因Nhân 緣Duyên 心Tâm 論Luận 釋Thích

龍Long 猛Mãnh 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 華Hoa 方Phương 田Điền 整Chỉnh 理Lý

因nhân 緣duyên 心tâm 論luận 釋thích

整chỉnh 理lý 者giả 。 華hoa 方phương 田điền 。

〔# 題đề 解giải 〕# 。

《# 因nhân 緣duyên 心tâm 論luận 釋thích 》# 。 印ấn 度độ 大Đại 乘Thừa 佛Phật 教giáo 中trung 觀quán 學học 派phái 典điển 籍tịch 。 龍long 樹thụ 撰soạn 。 一nhất 卷quyển 。

本bổn 文văn 獻hiến 作tác 者giả 龍long 樹thụ 。 又hựu 譯dịch 龍long 猛mãnh 。 是thị 大Đại 乘Thừa 佛Phật 教giáo 鼻tị 祖tổ 。 印ấn 度độ 大Đại 乘Thừa 佛Phật 教giáo 中trung 觀quán 學học 派phái 的đích 創sáng/sang 始thỉ 人nhân 。 有hữu 第đệ 二nhị 佛Phật 陀Đà 之chi 稱xưng 。 生sanh 存tồn 年niên 代đại 約ước 公công 元nguyên 150# 年niên ~# 250# 年niên 。 龍long 樹thụ 著trước 述thuật 頗phả 豐phong 。 有hữu 。

千thiên 部bộ 論luận 主chủ

之chi 稱xưng 。 其kỳ 代đại 表biểu 作tác 是thị 《# 中trung 論luận 》# 。 《# 十thập 二nhị 門môn 論luận 》# 。 《# 大đại 毗tỳ 婆bà 沙sa 論luận 》# 。 《# 大đại 智Trí 度Độ 論luận 》# 等đẳng 。 《# 因nhân 緣duyên 心tâm 論luận 釋thích 》# 也dã 是thị 其kỳ 重trọng/trùng 要yếu 著trước 作tác 之chi 一nhất 。 是thị 研nghiên 究cứu 龍long 樹thụ 及cập 其kỳ 大Đại 乘Thừa 中trung 觀quán 學học 說thuyết 的đích 重trọng/trùng 要yếu 資tư 料liệu 。

本bổn 文văn 獻hiến 是thị 龍long 樹thụ 對đối 《# 因nhân 緣duyên 心tâm 論luận 頌tụng 》# 所sở 作tác 的đích 疏sớ/sơ 釋thích 。 作tác 者giả 站# 在tại 大Đại 乘Thừa 空không 宗tông 的đích 立lập 場tràng 上thượng 。 對đối 佛Phật 教giáo 緣duyên 起khởi 論luận 。 因nhân 果quả 論luận 作tác 了liễu 新tân 的đích 闡xiển 釋thích 。

本bổn 文văn 獻hiến 未vị 為vi 我ngã 國quốc 歷lịch 代đại 大Đại 藏Tạng 經Kinh 所sở 收thu 。 近cận 代đại 在tại 敦đôn 煌hoàng 發phát 現hiện 後hậu 。 被bị 收thu 錄lục 於ư 《# 大đại 正chánh 藏tạng 》# 第đệ 三tam 十thập 二nhị 。 卷quyển 第đệ 一nhất 六lục 五ngũ 四tứ 部bộ 。 但đãn 由do 於ư 僅cận 用dụng 了liễu 兩lưỡng 個cá 本bổn 子tử (# 斯tư 1358# 號hiệu 和hòa 斯tư 2462# 號hiệu )# 。 且thả 錯thác 訛ngoa 較giảo 多đa 。 因nhân 此thử 有hữu 必tất 要yếu 進tiến 行hành 重trọng/trùng 新tân 整chỉnh 理lý 。 同đồng 時thời 。 為vi 了liễu 盡tận 可khả 能năng 地địa 避tị 免miễn 錯thác 誤ngộ 。 整chỉnh 理lý 者giả 將tương 《# 因nhân 緣duyên 心tâm 論luận 頌tụng 》# 。 《# 因nhân 緣duyên 心tâm 論luận 釋thích 》# 和hòa 《# 因nhân 緣duyên 心tâm 釋thích 論luận 開khai 決quyết 記ký 》# 三tam 篇thiên 文văn 獻hiến 作tác 了liễu 仔tử 細tế 的đích 對đối 勘khám 。 具cụ 體thể 情tình 況huống 隨tùy 文văn 說thuyết 明minh 。 整chỉnh 理lý 本bổn 底để 。 校giáo 本bổn 情tình 況huống 如như 下hạ 。

