Ngự Tuyển Ngữ Lục – Quyển 0013

御Ngự 選Tuyển 語Ngữ 錄Lục
Quyển 0013
清Thanh 世Thế 宗Tông 皇Hoàng 帝Đế 御Ngự 選Tuyển

御ngự 製chế 序tự

達đạt 摩ma 未vị 到đáo 梁lương 土thổ/độ 以dĩ 前tiền 。 北bắc 則tắc 什thập 公công 弟đệ 子tử 講giảng 譯dịch 經kinh 文văn 。 南nam 則tắc 蓮liên 社xã 諸chư 賢hiền 精tinh 修tu 淨tịnh 土độ 。 迨đãi 後hậu 直trực 指chỉ 心tâm 傳truyền 。 輝huy 暎ánh 震chấn 旦đán 。 宗tông 門môn 每mỗi 以dĩ 教giáo 典điển 為vi 尋tầm 文văn 解giải 義nghĩa 。 淨tịnh 土độ 為vi 著trước 相tương/tướng 菩Bồ 提Đề 。 置trí 而nhi 勿vật 論luận 。 不bất 知tri 不bất 覺giác 。 話thoại 成thành 兩lưỡng 橛quyết 。 朕trẫm 於ư 肇triệu 法Pháp 師sư 語ngữ 錄lục 序tự 已dĩ 詳tường 言ngôn 宗tông 教giáo 之chi 合hợp 一nhất 矣hĩ 。 至chí 於ư 淨tịnh 土độ 之chi 旨chỉ 。 又hựu 豈khởi 有hữu 二nhị 。 這giá 箇cá 如như 摩ma 尼ni 珠châu 。 面diện 面diện 皆giai 圓viên 。 如như 寶bảo 絲ti 網võng 。 重trùng 重trùng 交giao 暎ánh 。 如như 大đại 圓viên 鏡kính 。 萬vạn 有hữu 虗hư 空không 不bất 得đắc 而nhi 出xuất 。 如như 大đại 火hỏa 聚tụ 。 萬vạn 有hữu 虗hư 空không 不bất 得đắc 而nhi 入nhập 。 誠thành 乃nãi 不bất 無vô 不bất 有hữu 。 無vô 欠khiếm 無vô 餘dư 。 果quả 能năng 了liễu 悟ngộ 。 則tắc 終chung 日nhật 喫khiết 飯phạn 不bất 曾tằng 嚼tước 著trước 一nhất 粒lạp 米mễ 。 終chung 日nhật 著trước 衣y 不bất 曾tằng 掛quải 著trước 一nhất 條điều 絲ti 。 然nhiên 則tắc 終chung 日nhật 念niệm 佛Phật 。 豈khởi 有hữu 為vi 念niệm 佛Phật 所sở 罣quái 礙ngại 哉tai 。 如như 猶do 不bất 能năng 了liễu 悟ngộ 。 則tắc 色sắc 空không 明minh 暗ám 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 盡tận 是thị 一nhất 場tràng 大đại 夢mộng 。 又hựu 何hà 必tất 但đãn 許hứa 人nhân 惡ác 夢mộng 。 而nhi 不bất 許hứa 人nhân 善thiện 夢mộng 也dã 。 曹tào 溪khê 十thập 一nhất 傳truyền 而nhi 至chí 永vĩnh 明minh 壽thọ 禪thiền 師sư 。 始thỉ 以dĩ 淨tịnh 土độ 提đề 持trì 後hậu 學học 。 而nhi 長trường/trưởng 蘆lô 。 北bắc 磵giản 諸chư 人nhân 亦diệc 作tác 淨tịnh 土độ 章chương 句cú 。 及cập 明minh 蓮liên 池trì 大đại 師sư 專chuyên 以dĩ 此thử 為vi 家gia 法pháp 。 倡xướng 導đạo 於ư 浙chiết 之chi 雲vân 棲tê 。 其kỳ 所sở 著trước 雲vân 棲tê 法pháp 彚# 一nhất 書thư 。 於ư 本bổn 分phần/phân 雖tuy 非phi 徹triệt 底để 圓viên 通thông 之chi 論luận 。 然nhiên 而nhi 已dĩ 皆giai 正chánh 知tri 正chánh 見kiến 之chi 說thuyết 。 朕trẫm 欲dục 表biểu 是thị 淨tịnh 土độ 一nhất 門môn 。 使sử 學học 人nhân 宴yến 坐tọa 水thủy 月nguyệt 道Đạo 場Tràng 。 不bất 致trí 歧kỳ 而nhi 視thị 之chi 。 誤ngộ 謗báng 般Bát 若Nhã 。 故cố 擇trạch 其kỳ 言ngôn 之chi 融dung 合hợp 貫quán 通thông 者giả 。 刊# 為vi 外ngoại 集tập 。 以dĩ 示thị 後hậu 世thế 。 如như 學học 人nhân 宗tông 旨chỉ 不bất 明minh 。 即tức 將tương 南Nam 無mô 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 一nhất 句cú 作tác 無vô 義nghĩa 味vị 語ngữ 。 一nhất 念niệm 萬vạn 年niên 。 與dữ 之chi 抵để 對đối 。 自tự 然nhiên 摸mạc 著trước 鼻tị 孔khổng 。 如như 其kỳ 已dĩ 得đắc 正chánh 悟ngộ 。 則tắc 丈trượng 六lục 金kim 身thân 是thị 一nhất 莖hành 草thảo 。 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 是thị 一nhất 微vi 塵trần 。 延diên 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 於ư 萬vạn 億ức 年niên 。 擴# 一nhất 毫hào 毛mao 端đoan 為vi 四tứ 大đại 部bộ 。 寶bảo 池trì 金kim 地địa 充sung 塞tắc 現hiện 前tiền 。 翠thúy 竹trúc 黃hoàng 花hoa 無vô 非phi 正chánh 受thọ 。 於ư 此thử 淨tịnh 土độ 正chánh 可khả 隨tùy 喜hỷ 。 花hoa 開khai 見kiến 佛Phật 豈khởi 不bất 是thị 直trực 指chỉ 心tâm 傳truyền 也dã 耶da 。 是thị 為vi 序tự 。

雍ung 正chánh 十thập 一nhất 年niên 癸quý 丑sửu 八bát 月nguyệt 望vọng 日nhật

御ngự 選tuyển 雲vân 棲tê 蓮liên 池trì [示*宏]# 大đại 師sư 語ngữ 錄lục

淨tịnh 土độ 問vấn 答đáp

問vấn 。 念niệm 佛Phật 之chi 心tâm 。 無vô 雜tạp 無vô 間gian 。 即tức 精tinh 進tấn 度độ 。 何hà 故cố 乃nãi 云vân 不bất 退thoái 墮đọa 耶da 。

答đáp 。 將tương 謂vị 精tinh 進tấn 乃nãi 能năng 不bất 退thoái 墮đọa 。 非phi 精tinh 進tấn 即tức 是thị 。 不bất 退thoái 墮đọa 耶da 。 辯biện 此thử 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 亦diệc 可khả 即tức 是thị 不bất 退thoái 。

何hà 以dĩ 故cố 。 雖tuy 常thường 言ngôn 精tinh 不bất 雜tạp 。 進tiến 不bất 退thoái 。 然nhiên 此thử 二nhị 字tự 。 總tổng 之chi 成thành 就tựu 進tiến 義nghĩa 。 古cổ 云vân 精tinh 進tấn 度độ 懈giải 怠đãi 是thị 也dã 。 進tiến 與dữ 退thoái 對đối 。 故cố 精tinh 進tấn 即tức 不bất 退thoái 。 二nhị 者giả 此thử 重trọng/trùng 念niệm 佛Phật 普phổ 攝nhiếp 諸chư 度Độ 。 不bất 重trọng/trùng 訓huấn 詁# 精tinh 進tấn 二nhị 字tự 。 況huống 既ký 云vân 精tinh 進tấn 。 乃nãi 能năng 不bất 退thoái 。 今kim 念niệm 佛Phật 之chi 人nhân 。 永vĩnh 不bất 退thoái 墮đọa 。 則tắc 念niệm 佛Phật 即tức 成thành 精tinh 進tấn 。 不bất 必tất 更cánh 求cầu 精tinh 進tấn 矣hĩ 。 如như 所sở 問vấn 。 乃nãi 是thị 精tinh 進tấn 念niệm 佛Phật 。 非phi 念niệm 佛Phật 即tức 精tinh 進tấn 。

問vấn 。 世thế 人nhân 聞văn 念niệm 佛Phật 念niệm 心tâm 。 心tâm 淨tịnh 土độ 淨tịnh 之chi 語ngữ 。 因nhân 膠giao 執chấp 內nội 心tâm 。 拂phất 拭thức 令linh 淨tịnh 。 偏thiên 空không 自tự 喜hỷ 。 撥bát 無vô 西tây 方phương 。 及cập 語ngữ 心tâm 土thổ/độ 一nhất 如như 。 則tắc 曰viết 我ngã 心tâm 非phi 石thạch 。 懷hoài 土thổ/độ 奚hề 為vi 。 蚓# 實thật 含hàm 泥nê 。 黃hoàng 壤nhưỡng 豈khởi 侔mâu 金kim 界giới 。 鰲# 誠thành 戴đái 岳nhạc 。 持trì 地địa 何hà 若nhược 摶đoàn 空không 。 蓋cái 亦diệc 喻dụ 似tự 丹đan 臺đài 。 象tượng 比tỉ 蓮liên 蕚# 。 四tứ 十thập 脈mạch 絡lạc 。 以dĩ 當đương 寶bảo 網võng 交giao 羅la 。 一nhất 靈linh 內nội 朗lãng 。 以dĩ 況huống 彌di 陀đà 安an 住trụ 。 近cận 肺phế 約ước 西tây 。 通thông 舌thiệt 為vi 池trì 。 法pháp 譬thí 而nhi 已dĩ 。 無vô 論luận 實thật 境cảnh 。 則tắc 有hữu 引dẫn 風phong 水thủy 之chi 凶hung 吉cát 。 致trí 子tử 孫tôn 之chi 興hưng 衰suy 。 例lệ 依y 正chánh 之chi 互hỗ 融dung 。 示thị 機cơ 感cảm 之chi 靡mĩ 忒thất 。 此thử 猶do 未vị 委ủy 正chánh 因nhân 。 未vị 窮cùng 十thập 妙diệu 。 更cánh 求cầu 。 明minh 誨hối 。 傾khuynh 此thử 惡ác 見kiến 。

答đáp 。 心tâm 淨tịnh 土độ 淨tịnh 。 語ngữ 則tắc 誠thành 然nhiên 。 但đãn 語ngữ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 約ước 理lý 。 謂vị 心tâm 即tức 是thị 土thổ/độ 。 淨tịnh 心tâm 之chi 外ngoại 無vô 淨tịnh 土độ 也dã 。 二nhị 者giả 約ước 事sự 。 謂vị 心tâm 為vi 土thổ/độ 。 因nhân 其kỳ 心tâm 淨tịnh 者giả 。 其kỳ 土thổ/độ 淨tịnh 也dã 。 若nhược 執chấp 理lý 而nhi 廢phế 事sự 。 世thế 謂vị 清thanh 閒gian/nhàn 即tức 是thị 仙tiên 。 果quả 清thanh 閒gian/nhàn 之chi 外ngoại 無vô 真chân 仙tiên 乎hồ 。 至chí 如như 攬lãm 身thân 分phần/phân 而nhi 言ngôn 淨tịnh 土độ 。 此thử 則tắc 邪tà 見kiến 尤vưu 甚thậm 。 苦khổ 報báo 彌di 深thâm 。 蓋cái 吾ngô 佛Phật 唯duy 明minh 一nhất 心tâm 。 而nhi 謬mậu 人nhân 恆hằng 執chấp 四tứ 大đại 。 是thị 故cố 認nhận 肉nhục 絡lạc 為vi 寶bảo 羅la 。 指chỉ 妄vọng 想tưởng 為vi 真chân 佛Phật 。 肺phế 屬thuộc 西tây 而nhi 便tiện 名danh 金kim 地địa 。 舌thiệt 生sanh 津tân 而nhi 遂toại 號hiệu 華hoa 池trì 。 鄙bỉ 偽ngụy 千thiên 途đồ 。 莫mạc 可khả 枚mai 舉cử 。 豈khởi 知tri 革cách 囊nang 不bất 淨tịnh 。 幻huyễn 質chất 非phi 真chân 。 徒đồ 費phí 辛tân 勤cần 。 終chung 成thành 敗bại 壞hoại 。 而nhi 復phục 迷mê 醉túy 無vô 知tri 。 竊thiết 附phụ 於ư 心tâm 淨tịnh 土độ 淨tịnh 之chi 說thuyết 。 不bất 但đãn 愚ngu 夫phu 愚ngu 婦phụ 惑hoặc 之chi 。 士sĩ 大đại 夫phu 亦diệc 有hữu 受thọ 其kỳ 害hại 者giả 。 良lương 可khả 歎thán 也dã 。

問vấn 。 或hoặc 謂vị 佛Phật 逼bức 眾chúng 生sanh 。 拋phao 離ly 骨cốt 肉nhục 。 棄khí 捨xả 形hình 骸hài 。 近cận 別biệt 家gia 鄉hương 。 遠viễn 投đầu 外ngoại 國quốc 。 魂hồn 爽sảng 幽u 幽u 。 入nhập 此thử 夢mộng 境cảnh 。 夢mộng 中trung 獲hoạch 寶bảo 。 色sắc 色sắc 非phi 真chân 。 聞văn 之chi 慘thảm 然nhiên 。 有hữu 何hà 極cực 樂lạc 。 又hựu 云vân 在tại 生sanh 亦diệc 是thị 夢mộng 境cảnh 。 既ký 全toàn 是thị 夢mộng 。 益ích 復phục 可khả 悲bi 。 將tương 謂vị 菩Bồ 薩Tát 先tiên 醒tỉnh 。 卻khước 行hành 如như 夢mộng 六lục 波ba 羅la 密mật 。 則tắc 實thật 報báo 莊trang 嚴nghiêm 。 更cánh 成thành 恍hoảng 忽hốt 矣hĩ 。 我ngã 其kỳ 歸quy 常thường 寂tịch 光quang 乎hồ 。 寂tịch 光quang 無vô 色sắc 。 莽mãng 渺# 安an 依y 。 不bất 如như 寓# 世thế 夢mộng 間gian 。 一nhất 任nhậm 獻hiến 吉cát 憎tăng 惡ác 。

答đáp 。 虗hư 浮phù 界giới 內nội 是thị 夢mộng 非phi 真chân 。 常thường 寂tịch 光quang 中trung 是thị 真chân 非phi 夢mộng 。 世thế 人nhân 以dĩ 夢mộng 為vi 真chân 。 以dĩ 真chân 為vi 夢mộng 。 顛điên 倒đảo 如như 斯tư 。 良lương 可khả 悲bi 矣hĩ 。 豈khởi 知tri 骨cốt 肉nhục 之chi 即tức 讐thù 冤oan 。 形hình 骸hài 之chi 為vi 桎trất 梏cốc 。 得đắc 生sanh 淨tịnh 土độ 。 是thị 則tắc 脫thoát 沈trầm 疴# 而nhi 再tái 獲hoạch 天thiên 年niên 。 釋thích 狴# 犴ngan 而nhi 榮vinh 歸quy 故cố 里lý 。 名danh 之chi 極cực 樂lạc 。 詎cự 不bất 然nhiên 乎hồ 。 若nhược 夫phu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 門môn 。 雖tuy 云vân 如như 夢mộng 。 譬thí 之chi 大đại 喜hỷ 將tương 臨lâm 。 夜dạ 現hiện 吉cát 祥tường 之chi 境cảnh 。 豈khởi 比tỉ 重trọng/trùng 昏hôn 失thất 曉hiểu 。 魂hồn 招chiêu 凶hung 惡ác 之chi 徵trưng 。 蓋cái 菩Bồ 薩Tát 在tại 夢mộng 而nhi 將tương 甦tô 。 凡phàm 夫phu 由do 夢mộng 而nhi 入nhập 夢mộng 。 至chí 於ư 寂tịch 光quang 則tắc 朗lãng 然nhiên 。 大đại 寐mị 之chi 得đắc 醒tỉnh 矣hĩ 。

問vấn 。 世thế 之chi 求cầu 往vãng 生sanh 者giả 。 非phi 即tức 欲dục 往vãng 生sanh 者giả 也dã 。 就tựu 使sử 正chánh 禮lễ 念niệm 時thời 。 佛Phật 現hiện 其kỳ 前tiền 。 引dẫn 之chi 西tây 往vãng 。 必tất 辭từ 以dĩ 化hóa 緣duyên 未vị 周chu 。 婚hôn 嫁giá 未vị 畢tất 。 幸hạnh 少thiểu 須tu 臾du 無vô 死tử 耳nhĩ 。

復phục 有hữu 一nhất 人nhân 。 異dị 於ư 前tiền 人nhân 。 力lực 修tu 三tam 昧muội 。 無vô 間gian 六lục 時thời 。 慮lự 後hậu 倦quyện 勤cần 。 失thất 此thử 機cơ 會hội 。 便tiện 乃nãi 投đầu 身thân 自tự 斃# 。 縱túng/tung 火hỏa 自tự 焚phần 。 既ký 匪phỉ 捨xả 報báo 安an 詳tường 。 如như 入nhập 禪thiền 定định 。 佛Phật 憐lân 其kỳ 愚ngu 。 亦diệc 肯khẳng 手thủ 相tương 接tiếp 否phủ/bĩ 。

