Nhân Vương Hộ Quốc Bát Nhã Ba La Mật Đa Kinh Sớ – Quyển 1

仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 經Kinh 疏Sớ
Quyển 1
唐Đường 良Lương 賁 述Thuật

仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 經Kinh 疏Sớ/sơ 第Đệ 一Nhất 上Thượng

青thanh 龍long 寺tự 翻phiên 經kinh 講giảng 論luận 沙Sa 門Môn 良lương 賁# 奉phụng 。 詔chiếu 述thuật 。

稽khể 首thủ 無vô 上thượng 覺giác 。 體thể 遍biến 相tương/tướng 圓viên 明minh 。

應ưng 現hiện 塵trần 沙sa 身thân 。 大đại 悲bi 無vô 與dữ 等đẳng 。

所sở 說thuyết 甘cam 露lộ 法Pháp 。 清thanh 淨tịnh 修tu 多đa 羅la 。

巧xảo 濟tế 諸chư 群quần 生sanh 。 甚thậm 深thâm 不bất 可khả 測trắc 。

住trụ 果quả 勝thắng 果quả 道đạo 。 麟lân 喻dụ 部bộ 行hành 尊tôn 。

五ngũ 忍nhẫn 諸chư 聖thánh 凡phàm 。 我ngã 今kim 盡tận 敬kính 禮lễ 。

三Tam 寶Bảo 悲bi 智trí 力lực 。 加gia 護hộ 見kiến 無vô 遺di 。

今kim 欲dục 贊tán 真chân 文văn 。 願nguyện 久cửu 利lợi 含hàm 識thức 。

粵# 真chân 理lý 湛trạm 寂tịch 逈huýnh 出xuất 有hữu 無vô 之chi 表biểu 。 智trí 鏡kính 澄trừng 照chiếu 洞đỗng 鑒giám 性tánh 相tướng 之chi 源nguyên 。 德đức 海hải 揚dương 波ba 汩# 清thanh 流lưu 於ư 塵trần 剎sát 。 牟Mâu 尼Ni 大đại 聖thánh 故cố 現hiện 迹tích 於ư 王vương 宮cung 。 從tùng 無vô 生sanh 而nhi 生sanh 則tắc 生sanh 無vô 所sở 生sanh 。 演diễn 無vô 說thuyết 之chi 說thuyết 則tắc 說thuyết 無vô 所sở 說thuyết 。 動động 而nhi 寂tịch 若nhược 清thanh 月nguyệt 凌lăng 空không 。 語ngữ 而nhi 默mặc 等đẳng 摩ma 尼ni 照chiếu 物vật 。 所sở 以dĩ 如Như 來Lai 。 在tại 昔tích 居cư 于vu 鷲thứu 峯phong 。 住trụ 定định 興hưng 悲bi 光quang 馳trì 聚tụ 日nhật 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 等đẳng 露lộ 集tập 煙yên 凝ngưng 。 亂loạn 墜trụy 天thiên 華hoa 坦thản 夷di 巖nham 谷cốc 。 遂toại 得đắc 淨tịnh 土độ 穢uế 土thổ/độ 密mật 布bố 慈từ 雲vân 。 聖thánh 眾chúng 凡phàm 眾chúng 皆giai 霑triêm 法Pháp 雨vũ 。 宗tông 陳trần 護hộ 國quốc 乃nãi 理lý 事sự 雙song 彰chương 。 包bao 括quát 始thỉ 終chung 則tắc 境cảnh 智trí 俱câu 寂tịch 。 啟khải 五ngũ 忍nhẫn 而nhi 行hành 位vị 在tại 目mục 。 談đàm 二nhị 諦đế 而nhi 迷mê 悟ngộ 唯duy 心tâm 。 帝Đế 釋Thích 卻khước 頂đảnh 生sanh 之chi 軍quân 普phổ 明minh 開khai 班ban 足túc 之chi 悟ngộ 。 化hóa 彰chương 令linh 德đức 力lực 現hiện 難nan 思tư 。 十thập 三tam 法Pháp 師sư 文văn 照chiếu 昭chiêu 乎hồ 指chỉ 掌chưởng 。 七thất 難nạn/nan 氛phân 息tức 光quang 炅# 炅# 乎hồ 寰# 區khu 。 恐khủng 季quý 葉diệp 彫điêu 殘tàn 故cố 永vĩnh 言ngôn 深thâm 誡giới 。 若nhược 非phi 大đại 明minh 作tác 照chiếu 何hà 以dĩ 破phá 昏hôn 衢cù 。 非phi 大đại 震chấn 法Pháp 音âm 何hà 以dĩ 窒# 諸chư 慾dục 者giả 矣hĩ 。

皇hoàng 唐đường 八bát 葉diệp 再tái 造tạo 生sanh 靈linh 。 玄huyền 化hóa 無vô 垠# 正chánh 刑hình 有hữu 截tiệt 。 張trương 墜trụy 網võng 震chấn 頹đồi 綱cương 。 驅khu 黔kiềm 庶thứ 於ư 福phước 壽thọ 之chi 場tràng 。 導đạo 滄thương 波ba 於ư 無vô 為vi 之chi 宅trạch 。 廣quảng 運vận 明minh 德đức 光quang 揚dương 。 聖thánh 旨chỉ 。 乃nãi 詔chiếu 不bất 空không 三tam 藏tạng 今kim 重trọng/trùng 譯dịch 斯tư 經Kinh 。 三tam 藏tạng 言ngôn 善thiện 兩lưỡng 方phương 教giáo 傳truyền 三tam 密mật 。 龍long 宮cung 演diễn 奧áo 邃thúy 旨chỉ 聞văn 天thiên 。 佛Phật 日nhật 再tái 中trung 真chân 風phong 永vĩnh 扇thiên/phiến 。 良lương 賁# 學học 孤cô 先tiên 哲triết 有hữu 默mặc 清thanh 流lưu 。 叨# 接tiếp 翻phiên 傳truyền 謬mậu 。 膺ưng 筆bút 受thọ 。 幸hạnh 揚dương 。 天thiên 闕khuyết 親thân 奉phụng 。 德đức 音âm 今kim 於ư 。 大đại 明minh 宮cung 南nam 桃đào 園viên 脩tu 疏sớ/sơ 贊tán 演diễn 。 宸# 光quang 曲khúc 照chiếu 不bất 容dung 避tị 席tịch 。 竊thiết 玄huyền 珠châu 於ư 貝bối 葉diệp 但đãn 益ích 慚tàm 惶hoàng 捧phủng 白bạch 璧bích 於ư 。 丹đan 墀trì 寧ninh 勝thắng 報báo 効hiệu 。 仰ngưỡng 酬thù 。 皇hoàng 澤trạch 俯phủ 課khóa 忠trung 懃cần 。 既ký 竭kiệt 愚ngu 誠thành 庶thứ 照chiếu 玄huyền 造tạo 矣hĩ 。

解giải 釋thích 經kinh 題đề 目mục 義nghĩa 兼kiêm 通thông 別biệt 。 仁nhân 王vương 護hộ 國quốc 標tiêu 請thỉnh 主chủ 之chi 所sở 為vi 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 明minh 境cảnh 智trí 之chi 幽u 玄huyền 。 序tự 品phẩm 第đệ 一nhất 即tức 八bát 章chương 之chi 別biệt 目mục 。 亦diệc 可khả 仁nhân 者giả 五ngũ 常thường 之chi 首thủ 。 王vương 者giả 統thống 冠quan 三tam 才tài 。 護hộ 者giả 悲bi 力lực 濟tế 時thời 。 國quốc 者giả 所sở 居cư 閫khổn 城thành 。 般Bát 若Nhã 淨tịnh 慧tuệ 破phá 識thức 浪lãng 之chi 煩phiền 籠lung 。 波ba 羅la 彼bỉ 岸ngạn 即tức 清thanh 淨tịnh 之chi 室thất 宅trạch 。 蜜mật 多đa 者giả 離ly 義nghĩa 到đáo 義nghĩa 。 經kinh 者giả 連liên 綴chuế 攝nhiếp 持trì 。 序tự 者giả 起khởi 之chi 端đoan 由do 。 品phẩm 者giả 區khu 分phần/phân 彙vị 聚tụ 。 第đệ 者giả 次thứ 第đệ 。 一nhất 者giả 數số 初sơ 。 人nhân 法pháp 雙song 彰chương 故cố 云vân 仁nhân 王vương 護hộ 國quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 經kinh 序tự 品phẩm 第đệ 一nhất 。

將tương 解giải 此thử 經Kinh 略lược 啟khải 四tứ 門môn 。 一nhất 敘tự 經kinh 起khởi 意ý 。 二nhị 明minh 經kinh 宗tông 體thể 。 三tam 所sở 攝nhiếp 所sở 被bị 。 四tứ 正chánh 解giải 本bổn 文văn 。 敘tự 經kinh 起khởi 意ý 曲khúc 作tác 兩lưỡng 門môn 。 初sơ 明minh 經kinh 起khởi 意ý 後hậu 翻phiên 譯dịch 年niên 代đại 。 初sơ 中trung 復phục 二nhị 。 先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。 夫phu 諸chư 佛Phật 出xuất 興hưng 。 根căn 緣duyên 感cảm 赴phó 諸chư 經kinh 處xứ 會hội 。 各các 對đối 宜nghi 聞văn 。 今kim 說thuyết 此thử 經Kinh 。 廣quảng 陳trần 二nhị 護hộ 。 十thập 四tứ 王vương 等đẳng 有hữu 聖thánh 有hữu 凡phàm 。 皆giai 育dục 黎lê 元nguyên 植thực 菩Bồ 薩Tát 事sự 。 此thử 故cố 經Kinh 云vân 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 等đẳng 十thập 六lục 國quốc 王vương 覩đổ 希hy 有hữu 相tương/tướng 。 咸hàm 作tác 是thị 念niệm 。 世Thế 尊Tôn 大đại 慈từ 。 普phổ 皆giai 利lợi 樂lạc 。 我ngã 等đẳng 諸chư 王vương 。 云vân 何hà 護hộ 國quốc 。 如Như 來Lai 大đại 悲bi 。 平bình 等đẳng 濟tế 利lợi 。

佛Phật 言ngôn 。

善thiện 男nam 子tử 吾ngô 今kim 先tiên 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 說thuyết 護hộ 佛Phật 果Quả 護hộ 十Thập 地Địa 行hành 。 廣quảng 明minh 內nội 護hộ 。 又hựu 護hộ 國quốc 品phẩm 云vân 。 一nhất 切thiết 國quốc 土thổ 。 若nhược 欲dục 亂loạn 時thời 。 有hữu 諸chư 災tai 難nạn 賊tặc 來lai 破phá 壞hoại 。 廣quảng 明minh 外ngoại 護hộ 。 備bị 陳trần 二nhị 護hộ 利lợi 樂lạc 不bất 斷đoạn 說thuyết 此thử 經Kinh 矣hĩ 。 次thứ 別biệt 明minh 者giả 略lược 有hữu 六lục 門môn 。 一nhất 明minh 佛Phật 母mẫu 。 二nhị 明minh 勝thắng 德đức 。 三Tam 明Minh 修tu 行hành 。 四tứ 明minh 次thứ 第đệ 。 五ngũ 明minh 同đồng 說thuyết 。 六lục 明minh 佛Phật 果Quả 。 諸chư 佛Phật 所sở 生sanh 心tâm 由do 智trí 母mẫu 。 母mẫu 出xuất 生sanh 佛Phật 。 令linh 德đức 無vô 儔trù 。 令linh 德đức 外ngoại 章chương 修tu 行hành 是thị 稟bẩm 。 修tu 行hành 之chi 漸tiệm 次thứ 第đệ 淺thiển 深thâm 。 非phi 佛Phật 獨độc 言ngôn 。 諸chư 佛Phật 同đồng 說thuyết 。 從tùng 因nhân 成thành 得đắc 故cố 辨biện 果quả 圓viên 。 有hữu 此thử 六lục 門môn 是thị 說thuyết 經Kinh 意ý 。 有hữu 如như 人nhân 世thế 慈từ 母mẫu 所sở 生sanh 從tùng 初sơ 降giáng/hàng 靈linh 逮đãi 乎hồ 誕đản 育dục 。 資tư 德đức 立lập 行hành 。 自tự 幼ấu 及cập 長trường/trưởng 師sư 友hữu 教giáo 誨hối 。 立lập 身thân 揚dương 名danh 。 敘tự 經kinh 起khởi 由do 大đại 意ý 如như 是thị 。 一nhất 明minh 佛Phật 母mẫu 者giả 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 從tùng 般Bát 若Nhã 生sanh 。 般Bát 若Nhã 即tức 是thị 諸chư 佛Phật 之chi 母mẫu 。 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 云vân 。 此thử 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 是thị 諸chư 佛Phật 母mẫu 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 母mẫu 。 不bất 共cộng 功công 德đức 。 神thần 通thông 生sanh 處xứ 。 又hựu 奉phụng 持trì 品phẩm 云vân 。 大đại 王vương 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 能năng 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 解giải 脫thoát 法pháp 。 一nhất 切thiết 國quốc 王vương 無vô 上thượng 法pháp 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 出xuất 離ly 法pháp 。 佛Phật 從tùng 母mẫu 生sanh 還hoàn 彰chương 母mẫu 德đức 。 力lực 能năng 護hộ 國quốc 故cố 說thuyết 此thử 經Kinh 。 二nhị 明minh 勝thắng 德đức 者giả 。 所sở 詮thuyên 般Bát 若Nhã 能năng 生sanh 諸chư 佛Phật 。 能năng 詮thuyên 之chi 教giáo 豈khởi 有hữu 比tỉ 方phương 。 觀quán 如Như 來Lai 品phẩm 云vân 。 若nhược 有hữu 人nhân 於ư 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 滿mãn 中trung 七thất 寶bảo 。 以dĩ 用dụng 布bố 施thí 。 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 不bất 如như 有hữu 人nhân 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 乃nãi 至chí 起khởi 於ư 一nhất 念niệm 淨tịnh 信tín 。 何hà 況huống 有hữu 能năng 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 解giải 一nhất 句cú 者giả 。 又hựu 二nhị 諦đế 品phẩm 云vân 。 若nhược 有hữu 人nhân 能năng 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 起khởi 一nhất 念niệm 淨tịnh 信tín 。 是thị 人nhân 即tức 超siêu 百bách 劫kiếp 千thiên 劫kiếp 。 百bách 千thiên 萬vạn 劫kiếp 。 生sanh 死tử 苦khổ 難nạn 。 何hà 況huống 書thư 寫tả 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 為vi 人nhân 解giải 脫thoát 。 所sở 得đắc 功công 德đức 。 即tức 與dữ 十thập 方phương 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。 彰chương 經kinh 勝thắng 德đức 表biểu 法pháp 難nan 聞văn 。 全toàn 身thân 尚thượng 輕khinh 半bán 偈kệ 斯tư 重trọng/trùng 。 諸chư 佛Phật 同đồng 說thuyết 。 出xuất 離ly 正chánh 因nhân 。 若nhược 不bất 因nhân 經kinh 無vô 容dung 解giải 脫thoát 。 令linh 生sanh 解giải 脫thoát 故cố 說thuyết 此thử 經Kinh 。 三Tam 明Minh 修tu 行hành 者giả 。 三tam 有hữu 苦khổ 果quả 長trường/trưởng 劫kiếp 輪luân 迴hồi 。 縱túng/tung 起khởi 厭yếm 欣hân 熾sí 然nhiên 生sanh 死tử 諸chư 外ngoại 道đạo 輩bối 。 自tự 餓ngạ 投đầu 巖nham 。 雖tuy 大đại 劬cù 勞lao 徒đồ 抂cuồng 功công 力lực 。 如Như 來Lai 慜mẫn 世thế 現hiện 迹tích 王vương 宮cung 。 乘thừa 大đại 智trí 悲bi 無vô 倒đảo 宣tuyên 說thuyết 。 略lược 開khai 五ngũ 忍nhẫn 。 為vi 十thập 四tứ 忍nhẫn 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 品phẩm 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 此thử 十thập 四tứ 忍nhẫn 十thập 方phương 世thế 界giới 。 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 之chi 所sở 修tu 行hành 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 之chi 所sở 顯hiển 示thị 。 未vị 來lai 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 由do 此thử 門môn 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 異dị 路lộ 故cố 。 善thiện 男nam 子tử 若nhược 人nhân 聞văn 此thử 住trụ 忍nhẫn 。 行hành 忍nhẫn 。 迴hồi 向hướng 忍nhẫn 。 歡hoan 喜hỷ 忍nhẫn 。 離ly 垢cấu 忍nhẫn 。 發phát 光quang 忍nhẫn 。 焰diễm 慧tuệ 忍nhẫn 。 難nan 勝thắng 忍nhẫn 。 現hiện 前tiền 忍nhẫn 。 遠viễn 行hành 忍nhẫn 。 不bất 動động 忍nhẫn 。 善thiện 慧tuệ 忍nhẫn 。 法pháp 雲vân 忍nhẫn 。 正chánh 覺giác 忍nhẫn 能năng 起khởi 一nhất 念niệm 清thanh 淨tịnh 信tín 者giả 。 是thị 人nhân 超siêu 過quá 百bách 劫kiếp 千thiên 劫kiếp 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 劫kiếp 一nhất 切thiết 苦khổ 難nạn 。 不bất 生sanh 惡ác 趣thú 。 不bất 久cửu 當đương 得đắc 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 於ư 諸chư 忍nhẫn 中trung 。 備bị 彰chương 勝thắng 行hành 。 令linh 脫thoát 苦khổ 縛phược 故cố 說thuyết 此thử 經Kinh 。 四tứ 明minh 次thứ 第đệ 者giả 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 所sở 求cầu 證chứng 。 須tu 修tu 萬vạn 行hạnh 時thời 歷lịch 僧Tăng 祇kỳ 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 次thứ 第đệ 悟ngộ 證chứng 。 奉phụng 持trì 品phẩm 云vân 。 云vân 何hà 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 明minh 了liễu 覺giác 解giải 。 為vì 人nhân 演diễn 說thuyết 。

佛Phật 言ngôn 。

大đại 王vương 汝nhữ 今kim 諦đế 聽thính 。 從tùng 習tập 忍nhẫn 至chí 金kim 剛cang 定định 如như 法Pháp 修tu 行hành 。 十thập 三tam 觀quán 門môn 。 皆giai 為vi 法Pháp 師sư 。 依y 持trì 建kiến 立lập 。 故cố 十thập 三tam 門môn 廣quảng 明minh 修tu 斷đoạn 。 一nhất 德đức 不bất 備bị 無vô 由do 歸quy 源nguyên 。 勿vật 謂vị 一nhất 門môn 致trí 少thiểu 功công 力lực 。 便tiện 能năng 圓viên 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 具cụ 明minh 修tu 斷đoạn 故cố 說thuyết 此thử 經Kinh 。 五ngũ 明minh 同đồng 說thuyết 者giả 。 諸chư 佛Phật 利lợi 樂lạc 隨tùy 對đối 根căn 宜nghi 窮cùng 其kỳ 至chí 理lý 宗tông 無vô 異dị 說thuyết 。 二nhị 諦đế 品phẩm 云vân 。 大đại 王vương 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 我ngã 今kim 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 無vô 別biệt 。 汝nhữ 等đẳng 大đại 眾chúng 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 即tức 為vi 受thọ 持trì 諸chư 佛Phật 之chi 法pháp 。 然nhiên 佛Phật 化hóa 迹tích 語ngữ 默mặc 或hoặc 殊thù 。 至chí 於ư 般Bát 若Nhã 皆giai 同đồng 說thuyết 故cố 。 六lục 明minh 佛Phật 果Quả 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 多đa 劫kiếp 眾chúng 行hành 莊trang 嚴nghiêm 因nhân 滿mãn 果quả 圓viên 稱xưng 究cứu 竟cánh 位vị 。 非phi 相tướng 無vô 相tướng 永vĩnh 超siêu 生sanh 滅diệt 。 奉phụng 持trì 品phẩm 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 而nhi 亦diệc 未vị 能năng 等đẳng 無vô 等đẳng 等đẳng 。 等đẳng 覺giác 因nhân 矣hĩ 。 若nhược 解giải 脫thoát 位vị 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 同đồng 真chân 際tế 等đẳng 法pháp 性tánh 。 滿mãn 功công 德đức 藏tạng 住trụ 如Như 來Lai 位vị 彰chương 佛Phật 果Quả 矣hĩ 。 豈khởi 不bất 果quả 位vị 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 從tùng 生sanh 了liễu 因nhân 凝ngưng 然nhiên 相tương 續tục 。 此thử 不bất 必tất 爾nhĩ 。 如như 下hạ 文văn 中trung 十thập 三tam 法Pháp 師sư 。 由do 斷đoạn 續tục 生sanh 煩phiền 惱não 障chướng 故cố 得đắc 真chân 解giải 脫thoát 。 由do 斷đoạn 礙ngại 解giải 所sở 知tri 障chướng 故cố 。 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 。 至chí 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 從tùng 初sơ 習tập 忍nhẫn 至chí 金kim 剛cang 定định 皆giai 名danh 為vi 伏phục 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。 由do 斯tư 大đại 覺giác 現hiện 化hóa 利lợi 生sanh 。 此thử 經Kinh 之chi 興hưng 諒# 在tại 茲tư 矣hĩ 。 明minh 翻phiên 譯dịch 年niên 代đại 者giả 。 自tự 周chu 星tinh 隱ẩn 。 耀diệu 漢hán 日nhật 通thông 津tân 洎kịp 乎hồ 魏ngụy 朝triêu 。 此thử 經Kinh 尚thượng 闕khuyết 。 從tùng 初sơ 晉tấn 代đại 至chí 今kim 巨cự 唐đường 。 前tiền 後hậu 翻phiên 傳truyền 凡phàm 有hữu 四tứ 譯dịch 。 第đệ 一nhất 晉tấn 朝triêu 太thái 始thỉ 三tam 年niên 。 有hữu 月Nguyệt 支Chi 國Quốc 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 曇đàm 摩ma 羅la 蜜mật 。 晉tấn 云vân 法pháp 護hộ 。 譯dịch 為vi 一nhất 卷quyển 名danh 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 。 第đệ 二nhị 後hậu 秦tần 弘hoằng 始thỉ 三tam 年niên 。 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 。 秦tần 云vân 童đồng 壽thọ 。 於ư 長trường/trưởng 安an 西tây 明minh 閣các 逍tiêu 遙diêu 園viên 譯dịch 為vi 兩lưỡng 卷quyển 。 名danh 仁nhân 王vương 護hộ 國quốc 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 第đệ 三tam 梁lương 朝triêu 承thừa 聖thánh 三tam 年niên 。 有hữu 西tây 天Thiên 竺Trúc 優ưu 禪thiền 尼ni 國quốc 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 波ba 羅la 末mạt 陀đà 。 梁lương 云vân 真Chân 諦Đế 。 於ư 洪hồng 府phủ 寶bảo 因nhân 寺tự 譯dịch 為vi 一nhất 卷quyển 。 名danh 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 并tinh 疏sớ/sơ 六lục 卷quyển 。 然nhiên 則tắc 晉tấn 本bổn 初sơ 翻phiên 方phương 言ngôn 尚thượng 隔cách 。 梁lương 朝triêu 所sở 譯dịch 隱ẩn 而nhi 不bất 行hành 。 秦tần 時thời 所sở 翻phiên 流lưu 傳truyền 宇vũ 內nội 。 自tự 古cổ 高cao 德đức 疏sớ/sơ 義nghĩa 寔thật 繁phồn 。 百bách 坐tọa 相tương/tướng 仍nhưng 崇sùng 護hộ 國quốc 矣hĩ 。 粵# 惟duy 巨cự 唐đường 。 肅túc 宗tông 皇hoàng 帝đế 重trọng/trùng 昌xương 堯# 化hóa 革cách 弊tệ 救cứu 焚phần 。 至chí 憂ưu 黎lê 元nguyên 澡táo 心tâm 齋trai 戒giới 。 請thỉnh 南nam 天Thiên 竺Trúc 執chấp 師sư 子tử 國quốc 灌quán 頂đảnh 三tam 藏tạng 名danh 阿a 目mục 佉khư 唐đường 云vân 不bất 空không 。 翻phiên 傳truyền 眾chúng 經kinh 以dĩ 安an 社xã 禝# 。 茲tư 願nguyện 未vị 滿mãn 仙tiên 駕giá 歸quy 天thiên 。 我ngã 今kim 。 寶bảo 應ưng 皇hoàng 帝đế 再tái 造tạo 乾can/kiền/càn 坤# 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 惟duy 新tân 。 明minh 白bạch 四tứ 達đạt 恭cung 嗣tự 先tiên 訓huấn 恩ân 累lũy/lụy/luy 請thỉnh 焉yên 。 永vĩnh 泰thái 元nguyên 年niên 歲tuế 在tại 乙ất 巳tị 四tứ 月nguyệt 二nhị 日nhật 。 詔chiếu 曰viết 。 如Như 來Lai 妙diệu 旨chỉ 惠huệ 洽hiệp 生sanh 靈linh 。 仁nhân 王vương 寶bảo 經kinh 義nghĩa 崇sùng 護hộ 國quốc 。 前tiền 代đại 所sở 譯dịch 理lý 未vị 融dung 通thông 。 望vọng 依y 梵Phạm 夾giáp 再tái 有hữu 翻phiên 譯dịch 。 貝bối 葉diệp 之chi 言ngôn 永vĩnh 無vô 漏lậu 略lược 。 金kim 口khẩu 所sở 說thuyết 更cánh 益ích 詳tường 明minh 。 仍nhưng 請thỉnh 僧Tăng 懷hoài 感cảm 等đẳng 於ư 內nội 道Đạo 場Tràng 所sở 翻phiên 譯dịch 。 福phước 資tư 先tiên 代đại 澤trạch 及cập 含hàm 靈linh 。 寇khấu 盜đạo 永vĩnh 清thanh 寰# 區khu 允duẫn 穆mục 。 傳truyền 之chi 曠khoáng 劫kiếp 救cứu 護hộ 實thật 深thâm 者giả 。 遂toại 。 詔chiếu 觀quán 軍quân 客khách 使sử 開khai 府phủ 魚ngư 朝triêu 恩ân 。 兼kiêm 統thống 其kỳ 事sự 於ư 南nam 桃đào 園viên 翻phiên 譯dịch 。 起khởi 自tự 月nguyệt 朔sóc 終chung 乎hồ 月nguyệt 望vọng 。 於ư 承thừa 明minh 殿điện 灌quán 頂đảnh 道Đạo 場Tràng 。 御ngự 執chấp 舊cựu 經kinh 對đối 讀đọc 新tân 本bổn 。 詔chiếu 曰viết 。 新tân 經kinh 舊cựu 經kinh 理lý 甚thậm 符phù 順thuận 。 所sở 譯dịch 新tân 本bổn 文văn 義nghĩa 稍sảo 圓viên 。 斯tư 則tắc 金kim 言ngôn 冥minh 契khế 於ư 。 聖thánh 心tâm 。 佛Phật 日nhật 再tái 生sanh 於ư 鳳phượng 沼chiểu 。 翻phiên 傳truyền 先tiên 後hậu 其kỳ 在tại 茲tư 歟# 。 總tổng 是thị 初sơ 門môn 經kinh 起khởi 竟cánh 。

第đệ 二nhị 明minh 經kinh 宗tông 體thể 曲khúc 作tác 兩lưỡng 門môn 。 一nhất 明minh 經kinh 宗tông 。 二nhị 明minh 經kinh 體thể 。 初sơ 明minh 經kinh 宗tông 復phục 分phân 為vi 二nhị 。 先tiên 明minh 諸chư 教giáo 後hậu 明minh 此thử 經Kinh 。 明minh 諸chư 教giáo 者giả 。 凡phàm 諸chư 經kinh 宗tông 隨tùy 經kinh 以dĩ 立lập 。 所sở 聞văn 既ký 異dị 非phi 唯duy 一nhất 轍triệt 。 如như 維duy 摩ma 經kinh 不bất 思tư 議nghị 為vi 宗tông 。 法pháp 華hoa 經kinh 一Nhất 乘Thừa 為vi 宗tông 。 楞lăng 伽già 經kinh 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 宗tông 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 佛Phật 性tánh 為vi 宗tông 。 此thử 諸chư 經kinh 宗tông 約ước 對đối 待đãi 立lập 。 若nhược 論luận 至chí 理lý 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 宗tông 何hà 所sở 宗tông 。 楞lăng 伽già 經kinh 中trung 對đối 治trị 心tâm 量lượng 立lập 宗tông 之chi 失thất 。 故cố 經kinh 偈kệ 云vân 。 隨tùy 其kỳ 所sở 立lập 宗tông 。 即tức 有hữu 眾chúng 雜tạp 義nghĩa 。 等đẳng 觀quán 自tự 心tâm 量lượng 。 言ngôn 說thuyết 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 知tri 立lập 宗tông 皆giai 是thị 心tâm 量lượng 。 若nhược 宗tông 不bất 生sanh 宗tông 還hoàn 生sanh 矣hĩ 。 故cố 淨tịnh 法Pháp 界Giới 無vô 宗tông 不bất 宗tông 。 准chuẩn 此thử 而nhi 言ngôn 更cánh 何hà 所sở 道đạo 。 今kim 依y 言ngôn 教giáo 無vô 倒đảo 希hy 求cầu 為vi 欲dục 了liễu 知tri 諸chư 宗tông 旨chỉ 趣thú 故cố 揚dương 摧tồi 矣hĩ 。 外ngoại 道đạo 雖tuy 多đa 宗tông 唯duy 我ngã 法pháp 。 非phi 此thử 所sở 要yếu 廣quảng 知tri 餘dư 文văn 。 今kim 依y 文văn 判phán 教giáo 有hữu 三tam 種chủng 。 然nhiên 佛Phật 出xuất 世thế 。 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 說thuyết 阿a 含hàm 等đẳng 多đa 明minh 有hữu 宗tông 。 次thứ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 般Bát 若Nhã 經kinh 等đẳng 無vô 相tướng 之chi 教giáo 多đa 明minh 空không 宗tông 。 後hậu 說thuyết 大Đại 乘Thừa 解giải 深thâm 密mật 等đẳng 不bất 空không 不bất 有hữu 非phi 空không 有hữu 宗tông 。 由do 佛Phật 世Thế 尊Tôn 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 當đương 根căn 為vi 說thuyết 有hữu 斯tư 異dị 矣hĩ 。 自tự 雙song 林lâm 掩yểm 耀diệu 部bộ 執chấp 競cạnh 興hưng 。 初sơ 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 鷄kê 薗viên 起khởi 諍tranh 。 四tứ 百bách 年niên 內nội 分phần/phân 二nhị 十thập 部bộ 。 本bổn 末mạt 前tiền 後hậu 如như 常thường 分phân 別biệt 。 於ư 彼bỉ 時thời 中trung 。 傳truyền 法pháp 聖thánh 者giả 多đa 知tri 有hữu 教giáo 。 次thứ 馬mã 鳴minh 龍long 猛mãnh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 造tạo 智trí 論luận 等đẳng 多đa 知tri 大Đại 乘Thừa 無vô 相tướng 空không 教giáo 。 後hậu 慈Từ 氏Thị 無vô 著trước 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 造tạo 瑜du 伽già 等đẳng 多đa 知tri 大Đại 乘Thừa 不bất 空không 不bất 有hữu 教giáo 。 以dĩ 佛Phật 滅diệt 後hậu 同đồng 佛Phật 在tại 時thời 先tiên 有hữu 次thứ 空không 後hậu 非phi 空không 有hữu 。 雖tuy 明minh 空không 有hữu 聖thánh 不bất 相tương 違vi 。 故cố 大Đại 乘Thừa 法Pháp 千thiên 年niên 間gian 付phó 法pháp 相tướng 承thừa 曾tằng 無vô 異dị 說thuyết 。 洎kịp 千thiên 年niên 後hậu 空không 有hữu 兩lưỡng 宗tông 清thanh 辯biện 護hộ 法Pháp 二nhị 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 各các 依y 大Đại 乘Thừa 了liễu 義nghĩa 之chi 教giáo 明minh 空không 明minh 有hữu 見kiến 解giải 不bất 同đồng 。 依y 西tây 域vực 記ký 此thử 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 不bất 對đối 敵địch 議nghị 其kỳ 優ưu 劣liệt 。 言ngôn 空không 有hữu 者giả 。 所sở 謂vị 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 於ư 三tam 性tánh 中trung 遍biến 計kế 體thể 空không 兩lưỡng 宗tông 共cộng 許hứa 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 體thể 離ly 名danh 言ngôn 。 次thứ 二nhị 諦đế 中trung 下hạ 具cụ 明minh 也dã 。 唯duy 就tựu 依y 他tha 論luận 其kỳ 空không 有hữu 。 具cụ 陳trần 此thử 義nghĩa 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 依y 聖thánh 教giáo 後hậu 依y 古cổ 德đức 。 依y 聖thánh 教giáo 中trung 先tiên 明minh 空không 有hữu 後hậu 明minh 二nhị 諦đế 。 明minh 空không 有hữu 者giả 。 瑜du 伽già 唯duy 識thức 皆giai 有hữu 誠thành 文văn 。 如như 當đương 寺tự 東đông 院viện 金kim 剛cang 疏sớ/sơ 中trung 以dĩ 為vi 刊# 定định 。 今kim 依y 廣quảng 百bách 論luận 第đệ 十thập 卷quyển 中trung 略lược 申thân 梗# 槩# 。 於ư 中trung 分phần/phân 三tam 。 初sơ 明minh 師sư 宗tông 次thứ 明minh 立lập 難nạn/nan 後hậu 申thân 正chánh 義nghĩa 。 初sơ 師sư 宗tông 者giả 此thử 復phục 有hữu 三tam 。 第đệ 一nhất 瑜du 伽già 學học 徒đồ 立lập 依y 他tha 有hữu 。 第đệ 二nhị 清thanh 辯biện 菩Bồ 薩Tát 立lập 依y 他tha 空không 。 第đệ 三tam 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 雙song 破phá 二nhị 執chấp 建kiến 立lập 中trung 道đạo 為vi 廣quảng 百bách 論luận 。 聖thánh 天thiên 造tạo 本bổn 護hộ 法Pháp 造tạo 釋thích 。 故cố 為vi 第đệ 三tam 評bình 家gia 正chánh 義nghĩa 。 第đệ 二nhị 立lập 難nạn/nan 文văn 復phục 分phần/phân 二nhị 。 一nhất 明minh 立lập 宗tông 二nhị 明minh 徵trưng 難nạn/nan 。 明minh 立lập 宗tông 者giả 初sơ 瑜du 伽già 師sư 申thân 有hữu 宗tông 云vân 。 分phân 別biệt 所sở 執chấp 法pháp 體thể 是thị 無vô 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 體thể 是thị 有hữu 。 由do 斯tư 發phát 起khởi 。 煩phiền 惱não 隨tùy 眠miên 。 繫hệ 縛phược 世thế 間gian 輪luân 迴hồi 三tam 有hữu 。 或hoặc 修tu 加gia 行hành 證chứng 無vô 我ngã 空không 。 得đắc 三tam 菩Bồ 提Đề 脫thoát 生sanh 死tử 苦khổ 。 為vi 證chứng 此thử 義nghĩa 引dẫn 經kinh 頌tụng 難nạn/nan 云vân 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 無vô 依y 他tha 起khởi 性tánh 有hữu 。 妄vọng 分phân 別biệt 失thất 壞hoại 墮đọa 增tăng 減giảm 二nhị 邊biên 。 清thanh 辯biện 釋thích 云vân 。 名danh 是thị 計kế 執chấp 義nghĩa 是thị 依y 他tha 。 名danh 於ư 其kỳ 義nghĩa 非phi 有hữu 故cố 無vô 。 義nghĩa 隨tùy 世thế 間gian 非phi 無vô 故cố 有hữu 。 不bất 可khả 引dẫn 此thử 證chứng 有hữu 依y 他tha 。 第đệ 二nhị 徵trưng 難nạn/nan 略lược 引dẫn 四tứ 文văn 。 第đệ 一nhất 瑜du 伽già 者giả 難nạn/nan 清thanh 辯biện 釋thích 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 非phi 云vân 。 此thử 釋thích 不bất 然nhiên 義nghĩa 相tương 違vi 故cố 。 次thứ 興hưng 四tứ 難nạn/nan 。 一nhất 義nghĩa 例lệ 名danh 無vô 難nạn/nan 。 若nhược 名danh 於ư 義nghĩa 非phi 有hữu 故cố 無vô 。 義nghĩa 亦diệc 於ư 名danh 是thị 無vô 何hà 有hữu 。 二nhị 名danh 例lệ 義nghĩa 有hữu 難nạn/nan 。 又hựu 於ư 其kỳ 義nghĩa 所sở 立lập 名danh 言ngôn 既ký 因nhân 緣duyên 生sanh 。 如như 義nghĩa 應ưng 有hữu 。 三tam 名danh 義nghĩa 計kế 執chấp 難nạn/nan 。 若nhược 妄vọng 所sở 執chấp 能năng 詮thuyên 性tánh 無vô 。 妄vọng 執chấp 所sở 詮thuyên 其kỳ 性tánh 豈khởi 有hữu 。 四tứ 名danh 義nghĩa 依y 他tha 難nạn/nan 。 名danh 隨tùy 世thế 俗tục 有hữu 詮thuyên 表biểu 能năng 。 汝nhữ 不bất 許hứa 為vi 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 義nghĩa 亦diệc 隨tùy 俗tục 假giả 說thuyết 有hữu 能năng 。 何hà 不bất 許hứa 為vi 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 後hậu 總tổng 結kết 云vân 。 世thế 俗tục 假giả 立lập 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 無vô 應ưng 並tịnh 無vô 有hữu 應ưng 齊tề 有hữu 。 如như 何hà 經kinh 說thuyết 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 。 故cố 汝nhữ 所sở 言ngôn 不bất 符phù 經kinh 義nghĩa 。 應ưng 信tín 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 無vô 。 是thị 諸chư 世thế 間gian 。 妄vọng 情tình 立lập 故cố 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 非phi 妄vọng 情tình 為vi 。 應ưng 信tín 是thị 有hữu 。 第đệ 二nhị 立lập 難nạn/nan 。 清thanh 辯biện 菩Bồ 薩Tát 為vi 證chứng 己kỷ 義nghĩa 引dẫn 經kinh 偈kệ 云vân 。 由do 立lập 此thử 此thử 名danh 詮thuyên 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 法pháp 。 彼bỉ 皆giai 性tánh 非phi 有hữu 由do 法pháp 性tánh 皆giai 然nhiên 。 瑜du 伽già 者giả 難nạn/nan 云vân 。 經kinh 意ý 不bất 說thuyết 名danh 於ư 義nghĩa 無vô 。 但đãn 說thuyết 所sở 詮thuyên 法pháp 性tánh 非phi 有hữu 。 辯biện 諸chư 法pháp 性tánh 皆giai 不bất 可khả 詮thuyên 。 名danh 言ngôn 所sở 詮thuyên 皆giai 是thị 共cộng 相tương 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 皆giai 絕tuyệt 名danh 言ngôn 。 自tự 相tương/tướng 非phi 無vô 共cộng 相tương 非phi 有hữu 。 此thử 中trung 略lược 說thuyết 所sở 詮thuyên 性tánh 無vô 。 非phi 謂vị 能năng 詮thuyên 其kỳ 性tánh 實thật 有hữu 。 故cố 頌tụng 但đãn 說thuyết 彼bỉ 非phi 有hữu 言ngôn 。 不bất 爾nhĩ 應ưng 言ngôn 此thử 性tánh 非phi 有hữu 。 第đệ 三tam 立lập 難nạn/nan 。 清thanh 辯biện 菩Bồ 薩Tát 證chứng 依y 他tha 無vô 復phục 引dẫn 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 略lược 頌tụng 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 生sanh 。 亦diệc 無vô 少thiểu 法pháp 滅diệt 。 淨tịnh 見kiến 觀quán 諸chư 法pháp 。 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。 瑜du 伽già 者giả 難nạn/nan 云vân 。 此thử 亦diệc 不bất 能năng 證chứng 依y 他tha 起khởi 其kỳ 性tánh 非phi 有hữu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 此thử 頌tụng 意ý 明minh 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 其kỳ 體thể 皆giai 空không 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 離ly 執chấp 淨tịnh 見kiến 。 觀quán 諸chư 世thế 間gian 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 非phi 無vô 非phi 有hữu 。 故cố 此thử 非phi 證chứng 依y 他tha 起khởi 無vô 。 第đệ 四tứ 立lập 難nạn/nan 。 清thanh 辯biện 菩Bồ 薩Tát 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 依y 他tha 性tánh 空không 。 契Khế 經Kinh 偈kệ 曰viết 。 諸chư 法pháp 從tùng 緣duyên 起khởi 。 緣duyên 法pháp 兩lưỡng 皆giai 無vô 。 能năng 如như 是thị 正chánh 知tri 。 名danh 通thông 達đạt 緣duyên 起khởi 。 若nhược 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 此thử 法pháp 都đô 無vô 性tánh 。 此thử 法pháp 非phi 緣duyên 生sanh 。 瑜du 伽già 學học 徒đồ 會hội 此thử 經Kinh 云vân 。 如như 是thị 二nhị 經kinh 說thuyết 緣duyên 生sanh 法pháp 雖tuy 無vô 自tự 性tánh 。 而nhi 不bất 相tương 違vi 。 以dĩ 從tùng 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 生sanh 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 遍biến 計kế 。 二nhị 者giả 依y 他tha 。 此thử 中trung 意ý 明minh 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 非phi 有hữu 。 不bất 說thuyết 依y 他tha 。 若nhược 說thuyết 依y 他tha 都đô 無vô 自tự 性tánh 。 便tiện 撥bát 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 法pháp 皆giai 無vô 。 名danh 惡ác 取thủ 空không 自tự 他tha 俱câu 損tổn 。 清thanh 辯biện 菩Bồ 薩Tát 見kiến 瑜du 伽già 師sư 種chủng 種chủng 徵trưng 難nạn/nan 遂toại 乃nãi 責trách 曰viết 。 此thử 妄vọng 分phân 別biệt 誰thùy 復phục 能năng 遮già 。 得đắc 正chánh 見kiến 時thời 自tự 當đương 除trừ 遣khiển 。 論luận 文văn 第đệ 三tam 申thân 正chánh 義nghĩa 者giả 。 護hộ 法Pháp 評bình 云vân 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 隨tùy 見kiến 不bất 同đồng 。 分phân 隔cách 聖thánh 言ngôn 令linh 成thành 多đa 分phần 。 互hỗ 興hưng 諍tranh 論luận 各các 執chấp 一nhất 邊biên 。 既ký 不bất 能năng 除trừ 惡ác 見kiến 塵trần 垢cấu 。 詎cự 能năng 契khế 當đương 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 所sở 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 清thanh 淨tịnh 妙diệu 旨chỉ 。 未vị 會hội 真chân 理lý 隨tùy 己kỷ 執chấp 情tình 。 自tự 是thị 非phi 他tha 。 深thâm 可khả 怖bố 畏úy 。 應ưng 捨xả 執chấp 著trước 空không 有hữu 兩lưỡng 邊biên 領lãnh 悟ngộ 大Đại 乘Thừa 不bất 二nhị 中trung 道đạo 。 明minh 二nhị 諦đế 者giả 論luận 云vân 。 然nhiên 佛Phật 所sở 說thuyết 無vô 相tướng 甚thậm 深thâm 二nhị 諦đế 法Pháp 門môn 最tối 為vi 難nan 測trắc 。 今kim 日nhật 自tự 勵lệ 依y 了liễu 義nghĩa 經Kinh 。 略lược 辨biện 指chỉ 歸quy 。 息tức 諸chư 諍tranh 論luận 。 世thế 俗tục 諦đế 者giả 。 謂vị 從tùng 緣duyên 生sanh 世thế 出xuất 世thế 。 間gian 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 。 親thân 證chứng 離ly 說thuyết 展triển 轉chuyển 可khả 言ngôn 。 親thân 證chứng 為vi 先tiên 後hậu 方phương 起khởi 說thuyết 。 此thử 世thế 俗tục 諦đế 亦diệc 有hữu 亦diệc 空không 假giả 合hợp 所sở 成thành 猶do 諸chư 幻huyễn 事sự 。 從tùng 分phân 別biệt 起khởi 。 如như 夢mộng 所sở 為vi 。 有hữu 相tương/tướng 可khả 言ngôn 名danh 世thế 俗tục 諦đế 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 者giả 。 謂vị 聖thánh 所sở 知tri 分phân 別biệt 名danh 言ngôn 。 皆giai 所sở 不bất 及cập 。 自tự 內nội 所sở 證chứng 。 不bất 由do 他tha 緣duyên 。 無vô 相tướng 絕tuyệt 言ngôn 名danh 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 如như 是thị 略lược 說thuyết 。 二nhị 諦đế 法Pháp 門môn 。 正Chánh 法Pháp 學học 從tùng 同đồng 無vô 所sở 諍tranh 。 諸chư 有hữu 大đại 心tâm 發phát 弘hoằng 誓thệ 者giả 欲dục 窮cùng 來lai 際tế 。 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 應ưng 正Chánh 斷Đoạn 除trừ 妄vọng 見kiến 塵trần 垢cấu 。 應ưng 妙diệu 悟ngộ 入nhập 善Thiện 逝Thệ 真chân 空không 。 為vi 滿mãn 所sở 求cầu 。 當đương 勤cần 修tu 學học 。 問vấn 准chuẩn 此thử 所sở 說thuyết 護hộ 法Pháp 失thất 宗tông 。 唯duy 識thức 論luận 中trung 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 依y 圓viên 有hữu 。 何hà 故cố 於ư 此thử 釋thích 勝thắng 義nghĩa 諦đế 無vô 相tướng 絕tuyệt 言ngôn 而nhi 說thuyết 為vi 空không 。 答đáp 彼bỉ 據cứ 深thâm 密mật 研nghiên 窮cùng 性tánh 相tướng 言ngôn 二nhị 性tánh 有hữu 。 此thử 據cứ 般Bát 若Nhã 離ly 言ngôn 絕tuyệt 相tương/tướng 故cố 此thử 言ngôn 空không 。 理lý 教giáo 顯hiển 然nhiên 斯tư 有hữu 何hà 失thất 。 依y 教giáo 明minh 說thuyết 。 後hậu 依y 古cổ 德đức 對đối 明minh 三tam 性tánh 。 立lập 三tam 無vô 性tánh 略lược 引dẫn 二nhị 文văn 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 依y 三tam 無vô 性tánh 論luận 具cụ 遣khiển 三tam 性tánh 立lập 三tam 無vô 性tánh 。 一nhất 遣khiển 分phân 別biệt 立lập 分phân 別biệt 無vô 相tướng 性tánh 。 二nhị 遣khiển 依y 他tha 立lập 無vô 生sanh 性tánh 。 三tam 遣khiển 真chân 實thật 立lập 真chân 實thật 無vô 性tánh 性tánh 。 此thử 所sở 遣khiển 者giả 於ư 一nhất 真chân 理lý 遣khiển 三tam 性tánh 故cố 立lập 三tam 無vô 性tánh 。 廣quảng 如như 彼bỉ 。 故cố 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 依y 唯duy 識thức 論luận 即tức 依y 三tam 性tánh 立lập 三tam 無vô 性tánh 。 如như 論luận 頌tụng 云vân 。 即tức 依y 此thử 三tam 性tánh 立lập 彼bỉ 三tam 無vô 性tánh 。 一nhất 依y 計kế 執chấp 立lập 相tương/tướng 無vô 性tánh 。 二nhị 依y 依y 他tha 立lập 無vô 自tự 然nhiên 性tánh 。 三tam 依y 圓viên 成thành 立lập 無vô 我ngã 法pháp 性tánh 。 初sơ 計kế 所sở 執chấp 情tình 有hữu 理lý 無vô 。 依y 他tha 圓viên 成thành 理lý 有hữu 情tình 無vô 。 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 。 問vấn 此thử 二nhị 三tam 性tánh 所sở 立lập 何hà 別biệt 。 答đáp 前tiền 對đối 遣khiển 三tam 立lập 三tam 無vô 性tánh 。 後hậu 但đãn 依y 三tam 立lập 三tam 無vô 性tánh 。 前tiền 空không 後hậu 有hữu 是thị 二nhị 別biệt 也dã 。 謹cẩn 詳tường 至chí 理lý 實thật 不bất 相tương 遣khiển 。 如như 於ư 色sắc 蘊uẩn 。 立lập 三tam 性tánh 者giả 。 依y 色sắc 蘊uẩn 上thượng 橫hoạnh/hoành 計kế 我ngã 法pháp 是thị 計kế 所sở 執chấp 。 色sắc 蘊uẩn 有hữu 為vi 即tức 是thị 依y 他tha 。 色sắc 性tánh 真Chân 如Như 即tức 圓viên 成thành 實thật 。 若nhược 說thuyết 三tam 性tánh 俱câu 有hữu 俱câu 空không 悉tất 皆giai 無vô 過quá 。 但đãn 可khả 意ý 會hội 勿vật 滯trệ 於ư 言ngôn 。 言ngôn 俱câu 有hữu 者giả 。 遍biến 計kế 妄vọng 有hữu 依y 他tha 緣duyên 有hữu 圓viên 成thành 真chân 有hữu 。 言ngôn 俱câu 空không 者giả 。 遍biến 計kế 體thể 空không 依y 他tha 自tự 性tánh 空không 圓viên 成thành 勝thắng 義nghĩa 空không 。 於ư 如như 是thị 義nghĩa 。 聖thánh 賢hiền 具cụ 悉tất 。 勿vật 謂vị 上thượng 文văn 前tiền 二nhị 菩Bồ 薩Tát 後hậu 二nhị 三tam 藏tạng 所sở 說thuyết 相tương 違vi 。 言ngôn 空không 有hữu 者giả 。 為vi 彼bỉ 時thời 中trung 樂nhạo 聞văn 空không 有hữu 能năng 起khởi 修tu 證chứng 。 由do 諸chư 凡phàm 愚ngu 無vô 始thỉ 熏huân 習tập 起khởi 有hữu 空không 執chấp 彼bỉ 彼bỉ 病bệnh 深thâm 。 佛Phật 為vi 斷đoạn 除trừ 而nhi 作tác 此thử 說thuyết 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 依y 奉phụng 聖thánh 言ngôn 。 各các 對đối 彼bỉ 時thời 執chấp 見kiến 過quá 失thất 依y 至chí 教giáo 量lượng 廣quảng 有hữu 弘hoằng 揚dương 。 幸hạnh 而nhi 詳tường 之chi 勿vật 復phục 興hưng 病bệnh 。 即tức 前tiền 所sở 說thuyết 三tam 性tánh 無vô 性tánh 二nhị 諦đế 有hữu 空không 皆giai 此thử 經Kinh 宗tông 。 至chí 文văn 當đương 悉tất 。 明minh 諸chư 教giáo 說thuyết 。

明minh 此thử 經Kinh 者giả 。 題đề 云vân 般Bát 若Nhã 即tức 以dĩ 為vi 宗tông 。 觀quán 如Như 來Lai 品phẩm 別biệt 明minh 三tam 種chủng 。 實thật 相tướng 觀quán 照chiếu 及cập 以dĩ 文văn 字tự 。 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 更cánh 加gia 二nhị 種chủng 。 境cảnh 界giới 眷quyến 屬thuộc 通thông 前tiền 五ngũ 法pháp 。 般Bát 若Nhã 性tánh 故cố 。 般Bát 若Nhã 相tương/tướng 故cố 。 般Bát 若Nhã 因nhân 故cố 。 般Bát 若Nhã 境cảnh 故cố 。 般Bát 若Nhã 伴bạn 故cố 。 有hữu 義nghĩa 此thử 經Kinh 觀quán 照chiếu 為vi 宗tông 。 經kinh 說thuyết 五ngũ 忍nhẫn 即tức 是thị 慧tuệ 故cố 。 生sanh 空không 法pháp 空không 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 遠viễn 近cận 加gia 行hành 皆giai 是thị 經Kinh 宗tông 。 十thập 四tứ 忍nhẫn 中trung 無vô 不bất 攝nhiếp 故cố 。 有hữu 義nghĩa 此thử 經Kinh 實thật 相tướng 為vi 宗tông 。 經kinh 自tự 說thuyết 云vân 。 以dĩ 諸chư 法pháp 性tánh 即tức 真chân 實thật 故cố 無vô 來lai 無vô 去khứ 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 等đẳng 。 有hữu 義nghĩa 此thử 二nhị 合hợp 為vi 經kinh 宗tông 。 性tánh 相tướng 名danh 殊thù 體thể 用dụng 無vô 別biệt 。 因nhân 或hoặc 具cụ 闕khuyết 果quả 必tất 俱câu 故cố 。 又hựu 即tức 此thử 二nhị 是thị 正chánh 所sở 求cầu 。 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 俱câu 修tu 證chứng 故cố 。 又hựu 即tức 此thử 二nhị 是thị 真chân 實thật 身thân 合hợp 立lập 為vi 宗tông 。 義nghĩa 符phù 順thuận 故cố 。 問vấn 境cảnh 伴bạn 文văn 字tự 何hà 不bất 為vi 宗tông 。 答đáp 此thử 二nhị 是thị 本bổn 彼bỉ 三tam 末mạt 故cố 。 又hựu 境cảnh 與dữ 伴bạn 及cập 彼bỉ 能năng 詮thuyên 有hữu 此thử 必tất 俱câu 。 豈khởi 別biệt 立lập 故cố 。 問vấn 經kinh 明minh 二nhị 諦đế 何hà 不bất 為vi 宗tông 。 答đáp 先tiên 德đức 以dĩ 彰chương 為vi 宗tông 無vô 失thất 。 又hựu 此thử 智trí 證chứng 事sự 理lý 皆giai 周chu 。 此thử 以dĩ 攝nhiếp 彼bỉ 不bất 別biệt 。 明minh 經kinh 宗tông 訖ngật 。