底để 本bổn 。

中trung 國quốc 北bắc 京kinh 圖đồ 書thư 館quán 藏tạng 北bắc 7257# (# 海hải 17# )# 號hiệu 。

校giáo 本bổn 。

甲giáp 本bổn 。 斯tư 4235# 號hiệu 。

乙ất 本bổn 。 北bắc 7255# (# 官quan 68# )# 號hiệu 。 殘tàn 。

丙bính 本bổn 。 伯bá 4645# 號hiệu 。

丁đinh 本bổn 。 斯tư 1358# 號hiệu 。 殘tàn 。

戊# 本bổn 。 斯tư 2462# 號hiệu 。

己kỷ 本bổn 。 斯tư 1513# 號hiệu 背bối/bội 。 殘tàn 。

庚canh 本bổn 。 北bắc 大đại D096# 。

〔# 錄lục 文văn 〕#

因nhân 緣duyên 心tâm 論luận 釋thích

龍long 猛mãnh 菩Bồ 薩Tát 造tạo

此thử 中trung 有hữu 沙Sa 門Môn 。 樂nhạo 聞văn 能năng 聽thính 。 善thiện 能năng 憶ức 持trì 。 能năng 悟ngộ 能năng 觀quán 。 及cập 具cụ 簡giản 棄khí 。 來lai 詣nghệ 師sư 所sở 。 於ư 如Như 來Lai 教giáo 中trung 。 作tác 如như 是thị 問vấn 。

薄bạc 伽già 梵Phạm 。

差sai 別biệt 十thập 二nhị 支chi 。 能năng 仁nhân 說thuyết 緣duyên 生sanh 。

彼bỉ 於ư 何hà 所sở 攝nhiếp 。 今kim 欲dục 樂lạc 聞văn 。

知tri 彼bỉ 問vấn 其kỳ 真chân 義nghĩa 。 師sư 即tức 呼hô 曰viết 。

汝nhữ

於ư 煩phiền 惱não 業nghiệp 苦khổ 。 三tam 中trung 俱câu 攝nhiếp 盡tận 。

作tác 此thử 分phân 明minh 典điển 切thiết 之chi 語ngữ 。 此thử 中trung 十thập 及cập 二nhị 。 故cố 曰viết 。

十thập 二nhị

支chi

即tức 差sai 別biệt 。 故cố 言ngôn 。

差sai 別biệt

如như 車xa 支chi 分phần/phân 。 故cố 說thuyết 為vi 。

支chi

能năng 寂tịch 身thân 口khẩu 。 故cố 名danh 。

能năng 仁nhân

言ngôn 。

能năng 仁nhân 說thuyết

者giả 。 宣tuyên 暢sướng 解giải 釋thích 。 說thuyết 之chi 異dị 名danh 。 彼bỉ 非phi 自tự 性tánh 。 決quyết 定định 。 士sĩ 夫phu 。 相tương/tướng 假giả 。 自tự 在tại 。