答đáp 。 智trí 人nhân 之chi 修tu 淨tịnh 土độ 也dã 。 在tại 生sanh 則tắc 自tự 淨tịnh 其kỳ 心tâm 。 報báo 滿mãn 則tắc 任nhậm 緣duyên 而nhi 往vãng 。 不bất 欲dục 生sanh 而nhi 戀luyến 著trước 世thế 緣duyên 者giả 。 慢mạn 也dã 。 急cấp 欲dục 生sanh 而nhi 自tự 殘tàn 軀khu 命mạng 者giả 。 愚ngu 也dã 。 如như 是thị 之chi 流lưu 。 輕khinh 則tắc 攝nhiếp 入nhập 魔ma 羣quần 。 重trọng/trùng 則tắc 沈trầm 於ư 惡ác 趣thú 。 日nhật 光quang 普phổ 照chiếu 。 不bất 及cập 覆phú 盆bồn 。 佛Phật 雖tuy 大đại 慈từ 。 莫mạc 之chi 能năng 救cứu 。

問vấn 。 王vương 臣thần 往vãng 生sanh 。 是thị 不bất 舍xá 國quốc 事sự 者giả 也dã 。 居cư 士sĩ 往vãng 生sanh 。 是thị 不bất 舍xá 家gia 事sự 者giả 也dã 。 夫phu 居cư 士sĩ 一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 。 或hoặc 無vô 他tha 礙ngại 。 若nhược 王vương 臣thần 之chi 勞lao 於ư 王vương 事sự 。 當đương 不bất 若nhược 家gia 事sự 之chi 可khả 推thôi 諉# 者giả 。 楊dương 無vô 為vi 諸chư 君quân 亦diệc 何hà 嘗thường 被bị 鰥quan 官quan 之chi 刺thứ 而nhi 竟cánh 致trí 化hóa 佛Phật 之chi 迎nghênh 。 豈khởi 軍quân 旅lữ 政chánh 刑hình 一nhất 切thiết 不bất 妨phương 往vãng 生sanh 乎hồ 。 抑ức 彼bỉ 念niệm 念niệm 與dữ 實thật 相tướng 不bất 背bối/bội 乎hồ 。

答đáp 。 達đạt 心tâm 之chi 士sĩ 。 萬vạn 機cơ 萬vạn 變biến 。 而nhi 國quốc 政chánh 非phi 繁phồn 。 執chấp 境cảnh 之chi 流lưu 。 一nhất 夫phu 一nhất 婦phụ 。 而nhi 家gia 緣duyên 尚thượng 累lũy/lụy/luy 。 譬thí 之chi 明minh 鏡kính 。 照chiếu 物vật 。 終chung 日nhật 照chiếu 而nhi 無vô 勞lao 。 空không 谷cốc 傳truyền 聲thanh 。 多đa 眾chúng 傳truyền 而nhi 不bất 困khốn 。 如như 是thị 則tắc 大đại 君quân 不bất 異dị 世Thế 尊Tôn 。 百bách 辟tịch 何hà 非phi 海hải 眾chúng 。 都đô 俞# 吁hu 咈# 而nhi 妙diệu 法Pháp 交giao 宣tuyên 。 慶khánh 賞thưởng 刑hình 威uy 而nhi 真chân 慈từ 平bình 等đẳng 。 王vương 事sự 佛Phật 事sự 。 打đả 成thành 一nhất 片phiến 。 何hà 淨tịnh 土độ 之chi 難nạn/nan 生sanh 耶da 。

問vấn 。 今kim 之chi 迷mê 者giả 。 猶do 背bối/bội 燭chúc 而nhi 坐tọa 。 回hồi 首thủ 無vô 不bất 見kiến 燭chúc 者giả 。 彼bỉ 一nhất 念niệm 緣duyên 佛Phật 。 便tiện 應ưng 見kiến 佛Phật 。 如như 必tất 念niệm 之chi 熟thục 而nhi 後hậu 見kiến 。 將tương 回hồi 首thủ 見kiến 燭chúc 者giả 。 亦diệc 必tất 瞪trừng 目mục 熟thục 視thị 。 久cửu 而nhi 後hậu 見kiến 哉tai 。 向hướng 令linh 佛Phật 設thiết 善thiện 權quyền 。 念niệm 佛Phật 時thời 隨tùy 念niệm 見kiến 佛Phật 。 停đình 心tâm 絕tuyệt 念niệm 及cập 與dữ 雜tạp 念niệm 時thời 便tiện 爾nhĩ 懵mộng 然nhiên 。 斯tư 人nhân 人nhân 念niệm 佛Phật 矣hĩ 。 安an 有hữu 闡xiển 提đề 耶da 。

答đáp 。 太thái 陽dương 日nhật 日nhật 當đương 天thiên 。 而nhi 戴đái 盆bồn 不bất 覺giác 。 明minh 鏡kính 時thời 時thời 對đối 面diện 。 而nhi 瞽# 目mục 無vô 知tri 。 念niệm 佛Phật 之chi 人nhân 。 念niệm 念niệm 與dữ 彌di 陀đà 相tương 接tiếp 。 而nhi 自tự 昧muội 自tự 迷mê 。 何hà 以dĩ 異dị 於ư 是thị 。 良lương 以dĩ 心tâm 水thủy 不bất 清thanh 。 佛Phật 月nguyệt 不bất 現hiện 。 眾chúng 生sanh 自tự 咎cữu 。 於ư 佛Phật 何hà 尤vưu 。 且thả 明minh 燭chúc 在tại 背bối/bội 。 回hồi 首thủ 幾kỷ 人nhân 。 指chỉ 點điểm 徒đồ 勞lao 。 堅kiên 然nhiên 強cường/cưỡng 項hạng 。 乃nãi 責trách 佛Phật 之chi 難nan 見kiến 。 亦diệc 獨độc 何hà 歟# 。

問vấn 。 黃hoàng 帝đế 內nội 經kinh 明minh 大đại 惑hoặc 之chi 病bệnh 。 謂vị 目mục 中trung 無vô 端đoan 。 忽hốt 有hữu 所sở 見kiến 是thị 也dã 。 今kim 學học 人nhân 於ư 本bổn 無vô 中trung 忽hốt 有hữu 所sở 見kiến 。 與dữ 見kiến 鬼quỷ 何hà 別biệt 。 又hựu 云vân 將tương 死tử 之chi 時thời 。 乃nãi 得đắc 接tiếp 引dẫn 。 所sở 謂vị 時thời 衰suy 鬼quỷ 弄lộng 人nhân 。 捨xả 身thân 而nhi 隨tùy 之chi 。 不bất 亦diệc 大đại 惑hoặc 歟# 。

答đáp 。 無vô 故cố 而nhi 忽hốt 見kiến 。 安an 得đắc 非phi 邪tà 。 昔tích 觀quán 而nhi 今kim 成thành 。 安an 得đắc 非phi 正chánh 。 蓋cái 因nhân 果quả 之chi 常thường 理lý 也dã 。 淨tịnh 業nghiệp 學học 人nhân 應ưng 須tu 平bình 日nhật 考khảo 因nhân 果quả 之chi 根căn 原nguyên 。 辨biện 邪tà 正chánh 之chi 微vi 細tế 。 至chí 於ư 臨lâm 終chung 所sở 見kiến 。 魔ma 佛Phật 顯hiển 然nhiên 。 誰thùy 足túc 為vi 惑hoặc 。 如như 觀quán 立lập 佛Phật 。 而nhi 現hiện 坐tọa 佛Phật 者giả 。 魔ma 也dã 。 正chánh 報báo 依y 報báo 。 不bất 與dữ 經kinh 文văn 符phù 合hợp 者giả 。 魔ma 也dã 。 以dĩ 空không 觀quán 空không 而nhi 隱ẩn 者giả 。 魔ma 也dã 。 苟cẩu 為vi 不bất 然nhiên 。 則tắc 淨tịnh 心tâm 成thành 就tựu 。 淨tịnh 境cảnh 現hiện 前tiền 。 接tiếp 引dẫn 往vãng 生sanh 。 訓huấn 垂thùy 金kim 口khẩu 。 安an 得đắc 與dữ 無vô 故cố 忽hốt 見kiến 比tỉ 耶da 。

問vấn 。 或hoặc 云vân 。 西tây 乃nãi 天thiên 傾khuynh 物vật 老lão 之chi 方phương 。 人nhân 死tử 念niệm 絕tuyệt 乃nãi 得đắc 生sanh 。 彼bỉ 又hựu 云vân 。 天thiên 傾khuynh 之chi 處xứ 。 地địa 為vi 有hữu 餘dư 。 有hữu 餘dư 則tắc 能năng 廣quảng 容dung 往vãng 生sanh 之chi 眾chúng 。 又hựu 云vân 。 庚canh 辛tân 屬thuộc 金kim 。 金kim 不bất 變biến 壞hoại 。 以dĩ 示thị 不bất 退thoái 轉chuyển 之chi 義nghĩa 。 又hựu 云vân 。 萬vạn 物vật 以dĩ 西tây 而nhi 成thành 。 百bách 果quả 皆giai 實thật 於ư 秋thu 。 行hành 人nhân 東đông 方phương 行hành 因nhân 。 西tây 方phương 證chứng 果Quả 。 竊thiết 為vi 往vãng 生sanh 。 乃nãi 是thị 生sanh 機cơ 。 何hà 不bất 入nhập 東đông 方phương 生sanh 物vật 之chi 府phủ 。 而nhi 反phản 入nhập 肅túc 殺sát 之chi 地địa 。 若nhược 標tiêu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 何hà 不bất 直trực 於ư 中trung 央ương 攝nhiếp 人nhân 耶da 。 無vô 乃nãi 但đãn 論luận 一nhất 時thời 當đương 機cơ 。 所sở 謂vị 西tây 者giả 。 無vô 所sở 取thủ 義nghĩa 歟# 。

答đáp 。 如Như 來Lai 一nhất 語ngữ 。 多đa 義nghĩa 攸du 含hàm 。 但đãn 邪tà 正chánh 殊thù 途đồ 。 理lý 應ưng 揀giản 擇trạch 。 若nhược 云vân 念niệm 絕tuyệt 。 則tắc 誰thùy 生sanh 念niệm 。 若nhược 云vân 地địa 容dung 。 則tắc 地địa 容dung 有hữu 限hạn 。 金kim 性tánh 不bất 變biến 。 秋thu 位vị 司ty 成thành 。 二nhị 義nghĩa 為vi 近cận 。 據cứ 實thật 而nhi 論luận 。 亦diệc 不bất 盡tận 然nhiên 。 蓋cái 虗hư 空không 無vô 盡tận 。 世thế 界giới 何hà 窮cùng 。 今kim 此thử 極cực 樂lạc 之chi 邦bang 。 東đông 觀quán 則tắc 西tây 。 西tây 觀quán 則tắc 東đông 。 南nam 北bắc 二nhị 方phương 。 亦diệc 復phục 類loại 是thị 。 釋Thích 迦Ca 勸khuyến 往vãng 。 故cố 說thuyết 西tây 方phương 。 別biệt 佛Phật 讚tán 生sanh 。 必tất 標tiêu 他tha 向hướng 。 那na 得đắc 執chấp 西tây 立lập 義nghĩa 。 膠giao 固cố 不bất 融dung 。 不bất 然nhiên 。 童đồng 子tử 遍biến 參tham 。 何hà 復phục 南nam 為vi 正chánh 位vị 。 藥dược 師sư 示thị 現hiện 。 乃nãi 令linh 東đông 亦diệc 淨tịnh 方phương 。 但đãn 歸quy 心tâm 一nhất 處xứ 。 專chuyên 念niệm 斯tư 成thành 已dĩ 耳nhĩ 。

問vấn 。 兜Đâu 率Suất 彌Di 勒Lặc 宮cung 也dã 。 昔tích 人nhân 往vãng 往vãng 。 發phát 願nguyện 求cầu 生sanh 。 具cụ 有hữu 儀nghi 法pháp 。 至chí 唐đường 道đạo 昂ngang 專chuyên 修tu 西tây 方phương 。 而nhi 臨lâm 終chung 兜Đâu 率Suất 來lai 迎nghênh 。 夫phu 兜Đâu 率Suất 可khả 不bất 願nguyện 而nhi 致trí 。 西tây 方phương 似tự 亦diệc 可khả 不bất 願nguyện 而nhi 致trí 矣hĩ 。 又hựu 或hoặc 誓thệ 取thủ 銅đồng 輪luân 。 反phản 得đắc 鐵thiết 輪luân 。 誓thệ 取thủ 金kim 臺đài 。 反phản 得đắc 銀ngân 臺đài 。 則tắc 誓thệ 取thủ 西tây 方phương 淨tịnh 土độ 。 反phản 得đắc 東đông 方phương 淨tịnh 土độ 。 亦diệc 未vị 可khả 知tri 。

答đáp 。 十Thập 善Thiện 戒giới 定định 。 生sanh 天thiên 之chi 正chánh 因nhân 。 發phát 願nguyện 回hồi 向hướng 。 淨tịnh 土độ 之chi 正chánh 因nhân 。 故cố 生sanh 天thiên 者giả 。 容dung 有hữu 不bất 資tư 於ư 願nguyện 。 而nhi 生sanh 淨tịnh 土độ 者giả 。 無vô 願nguyện 則tắc 不bất 成thành 。 蓋cái 淨tịnh 土độ 非phi 無vô 善thiện 力lực 。 而nhi 願nguyện 乃nãi 居cư 先tiên 。 生sanh 天thiên 亦diệc 假giả 慕mộ 求cầu 。 而nhi 善thiện 為vi 之chi 主chủ 。 世thế 有hữu 初sơ 修tu 天thiên 業nghiệp 。 後hậu 一nhất 意ý 西tây 方phương 。 是thị 以dĩ 歿một 現hiện 玉ngọc 京kinh 。 俄nga 隱ẩn 跡tích 。 而nhi 重trọng/trùng 彰chương 佛Phật 國quốc 。 正chánh 專chuyên 求cầu 之chi 所sở 感cảm 。 豈khởi 漫mạn 修tu 而nhi 可khả 成thành 。 至chí 如như 銅đồng 鐵thiết 未vị 符phù 。 金kim 銀ngân 稍sảo 隔cách 。 則tắc 是thị 求cầu 上thượng 僅cận 得đắc 其kỳ 中trung 。 然nhiên 而nhi 終chung 竟cánh 必tất 如như 其kỳ 願nguyện 。 志chí 西tây 方phương 而nhi 功công 未vị 就tựu 。 要yếu 於ư 人nhân 天thiên 善thiện 道đạo 受thọ 生sanh 耳nhĩ 。 若nhược 能năng 純thuần 一nhất 用dụng 心tâm 。 堅kiên 誠thành 發phát 願nguyện 。 西tây 則tắc 必tất 西tây 。 何hà 東đông 生sanh 之chi 足túc 慮lự 。

問vấn 。 懺sám 中trung 所sở 禮lễ 佛Phật 。 乃nãi 盡tận 三tam 世thế 。 而nhi 所sở 念niệm 佛Phật 。 獨độc 一nhất 彌di 陀đà 。 固cố 謂vị 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 無vô 稱xưng 名danh 之chi 願nguyện 耳nhĩ 。 然nhiên 彌di 陀đà 亦diệc 有hữu 多đa 名danh 。 具cụ 在tại 經kinh 中trung 。 隨tùy 取thủ 一nhất 名danh 。 持trì 之chi 得đắc 否phủ/bĩ 。 據cứ 小tiểu 彌di 陀đà 經kinh 。 翻phiên 為vi 無vô 量lượng 壽thọ 無vô 量lượng 光quang 。 而nhi 觀quán 經kinh 獨độc 稱xưng 無vô 量lượng 壽thọ 者giả 。 豈khởi 能năng 觀quán 之chi 智trí 。 所sở 觀quán 之chi 光quang 。 即tức 為vi 光quang 耶da 。 六lục 方phương 佛Phật 中trung 。 其kỳ 西tây 亦diệc 有hữu 無vô 量lượng 壽thọ 者giả 。 即tức 是thị 此thử 佛Phật 自tự 讚tán 否phủ/bĩ 耶da 。