第đệ 二nhị 明minh 經kinh 體thể 於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 體thể 後hậu 性tánh 。 明minh 諸chư 教giáo 體thể 有hữu 總tổng 有hữu 別biệt 。 初sơ 總tổng 明minh 者giả 瑜du 伽già 八bát 十thập 一nhất 云vân 。 經kinh 體thể 有hữu 二nhị 。 一nhất 文văn 二nhị 義nghĩa 。 文văn 是thị 所sở 依y 義nghĩa 即tức 能năng 依y 。 由do 能năng 詮thuyên 文văn 義nghĩa 得đắc 顯hiển 故cố 。 後hậu 別biệt 明minh 者giả 即tức 於ư 前tiền 二nhị 復phục 分phân 為vi 五ngũ 。 文văn 三tam 義nghĩa 二nhị 。 文văn 有hữu 三tam 者giả 。 一nhất 隱ẩn 假giả 談đàm 實thật 以dĩ 聲thanh 為vi 體thể 。 俱câu 舍xá 論luận 云vân 。 有hữu 說thuyết 佛Phật 教giáo 語ngữ 為vi 自tự 性tánh 。 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 蘊uẩn 皆giai 色sắc 蘊uẩn 攝nhiếp 。 語ngữ 用dụng 音âm 聲thanh 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 佛Phật 意ý 所sở 說thuyết 他tha 所sở 聞văn 故cố 。 對đối 法pháp 論luận 有hữu 成thành 所sở 引dẫn 聲thanh 不bất 說thuyết 名danh 等đẳng 為vi 成thành 所sở 引dẫn 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 若nhược 名danh 句cú 文văn 離ly 聲thanh 實thật 有hữu 。 應ưng 如như 色sắc 等đẳng 非phi 實thật 能năng 詮thuyên 。 故cố 說thuyết 佛Phật 教giáo 以dĩ 聲thanh 為vi 體thể 。 二nhị 隱ẩn 實thật 談đàm 假giả 名danh 等đẳng 為vi 體thể 。 俱câu 舍xá 論luận 云vân 。 有hữu 說thuyết 佛Phật 教giáo 名danh 為vi 自tự 性tánh 。 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 蘊uẩn 皆giai 行hành 蘊uẩn 攝nhiếp 。 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 行hành 為vi 性tánh 故cố 。 要yếu 由do 有hữu 名danh 乃nãi 說thuyết 為vi 教giáo 。 是thị 故cố 佛Phật 教giáo 體thể 即tức 是thị 名danh 。 謂vị 如như 句cú 文văn 次thứ 第đệ 行hàng 列liệt 。 次thứ 第đệ 安an 布bố 次thứ 第đệ 連liên 合hợp 。 故cố 說thuyết 佛Phật 教giáo 名danh 等đẳng 為vi 體thể 。 三tam 假giả 實thật 合hợp 論luận 性tánh 用dụng 為vi 體thể 。 十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 說thuyết 者giả 聽thính 者giả 皆giai 以dĩ 二nhị 事sự 。 而nhi 得đắc 究cứu 竟cánh 。 一nhất 者giả 聲thanh 二nhị 善thiện 字tự 。 字tự 為vi 所sở 依y 攝nhiếp 名danh 句cú 故cố 。 謂vị 即tức 此thử 二nhị 而nhi 為vi 四tứ 法pháp 。 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 用dụng 各các 別biệt 故cố 。 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 文văn 即tức 是thị 字tự 為vi 二nhị 所sở 依y 。 此thử 三tam 離ly 聲thanh 雖tuy 無vô 別biệt 體thể 而nhi 假giả 實thật 異dị 亦diệc 不bất 即tức 聲thanh 。 由do 此thử 法pháp 詞từ 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 境cảnh 有hữu 別biệt 故cố 。 法pháp 緣duyên 名danh 等đẳng 詞từ 緣duyên 於ư 聲thanh 。 故cố 說thuyết 佛Phật 教giáo 性tánh 用dụng 為vi 體thể 。 義nghĩa 為vi 二nhị 者giả 一nhất 攝nhiếp 境cảnh 從tùng 心tâm 唯duy 識thức 為vi 體thể 。 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 說thuyết 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 此thử 經Kinh 下hạ 云vân 。 從tùng 初sơ 剎sát 那na 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 。 識thức 生sanh 諸chư 有hữu 情tình 色sắc 心tâm 二nhị 法pháp 。 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 則tắc 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 論luận 說thuyết 。 心tâm 心tâm 所sở 色sắc 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 諸chư 無vô 為vi 性tánh 皆giai 不bất 離ly 識thức 。 識thức 有hữu 差sai 別biệt 。 說thuyết 者giả 真chân 教giáo 聞văn 者giả 似tự 法pháp 。 依y 淨tịnh 法Pháp 界Giới 平bình 等đẳng 所sở 流lưu 。 若nhược 就tựu 根căn 本bổn 能năng 說thuyết 者giả 心tâm 。 若nhược 取thủ 於ư 末mạt 能năng 聞văn 者giả 識thức 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 二nhị 十thập 唯duy 識thức 世thế 親thân 頌tụng 云vân 。 展triển 轉chuyển 增tăng 上thượng 力lực 。 二nhị 識thức 成thành 決quyết 定định 。 謂vị 餘dư 相tương 續tục 識thức 差sai 別biệt 故cố 令linh 餘dư 相tương 續tục 差sai 別biệt 識thức 生sanh 。 展triển 轉chuyển 互hỗ 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 故cố 。 故cố 說thuyết 佛Phật 教giáo 唯duy 識thức 為vi 體thể 。 二nhị 攝nhiếp 相tương/tướng 歸quy 性tánh 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 故cố 經kinh 說thuyết 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 如như 也dã 。 至chí 於ư 彌Di 勒Lặc 亦diệc 如như 也dã 。 此thử 經Kinh 下hạ 云vân 。 謂vị 契Khế 經Kinh 等đẳng 所sở 有hữu 宣tuyên 說thuyết 音âm 聲thanh 語ngữ 言ngôn 。 文văn 字tự 章chương 句cú 。 一nhất 切thiết 皆giai 如như 。 無vô 非phi 實thật 相tướng 。 故cố 說thuyết 佛Phật 教giáo 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 上thượng 來lai 五ngũ 種chủng 總tổng 別biệt 淺thiển 深thâm 以dĩ 理lý 而nhi 言ngôn 。 隨tùy 舉cử 一nhất 門môn 即tức 互hỗ 相tương 攝nhiếp 不bất 相tương 違vi 也dã 。 後hậu 明minh 性tánh 者giả 攝nhiếp 相tương/tướng 歸quy 性tánh 謂vị 即tức 圓viên 成thành 。 前tiền 之chi 四tứ 門môn 通thông 依y 圓viên 二nhị 。 若nhược 從tùng 所sở 聞văn 有hữu 漏lậu 心tâm 變biến 。 或hoặc 從tùng 能năng 說thuyết 有hữu 漏lậu 文văn 義nghĩa 。 唯duy 屬thuộc 依y 他tha 。 無vô 漏lậu 心tâm 變biến 或hoặc 無vô 漏lậu 說thuyết 正chánh 智trí 所sở 攝nhiếp 。 通thông 圓viên 成thành 實thật 。 無vô 漏lậu 有hữu 為vi 通thông 二nhị 性tánh 故cố 。 問vấn 十thập 八bát 界giới 中trung 。 十thập 五ngũ 有hữu 漏lậu 。 如như 何hà 聲thanh 等đẳng 亦diệc 無vô 漏lậu 攝nhiếp 。 名danh 句cú 文văn 三tam 自tự 性tánh 無vô 記ký 。 如như 何hà 可khả 說thuyết 通thông 無vô 漏lậu 善thiện 。 答đáp 隨tùy 有hữu 部bộ 宗tông 說thuyết 十thập 五ngũ 界giới 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 名danh 等đẳng 無vô 記ký 。 今kim 大Đại 乘Thừa 宗tông 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 真chân 善thiện 無vô 漏lậu 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 隨tùy 識thức 判phán 性tánh 。 若nhược 無vô 漏lậu 心tâm 說thuyết 聽thính 教giáo 者giả 從tùng 能năng 變biến 識thức 是thị 有hữu 漏lậu 善thiện 。 若nhược 有hữu 漏lậu 心tâm 說thuyết 聽thính 教giáo 者giả 從tùng 能năng 變biến 識thức 有hữu 漏lậu 無vô 記ký 。 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 聽thính 唯duy 有hữu 漏lậu 說thuyết 。 彼bỉ 無vô 無vô 漏lậu 說thuyết 聽thính 智trí 故cố 。 質chất 影ảnh 有hữu 無vô 諸chư 心tâm 集tập 現hiện 如như 常thường 分phân 別biệt 。 第đệ 二nhị 門môn 訖ngật 。

第đệ 三tam 所sở 攝nhiếp 所sở 被bị 者giả 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 辨biện 所sở 攝nhiếp 後hậu 明minh 所sở 被bị 。 所sở 攝nhiếp 有hữu 五ngũ 。 一nhất 藏tạng 二nhị 分phần 三tam 乘thừa 四tứ 時thời 五ngũ 會hội 。 藏tạng 所sở 攝nhiếp 者giả 。 依y 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 有hữu 二nhị 藏tạng 。 一nhất 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 二nhị 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 獨Độc 覺Giác 教giáo 少thiểu 入nhập 聲Thanh 聞Văn 中trung 。 從tùng 多đa 為vi 藏tạng 名danh 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 或hoặc 說thuyết 三tam 藏tạng 。 一nhất 毘tỳ 柰nại 耶da 二nhị 素tố 呾đát 纜# 三tam 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 如như 次thứ 詮thuyên 於ư 。 戒giới 定định 慧tuệ 學học 。 或hoặc 說thuyết 六lục 藏tạng 。 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 各các 有hữu 三tam 故cố 。 獨Độc 覺Giác 更cánh 無vô 別biệt 戒giới 律luật 等đẳng 。 故cố 無vô 三tam 藏tạng 可khả 得đắc 成thành 九cửu 。 此thử 經Kinh 即tức 於ư 二nhị 藏tạng 六lục 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 收thu 。 三tam 藏tạng 之chi 中trung 。 素tố 呾đát 纜# 藏tạng 。 雖tuy 十thập 二nhị 分phần 有hữu 論luận 義nghĩa 經kinh 囑chúc 累lụy 品phẩm 中trung 廣quảng 明minh 諸chư 誡giới 義nghĩa 實thật 通thông 貫quán 。 文văn 則tắc 唯duy 經kinh 。 二nhị 分phần 所sở 攝nhiếp 者giả 。 十thập 二nhị 分phần 義nghĩa 具cụ 如như 別biệt 章chương 。 今kim 但đãn 列liệt 名danh 略lược 配phối 經kinh 矣hĩ 。 一nhất 者giả 契Khế 經Kinh 。 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 通thông 即tức 十thập 二nhị 俱câu 名danh 契Khế 經Kinh 。 別biệt 即tức 長trường/trưởng 行hành 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 。 此thử 經Kinh 具cụ 有hữu 。 二nhị 者giả 應ưng 頌tụng 。 長trường/trưởng 行hành 已dĩ 說thuyết 應ưng 重trọng/trùng 述thuật 頌tụng 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 行hành 品phẩm 有hữu 七thất 言ngôn 偈kệ 。 雖tuy 佛Phật 說thuyết 長trường/trưởng 行hành 。 王vương 讚tán 偈kệ 頌tụng 再tái 牒điệp 長trường/trưởng 行hành 即tức 重trọng/trùng 頌tụng 故cố 。 又hựu 奉phụng 持trì 品phẩm 五ngũ 言ngôn 偈kệ 是thị 。 三tam 者giả 記ký 別biệt 。 此thử 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 一nhất 記ký 大đại 人nhân 當đương 成thành 佛Phật 事sự 。 二nhị 記ký 弟đệ 子tử 。 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 三tam 為vi 記ký 別biệt 。 諸chư 法pháp 之chi 義nghĩa 。 今kim 此thử 經Kinh 中trung 可khả 通thông 第đệ 三tam 。 四tứ 者giả 諷phúng 誦tụng 。 謂vị 前tiền 未vị 說thuyết 直trực 以dĩ 偈kệ 明minh 。 謂vị 二nhị 諦đế 品phẩm 及cập 護hộ 國quốc 品phẩm 五ngũ 言ngôn 四tứ 言ngôn 二nhị 偈kệ 頌tụng 是thị 。 五ngũ 者giả 自tự 說thuyết 。 謂vị 不bất 待đãi 諸chư 觀quán 機cơ 即tức 說thuyết 令linh 法Pháp 久cửu 住trụ 。 顯hiển 佛Phật 悲bi 深thâm 。 謂vị 觀quán 如Như 來Lai 品phẩm 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 吾ngô 今kim 先tiên 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 說thuyết 護hộ 佛Phật 果Quả 護hộ 十Thập 地Địa 行hành 等đẳng 。 六lục 者giả 緣duyên 起khởi 。 此thử 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 一nhất 因nhân 犯phạm 制chế 戒giới 。 二nhị 因nhân 事sự 說thuyết 法Pháp 。 三tam 因nhân 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 今kim 此thử 經Kinh 中trung 通thông 第đệ 二nhị 三tam 。 囑chúc 累lụy 品phẩm 中trung 因nhân 事sự 說thuyết 誡giới 及cập 上thượng 下hạ 文văn 因nhân 請thỉnh 說thuyết 故cố 。 七thất 者giả 譬thí 喻dụ 。 謂vị 以dĩ 喻dụ 況huống 曉hiểu 所sở 說thuyết 法Pháp 。 謂vị 下hạ 經Kinh 云vân 。 恆Hằng 沙sa 世thế 界giới 滿mãn 中trung 。 七thất 寶bảo 以dĩ 用dụng 布bố 施thí 。 大Đại 千Thiên 有hữu 情tình 得đắc 羅La 漢Hán 果Quả 等đẳng 。 八bát 者giả 本bổn 事sự 。 謂vị 除trừ 自tự 身thân 說thuyết 於ư 過quá 去khứ 。 弟đệ 子tử 及cập 法pháp 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 行hành 品phẩm 說thuyết 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 為vi 四Tứ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 下hạ 普phổ 明minh 班ban 足túc 王vương 等đẳng 護hộ 國quốc 之chi 事sự 。 九cửu 者giả 本bổn 生sanh 。 說thuyết 佛Phật 自tự 身thân 在tại 過quá 去khứ 世thế 。 彼bỉ 彼bỉ 方phương 所sở 若nhược 死tử 若nhược 生sanh 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 即tức 自tự 說thuyết 云vân 。 我ngã 為vi 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 下hạ 頂đảnh 生sanh 欲dục 滅diệt 帝Đế 釋Thích 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。

爾nhĩ 時thời 頂đảnh 生sanh 。 即tức 我ngã 身thân 是thị 。 明minh 佛Phật 因nhân 矣hĩ 。 十thập 者giả 方Phương 廣Quảng 。 此thử 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 一nhất 說thuyết 行hành 菩Bồ 薩Tát 道đạo 。 二nhị 法pháp 廣quảng 多đa 極cực 高cao 大đại 故cố 。 此thử 經Kinh 具cụ 有hữu 。 十thập 一nhất 希hy 法pháp 。 為vi 說thuyết 八bát 眾chúng 共cộng 德đức 及cập 餘dư 最tối 勝thắng 殊thù 特đặc 驚kinh 異dị 。 謂vị 下hạ 經Kinh 云vân 。 若nhược 人nhân 得đắc 聞văn 。 十thập 四tứ 忍nhẫn 者giả 不bất 生sanh 惡ác 趣thú 得đắc 菩Bồ 提Đề 等đẳng 。 又hựu 班ban 足túc 聞văn 法Pháp 證chứng 空không 三tam 昧muội 。 又hựu 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 散tán 花hoa 神thần 變biến 等đẳng 。 十thập 二nhị 論luận 義nghĩa 。 謂vị 諸chư 經Kinh 典điển 修tu 環hoàn 研nghiên 窮cùng 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 。 諸chư 了liễu 義nghĩa 經kinh 皆giai 得đắc 名danh 為vi 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 也dã 。 今kim 此thử 經Kinh 中trung 乘thừa 前tiền 起khởi 後hậu 請thỉnh 問vấn 性tánh 相tướng 修tu 環hoàn 而nhi 說thuyết 。 是thị 論luận 議nghị 經kinh 。 具cụ 十thập 二nhị 矣hĩ 。 三tam 乘thừa 所sở 攝nhiếp 者giả 。 或hoặc 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 如như 法Pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 法Pháp 。 無vô 二nhị 亦diệc 無vô 三tam 。 或hoặc 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 。 如như 攝nhiếp 論luận 等đẳng 。 一nhất 者giả 大Đại 乘Thừa 謂vị 即tức 上thượng 乘thừa 。 二nhị 者giả 小Tiểu 乘Thừa 謂vị 即tức 下hạ 乘thừa 。 或hoặc 說thuyết 三tam 乘thừa 。 一nhất 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 。 二nhị 獨Độc 覺Giác 乘thừa 。 三tam 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 。 處xứ 處xứ 經kinh 中trung 皆giai 同đồng 說thuyết 故cố 。 及cập 說thuyết 五ngũ 乘thừa 。 如như 常thường 分phân 別biệt 。 今kim 此thử 經Kinh 者giả 即tức 一Nhất 乘Thừa 收thu 。 勝thắng 鬘man 經Kinh 云vân 。 一Nhất 乘Thừa 即tức 大Đại 乘Thừa 故cố 。 二nhị 三tam 乘thừa 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 故cố 。 四tứ 時thời 所sở 攝nhiếp 者giả 。 古cổ 立lập 教giáo 時thời 從tùng 一nhất 至chí 五ngũ 。 慈từ 恩ân 法Pháp 師sư 法pháp 苑uyển 具cụ 破phá 。 今kim 唯duy 正chánh 義nghĩa 。 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 依y 解giải 深thâm 密mật 王vương 藏tạng 依y 經kinh 第đệ 二nhị 卷quyển 立lập 三tam 時thời 教giáo 。 彼bỉ 經kinh 廣quảng 為vì 勝thắng 義nghĩa 生sanh 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 三tam 性tánh 三tam 無vô 性tánh 已dĩ 。 勝thắng 義nghĩa 生sanh 深thâm 生sanh 領lãnh 解giải 。 世Thế 尊Tôn 讚tán 歎thán 善thiện 解giải 所sở 說thuyết 。 勝thắng 義nghĩa 生sanh 白bạch 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 初sơ 於ư 一nhất 時thời 。 波ba 羅la 痆na 斯tư 仙Tiên 人Nhân 墮Đọa 處Xứ 。 施Thí 鹿Lộc 林Lâm 中trung 。 唯duy 為vi 發phát 趣thú 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 者giả 。 以dĩ 四Tứ 諦Đế 初sơ 轉chuyển 正Chánh 法Pháp 輪luân 。 雖tuy 是thị 甚thậm 奇kỳ 。 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 諸chư 天thiên 人nhân 等đẳng 。 先tiên 無vô 有hữu 能năng 。 如như 法Pháp 轉chuyển 者giả 。 而nhi 於ư 彼bỉ 時thời 。 所sở 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 有hữu 上thượng 有hữu 容dung 。 是thị 未vị 了liễu 義nghĩa 。 是thị 諸chư 諍tranh 論luận 。 安an 足túc 處xứ 所sở 。 世Thế 尊Tôn 在tại 昔tích 。 第đệ 二nhị 時thời 中trung 。 唯duy 為vi 發phát 趣thú 。 修tu 大Đại 乘Thừa 者giả 。 依y 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 本bổn 來lai 寂tịch 。 靜tĩnh 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 隱ẩn 密mật 相tướng 。 轉chuyển 正Chánh 法Pháp 輪luân 。 雖tuy 更cánh 甚thậm 奇kỳ 。 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。 而nhi 於ư 彼bỉ 時thời 。 所sở 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 亦diệc 是thị 有hữu 上thượng 。 有hữu 所sở 容dung 受thọ 。 猶do 未vị 了liễu 義nghĩa 。 是thị 諸chư 諍tranh 論luận 。 安an 足túc 處xứ 所sở 。 世Thế 尊Tôn 于vu 今kim 第đệ 三tam 時thời 中trung 。 普phổ 為vì 發phát 趣thú 。 一nhất 切thiết 乘thừa 者giả 。 依y 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 本bổn 來lai 寂tịch 。 靜tĩnh 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 自tự 性tánh 性tánh 。 以dĩ 顯hiển 了liễu 相tướng 。 轉chuyển 正Chánh 法Pháp 輪luân 。 第đệ 一nhất 甚thậm 奇kỳ 。 最tối 為vi 希hy 有hữu 。 干can 今kim 世Thế 尊Tôn 所sở 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 無vô 上thượng 無vô 容dung 。 是thị 真chân 了liễu 義nghĩa 。 非phi 諸chư 諍tranh 論luận 。 安an 足túc 處xứ 所sở 。 屬thuộc 諸chư 經kinh 者giả 。 謂vị 諸chư 阿a 含hàm 及cập 諸chư 般Bát 若Nhã 深thâm 密mật 等đẳng 經kinh 配phối 三tam 時thời 矣hĩ 。 又hựu 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 。 說thuyết 三tam 法Pháp 輪luân 。 謂vị 轉chuyển 照chiếu 持trì 。 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法pháp 以dĩ 空không 照chiếu 有hữu 非phi 有hữu 非phi 空không 。 可khả 任nhậm 持trì 故cố 。 若nhược 唯duy 頓đốn 教giáo 時thời 但đãn 唯duy 一nhất 對đối 不bất 定định 性tánh 。 大đại 由do 小tiểu 起khởi 漸tiệm 次thứ 而nhi 被bị 可khả 有hữu 三tam 時thời 。 解giải 深thâm 密mật 經kinh 約ước 此thử 而nhi 判phán 。 今kim 者giả 此thử 經Kinh 約ước 漸tiệm 次thứ 說thuyết 容dung 第đệ 二nhị 時thời 。 隨tùy 頓đốn 教giáo 性tánh 總tổng 不bất 立lập 時thời 。 設thiết 令linh 立lập 時thời 第đệ 三tam 時thời 故cố 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 廣quảng 明minh 大Đại 乘Thừa 十thập 四tứ 忍nhẫn 門môn 。 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 革cách 凡phàm 成thành 聖thánh 。 具cụ 明minh 空không 有hữu 備bị 陳trần 行hành 位vị 。 豈khởi 但đãn 說thuyết 空không 為vi 第đệ 二nhị 時thời 。 問vấn 解giải 深thâm 密mật 經kinh 據cứ 說thuyết 空không 教giáo 諸chư 般Bát 若Nhã 等đẳng 為vi 第đệ 二nhị 時thời 。 又hựu 大đại 般Bát 若Nhã 數sác 處xử 經kinh 文văn 諸chư 天thiên 讚tán 佛Phật 云vân 第đệ 三tam 時thời 。 答đáp 如như 彼bỉ 經kinh 中trung 說thuyết 非phi 空không 有hữu 為vi 第đệ 三tam 時thời 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 。 理lý 實thật 而nhi 言ngôn 。 華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 金kim 光quang 明minh 等đẳng 具cụ 明minh 大Đại 乘Thừa 非phi 空không 非phi 有hữu 。 治trị 斷đoạn 行hành 位vị 三tam 賢hiền 十Thập 地Địa 故cố 為vi 第đệ 三tam 。 此thử 經Kinh 亦diệc 然nhiên 。 豈khởi 為vi 第đệ 二nhị 。 又hựu 彼bỉ 據cứ 漸tiệm 次thứ 可khả 云vân 第đệ 二nhị 。 此thử 約ước 頓đốn 悟ngộ 故cố 云vân 第đệ 三tam 。 進tiến 退thoái 皎hiệu 然nhiên 豈khởi 違vi 教giáo 也dã 。 五ngũ 會hội 所sở 攝nhiếp 者giả 。 大đại 般Bát 若Nhã 經kinh 總tổng 依y 四tứ 處xứ 十thập 六lục 會hội 說thuyết 。 言ngôn 四tứ 處xứ 者giả 。 一nhất 王vương 舍xá 城thành 鷲Thứu 峰Phong 山Sơn 。 二nhị 室Thất 羅La 筏Phiệt 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。 三tam 他tha 化hóa 天thiên 宮cung 。 摩Ma 尼Ni 寶Bảo 藏Tạng 殿Điện 。 四tứ 王vương 舍xá 城thành 竹Trúc 林Lâm 園Viên 白bạch 鷺lộ 池trì 側trắc 。 其kỳ 十thập 六lục 會hội 初sơ 之chi 五ngũ 分phần/phân 更cánh 無vô 別biệt 名danh 。 但đãn 以dĩ 數số 次thứ 標tiêu 其kỳ 分phần/phân 目mục 。 次thứ 之chi 三tam 分phần/phân 從tùng 請thỉnh 主chủ 名danh 。 第đệ 六lục 最tối 勝thắng 天thiên 王vương 分phần/phân 。 第đệ 七thất 曼Mạn 殊Thù 室Thất 利Lợi 分phần/phân 。 第đệ 八bát 那na 伽già 室thất 利lợi 分phần/phân 。 後hậu 之chi 八bát 分phần/phân 所sở 詮thuyên 為vi 目mục 。 第đệ 九cửu 能năng 斷đoạn 金kim 剛cang 分phần/phân 。 第đệ 十thập 般Bát 若Nhã 理lý 趣thú 分phần/phân 。 餘dư 之chi 六lục 分phần 如như 次thứ 六Lục 度Độ 以dĩ 題đề 今kim 目mục 。 然nhiên 今kim 此thử 經Kinh 四tứ 處xứ 之chi 中trung 同đồng 第đệ 一nhất 處xứ 。 若nhược 十thập 六lục 會hội 無vô 此thử 會hội 經kinh 。 其kỳ 猶do 聯liên 綿miên 長trường/trưởng 山sơn 一nhất 峯phong 孤cô 秀tú 盪# 洋dương 渤bột 澥giải 別biệt 浦# 澄trừng 天thiên 。 披phi 之chi 者giả 坐tọa 覽lãm 三tam 祇kỳ 。 尋tầm 之chi 者giả 全toàn 觀quán 十Thập 地Địa 。 迷mê 者giả 觀quán 之chi 不bất 惑hoặc 。 悟ngộ 者giả 藉tạ 之chi 昇thăng 堦# 。 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 門môn 。 如như 啟khải 諸chư 掌chưởng 。 佛Phật 果Quả 久cửu 近cận 掘quật 鏡kính 融dung 心tâm 。 淨tịnh 信tín 則tắc 福phước 越việt 河hà 沙sa 。 持trì 讀đọc 乃nãi 災tai 殃ương 霧vụ 卷quyển 。 安an 人nhân 護hộ 國quốc 莫mạc 大đại 於ư 斯tư 。 塵trần 劫kiếp 讚tán 揚dương 願nguyện 中trung 報báo 効hiệu 故cố 。 第đệ 二nhị 明minh 所sở 被bị 者giả 。 初sơ 明minh 根căn 性tánh 後hậu 以dĩ 教giáo 被bị 。 明minh 根căn 性tánh 者giả 。 五ngũ 性tánh 一nhất 性tánh 自tự 古cổ 紛phân 紜vân 。 舉cử 領lãnh 提đề 綱cương 略lược 申thân 三tam 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 有hữu 五ngũ 種chủng 性tánh 。 一nhất 聲Thanh 聞Văn 性tánh 。 二nhị 緣Duyên 覺Giác 性tánh 。 三tam 如Như 來Lai 性tánh 。 四tứ 不bất 定định 性tánh 。 五ngũ 無vô 種chủng 性tánh 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 定định 不bất 定định 。 性tánh 及cập 有hữu 一nhất 類loại 無vô 種chủng 性tánh 者giả 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 五ngũ 百bách 九cửu 十thập 三tam 善thiện 勇dũng 猛mãnh 言ngôn 。 而nhi 於ư 三tam 乘thừa 性tánh 決quyết 定định 者giả 。 而nhi 於ư 三tam 乘thừa 性tánh 不bất 定định 者giả 。 聞văn 此thử 法Pháp 已dĩ 。 速tốc 發phát 無vô 上thượng 正chánh 等đẳng 覺giác 心tâm 。 即tức 明minh 三tam 乘thừa 定định 不bất 定định 矣hĩ 。 夫phu 人nhân 經Kinh 云vân 。 離ly 善Thiện 知Tri 識Thức 。 無vô 聞văn 非phi 法pháp 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 人nhân 天thiên 善thiện 根căn 。 而nhi 成thành 熟thục 之chi 。 善thiện 戒giới 經Kinh 云vân 。 無vô 種chủng 性tánh 人nhân 無vô 種chủng 性tánh 故cố 。 雖tuy 復phục 發phát 心tâm 。 勤cần 行hành 精tinh 進tấn 。 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 此thử 等đẳng 文văn 為vi 定định 量lượng 故cố 。 猶do 斯tư 種chủng 性tánh 具cụ 有hữu 五ngũ 種chủng 。 有hữu 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 無vô 有hữu 定định 性tánh 及cập 無vô 性tánh 者giả 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 七thất 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 又hựu 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 皆giai 有hữu 心tâm 。 凡phàm 有hữu 心tâm 者giả 悉tất 皆giai 當đương 得đắc 。 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 此thử 等đẳng 文văn 為vi 定định 量lượng 故cố 。 猶do 斯tư 眾chúng 生sanh 無vô 無vô 性tánh 矣hĩ 。 兩lưỡng 宗tông 所sở 立lập 教giáo 等đẳng 理lý 齊tề 。 破phá 斥xích 會hội 違vi 廣quảng 如như 餘dư 記ký 。 有hữu 說thuyết 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。 然nhiên 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 廣quảng 於ư 諸chư 教giáo 隨tùy 對đối 根căn 宜nghi 說thuyết 有hữu 說thuyết 無vô 。 皆giai 為vi 利lợi 樂lạc 。 勿vật 懷hoài 取thủ 捨xả 而nhi 欲dục 指chỉ 南nam 。 問vấn 有hữu 無vô 相tướng 違vi 。 云vân 何hà 利lợi 樂lạc 。 答đáp 有hữu 情tình 本bổn 來lai 。 種chủng 性tánh 差sai 別biệt 。 若nhược 聞văn 無vô 性tánh 恐khủng 墮đọa 彼bỉ 流lưu 。 佛Phật 為vi 說thuyết 無vô 令linh 速tốc 出xuất 離ly 。 若nhược 聞văn 有hữu 性tánh 速tốc 起khởi 進tiến 求cầu 。 佛Phật 為vi 說thuyết 有hữu 令linh 無vô 退thoái 墮đọa 。 故cố 佛Phật 所sở 說thuyết 皆giai 是thị 法Pháp 輪luân 。 言ngôn 有hữu 言ngôn 無vô 深thâm 為vi 利lợi 樂lạc 。 然nhiên 起khởi 信tín 論luận 由do 迷mê 本bổn 覺giác 有hữu 不bất 覺giác 生sanh 。 照chiếu 本bổn 還hoàn 源nguyên 無vô 不bất 成thành 佛Phật 也dã 。 二nhị 以dĩ 教giáo 被bị 者giả 。 經kinh 文văn 不bất 簡giản 顯hiển 佛Phật 悲bi 深thâm 。 三tam 界giới 四tứ 生sanh 等đẳng 皆giai 度độ 故cố 。 第đệ 三tam 門môn 訖ngật 。

第đệ 四tứ 依y 文văn 正chánh 解giải 曲khúc 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 釋thích 題đề 目mục 後hậu 解giải 本bổn 文văn 。 釋thích 題đề 目mục 者giả 。 晉tấn 梁lương 所sở 譯dịch 題đề 目mục 俱câu 云vân 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 無vô 護hộ 國quốc 名danh 。 秦tần 本bổn 雖tuy 有hữu 護hộ 國quốc 之chi 言ngôn 乃nãi 無vô 多đa 字tự 。 巨cự 唐đường 新tân 譯dịch 文văn 義nghĩa 具cụ 故cố 。 釋thích 題đề 目mục 中trung 初sơ 解giải 通thông 名danh 後hậu 釋thích 品phẩm 號hiệu 。 解giải 通thông 名danh 中trung 先tiên 離ly 後hậu 合hợp 。 唐đường 梵Phạm 對đối 者giả 。 梵Phạm 云vân 麼ma 努nỗ 此thử 翻phiên 為vi 仁nhân 。 梵Phạm 云vân 產sản 捺nại 囉ra 此thử 翻phiên 為vi 王vương 。 梵Phạm 云vân 跛bả 羅la 此thử 翻phiên 為vi 護hộ 。 梵Phạm 云vân 囉ra 瑟sắt 吒tra 囉ra 此thử 翻phiên 為vi 國quốc 。 梵Phạm 云vân 鉢bát 囉ra 枳chỉ 穰nhương 此thử 云vân 智trí 慧tuệ 。 敵địch 對đối 譯dịch 者giả 名danh 極cực 智trí 也dã 。 梵Phạm 云vân 波ba 囉ra 弭nhị 多đa 此thử 云vân 倒đảo 彼bỉ 岸ngạn 。 依y 聲thanh 明minh 論luận 分phần/phân 句cú 釋thích 云vân 。 波ba 囉ra 伊y (# 上thượng 聲thanh )# 多đa 。 言ngôn 伊y 多đa 者giả 云vân 此thử 岸ngạn 也dã 。 言ngôn 波ba 藍lam 者giả 云vân 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。 由do 乘thừa 極cực 智trí 離ly 此thử 到đáo 彼bỉ 也dã 。 梵Phạm 云vân 素tố 怛đát 㘕# 此thử 翻phiên 為vi 經kinh 。 然nhiên 今kim 題đề 云vân 仁nhân 王vương 護hộ 國quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 經kinh 者giả 一nhất 部bộ 都đô 名danh 。 總tổng 十thập 一nhất 字tự 上thượng 四tứ 下hạ 一nhất 俱câu 是thị 唐đường 言ngôn 。 中trung 間gian 六lục 字tự 乃nãi 是thị 梵Phạn 語ngữ 。 仁nhân 王vương 則tắc 諸chư 主chủ 彰chương 廣quảng 敬kính 之chi 令linh 譽dự 。 護hộ 國quốc 則tắc 所sở 為vi 陳trần 博bác 愛ái 之chi 鴻hồng 業nghiệp 。 言ngôn 仁nhân 者giả 人nhân 也dã 。 正chánh 理lý 解giải 人nhân 多đa 思tư 慮lự 故cố 。 依y 義nghĩa 訓huấn 人nhân 有hữu 恩ân 親thân 故cố 。 依y 書thư 解giải 者giả 如như 大đại 傳truyền 云vân 。 舜thuấn 不bất 登đăng 而nhi 高cao 不bất 行hành 而nhi 遠viễn 。 拱củng 揖ấp 於ư 天thiên 下hạ 而nhi 天thiên 下hạ 稱xưng 仁nhân 。 禮lễ 曰viết 。 上thượng 下hạ 相tương 親thân 是thị 謂vị 之chi 仁nhân 。 又hựu 曰viết 。 溫ôn 良lương 者giả 仁nhân 之chi 本bổn 。 敬kính 慎thận 者giả 仁nhân 之chi 地địa 。 寬khoan 裕# 者giả 仁nhân 之chi 作tác 。 遜tốn 接tiếp 者giả 仁nhân 之chi 能năng 。 禮lễ 節tiết 者giả 仁nhân 之chi 貌mạo 言ngôn 。 談đàm 者giả 仁nhân 之chi 文văn 。 歌ca 樂nhạc 者giả 仁nhân 之chi 和hòa 。 散tán 者giả 仁nhân 之chi 施thí 。 儒nho 者giả 仁nhân 之chi 行hành 。 兼kiêm 而nhi 有hữu 之chi 是thị 謂vị 之chi 仁nhân 。 論luận 語ngữ 曰viết 。 克khắc 己kỷ 復phục 禮lễ 天thiên 下hạ 歸quy 仁nhân 。 則tắc 恩ân 惠huệ 於ư 物vật 慈từ 施thí 博bác 眾chúng 名danh 為vi 仁nhân 矣hĩ 。 言ngôn 王vương 者giả 主chủ 也dã 。 順thuận 正chánh 理lý 論luận 於ư 劫kiếp 初sơ 時thời 。 為vi 分phần/phân 香hương 稻đạo 共cộng 立lập 田điền 主chủ 。 三tam 曼mạn 多đa 王vương 此thử 云vân 共cộng 許hứa 。 若nhược 言ngôn 天thiên 子tử 者giả 金kim 光quang 明minh 偈kệ 云vân 。 雖tuy 生sanh 在tại 人nhân 世Thế 尊Tôn 勝thắng 故cố 名danh 天thiên 。 由do 諸chư 天thiên 護hộ 持trì 。 亦diệc 得đắc 名danh 天thiên 子tử 。 依y 書thư 解giải 者giả 韓# 詩thi 曰viết 。 王vương 者giả 往vãng 也dã 天thiên 下hạ 往vãng 之chi 。 善thiện 養dưỡng 人nhân 也dã 故cố 人nhân 尊tôn 之chi 。 善thiện 治trị 人nhân 也dã 故cố 人nhân 安an 之chi 。 善thiện 悅duyệt 人nhân 也dã 故cố 人nhân 親thân 之chi 。 善thiện 飾sức 人nhân 也dã 故cố 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 。 具cụ 此thử 四tứ 德đức 而nhi 天thiên 下hạ 往vãng 。 禮lễ 曰viết 。 天thiên 子tử 以dĩ 德đức 為vi 車xa 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 脚cước 。 又hựu 曰viết 。 昔tích 者giả 先tiên 王vương 尚thượng 有hữu 德đức 尊tôn 有hữu 道đạo 任nhậm 有hữu 能năng 舉cử 有hữu 賢hiền 。 故cố 因nhân 天thiên 事sự 天thiên 因Nhân 地Địa 事sự 地địa 。 老lão 子tử 四tứ 大đại 王vương 居cư 其kỳ 一nhất 。 說thuyết 文văn 王vương 字tự 德đức 貫quán 三tam 才tài 兆triệu 庶thứ 又hựu 安an 是thị 稱xưng 王vương 矣hĩ 。 王vương 有hữu 仁nhân 德đức 有hữu 財tài 得đắc 名danh 。 王vương 懷hoài 仁nhân 德đức 仁nhân 即tức 王vương 故cố 持trì 業nghiệp 得đắc 名danh 。 王vương 行hành 仁nhân 惠huệ 仁nhân 之chi 王vương 故cố 依y 主chủ 得đắc 名danh 。 言ngôn 護hộ 者giả 加gia 衛vệ 義nghĩa 覆phú 攝nhiếp 義nghĩa 。 蓋cái 為vi 仁nhân 王vương 仰ngưỡng 希hy 如Như 來Lai 大đại 悲bi 加gia 衛vệ 。 普phổ 覆phú 含hàm 識thức 攝nhiếp 受thọ 無vô 遺di 故cố 稱xưng 護hộ 也dã 。 言ngôn 國quốc 者giả 城thành 也dã 。 四tứ 海hải 八bát 方phương 有hữu 截tiệt 疆cương 域vực 。 聖thánh 凡phàm 士sĩ 庶thứ 各các 安an 其kỳ 居cư 。 若nhược 乃nãi 災tai 害hại 不bất 生sanh 。 禍họa 亂loạn 不bất 作tác 。 人nhân 天thiên 歡hoan 慶khánh 龍long 鬼quỷ 潛tiềm 施thí 。 至chí 教giáo 常thường 流lưu 安an 人nhân 護hộ 國quốc 。 國quốc 之chi 護hộ 故cố 依y 主chủ 得đắc 名danh 。 言ngôn 般Bát 若Nhã 者giả 梵Phạm 音âm 也dã 此thử 云vân 智trí 慧tuệ 。 先tiên 別biệt 後hậu 通thông 列liệt 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 者giả 文văn 字tự 能năng 詮thuyên 教giáo 也dã 。 二nhị 者giả 觀quán 照chiếu 即tức 淨tịnh 慧tuệ 也dã 。 三tam 者giả 實thật 相tướng 即tức 真Chân 如Như 也dã 。 四tứ 者giả 境cảnh 界giới 謂vị 即tức 二nhị 諦đế 三tam 性tánh 無vô 性tánh 也dã 。 五ngũ 者giả 眷quyến 屬thuộc 相tương 應ứng 四tứ 蘊uẩn 助trợ 伴bạn 五ngũ 蘊uẩn 定định 道đạo 戒giới 也dã 。 般Bát 若Nhã 名danh 寬khoan 通thông 前tiền 五ngũ 種chủng 。 勝thắng 用dụng 唯duy 二nhị 正chánh 智trí 如như 如như 。 具cụ 足túc 應ưng 言ngôn 般bát 羅la 賢hiền 若nhược 此thử 翻phiên 為vi 慧tuệ 。 梵Phạm 云vân 若nhược 那na 此thử 翻phiên 為vi 智trí 。 西tây 方phương 梵Phạm 字tự 有hữu 界giới 有hữu 緣duyên 。 准chuẩn 大đại 品phẩm 經kinh 若nhược 之chi 一nhất 字tự 通thông 目mục 智trí 慧tuệ 。 二nhị 字tự 界giới 故cố 。 般bát 那na 兩lưỡng 字tự 別biệt 目mục 慧tuệ 智trí 。 二nhị 字tự 緣duyên 故cố 。 以dĩ 般bát 助trợ 若nhược 若nhược 即tức 目mục 慧tuệ 。 以dĩ 那na 助trợ 若nhược 若nhược 即tức 目mục 智trí 。 由do 是thị 經Kinh 論luận 六Lục 度Độ 十thập 度độ 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 若nhược 言ngôn 六Lục 度Độ 即tức 智trí 慧tuệ 二nhị 總tổng 為vi 第đệ 六lục 。 以dĩ 合hợp 明minh 故cố 。 若nhược 言ngôn 十thập 度độ 慧tuệ 為vi 第đệ 六lục 智trí 為vi 第đệ 十thập 。 各các 別biệt 明minh 故cố 。 問vấn 慧tuệ 之chi 與dữ 智trí 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 答đáp 俱câu 別biệt 境cảnh 慧tuệ 二nhị 體thể 實thật 同đồng 。 擇trạch 法pháp 決quyết 斷đoán 二nhị 用dụng 則tắc 別biệt 。 故cố 勝thắng 天thiên 王vương 般Bát 若Nhã 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 具cụ 足túc 。 般Bát 若Nhã 具cụ 足túc 闍xà 那na 。 又hựu 彼bỉ 下hạ 云vân 。 得đắc 般Bát 若Nhã 門môn 分phân 別biệt 句cú 義nghĩa 。 得đắc 闍xà 那na 門môn 能năng 入nhập 眾chúng 生sanh 。 諸chư 根căn 利lợi 鈍độn 。 若nhược 通thông 言ngôn 之chi 。 智trí 處xứ 說thuyết 慧tuệ 慧tuệ 處xứ 說thuyết 智trí 皆giai 無vô 違vi 矣hĩ 。 雖tuy 即tức 檀đàn 等đẳng 俱câu 得đắc 度độ 名danh 。 題đề 中trung 據cứ 勝thắng 唯duy 標tiêu 般Bát 若Nhã 。 言ngôn 波ba 羅la 者giả 梵Phạn 語ngữ 也dã 此thử 云vân 彼bỉ 岸ngạn 。 對đối 彼bỉ 說thuyết 此thử 此thử 岸ngạn 者giả 何hà 。 於ư 四Tứ 諦Đế 中trung 。 已dĩ 起khởi 苦khổ 集tập 而nhi 為vi 此thử 岸ngạn 。 未vị 起khởi 苦khổ 集tập 而nhi 為vi 中trung 流lưu 。 涅Niết 槃Bàn 菩Bồ 提Đề 即tức 滅diệt 道Đạo 諦Đế 而nhi 為vi 彼bỉ 岸ngạn 。 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 以dĩ 為vi 船thuyền 筏phiệt 。 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 是thị 能năng 乘thừa 人nhân 。 諸chư 修tu 行hành 人nhân 。 乘thừa 于vu 六Lục 度Độ 截tiệt 流lưu 越việt 此thử 。 高cao 翔tường 覺giác 路lộ 至chí 究cứu 竟cánh 位vị 。 是thị 達đạt 彼bỉ 岸ngạn 。 然nhiên 配phối 經kinh 中trung 教giáo 理lý 行hành 果quả 。 彼bỉ 岸ngạn 唯duy 果quả 行hành 唯duy 在tại 因nhân 。 教giáo 之chi 與dữ 理lý 通thông 乎hồ 因nhân 果quả 。 題đề 標tiêu 果quả 德đức 云vân 波ba 羅la 矣hĩ 。 言ngôn 蜜mật 多đa 者giả 梵Phạn 語ngữ 也dã 。 此thử 具cụ 二nhị 義nghĩa 離ly 義nghĩa 到đáo 義nghĩa 。 即tức 是thị 施thí 等đẳng 具cụ 七thất 最tối 勝thắng 。 至chí 下hạ 當đương 悉tất 。 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 離ly 此thử 到đáo 彼bỉ 。 言ngôn 經kinh 者giả 唐đường 言ngôn 也dã 。 若nhược 以dĩ 梵Phạm 音âm 云vân 修tu 多đa 羅la 修tu 妬đố 路lộ 皆giai 訛ngoa 也dã 。 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 云vân 。 素tố 呾đát 纜# 而nhi 目mục 四tứ 義nghĩa 。 衣y 。 綖diên 。 席tịch 。 經kinh 。 猶do 如như 瞿cù 名danh 具cụ 多đa 法pháp 故cố 。 今kim 此thử 唯duy 取thủ 經kinh 義nghĩa 綖diên 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 四tứ 分phần/phân 律luật 云vân 。 如như 種chủng 種chủng 花hoa 置trí 於ư 案án 上thượng 以dĩ 綖diên 貫quán 持trì 雖tuy 為vi 風phong 吹xuy 而nhi 不bất 分phân 散tán 。 故cố 佛Phật 說thuyết 教giáo 其kỳ 猶do 眾chúng 花hoa 。 眾chúng 生sanh 識thức 心tâm 有hữu 如như 案án 矣hĩ 。 若nhược 不bất 以dĩ 綖diên 連liên 綴chuế 攝nhiếp 持trì 。 邪tà 見kiến 暴bạo 風phong 或hoặc 當đương 飄phiêu 散tán 。 故cố 故cố 結kết 集tập 者giả 連liên 綴chuế 佛Phật 言ngôn 。 如như 綖diên 貫quán 花hoa 如như 經kinh 持trì 緯# 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 以dĩ 佛Phật 聖thánh 教giáo 貫quán 穿xuyên 攝nhiếp 持trì 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 及cập 所sở 化hóa 生sanh 。 貫quán 穿xuyên 即tức 綖diên 攝nhiếp 持trì 即tức 經kinh 。 然nhiên 其kỳ 經Kinh 字tự 即tức 同đồng 此thử 方phương 經kinh 籍tịch 之chi 名danh 。 俗tục 釋thích 經kinh 者giả 常thường 也dã 法pháp 也dã 。 古cổ 今kim 不bất 易dị 故cố 謂vị 之chi 常thường 。 揩khai 定định 是thị 非phi 稱xưng 之chi 為vi 法pháp 。 雜tạp 心tâm 論luận 中trung 五ngũ 義nghĩa 釋thích 經kinh 。 謂vị 涌dũng 泉tuyền 等đẳng 。 講giảng 者giả 敘tự 焉yên 。 今kim 解giải 經kinh 者giả 即tức 能năng 詮thuyên 教giáo 。 出xuất 體thể 門môn 中trung 依y 瑜du 伽già 論luận 亦diệc 取thủ 於ư 義nghĩa 。 所sở 詮thuyên 之chi 理lý 故cố 教giáo 及cập 理lý 總tổng 名danh 為vi 經kinh 。 仁nhân 王vương 護hộ 國quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 亦diệc 通thông 教giáo 理lý 。 以dĩ 上thượng 十thập 字tự 對đối 經kinh 一nhất 字tự 。 綺ỷ 互hỗ 相tương 望vọng 總tổng 為vi 四tứ 釋thích 。 謂vị 仁nhân 王vương 護hộ 國quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 即tức 經kinh 之chi 經kinh 持trì 業nghiệp 。 依y 主chủ 准chuẩn 釋thích 應ưng 知tri 。 解giải 品phẩm 名danh 者giả 。 言ngôn 序tự 者giả 因nhân 由do 也dã 。 謂vị 說thuyết 般Bát 若Nhã 起khởi 之chi 由do 致trí 。 言ngôn 品phẩm 者giả 類loại 也dã 。 文văn 義nghĩa 彙vị 聚tụ 各các 自tự 區khu 分phần/phân 。 言ngôn 第đệ 者giả 次thứ 之chi 居cư 也dã 。 言ngôn 一nhất 者giả 數số 之chi 始thỉ 也dã 。 此thử 經Kinh 一nhất 部bộ 總tổng 有hữu 八bát 品phẩm 。 此thử 品phẩm 居cư 初sơ 故cố 稱xưng 第đệ 一nhất 。 解giải 本bổn 文văn 者giả 。 先tiên 總tổng 判phán 科khoa 後hậu 隨tùy 文văn 釋thích 經kinh 。 真Chân 諦Đế 記ký 判phán 釋thích 此thử 經Kinh 大đại 分phân 為vi 四tứ 。 一nhất 發phát 起khởi 分phần/phân 即tức 初sơ 序tự 品phẩm 。 二nhị 正chánh 說thuyết 分phần/phân 謂vị 次thứ 五ngũ 品phẩm 。 三tam 王vương 得đắc 護hộ 國quốc 分phần/phân 即tức 第đệ 七thất 品phẩm 。 四tứ 流lưu 通thông 分phần/phân 即tức 囑chúc 累lụy 品phẩm 。 昔tích 有hữu 晉tấn 朝triêu 道đạo 安an 法Pháp 師sư 。 科khoa 判phán 諸chư 經kinh 以dĩ 為vi 三tam 分phần/phân 。 序tự 分phần/phân 正chánh 宗tông 流lưu 通thông 分phần/phân 。 故cố 至chí 今kim 巨cự 唐đường 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 譯dịch 佛Phật 地địa 論luận 。 親thân 光quang 菩Bồ 薩Tát 釋thích 佛Phật 地địa 經kinh 。 科khoa 判phán 彼bỉ 經kinh 以dĩ 為vi 三tam 分phần/phân 。 然nhiên 則tắc 東đông 夏hạ 西tây 天thiên 處xứ 雖tuy 懸huyền 曠khoáng 。 聖thánh 心tâm 潛tiềm 契khế 妙diệu 旨chỉ 冥minh 符phù 。 今kim 判phán 此thử 經Kinh 依y 彼bỉ 三tam 分phần/phân 。 一nhất 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 分phần/phân 即tức 初sơ 序tự 品phẩm 。 二nhị 聖thánh 教giáo 所sở 說thuyết 分phần/phân 次thứ 之chi 六lục 品phẩm 。 三tam 依y 教giáo 奉phụng 行hành 。 分phần/phân 謂vị 囑chúc 累lụy 品phẩm 。 釋thích 初sơ 序tự 分phần/phân 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 通thông 序tự 謂vị 如như 是thị 等đẳng 。 後hậu 明minh 別biệt 序tự 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 等đẳng 。 然nhiên 此thử 二nhị 序tự 總tổng 為vi 五ngũ 對đối 。 一nhất 通thông 別biệt 對đối 。 諸chư 經kinh 通thông 有hữu 當đương 部bộ 別biệt 緣duyên 。 二nhị 證chứng 發phát 對đối 。 初sơ 傳truyền 法pháp 者giả 引dẫn 證chứng 令linh 信tín 。 後hậu 說thuyết 法Pháp 者giả 別biệt 緣duyên 發phát 起khởi 。 三tam 前tiền 後hậu 對đối 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 經kinh 後hậu 教giáo 置trí 。

