閑Nhàn 居Cư 編Biên
Quyển 0010
宋Tống 智Trí 圓Viên 著Trước
閑nhàn 居cư 編biên 第đệ 十thập
宋tống 孤cô 山sơn 沙Sa 門Môn 。 智trí 圓viên 。 著trước 。
法pháp 華hoa 玄huyền 記ký 十thập 不bất 二nhị 門môn 正chánh 義nghĩa 序tự
此thử 十thập 不bất 二nhị 門môn 出xuất 釋thích 籤# 第đệ 六lục 葢# 荊kinh 溪khê 大đại 師sư 攬lãm 玄huyền 文văn 教giáo 義nghĩa 入nhập 止Chỉ 觀Quán 行hành 心tâm 俾tỉ 夫phu 名danh 字tự 行hành 人nhân 識thức 法pháp 相tướng 之chi 有hữu 歸quy 達đạt 造tạo 修tu 而nhi 無vô 滯trệ 也dã 原nguyên 夫phu 一nhất 家gia 宗tông 趣thú 道đạo 傳truyền 三tam 觀quán (# 南nam 天Thiên 竺Trúc 國quốc 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo 智Trí 度Độ 論luận 大đại 明minh 三tam 觀quán 之chi 義nghĩa 以dĩ 廣quảng 一nhất 性tánh 之chi 宗tông 北bắc 齊tề 慧tuệ 文văn 依y 論luận 立lập 觀quán 口khẩu 授thọ 南nam 岳nhạc 思tư 傳truyền 智trí 者giả )# 悟ngộ 自tự 法pháp 華hoa (# 智trí 者giả 始thỉ 於ư 法pháp 華hoa 開khai 悟ngộ )# 故cố 開khai 張trương 龍long 猛mãnh 之chi 宗tông 解giải 釋thích 鷲thứu 峰phong 之chi 典điển 於ư 是thị 鼎đỉnh 分phần/phân 部bộ 袟# 翼dực 張trương 教giáo 行hành 更cánh 相tương 映ánh 顯hiển 以dĩ 成thành 大đại 猷# 所sở 謂vị 玄huyền 義nghĩa 釋thích 題đề 止chỉ 談đàm 化hóa 意ý 文văn 句cú 解giải 經kinh 但đãn 事sự 消tiêu 文văn 至chí 於ư 止Chỉ 觀Quán 方phương 談đàm 行hành 法pháp 故cố 教giáo 在tại 玄huyền 文văn 行hành 在tại 止Chỉ 觀Quán 意ý 令linh 解giải 行hành 相tương 濟tế 成thành 我ngã 自tự 心tâm 是thị 故cố 三tam 部bộ 相tương/tướng 須tu 闕khuyết 一nhất 不bất 可khả 然nhiên 末mạt 代đại 得đắc 言ngôn 者giả 眾chúng 悟ngộ 理lý 尤vưu 稀# 故cố 於ư 行hành 門môn 勤cần 勤cần 點điểm 示thị 所sở 以dĩ 玄huyền 義nghĩa 明minh 迹tích 門môn 十thập 妙diệu 既ký 訖ngật 乃nãi 約ước 悟ngộ 理lý 方phương 名danh 開khai 顯hiển 然nhiên 則tắc 悟ngộ 理lý 之chi 要yếu 必tất 在tại 十thập 乘thừa 故cố 荊kinh 溪khê 大đại 師sư 恐khủng 後hậu 昆côn 昧muội 旨chỉ 乃nãi 於ư 釋thích 籤# 更cánh 立lập 十thập 門môn 結kết 束thúc 十thập 妙diệu 咸hàm 歸quy 止Chỉ 觀Quán 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 方phương 顯hiển 教giáo 不bất 虗hư 設thiết 悟ngộ 理lý 有hữu 從tùng 故cố 云vân 故cố 撮toát 十thập 妙diệu 為vi 觀quán 法pháp 大đại 體thể 又hựu 曰viết 