答đáp 。 如Như 來Lai 名danh 號hiệu 。 誠thành 曰viết 多đa 端đoan 。 但đãn 取thủ 偏thiên 熟thục 眾chúng 生sanh 耳nhĩ 根căn 。 於ư 中trung 實thật 無vô 差sai 別biệt 。 惟duy 彼bỉ 彌di 陀đà 之chi 號hiệu 。 普phổ 遍biến 十thập 方phương 。 故cố 令linh 稱xưng 念niệm 之chi 人nhân 皆giai 歸quy 一nhất 致trí 。 且thả 無vô 量lượng 壽thọ 是thị 唐đường 言ngôn 。 阿A 彌Di 陀Đà 乃nãi 梵Phạn 語ngữ 。 而nhi 壽thọ 量lượng 現hiện 等đẳng 虗hư 空không 。 光quang 明minh 自tự 徧biến 宇vũ 宙trụ 。 舉cử 體thể 該cai 用dụng 。 但đãn 云vân 無vô 量lượng 壽thọ 足túc 矣hĩ 。 若nhược 夫phu 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 覈# 之chi 歷lịch 有hữu 同đồng 名danh 。 釋Thích 迦Ca 尊tôn 稱xưng 多đa 之chi 至chí 於ư 無vô 算toán 。 極cực 樂lạc 教giáo 主chủ 何hà 獨độc 不bất 然nhiên 。 非phi 佛Phật 自tự 讚tán 。 亦diệc 無vô 疑nghi 矣hĩ 。 今kim 時thời 有hữu 人nhân 執chấp 念niệm 釋Thích 迦Ca 而nhi 不bất 念niệm 彌di 陀đà 者giả 。 自tự 以dĩ 為vi 是thị 。 拗# 眾chúng 稱xưng 高cao 。 噫# 。 釋Thích 迦Ca 使sử 汝nhữ 師sư 彌di 陀đà 。 而nhi 汝nhữ 不bất 從tùng 教giáo 。 譬thí 之chi 子tử 違vi 父phụ 命mạng 而nhi 不bất 就tựu 明minh 師sư 。 雖tuy 日nhật 呼hô 其kỳ 父phụ 。 安an 得đắc 不bất 云vân 忤ngỗ 逆nghịch 。

問vấn 。 極cực 樂lạc 之chi 樂lạc 。 從tùng 情tình 識thức 生sanh 。 三tam 禪thiền 而nhi 上thượng 。 已dĩ 不bất 耽đam 樂nhạo/nhạc/lạc 。 九cửu 品phẩm 之chi 內nội 。 顧cố 復phục 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 何hà 也dã 。 若nhược 云vân 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 之chi 樂lạc 。 豈khởi 必tất 緣duyên 衣y 食thực 自tự 然nhiên 。 無vô 有hữu 眾chúng 苦khổ 。 而nhi 得đắc 名danh 乎hồ 。 若nhược 云vân 淨tịnh 土độ 唯duy 心tâm 。 心tâm 體thể 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 何hà 為vi 又hựu 言ngôn 觀quán 佛Phật 心tâm 者giả 。 大đại 慈từ 悲bi 是thị 。

答đáp 。 極cực 樂lạc 雖tuy 接tiếp 凡phàm 情tình 。 其kỳ 實thật 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 對đối 苦khổ 說thuyết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無vô 有hữu 眾chúng 苦khổ 。 故cố 名danh 極Cực 樂Lạc 。 二nhị 者giả 稱xưng 性tánh 說thuyết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 。 故cố 名danh 極Cực 樂Lạc 。 此thử 之chi 真chân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 豈khởi 情tình 識thức 之chi 擬nghĩ 耶da 。 又hựu 聲Thanh 聞Văn 以dĩ 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。 大đại 聖thánh 以dĩ 慈từ 悲bi 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 則tắc 大đại 慈từ 悲bi 心tâm 。 非phi 即tức 常thường 樂lạc 乎hồ 。 而nhi 世thế 人nhân 以dĩ 戚thích 戚thích 言ngôn 悲bi 。 抑ức 末mạt 矣hĩ 。

問vấn 。 一nhất 人nhân 作tác 佛Phật 事sự 。 諸chư 佛Phật 應ưng 盡tận 知tri 。 十thập 方phương 佛Phật 來lai 迎nghênh 。 是thị 人nhân 何hà 所sở 向hướng 。 諸chư 佛Phật 本bổn 同đồng 。 迹tích 同đồng 。 種chủng 種chủng 皆giai 同đồng 。 念niệm 佛Phật 者giả 。 合hợp 是thị 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 同đồng 來lai 接tiếp 引dẫn 。 此thử 獨độc 一nhất 方phương 三tam 聖thánh 往vãng 迎nghênh 。 必tất 其kỳ 念niệm 時thời 所sở 見kiến 偏thiên 淺thiển 。

答đáp 。 諸chư 佛Phật 雖tuy 能năng 徧biến 知tri 。 而nhi 赴phó 機cơ 不bất 亂loạn 。 一nhất 佛Phật 既ký 勤cần 專chuyên 念niệm 。 而nhi 感cảm 應ứng 自tự 符phù 。 修tu 淨tịnh 土độ 者giả 。 就tựu 使sử 諸chư 佛Phật 齊tề 彰chương 。 亦diệc 必tất 有hữu 主chủ 有hữu 伴bạn 。 彌di 陀đà 獨độc 顯hiển 。 化hóa 佛Phật 雲vân 從tùng 。 因nhân 果quả 法pháp 爾nhĩ 如như 然nhiên 。 非phi 是thị 偏thiên 淺thiển 所sở 致trí 。

問vấn 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 釋Thích 迦Ca 亦diệc 有hữu 淨tịnh 土độ 。 本bổn 我ngã 導đạo 師sư 。 在tại 彼bỉ 末Mạt 法Pháp 。 最tối 後hậu 誠thành 言ngôn 。 可khả 無vô 信tín 受thọ 。 便tiện 爾nhĩ 六lục 時thời 。 但đãn 念niệm 迦ca 文văn 。 生sanh 難nan 勝thắng 國quốc 。 豈khởi 不bất 當đương 機cơ 耶da 。 釋Thích 迦Ca 極cực 讚tán 彌di 陀đà 。 合hợp 如như 其kỳ 願nguyện 。 既ký 生sanh 彼bỉ 已dĩ 。 遣khiển 我ngã 承thừa 事sự 彌di 陀đà 。 亦diệc 復phục 何hà 礙ngại 。

答đáp 。 諸chư 佛Phật 誰thùy 無vô 淨tịnh 土độ 。 彌di 陀đà 亦diệc 有hữu 穢uế 邦bang 。 良lương 繇# 土thổ/độ 土thổ/độ 交giao 資tư 。 佛Phật 佛Phật 互hỗ 讚tán 。 如như 世thế 易dị 子tử 而nhi 教giáo 。 猶do 花hoa 接tiếp 幹cán 而nhi 生sanh 。 妙diệu 用dụng 微vi 權quyền 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 惡ác 知tri 難nan 勝thắng 。 非phi 即tức 清thanh 泰thái 之chi 鄉hương 。 安an 辨biện 瞿Cù 曇Đàm 得đắc 無vô 法Pháp 藏tạng 之chi 後hậu 。 但đãn 遵tuân 現hiện 教giáo 。 毋vô 用dụng 他tha 求cầu 。

問vấn 。 有hữu 云vân 大đại 徹triệt 大đại 悟ngộ 人nhân 。 不bất 妨phương 更cánh 見kiến 彌di 陀đà 。 既ký 已dĩ 不bất 歷lịch 諸chư 位vị 。 立lập 地địa 成thành 佛Phật 矣hĩ 。 以dĩ 佛Phật 見kiến 佛Phật 。 猶do 以dĩ 知tri 知tri 知tri 。 此thử 一nhất 見kiến 為vi 是thị 參tham 。 為vi 是thị 證chứng 。 意ý 者giả 權quyền 示thị 榜bảng 樣# 。 又hựu 或hoặc 理lý 既ký 頓đốn 超siêu 。 身thân 猶do 凡phàm 下hạ 。 往vãng 獲hoạch 妙diệu 用dụng 。 乃nãi 可khả 度độ 生sanh 耳nhĩ 。

答đáp 。 凡phàm 夫phu 心tâm 始thỉ 得đắc 悟ngộ 。 見kiến 處xứ 與dữ 佛Phật 相tương/tướng 齊tề 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 實thật 。 無vô 邊biên 功công 能năng 。 去khứ 佛Phật 猶do 遠viễn 。 不bất 妨phương 再tái 依y 古cổ 佛Phật 重trọng 受thọ 新tân 聞văn 。 且thả 證chứng 且thả 參tham 。 何hà 窮cùng 何hà 盡tận 。 昔tích 人nhân 謂vị 離ly 師sư 太thái 早tảo 。 不bất 能năng 盡tận 其kỳ 妙diệu 。 況huống 離ly 佛Phật 乎hồ 。 若nhược 執chấp 三tam 祇kỳ 薰huân 鍊luyện 。 是thị 藏tạng 教giáo 小Tiểu 乘Thừa 。 而nhi 弱nhược 羽vũ 狂cuồng 飛phi 。 失thất 利lợi 多đa 矣hĩ 。 可khả 不bất 慎thận 諸chư 。

問vấn 。 即tức 淨tịnh 即tức 穢uế 。 即tức 穢uế 即tức 淨tịnh 。 西tây 方phương 此thử 土thổ/độ 。 不bất 踰du 分phần/phân 寸thốn 。 生sanh 而nhi 即tức 無vô 生sanh 。 去khứ 則tắc 實thật 不bất 去khứ 。 今kim 彈đàn 指chỉ 一nhất 念niệm 頃khoảnh 。 屈khuất 伸thân 臂tý 。 此thử 已dĩ 約ước 時thời 。 便tiện 似tự 舉cử 足túc 移di 步bộ 。 雖tuy 云vân 極cực 速tốc 。 猶do 是thị 兩lưỡng 途đồ 。

答đáp 。 執chấp 謝tạ 惑hoặc 銷tiêu 。 縱túng/tung 使sử 路lộ 阻trở 千thiên 山sơn 。 而nhi 融dung 通thông 不bất 二nhị 。 情tình 關quan 識thức 鎖tỏa 。 就tựu 令linh 速tốc 超siêu 彈đàn 指chỉ 。 而nhi 判phán 隔cách 彌di 深thâm 。 今kim 學học 人nhân 唯duy 圖đồ 句cú 語ngữ 尖tiêm 新tân 。 喜hỷ 談đàm 即tức 穢uế 即tức 淨tịnh 。 不bất 知tri 頭đầu 沒một 九cửu 淵uyên 之chi 下hạ 。 謂vị 天thiên 壤nhưỡng 無vô 殊thù 。 身thân 沈trầm 鮑# 廁trắc 之chi 中trung 。 謂vị 薰huân 蕕# 不bất 別biệt 。 良lương 可khả 哀ai 夫phu 。

問vấn 。 執chấp 途đồ 之chi 人nhân 而nhi 問vấn 之chi 。 皆giai 曰viết 念niệm 佛Phật 乃nãi 口khẩu 稱xưng 。 非phi 心tâm 念niệm 。 詰cật 之chi 。 則tắc 曰viết 心tâm 口khẩu 相tương 應ứng 。 夫phu 心tâm 口khẩu 相tương 應ứng 斯tư 成thành 聲thanh 。 因nhân 心tâm 而nhi 動động 斯tư 為vi 念niệm 。 安an 得đắc 以dĩ 聲thanh 為vi 念niệm 乎hồ 。 或hoặc 謂vị 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 。 何hà 聲thanh 之chi 非phi 心tâm 耶da 。 然nhiên 則tắc 鐘chung 鼓cổ 琴cầm 瑟sắt 之chi 鳴minh 亦diệc 是thị 念niệm 乎hồ 。 幾kỷ 矯kiểu 亂loạn 矣hĩ 。

答đáp 。 鐘chung 鼓cổ 雖tuy 含hàm 洪hồng 韻vận 。 非phi 叩khấu 不bất 鳴minh 。 琴cầm 瑟sắt 雖tuy 具cụ 妙diệu 音âm 。 無vô 指chỉ 不bất 發phát 。 鐘chung 鼓cổ 琴cầm 瑟sắt 。 譬thí 唇thần 舌thiệt 之chi 外ngoại 張trương 。 若nhược 擊kích 若nhược 彈đàn 。 似tự 心tâm 念niệm 之chi 內nội 動động 。 如như 其kỳ 絕tuyệt 念niệm 。 從tùng 何hà 發phát 聲thanh 。 是thị 以dĩ 寐mị 語ngữ 喃nẩm 喃nẩm 。 亦diệc 由do 夢mộng 想tưởng 。 豈khởi 得đắc 佛Phật 聲thanh 浩hạo 浩hạo 。 不bất 自tự 心tâm 源nguyên 。 但đãn 世thế 人nhân 任nhậm 運vận 稱xưng 呼hô 。 不bất 專chuyên 不bất 切thiết 。 初sơ 則tắc 藉tạ 念niệm 。 成thành 聲thanh 頃khoảnh 則tắc 隨tùy 聲thanh 亂loạn 念niệm 。 名danh 曰viết 相tương 應ứng 。 實thật 不bất 相tương 應ứng 耳nhĩ 。 天thiên 如như 有hữu 言ngôn 。 口khẩu 與dữ 心tâm 聲thanh 聲thanh 相tương 應ứng 。 心tâm 與dữ 佛Phật 步bộ 步bộ 不bất 離ly 。 如như 是thị 念niệm 佛Phật 。 其kỳ 庶thứ 幾kỷ 乎hồ 。

問vấn 。 善thiện 財tài 之chi 參tham 德đức 雲vân 。 始thỉ 知tri 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 。 及cập 南nam 過quá 百bách 城thành 。 五ngũ 十thập 四tứ 參tham 而nhi 。 見kiến 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 則tắc 三tam 昧muội 成thành 矣hĩ 。 他tha 日nhật 文Văn 殊Thù 現hiện 身thân 竹trúc 林lâm 。 但đãn 令linh 人nhân 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 夫phu 以dĩ 善thiện 則tắc 位vị 殝# 十thập 信tín 。 文Văn 殊Thù 何hà 不bất 徑kính 指chỉ 彌di 陀đà 。 而nhi 顧cố 使sử 周chu 歷lịch 百bách 城thành 。 彼bỉ 學học 人nhân 未vị 南nam 詢tuân 而nhi 輒triếp 議nghị 西tây 歸quy 者giả 。 太thái 早tảo 計kế 乎hồ 。

答đáp 。 始thỉ 參tham 而nhi 教giáo 念niệm 佛Phật 。 則tắc 從tùng 源nguyên 以dĩ 及cập 流lưu 。 周chu 歷lịch 而nhi 見kiến 彌di 陀đà 。 則tắc 由do 末mạt 而nhi 歸quy 本bổn 。 所sở 謂vị 無vô 不bất 從tùng 此thử 法Pháp 界Giới 流lưu 。 無vô 不bất 還hoàn 歸quy 此thử 法Pháp 界Giới 。 是thị 故cố 南nam 詢tuân 而nhi 西tây 返phản 。 豈khởi 曰viết 遲trì 還hoàn 。 往vãng 生sanh 而nhi 徧biến 游du 。 何hà 云vân 早tảo 計kế 。 醫y 王vương 發phát 藥dược 。 標tiêu 本bổn 隨tùy 宜nghi 。 操thao 縱túng/tung 微vi 機cơ 。 凡phàm 情tình 靡mĩ 測trắc 。

問vấn 。 總tổng 攝nhiếp 六lục 根căn 而nhi 念niệm 佛Phật 。 此thử 勢thế 至chí 語ngữ 也dã 。 念niệm 既ký 從tùng 心tâm 。 則tắc 凡phàm 發phát 願nguyện 回hồi 向hướng 禮lễ 懺sám 者giả 。 一nhất 念niệm 蔽tế 之chi 矣hĩ 。 世thế 無vô 心tâm 外ngoại 之chi 願nguyện 。 與dữ 心tâm 外ngoại 之chi 回hồi 向hướng 禮lễ 懺sám 也dã 。 夫phu 一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 。 而nhi 是thị 佛Phật 所sở 發phát 之chi 菩Bồ 提Đề 。 即tức 願nguyện 也dã 。 專chuyên 向hướng 是thị 佛Phật 。 即tức 回hồi 向hướng 也dã 。 南Nam 無mô 。 即tức 禮lễ 也dã 。 一nhất 念niệm 消tiêu 生sanh 死tử 之chi 罪tội 。 即tức 懺sám 也dã 。 餘dư 可khả 例lệ 知tri 矣hĩ 。 念niệm 佛Phật 有hữu 何hà 不bất 足túc 而nhi 紛phân 紛phân 使sử 心tâm 亂loạn 哉tai 。

答đáp 。 一nhất 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 是thị 為vi 理lý 觀quán 內nội 明minh 。 五ngũ 體thể 翹kiều 勤cần 。 乃nãi 曰viết 事sự 懺sám 外ngoại 助trợ 。 直trực 觀quán 本bổn 心tâm 。 非phi 不bất 徑kính 要yếu 。 而nhi 末Mạt 法Pháp 眾chúng 生sanh 。 慧tuệ 薄bạc 垢cấu 重trọng/trùng 。 須tu 假giả 理lý 觀quán 事sự 懺sám 。 內nội 外ngoại 交giao 攻công 。 庶thứ 得đắc 定định 就tựu 慧tuệ 成thành 。 死tử 生sanh 速tốc 脫thoát 。 但đãn 今kim 人nhân 惟duy 存tồn 事sự 懺sám 。 理lý 觀quán 全toàn 荒hoang 。 何hà 況huống 外ngoại 飾sức 虗hư 文văn 。 中trung 無vô 實thật 悔hối 。 反phản 令linh 清thanh 信tín 男nam 女nữ 。 紛phân 紛phân 亂loạn 心tâm 。 背bối/bội 普phổ 賢hiền 之chi 願nguyện 王vương 。 乖quai 慈từ 雲vân 之chi 本bổn 制chế 。 嗟ta 乎hồ 。 傷thương 哉tai 。 弊tệ 也dã 久cửu 矣hĩ 。

