有hữu 無vô 無vô 無vô 二nhị 不bất 二nhị 。 無vô 作tác 不bất 作tác 。 等đẳng 皆giai 悉tất 無vô 也dã 。 以dĩ 本bổn 有hữu 言ngôn 之chi 。 則tắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 本bổn 有hữu 法pháp 性tánh 本bổn 有hữu 。 因nhân 緣duyên 本bổn 有hữu 諸chư 法pháp 本bổn 有hữu 。 有hữu 無vô 本bổn 有hữu 。 二nhị 諦đế 本bổn 有hữu 。 三tam 假giả 本bổn 有hữu 。 無vô 適thích 而nhi 非phi 本bổn 有hữu 也dã 。 以dĩ 空không 言ngôn 之chi 。 則tắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 也dã 。 諦đế 實thật 亦diệc 空không 也dã 。 寂tịch 滅diệt 亦diệc 空không 也dã 。 二nhị 無vô 二nhị 亦diệc 空không 也dã 。 幻huyễn 化hóa 虛hư 空không 華hoa 如như 影ảnh 三tam 手thủ 等đẳng 。 亦diệc 空không 也dã 。 至chí 於ư 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 則tắc 皆giai 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 以dĩ 世thế 諦đế 則tắc 皆giai 世thế 諦đế 。 以dĩ 一nhất 則tắc 俱câu 一nhất 。 以dĩ 二nhị 則tắc 俱câu 二nhị 。 以dĩ 有hữu 則tắc 皆giai 有hữu 。 以dĩ 無vô 則tắc 皆giai 無vô 。 以dĩ 是thị 則tắc 皆giai 是thị 。 以dĩ 非phi 則tắc 皆giai 非phi 。 以dĩ 一nhất 切thiết 異dị 名danh 別biệt 說thuyết 則tắc 皆giai 異dị 名danh 別biệt 說thuyết 。 以dĩ 麁thô 言ngôn 軟nhuyễn 語ngữ 。 則tắc 皆giai 麁thô 言ngôn 軟nhuyễn 語ngữ 。 以dĩ 上thượng 偈kệ 句cú 錯thác 綜tống 言ngôn 之chi 。 殆đãi 不bất 容dung 以dĩ 倫luân 理lý 明minh 義nghĩa 類loại 曉hiểu 。 直trực 彰chương 妙diệu 理lý 之chi 無vô 盡tận 般Bát 若Nhã 之chi 自tự 性tánh 爾nhĩ 。 有hữu 無vô 本bổn 自tự 二nhị 下hạ 。 正chánh 答đáp 難nạn/nan 云vân 云vân 。 初sơ 一nhất 行hành 中trung 。 疏sớ/sơ 似tự 差sai 誤ngộ 二nhị 三tam 字tự 云vân 云vân 。 今kim 復phục 以dĩ 偈kệ 合hợp 釋thích 之chi 云vân 。 有hữu 無vô 本bổn 自tự 二nhị 。 天thiên 然nhiên 理lý 具cụ 足túc 。 譬thí 如như 牛ngưu 二nhị 角giác 。 不bất 可khả 缺khuyết 一nhất 故cố 。 解giải 心tâm 見kiến 無vô 二nhị 。 於ư 二nhị 見kiến 不bất 二nhị 。 非phi 實thật 無vô 有hữu 二nhị 。 二nhị 諦đế 常thường 不bất 即tức 。 不bất 即tức 亦diệc 不bất 離ly 。 而nhi 智trí 能năng 解giải 了liễu 。 求cầu 二nhị 不bất 可khả 得đắc 。 復phục 以dĩ 理lý 遮già 情tình 。 非phi 謂vị 二nhị 諦đế 一nhất 。 還hoàn 以dĩ 智trí 照chiếu 理lý 。 知tri 二nhị 亦diệc 無vô 二nhị 。 非phi 二nhị 何hà 可khả 得đắc 。 於ư 解giải 常thường 自tự 一nhất 。 理lý 不bất 妨phương 智trí 故cố 。 於ư 諦đế 常thường 自tự 二nhị 。 智trí 不bất 妨phương 理lý 故cố 。 理lý 智trí 更cánh 相tương 顯hiển 。 無vô 一nhất 復phục 無vô 二nhị 。 通thông 達đạt 無vô 二nhị 道đạo 。 是thị 真chân 入nhập 不bất 二nhị 。 要yếu 知tri 無vô 聽thính 說thuyết 。 即tức 此thử 聽thính 說thuyết 是thị 。 明minh 世thế 諦đế 有hữu 無vô 中trung 。 言ngôn 三tam 手thủ 者giả 。 謂vị 手thủ 止chỉ 有hữu 二nhị 。 若nhược 言ngôn 三tam 手thủ 則tắc 無vô 而nhi 已dĩ 。 亦diệc 猶do 淨tịnh 名danh 所sở 謂vị 第đệ 五ngũ 大đại 第đệ 七thất 情tình 等đẳng 是thị 也dã 。 大đại 王vương 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 釋thích 成thành 上thượng 菩Bồ 薩Tát 於ư 一nhất 義nghĩa 中trung 常thường 照chiếu 二nhị 諦đế 以dĩ 化hóa 眾chúng 生sanh 文văn 。 為vi 二nhị 。 初sơ 略lược 次thứ 廣quảng 。 以dĩ 其kỳ 初sơ 文văn 不bất 定định 一nhất 二nhị 故cố 。 不bất 作tác 二nhị 義nghĩa 一nhất 義nghĩa 科khoa 也dã 。 初sơ 略lược 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 空không 也dã 。 常thường 照chiếu 二nhị 諦đế 者giả 。 不bất 離ly 真chân 智trí 而nhi 化hóa 於ư 俗tục 。 則tắc 知tri 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 常thường 一nhất 而nhi 已dĩ 。 然nhiên 則tắc 疏sớ/sơ 言ngôn 照chiếu 俗tục 化hóa 凡phàm 夫phu 照chiếu 真chân 化hóa 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 文văn 約ước 所sở 照chiếu 以dĩ 分phần/phân 真chân 俗tục 爾nhĩ 。 非phi 謂vị 能năng 照chiếu 之chi 真chân 亦diệc 當đương 所sở 化hóa 。 若nhược 以dĩ 能năng 照chiếu 之chi 真chân 望vọng 所sở 化hóa 俗tục 。 則tắc 真chân 俗tục 俱câu 真chân 。 以dĩ 所sở 化hóa 俗tục 望vọng 能năng 化hóa 之chi 真chân 。 則tắc 真chân 俗tục 俱câu 俗tục 。 文văn 各các 有hữu 當đương 不bất 可khả 一nhất 準chuẩn 也dã 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 初sơ 躡niếp 上thượng 重trọng/trùng 徵trưng 。 次thứ 廣quảng 釋thích 者giả 。 凡phàm 三tam 對đối 。 初sơ 能năng 所sở 對đối 以dĩ 明minh 不bất 二nhị 。 故cố 曰viết 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 一nhất 而nhi 無vô 二nhị 。 惟duy 其kỳ 無vô 二nhị 故cố 。 得đắc 以dĩ 眾chúng 生sanh 空không 置trí 菩Bồ 提Đề 空không 。 即tức 所sở 化hóa 歸quy 能năng 所sở 也dã 。 以dĩ 菩Bồ 提Đề 空không 置trí 眾chúng 生sanh 空không 。 即tức 能năng 化hóa 歸quy 所sở 化hóa 也dã 。 置trí 猶do 安an 置trí 諸chư 子tử 祕bí 藏tạng 之chi 置trí 。 如như 水thủy 投đầu 水thủy 無vô 不bất 入nhập 也dã 。 如như 空không 合hợp 空không 無vô 不bất 一nhất 也dã 。 又hựu 曰viết 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 空không 故cố 空không 空không 等đẳng 。 此thử 語ngữ 兩lưỡng 屬thuộc 。 若nhược 作tác 承thừa 上thượng 。 則tắc 是thị 結kết 前tiền 能năng 化hóa 所sở 化hóa 同đồng 一nhất 空không 故cố 。 得đắc 以dĩ 相tương/tướng 入nhập 也dã 。 若nhược 作tác 生sanh 下hạ 。 則tắc 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 者giả 境cảnh 也dã 。 空không 空không 者giả 。 由do 境cảnh 空không 故cố 智trí 空không 。 亦diệc 由do 智trí 空không 故cố 境cảnh 空không 。 故cố 曰viết 般Bát 若Nhã 無vô 相tướng 等đẳng 。 謂vị 無vô 相tướng 者giả 。 體thể 自tự 無vô 相tướng 。 亦diệc 無vô 無vô 相tướng 故cố 。 若nhược 真chân 若nhược 俗tục 。 如như 虛hư 空không 相tướng 。 則tắc 又hựu 曰viết 。 空không 於ư 無vô 明minh 無vô 他tha 相tương/tướng 也dã 。 及cập 薩Tát 婆Bà 若Nhã 無vô 自tự 相tương/tướng 也dã 。 苟cẩu 無vô 自tự 相tương/tướng 。 則tắc 見kiến 者giả 為vi 誰thùy 。 受thọ 者giả 為vi 誰thùy 。 因nhân 乎hồ 果quả 乎hồ 皆giai 不bất 得đắc 而nhi 有hữu 也dã 至chí 於ư 曰viết 五ngũ 眼nhãn 成thành 就tựu 。 見kiến 無vô 所sở 見kiến 。 則tắc 佛Phật 果Quả 亦diệc 空không 。 所sở 謂vị 五ngũ 眼nhãn 具cụ 足túc 成thành 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 也dã 。 文văn 復phục 以dĩ 行hành 例lệ 見kiến 。 則tắc 曰viết 云vân 云vân 。 行hành 猶do 行hành 於ư 甚thậm 深thâm 。 般Bát 若Nhã 之chi 行hành 。 行hành 不bất 行hành 等đẳng 既ký 皆giai 不bất 受thọ 。 不bất 受thọ 亦diệc 不bất 受thọ 。 是thị 則tắc 不bất 受thọ 即tức 般Bát 若Nhã 。 之chi 自tự 性tánh 也dã 。 三tam 染nhiễm 淨tịnh 對đối 則tắc 曰viết 云vân 云vân 。 謂vị 菩Bồ 提Đề 煩phiền 惱não 雖tuy 迷mê 悟ngộ 染nhiễm 淨tịnh 之chi 異dị 。 而nhi 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 元nguyên 只chỉ 一nhất 體thể 。 故cố 無vô 二nhị 如như 。 所sở 以dĩ 未vị 成thành 佛Phật 時thời 。 全toàn 淨tịnh 為vi 染nhiễm 。 既ký 成thành 佛Phật 後hậu 。 翻phiên 迷mê 成thành 悟ngộ 。 其kỳ 實thật 無vô 別biệt 法pháp 也dã 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 下hạ 。 重trọng/trùng 躡niếp 前tiền 文văn 。 三tam 對đối 之chi 義nghĩa 。 總tổng 不bất 出xuất 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 則tắc 無vô 有hữu 文văn 字tự 。 云vân 何hà 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 得đắc 不bất 離ly 文văn 字tự 而nhi 行hành 。 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 經kinh 言ngôn 行hạnh 諸chư 法pháp 相tướng 疑nghi 脫thoát 一nhất 空không 字tự 。 疏sớ/sơ 言ngôn 若nhược 諸chư 空không 如như 。 疑nghi 脫thoát 一nhất 法pháp 字tự 。 次thứ 答đáp 中trung 曰viết 法Pháp 輪luân 者giả 。 