彼bỉ 此thử 昭chiêu 著trước 法pháp 華hoa 行hành 成thành 又hựu 云vân 故cố 重trọng/trùng 述thuật 十thập 門môn 令linh 觀quán 行hành 可khả 識thức 故cố 知tri 攝nhiếp 歸quy 心tâm 境cảnh 點điểm 示thị 觀quán 門môn 俾tỉ 造tạo 次thứ 顛điên 沛# 不bất 忘vong 行hành 法pháp 荊kinh 溪khê 述thuật 作tác 旨chỉ 在tại 茲tư 焉yên 一nhất 家gia 所sở 談đàm 剎sát 那na 妄vọng 心tâm 即tức 三tam 諦đế 理lý 具cụ 足túc 三tam 千thiên 依y 正chánh 之chi 法pháp 唯duy 在tại 止Chỉ 觀Quán 陰ấm 境cảnh 之chi 初sơ 至chí 於ư 諸chư 文văn 曾tằng 未vị 點điểm 示thị 良lương 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 是thị 己kỷ 心tâm 所sở 行hành 終chung 窮cùng 之chi 說thuyết 故cố 並tịnh 以dĩ 三tam 千thiên 而nhi 為vi 指chỉ 南nam 是thị 知tri 三tam 界giới 無vô 法pháp 唯duy 是thị 心tâm 作tác 心tâm 如như 畵họa 師sư 造tạo 諸chư 五ngũ 陰ấm 故cố 色sắc 從tùng 心tâm 造tạo 全toàn 體thể 是thị 心tâm 此thử 能năng 造tạo 心tâm 具cụ 足túc 諸chư 法pháp 。 若nhược 不bất 本bổn 具cụ 云vân 何hà 能năng 造tạo 故cố 觀quán 所sở 造tạo 唯duy 見kiến 理lý 具cụ 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 。 唯duy 一nhất 心tâm 性tánh 待đãi 對đối 既ký 絕tuyệt 心tâm 性tánh 亦diệc 忘vong 尚thượng 無vô 於ư 同đồng 何hà 況huống 有hữu 異dị 我ngã 心tâm 既ký 爾nhĩ 生sanh 佛Phật 咸hàm 然nhiên 一nhất 一nhất 常thường 同đồng 彼bỉ 彼bỉ 自tự 異dị 若nhược 論luận 修tu 觀quán 必tất 在tại 自tự 心tâm 如như 此thử 之chi 境cảnh 名danh 諸chư 法pháp 本bổn 如như 此thử 之chi 觀quán 是thị 諸chư 行hành 源nguyên 不bất 同đồng 徧biến 指chỉ 真Chân 如Như 亦diệc 異dị 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 準chuẩn 望vọng 諸chư 說thuyết 豈khởi 出xuất 斯tư 理lý 可khả 使sử 由do 之chi 不bất 可khả 使sử 知tri 之chi 也dã 今kim 此thử 十thập 門môn 正chánh 示thị 因nhân 果quả 自tự 他tha 同đồng 歸quy 此thử 理lý 或hoặc 以dĩ 即tức 假giả 收thu 或hoặc 以dĩ 空không 中trung 攝nhiếp 或hoặc 單đơn 就tựu 內nội 境cảnh 或hoặc 兼kiêm 約ước 內nội 外ngoại 附phụ 事sự 融dung 義nghĩa 去khứ 就tựu 有hữu 別biệt 須tu 知tri 理lý 體thể 只chỉ 一nhất 無vô 差sai 預dự 曉hiểu 斯tư 旨chỉ 至chí 文văn 易dị 見kiến 是thị 故cố 十thập 門môn 指chỉ 歸quy 在tại 此thử 此thử 文văn 辭từ 理lý 高cao 遠viễn 由do 來lai 尚thượng 矣hĩ 義nghĩa 家gia 