問vấn 。 觀quán 經kinh 言ngôn 觀quán 佛Phật 心tâm 者giả 。 大đại 慈từ 悲bi 是thị 。 世thế 人nhân 若nhược 能năng 放phóng 生sanh 戒giới 殺sát 。 仁nhân 民dân 愛ái 物vật 。 以dĩ 至chí 九cửu 類loại 眾chúng 生sanh 皆giai 滅diệt 度độ 之chi 而nhi 不bất 作tác 滅diệt 度độ 想tưởng 。 遂toại 與dữ 法Pháp 藏tạng 之chi 心tâm 契khế 矣hĩ 。 且thả 又hựu 不bất 違vi 釋Thích 迦Ca 觀quán 心tâm 之chi 訓huấn 。 柰nại 何hà 取thủ 觀quán 身thân 與dữ 稱xưng 名danh 之chi 麤thô 迹tích 。 而nhi 反phản 以dĩ 佛Phật 心tâm 為vi 助trợ 緣duyên 耶da 。

答đáp 。 念niệm 佛Phật 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 念niệm 佛Phật 心tâm 性tánh 。 二nhị 者giả 念niệm 佛Phật 身thân 名danh 。 念niệm 心tâm 性tánh 者giả 。 見kiến 真chân 佛Phật 也dã 。 不bất 妨phương 覲cận 光quang 明minh 相tướng 好hảo 。 之chi 佛Phật 於ư 西tây 方phương 。 念niệm 身thân 名danh 者giả 。 見kiến 應ưng 佛Phật 也dã 。 亦diệc 能năng 覩đổ 自tự 性tánh 天thiên 真chân 之chi 佛Phật 於ư 象tượng 外ngoại 。 本bổn 迹tích 雙song 舉cử 。 理lý 事sự 同đồng 原nguyên 。 心tâm 性tánh 良lương 非phi 助trợ 緣duyên 。 身thân 名danh 豈khởi 云vân 麤thô 迹tích 。 今kim 五ngũ 部bộ 六lục 冊sách 之chi 徒đồ 。 藉tạ 口khẩu 無vô 為vi 。 撥bát 空không 因nhân 果quả 。 障chướng 人nhân 禮lễ 像tượng 。 嗤xuy 彼bỉ 稱xưng 名danh 。 古cổ 德đức 有hữu 言ngôn 。 人nhân 人nhân 丹đan 霞hà 。 方phương 可khả 劈phách 佛Phật 。 箇cá 箇cá 百bách 丈trượng 。 始thỉ 可khả 道đạo 無vô 。 其kỳ 或hoặc 未vị 然nhiên 。 入nhập 地địa 獄ngục 如như 箭tiễn 射xạ 。

問vấn 。 空không 花hoa 巾cân 兔thố 之chi 類loại 。 世thế 所sở 謂vị 幻huyễn 妄vọng 也dã 。 一nhất 切thiết 依y 正chánh 之chi 報báo 。 世thế 所sở 謂vị 實thật 事sự 也dã 。 佛Phật 言ngôn 實thật 事sự 俱câu 是thị 幻huyễn 妄vọng 。 則tắc 空không 花hoa 巾cân 兔thố 又hựu 當đương 何hà 名danh 。 藉tạ 令linh 彼bỉ 之chi 實thật 事sự 果quả 為vi 幻huyễn 妄vọng 。 其kỳ 形hình 狀trạng 了liễu 了liễu 虗hư 偽ngụy 。 一nhất 空không 花hoa 巾cân 兔thố 可khả 矣hĩ 。 安an 俟sĩ 推thôi 破phá 。 始thỉ 知tri 幻huyễn 妄vọng 。 是thị 故cố 有hữu 幻huyễn 者giả 。 有hữu 如như 幻huyễn 者giả 。 有hữu 妄vọng 者giả 。 有hữu 如như 妄vọng 者giả 。 彼bỉ 同đồng 居cư 淨tịnh 土độ 幻huyễn 妄vọng 耶da 。 如như 幻huyễn 妄vọng 耶da 。 全toàn 妄vọng 是thị 真chân 。 全toàn 幻huyễn 是thị 中trung 。 同đồng 居cư 穢uế 土thổ/độ 。 即tức 同đồng 居cư 淨tịnh 土độ 。 同đồng 居cư 淨tịnh 土độ 。 即tức 上thượng 三tam 土thổ/độ 耶da 。

答đáp 。 空không 花hoa 巾cân 兔thố 。 全toàn 體thể 虗hư 無vô 。 肉nhục 兔thố 樹thụ 花hoa 。 從tùng 來lai 幻huyễn 妄vọng 。 本bổn 不bất 推thôi 而nhi 自tự 破phá 。 但đãn 在tại 迷mê 而nhi 未vị 知tri 。 故cố 正chánh 幻huyễn 與dữ 如như 幻huyễn 無vô 殊thù 。 實thật 妄vọng 與dữ 似tự 妄vọng 何hà 別biệt 。 同đồng 居cư 淨tịnh 土độ 。 即tức 幻huyễn 即tức 如như 。 即tức 真chân 即tức 中trung 。 統thống 而nhi 論luận 之chi 。 即tức 穢uế 即tức 淨tịnh 。 即tức 一nhất 即tức 三tam 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 有hữu 何hà 階giai 限hạn 。 然nhiên 雖tuy 如như 是thị 。 情tình 見kiến 未vị 破phá 。 欣hân 厭yếm 猶do 存tồn 。 應ưng 須tu 消tiêu 除trừ 幻huyễn 妄vọng 。 證chứng 入nhập 真chân 常thường 。 捐quyên 棄khí 穢uế 邦bang 。 求cầu 生sanh 淨tịnh 國quốc 。 若nhược 夫phu 捨xả 垢cấu 取thủ 淨tịnh 是thị 生sanh 死tử 業nghiệp 。 何hà 淨tịnh 土độ 之chi 有hữu 。

問vấn 。 人nhân 畏úy 生sanh 死tử 事sự 大đại 。 無vô 常thường 迅tấn 速tốc 。 乃nãi 始thỉ 猛mãnh 欲dục 求cầu 脫thoát 。 不bất 敢cảm 暫tạm 息tức 也dã 。 一nhất 聞văn 橫hoạnh/hoành 出xuất 三tam 界giới 之chi 旨chỉ 。 捷tiệp 路lộ 修tu 行hành 之chi 說thuyết 。 念niệm 佛Phật 消tiêu 罪tội 之chi 文văn 。 十thập 聲thanh 往vãng 生sanh 之chi 願nguyện 。 便tiện 謂vị 有hữu 佛Phật 可khả 憑bằng 。 無vô 業nghiệp 足túc 懼cụ 。 以dĩ 致trí 悠du 悠du 。 竟cánh 不bất 得đắc 力lực 。 而nhi 入nhập 閻diêm 老lão 手thủ 者giả 多đa 矣hĩ 。 則tắc 蓮liên 宗tông 誤ngộ 之chi 也dã 。 彼bỉ 宗tông 教giáo 二nhị 門môn 。 參tham 究cứu 甚thậm 難nan 。 又hựu 不bất 許hứa 疾tật 見kiến 功công 效hiệu 。 生sanh 死tử 二nhị 字tự 常thường 係hệ 於ư 心tâm 。 安an 得đắc 有hữu 此thử 。

答đáp 。 凡phàm 人nhân 修tu 道Đạo 。 有hữu 聞văn 難nạn/nan 則tắc 止chỉ 。 聞văn 易dị 則tắc 行hành 者giả 。 有hữu 聞văn 難nạn/nan 則tắc 勤cần 。 聞văn 易dị 則tắc 惰nọa 者giả 。 古cổ 聖thánh 施thí 教giáo 。 各các 順thuận 時thời 宜nghi 。 善thiện 用dụng 心tâm 者giả 。 存tồn 乎hồ 其kỳ 人nhân 而nhi 已dĩ 。 念niệm 佛Phật 一nhất 途đồ 。 直trực 超siêu 三tam 界giới 。 大đại 悲bi 之chi 極cực 。 故cố 啟khải 斯tư 門môn 。 若nhược 夫phu 怠đãi 荒hoang 成thành 弊tệ 。 眾chúng 生sanh 自tự 誤ngộ 。 非phi 佛Phật 誤ngộ 眾chúng 生sanh 也dã 。 我ngã 欲dục 仁nhân 而nhi 仁nhân 斯tư 至chí 。 仁nhân 在tại 目mục 前tiền 。 狂cuồng 克khắc 念niệm 而nhi 聖thánh 斯tư 成thành 。 聖thánh 非phi 遙diêu 遠viễn 。 是thị 亦diệc 以dĩ 易dị 誤ngộ 人nhân 乎hồ 。 若nhược 夫phu 一nhất 言ngôn 頓đốn 悟ngộ 。 立lập 地địa 成thành 佛Phật 。 宗tông 門môn 言ngôn 易dị 。 抑ức 又hựu 甚thậm 矣hĩ 。 安an 得đắc 亦diệc 謂vị 之chi 誤ngộ 。

問vấn 。 豐phong 干can 。 彌di 陀đà 化hóa 身thân 也dã 。 寒hàn 山sơn 。 拾thập 得đắc 。 文Văn 殊Thù 。 普phổ 賢hiền 也dã 。 彌di 陀đà 之chi 現hiện 。 不bất 領lãnh 觀quán 音âm 。 勢thế 至chí 。 而nhi 挾hiệp 文Văn 殊Thù 。 普phổ 賢hiền 以dĩ 遊du 。 至chí 所sở 屬thuộc 詞từ 。 又hựu 多đa 宗tông 門môn 語ngữ 。 將tương 無vô 以dĩ 念niệm 佛Phật 觀quán 佛Phật 為vi 局cục 。 而nhi 轉chuyển 如Như 來Lai 禪thiền 成thành 祖tổ 師sư 禪thiền 乎hồ 。 抑ức 常thường 寂tịch 光quang 土thổ/độ 之chi 人nhân 。 匪phỉ 是thị 莫mạc 由do 接tiếp 乎hồ 。

答đáp 。 觀quán 音âm 。 勢thế 至chí 固cố 稱xưng 日nhật 侍thị 導đạo 師sư 。 文Văn 殊Thù 。 普phổ 賢hiền 何hà 曾tằng 暫tạm 離ly 安an 養dưỡng 。 故cố 釋Thích 迦Ca 乃nãi 娑sa 婆bà 化hóa 主chủ 。 會hội 有hữu 觀quán 音âm 。 黃hoàng 蘗bách 非phi 儒nho 教giáo 宗tông 師sư 。 席tịch 延diên 斐# 相tương/tướng 。 融dung 通thông 攝nhiếp 化hóa 。 寧ninh 有hữu 定định 乎hồ 。 至chí 謂vị 語ngữ 涉thiệp 宗tông 門môn 。 似tự 乎hồ 更cánh 翻phiên 淨tịnh 業nghiệp 。 殊thù 不bất 知tri 九cửu 蓮liên 華hoa 蕊nhị 。 枝chi 枝chi 開khai 迦Ca 葉Diếp 之chi 顏nhan 。 七thất 寶bảo 欄lan 楯thuẫn 。 步bộ 步bộ 入nhập 善thiện 財tài 之chi 閣các 。 八bát 稜lăng 毫hào 相tướng 。 稜lăng 稜lăng 觀quán 中trung 道đạo 真chân 詮thuyên 。 六lục 字tự 名danh 稱xưng 。 字tự 字tự 示thị 西tây 來lai 密mật 意ý 。 何hà 待đãi 轉chuyển 小tiểu 為vi 大đại 。 變biến 局cục 為vi 通thông 。 然nhiên 後hậu 接tiếp 彼bỉ 上thượng 根căn 。 演diễn 斯tư 玄huyền 化hóa 。 故cố 知tri 念niệm 佛Phật 一nhất 路lộ 即tức 是thị 入nhập 理lý 妙diệu 門môn 。 圓viên 喫khiết 五ngũ 宗tông 。 弘hoằng 該cai 諸chư 教giáo 。 精tinh 微vi 莫mạc 測trắc 。 廣quảng 大đại 無vô 窮cùng 。 鈍độn 根căn 者giả 得đắc 之chi 而nhi 疾tật 免miễn 苦khổ 輪luân 。 利lợi 智trí 者giả 逢phùng 之chi 而nhi 直trực 超siêu 彼bỉ 岸ngạn 。 似tự 麤thô 而nhi 細tế 。 若nhược 易dị 而nhi 難nạn/nan 。 普phổ 願nguyện 深thâm 思tư 。 慎thận 勿vật 忽hốt 也dã 。

答đáp 曹tào 魯lỗ 川xuyên (# 附phụ 原nguyên 書thư )#

久cửu 不bất 奉phụng 面diện 命mạng 。 歉# 歉# 。 乃nãi 時thời 時thời 獲hoạch 翻phiên 刻khắc 教giáo 。 迪# 我ngã 孔khổng 多đa 。 慰úy 謝tạ 。 慰úy 謝tạ 。 南nam 企xí 法pháp 雲vân 。 殊thù 切thiết 瞻chiêm 依y 。 適thích 敝tệ 郡quận 斷đoạn 凡phàm 悟ngộ 上thượng 人nhân 祇kỳ 趨xu 壇đàn 下hạ 。 為vì 求cầu 法Pháp 故cố 。 附phụ 此thử 候hậu 安an 。 不bất 佞nịnh 繆mâu 迂# 。 近cận 守thủ 東đông 魯lỗ 。 遠viễn 宗tông 西tây 竺trúc 。 乃nãi 於ư 儒nho 釋thích 之chi 書thư 為vi 蠧đố 魚ngư 者giả 。 四tứ 十thập 年niên 於ư 茲tư 矣hĩ 。 亦diệc 嘗thường 奉phụng 教giáo 於ư 諸chư 達đạt 者giả 。 有hữu 所sở 蓄súc 積tích 。 冀ký 正chánh 之chi 於ư 。 大đại 善Thiện 知Tri 識Thức 。 茲tư 因nhân 斷đoạn 凡phàm 之chi 來lai 布bố 之chi 也dã 。 夫phu 釋thích 尊tôn 有hữu 三tam 藏tạng 十thập 二nhị 部bộ 教giáo 。 所sở 謂vị 於ư 廣quảng 大đại 海hải 。 張trương 眾chúng 多đa 網võng 。 又hựu 所sở 謂vị 大đại 囷# 小tiểu 囷# 也dã 者giả 。 祇kỳ 宜nghi 談đàm 大đại 以dĩ 該cai 小tiểu 。 詎cự 可khả 舉cử 一nhất 而nhi 廢phế 多đa 。 比tỉ 吾ngô 黨đảng 中trung 有hữu 倡xướng 為vi 歷lịch 劫kiếp 成thành 聖thánh 。 必tất 漸tiệm 無vô 頓đốn 之chi 說thuyết 者giả 。 夫phu 漸tiệm 亦diệc 聖thánh 說thuyết 。 未vị 嘗thường 不bất 是thị 。 而nhi 以dĩ 漸tiệm 廢phế 頓đốn 。 左tả 矣hĩ 。 尊tôn 者giả 內nội 祕bí 頓đốn 圓viên 。 而nhi 外ngoại 顯hiển 淨tịnh 土độ 法Pháp 門môn 。 諸chư 佛Phật 有hữu 然nhiên 。 無vô 足túc 疑nghi 者giả 。 豈khởi 近cận 來lai 聽thính 眾chúng 不bất 無vô 如như 法Pháp 華hoa 所sở 說thuyết 。 初sơ 聞văn 佛Phật 法Pháp 。 遇ngộ 便tiện 信tín 受thọ 。 思tư 惟duy 取thủ 證chứng 者giả 。 直trực 欲dục 以dĩ 彌di 陀đà 一nhất 聖thánh 而nhi 盡tận 廢phế 。 十thập 五ngũ 王vương 子tử 。 以dĩ 淨tịnh 土độ 一nhất 經kinh 而nhi 盡tận 廢phế 三tam 藏tạng 十thập 二nhị 部bộ 。 則tắc 不bất 侫# 之chi 所sở 不bất 願nguyện 聞văn 者giả 也dã 。