時thời 自tự 然nhiên 。 隨tùy 欲dục 。 化hóa 主chủ 。 偶ngẫu 遇ngộ 等đẳng 所sở 生sanh 。 此thử 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 此thử 差sai 別biệt 十thập 二nhị 支chi 法pháp 。 於ư 煩phiền 惱não 業nghiệp 苦khổ 。 遞đệ 互hỗ 相tương 依y 。 猶do 如như 束thúc 蘆lô 。 於ư 彼bỉ 三tam 中trung 。 並tịnh 皆giai 攝nhiếp 盡tận 。 言ngôn 。

盡tận

者giả 。 即tức 是thị 無vô 餘dư 義nghĩa 也dã 。

問vấn 曰viết 。

何hà 者giả 煩phiền 惱não 。 何hà 者giả 是thị 業nghiệp 。 何hà 者giả 是thị 苦khổ 。 此thử 差sai 別biệt 之chi 法pháp 。 當đương 於ư 何hà 攝nhiếp 。

答đáp 曰viết 。

初sơ 八bát 九cửu 煩phiền 惱não

差sai 別biệt 十thập 二nhị 支chi 法pháp 。 初sơ 是thị 無vô 明minh 。 第đệ 八bát 是thị 愛ái 。 第đệ 九cửu 是thị 取thủ 。 此thử 三tam 是thị 煩phiền 惱não 所sở 攝nhiếp 。 何hà 者giả 是thị 業nghiệp 。

二nhị 及cập 十thập 是thị 業nghiệp

二nhị 是thị 行hành 。 十thập 是thị 有hữu 。 此thử 二nhị 法pháp 是thị 業nghiệp 所sở 攝nhiếp 。

餘dư 七thất 皆giai 是thị 苦khổ

惱não 煩phiền 。 業nghiệp 支chi 所sở 攝nhiếp 之chi 餘dư 七thất 種chủng 是thị 苦khổ 所sở 攝nhiếp 。 應ưng 知tri 所sở 謂vị 識thức 。 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 。 觸xúc 。 受thọ 。 生sanh 。 老lão 死tử 。 言ngôn 。

皆giai

者giả 。 是thị 總tổng 攝nhiếp 之chi 辭từ 。 即tức 攝nhiếp 愛ái 別biệt 離ly 。 怨oán 憎tăng 會hội 。 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 是thị 故cố 此thử 十thập 二nhị 支chi 法pháp 。 於ư 業nghiệp 。 煩phiền 惱não 。 苦khổ 中trung 。 並tịnh 皆giai 盡tận 攝nhiếp 。 言ngôn 。

唯duy

者giả 。 是thị 其kỳ 遮già 義nghĩa 。 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 之chi 法pháp 。 此thử 中trung 攝nhiếp 盡tận 。 更cánh 無vô 有hữu 餘dư 。

問vấn 曰viết 。

此thử 義nghĩa 已dĩ 知tri 。 彼bỉ 煩phiền 惱não 業nghiệp 苦khổ 。 云vân 何hà 相tương 生sanh 。 請thỉnh 為vi 解giải 說thuyết 。

答đáp 曰viết 。

從tùng 三tam 生sanh 於ư 二nhị

從tùng 三tam 煩phiền 惱não 生sanh 於ư 二nhị 業nghiệp 。

從tùng 二nhị 生sanh 於ư 七thất

謂vị 上thượng 所sở 說thuyết 苦khổ 法pháp 。

七thất 復phục 生sanh 於ư 三tam

所sở 謂vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 復phục 從tùng 三tam 煩phiền 惱não 。 生sanh 於ư 二nhị 業nghiệp 。

此thử 有hữu 輪luân 數số 轉chuyển

言ngôn 。

有hữu

者giả 。 有hữu 其kỳ 三tam 種chủng 。 所sở 謂vị 欲dục 。 色sắc 。 無vô 色sắc 。 於ư 中trung 不bất 息tức 。 而nhi 作tác 流lưu 輪luân 。 彼bỉ 諸chư 異dị 生sanh 世thế 間gian 。 而nhi 自tự 流lưu 浪lãng 。 言ngôn 。