抄sao 錄lục 往vãng 往vãng 別biệt 行hành 標tiêu 立lập 題đề 目mục 二nhị 三tam 其kỳ 說thuyết 吾ngô 將tương 適thích 從tùng 今kim 依y 行hành 滿mãn 法Pháp 師sư 涅Niết 槃Bàn 記ký 指chỉ 為vi 法pháp 華hoa 玄huyền 記ký 十thập 不bất 二nhị 門môn 況huống 滿mãn 是thị 荊kinh 溪khê 門môn 人nhân 必tất 也dã 親thân 聞văn 呼hô 召triệu 故cố 依y 彼bỉ 記ký 以dĩ 立lập 總tổng 題đề 雖tuy 違vi 眾chúng 吾ngô 從tùng 古cổ 也dã 別biệt 行hành 之chi 本bổn 與dữ 古cổ 釋thích 籤# 其kỳ 辭từ 不bất 同đồng 凡phàm 二nhị 十thập 餘dư 處xứ 難nan 將tương 文văn 定định 宜nghi 以dĩ 義nghĩa 求cầu 今kim 所sở 申thân 釋thích 不bất 以dĩ 今kim 古cổ 局cục 其kỳ 文văn 不bất 以dĩ 情tình 執chấp 限hạn 其kỳ 義nghĩa 在tại 文văn 在tại 義nghĩa 擇trạch 善thiện 從tùng 之chi 俾tỉ 荊kinh 溪khê 微vi 旨chỉ 無vô 隱ẩn 乎hồ 爾nhĩ 。
翻Phiên 經Kinh 通Thông 紀Kỷ 序Tự
曰viết 浮phù 圖đồ 之chi 教giáo 流lưu 于vu 華hoa 夏hạ 者giả 其kỳ 權quyền 與dữ 於ư 東đông 漢hán 乎hồ 其kỳ 於ư 訓huấn 民dân 也dã 大đại 抵để 與dữ 姬# 公công 孔khổng 子tử 之chi 說thuyết 共cộng 為vi 表biểu 裏lý 耳nhĩ 何hà 耶da 導đạo 之chi 以dĩ 慈từ 悲bi 所sở 以dĩ 廣quảng 其kỳ 好hảo/hiếu 生sanh 惡ác 殺sát 也dã 敦đôn 之chi 以dĩ 喜hỷ 捨xả 所sở 以dĩ 申thân 乎hồ 博bác 施thí 濟tế 眾chúng 也dã 指chỉ 神thần 明minh 不bất 滅diệt 所sở 以dĩ 知tri 乎hồ 能năng 事sự 鬼quỷ 神thần 之chi 非phi 妄vọng 也dã 談đàm 三tam 世thế 報báo 應ứng 所sở 以dĩ 證chứng 福phước 善thiện 禍họa 淫dâm 之chi 無vô 差sai 也dã 使sử 夫phu 黎lê 元nguyên 遷thiên 善thiện 而nhi 遠viễn 罪tội 撥bát 情tình 而nhi 反phản 性tánh 覈# 其kỳ 理lý 也dã 則tắc 明minh 踰du 指chỉ 掌chưởng 從tùng 其kỳ 化hóa 也dã 則tắc 速tốc 若nhược 置trí 郵bưu 噫# 雖tuy 域vực 外ngoại 之chi 真chân 詮thuyên 實thật 有hữu 毗tỳ 於ư 治trị 本bổn 矣hĩ 美mỹ 矣hĩ 哉tai 孝hiếu 明minh 之chi 夢mộng 感cảm 也dã 得đắc 以dĩ 丕# 顯hiển 之chi 後hậu 世thế 君quân 民dân 者giả 得đắc 以dĩ 丕# 承thừa 之chi 是thị 故cố 葉diệp 書thư 繼kế 至chí 而nhi 主chủ 上thượng 寅# 奉phụng 翻phiên 傳truyền 流lưu 衍diễn 者giả 無vô 代đại 無vô 之chi 洎kịp 乎hồ 李# 唐đường 憲hiến 宗tông 以dĩ 降giáng/hàng 其kỳ 務vụ 寢tẩm 者giả 凡phàm 一nhất 百bách 七thất 十thập 齡linh 故cố 五ngũ 代đại 之chi 間gian 絕tuyệt 聞văn 傳truyền 譯dịch 逮đãi 乎hồ 我ngã 大đại 宋tống 太thái 宗tông 神thần 功công 聖thánh 德đức 