時thời 雖tuy 末Mạt 法Pháp 。 而nhi 斯tư 人nhân 之chi 機cơ 豈khởi 無vô 巧xảo 鈍độn 。 有hữu 如như 釋thích 尊tôn 為vi 迦Ca 葉Diếp 。 為vì 憍Kiều 陳Trần 如Như 。 其kỳ 說thuyết 如như 此thử 。 為vi 善thiện 財tài 。 為vi 龍long 女nữ 其kỳ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 各các 證chứng 圓viên 通thông 。 文Văn 殊Thù 所sở 稱xưng 又hựu 如như 彼bỉ 。 正chánh 所sở 謂vị 昨tạc 日nhật 定định 。 今kim 日nhật 不bất 定định 。 又hựu 所sở 謂vị 說thuyết 我ngã 是thị 空không 。 且thả 不bất 是thị 空không 。 說thuyết 我ngã 是thị 有hữu 。 且thả 不bất 是thị 有hữu 。 此thử 所sở 以dĩ 為vi 善thiện 無vô 常thường 主chủ 。 活hoạt 潑bát 潑bát 地địa 。 如như 水thủy 上thượng 按án 葫# 蘆lô 。 然nhiên 非phi 死tử 煞sát 法pháp 也dã 。 倘thảng 釘đinh/đính 樁# 守thủ 窟quật 。 焉yên 利lợi 人nhân 天thiên 。 所sở 願nguyện 尊tôn 者giả 為vi 大đại 眾chúng 衍diễn 淨tịnh 教giáo 。 遇ngộ 利lợi 根căn 。 指chỉ 上thượng 乘thừa 。 圓viên 融dung 通thông 達đạt 。 不bất 滯trệ 方phương 隅ngung 。 俾tỉ 鵬# 鷃# 並tịnh 適thích 。 不bất 亦diệc 盡tận 美mỹ 盡tận 善thiện 乎hồ 哉tai 。 又hựu 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 。 乃nãi 無vô 上thượng 一Nhất 乘Thừa 圓viên 教giáo 。 如Như 來Lai 稱xưng 性tánh 之chi 極cực 。 談đàm 非phi 教giáo 非phi 宗tông 而nhi 即tức 宗tông 即tức 教giáo 。 不bất 空không 不bất 有hữu 而nhi 。 無vô 垢cấu 無vô 淨tịnh 。 是thị 在tại 法pháp 華hoa 。 猶do 較giảo 一nhất 籌trù 。 若nhược 餘dư 乘thừa 。 似tự 難nạn/nan 與dữ 之chi 絜kiết 長trường/trưởng 比tỉ 短đoản 也dã 者giả 。 尊tôn 者giả 乃nãi 與dữ 彌di 陀đà 經kinh 並tịnh 稱xưng 。 已dĩ 似tự 未vị 妥# 。 因nhân 此thử 遂toại 有hữu 著trước 論luận 騰đằng 之chi 。 駕giá 淨tịnh 土độ 於ư 華hoa 嚴nghiêm 之chi 上thượng 者giả 。 朱chu 紫tử 遞đệ 淆# 之chi 謂vị 何hà 。 鹿lộc 馬mã 互hỗ 指chỉ 。 又hựu 何hà 說thuyết 也dã 。 此thử 而nhi 無vô 人nhân 言ngôn 之chi 。 天thiên 下hạ 後hậu 世thế 必tất 有hữu 秦tần 無vô 人nhân 焉yên 之chi 嗤xuy 。 亦diệc 願nguyện 尊tôn 者giả 為vi 淨tịnh 土độ 根căn 人nhân 說thuyết 淨tịnh 土độ 。 為vi 華hoa 嚴nghiêm 根căn 人nhân 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 。 毋vô 相tương/tướng 誚tiếu 。 亦diệc 毋vô 相tương/tướng 濫lạm 。 乃nãi 為vi 流lưu 通thông 佛Phật 乘thừa 。 乃nãi 為vi 五ngũ 教giáo 並tịnh 陳trần 。 三tam 根căn 盡tận 攝nhiếp 。 奈nại 之chi 何hà 必tất 刻khắc 舟chu 而nhi 求cầu 劍kiếm 。 且thả 彈đàn 雀tước 而nhi 走tẩu 鷂diêu 也dã 。 若nhược 夫phu 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 經kinh 。 有hữu 信tín 解giải 行hành 證chứng 四tứ 法pháp 。 善thiện 說thuyết 此thử 法pháp 者giả 。 宜nghi 莫mạc 如như 方phương 山sơn 。 今kim 其kỳ 言ngôn 具cụ 在tại 。 可khả 覆phú 也dã 。 爰viên 有hữu 清thanh 涼lương 。 人nhân 號hiệu 為vi 華Hoa 嚴Nghiêm 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 實thật 不bất 會hội 華hoa 嚴nghiêm 義nghĩa 旨chỉ 。 草thảo 草thảo 將tương 全toàn 經kinh 裂liệt 為vi 四tứ 分phần/phân 。 以dĩ 隷lệ 四tứ 法pháp 。 舍xá 那na 妙diệu 義nghĩa 委ủy 之chi 草thảo 莽mãng 矣hĩ 。 亦diệc 願nguyện 尊tôn 者giả 辨biện 黑hắc 白bạch 。 分phần/phân 涇kính 渭# 。 揚dương 杲# 日nhật 於ư 義nghĩa 天thiên 。 嗟ta 。 嗟ta 。 今kim 之chi 時thời 。 緇# 素tố 中trung 高cao 流lưu 日nhật 就tựu 彫điêu 謝tạ 。 不bất 佞nịnh 之chi 所sở 仰ngưỡng 重trọng/trùng 於ư 尊tôn 者giả 。 如như 泰thái 嵩tung 然nhiên 。 故cố 不bất 以dĩ 贊tán 而nhi 以dĩ 規quy 。 知tri 尊tôn 者giả 無vô 我ngã 。 而nhi 不bất 佞nịnh 亦diệc 非phi 為vi 我ngã 。 故cố 諄# 諄# 言ngôn 之chi 。 惟duy 尊tôn 者giả 亮lượng 之chi 。

久cửu 聞văn 居cư 士sĩ 精tinh 意ý 華hoa 嚴nghiêm 。 極cực 懷hoài 敬kính 仰ngưỡng 。 茲tư 接tiếp 手thủ 教giáo 。 殷ân 勤cần 直trực 欲dục 盡tận 法Pháp 界Giới 眾chúng 生sanh 。 而nhi 納nạp 之chi 一Nhất 乘Thừa 性tánh 海hải 。 是thị 普phổ 賢hiền 大đại 願nguyện 也dã 。 然nhiên 不bất 肖tiếu 雖tuy 崇sùng 尚thượng 淨tịnh 土độ 。 而nhi 實thật 則tắc 崇sùng 尚thượng 華hoa 嚴nghiêm 。 不bất 異dị 於ư 居cư 士sĩ 。 夫phu 華hoa 嚴nghiêm 具cụ 無vô 量lượng 門môn 。 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 華hoa 嚴nghiêm 無vô 量lượng 門môn 中trung 之chi 一nhất 門môn 耳nhĩ 。 就tựu 時thời 之chi 機cơ 。 蓋cái 由do 此thử 一nhất 門môn 而nhi 入nhập 華hoa 嚴nghiêm 。 非phi 舉cử 此thử 一nhất 門môn 而nhi 廢phế 華hoa 嚴nghiêm 也dã 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 不bất 肖tiếu 以dĩ 彌di 陀đà 與dữ 華hoa 嚴nghiêm 並tịnh 稱xưng 。 因nhân 此thử 遂toại 有hữu 著trước 論luận 。 駕giá 淨tịnh 土độ 於ư 華hoa 嚴nghiêm 之chi 上thượng 者giả 。 此thử 論luận 誰thùy 作tác 乎hồ 。 華hoa 嚴nghiêm 如như 天thiên 子tử 。 誰thùy 有hữu 駕giá 諸chư 侯hầu 王vương 大đại 臣thần 百bá 官quan 。 於ư 天thiên 子tử 之chi 上thượng 者giả 乎hồ 。 然nhiên 不bất 肖tiếu 亦diệc 未vị 嘗thường 並tịnh 稱xưng 也dã 。 疏sớ/sơ 鈔sao 中trung 特đặc 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 極cực 。 彌di 陀đà 經kinh 得đắc 圓viên 少thiểu 分phần 。 是thị 華hoa 嚴nghiêm 之chi 眷quyến 屬thuộc 流lưu 類loại 。 非phi 並tịnh 也dã 。 古cổ 稱xưng 華hoa 嚴nghiêm 之chi 與dữ 餘dư 經kinh 。 喻dụ 如như 杲# 日nhật 麗lệ 天thiên 。 奪đoạt 眾chúng 景cảnh 之chi 耀diệu 。 須Tu 彌Di 橫hoạnh/hoành 海hải 。 落lạc 羣quần 峰phong 之chi 高cao 。 夫phu 焉yên 有hữu 並tịnh 之chi 者giả 。 此thử 不bất 待đãi 論luận 也dã 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 宜nghi 隨tùy 機cơ 演diễn 教giáo 。 為vi 宜nghi 淨tịnh 土độ 人nhân 說thuyết 淨tịnh 土độ 。 宜nghi 華hoa 嚴nghiêm 人nhân 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 。 此thử 意ý 甚thậm 妙diệu 。 然nhiên 中trung 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 千thiên 機cơ 並tịnh 育dục 。 乃nãi 如Như 來Lai 出xuất 世thế 事sự 。 非phi 不bất 肖tiếu 所sở 能năng 。 故cố 曹tào 溪khê 專chuyên 直trực 指chỉ 之chi 禪thiền 。 豈khởi 其kỳ 不bất 通thông 餘dư 教giáo 。 遠viễn 公công 擅thiện 東đông 林lâm 之chi 社xã 。 亦diệc 非phi 止chỉ 接tiếp 鈍độn 根căn 。 至chí 於ư 雲vân 門môn 。 法Pháp 眼nhãn 。 曹tào 洞đỗng 。 溈# 仰ngưỡng 。 臨lâm 濟tế 雖tuy 五ngũ 宗tông 同đồng 出xuất 一nhất 源nguyên 。 而nhi 亦diệc 授thọ 受thọ 稍sảo 別biệt 。 門môn 庭đình 施thi 設thiết 。 理lý 自tự 應ưng 爾nhĩ 。 無vô 足túc 怪quái 者giả 。 況huống 不bất 肖tiếu 凡phàm 品phẩm 乎hồ 。 若nhược 其kỳ 妄vọng 效hiệu 古cổ 人nhân 昨tạc 日nhật 定định 。 今kim 日nhật 不bất 定định 。 而nhi 漫mạn 無vô 師sư 承thừa 。 變biến 亂loạn 不bất 一nhất 。 名danh 曰viết 利lợi 人nhân 。 實thật 誤ngộ 人nhân 矣hĩ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 為vi 法Pháp 王Vương 。 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 平bình 民dân 自tự 號hiệu 國quốc 王vương 。 不bất 可khả 不bất 慎thận 也dã 。 二nhị 者giả 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 則tắc 該cai 淨tịnh 土độ 。 說thuyết 淨tịnh 土độ 亦diệc 通thông 華hoa 嚴nghiêm 。 是thị 以dĩ 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 者giả 自tự 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 。 說thuyết 淨tịnh 土độ 者giả 自tự 說thuyết 淨tịnh 土độ 。 固cố 並tịnh 行hành 而nhi 不bất 相tương 悖bội 。 今kim 人nhân 但đãn 知tri 華hoa 嚴nghiêm 廣quảng 於ư 極cực 樂lạc 。 而nhi 不bất 知tri 彌di 陀đà 即tức 是thị 遮già 那na 也dã 。 又hựu 來lai 諭dụ 清thanh 涼lương 不bất 會hội 華hoa 嚴nghiêm 義nghĩa 旨chỉ 。 而nhi 裂liệt 全toàn 經kinh 為vi 四tứ 分phần/phân 。 以dĩ 屬thuộc 四tứ 法pháp 。 夫phu 信tín 解giải 行hành 證chứng 雖tuy 貫quán 徹triệt 全toàn 經kinh 。 而nhi 經kinh 文văn 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 亦diệc 有hữu 自tự 然nhiên 之chi 次thứ 第đệ 。 非phi 清thanh 涼lương 強cường/cưỡng 為vi 割cát 截tiệt 也dã 。 其kỳ 貫quán 徹triệt 也dã 。 所sở 謂vị 圓viên 融dung 。 其kỳ 次thứ 第đệ 也dã 。 所sở 謂vị 行hành 布bố 。 即tức 行hành 布bố 而nhi 圓viên 融dung 。 四tứ 分phần/phân 何hà 害hại 。 使sử 無vô 行hành 布bố 。 圓viên 融dung 何hà 物vật 。 必tất 去khứ 行hành 布bố 。 而nhi 圓viên 融dung 則tắc 不bất 圓viên 融dung 矣hĩ 。 且thả 信tín 住trụ 行hành 向hướng 地địa 。 以dĩ 至chí 等đẳng 妙diệu 。 佛Phật 亦diệc 自tự 裂liệt 全toàn 經kinh 為vi 五ngũ 十thập 二nhị 段đoạn 乎hồ 。 何hà 不bất 將tương 五ngũ 十thập 二nhị 段đoạn 一nhất 句cú 說thuyết 盡tận 。 而nhi 為vi 此thử 多đa 卷quyển 之chi 文văn 乎hồ 。 因nhân 該cai 果quả 海hải 。 果quả 徹triệt 因nhân 源nguyên 。 因nhân 果quả 未vị 嘗thường 不bất 同đồng 時thời 。 而nhi 亦diệc 未vị 嘗thường 不bất 因nhân 自tự 因nhân 。 果quả 自tự 果quả 也dã 。 何hà 必tất 定định 執chấp 八bát 十thập 卷quyển 經kinh 束thúc 作tác 一nhất 塊khối 。 都đô 盧lô 是thị 箇cá 無vô 孔khổng 鐵thiết 錘chùy 。 而nhi 後hậu 謂vị 之chi 圓viên 融dung 乎hồ 。 定định 執chấp 一nhất 塊khối 。 不bất 許hứa 分phần/phân 開khai 。 即tức 死tử 煞sát 法pháp 。 即tức 釘đinh/đính 樁# 。 即tức 守thủ 窟quật 。 安an 在tại 其kỳ 為vi 活hoạt 潑bát 潑bát 也dã 。 方phương 山sơn 之chi 論luận 。 自tự 是thị 千thiên 古cổ 雄hùng 談đàm 。 而nhi 論luận 有hữu 論luận 體thể 。 疏sớ/sơ 有hữu 疏sớ/sơ 體thể 。 統thống 明minh 大đại 義nghĩa 則tắc 方phương 山sơn 專chuyên 美mỹ 於ư 前tiền 。 極cực 深thâm 探thám 賾trách 。 窮cùng 微vi 盡tận 玄huyền 。 則tắc 方phương 山sơn 得đắc 清thanh 涼lương 。 而nhi 始thỉ 為vi 大đại 備bị 。 豈khởi 獨độc 方phương 山sơn 。 即tức 杜đỗ 順thuận 而nhi 至chí 賢hiền 首thủ 諸chư 祖tổ 。 亦diệc 復phục 得đắc 清thanh 涼lương 而nhi 大đại 備bị 。 豈khởi 獨độc 華hoa 嚴nghiêm 諸chư 祖tổ 。 即tức 三tam 藏tạng 十thập 二nhị 部bộ 。 百bách 家gia 論luận 疏sớ/sơ 。 亦diệc 復phục 得đắc 清thanh 涼lương 而nhi 大đại 備bị 。 溫ôn 陵lăng 解giải 華hoa 嚴nghiêm 。 以dĩ 方phương 山sơn 為vi 主chủ 。 清thanh 涼lương 為vi 助trợ 。 已dĩ 為vi 失thất 宜nghi 。 而nhi 居cư 士sĩ 顧cố 訾tí 之chi 。 此thử 不bất 肖tiếu 之chi 所sở 未vị 解giải 也dã 。 又hựu 龍long 樹thụ 於ư 龍long 宮cung 而nhi 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 。 而nhi 願nguyện 生sanh 極cực 樂lạc 。 普phổ 賢hiền 為vi 華hoa 嚴nghiêm 長trưởng 子tử 。 而nhi 願nguyện 生sanh 極cực 樂lạc 。 文Văn 殊Thù 與dữ 普phổ 賢hiền 同đồng 佐tá 遮già 那na 。 號hiệu 華hoa 嚴nghiêm 三tam 聖thánh 。 而nhi 願nguyện 生sanh 極cực 樂lạc 。 咸hàm 有hữu 明minh 據cứ 。 皎hiệu 如như 日nhật 星tinh 。 居cư 士sĩ 將tương 提đề 唱xướng 華hoa 嚴nghiêm 以dĩ 風phong 四tứ 方phương 。 而nhi 與dữ 文Văn 殊Thù 。 普phổ 賢hiền 。 龍long 樹thụ 違vi 背bội 。 此thử 又hựu 不bất 肖tiếu 之chi 所sở 未vị 解giải 也dã 。 況huống 方phương 山sơn 列liệt 十thập 種chủng 淨tịnh 土độ 。 極cực 樂lạc 雖tuy 曰viết 是thị 權quyền 。 而nhi 華hoa 嚴nghiêm 權quyền 實thật 融dung 通thông 。 理lý 事sự 無vô 礙ngại 。 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。 故cố 淫dâm 房phòng 殺sát 地địa 無vô 非phi 。 清thanh 淨tịnh 道Đạo 場Tràng 。 而nhi 況huống 七thất 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 之chi 極cực 樂lạc 乎hồ 。 婆bà 須tu 無vô 厭yếm 。 皆giai 是thị 古cổ 佛Phật 作tác 用dụng 。 而nhi 況huống 萬vạn 德đức 具cụ 足túc 之chi 彌di 陀đà 乎hồ 。 居cư 士sĩ 游du 戲hí 於ư 華hoa 嚴nghiêm 無vô 礙ngại 門môn 中trung 而nhi 礙ngại 淨tịnh 土độ 。 此thử 又hựu 不bất 肖tiếu 之chi 所sở 未vị 解giải 也dã 。 不bất 肖tiếu 與dữ 居cư 士sĩ 同đồng 為vi 華hoa 藏tạng 莫mạc 逆nghịch 良lương 友hữu 。 而nhi 居cư 士sĩ 不bất 察sát 。 區khu 區khu 之chi 心tâm 。 復phục 欲dục 拉lạp 居cư 士sĩ 為vi 蓮liên 胎thai 骨cốt 肉nhục 弟đệ 兄huynh 。 而nhi 望vọng 居cư 士sĩ 之chi 不bất 我ngã 外ngoại 也dã 。 居cư 士sĩ 愛ái 我ngã 。 不bất 贊tán 而nhi 規quy 。 今kim 妄vọng 有hữu 所sở 規quy 。 亦diệc 猶do 居cư 士sĩ 之chi 愛ái 我ngã 也dã 。 病bệnh 筆bút 略lược 申thân 梗# 槩# 。 殊thù 未vị 盡tận 意ý 。 惟duy 鑒giám 之chi 諒# 之chi 。