該cai 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 而nhi 一nhất 皆giai 言ngôn 如như 。 則tắc 不bất 即tức 文văn 字tự 不bất 離ly 文văn 字tự 。 惟duy 其kỳ 不bất 離ly 故cố 法pháp 法pháp 皆giai 如như 而nhi 得đắc 行hành 於ư 。 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 疏sớ/sơ 以dĩ 經kinh 名danh 釋thích 十thập 二nhị 部bộ 者giả 。 據cứ 理lý 應ưng 先tiên 標tiêu 梵Phạn 語ngữ 。 釋thích 以dĩ 華hoa 言ngôn 。 今kim 則tắc 反phản 是thị 。 從tùng 經kinh 便tiện 也dã 。 是thị 名danh 句cú 下hạ 。 以dĩ 例lệ 教giáo 體thể 。 有hữu 假giả 有hữu 實thật 。 名danh 味vị 句cú 者giả 。 為vi 三tam 假giả 。 聲thanh 色sắc 其kỳ 一nhất 實thật 也dã 。 三tam 一nhất 和hòa 合hợp 以dĩ 成thành 教giáo 體thể 。 聲thanh 雖tuy 非phi 報báo 而nhi 託thác 於ư 報báo 。 故cố 亦diệc 名danh 果quả 。 克khắc 論luận 文văn 字tự 。 雖tuy 非phi 善thiện 惡ác 以dĩ 所sở 詮thuyên 法pháp 無vô 非phi 善thiện 惡ác 故cố 亦diệc 記ký 攝nhiếp 。 究cứu 而nhi 言ngôn 之chi 。 亦diệc 不bất 即tức 離ly 。 初sơ 無vô 定định 性tánh 。 是thị 亦diệc 空không 也dã 。 空không 故cố 皆giai 如như 。 是thị 則tắc 不bất 著trước 。 文văn 字tự 而nhi 行hành 空không 相tướng 。 其kỳ 義nghĩa 蓋cái 如như 此thử 。 故cố 曰viết 若nhược 取thủ 文văn 字tự 不bất 行hành 空không 者giả 。 反phản 斥xích 非phi 顯hiển 是thị 也dã 。 而nhi 疏sớ/sơ 謂vị 行hành 空không 非phi 正chánh 觀quán 者giả 。 殆đãi 與dữ 今kim 反phản 。 未vị 詳tường 云vân 云vân 。 大đại 王vương 如như 如như 文văn 字tự 下hạ 。 更cánh 端đoan 再tái 示thị 因nhân 行hành 修tu 相tương/tướng 。 言ngôn 如như 如như 者giả 。 意ý 與dữ 前tiền 後hậu 別biệt 。 當đương 是thị 如như 於ư 所sở 如như 之chi 文văn 字tự 以dĩ 修tu 諸chư 佛Phật 智trí 母mẫu 。 而nhi 能năng 生sanh 於ư 當đương 果quả 。 故cố 云vân 智trí 母mẫu 。 有hữu 理lý 性tánh 行hành 性tánh 之chi 別biệt 。 亦diệc 是thị 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 性tánh 根căn 本bổn 者giả 。 理lý 性tánh 性tánh 也dã 。 即tức 性tánh 成thành 智trí 。 是thị 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 體thể 。 故cố 以dĩ 三tam 世thế 言ngôn 之chi 。 則tắc 當đương 得đắc 為vi 智trí 母mẫu 。 未vị 得đắc 為vi 理lý 性tánh 。 已dĩ 得đắc 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 其kỳ 實thật 一nhất 也dã 。 若nhược 三tam 乘thừa 般Bát 若Nhã 下hạ 。 行hành 性tánh 性tánh 也dã 。 以dĩ 約ước 三tam 乘thừa 行hành 殊thù 性tánh 一nhất 故cố 。 云vân 行hành 性tánh 。 則tắc 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 自tự 性tánh 常thường 住trụ 是thị 也dã 。 又hựu 曰viết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 此thử 為vi 覺giác 性tánh 者giả 。 以dĩ 通thông 證chứng 別biệt 也dã 。 但đãn 前tiền 明minh 理lý 性tánh 故cố 曰viết 根căn 本bổn 。 此thử 從tùng 行hành 說thuyết 故cố 曰viết 覺giác 性tánh 。 大đại 體thể 無vô 別biệt 也dã 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 無vô 受thọ 下hạ 。 總tổng 結kết 成thành 說thuyết 行hành 無vô 非phi 般Bát 若Nhã 。 仍nhưng 復phục 宗tông 前tiền 護hộ 等đẳng 三tam 義nghĩa 。 為vi 若nhược 此thử 也dã 。 於ư 文văn 中trung 有hữu 脫thoát 誤ngộ 者giả 。 今kim 為vi 正chánh 之chi 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 內nội 心tâm 能năng 無vô 受thọ 著trước 。 則tắc 外ngoại 無vô 文văn 字tự 可khả 得đắc 。 是thị 為vi 無vô 受thọ 無vô 文văn 字tự 。 無vô 文văn 字tự 者giả 非phi 無vô 文văn 字tự 。 文văn 字tự 性tánh 離ly 。 為vi 離ly 文văn 字tự 。 止Chỉ 觀Quán 所sở 謂vị 達đạt 文văn 非phi 文văn 非phi 文văn 非phi 不bất 文văn 。 尚thượng 何hà 文văn 字tự 之chi 有hữu 。 故cố 曰viết 離ly 文văn 字tự 為vi 非phi 文văn 字tự 。 文văn 多đa 一nhất 非phi 字tự 。 修tu 無vô 修tu 者giả 。 以dĩ 說thuyết 例lệ 行hành 。 則tắc 修tu 而nhi 無vô 修tu 。 修tu 無vô 修tu 者giả 。 文văn 屬thuộc 下hạ 句cú 。 誤ngộ 作tác 修tu 文văn 字tự 者giả 。 致trí 難nan 曉hiểu 爾nhĩ 。 但đãn 使sử 文văn 會hội 理lý 顯hiển 。 小tiểu 有hữu 異dị 同đồng 。 亦diệc 復phục 何hà 爽sảng 。 更cánh 試thí 詳tường 之chi 。 又hựu 白bạch 佛Phật 下hạ 。 重trùng 以dĩ 眾chúng 生sanh 根căn 行hành 。 問vấn 法Pháp 門môn 為vi 一nhất 二nhị 無vô 量lượng 者giả 。 疏sớ/sơ 為vi 二nhị 釋thích 。 從tùng 後hậu 釋thích 是thị 也dã 。 根căn 謂vị 根căn 性tánh 。 利lợi 鈍độn 之chi 殊thù 。 行hành 謂vị 所sở 修tu 。 淺thiển 深thâm 之chi 別biệt 。 根căn 行hành 所sở 被bị 也dã 。 法Pháp 門môn 能năng 被bị 也dã 。 經kinh 以dĩ 所sở 從tùng 能năng 為vi 問vấn 。 則tắc 曰viết 法Pháp 門môn 亦diệc 有hữu 一nhất 二nhị 無vô 量lượng 邪tà 。 答đáp 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 觀quán 門môn 等đẳng 。 文văn 間gian 言ngôn 爾nhĩ 。 應ưng 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 本bổn 非phi 一nhất 二nhị 。 觀quán 門môn 乃nãi 有hữu 無vô 量lượng 。 抑ức 又hựu 以dĩ 觀quán 從tùng 諦đế 。 本bổn 非phi 一nhất 二nhị 。 以dĩ 諦đế 從tùng 觀quán 。 乃nãi 有hữu 無vô 量lượng 。 是thị 法pháp 則tắc 從tùng 境cảnh 。 觀quán 則tắc 從tùng 智trí 。 境cảnh 觀quán 相tương/tướng 顯hiển 。 所sở 以dĩ 異dị 也dã 。 又hựu 曰viết 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 非phi 有hữu 相tướng 等đẳng 者giả 。 復phục 顯hiển 一nhất 切thiết 法pháp 。 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。 故cố 曰viết 亦diệc 非phi 有hữu 相tướng 等đẳng 。 具cụ 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。 謂vị 非phi 有hữu 相tương/tướng 。 非phi 無vô 相tướng 。 非phi 非phi 有hữu 相tương/tướng 。 非phi 非phi 無vô 相tướng 。 文văn 略lược 中trung 二nhị 句cú 。 亦diệc 可khả 作tác 單đơn 複phức 論luận 之chi 。 則tắc 上thượng 句cú 從tùng 單đơn 略lược 無vô 相tướng 句cú 。 下hạ 句cú 從tùng 複phức 略lược 有hữu 相tương/tướng 句cú 云vân 云vân 。 究cứu 而nhi 言ngôn 之chi 。 非phi 一nhất 切thiết 相tương/tướng 是thị 名danh 實thật 相tướng 。 則tắc 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 。 不bất 見kiến 有hữu 一nhất 法pháp 二nhị 法pháp 之chi 可khả 得đắc 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 見kiến 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 。 見kiến 有hữu 一nhất 法pháp 二nhị 法pháp 。 而nhi 可khả 得đắc 者giả 。 即tức 不bất 見kiến 今kim 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 之chi 一nhất 二nhị 也dã 。 故cố 曰viết 一nhất 二nhị 者giả 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 也dã 。 又hựu 曰viết 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 者giả 世thế 諦đế 也dã 。 疏sớ/sơ 謂vị 是thị 諸chư 見kiến 本bổn 。 斯tư 義nghĩa 則tắc 局cục 。 今kim 云vân 是thị 諸chư 法pháp 本bổn 。 以dĩ 諦đế 觀quán 之chi 不bất 出xuất 三tam 諦đế 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 空không 諦đế 即tức 空không 也dã 。 色sắc 諦đế 即tức 假giả 也dã 。 心tâm 諦đế 即tức 中trung 。 無vô 非phi 心tâm 性tánh 故cố 。 是thị 三tam 者giả 與dữ 今kim 所sở 明minh 真chân 俗tục 中trung 道đạo 。 同đồng 出xuất 異dị 名danh 。 開khai 合hợp 異dị 耳nhĩ 。 亦diệc 與dữ 一nhất 家gia 所sở 傳truyền 三tam 觀quán 。 其kỳ 旨chỉ 一nhất 也dã 。 而nhi 疏sớ/sơ 曰viết 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 事sự 理lý 俱câu 該cai 。 其kỳ 說thuyết 云vân 云vân 。 於ư 理lý 非phi 無vô 是thị 義nghĩa 。 但đãn 真chân 俗tục 各các 三tam 分phân 別biệt 而nhi 已dĩ 。 未vị 見kiến 今kim 三tam 諦đế 之chi 妙diệu 。 以dĩ 今kim 言ngôn 之chi 。 所sở 謂vị 圓viên 見kiến 事sự 理lý 一nhất 念niệm 具cụ 足túc 則tắc 盡tận 之chi 矣hĩ 。 夫phu 惟duy 一nhất 念niệm 具cụ 足túc 。 則tắc 不bất 一nhất 異dị 無vô 前tiền 後hậu 。 法pháp 本bổn 自tự 然nhiên 。 未vị 始thỉ 增tăng 減giảm 。 天thiên 真chân 妙diệu 性tánh 有hữu 在tại 乎hồ 是thị 。 始thỉ 終chung 徧biến 攝nhiếp 。 其kỳ 旨chỉ 彌di 顯hiển 。 一nhất 家gia 觀quán 門môn 何hà 以dĩ 加gia 此thử 。 所sở 以dĩ 三tam 諦đế 之chi 後hậu 明minh 三tam 假giả 者giả 。 復phục 宗tông 。 二nhị 諦đế 以dĩ 顯hiển 皆giai 空không 。 則tắc 不bất 離ly 色sắc 心tâm 。 無vô 非phi 般Bát 若Nhã 。 一nhất 一nhất 根căn 行hành 何hà 莫mạc 由do 斯tư 。 即tức 事sự 而nhi 真chân 不bất 遠viễn 復phục 矣hĩ 。 故cố 曰viết 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。 之chi 法Pháp 門môn 也dã 。 餘dư 歎thán 教giáo 勸khuyến 持trì 等đẳng 文văn 。 如như 疏sớ/sơ 科khoa 釋thích 。 可khả 知tri 。