爾nhĩ 時thời 等đẳng 文văn 經kinh 首thủ 本bổn 緣duyên 。 四tứ 師sư 資tư 對đối 阿A 難Nan 請thỉnh 主chủ 。 如Như 來Lai 說thuyết 者giả 。 五ngũ 現hiện 未vị 對đối 。 阿A 難Nan 後hậu 請thỉnh 時thời 在tại 未vị 來lai 。 佛Phật 說thuyết 經kinh 前tiền 當đương 時thời 緣duyên 起khởi 。 後hậu 之chi 三tam 對đối 名danh 皆giai 不bất 次thứ 。 但đãn 取thủ 語ngữ 順thuận 義nghĩa 則tắc 依y 經kinh 。 初sơ 二nhị 對đối 名danh 義nghĩa 已dĩ 周chu 備bị 。 為vi 令linh 盡tận 理lý 立lập 五ngũ 對đối 焉yên 。 將tương 釋thích 通thông 序tự 三tam 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 經kinh 起khởi 之chi 因nhân 。 二nhị 建kiến 立lập 所sở 以dĩ 。 三tam 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 經kinh 起khởi 因nhân 者giả 。 大đại 悲bi 經kinh 中trung 是thị 優Ưu 波Ba 離Ly 。 教giáo 阿A 難Nan 問vấn 。 大đại 衍diễn 經Kinh 云vân 阿a 泥nê 樓lâu 逗đậu 教giáo 阿A 難Nan 問vấn 。 智trí 論luận 第đệ 二nhị 。 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 時thời 娑sa 羅la 樹thụ 間gian 。 北bắc 首thủ 而nhi 臥ngọa 。

爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 心tâm 沒một 憂ưu 海hải 。 阿a 菟thố 樓lâu 豆đậu 。 語ngứ 阿A 難Nan 言ngôn 。 汝nhữ 是thị 守thủ 護hộ 佛Phật 法Pháp 藏tạng 者giả 。 又hựu 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 手thủ 付phó 汝nhữ 法pháp 。 汝nhữ 今kim 愁sầu 悶muộn 失thất 所sở 受thọ 事sự 。 大đại 衍diễn 經Kinh 云vân 請thỉnh 問vấn 四tứ 事sự 。 一nhất 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 。 以dĩ 誰thùy 為vi 師sư 。 二nhị 依y 何hà 處xứ 住trụ 。 三tam 惡ác 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 何hà 調điều 伏phục 。 四tứ 一nhất 切thiết 經kinh 首thủ 當đương 置trí 何hà 言ngôn 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 以dĩ 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 。 為vì 汝nhữ 大đại 師sư 。

依y 四tứ 念niệm 處xứ 住trụ 。 惡ác 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 。 梵Phạm 壇đàn 治trị 之chi 梵Phạm 法pháp 默mặc 然nhiên 不bất 應ứng 。 打đả 罵mạ 但đãn 默mặc 擯bấn 故cố 。 一nhất 切thiết 經kinh 首thủ 當đương 置trí 如như 是thị 我ngã 聞văn 等đẳng 言ngôn 。 何hà 故cố 阿A 難Nan 但đãn 申thân 四tứ 問vấn 。 大đại 意ý 總tổng 明minh 。 三Tam 寶Bảo 不bất 斷đoạn 。 以dĩ 戒giới 為vi 師sư 佛Phật 寶bảo 不bất 斷đoạn 。 四tứ 念niệm 處xứ 住trụ 如như 是thị 等đẳng 言ngôn 此thử 二nhị 即tức 是thị 法Pháp 寶bảo 不bất 斷đoạn 。 比Bỉ 丘Khâu 和hòa 合hợp 僧Tăng 寶bảo 不bất 斷đoạn 。 三Tam 寶Bảo 久cửu 住trụ 利lợi 樂lạc 無vô 邊biên 故cố 。 臨lâm 涅Niết 槃Bàn 問vấn 答đáp 唯duy 四tứ 。 阿A 難Nan 結kết 集tập 謹cẩn 奉phụng 佛Phật 言ngôn 於ư 諸chư 經kinh 初sơ 置trí 如như 是thị 等đẳng 。 二nhị 立lập 所sở 以dĩ 者giả 。 如như 是thị 等đẳng 言ngôn 自tự 有hữu 四tứ 意ý 。 一nhất 為vi 除trừ 疑nghi 。 二nhị 為vi 生sanh 信tín 。 三tam 為vi 簡giản 邪tà 。 四tứ 為vi 顯hiển 正chánh 。 言ngôn 除trừ 疑nghi 者giả 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 微vi 細tế 律luật 說thuyết 。 阿A 難Nan 比Bỉ 丘Khâu 。 當đương 昇thăng 高cao 座tòa 出xuất 法Pháp 藏tạng 時thời 眾chúng 有hữu 三tam 疑nghi 。 一nhất 疑nghi 佛Phật 大đại 悲bi 從tùng 涅Niết 槃Bàn 起khởi 。 二nhị 疑nghi 更cánh 有hữu 佛Phật 從tùng 他tha 方phương 來lai 。 三tam 疑nghi 阿A 難Nan 轉chuyển 身thân 成thành 佛Phật 。 說thuyết 如như 是thị 等đẳng 。 三tam 疑nghi 併tinh 斷đoạn 。 二nhị 生sanh 信tín 者giả 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 說thuyết 時thời 方phương 人nhân 令linh 生sanh 信tín 故cố 。 又hựu 云vân 如như 是thị 我ngã 聞văn 生sanh 信tín 也dã 。 信tín 受thọ 奉phụng 行hành 生sanh 智trí 也dã 。 信tín 為vi 能năng 入nhập 智trí 為vi 能năng 度độ 。 文văn 無vô 繁phồn 約ước 非phi 信tín 不bất 傳truyền 。 由do 起khởi 信tín 心tâm 所sở 言ngôn 理lý 順thuận 。 即tức 由do 理lý 順thuận 即tức 師sư 資tư 道đạo 成thành 。 於ư 所sở 說thuyết 法Pháp 皆giai 順thuận 從tùng 故cố 。 云vân 何hà 為vi 信tín 。 信tín 是thị 心tâm 所sở 善thiện 十thập 一nhất 中trung 最tối 初sơ 信tín 也dã 。 令linh 心tâm 心tâm 所sở 澄trừng 淨tịnh 為vi 性tánh 。 如như 水thủy 精tinh 珠châu 。 能năng 清thanh 濁trược 水thủy 。 對đối 治trị 不bất 信tín 渾hồn 濁trược 之chi 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 善thiện 為vi 業nghiệp 。 眾chúng 行hành 本bổn 矣hĩ 。 何hà 緣duyên 經kinh 首thủ 最tối 初sơ 生sanh 信tín 。 五ngũ 根căn 之chi 中trung 先tiên 列liệt 信tín 根căn 。 有hữu 信tín 根căn 故cố 能năng 生sanh 萬vạn 善thiện 。 五Ngũ 力Lực 之chi 中trung 先tiên 陳trần 信tín 力lực 。 有hữu 信tín 力lực 故cố 魔ma 不bất 能năng 動động 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 信tín 為vi 道đạo 原nguyên 功công 德đức 母mẫu 故cố 。 又hựu 趣thú 三tam 乘thừa 有hữu 善thiện 法Pháp 欲dục 。 由do 有hữu 信tín 故cố 起khởi 善thiện 希hy 望vọng 。 信tín 為vi 欲dục 依y 最tối 初sơ 生sanh 故cố 。 又hựu 此thử 經Kinh 中trung 伏phục 忍nhẫn 最tối 初sơ 標tiêu 十thập 信tín 心tâm 。 聖thánh 胎thai 本bổn 故cố 。 又hựu 顯hiển 揚dương 論luận 明minh 七Thất 聖Thánh 財Tài 。 謂vị 信tín 。 戒giới 。 聞văn 。 捨xả 。 慧tuệ 。 慚tàm 。 愧quý 。 七Thất 聖Thánh 財Tài 初sơ 即tức 信tín 財tài 故cố 。 又hựu 正chánh 理lý 云vân 。 澄trừng 淨tịnh 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 戒giới 。 信tín 三Tam 寶Bảo 故cố 能năng 越việt 惡ác 趣thú 。 由do 信tín 戒giới 故cố 離ly 貧bần 賤tiện 因nhân 。 猶do 如như 金kim 剛cang 。 四tứ 不bất 壞hoại 故cố 。 又hựu 俱câu 舍xá 云vân 。 拔bạt 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 出xuất 生sanh 死tử 泥nê 。 序tự 令linh 生sanh 信tín 為vi 眾chúng 生sanh 手thủ 。 後hậu 陳trần 正chánh 宗tông 為vi 佛Phật 教giáo 手thủ 。 兩lưỡng 手thủ 相tương 接tiếp 出xuất 淤ứ 泥nê 故cố 。 又hựu 智trí 論luận 云vân 。 如như 人nhân 有hữu 手thủ 至chí 於ư 寶bảo 山sơn 。 隨tùy 意ý 所sở 取thủ 。 若nhược 其kỳ 無vô 手thủ 。 空không 無vô 所sở 得đắc 。 有hữu 信tín 心tâm 人nhân 。 入nhập 佛Phật 寶bảo 山sơn 得đắc 諸chư 道Đạo 果Quả 。 若nhược 無vô 信tín 心tâm 雖tuy 解giải 文văn 義nghĩa 。 空không 無vô 所sở 得đắc 。 是thị 故cố 經kinh 初sơ 。 令linh 生sanh 淨tịnh 信tín 。 三tam 簡giản 邪tà 者giả 。 諸chư 外ngoại 道đạo 輩bối 。 於ư 自tự 教giáo 初sơ 皆giai 悉tất 置trí 於ư 。 阿a 漚âu 二nhị 字tự 。 云vân 梵Phạm 王Vương 訓huấn 世thế 有hữu 七thất 十thập 二nhị 字tự 。 眾chúng 生sanh 轉chuyển 薄bạc 。 梵Phạm 王Vương 嗔sân 怒nộ 吞thôn 噉đạm 諸chư 字tự 。 唯duy 此thử 二nhị 字tự 在tại 口khẩu 兩lưỡng 角giác 。 阿a 表biểu 於ư 無vô 漚âu 表biểu 於ư 有hữu 。 置trí 彼bỉ 教giáo 首thủ 。 今kim 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 教giáo 阿A 難Nan 置trí 如như 是thị 等đẳng 言ngôn 簡giản 異dị 彼bỉ 故cố 。 四tứ 顯hiển 正chánh 者giả 。 三Tam 寶Bảo 最tối 吉cát 祥tường 故cố 我ngã 經kinh 初sơ 說thuyết 佛Phật 之chi 一nhất 字tự 即tức 是thị 佛Phật 寶bảo 。 如như 是thị 一nhất 時thời 。 及cập 彼bỉ 處xứ 即tức 是thị 法Pháp 寶bảo 。 我ngã 聞văn 二nhị 字tự 及cập 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。 即tức 是thị 僧Tăng 寶bảo 。 具cụ 陳trần 三Tam 寶Bảo 為vi 顯hiển 正chánh 矣hĩ 。 第đệ 三tam 開khai 合hợp 者giả 。 真Chân 諦Đế 記ký 中trung 開khai 為vi 七thất 事sự 。 開khai 我ngã 與dữ 聞văn 而nhi 為vi 二nhị 事sự 。 餘dư 五ngũ 如như 文văn 。 今kim 依y 智trí 論luận 總tổng 說thuyết 六lục 義nghĩa 。 一nhất 者giả 信tín 成thành 所sở 謂vị 如như 是thị 。 二nhị 者giả 聞văn 成thành 所sở 謂vị 我ngã 聞văn 。 三tam 者giả 時thời 成thành 所sở 謂vị 一nhất 時thời 。 四tứ 者giả 主chủ 成thành 所sở 謂vị 佛Phật 也dã 。 五ngũ 者giả 處xứ 成thành 住trụ 王vương 舍xá 等đẳng 。 六lục 者giả 眾chúng 成thành 與dữ 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 。 世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 燈đăng 論luận 亦diệc 有hữu 六lục 義nghĩa 。 如như 彼bỉ 頌tụng 云vân 。 前tiền 三Tam 明Minh 弟đệ 子tử 後hậu 三tam 證chứng 師sư 說thuyết 。 一nhất 切thiết 修Tu 多Đa 羅La 。 其kỳ 事sự 皆giai 如như 是thị 。 減giảm 五ngũ 至chí 一nhất 皆giai 有hữu 義nghĩa 門môn 。 廣quảng 如như 餘dư 文văn 繁phồn 而nhi 不bất 敘tự 。 今kim 解giải 通thông 序tự 雖tuy 有hữu 六lục 成thành 。 且thả 初sơ 前tiền 五ngũ 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 一nhất 時thời 佛Phật 住trú 王Vương 舍Xá 城Thành 。 鷲Thứu 峯Phong 山Sơn 中trung 。

解giải 曰viết 。 如như 是thị 者giả 明minh 所sở 聞văn 法Pháp 無vô 非phi 法pháp 失thất 。 略lược 敘tự 三tam 解giải 。 初sơ 別biệt 解giải 如như 是thị 。 安an 法Pháp 師sư 云vân 。 有hữu 無vô 不bất 二nhị 名danh 之chi 為vi 如như 。 如như 非phi 有hữu 無vô 稱xưng 之chi 為vi 是thị 。 如như 無vô 所sở 如như 是thị 無vô 所sở 是thị 故cố 云vân 如như 是thị 。 注chú 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 云vân 。 至chí 人nhân 說thuyết 法Pháp 但đãn 為vi 顯hiển 如như 。 唯duy 如như 為vi 是thị 故cố 云vân 如như 是thị 。 梁lương 武võ 帝đế 云vân 。 如như 即tức 指chỉ 法pháp 是thị 即tức 定định 詞từ 。 如như 斯tư 之chi 言ngôn 。 是thị 佛Phật 所sở 說thuyết 。 次thứ 合hợp 解giải 如như 是thị 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 如như 是thị 者giả 決quyết 定định 義nghĩa 。 決quyết 定định 有hữu 二nhị 。 一nhất 文văn 二nhị 理lý 。 文văn 是thị 能năng 詮thuyên 理lý 即tức 所sở 詮thuyên 。 阿A 難Nan 所sở 傳truyền 文văn 理lý 決quyết 定định 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 也dã 。 法pháp 智trí 解giải 云vân 。 如như 是thị 者giả 阿A 難Nan 自tự 明minh 之chi 詞từ 。 金kim 口khẩu 所sở 說thuyết 旨chỉ 深thâm 意ý 遠viễn 非phi 所sở 仰ngưỡng 測trắc 。 章chương 句cú 始thỉ 末mạt 正chánh 自tự 如như 是thị 。 後hậu 帶đái 我ngã 聞văn 解giải 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 如như 是thị 總tổng 言ngôn 依y 四tứ 義nghĩa 轉chuyển 。 一nhất 依y 譬thí 喻dụ 。 如như 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 如như 是thị 富phú 貴quý 。 如như 毘Tỳ 沙Sa 門Môn 。 二nhị 依y 教giáo 誨hối 。 如như 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 汝nhữ 當đương 如như 是thị 讀đọc 誦tụng 經kinh 論luận 。 三tam 依y 問vấn 答đáp 。 如như 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 汝nhữ 當đương 所sở 說thuyết 昔tích 定định 聞văn 耶da 故cố 此thử 答đáp 云vân 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 四tứ 依y 許hứa 可khả 。 唯duy 依y 此thử 也dã 。 謂vị 結kết 集tập 時thời 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 眾chúng 咸hàm 共cộng 請thỉnh 。 言ngôn 如như 汝nhữ 所sở 聞văn 。 當đương 如như 是thị 說thuyết 。 傳truyền 法pháp 菩Bồ 薩Tát 便tiện 許hứa 彼bỉ 言ngôn 。 如như 是thị 當đương 說thuyết 。 如như 我ngã 所sở 聞văn 。 又hựu 如như 是thị 言ngôn 信tín 可khả 審thẩm 定định 。 謂vị 如như 是thị 法pháp 。 我ngã 昔tích 曾tằng 聞văn 。 此thử 事sự 如như 是thị 齊tề 此thử 當đương 說thuyết 定định 無vô 有hữu 異dị 。 略lược 引dẫn 六lục 文văn 廣quảng 如như 餘dư 記ký 。 言ngôn 我ngã 聞văn 者giả 。 辨biện 能năng 聞văn 人nhân 無vô 非phi 根căn 失thất 。 又hựu 復phục 分phần/phân 三tam 。 初sơ 言ngôn 我ngã 者giả 我ngã 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 妄vọng 所sở 執chấp 外ngoại 道đạo 橫hoạnh/hoành 計kế 。 二nhị 假giả 施thi 設thiết 謂vị 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 除trừ 二Nhị 乘Thừa 倒đảo 強cường/cưỡng 施thi 設thiết 故cố 。 三tam 世thế 流lưu 布bố 我ngã 謂vị 世thế 共cộng 自tự 指chỉ 稱xưng 我ngã 。 遍biến 計kế 無vô 體thể 圓viên 成thành 無vô 相tướng 。 傳truyền 法pháp 菩Bồ 薩Tát 於ư 依y 他tha 中trung 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 。 假giả 說thuyết 稱xưng 我ngã 。 問vấn 諸chư 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 本bổn 為vi 除trừ 我ngã 。 不bất 言ngôn 無vô 我ngã 乃nãi 言ngôn 我ngã 聞văn 。 答đáp 瑜du 伽già 第đệ 六lục 有hữu 其kỳ 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 言ngôn 說thuyết 易dị 故cố 。 若nhược 說thuyết 無vô 我ngã 通thông 蘊uẩn 處xứ 界giới 知tri 此thử 說thuyết 誰thùy 。 二nhị 順thuận 世thế 間gian 故cố 。 三tam 除trừ 無vô 我ngã 怖bố 。 言ngôn 無vô 我ngã 者giả 。 為vi 誰thùy 修tu 道Đạo 。 四tứ 為vi 宣tuyên 說thuyết 自tự 他tha 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 事sự 業nghiệp 。 令linh 生sanh 決quyết 定định 信tín 。 解giải 心tâm 故cố 所sở 以dĩ 稱xưng 我ngã 。 又hựu 智trí 論luận 第đệ 一nhất 。 四tứ 悉tất 檀đàn 中trung 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 故cố 說thuyết 有hữu 我ngã 。 即tức 當đương 瑜du 伽già 順thuận 世thế 間gian 故cố 。 次thứ 言ngôn 聞văn 者giả 婆bà 沙sa 十thập 二nhị 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 耳nhĩ 聞văn 非phi 識thức 。 法pháp 救cứu 尊tôn 者giả 識thức 聞văn 非phi 耳nhĩ 。 成thành 實thật 論luận 云vân 。 譬thí 喻dụ 師sư 說thuyết 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 和hòa 合hợp 能năng 聞văn 。 今kim 大Đại 乘Thừa 宗tông 雜tạp 集tập 第đệ 二nhị 。 非phi 耳nhĩ 能năng 聞văn 亦diệc 非phi 識thức 等đẳng 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 作tác 用dụng 故cố 。 由do 有hữu 和hòa 合hợp 假giả 立lập 為vi 聞văn 。 就tựu 勝thắng 所sở 依y 或hoặc 說thuyết 根căn 聞văn 。 以dĩ 能năng 分phân 別biệt 故cố 說thuyết 識thức 聞văn 。 具cụ 前tiền 二nhị 義nghĩa 說thuyết 根căn 識thức 聞văn 。 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 六lục 云vân 。 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 眾chúng 緣duyên 生sanh 故cố 。 剎sát 那na 滅diệt 故cố 。 無vô 作tác 用dụng 故cố 。 智trí 論luận 六lục 云vân 。 非phi 耳nhĩ 及cập 識thức 意ý 等đẳng 能năng 聞văn 。 多đa 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 得đắc 聞văn 聲thanh 。 又hựu 耳nhĩ 根căn 識thức 唯duy 聞văn 於ư 聲thanh 而nhi 不bất 聞văn 教giáo 。 若nhược 約ước 名danh 句cú 唯duy 意ý 識thức 聞văn 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 聞văn 謂vị 比tỉ 量lượng 。 然nhiên 由do 耳nhĩ 識thức 親thân 聞văn 於ư 聲thanh 。 與dữ 意ý 為vi 門môn 意ý 方phương 得đắc 聞văn 。 耳nhĩ 意ý 為vi 緣duyên 熏huân 習tập 在tại 識thức 因nhân 聞văn 所sở 成thành 故cố 說thuyết 為vi 聞văn 。 廢phế 別biệt 耳nhĩ 等đẳng 總tổng 名danh 我ngã 聞văn 。 故cố 佛Phật 地địa 云vân 。 我ngã 謂vị 諸chư 蘊uẩn 世thế 俗tục 假giả 者giả 。 聞văn 謂vị 耳nhĩ 根căn 發phát 識thức 聽thính 受thọ 。 廢phế 別biệt 就tựu 總tổng 故cố 說thuyết 我ngã 聞văn 。 問vấn 何hà 須tu 廢phế 別biệt 總tổng 說thuyết 我ngã 聞văn 。 答đáp 若nhược 不bất 言ngôn 我ngã 但đãn 云vân 耳nhĩ 聞văn 。 耳nhĩ 通thông 一nhất 切thiết 是thị 誰thùy 耳nhĩ 聞văn 。 又hựu 復phục 聞văn 時thời 根căn 。 境cảnh 及cập 空không 。 作tác 意ý 。 分phân 別biệt 。 染nhiễm 淨tịnh 種chủng 子tử 并tinh 根căn 本bổn 依y 。 一nhất 一nhất 具cụ 陳trần 。 乃nãi 成thành 繁phồn 廣quảng 。 若nhược 唯duy 說thuyết 一nhất 義nghĩa 用dụng 不bất 周chu 。 所sở 以dĩ 廢phế 別biệt 總tổng 說thuyết 我ngã 聞văn 。 後hậu 中trung 問vấn 答đáp 。 問vấn 為vi 佛Phật 說thuyết 法pháp 而nhi 言ngôn 我ngã 聞văn 。 為vi 佛Phật 不bất 說thuyết 言ngôn 我ngã 聞văn 耶da 。 答đáp 佛Phật 地địa 論luận 中trung 自tự 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 者giả 龍long 軍quân 無vô 性tánh 等đẳng 云vân 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 唯duy 有hữu 三tam 法pháp 。 大đại 定định 。 智trí 。 悲bi 。 久cửu 離ly 戲hí 論luận 曾tằng 不bất 說thuyết 法Pháp 。 由do 佛Phật 慈từ 悲bi 本bổn 願nguyện 緣duyên 力lực 眾chúng 生sanh 識thức 上thượng 文văn 義nghĩa 相tương 生sanh 。 雖tuy 親thân 依y 自tự 善thiện 根căn 力lực 起khởi 。 而nhi 就tựu 強cường/cưỡng 緣duyên 。 名danh 為vi 佛Phật 說thuyết 。 譬thí 如như 天thiên 等đẳng 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 令linh 於ư 夢mộng 中trung 得đắc 論luận 咒chú 等đẳng 。 二nhị 者giả 親thân 光quang 等đẳng 言ngôn 。 佛Phật 身thân 具cụ 有hữu 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 由do 離ly 分phân 別biệt 名danh 無vô 戲hí 論luận 。 豈khởi 不bất 說thuyết 法Pháp 名danh 無vô 戲hí 論luận 。 謂vị 宜nghi 聞văn 者giả 善thiện 根căn 力lực 故cố 。 本bổn 願nguyện 緣duyên 力lực 如Như 來Lai 識thức 上thượng 文văn 義nghĩa 相tương 生sanh 。 是thị 佛Phật 利lợi 他tha 善thiện 根căn 所sở 起khởi 。 名danh 為vi 佛Phật 說thuyết 。 聞văn 者giả 識thức 心tâm 雖tuy 不bất 親thân 得đắc 。 然nhiên 似tự 彼bỉ 相tương/tướng 分phân 明minh 顯hiển 現hiện 。 故cố 名danh 我ngã 聞văn 。 問vấn 阿A 難Nan 是thị 成thành 道Đạo 日nhật 生sanh 。 二nhị 十thập 年niên 後hậu 方phương 為vi 侍thị 者giả 。 已dĩ 前tiền 諸chư 教giáo 何hà 得đắc 親thân 聞văn 。 答đáp 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 本bổn 願nguyện 力lực 故cố 。 過quá 去khứ 作tác 長trưởng 者giả 供cúng 養dường 誦tụng 經Kinh 沙Sa 彌Di 今kim 得đắc 總tổng 持trì 。 龍long 樹thụ 讚tán 云vân 。 面diện 如như 淨tịnh 滿mãn 月nguyệt 。 目mục 如như 青thanh 蓮liên 華hoa 。 佛Phật 法Pháp 大đại 海hải 。 水thủy 流lưu 入nhập 阿A 難Nan 心tâm 。 二nhị 佛Phật 加gia 持trì 故cố 。 報báo 恩ân 經Kinh 云vân 。 佛Phật 入nhập 世thế 俗tục 心tâm 。 令linh 阿A 難Nan 知tri 。 又hựu 云vân 。 佛Phật 為vi 略lược 說thuyết 粗thô 舉cử 其kỳ 端đoan 而nhi 能năng 盡tận 解giải 。 三tam 三tam 昧muội 力lực 故cố 。 金kim 剛cang 花hoa 經Kinh 云vân 。 阿A 難Nan 得đắc 法Pháp 性tánh 覺giác 性tánh 自tự 在tại 王vương 三tam 昧muội 悉tất 能năng 憶ức 故cố 。 四tứ 聞văn 法Pháp 力lực 故cố 。 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 海hải 經kinh 第đệ 五ngũ 云vân 。 阿A 難Nan 聞văn 佛Phật 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 即tức 憶ức 過quá 去khứ 九cửu 十thập 。 億ức 佛Phật 所sở 說thuyết 經Kinh 藏tạng 。 法pháp 華hoa 第đệ 四tứ 云vân 。 自tự 聞văn 授thọ 記ký 。 等đẳng 即tức 時thời 憶ức 念niệm 。 過quá 去khứ 無vô 量lượng 。 千thiên 萬vạn 億ức 諸chư 佛Phật 法Pháp 藏tạng 。 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。 如như 今kim 所sở 聞văn 等đẳng 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 甚thậm 希hy 有hữu 。 合hợp 我ngã 念niệm 過quá 去khứ 無vô 量lượng 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 如như 今kim 日nhật 所sở 聞văn 。 問vấn 阿A 難Nan 尊Tôn 者Giả 。 既ký 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 云vân 何hà 能năng 持trì 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 藏tạng 。 答đáp 集tập 法pháp 傳truyền 云vân 有hữu 三tam 阿A 難Nan 。 一nhất 阿A 難Nan 此thử 云vân 慶khánh 喜hỷ 持trì 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 二nhị 阿A 難Nan 跋bạt 陀đà 此thử 云vân 喜hỷ 賢hiền 持trì 獨Độc 覺Giác 藏tạng 。 三tam 阿A 難Nan 伽già 羅la 此thử 云vân 喜hỷ 海hải 。 持trì 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 而nhi 實thật 阿A 難Nan 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 三tam 名danh 雖tuy 異dị 但đãn 一nhất 人nhân 矣hĩ 。 又hựu 金kim 剛cang 仙tiên 論luận 及cập 真Chân 諦Đế 所sở 引dẫn 闍xà 王vương 懺sám 悔hối 經kinh 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết 。 問vấn 持trì 佛Phật 法Pháp 藏tạng 。 菩Bồ 薩Tát 極cực 多đa 。 何hà 唯duy 阿A 難Nan 不bất 付phó 菩Bồ 薩Tát 。 答đáp 阿A 難Nan 常thường 隨tùy 如Như 來Lai 人nhân 天thiên 具cụ 識thức 。 寫tả 瓶bình 有hữu 寄ký 故cố 囑chúc 傳truyền 燈đăng 。 菩Bồ 薩Tát 形hình 異dị 處xứ 疎sơ 利lợi 生sanh 嚴nghiêm 土thổ/độ 各các 自tự 怱thông 務vụ 不bất 可khả 例lệ 同đồng 。 表biểu 唯duy 阿A 難Nan 言ngôn 我ngã 聞văn 矣hĩ 。 智trí 論luận 第đệ 二nhị 云vân 。 是thị 阿A 難Nan 頂đảnh 禮lễ 。 僧Tăng 已dĩ 坐tọa 師sư 子tử 座tòa 。 一nhất 心tâm 合hợp 掌chưởng 。 向hướng 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 方phương 。 如như 是thị 說thuyết 言ngôn 。 佛Phật 初sơ 說thuyết 法Pháp 時thời 。 爾nhĩ 時thời 我ngã 不bất 見kiến 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 聞văn 。 佛Phật 在tại 波ba 羅la 柰nại 。 是thị 時thời 千thiên 阿A 羅La 漢Hán 聞văn 是thị 語ngữ 已dĩ 。 上thượng 昇thăng 虛hư 空không 。 高cao 七thất 多đa 羅la 樹thụ 皆giai 言ngôn 。 無vô 常thường 力lực 大đại 。 如như 我ngã 等đẳng 眼nhãn 。 見kiến 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 今kim 者giả 乃nãi 言ngôn 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 應ưng 知tri 說thuyết 此thử 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 意ý 避tị 增tăng 減giảm 異dị 分phần/phân 過quá 失thất 。 謂vị 如như 是thị 法pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 非phi 他tha 展triển 轉chuyển 顯hiển 示thị 聞văn 者giả 。 有hữu 所sở 堪kham 能năng 。 諸chư 有hữu 所sở 聞văn 皆giai 離ly 增tăng 減giảm 異dị 分phần/phân 過quá 失thất 。 非phi 如như 愚ngu 夫phu 無vô 所sở 堪kham 能năng 。 諸chư 有hữu 所sở 聞văn 或hoặc 不bất 能năng 離ly 增tăng 減giảm 異dị 分phần/phân 。 結kết 集tập 法pháp 時thời 傳truyền 佛Phật 教giáo 者giả 。 依y 如Như 來Lai 教giáo 初sơ 說thuyết 此thử 言ngôn 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 恭cung 敬kính 信tín 受thọ 。 言ngôn 如như 是thị 法pháp 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 文văn 義nghĩa 決quyết 定định 。 無vô 所sở 增tăng 減giảm 。 是thị 故cố 聞văn 者giả 應ưng 正chánh 聞văn 已dĩ 如như 理lý 思tư 惟duy 。 當đương 勤cần 修tu 學học 。 言ngôn 一nhất 時thời 者giả 。 第đệ 三tam 時thời 成thành 。 無vô 非phi 時thời 失thất 。 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 善thiện 應ưng 根căn 宜nghi 會hội 遇ngộ 無vô 差sai 。 唯duy 一nhất 時thời 矣hĩ 。 依y 佛Phật 地địa 論luận 有hữu 三tam 義nghĩa 解giải 。 一nhất 謂vị 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 一nhất 時thời 。 此thử 就tựu 剎sát 那na 相tương 續tục 。 無vô 斷đoạn 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 總tổng 名danh 一nhất 時thời 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 不bất 名danh 句cú 等đẳng 。 說thuyết 聽thính 時thời 異dị 云vân 何hà 言ngôn 一nhất 。 論luận 文văn 變biến 釋thích 名danh 不bất 就tựu 其kỳ 。 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 名danh 一nhất 時thời 者giả 。 如như 初sơ 說thuyết 字tự 次thứ 名danh 後hậu 句cú 乃nãi 至chí 一nhất 品phẩm 一nhất 部bộ 終chung 畢tất 。 說thuyết 聽thính 時thời 異dị 云vân 何hà 言ngôn 一nhất 。 不bất 以dĩ 久cửu 近cận 一nhất 期kỳ 究cứu 竟cánh 。 簡giản 說thuyết 餘dư 部bộ 非phi 一nhất 時thời 故cố 。 二nhị 謂vị 剎sát 那na 領lãnh 悟ngộ 一nhất 時thời 。 或hoặc 能năng 說thuyết 者giả 。 得đắc 陀đà 羅la 尼ni 。 於ư 一nhất 字tự 中trung 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 能năng 持trì 能năng 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 或hoặc 能năng 聽thính 者giả 得đắc 淨tịnh 耳nhĩ 根căn 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 聞văn 一nhất 字tự 時thời 。 於ư 餘dư 一nhất 切thiết 。 皆giai 無vô 障chướng 礙ngại 。 悉tất 能năng 領lãnh 受thọ 。 名danh 一nhất 時thời 矣hĩ 。 此thử 即tức 上thượng 根căn 於ư 一nhất 剎sát 那na 。 說thuyết 聽thính 領lãnh 悟ngộ 。 簡giản 中trung 下hạ 根căn 脩tu 促xúc 異dị 故cố 。 三tam 謂vị 說thuyết 聽thính 會hội 遇ngộ 一nhất 時thời 。 或hoặc 相tương/tướng 會hội 遇ngộ 時thời 無vô 分phân 別biệt 故cố 名danh 一nhất 時thời 。 即tức 是thị 說thuyết 聽thính 共cộng 相tương 會hội 遇ngộ 同đồng 一nhất 時thời 義nghĩa 。 簡giản 不bất 當đương 根căn 時thời 前tiền 後hậu 故cố 。 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 。 假giả 名danh 一nhất 時thời 。 問vấn 大Đại 乘Thừa 過quá 未vị 既ký 非phi 實thật 有hữu 。 於ư 三tam 世thế 中trung 。 何hà 名danh 一nhất 時thời 。 答đáp 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 道Đạo 理lý 時thời 。 說thuyết 者giả 聽thính 者giả 雖tuy 唯duy 在tại 五ngũ 蘊uẩn 諸chư 行hành 剎sát 那na 生sanh 滅diệt 。 唯duy 有hữu 一nhất 念niệm 。 現hiện 在tại 之chi 法pháp 。 然nhiên 有hữu 酬thù 前tiền 引dẫn 後hậu 之chi 義nghĩa 。 即tức 以dĩ 所sở 酬thù 假giả 名danh 過quá 去khứ 。 即tức 以dĩ 所sở 引dẫn 假giả 名danh 未vị 來lai 。 對đối 此thử 二nhị 種chủng 說thuyết 為vi 現hiện 在tại 。 此thử 過quá 未vị 世thế 並tịnh 於ư 現hiện 在tại 法pháp 上thượng 假giả 立lập 。 故cố 說thuyết 聽thính 者giả 事sự 緒tự 究cứu 竟cánh 假giả 立lập 三tam 世thế 總tổng 一nhất 時thời 。 非phi 一nhất 生sanh 滅diệt 之chi 一nhất 時thời 也dã 。 二nhị 唯duy 識thức 時thời 識thức 心tâm 之chi 上thượng 變biến 任nhậm 三tam 時thời 相tướng 狀trạng 而nhi 起khởi 。 然nhiên 說thuyết 聽thính 者giả 實thật 是thị 現hiện 在tại 。 隨tùy 心tâm 分phần/phân 限hạn 變biến 作tác 短đoản 長trường/trưởng 事sự 緒tự 終chung 訖ngật 總tổng 名danh 一nhất 時thời 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 謂vị 有hữu 多đa 生sanh 。 覺giác 位vị 唯duy 心tâm 都đô 無vô 實thật 境cảnh 。 問vấn 說thuyết 聽thính 一nhất 念niệm 。 生sanh 已dĩ 即tức 滅diệt 。 如như 何hà 識thức 上thượng 聚tụ 集tập 解giải 生sanh 。 答đáp 雖tuy 唯duy 一nhất 念niệm 由do 前tiền 前tiền 聞văn 展triển 轉chuyển 熏huân 習tập 。 後hậu 識thức 心tâm 上thượng 連liên 帶đái 解giải 生sanh 。 前tiền 所sở 聞văn 者giả 聚tụ 集tập 顯hiển 現hiện 。 如như 言ngôn 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 至chí 常thường 字tự 時thời 前tiền 之chi 三tam 字tự 一nhất 時thời 聚tụ 集tập 。 乃nãi 至chí 後hậu 後hậu 一nhất 偈kệ 一nhất 品phẩm 連liên 帶đái 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 雖tuy 生sanh 滅diệt 說thuyết 受thọ 義nghĩa 成thành 。 五ngũ 心tâm 之chi 義nghĩa 如như 常thường 分phân 別biệt 。 問vấn 一nhất 之chi 與dữ 時thời 以dĩ 何hà 為vi 體thể 。 答đáp 成thành 實thật 。 俱câu 舍xá 。 經kinh 部bộ 。 多đa 宗tông 此thử 二nhị 假giả 實thật 皆giai 五ngũ 蘊uẩn 性tánh 。 處xử 界giới 門môn 中trung 。 有hữu 為vi 法pháp 故cố 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 自tự 有hữu 三tam 解giải 。 一nhất 智trí 論luận 云vân 。 數số 時thời 等đẳng 法pháp 。 實thật 無vô 所sở 有hữu 。 謂vị 陰ấm 入nhập 持trì 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 。 陰ấm 入nhập 持trì 者giả 蘊uẩn 處xứ 界giới 也dã 。 二nhị 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。

時thời 者giả 即tức 是thị 有hữu 為vi 。 法pháp 上thượng 假giả 立lập 分phần/phân 位vị 。 或hoặc 是thị 心tâm 上thượng 分phần/phân 位vị 。 影ảnh 像tượng 依y 色sắc 心tâm 等đẳng 總tổng 假giả 立lập 故cố 。 三tam 百bách 法pháp 論luận 。 一nhất 之chi 與dữ 時thời 即tức 依y 色sắc 心tâm 分phần/phân 位vị 假giả 立lập 。 是thị 不bất 相tương 應ứng 數số 及cập 時thời 也dã 。 五ngũ 蘊uẩn 門môn 中trung 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 處xử 界giới 門môn 中trung 法pháp 處xứ 法Pháp 界Giới 意ý 識thức 境cảnh 故cố 。 亦diệc 即tức 瑜du 伽già 數số 世thế 識thức 故cố 。 問vấn 凡phàm 聖thánh 同đồng 聽thính 總tổng 說thuyết 一nhất 時thời 。 淨tịnh 穢uế 同đồng 時thời 應ưng 云vân 一nhất 處xứ 。 答đáp 淨tịnh 穢uế 既ký 異dị 即tức 得đắc 定định 言ngôn 。

時thời 中trung 萬vạn 差sai 故cố 總tổng 言ngôn 一nhất 。 一nhất 會hội 根căn 宜nghi 聖thánh 凡phàm 勝thắng 劣liệt 利lợi 鈍độn 短đoản 長trường/trưởng 有hữu 多đa 差sai 別biệt 。 不bất 可khả 定định 舉cử 總tổng 說thuyết 一nhất 時thời 。 言ngôn 佛Phật 者giả 。 第đệ 四tứ 化hóa 主chủ 成thành 。 智trí 論luận 第đệ 二nhị 五ngũ 種chủng 能năng 說thuyết 。 一nhất 佛Phật 二nhị 聖thánh 弟đệ 子tử 三tam 諸chư 天thiên 四tứ 神thần 仙tiên 五ngũ 變biến 化hóa 。 簡giản 異dị 餘dư 四tứ 故cố 標tiêu 佛Phật 也dã 。 梵Phạm 云vân 佛Phật 陀Đà 此thử 云vân 覺giác 者giả 。 依y 起khởi 信tín 論luận 所sở 言ngôn 覺giác 者giả 心tâm 體thể 離ly 念niệm 。 永vĩnh 離ly 妄vọng 念niệm 不bất 覺giác 之chi 心tâm 。 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 。 等đẳng 虛hư 空không 界giới 。 無vô 所sở 不bất 遍biến 。 謂vị 之chi 覺giác 矣hĩ 。 此thử 具cụ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 自tự 覺giác 。 覺giác 知tri 自tự 心tâm 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 異dị 凡phàm 夫phu 故cố 。 二nhị 者giả 覺giác 他tha 。 覺giác 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 如như 異dị 二Nhị 乘Thừa 故cố 。 三tam 者giả 覺giác 滿mãn 。 究cứu 竟cánh 理lý 圓viên 稱xưng 之chi 為vi 滿mãn 異dị 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 具cụ 一nhất 切thiết 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 能năng 自tự 開khai 覺giác 亦diệc 能năng 開khai 覺giác 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 如như 睡thụy 夢mộng 覺giác 如như 蓮liên 華hoa 開khai 。 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 能năng 自tự 開khai 智trí 。 如như 睡thụy 覺giác 智trí 。 觀quán 於ư 空không 智trí 。 理lý 智trí 。 真chân 智trí 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 如như 所sở 有hữu 也dã 。 總tổng 相tương/tướng 而nhi 言ngôn 證chứng 真chân 之chi 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 者giả 。 覺giác 有hữu 情tình 智trí 。 如như 蓮liên 華hoa 智trí 。 觀quán 於ư 有hữu 智trí 。 事sự 智trí 。 俗tục 智trí 。 後hậu 所sở 得đắc 智trí 。 盡tận 所sở 有hữu 也dã 。 總tổng 相tương/tướng 而nhi 言ngôn 達đạt 俗tục 之chi 智trí 。 問vấn 本bổn 後hậu 二nhị 智trí 體thể 為vi 同đồng 異dị 。 答đáp 准chuẩn 此thử 下hạ 經kinh 由do 諦đế 故cố 二nhị 。 智trí 體thể 唯duy 一nhất 了liễu 達đạt 一nhất 二nhị 真chân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 境cảnh 二nhị 智trí 一nhất 至chí 下hạ 當đương 知tri 。 若nhược 諸chư 經kinh 首thủ 置trí 薄bạc 伽già 梵Phạm 者giả 。 依y 佛Phật 地địa 論luận 有hữu 二nhị 義nghĩa 釋thích 。 初sơ 成thành 德đức 義nghĩa 後hậu 破phá 魔ma 義nghĩa 。 初sơ 成thành 德đức 者giả 薄bạc 伽già 梵Phạm 聲thanh 依y 六lục 義nghĩa 轉chuyển 。 一nhất 自tự 在tại 義nghĩa 。 永vĩnh 不bất 繫hệ 屬thuộc 。 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 二nhị 熾sí 盛thịnh 義nghĩa 。 炎diễm 猛mãnh 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 鍊luyện 故cố 。 三tam 端đoan 嚴nghiêm 義nghĩa 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 所sở 莊trang 嚴nghiêm 故cố 。 四tứ 名danh 稱xưng 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 圓viên 滿mãn 無vô 不bất 知tri 故cố 。 五ngũ 吉cát 祥tường 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 親thân 近cận 供cúng 養dường 。 咸hàm 稱xưng 讚tán 故cố 。 六lục 尊tôn 貴quý 義nghĩa 。 具cụ 一nhất 切thiết 德đức 常thường 起khởi 方phương 便tiện 利lợi 益ích 。 安an 樂lạc 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 無vô 懈giải 廢phế 故cố 。 初sơ 一nhất 斷đoạn 德đức 。 次thứ 一nhất 智trí 德đức 。 後hậu 四Tứ 恩Ân 德đức 。 如như 次thứ 應ưng 知tri 。 後hậu 破phá 魔ma 者giả 或hoặc 能năng 破phá 壞hoại 四tứ 魔ma 怨oán 故cố 。 破phá 四tứ 魔ma 位vị 至chí 下hạ 當đương 知tri 。 若nhược 諸chư 經kinh 首thủ 置trí 佛Phật 號hiệu 者giả 。 真chân 實thật 論luận 云vân 。 大đại 師sư 十thập 號hiệu 經kinh 初sơ 何hà 故cố 不bất 列liệt 餘dư 九cửu 而nhi 獨độc 稱xưng 佛Phật 。 有hữu 十thập 義nghĩa 故cố 。 一nhất 覺giác 勝thắng 天thiên 鼓cổ 。 二nhị 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。 三tam 離ly 二nhị 無vô 如như 。 四tứ 已dĩ 過quá 睡thụy 眠miên 。 五ngũ 譬thí 如như 蓮liên 華hoa 。 六lục 自tự 性tánh 無vô 染nhiễm 。 七thất 具cụ 足túc 三tam 義nghĩa 。 一nhất 假giả 名danh 佛Phật 即tức 六lục 神thần 通thông 。 二nhị 寂tịch 靜tĩnh 佛Phật 惑hoặc 不bất 生sanh 故cố 。 三tam 真chân 實thật 佛Phật 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 八bát 具cụ 三tam 德đức 。 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 解giải 脫thoát 。 法Pháp 身thân 。 九cửu 具cụ 三Tam 寶Bảo 性tánh 。 十thập 自tự 知tri 令linh 他tha 知tri 。 佛Phật 具cụ 十thập 義nghĩa 餘dư 名danh 不bất 爾nhĩ 。 故cố 諸chư 經kinh 首thủ 皆giai 稱xưng 佛Phật 也dã 。 然nhiên 此thử 二nhị 名danh 並tịnh 含hàm 眾chúng 德đức 。 置trí 諸chư 經kinh 首thủ 是thị 佛Phật 意ý 焉yên 。 今kim 仁nhân 王vương 經kinh 唯duy 言ngôn 佛Phật 者giả 。 隨tùy 方phương 生sanh 善thiện 義nghĩa 如như 真chân 實thật 。 問vấn 佛Phật 有hữu 三Tam 身Thân 。 此thử 何hà 身thân 說thuyết 。 答đáp 三Tam 身Thân 俱câu 說thuyết 。 謂vị 空không 無vô 相tướng 。 真Chân 如Như 妙diệu 理lý 生sanh 智trí 解giải 故cố 名danh 法Pháp 身thân 說thuyết 。 應ứng 化hóa 非phi 真chân 。 真chân 謂vị 報báo 德đức 。 推thôi 功công 歸quy 本bổn 即tức 真chân 報báo 說thuyết 。 十Thập 地Địa 同đồng 聞văn 他tha 受thọ 用dụng 說thuyết 。 穢uế 土thổ/độ 聞văn 見kiến 即tức 化hóa 身thân 說thuyết 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 如như 實thật 義nghĩa 者giả 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 說thuyết 此thử 經Kinh 時thời 。 地địa 前tiền 大đại 眾chúng 見kiến 變biến 化hóa 身thân 居cư 此thử 穢uế 土thổ/độ 。 為vì 其kỳ 說thuyết 法Pháp 。 地địa 上thượng 大đại 眾chúng 見kiến 受thọ 用dụng 身thân 居cư 佛Phật 淨tịnh 土độ 。 為vì 其kỳ 說thuyết 法Pháp 。 所sở 聞văn 雖tuy 同đồng 所sở 見kiến 各các 別biệt 。 雖tuy 俱câu 歡hoan 喜hỷ 信tín 受thọ 。 奉phụng 行hành 解giải 有hữu 淺thiển 深thâm 。 所sở 行hành 各các 異dị 。 准chuẩn 彼bỉ 論luận 意ý 隨tùy 對đối 根căn 宜nghi 。 理lý 實thật 三Tam 身Thân 體thể 不bất 相tương 離ly 。 言ngôn 王vương 舍xá 城thành 鷲Thứu 峯Phong 山Sơn 中trung 者giả 。 第đệ 五ngũ 處xứ 成thành 。 無vô 非phi 處xứ 失thất 。 遊du 化hóa 居cư 止chỉ 目mục 之chi 為vi 住trụ 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 若nhược 不bất 說thuyết 處xứ 及cập 能năng 說thuyết 者giả 。 不bất 知tri 此thử 法Pháp 。 何hà 處xứ 誰thùy 說thuyết 。 一nhất 切thiết 生sanh 疑nghi 故cố 須tu 具cụ 說thuyết 。 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 先tiên 城thành 後hậu 山sơn 。 摩ma 措thố 陀đà 者giả 此thử 云vân 善thiện 勝thắng 又hựu 云vân 無vô 惱não 害hại 。 又hựu 摩ma 伽già 星tinh 名danh 此thử 云vân 不bất 惡ác 。 陀đà 者giả 處xứ 也dã 。 名danh 不bất 惡ác 處xứ 亦diệc 名danh 星tinh 處xứ 國quốc 。 舊cựu 云vân 摩ma 伽già 陀đà 。 摩ma 揭yết 提đề 。 默mặc 偈kệ 陀đà 皆giai 訛ngoa 也dã 。 是thị 其kỳ 國quốc 號hiệu 。 曷hạt 羅la 闍xà 姞# 利lợi 四tứ 城thành 者giả 此thử 云vân 王vương 舍xá 。 即tức 其kỳ 城thành 名danh 。 婆bà 沙sa 三tam 釋thích 。 婆bà 藪tẩu 王vương 子tử 初sơ 共cộng 人nhân 民dân 造tạo 舍xá 而nhi 居cư 。 為vi 鬼quỷ 神thần 壞hoại 唯duy 留lưu 王vương 舍xá 。 如như 是thị 至chí 七thất 。 太thái 子tử 教giáo 言ngôn 但đãn 更cánh 造tạo 舍xá 悉tất 題đề 王vương 舍xá 。 由do 題đề 字tự 故cố 遂toại 得đắc 不bất 毀hủy 。 因nhân 此thử 立lập 名danh 。 為vi 王vương 舍xá 城thành 。 又hựu 云vân 。 輪Luân 王Vương 出xuất 世thế 相tương/tướng 承thừa 住trụ 此thử 故cố 名danh 王vương 舍xá 。 又hựu 云vân 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 等đẳng 。 與dữ 阿a 修tu 羅la 。 共cộng 鑽toàn 乳nhũ 海hải 遂toại 得đắc 甘cam 露lộ 。 於ư 此thử 山sơn 中trung 。 起khởi 舍xá 而nhi 住trụ 。 七thất 日nhật 守thủ 之chi 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 分phân 。 因nhân 此thử 立lập 名danh 。 為vi 王vương 舍xá 城thành 。 智trí 論luận 第đệ 三tam 亦diệc 有hữu 三tam 釋thích 。 摩ma 伽già 陀đà 王vương 初sơ 生sanh 一nhất 子tử 。 一nhất 頭đầu 兩lưỡng 面diện 而nhi 有hữu 四tứ 臂tý 。 後hậu 大đại 成thành 人nhân 力lực 并tinh 諸chư 國quốc 。 取thủ 諸chư 國quốc 王vương 萬vạn 八bát 千thiên 人nhân 。 置trí 此thử 五ngũ 山sơn 中trung 。 以dĩ 大đại 力lực 勢thế 。 治trị 閻Diêm 浮Phù 提đề 。 因nhân 名danh 此thử 山sơn 為vi 王vương 舍xá 城thành 。 又hựu 云vân 。 摩ma 伽già 陀đà 王vương 先tiên 所sở 住trụ 城thành 中trung 失thất 火hỏa 。 一nhất 燒thiêu 一nhất 作tác 如như 是thị 至chí 七thất 。 王vương 求cầu 住trú 處xứ 見kiến 此thử 五ngũ 山sơn 周chu 匝táp 如như 城thành 。 即tức 作tác 宮cung 殿điện 於ư 山sơn 中trung 住trụ 。 以dĩ 是thị 故cố 名danh 。 王vương 舍xá 城thành 也dã 。 又hựu 云vân 。 往vãng 古cổ 世thế 時thời 。 此thử 國quốc 有hữu 王vương 名danh 曰viết 婆bà 藪tẩu 。 厭yếm 世thế 出xuất 家gia 。 身thân 作tác 仙tiên 人nhân 。 子tử 名danh 廣quảng 車xa 嗣tự 位vị 為vi 王vương 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 別biệt 求cầu 住trú 處xứ 。 後hậu 因nhân 出xuất 獵liệp 遇ngộ 見kiến 五ngũ 山sơn 周chu 匝táp 峻tuấn 固cố 。 種chủng 種chủng 嚴nghiêm 好hảo 。 即tức 捨xả 本bổn 城thành 於ư 中trung 居cư 住trụ 名danh 王vương 舍xá 城thành 。 廣quảng 如như 彼bỉ 論luận 。 西tây 域vực 記ký 云vân 。 矩củ 奢xa 揭yết 羅la 補bổ 羅la 城thành 唐đường 言ngôn 上thượng 茅mao 城thành 。 摩ma 揭yết 陀đà 國quốc 之chi 正chánh 中trung 也dã 。 古cổ 先tiên 君quân 王vương 所sở 居cư 之chi 處xứ 。 多đa 出xuất 勝thắng 上thượng 吉cát 祥tường 茅mao 草thảo 。 因nhân 以dĩ 為vi 名danh 。 崇sùng 山sơn 四tứ 周chu 以dĩ 為vi 外ngoại 郭quách 。 西tây 通thông 狹hiệp 徑kính 北bắc 闢tịch 山sơn 門môn 。 東đông 西tây 長trường/trưởng 南nam 北bắc 狹hiệp 。 周chu 一nhất 百bách 五ngũ 十thập 里lý 。 內nội 宮cung 子tử 城thành 周chu 三tam 十thập 餘dư 里lý 。 羯yết 尼ni 迦ca 樹thụ 遍biến 諸chư 道đạo 路lộ 。 花hoa 含hàm 殊thù 馥phức 色sắc 爛lạn 黃hoàng 金kim 。 暮mộ 春xuân 之chi 月nguyệt 林lâm 皆giai 金kim 色sắc 。 頻Tần 毘Tỳ 娑Sa 羅La 王Vương 。 都đô 上thượng 茅mao 城thành 。 編biên 戶hộ 之chi 家gia 頻tần 遭tao 火hỏa 害hại 。 一nhất 家gia 縱túng 逸dật 四tứ 隣lân 罹li 災tai 防phòng 火hỏa 不bất 暇hạ 。 資tư 產sản 廢phế 業nghiệp 眾chúng 庶thứ 嗟ta 怨oán 不bất 安an 其kỳ 居cư 。 王vương 曰viết 。 我ngã 以dĩ 不bất 德đức 下hạ 人nhân 羅la 患hoạn 。 修tu 何hà 德đức 行hạnh 可khả 以dĩ 攘nhương 災tai 。 群quần 臣thần 對đối 曰viết 。 大đại 王vương 德đức 化hóa 政chánh 教giáo 明minh 察sát 。 庶thứ 人nhân 不bất 謹cẩn 致trí 此thử 火hỏa 炎diễm 。 宜nghi 制chế 嚴nghiêm 科khoa 以dĩ 清thanh 後hậu 犯phạm 。 若nhược 有hữu 火hỏa 起khởi 窮cùng 究cứu 先tiên 發phát 罸# 其kỳ 首thủ 惡ác 。 遷thiên 之chi 寒hàn 林lâm 同đồng 夫phu 棄khí 屍thi 當đương 自tự 謹cẩn 護hộ 。 王vương 曰viết 言ngôn 善thiện 宜nghi 遍biến 宣tuyên 告cáo 。 居cư 頃khoảnh 之chi 間gian 王vương 宮cung 失thất 火hỏa 謂vị 諸chư 臣thần 曰viết 我ngã 自tự 遷thiên 矣hĩ 。 乃nãi 命mạng 太thái 子tử 監giám 攝nhiếp 怨oán 事sự 。 欲dục 清thanh 國quốc 憲hiến 故cố 遷thiên 居cư 焉yên 時thời 吠phệ 舍xá 釐li 王vương 聞văn 頻Tần 毘Tỳ 娑Sa 羅La 王Vương 。 野dã 處xứ 寒hàn 林lâm 戒giới 弉# 欲dục 襲tập 。 邊biên 候hậu 聞văn 命mạng 乃nãi 建kiến 色sắc 城thành 。 以dĩ 王vương 先tiên 舍xá 稱xưng 王vương 舍xá 城thành 。 有hữu 云vân 。 至chí 未vị 生sanh 怨oán 王vương 嗣tự 位vị 已dĩ 後hậu 方phương 築trúc 此thử 城thành 更cánh 為vi 高cao 厚hậu 。 至chí 無vô 憂ưu 王vương 遷thiên 都đô 波ba 吒tra 釐li 城thành 。 以dĩ 王vương 舍xá 城thành 。 施thí 婆Bà 羅La 門Môn 。 然nhiên 王Vương 舍Xá 城Thành 外ngoại 。 郭quách 已dĩ 壞hoại 無vô 復phục 遺di 堵đổ 。 內nội 城thành 雖tuy 毀hủy 基cơ 趾chỉ 猶do 峻tuấn 。 周chu 二nhị 十thập 餘dư 里lý 面diện 有hữu 一nhất 門môn 。 今kim 故cố 城thành 中trung 無vô 復phục 凡phàm 庶thứ 。 唯duy 婆Bà 羅La 門Môn 減giảm 千thiên 家gia 耳nhĩ 。 鷲Thứu 峯Phong 山Sơn 者giả 。 梵Phạm 云vân 結kết 栗lật 陀đà 羅la 矩củ 吒tra 唐đường 云vân 鷲thứu 峯phong 亦diệc 云vân 鷲thứu 臺đài 。 智trí 論luận 二nhị 義nghĩa 。 山sơn 頭đầu 似tự 鷲thứu 故cố 云vân 鷲thứu 頭đầu 。 又hựu 云vân 。 王vương 舍xá 城thành 南nam 屍thi 陀đà 林lâm 中trung 多đa 諸chư 死tử 人nhân 。 眾chúng 鷲thứu 來lai 噉đạm 還hoàn 止chỉ 山sơn 頭đầu 。