此thử

者giả 。 顯hiển 不bất 定định 義nghĩa 。 非phi 如như 輪luân 轉chuyển 。 次thứ 第đệ 生sanh 於ư 諸chư 有hữu 。 此thử 即tức 不bất 定định 。

問vấn 曰viết 。

何hà 者giả 是thị 身thân 。 之chi 自tự 在tại 眾chúng 生sanh 耶da 。 彼bỉ 之chi 作tác 用dụng 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

諸chư 趣thú 唯duy 因nhân 果quả

唯duy 除trừ 假giả 名danh 。

此thử 中trung 無vô 眾chúng 生sanh

此thử 是thị 真chân 實thật 義nghĩa 。 非phi 假giả 立lập 有hữu 。 假giả 立lập 之chi 境cảnh 。 不bất 成thành 實thật 物vật 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 如như 是thị 者giả 。 誰thùy 從tùng 此thử 世thế 至chí 於ư 他tha 世thế 。

答đáp 曰viết 。

無vô 有hữu 極cực 微vi 等đẳng 法pháp 。 從tùng 於ư 此thử 世thế 。 移di 至chí 他tha 世thế 。 雖tuy 然nhiên 。

唯duy 從tùng 於ư 空không 法pháp 。 還hoàn 生sanh 於ư 空không 法pháp 。

從tùng 無vô 我ngã 。 我ngã 所sở 。 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 五ngũ 種chủng 空không 因nhân 。 還hoàn 生sanh 空không 。 無vô 我ngã 。 我ngã 所sở 七thất 種chủng 苦khổ 果quả 之chi 法pháp 。 彼bỉ 則tắc 無vô 我ngã 。 我ngã 所sở 。 彼bỉ 此thử 互hỗ 無vô 我ngã 。 我ngã 所sở 。 雖tuy 然nhiên 從tùng 自tự 性tánh 。 無vô 我ngã 之chi 法pháp 。 還hoàn 生sanh 自tự 性tánh 。 無vô 我ngã 之chi 法pháp 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。

此thử 中trung 問vấn 曰viết 。

從tùng 自tự 性tánh 無vô 我ngã 之chi 法pháp 。 還hoàn 生sanh 自tự 性tánh 。 無vô 我ngã 法pháp 者giả 。 有hữu 何hà 譬thí 喻dụ 。 此thử 中trung 答đáp 曰viết 。

誦tụng 燈đăng 鏡kính 及cập 印ấn 。 火hỏa 精tinh 種chủng 梅mai 聲thanh 。

已dĩ 如như 是thị 等đẳng 喻dụ 。 及cập 假giả 立lập 成thành 自tự 性tánh 無vô 我ngã 及cập 成thành 就tựu 彼bỉ 。 此thử 世thế 應ưng 知tri 。 譬thí 如như 師sư 所sở 誦tụng 者giả 。 若nhược 轉chuyển 至chí 弟đệ 子tử 。 師sư 後hậu 更cánh 無vô 言ngôn 說thuyết 。 是thị 故cố 不bất 至chí 。 彼bỉ 弟đệ 子tử 誦tụng 者giả 。 亦diệc 不bất 從tùng 餘dư 得đắc 。 成thành 無vô 因nhân 過quá 故cố 。 如như 師sư 所sở 誦tụng 臨lâm 終chung 心tâm 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 成thành 常thường 過quá 故cố 。 不bất 至chí 他tha 世thế 。 彼bỉ 世thế 亦diệc 不bất 從tùng 餘dư 得đắc 。 成thành 無vô 因nhân 過quá 故cố 。 如như 師sư 所sở 誦tụng 。 與dữ 弟đệ 子tử 誦tụng 者giả 。 即tức 彼bỉ 異dị 彼bỉ 。 不bất 易dị 施thi 設thiết 。 依y 彼bỉ 臨lâm 終chung 心tâm 識thức 。 生sanh 分phần/phân 心tâm 識thức 。 得đắc 生sanh 者giả 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 即tức 彼bỉ 異dị 彼bỉ 。 不bất 易dị 施thi 設thiết 。 如như 是thị 從tùng 燈đăng 生sanh 燈đăng 。 依y 於ư 面diện 像tượng 。 鏡kính 中trung 現hiện 其kỳ 影ảnh 像tượng 。 從tùng 印ấn 成thành 文văn 。 從tùng 精tinh 出xuất 火hỏa 。 從tùng 種chủng 生sanh 芽nha 。 從tùng 梅mai 生sanh 涎tiên 。 從tùng 聲thanh 出xuất 響hưởng 。 即tức 彼bỉ 異dị 彼bỉ 。 不bất 易dị 施thi 設thiết 。 如như 是thị 。