釋thích 護hộ 國quốc 品phẩm
經kinh 以dĩ 護hộ 法Pháp 標tiêu 名danh 。 教giáo 以dĩ 立lập 法pháp 為vi 本bổn 。 此thử 品phẩm 所sở 由do 設thiết 也dã 。 而nhi 護hộ 有hữu 內nội 外ngoại 。 內nội 以dĩ 護hộ 法Pháp 則tắc 有hữu 護hộ 果quả 護hộ 因nhân 護hộ 化hóa 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 依y 於ư 真Chân 諦Đế 也dã 。 外ngoại 以dĩ 護hộ 人nhân 則tắc 有hữu 護hộ 國quốc 護hộ 民dân 護hộ 患hoạn 難nạn 等đẳng 。 依y 於ư 俗tục 諦đế 也dã 。 故cố 次thứ 二nhị 諦đế 而nhi 有hữu 此thử 品phẩm 焉yên 。 疏sớ/sơ 釋thích 為vi 二nhị 。 初sơ 依y 文văn 分phần/phân 內nội 外ngoại 可khả 知tri 。 次thứ 釋thích 品phẩm 題đề 又hựu 二nhị 。 若nhược 以dĩ 言ngôn 便tiện 。 應ưng 先tiên 釋thích 護hộ 次thứ 釋thích 國quốc 。 今kim 從tùng 義nghĩa 便tiện 。 不bất 先tiên 有hữu 國quốc 護hộ 何hà 有hữu 施thí 。 故cố 初sơ 明minh 國quốc 土độ 。 次thứ 陳trần 護hộ 之chi 所sở 由do 。 初sơ 文văn 者giả 。 謂vị 世thế 間gian 則tắc 分phân 段đoạn 三tam 界giới 。 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 之chi 所sở 依y 也dã 。 凡phàm 夫phu 該cai 於ư 人nhân 天thiên 。 而nhi 不bất 言ngôn 四tứ 趣thú 者giả 。 非phi 今kim 所sở 護hộ 之chi 本bổn 也dã 。 若nhược 以dĩ 佛Phật 意ý 何hà 所sở 不bất 通thông 。 二nhị 出xuất 世thế 間gian 則tắc 變biến 易dị 三tam 界giới 。 四tứ 聖thánh 之chi 所sở 依y 也dã 。 今kim 文văn 以dĩ 十thập 信tín 至chí 十Thập 地Địa 者giả 。 約ước 斷đoạn 惑hoặc 出xuất 界giới 者giả 言ngôn 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 未vị 斷đoạn 果quả 縛phược 已dĩ 還hoàn 。 猶do 在tại 界giới 內nội 故cố 也dã 。 餘dư 未vị 斷đoạn 惑hoặc 菩Bồ 薩Tát 例lệ 同đồng 二Nhị 乘Thừa 。 故cố 略lược 不bất 言ngôn 。 詳tường 論luận 云vân 云vân 。 次thứ 所sở 由do 者giả 。 亦diệc 有hữu 內nội 外ngoại 。 謂vị 劫kiếp 盜đạo 等đẳng 外ngoại 賊tặc 也dã 。 煩phiền 惱não 結kết 使sử 。 等đẳng 內nội 賊tặc 也dã 。 為vi 內nội 外ngoại 賊tặc 設thiết 內nội 外ngoại 護hộ 。 而nhi 有hữu 能năng 所sở 焉yên 。 謂vị 能năng 護hộ 則tắc 百bách 部bộ 鬼quỷ 神thần 等đẳng 護hộ 諸chư 外ngoại 也dã 。 般Bát 若Nhã 智trí 慧tuệ 等đẳng 護hộ 諸chư 內nội 也dã 。 推thôi 本bổn 言ngôn 之chi 。 率suất 由do 神thần 力lực 護hộ 持trì 聖thánh 功công 昭chiêu 著trước 。 豈khởi 人nhân 力lực 所sở 能năng 為vi 然nhiên 。 亦diệc 因nhân 人nhân 而nhi 致trí 爾nhĩ 。 故cố 曰viết 若nhược 內nội 外ngoại 等đẳng 。 委ủy 如như 後hậu 釋thích 。 次thứ 約ước 教giáo 觀quán 釋thích 者giả 。 所sở 護hộ 之chi 國quốc 不bất 出xuất 有hữu 四tứ 。 謂vị 四tứ 土thổ/độ 也dã 。 能năng 護hộ 觀quán 法pháp 。 謂vị 生sanh 滅diệt 等đẳng 。 隨tùy 教giáo 觀quán 別biệt 。 其kỳ 義nghĩa 可khả 知tri 。 由do 觀quán 力lực 故cố 則tắc 三tam 惑hoặc 不bất 起khởi 。 三tam 惑hoặc 不bất 起khởi 則tắc 四tứ 土thổ/độ 安an 隱ẩn 矣hĩ 。 又hựu 百bách 部bộ 下hạ 。 明minh 所sở 護hộ 不bất 同đồng 謂vị 百bách 神thần 止chỉ 能năng 護hộ 國quốc 而nhi 不bất 及cập 正chánh 。 故cố 曰viết 依y 報báo 國quốc 。 般Bát 若Nhã 本bổn 護hộ 於ư 正chánh 而nhi 亦diệc 護hộ 國quốc 。 故cố 曰viết 正chánh 報báo 國quốc 。 一nhất 往vãng 雖tuy 爾nhĩ 義nghĩa 必tất 兼kiêm 通thông 。 又hựu 護hộ 命mạng 等đẳng 例lệ 然nhiên 。 入nhập 文văn 隨tùy 釋thích 。 言ngôn 吾ngô 今kim 正chánh 說thuyết 等đẳng 者giả 。 從tùng 所sở 請thỉnh 言ngôn 也dã 。 然nhiên 法pháp 必tất 從tùng 深thâm 。 故cố 先tiên 明minh 護hộ 果quả 。 抑ức 非phi 本bổn 無vô 以dĩ 治trị 末mạt 故cố 也dã 。 國quốc 欲dục 亂loạn 時thời 者giả 。 夫phu 國quốc 之chi 治trị 亂loạn 興hưng 衰suy 。 固cố 自tự 有hữu 時thời 亦diệc 必tất 有hữu 漸tiệm 。 有hữu 時thời 則tắc 可khả 以dĩ 識thức 變biến 通thông 。 有hữu 漸tiệm 則tắc 可khả 以dĩ 知tri 戒giới 懼cụ 。 亂loạn 而nhi 知tri 懼cụ 。 其kỳ 為vi 難nạn/nan 也dã 何hà 有hữu 。 故cố 曰viết 存tồn 而nhi 不bất 忘vong 亡vong 安an 而nhi 不bất 忘vong 危nguy 。 又hựu 曰viết 其kỳ 亡vong 其kỳ 亡vong 繫hệ 于vu 包bao 桑tang 。 知tri 難nạn/nan 之chi 謂vị 也dã 。 有hữu 以dĩ 實thật 害hại 為vi 燒thiêu 者giả 。 但đãn 是thị 實thật 被bị 其kỳ 害hại 。 是thị 為vi 燒thiêu 義nghĩa 。 非phi 必tất 三tam 災tai 之chi 火hỏa 。 而nhi 此thử 言ngôn 劫kiếp 燒thiêu 者giả 。 亦diệc 取thủ 其kỳ 甚thậm 者giả 言ngôn 之chi 。 如như 妙diệu 疏sớ/sơ 明minh 三tam 毒độc 火hỏa 等đẳng 是thị 也dã 。 若nhược 果quả 所sở 謂vị 劫kiếp 火hỏa 固cố 不bất 可khả 得đắc 而nhi 逃đào 。 尚thượng 得đắc 而nhi 護hộ 哉tai 。 當đương 防phòng 於ư 未vị 然nhiên 可khả 也dã 。 若nhược 夫phu 大đại 火hỏa 所sở 燒thiêu 時thời 。 我ngã 此thử 土độ 安an 隱ẩn 。 雖tuy 劫kiếp 火hỏa 亦diệc 不bất 得đắc 而nhi 焚phần 矣hĩ 。 思tư 之chi 。 當đương 請thỉnh 百bách 佛Phật 像tượng 下hạ 。 明minh 護hộ 法Pháp 設thiết 用dụng 。 建kiến 置trí 如như 儀nghi 。 謂vị 請thỉnh 像tượng 一nhất 。 集tập 眾chúng 二nhị 。 延diên 師sư 講giảng 說thuyết 三tam 。 供cúng 養dường 三Tam 寶Bảo 四tứ 。 供cung 承thừa 法pháp 主chủ 五ngũ 。 日nhật 二nhị 時thời 講giảng 說thuyết 般Bát 若Nhã 六lục 。 當đương 有hữu 百bách 部bộ 鬼quỷ 神thần 樂nhạo/nhạc/lạc 集tập 聽thính 法Pháp 因nhân 致trí 護hộ 國quốc 七thất 。 已dĩ 上thượng 條điều 式thức 貴quý 在tại 精tinh 嚴nghiêm 。 無vô 他tha 說thuyết 也dã 。 次thứ 明minh 所sở 護hộ 難nạn/nan 者giả 有hữu 二nhị 。 謂vị 鬼quỷ 人nhân 等đẳng 二nhị 。 火hỏa 難nạn 等đẳng 三tam 。 其kỳ 中trung 天thiên 地địa 怪quái 異dị 等đẳng 。 亦diệc 在tại 人nhân 難nạn/nan 數số 中trung 。 謂vị 天thiên 地địa 三tam 光quang 本bổn 無vô 怪quái 異dị 。 失thất 度độ 由do 人nhân 故cố 亦diệc 人nhân 難nạn/nan 攝nhiếp 也dã 。 如như 水thủy 火hỏa 風phong 災tai 等đẳng 。 本bổn 各các 以dĩ 業nghiệp 感cảm 以dĩ 類loại 應ưng 。 何hà 以dĩ 講giảng 此thử 經Kinh 法Pháp 而nhi 能năng 免miễn 邪tà 。 是thị 亦diệc 必tất 有hữu 道đạo 矣hĩ 。 今kim 無vô 論luận 之chi 。 以dĩ 他tha 請thỉnh 試thí 以dĩ 名danh 教giáo 言ngôn 之chi 。 有hữu 曰viết 天thiên 時thời 不bất 如như 地địa 利lợi 。 地địa 利lợi 不bất 如như 人nhân 和hòa 。 是thị 國quốc 之chi 有hữu 菑# 患hoạn 者giả 在tại 乎hồ 天thiên 不bất 時thời 地địa 不bất 利lợi 人nhân 不bất 和hòa 而nhi 已dĩ 。 使sử 能năng 講giảng 此thử 經Kinh 法Pháp 道đạo 。 達đạt 其kỳ 所sở 以dĩ 天thiên 理lý 。 修tu 其kỳ 所sở 以dĩ 人nhân 事sự 。 則tắc 三tam 者giả 得đắc 矣hĩ 。 其kỳ 於ư 國quốc 難nạn/nan 何hà 有hữu 乎hồ 。 又hựu 曰viết 域vực 民dân 不bất 以dĩ 封phong 疆cương 之chi 界giới 等đẳng 。 則tắc 知tri 護hộ 國quốc 之chi 說thuyết 不bất 在tại 諸chư 彼bỉ 而nhi 在tại 乎hồ 。 此thử 使sử 天thiên 下hạ 莫mạc 不bất 臣thần 順thuận 而nhi 歸quy 之chi 。 其kỳ 於ư 封phong 疆cương 之chi 界giới 山sơn 谿khê 之chi 險hiểm 兵binh 革cách 之chi 利lợi 。 如như 有hữu 乎hồ 。 則tắc 又hựu 曰viết 得đắc 道Đạo 者giả 多đa 助trợ 失thất 道đạo 者giả 寡quả 助trợ 云vân 云vân 。 然nhiên 以dĩ 域vực 內nội 之chi 教giáo 助trợ 順thuận 之chi 德đức 。 其kỳ 効hiệu 若nhược 此thử 。 況huống 般Bát 若Nhã 功công 德đức 之chi 大đại 。 安an 往vãng 而nhi 不bất 濟tế 乎hồ 。 則tắc 又hựu 何hà 疑nghi 焉yên 。 由do 是thị 論luận 之chi 。 此thử 理lý 甚thậm 易dị 見kiến 。 