文văn 武võ 皇hoàng 帝đế 欽khâm 承thừa 佛Phật 記ký 扶phù 起khởi 墜trụy 風phong 由do 是thị 象tượng 胥# 之chi 學học 重trọng/trùng 光quang 能năng 仁nhân 之chi 道đạo 益ích 振chấn 闡xiển 揚dương 之chi 利lợi 葢# 不bất 可khả 得đắc 而nhi 思tư 議nghị 焉yên 有hữu 以dĩ 見kiến 漢hán 明minh 丕# 顯hiển 之chi 功công 不bất 獨độc 美mỹ 於ư 前tiền 世thế 者giả 也dã 某mỗ 養dưỡng 疾tật 林lâm 野dã 講giảng 談đàm 多đa 暇hạ 遂toại 於ư 嘉gia 祥tường 南nam 山sơn 通thông 慧tuệ 三tam 代đại 僧Tăng 傳truyền 靖tĩnh 邁mại 智trí 昇thăng 兩lưỡng 家gia 圖đồ 紀kỷ 洎kịp 諸chư 傳truyền 錄lục 而nhi 皆giai 刪san 取thủ 翻phiên 傳truyền 事sự 跡tích 編biên 次thứ 成thành 文văn 其kỳ 間gian 年niên 世thế 差sai 舛suyễn 頗phả 為vi 刊# 正chánh 分phân 為vi 兩lưỡng 卷quyển 號hiệu 曰viết 翻phiên 經kinh 通thông 紀kỷ 始thỉ 炎diễm 漢hán 終chung 我ngã 朝triêu 正chánh 統thống 僭# 偽ngụy 合hợp 二nhị 十thập 一nhất 國quốc 其kỳ 傳truyền 譯dịch 者giả 凡phàm 一nhất 百bách 五ngũ 十thập 一nhất 人nhân 所sở 譯dịch 之chi 經kinh 則tắc 存tồn 諸chư 目mục 錄lục 此thử 但đãn 舉cử 其kỳ 大đại 數số 而nhi 已dĩ 俾tỉ 學học 佛Phật 者giả 覽lãm 之chi 既ký 知tri 大đại 覺giác 之chi 宗tông 有hữu 自tự 來lai 矣hĩ 抑ức 又hựu 見kiến 太thái 宗tông 之chi 於ư 我ngã 教giáo 也dã 有hữu 繼kế 絕tuyệt 存tồn 亡vong 之chi 道đạo 與dữ 大đại 宋tống 天thiên 禧# 三tam 年niên 龍long 集tập 己kỷ 未vị 十thập 月nguyệt 既ký 望vọng 越việt 四tứ 日nhật 於ư 錢tiền 唐đường 郡quận 孤cô 山sơn 瑪mã 瑙não 坡# 負phụ 暄# 亭đình 序tự 。
佛Phật 氏thị 彚# 征chinh 別biệt 集tập 序tự
唐đường 祚tộ 既ký 滅diệt 五ngũ 代đại 之chi 間gian 亂loạn 亡vong 相tương 繼kế 錢tiền 氏thị 霸# 吳ngô 越việt 奉phụng 王vương 室thất 者giả 凡phàm 百bách 年niên 羅la 昭chiêu 諫gián 陸lục 魯lỗ 望vọng 孫tôn 希hy 韓# 輩bối 既ký 沒một 文văn 道đạo 大đại 壞hoại 作tác 雕điêu 篆# 四tứ 六lục 者giả 鯨# 吞thôn 古cổ 風phong 為vi 下hạ 俚# 謳# 謌# 者giả 掃tảo 滅diệt 雅nhã 頌tụng 大đại 夫phu 士sĩ 皆giai 世thế 及cập 故cố 子tử 弟đệ 恥sỉ 服phục 儒nho 服phục 恥sỉ 道đạo 儒nho 言ngôn 而nhi 必tất 以dĩ 儒nho 為vi 戲hí 當đương 是thị 時thời 也dã 。 