敝tệ 郡quận 斷đoạn 凡phàm 上thượng 人nhân 索sách 書thư 上thượng 謁yết 。 附phụ 致trí 悃# 素tố 。 顧cố 承thừa 來lai 翰hàn 。 規quy 切thiết 究cứu 竟cánh 。 殷ân 殷ân 亟# 也dã 。 荷hà 荷hà 謝tạ 謝tạ 。 來lai 翰hàn 云vân 華hoa 嚴nghiêm 具cụ 無vô 量lượng 門môn 。 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 華hoa 嚴nghiêm 無vô 量lượng 門môn 中trung 之chi 一nhất 門môn 。 就tựu 時thời 之chi 機cơ 。 由do 此thử 一nhất 門môn 而nhi 入nhập 華hoa 嚴nghiêm 。 非phi 舉cử 一nhất 門môn 而nhi 廢phế 華hoa 嚴nghiêm 。 又hựu 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 極cực 。 無vô 可khả 駕giá 於ư 其kỳ 上thượng 者giả 。 並tịnh 為vi 確xác 論luận 。 第đệ 華hoa 嚴nghiêm 是thị 法Pháp 身thân 佛Phật 說thuyết 。 一Nhất 乘Thừa 妙diệu 義nghĩa 迥huýnh 異dị 諸chư 經kinh 。 而nhi 人nhân 多đa 與dữ 釋Thích 迦Ca 經kinh 一nhất 目mục 之chi 。 故cố 疏sớ/sơ 此thử 經Kinh 者giả 。 賢hiền 首thủ 爰viên 肇triệu 其kỳ 端đoan 。 方phương 山sơn 深thâm 契khế 其kỳ 旨chỉ 。 在tại 清thanh 涼lương 則tắc 擇trạch 焉yên 而nhi 弗phất 精tinh 。 在tại 溫ôn 陵lăng 則tắc 語ngữ 焉yên 而nhi 未vị 詳tường 。 至chí 有hữu 譔# 為vi 綸luân 貫quán 者giả 。 抑ức 末mạt 矣hĩ 。 溫ôn 陵lăng 云vân 。 方phương 山sơn 為vi 正chánh 。 清thanh 涼lương 為vi 助trợ 。 此thử 見kiến 最tối 卓trác 。 而nhi 尊tôn 者giả 以dĩ 為vi 失thất 宜nghi 。 似tự 未vị 知tri 溫ôn 陵lăng 。 亦diệc 未vị 知tri 方phương 山sơn 者giả 。 諸chư 不bất 了liễu 義nghĩa 。 經kinh 論luận 及cập 別biệt 行hành 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 。 願nguyện 品phẩm 與dữ 起khởi 信tín 等đẳng 論luận 。 皆giai 稱xưng 說thuyết 淨tịnh 土độ 。 此thử 豈khởi 無vô 因nhân 。 然nhiên 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 中trung 未vị 嘗thường 及cập 之chi 。 即tức 方phương 山sơn 所sở 第đệ 十thập 淨tịnh 土độ 更cánh 晰tích 也dã 。 法pháp 華hoa 鱗lân 差sai 。 十thập 六lục 王vương 子tử 。 內nội 有hữu 彌di 陀đà 。 未vị 嘗thường 定định 為vi 一nhất 尊tôn 。 其kỳ 贊tán 持trì 經Kinh 功công 德đức 。 旁bàng 授thọ 安an 樂lạc 。 實thật 說thuyết 女nữ 人nhân 因nhân 果quả 。 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 證chứng 圓viên 通thông 。 文Văn 殊Thù 無vô 所sở 軒hiên 輊# 。 但đãn 云vân 方phương 便tiện 有hữu 多đa 門môn 。 又hựu 云vân 順thuận 逆nghịch 皆giai 方phương 便tiện 。 然nhiên 繼kế 以dĩ 遲trì 速tốc 不bất 同đồng 倫luân 。 則tắc 於ư 無vô 軒hiên 輊# 中trung 又hựu 未vị 嘗thường 無vô 所sở 指chỉ 歸quy 也dã 者giả 。 故cố 要yếu 極cực 於ư 普phổ 門môn 而nhi 不bất 推thôi 詡# 。 夫phu 勢thế 至chí 更cánh 加gia 貶biếm 剝bác 。 曰viết 無vô 常thường 。 曰viết 生sanh 滅diệt 。 若nhược 夫phu 釋thích 尊tôn 祇kỳ 說thuyết 大đại 小tiểu 彌di 陀đà 。 不bất 啻# 足túc 矣hĩ 。 胡hồ 為vi 乎hồ 紛phân 紛phân 然nhiên 三tam 藏tạng 十thập 二nhị 部bộ 為vi 乎hồ 。 賢hiền 首thủ 。 清thanh 涼lương 諸chư 師sư 。 亟# 標tiêu 小tiểu 。 始thỉ 。 終chung 。 頓đốn 。 圓viên 五ngũ 教giáo 。 僉thiêm 以dĩ 為vi 允duẫn 。 而nhi 未vị 嘗thường 品phẩm 及cập 淨tịnh 土độ 。 心tâm 宗tông 家gia 流lưu 。 尤vưu 所sở 蕩đãng 掃tảo 。 大đại 鑒giám 之chi 言ngôn 。 且thả 未vị 及cập 詮thuyên 。 更cánh 拈niêm 一nhất 二nhị 。 如như 誌chí 公công 曰viết 。 智trí 者giả 知tri 心tâm 是thị 佛Phật 。 愚ngu 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 往vãng 西tây 方phương 。 如như 齊tề 己kỷ 禪thiền 師sư 曰viết 。 惟duy 有hữu 徑kính 路lộ 修tu 行hành 。 依y 舊cựu 打đả 之chi 遶nhiễu 。 但đãn 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 念niệm 得đắc 不bất 濟tế 事sự 。 又hựu 曰viết 。 你nễ 諸chư 人nhân 日nhật 夕tịch 在tại 徑kính 路lộ 中trung 往vãng 來lai 。 因nhân 甚thậm 麼ma 當đương 面diện 蹉sa 過quá 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 又hựu 曰viết 。 其kỳ 或hoặc 準chuẩn 前tiền 捨xả 父phụ 逃đào 去khứ 。 流lưu 落lạc 他tha 鄉hương 。 東đông 撞chàng 西tây 磕# 。 苦khổ 哉tai 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 此thử 之chi 三tam 言ngôn 。 或hoặc 以dĩ 為vi 苛# 。 然nhiên 豈khởi 無vô 謂vị 。 而nhi 彼bỉ 言ngôn 之chi 亦diệc 必tất 有hữu 道đạo 矣hĩ 。 古cổ 德đức 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 自tự 己kỷ 迷mê 悟ngộ 不bất 同đồng 。 迷mê 心tâm 外ngoại 見kiến 。 修tu 行hành 覓mịch 佛Phật 。 未vị 悟ngộ 自tự 性tánh 。 即tức 是thị 小Tiểu 乘Thừa 。 又hựu 有hữu 云vân 。 直trực 下hạ 頓đốn 了liễu 此thử 心tâm 本bổn 來lai 是thị 佛Phật 。 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 此thử 是thị 無vô 上thượng 道Đạo 。 此thử 是thị 真Chân 如Như 佛Phật 。 學học 道Đạo 人nhân 祇kỳ 怕phạ 一nhất 念niệm 有hữu 。 與dữ 道đạo 隔cách 矣hĩ 。 又hựu 有hữu 云vân 。 目mục 前tiền 無vô 法pháp 。 意ý 在tại 目mục 前tiền 。 他tha 不bất 是thị 目mục 前tiền 法pháp 。 若nhược 向hướng 佛Phật 祖tổ 邊biên 學học 。 此thử 人nhân 未vị 具cụ 眼nhãn 在tại 。 何hà 不bất 向hướng 生sanh 死tử 中trung 定định 當đương 。 何hà 處xứ 更cánh 擬nghĩ 佛Phật 擬nghĩ 祖tổ 替thế 汝nhữ 生sanh 死tử 。 有hữu 智trí 人nhân 笑tiếu 汝nhữ 在tại 。 所sở 以dĩ 達đạt 者giả 亟# 道đạo 祇kỳ 劫kiếp 辛tân 苦khổ 修tu 行hành 。 不bất 如như 一nhất 念niệm 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 又hựu 道đạo 一nhất 念niệm 緣duyên 起khởi 無vô 生sanh 。 超siêu 出xuất 三tam 乘thừa 權quyền 學học 。 況huống 毋vô 論luận 三tam 乘thừa 一Nhất 乘Thừa 。 要yếu 之chi 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 今kim 之chi 往vãng 生sanh 淨tịnh 土độ 也dã 者giả 。 我ngã 為vi 能năng 生sanh 。 土thổ/độ 為vi 所sở 生sanh 。 自tự 他tha 歷lịch 然nhiên 。 生sanh 滅diệt 宛uyển 然nhiên 。 欣hân 厭yếm 紛phân 然nhiên 。 所sở 未vị 及cập 悉tất 。 顧cố 從tùng 來lai 談đàm 蓮liên 乘thừa 者giả 。 必tất 曰viết 華hoa 開khai 見kiến 佛Phật 悟ngộ 無vô 生sanh 。 蓋cái 必tất 待đãi 往vãng 生sanh 而nhi 見kiến 彌di 陀đà 。 始thỉ 從tùng 觀quán 音âm 。 若nhược 勢thế 至chí 。 抑ức 或hoặc 彌di 陀đà 。 誨hối 以dĩ 無vô 生sanh 。 此thử 時thời 方phương 悟ngộ 。 豈khởi 其kỳ 上thượng 品phẩm 絕tuyệt 少thiểu 。 中trung 下hạ 滋tư 多đa 。 滯trệ 在tại 祇kỳ 劫kiếp 。 似tự 為vi 迂# 遲trì 。 矧# 欲dục 修tu 淨tịnh 土độ 。 亦diệc 須tu 先tiên 修tu 有hữu 無vô 等đẳng 四tứ 四tứ 十thập 六lục 觀quán 門môn 。 試thí 問vấn 所sở 觀quán 者giả 是thị 何hà 軌quỹ 則tắc 。 能năng 觀quán 者giả 還hoàn 有hữu 幾kỷ 人nhân 。 所sở 以dĩ 念niệm 佛Phật 者giả 如như 牛ngưu 毛mao 。 往vãng 生sanh 者giả 如như 麟lân 角giác 。 何hà 似tự 反phản 而nhi 求cầu 之chi 。 自tự 有hữu 餘dư 佛Phật 在tại 也dã 。 彼bỉ 寒hàn 山sơn 之chi 勖# 豐phong 干can 。 謂vị 往vãng 五ngũ 臺đài 禮lễ 文Văn 殊Thù 。 不bất 是thị 我ngã 同đồng 流lưu 。 此thử 在tại 通thông 達đạt 佛Phật 道Đạo 者giả 。 出xuất 辭từ 吐thổ 氣khí 自tự 別biệt 。 且thả 也dã 一nhất 切thiết 佛Phật 道Đạo 以dĩ 金kim 剛cang 。 般Bát 若Nhã 為vi 入nhập 門môn 。 以dĩ 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 為vi 究cứu 竟cánh 。 金kim 剛cang 則tắc 曰viết 。 實thật 無vô 少thiểu 法pháp 可khả 得đắc 。 而nhi 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 所sở 稱xưng 佛Phật 地địa 二nhị 愚ngu 。 一nhất 則tắc 曰viết 微vi 細tế 所sở 知tri 愚ngu 。 一nhất 則tắc 曰viết 極cực 微vi 細tế 所sở 知tri 愚ngu 。 所sở 以dĩ 阿A 難Nan 自tự 道đạo 。 不bất 歷lịch 僧tăng 祇kỳ 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 識thức 者giả 猶do 且thả 呵ha 之chi 。 故cố 或hoặc 曰viết 佛Phật 瘡sang 。 或hoặc 曰viết 佛Phật 魔ma 。 文Văn 殊Thù 瞥miết 起khởi 佛Phật 見kiến 。 未vị 免miễn 貶biếm 向hướng 二nhị 鐵thiết 圍vi 。 嗟ta 。 嗟ta 。 見kiến 河hà 能năng 漂phiêu 香hương 象tượng 。 智trí 主chủ 不bất 受thọ 功công 德đức 。 道Đạo 人Nhân 心tâm 無vô 住trú 處xứ 。 蹤tung 跡tích 不bất 可khả 尋tầm 。 故cố 不bất 歷lịch 權quyền 乘thừa 。 獨độc 秉bỉnh 一Nhất 乘Thừa 。 此thử 則tắc 不bất 佞nịnh 之chi 所sở 為vi 惓# 惓# 者giả 也dã 。 彼bỉ 諸chư 佛Phật 諸chư 祖tổ 為vi 一nhất 分phần/phân 執chấp 著trước 我ngã 識thức 。 下hạ 劣liệt 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 及cập 小Tiểu 乘Thừa 弟đệ 子tử 惟duy 依y 一nhất 意ý 識thức 。 計kế 以dĩ 現hiện 在tại 色sắc 心tâm 等đẳng 。 為vi 染nhiễm 淨tịnh 依y 者giả 。 憫mẫn 其kỳ 四tứ 大đại 既ký 離ly 。 一nhất 靈linh 無vô 歸quy 。 如như 失thất 水thủy 魚ngư 。 躑trịch 躅trục 就tựu 斃# 。 故cố 不bất 得đắc 不bất 將tương 錯thác 淨tịnh 土độ 而nhi 安an 置trí 之chi 。 此thử 亦diệc 化hóa 城thành 之chi 類loại 也dã 。 傳truyền 有hữu 之chi 。 若nhược 能năng 悟ngộ 法pháp 性tánh 身thân 。 法pháp 性tánh 土thổ/độ 。 要yếu 歸quy 於ư 無vô 物vật 。 是thị 真chân 佛Phật 土độ 。 若nhược 華hoa 嚴nghiêm 性tánh 海hải 。 所sở 現hiện 全toàn 身thân 如như 人nhân 身thân 。 中trung 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 毛mao 孔khổng 。 東đông 藥dược 師sư 。 西tây 彌di 陀đà 。 各các 各các 在tại 一nhất 毛mao 孔khổng 。 中trung 說thuyết 法Pháp 度độ 生sanh 。 人nhân 若nhược 渙# 毛mao 孔khổng 。 徹triệt 全toàn 身thân 。 未vị 嘗thường 不bất 可khả 。 倘thảng 拋phao 撮toát 全toàn 身thân 。 入nhập 一nhất 毛mao 孔khổng 。 不bất 但đãn 海hải 漚âu 倒đảo 置trí 。 而nhi 蠅dăng 投đầu 窗song 紙chỉ 。 其kỳ 謂vị 之chi 何hà 。 昨tạc 不bất 佞nịnh 手thủ 疏sớ/sơ 所sở 云vân 為vi 宜nghi 淨tịnh 土độ 人nhân 說thuyết 淨tịnh 土độ 。 為vi 宜nghi 華hoa 嚴nghiêm 人nhân 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 。 自tự 謂vị 不bất 悖bội 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 門môn 。 亦diệc 是thị 為vi 尊tôn 者giả 赤xích 心tâm 片phiến 片phiến 。 尊tôn 者giả 乃nãi 欲dục 攜huề 我ngã 蓮liên 胎thai 。 則tắc 昔tích 人nhân 所sở 云vân 若nhược 捉tróc 物vật 入nhập 迷mê 津tân 。 與dữ 夫phu 棄khí 金kim 擔đảm 草thảo 之chi 謂vị 矣hĩ 。 更cánh 稽khể 之chi 古cổ 人nhân 有hữu 云vân 。 若nhược 欲dục 究cứu 竟cánh 此thử 事sự 。 須tu 向hướng 高cao 高cao 山sơn 頂đảnh 立lập 。 深thâm 深thâm 海hải 底để 行hành 。 若nhược 閨# 閣các 中trung 軟nhuyễn 煖noãn 物vật 捨xả 不bất 得đắc 。 有hữu 甚thậm 麼ma 用dụng 處xứ 。 又hựu 有hữu 云vân 。 諸chư 經kinh 所sở 稱xưng 無vô 瞋sân 恨hận 行hành 。 此thử 之chi 瞋sân 恨hận 。 非phi 凡phàm 情tình 可khả 比tỉ 。 恨hận 者giả 。 恨hận 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 如Như 來Lai 。 智trí 慧tuệ 福phước 相tương/tướng 。 而nhi 不bất 自tự 覺giác 。 瞋sân 者giả 。 瞋sân 吾ngô 度độ 脫thoát 之chi 未vị 至chí 也dã 。 以dĩ 故cố 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 有hữu 世thế 間gian 智trí 。 有hữu 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 有hữu 世thế 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 智trí 。 舉cử 以dĩ 語ngữ 人nhân 。 得đắc 無vô 違vi 拒cự 。 庶thứ 幾kỷ 能năng 利lợi 益ích 於ư 人nhân 。 遡# 昔tích 三tam 教giáo 聖thánh 人nhân 。 出xuất 興hưng 於ư 世thế 。 無vô 不bất 為vi 一nhất 大đại 事sự 。 且thả 觀quán 時thời 節tiết 因nhân 緣duyên 。 偏thiên 者giả 補bổ 之chi 。 弊tệ 者giả 救cứu 之chi 。 微vi 者giả 顯hiển 之chi 。 要yếu 以dĩ 心tâm 性tánh 開khai 示thị 於ư 人nhân 已dĩ 耳nhĩ 。 以dĩ 今kim 天thiên 下hạ 拘câu 儒nho 株chu 。 守thủ 傳truyền 註chú 。 曠khoáng 士sĩ 溺nịch 意ý 虗hư 玄huyền 。 餘dư 之chi 手thủ 木mộc 槵# 而nhi 口khẩu 彌di 陀đà 者giả 。 自tự 通thông 道đạo 大đại 都đô 迨đãi 窮cùng 村thôn 僻tích 巷hạng 。 居cư 相tương 望vọng 而nhi 肩kiên 相tương 摩ma 也dã 。 尊tôn 者giả 又hựu 從tùng 而nhi 和hòa 之chi 。 非phi 所sở 謂vị 順thuận 世thế 情tình 之chi 教giáo 。 波ba 隨tùy 而nhi 風phong 偃yển 者giả 乎hồ 。 是thị 在tại 不bất 佞nịnh 不bất 能năng 無vô 疑nghi 。 而nhi 來lai 翰hàn 乃nãi 稱xưng 雖tuy 崇sùng 淨tịnh 土độ 。 實thật 尚thượng 華hoa 嚴nghiêm 。 又hựu 云vân 由do 此thử 淨tịnh 土độ 一nhất 門môn 而nhi 入nhập 華hoa 嚴nghiêm 。 此thử 如như 古cổ 德đức 所sở 云vân 但đãn 為vi 弘hoằng 實thật 而nhi 眾chúng 生sanh 不bất 信tín 。 須tu 為vi 實thật 施thí 權quyền 。 以dĩ 淺thiển 助trợ 深thâm 。 又hựu 云vân 用dụng 與dữ 適thích 時thời 。 口khẩu 雖tuy 說thuyết 權quyền 。 內nội 不bất 違vi 實thật 。 但đãn 使sử 含hàm 生sanh 得đắc 權quyền 實thật 諸chư 益ích 也dã 者giả 。 則tắc 不bất 佞nịnh 誠thành 契khế 之chi 。 祇kỳ 領lãnh 之chi 。 且thả 羨tiện 且thả 慰úy 矣hĩ 。 乃nãi 會hội 下hạ 聽thính 眾chúng 。 自tự 杭# 過quá 蘇tô 者giả 。