而nhi 人nhân 莫mạc 能năng 篤đốc 信tín 力lực 行hành 之chi 耳nhĩ 。 更cánh 俟sĩ 通thông 人nhân 有hữu 以dĩ 講giảng 究cứu 之chi 。 經kinh 明minh 法pháp 用dụng 不bất 一nhất 。 不bất 但đãn 護hộ 國quốc 而nhi 亦diệc 護hộ 福phước 護hộ 難nạn/nan 等đẳng 。 故cố 護hộ 國quốc 所sở 以dĩ 護hộ 難nạn/nan 亦diệc 護hộ 人nhân 民dân 。 護hộ 福phước 所sở 以dĩ 求cầu 願nguyện 。 雖tuy 所sở 護hộ 之chi 言ngôn 眾chúng 。 而nhi 實thật 則tắc 二nhị 焉yên 。 然nhiên 於ư 求cầu 願nguyện 亦diệc 有hữu 求cầu 慧tuệ 解giải 者giả 。 豈khởi 亦diệc 名danh 福phước 。 但đãn 對đối 今kim 般Bát 若Nhã 故cố 。 世thế 智trí 亦diệc 屬thuộc 福phước 攝nhiếp 。 人nhân 中trung 九cửu 品phẩm 者giả 。 既ký 曰viết 求cầu 富phú 貴quý 官quan 位vị 。 當đương 是thị 九cửu 品phẩm 官quan 爾nhĩ 。 又hựu 曰viết 敷phu 百bách 高cao 座tòa 者giả 。 而nhi 疏sớ/sơ 有hữu 貧bần 富phú 之chi 簡giản 。 故cố 曰viết 若nhược 準chuẩn 此thử 文văn 應ưng 以dĩ 講giảng 法Pháp 為vi 正chánh 。 雖tuy 不bất 通thông 所sở 問vấn 亦diệc 應ưng 圓viên 其kỳ 說thuyết 。 曰viết 若nhược 乃nãi 貧bần 富phú 則tắc 隨tùy 力lực 焉yên 。 正chánh 自tự 不bất 礙ngại 也dã 。 昔tích 有hữu 王vương 下hạ 。 引dẫn 證chứng 為vi 二nhị 。 初sơ 引dẫn 天thiên 證chứng 護hộ 國quốc 。 頂đảnh 生sanh 一nhất 緣duyên 文văn 有hữu 二nhị 段đoạn 。 初sơ 出xuất 生sanh 瑞thụy 相tướng 。 二nhị 墮đọa 惡ác 有hữu 由do 。 即tức 夜dạ 叉xoa 從tùng 地địa 出xuất 已dĩ 下hạ 文văn 是thị 。 此thử 下hạ 又hựu 有hữu 帝Đế 釋Thích 依y 經kinh 請thỉnh 護hộ 。 如như 七thất 佛Phật 法Pháp 用dụng 。 以dĩ 至chí 云vân 頂đảnh 生sanh 即tức 退thoái 。 謂vị 退thoái 墮đọa 也dã 。 然nhiên 以dĩ 其kỳ 初sơ 瑞thụy 相tướng 。 頂đảnh 生sanh 信tín 非phi 聊liêu 爾nhĩ 人nhân 也dã 而nhi 後hậu 報báo 如như 此thử 。 故cố 知tri 福phước 報báo 有hữu 時thời 而nhi 盡tận 。 苟cẩu 非phi 自tự 般Bát 若Nhã 中trung 來lai 。 其kỳ 不bất 足túc 恃thị 也dã 明minh 矣hĩ 。 又hựu 大đại 王vương 下hạ 。 引dẫn 人nhân 王vương 證chứng 護hộ 身thân 。 又hựu 為vi 二nhị 。 一nhất 明minh 難nạn/nan 緣duyên 如như 文văn 。 天thiên 羅la 者giả 。 斑ban 足túc 父phụ 也dã 。 初sơ 明minh 來lai 自tự 。 常thường 供cung 一nhất 仙tiên 人nhân 下hạ 。 明minh 忍nhẫn 辱nhục 因nhân 。 王vương 即tức 遣khiển 願nguyện 下hạ 。 明minh 因nhân 願nguyện 得đắc 脫thoát 為vi 羅la 剎sát 王vương 。 後hậu 諸chư 羅la 剎sát 言ngôn 下hạ 。 明minh 設thiết 會hội 張trương 本bổn 。
時thời 須tu 陀đà 王vương 下hạ 。 結kết 會hội 古cổ 今kim 。 如như 文văn 。 其kỳ 普phổ 明minh 王vương 下hạ 。 二nhị 正chánh 明minh 設thiết 會hội 護hộ 難nạn/nan 文văn 有hữu 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 。 如như 文văn 。 據cứ 疏sớ/sơ 科khoa 頌tụng 。 不bất 出xuất 無vô 常thường 苦khổ 空không 無vô 我ngã 四tứ 義nghĩa 。 本bổn 小tiểu 教giáo 之chi 說thuyết 。 而nhi 以dĩ 為vi 般Bát 若Nhã 者giả 。 然nhiên 以dĩ 聞văn 者giả 得đắc 空không 。 平bình 等đẳng 三tam 昧muội 。 非phi 般Bát 若Nhã 而nhi 何hà 。 況huống 一nhất 家gia 判phán 益ích 。 又hựu 曰viết 但đãn 觀quán 諸chư 經kinh 會hội 未vị 得đắc 道Đạo 。 即tức 識thức 所sở 說thuyết 共cộng 別biệt 之chi 意ý 。 既ký 通thông 共cộng 別biệt 。 驗nghiệm 非phi 一nhất 途đồ 。 按án 經kinh 節tiết 節tiết 云vân 日nhật 二nhị 時thời 講giảng 般Bát 若Nhã 。 及cập 今kim 文văn 說thuyết 八bát 千thiên 億ức 劫kiếp 竟cánh 。 故cố 知tri 不bất 局cục 偈kệ 文văn 以dĩ 判phán 。 又hựu 輔phụ 行hành 云vân 。 是thị 衍diễn 門môn 助trợ 道đạo 。 兼kiêm 勸khuyến 發phát 普phổ 明minh 。 亦diệc 不bất 專chuyên 小tiểu 。 以dĩ 益ích 驗nghiệm 說thuyết 。 其kỳ 義nghĩa 明minh 矣hĩ 。 觀quán 今kim 偈kệ 句cú 。 辭từ 理lý 俱câu 到đáo 。 有hữu 異dị 常thường 說thuyết 。 今kim 於ư 疏sớ/sơ 外ngoại 從tùng 而nhi 釋thích 之chi 。 第đệ 一nhất 偈kệ 云vân 者giả 。 成thành 住trụ 壞hoại 空không 各các 。 二nhị 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 此thử 言ngôn 前tiền 劫kiếp 之chi 末mạt 後hậu 劫kiếp 之chi 始thỉ 。 故cố 云vân 終chung 訖ngật 。 乾can/kiền/càn 健kiện 也dã 。 坤# 順thuận 也dã 。 乾can/kiền/càn 以dĩ 配phối 天thiên 。 坤# 以dĩ 配phối 地địa 。 故cố 以dĩ 乾can/kiền/càn 坤# 名danh 之chi 。 其kỳ 實thật 指chỉ 言ngôn 天thiên 地địa 。 以dĩ 劫kiếp 燒thiêu 故cố 蕩đãng 然nhiên 無vô 有hữu 。 洞đỗng 猶do 空không 也dã 。 須Tu 彌Di 巨cự 海hải 。 以dĩ 域vực 中trung 山sơn 海hải 大đại 者giả 言ngôn 之chi 。 夫phu 世thế 界giới 所sở 以dĩ 成thành 壞hoại 。 由do 眾chúng 生sanh 業nghiệp 報báo 然nhiên 也dã 。 當đương 三tam 災tai 壞hoại 時thời 。 人nhân 固cố 已dĩ 盡tận 。 今kim 又hựu 天thiên 龍long 福phước 盡tận 故cố 。 於ư 中trung 凋điêu 喪táng 。 二nhị 儀nghi 尚thượng 殞vẫn 舉cử 況huống 。 可khả 知tri 。 殞vẫn 猶do 虛hư 空không 消tiêu 殞vẫn 之chi 殞vẫn 。 此thử 其kỳ 一nhất 也dã 。 第đệ 二nhị 偈kệ 云vân 者giả 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 人nhân 之chi 四tứ 相tương/tướng 也dã 。 以dĩ 其kỳ 流lưu 轉chuyển 不bất 已dĩ 。 猶do 輪luân 轉chuyển 循tuần 環hoàn 。 然nhiên 無vô 涯nhai 際tế 也dã 。 人nhân 之chi 志chí 願nguyện 本bổn 在tại 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 而nhi 四tứ 相tương/tướng 唯duy 苦khổ 。 故cố 曰viết 事sự 與dữ 願nguyện 違vi 。 憂ưu 悲bi 為vi 害hại 也dã 。 禍họa 莫mạc 大đại 於ư 五ngũ 欲dục 。 故cố 欲dục 深thâm 則tắc 禍họa 重trọng/trùng 。 苦khổ 報báo 由do 中trung 而nhi 出xuất 。 所sở 以dĩ 無vô 外ngoại 也dã 。 瘡sang 疣vưu 。 莊trang 子tử 所sở 謂vị 生sanh 為vi 附phụ 贅# 懸huyền 疣vưu 。 死tử 為vi 決quyết 疣vưu 潰hội 癰ung 。 斯tư 言ngôn 當đương 之chi 矣hĩ 。 惟duy 其kỳ 三tam 界giới 輪luân 回hồi 所sở 以dĩ 究cứu 竟cánh 皆giai 苦khổ 。 國quốc 何hà 可khả 恃thị 。 此thử 其kỳ 二nhị 也dã 。 第đệ 三tam 偈kệ 云vân 者giả 。 有hữu 本bổn 自tự 無vô 。 謂vị 萬vạn 有hữu 本bổn 出xuất 於ư 無vô 。 則tắc 其kỳ 實thật 無vô 有hữu 。 況huống 無vô 出xuất 於ư 無vô 無vô 者giả 哉tai 。 惟duy 內nội 因nhân 外ngoại 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 此thử 六lục 道đạo 。 所sở 以dĩ 成thành 也dã 。 諸chư 猶do 語ngữ 辭từ 。 盛thịnh 必tất 衰suy 實thật 必tất 虛hư 。 相tương 待đãi 之chi 勢thế 然nhiên 也dã 。 安an 有hữu 滿mãn 而nhi 不bất 竭kiệt 者giả 乎hồ 。 故cố 三tam 界giới 群quần 生sanh 蠢xuẩn 蠢xuẩn 然nhiên 同đồng 一nhất 夢mộng 境cảnh 。 未vị 始thỉ 而nhi 有hữu 安an 也dã 。 其kỳ 猶do 聲thanh 響hưởng 依y 空không 而nhi 出xuất 。 初sơ 無vô 有hữu 實thật 故cố 。 國quốc 土độ 如như 之chi 。 此thử 其kỳ 三tam 也dã 。 第đệ 四tứ 偈kệ 云vân 者giả 。 人nhân 以dĩ 識thức 神thần 為vi 主chủ 。 謂vị 之chi 神thần 我ngã 而nhi 無vô 形hình 相tướng 。 假giả 託thác 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 以dĩ 為vi 之chi 宅trạch 。 而nhi 識thức 居cư 其kỳ 間gian 。 夫phu 四tứ 大đại 者giả 其kỳ 性tánh 不bất 調điều 。 互hỗ 相tương 殘tàn 害hại 。 加gia 之chi 識thức 性tánh 躁táo 動động 。 豈khởi 得đắc 而nhi 安an 處xứ 乎hồ 。 但đãn 以dĩ 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 保bảo 養dưỡng 之chi 故cố 。 不bất 以dĩ 為vi 苦khổ 。 而nhi 以dĩ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 且thả 乘thừa 之chi 游du 戲hí 出xuất 入nhập 於ư 其kỳ 間gian 。 不bất 以dĩ 為vi 勞lao 。 而nhi 以dĩ 為vi 車xa 。 形hình 託thác 於ư 內nội 而nhi 或hoặc 彼bỉ 或hoặc 此thử 。 是thị 無vô 常thường 主chủ 也dã 識thức 依y 於ư 形hình 而nhi 或hoặc 生sanh 或hoặc 死tử 。 是thị 無vô 常thường 家gia 也dã 。 至chí 於ư 形hình 者giả 不bất 自tự 以dĩ 為vi 形hình 。 神thần 者giả 不bất 自tự 以dĩ 為vi 神thần 。 形hình 神thần 尚thượng 離ly 。 豈khởi 有hữu 山sơn 河hà 國quốc 土thổ 。 依y 正chánh 色sắc 心tâm 之chi 可khả 得đắc 乎hồ 。 則tắc 又hựu 外ngoại 物vật 之chi 外ngoại 者giả 也dã 。 此thử 其kỳ 四tứ 也dã 。
爾nhĩ 時thời 法Pháp 師sư 下hạ 。 明minh 時thời 眾chúng 聞văn 法Pháp 獲hoạch 益ích 。