時thời 人nhân 便tiện 名danh 鷲thứu 頭đầu 山sơn 也dã 。 又hựu 別biệt 記ký 說thuyết 言ngôn 。 靈linh 鷲thứu 者giả 此thử 鳥điểu 有hữu 靈linh 知tri 人nhân 死tử 活hoạt 。 人nhân 將tương 欲dục 死tử 群quần 翔tường 彼bỉ 家gia 。 待đãi 其kỳ 送tống 林lâm 飛phi 下hạ 而nhi 食thực 。 以dĩ 懸huyền 知tri 故cố 號hiệu 靈linh 鷲thứu 焉yên 。 又hựu 真Chân 諦Đế 記ký 引dẫn 婆bà 沙sa 說thuyết 。 釋Thích 迦Ca 菩Bồ 薩Tát 。 化hóa 受thọ 鷲thứu 身thân 。 廣quảng 如như 彼bỉ 文văn 繁phồn 而nhi 不bất 錄lục 。 西tây 域vực 記ký 云vân 。 言ngôn 鷲thứu 臺đài 者giả 接tiếp 北bắc 山sơn 之chi 陽dương 孤cô 標tiêu 特đặc 起khởi 既ký 棲tê 鷲thứu 鳥điểu 。 又hựu 類loại 高cao 臺đài 空không 翠thúy 相tương/tướng 映ánh 濃nồng 淡đạm 分phần/phân 色sắc 。 如Như 來Lai 御ngự 世thế 垂thùy 五ngũ 十thập 年niên 多đa 居cư 此thử 山sơn 。 廣quảng 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 頻Tần 毘Tỳ 娑Sa 羅La 王Vương 。 為vì 聞văn 法Pháp 故cố 。 興hưng 發phát 人nhân 從tùng 。 自tự 麓lộc 之chi 峯phong 跨khóa 壑hác 陵lăng 巖nham 編biên 石thạch 為vi 砌# 。 廣quảng 十thập 餘dư 步bộ 長trường/trưởng 五ngũ 六lục 里lý 。 中trung 路lộ 有hữu 二nhị 小tiểu 窣tốt 堵đổ 波ba 。 一nhất 謂vị 下hạ 乘thừa 即tức 王vương 至chí 此thử 徒đồ 行hành 以dĩ 進tiến 。 一nhất 謂vị 退thoái 凡phàm 即tức 簡giản 凡phàm 人nhân 不bất 令linh 同đồng 往vãng 。 其kỳ 山sơn 頂đảnh 上thượng 。 則tắc 東đông 西tây 長trường/trưởng 而nhi 南nam 北bắc 狹hiệp 。 臨lâm 崖nhai 西tây 絕tuyệt 有hữu 甎chuyên 精tinh 舍xá 。 高cao 廣quảng 奇kỳ 製chế 東đông 闢tịch 其kỳ 戶hộ 。 如Như 來Lai 在tại 昔tích 多đa 居cư 說thuyết 法Pháp 。 今kim 作tác 說thuyết 法Pháp 之chi 像tượng 。 量lượng 等đẳng 如Như 來Lai 之chi 身thân 。 問vấn 雙song 舉cử 山sơn 城thành 斯tư 有hữu 何hà 意ý 。 答đáp 准chuẩn 法pháp 華hoa 論luận 如như 王Vương 舍Xá 城Thành 。 勝thắng 餘dư 城thành 故cố 。 如như 鷲Thứu 峯Phong 山Sơn 勝thắng 諸chư 山sơn 故cố 。 山sơn 城thành 俱câu 勝thắng 表biểu 法pháp 勝thắng 故cố 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 佛Phật 生sanh 身thân 地địa 為vi 報báo 地địa 恩ân 。 住trú 王Vương 舍Xá 城Thành 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 故cố 。 又hựu 真Chân 諦Đế 記ký 住trú 處xứ 有hữu 二nhị 。 一nhất 境cảnh 界giới 處xứ 二nhị 依y 止chỉ 處xứ 。 為vi 化hóa 在tại 家gia 出xuất 家gia 者giả 故cố 。 顯hiển 佛Phật 悲bi 智trí 無vô 住trụ 道đạo 故cố 。 道đạo 體thể 俱câu 成thành 辦biện 故cố 。 利lợi 他tha 自tự 利lợi 成thành 究cứu 竟cánh 故cố 。 具cụ 斯tư 眾chúng 德đức 。 兩lưỡng 處xứ 雙song 標tiêu 。 聖thánh 天thiên 梵Phạm 佛Phật 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 敘tự 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 六lục 明minh 眾chúng 成thành 者giả 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 列liệt 大đại 眾chúng 後hậu 結kết 退thoái 坐tọa 。 初sơ 中trung 復phục 二nhị 。 初sơ 當đương 根căn 眾chúng 後hậu 變biến 化hóa 眾chúng 。 初sơ 中trung 有hữu 十thập 。 一nhất 無Vô 學Học 大đại 德đức 眾chúng 。 二nhị 結kết 盡tận 諸chư 尼ni 眾chúng 。 三tam 隱ẩn 顯hiển 難nan 思tư 眾chúng 。 四tứ 在tại 家gia 諸chư 聖thánh 眾chúng 。 五ngũ 在tại 家gia 七thất 賢hiền 眾chúng 。 六lục 人nhân 王vương 自tự 在tại 眾chúng 。 七thất 六lục 欲dục 諸chư 天thiên 眾chúng 。 八bát 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 眾chúng 。 九cửu 諸chư 趣thú 變biến 現hiện 眾chúng 。 十thập 脩tu 羅la 八bát 部bộ 眾chúng 。 最tối 初sơ 第đệ 一nhất 無Vô 學Học 大đại 德đức 眾chúng 於ư 中trung 分phần/phân 三tam 。 一nhất 標tiêu 名danh 舉cử 數số 。 二nhị 總tổng 別biệt 讚tán 德đức 。 三tam 結kết 讚tán 成thành 就tựu 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 標tiêu 名danh 舉cử 數số 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。 千thiên 八bát 百bách 人nhân 俱câu 。

解giải 曰viết 。 明minh 同đồng 聞văn 眾chúng 來lai 意ý 有hữu 五ngũ 。 一nhất 為vi 證chứng 信tín 。 助trợ 成thành 阿A 難Nan 同đồng 聞văn 可khả 信tín 。 二nhị 為vi 顯hiển 德đức 。 如như 釋Thích 梵Phạm 等đẳng 諸chư 天thiên 圍vi 繞nhiễu 。 顯hiển 佛Phật 法Pháp 王vương 諸chư 聖thánh 圍vi 繞nhiễu 。 三tam 為vi 啟khải 請thỉnh 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 顯hiển 發phát 請thỉnh 問vấn 。 四tứ 為vi 當đương 根căn 。 令linh 彼bỉ 時thời 眾chúng 於ư 大Đại 乘Thừa 中trung 。 次thứ 第đệ 修tu 行hành 。 十thập 四tứ 忍nhẫn 門môn 至chí 無vô 上thượng 覺giác 。 五ngũ 為vi 列liệt 攝nhiếp 。 若nhược 無vô 勝thắng 侶lữ 淨tịnh 信tín 不bất 生sanh 。 引dẫn 攝nhiếp 現hiện 當đương 令linh 同đồng 信tín 學học 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 列liệt 菩Bồ 薩Tát 者giả 輔phụ 翼dực 圓viên 滿mãn 。 天thiên 龍long 等đẳng 者giả 。 眷quyến 屬thuộc 圓viên 滿mãn 。 由do 斯tư 五ngũ 種chủng 是thị 來lai 意ý 矣hĩ 。 言ngôn 與dữ 者giả 兼kiêm 。 并tinh 。 共cộng 。 及cập 。 佛Phật 共cộng 俱câu 義nghĩa 。 智trí 論luận 第đệ 三tam 有hữu 七thất 義nghĩa 釋thích 。 謂vị 與dữ 世Thế 尊Tôn 一nhất 處xứ 一nhất 時thời 一nhất 心tâm 一nhất 戒giới 一nhất 見kiến 一nhất 道đạo 同đồng 一nhất 解giải 脫thoát 故cố 名danh 為vi 共cộng 。 次thứ 言ngôn 大đại 者giả 此thử 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 真Chân 諦Đế 記ký 三tam 義nghĩa 釋thích 大đại 。 一nhất 者giả 數số 大đại 如như 言ngôn 大đại 軍quân 。 二nhị 者giả 量lượng 大đại 如như 言ngôn 大đại 山sơn 。 三tam 者giả 勝thắng 大đại 如như 言ngôn 大đại 王vương 。 比Bỉ 丘Khâu 亦diệc 爾nhĩ 。 眾chúng 非phi 一nhất 故cố 。 德đức 難nan 測trắc 故cố 。 修tu 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。 高cao 無vô 上thượng 故cố 。 二nhị 佛Phật 地địa 論luận 四tứ 義nghĩa 釋thích 大đại 。 一nhất 者giả 利lợi 根căn 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 種chủng 性tánh 聲Thanh 聞Văn 故cố 。 二nhị 者giả 無Vô 學Học 果quả 故cố 。 三tam 者giả 不bất 定định 種chủng 性tánh 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 故cố 。 四tứ 眾chúng 數số 多đa 故cố 。 三tam 智Trí 度Độ 論luận 五ngũ 義nghĩa 釋thích 大đại 。 一nhất 切thiết 眾chúng 中trung 。 最tối 為vi 上thượng 故cố 。 諸chư 障chướng 斷đoạn 故cố 。 王vương 等đẳng 敬kính 故cố 。 數số 甚thậm 多đa 故cố 。 能năng 破phá 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。 外ngoại 道đạo 論luận 故cố 。 此thử 前tiền 三tam 文văn 總tổng 有hữu 八bát 義nghĩa 。 一nhất 者giả 數số 大Đại 千Thiên 八bát 百bách 故cố 。 二nhị 者giả 名danh 大đại 名danh 稱xưng 遠viễn 故cố 。 三tam 者giả 位vị 大đại 阿A 羅La 漢Hán 故cố 。 四tứ 者giả 離ly 大đại 障chướng 礙ngại 斷đoạn 故cố 。 五ngũ 者giả 德đức 大đại 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 之chi 種chủng 性tánh 故cố 。 六lục 者giả 識thức 大đại 大đại 人nhân 識thức 故cố 。 七thất 者giả 趣thú 大đại 趣thú 大đại 果quả 故cố 。 八bát 者giả 敵địch 大đại 能năng 破phá 一nhất 切thiết 。 外ngoại 道đạo 論luận 故cố 。 具cụ 斯tư 眾chúng 義nghĩa 故cố 得đắc 名danh 大đại 。 言ngôn 比Bỉ 丘Khâu 者giả 梵Phạm 云vân 苾Bật 芻Sô 訛ngoa 云vân 比Bỉ 丘Khâu 。 由do 具cụ 五ngũ 義nghĩa 所sở 以dĩ 不bất 譯dịch 。 一nhất 者giả 怖bố 魔ma 。 初sơ 出xuất 家gia 時thời 。 魔ma 宮cung 動động 故cố 。 二nhị 云vân 乞khất 士sĩ 。 既ký 出xuất 家gia 已dĩ 。 乞khất 食thực 濟tế 故cố 。 三tam 云vân 淨tịnh 戒giới 。 漸tiệm 入nhập 僧Tăng 數số 。 持trì 淨tịnh 戒giới 故cố 。 四tứ 云vân 淨tịnh 命mạng 。 既ký 受thọ 戒giới 已dĩ 。 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 無vô 貪tham 相tương 應ứng 不bất 依y 於ư 貪tham 邪tà 活hoạt 命mạng 故cố 。 五ngũ 曰viết 破phá 惡ác 。 漸tiệm 次thứ 伏phục 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 因nhân 名danh 怖bố 魔ma 。 乞khất 士sĩ 。 破phá 惡ác 。 至chí 果quả 位vị 中trung 轉chuyển 因nhân 怖bố 魔ma 名danh 為vi 殺sát 賊tặc 。 轉chuyển 因nhân 乞khất 士sĩ 。 名danh 為vi 應Ứng 供Cúng 。 轉chuyển 因nhân 破phá 惡ác 名danh 不bất 生sanh 故cố 。 次thứ 言ngôn 眾chúng 者giả 梵Phạm 云vân 僧Tăng 伽già 此thử 云vân 和hòa 合hợp 。 理lý 事sự 二nhị 和hòa 故cố 名danh 為vi 眾chúng 。 四tứ 人nhân 已dĩ 上thượng 得đắc 名danh 眾chúng 僧Tăng 。 言ngôn 千thiên 八bát 百bách 人nhân 者giả 明minh 眾chúng 數số 也dã 。 此thử 與dữ 舊cựu 經kinh 多đa 少thiểu 別biệt 者giả 。 梵Phạm 文văn 前tiền 後hậu 列liệt 數số 異dị 矣hĩ 。 又hựu 大đại 般Bát 若Nhã 初sơ 列liệt 眾chúng 云vân 。 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 俱câu 。 此thử 與dữ 彼bỉ 經kinh 處xứ 同đồng 時thời 異dị 。 准chuẩn 斯tư 列liệt 眾chúng 足túc 明minh 此thử 經Kinh 居cư 大đại 經kinh 後hậu 。 次thứ 當đương 悉tất 矣hĩ 。 言ngôn 俱câu 者giả 同đồng 一nhất 時thời 義nghĩa 同đồng 一nhất 處xứ 義nghĩa 。 問vấn 與dữ 俱câu 二nhị 言ngôn 此thử 有hữu 何hà 別biệt 。 答đáp 以dĩ 佛Phật 兼kiêm 眾chúng 故cố 稱xưng 為vi 與dữ 。 將tương 眾chúng 就tựu 佛Phật 故cố 說thuyết 為vi 俱câu 。 又hựu 將tương 此thử 對đối 彼bỉ 名danh 之chi 為vi 與dữ 。 彼bỉ 自tự 同đồng 時thời 名danh 之chi 為vi 俱câu 。 問vấn 此thử 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 為vi 權quyền 為vi 實thật 。 答đáp 准chuẩn 智Trí 度Độ 論luận 此thử 等đẳng 聲Thanh 聞Văn 皆giai 是thị 應ứng 化hóa 常thường 隨tùy 如Như 來Lai 影ảnh 響hưởng 正Chánh 法Pháp 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 總tổng 別biệt 讚tán 德đức 文văn 分phân 為vi 三tam 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 總tổng 彰chương 無Vô 學Học 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 皆giai 阿A 羅La 漢Hán 。 諸chư 漏lậu 已dĩ 盡tận 。 無vô 復phục 煩phiền 惱não 。

解giải 曰viết 。 此thử 即tức 總tổng 明minh 標tiêu 位vị 讚tán 德đức 。 謂vị 千thiên 八bát 百bách 皆giai 無Vô 學Học 果quả 。 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 乃nãi 是thị 梵Phạn 語ngữ 此thử 有hữu 多đa 義nghĩa 。 依y 婆bà 沙sa 論luận 第đệ 九cửu 十thập 四tứ 有hữu 四tứ 義nghĩa 解giải 。 阿a 正chánh 云vân 無vô 。 義nghĩa 翻phiên 為vi 殺sát 。 羅La 漢Hán 言ngôn 賊tặc 。 殺sát 煩phiền 惱não 賊tặc 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 又hựu 云vân 應ưng 受thọ 世thế 間gian 。 妙diệu 供cúng 養dường 故cố 。 又hựu 云vân 不bất 生sanh 。 生sanh 死tử 法pháp 中trung 不bất 復phục 生sanh 故cố 。 又hựu 云vân 遠viễn 惡ác 。 遠viễn 離ly 諸chư 惡ác 。 不bất 善thiện 法pháp 故cố 。 智trí 論luận 唯duy 識thức 俱câu 翻phiên 為vi 應ưng 。 應ưng 有hữu 三tam 義nghĩa 。 應ưng 已dĩ 永vĩnh 害hại 煩phiền 惱não 賊tặc 故cố 。 應ưng 受thọ 世thế 間gian 。 妙diệu 供cúng 養dường 故cố 。 應ưng 不bất 復phục 受thọ 分phân 段đoạn 生sanh 故cố 。 言ngôn 諸chư 漏lậu 者giả 明minh 所sở 斷đoạn 障chướng 。 漏lậu 體thể 不bất 一nhất 故cố 名danh 為vi 諸chư 。 諸chư 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 欲dục 漏lậu 二nhị 者giả 有hữu 漏lậu 三tam 無vô 明minh 漏lậu 。 問vấn 此thử 之chi 三tam 漏lậu 體thể 別biệt 云vân 何hà 。 答đáp 欲dục 漏lậu 體thể 者giả 依y 佛Phật 地địa 論luận 欲dục 界giới 見kiến 道đạo 四Tứ 諦Đế 各các 十thập 。 謂vị 貪tham 嗔sân 癡si 慢mạn 疑nghi 五ngũ 見kiến 即tức 成thành 四tứ 十thập 。 欲dục 界giới 修tu 道Đạo 有hữu 其kỳ 六lục 種chủng 。 貪tham 嗔sân 癡si 慢mạn 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 。 并tinh 前tiền 見kiến 道đạo 有hữu 四tứ 十thập 六lục 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 兼kiêm 忿phẫn 恨hận 等đẳng 二nhị 十thập 隨tùy 惑hoặc 成thành 六lục 十thập 六lục 。 於ư 五ngũ 部bộ 下hạ 除trừ 五ngũ 無vô 明minh 餘dư 六lục 十thập 一nhất 總tổng 名danh 欲dục 漏lậu 。 欲dục 唯duy 散tán 地địa 唯duy 有hữu 漏lậu 地địa 。 謂vị 通thông 五ngũ 趣thú 具cụ 四tứ 生sanh 地địa 。 不bất 善thiện 有hữu 覆phú 二nhị 性tánh 為vi 體thể 。 多đa 緣duyên 欲dục 起khởi 。 欲dục 之chi 漏lậu 故cố 依y 主chủ 立lập 名danh 名danh 為vi 欲dục 漏lậu 。 有hữu 漏lậu 體thể 者giả 謂vị 色sắc 無vô 色sắc 二nhị 界giới 合hợp 立lập 。 且thả 如như 色sắc 界giới 四Tứ 諦Đế 各các 八bát 修tu 道Đạo 有hữu 四tứ 。 地địa 法pháp 無vô 嗔sân 又hựu 除trừ 無vô 明minh 有hữu 三tam 十thập 六lục 。 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 并tinh 八bát 大đại 隨tùy 成thành 四tứ 十thập 四tứ 。 其kỳ 無vô 色sắc 界giới 。 亦diệc 四tứ 十thập 四tứ 。 二nhị 界giới 合hợp 論luận 有hữu 八bát 十thập 八bát 。 色sắc 界giới 諂siểm 誑cuống 及cập 二nhị 界giới 憍kiêu 此thử 四tứ 足túc 前tiền 成thành 九cửu 十thập 二nhị 總tổng 名danh 有hữu 漏lậu 。 二nhị 界giới 定định 地địa 通thông 無vô 漏lậu 地địa 。 天thiên 趣thú 化hóa 生sanh 有hữu 覆phú 無vô 記ký 一nhất 性tánh 為vi 體thể 。 由do 此thử 合hợp 明minh 名danh 為vi 有hữu 漏lậu 。 緣duyên 有hữu 之chi 漏lậu 。 有hữu 即tức 漏lậu 故cố 。 二nhị 釋thích 皆giai 得đắc 名danh 為vi 有hữu 漏lậu 。 無vô 明minh 漏lậu 者giả 三tam 界giới 五ngũ 部bộ 十thập 五ngũ 無vô 明minh 名danh 無vô 明minh 漏lậu 。 無vô 明minh 力lực 增tăng 相tương 應ứng 不bất 共cộng 皆giai 是thị 漏lậu 故cố 。 與dữ 前tiền 二nhị 漏lậu 而nhi 作tác 所sở 依y 。 唯duy 自tự 行hành 相tương/tướng 迷mê 闇ám 為vi 性tánh 。 無vô 明minh 即tức 漏lậu 持trì 業nghiệp 得đắc 名danh 名danh 無vô 明minh 漏lậu 。 問vấn 此thử 等đẳng 何hà 過quá 名danh 之chi 為vi 漏lậu 。 答đáp 諸chư 論luận 皆giai 言ngôn 。 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 。 令linh 心tâm 連liên 注chú 。 流lưu 散tán 不bất 絕tuyệt 三tam 有hữu 輪luân 迴hồi 備bị 受thọ 苦khổ 患hoạn 皆giai 由do 彼bỉ 漏lậu 。 如như 諸chư 漏lậu 器khí 亦diệc 如như 漏lậu 舍xá 。 極cực 可khả 厭yếm 離ly 。 損tổn 污ô 處xứ 深thâm 毀hủy 責trách 過quá 失thất 立lập 名danh 為vi 漏lậu 。 隨tùy 諸chư 轉chuyển 識thức 唯duy 是thị 現hiện 行hành 。 羅La 漢Hán 永vĩnh 無vô 故cố 言ngôn 已dĩ 盡tận 。 無vô 復phục 煩phiền 惱não 。 者giả 明minh 所sở 斷đoạn 種chủng 。 諸chư 惑hoặc 現hiện 起khởi 熏huân 種chủng 長trường 時thời 隨tùy 逐trục 有hữu 情tình 眠miên 伏phục 藏tạng 識thức 。 設thiết 異dị 生sanh 等đẳng 世thế 道đạo 暫tạm 伏phục 後hậu 心tâm 還hoàn 生sanh 。 明minh 諸chư 無Vô 學Học 聖thánh 道Đạo 斷đoạn 已dĩ 。 永vĩnh 不bất 起khởi 故cố 。 理lý 實thật 煩phiền 惱não 通thông 種chủng 及cập 現hiện 名danh 之chi 為vi 漏lậu 。 此thử 即tức 唯duy 種chủng 。 不bất 爾nhĩ 經kinh 文văn 有hữu 重trọng 言ngôn 失thất 。 永vĩnh 得đắc 清thanh 淨tịnh 如như 拔bạt 草thảo 根căn 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 云vân 無vô 復phục 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 辨biện 類loại 差sai 別biệt 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 慧tuệ 善thiện 解giải 脫thoát 。 九cửu 智trí 十thập 智trí 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。

解giải 云vân 。 明minh 諸chư 無Vô 學Học 種chủng 類loại 差sai 別biệt 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 利lợi 根căn 。 名danh 為vi 不Bất 動Động 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 。 所sở 退thoái 動động 故cố 。 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 不bất 時thời 解giải 脫thoát 。 不bất 假giả 勝thắng 上thượng 資tư 緣duyên 具cụ 故cố 。 是thị 先tiên 學học 位vị 見kiến 至chí 性tánh 故cố 離ly 煩phiền 惱não 障chướng 。 名danh 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 名danh 俱câu 解giải 脫thoát 。 俱câu 斷đoạn 定định 慧tuệ 二nhị 種chủng 障chướng 故cố 。 名danh 心tâm 解giải 脫thoát 無vô 諍tranh 願nguyện 智trí 諸chư 功công 德đức 法Pháp 。 必tất 成thành 辦biện 故cố 。 二nhị 者giả 鈍độn 根căn 。 名danh 退thoái 法pháp 等đẳng 謂vị 遇ngộ 少thiểu 緣duyên 退thoái 所sở 得đắc 故cố 。 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 時thời 解giải 脫thoát 者giả 。 以dĩ 要yếu 待đãi 時thời 方phương 解giải 脫thoát 故cố 。

時thời 有hữu 六lục 種chủng 。 一nhất 得đắc 好hảo/hiếu 衣y 。 二nhị 得đắc 好hảo/hiếu 食thực 。 三tam 得đắc 好hảo/hiếu 臥ngọa 具cụ 。 四tứ 得đắc 好hảo/hiếu 處xứ 。 五ngũ 得đắc 好hảo/hiếu 說thuyết 法Pháp 人nhân 。 六lục 得đắc 好hảo 同đồng 學học 。 若nhược 無vô 此thử 等đẳng 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 是thị 先tiên 學học 位vị 信tín 解giải 種chủng 性tánh 。 此thử 亦diệc 具cụ 有hữu 慧tuệ 俱câu 解giải 脫thoát 。 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。 於ư 利lợi 鈍độn 中trung 慧tuệ 解giải 脫thoát 者giả 於ư 無vô 諍tranh 等đẳng 皆giai 不bất 具cụ 。 故cố 所sở 言ngôn 善thiện 者giả 是thị 二nhị 通thông 稱xưng 。 如như 調điều 惡ác 馬mã 離ly 諸chư 不bất 善thiện 。 棄khí 捨xả 重trọng 擔đảm 。 俱câu 名danh 善thiện 矣hĩ 。 九cửu 智trí 十thập 智trí 者giả 。 依y 俱câu 舍xá 論luận 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 一nhất 世thế 俗tục 智trí 。 多đa 緣duyên 瓶bình 等đẳng 世thế 俗tục 境cảnh 故cố 。 二nhị 者giả 法pháp 智trí 。 謂vị 緣duyên 欲dục 界giới 四tứ 聖Thánh 諦Đế 故cố 。 三tam 者giả 類loại 智trí 。 緣duyên 上thượng 二nhị 界giới 四tứ 聖Thánh 諦Đế 故cố 。 四tứ 者giả 苦khổ 智trí 。 苦Khổ 諦Đế 智trí 故cố 。 五ngũ 者giả 集tập 智trí 。 集Tập 諦Đế 智trí 故cố 。 六lục 者giả 滅diệt 智trí 。 滅Diệt 諦Đế 智trí 故cố 。 七thất 者giả 道đạo 智trí 。 道Đạo 諦Đế 智trí 故cố 。 八bát 他tha 心tâm 智trí 。 緣duyên 他tha 心tâm 故cố 。 九cửu 者giả 盡tận 智trí 。 盡tận 所sở 有hữu 故cố 。 十thập 無vô 生sanh 智trí 。 緣duyên 無vô 生sanh 故cố 。 此thử 十thập 智trí 中trung 初sơ 唯duy 有hữu 漏lậu 餘dư 八bát 無vô 漏lậu 。 其kỳ 他tha 心tâm 智trí 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 。 緣duyên 境cảnh 別biệt 者giả 。 謂vị 世thế 俗tục 智trí 遍biến 緣duyên 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 也dã 。 法pháp 智trí 緣duyên 欲dục 四Tứ 諦Đế 為vi 境cảnh 。 類loại 智trí 緣duyên 上thượng 四Tứ 諦Đế 為vi 境cảnh 。 他tha 心tâm 智trí 緣duyên 他tha 心tâm 為vi 境cảnh 。 盡tận 無vô 生sanh 智trí 初sơ 起khởi 之chi 時thời 觀quán 有hữu 頂đảnh 蘊uẩn 唯duy 苦khổ 集tập 類loại 為vi 境cảnh 界giới 。 故cố 後hậu 時thời 方phương 能năng 遍biến 緣duyên 四Tứ 諦Đế 。 此thử 二nhị 別biệt 者giả 。 且thả 初sơ 盡tận 智trí 聖thánh 者giả 初sơ 證chứng 無Vô 學Học 果Quả 時thời 。 若nhược 正chánh 自tự 知tri 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 而nhi 說thuyết 是thị 言ngôn 。 我ngã 已dĩ 知tri 苦khổ 。 我ngã 已dĩ 斷đoạn 集tập 我ngã 已dĩ 證chứng 滅diệt 我ngã 已dĩ 修tu 道Đạo 。 是thị 盡tận 智trí 也dã 。 無vô 生sanh 智trí 者giả 。 聖thánh 自tự 知tri 已dĩ 。 而nhi 說thuyết 是thị 言ngôn 。 我ngã 已dĩ 知tri 苦khổ 。 不bất 應ưng 更cánh 知tri 。 我ngã 已dĩ 斷đoạn 集tập 不bất 應ưng 更cánh 斷đoạn 。 我ngã 已dĩ 證chứng 滅diệt 不bất 應ưng 更cánh 證chứng 。 我ngã 已dĩ 脩tu 道Đạo 不bất 應ưng 更cánh 修tu 。 無vô 生sanh 智trí 也dã 。 依y 成thành 實thật 論luận 經kinh 部bộ 宗tông 云vân 。 知tri 現hiện 在tại 法pháp 是thị 名danh 法pháp 智trí 。 知tri 過quá 未vị 法pháp 名danh 曰viết 比tỉ 智trí 。 餘dư 智trí 如như 上thượng 。 鈍độn 根căn 無Vô 學Học 有hữu 前tiền 九cửu 智trí 。 容dung 起khởi 煩phiền 惱não 退thoái 現hiện 法Pháp 樂lạc 。 利lợi 根căn 無Vô 學Học 即tức 具cụ 十thập 智trí 。 無vô 生sanh 智trí 後hậu 不bất 起khởi 煩phiền 惱não 。 亦diệc 不bất 退thoái 失thất 。 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 顯hiển 揚dương 第đệ 二nhị 亦diệc 明minh 十thập 智trí 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 敘tự 矣hĩ 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 者giả 。 即tức 同đồng 諸chư 經kinh 已dĩ 作tác 所sở 作tác 。 已dĩ 辦biện 所sở 辦biện 也dã 。 謂vị 諸chư 無Vô 學Học 得đắc 勝thắng 對đối 治trị 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 生sanh 死tử 怨oán 敵địch 。 業nghiệp 異dị 熟thục 果quả 謂vị 即tức 苦Khổ 諦Đế 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 因nhân 謂vị 即tức 集Tập 諦Đế 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 起khởi 生sanh 死tử 流lưu 此thử 證chứng 名danh 為vi 作tác 所sở 作tác 故cố 。 所sở 證chứng 解giải 脫thoát 謂vị 即tức 滅Diệt 諦Đế 能năng 證chứng 妙diệu 智trí 謂vị 即tức 道Đạo 諦Đế 。 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 等đẳng 諸chư 功công 德đức 法Pháp 。 無vô 不bất 已dĩ 修tu 此thử 即tức 名danh 為vi 。 辦biện 所sở 辦biện 故cố 。 已dĩ 捨xả 重trọng 障chướng 已dĩ 具cụ 勝thắng 德đức 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 辨biện 觀quán 不bất 同đồng 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 三tam 假giả 實thật 觀quán 三tam 空không 門môn 觀quán 。

解giải 云vân 。 明minh 二nhị 觀quán 門môn 彰chương 對đối 治trị 行hành 。 三tam 假giả 實thật 觀quán 者giả 法pháp 假giả 實thật 觀quán 。 受thọ 假giả 實thật 觀quán 。 名danh 假giả 實thật 觀quán 。 如như 大đại 般Bát 若Nhã 及cập 此thử 下hạ 文văn 。 法pháp 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 色sắc 心tâm 之chi 法pháp 。 任nhậm 持trì 自tự 性tánh 軌quỹ 生sanh 物vật 解giải 故cố 名danh 為vi 法pháp 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 如như 幻huyễn 士sĩ 等đẳng 。 依y 他tha 不bất 實thật 故cố 說thuyết 為vi 假giả 。 相tương/tướng 無vô 自tự 性tánh 體thể 唯duy 真Chân 如Như 。 真Chân 如Như 不bất 遷thiên 故cố 說thuyết 為vi 實thật 。 觀quán 即tức 正chánh 慧tuệ 能năng 照chiếu 之chi 心tâm 。 由do 此thử 而nhi 言ngôn 。 法pháp 之chi 一nhất 字tự 標tiêu 所sở 觀quán 境cảnh 。 假giả 實thật 二nhị 字tự 正chánh 解giải 行hành 相tương/tướng 。 假giả 即tức 世thế 俗tục 實thật 即tức 勝thắng 義nghĩa 。 觀quán 之chi 一nhất 字tự 自tự 能năng 照chiếu 心tâm 。 境cảnh 有hữu 總tổng 別biệt 。 別biệt 中trung 真chân 俗tục 。 智trí 有hữu 加gia 行hành 及cập 以dĩ 根căn 本bổn 。 能năng 所sở 雙song 彰chương 名danh 法pháp 假giả 實thật 觀quán 。 受thọ 假giả 實thật 觀quán 者giả 遍biến 行hành 中trung 受thọ 。 受thọ 之chi 自tự 性tánh 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 受thọ 之chi 相tướng 應ưng 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 事sự 受thọ 所sở 領lãnh 境cảnh 。 福phước 非phi 福phước 等đẳng 受thọ 所sở 領lãnh 業nghiệp 。 諸chư 趣thú 異dị 熟thục 受thọ 所sở 領lãnh 果quả 。 味vị 著trước 生sanh 死tử 唯duy 受thọ 力lực 強cường/cưỡng 。 於ư 心tâm 所sở 中trung 別biệt 立lập 為vi 蘊uẩn 。 為vi 過quá 既ký 重trọng/trùng 故cố 別biệt 對đối 治trị 。 假giả 實thật 及cập 觀quán 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。 名danh 假giả 實thật 觀quán 者giả 。 名danh 謂vị 呼hô 名danh 表biểu 詮thuyên 諸chư 法pháp 。 得đắc 法Pháp 共cộng 相tương 非phi 自tự 性tánh 故cố 。 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 體thể 離ly 名danh 言ngôn 。 有hữu 情tình 妄vọng 倒đảo 橫hoạnh 生sanh 執chấp 著trước 。 依y 名danh 計kế 義nghĩa 依y 義nghĩa 計kế 名danh 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 妄vọng 熏huân 習tập 力lực 。 為vi 令linh 除trừ 斷đoạn 故cố 正chánh 觀quán 察sát 。 餘dư 假giả 實thật 等đẳng 皆giai 如như 前tiền 矣hĩ 。 此thử 唯duy 大Đại 乘Thừa 無Vô 學Học 寧ninh 具cụ 如như 前tiền 所sở 引dẫn 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 應ứng 化hóa 聲Thanh 聞Văn 實thật 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 此thử 何hà 失thất 。 三tam 空không 門môn 觀quán 者giả 。 所sở 謂vị 空không 觀quán 。 無vô 相tướng 觀quán 。 無vô 願nguyện 觀quán 。 依y 俱câu 舍xá 云vân 。 於ư 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 四tứ 行hành 相tương/tướng 中trung 取thủ 空không 無vô 我ngã 而nhi 為vi 空không 門môn 。 滅diệt 下hạ 四tứ 行hành 為vi 無vô 相tướng 門môn 。 集tập 道đạo 各các 四tứ 苦khổ 無vô 常thường 二nhị 。 此thử 之chi 十thập 行hành 為vi 無vô 願nguyện 門môn 。 問vấn 苦khổ 集tập 六lục 行hành 有hữu 漏lậu 不bất 願nguyện 。 道đạo 是thị 無vô 漏lậu 聖thánh 何hà 不bất 願nguyện 。 答đáp 聖thánh 道Đạo 未vị 滿mãn 常thường 起khởi 願nguyện 求cầu 。 無Vô 學Học 果quả 圓viên 。 於ư 斯tư 不bất 願nguyện 到đáo 岸ngạn 捨xả 筏phiệt 其kỳ 理lý 必tất 然nhiên 。 謂vị 已dĩ 超siêu 過quá 現hiện 前tiền 對đối 故cố 。 依y 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 一nhất 云vân 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 我ngã 法pháp 俱câu 空không 。 緣duyên 此thử 等đẳng 持trì 名danh 。 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 相tướng 離ly 十thập 相tương/tướng 故cố 。 緣duyên 此thử 等đẳng 持trì 。 名danh 無vô 相tướng 解giải 脫thoát 門môn 。 言ngôn 十thập 相tương/tướng 者giả 所sở 謂vị 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 相tương/tướng 。 男nam 相tương/tướng 。 女nữ 相tương/tướng 。 生sanh 老lão 死tử 相tướng 為vi 十thập 相tương/tướng 也dã 。 觀quán 三tam 界giới 苦khổ 。 無vô 所sở 願nguyện 求cầu 。 緣duyên 此thử 等đẳng 持trì 名danh 。 無vô 願nguyện 解giải 脫thoát 門môn 。 依y 智trí 論luận 云vân 。 知tri 法pháp 實thật 相tướng 謂vị 畢tất 竟cánh 空không 名danh 空không 三tam 昧muội 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 實thật 相tướng 無vô 相tướng 不bất 受thọ 不bất 著trước 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 無vô 相tướng 三tam 昧muội 。 知tri 法pháp 空không 已dĩ 不bất 觀quán 諸chư 法pháp 。 若nhược 空không 不bất 空không 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 無Vô 作Tác 三Tam 昧Muội 。 此thử 三tam 論luận 文văn 初sơ 唯duy 小Tiểu 乘Thừa 後hậu 二nhị 唯duy 大đại 。 羅La 漢Hán 權quyền 實thật 具cụ 闕khuyết 應ưng 知tri 。 上thượng 來lai 三tam 文văn 明minh 讚tán 德đức 竟cánh 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 結kết 讚tán 成thành 就tựu 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 有hữu 為vi 功công 德đức 無vô 為vi 功công 德đức 。 皆giai 悉tất 成thành 就tựu 。

解giải 曰viết 。 歎thán 諸chư 功công 德đức 皆giai 成thành 就tựu 也dã 。 有hữu 為vi 功công 德đức 者giả 。 無Vô 學Học 身thân 中trung 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 無vô 諍tranh 願nguyện 智trí 諸chư 無vô 漏lậu 道Đạo 有hữu 漏lậu 淨tịnh 定định 慈từ 三tam 摩ma 地địa 十thập 智trí 及cập 定định 。 諸chư 功công 德đức 法Pháp 。 諸chư 定định 即tức 是thị 通thông 大đại 地địa 定định 。 諸chư 智trí 即tức 是thị 通thông 大đại 地địa 慧tuệ 。 有hữu 為vi 德đức 也dã 。 無vô 為vi 功công 德đức 者giả 。 無Vô 學Học 身thân 中trung 所sở 有hữu 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 德đức 也dã 。 依y 有hữu 部bộ 宗tông 謂vị 。 諸chư 無Vô 學Học 見kiến 道đạo 位vị 中trung 而nhi 有hữu 八bát 忍nhẫn 。 修tu 道Đạo 九cửu 地địa 地địa 別biệt 九cửu 品phẩm 。 見kiến 修tu 合hợp 說thuyết 八bát 十thập 九cửu 品phẩm 。 諸chư 無vô 間gian 道đạo 解giải 脫thoát 道đạo 等đẳng 有hữu 為vi 功công 德đức 。 八bát 十thập 九cửu 品phẩm 諸chư 解giải 脫thoát 道đạo 所sở 證chứng 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 功công 德đức 。 是thị 謂vị 無Vô 學Học 為vi 無vô 為vi 德đức 。 有hữu 學học 二nhị 德đức 唯duy 此thử 應ưng 知tri 。 然nhiên 大Đại 乘Thừa 宗tông 於ư 真Chân 如Như 上thượng 而nhi 假giả 建kiến 立lập 。 擇trạch 非phi 擇trạch 滅diệt 無vô 別biệt 實thật 體thể 。 亦diệc 無vô 此thử 等đẳng 品phẩm 數số 多đa 少thiểu 。 由do 慧tuệ 離ly 障chướng 顯hiển 如như 理lý 圓viên 即tức 是thị 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 功công 德đức 。 無Vô 學Học 德đức 具cụ 故cố 云vân 成thành 就tựu 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 結kết 盡tận 諸chư 尼ni 眾chúng 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。

復phục 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 眾chúng 八bát 百bách 人nhân 俱câu 。 皆giai 阿A 羅La 漢Hán 。

解giải 曰viết 。 此thử 彰chương 無Vô 學Học 諸chư 尼ni 眾chúng 也dã 。 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 眾chúng 。 者giả 標tiêu 類loại 舉cử 眾chúng 。 比Bỉ 丘Khâu 如như 上thượng 。 尼ni 是thị 女nữ 聲thanh 。 梵Phạn 語ngữ 有hữu 此thử 女nữ 聲thanh 呼hô 爾nhĩ 。 八bát 百bách 人nhân 俱câu 。 者giả 彰chương 眾chúng 數số 也dã 。 皆giai 阿A 羅La 漢Hán 。 者giả 皆giai 讚tán 無Vô 學Học 。 義nghĩa 如như 前tiền 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 隱ẩn 顯hiển 難nan 思tư 眾chúng 文văn 分phân 為vi 三tam 。 一nhất 標tiêu 數số 辨biện 類loại 。 二nhị 總tổng 別biệt 讚tán 德đức 。 三tam 結kết 讚tán 成thành 就tựu 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 標tiêu 數số 辨biện 類loại 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。

復phục 有hữu 無vô 量lượng 無vô 數số 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

解giải 曰viết 。 標tiêu 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 也dã 。 無vô 量lượng 無vô 數số 者giả 。 依y 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 四tứ 十thập 五ngũ 。 至chí 一nhất 百bách 四tứ 名danh 為vi 無vô 數số 。 至chí 一nhất 百bách 六lục 。 名danh 為vi 無vô 量lượng 。 今kim 此thử 經Kinh 中trung 列liệt 雖tuy 不bất 次thứ 明minh 其kỳ 眾chúng 廣quảng 。 是thị 故cố 標tiêu 云vân 。 無vô 量lượng 無vô 數số 。 又hựu 舊cựu 經Kinh 云vân 九cửu 百bách 萬vạn 億ức 。 此thử 中trung 但đãn 言ngôn 。 無vô 量lượng 無vô 數số 。 表biểu 其kỳ 眾chúng 多đa 何hà 必tất 彼bỉ 數số 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 者giả 。 梵Phạm 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 此thử 中trung 略lược 云vân 菩Bồ 薩Tát 。 梵Phạm 云vân 菩Bồ 提Đề 此thử 翻phiên 為vi 覺giác 。 梵Phạm 云vân 薩tát 埵đóa 此thử 云vân 有hữu 情tình 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 。 略lược 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 者giả 自tự 利lợi 。 大đại 智trí 為vi 先tiên 。 二nhị 者giả 利lợi 他tha 。 大đại 悲bi 為vi 首thủ 。 菩Bồ 提Đề 云vân 覺giác 智trí 所sở 求cầu 果quả 。 薩tát 埵đóa 有hữu 情tình 悲bi 所sở 度độ 生sanh 。 故cố 攝nhiếp 論luận 中trung 無vô 性tánh 釋thích 士sĩ 。 依y 四tứ 弘hoằng 誓thệ 語ngữ 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 彼bỉ 二nhị 種chủng 俱câu 屬thuộc 於ư 境cảnh 名danh 菩Bồ 薩Tát 者giả 是thị 有hữu 財tài 釋thích 。 又hựu 復phục 覺giác 者giả 是thị 所sở 求cầu 果quả 。 言ngôn 有hữu 情tình 者giả 目mục 能năng 求cầu 人nhân 。 求cầu 菩Bồ 提Đề 之chi 有hữu 情tình 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 又hựu 復phục 菩Bồ 提Đề 正chánh 是thị 所sở 求cầu 。 言ngôn 薩tát 埵đóa 者giả 。 此thử 云vân 勇dũng 猛mãnh 。 不bất 憚đạn 時thời 處xứ 求cầu 大đại 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 志chí 有hữu 能năng 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 後hậu 二nhị 解giải 並tịnh 依y 攝nhiếp 論luận 親thân 光quang 所sở 釋thích 。 皆giai 依y 主chủ 也dã 。 又hựu 復phục 菩Bồ 提Đề 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 。 言ngôn 薩tát 埵đóa 者giả 。 亦diệc 名danh 方phương 便tiện 。 由do 此thử 二nhị 法pháp 。 能năng 利lợi 能năng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 是thị 故cố 假giả 者giả 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 即tức 菩Bồ 提Đề 亦diệc 即tức 薩tát 埵đóa 皆giai 持trì 業nghiệp 釋thích 。 廣quảng 如như 不bất 空không 羂quyến 索sách 經kinh 也dã 。 梵Phạm 云vân 摩ma 訶ha 此thử 翻phiên 云vân 大đại 。 薩tát 謂vị 薩tát 埵đóa 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 。 如như 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 二nhị 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 者giả 謂vị 諸chư 薩tát 埵đóa 求cầu 菩Bồ 提Đề 故cố 。 此thử 通thông 三tam 乘thừa 為vi 簡giản 二Nhị 乘Thừa 故cố 復phục 言ngôn 大đại 。 皆giai 摩ma 訶ha 薩tát 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 總tổng 別biệt 讚tán 德đức 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 總tổng 讚tán 德đức 後hậu 別biệt 讚tán 德đức 。 初sơ 總tổng 讚tán 德đức 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 實thật 智trí 平bình 等đẳng 永vĩnh 斷đoạn 惑hoặc 障chướng 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 起khởi 大đại 行hạnh 願nguyện 。

解giải 曰viết 。 總tổng 讚tán 二nhị 智trí 也dã 。 上thượng 之chi 兩lưỡng 句cú 明minh 自tự 利lợi 智trí 。 下hạ 之chi 兩lưỡng 句cú 明minh 利lợi 他tha 智trí 。 然nhiên 此thử 二nhị 智trí 各các 有hữu 二nhị 名danh 。 如như 文văn 應ưng 悉tất 。 言ngôn 實thật 智trí 者giả 根căn 本bổn 智trí 也dã 實thật 謂vị 真Chân 如Như 體thể 不bất 遷thiên 變biến 。 證chứng 實thật 之chi 智trí 名danh 為vi 實thật 智trí 。 言ngôn 平bình 等đẳng 者giả 。 無vô 高cao 下hạ 故cố 。 永vĩnh 斷đoạn 惑hoặc 障chướng 者giả 。 惑hoặc 謂vị 煩phiền 惱não 障chướng 謂vị 二nhị 障chướng 。 分phân 別biệt 起khởi 者giả 。 初Sơ 地Địa 見kiến 道đạo 種chủng 永vĩnh 斷đoạn 故cố 俱câu 生sanh 二nhị 障chướng 十Thập 地Địa 分phần/phân 除trừ 。 至chí 金kim 剛cang 定định 方phương 永vĩnh 斷đoạn 故cố 由do 初sơ 二nhị 障chướng 說thuyết 永vĩnh 斷đoạn 言ngôn 。 若nhược 後hậu 二nhị 障chướng 至chí 果quả 方phương 盡tận 。 言ngôn 方phương 便tiện 者giả 是thị 後hậu 得đắc 智trí 。 雖tuy 達đạt 依y 他tha 。 如như 幻huyễn 如như 焰diễm 。 大đại 悲bi 拔bạt 濟tế 。 不bất 捨xả 有hữu 情tình 。 種chủng 種chủng 利lợi 他tha 名danh 為vi 方phương 便tiện 。 言ngôn 善thiện 巧xảo 者giả 所sở 化hóa 之chi 境cảnh 善thiện 應ưng 根căn 宜nghi 。 能năng 化hóa 之chi 心tâm 巧xảo 能năng 不bất 住trụ 。 起khởi 大đại 行hạnh 願nguyện 者giả 發phát 起khởi 廣quảng 大đại 。 殊thù 勝thắng 行hạnh 願nguyện 也dã 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 達đạt 俗tục 證chứng 真chân 智trí 不bất 俱câu 起khởi 。 所sở 有hữu 行hạnh 願nguyện 。 或hoặc 定định 或hoặc 散tán 多đa 於ư 後hậu 得đắc 功công 用dụng 修tu 行hành 。 雖tuy 八bát 地địa 後hậu 俱câu 緣duyên 真chân 俗tục 任nhậm 運vận 修tu 行hành 不bất 假giả 功công 用dụng 。 約ước 其kỳ 義nghĩa 類loại 亦diệc 是thị 後hậu 得đắc 。 故cố 此thử 通thông 說thuyết 起khởi 行hạnh 願nguyện 矣hĩ 。 又hựu 解giải 。 正chánh 體thể 後hậu 得đắc 俱câu 名danh 實thật 智trí 。 能năng 緣duyên 真chân 俗tục 二nhị 實thật 境cảnh 故cố 。 其kỳ 加gia 行hành 智trí 。 名danh 為vi 方phương 便tiện 。 以dĩ 能năng 引dẫn 生sanh 正chánh 覺giác 智trí 故cố 。 義nghĩa 雖tuy 不bất 違vi 今kim 取thủ 前tiền 解giải 。

從tùng 此thử 第đệ 二nhị 別biệt 讚tán 德đức 者giả 十Thập 地Địa 不bất 同đồng 文văn 分phân 為vi 十thập 。 且thả 初Sơ 地Địa 相tương/tướng 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 以dĩ 四Tứ 攝Nhiếp 法Pháp 。 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 。

解giải 曰viết 。 讚tán 無vô 貪tham 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 濟tế 物vật 得đắc 同đồng 體thể 悲bi 。 正chánh 利lợi 他tha 時thời 即tức 為vi 自tự 利lợi 。 不bất 見kiến 離ly 自tự 別biệt 有hữu 利lợi 他tha 。 四tứ 攝nhiếp 法pháp 者giả 攝nhiếp 有hữu 情tình 故cố 。 成thành 實thật 論luận 云vân 。 一nhất 者giả 布bố 施thí 。 衣y 食thực 等đẳng 物vật 。 攝nhiếp 取thủ 眾chúng 生sanh 。 二nhị 者giả 愛ái 語ngữ 。 隨tùy 意ý 語ngữ 言ngôn 取thủ 彼bỉ 意ý 故cố 。 三tam 者giả 利lợi 行hành 。 為vi 他tha 求cầu 利lợi 助trợ 成thành 他tha 事sự 。 四tứ 者giả 同đồng 事sự 。 如như 共cộng 一nhất 船thuyền 憂ưu 喜hỷ 同đồng 故cố 。 又hựu 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 。 財tài 法pháp 二nhị 種chủng 攝nhiếp 取thủ 眾chúng 生sanh 。 名danh 為vi 布bố 施thí 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 名danh 為vi 愛ái 語ngữ 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 令linh 行hành 六Lục 度Độ 名danh 為vi 利lợi 行hành 。 以dĩ 神thần 通thông 力lực 。 種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。 入nhập 五ngũ 趣thú 中trung 。 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 同đồng 其kỳ 事sự 業nghiệp 名danh 為vi 同đồng 事sự 此thử 四Tứ 攝Nhiếp 法Pháp 。 業nghiệp 用dụng 云vân 何hà 。 如như 莊trang 嚴nghiêm 論luận 第đệ 八bát 頌tụng 云vân 。 令linh 器khí 及cập 令linh 信tín 令linh 行hành 亦diệc 令linh 解giải 。 如như 是thị 作tác 四tứ 事sự 次thứ 第đệ 四tứ 攝nhiếp 業nghiệp 。 准chuẩn 長trường/trưởng 行hành 釋thích 。 布bố 施thí 能năng 令linh 於ư 法pháp 成thành 器khí 。 由do 隨tùy 順thuận 彼bỉ 堪kham 受thọ 法pháp 故cố 。 愛ái 語ngữ 能năng 令linh 於ư 法pháp 起khởi 信tín 。 由do 教giáo 法pháp 義nghĩa 彼bỉ 疑nghi 斷đoạn 故cố 。 利lợi 行hành 能năng 令linh 於ư 法pháp 起khởi 行hành 。 由do 能năng 依y 法pháp 。 如như 法Pháp 行hành 故cố 。 同đồng 事sự 能năng 令linh 彼bỉ 得đắc 解giải 脫thoát 。 由do 行hành 長trường 時thời 得đắc 饒nhiêu 益ích 故cố 。 理lý 實thật 初Sơ 地Địa 萬vạn 行hạnh 皆giai 修tu 。 此thử 順thuận 施thí 度độ 故cố 偏thiên 讚tán 矣hĩ 。 次thứ 第đệ 二nhị 地địa 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 普phổ 覆phú 一nhất 切thiết 。