時thời 時thời 有hữu 之chi 。 罔võng 弗phất 津tân 津tân 九cửu 品phẩm 。 間gian 與dữ 之chi 言ngôn 。 稍sảo 涉thiệp 上thượng 乘thừa 則tắc 駭hãi 心tâm 瞠# 目mục 。 或hoặc 更cánh 笑tiếu 之chi 。 此thử 其kỳ 過quá 在tại 弟đệ 子tử 耶da 。 在tại 師sư 耶da 。 大đại 丈trượng 夫phu 氣khí 宇vũ 沖# 天thiên 。 而nhi 度độ 生sanh 為vi 急cấp 。 若nhược 出xuất 世thế 矣hĩ 。 開khai 堂đường 矣hĩ 。 敷phu 座tòa 矣hĩ 。 不bất 具cụ 大đại 人nhân 作tác 略lược 。 祇kỳ 作tác 閭lư 巷hạng 老lão 齋trai 公công 齋trai 婆bà 舉cử 止chỉ 。 忽hốt 被bị 伶# 俐# 人nhân 問vấn 著trước 。 或hoặc 明minh 眼nhãn 人nhân 拶# 著trước 。 擬nghĩ 向hướng 北bắc 斗đẩu 裏lý 潛tiềm 身thân 耶da 。 抑ức 鐵Thiết 圍Vi 山Sơn 裏lý 潛tiềm 身thân 耶da 。 不bất 見kiến 道đạo 。 若nhược 是thị 大đại 鵬# 金kim 翅sí 鳥điểu 。 奮phấn 迅tấn 百bách 千thiên 由do 旬tuần 。 躡niếp 影ảnh 神thần 駒câu 。 馳trì 驟sậu 四tứ 方phương 八bát 極cực 。 斷đoạn 不bất 取thủ 次thứ 啗đạm 啄trác 。 亦diệc 不bất 隨tùy 便tiện 埋mai 身thân 。 且thả 總tổng 不bất 依y 倚ỷ 。 佛Phật 法Pháp 大đại 事sự 。 非phi 同đồng 小tiểu 可khả 。 願nguyện 尊tôn 者giả 重trọng/trùng 厝thố 意ý 焉yên 。 來lai 翰hàn 又hựu 云vân 彌di 陀đà 不bất 異dị 遮già 那na 。 是thị 也dã 。 第đệ 化hóa 境cảnh 化hóa 儀nghi 。 各các 各các 差sai 殊thù 。 蓋cái 諸chư 佛Phật 教giáo 義nghĩa 。 通thông 宗tông 因nhân 緣duyên 。 既ký 墮đọa 因nhân 緣duyên 。 豈khởi 無vô 大đại 小tiểu 。 定định 有hữu 深thâm 淺thiển 。 故cố 謂vị 諸chư 佛Phật 為vi 異dị 。 則tắc 千thiên 佛Phật 一nhất 佛Phật 不bất 可khả 謂vị 異dị 。 謂vị 諸chư 佛Phật 為vi 同đồng 。 則tắc 徧biến 照chiếu 能năng 仁nhân 。 二nhị 尊tôn 亦diệc 自tự 不bất 同đồng 。 古cổ 人nhân 以dĩ 為vi 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 同đồng 異dị 重trùng 重trùng 。 不bất 可khả 一nhất 向hướng 全toàn 同đồng 。 不bất 可khả 一nhất 向hướng 全toàn 異dị 。 不bất 可khả 以dĩ 全toàn 同đồng 作tác 全toàn 異dị 。 不bất 可khả 以dĩ 全toàn 異dị 作tác 全toàn 同đồng 。 迷mê 此thử 同đồng 異dị 二nhị 門môn 。 則tắc 智trí 不bất 自tự 在tại 。 如như 云vân 。 擬nghĩ 向hướng 白bạch 雪tuyết 蘆lô 花hoa 處xứ 覓mịch 。 則tắc 以dĩ 溫ôn 州châu 橘quất 皮bì 作tác 火hỏa 。 得đắc 乎hồ 。 首thủ 山sơn 念niệm 有hữu 云vân 。 夫phu 為vi 宗tông 師sư 。 須tu 具cụ 擇trạch 法Pháp 眼nhãn 始thỉ 得đắc 。 所sở 以dĩ 古cổ 來lai 有hữu 拈niêm 古cổ 。 頌tụng 古cổ 。 又hựu 有hữu 別biệt 古cổ 。 憋biết 古cổ 。 如như 云vân 至chí 道Đạo 無vô 難nan 。 惟duy 嫌hiềm 揀giản 擇trạch 。 又hựu 云vân 至chí 道đạo 最tối 難nạn/nan 。 須tu 要yếu 揀giản 擇trạch 。 所sở 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 第đệ 八bát 地địa 曰viết 寂tịch 滅diệt 真chân 境cảnh 現hiện 前tiền 矣hĩ 。 猶do 云vân 應ưng 起khởi 無vô 量lượng 差sai 別biệt 智trí 。 又hựu 云vân 觀quán 察sát 分phân 別biệt 諸chư 法Pháp 門môn 。 此thử 非phi 作tác 而nhi 致trí 其kỳ 情tình 也dã 。 我ngã 之chi 鑑giám 覺giác 自tự 性tánh 。 本bổn 自tự 圓viên 明minh 。 如như 大đại 寶bảo 鏡kính 。 胡hồ 漢hán 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 如như 如như 意ý 珠châu 。 青thanh 黃hoàng 不bất 異dị 而nhi 異dị 。 若nhược 是thị 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 不bất 生sanh 二nhị 解giải 。 人nhân 何hà 嘗thường 離ly 卻khước 揀giản 擇trạch 。 別biệt 求cầu 明minh 白bạch 者giả 些# 道Đạo 理lý 。 便tiện 是thị 揀giản 擇trạch 不bất 揀giản 擇trạch 。 所sở 謂vị 善thiện 巧xảo 分phân 別biệt 。 清thanh 淨tịnh 智trí 非phi 耶da 。 方phương 山sơn 為vi 論luận 。 清thanh 涼lương 為vi 疏sớ/sơ 。 皆giai 綜tống 佛Phật 乘thừa 。 共cộng 闡xiển 圓viên 宗tông 。 雖tuy 論luận 有hữu 論luận 體thể 。 疏sớ/sơ 有hữu 疏sớ/sơ 體thể 。 然nhiên 惟duy 其kỳ 義nghĩa 。 不bất 惟duy 其kỳ 文văn 。 文văn 或hoặc 殊thù 而nhi 義nghĩa 則tắc 一nhất 耳nhĩ 。 如như 以dĩ 其kỳ 義nghĩa 。 則tắc 見kiến 地địa 迥huýnh 別biệt 。 清thanh 涼lương 演diễn 說thuyết 諸chư 經kinh 。 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 。 惟duy 於ư 華hoa 嚴nghiêm 其kỳ 句cú 訓huấn 而nhi 字tự 釋thích 。 豈khởi 無vô 補bổ 於ư 舍xá 那na 。 其kỳ 挈# 領lãnh 而nhi 引dẫn 維duy 。 實thật 弗phất 逮đãi 夫phu 棗táo 柏# 。 清thanh 涼lương 棗táo 柏# 之chi 區khu 別biệt 弗phất 明minh 。 則tắc 盧lô 舍xá 那na 經kinh 之chi 旨chỉ 要yếu 終chung 晦hối 。 所sở 謂vị 信tín 解giải 行hành 證chứng 四tứ 法pháp 。 裂liệt 全toàn 經kinh 而nhi 瓜qua 豆đậu 之chi 。 此thử 其kỳ 大đại 者giả 。 自tự 餘dư 更cánh 多đa 。 不bất 佞nịnh 謂vị 之chi 擇trạch 焉yên 弗phất 精tinh 。 非phi 無vô 以dĩ 也dã 。 倘thảng 以dĩ 為vi 未vị 然nhiên 。 請thỉnh 更cánh 質chất 之chi 於ư 棗táo 柏# 大Đại 士Sĩ 。