時thời 凡phàm 有hữu 四tứ 。 一nhất 一nhất 得đắc 益ích 不bất 同đồng 。 總tổng 不bất 出xuất 六lục 益ích 。 對đối 位vị 如như 疏sớ/sơ 可khả 知tri 。 不bất 別biệt 釋thích 也dã 。
釋thích 散tán 花hoa 品phẩm
散tán 花hoa 所sở 以dĩ 報báo 恩ân 。 嚴nghiêm 淨tịnh 所sở 以dĩ 供cúng 養dường 。 上thượng 說thuyết 護hộ 國quốc 則tắc 法pháp 大đại 而nhi 恩ân 深thâm 。 故cố 次thứ 此thử 後hậu 陳trần 。 散tán 花hoa 供cúng 養dường 。 則tắc 知tri 恩ân 而nhi 能năng 報báo 也dã 。 天Thiên 竺Trúc 法pháp 多đa 以dĩ 花hoa 表biểu 敬kính 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 他tha 無vô 所sở 欲dục 。 唯duy 嚴nghiêm 淨tịnh 是thị 好hảo/hiếu 。 故cố 散tán 以dĩ 表biểu 其kỳ 敬kính 。 而nhi 花hoa 有hữu 因nhân 果quả 。 供cung 有hữu 能năng 嚴nghiêm 所sở 嚴nghiêm 。 今kim 散tán 以dĩ 供cung 佛Phật 。 表biểu 由do 因nhân 而nhi 克khắc 果quả 也dã 。 疏sớ/sơ 明minh 三tam 品phẩm 說thuyết 偈kệ 多đa 少thiểu 者giả 。 不bất 出xuất 開khai 合hợp 。 與dữ 夫phu 過quá 去khứ 今kim 佛Phật 說thuyết 之chi 異dị 爾nhĩ 。 而nhi 諸chư 文văn 多đa 約ước 悉tất 檀đàn 引dẫn 物vật 欣hân 樂nhạo 之chi 意ý 。 克khắc 論luận 其kỳ 實thật 。 聖thánh 人nhân 所sở 說thuyết 非phi 凡phàm 所sở 知tri 。 固cố 不bất 當đương 以dĩ 一nhất 定định 論luận 也dã 。 又hựu 明minh 散tán 花hoa 有hữu 行hành 等đẳng 三tam 。 前tiền 二nhị 屬thuộc 因nhân 。 後hậu 一nhất 屬thuộc 果quả 。 花hoa 本bổn 無vô 三tam 。 隨tùy 其kỳ 淺thiển 深thâm 以dĩ 表biểu 之chi 耳nhĩ 。 而nhi 所sở 散tán 華hoa 或hoặc 變biến 為vi 座tòa 為vi 臺đài 為vi 城thành 為vi 蓋cái 者giả 。 亦diệc 次thứ 第đệ 增tăng 勝thắng 說thuyết 耳nhĩ 。 三tam 花hoa 本bổn 表biểu 別biệt 中trung 歷lịch 行hành 次thứ 第đệ 。 而nhi 曰viết 圓viên 菩Bồ 薩Tát 於ư 別biệt 中trung 說thuyết 者giả 。 此thử 亦diệc 無vô 方phương 之chi 論luận 。 使sử 別biệt 說thuyết 圓viên 為vi 難nạn/nan 。 以dĩ 圓viên 說thuyết 別biệt 。 有hữu 何hà 不bất 可khả 。 更cánh 試thí 詳tường 之chi 。 如Như 來Lai 述thuật 成thành 中trung 。 言ngôn 神thần 通thông 生sanh 處xứ 者giả 。 謂vị 般Bát 若Nhã 是thị 一nhất 而nhi 所sở 生sanh 不bất 同đồng 。 即tức 般Bát 若Nhã 為vi 諸chư 佛Phật 母mẫu 。 是thị 實thật 相tướng 生sanh 處xứ 。 即tức 般Bát 若Nhã 為vi 菩Bồ 薩Tát 母mẫu 。 是thị 觀quán 照chiếu 生sanh 處xứ 。 即tức 般Bát 若Nhã 為vi 文văn 字tự 。 是thị 神thần 通thông 生sanh 處xứ 。 即tức 解giải 脫thoát 也dã 佛Phật 現hiện 神thần 力lực 中trung 。 文văn 具cụ 二nhị 意ý 。 先tiên 以dĩ 名danh 示thị 。 則tắc 曰viết 神thần 變biến 。 所sở 謂vị 陰âm 陽dương 不bất 測trắc 之chi 謂vị 神thần 。 二nhị 以dĩ 人nhân 示thị 。 則tắc 曰viết 佛Phật 之chi 神thần 力lực 。 於ư 中trung 先tiên 列liệt 示thị 其kỳ 目mục 云vân 云vân 。 謂vị 五ngũ 者giả 。 所sở 以dĩ 互hỗ 融dung 相tương/tướng 入nhập 。 以dĩ 其kỳ 一nhất 一nhất 皆giai 法Pháp 界Giới 故cố 。 則tắc 三tam 諦đế 性tánh 融dung 。 性tánh 融dung 故cố 無vô 礙ngại 。 無vô 礙ngại 故cố 相tương/tướng 入nhập 。 此thử 所sở 以dĩ 俱câu 不bất 思tư 義nghĩa 也dã 。 惟duy 其kỳ 皆giai 一nhất 念niệm 故cố 。 即tức 心tâm 是thị 法pháp 。 即tức 法pháp 是thị 心tâm 。 心tâm 法pháp 兩lưỡng 融dung 。 法pháp 惟duy 心tâm 變biến 。 此thử 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 以dĩ 證chứng 是thị 理lý 。 故cố 則tắc 曰viết 不bất 思tư 義nghĩa 真chân 性tánh 解giải 脫thoát 。 稱xưng 性tánh 而nhi 現hiện 。 不bất 為vi 分phần/phân 外ngoại 。 今kim 文văn 所sở 謂vị 。 神thần 足túc 力lực 故cố 。 信tín 非phi 作tác 意ý 神thần 通thông 也dã 明minh 矣hĩ 。 故cố 曰viết 一nhất 一nhất 塵trần 身thân 一nhất 切thiết 身thân 止chỉ 若nhược 非phi 三tam 千thiên 空không 假giả 中trung 。 安an 能năng 成thành 茲tư 自tự 在tại 用dụng 即tức 其kỳ 理lý 也dã 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 則tắc 空không 中trung 為vi 相tương/tướng 入nhập 之chi 理lý 。 妙diệu 假giả 為vi 相tương/tướng 入nhập 之chi 相tướng 。 不bất 由do 空không 中trung 無vô 以dĩ 融dung 泯mẫn 。 不bất 由do 妙diệu 假giả 。 無vô 以dĩ 見kiến 其kỳ 一nhất 入nhập 一nhất 切thiết 一nhất 切thiết 入nhập 一nhất 之chi 如như 是thị 也dã 。 雖tuy 然nhiên 要yếu 須tu 妙diệu 會hội 。 情tình 蔽tế 即tức 乖quai 。 次thứ 問vấn 答đáp 釋thích 疑nghi 者giả 。 若nhược 曉hiểu 前tiền 說thuyết 此thử 亦diệc 不bất 難nan 。 雖tuy 不bất 釋thích 疑nghi 可khả 也dã 。 既ký 存tồn 舊cựu 釋thích 。 不bất 得đắc 不bất 顯hiển 。 以dĩ 今kim 意ý 於ư 是thị 為vi 二nhị 。 初sơ 騰đằng 舊cựu 。 凡phàm 有hữu 四tứ 說thuyết 云vân 云vân 。 今kim 先tiên 與dữ 奪đoạt 之chi 。 與dữ 則tắc 各các 得đắc 其kỳ 一nhất 偏thiên 。 奪đoạt 則tắc 曾tằng 不bất 言ngôn 其kỳ 所sở 以dĩ 。 今kim 謂vị 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 等đẳng 。 則tắc 法pháp 法pháp 俱câu 空không 假giả 中trung 。 以dĩ 即tức 空không 假giả 中trung 故cố 則tắc 其kỳ 體thể 本bổn 虛hư 虛hư 故cố 妙diệu 妙diệu 故cố 融dung 入nhập 。 而nhi 大đại 小tiểu 一nhất 多đa 。 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 莫mạc 不bất 皆giai 由do 理lý 性tánh 然nhiên 也dã 。 雖tuy 然nhiên 此thử 特đặc 知tri 解giải 而nhi 已dĩ 。 若nhược 迷mê 情tình 未vị 破phá 。 何hà 由do 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 。 全toàn 性tánh 發phát 現hiện 乎hồ 。 故cố 曰viết 空không 除trừ 見kiến 思tư 等đẳng 云vân 云vân 。 此thử 則tắc 一nhất 家gia 教giáo 門môn 明minh 夫phu 修tu 性tánh 智trí 斷đoạn 證chứng 入nhập 者giả 如như 此thử 。 不bất 同đồng 他tha 宗tông 言ngôn 說thuyết 而nhi 已dĩ 。 母mẫu 謂vị 其kỳ 迂# 闊khoát 也dã 。 二nhị 時thời 眾chúng 睹đổ 相tương/tướng 得đắc 益ích 。 可khả 知tri 。
釋thích 受thọ 持trì 品phẩm
諸chư 佛Phật 以dĩ 無vô 上thượng 法Pháp 故cố 。 現hiện 無vô 量lượng 神thần 力lực 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 般Bát 若Nhã 故cố 。 為vi 眾chúng 依y 止chỉ 。 月nguyệt 光quang 既ký 已dĩ 復phục 請thỉnh 見kiến 其kỳ 神thần 力lực 。 菩Bồ 薩Tát 開khai 覺giác 般Bát 若Nhã 。 為vi 後hậu 世thế 依y 止chỉ 。 故cố 有hữu 今kim 受thọ 持trì 品phẩm 焉yên 。 受thọ 持trì 者giả 。 如như 文văn 云vân 云vân 。 二nhị 隨tùy 釋thích 。 釋thích 中trung 明minh 見kiến 三tam 佛Phật 。 疏sớ/sơ 為vi 三tam 重trùng 問vấn 答đáp 。 初sơ 問vấn 。 何hà 以dĩ 知tri 其kỳ 所sở 見kiến 三tam 佛Phật 為vi 三Tam 身Thân 邪tà 。 答đáp 以dĩ 三tam 經kinh 知tri 之chi 云vân 云vân 。 次thứ 問vấn 。 二nhị 佛Phật 為vi 本bổn 不bất 同đồng 者giả 。 文văn 無vô 為vi 本bổn 之chi 言ngôn 。 而nhi 指chỉ 寶bảo 滿mãn 為vi 化hóa 身thân 主chủ 。 主chủ 即tức 本bổn 也dã 。 故cố 問vấn 言ngôn 舍xá 那na 為vi 本bổn 等đẳng 。 又hựu 如như 戒giới 疏sớ/sơ 明minh 兩lưỡng 重trọng/trùng 本bổn 迹tích 。 今kim 此thử 所sở 明minh 以dĩ 釋Thích 迦Ca 為vi 本bổn 。 其kỳ 言ngôn 雖tuy 同đồng 而nhi 與dữ 彼bỉ 異dị 。 故cố 答đáp 中trung 言ngôn 梵Phạm 網võng 明minh 迹tích 本bổn 者giả 。 謂vị 迹tích 中trung 之chi 本bổn 。 非phi 久cửu 本bổn 也dã 。 異dị 乎hồ 此thử 經Kinh 。 約ước 體thể 用dụng 以dĩ 言ngôn 則tắc 法Pháp 身thân 為vi 本bổn 應ứng 化hóa 為vi 迹tích 。 故cố 曰viết 本bổn 迹tích 雖tuy 殊thù 不bất 思tư 義nghĩa 一nhất 也dã 。