解giải 曰viết 。 讚tán 無vô 嗔sân 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 利lợi 生sanh 怨oán 親thân 平bình 等đẳng 。 為vi 不bất 請thỉnh 友hữu 。 普phổ 覆phú 一nhất 切thiết 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 者giả 。 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 言ngôn 無vô 量lượng 者giả 如như 婆bà 沙sa 論luận 八bát 十thập 一nhất 云vân 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 是thị 諸chư 賢hiền 聖thánh 廣quảng 遊du 戲hí 處xứ 。

復phục 次thứ 此thử 四tứ 能năng 緣duyên 無vô 量lượng 有hữu 情tình 為vi 境cảnh 。 生sanh 無vô 量lượng 福phước 引dẫn 無vô 量lượng 果quả 故cố 名danh 無vô 量lượng 。 顯hiển 揚dương 論luận 云vân 。 廣quảng 故cố 大đại 故cố 無vô 量lượng 故cố 。 遍biến 緣duyên 一nhất 方phương 乃nãi 至chí 十thập 方phương 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 外ngoại 器khí 世thế 間gian 有hữu 情tình 。 世thế 間gian 故cố 名danh 無vô 量lượng 。 慈từ 等đẳng 義nghĩa 者giả 俱câu 舍xá 論luận 云vân 。 慈từ 名danh 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 悲bi 名danh 拔bạt 苦khổ 。 喜hỷ 名danh 欣hân 慰úy 捨xả 名danh 平bình 等đẳng 。 又hựu 成thành 實thật 論luận 。 慈từ 名danh 與dữ 嗔sân 相tương 違vi 善thiện 心tâm 。 悲bi 名danh 與dữ 惱não 相tương 違vi 善thiện 心tâm 。 喜hỷ 名danh 嫉tật 妬đố 相tương 違vi 善thiện 心tâm 。 此thử 三tam 皆giai 是thị 慈từ 心tâm 差sai 別biệt 。 令linh 三tam 平bình 等đẳng 故cố 名danh 為vi 捨xả 。 又hựu 顯hiển 揚dương 論luận 。 慈từ 無vô 量lượng 者giả 於ư 彼bỉ 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 。 眾chúng 生sanh 欲dục 施thí 樂nhạc 具cụ 。 悲bi 無vô 量lượng 者giả 於ư 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 欲dục 拔bạt 苦khổ 具cụ 。 喜hỷ 無vô 量lượng 者giả 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 眾chúng 生sanh 隨tùy 喜hỷ 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 捨xả 無vô 量lượng 者giả 謂vị 捨xả 俱câu 心tâm 不bất 染nhiễm 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 辨biện 其kỳ 體thể 者giả 。 如như 婆bà 沙sa 論luận 慈từ 悲bi 二nhị 種chủng 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 俱câu 以dĩ 無vô 嗔sân 為vi 體thể 。 慈từ 能năng 對đối 治trị 斷đoạn 物vật 命mạng 嗔sân 。 悲bi 謂vị 對đối 治trị 捶chúy 打đả 之chi 嗔sân 。 有hữu 說thuyết 慈từ 以dĩ 無vô 嗔sân 為vi 體thể 。 悲bi 以dĩ 不bất 害hại 善thiện 根căn 為vi 體thể 。 對đối 治trị 害hại 故cố 。 喜hỷ 亦diệc 二nhị 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 喜hỷ 以dĩ 善thiện 根căn 為vi 體thể 。 有hữu 說thuyết 喜hỷ 以dĩ 欣hân 為vi 自tự 性tánh 。 捨xả 以dĩ 無vô 貪tham 善thiện 根căn 為vi 體thể 。 相tương 應ứng 助trợ 伴bạn 皆giai 五ngũ 蘊uẩn 性tánh 。 又hựu 成thành 實thật 論luận 。 此thử 四tứ 無vô 量lượng 皆giai 是thị 慧tuệ 性tánh 。 大Đại 乘Thừa 雜tạp 集tập 。 四tứ 種chủng 皆giai 以dĩ 定định 慧tuệ 二nhị 法pháp 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 諸chư 心tâm 心tâm 法pháp 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 又hựu 顯hiển 揚dương 云vân 。 慈từ 以dĩ 無vô 嗔sân 善thiện 根căn 為vi 體thể 。 悲bi 以dĩ 不bất 害hại 善thiện 根căn 為vi 體thể 。 喜hỷ 以dĩ 不bất 嫉tật 善thiện 根căn 為vi 體thể 。 捨xả 以dĩ 無vô 貪tham 無vô 嗔sân 為vi 體thể 。 皆giai 是thị 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 法pháp 故cố 。 慈từ 唯duy 無vô 嗔sân 。 悲bi 喜hỷ 二nhị 種chủng 無vô 嗔sân 一nhất 分phần/phân 。 捨xả 以dĩ 無vô 貪tham 無vô 嗔sân 一nhất 分phần/phân 相tương 應ứng 眷quyến 屬thuộc 皆giai 為vi 體thể 也dã 。 小Tiểu 乘Thừa 此thử 四tứ 但đãn 是thị 觀quán 門môn 。 菩Bồ 薩Tát 利lợi 他tha 四tứ 皆giai 實thật 行hạnh 。 次thứ 第đệ 三tam 地địa 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 三Tam 明Minh 鑒giám 達đạt 得đắc 五ngũ 神thần 通thông 。

解giải 曰viết 。 讚tán 具cụ 德đức 行hạnh 。 此thử 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 正Chánh 斷Đoạn 無vô 明minh 勝thắng 定định 相tương 應ứng 具cụ 通thông 明minh 故cố 。 三Tam 明Minh 鑒giám 達đạt 者giả 。 舊cựu 云vân 。 一nhất 宿túc 命mạng 明minh 。 二nhị 天thiên 眼nhãn 明minh 。 三tam 漏lậu 盡tận 明minh 。 依y 婆bà 沙sa 論luận 一nhất 百bách 一nhất 云vân 。 一nhất 宿túc 住trụ 隨tùy 念niệm 智trí 證chứng 明minh 。 通thông 達đạt 解giải 了liễu 。 前tiền 際tế 法pháp 故cố 。 二nhị 死tử 生sanh 智trí 證chứng 明minh 。 通thông 達đạt 解giải 了liễu 。 後hậu 際tế 法pháp 故cố 。 三tam 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 通thông 達đạt 解giải 了liễu 。 涅Niết 槃Bàn 性tánh 故cố 。 鑒giám 體thể 是thị 慧tuệ 目mục 能năng 照chiếu 心tâm 。 達đạt 為vi 了liễu 達đạt 即tức 所sở 觀quán 境cảnh 。 治trị 三tam 際tế 愚ngu 故cố 云vân 鑒giám 達đạt 。 依y 俱câu 舍xá 論luận 出xuất 三Tam 明Minh 體thể 。 前tiền 二nhị 有hữu 漏lậu 是thị 俗tục 智trí 性tánh 。 後hậu 通thông 無vô 漏lậu 。 謂vị 以dĩ 六lục 智trí 或hoặc 十thập 智trí 性tánh 。 依y 瑜du 伽già 論luận 三tam 皆giai 無vô 漏lậu 。 前tiền 二nhị 後hậu 得đắc 後hậu 根căn 本bổn 智trí 。 得đắc 五ngũ 神thần 通thông 者giả 。 依y 婆bà 沙sa 論luận 。 於ư 自tự 所sở 緣duyên 無vô 倒đảo 了liễu 達đạt 。 妙diệu 用dụng 不bất 礙ngại 無vô 所sở 擁ủng 滯trệ 故cố 名danh 神thần 通thông 。 一nhất 神thần 境cảnh 智trí 證chứng 通thông 神thần 謂vị 等đẳng 持trì 境cảnh 謂vị 行hành 化hóa 。 智trí 證chứng 神thần 境cảnh 無vô 滯trệ 名danh 通thông 。 二nhị 天thiên 眼nhãn 智trí 證chứng 通thông 。 殊thù 勝thắng 名danh 天thiên 。 色sắc 界giới 大đại 造tạo 淨tịnh 色sắc 眼nhãn 根căn 。 智trí 是thị 眼nhãn 識thức 相tương 應ứng 之chi 慧tuệ 。 遠viễn 見kiến 無vô 礙ngại 名danh 天thiên 眼nhãn 通thông 。 三tam 天thiên 耳nhĩ 智trí 證chứng 通thông 。 色sắc 界giới 大đại 造tạo 淨tịnh 色sắc 耳nhĩ 根căn 。 智trí 是thị 耳nhĩ 識thức 相tương 應ứng 之chi 慧tuệ 。 遠viễn 聞văn 無vô 礙ngại 名danh 天thiên 耳nhĩ 通thông 。 四tứ 他tha 心tâm 智trí 證chứng 通thông 。 知tri 他tha 心tâm 故cố 名danh 他tha 心tâm 智trí 。 若nhược 就tựu 根căn 本bổn 知tri 心tâm 非phi 所sở 知tri 所sở 非phi 心tâm 。 此thử 就tựu 加gia 行hành 名danh 他tha 心tâm 通thông 。 五ngũ 宿túc 住trụ 隨tùy 念niệm 智trí 證chứng 通thông 。 於ư 宿túc 住trụ 事sự 隨tùy 所sở 憶ức 念niệm 。 謂vị 憶ức 前tiền 念niệm 漸tiệm 次thứ 逆nghịch 觀quán 。 乃nãi 至chí 能năng 憶ức 中trung 有hữu 初sơ 心tâm 名danh 加gia 行hành 滿mãn 。 根căn 本bổn 成thành 時thời 能năng 憶ức 過quá 去khứ 。 某mỗ 處xứ 某mỗ 姓tánh 彼bỉ 彼bỉ 類loại 身thân 種chủng 種chủng 事sự 業nghiệp 。 名danh 為vi 宿túc 住trụ 。 謂vị 彼bỉ 聚tụ 心tâm 雖tuy 有hữu 多đa 法pháp 而nhi 念niệm 力lực 勝thắng 。 智trí 隨tùy 念niệm 力lực 而nhi 能năng 知tri 彼bỉ 故cố 名danh 隨tùy 念niệm 。 智trí 證chứng 宿túc 住trụ 無vô 擁ủng 名danh 通thông 。 明minh 五ngũ 體thể 者giả 。 依y 俱câu 舍xá 論luận 。 此thử 之chi 五ngũ 通thông 解giải 脫thoát 道đạo 攝nhiếp 。 慧tuệ 為vi 其kỳ 體thể 。 神thần 境cảnh 天thiên 眼nhãn 天thiên 耳nhĩ 宿túc 住trụ 四tứ 皆giai 俗tục 智trí 。 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 。 他tha 心tâm 智trí 通thông 五ngũ 智trí 為vi 體thể 。 謂vị 法pháp 。 類loại 。 道đạo 。 世thế 。 俗tục 。 他tha 心tâm 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 以dĩ 為vi 體thể 故cố 。 所sở 依y 地địa 者giả 於ư 無vô 色sắc 界giới 。 觀quán 滅diệt 止chỉ 增tăng 。 五ngũ 通thông 必tất 依y 止Chỉ 觀Quán 均quân 地địa 。 准chuẩn 四tứ 根căn 本bổn 近cận 分phần/phân 地địa 無vô 。 依y 顯hiển 揚dương 論luận 。 五ngũ 通thông 皆giai 以dĩ 定định 慧tuệ 二nhị 法pháp 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 而nhi 為vi 其kỳ 體thể 。 是thị 後hậu 得đắc 智trí 唯duy 無vô 漏lậu 故cố 。 問vấn 前tiền 說thuyết 三Tam 明Minh 即tức 言ngôn 漏lậu 盡tận 。 六Lục 通Thông 之chi 內nội 何hà 乃nãi 闕khuyết 無vô 。 答đáp 約ước 自tự 地địa 辨biện 故cố 說thuyết 三Tam 明Minh 。 後hậu 地địa 通thông 論luận 無vô 漏lậu 盡tận 矣hĩ 。 次thứ 第đệ 四tứ 地địa 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 修tu 習tập 無vô 邊biên 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。

解giải 曰viết 。 讚tán 修tu 習tập 行hành 。 言ngôn 無vô 邊biên 者giả 。 修tu 行hành 數số 習tập 廣quảng 無vô 邊biên 故cố 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 者giả 。 菩Bồ 提Đề 云vân 覺giác 正chánh 是thị 所sở 求cầu 。 分phần/phân 者giả 因nhân 也dã 亦diệc 支chi 分phần/phân 義nghĩa 。 三tam 十thập 七thất 法pháp 順thuận 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 提Đề 之chi 分phần 名danh 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 。 三tam 十thập 七thất 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 此thử 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 於ư 內nội 外ngoại 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 勤cần 勇dũng 念niệm 知tri 除trừ 世thế 貪tham 愛ái 。

復phục 次thứ 修tu 行hành 未vị 生sanh 已dĩ 生sanh 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 勤cần 令linh 斷đoạn 故cố 。 未vị 生sanh 已dĩ 生sanh 於ư 諸chư 善thiện 法Pháp 。 勤cần 令linh 增tăng 廣quảng 。

復phục 次thứ 修tu 行hành 欲dục 勤cần 心tâm 觀quán 。 成thành 就tựu 神thần 足túc 。

復phục 次thứ 修tu 行hành 信tín 根căn 進tiến 根căn 念niệm 根căn 定định 根căn 慧tuệ 根căn 信tín 力lực 進tiến 力lực 念niệm 力lực 。 定định 力lực 慧tuệ 力lực 。

復phục 次thứ 修tu 行hành 念niệm 覺giác 分phần/phân 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 分Phần 。 精Tinh 進Tấn 覺Giác 分Phần 。 喜hỷ 覺giác 分phần/phân 輕Khinh 安An 覺Giác 分Phần 。 定định 覺giác 分phần/phân 捨xả 覺giác 分phần/phân 。

復phục 次thứ 修tu 行hành 正chánh 見kiến 。 正chánh 思tư 惟duy 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 正chánh 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 正chánh 定định 。 三tam 十thập 七thất 也dã 。 出xuất 此thử 體thể 者giả 。 俱câu 舍xá 二nhị 十thập 五ngũ 頌tụng 云vân 。 此thử 實thật 事sự 唯duy 十thập 。 謂vị 慧tuệ 勤cần 定định 信tín 念niệm 喜hỷ 捨xả 輕khinh 安an 及cập 戒giới 尋tầm 為vi 體thể 。 且thả 慧tuệ 攝nhiếp 八bát 。 謂vị 四tứ 念niệm 住trụ 慧tuệ 根căn 慧tuệ 力lực 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 支Chi 。 正chánh 見kiến 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 勤cần 亦diệc 攝nhiếp 八bát 。 謂vị 四tứ 正Chánh 斷Đoạn 精tinh 進tấn 根căn 精tinh 進tấn 力lực 精Tinh 進Tấn 覺Giác 支Chi 。 正chánh 精tinh 進tấn 以dĩ 勤cần 為vi 體thể 。 定định 亦diệc 攝nhiếp 八bát 。 謂vị 四Tứ 神Thần 足Túc 定định 根căn 定định 力lực 定định 覺giác 支chi 正chánh 定định 以dĩ 定định 為vi 體thể 。 信tín 但đãn 攝nhiếp 二nhị 。 謂vị 信tín 根căn 信tín 力lực 以dĩ 信tín 為vi 體thể 。 念niệm 唯duy 攝nhiếp 四tứ 。 謂vị 念niệm 根căn 念niệm 力lực 念niệm 覺giác 支chi 正chánh 念niệm 以dĩ 念niệm 為vi 體thể 。 喜hỷ 唯duy 攝nhiếp 一nhất 。 謂vị 喜hỷ 覺giác 支chi 以dĩ 喜hỷ 為vi 體thể 。 捨xả 唯duy 攝nhiếp 一nhất 。 謂vị 捨xả 覺giác 支chi 行hành 捨xả 為vi 體thể 。 非phi 受thọ 捨xả 也dã 。 輕khinh 安an 攝nhiếp 一nhất 。 謂vị 輕Khinh 安An 覺Giác 支Chi 。 以dĩ 輕khinh 安an 為vi 體thể 。 戒giới 但đãn 攝nhiếp 三tam 。 謂vị 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 以dĩ 戒giới 為vi 體thể 。 尋tầm 唯duy 攝nhiếp 一nhất 。 謂vị 正chánh 思tư 惟duy 以dĩ 尋tầm 為vi 體thể 。 故cố 三tam 十thập 七thất 體thể 唯duy 有hữu 十thập 。 修tu 習tập 此thử 觀quán 二nhị 利lợi 行hành 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 皆giai 為vi 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 安an 住trụ 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 。 次thứ 第đệ 五ngũ 地địa 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 上thượng 一nhất 終chung

仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 上thượng 二nhị

經kinh 工công 巧xảo 妓kỹ 藝nghệ 。 超siêu 諸chư 世thế 間gian 。

解giải 曰viết 。 讚tán 方phương 便tiện 行hành 。 此thử 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 諸chư 諦đế 觀quán 。 為vi 利lợi 有hữu 情tình 作tác 工công 巧xảo 等đẳng 。 俱câu 舍xá 論luận 云vân 。 起khởi 工công 巧xảo 心tâm 唯duy 是thị 意ý 識thức 。 作tác 工công 巧xảo 處xứ 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 身thân 工công 巧xảo 四tứ 塵trần 為vi 體thể 。 二nhị 語ngữ 工công 巧xảo 五ngũ 塵trần 為vi 體thể 。 言ngôn 技kỹ 藝nghệ 者giả 謂vị 業nghiệp 藝nghệ 也dã 。 工công 巧xảo 技kỹ 藝nghệ 。 超siêu 過quá 世thế 間gian 。 皆giai 為vi 引dẫn 攝nhiếp 諸chư 眾chúng 生sanh 故cố 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 此thử 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 為vì 欲dục 利lợi 益ích 諸chư 眾chúng 生sanh 故cố 。 世thế 間gian 妓kỹ 藝nghệ 靡mĩ 不bất 該cai 習tập 。 所sở 謂vị 善thiện 解giải 文văn 字tự 算toán 數số 。 圖đồ 畫họa 印ấn 璽# 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 種chủng 種chủng 諸chư 論luận 。 成thành 悉tất 通thông 達đạt 乃nãi 至chí 不bất 為vị 世thế 間gian 。 善thiện 根căn 所sở 傾khuynh 動động 故cố 。 次thứ 第đệ 六lục 地địa 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 深thâm 入nhập 緣duyên 生sanh 。 空không 無vô 相tướng 願nguyện 。

解giải 曰viết 。 上thượng 句cú 緣duyên 生sanh 下hạ 句cú 辨biện 觀quán 。 言ngôn 深thâm 入nhập 者giả 是thị 智trí 證chứng 也dã 。 言ngôn 緣duyên 生sanh 者giả 緣duyên 謂vị 眾chúng 緣duyên 生sanh 者giả 起khởi 也dã 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 從tùng 緣duyên 生sanh 。 今kim 此thử 所sở 明minh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 下hạ 廣quảng 明minh 矣hĩ 。 空không 無vô 相tướng 願nguyện 者giả 。 依y 緣duyên 辨biện 觀quán 如như 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 緣duyên 生sanh 下hạ 云vân 。 此thử 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 諸chư 緣duyên 起khởi 。 知tri 無vô 我ngã 人nhân 了liễu 無vô 自tự 性tánh 空không 。 無vô 作tác 受thọ 者giả 。 得đắc 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 觀quán 諸chư 有hữu 支chi 皆giai 自tự 性tánh 滅diệt 畢tất 竟cánh 解giải 脫thoát 。 無vô 少thiểu 生sanh 相tương/tướng 。 得đắc 無vô 相tướng 解giải 脫thoát 門môn 。 如như 是thị 入nhập 空không 無vô 相tướng 。 已dĩ 無vô 有hữu 願nguyện 求cầu 。 大đại 悲bi 為vi 首thủ 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 得đắc 無vô 願nguyện 解giải 脫thoát 門môn 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 現hiện 前tiền 地địa 得đắc 入nhập 百bách 千thiên 空không 無vô 相tướng 願nguyện 。 三tam 三tam 昧muội 門môn 。 皆giai 現hiện 前tiền 故cố 。 次thứ 第đệ 七thất 地địa 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 出xuất 入nhập 滅diệt 定định 示thị 現hiện 難nan 量lương 。

解giải 云vân 讚tán 自tự 在tại 行hành 。 言ngôn 出xuất 入nhập 者giả 謂vị 即tức 滅diệt 定định 出xuất 入nhập 之chi 心tâm 。 言ngôn 滅diệt 定định 者giả 明minh 此thử 菩Bồ 薩Tát 無vô 漏lậu 滅diệt 心tâm 寂tịch 然nhiên 不bất 起khởi 。 似tự 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 如như 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 住trụ 滅diệt 定định 者giả 身thân 語ngữ 心tâm 行hành 無vô 不bất 皆giai 滅diệt 。 下hạ 廣quảng 明minh 也dã 。 示thị 現hiện 難nan 量lương 者giả 明minh 此thử 菩Bồ 薩Tát 示thị 現hiện 。 隨tùy 類loại 隱ẩn 顯hiển 難nan 量lương 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 此thử 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 三tam 昧muội 智trí 力lực 。 以dĩ 大đại 方phương 便tiện 。 雖tuy 示thị 現hiện 生sanh 死tử 。 而nhi 恆hằng 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 雖tuy 眷quyến 屬thuộc 圍vi 繞nhiễu 。 而nhi 常thường 樂nhạo 遠viễn 離ly 。 雖tuy 以dĩ 願nguyện 力lực 。 三tam 界giới 受thọ 生sanh 。 不bất 為vị 世thế 法pháp 之chi 所sở 染nhiễm 污ô 。 次thứ 第đệ 八bát 地địa 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 摧tồi 伏phục 魔ma 怨oán 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 。

解giải 曰viết 。 梵Phạm 云vân 魔ma 羅la 。 此thử 云vân 害hại 者giả 。 害hại 人nhân 善thiện 品phẩm 故cố 名danh 魔ma 怨oán 。 魔ma 別biệt 不bất 同đồng 。 有hữu 其kỳ 四tứ 種chủng 。 如như 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 一nhất 云vân 。 煩phiền 惱não 。 蘊uẩn 。 死tử 及cập 以dĩ 天thiên 魔ma 。 煩phiền 惱não 魔ma 者giả 謂vị 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 煩phiền 惱não 并tinh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 蘊uẩn 魔ma 者giả 謂vị 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 死tử 魔ma 者giả 謂vị 有hữu 漏lậu 內nội 法pháp 諸chư 無vô 常thường 相tương/tướng 。 天thiên 魔ma 者giả 謂vị 欲dục 界giới 第đệ 六lục 。 自Tự 在Tại 天Thiên 子Tử 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 皆giai 能năng 損tổn 害hại 。 諸chư 善thiện 法Pháp 故cố 。 四tứ 中trung 初sơ 一nhất 。 是thị 生sanh 死tử 因nhân 。 後hậu 一nhất 天thiên 魔ma 是thị 生sanh 死tử 緣duyên 。 蘊uẩn 死tử 二nhị 魔ma 是thị 生sanh 死tử 果quả 異dị 熟thục 士sĩ 用dụng 自tự 相tương/tướng 害hại 故cố 。 言ngôn 摧tồi 伏phục 者giả 如như 智Trí 度Độ 論luận 二nhị 十thập 五ngũ 云vân 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 破phá 煩phiền 惱não 魔ma 。 即tức 真chân 見kiến 道đạo 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 魔ma 怨oán 破phá 也dã 。 得đắc 法Pháp 身thân 故cố 能năng 破phá 蘊uẩn 魔ma 。 得đắc 法Pháp 身thân 道đạo 能năng 破phá 死tử 魔ma 。 然nhiên 於ư 初Sơ 地Địa 法Pháp 身thân 及cập 道đạo 亦diệc 能năng 少thiểu 分phần 破phá 蘊uẩn 。 死tử 魔ma 成thành 佛Phật 初sơ 心tâm 方phương 能năng 永vĩnh 破phá 。 故cố 佛Phật 地địa 云vân 。 由do 是thị 四tứ 魔ma 生sanh 諸chư 怖bố 畏úy 。 如Như 來Lai 永vĩnh 離ly 四tứ 種chủng 魔ma 。 故cố 不Bất 動Động 三Tam 昧Muội 。 能năng 破phá 天thiên 魔ma 。 今kim 第đệ 八bát 地địa 。 名danh 為vi 不Bất 動Động 。 初sơ 入nhập 此thử 地địa 則tắc 破phá 天thiên 魔ma 。 故cố 說thuyết 此thử 地địa 永vĩnh 摧tồi 伏phục 矣hĩ 。 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 者giả 於ư 真chân 俗tục 境cảnh 智trí 俱câu 雙song 照chiếu 。 下hạ 廣quảng 明minh 也dã 。 次thứ 第đệ 九cửu 地địa 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 法Pháp 眼nhãn 普phổ 見kiến 知tri 眾chúng 生sanh 根căn 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 演diễn 說thuyết 無vô 畏úy 。

解giải 曰viết 。 法Pháp 眼nhãn 普phổ 見kiến 者giả 。 法pháp 謂vị 軌quỹ 持trì 通thông 真chân 俗tục 境cảnh 。 眼nhãn 謂vị 淨tịnh 慧tuệ 。 照chiếu 諸chư 有hữu 情tình 。 隨tùy 其kỳ 種chủng 性tánh 悉tất 能năng 知tri 故cố 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 者giả 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 無vô 性tánh 釋thích 云vân 。 由do 法pháp 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 句cú 。 由do 義nghĩa 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 義nghĩa 理lý 。 由do 詞từ 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 言ngôn 詞từ 。 由do 辨biện 無vô 礙ngại 遍biến 於ư 十thập 方phương 。 隨tùy 其kỳ 所sở 冥minh 自tự 在tại 辨biện 說thuyết 。 通thông 以dĩ 定định 慧tuệ 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 演diễn 說thuyết 無vô 畏úy 者giả 。 謂vị 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 法Pháp 眼nhãn 能năng 見kiến 上thượng 中trung 下hạ 根căn 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 當đương 根căn 演diễn 說thuyết 。 言ngôn 無vô 畏úy 者giả 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 二nhị 十thập 四tứ 云vân 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 否phủ/bĩ 。 答đáp 曰viết 有hữu 之chi 。 一nhất 者giả 聞văn 持trì 無vô 畏úy 。 諸chư 陀đà 羅la 尼ni 。 憶ức 念niệm 不bất 忘vong 。 在tại 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。 無vô 所sở 畏úy 故cố 。 二nhị 者giả 解giải 脫thoát 無vô 畏úy 。 一nhất 切thiết 法pháp 藥dược 悉tất 能năng 分phân 別biệt 知tri 眾chúng 生sanh 根căn 。 隨tùy 應ứng 說thuyết 法Pháp 。 無vô 所sở 畏úy 故cố 。 三tam 者giả 處xứ 眾chúng 無vô 畏úy 。 十thập 方phương 有hữu 來lai 問vấn 難nạn/nan 我ngã 者giả 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 說thuyết 法Pháp 無vô 畏úy 。 四tứ 者giả 答đáp 難nạn/nan 無vô 畏úy 。 恣tứ 一nhất 切thiết 之chi 來lai 問vấn 難nạn/nan 者giả 一nhất 一nhất 皆giai 答đáp 。 能năng 斷đoạn 疑nghi 惑hoặc 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 說thuyết 法Pháp 無vô 畏úy 。 由do 具cụ 此thử 四tứ 。 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 三tam 十thập 八bát 云vân 。 此thử 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 無vô 礙ngại 智trí 。 得đắc 如Như 來Lai 妙diệu 法Pháp 。 藏tạng 作tác 大đại 法Pháp 師sư 。 得đắc 四tứ 無Vô 礙Ngại 陀Đà 羅La 尼Ni 。 門môn 以dĩ 百bách 萬vạn 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 善thiện 巧xảo 音âm 聲thanh 而nhi 演diễn 說thuyết 法Pháp 故cố 。 次thứ 第đệ 十Thập 地Địa 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 十Thập 力Lực 妙diệu 智trí 。 雷lôi 震chấn 法Pháp 音âm 近cận 無vô 等đẳng 等đẳng 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。

解giải 曰viết 。 讚tán 滿mãn 足túc 行hành 。 十Thập 力Lực 妙diệu 智trí 。 雷lôi 震chấn 法Pháp 音âm 者giả 。 佛Phật 果Quả 十Thập 力Lực 處xứ 非phi 處xứ 等đẳng 。 此thử 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 分phần/phân 得đắc 彼bỉ 故cố 。 然nhiên 智Trí 度Độ 論luận 二nhị 十thập 四tứ 云vân 。 佛Phật 有Hữu 十Thập 力Lực 菩Bồ 薩Tát 有hữu 否phủ/bĩ 。 答đáp 曰viết 有hữu 。 一nhất 者giả 一nhất 切thiết 智trí 心tâm 。 堅kiên 深thâm 窂lao 固cố 力lực 。 二nhị 者giả 具cụ 足túc 大đại 慈từ 力lực 。 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 三tam 者giả 具cụ 足túc 大đại 悲bi 力lực 。 不bất 須tu 一nhất 切thiết 供cúng 養dường 恭cung 敬kính 故cố 。 四tứ 者giả 大đại 精tinh 進tấn 力lực 。 勤cần 求cầu 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 心tâm 不bất 厭yếm 故cố 。 五ngũ 者giả 禪thiền 定định 力lực 。 一nhất 心tâm 慧tuệ 行hành 威uy 儀nghi 不bất 壞hoại 故cố 。 六lục 者giả 具cụ 足túc 智trí 慧tuệ 力lực 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 戲hí 論luận 故cố 。 七thất 者giả 不bất 厭yếm 生sanh 死tử 力lực 。 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 八bát 者giả 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 力lực 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。 九cửu 者giả 解giải 脫thoát 力lực 。 入nhập 空không 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 解giải 脫thoát 故cố 。 十thập 者giả 具cụ 足túc 無vô 礙ngại 智trí 力lực 。 深thâm 法Pháp 自tự 在tại 知tri 諸chư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 所sở 起khởi 故cố 。 然nhiên 此thử 十Thập 力Lực 於ư 十Thập 地Địa 中trung 。 各các 一nhất 隨tùy 增tăng 。 三tam 德đức 別biệt 者giả 。 五ngũ 禪thiền 定định 力lực 。 六lục 智trí 慧tuệ 力lực 。 八bát 無vô 生sanh 力lực 。 九cửu 解giải 脫thoát 力lực 。 此thử 之chi 四tứ 力lực 皆giai 是thị 自tự 利lợi 。 攝nhiếp 散tán 斷đoạn 妄vọng 為vi 斷đoạn 德đức 因nhân 。 正chánh 觀quán 解giải 脫thoát 為vi 智trí 德đức 因nhân 。 二nhị 大đại 慈từ 力lực 。 三tam 大đại 悲bi 力lực 。 七thất 不bất 厭yếm 生sanh 死tử 力lực 。 十thập 無Vô 礙Ngại 智Trí 力lực 。 此thử 之chi 四tứ 力lực 恩ân 德đức 利lợi 他tha 。 慈từ 悲bi 。 二nhị 力lực 能năng 度độ 之chi 心tâm 。 七thất 。 十thập 二nhị 力lực 所sở 度độ 之chi 境cảnh 。 四tứ 精tinh 進tấn 力lực 通thông 其kỳ 二nhị 利lợi 。 故cố 此thử 十Thập 力Lực 定định 慧tuệ 為vi 性tánh 。 相tương 應ứng 眷quyến 屬thuộc 俱câu 為vi 體thể 矣hĩ 。 具cụ 十thập 智trí 力lực 。 妙diệu 應ưng 根căn 宜nghi 演diễn 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 其kỳ 由do 雷lôi 震chấn 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 三tam 十thập 九cửu 云vân 。 此thử 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 自tự 願nguyện 力lực 起khởi 大đại 悲bi 雲vân 。 震chấn 大đại 法Pháp 雷lôi 。 通thông 明minh 無vô 畏úy 以dĩ 為vi 雷lôi 光quang 。 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 。 而nhi 為vi 密mật 雲vân 。 現hiện 種chủng 種chủng 身thân 。 普phổ 遍biến 十thập 方phương 。 演diễn 說thuyết 法Pháp 故cố 。 近cận 無vô 等đẳng 等đẳng 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 者giả 歎thán 近cận 果quả 德đức 。 佛Phật 比tỉ 菩Bồ 薩Tát 名danh 為vi 無vô 等đẳng 。 佛Phật 佛Phật 道Đạo 齊tề 故cố 名danh 為vi 等đẳng 。 此thử 第đệ 十Thập 地Địa 名danh 為vi 近cận 也dã 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 者giả 最tối 後hậu 勝thắng 定định 。 勝thắng 用dụng 堅kiên 固cố 名danh 金kim 剛cang 定định 。 故cố 一nhất 近cận 字tự 通thông 用dụng 及cập 定định 。 上thượng 來lai 十thập 段đoạn 別biệt 讚tán 十Thập 地Địa 。 又hựu 者giả 後hậu 地địa 必tất 具cụ 前tiền 德đức 。 此thử 上thượng 通thông 讚tán 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 結kết 讚tán 成thành 就tựu 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 如như 是thị 功công 德đức 。 皆giai 悉tất 具cụ 足túc 。

解giải 曰viết 。 如như 前tiền 功công 德đức 菩Bồ 薩Tát 具cụ 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 四tứ 在tại 家gia 諸chư 聖thánh 眾chúng 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。

復phục 有hữu 無vô 量lượng 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 眾chúng 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 眾chúng 。 皆giai 見kiến 聖Thánh 諦Đế 。

解giải 曰viết 。 舊cựu 經kinh 據cứ 人nhân 分phân 為vi 二nhị 眾chúng 。 此thử 皆giai 近cận 事sự 。 經kinh 合hợp 為vi 一nhất 。 言ngôn 無vô 量lượng 者giả 標tiêu 眾chúng 廣quảng 也dã 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 眾chúng 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 眾chúng 。 者giả 彰chương 其kỳ 類loại 也dã 。 此thử 順thuận 古cổ 譯dịch 。 言ngôn 說thuyết 訛ngoa 略lược 也dã 。 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 所sở 譯dịch 諸chư 經kinh 皆giai 云vân 鄔ổ 婆bà 索sách 迦ca 。 鄔Ổ 波Ba 斯Tư 迦Ca 。 鄔ổ 婆bà 云vân 近cận 迦ca 云vân 事sự 也dã 。 索sách 是thị 男nam 聲thanh 斯tư 是thị 女nữ 聲thanh 。 以dĩ 男nam 女nữ 聲thanh 辨biện 其kỳ 類loại 別biệt 。 順thuận 正chánh 理lý 論luận 三tam 十thập 七thất 云vân 。 依y 何hà 義nghĩa 說thuyết 。 鄔Ổ 波Ba 索Sách 迦Ca 。 彼bỉ 先tiên 歸quy 依y 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 寶bảo 。 親thân 近cận 承thừa 事sự 。 所sở 尊tôn 重trọng 師sư 護hộ 尸thi 羅la 故cố 。 或hoặc 能năng 習tập 近cận 如như 理lý 所sở 為vi 壞hoại 惡ác 業nghiệp 故cố 。 或hoặc 能năng 近cận 事sự 佛Phật 為vi 師sư 故cố 。 分phần/phân 同đồng 諸chư 佛Phật 得đắc 淨tịnh 尸thi 羅la 善thiện 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 淨tịnh 尸thi 羅la 者giả 在tại 家gia 五Ngũ 戒Giới 。 三tam 護hộ 身thân 業nghiệp 。 一nhất 護hộ 語ngữ 業nghiệp 。 後hậu 一nhất 通thông 護hộ 身thân 語ngữ 三tam 業nghiệp 。 前tiền 四tứ 性tánh 戒giới 。 後hậu 一nhất 遮già 戒giới 。 俱câu 表biểu 無vô 表biểu 以dĩ 為vi 自tự 體thể 。 有hữu 宗tông 表biểu 業nghiệp 謂vị 身thân 語ngữ 二nhị 。 無vô 表biểu 從tùng 表biểu 。 無vô 見kiến 無vô 對đối 法pháp 處xứ 色sắc 故cố 。 成thành 實thật 表biểu 業nghiệp 身thân 語ngữ 為vi 體thể 。 無vô 表biểu 即tức 彼bỉ 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 非phi 色sắc 心tâm 故cố 。 大Đại 乘Thừa 表biểu 業nghiệp 謂vị 即tức 是thị 思tư 。 無vô 表biểu 則tắc 依y 勝thắng 思tư 種chủng 上thượng 假giả 立lập 。 非phi 實thật 法pháp 處xứ 攝nhiếp 故cố 。 由do 具cụ 戒giới 德đức 堪kham 可khả 親thân 近cận 承thừa 事sự 。 比Bỉ 丘Khâu 及cập 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 近cận 事sự 男nam 女nữ 。 故cố 婆bà 沙sa 云vân 。 親thân 近cận 承thừa 事sự 。 諸chư 善thiện 士sĩ 故cố 。 皆giai 見kiến 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 讚tán 聖thánh 德đức 也dã 。 明minh 在tại 家gia 皆giai 證chứng 諦đế 也dã 。 見kiến 體thể 即tức 是thị 無vô 漏lậu 淨tịnh 慧tuệ 。 聖Thánh 諦Đế 即tức 是thị 。 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 從tùng 世thế 第đệ 一nhất 善thiện 根căn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 欲dục 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 生sanh 無vô 漏lậu 法pháp 名danh 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 第đệ 十thập 五ngũ 念niệm 道Đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 皆giai 名danh 見kiến 諦Đế 。 此thử 所sở 斷đoạn 者giả 知tri 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 一nhất 云vân 。 已dĩ 斷đoạn 見kiến 道đạo 一nhất 百bách 一nhất 十thập 二nhị 種chủng 煩phiền 惱não 即tức 名danh 初sơ 果quả 。 其kỳ 實thật 無Vô 學Học 亦diệc 皆giai 見kiến 諦Đế 。 今kim 依y 初sơ 見kiến 立lập 見kiến 諦Đế 名danh 。 問vấn 經kinh 言ngôn 見kiến 諦Đế 但đãn 是thị 總tổng 明minh 。 理lý 實thật 在tại 家gia 得đắc 何hà 等đẳng 果quả 。 答đáp 在tại 家gia 容dung 得đắc 前tiền 之chi 三tam 果quả 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 唯duy 是thị 出xuất 家gia 。 設thiết 第đệ 三tam 果quả 生sanh 於ư 邊biên 國quốc 無vô 佛Phật 法Pháp 處xứ 。 證chứng 第đệ 四Tứ 果Quả 鬢mấn 髮phát 自tự 落lạc 。 作tác 沙Sa 門Môn 相tướng 。 如như 婆bà 沙sa 說thuyết 。 此thử 經Kinh 列liệt 眾chúng 無Vô 學Học 先tiên 明minh 。 近cận 事sự 眾chúng 中trung 但đãn 言ngôn 見kiến 諦Đế 。 既ký 無vô 遮già 表biểu 容dung 有hữu 前tiền 三tam 。 何hà 理lý 知tri 然nhiên 。 如như 次thứ 經Kinh 云vân 。 即tức 問vấn 寶bảo 蓋cái 無vô 垢cấu 稱xưng 等đẳng 。 諸chư 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 此thử 等đẳng 居cư 士sĩ 尚thượng 是thị 應ưng 現hiện 。 大đại 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 於ư 中trung 三tam 果quả 豈khởi 不bất 得đắc 哉tai 。 從tùng 此thử 第đệ 五ngũ 在tại 家gia 七thất 賢hiền 眾chúng 於ư 中trung 分phần/phân 三tam 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 標tiêu 數số 辨biện 類loại 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。

復phục 有hữu 無vô 量lượng 。 修tu 七thất 賢hiền 行hành 。

解giải 曰viết 。 言ngôn 無vô 量lượng 者giả 彰chương 眾chúng 廣quảng 也dã 。 修tu 七thất 賢hiền 行hành 者giả 。 修tu 謂vị 進tiến 修tu 賢hiền 謂vị 賢hiền 善thiện 亦diệc 賢hiền 和hòa 也dã 。 賢hiền 位vị 有hữu 七thất 名danh 七thất 賢hiền 矣hĩ 。 其kỳ 七thất 者giả 何hà 。 一nhất 者giả 五ngũ 停đình 心tâm 觀quán 。 由do 諸chư 有hữu 情tình 。 機cơ 類loại 有hữu 五ngũ 。 謂vị 貪tham 嗔sân 癡si 慢mạn 及cập 尋tầm 思tư 。 停đình 止chỉ 其kỳ 心tâm 當đương 病bệnh 設thiết 藥dược 隨tùy 應ứng 治trị 斷đoạn 名danh 五ngũ 停đình 心tâm 。 順thuận 正chánh 理lý 論luận 五ngũ 十thập 九cửu 云vân 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 行hành 別biệt 眾chúng 多đa 。 故cố 入nhập 修tu 門môn 依y 二nhị 門môn 入nhập 。 一nhất 不bất 淨tịnh 觀quán 。 二nhị 持trì 息tức 念niệm 。 如như 瑜du 伽già 三tam 十thập 依y 聲Thanh 聞Văn 地địa 略lược 引dẫn 兩lưỡng 門môn 。 一nhất 明minh 遠viễn 離ly 二nhị 別biệt 對đối 治trị 。 明minh 遠viễn 離ly 者giả 如như 彼bỉ 論luận 云vân 。 先tiên 當đương 修tu 習tập 遠viễn 離ly 圓viên 滿mãn 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 身thân 遠viễn 離ly 。 不bất 與dữ 在tại 家gia 出xuất 家gia 。 二nhị 眾chúng 共cộng 相tương 雜tạp 住trụ 。 獨độc 處xứ 閑nhàn 靜tĩnh 。 二nhị 心tâm 遠viễn 離ly 。 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 。 染nhiễm 污ô 無vô 記ký 。 所sở 有hữu 作tác 意ý 。 修tu 習tập 諸chư 善thiện 。 能năng 引dẫn 義nghĩa 利lợi 定định 地địa 作tác 意ý 。 別biệt 對đối 治trị 者giả 。 一nhất 者giả 勤cần 修tu 不bất 淨tịnh 觀quán 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 知tri 實thật 不bất 淨tịnh 深thâm 可khả 厭yếm 逆nghịch 。 尋tầm 思tư 內nội 身thân 種chủng 種chủng 不bất 淨tịnh 。 外ngoại 諸chư 死tử 屍thi 或hoặc 男nam 或hoặc 女nữ 。 親thân 怨oán 中trung 庸dong 或hoặc 劣liệt 中trung 勝thắng 少thiểu 中trung 老lão 年niên 取thủ 彼bỉ 相tương/tướng 已dĩ 若nhược 屍thi 青thanh 瘀ứ 膿nùng 爛lạn 虫trùng 蛆thư 膖phùng 脹trướng 爛lạn 壞hoại 。 種chủng 種chủng 勝thắng 解giải 。 狐hồ 狼lang 等đẳng 食thực 支chi 節tiết 分phân 散tán 。 是thị 名danh 尋tầm 思tư 。 修tu 不bất 淨tịnh 觀quán 。 能năng 為vi 貪tham 欲dục 厭yếm 離ly 對đối 治trị 故cố 二nhị 者giả 勤cần 修tu 慈từ 愍mẫn 觀quán 。 由do 欲dục 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 作tác 意ý 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 發phát 起khởi 勝thắng 解giải 。 是thị 慈từ 愍mẫn 相tương/tướng 。 復phục 應ưng 思tư 擇trạch 親thân 品phẩm 怨oán 品phẩm 此thử 中trung 庸dong 品phẩm 。 我ngã 於ư 怨oán 品phẩm 當đương 應ưng 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 中trung 都đô 無vô 嗔sân 罵mạ 打đả 弄lộng 故cố 。 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 如như 是thị 有hữu 情tình 。 無vô 始thỉ 世thế 來lai 。 經kinh 歷lịch 生sanh 死tử 。 長trường 時thời 流lưu 轉chuyển 。 更cánh 互hỗ 或hoặc 為vì 父phụ 母mẫu 。 兄huynh 弟đệ 姊tỷ 妹muội 師sư 友hữu 。 皆giai 當đương 發phát 起khởi 平bình 等đẳng 性tánh 心tâm 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 勝thắng 解giải 。 是thị 名danh 尋tầm 思tư 修tu 慈từ 愍mẫn 觀quán 。 能năng 離ly 嗔sân 恚khuể 故cố 。 三tam 者giả 勤cần 修tu 緣duyên 起khởi 觀quán 。 能năng 正chánh 了liễu 知tri 。 十thập 有hữu 二nhị 支chi 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 緣duyên 生sanh 諸chư 行hành 無vô 不bất 皆giai 是thị 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 生sanh 已dĩ 散tán 滅diệt 。 是thị 故cố 前tiền 後hậu 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 皆giai 是thị 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 法pháp 故cố 。 其kỳ 性tánh 是thị 苦khổ 。 不bất 自tự 有hữu 故cố 。 中trung 間gian 十thập 支chi 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 性tánh 空không 無vô 我ngã 。 是thị 名danh 尋tầm 思tư 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 觀quán 。 能năng 離ly 愚ngu 癡si 故cố 。 四tứ 者giả 勤cần 修tu 界giới 差sai 別biệt 觀quán 。 謂vị 正chánh 尋tầm 思tư 地địa 等đẳng 六lục 界giới 。 地địa 為vi 堅kiên 相tương/tướng 。 水thủy 為vi 濕thấp 相tương/tướng 。 火hỏa 為vi 煖noãn 相tương/tướng 。 風phong 為vi 動động 相tương/tướng 。 空không 虛hư 空không 相tướng 。 識thức 了liễu 別biệt 相tướng 。 此thử 一nhất 切thiết 相tương/tướng 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 由do 界giới 差sai 別biệt 所sở 合hợp 成thành 身thân 發phát 起khởi 高cao 慢mạn 便tiện 為vi 顛điên 倒đảo 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 筋cân 骨cốt 血huyết 肉nhục 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 圍vi 遶nhiễu 虛hư 空không 。 施thi 設thiết 言ngôn 論luận 假giả 名danh 為vi 身thân 。 若nhược 於ư 如như 是thị 。 界giới 差sai 別biệt 觀quán 善thiện 修tu 善thiện 習tập 善thiện 多đa 修tu 習tập 。 是thị 名danh 尋tầm 思tư 界giới 差sai 別biệt 觀quán 。 能năng 離ly 憍kiêu 慢mạn 故cố 。 五ngũ 者giả 勤cần 修tu 阿a 那na 波ba 那na 觀quán 。 能năng 正chánh 了liễu 知tri 。 於ư 入nhập 出xuất 息tức 。 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 繫hệ 心tâm 了liễu 達đạt 無vô 忘vong 明minh 記ký 。 若nhược 風phong 入nhập 內nội 名danh 為vi 入nhập 息tức 。 若nhược 風phong 出xuất 外ngoại 名danh 為vi 出xuất 息tức 。 此thử 入nhập 出xuất 息tức 及cập 所sở 依y 止chỉ 。 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 此thử 中trung 都đô 無vô 持trì 息tức 入nhập 者giả 持trì 息tức 出xuất 者giả 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 假giả 設thiết 言ngôn 論luận 。 若nhược 於ư 如như 是thị 。 入nhập 出xuất 息tức 念niệm 善thiện 多đa 修tu 習tập 能năng 離ly 尋tầm 思tư 故cố 。 下hạ 總tổng 結kết 云vân 。 如như 是thị 依y 止chỉ 。 淨tịnh 行hạnh 所sở 緣duyên 尋tầm 思tư 觀quán 已dĩ 。 數sác 數sác 於ư 內nội 令linh 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 數sác 數sác 復phục 於ư 如như 所sở 尋tầm 思tư 以dĩ 勝thắng 觀quán 行hành 審thẩm 諦đế 伺tứ 察sát 。 由do 定định 為vi 依y 慧tuệ 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 由do 慧tuệ 為vi 依y 定định 得đắc 增tăng 長trưởng 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 五ngũ 停đình 心tâm 觀quán 。 二nhị 者giả 別biệt 想tưởng 念niệm 住trụ 。 正chánh 理lý 六lục 十thập 云vân 。 以dĩ 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 觀quán 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 一nhất 一nhất 別biệt 觀quán 修tu 四tứ 念niệm 住trụ 。 一nhất 身thân 念niệm 住trụ 觀quán 自tự 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 觀quán 於ư 身thân 從tùng 眼nhãn 至chí 觸xúc 十thập 處xứ 自tự 性tánh 皆giai 不bất 淨tịnh 故cố 能năng 治trị 淨tịnh 倒đảo 。 二nhị 受thọ 念niệm 住trụ 觀quán 自tự 相tương/tướng 者giả 。 唯duy 受thọ 自tự 性tánh 性tánh 自tự 苦khổ 故cố 能năng 治trị 樂nhạo/nhạc/lạc 倒đảo 。 三tam 心tâm 念niệm 住trụ 觀quán 自tự 相tương/tướng 者giả 。 唯duy 心tâm 自tự 性tánh 性tánh 自tự 無vô 常thường 能năng 治trị 常thường 倒đảo 。 四tứ 法pháp 念niệm 住trụ 觀quán 自tự 相tương/tướng 者giả 。 唯duy 法pháp 自tự 性tánh 性tánh 空không 無vô 我ngã 。 能năng 治trị 我ngã 倒đảo 。 觀quán 共cộng 相tương 者giả 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 與dữ 餘dư 有hữu 為vi 俱câu 無vô 常thường 。 性tánh 與dữ 餘dư 有hữu 漏lậu 俱câu 是thị 苦khổ 性tánh 。 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 無vô 我ngã 性tánh 。 此thử 四tứ 念niệm 住trụ 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。 相tương 應ứng 俱câu 有hữu 具cụ 五ngũ 蘊uẩn 性tánh 。 三tam 者giả 總tổng 相tương/tướng 念niệm 住trụ 。 如như 正chánh 理lý 云vân 。 雜tạp 緣duyên 法pháp 念niệm 住trụ 。 總tổng 觀quán 一nhất 切thiết 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 所sở 謂vị 非phi 常thường 苦khổ 空không 非phi 我ngã 。 如như 是thị 熟thục 修tu 智trí 及cập 定định 已dĩ 便tiện 能năng 安an 立lập 順thuận 諦đế 現hiện 觀quán 。 四tứ 者giả 煖noãn 善thiện 根căn 。 如như 正chánh 理lý 云vân 。 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 初sơ 善thiện 根căn 起khởi 名danh 為vi 煖Noãn 法Pháp 。 如như 鑽toàn 火hỏa 位vị 初sơ 煖noãn 相tương 生sanh 。 法pháp 與dữ 煖noãn 同đồng 故cố 名danh 煖Noãn 法Pháp 。 此thử 善thiện 根căn 起khởi 分phần/phân 位vị 長trường/trưởng 故cố 。 能năng 具cụ 觀quán 察sát 四tứ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 。 由do 此thử 具cụ 修tu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 觀quán 苦Khổ 諦Đế 等đẳng 。 如như 次thứ 當đương 悉tất 。 住trụ 空không 閑nhàn 者giả 修tu 習tập 此thử 煖noãn 。 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 漸tiệm 次thứ 增tăng 進tiến 。 觀quán 察sát 諸chư 有hữu 。 恆hằng 為vi 猛mãnh 盛thịnh 焰diễm 所sở 焚phần 燒thiêu 。 於ư 三Tam 寶Bảo 中trung 。 信tín 上thượng 首thủ 故cố 。 五ngũ 者giả 頂đảnh 善thiện 根căn 。 如như 正chánh 理lý 云vân 。 總tổng 緣duyên 共cộng 相tương 法pháp 念niệm 住trụ 差sai 別biệt 。 頂đảnh 聲thanh 顯hiển 此thử 是thị 最tối 勝thắng 處xứ 。 謂vị 色sắc 界giới 攝nhiếp 。 四tứ 善thiện 根căn 中trung 可khả 動động 二nhị 中trung 下hạ 者giả 名danh 煖noãn 。 上thượng 者giả 名danh 頂đảnh 。 此thử 境cảnh 行hành 相tương/tướng 與dữ 煖Noãn 法Pháp 同đồng 。 謂vị 觀quán 四Tứ 諦Đế 修tu 十thập 六lục 行hành 。 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 。 漸tiệm 次thứ 增tăng 長trưởng 。 緣duyên 三Tam 寶Bảo 信tín 多đa 現hiện 行hành 故cố 。 六lục 者giả 忍nhẫn 善thiện 根căn 。 如như 正chánh 理lý 云vân 。 總tổng 緣duyên 共cộng 相tương 法pháp 念niệm 住trụ 差sai 別biệt 。 於ư 四Tứ 諦Đế 理lý 。 能năng 忍nhẫn 可khả 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。 無vô 退thoái 墮đọa 故cố 。 然nhiên 此thử 忍Nhẫn 法Pháp 有hữu 下hạ 中trung 上thượng 。 下hạ 品phẩm 忍nhẫn 位vị 具cụ 八bát 類loại 心tâm 。 謂vị 瑜du 伽già 師sư 以dĩ 四tứ 行hành 相tương/tướng 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 名danh 下hạ 品phẩm 心tâm 。 如như 是thị 次thứ 觀quán 色sắc 無vô 色sắc 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 諦Đế 。 亦diệc 如như 是thị 觀quán 。 成thành 八bát 類loại 心tâm 名danh 下hạ 品phẩm 忍nhẫn 。 中trung 忍nhẫn 減giảm 略lược 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 。 謂vị 瑜du 伽già 師sư 以dĩ 四tứ 行hành 相tương/tướng 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 。 乃nãi 至chí 具cụ 足túc 。 以dĩ 四tứ 行hành 相tương/tướng 觀quán 欲dục 界giới 道đạo 。 於ư 上thượng 界giới 道đạo 滅diệt 一nhất 行hành 相tương 從tùng 此thử 名danh 曰viết 中trung 品phẩm 忍nhẫn 初sơ 。 漸tiệm 減giảm 漸tiệm 略lược 唯duy 以dĩ 二nhị 心tâm 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 名danh 中trung 品phẩm 忍nhẫn 。 上thượng 忍nhẫn 唯duy 觀quán 欲dục 界giới 苦Khổ 諦Đế 修tu 一nhất 行hành 相tương/tướng 。 唯duy 一nhất 剎sát 那na 。 此thử 善thiện 根căn 起khởi 不bất 相tương 續tục 故cố 名danh 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 。 七thất 者giả 世thế 第đệ 一nhất 善thiện 根căn 。 上thượng 忍nhẫn 無vô 間gian 有hữu 修tu 所sở 成thành 初sơ 開khai 聖thánh 道Đạo 門môn 。 世thế 間gian 功công 德đức 中trung 勝thắng 。 此thử 即tức 說thuyết 名danh 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 此thử 有hữu 漏lậu 故cố 名danh 為vi 世thế 間gian 。 是thị 最tối 勝thắng 故cố 。 名danh 為vi 第đệ 一nhất 。 有hữu 士sĩ 用dụng 力lực 離ly 同đồng 類loại 因nhân 引dẫn 聖thánh 道Đạo 起khởi 故cố 名danh 最tối 勝thắng 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 近cận 見kiến 道đạo 故cố 。 似tự 見kiến 道đạo 故cố 。 唯duy 修tu 爾nhĩ 所sở 似tự 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 唯duy 緣duyên 欲dục 苦khổ 故cố 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 七thất 賢hiền 行hành 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 別biệt 讚tán 具cụ 德đức 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 念Niệm 處Xứ 、 正Chánh 勤Cần 、 神Thần 足Túc 。 根căn 力lực 八bát 勝thắng 處xứ 十thập 遍biến 處xứ 。