諸chư 蘊uẩn 相tương 續tục 結kết 。 不bất 移di 智trí 應ưng 察sát 。

言ngôn 。

蘊uẩn

者giả 。 即tức 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 蘊uẩn 也dã 。 言ngôn 。

相tương 續tục 結kết

者giả 。 滅diệt 已dĩ 從tùng 彼bỉ 因nhân 所sở 生sanh 。 餘dư 者giả 是thị 也dã 。 無vô 有hữu 極cực 微vi 等đẳng 法pháp 。 從tùng 於ư 此thử 世thế 。 移di 至chí 他tha 世thế 。 是thị 故cố 流lưu 轉chuyển 從tùng 於ư 虛hư 妄vọng 。 分phân 別biệt 習tập 氣khí 而nhi 生sanh 。 後hậu 言ngôn 。

應ưng

者giả 。 即tức 是thị 逆nghịch 觀quán 義nghĩa 。 當đương 知tri 反phản 彼bỉ 。 應ưng 觀quán 諸chư 法pháp 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 者giả 。 則tắc 不bất 愚ngu 諸chư 事sự 。 若nhược 不bất 愚ngu 者giả 。 則tắc 無vô 有hữu 貪tham 。 若nhược 無vô 有hữu 貪tham 。 瞋sân 則tắc 不bất 生sanh 。 若nhược 無vô 有hữu 瞋sân 。 則tắc 無vô 有hữu 業nghiệp 。 若nhược 無vô 有hữu 業nghiệp 。 則tắc 無vô 有hữu 取thủ 。 若nhược 無vô 有hữu 取thủ 。 則tắc 不bất 造tạo 後hậu 有hữu 。 若nhược 無vô 後hậu 有hữu 。 而nhi 即tức 不bất 生sanh 。 若nhược 不bất 生sanh 者giả 。 即tức 於ư 身thân 心tâm 而nhi 苦khổ 不bất 生sanh 。 如như 是thị 。 不bất 集tập 五ngũ 種chủng 因nhân 故cố 。 即tức 於ư 餘dư 處xứ 。 而nhi 果quả 不bất 生sanh 。 此thử 是thị 解giải 脫thoát 。 是thị 故cố 斷đoạn 除trừ 斷đoạn 。 常thường 等đẳng 諸chư 惡ác 見kiến 也dã 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 頌tụng 。

於ư 甚thậm 微vi 細tế 事sự 。 若nhược 有hữu 見kiến 斷đoạn 者giả 。

彼bỉ 不bất 善thiện 因nhân 緣duyên 。 未vị 見kiến 緣duyên 生sanh 義nghĩa 。

此thử 中trung 無vô 可khả 遣khiển 。 亦diệc 無vô 少thiểu 安an 立lập 。

於ư 真chân 以dĩ 觀quán 真chân 。 見kiến 真chân 而nhi 解giải 脫thoát 。

因nhân 緣duyên 心tâm 論luận 釋thích 一nhất 卷quyển

〔# 錄lục 文văn 完hoàn 〕#