復phục 次thứ 重trùng 以dĩ 寶bảo 塔tháp 品phẩm 為vi 問vấn 者giả 。 由do 此thử 品phẩm 明minh 釋Thích 迦Ca 為vi 本bổn 分phân 身thân 為vi 迹tích 。 故cố 曰viết 云vân 云vân 。 謂vị 同đồng 則tắc 一nhất 往vãng 指chỉ 本bổn 不bất 異dị 。 為vi 異dị 則tắc 兼kiêm 獨độc 有hữu 殊thù 云vân 云vân 。 雖tuy 所sở 指chỉ 不bất 同đồng 。 而nhi 各các 說thuyết 般Bát 若Nhã 空không 慧tuệ 則tắc 一nhất 也dã 。 請thỉnh 中trung 言ngôn 開khai 法pháp 道đạo 者giả 。 下hạ 文văn 亦diệc 曰viết 開khai 空không 慧tuệ 道đạo 。 不bất 出xuất 以dĩ 空không 慧tuệ 言ngôn 說thuyết 開khai 覺giác 眾chúng 生sanh 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 異dị 也dã 。 答đáp 中trung 言ngôn 十thập 三tam 觀quán 門môn 者giả 。 重trọng/trùng 示thị 忍nhẫn 位vị 。 功công 德đức 法Pháp 門môn 。 以dĩ 為vi 開khai 覺giác 眾chúng 生sanh 之chi 法pháp 。 疏sớ/sơ 釋thích 開khai 空không 云vân 者giả 。 文văn 旨chỉ 明minh 白bạch 。 可khả 謂vị 開khai 通thông 者giả 矣hĩ 。 合hợp 在tại 大đại 牟Mâu 尼Ni 句cú 前tiền 。 文văn 差sai 互hỗ 耳nhĩ 。 為vi 大đại 法Pháp 王Vương 。 等đẳng 者giả 謂vị 開khai 覺giác 於ư 我ngã 。 是thị 即tức 法Pháp 師sư 。 為vi 我ngã 所sở 主chủ 。 故cố 曰viết 法Pháp 王Vương 。 化hóa 導đạo 於ư 我ngã 。 故cố 曰viết 知tri 識thức 為vi 我ngã 依y 持trì 。 之chi 所sở 建kiến 立lập 。 所sở 以dĩ 應ưng 供cúng 養dường 如như 佛Phật 也dã 。 於ư 中trung 不bất 言ngôn 寂tịch 忍nhẫn 者giả 。 此thử 在tại 於ư 佛Phật 義nghĩa 不bất 自tự 言ngôn 也dã 。 亦diệc 舉cử 因nhân 可khả 以dĩ 知tri 果quả 。 不bất 言ngôn 等đẳng 覺giác 。 合hợp 於ư 十Thập 地Địa 也dã 。 故cố 但đãn 十thập 三tam 忍nhẫn 爾nhĩ 。 第đệ 一nhất 習tập 種chủng 性tánh 位vị 詳tường 釋thích 如như 文văn 。 習tập 忍nhẫn 以dĩ 前tiền 下hạ 。 疏sớ/sơ 作tác 舉cử 劣liệt 況huống 勝thắng 通thông 釋thích 伏phục 難nạn/nan 。 或hoặc 恐khủng 未vị 安an 。 今kim 直trực 釋thích 之chi 而nhi 有hữu 進tiến 退thoái 者giả 。 以dĩ 其kỳ 初sơ 心tâm 位vị 淺thiển 。 譬thí 如như 輕khinh 毛mao 隨tùy 風phong 不bất 定định 也dã 雖tuy 以dĩ 十thập 千thiên 劫kiếp 下hạ 。 頗phả 似tự 難nan 曉hiểu 。 應ưng 照chiếu 下hạ 文văn 釋thích 之chi 可khả 也dã 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 雖tuy 經kinh 爾nhĩ 許hứa 劫kiếp 行hành 。 行hành 不bất 為vi 不bất 久cửu 。 然nhiên 未vị 滿mãn 初sơ 僧Tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 雖tuy 當đương 入nhập 忍nhẫn 位vị 。 而nhi 非phi 已dĩ 入nhập 。 亦diệc 常thường 學học 伏phục 忍Nhẫn 法Pháp 。 而nhi 非phi 久cửu 修tu 伏phục 道đạo 故cố 不bất 可khả 名danh 字tự 是thị 為vi 定định 人nhân 。 則tắc 又hựu 曰viết 是thị 定định 人nhân 者giả 。 是thị 以dĩ 定định 人nhân 法pháp 顯hiển 其kỳ 不bất 定định 。 文văn 理lý 自tự 直trực 。 但đãn 如như 向hướng 正chánh 一nhất 二nhị 字tự 。 則tắc 可khả 知tri 矣hĩ 。 第đệ 二nhị 明minh 性tánh 種chủng 性tánh 中trung 。 言ngôn 如như 四tứ 念niệm 處xứ 等đẳng 。 本bổn 小Tiểu 乘Thừa 觀quán 法pháp 。 今kim 通thông 約ước 別biệt 圓viên 修tu 之chi 。 事sự 行hành 雖tuy 局cục 理lý 觀quán 常thường 通thông 云vân 云vân 。 疏sớ/sơ 釋thích 無vô 定định 相tương/tướng 。 云vân 我ngã 法pháp 無vô 定định 住trú 處xứ 相tương/tướng 。 斯tư 言ngôn 可khả 謂vị 至chí 矣hĩ 。 奈nại 何hà 今kim 人nhân 而nhi 作tác 定định 說thuyết 。 豈khởi 當đương 理lý 也dã 哉tai 。 又hựu 曰viết 無vô 自tự 他tha 相tương/tướng 者giả 。 兼kiêm 於ư 性tánh 相tướng 。 謂vị 我ngã 無vô 自tự 他tha 等đẳng 體thể 性tánh 空không 也dã 。 相tương/tướng 上thượng 亦diệc 無vô 相tướng 空không 也dã 。 又hựu 曰viết 修tu 護hộ 空không 觀quán 者giả 。 謂vị 不bất 得đắc 意ý 人nhân 恐khủng 墮đọa 偏thiên 邪tà 。 故cố 須tu 護hộ 之chi 。 第đệ 三tam 道đạo 種chủng 性tánh 中trung 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 生sanh 滅diệt 者giả 。 總tổng 觀quán 也dã 。 所sở 謂vị 五ngũ 受thọ 陰ấm 等đẳng 別biệt 觀quán 也dã 。 而nhi 常thường 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 者giả 。 觀quán 成thành 悟ngộ 入nhập 也dã 。 雖tuy 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 而nhi 猶do 受thọ 生sanh 者giả 。 經kinh 自tự 釋thích 云vân 云vân 。 疏sớ/sơ 謂vị 所sở 熏huân 見kiến 愛ái 猶do 在tại 者giả 。 此thử 與dữ 常thường 釋thích 異dị 。 今kim 以dĩ 無vô 明minh 為vi 能năng 熏huân 。 見kiến 愛ái 為vi 所sở 熏huân 。 或hoặc 以dĩ 見kiến 愛ái 為vi 能năng 熏huân 。 事sự 識thức 為vi 所sở 熏huân 。 各các 隨tùy 文văn 異dị 指chỉ 也dã 。 第đệ 四tứ 法Pháp 師sư 中trung 明minh 二nhị 智trí 相tương/tướng 。 如như 疏sớ/sơ 科khoa 釋thích 云vân 云vân 。 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 下hạ 。 結kết 成thành 三tam 無vô 為vi 。 釋thích 義nghĩa 如như 別biệt 論luận 。 此thử 本bổn 小tiểu 教giáo 名danh 相tướng 。 而nhi 於ư 此thử 言ngôn 者giả 。 取thủ 義nghĩa 類loại 同đồng 故cố 不bất 局cục 教giáo 限hạn 也dã 。 餘dư 文văn 例lệ 爾nhĩ 。 無vô 自tự 他tha 相tương/tướng 無vô 無vô 無vô 相tướng 者giả 。 謂vị 實thật 智trí 離ly 相tương/tướng 故cố 。 則tắc 方phương 便tiện 智trí 現hiện 前tiền 。 所sở 謂vị 實thật 相tướng 方phương 便tiện 者giả 。 即tức 實thật 相tướng 之chi 方phương 便tiện 。 故cố 曰viết 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 諦đế 不bất 沈trầm 不bất 出xuất 等đẳng 。 是thị 六lục 種chủng 方phương 便tiện 該cai 攝nhiếp 。 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 。 仍nhưng 與dữ 實thật 智trí 相tương/tướng 為vi 出xuất 入nhập 。 則tắc 不bất 即tức 不bất 離ly 。 無vô 縛phược 無vô 解giải 。 妙diệu 無vô 以dĩ 加gia 也dã 。 如như 經kinh 一nhất 一nhất 牒điệp 釋thích 云vân 云vân 。 是thị 初sơ 覺giác 智trí 下hạ 。 重trọng/trùng 釋thích 二nhị 智trí 同đồng 異dị 。 譬thí 之chi 如như 水thủy 與dữ 波ba 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 以dĩ 喻dụ 方phương 便tiện 實thật 智trí 亦diệc 爾nhĩ 。 餘dư 徧biến 學học 等đẳng 一nhất 切thiết 行hành 。 與dữ 乎hồ 實thật 智trí 亦diệc 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 至chí 於ư 曰viết 無vô 三tam 界giới 業nghiệp 習tập 生sanh 故cố 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 乃nãi 至chí 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 如như 變biến 化hóa 生sanh 。 亦diệc 復phục 若nhược 是thị 。 而nhi 曰viết 舉cử 譬thí 顯hiển 非phi 者giả 恐khủng 誤ngộ 。 應ưng 云vân 顯hiển 性tánh 。 謂vị 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 其kỳ 性tánh 彰chương 也dã 。 四tứ 大đại 寶bảo 藏tạng 。 疏sớ/sơ 為vi 三tam 釋thích 。 淨tịnh 名danh 有hữu 四tứ 大đại 寶bảo 藏tạng 之chi 言ngôn 。 而nhi 無vô 去khứ 取thủ 。 其kỳ 義nghĩa 皆giai 通thông 。 第đệ 五ngũ 法Pháp 師sư 文văn 無vô 他tha 釋thích 。 唯duy 明minh 滅diệt 三tam 界giới 嗔sân 。 略lược 出xuất 宗tông 計kế 不bất 同đồng 。 兼kiêm 引dẫn 法pháp 華hoa 實thật 教giáo 正chánh 之chi 而nhi 已dĩ 。 第đệ 六lục 翻phiên 云vân 及cập 邊biên 者giả 。 謂vị 六Lục 度Độ 等đẳng 各các 有hữu 邊biên 際tế 。 猶do 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 云vân 爾nhĩ 。 第đệ 七thất 言ngôn 爾nhĩ 焰diễm 者giả 。 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 云vân 。 或hoặc 翻phiên 智trí 障chướng 。 謂vị 智trí 之chi 與dữ 障chướng 翻phiên 覆phú 異dị 耳nhĩ 。 而nhi 照chiếu 有hữu 能năng 所sở 。 有hữu 所sở 名danh 障chướng 。 無vô 所sở 名danh 智trí 。 今kim 照chiếu 而nhi 無vô 所sở 得đắc 。 不bất 為vi 智trí 乎hồ 。 今kim 翻phiên 智trí 母mẫu 本bổn 非phi 正chánh 翻phiên 。 亦diệc 約ước 義nghĩa 便tiện 云vân 也dã 。 言ngôn 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 等đẳng 。 疏sớ/sơ 謂vị 借tá 小tiểu 名danh 大đại 。 所sở 以dĩ 借tá 小tiểu 果quả 見kiến 流lưu 等đẳng 言ngôn 。 以dĩ 名danh 大đại 教giáo 斷đoạn 見kiến 之chi 位vị 。 如như 十thập 三tam 觀quán 門môn 無vô 非phi 大đại 行hành 。 不bất 約ước 借tá 位vị 何hà 以dĩ 名danh 之chi 。 又hựu 曰viết 亦diệc 是thị 別biệt 入nhập 通thông 意ý 者giả 。 謂vị 以dĩ 別biệt 斷đoạn 見kiến 位vị 接tiếp 通thông 見kiến 地địa 。 當đương 是thị 接tiếp 位vị 接tiếp 也dã 五ngũ 相tương/tướng 者giả 。 不bất 出xuất 內nội 道đạo 論luận 等đẳng 五ngũ 種chủng 相tương/tướng 也dã 。 而nhi 云vân 我ngã 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 非phi 斷đoạn 三tam 界giới 疑nghi 根căn 我ngã 相tương/tướng 已dĩ 盡tận 。 