解giải 曰viết 。 如như 正chánh 理lý 論luận 屬thuộc 七thất 賢hiền 者giả 。 言ngôn 念niệm 處xứ 者giả 。 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 性tánh 。 攝nhiếp 彼bỉ 別biệt 總tổng 初sơ 業nghiệp 位vị 故cố 。 言ngôn 正chánh 勤cần 者giả 。 勤cần 斷đoạn 二nhị 惡ác 勤cần 修tu 二nhị 善thiện 精tinh 進tấn 為vi 性tánh 。 煖noãn 位vị 增tăng 故cố 。 言ngôn 神thần 足túc 者giả 欲dục 勤cần 心tâm 觀quán 。 以dĩ 定định 為vi 性tánh 。 頂đảnh 位vị 增tăng 故cố 。 根căn 謂vị 五ngũ 根căn 。 忍nhẫn 必tất 不bất 退thoái 。 忍nhẫn 位vị 增tăng 故cố 。 力lực 謂vị 五Ngũ 力Lực 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 惑hoặc 不bất 能năng 屈khuất 。 力lực 增tăng 勝thắng 故cố 。 此thử 念niệm 住trụ 等đẳng 具cụ 五ngũ 蘊uẩn 性tánh 。 無vô 覺giác 道đạo 支chi 是thị 無vô 漏lậu 故cố 。 八bát 勝thắng 處xứ 者giả 如như 正chánh 理lý 云vân 。 一nhất 內nội 有hữu 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 少thiểu 。 二nhị 內nội 有hữu 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 多đa 。 三tam 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 少thiểu 。 四tứ 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 多đa 。 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 四tứ 色sắc 。 足túc 前tiền 成thành 八bát 。 初sơ 二nhị 勝thắng 處xứ 依y 初sơ 解giải 脫thoát 。 次thứ 二nhị 勝thắng 處xứ 依y 第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 。 前tiền 四tứ 勝thắng 處xứ 不bất 淨tịnh 相tương/tướng 轉chuyển 作tác 青thanh 瘀ứ 等đẳng 。 諸chư 行hành 相tướng 故cố 。 後hậu 四tứ 勝thắng 處xứ 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 緣duyên 欲dục 可khả 見kiến 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 清thanh 淨tịnh 相tương/tướng 轉chuyển 作tác 淨tịnh 光quang 鮮tiên 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 故cố 。 此thử 八bát 勝thắng 處xứ 能năng 制chế 所sở 緣duyên 隨tùy 所sở 樂lạc 觀quán 惑hoặc 終chung 不bất 起khởi 。 能năng 制chế 伏phục 境cảnh 心tâm 勝thắng 境cảnh 處xứ 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。 此thử 八bát 俱câu 以dĩ 無vô 貪tham 為vi 體thể 。 相tương 應ứng 俱câu 有hữu 五ngũ 蘊uẩn 為vi 性tánh 。 十thập 遍biến 處xứ 者giả 。 謂vị 周chu 遍biến 觀quán 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 及cập 以dĩ 空không 識thức 二nhị 無vô 邊biên 處xứ 。 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 周chu 遍biến 觀quán 察sát 。 無vô 有hữu 間gian 隙khích 。 故cố 名danh 遍biến 處xứ 。 十thập 中trung 前tiền 八bát 如như 勝thắng 處xứ 中trung 。 後hậu 四tứ 勝thắng 處xứ 謂vị 八bát 。 自tự 性tánh 皆giai 是thị 無vô 貪tham 。 若nhược 并tinh 助trợ 伴bạn 皆giai 五ngũ 蘊uẩn 性tánh 。 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 緣duyên 欲dục 可khả 見kiến 色sắc 。 後hậu 二nhị 遍biến 處xứ 如như 次thứ 空không 識thức 。 定định 善thiện 無vô 色sắc 為vi 其kỳ 自tự 性tánh 。 各các 緣duyên 自tự 地địa 四tứ 蘊uẩn 為vi 境cảnh 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 修tu 觀quán 行hành 者giả 。 從tùng 諸chư 勝thắng 處xứ 入nhập 諸chư 遍biến 處xứ 。 後hậu 勝thắng 前tiền 故cố 。 後hậu 四tứ 勝thắng 處xứ 雖tuy 能năng 分phân 別biệt 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 而nhi 未vị 能năng 作tác 無vô 邊biên 行hành 相tương/tướng 。 前tiền 四tứ 邊biên 處xứ 謂vị 觀quán 青thanh 等đẳng 一nhất 一nhất 無vô 邊biên 。 復phục 思tư 青thanh 等đẳng 所sở 依y 大đại 種chủng 。 故cố 觀quán 地địa 等đẳng 一nhất 一nhất 無vô 邊biên 。 此thử 所sở 緣duyên 色sắc 由do 何hà 廣quảng 大đại 。 由do 所sở 依y 空không 及cập 能năng 緣duyên 識thức 故cố 。 次thứ 觀quán 後hậu 二nhị 無vô 邊biên 處xứ 。 賢hiền 位vị 所sở 修tu 勝thắng 處xứ 遍biến 處xứ 但đãn 為vi 治trị 貪tham 俱câu 有hữu 漏lậu 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 結kết 趣thú 現hiện 觀quán 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 十thập 六lục 心tâm 行hành 趣thú 諦đế 現hiện 觀quán 。

解giải 曰viết 。 十thập 六lục 心tâm 行hành 者giả 。 依y 正chánh 理lý 論luận 。 謂vị 從tùng 煖Noãn 法Pháp 修tu 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 於ư 一nhất 一nhất 諦đế 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 苦Khổ 諦Đế 四tứ 者giả 。 一nhất 非phi 常thường 行hành 待đãi 眾chúng 緣duyên 故cố 。 二nhị 者giả 苦khổ 行hạnh 逼bức 迫bách 性tánh 故cố 。 三tam 者giả 空không 行hành 違vi 我ngã 所sở 故cố 。 四tứ 無vô 我ngã 行hành 違vi 我ngã 見kiến 故cố 。 集Tập 諦Đế 四tứ 者giả 。 一nhất 者giả 因nhân 行hành 如như 種chủng 生sanh 牙nha 故cố 。 二nhị 者giả 集tập 行hành 因nhân 集tập 果quả 現hiện 故cố 。 三tam 者giả 生sanh 行hành 令linh 果quả 相tương 續tục 故cố 。 四tứ 者giả 緣duyên 行hành 令linh 果quả 成thành 辦biện 故cố 。 滅Diệt 諦Đế 四tứ 者giả 。 一nhất 者giả 滅diệt 行hành 諸chư 蘊uẩn 盡tận 故cố 。 二nhị 者giả 靜tĩnh 行hành 三tam 毒độc 息tức 故cố 。 三tam 者giả 妙diệu 行hạnh 無vô 眾chúng 患hoạn 故cố 。 四tứ 者giả 離ly 行hành 脫thoát 眾chúng 災tai 故cố 。 道Đạo 諦Đế 四tứ 者giả 。 一nhất 者giả 道Đạo 行hạnh 通thông 聖thánh 行hành 故cố 。 二nhị 者giả 如như 行hành 契khế 正chánh 理lý 故cố 。 三tam 者giả 行hàng 行hàng 趣thú 向hướng 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 四tứ 者giả 出xuất 行hành 永vĩnh 超siêu 生sanh 死tử 故cố 。 所sở 言ngôn 心tâm 者giả 目mục 能năng 緣duyên 心tâm 。 所sở 言ngôn 行hạnh 者giả 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 以dĩ 能năng 緣duyên 心tâm 緣duyên 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 施thi 設thiết 彼bỉ 等đẳng 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 見kiến 緣duyên 於ư 相tương/tướng 名danh 為vi 心tâm 行hành 。 俱câu 慧tuệ 為vi 體thể 。 具cụ 五ngũ 蘊uẩn 故cố 。 趣thú 諦đế 現hiện 觀quán 者giả 。 趣thú 謂vị 能năng 趣thú 即tức 十thập 六lục 行hành 。 諦đế 現hiện 觀quán 者giả 是thị 所sở 趣thú 故cố 世thế 第đệ 一nhất 後hậu 名danh 諦đế 現hiện 觀quán 。 如như 俱câu 舍xá 云vân 。 此thử 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 見kiến 現hiện 觀quán 。 唯duy 無vô 漏lậu 慧tuệ 見kiến 諦Đế 分phân 明minh 名danh 見kiến 現hiện 觀quán 。 二nhị 緣duyên 現hiện 觀quán 。 此thử 無vô 漏lậu 慧tuệ 及cập 慧tuệ 相tương 應ứng 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 名danh 緣duyên 現hiện 觀quán 。 三tam 事sự 現hiện 觀quán 。 謂vị 前tiền 相tương 應ứng 及cập 道đạo 共cộng 等đẳng 同đồng 一nhất 事sự 業nghiệp 名danh 事sự 現hiện 觀quán 。 即tức 七thất 賢hiền 依y 趣thú 諦đế 現hiện 觀quán 乃nãi 至chí 無Vô 學Học 。 皆giai 所sở 趣thú 故cố 。 讚tán 已dĩ 成thành 德đức 。 約ước 位vị 以dĩ 明minh 聞văn 法Pháp 獲hoạch 益ích 。 至chí 下hạ 當đương 悉tất 。 從tùng 此thử 第đệ 六lục 人nhân 王vương 自tự 在tại 眾chúng 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。

復phục 有hữu 十thập 六lục 。 大đại 國quốc 王vương 波Ba 斯Tư 匿Nặc 。 王vương 等đẳng 各các 與dữ 若nhược 干can 。 千thiên 萬vạn 眷quyến 屬thuộc 俱câu 。

解giải 曰viết 。 十thập 六lục 國quốc 名danh 如như 下hạ 當đương 列liệt 。 彼bỉ 諸chư 國quốc 王vương 。 皆giai 來lai 詣nghệ 會hội 。 舉cử 波Ba 斯Tư 匿Nặc 等đẳng 彼bỉ 諸chư 王vương 。 象tượng 馬mã 等đẳng 軍quân 王vương 諸chư 導đạo 從tùng 及cập 以dĩ 親thân 屬thuộc 其kỳ 數số 既ký 多đa 故cố 。 結kết 集tập 者giả 云vân 若nhược 干can 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 七thất 六lục 欲dục 諸chư 天thiên 眾chúng 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。

復phục 有hữu 六Lục 欲Dục 天Thiên 王vương 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 等đẳng 與dữ 其kỳ 眷quyến 屬thuộc 。 無vô 量lượng 天thiên 子tử 俱câu 。

解giải 曰viết 。 六Lục 欲Dục 天Thiên 王vương 者giả 初sơ 標tiêu 類loại 也dã 。 欲dục 謂vị 欲dục 界giới 。 婬dâm 食thực 引dẫn 貪tham 。 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 天thiên 處xứ 有hữu 六lục 。 如như 順thuận 正chánh 理lý 三tam 十thập 一nhất 云vân 。 一nhất 四Tứ 大Đại 王Vương 眾chúng 天thiên 。 居cư 妙Diệu 高Cao 山Sơn 第đệ 四tứ 層tằng 級cấp 。 謂vị 彼bỉ 天thiên 眾chúng 事sự 四tứ 大đại 王vương 。 是thị 四tứ 大đại 王vương 之chi 所sở 領lãnh 故cố 。 二nhị 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 居cư 妙diệu 高cao 頂đảnh 。 謂vị 彼bỉ 天thiên 處xứ 三tam 十thập 三tam 部bộ 。 諸chư 天thiên 所sở 居cư 。 三tam 夜dạ 摩ma 天thiên 。 謂vị 彼bỉ 天thiên 處xứ 時thời 時thời 多đa 分phần 稱xưng 快khoái 樂lạc 哉tai 。 四tứ 覩Đổ 史Sử 多Đa 天Thiên 。 謂vị 彼bỉ 天thiên 處xứ 於ư 自tự 所sở 受thọ 。 生sanh 喜hỷ 足túc 心tâm 。 五ngũ 樂lạc 變biến 化hóa 天thiên 。 謂vị 彼bỉ 天thiên 處xứ 樂nhạo/nhạc/lạc 化hóa 欲dục 境cảnh 於ư 中trung 受thọ 樂lạc 。 六lục 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 謂vị 彼bỉ 天thiên 處xứ 於ư 他tha 所sở 化hóa 妙diệu 欲dục 境cảnh 中trung 。 自tự 在tại 受thọ 樂lạc 。 彼bỉ 諸chư 天thiên 王vương 皆giai 來lai 。 詣nghệ 會hội 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 等đẳng 者giả 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 主chủ 也dã 。 梵Phạm 云vân 釋Thích 迦Ca 提đề 婆bà 因nhân 達đạt 羅la 者giả 。 釋Thích 迦Ca 姓tánh 也dã 此thử 翻phiên 為vi 能năng 。 提đề 婆bà 天thiên 也dã 因nhân 陀đà 羅la 帝đế 也dã 。 此thử 正chánh 翻phiên 云vân 能năng 天thiên 帝đế 也dã 。 今kim 此thử 經Kinh 云vân 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 梵Phạn 語ngữ 訛ngoa 略lược 。 若nhược 餘dư 處xứ 云vân 天Thiên 帝Đế 釋Thích 者giả 。 言ngôn 乃nãi 倒đảo 耳nhĩ 。 往vãng 昔tích 過quá 去khứ 。 字tự 憍kiêu 尸thi 迦ca 此thử 云vân 繭kiển 兒nhi 。 又hựu 名danh 阿a 摩ma 揭yết 陀đà 此thử 云vân 無vô 毒độc 害hại 。 即tức 摩ma 揭yết 陀đà 國quốc 。 過quá 去khứ 帝Đế 釋Thích 修tu 因nhân 之chi 處xứ 用dụng 為vi 國quốc 名danh 。 彼bỉ 國quốc 舊cựu 名danh 置trí 甘cam 露lộ 處xứ 。 如như 智trí 論luận 說thuyết 。 劫kiếp 初sơ 帝Đế 釋Thích 與dữ 阿a 修tu 羅la 。 以dĩ 山sơn 為vi 鑽toàn 。 乳nhũ 海hải 得đắc 甘cam 露lộ 置trí 於ư 此thử 地địa 因nhân 以dĩ 名danh 焉yên 。 帝Đế 釋Thích 往vãng 昔tích 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 人nhân 以dĩ 為vi 同đồng 伴bạn 有hữu 善thiện 法Pháp 。 天thiên 人nhân 圓viên 生sanh 天thiên 人nhân 歡hoan 喜hỷ 天thiên 人nhân 說thuyết 支chi 夫phu 人nhân 同đồng 修tu 勝thắng 業nghiệp 故cố 生sanh 天thiên 中trung 。 有hữu 善thiện 法Pháp 堂đường 圓viên 生sanh 樹thụ 歡hoan 喜hỷ 園viên 阿a 修tu 羅la 女nữ 。 設thiết 支chi 夫phu 人nhân 。 此thử 等đẳng 因nhân 緣duyên 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 。 舉cử 此thử 等đẳng 餘dư 五ngũ 天thiên 主chủ 也dã 。 與dữ 其kỳ 眷quyến 屬thuộc 等đẳng 者giả 。 明minh 諸chư 天thiên 眾chúng 隨tùy 天thiên 主chủ 來lai 故cố 言ngôn 無vô 量lượng 。 從tùng 此thử 第đệ 八bát 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 眾chúng 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 色sắc 四tứ 靜tĩnh 慮lự 諸chư 大Đại 梵Phạm 王Vương 。 亦diệc 與dữ 眷quyến 屬thuộc 。 無vô 量lượng 天thiên 子tử 俱câu 。

解giải 曰viết 。 色sắc 四tứ 靜tĩnh 慮lự 者giả 初sơ 標tiêu 類loại 也dã 。 色sắc 謂vị 色sắc 界giới 。 色sắc 貪tham 隨tùy 增tăng 。 色sắc 定định 地địa 中trung 靜tĩnh 慮lự 有hữu 四tứ 。 靜tĩnh 謂vị 寂tịch 靜tĩnh 慮lự 者giả 緣duyên 慮lự 。 慮lự 專chuyên 一nhất 境cảnh 故cố 名danh 靜tĩnh 慮lự 。 順thuận 正chánh 理lý 論luận 二nhị 十thập 一nhất 云vân 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 地địa 天thiên 處xứ 有hữu 三tam 。 一nhất 梵Phạm 眾chúng 天thiên 。 大đại 梵Phạm 所sở 有hữu 所sở 化hóa 所sở 領lãnh 故cố 名danh 梵Phạm 眾chúng 。 二nhị 梵Phạm 輔phụ 天thiên 。 大đại 梵Phạm 前tiền 後hậu 行hàng 列liệt 侍thị 衛vệ 故cố 名danh 梵Phạm 輔phụ 。 三tam 大đại 梵Phạm 天Thiên 。 廣quảng 善thiện 所sở 生sanh 故cố 名danh 為vi 梵Phạm 。 此thử 梵Phạm 即tức 大đại 故cố 名danh 大đại 梵Phạm 。 由do 彼bỉ 獲hoạch 行hành 中trung 間gian 定định 故cố 。 最tối 初sơ 生sanh 故cố 。 最tối 後hậu 歿một 故cố 。 威uy 德đức 等đẳng 勝thắng 故cố 名danh 為vi 大đại 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 天thiên 處xứ 有hữu 三tam 。 一nhất 少thiểu 光quang 天thiên 。 自tự 地địa 天thiên 內nội 光quang 最tối 小tiểu 故cố 。 二nhị 無Vô 量Lượng 光Quang 天Thiên 。 光quang 明minh 轉chuyển 勝thắng 量lượng 難nan 測trắc 故cố 。 三tam 極Cực 光Quang 淨Tịnh 天Thiên 。 淨tịnh 光quang 遍biến 照chiếu 自tự 地địa 處xứ 故cố 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 天thiên 處xứ 有hữu 三tam 。 一nhất 少thiểu 淨tịnh 天thiên 。 意ý 地địa 受thọ 樂lạc 說thuyết 名danh 為vi 淨tịnh 。 於ư 自tự 地địa 中trung 此thử 淨tịnh 最tối 劣liệt 故cố 。 二nhị 無Vô 量Lượng 淨Tịnh 天Thiên 。 此thử 淨tịnh 轉chuyển 增tăng 量lượng 難nan 測trắc 故cố 。 三tam 遍biến 淨tịnh 天thiên 。 此thử 淨tịnh 周chu 普phổ 故cố 名danh 遍biến 淨tịnh 。 意ý 顯hiển 更cánh 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 能năng 過quá 此thử 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 天thiên 處xứ 有hữu 九cửu 。 一nhất 無vô 雲vân 天thiên 。 以dĩ 下hạ 空không 中trung 天thiên 所sở 居cư 地địa 如như 雲vân 密mật 合hợp 故cố 說thuyết 名danh 雲vân 。 此thử 上thượng 諸chư 天thiên 更cánh 無vô 雲vân 地địa 在tại 無vô 雲vân 首thủ 故cố 名danh 無vô 雲vân 。 二nhị 福phước 生sanh 天thiên 。 更cánh 有hữu 異dị 生sanh 勝thắng 福phước 方phương 所sở 可khả 往vãng 生sanh 故cố 。 三tam 廣quảng 果quả 天thiên 。 居cư 在tại 方phương 所sở 異dị 生sanh 果quả 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。 四tứ 無vô 想tưởng 天thiên 。 修tu 加gia 行hành 時thời 偏thiên 厭yếm 於ư 想tưởng 想tưởng 滅diệt 為vi 首thủ 。 名danh 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。 自tự 上thượng 五ngũ 天thiên 名danh 五ngũ 淨tịnh 居cư 。 離ly 欲dục 諸chư 聖thánh 以dĩ 聖thánh 道Đạo 水thủy 濯trạc 煩phiền 惱não 垢cấu 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 。 淨tịnh 身thân 所sở 止chỉ 故cố 名danh 淨tịnh 居cư 。 一nhất 無vô 繁phồn 天thiên 。 繁phồn 謂vị 繁phồn 雜tạp 或hoặc 謂vị 繁phồn 廣quảng 。 無vô 繫hệ 雜tạp 中trung 此thử 最tối 初sơ 故cố 。 繁phồn 廣quảng 天thiên 中trung 此thử 最tối 劣liệt 故cố 。 二nhị 無vô 熱nhiệt 天thiên 。 已dĩ 善thiện 伏phục 除trừ 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 上thượng 中trung 品phẩm 障chướng 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 調điều 柔nhu 離ly 諸chư 熱nhiệt 惱não 故cố 。 三tam 善thiện 現hiện 天thiên 。 已dĩ 得đắc 上thượng 品phẩm 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 果quả 德đức 易dị 彰chương 故cố 。 四tứ 善thiện 見kiến 天thiên 。 雜tạp 修tu 定định 障chướng 除trừ 品phẩm 至chí 微vi 見kiến 極cực 清thanh 徹triệt 故cố 。 五ngũ 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 更cánh 無vô 有hữu 處xứ 於ư 有hữu 色sắc 中trung 能năng 過quá 於ư 此thử 名danh 色sắc 究cứu 竟cánh 。 諸chư 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王vương 者giả 。 西tây 云vân 梵Phạm 摩ma 此thử 云vân 寂tịch 靜tĩnh 又hựu 亦diệc 清thanh 淨tịnh 清thanh 潔khiết 之chi 義nghĩa 。 即tức 四tứ 靜tĩnh 慮lự 俱câu 得đắc 梵Phạm 名danh 。 第đệ 四tứ 禪thiền 主chủ 名danh 為vi 大đại 梵Phạm 。 故cố 大đại 般Bát 若Nhã 五ngũ 百bách 七thất 十thập 云vân 。 堪Kham 忍Nhẫn 世Thế 界Giới 。 主chủ 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 即tức 同đồng 法pháp 華hoa 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 主chủ 。 梵Phạm 天Thiên 王Vương 也dã 。 然nhiên 第đệ 四tứ 禪thiền 等đẳng 大Đại 千Thiên 界Giới 。 下hạ 三tam 靜tĩnh 慮lự 皆giai 有hữu 梵Phạm 王Vương 。 自tự 地địa 中trung 尊tôn 亦diệc 得đắc 名danh 大đại 。 梵Phạm 王Vương 無vô 量lượng 故cố 得đắc 云vân 諸chư 。 經kinh 但đãn 總tổng 言ngôn 色sắc 四tứ 靜tĩnh 慮lự 諸chư 大Đại 梵Phạm 王Vương 。 明minh 盡tận 來lai 也dã 。 亦diệc 與dữ 眷quyến 屬thuộc 。 無vô 量lượng 天thiên 子tử 。 俱câu 者giả 同đồng 欲dục 界giới 來lai 。 故cố 復phục 云vân 亦diệc 。 王vương 來lai 臣thần 從tùng 眷quyến 屬thuộc 必tất 俱câu 。 數số 既ký 繁phồn 多đa 故cố 云vân 無vô 量lượng 。 化hóa 身thân 變biến 土thổ/độ 義nghĩa 如như 常thường 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 九cửu 諸chư 趣thú 變biến 化hóa 眾chúng 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 諸chư 趣thú 變biến 化hóa 。 無vô 量lượng 有hữu 情tình 。

解giải 曰viết 。 諸chư 趣thú 變biến 化hóa 者giả 六lục 趣thú 不bất 一nhất 故cố 名danh 為vi 諸chư 。 趣thú 即tức 所sở 趣thú 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 變biến 謂vị 改cải 轉chuyển 化hóa 謂vị 化hóa 現hiện 。 問vấn 此thử 變biến 化hóa 眾chúng 定định 目mục 何hà 趣thú 。 答đáp 經kinh 中trung 無vô 簡giản 通thông 六lục 趣thú 也dã 。 然nhiên 變biến 化hóa 通thông 如như 俱câu 舍xá 論luận 二nhị 十thập 七thất 云vân 有hữu 其kỳ 五ngũ 種chủng 。 一nhất 者giả 修tu 得đắc 。 二nhị 者giả 生sanh 得đắc 。 三tam 者giả 咒chú 得đắc 。 四tứ 者giả 藥dược 得đắc 。 五ngũ 者giả 業nghiệp 得đắc 。 天thiên 趣thú 具cụ 五ngũ 人nhân 唯duy 有hữu 四tứ 。 無vô 生sanh 得đắc 故cố 。 鬼quỷ 等đẳng 亦diệc 四tứ 。 無vô 修tu 得đắc 故cố 。 傍bàng 生sanh 地địa 獄ngục 有hữu 生sanh 業nghiệp 二nhị 。 能năng 起khởi 通thông 者giả 俱câu 得đắc 來lai 矣hĩ 。 若nhược 爾nhĩ 人nhân 天thiên 二nhị 趣thú 如như 上thượng 具cụ 明minh 。 修tu 羅la 鬼quỷ 畜súc 如như 次thứ 別biệt 辨biện 。 變biến 化hóa 即tức 彼bỉ 此thử 眾chúng 是thị 何hà 。 地địa 獄ngục 趣thú 中trung 如như 何hà 變biến 化hóa 。 設thiết 有hữu 變biến 化hóa 得đắc 聞văn 經Kinh 否phủ/bĩ 。 答đáp 此thử 權quyền 彼bỉ 實thật 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 正Chánh 法Pháp 念niệm 云vân 。 根căn 本bổn 地địa 獄ngục 及cập 眷quyến 屬thuộc 處xứ 惡ác 業nghiệp 力lực 故cố 。 種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。 正chánh 理lý 三tam 十thập 一nhất 云vân 。 孤cô 獨độc 地địa 獄ngục 亦diệc 有hữu 變biến 化hóa 。 雖tuy 純thuần 苦khổ 趣thú 亦diệc 得đắc 聞văn 經Kinh 。 云vân 何hà 知tri 耶da 。 又hựu 如như 大đại 般Bát 若Nhã 第đệ 一nhất 云vân 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 不bất 起khởi 本bổn 座tòa 。 復phục 入nhập 師sư 子tử 遊du 戲hí 等đẳng 持trì 。 現hiện 神thần 通thông 力lực 。 令linh 此thử 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 六lục 種chủng 變biến 動động 。

時thời 此thử 世thế 界giới 。 所sở 有hữu 地địa 獄ngục 。 傍bàng 生sanh 鬼quỷ 界giới 及cập 餘dư 無vô 暇hạ 。 險hiểm 惡ác 趣thú 坑khanh 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 離ly 苦khổ 難nạn 。 從tùng 彼bỉ 捨xả 命mạng 得đắc 生sanh 。 人nhân 中trung 及cập 六lục 欲dục 天thiên 。 皆giai 憶ức 宿túc 住trụ 。 歡hoan 喜hỷ 踊dũng 躍dược 。 同đồng 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 以dĩ 慇ân 淨tịnh 心tâm 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 以dĩ 彼bỉ 准chuẩn 此thử 六lục 趣thú 皆giai 來lai 。 若nhược 依y 此thử 解giải 經kinh 變biến 化hóa 言ngôn 乃nãi 通thông 二nhị 釋thích 。 一nhất 由do 如Như 來Lai 將tương 說thuyết 。 經kinh 前tiền 神thần 力lực 動động 地địa 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 大đại 悲bi 變biến 化hóa 。 二nhị 則tắc 苦khổ 趣thú 惡ác 業nghiệp 有hữu 情tình 。 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 。 業nghiệp 力lực 變biến 化hóa 脫thoát 苦khổ 得đắc 樂lạc 。 詣nghệ 會hội 聞văn 經Kinh 彼bỉ 眾chúng 既ký 多đa 云vân 無vô 量lượng 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 十thập 明minh 修tu 羅la 八bát 部bộ 眾chúng 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 阿a 修tu 羅la 等đẳng 。 若nhược 干can 眷quyến 屬thuộc 俱câu 。

解giải 曰viết 。 阿a 修tu 羅la 等đẳng 。 者giả 等đẳng 彼bỉ 天thiên 。 龍long 。 藥dược 叉xoa 。 健kiện 達đạt 縛phược 。 揭yết 路lộ 荼đồ 。 緊khẩn 捺nại 洛lạc 。 莫mạc 呼hô 洛lạc 伽già 。 此thử 八bát 部bộ 眾chúng 。 常thường 隨tùy 佛Phật 故cố 。 阿a 修tu 羅la 者giả 。 訛ngoa 也dã 新tân 云vân 阿a 素tố 洛lạc 。 阿a 者giả 云vân 非phi 素tố 洛lạc 云vân 天thiên 。 以dĩ 多đa 謟siểm 詐trá 無vô 天thiên 行hành 故cố 名danh 曰viết 非phi 天thiên 。 佛Phật 地địa 瑜du 伽già 云vân 天thiên 趣thú 攝nhiếp 。 雜tạp 心tâm 鬼quỷ 趣thú 。 正Chánh 法Pháp 念niệm 經kinh 鬼quỷ 畜súc 趣thú 攝nhiếp 。 伽già 陀đà 經Kinh 云vân 鬼quỷ 畜súc 及cập 天thiên 三tam 趣thú 攝nhiếp 故cố 。 羅la 睺hầu 阿a 修tu 羅la 是thị 師sư 子tử 兒nhi 畜súc 生sanh 所sở 攝nhiếp 。 十Thập 地Địa 經kinh 說thuyết 此thử 有hữu 五ngũ 類loại 。 一nhất 極cực 溺nịch 者giả 住trụ 於ư 人nhân 間gian 深thâm 山sơn 大đại 窟quật 非phi 天thiên 宮cung 也dã 。 妙Diệu 高Cao 山Sơn 北bắc 大đại 海hải 之chi 下hạ 。 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 由do 旬tuần 。 有hữu 羅la 睺hầu 宮cung 此thử 云vân 執chấp 日nhật 。 次thứ 下hạ 復phục 有hữu 勇dũng 健kiện 之chi 宮cung 。 次thứ 下hạ 復phục 有hữu 華hoa 鬘man 之chi 宮cung 。 一nhất 一nhất 相tương/tướng 去khứ 。 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 由do 旬tuần 。 其kỳ 次thứ 最tối 下hạ 有hữu 毘tỳ 摩ma 質chất 多đa 羅la 宮cung 。 新tân 云vân 吠phệ 摩ma 質chất 呾đát 利lợi 此thử 云vân 綺ỷ 羅la 盡tận 。 以dĩ 文văn 身thân 故cố 。 或hoặc 云vân 寶bảo 飾sức 寶bảo 冠quan 飾sức 服phục 此thử 為vi 最tối 大đại 。 帝Đế 釋Thích 妻thê 翁ông 說thuyết 支chi 父phụ 也dã 。 居cư 大đại 海hải 下hạ 時thời 復phục 大đại 唱xướng 我ngã 是thị 毘tỳ 摩ma 質chất 多đa 。 阿a 脩tu 羅la 王vương 。 言ngôn 天thiên 神thần 者giả 身thân 有hữu 光quang 明minh 。 住trụ 空không 宮cung 也dã 。 言ngôn 龍long 神thần 者giả 正Chánh 法Pháp 念niệm 云vân 此thử 有hữu 二nhị 類loại 。 一nhất 者giả 法pháp 行hành 謂vị 難Nan 陀Đà 等đẳng 。 二nhị 非phi 法pháp 行hành 謂vị 黑hắc 色sắc 等đẳng 。 如như 常thường 分phân 別biệt 。 藥dược 叉xoa 神thần 者giả 此thử 云vân 勇dũng 健kiện 亦diệc 云vân 輕khinh 捷tiệp 。 飛phi 騰đằng 虛hư 空không 。 部bộ 攝nhiếp 地địa 行hành 諸chư 羅la 剎sát 也dã 。 如như 起khởi 世thế 經kinh 此thử 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 地địa 居cư 。 二nhị 者giả 空không 居cư 。 三tam 者giả 欲dục 天thiên 。 守thủ 護hộ 城thành 門môn 。 言ngôn 夜dạ 叉xoa 者giả 訛ngoa 也dã 。 健kiện 達đạt 縛phược 者giả 此thử 云vân 尋tầm 香hương 。 諸chư 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 神thần 。 地địa 居cư 山sơn 穴huyệt 諸chư 天thiên 須tu 樂nhạo/nhạc/lạc 身thân 有hữu 相tương/tướng 現hiện 即tức 往vãng 昇thăng 天thiên 。 言ngôn 乾càn 闥thát 婆bà 訛ngoa 也dã 。 揭yết 路lộ 荼đồ 者giả 此thử 云vân 妙diệu 翅sí 。 妙diệu 翅sí 鳥điểu 神thần 也dã 。 云vân 迦ca 婁lâu 羅la 金kim 翅sí 鳥điểu 者giả 訛ngoa 謬mậu 也dã 。 毛mao 羽vũ 之chi 色sắc 。 雜tạp 以dĩ 眾chúng 寶bảo 。 豈khởi 唯duy 金kim 色sắc 。 如như 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 此thử 有hữu 四tứ 生sanh 食thực 四tứ 生sanh 龍long 。 如như 常thường 分phân 別biệt 。 緊khẩn 捺nại 洛lạc 者giả 此thử 云vân 疑nghi 神thần 。 其kỳ 形hình 似tự 人nhân 。 頭đầu 有hữu 一nhất 角giác 面diện 極cực 端đoan 正chánh 。 疑nghi 人nhân 非phi 人nhân 故cố 曰viết 疑nghi 神thần 。 此thử 即tức 諸chư 天thiên 法Pháp 樂lạc 神thần 也dã 。 言ngôn 緊khẩn 那na 羅la 者giả 訛ngoa 也dã 。 莫mạc 呼hô 洛lạc 伽già 。 者giả 此thử 云vân 大đại 腹phúc 。 大đại 蟒mãng 田điền 蛇xà 。 腹phúc 行hành 之chi 類loại 。 言ngôn 摩ma 睺hầu 羅la 伽già 者giả 訛ngoa 也dã 。 此thử 等đẳng 非phi 人nhân 何hà 得đắc 隨tùy 佛Phật 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 經Kinh 云vân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 八bát 部bộ 鬼quỷ 神thần 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。 生sanh 於ư 惡ác 道đạo 。 而nhi 常thường 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 佛Phật 言ngôn 以dĩ 二nhị 種chủng 業nghiệp 。 一nhất 以dĩ 惡ác 故cố 。 生sanh 於ư 惡ác 道đạo 。 二nhị 以dĩ 善thiện 故cố 。 多đa 受thọ 快khoái 樂lạc 。 又hựu 問vấn 善thiện 惡ác 二nhị 異dị 。 何hà 得đắc 同đồng 耶da 。 佛Phật 言ngôn 亦diệc 得đắc 八bát 部bộ 鬼quỷ 神thần 。 皆giai 曰viết 人nhân 非phi 人nhân 也dã 。 天thiên 神thần 者giả 過quá 去khứ 以dĩ 車xa 輿dư 舍xá 宅trạch 飯phạn 食thực 供cúng 養dường 。 三Tam 寶Bảo 父phụ 母mẫu 賢hiền 勝thắng 之chi 人nhân 。 猶do 懷hoài 慳san 儉kiệm 諂siểm 佞nịnh 嫉tật 妬đố 故cố 受thọ 天thiên 神thần 身thân 。 如như 普phổ 光quang 淨tịnh 勝thắng 天thiên 也dã 。 龍long 神thần 者giả 修tu 達đạt 德đức 本bổn 。 廣quảng 行hành 檀đàn 施thí 。 不bất 依y 正chánh 念niệm 急cấp 性tánh 好hảo/hiếu 嗔sân 故cố 受thọ 龍long 身thân 。 如như 摩ma 尼ni 光quang 夜dạ 叉xoa 神thần 者giả 好hảo/hiếu 大đại 布bố 施thí 。 或hoặc 先tiên 損tổn 害hại 後hậu 加gia 饒nhiêu 益ích 。 隨tùy 功công 勝thắng 負phụ 汝nhữ 在tại 天thiên 上thượng 空không 中trung 地địa 下hạ 。 乾càn 闥thát 婆bà 者giả 前tiền 生sanh 亦diệc 少thiểu 瞋sân 恚khuể 。 常thường 好hiếu 布bố 施thí 。 以dĩ 青thanh 蓮liên 華hoa 自tự 嚴nghiêm 其kỳ 身thân 。 作tác 眾chúng 伎kỹ 樂nhạc 。 今kim 為vi 此thử 神thần 常thường 為vi 諸chư 天thiên 。 奏tấu 諸chư 伎kỹ 樂nhạc 。 阿a 脩tu 羅la 神thần 者giả 此thử 神thần 志chí 強cường 不bất 隨tùy 善thiện 友hữu 。 所sở 作tác 淨tịnh 福phước 好hảo/hiếu 逐trục 幻huyễn 為vi 作tác 諸chư 邪tà 福phước 。 傍bàng 於ư 邪tà 師sư 甚thậm 好hiếu 布bố 施thí 。 又hựu 樂nhạo 觀quan 他tha 鬪đấu 訟tụng 。 之chi 事sự 故cố 受thọ 此thử 身thân 。 迦ca 婁lâu 羅la 神thần 者giả 先tiên 修tu 大đại 捨xả 。 常thường 有hữu 高cao 心tâm 以dĩ 陵lăng 於ư 物vật 故cố 受thọ 此thử 身thân 。 緊khẩn 那na 羅la 神thần 者giả 昔tích 好hảo/hiếu 勸khuyến 人nhân 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 未vị 正chánh 其kỳ 志chí 逐trục 諸chư 邪tà 行hành 故cố 受thọ 此thử 身thân 。 摩ma 睺hầu 羅la 伽già 。 神thần 者giả 布bố 施thí 護hộ 法Pháp 。 性tánh 好hiếu 瞋sân 恚khuể 故cố 受thọ 此thử 身thân 。 人nhân 非phi 人nhân 等đẳng 。 皆giai 由do 依y 附phụ 邪tà 師sư 行hành 謟siểm 惡ác 道đạo 以dĩ 邪tà 亂loạn 正chánh 俱câu 謂vị 是thị 道đạo 生sanh 彼bỉ 類loại 中trung 。 由do 有hữu 善thiện 故cố 。 得đắc 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 此thử 或hoặc 願nguyện 生sanh 或hoặc 是thị 變biến 化hóa 。 各các 與dữ 眷quyến 屬thuộc 。 云vân 若nhược 干can 矣hĩ 。 上thượng 來lai 別biệt 明minh 當đương 根căn 眾chúng 竟cánh 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 明minh 變biến 化hóa 眾chúng 於ư 中trung 分phần/phân 三tam 。 一nhất 明minh 現hiện 法Pháp 座tòa 。 二nhị 明minh 現hiện 寶bảo 華hoa 。 三Tam 明Minh 遍biến 諸chư 國quốc 。 就tựu 初sơ 文văn 中trung 復phục 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 所sở 現hiện 座tòa 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。

復phục 有hữu 變biến 現hiện 十thập 方phương 。 淨tịnh 土độ 而nhi 現hiện 百bách 億ức 。 師sư 子tử 之chi 座tòa 。

解giải 曰viết 。

復phục 有hữu 變biến 現hiện 十thập 方phương 淨tịnh 土độ 者giả 。 變biến 謂vị 改cải 轉chuyển 隱ẩn 穢uế 示thị 淨tịnh 。 土thổ/độ 體thể 本bổn 有hữu 故cố 得đắc 變biến 名danh 。 現hiện 謂vị 化hóa 現hiện 無vô 而nhi 忽hốt 有hữu 。 華hoa 坐tọa 本bổn 無vô 故cố 稱xưng 化hóa 現hiện 。 能năng 變biến 之chi 人nhân 。 唯duy 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 變biến 之chi 土thổ/độ 淨tịnh 妙diệu 四tứ 塵trần 。 廣quảng 博bác 莊trang 嚴nghiêm 。 遍biến 十thập 方phương 故cố 。 即tức 是thị 瑜du 伽già 三tam 十thập 七thất 說thuyết 。 示thị 現hiện 轉chuyển 變biến 所sở 作tác 自tự 在tại 。 能năng 施thí 安an 樂lạc 四tứ 種chủng 變biến 也dã 。 而nhi 現hiện 百bách 億ức 者giả 。 此thử 方phương 常thường 數sổ 十thập 十thập 而nhi 增tăng 。 十thập 萬vạn 為vi 億ức 此thử 有hữu 百bách 億ức 。 即tức 是thị 西tây 方phương 百bách 洛lạc 叉xoa 矣hĩ 。 師sư 子tử 之chi 座tòa 。 者giả 佛Phật 坐tọa 說thuyết 法Pháp 名danh 師sư 子tử 座tòa 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 現hiện 能năng 說thuyết 法Pháp 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 佛Phật 坐tọa 其kỳ 上thượng 。 廣quảng 宣tuyên 法Pháp 要yếu 。

解giải 曰viết 。 既ký 現hiện 法Pháp 座tòa 佛Phật 於ư 其kỳ 上thượng 廣quảng 宣tuyên 法Pháp 要yếu 。 法pháp 之chi 要yếu 者giả 惟duy 般Bát 若Nhã 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 明minh 現hiện 寶bảo 花hoa 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 所sở 現hiện 花hoa 。 後hậu 明minh 現hiện 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 明minh 所sở 現hiện 花hoa 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 一nhất 一nhất 座tòa 前tiền 。 各các 現hiện 一nhất 華hoa 是thị 百bách 億ức 花hoa 。 眾chúng 寶bảo 嚴nghiêm 飾sức 。

解giải 曰viết 。 一nhất 一nhất 座tòa 前tiền 。 者giả 其kỳ 變biến 淨tịnh 土độ 所sở 現hiện 法Pháp 座tòa 。 座tòa 上thượng 有hữu 佛Phật 座tòa 前tiền 現hiện 花hoa 。 花hoa 同đồng 法Pháp 座tòa 數số 亦diệc 百bách 億ức 。 眾chúng 寶bảo 嚴nghiêm 飾sức 。 者giả 體thể 即tức 四tứ 大đại 。 眾chúng 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 所sở 現hiện 之chi 中trung 座tòa 先tiên 花hoa 後hậu 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 現hiện 眾chúng 說thuyết 法Pháp 文văn 復phục 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 明minh 能năng 依y 眾chúng 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 於ư 諸chư 花hoa 上thượng 一nhất 一nhất 復phục 有hữu 。 無vô 量lượng 化hóa 佛Phật 。 無vô 量lượng 菩Bồ 薩Tát 。 四tứ 眾chúng 八bát 部bộ 。 悉tất 皆giai 無vô 量lượng 。

解giải 曰viết 。 於ư 諸chư 花hoa 上thượng 者giả 諸chư 花hoa 葉diệp 上thượng 。 皆giai 有hữu 化hóa 佛Phật 。 佛Phật 及cập 餘dư 眾chúng 皆giai 無vô 量lượng 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 明minh 佛Phật 說thuyết 法pháp 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 其kỳ 中trung 諸chư 佛Phật 。 各các 各các 宣tuyên 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。

解giải 曰viết 。 如như 文văn 悉tất 也dã 無vô 勞lao 重trọng/trùng 釋thích 。 問vấn 此thử 所sở 變biến 現hiện 為vi 釋Thích 迦Ca 化hóa 為vi 餘dư 佛Phật 化hóa 。 答đáp 二nhị 俱câu 無vô 失thất 。 表biểu 法pháp 勝thắng 能năng 。 吉cát 祥tường 瑞thụy 應ứng 。 又hựu 表biểu 土thổ/độ 體thể 淨tịnh 穢uế 不bất 二nhị 。 表biểu 所sở 說thuyết 法Pháp 真chân 化hóa 不bất 二nhị 。 或hoặc 大đại 菩Bồ 薩Tát 莊trang 嚴nghiêm 。 道Đạo 場Tràng 引dẫn 攝nhiếp 現hiện 當đương 令linh 欣hân 趣thú 入nhập 故cố 現hiện 化hóa 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 明minh 遍biến 諸chư 國quốc 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 展triển 轉chuyển 流lưu 遍biến 十thập 方phương 。 恆Hằng 沙sa 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。

解giải 曰viết 。 所sở 現hiện 淨tịnh 土độ 及cập 諸chư 佛Phật 等đẳng 展triển 轉chuyển 周chu 遍biến 十thập 方phương 佛Phật 剎sát 。 由do 此thử 而nhi 言ngôn 眾chúng 會hội 忽hốt 覩đổ 故cố 云vân 變biến 現hiện 。 寧ninh 知tri 未vị 見kiến 淨tịnh 土độ 宛uyển 然nhiên 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 眾chúng 生sanh 見kiến 劫kiếp 盡tận 。 大đại 火hỏa 所sở 燒thiêu 時thời 。 我ngã 此thử 土thổ/độ 安an 穩ổn 。 天thiên 人nhân 常thường 充sung 滿mãn 。 總tổng 是thị 初sơ 列liệt 眾chúng 說thuyết 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 結kết 申thân 退thoái 坐tọa 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 諸chư 來lai 大đại 眾chúng 。 各các 禮lễ 佛Phật 足túc 。 退thoái 坐tọa 一nhất 面diện 。

解giải 曰viết 。 將tương 說thuyết 經Kinh 前tiền 故cố 光quang 召triệu 集tập 。 如như 秋thu 滿mãn 月nguyệt 。 暉huy 映ánh 眾chúng 星tinh 。 如như 夏hạ 日nhật 輪luân 先tiên 奪đoạt 諸chư 色sắc 當đương 根căn 變biến 現hiện 二nhị 眾chúng 咸hàm 臻trăn 。 三tam 業nghiệp 至chí 誠thành 稽khể 首thủ 禮lễ 足túc 。 一nhất 心tâm 瞻chiêm 仰ngưỡng 。 默mặc 然nhiên 退thoái 坐tọa 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 明minh 發phát 起khởi 序tự 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 說thuyết 經Kinh 瑞thụy 相tướng 後hậu 現hiện 花hoa 召triệu 眾chúng 。 初sơ 中trung 分phần/phân 三tam 。 一nhất 現hiện 諸chư 瑞thụy 相tướng 。 二nhị 大đại 眾chúng 驚kinh 疑nghi 。 三tam 作tác 樂nhạc 供cúng 養dường 。 就tựu 初sơ 瑞thụy 相tướng 文văn 復phục 分phần/phân 四tứ 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 。 如Như 來Lai 入nhập 定định 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 初sơ 年niên 月nguyệt 八bát 日nhật 入nhập 大đại 寂tịch 靜tĩnh 妙diệu 三tam 摩ma 地địa 。

解giải 曰viết 。 經kinh 前tiền 瑞thụy 相tướng 各các 各các 不bất 同đồng 。 隨tùy 處xứ 引dẫn 導đạo 應ưng 根căn 而nhi 作tác 。 或hoặc 眉mi 間gian 流lưu 照chiếu 表biểu 亦diệc 一Nhất 乘Thừa 。 或hoặc 合hợp 蓋cái 現hiện 奇kỳ 彰chương 難nan 思tư 德đức 。 今kim 茲tư 般Bát 若Nhã 諸chư 佛Phật 之chi 母mẫu 。 故cố 在tại 年niên 初sơ 表biểu 居cư 法pháp 上thượng 。

爾nhĩ 時thời 者giả 將tương 說thuyết 經Kinh 時thời 。 言ngôn 世Thế 尊Tôn 者giả 即tức 第đệ 十thập 號hiệu 。 破phá 魔ma 威uy 德đức 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 。 初sơ 年niên 月nguyệt 八bát 日nhật 者giả 彰chương 演diễn 說thuyết 時thời 。 此thử 方phương 四tứ 時thời 時thời 各các 三tam 月nguyệt 。 皇hoàng 唐đường 御ngự 曆lịch 建kiến 寅# 為vi 正chánh 。 西tây 國quốc 三tam 際tế 際tế 各các 四tứ 月nguyệt 。 寒hàn 際tế 之chi 首thủ 當đương 十thập 一nhất 月nguyệt 。 即tức 同đồng 往vãng 古cổ 建kiến 子tử 為vi 正chánh 。 黑hắc 半bán 標tiêu 無vô 。 二nhị 十thập 三tam 日nhật 。 即tức 初sơ 八bát 矣hĩ 。 又hựu 金kim 光quang 明minh 第đệ 九cửu 立lập 為vi 四tứ 時thời 。 如như 西tây 域vực 記ký 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 。 從tùng 正chánh 月nguyệt 十thập 六lục 日nhật 。 至chí 四tứ 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 為vi 春xuân 三tam 月nguyệt 。 即tức 正chánh 月nguyệt 二nhị 十thập 三tam 日nhật 。 為vi 初sơ 年niên 月nguyệt 八bát 。 取thủ 捨xả 如như 文văn 。 入nhập 大đại 寂tịch 靜tĩnh 者giả 入nhập 謂vị 證chứng 入nhập 。 言ngôn 大đại 寂tịch 靜tĩnh 謂vị 即tức 勝thắng 定định 。 若nhược 依y 佛Phật 地địa 龍long 軍quân 所sở 釋thích 。 佛Phật 三tam 法pháp 中trung 即tức 大đại 定định 矣hĩ 。 問vấn 佛Phật 無vô 散tán 心tâm 無vô 不bất 皆giai 定định 。 何hà 故cố 此thử 中trung 。 而nhi 復phục 言ngôn 入nhập 。 答đáp 佛Phật 無vô 散tán 心tâm 。 為vi 師sư 範phạm 故cố 顯hiển 慧tuệ 依y 定định 示thị 先tiên 入nhập 故cố 。 定định 慧tuệ 雙song 修tu 。 不bất 傾khuynh 動động 故cố 。 入nhập 定định 放phóng 光quang 及cập 以dĩ 說thuyết 法Pháp 三tam 業nghiệp 示thị 導đạo 即tức 三tam 密mật 故cố 。 如Như 來Lai 常thường 法pháp 尊tôn 敬kính 般Bát 若Nhã 。 將tương 欲dục 演diễn 說thuyết 。 示thị 敬kính 儀nghi 故cố 。 妙diệu 三tam 摩ma 地địa 者giả 唯duy 佛Phật 獨độc 得đắc 故cố 稱xưng 為vi 妙diệu 。 三tam 摩ma 地địa 者giả 此thử 云vân 等đẳng 持trì 。 體thể 離ly 沈trầm 掉trạo 故cố 名danh 為vi 等đẳng 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 即tức 名danh 為vi 持trì 。 等đẳng 即tức 持trì 故cố 。 亦diệc 名danh 三Tam 摩Ma 提Đề 義nghĩa 同đồng 地địa 也dã 。 因nhân 位vị 等đẳng 持trì 通thông 定định 散tán 地địa 。 果quả 位vị 唯duy 定định 唯duy 是thị 有hữu 心tâm 亦diệc 唯duy 無vô 漏lậu 。 若nhược 云vân 等đẳng 至chí 通thông 有hữu 無vô 心tâm 。 若nhược 言ngôn 等đẳng 引dẫn 即tức 唯duy 是thị 有hữu 。 二nhị 皆giai 唯duy 定định 漏lậu 等đẳng 皆giai 通thông 。 三tam 摩ma 地địa 言ngôn 簡giản 彼bỉ 後hậu 二nhị 。 彰chương 欲dục 說thuyết 經Kinh 暢sướng 乎hồ 淨tịnh 慧tuệ 慧tuệ 依y 定định 發phát 故cố 先tiên 入nhập 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 。 光quang 照chiếu 十thập 方phương 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 身thân 諸chư 毛mao 孔khổng 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 土độ 。