孰thục 肯khẳng 作tác 苦khổ 澁sáp 辭từ 句cú 張trương 皇hoàng 正Chánh 道Đạo 速tốc 謗báng 於ư 己kỷ 背bối/bội 利lợi 於ư 時thời 為vi 世thế 之chi 棄khí 物vật 耶da 佛Phật 氏thị 彚# 征chinh 永vĩnh 嘉gia 人nhân 也dã 學học 古cổ 文văn 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 安an 孫tôn 郃# 而nhi 不bất 變biến 所sở 守thủ 扶phù 其kỳ 墜trụy 風phong 作tác 玉ngọc 璽# 刺thứ 傳truyền 禪thiền 述thuật 儉kiệm 德đức 指chỉ 迷mê 化hóa 成thành 之chi 篇thiên 頗phả 有hữu 新tân 意ý 而nhi 生sanh 不bất 偶ngẫu 升thăng 平bình 迫bách 於ư 僧Tăng 吏lại 故cố 於ư 所sở 述thuật 往vãng 往vãng 有hữu 應ưng 事sự 隨tùy 時thời 不bất 能năng 正chánh 名danh 者giả 此thử 亦diệc 珪# 璋# 之chi 微vi 玷điếm 耳nhĩ 今kim 擇trạch 其kỳ 善thiện 者giả 。 若nhược 干can 首thủ 勒lặc 成thành 三tam 卷quyển 別biệt 為vi 一nhất 集tập 可khả 以dĩ 垂thùy 範phạm 將tương 來lai 知tri 賢hiền 者giả 之chi 用dụng 心tâm 云vân 初sơ 征chinh 董# 吳ngô 越việt 之chi 僧Tăng 也dã 進tiến 賢hiền 好hiếu 施thí 治trị 行hành 心tâm 不bất 忘vong 佛Phật 理lý 噫# 進tiến 賢hiền 義nghĩa 也dã 好hiếu 施thí 仁nhân 也dã 治trị 行hành 貞trinh 也dã 心tâm 不bất 忘vong 佛Phật 理lý 達đạt 也dã 四tứ 者giả 備bị 矣hĩ 君quân 子tử 謂vị 列liệt 傳truyền 于vu 高cao 僧Tăng 播bá 美mỹ 乎hồ 百bách 世thế 可khả 也dã 而nhi 不bất 見kiến 大đại 宋tống 之chi 十thập 科khoa 者giả 雖tuy 曰viết 傳truyền 者giả 不bất 蔽tế 賢hiền 。 吾ngô 不bất 信tín 也dã 。
闡xiển 義nghĩa 鈔sao 序tự
此thử 請thỉnh 觀quán 音âm 經kinh 疏sớ/sơ 疏sớ/sơ 自tự 智trí 者giả 演diễn 說thuyết 章chương 安an 記ký 錄lục 古cổ 來lai 人nhân 師sư 無vô 聞văn 贊tán 述thuật 既ký 傳truyền 授thọ 道đạo 息tức 後hậu 學học 往vãng 往vãng 有hữu 不bất 知tri 其kỳ 名danh 者giả 知tri 其kỳ 名danh 而nhi 未vị 嘗thường 披phi 其kỳ 卷quyển 者giả 於ư 乎hồ 斯tư 文văn 之chi 未vị 喪táng 也dã 一nhất 綫tuyến 爾nhĩ 吾ngô 不bất 肖tiếu 而nhi 實thật 痛thống 焉yên 吾ngô 如như 默mặc 默mặc 則tắc 何hà 以dĩ 傳truyền 後hậu 遂toại 因nhân 疾tật 間gian 輒triếp 約ước 文văn 敷phu 義nghĩa 筆bút 之chi 為vi 鈔sao 凡phàm 二nhị 卷quyển 庶thứ 申thân 明minh 於ư 大đại 旨chỉ 開khai 發phát 於ư 童đồng 蒙mông 也dã 既ký 成thành 乃nãi 作tác 序tự 以dĩ 言ngôn 其kỳ 由do 復phục 作tác 闡xiển 義nghĩa 之chi 名danh 以dĩ 名danh 之chi 皇hoàng 宋tống 三tam 葉diệp 登đăng 封phong 之chi 明minh 年niên 歲tuế 次thứ 己kỷ 酉dậu 孟# 夏hạ 哉tai 生sanh 明minh 於ư 南nam 塔tháp 上thượng 方phương 病bệnh 中trung 序tự 。
閑nhàn 居cư 編biên 第đệ 十thập