則tắc 外ngoại 道đạo 見kiến 耳nhĩ 。 又hựu 曰viết 知tri 地địa 地địa 有hữu 出xuất 道đạo 。 何hà 處xứ 不bất 是thị 解giải 脫thoát 門môn 。 知tri 地địa 地địa 有hữu 所sở 不bất 出xuất 。 何hà 適thích 而nhi 非phi 障chướng 道đạo 本bổn 旨chỉ 哉tai 。 通thông 塞tắc 由do 人nhân 。 初sơ 不bất 在tại 法pháp 也dã 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 為vi 集tập 因nhân 等đẳng 。 據cứ 論luận 業nghiệp 亦diệc 因nhân 攝nhiếp 。 今kim 對đối 苦khổ 果quả 從tùng 別biệt 言ngôn 之chi 。 故cố 指chỉ 煩phiền 惱não 為vi 集tập 因nhân 。 集tập 為vi 集tập 業nghiệp 等đẳng 。 覺giác 中trung 觀quán 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 而nhi 無vô 相tướng 相tương/tướng 者giả 據cứ 疏sớ/sơ 合hợp 作tác 寂tịch 用dụng 相tương/tướng 即tức 。 相tương/tướng 本bổn 由do 心tâm 。 心tâm 以dĩ 相tương/tướng 起khởi 。 心tâm 既ký 寂tịch 滅diệt 。 相tương/tướng 何hà 由do 生sanh 。 況huống 心tâm 心tâm 相tương/tướng 相tương/tướng 者giả 乎hồ 。 以dĩ 從tùng 用dụng 故cố 。 無vô 相tướng 相tướng 等đẳng 。 所sở 以dĩ 用dụng 心tâm 乘thừa 於ư 群quần 方phương 。 無vô 所sở 而nhi 不bất 在tại 也dã 。 澹đạm 泊bạc 住trụ 於ư 無vô 住trụ 。 無vô 所sở 而nhi 不bất 寂tịch 也dã 。 故cố 曰viết 在tại 有hữu 而nhi 修tu 空không 處xứ 空không 而nhi 常thường 化hóa 。 是thị 故cố 雙song 照chiếu 有hữu 無vô 寂tịch 用dụng 無vô 礙ngại 也dã 。 滅diệt 心tâm 心tâm 相tương/tướng 等đẳng 。 疏sớ/sơ 加gia 一nhất 數số 字tự 。 作tác 滅diệt 心tâm 滅diệt 相tương/tướng 釋thích 之chi 。 義nghĩa 無vô 不bất 可khả 。 法Pháp 眼nhãn 見kiến 一nhất 切thiết 下hạ 。 疏sớ/sơ 作tác 總tổng 別biệt 義nghĩa 釋thích 三tam 眼nhãn 。 經kinh 作tác 三tam 昧muội 。 誤ngộ 也dã 。 亦diệc 可khả 謂vị 法Pháp 眼nhãn 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 菩Bồ 薩Tát 假giả 也dã 。 三tam 眼nhãn 色sắc 空không 見kiến 者giả 。 謂vị 肉nhục 天thiên 二nhị 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 空không 。 故cố 曰viết 色sắc 空không 見kiến 。 文văn 特đặc 倒đảo 耳nhĩ 。 而nhi 不bất 言ngôn 佛Phật 眼nhãn 者giả 。 因nhân 讓nhượng 於ư 果quả 也dã 。 經kinh 本bổn 不bất 言ngôn 見kiến 假giả 等đẳng 。 亦diệc 得đắc 義nghĩa 推thôi 云vân 爾nhĩ 。 若nhược 境cảnh 一nhất 見kiến 三tam 。 自tự 是thị 一nhất 意ý 云vân 云vân 。 疏sớ/sơ 又hựu 因nhân 眼nhãn 明minh 諦đế 作tác 五ngũ 三tam 諦đế 釋thích 。 約ước 教giáo 義nghĩa 也dã 。 具cụ 如như 法Pháp 華hoa 玄huyền 。 又hựu 以dĩ 問vấn 答đáp 明minh 佛Phật 眼nhãn 進tiến 否phủ/bĩ 者giả 。 本bổn 文văn 以dĩ 明minh 合hợp 唯duy 在tại 因nhân 。 今kim 從tùng 通thông 說thuyết 作tác 分phần/phân 極cực 申thân 之chi 。 不bất 妨phương 兩lưỡng 存tồn 也dã 。
復phục 次thứ 觀quán 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 明minh 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 者giả 。 若nhược 論luận 寂tịch 忍nhẫn 。 本bổn 當đương 極cực 位vị 。 而nhi 言ngôn 觀quán 佛Phật 者giả 。 謂vị 寂tịch 忍nhẫn 有hữu 三tam 。 以dĩ 別biệt 言ngôn 之chi 。 方phương 當đương 十Thập 地Địa 。 若nhược 開khai 等đẳng 妙diệu 。 此thử 猶do 下hạ 品phẩm 。 望vọng 圓viên 猶do 有hữu 餘dư 品phẩm 無vô 明minh 。 理lý 須tu 觀quán 佛Phật 增tăng 道đạo 入nhập 位vị 故cố 。 自tự 習tập 忍nhẫn 至chí 頂đảnh 三tam 昧muội 下hạ 。 據cứ 疏sớ/sơ 科khoa 釋thích 。 凡phàm 為vi 差sai 別biệt 淺thiển 深thâm 者giả 五ngũ 。 一nhất 伏phục 斷đoạn 。 二nhị 信tín 見kiến 。 三tam 頓đốn 漸tiệm 。 四tứ 常thường 不bất 常thường 。 五ngũ 等đẳng 無vô 等đẳng 云vân 云vân 。 今kim 隨tùy 釋thích 之chi 。 不bất 無vô 小tiểu 異dị 。 經kinh 中trung 以dĩ 能năng 二nhị 字tự 恐khủng 誤ngộ 。 以dĩ 當đương 作tác 未vị 。 一nhất 伏phục 斷đoạn 者giả 。 既ký 曰viết 從tùng 忍nhẫn 至chí 頂đảnh 皆giai 名danh 為vi 伏phục 。 則tắc 伏phục 前tiền 斷đoạn 後hậu 。 並tịnh 約ước 橫hoạnh/hoành 論luận 。 所sở 謂vị 居cư 眾chúng 伏phục 之chi 頂đảnh 二nhị 也dã 。 二nhị 信tín 見kiến 者giả 。 謂vị 信tín 雖tuy 斷đoạn 惑hoặc 能năng 生sanh 於ư 智trí 。 而nhi 非phi 證chứng 智trí 。 故cố 不bất 名danh 見kiến 。 見kiến 則tắc 方phương 得đắc 是thị 智trí 故cố 也dã 。 是thị 故cố 以dĩ 知tri 其kỳ 所sở 知tri 形hình 所sở 不bất 知tri 。 故cố 曰viết 云vân 云vân 。 三tam 頓đốn 漸tiệm 者giả 。 謂vị 唯duy 佛Phật 頓đốn 解giải 。 則tắc 不bất 名danh 信tín 。 言ngôn 信tín 則tắc 漸tiệm 而nhi 已dĩ 。 四tứ 常thường 不bất 常thường 者giả 。 謂vị 漸tiệm 伏phục 則tắc 慧tuệ 有hữu 起khởi 滅diệt 。 起khởi 滅diệt 即tức 不bất 常thường 。 若nhược 生sanh 滅diệt 心tâm 滅diệt 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 盡tận 。 故cố 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 斯tư 為vi 常thường 爾nhĩ 。 五ngũ 等đẳng 無vô 等đẳng 者giả 。 謂vị 常thường 故cố 能năng 等đẳng 而nhi 猶do 有hữu 所sở 等đẳng 。 未vị 為vi 無vô 等đẳng 。 無vô 等đẳng 之chi 等đẳng 為vi 無vô 等đẳng 等đẳng 故cố 。 譬thí 如như 下hạ 。 引dẫn 譬thí 。 登đăng 高cao 則tắc 俯phủ 視thị 萬vạn 有hữu 。 物vật 斯tư 在tại 下hạ 無vô 不bất 照chiếu 了liễu 矣hĩ 。 義nghĩa 言ngôn 亦diệc 復phục 者giả 。 謂vị 雖tuy 登đăng 婆bà 伽già 度độ 位vị 。 極cực 於ư 性tánh 德đức 亦diệc 必tất 藉tạ 修tu 成thành 。 故cố 曰viết 受thọ 修tu 。 勸khuyến 持trì 中trung 所sở 以dĩ 不bất 付phó 四tứ 眾chúng 唯duy 囑chúc 諸chư 國quốc 王vương 。 以dĩ 王vương 力lực 大đại 故cố 。 又hựu 曰viết 凡phàm 百bách 事sự 大đại 供cúng 養dường 深thâm 廣quảng 。 自tự 非phi 王vương 力lực 。 誰thùy 能năng 辦biện 者giả 。 此thử 特đặc 言ngôn 二nhị 義nghĩa 而nhi 已dĩ 。 若nhược 更cánh 具cụ 說thuyết 。 應ưng 有hữu 多đa 義nghĩa 言ngôn 大đại 。 又hựu 如như 涅Niết 槃Bàn 中trung 付phó 諸chư 。 國quốc 王vương 大đại 臣thần 。 亦diệc 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 而nhi 安an 樂lạc 行hành 誡giới 勿vật 親thân 近cận 。 然nhiên 皆giai 有hữu 謂vị 而nhi 言ngôn 。 此thử 以dĩ 護hộ 法Pháp 。 彼bỉ 以dĩ 妨phương 行hành 故cố 也dã 。 七thất 可khả 難nạn/nan 者giả 。 據cứ 後hậu 經kinh 文văn 。 當đương 是thị 脫thoát 一nhất 畏úy 字tự 。 畏úy 難nạn 所sở 以dĩ 存tồn 戒giới 也dã 。 讚tán 名danh 勸khuyến 持trì 中trung 。 疏sớ/sơ 以dĩ 三tam 般Bát 若Nhã 合hợp 釋thích 之chi 。 如như 文văn 云vân 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 識thức 下hạ 。 此thử 應ưng 次thứ 第đệ 分phân 別biệt 。 為vi 本bổn 者giả 五ngũ 。 謂vị 人nhân 以dĩ 識thức 為vi 本bổn 。 識thức 以dĩ 心tâm 為vi 本bổn 。 心tâm 以dĩ 神thần 為vi 本bổn 。 神thần 以dĩ 般Bát 若Nhã 為vi 本bổn 。 般Bát 若Nhã 以dĩ 法Pháp 身thân 為vi 本bổn 。 此thử 所sở 以dĩ 為vì 眾chúng 生sanh 。 之chi 神thần 本bổn 也dã 。 又hựu 曰viết 一nhất 切thiết 國quốc 王vương 。 之chi 父phụ 母mẫu 者giả 。 此thử 亦diệc 次thứ 第đệ 有hữu 能năng 生sanh 者giả 五ngũ 。 謂vị 理lý 能năng 生sanh 解giải 。 解giải 能năng 生sanh 智trí 。 智trí 能năng 立lập 德đức 。 德đức 能năng 成thành 聖thánh 。 此thử 所sở 以dĩ 為vi 王vương 之chi 父phụ 母mẫu 也dã 。 亦diệc 名danh 神thần 符phù 下hạ 。 凡phàm 六lục 名danh 。 即tức 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 。 以dĩ 三tam 德đức 則tắc 解giải 脫thoát 也dã 。 惟duy 其kỳ 即tức 解giải 脫thoát 故cố 。 是thị 所sở 謂vị 神thần 德đức 妙diệu 用dụng 有hữu 在tại 於ư 斯tư 。 所sở 以dĩ 從tùng 功công 能năng 言ngôn 也dã 。 亦diệc 名danh 神thần 符phù 者giả 。 謂vị 至chí 神thần 之chi 符phù 印ấn 也dã 。 得đắc 是thị 印ấn 故cố 能năng 卻khước 諸chư 惡ác 能năng 持trì 眾chúng 善thiện 。 無vô 適thích 而nhi 不bất 利lợi 也dã 。 亦diệc 名danh 辟tịch 鬼quỷ 珠châu 者giả 。 謂vị 辟tịch 諸chư 邪tà 惡ác 鬼quỷ 神thần 。 使sử 禍họa 亂loạn 不bất 作tác 也dã 。 