解giải 曰viết 。 身thân 諸chư 毛mao 孔khổng 。 者giả 為vi 欲dục 說thuyết 經Kinh 故cố 先tiên 入nhập 定định 。 為vi 驚kinh 凡phàm 聖thánh 現hiện 瑞thụy 放phóng 光quang 。 從tùng 佛Phật 足túc 輪luân 上thượng 至chí 于vu 頂đảnh 遍biến 身thân 毛mao 孔khổng 皆giai 流lưu 照chiếu 故cố 。 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 土độ 者giả 。 有hữu 緣duyên 斯tư 現hiện 即tức 所sở 照chiếu 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 雨vũ 花hoa 供cúng 養dường 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 欲dục 色sắc 後hậu 明minh 無vô 色sắc 。 初sơ 文văn 復phục 三tam 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 欲dục 界giới 雨vũ 花hoa 。

經kinh 。 是thị 時thời 欲dục 界giới 。 無vô 量lượng 諸chư 天thiên 。 雨vũ 眾chúng 妙diệu 花hoa 。

解giải 曰viết 。 欲dục 界giới 六lục 天thiên 。 天thiên 眾chúng 無vô 量lượng 各các 雨vũ 妙diệu 花hoa 而nhi 供cúng 養dường 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 色sắc 界giới 雨vũ 花hoa 。

經kinh 。 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 。 亦diệc 雨vũ 天thiên 花hoa 。

解giải 曰viết 。 色sắc 界giới 天thiên 眾chúng 亦diệc 同đồng 欲dục 天thiên 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 合hợp 明minh 花hoa 狀trạng 。

經kinh 。 眾chúng 色sắc 間gian 錯thác 甚thậm 可khả 愛ái 樂nhạo 。

解giải 曰viết 。 二nhị 界giới 雨vũ 花hoa 花hoa 多đa 奇kỳ 狀trạng 。 眾chúng 色sắc 交giao 映ánh 故cố 云vân 間gian 錯thác 。 樂nhạo 觀quan 無vô 厭yếm 。 故cố 云vân 愛ái 樂nhạo 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 無vô 色sắc 雨vũ 花hoa 。

經kinh 。

時thời 無vô 色sắc 界giới 。 雨vũ 諸chư 香hương 花hoa 香hương 如như 須Tu 彌Di 花hoa 如như 車xa 輪luân 如như 雲vân 而nhi 下hạ 。 遍biến 覆phú 大đại 眾chúng 。

解giải 曰viết 。

時thời 無vô 色sắc 界giới 。 雨vũ 諸chư 香hương 花hoa 者giả 此thử 總tổng 標tiêu 也dã 。 明minh 無vô 色sắc 界giới 諸chư 宗tông 不bất 同đồng 。 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 無vô 色sắc 謂vị 無vô 色sắc 。 後hậu 色sắc 起khởi 從tùng 心tâm 。 經kinh 部bộ 宗tông 云vân 。 色sắc 心tâm 二nhị 種chủng 互hỗ 相tương 依y 持trì 。 謂vị 彼bỉ 二nhị 宗tông 皆giai 唯duy 四tứ 蘊uẩn 在tại 欲dục 色sắc 界giới 。 無vô 別biệt 所sở 依y 。 大đại 眾chúng 部bộ 云vân 。 具cụ 十thập 八bát 界giới 。 但đãn 無vô 麁thô 色sắc 細tế 色sắc 非phi 無vô 。 如như 正chánh 理lý 論luận 具cụ 明minh 立lập 廢phế 。 如như 中trung 陰ấm 經kinh 說thuyết 。 如Như 來Lai 至chí 無vô 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 眾chúng 生sanh 。 禮lễ 拜bái 世Thế 尊Tôn 。 又hựu 本bổn 業nghiệp 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 無vô 色sắc 諸chư 天thiên 。 來lai 入nhập 會hội 中trung 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 鼻tị 根căn 聞văn 無vô 色sắc 界giới 宮cung 殿điện 之chi 香hương 。 又hựu 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 四tứ 云vân 。 色sắc 無vô 色sắc 天thiên 變biến 身thân 萬vạn 億ức 共cộng 立lập 毛mao 端đoan 。 由do 此thử 等đẳng 文văn 彼bỉ 非phi 無vô 色sắc 。 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 。 名danh 無vô 色sắc 界giới 。 答đáp 就tựu 色sắc 不bất 同đồng 。 有hữu 其kỳ 四tứ 種chủng 。 業nghiệp 果quả 通thông 果quả 二nhị 色sắc 定định 無vô 。 定định 境cảnh 定định 果quả 二nhị 色sắc 容dung 有hữu 。 云vân 無vô 云vân 有hữu 皆giai 不bất 相tương 違vi 。 所sở 雨vũ 香hương 花hoa 即tức 定định 果quả 矣hĩ 。 香hương 如như 須Tu 彌Di 花hoa 如như 車xa 輪luân 者giả 明minh 其kỳ 形hình 狀trạng 也dã 。 如như 雲vân 而nhi 下hạ 。 者giả 皆giai 亂loạn 墜trụy 耳nhĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 四tứ 。 地địa 六lục 震chấn 動động 。

經kinh 。 普phổ 佛Phật 世thế 界giới 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。

解giải 曰viết 。 普phổ 佛Phật 世thế 界giới 。 者giả 如như 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 堪Kham 忍Nhẫn 世Thế 界Giới 。 有hữu 佛Phật 號hiệu 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 如Như 來Lai 。 即tức 大Đại 千Thiên 也dã 。 又hựu 不bất 唯duy 爾nhĩ 光quang 既ký 遍biến 照chiếu 。 動động 亦diệc 必tất 俱câu 。 故cố 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 。 此thử 大Đại 千Thiên 界Giới 。 六lục 種chủng 變biến 動động 。 從tùng 此thử 展triển 轉chuyển 周chu 遍biến 十thập 方phương 。 殑Căng 伽Già 沙sa 等đẳng 。 諸chư 佛Phật 世thế 界giới 。 以dĩ 佛Phật 神thần 力lực 。 六lục 種chủng 變biến 動động 。 以dĩ 彼bỉ 准chuẩn 此thử 故cố 經kinh 說thuyết 云vân 。 普phổ 佛Phật 世thế 界giới 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 者giả 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 動động 因nhân 者giả 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 說thuyết 有hữu 八bát 因nhân 。 一nhất 隨tùy 風phong 輪luân 上thượng 下hạ 而nhi 動động 。 二nhị 者giả 菩Bồ 薩Tát 入nhập 胎thai 出xuất 胎thai 。 三tam 者giả 出xuất 家gia 道đạo 成thành 正chánh 覺giác 。 四tứ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 五ngũ 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 六lục 神thần 通thông 比Bỉ 丘Khâu 。 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 七thất 諸chư 天thiên 命mạng 終chung 。 還hoàn 生sanh 勝thắng 處xứ 。 八bát 眾chúng 生sanh 福phước 盡tận 手thủ 相tương/tướng 攻công 伐phạt 故cố 皆giai 地địa 動động 。 動động 有hữu 小tiểu 大đại 。 若nhược 小tiểu 動động 者giả 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 而nhi 此thử 世thế 界giới 。 六lục 動động 震chấn 動động 。 若nhược 大đại 動động 者giả 文Văn 殊Thù 偈kệ 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 土độ 。 即tức 時thời 大đại 震chấn 動động 。 智trí 論luận 第đệ 十thập 云vân 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 動động 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 動động 四tứ 天thiên 下hạ 小tiểu 中trung 大Đại 千Thiên 。 若nhược 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 動động 無vô 量lượng 故cố 。 二nhị 動động 相tương/tướng 者giả 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 所sở 謂vị 震chấn 。 動động 。 踊dũng 。 運vận 。 吼hống 。 擊kích 。 初sơ 漸tiệm 為vi 震chấn 。 漸tiệm 大đại 為vi 動động 。 上thượng 下hạ 為vi 踊dũng 。 往vãng 來lai 為vi 運vận 。 大đại 聲thanh 為vi 吼hống 。 相tương/tướng 鼓cổ 為vi 擊kích 。 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 。 所sở 謂vị 動động 。 涌dũng 。 震chấn 。 擊kích 。 吼hống 。 爆bộc 。 動động 即tức 搖dao 動động 。 涌dũng 即tức 出xuất 沒một 。 震chấn 聲thanh 隱ẩn 隱ẩn 。 擊kích 即tức 扣khấu 擊kích 。 吼hống 即tức 發phát 響hưởng 。 爆bộc 即tức 聲thanh 驚kinh 。 上thượng 六lục 各các 三tam 即tức 為vi 十thập 八bát 。 謂vị 動động 。 遍biến 動động 。 普phổ 遍biến 動động 等đẳng 。 小tiểu 動động 名danh 動động 。 諸chư 處xứ 皆giai 動động 名danh 為vi 遍biến 動động 。 遍biến 大đại 傾khuynh 動động 名danh 普phổ 遍biến 動động 。 餘dư 皆giai 准chuẩn 也dã 。 此thử 經Kinh 總tổng 云vân 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 震chấn 動động 名danh 寬khoan 通thông 十thập 八bát 矣hĩ 。 又hựu 大đại 般Bát 若Nhã 初sơ 。 華hoa 嚴nghiêm 三tam 十thập 六lục 皆giai 云vân 。 東đông 涌dũng 西tây 沒một 。 西tây 涌dũng 東đông 涌dũng 南nam 涌dũng 北bắc 沒một 。 北bắc 沒một 南nam 沒một 中trung 涌dũng 邊biên 沒một 。 邊biên 涌dũng 中trung 沒một 。 經kinh 六lục 種chủng 言ngôn 或hoặc 准chuẩn 此thử 故cố 。 三tam 動động 意ý 者giả 如như 十Thập 地Địa 論luận 第đệ 十thập 二nhị 云vân 依y 四tứ 種chủng 眾chúng 生sanh 。 一nhất 不bất 善thiện 眾chúng 生sanh 。 不bất 識thức 無vô 常thường 。 縱túng/tung 心tâm 逸dật 蕩đãng 。 令linh 因Nhân 地Địa 動động 修tu 諸chư 善thiện 故cố 。 二nhị 生sanh 天thiên 眾chúng 生sanh 。 信tín 現hiện 天thiên 報báo 。 動động 種chủng 傾khuynh 動động 令linh 生sanh 厭yếm 捨xả 起khởi 求cầu 法Pháp 故cố 。 三tam 我ngã 慢mạn 眾chúng 生sanh 恆hằng 起khởi 種chủng 種chủng 我ngã 慢mạn 如như 山sơn 。 令linh 因Nhân 地Địa 動động 知tri 無vô 常thường 故cố 。 四tứ 咒chú 術thuật 眾chúng 生sanh 少thiểu 能năng 動động 地địa 便tiện 生sanh 高cao 舉cử 。 令linh 因nhân 大đại 動động 知tri 己kỷ 劣liệt 故cố 。 又hựu 如như 勝thắng 思tư 惟duy 梵Phạm 天Thiên 經kinh 論luận 。 說thuyết 有hữu 七thất 因nhân 。 一nhất 令linh 諸chư 魔ma 生sanh 驚kinh 怖bố 故cố 。 二nhị 令linh 時thời 眾chúng 心tâm 不bất 散tán 故cố 。 三tam 令linh 放phóng 逸dật 者giả 生sanh 覺giác 悟ngộ 故cố 。 四tứ 令linh 眾chúng 生sanh 念niệm 法pháp 相tướng 故cố 。 五ngũ 令linh 眾chúng 生sanh 觀quán 說thuyết 處xứ 故cố 。 六lục 令linh 成thành 熟thục 者giả 。 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 七thất 令linh 隨tùy 順thuận 問vấn 正chánh 義nghĩa 故cố 。 今kim 欲dục 說thuyết 經Kinh 治trị 倒đảo 生sanh 解giải 故cố 地địa 動động 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 大đại 眾chúng 驚kinh 疑nghi 文văn 分phân 為vi 四tứ 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 大đại 眾chúng 驚kinh 疑nghi 。

經kinh 。

爾nhĩ 時thời 大đại 眾chúng 。 自tự 相tương 謂vị 言ngôn 。 大đại 覺giác 世Thế 尊Tôn 。 前tiền 已dĩ 為vì 我ngã 等đẳng 說thuyết 。 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 金Kim 剛Cang 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 天thiên 王vương 問vấn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 大đại 品phẩm 等đẳng 無vô 量lượng 無vô 數số 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 今kim 日nhật 如Như 來Lai 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 斯tư 作tác 何hà 事sự 。

解giải 曰viết 。 大đại 覺giác 世Thế 尊Tôn 。 無vô 漏lậu 假giả 者giả 。 前tiền 已dĩ 為vi 我ngã 等đẳng 者giả 謂vị 見kiến 已dĩ 前tiền 。 說thuyết 諸chư 般Bát 若Nhã 摩ma 訶ha 等đẳng 者giả 。 摩ma 訶ha 云vân 大đại 。 謂vị 大đại 般Bát 若Nhã 。 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 即tức 第đệ 九cửu 會hội 。 天thiên 王vương 問vấn 者giả 即tức 第đệ 六lục 會hội 。 言ngôn 大đại 品phẩm 者giả 即tức 第đệ 二nhị 會hội 。 萬vạn 八bát 千thiên 頌tụng 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 所sở 言ngôn 等đẳng 者giả 。 等đẳng 餘dư 一nhất 切thiết 塵trần 沙sa 數số 等đẳng 諸chư 般Bát 若Nhã 矣hĩ 。 謂vị 前tiền 所sở 見kiến 說thuyết 諸chư 般Bát 若Nhã 皆giai 有hữu 瑞thụy 相tướng 。 故cố 今kim 生sanh 疑nghi 。 斯tư 作tác 何hà 事sự 即tức 其kỳ 意ý 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 仁nhân 王vương 思tư 念niệm 。

經kinh 。

時thời 室Thất 羅La 筏Phiệt 國quốc 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 今kim 佛Phật 現hiện 是thị 希hy 有hữu 之chi 相tướng 。 必tất 雨vũ 法Pháp 雨vũ 普phổ 皆giai 利lợi 樂lạc 。

解giải 曰viết 。 室Thất 羅La 筏Phiệt 者giả 略lược 也dã 。 具cụ 足túc 應ưng 云vân 室Thất 羅La 筏Phiệt 悉tất 底để 。 此thử 云vân 豐phong 德đức 。 一nhất 具cụ 財tài 寶bảo 。 二nhị 妙diệu 欲dục 境cảnh 。 三tam 饒nhiêu 多đa 聞văn 。 四tứ 豐phong 解giải 脫thoát 。 此thử 室Thất 羅La 筏Phiệt 即tức 中trung 印ấn 度độ 憍Kiều 薩Tát 羅La 國Quốc 。 都đô 城thành 之chi 名danh 。 准chuẩn 西tây 域vực 記ký 乃nãi 有hữu 南nam 北bắc 二nhị 憍kiêu 薩tát 羅la 。 簡giản 異dị 南nam 國quốc 故cố 雙song 舉cử 也dã 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 者giả 如như 鴦ương 掘quật 摩ma 羅la 經Kinh 云vân 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 者giả 此thử 云vân 和hòa 悅duyệt 。 既ký 覩đổ 靈linh 瑞thụy 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 今kim 佛Phật 現hiện 是thị 希hy 有hữu 之chi 相tướng 。 必tất 說thuyết 大đại 法Pháp 雨vũ 。 我ngã 等đẳng 諸chư 王vương 。 云vân 何hà 護hộ 國quốc 。 如Như 來Lai 大đại 悲bi 。 普phổ 悕hy 利lợi 樂lạc 。 一nhất 部bộ 之chi 興hưng 起khởi 于vu 茲tư 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 問vấn 諸chư 眾chúng 會hội 。

經kinh 。 即tức 問vấn 寶bảo 蓋cái 無vô 垢cấu 稱xưng 等đẳng 諸chư 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 須Tu 菩Bồ 提Đề 等đẳng 。 諸chư 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 彌Di 勒Lặc 師sư 子tử 吼hống 等đẳng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 摩Ma 訶Ha 薩Tát 言ngôn 。 如Như 來Lai 所sở 現hiện 。 是thị 何hà 瑞thụy 相tướng 。

解giải 曰viết 。 言ngôn 寶bảo 蓋cái 者giả 寶bảo 積tích 長trưởng 者giả 持trì 蓋cái 自tự 蔭ấm 或hoặc 由do 奉phụng 佛Phật 故cố 云vân 寶bảo 蓋cái 。 無vô 垢cấu 稱xưng 者giả 即tức 淨tịnh 名danh 矣hĩ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 者giả 。 具cụ 足túc 應ưng 云vân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 多Đa 羅La 。 舍xá 利lợi 鳥điểu 名danh 弗phất 者giả 子tử 也dã 。 尊tôn 者giả 母mẫu 眼nhãn 如như 鶖thu 鷺lộ 目mục 。 其kỳ 相tương/tướng 圓viên 淨tịnh 其kỳ 音âm 便tiện 辯biện 。 因nhân 母mẫu 彰chương 名danh 稱xưng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 者giả 。 此thử 云vân 空không 生sanh 。 或hoặc 云vân 善thiện 吉cát 及cập 善thiện 現hiện 也dã 。 言ngôn 彌Di 勒Lặc 者giả 此thử 譯dịch 為vi 慈từ 。 多đa 修tu 慈từ 行hành 又hựu 亦diệc 是thị 姓tánh 。 師sư 子tử 吼hống 者giả 。 梵Phạm 云vân 僧Tăng (# 思tư 孕dựng 反phản )# 伽già 娜na 娜na 。 此thử 云vân 師sư 子tử 吼hống 。 舉cử 此thử 等đẳng 餘dư 。 明minh 遍biến 問vấn 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 四tứ 明minh 無vô 答đáp 者giả 。

經kinh 。

時thời 諸chư 大đại 眾chúng 。 無vô 能năng 答đáp 者giả 。

解giải 曰viết 。 無vô 能năng 答đáp 者giả 。 雖tuy 劣liệt 知tri 勝thắng 願nguyện 智trí 能năng 知tri 。 為vi 法pháp 甚thậm 深thâm 無vô 能năng 答đáp 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 作tác 樂nhạc 供cúng 養dường 文văn 分phân 為vi 三tam 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 王vương 等đẳng 作tác 樂nhạc 。

經kinh 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 等đẳng 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 廣quảng 作tác 音âm 樂nhạc 。

解giải 曰viết 。 如Như 來Lai 住trụ 定định 不bất 合hợp 諠huyên 繁phồn 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 及cập 諸chư 眾chúng 會hội 。 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 故cố 作tác 音âm 樂nhạc 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 。 諸chư 天thiên 作tác 樂nhạc 。

經kinh 。 欲dục 色sắc 諸chư 天thiên 。 各các 奏tấu 無vô 量lượng 。 天thiên 諸chư 伎kỹ 樂nhạc 。

解giải 曰viết 。 諸chư 天thiên 音âm 樂nhạc 。 不bất 鼓cổ 自tự 鳴minh 。 今kim 明minh 欲dục 色sắc 故cố 作tác 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 聲thanh 遍biến 大Đại 千Thiên 。

經kinh 。 聲thanh 遍biến 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。

解giải 曰viết 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 如như 常thường 分phân 別biệt 。 大đại 文văn 第đệ 二nhị 現hiện 花hoa 召triệu 眾chúng 文văn 分phân 為vi 三tam 。 一nhất 放phóng 無vô 量lượng 光quang 。 二nhị 現hiện 僧Tăng 祇kỳ 花hoa 。 三tam 召triệu 他tha 方phương 眾chúng 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 。 放phóng 無vô 量lượng 光quang 。

經kinh 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 復phục 放phóng 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 光quang 其kỳ 明minh 雜tạp 色sắc 。

解giải 曰viết 。 前tiền 文văn 放phóng 光quang 不bất 言ngôn 其kỳ 數số 。 今kim 此thử 乃nãi 云vân 復phục 放phóng 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 者giả 顯hiển 其kỳ 色sắc 多đa 。 前tiền 理lý 後hậu 事sự 表biểu 二nhị 智trí 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 現hiện 僧Tăng 祇kỳ 花hoa 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 現hiện 僧Tăng 祇kỳ 花hoa 。

經kinh 。 一nhất 一nhất 光quang 中trung 。 現hiện 寶bảo 蓮liên 華hoa 其kỳ 花hoa 千thiên 葉diệp 。 皆giai 作tác 金kim 色sắc 。

解giải 曰viết 。 一nhất 一nhất 光quang 中trung 。 者giả 所sở 放phóng 光quang 明minh 。 既ký 無vô 數số 量lượng 。 光quang 中trung 花hoa 現hiện 准chuẩn 亦diệc 應ưng 知tri 。 千thiên 葉diệp 金kim 色sắc 彰chương 其kỳ 葉diệp 多đa 金kim 色sắc 上thượng 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 。 化hóa 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。

經kinh 。 上thượng 有hữu 化hóa 佛Phật 。 宣tuyên 說thuyết 法Pháp 要yếu 。

解giải 曰viết 。 如như 文văn 應ưng 悉tất 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 召triệu 他tha 方phương 眾chúng 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 召triệu 十thập 方phương 眾chúng 後hậu 結kết 申thân 退thoái 坐tọa 。 初sơ 中trung 復phục 四tứ 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 普phổ 照chiếu 有hữu 緣duyên 。

經kinh 。 是thị 佛Phật 光quang 明minh 。 普phổ 於ư 十thập 方phương 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 諸chư 佛Phật 。 國quốc 土độ 有hữu 緣duyên 斯tư 現hiện 。

解giải 曰viết 。 有hữu 緣duyên 斯tư 現hiện 者giả 現hiện 大đại 悲bi 之chi 力lực 。 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 。 障chướng 重trọng 無vô 緣duyên 雖tuy 近cận 不bất 覩đổ 。 無vô 障chướng 緣duyên 熟thục 縱túng/tung 遠viễn 亦diệc 來lai 。 故cố 說thuyết 恆Hằng 沙sa 有hữu 緣duyên 現hiện 斯tư 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 列liệt 諸chư 菩Bồ 薩Tát 文văn 有hữu 五ngũ 對đối 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 普phổ 照chiếu 無vô 染nhiễm 對đối 。

經kinh 。 彼bỉ 地địa 方phương 佛Phật 國quốc 中trung 東đông 方phương 普Phổ 光Quang 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 東đông 南nam 方phương 蓮Liên 華Hoa 手Thủ 菩Bồ 薩Tát 摩ma 訶ha 薩tát 。

解giải 曰viết 。 此thử 十thập 菩Bồ 薩Tát 。 萬vạn 行hạnh 皆giai 修tu 。 略lược 隨tùy 其kỳ 名danh 彰chương 勝thắng 行hành 。 普Phổ 光Quang 菩Bồ 薩Tát 。 者giả 如như 光quang 普phổ 照chiếu 不bất 簡giản 高cao 下hạ 。 菩Bồ 薩Tát 濟tế 利lợi 不bất 簡giản 怨oán 親thân 。 蓮Liên 華Hoa 手Thủ 菩Bồ 薩Tát 。 者giả 眾chúng 行hành 如như 蓮liên 不bất 染nhiễm 塵trần 垢cấu 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 歡hoan 喜hỷ 破phá 簡giản 對đối 。

經kinh 。 南nam 方phương 離ly 憂ưu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 西tây 南nam 方phương 光Quang 明Minh 菩Bồ 薩Tát 摩ma 訶ha 薩tát 。

解giải 曰viết 。 離ly 憂ưu 菩Bồ 薩Tát 者giả 說thuyết 無vô 分phân 別biệt 自tự 他tha 無vô 憂ưu 。 或hoặc 隨tùy 聞văn 見kiến 皆giai 無vô 憂ưu 也dã 。 光Quang 明Minh 菩Bồ 薩Tát 。 者giả 所sở 起khởi 智trí 悲bi 皆giai 能năng 破phá 闇ám 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 不bất 住trụ 最tối 勝thắng 對đối 。

經kinh 。 西tây 方phương 行hành 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 西tây 北bắc 方phương 。 寶Bảo 勝Thắng 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

解giải 曰viết 。 行hành 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 者giả 二nhị 利lợi 行hành 中trung 起khởi 悲bi 慧tuệ 行hành 能năng 不bất 住trụ 也dã 。 寶Bảo 勝Thắng 菩Bồ 薩Tát 。 者giả 財tài 法pháp 二nhị 寶bảo 施thí 而nhi 無vô 竭kiệt 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 四tứ 勝thắng 受thọ 離ly 塵trần 對đối 。

經kinh 。 北bắc 方phương 勝thắng 受thọ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 東đông 北bắc 方phương 離ly 塵trần 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

解giải 曰viết 。 勝thắng 受thọ 菩Bồ 薩Tát 者giả 能năng 與dữ 眾chúng 生sanh 。 安an 樂lạc 受thọ 行hành 念niệm 捨xả 平bình 等đẳng 也dã 。 離ly 塵trần 菩Bồ 薩Tát 者giả 智trí 常thường 照chiếu 如như 。 行hành 離ly 塵trần 染nhiễm 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 五ngũ 常thường 喜hỷ 清thanh 淨tịnh 對đối 。

經kinh 。 上thượng 方phương 喜hỷ 受thọ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 下hạ 方phương 蓮liên 華hoa 勝thắng 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

解giải 曰viết 。 常thường 得đắc 喜hỷ 受thọ 清thanh 淨tịnh 如như 蓮liên 二nhị 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 三Tam 明Minh 其kỳ 眷quyến 屬thuộc 。

經kinh 。 各các 與dữ 無vô 量lượng 。 百bách 千thiên 俱câu 胝chi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 皆giai 來lai 至chí 此thử 。

解giải 曰viết 。 十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 。 各các 各các 皆giai 有hữu 。 無vô 量lượng 百bách 千thiên 俱câu 胝chi 。 菩Bồ 薩Tát 皆giai 來lai 至chí 此thử 。 從tùng 此thử 第đệ 四tứ 各các 獻hiến 香hương 華hoa 。

經kinh 。 持trì 種chủng 種chủng 香hương 散tán 種chủng 種chủng 花hoa 。 作tác 無vô 量lượng 音âm 樂nhạc 。 供cúng 養dường 如Như 來Lai 。

解giải 曰viết 。 如như 文văn 可khả 悉tất 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 結kết 申thân 退thoái 坐tọa 。

經kinh 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 默mặc 然nhiên 退thoái 坐tọa 合hợp 掌chưởng 恭cung 敬kính 。 一nhất 心tâm 觀quán 佛Phật 。

解giải 曰viết 。 頂đảnh 禮lễ 合hợp 掌chưởng 身thân 業nghiệp 恭cung 敬kính 。 一nhất 心tâm 觀quán 佛Phật 。 意ý 業nghiệp 恭cung 敬kính 。 默mặc 然nhiên 退thoái 坐tọa 唯duy 希hy 法Pháp 雨vũ 。 明minh 序tự 分phần/phân 竟cánh 。

觀Quán 如Như 來Lai 品Phẩm 第đệ 二nhị

大đại 文văn 第đệ 二nhị 觀quán 如Như 來Lai 品phẩm 下hạ 六lục 品phẩm 經kinh 明minh 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 意ý 明minh 護hộ 國quốc 為vi 經kinh 之chi 主chủ 。 國quốc 有hữu 淨tịnh 穢uế 分phân 為vi 二nhị 護hộ 。 即tức 前tiền 三tam 品phẩm 明minh 其kỳ 內nội 護hộ 。 護hộ 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 諸chư 淨tịnh 土độ 故cố 。 觀quán 如Như 來Lai 品phẩm 彰chương 其kỳ 果quả 德đức 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 品phẩm 具cụ 明minh 修tu 因nhân 。 後hậu 二nhị 諦đế 品phẩm 前tiền 二nhị 依y 故cố 。 後hậu 之chi 三tam 品phẩm 明minh 其kỳ 外ngoại 護hộ 。 護hộ 諸chư 王vương 等đẳng 所sở 居cư 土thổ/độ 故cố 。 初sơ 護hộ 國quốc 品phẩm 明minh 其kỳ 報báo 得đắc 。 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 彰chương 法pháp 勝thắng 能năng 。 後hậu 奉phụng 持trì 品phẩm 明minh 前tiền 二nhị 故cố 。 又hựu 科khoa 為vi 三tam 。 前tiền 三tam 為vi 內nội 。 第đệ 四tứ 為vi 外ngoại 。 下hạ 二nhị 為vi 總tổng 。 總tổng 彰chương 經kinh 德đức 總tổng 明minh 前tiền 故cố 。 又hựu 科khoa 為vi 四tứ 。 別biệt 如như 二nhị 文văn 。 總tổng 中trung 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 顯hiển 經kinh 德đức 。 示thị 不bất 思tư 議nghị 。 後hậu 總tổng 彰chương 前tiền 具cụ 明minh 二nhị 護hộ 。 又hựu 科khoa 為vi 五ngũ 。 初sơ 二nhị 為vi 內nội 內nội 彰chương 勝thắng 劣liệt 。 次thứ 辨biện 總tổng 依y 通thông 前tiền 及cập 後hậu 。 次thứ 為vi 外ngoại 護hộ 滿mãn 本bổn 所sở 求cầu 。 次thứ 因nhân 散tán 花hoa 表biểu 經kinh 奇kỳ 特đặc 。 後hậu 總tổng 前tiền 四tứ 內nội 外ngoại 依y 持trì 十thập 三tam 法Pháp 師sư 從tùng 因nhân 至chí 果quả 十thập 六lục 王vương 等đẳng 無vô 上thượng 寶bảo 故cố 。 又hựu 科khoa 為vi 六lục 。 開khai 初sơ 果quả 因nhân 別biệt 則tắc 為vi 云vân 合hợp 為vi 一nhất 故cố 。 依y 二nhị 判phán 中trung 。 內nội 非phi 無vô 外ngoại 果quả 非phi 無vô 因nhân 。 各các 依y 勝thắng 顯hiển 彰chương 內nội 外ngoại 普phổ 。 於ư 前tiền 三tam 品phẩm 辨biện 次thứ 第đệ 者giả 。 先tiên 彰chương 果quả 德đức 令linh 生sanh 欣hân 求cầu 。 必tất 藉tạ 因nhân 故cố 修tu 勝thắng 行hành 。 無vô 論luận 因nhân 果quả 。 必tất 有hữu 所sở 依y 。 又hựu 果quả 位vị 中trung 如như 智trí 平bình 等đẳng 修tu 因nhân 趣thú 果quả 二nhị 利lợi 雙song 明minh 。 住trụ 果quả 修tu 因nhân 皆giai 依y 境cảnh 故cố 。 又hựu 即tức 於ư 境cảnh 有hữu 分phần/phân 有hữu 全toàn 。 全toàn 勝thắng 居cư 初sơ 分phần/phân 劣liệt 居cư 次thứ 位vị 別biệt 勝thắng 劣liệt 。 境cảnh 後hậu 明minh 故cố 。 又hựu 約ước 果quả 談đàm 因nhân 修tu 因nhân 趣thú 果quả 。 因nhân 果quả 雖tuy 二nhị 境cảnh 唯duy 是thị 一nhất 。 猶do 斯tư 因nhân 果quả 俱câu 得đắc 護hộ 名danh 。 果quả 不bất 對đối 因nhân 更cánh 何hà 所sở 護hộ 。 內nội 護hộ 三tam 品phẩm 。 次thứ 第đệ 應ưng 知tri 。 二nhị 釋thích 品phẩm 名danh 。 觀quán 如Như 來Lai 者giả 。 觀quán 謂vị 能năng 觀quán 體thể 即tức 是thị 慧tuệ 聞văn 思tư 修tu 等đẳng 生sanh 法pháp 俱câu 空không 加gia 行hành 本bổn 後hậu 俱câu 名danh 觀quán 故cố 。 相tương 應ứng 俱câu 有hữu 四tứ 蘊uẩn 五ngũ 蘊uẩn 隨tùy 應ứng 為vi 性tánh 。 言ngôn 如Như 來Lai 者giả 。 謂vị 即tức 所sở 觀quán 。 本bổn 覺giác 真chân 常thường 。 性tánh 非phi 生sanh 滅diệt 。 不bất 覺giác 迷mê 本bổn 妄vọng 識thức 輪luân 迴hồi 。 反phản 本bổn 妄vọng 除trừ 幻huyễn 夢mộng 俱câu 寂tịch 如như 歸quy 本bổn 來lai 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 。 雖tuy 去khứ 無vô 去khứ 來lai 無vô 所sở 來lai 。 對đối 不bất 覺giác 去khứ 故cố 名danh 為vi 來lai 。 又hựu 應ứng 化hóa 身thân 大đại 悲bi 感cảm 赴phó 隨tùy 根căn 應ưng 現hiện 。 乘thừa 如như 而nhi 來lai 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 。 若nhược 云vân 觀quán 空không 直trực 談đàm 法pháp 性tánh 。 此thử 兼kiêm 人nhân 法pháp 云vân 觀quán 如Như 來Lai 。 又hựu 立lập 品phẩm 名danh 。 有hữu 其kỳ 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 從tùng 略lược 謂vị 即tức 此thử 品phẩm 。 前tiền 廣quảng 般Bát 若Nhã 後hậu 觀quán 如Như 來Lai 。 以dĩ 略lược 顯hiển 廣quảng 名danh 如Như 來Lai 品phẩm 。 二nhị 者giả 從tùng 廣quảng 菩Bồ 薩Tát 行hành 品phẩm 。 自tự 初sơ 及cập 末mạt 明minh 菩Bồ 薩Tát 行hành 名danh 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 。 三tam 者giả 當đương 相tương 謂vị 次thứ 四tứ 品phẩm 。 依y 名danh 申thân 義nghĩa 以dĩ 彰chương 品phẩm 號hiệu 。 初sơ 後hậu 二nhị 品phẩm 依y 廣quảng 立lập 名danh 義nghĩa 類loại 相tương 從tùng 。 大đại 例lệ 唯duy 爾nhĩ 釋thích 品phẩm 及cập 次thứ 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。 三tam 科khoa 判phán 者giả 。 總tổng 科khoa 內nội 護hộ 三tam 品phẩm 經kinh 文văn 大đại 分phần/phân 三tam 段đoạn 。 第đệ 一nhất 總tổng 標tiêu 。 從tùng 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 從tùng 三tam 昧muội 。 起khởi 至chí 云vân 何hà 護hộ 佛Phật 果Quả 云vân 何hà 護hộ 十Thập 地Địa 行hành 為vi 初sơ 段đoạn 也dã 。 第đệ 二nhị 別biệt 答đáp 。 從tùng 佛Phật 告cáo 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 言ngôn 。 護hộ 佛Phật 果Quả 者giả 至chí 二nhị 諦đế 品phẩm 末mạt 云vân 大đại 王vương 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 護hộ 佛Phật 果Quả 護hộ 十Thập 地Địa 行hành 護hộ 化hóa 有hữu 情tình 為vi 此thử 也dã 。 廣quảng 明minh 因nhân 果quả 為vi 別biệt 答đáp 也dã 。 第đệ 三tam 總tổng 結kết 。 從tùng 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 真chân 理lý 是thị 一nhất 下hạ 至chí 卷quyển 終chung 一nhất 紙chỉ 經kinh 文văn 為vi 總tổng 結kết 也dã 。 至chí 文văn 當đương 悉tất 。 別biệt 科khoa 三tam 品phẩm 。 解giải 此thử 品phẩm 者giả 於ư 中trung 分phần/phân 三tam 。 一nhất 標tiêu 二nhị 護hộ 。 二nhị 明minh 問vấn 答đáp 。 三Tam 明Minh 獲hoạch 益ích 。 就tựu 初sơ 標tiêu 中trung 文văn 分phân 為vi 五ngũ 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 。 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 從tùng 三tam 昧muội 。 起khởi 坐tọa 師sư 子tử 座tòa 。

解giải 曰viết 。 顯hiển 不bất 住trụ 道đạo 正chánh 念niệm 正chánh 知tri 故cố 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 將tương 欲dục 。 演diễn 說thuyết 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 警cảnh 動động 群quần 情tình 。 言ngôn 三tam 昧muội 者giả 梵Phạn 語ngữ 也dã 。 同đồng 三tam 摩ma 地địa 俱câu 云vân 等đẳng 持trì 。 古cổ 譯dịch 禪thiền 那na 。 云vân 思tư 惟duy 修tu 及cập 功công 德đức 林lâm 。 皆giai 義nghĩa 翻phiên 耳nhĩ 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 謂vị 即tức 等đẳng 持trì 別biệt 境cảnh 中trung 定định 。 謂vị 欲dục 演diễn 說thuyết 故cố 云vân 起khởi 也dã 。 坐tọa 師sư 子tử 座tòa 。 者giả 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 非phi 實thật 師sư 子tử 亦diệc 非phi 木mộc 石thạch 用dụng 為vi 師sư 子tử 。 以dĩ 佛Phật 即tức 是thị 人nhân 中trung 師sư 子tử 。 所sở 坐tọa 處xứ 床sàng 皆giai 得đắc 名danh 為vi 。 師sư 子tử 之chi 座tòa 。 彼bỉ 時thời 大đại 眾chúng 皆giai 悉tất 至chí 誠thành 。 佛Phật 從tùng 定định 起khởi 昇thăng 座tòa 而nhi 坐tọa 。 又hựu 解giải 坐tọa 者giả 即tức 在tại 義nghĩa 也dã 非phi 別biệt 易dị 處xứ 。 顯hiển 亦diệc 正chánh 住trụ 無vô 所sở 傾khuynh 動động 故cố 云vân 坐tọa 矣hĩ 。 如như 大đại 般Bát 若Nhã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 於ư 師sư 子tử 座tòa 上thượng 。 自tự 敷phu 尼ni 師sư 壇đàn 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 端đoan 身thân 正chánh 願nguyện 住trụ 對đối 面diện 念niệm 。 乃nãi 至chí 下hạ 云vân 。 在tại 師sư 子tử 座tòa 。 如như 四tứ 大đại 寶bảo 妙Diệu 高Cao 山Sơn 王Vương 。 臨lâm 照chiếu 諸chư 山sơn 威uy 光quang 逈huýnh 出xuất 。 以dĩ 彼bỉ 准chuẩn 此thử 義nghĩa 周chu 備bị 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 佛Phật 知tri 王vương 心tâm 。

經kinh 。 告cáo 大đại 眾chúng 言ngôn 。 吾ngô 知tri 十thập 六lục 諸chư 國quốc 王vương 等đẳng 。 咸hàm 作tác 是thị 念niệm 。 世Thế 尊Tôn 大đại 慈từ 。 普phổ 皆giai 利lợi 樂lạc 我ngã 等đẳng 諸chư 王vương 。 云vân 何hà 護hộ 國quốc 。

解giải 曰viết 。 正Chánh 遍Biến 知Tri 覺Giác 。 善thiện 得đắc 他tha 心tâm 。 知tri 諸chư 國quốc 王vương 覩đổ 相tương/tướng 興hưng 願nguyện 仰ngưỡng 希hy 法Pháp 雨vũ 。 文văn 具cụ 如như 前tiền 。 故cố 佛Phật 當đương 根căn 發phát 誠thành 諦đế 語ngữ 。 告cáo 彼bỉ 大đại 眾chúng 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 吾ngô 知tri 諸chư 王vương 。 咸hàm 作tác 是thị 念niệm 。 世Thế 尊Tôn 大đại 慈từ 。 普phổ 皆giai 利lợi 樂lạc 。 我ngã 等đẳng 諸chư 王vương 。 云vân 何hà 護hộ 國quốc 彰chương 外ngoại 護hộ 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 總tổng 標tiêu 內nội 護hộ 。

經kinh 。 善thiện 男nam 子tử 吾ngô 今kim 先tiên 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 說thuyết 護hộ 佛Phật 果Quả 護hộ 十Thập 地Địa 行hành 。

解giải 曰viết 。 明minh 佛Phật 大đại 悲bi 平bình 等đẳng 濟tế 護hộ 。 若nhược 唯duy 外ngoại 護hộ 利lợi 樂lạc 不bất 均quân 。 念niệm 外ngoại 答đáp 內nội 顯hiển 悲bi 深thâm 普phổ 不bất 請thỉnh 而nhi 說thuyết 也dã 。 又hựu 若nhược 唯duy 外ngoại 。 事sự 相tướng 雖tuy 嚴nghiêm 內nội 不bất 澄trừng 清thanh 。 心tâm 疾tật 寧ninh 念niệm 。 外ngoại 嚴nghiêm 內nội 潔khiết 相tương 應ứng 義nghĩa 故cố 。 又hựu 外ngoại 因nhân 內nội 方phương 得đắc 無vô 災tai 。 三tam 毒độc 不bất 除trừ 。 三tam 災tai 必tất 起khởi 。 藉tạ 內nội 護hộ 外ngoại 故cố 先tiên 明minh 也dã 。 又hựu 內nội 外ngoại 言ngôn 約ước 二nhị 相tương/tướng 說thuyết 。 法pháp 唯duy 一nhất 味vị 平bình 等đẳng 無vô 差sai 故cố 。 佛Phật 大đại 悲bi 曾tằng 無vô 異dị 說thuyết 。 由do 悟ngộ 不bất 悟ngộ 修tu 與dữ 不bất 修tu 。 深thâm 淺thiển 次thứ 第đệ 理lý 必tất 然nhiên 故cố 。 善thiện 男nam 子tử 者giả 波Ba 斯Tư 匿Nặc 等đẳng 。 吾ngô 今kim 已dĩ 下hạ 明minh 所sở 護hộ 人nhân 。 護hộ 佛Phật 果Quả 者giả 即tức 此thử 品phẩm 也dã 。 護hộ 十Thập 地Địa 行hành 即tức 後hậu 品phẩm 也dã 。 先tiên 果quả 後hậu 因nhân 欣hân 趣thú 次thứ 第đệ 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。 能năng 所sở 護hộ 者giả 能năng 護hộ 之chi 法pháp 則tắc 唯duy 般Bát 若Nhã 。 所sở 護hộ 之chi 者giả 依y 經kinh 分phần/phân 二nhị 。 聖thánh 凡phàm 二nhị 人nhân 淨tịnh 穢uế 二nhị 土thổ/độ 。 從tùng 此thử 第đệ 四tứ 勅sắc 令lệnh 諦đế 聽thính 。

經kinh 。 汝nhữ 等đẳng 皆giai 應ưng 。 諦đế 聽thính 諦đế 聽thính 。 善thiện 思tư 念niệm 之chi 。

解giải 曰viết 。 諦đế 者giả 審thẩm 也dã 。 攝nhiếp 耳nhĩ 聆linh 音âm 發phát 生sanh 聞văn 慧tuệ 。 善thiện 思tư 思tư 慧tuệ 念niệm 之chi 修tu 慧tuệ 。 審thẩm 其kỳ 句cú 偈kệ 思tư 其kỳ 義nghĩa 理lý 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 令linh 諦đế 聽thính 等đẳng 。 又hựu 復phục 諦đế 者giả 令linh 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 對đối 治trị 散tán 亂loạn 掉trạo 動động 心tâm 故cố 。 言ngôn 善thiện 思tư 者giả 令linh 心tâm 調điều 柔nhu 治trị 彼bỉ 邪tà 妄vọng 不bất 正chánh 思tư 故cố 。 言ngôn 念niệm 之chi 者giả 令linh 心tâm 明minh 記ký 治trị 彼bỉ 妄vọng 失thất 顛điên 倒đảo 心tâm 故cố 。 彼bỉ 所sở 治trị 者giả 障chướng 生sanh 勝thắng 慧tuệ 。 謂vị 若nhược 有hữu 彼bỉ 性tánh 無vô 堪kham 任nhậm 。 猶do 如như 覆phú 漏lậu 穢uế 等đẳng 三tam 器khí 。 得đắc 甘cam 露lộ 味vị 。 失thất 漏lậu 無vô 堪kham 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 誠thành 諦đế 聽thính 等đẳng 。 智trí 論luận 偈kệ 云vân 。 聽thính 者giả 端đoan 視thị 如như 渴khát 飲ẩm 一nhất 心tâm 入nhập 於ư 語ngữ 義nghĩa 中trung 。 踴dũng 躍dược 聞văn 法Pháp 心tâm 悲bi 喜hỷ 。 如như 是thị 之chi 人nhân 可khả 為vi 說thuyết 。 從tùng 此thử 第đệ 五ngũ 大đại 眾chúng 讚tán 仰ngưỡng 文văn 分phân 為vi 三tam 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 眾chúng 讚tán 善thiện 哉tai 。

經kinh 。 是thị 時thời 大đại 眾chúng 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 等đẳng 聞văn 佛Phật 語ngữ 已dĩ 。 咸hàm 共cộng 讚tán 言ngôn 。 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。

解giải 曰viết 。 初sơ 聞văn 佛Phật 語ngữ 喜hỷ 躍dược 無vô 任nhậm 。 咸hàm 共cộng 一nhất 心tâm 至chí 誠thành 仰ngưỡng 讚tán 。 仰ngưỡng 讚tán 之chi 極cực 是thị 故cố 重trọng/trùng 云vân 。 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 又hựu 初sơ 善thiện 哉tai 讚tán 他tha 心tâm 德đức 。 次thứ 一nhất 善thiện 哉tai 讚tán 起khởi 悲bi 深thâm 。 三Tam 寶Bảo 不bất 斷đoạn 。 則tắc 無vô 七thất 難nạn/nan 。 是thị 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 二nhị 善thiện 哉tai 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 散tán 花hoa 成thành 蓋cái 。

經kinh 。 即tức 散tán 無vô 量lượng 諸chư 妙diệu 寶bảo 花hoa 於ư 虛hư 空không 中trung 。 變biến 成thành 寶bảo 蓋cái 。

解giải 曰viết 。 初sơ 各các 散tán 花hoa 眾chúng 心tâm 渴khát 仰ngưỡng 後hậu 成thành 寶bảo 蓋cái 。 一nhất 法pháp 俱câu 霑triêm 。 又hựu 事sự 雖tuy 多đa 真chân 理lý 唯duy 一nhất 。 又hựu 行hành 雖tuy 眾chúng 果quả 必tất 無vô 差sai 。 又hựu 蓋cái 與dữ 花hoa 非phi 多đa 非phi 一nhất 。 而nhi 性tánh 與dữ 相tương/tướng 非phi 異dị 非phi 同đồng 。 此thử 表biểu 散tán 花hoa 成thành 蓋cái 不bất 墜trụy 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 覆phú 諸chư 大đại 眾chúng 。

經kinh 。 覆phú 諸chư 大đại 眾chúng 。 靡mĩ 不bất 周chu 遍biến 。

解giải 曰viết 。 靡mĩ 者giả 無vô 也dã 。 蓋cái 無vô 盈doanh 縮súc 。 顯hiển 說thuyết 當đương 根căn 。 不bất 減giảm 不bất 增tăng 。 總tổng 標tiêu 二nhị 護hộ 。 大đại 文văn 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 釋thích 成thành 。 於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 波Ba 斯Tư 匿Nặc 問vấn 後hậu 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 總tổng 問vấn 者giả 何hà 。

經kinh 。

時thời 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 合hợp 掌chưởng 長trường 跪quỵ 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 云vân 何hà 護hộ 佛Phật 果Quả 云vân 何hà 護hộ 十Thập 地Địa 行hành 。

解giải 曰viết 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 異dị 諸chư 眾chúng 也dã 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 者giả 以dĩ 已dĩ 尊tôn 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 卑ty 足túc 也dã 。 合hợp 掌chưởng 長trường 跪quỵ 。 者giả 敬kính 請thỉnh 之chi 儀nghi 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 下hạ 申thân 其kỳ 所sở 問vấn 。 運vận 身thân 發phát 語ngữ 由do 審thẩm 決quyết 思tư 三tam 業nghiệp 至chí 誠thành 利lợi 樂lạc 故cố 。 問vấn 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 者giả 舉cử 能năng 行hành 人nhân 。 云vân 何hà 已dĩ 下hạ 問vấn 所sở 行hàng 行hàng 。 問vấn 菩Bồ 薩Tát 因nhân 位vị 護hộ 義nghĩa 極cực 成thành 。 佛Phật 果Quả 已dĩ 圓viên 更cánh 何hà 須tu 護hộ 。 答đáp 果quả 從tùng 因nhân 顯hiển 。 果quả 德đức 已dĩ 圓viên 性tánh 不bất 離ly 因nhân 故cố 說thuyết 護hộ 果quả 。 若nhược 爾nhĩ 護hộ 果quả 即tức 因nhân 與dữ 後hậu 何hà 別biệt 。 若nhược 因nhân 果quả 一nhất 何hà 須tu 分phần/phân 二nhị 。 答đáp 此thử 品phẩm 之chi 內nội 就tựu 果quả 談đàm 因nhân 。 後hậu 品phẩm 之chi 中trung 從tùng 因nhân 趣thú 果quả 。 因nhân 果quả 事sự 異dị 故cố 品phẩm 別biệt 開khai 。 約ước 理lý 不bất 殊thù 故cố 俱câu 說thuyết 護hộ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 文văn 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 略lược 標tiêu 宗tông 。 次thứ 別biệt 問vấn 答đáp 。 後hậu 直trực 問vấn 答đáp 。 初sơ 中trung 分phần/phân 四tứ 。 一nhất 總tổng 標tiêu 護hộ 果quả 。 二nhị 徵trưng 其kỳ 所sở 以dĩ 。 三tam 佛Phật 為vi 釋thích 成thành 。 四tứ 結kết 修tu 般Bát 若Nhã 。 初sơ 中trung 分phần/phân 三tam 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 總tổng 標tiêu 護hộ 果quả 。

經kinh

佛Phật 告cáo 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 言ngôn 。 護hộ 佛Phật 果Quả 者giả 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 住trụ 。

解giải 曰viết 。 王vương 承thừa 佛Phật 旨chỉ 因nhân 果quả 總tổng 問vấn 如Như 來Lai 別biệt 答đáp 。 先tiên 果quả 後hậu 因nhân 。 由do 前tiền 一nhất 問vấn 起khởi 下hạ 三tam 品phẩm 。 三tam 段đoạn 科khoa 中trung 從tùng 此thử 已dĩ 下hạ 大đại 文văn 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 別biệt 答đáp 。

佛Phật 告cáo 已dĩ 下hạ 諸chư 主chủ 及cập 果quả 并tinh 能năng 行hành 人nhân 。

文văn 如như 前tiền 釋thích 。 應ưng 如như 是thị 住trụ 。 者giả 住trụ 悲bi 智trí 心tâm 。 准chuẩn 無vô 著trước 論luận 釋thích 金kim 剛cang 經kinh 。 云vân 何hà 住trụ 者giả 謂vị 欲dục 願nguyện 也dã 。 欲dục 者giả 正chánh 求cầu 也dã 。 願nguyện 者giả 為vi 所sở 求cầu 故cố 作tác 心tâm 思tư 念niệm 也dã 。 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 入nhập 諸chư 善thiện 法Pháp 欲dục 為vi 根căn 本bổn 。 論luận 名danh 正chánh 求cầu 。 或hoặc 正chánh 希hy 求cầu 以dĩ 欲dục 為vi 首thủ 方phương 起khởi 願nguyện 故cố 。 願nguyện 於ư 百bách 法pháp 無vô 別biệt 體thể 性tánh 。 依y 無vô 著trước 論luận 思tư 念niệm 為vi 體thể 。 依y 莊trang 嚴nghiêm 論luận 思tư 欲dục 為vi 體thể 。 依y 唯duy 識thức 論luận 信tín 欲dục 勝thắng 解giải 三tam 法pháp 為vi 體thể 。 總tổng 三tam 論luận 文văn 五ngũ 法pháp 為vi 體thể 。 謂vị 彼bỉ 思tư 念niệm 欲dục 信tín 勝thắng 解giải 。 以dĩ 彼bỉ 欲dục 願nguyện 釋thích 此thử 住trụ 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 廣quảng 明minh 化hóa 利lợi 。

經kinh 。 教giáo 化hóa 一nhất 切thiết 。 卵noãn 生sanh 胎thai 生sanh 。 濕thấp 生sanh 化hóa 生sanh 。

解giải 曰viết 。 正chánh 明minh 修tu 行hành 。 依y 前tiền 住trụ 心tâm 廣quảng 大đại 思tư 願nguyện 利lợi 他tha 行hành 也dã 。 言ngôn 教giáo 化hóa 者giả 隨tùy 病bệnh 設thiết 藥dược 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 利lợi 物vật 遂toại 己kỷ 修tu 行hành 。 悲bi 所sở 度độ 生sanh 廣quảng 雖tuy 三tam 界giới 。 於ư 中trung 含hàm 識thức 唯duy 此thử 四tứ 生sanh 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 五ngũ 蘊uẩn 初sơ 起khởi 名danh 為vi 生sanh 也dã 。 如như 孔khổng 雀tước 等đẳng 從tùng 卵noãn 㲉xác 出xuất 名danh 為vi 卵noãn 生sanh 。 如như 牛ngưu 馬mã 等đẳng 從tùng 胎thai 藏tạng 出xuất 名danh 為vi 胎thai 生sanh 。 如như 飛phi 蛾nga 等đẳng 從tùng 濕thấp 氣khí 出xuất 名danh 為vi 濕thấp 生sanh 。 如như 諸chư 天thiên 等đẳng 諸chư 根căn 頓đốn 具cụ 無vô 而nhi 歘hốt 有hữu 名danh 為vi 化hóa 生sanh 。 如như 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 倒đảo 心tâm 趣thú 欲dục 境cảnh 。 濕thấp 化hóa 染nhiễm 香hương 處xứ 。 卵noãn 胎thai 二nhị 生sanh 於ư 中trung 有hữu 位vị 由do 彼bỉ 業nghiệp 力lực 。 起khởi 顛điên 倒đảo 心tâm 。 馳trì 趣thú 欲dục 境cảnh 。 雖tuy 住trụ 遠viễn 處xứ 能năng 見kiến 父phụ 母mẫu 。 於ư 結kết 生sanh 位vị 是thị 男nam 是thị 女nữ 。 起khởi 愛ái 恚khuể 心tâm 隨tùy 一nhất 現hiện 前tiền 。 左tả 右hữu 向hướng 背bối/bội 隨tùy 所sở 愛ái 合hợp 。 即tức 生sanh 有hữu 身thân 漸tiệm 次thứ 增tăng 故cố 。 濕thấp 生sanh 染nhiễm 智trí 謂vị 遠viễn 嗅khứu 知tri 生sanh 處xứ 香hương 氣khí 便tiện 生sanh 愛ái 染nhiễm 業nghiệp 有hữu 勝thắng 劣liệt 香hương 淨tịnh 穢uế 故cố 。 化hóa 生sanh 染nhiễm 處xứ 。 謂vị 遠viễn 觀quán 見kiến 當đương 所sở 生sanh 處xứ 。 隨tùy 業nghiệp 罪tội 福phước 處xứ 有hữu 苦khổ 樂lạc 。 故cố 說thuyết 三tam 界giới 因nhân 愛ái 受thọ 生sanh 。 生sanh 之chi 形hình 狀trạng 中trung 有hữu 品phẩm 類loại 。 如như 常thường 分phân 別biệt 。 又hựu 瑜du 伽già 說thuyết 。 內nội 心tâm 思tư 業nghiệp 而nhi 為vi 其kỳ 因nhân 。 外ngoại 㲉xác 胎thai 藏tạng 濕thấp 潤nhuận 為vi 緣duyên 。 卵noãn 生sanh 具cụ 四tứ 胎thai 三tam 濕thấp 二nhị 化hóa 生sanh 唯duy 一nhất 所sở 謂vị 思tư 業nghiệp 。 藉tạ 緣duyên 多đa 小tiểu 從tùng 多đa 先tiên 明minh 。 辨biện 生sanh 勝thắng 劣liệt 少thiểu 為vi 上thượng 也dã 。 人nhân 與dữ 傍bàng 生sanh 各các 具cụ 有hữu 四tứ 。 鬼quỷ 通thông 胎thai 化hóa 。 天thiên 及cập 地địa 獄ngục 。 唯duy 是thị 化hóa 生sanh 。 欲dục 色sắc 界giới 中trung 。 身thân 具cụ 五ngũ 蘊uẩn 。 若nhược 無vô 色sắc 界giới 四tứ 蘊uẩn 成thành 身thân 。 於ư 有hữu 色sắc 界giới 身thân 量lượng 大đại 小tiểu 。 頓đốn 漸tiệm 生sanh 滅diệt 義nghĩa 如như 常thường 矣hĩ 。 此thử 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 據cứ 處xứ 生sanh 說thuyết 依y 止chỉ 境cảnh 界giới 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 敘tự 焉yên 。 雖tuy 菩Bồ 薩Tát 願nguyện 四tứ 生sanh 等đẳng 化hóa 。 理lý 實thật 所sở 化hóa 隨tùy 對đối 根căn 緣duyên 難nạn/nan 非phi 難nạn 處xứ 待đãi 時thời 熟thục 等đẳng 。 如như 無vô 著trước 論luận 。 何hà 故cố 經kinh 中trung 不bất 言ngôn 界giới 趣thú 界giới 通thông 非phi 情tình 趣thú 無vô 中trung 有hữu 。 又hựu 尼ni 乾can/kiền/càn 等đẳng 執chấp 草thảo 木mộc 生sanh 。 申thân 此thử 經Kinh 云vân 卵noãn 等đẳng 生sanh 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 降hàng 伏phục 對đối 治trị 文văn 分phân 為vi 三tam 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 對đối 治trị 蘊uẩn 倒đảo 。

經kinh 。 不bất 觀quán 色sắc 相tướng 不bất 觀quán 色sắc 如như 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 我ngã 人nhân 知tri 見kiến 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 倒đảo 。

解giải 曰viết 。 明minh 所sở 治trị 也dã 。 前tiền 廣quảng 化hóa 利lợi 令linh 遠viễn 散tán 動động 住trụ 相tương/tướng 分phân 別biệt 故cố 令linh 對đối 治trị 。 不bất 觀quán 色sắc 相tướng 不bất 觀quán 色sắc 如như 。 者giả 此thử 總tổng 標tiêu 也dã 。 於ư 五ngũ 蘊uẩn 中trung 舉cử 色sắc 為vi 首thủ 。 色sắc 謂vị 質chất 礙ngại 變biến 礙ngại 為vi 性tánh 。 如như 謂vị 真Chân 如Như 無vô 礙ngại 為vi 性tánh 。 起khởi 心tâm 分phân 別biệt 見kiến 有hữu 色sắc 如như 。 此thử 分phân 別biệt 心tâm 正chánh 令linh 除trừ 斷đoạn 若nhược 無vô 分phân 別biệt 。 勝thắng 義nghĩa 相tương 應ứng 。 一nhất 毫hào 之chi 善thiện 發phát 迹tích 至chí 佛Phật 。 此thử 無vô 分phân 別biệt 遍biến 下hạ 言ngôn 故cố 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 者giả 。 受thọ 謂vị 領lãnh 納nạp 。 苦khổ 樂lạc 捨xả 受thọ 。 想tưởng 謂vị 能năng 取thủ 怨oán 親thân 等đẳng 像tượng 。 行hành 謂vị 造tạo 作tác 善thiện 染nhiễm 諸chư 行hành 亦diệc 遷thiên 流lưu 故cố 。 識thức 謂vị 了liễu 別biệt 即tức 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 謂vị 於ư 四tứ 蘊uẩn 皆giai 離ly 分phân 別biệt 性tánh 相tướng 平bình 等đẳng 境cảnh 智trí 俱câu 如như 治trị 依y 他tha 故cố 。 我ngã 人nhân 知tri 見kiến 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 倒đảo 者giả 依y 蘊uẩn 妄vọng 執chấp 。 先tiên 我ngã 後hậu 法pháp 各các 有hữu 四tứ 倒đảo 。 我ngã 謂vị 主chủ 宰tể 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 即tức 陰ấm 計kế 我ngã 有hữu 五ngũ 。 離ly 陰ấm 計kế 我ngã 有hữu 五ngũ 。 和hòa 合hợp 計kế 我ngã 有hữu 十thập 。 總tổng 二nhị 十thập 也dã 。 即tức 陰ấm 我ngã 者giả 指chỉ 陰ấm 為vi 我ngã 。 離ly 陰ấm 計kế 我ngã 如như 將tương 車xa 人nhân 。 和hòa 合hợp 有hữu 十thập 者giả 。 如như 色sắc 中trung 我ngã 色sắc 作tác 窟quật 宅trạch 。 我ngã 在tại 其kỳ 中trung 。 四tứ 陰ấm 亦diệc 爾nhĩ 。 我ngã 中trung 色sắc 者giả 我ngã 作tác 窟quật 宅trạch 色sắc 居cư 其kỳ 中trung 。 四tứ 陰ấm 亦diệc 爾nhĩ 。 分phân 別biệt 我ngã 故cố 。 依y 無vô 著trước 論luận 。 自tự 體thể 相tướng 續tục 總tổng 執chấp 五ngũ 蘊uẩn 相tương 續tục 為vi 我ngã 。 計kế 前tiền 際tế 我ngã 是thị 今kim 世thế 我ngã 所sở 執chấp 取thủ 故cố 。 言ngôn 人nhân 者giả 謂vị 展triển 轉chuyển 趣thú 餘dư 趣thú 取thủ 執chấp 趣thú 未vị 來lai 後hậu 生sanh 實thật 趣thú 。 言ngôn 知tri 者giả 數số 論luận 執chấp 我ngã 體thể 即tức 是thị 思tư 。 受thọ 用dụng 諸chư 法pháp 我ngã 為vi 知tri 者giả 即tức 現hiện 我ngã 故cố 。 言ngôn 見kiến 者giả 謂vị 即tức 我ngã 執chấp 有hữu 身thân 見kiến 也dã 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 皆giai 我ngã 倒đảo 矣hĩ 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 者giả 即tức 法pháp 四tứ 倒đảo 住trụ 持trì 自tự 相tương/tướng 能năng 生sanh 謬mậu 解giải 。 謂vị 外ngoại 道đạo 等đẳng 不bất 了liễu 五ngũ 蘊uẩn 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 妄vọng 起khởi 常thường 倒đảo 。 有hữu 漏lậu 皆giai 苦khổ 妄vọng 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 倒đảo 。 實thật 不bất 自tự 在tại 妄vọng 起khởi 我ngã 倒đảo 。 自tự 性tánh 不bất 淨tịnh 妄vọng 起khởi 淨tịnh 倒đảo 。 第đệ 三tam 我ngã 倒đảo 文văn 無vô 者giả 略lược 。 舊cựu 經kinh 具cụ 有hữu 。 或hoặc 前tiền 我ngã 故cố 下hạ 一nhất 倒đảo 字tự 通thông 上thượng 我ngã 法pháp 。 由do 斯tư 二nhị 執chấp 二nhị 障chướng 具cụ 生sanh 。 為vi 障chướng 既ký 重trọng/trùng 先tiên 對đối 治trị 故cố 。 又hựu 報báo 五ngũ 蘊uẩn 自tự 性tánh 無vô 記ký 是thị 所sở 依y 故cố 。 我ngã 法pháp 二nhị 倒đảo 不bất 善thiện 有hữu 覆phú 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 是thị 能năng 依y 故cố 。 唯duy 無vô 分phân 別biệt 定định 慧tuệ 能năng 治trị 故cố 。 此thử 具cụ 明minh 今kim 對đối 治trị 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 對đối 治trị 諸chư 行hành 。

經kinh 。 四tứ 攝nhiếp 六Lục 度Độ 二nhị 諦đế 四Tứ 諦Đế 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 一nhất 切thiết 諸chư 行hành 。

解giải 曰viết 。 前tiền 所sở 治trị 境cảnh 起khởi 心tâm 為vi 倒đảo 。 此thử 能năng 治trị 行hành 動động 念niệm 成thành 病bệnh 。 但đãn 治trị 俱câu 見kiến 實thật 不bất 除trừ 法pháp 。 由do 如như 禾hòa 莠# 同đồng 聚tụ 俱câu 生sanh 。 俱câu 除trừ 其kỳ 莠# 非phi 遣khiển 禾hòa 也dã 。 正chánh 行hạnh 諸chư 行hành 起khởi 能năng 見kiến 心tâm 。 治trị 彼bỉ 起khởi 心tâm 令linh 無vô 分phân 別biệt 。 行hành 無vô 所sở 行hành 。 即tức 正chánh 行hạnh 故cố 。 此thử 段đoạn 經kinh 文văn 通thông 賢hiền 聖thánh 位vị 。 地địa 前tiền 修tu 習tập 其kỳ 相tương/tướng 未vị 已dĩ 有hữu 功công 用dụng 住trụ 。 若nhược 有hữu 散tán 心tâm 亦diệc 未vị 亡vong 相tương/tướng 。 故cố 通thông 對đối 治trị 。 四tứ 攝nhiếp 四Tứ 諦Đế 如như 上thượng 已dĩ 明minh 。 六Lục 度Độ 二nhị 諦đế 并tinh 四Tứ 無Vô 畏Úy 如như 下hạ 當đương 辨biện 。 力lực 謂vị 十Thập 力Lực 。 處xử 非phi 處xứ 等đẳng 如như 常thường 分phân 別biệt 。 一nhất 切thiết 諸chư 行hành 。 者giả 不bất 唯duy 此thử 所sở 到đáo 行hành 門môn 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 修tu 萬vạn 行hạnh 。 通thông 為vi 觀quán 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 對đối 能năng 行hành 人nhân 。

經kinh 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 如Như 來Lai 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 不bất 觀quán 相tương/tướng 不bất 觀quán 如như 。

解giải 曰viết 。 不bất 唯duy 於ư 行hành 令linh 心tâm 不bất 住trụ 。 觀quán 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 令linh 不bất 住trụ 。 若nhược 心tâm 分phân 別biệt 見kiến 相tương 見kiến 如như 。 此thử 即tức 所sở 治trị 令linh 無vô 分phân 別biệt 。 雖tuy 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 勝thắng 無vô 與dữ 等đẳng 。 無vô 分phân 別biệt 位vị 起khởi 分phân 別biệt 心tâm 即tức 令linh 對đối 治trị 住trụ 無vô 相tướng 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 應ưng 離ly 相tương 求cầu 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 即tức 相tương/tướng 觀quán 無vô 相tướng 即tức 無vô 相tướng 。 非phi 謂vị 相tương/tướng 外ngoại 別biệt 更cánh 求cầu 無vô 。 若nhược 更cánh 別biệt 求cầu 此thử 即tức 為vi 病bệnh 。 然nhiên 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 勝thắng 功công 德đức 聚tụ 若nhược 稱xưng 念niệm 者giả 障chướng 滅diệt 河hà 沙sa 。 於ư 勝thắng 義nghĩa 心tâm 故cố 令linh 不bất 住trụ 。 非phi 謂vị 世thế 諦đế 事sự 相tướng 撥bát 無vô 。 若nhược 起khởi 此thử 心tâm 。 成thành 大đại 邪tà 見kiến 。 豈khởi 符phù 經kinh 意ý 無vô 相tướng 觀quán 耶da 。 問vấn 前tiền 云vân 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 住trụ 。 此thử 云vân 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 觀quán 相tương/tướng 如như 。 為vi 復phục 能năng 住trụ 即tức 所sở 觀quán 耶da 。 答đáp 設thiết 爾nhĩ 無vô 失thất 。 謂vị 令linh 菩Bồ 薩Tát 無vô 相tướng 現hiện 前tiền 。 所sở 修tu 勝thắng 行hành 皆giai 無vô 相tướng 故cố 。 設thiết 於ư 勝thắng 者giả 。 亦diệc 不bất 起khởi 心tâm 。 正chánh 離ly 自tự 他tha 住trụ 無vô 相tướng 故cố 。 又hựu 解giải 應ưng 如như 是thị 住trụ 。 明minh 住trụ 心tâm 也dã 。 教giáo 化hóa 四tứ 生sanh 明minh 修tu 行hành 也dã 。 不bất 觀quán 已dĩ 下hạ 盡tận 此thử 段đoạn 文văn 明minh 降hàng 伏phục 也dã 。 如như 次thứ 即tức 是thị 智trí 恩ân 斷đoạn 因nhân 。 因nhân 必tất 具cụ 修tu 成thành 果quả 三tam 德đức 。 至chí 究cứu 竟cánh 位vị 。 報báo 化hóa 法Pháp 身thân 故cố 。 初sơ 具cụ 明minh 。 佛Phật 深thâm 意ý 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 徵trưng 其kỳ 所sở 以dĩ 。

經kinh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。

解giải 曰viết 。 所sở 以dĩ 不bất 觀quán 相tương/tướng 如như 者giả 何hà 所sở 以dĩ 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 佛Phật 為vi 釋thích 成thành 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 釋thích 諸chư 法pháp 空không 。

經kinh 。 以dĩ 諸chư 法pháp 性tánh 即tức 真chân 實thật 故cố 無vô 來lai 無vô 去khứ 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 同đồng 真chân 際tế 等đẳng 法pháp 性tánh 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 猶do 如như 虛hư 空không 。

解giải 曰viết 。 言ngôn 諸chư 法pháp 者giả 即tức 前tiền 五ngũ 蘊uẩn 。 法pháp 性tánh 空không 寂tịch 。 即tức 真chân 實thật 故cố 。 無vô 來lai 無vô 去khứ 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 者giả 釋thích 法pháp 四tứ 倒đảo 。 依y 蘊uẩn 妄vọng 執chấp 計kế 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 心tâm 為vi 彼bỉ 薰huân 識thức 浪lãng 流lưu 動động 故cố 有hữu 來lai 有hữu 去khứ 。 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 若nhược 了liễu 彼bỉ 倒đảo 妄vọng 體thể 即tức 空không 。 本bổn 無vô 來lai 去khứ 。 無vô 生sanh 滅diệt 故cố 。 同đồng 真chân 際tế 等đẳng 法pháp 性tánh 者giả 。 釋thích 諸chư 正chánh 行hạnh 四tứ 攝nhiếp 六Lục 度Độ 所sở 修tu 萬vạn 行hạnh 。 皆giai 淨tịnh 法Pháp 界Giới 方phương 便tiện 。 妙diệu 用dụng 用dụng 不bất 離ly 體thể 。 與dữ 理lý 相tương 應ứng 。 即tức 一nhất 一nhất 行hành 皆giai 同đồng 真chân 際tế 等đẳng 法pháp 性tánh 故cố 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 猶do 如như 虛hư 空không 者giả 。 釋thích 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 雖tuy 諸chư 法pháp 性tánh 。 本bổn 來lai 常thường 住trụ 。 不bất 因nhân 顯hiển 說thuyết 無vô 以dĩ 證chứng 修tu 。 故cố 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 廣quảng 為vì 開khai 示thị 。 然nhiên 修tu 行hành 者giả 應ưng 正chánh 了liễu 知tri 能năng 說thuyết 所sở 說thuyết 法Pháp 界giới 一nhất 相tương/tướng 聖thánh 凡phàm 不bất 二nhị 自tự 他tha 無vô 別biệt 覺giác 性tánh 常thường 住trụ 猶do 如như 處xứ 空không 。 對đối 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 觀quán 。 又hựu 解giải 。 五ngũ 蘊uẩn 諸chư 法pháp 。 其kỳ 性tánh 真chân 實thật 。 性tánh 被bị 妄vọng 薰huân 故cố 有hữu 來lai 去khứ 。 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 無vô 來lai 無vô 去khứ 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 故cố 。 同đồng 真chân 際tế 等đẳng 法pháp 性tánh 者giả 。 蘊uẩn 與dữ 真chân 性tánh 事sự 理lý 依y 持trì 。 如như 波ba 依y 水thủy 故cố 同đồng 真chân 際tế 。 理lý 不bất 離ly 事sự 皆giai 等đẳng 法pháp 性tánh 。 諸chư 法pháp 與dữ 性tánh 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 了liễu 法pháp 即tức 性tánh 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 又hựu 解giải 。 法pháp 性tánh 常thường 住trụ 。 故cố 無vô 來lai 去khứ 。 法pháp 性tánh 不bất 變biến 故cố 無vô 生sanh 滅diệt 。 由do 修tu 行hành 者giả 了liễu 法pháp 性tánh 空không 。 所sở 修tu 勝thắng 行hành 心tâm 同đồng 真chân 際tế 。 行hành 等đẳng 法pháp 性tánh 。 因nhân 果quả 事sự 異dị 所sở 現hiện 理lý 同đồng 故cố 云vân 無vô 二nhị 。 能năng 觀quán 不bất 異dị 故cố 云vân 無vô 別biệt 。 長trường 時thời 無vô 間gian 障chướng 盡tận 果quả 圓viên 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 動động 而nhi 常thường 寂tịch 彰chương 果quả 位vị 矣hĩ 。 前tiền 解giải 順thuận 文văn 次thứ 解giải 依y 蘊uẩn 。 今kim 前tiền 菩Bồ 薩Tát 行hành 離ly 二nhị 邊biên 。 後hậu 解giải 順thuận 理lý 至chí 無vô 上thượng 覺giác 釋thích 法pháp 空không 也dã 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 釋thích 我ngã 等đẳng 空không 。

經kinh 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 相tương/tướng 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。

解giải 曰viết 。 明minh 前tiền 我ngã 空không 。 舉cử 所sở 依y 法pháp 顯hiển 能năng 依y 空không 。 蘊uẩn 等đẳng 何hà 義nghĩa 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 聚tụ 生sanh 門môn 種chủng 族tộc 是thị 蘊uẩn 處xứ 界giới 義nghĩa 。 聚tụ 是thị 蘊uẩn 義nghĩa 。 謂vị 即tức 五ngũ 蘊uẩn 。 色sắc 聚tụ 心tâm 聚tụ 故cố 名danh 為vi 蘊uẩn 。 蘊uẩn 是thị 有hữu 為vi 。 非phi 無vô 為vi 故cố 。 生sanh 門môn 處xứ 義nghĩa 。 謂vị 十thập 二nhị 處xứ 。 六lục 根căn 六lục 境cảnh 。 是thị 心tâm 心tâm 所sở 生sanh 長trưởng 門môn 處xứ 。 由do 六lục 識thức 身thân 依y 根căn 取thủ 境cảnh 名danh 生sanh 門môn 故cố 。 種chủng 族tộc 界giới 義nghĩa 即tức 十thập 八bát 界giới 。 為vi 同đồng 類loại 因nhân 各các 生sanh 自tự 類loại 等đẳng 流lưu 果quả 故cố 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 蘊uẩn 處xứ 界giới 。 如như 彼bỉ 頌tụng 云vân 。 愚ngu 根căn 樂nhạo/nhạc/lạc 三tam 故cố 說thuyết 蘊uẩn 處xứ 分phần/phân 三tam 。 愚ngu 有hữu 三tam 者giả 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 執chấp 我ngã 一nhất 常thường 。 愚ngu 心tâm 所sở 為vi 我ngã 為vi 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 。 五ngũ 蘊uẩn 之chi 中trung 三tam 是thị 心tâm 所sở 故cố 。 愚ngu 色sắc 為vi 我ngã 說thuyết 十thập 二nhị 處xứ 。 十thập 二nhị 處xứ 中trung 十thập 是thị 色sắc 故cố 。 總tổng 愚ngu 色sắc 心tâm 以dĩ 為vi 我ngã 者giả 為vi 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 離ly 色sắc 心tâm 故cố 。 根căn 上thượng 中trung 下hạ 樂nhạo/nhạc/lạc 略lược 中trung 廣quảng 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 說thuyết 蘊uẩn 處xứ 界giới 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 者giả 我ngã 即tức 前tiền 云vân 我ngã 人nhân 知tri 見kiến 。 我ngã 所sở 即tức 是thị 彼bỉ 我ngã 資tư 具cụ 。 此thử 蘊uẩn 處xứ 界giới 從tùng 因nhân 緣duyên 起khởi 。 其kỳ 體thể 尚thượng 無vô 。 況huống 我ngã 我ngã 所sở 從tùng 計kế 執chấp 生sanh 而nhi 體thể 是thị 有hữu 。 故cố 皆giai 空không 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 四tứ 結kết 脩tu 般Bát 若Nhã 。

經kinh 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 修tu 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。

解giải 曰viết 。 若nhược 能năng 如như 上thượng 住trụ 悲bi 智trí 心tâm 。 地địa 上thượng 地địa 前tiền 修tu 諸chư 勝thắng 行hành 。 不bất 著trước 性tánh 相tướng 。 必tất 得đắc 果quả 同đồng 。 是thị 真chân 修tu 行hành 至chí 彼bỉ 岸ngạn 矣hĩ 。 此thử 上thượng 經kinh 文văn 略lược 標tiêu 宗tông 旨chỉ 。 世Thế 尊Tôn 總tổng 陳trần 一nhất 部bộ 之chi 意ý 。 下hạ 文văn 廣quảng 辨biện 。 理lý 事sự 小tiểu 殊thù 窮cùng 其kỳ 至chí 理lý 更cánh 無vô 異dị 也dã 。 又hựu 不bất 唯duy 一nhất 部bộ 諸chư 大Đại 乘Thừa 教giáo 但đãn 是thị 廣quảng 文văn 。 住trụ 修tu 斷đoạn 障chướng 一nhất 理lý 通thông 貫quán 。 自tự 下hạ 諸chư 文văn 先tiên 略lược 後hậu 廣quảng 。 准chuẩn 此thử 廣quảng 悉tất 。 大đại 文văn 第đệ 二nhị 明minh 別biệt 問vấn 答đáp 文văn 分phân 為vi 三tam 。 一nhất 別biệt 問vấn 答đáp 。 二nhị 總tổng 問vấn 答đáp 。 三tam 結kết 護hộ 果quả 。 初sơ 別biệt 問vấn 答đáp 文văn 分phân 為vi 三tam 。 一nhất 明minh 實thật 相tướng 。 二nhị 明minh 觀quán 照chiếu 。 三Tam 明Minh 文văn 字tự 。 初sơ 明minh 實thật 相tướng 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 問vấn 。 其kỳ 義nghĩa 者giả 何hà 。

經kinh 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 生sanh 。 性tánh 無vô 二nhị 者giả 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 何hà 相tương/tướng 而nhi 化hóa 眾chúng 生sanh 耶da 。

解giải 曰viết 。 世Thế 尊Tôn 略lược 陳trần 王vương 應ưng 具cụ 悉tất 。 詞từ 微vi 旨chỉ 妙diệu 歷lịch 法pháp 廣quảng 明minh 。 故cố 牒điệp 前tiền 文văn 而nhi 興hưng 此thử 問vấn 。 問vấn 之chi 意ý 者giả 。 由do 諸chư 有hữu 情tình 。 迷mê 無vô 慧tuệ 目mục 故cố 。 希hy 菩Bồ 薩Tát 悲bi 以dĩ 利lợi 生sanh 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 生sanh 。 同đồng 一nhất 法pháp 性tánh 。 法pháp 性tánh 平bình 等đẳng 。 即tức 無vô 二nhị 別biệt 。 若nhược 無vô 二nhị 別biệt 菩Bồ 薩Tát 更cánh 以dĩ 何hà 法pháp 而nhi 化hóa 眾chúng 生sanh 耶da 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 勝thắng 義nghĩa 空không 後hậu 明minh 世thế 俗tục 有hữu 。 初sơ 中trung 分phần/phân 三tam 。 初sơ 總tổng 明minh 法pháp 性tánh 次thứ 徵trưng 其kỳ 所sở 以dĩ 後hậu 釋thích 諸chư 法pháp 空không 。 初sơ 法pháp 性tánh 中trung 文văn 復phục 分phần/phân 二nhị 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 總tổng 標tiêu 法pháp 倒đảo 。

經kinh 。 佛Phật 言ngôn 大đại 王vương 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。

解giải 曰viết 。 初sơ 列liệt 五ngũ 蘊uẩn 總tổng 標tiêu 有hữu 為vi 。 後hậu 列liệt 四tứ 倒đảo 總tổng 標tiêu 我ngã 法pháp 。 先tiên 標tiêu 此thử 二nhị 以dĩ 明minh 法pháp 空không 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 正chánh 答đáp 不bất 住trụ 。

經kinh 。 法pháp 性tánh 不bất 住trụ 色sắc 不bất 住trụ 非phi 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 亦diệc 不bất 住trụ 淨tịnh 不bất 住trụ 非phi 淨tịnh 。

解giải 曰viết 。 法pháp 性tánh 不bất 住trụ 色sắc 不bất 住trụ 非phi 色sắc 者giả 。 色sắc 謂vị 色sắc 蘊uẩn 。 除trừ 色sắc 之chi 餘dư 皆giai 名danh 非phi 色sắc 。 住trụ 不bất 住trụ 者giả 依y 對đối 待đãi 立lập 。 如như 因nhân 見kiến 住trụ 便tiện 言ngôn 不bất 住trụ 。 此thử 中trung 法pháp 性tánh 離ly 言ngôn 絕tuyệt 慮lự 寂tịch 然nhiên 一nhất 相tương/tướng 唯duy 以dĩ 智trí 證chứng 。 豈khởi 同đồng 對đối 待đãi 住trụ 不bất 住trụ 乎hồ 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 亦diệc 不bất 住trụ 淨tịnh 不bất 住trụ 非phi 淨tịnh 者giả 。 義nghĩa 同đồng 於ư 上thượng 故cố 置trí 亦diệc 言ngôn 。 初sơ 後hậu 具cụ 陳trần 例lệ 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 皆giai 不bất 住trụ 故cố 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 為vi 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 本bổn 。 性tánh 自tự 空không 為vi 因nhân 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 空không 見kiến 空không 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 本bổn 性tánh 自tự 空không 。 何hà 須tu 菩Bồ 薩Tát 修tu 空không 見kiến 空không 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 本bổn 性tánh 不bất 空không 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 空không 何hà 能năng 見kiến 空không 。 佛Phật 言ngôn 雖tuy 一nhất 切thiết 法pháp 。 本bổn 性tánh 是thị 空không 。 亦diệc 因nhân 菩Bồ 薩Tát 修tu 空không 見kiến 空không 。 言ngôn 本bổn 性tánh 空không 所sở 證chứng 境cảnh 空không 。 修tu 空không 見kiến 空không 能năng 證chứng 智trí 空không 。 以dĩ 能năng 所sở 證chứng 悉tất 皆giai 是thị 空không 。 故cố 能năng 所sở 化hóa 皆giai 不bất 住trụ 矣hĩ 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 徵trưng 其kỳ 所sở 以dĩ 。

經kinh 。

何hà 以dĩ 故cố 。

解giải 曰viết 。 法pháp 性tánh 非phi 住trụ 不bất 住trụ 者giả 何hà 以dĩ 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 三tam 釋thích 諸chư 法pháp 空không 。

經kinh 。 以dĩ 諸chư 法pháp 性tánh 悉tất 皆giai 空không 故cố 。

解giải 曰viết 。 以dĩ 法pháp 性tánh 空không 。 無vô 住trụ 不bất 住trụ 。 為vi 明minh 菩Bồ 薩Tát 法pháp 性tánh 相tướng 應ứng 化hóa 而nhi 不bất 住trụ 同đồng 法pháp 性tánh 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 明minh 世thế 諦đế 有hữu 文văn 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 世thế 諦đế 。 次thứ 別biệt 明minh 諸chư 有hữu 。 後hậu 總tổng 結kết 非phi 實thật 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 總tổng 標tiêu 世thế 諦đế 。

經kinh 。 由do 世thế 諦đế 故cố 由do 三tam 假giả 故cố 。

解giải 曰viết 。 前tiền 勝thắng 義nghĩa 諦đế 明minh 諸chư 法pháp 空không 。 此thử 世thế 俗tục 諦đế 明minh 諸chư 法pháp 有hữu 。 由do 諸chư 性tánh 相tướng 體thể 不bất 相tương 離ly 如như 斷đoạn 證chứng 修tu 故cố 次thứ 明minh 矣hĩ 。 由do 世thế 諦đế 故cố 者giả 此thử 句cú 總tổng 標tiêu 。 由do 者giả 因nhân 由do 世thế 者giả 可khả 毀hủy 壞hoại 也dã 。 通thông 目mục 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 有hữu 為vi 。 言ngôn 諦đế 者giả 審thẩm 義nghĩa 實thật 義nghĩa 。 審thẩm 實thật 可khả 壞hoại 名danh 世thế 諦đế 故cố 。 由do 三tam 假giả 故cố 此thử 句cú 別biệt 也dã 。 謂vị 法pháp 受thọ 名danh 具cụ 如như 前tiền 解giải 皆giai 世thế 諦đế 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 別biệt 明minh 諸chư 有hữu 文văn 分phân 為vi 三tam 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 明minh 三tam 界giới 有hữu 。

經kinh 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 法pháp 造tạo 福phước 非phi 福phước 不bất 動động 行hành 等đẳng 因nhân 果quả 皆giai 有hữu 。

解giải 曰viết 。 此thử 明minh 三tam 界giới 有hữu 情tình 因nhân 果quả 也dã 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 者giả 簡giản 非phi 情tình 也dã 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 法pháp 者giả 業nghiệp 所sở 依y 也dã 。 造tạo 福phước 非phi 福phước 不bất 動động 行hành 等đẳng 者giả 如như 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 。 一nhất 者giả 福phước 業nghiệp 二nhị 者giả 非phi 福phước 業nghiệp 三tam 者giả 不bất 動động 業nghiệp 也dã 。 欲dục 界giới 善thiện 業nghiệp 名danh 為vi 福phước 業nghiệp 。 業nghiệp 能năng 招chiêu 人nhân 天thiên 可khả 愛ái 果quả 故cố 。 欲dục 不bất 善thiện 業nghiệp 名danh 非phi 福phước 業nghiệp 。 損tổn 惱não 有hữu 情tình 。 招chiêu 三tam 惡ác 趣thú 非phi 愛ái 果quả 故cố 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 業nghiệp 名danh 不bất 動động 業nghiệp 。 能năng 招chiêu 彼bỉ 地địa 不bất 動động 果quả 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 俱câu 舍xá 論luận 云vân 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 地địa 有hữu 尋tầm 伺tứ 動động 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 有hữu 喜hỷ 受thọ 動động 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 動động 。 何hà 名danh 不bất 動động 。 答đáp 如như 彼bỉ 頌tụng 云vân 。 約ước 自tự 地địa 處xứ 所sở 業nghiệp 果quả 無vô 動động 故cố 。 雖tuy 下hạ 三tam 禪thiền 有hữu 炎diễm 患hoạn 動động 。 約ước 處xứ 言ngôn 之chi 業nghiệp 果quả 不bất 動động 。 如như 初sơ 禪thiền 業nghiệp 招chiêu 初sơ 禪thiền 果quả 。 初sơ 禪thiền 處xứ 業nghiệp 無vô 容dung 轉chuyển 令linh 二nhị 禪thiền 處xứ 受thọ 。 業nghiệp 果quả 處xứ 定định 立lập 不bất 動động 名danh 。 不bất 同đồng 欲dục 界giới 有hữu 天thiên 等đẳng 業nghiệp 由do 別biệt 約ước 力lực 轉chuyển 令linh 異dị 處xứ 人nhân 等đẳng 中trung 受thọ 名danh 動động 業nghiệp 故cố 。 因nhân 果quả 皆giai 有hữu 者giả 如như 上thượng 所sở 明minh 。 作tác 業nghiệp 感cảm 果quả 皆giai 悉tất 有hữu 故cố 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 明minh 三tam 乘thừa 有hữu 。

經kinh 。 三tam 乘thừa 賢hiền 聖thánh 。 所sở 修tu 諸chư 行hành 。 乃nãi 至chí 佛Phật 果Quả 皆giai 名danh 為vi 有hữu 。

解giải 曰viết 。 三tam 乘thừa 賢hiền 聖thánh 。 所sở 修tu 諸chư 行hành 者giả 。 謂vị 由do 般Bát 若Nhã 引dẫn 攝nhiếp 當đương 根căn 。 隨tùy 自tự 證chứng 修tu 有hữu 三tam 別biệt 故cố 。 言ngôn 三tam 者giả 下hạ 中trung 上thượng 根căn 。 言ngôn 乘thừa 者giả 教giáo 理lý 行hành 果quả 即tức 所sở 乘thừa 也dã 。 言ngôn 賢hiền 者giả 和hòa 善thiện 之chi 義nghĩa 資tư 糧lương 加gia 行hành 也dã 。 言ngôn 聖thánh 者giả 通thông 達đạt 修tu 習tập 究cứu 竟cánh 位vị 也dã 。 所sở 修tu 諸chư 行hành 。 者giả 隨tùy 前tiền 三tam 乘thừa 。 所sở 修tu 行hành 也dã 。 略lược 分phân 別biệt 者giả 。 一nhất 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 修tu 自tự 利lợi 行hành 。 智trí 慧tuệ 狹hiệp 劣liệt 怖bố 三tam 界giới 闕khuyết 大đại 悲bi 。 從tùng 他tha 聞văn 聲thanh 。 而nhi 得đắc 解giải 了liễu 名danh 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 。 依y 有hữu 部bộ 宗tông 。 前tiền 七thất 方phương 便tiện 具cụ 如như 上thượng 解giải 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 如như 上thượng 略lược 明minh 。 餘dư 之chi 三tam 果quả 義nghĩa 如như 常thường 說thuyết 。 二nhị 緣Duyên 覺Giác 乘Thừa 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 自tự 利lợi 清thanh 淨tịnh 。 不bất 從tùng 他tha 教giáo 。 自tự 覺giác 悟ngộ 故cố 。 大đại 悲bi 方phương 便tiện 。 不bất 具cụ 足túc 故cố 。 悟ngộ 解giải 甚thậm 深thâm 。 緣duyên 生sanh 法pháp 故cố 。 名danh 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 。 如như 瑜du 伽già 論luận 第đệ 三tam 十thập 四tứ 獨Độc 覺Giác 地địa 云vân 。 有hữu 其kỳ 五ngũ 種chủng 。 一nhất 種chủng 性tánh 二nhị 道đạo 三tam 習tập 四tứ 住trụ 五ngũ 行hành 。 言ngôn 種chủng 性tánh 者giả 有hữu 其kỳ 三tam 種chủng 。 一nhất 薄bạc 塵trần 垢cấu 離ly 憒hội 鬧náo 處xứ 。 於ư 寂tịch 靜tĩnh 處xứ 。 深thâm 心tâm 愛ái 樂nhạo 。 二nhị 少thiểu 悲bi 心tâm 說thuyết 法Pháp 利lợi 人nhân 。 心tâm 不bất 愛ái 樂nhạo 。 樂lạc 少thiểu 思tư 務vụ 寂tịch 靜tĩnh 而nhi 住trụ 。 三tam 中trung 根căn 性tánh 是thị 慢mạn 行hành 類loại 。 深thâm 心tâm 希hy 願nguyện 無vô 師sư 無vô 敵địch 而nhi 證chứng 菩Bồ 提Đề 故cố 。 第đệ 二nhị 道đạo 者giả 。 亦diệc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 謂vị 於ư 百bách 劫kiếp 值trị 佛Phật 出xuất 世thế 。 親thân 邇nhĩ 承thừa 事sự 。 成thành 就tựu 相tương 續tục 專chuyên 心tâm 求cầu 。 證chứng 獨Độc 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。 於ư 蘊uẩn 處xứ 界giới 緣duyên 起khởi 處xứ 非phi 處xứ 及cập 諦đế 此thử 六lục 善thiện 巧xảo 勤cần 修tu 覺giác 故cố 。 於ư 當đương 來lai 世thế 。 速tốc 能năng 證chứng 得đắc 。 獨Độc 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。 名danh 麟lân 角giác 喻dụ 。 二nhị 有hữu 一nhất 類loại 。 值trị 佛Phật 出xuất 世thế 。 親thân 近cận 善thiện 士sĩ 。 聽thính 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 未vị 曾tằng 修tu 習tập 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 煗noãn 等đẳng 善thiện 根căn 。 修tu 前tiền 蘊uẩn 等đẳng 六lục 種chủng 善thiện 巧xảo 。 於ư 當đương 來lai 世thế 。 證chứng 彼bỉ 菩Bồ 提Đề 得đắc 沙Sa 門Môn 果quả 。 三tam 有hữu 一nhất 類loại 。 值trị 佛Phật 出xuất 世thế 。 親thân 近cận 善thiện 士sĩ 。 聽thính 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 證chứng 法pháp 現hiện 觀quán 。 得đắc 沙Sa 門Môn 果quả 而nhi 無vô 力lực 能năng 。 至chí 極cực 究cứu 竟cánh 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 復phục 修tu 蘊uẩn 等đẳng 六lục 種chủng 善thiện 巧xảo 。 依y 出xuất 世thế 道đạo 於ư 當đương 來lai 世thế 。 至chí 極cực 究cứu 竟cánh 。 畢tất 竟cánh 離ly 垢cấu 畢tất 竟cánh 證chứng 得đắc 梵Phạm 行hạnh 邊biên 際tế 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 後hậu 第đệ 二nhị 三tam 名danh 部bộ 行hành 故cố 。 第đệ 三tam 習tập 者giả 此thử 亦diệc 有hữu 三tam 。 一nhất 有hữu 一nhất 類loại 。 依y 獨Độc 覺Giác 道đạo 滿mãn 足túc 百bách 劫kiếp 修tu 習tập 資tư 糧lương 。 過quá 百bách 劫kiếp 已dĩ 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 無vô 師sư 自tự 能năng 修tu 三tam 十thập 七thất 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 諸chư 法pháp 現hiện 觀quán 。 得đắc 獨Độc 覺Giác 果Quả 。 永vĩnh 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 煩phiền 惱não 。 盡tận 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 麟lân 角giác 喻dụ 。

復phục 有hữu 一nhất 類loại 。 依y 第đệ 二nhị 道đạo 或hoặc 第đệ 三tam 道đạo 由do 彼bỉ 因nhân 緣duyên 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 無vô 師sư 自tự 能năng 修tu 三tam 十thập 七thất 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 從tùng 前tiền 二nhị 三tam 所sở 修tu 次thứ 第đệ 至chí 極cực 究cứu 竟cánh 。 畢tất 竟cánh 離ly 垢cấu 畢tất 竟cánh 證chứng 得đắc 梵Phạm 行hạnh 邊biên 際tế 。 證chứng 得đắc 最tối 上thượng 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 皆giai 部bộ 行hành 故cố 。 第đệ 四tứ 住trụ 者giả 此thử 亦diệc 有hữu 三tam 。 初sơ 麟lân 角giác 喻dụ 。 樂lạc 處xứ 孤cô 林lâm 。 樂nhạo/nhạc/lạc 獨độc 居cư 住trụ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 甚thậm 深thâm 勝thắng 解giải 。 樂nhạo/nhạc/lạc 觀quán 察sát 甚thậm 深thâm 緣duyên 起khởi 道Đạo 理lý 。 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 最tối 極cực 空không 無vô 願nguyện 相tương/tướng 。 安an 處xứ 作tác 意ý 。 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 所sở 習tập 部bộ 行hành 。 不bất 必tất 一nhất 向hướng 樂lạc 處xứ 林lâm 野dã 。 樂nhạo/nhạc/lạc 獨độc 居cư 住trụ 。 亦diệc 樂nhạo/nhạc/lạc 部bộ 眾chúng 共cộng 相tương 雜tạp 住trụ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 深thâm 勝thắng 解giải 。 乃nãi 至chí 作tác 意ý 故cố 。 五ngũ 獨Độc 覺Giác 行hành 。 一nhất 切thiết 獨Độc 覺Giác 。 隨tùy 住trụ 彼bỉ 彼bỉ 。 村thôn 邑ấp 聚tụ 落lạc 。 善thiện 護hộ 其kỳ 身thân 善thiện 守thủ 諸chư 根căn 善thiện 住trụ 正chánh 念niệm 。 隨tùy 入nhập 彼bỉ 彼bỉ 。 村thôn 邑ấp 聚tụ 落lạc 。 或hoặc 為vi 乞khất 食thực 或hoặc 濟tế 度độ 化hóa 下hạ 劣liệt 愚ngu 昧muội 。 以dĩ 身thân 濟tế 度độ 不bất 以dĩ 語ngữ 言ngôn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 唯duy 現hiện 身thân 相tướng 為vì 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 。 不bất 發phát 言ngôn 故cố 。 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 。 神thần 通thông 境cảnh 界giới 。 乃nãi 至chí 為vì 令linh 。 心tâm 誹phỉ 謗báng 者giả 生sanh 歸quy 向hướng 故cố 。 明minh 緣Duyên 覺Giác 竟cánh 。 乃nãi 至chí 佛Phật 果Quả 皆giai 名danh 為vi 有hữu 者giả 。 大Đại 乘Thừa 賢hiền 聖thánh 至chí 下hạ 當đương 悉tất 。 從tùng 此thử 第đệ 三Tam 明Minh 諸chư 見kiến 有hữu 。

經kinh 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 亦diệc 名danh 為vi 有hữu 。

解giải 曰viết 。 不bất 唯duy 三tam 界giới 及cập 以dĩ 三tam 乘thừa 。 世thế 俗tục 諦đế 中trung 依y 他tha 故cố 有hữu 。 外ngoại 道đạo 染nhiễm 見kiến 亦diệc 計kế 執chấp 有hữu 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 者giả 。 依y 賢Hiền 劫Kiếp 經kinh 。 謂vị 於ư 五ngũ 蘊uẩn 。 計kế 我ngã 我ngã 所sở 。 言ngôn 色sắc 是thị 我ngã 我ngã 有hữu 色sắc 。 色sắc 屬thuộc 我ngã 我ngã 住trụ 色sắc 中trung 。 初sơ 句cú 是thị 我ngã 。 三tam 句cú 我ngã 所sở 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 四tứ 句cú 亦diệc 然nhiên 。 四tứ 五ngũ 二nhị 十thập 成thành 二nhị 十thập 句cú 。 五ngũ 句cú 是thị 我ngã 。 餘dư 為vi 我ngã 所sở 。 此thử 上thượng 諸chư 句cú 依y 現hiện 在tại 蘊uẩn 。 於ư 過quá 未vị 世thế 亦diệc 各các 二nhị 十thập 成thành 六lục 十thập 句cú 。 加gia 斷đoạn 常thường 見kiến 六lục 十thập 二nhị 矣hĩ 。 如như 大đại 品phẩm 經kinh 梵Phạm 網võng 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 經kinh 長trường/trưởng 阿a 含hàm 經kinh 第đệ 十thập 梵Phạm 動động 品phẩm 大đại 婆bà 沙sa 論luận 一nhất 百bách 九cửu 十thập 九cửu 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 八bát 及cập 八bát 十thập 七thất 智Trí 度Độ 唯duy 識thức 皆giai 明minh 諸chư 見kiến 。 於ư 法pháp 不bất 倦quyện 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 敘tự 焉yên 。 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 非phi 實thật 。

經kinh 。 大đại 王vương 若nhược 著trước 名danh 相tướng 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 六lục 趣thú 四tứ 生sanh 。 三tam 乘thừa 行hành 果quả 即tức 是thị 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 。

解giải 曰viết 。 若nhược 著trước 名danh 相tướng 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 者giả 。 此thử 明minh 妄vọng 倒đảo 著trước 相tương/tướng 迷mê 真chân 。 五ngũ 法pháp 之chi 中trung 前tiền 三tam 法pháp 也dã 。 言ngôn 五ngũ 法pháp 者giả 相tương/tướng 。 名danh 。 分phân 別biệt 。 正chánh 智trí 。 真Chân 如Như 。 顯hiển 揚dương 第đệ 六lục 瑜du 伽già 七thất 十thập 四tứ 兩lưỡng 論luận 同đồng 說thuyết 。 依y 他tha 攝nhiếp 四tứ 。 攝nhiếp 彼bỉ 相tướng 名danh 分phân 別biệt 正chánh 智trí 。 圓viên 成thành 實thật 一nhất 。 攝nhiếp 彼bỉ 真Chân 如Như 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 不bất 攝nhiếp 五ngũ 事sự 。 彼bỉ 說thuyết 。 有hữu 漏lậu 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 變biến 似tự 所sở 詮thuyên 說thuyết 名danh 為vi 相tương/tướng 。 似tự 能năng 詮thuyên 現hiện 施thi 設thiết 為vi 名danh 。 能năng 變biến 心tâm 等đẳng 立lập 為vi 分phân 別biệt 。 無vô 漏lậu 心tâm 等đẳng 離ly 戲hí 論luận 故cố 名danh 為vi 正chánh 智trí 。 中trung 邊biên 第đệ 二nhị 說thuyết 。 依y 他tha 起khởi 攝nhiếp 相tương/tướng 分phân 別biệt 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 唯duy 攝nhiếp 彼bỉ 名danh 。 正chánh 智trí 真Chân 如Như 圓viên 成thành 實thật 攝nhiếp 。 彼bỉ 說thuyết 。 有hữu 漏lậu 心tâm 及cập 心tâm 所sở 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 相tướng 。 餘dư 名danh 分phân 別biệt 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 都đô 無vô 體thể 故cố 。 為vi 顯hiển 非phi 有hữu 。 假giả 說thuyết 為vi 名danh 。 正chánh 智trí 真Chân 如Như 能năng 證chứng 所sở 證chứng 二nhị 俱câu 無vô 倒đảo 。 圓viên 成thành 實thật 攝nhiếp 。 楞lăng 伽già 偈kệ 云vân 。 名danh 。 相tương/tướng 。 覺giác 想tưởng 自tự 性tánh 二nhị 相tương/tướng 。 正chánh 智trí 。 如như 如như 是thị 則tắc 成thành 相tương/tướng 。 言ngôn 名danh 相tướng 者giả 遍biến 計kế 所sở 攝nhiếp 。 二nhị 無vô 體thể 故cố 。 言ngôn 覺giác 想tưởng 者giả 。 即tức 是thị 妄vọng 想tưởng 。 謂vị 心tâm 心tâm 所sở 。 依y 他tha 起khởi 攝nhiếp 。 緣duyên 前tiền 名danh 相tướng 故cố 名danh 覺giác 想tưởng 。 自tự 性tánh 二nhị 相tương/tướng 者giả 即tức 上thượng 三tam 法pháp 遍biến 計kế 依y 他tha 二nhị 自tự 性tánh 矣hĩ 。 正chánh 智trí 如như 如như 是thị 則tắc 成thành 相tương/tướng 者giả 。 智trí 如như 二nhị 種chủng 為vi 圓viên 成thành 故cố 。 中trung 邊biên 楞lăng 伽già 所sở 明minh 五ngũ 法pháp 屬thuộc 此thử 經Kinh 者giả 。 前tiền 云vân 法pháp 性tánh 不bất 住trụ 色sắc 不bất 住trụ 非phi 色sắc 等đẳng 。 文văn 五ngũ 中trung 後hậu 二nhị 。 正chánh 智trí 如như 如như 皆giai 圓viên 成thành 故cố 。 雖tuy 即tức 正chánh 智trí 而nhi 非phi 無vô 為vi 。 無vô 漏lậu 有hữu 為vi 離ly 倒đảo 究cứu 竟cánh 。 楞lăng 伽già 說thuyết 為vi 圓viên 成thành 實thật 故cố 。 後hậu 世thế 諦đế 文văn 是thị 前tiền 三tam 法pháp 。 三tam 界giới 三tam 乘thừa 依y 他tha 起khởi 故cố 。 即tức 是thị 中trung 邊biên 相tương 及cập 分phân 別biệt 。 楞lăng 伽già 經kinh 中trung 覺giác 想tưởng 心tâm 故cố 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 遍biến 計kế 所sở 攝nhiếp 。 中trung 邊biên 之chi 名danh 楞lăng 伽già 名danh 相tướng 。 顯hiển 揚dương 瑜du 伽già 屬thuộc 此thử 經Kinh 者giả 。 法pháp 性tánh 第đệ 五ngũ 。 世thế 諦đế 前tiền 四tứ 。 不bất 立lập 遍biến 計kế 。 從tùng 心tâm 說thuyết 故cố 。 六lục 趣thú 四tứ 生sanh 。 三tam 乘thừa 行hành 果quả 者giả 並tịnh 如như 前tiền 解giải 。 即tức 是thị 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 者giả 。 若nhược 著trước 名danh 相tướng 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 乃nãi 至chí 行hành 果quả 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 即tức 不bất 能năng 見kiến 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 。 顯hiển 無vô 執chấp 者giả 能năng 見kiến 實thật 性tánh 。 下hạ 二nhị 諦đế 品phẩm 因nhân 此thử 而nhi 興hưng 。 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 至chí 文văn 悉tất 矣hĩ 。

仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 卷quyển 上thượng 二nhị 終chung