亦diệc 名danh 如như 意ý 珠châu 者giả 。 珠châu 本bổn 金kim 翅sí 鳥điểu 王vương 。 精tinh 氣khí 所sở 成thành 故cố 。 能năng 具cụ 足túc 眾chúng 寶bảo 。 降giáng 雨vũ 無vô 盡tận 。 是thị 為vi 如như 意ý 寶bảo 焉yên 。 亦diệc 名danh 護hộ 國quốc 珠châu 。 是thị 猶do 徑kính 寸thốn 之chi 珠châu 。 前tiền 後hậu 各các 照chiếu 十thập 二Nhị 乘Thừa 。 有hữu 是thị 珠châu 故cố 國quốc 無vô 侵xâm 害hại 也dã 。 事sự 見kiến 春xuân 秋thu 後hậu 語ngữ 。 亦diệc 名danh 天thiên 地địa 鏡kính 者giả 。 言ngôn 智trí 能năng 照chiếu 物vật 。 如như 以dĩ 天thiên 地địa 為vi 鏡kính 靡mĩ 不bất 照chiếu 了liễu 。 猶do 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 靜tĩnh 於ư 天thiên 地địa 之chi 鑒giám 萬vạn 物vật 之chi 鏡kính 。 是thị 也dã 。 龍long 寶bảo 神thần 王vương 者giả 。 應ưng 作tác 二nhị 解giải 。 若nhược 作tác 一nhất 義nghĩa 。 只chỉ 是thị 佛Phật 會hội 護hộ 法Pháp 之chi 神thần 。 有hữu 護hộ 持trì 之chi 德đức 也dã 。 若nhược 作tác 異dị 義nghĩa 。 當đương 是thị 龍long 之chi 寶bảo 神thần 之chi 王vương 。 以dĩ 得đắc 是thị 龍long 寶bảo 神thần 力lực 也dã 。 能năng 護hộ 佛Phật 乘thừa 及cập 以dĩ 國quốc 界giới 。 今kim 取thủ 二nhị 字tự 與dữ 夫phu 輪Luân 王Vương 出xuất 世thế 神thần 寶bảo 自tự 至chí 之chi 語ngữ 。 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 。 以dĩ 目mục 斯tư 記ký 。 義nghĩa 歸quy 所sở 釋thích 。 非phi 夸# 大đại 也dã 。 示thị 供cúng 養dường 法pháp 中trung 。 應ưng 作tác 九cửu 色sắc 旛phan 下hạ 。 率suất 以dĩ 九cửu 五ngũ 等đẳng 為vi 數số 者giả 。 外ngoại 典điển 多đa 以dĩ 陰âm 陽dương 數số 配phối 之chi 。 非phi 此thử 中trung 意ý 。 今kim 本bổn 明minh 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 。 而nhi 以dĩ 九cửu 道đạo 九cửu 苦khổ 等đẳng 為vi 說thuyết 者giả 。 亦diệc 即tức 妄vọng 顯hiển 真chân 之chi 意ý 。 餘dư 數số 如như 疏sớ/sơ 。 一nhất 一nhất 表biểu 釋thích 可khả 知tri 。 千thiên 燈đăng 表biểu 十Thập 善Thiện 者giả 。 亦diệc 如như 前tiền 記ký 云vân 云vân 。 玉ngọc 箱tương 玉ngọc 巾cân 。 巾cân 亦diệc 篋khiếp 類loại 。 皆giai 奉phụng 安an 般ban 若nhược 法Pháp 寶bảo 之chi 具cụ 。 若nhược 王vương 行hành 時thời 下hạ 。 正chánh 明minh 王vương 者giả 若nhược 行hành 若nhược 住trụ 。 當đương 尊tôn 敬kính 般Bát 若Nhã 法pháp 。 如như 經Kinh 云vân 云vân 。 今kim 所sở 謂vị 駕giá 頭đầu 者giả 。 是thị 見kiến 僧Tăng 史sử 略lược 。 其kỳ 儀nghi 可khả 考khảo 。 而nhi 後hậu 世thế 莫mạc 知tri 典điển 故cố 。 惜tích 乎hồ 無vô 曉hiểu 之chi 者giả 。 釋thích 勸khuyến 所sở 由do 。 如như 經Kinh 云vân 云vân 。 嗚ô 呼hô 使sử 不bất 信tín 其kỳ 言ngôn 則tắc 已dĩ 。 苟cẩu 如như 其kỳ 言ngôn 得đắc 。 不bất 為vi 之chi 可khả 慕mộ 可khả 畏úy 乎hồ 。 又hựu 曰viết 。 我ngã 當đương 遣khiển 五ngũ 大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。 謂vị 金kim 剛cang 吼hống 等đẳng 及cập 五ngũ 千thiên 大đại 力lực 神thần 王vương 。 往vãng 護hộ 彼bỉ 國quốc 者giả 。 信tín 如như 其kỳ 說thuyết 。 則tắc 彼bỉ 神thần 力lực 冥minh 加gia 顯hiển 被bị 有hữu 以dĩ 相tương/tướng 之chi 。 而nhi 其kỳ 患hoạn 難nạn 自tự 當đương 消tiêu 殞vẫn 。 豈khởi 誣vu 也dã 哉tai 。 觀quán 四tứ 大đại 四tứ 色sắc 下hạ 。 明minh 修tu 道Đạo 相tương/tướng 。 如như 疏sớ/sơ 云vân 云vân 。 所sở 緣Duyên 覺Giác 廣quảng 者giả 。 謂vị 所sở 緣duyên 所sở 覺giác 處xứ 廣quảng 也dã 。 所sở 散tán 之chi 花hoa 。 雖tuy 不bất 無vô 勝thắng 劣liệt 而nhi 有hữu 多đa 異dị 名danh 者giả 。 約ước 所sở 表biểu 云vân 爾nhĩ 。 空không 定định 名danh 心tâm 學học 者giả 。 可khả 證chứng 心tâm 學học 之chi 妙diệu 。 但đãn 言ngôn 別biệt 傳truyền 則tắc 又hựu 過quá 矣hĩ 。
釋thích 囑chúc 累lụy 品phẩm
正chánh 宗tông 二nhị 護hộ 大đại 事sự 云vân 畢tất 。 佛Phật 世thế 化hóa 道đạo 於ư 是thị 亦diệc 周chu 。 將tương 以dĩ 此thử 道đạo 流lưu 通thông 末mạt 世thế 。 而nhi 三Tam 寶Bảo 交giao 謝tạ 正Chánh 法Pháp 難nan 行hành 。 非phi 付phó 諸chư 國quốc 王vương 大đại 臣thần 。 四tứ 部bộ 弟đệ 子tử 。 則tắc 無vô 上thượng 般Bát 若Nhã 何hà 由do 弘hoằng 宣tuyên 。 饒nhiêu 益ích 群quần 品phẩm 。 故cố 次thứ 之chi 囑chúc 累lụy 焉yên 。 言ngôn 囑chúc 累lụy 者giả 。 疏sớ/sơ 凡phàm 三tam 釋thích 。 如như 文văn 云vân 云vân 。 次thứ 簡giản 不bất 付phó 佛Phật 弟đệ 子tử 唯duy 付phó 國quốc 王vương 者giả 。 答đáp 亦diệc 三tam 義nghĩa 。 謂vị 欲dục 除trừ 國quốc 難nạn/nan 非phi 王vương 不bất 舉cử 。 建kiến 設thiết 事sự 大đại 非phi 王vương 不bất 辦biện 。 功công 由do 信tín 法pháp 非phi 王vương 不bất 行hành 。 仍nhưng 須tu 王vương 臣thần 道đạo 合hợp 然nhiên 後hậu 乃nãi 濟tế 。 故cố 亦diệc 兼kiêm 付phó 大đại 臣thần 也dã 。 但đãn 文văn 略lược 耳nhĩ 。 文văn 初sơ 明minh 付phó 法pháp 有hữu 時thời 者giả 。 謂vị 八bát 十thập 年niên 等đẳng 。 乃nãi 其kỳ 時thời 也dã 。 按án 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 云vân 。 未vị 詳tường 的đích 旨chỉ 。 然nhiên 亦diệc 有hữu 可khả 疑nghi 者giả 。 此thử 不bất 暇hạ 論luận 。 姑cô 取thủ 大đại 略lược 次thứ 第đệ 。 間gian 言ngôn 之chi 爾nhĩ 何hà 也dã 。 謂vị 初sơ 八bát 十thập 年niên 正Chánh 法Pháp 之chi 初sơ 。 經kinh 爾nhĩ 許hứa 時thời 。 如Như 來Lai 唱xướng 滅diệt 。 故cố 無vô 佛Phật 。 八bát 百bách 年niên 後hậu 正Chánh 法Pháp 之chi 末mạt 。 邪tà 法pháp 增tăng 熾sí 。 以dĩ 邪tà 奪đoạt 正chánh 。 故cố 無vô 法pháp 。 八bát 千thiên 年niên 後hậu 末Mạt 法Pháp 之chi 季quý 。 似tự 像tượng 比Bỉ 丘Khâu 亦diệc 無vô 之chi 矣hĩ 。 故cố 無vô 僧Tăng 。 當đương 此thử 之chi 時thời 。 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 寶bảo 。 泯mẫn 滅diệt 無vô 幾kỷ 。 如Như 來Lai 為vi 是thị 殷ân 勤cần 苦khổ 口khẩu 付phó 諸chư 國quốc 王vương 。 誡giới 勅sắc 四tứ 部bộ 。 弘hoằng 護hộ 三Tam 寶Bảo 使sử 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 。 亦diệc 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 空không 慧tuệ 道đạo 。 則tắc 聖thánh 賢hiền 之chi 行hành 也dã 。 行hành 十Thập 善Thiện 行hành 等đẳng 。 則tắc 人nhân 天thiên 之chi 乘thừa 也dã 。 此thử 皆giai 三tam 藏tạng 教giáo 。 本bổn 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 謂vị 扶phù 律luật 談đàm 常thường 。 使sử 如Như 來Lai 法Pháp 。 身thân 慧tuệ 命mạng 得đắc 以dĩ 住trụ 世thế 。 即tức 其kỳ 意ý 也dã 。 後hậu 五ngũ 濁trược 下hạ 。 如Như 來Lai 於ư 是thị 。 對đối 月nguyệt 光quang 王vương 。 廣quảng 陳trần 七thất 誡giới 。 一nhất 者giả 滅diệt 法pháp 誡giới 。 二nhị 誡giới 壞hoại 四tứ 眾chúng 行hành 。 三tam 誡giới 禁cấm 不bất 依y 法pháp 。 四tứ 誡giới 自tự 毀hủy 。 五ngũ 誡giới 役dịch 使sử 。 六lục 誡giới 自tự 咎cữu 。 七thất 誡giới 謬mậu 信tín 。 如như 文văn 云vân 云vân 。 略lược 言ngôn 其kỳ 次thứ 。 謂vị 由do 滅diệt 法pháp 故cố 壞hoại 四tứ 眾chúng 行hành 。 既ký 無vô 法pháp 可khả 依y 則tắc 非phi 法pháp 而nhi 已dĩ 。 非phi 法pháp 由do 於ư 自tự 毀hủy 。 苟cẩu 不bất 能năng 自tự 立lập 。 又hựu 從tùng 而nhi 役dịch 使sử 之chi 。 則tắc 其kỳ 聽thính 命mạng 也dã 。 冥minh 矣hĩ 此thử 內nội 外ngoại 二nhị 眾chúng 所sở 以dĩ 不bất 免miễn 交giao 相tương/tướng 為vi 咎cữu 。 至chí 於ư 內nội 弟đệ 子tử 。 為vi 求cầu 名danh 利lợi 於ư 王vương 官quan 前tiền 。 橫hoạnh/hoành 言ngôn 法pháp 制chế 。 不bất 別biệt 是thị 非phi 。 謬mậu 聽thính 而nhi 誤ngộ 行hành 者giả 有hữu 之chi 。 借tá 令linh 濁trược 世thế 末Mạt 法Pháp 使sử 然nhiên 。 而nhi 凋điêu 敝tệ 之chi 風phong 人nhân 實thật 為vi 之chi 。 咎cữu 將tương 誰thùy 歸quy 邪tà 。 嗚ô 呼hô 。 聞văn 七thất 誡giới 者giả 得đắc 不bất 寒hàn 心tâm 哉tai 。 餘dư 如như 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 云vân 。
佛Phật 說Thuyết 仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 神Thần 寶Bảo 記Ký 卷quyển 第đệ 四tứ