辱nhục 惠huệ 書thư 。 纍# 纍# 及cập 二nhị 千thiên 言ngôn 。 玄huyền 詞từ 妙diệu 辨biện 。 汪uông 濊# 層tằng 叠# 。 誠thành 羨tiện 之chi 仰ngưỡng 之chi 。 然nhiên 竊thiết 以dĩ 為vi 愛ái 我ngã 深thâm 。 而nhi 辭từ 太thái 費phí 也dã 。 果quả 欲dục 揚dương 禪thiền 宗tông 。 抑ức 淨tịnh 土độ 。 不bất 消tiêu 多đa 語ngữ 。 曷hạt 不bất 曰viết 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 被bị 我ngã 一nhất 口khẩu 吞thôn 盡tận 。 既ký 一nhất 佛Phật 不bất 立lập 。 何hà 人nhân 更cánh 是thị 彌di 陀đà 。 又hựu 曷hạt 不bất 曰viết 。 若nhược 人nhân 識thức 得đắc 心tâm 。 大đại 地địa 無vô 寸thốn 土thổ/độ 。 既ký 寸thốn 土thổ/độ 皆giai 無vô 。 何hà 方phương 更cánh 有hữu 極Cực 樂Lạc 國Quốc 。 只chỉ 此thử 二nhị 語ngữ 來lai 諭dụ 二nhị 千thiên 言ngôn 。 攝nhiếp 無vô 不bất 盡tận 矣hĩ 。 茲tư 擬nghĩ 一nhất 一nhất 酬thù 對đối 。 則tắc 恐khủng 犯phạm 鬬đấu 爭tranh 。 不bất 對đối 。 則tắc 大Đại 道Đạo 所sở 關quan 。 終chung 不bất 可khả 默mặc 。 敢cảm 略lược 陳trần 之chi 。 來lai 諭dụ 謂vị 清thanh 涼lương 擇trạch 焉yên 而nhi 未vị 精tinh 。 愚ngu 意ý 不bất 知tri 清thanh 涼lương 擇trạch 華hoa 嚴nghiêm 未vị 精tinh 耶da 。 抑ức 亦diệc 居cư 士sĩ 擇trạch 清thanh 涼lương 未vị 精tinh 耶da 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 。 不bất 了liễu 義nghĩa 經Kinh 。 乃nãi 談đàm 說thuyết 淨tịnh 土độ 。 而nhi 以dĩ 行hạnh 願nguyện 品phẩm 。 起khởi 信tín 論luận 當đương 之chi 。 起khởi 信tín 且thả 止chỉ 。 行hạnh 願nguyện 以dĩ 一nhất 品phẩm 而nhi 攝nhiếp 八bát 十thập 卷quyển 之chi 全toàn 經kinh 。 自tự 古cổ 及cập 今kim 。 誰thùy 敢cảm 議nghị 其kỳ 不bất 了liễu 義nghĩa 者giả 。 居cư 士sĩ 獨độc 尚thượng 華hoa 嚴nghiêm 而nhi 非phi 行hạnh 願nguyện 。 行hạnh 願nguyện 不bất 了liễu 義nghĩa 。 則tắc 華hoa 嚴nghiêm 亦diệc 不bất 了liễu 義nghĩa 矣hĩ 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 法pháp 華hoa 記ký 往vãng 生sanh 淨tịnh 土độ 。 為vi 女nữ 人nhân 因nhân 果quả 。 則tắc 龍long 女nữ 成thành 佛Phật 亦diệc 只chỉ 是thị 女nữ 人nhân 因nhân 果quả 耶da 。 謂vị 彌di 陀đà 乃nãi 十thập 六lục 王vương 子tử 之chi 一nhất 。 則tắc 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 亦diệc 止chỉ 是thị 二nhị 十thập 重trọng/trùng 華hoa 藏tạng 之chi 第đệ 十thập 三tam 耶da 。 居cư 士sĩ 獨độc 尊tôn 毗tỳ 盧lô 。 奈nại 何hà 毗tỳ 盧lô 與dữ 彌di 陀đà 等đẳng 也dã 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 楞lăng 嚴nghiêm 取thủ 觀quán 音âm 。 遺di 勢thế 至chí 。 復phục 貶biếm 為vi 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 。 則tắc 憍kiêu 陳trần 如như 悟ngộ 客khách 塵trần 二nhị 字tự 可khả 謂vị 達đạt 無vô 常thường 。 契khế 不bất 生sanh 滅diệt 矣hĩ 。 何hà 不bất 入nhập 圓viên 通thông 之chi 選tuyển 。 誠thành 曰viết 觀quán 音âm 登đăng 科khoa 。 勢thế 至chí 下hạ 第đệ 。 豈khởi 不bất 聞văn 龍long 門môn 點điểm 額ngạch 之chi 喻dụ 為vi 齊tề 東đông 野dã 人nhân 之chi 語ngữ 耶da 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 齊tề 己kỷ 禪thiền 師sư 將tương 古cổ 人nhân 念niệm 佛Phật 偈kệ 逐trục 句cú 著trước 語ngữ 。 其kỳ 曰viết 惟duy 有hữu 徑kính 路lộ 修tu 行hành 。 則tắc 著trước 云vân 依y 舊cựu 打đả 之chi 遶nhiễu 。 其kỳ 曰viết 但đãn 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 則tắc 著trước 云vân 念niệm 得đắc 不bất 濟tế 事sự 。 居cư 士sĩ 達đạt 禪thiền 宗tông 。 何hà 不bất 知tri 此thử 是thị 。 宗tông 師sư 家gia 直trực 下hạ 為vi 人nhân 解giải 粘niêm 去khứ 縛phược 。 乃nãi 作tác 實thật 法Pháp 會hội 。 而nhi 死tử 在tại 句cú 下hạ 耶da 。 果quả 爾nhĩ 。 古cổ 人nhân 有hữu 言ngôn 。 踏đạp 毗tỳ 盧lô 頂đảnh 上thượng 行hành 。 則tắc 不bất 但đãn 彌di 陀đà 不bất 濟tế 事sự 。 毗tỳ 盧lô 亦diệc 不bất 濟tế 事sự 耶da 。 此thử 等đẳng 語ngữ 言ngôn 。 語ngữ 錄lục 。 傳truyền 紀kỷ 中trung 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 老lão 朽hủ 四tứ 十thập 年niên 前tiền 亦diệc 曾tằng 用dụng 以dĩ 快khoái 其kỳ 唇thần 吻vẫn 。 雄hùng 其kỳ 筆bút 劄# 。 後hậu 知tri 慚tàm 愧quý 。 不bất 敢cảm 復phục 然nhiên 。 至chí 於ư 今kim 猶do 赧nỏa 赧nỏa 也dã 。 又hựu 齊tề 己kỷ 謂vị 求cầu 西tây 方phương 者giả 。 捨xả 父phụ 逃đào 逝thệ 。 流lưu 落lạc 他tha 鄉hương 。 東đông 撞chàng 西tây 磕# 。 苦khổ 哉tai 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 往vãng 應ưng 之chi 曰viết 。 即tức 今kim 卻khước 是thị 如như 子tử 憶ức 母mẫu 。 還hoàn 歸quy 本bổn 鄉hương 。 捨xả 東đông 得đắc 西tây 。 樂nhạo/nhạc/lạc 哉tai 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 且thả 道đạo 此thử 語ngữ 與dữ 齊tề 己kỷ 所sở 說thuyết 相tương/tướng 去khứ 多đa 少thiểu 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 多đa 劫kiếp 修tu 行hành 。 不bất 如như 一nhất 念niệm 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 居cư 士sĩ 已dĩ 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 否phủ/bĩ 。 如như 得đắc 。 則tắc 不bất 應ưng 以dĩ 我ngã 為vi 能năng 生sanh 。 以dĩ 土thổ/độ 為vi 所sở 生sanh 。 何hà 則tắc 。 即tức 心tâm 是thị 土thổ/độ 。 誰thùy 為vi 能năng 生sanh 。 即tức 土thổ/độ 是thị 心tâm 。 誰thùy 為vi 所sở 生sanh 。 不bất 見kiến 能năng 生sanh 所sở 生sanh 而nhi 往vãng 生sanh 。 故cố 終chung 日nhật 生sanh 而nhi 未vị 嘗thường 生sanh 也dã 。 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 真chân 無vô 生sanh 也dã 。 必tất 不bất 許hứa 生sanh 而nhi 後hậu 謂vị 之chi 無vô 生sanh 。 是thị 斷đoạn 滅diệt 空không 也dã 。 非phi 無vô 生sanh 之chi 旨chỉ 也dã 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 必tất 待đãi 華hoa 開khai 見kiến 佛Phật 。 方phương 悟ngộ 無vô 生sanh 。 則tắc 為vi 迂# 遲trì 。 居cư 士sĩ 達đạt 禪thiền 宗tông 。 豈khởi 不bất 知tri 從tùng 迷mê 得đắc 悟ngộ 。 如như 睡thụy 夢mộng 覺giác 。 如như 蓮liên 華hoa 開khai 。 念niệm 佛Phật 人nhân 有hữu 現hiện 生sanh 見kiến 性tánh 者giả 。 是thị 華hoa 開khai 頃khoảnh 刻khắc 。 也dã 有hữu 生sanh 後hậu 見kiến 性tánh 者giả 。 是thị 華hoa 開khai 久cửu 遠viễn 也dã 。 機cơ 有hữu 利lợi 鈍độn 。 功công 有hữu 勤cần 怠đãi 。 故cố 華hoa 開khai 有hữu 遲trì 速tốc 。 安an 得đắc 槩# 以dĩ 為vi 迂# 遲trì 耶da 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 遮già 那na 與dữ 彌di 陀đà 不bất 同đồng 。 而nhi 喻dụ 華hoa 藏tạng 以dĩ 全toàn 身thân 。 喻dụ 西tây 方phương 以dĩ 毛mao 孔khổng 。 生sanh 西tây 方phương 者giả 。 如như 撮toát 全toàn 身thân 入nhập 毛mao 孔khổng 。 為vi 海hải 漚âu 倒đảo 置trí 。 夫phu 大đại 小tiểu 之chi 喻dụ 則tắc 然nhiên 矣hĩ 。 第đệ 居cư 士sĩ 通thông 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 。 奈nại 何hà 止chỉ 許hứa 小tiểu 入nhập 大đại 。 不bất 許hứa 大đại 入nhập 小tiểu 。 且thả 大đại 小tiểu 相tương/tướng 入nhập 。 特đặc 華hoa 嚴nghiêm 十thập 玄huyền 門môn 之chi 一nhất 玄huyền 耳nhĩ 。 舉cử 華hoa 藏tạng 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 無vô 盡tận 世thế 界giới 。 而nhi 入nhập 極Cực 樂Lạc 國Quốc 一nhất 蓮liên 華hoa 中trung 。 尚thượng 不bất 盈doanh 華hoa 之chi 一nhất 葉diệp 。 葉diệp 之chi 一nhất 芥giới 子tử 地địa 。 則tắc 何hà 傷thương 乎hồ 全toàn 身thân 之chi 入nhập 毛mao 孔khổng 也dã 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 荒hoang 山sơn 僧Tăng 但đãn 問vấn 以dĩ 上thượng 乘thừa 。 便tiện 駭hãi 心tâm 瞠# 目mục 。 居cư 士sĩ 向hướng 謂vị 宜nghi 華hoa 嚴nghiêm 者giả 語ngữ 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 。 宜nghi 淨tịnh 土độ 者giả 語ngữ 以dĩ 淨tịnh 土độ 。 今kim 此thử 鈍độn 根căn 輩bối 正chánh 宜nghi 淨tịnh 土độ 。 何hà 為vi 不bất 與dữ 。 應ứng 病bệnh 之chi 藥dược 。 而nhi 強cường/cưỡng 聒# 之chi 耶da 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 老lão 朽hủ 既ký 出xuất 世thế 開khai 堂đường 。 不bất 具cụ 大đại 人nhân 作tác 略lược 。 而nhi 作tác 閭lư 巷hạng 老lão 齋trai 公công 齋trai 婆bà 舉cử 止chỉ 。 設thiết 被bị 伶# 俐# 人nhân 問vấn 著trước 。 明minh 眼nhãn 人nhân 拶# 著trước 。 向hướng 北bắc 斗đẩu 裏lý 潛tiềm 身thân 耶da 。 鐵thiết 圍vi 裏lý 潛tiềm 身thân 耶da 。 老lão 朽hủ 曾tằng 不bất 敢cảm 當đương 出xuất 世thế 之chi 名danh 。 自tự 應ưng 無vô 有hữu 大đại 人nhân 之chi 略lược 。 姑cô 置trí 弗phất 論luận 。 而nhi 以dĩ 修tu 淨tịnh 土độ 者giả 鄙bỉ 之chi 齋trai 公công 齋trai 婆bà 。 則tắc 古cổ 人nhân 所sở 謂vị 非phi 鄙bỉ 愚ngu 夫phu 愚ngu 婦phụ 。 是thị 鄙bỉ 文Văn 殊Thù 。 普phổ 賢hiền 。 馬mã 鳴minh 。 龍long 樹thụ 也dã 。 豈khởi 獨độc 文Văn 殊Thù 。 普phổ 賢hiền 。 馬mã 鳴minh 。 龍long 樹thụ 。 凡phàm 遠viễn 祖tổ 善thiện 導đạo 。 天thiên 台thai 永vĩnh 明minh 。 清thanh 涼lương 圭# 峰phong 。 圓viên 照chiếu 真chân 歇hiết 。 黃hoàng 龍long 慈từ 受thọ 。 中trung 峰phong 天thiên 如như 等đẳng 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 悉tất 齋trai 公công 齋trai 婆bà 耶da 。 劉lưu 遺di 民dân 。 白bạch 少thiểu 傅phó/phụ 。 柳liễu 柳liễu 州châu 。 文văn 潞# 公công 。 蘇tô 長trường/trưởng 公công 。 楊dương 無vô 為vi 。 陳trần 瑩oánh 中trung 等đẳng 。 諸chư 大đại 君quân 子tử 悉tất 齋trai 公công 齋trai 婆bà 耶da 。 就tựu 令linh 齋trai 公công 齋trai 婆bà 但đãn 念niệm 佛Phật 往vãng 生sanh 者giả 。 即tức 得đắc 不bất 退thoái 轉chuyển 地địa 。 亦diệc 安an 可khả 鄙bỉ 耶da 。 且thả 齋trai 公công 齋trai 婆bà 庸dong 呆# 下hạ 劣liệt 。 而nhi 謹cẩn 守thủ 規quy 模mô 者giả 。 是thị 也dã 愚ngu 也dã 。 若nhược 夫phu 聰thông 明minh 才tài 辨biện 。 妄vọng 談đàm 般Bát 若Nhã 。 喫khiết 得đắc 肉nhục 已dĩ 飽bão 。 來lai 尋tầm 僧Tăng 說thuyết 禪thiền 者giả 。 魔ma 也dã 。 愚ngu 貴quý 安an 愚ngu 。 吾ngô 誠thành 自tự 揣đoàn 矣hĩ 。 寧ninh 為vi 老lão 齋trai 公công 老lão 齋trai 婆bà 。 無vô 為vi 老lão 魔ma 民dân 老lão 魔ma 女nữ 也dã 。 至chí 於ư 所sở 稱xưng 伶# 俐# 人nhân 。 明minh 眼nhãn 人nhân 者giả 。 來lai 問vấn 著trước 拶# 著trước 。 則tắc 彼bỉ 齋trai 公công 齋trai 婆bà 不bất 須tu 高cao 登đăng 北bắc 斗đẩu 。 遠viễn 覓mịch 鐵thiết 圍vi 。 只chỉ 就tựu 伶# 俐# 漢hán 咽yết 喉hầu 處xứ 安an 單đơn 。 明minh 眼nhãn 者giả 瞳# 人nhân 上thượng 敷phu 座tòa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 且thả 教giáo 伊y 暫tạm 閉bế 口khẩu 頭đầu 三tam 昧muội 。 回hồi 光quang 返phản 照chiếu 故cố 。 抑ức 居cư 士sĩ 尚thượng 華hoa 嚴nghiêm 而nhi 力lực 詆# 淨tịnh 土độ 。 老lão 朽hủ 業nghiệp 淨tịnh 土độ 而nhi 極cực 贊tán 華hoa 嚴nghiêm 。 居cư 士sĩ 靜tĩnh 中trung 試thí 一nhất 思tư 之chi 。 是thị 果quả 何hà 為vi 而nhi 然nhiên 乎hồ 。 又hựu 來lai 諭dụ 謂vị 勸khuyến 己kỷ 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 喻dụ 如như 棄khí 金kim 擔đảm 麻ma 。 是thị 顛điên 倒đảo 行hành 事sự 。 大đại 相tương/tướng 屈khuất 辱nhục 也dã 。 但đãn 此thử 喻dụ 尚thượng 未vị 親thân 切thiết 。 今kim 代đại 作tác 一nhất 喻dụ 。 如như 農nông 人nhân 投đầu 刺thứ 於ư 大đại 富phú 長trưởng 者giả 之chi 門môn 。 延diên 之chi 入nhập 彼bỉ 田điền 舍xá 。 聞văn 者giả 皆giai 笑tiếu 之chi 。 農nông 人nhân 不bất 知tri 進tiến 退thoái 。 更cánh 掃tảo 徑kính 。 謀mưu 重trọng/trùng 請thỉnh 焉yên 。 笑tiếu 之chi 者giả 曰viết 。 主chủ 人nhân 向hướng 者giả 不bất 汝nhữ 責trách 。 幸hạnh 矣hĩ 。 欲dục 為vi 馮bằng 婦phụ 乎hồ 。 農nông 人nhân 曰viết 。 吾ngô 見kiến 諸chư 富phú 室thất 。 有hữu 為vi 富phú 而nhi 不bất 仁nhân 者giả 。 有hữu 外ngoại 富phú 而nhi 中trung 貧bần 者giả 。 有hữu 未vị 富phú 而nhi 先tiên 驕kiêu 者giả 。 有hữu 典điển 庫khố 於ư 富phú 人nhân 之chi 門môn 而nhi 自tự 以dĩ 為vi 富phú 者giả 。 且thả 金kim 谷cốc 郿# 塢ổ 於ư 今kim 安an 在tại 哉tai 。 而nhi 吾ngô 以dĩ 田điền 舍xá 翁ông 享hưởng 太thái 平bình 之chi 樂lạc 。 故cố 忘vong 己kỷ 之chi 卑ty 。 憐lân 而nhi 為vi 此thử 。 今kim 知tri 過quá 矣hĩ 。 於ư 是thị 相tương/tướng 與dữ 大đại 笑tiếu 散tán 去khứ 。

答đáp 吳ngô 觀quán 我ngã

來lai 書thư 云vân 。 兢căng 兢căng 以dĩ 未vị 獲hoạch 了liễu 明minh 此thử 一nhất 大đại 事sự 為vi 甚thậm 憂ưu 。 此thử 人nhân 情tình 所sở 謂vị 不bất 足túc 憂ưu 者giả 也dã 。 即tức 此thử 是thị 入nhập 道đạo 正chánh 因nhân 。 願nguyện 一nhất 心tâm 本bổn 參tham 而nhi 已dĩ 。 又hựu 浮phù 山sơn 冊sách 中trung 諸chư 名danh 公công 俱câu 稱xưng 述thuật 觀quán 棋# 黑hắc 白bạch 語ngữ 為vi 上thượng 妙diệu 玄huyền 談đàm 。 此thử 語ngữ 雖tuy 傳truyền 誦tụng 千thiên 古cổ 。 而nhi 遠viễn 老lão 深thâm 深thâm 處xứ 不bất 在tại 此thử 。 此thử 等đẳng 今kim 日nhật 聰thông 明minh 人nhân 亦diệc 能năng 為vi 之chi 。 即tức 九cửu 帶đái 等đẳng 亦diệc 不bất 須tu 穿xuyên 鑿tạc 求cầu 會hội 。 但đãn 做tố 遠viễn 老lão 安an 樂lạc 工công 夫phu 耳nhĩ 。 有hữu 如như 是thị 工công 夫phu 。 方phương 有hữu 如như 是thị 證chứng 悟ngộ 。 古cổ 德đức 謂vị 。 祇kỳ 愁sầu 不bất 成thành 佛Phật 。 不bất 愁sầu 佛Phật 不bất 解giải 語ngữ 。 至chí 哉tai 言ngôn 也dã 。 幸hạnh 留lưu 意ý 焉yên 。

答đáp 謝tạ 青thanh 蓮liên

提đề 話thoại 頭đầu 。 是thị 宗tông 門môn 發phát 悟ngộ 最tối 緊khẩn 切thiết 工công 夫phu 。 修tu 淨tịnh 土độ 人nhân 即tức 以dĩ 一nhất 聲thanh 佛Phật 號hiệu 做tố 箇cá 話thoại 頭đầu 。 此thử 妙diệu 法Pháp 也dã 。 但đãn 心tâm 麤thô 氣khí 浮phù 。 則tắc 未vị 能năng 相tương 應ứng 。 須tu 是thị 沈trầm 潛tiềm 反phản 照chiếu 。 至chí 於ư 力lực 極cực 勢thế 窮cùng 。 乃nãi 有hữu 㘞# 地địa 一nhất 聲thanh 消tiêu 息tức 。

答đáp 金kim 廣quảng 聚tụ

來lai 問vấn 曰viết 末mạt 後hậu 緊khẩn 關quan 。 曰viết 甚thậm 深thâm 之chi 旨chỉ 。 曰viết 本bổn 地địa 相tương 應ứng 。 曰viết 直trực 捷tiệp 指chỉ 斯tư 事sự 。 緊khẩn 也dã 。 深thâm 也dã 。 本bổn 也dã 。 直trực 也dã 。 皆giai 切thiết 問vấn 也dã 。 然nhiên 只chỉ 在tại 近cận 思tư 而nhi 已dĩ 。 除trừ 此thử 靈linh 知tri 炯# 炯# 外ngoại 。 皆giai 緩hoãn 耳nhĩ 。 淺thiển 耳nhĩ 。 末mạt 耳nhĩ 。 曲khúc 耳nhĩ 。 誠thành 即tức 此thử 念niệm 佛Phật 一nhất 念niệm 所sở 起khởi 。 覰# 得đắc 破phá 。 管quản 取thủ 大đại 事sự 了liễu 畢tất 。 又hựu 不bất 可khả 見kiến 。 如như 是thị 說thuyết 便tiện 作tác 思tư 惟duy 卜bốc 度độ 。 穿xuyên 鑿tạc 求cầu 通thông 。 則tắc 反phản 失thất 之chi 矣hĩ 。 但đãn 念niệm 念niệm 體thể 究cứu 。 真chân 積tích 力lực 久cửu 。 而nhi 自tự 得đắc 之chi 。 方phương 是thị 證chứng 悟ngộ 。

答Đáp 張Trương 廣Quảng 經Kinh

所sở 問vấn 雲vân 門môn 語ngữ 。 不bất 須tu 究cứu 他tha 說thuyết 教giáo 外ngoại 別biệt 傳truyền 。 只chỉ 看khán 他tha 說thuyết 須tu 退thoái 步bộ 向hướng 自tự 己kỷ 脚cước 跟cân 下hạ 推thôi 尋tầm 是thị 箇cá 甚thậm 麼ma 。 其kỳ 推thôi 尋tầm 今kim 亦diệc 不bất 難nan 。 既ký 信tín 念niệm 佛Phật 。 但đãn 內nội 看khán 念niệm 佛Phật 的đích 是thị 誰thùy 。 便tiện 是thị 脚cước 跟cân 下hạ 推thôi 尋tầm 也dã 。 久cửu 之chi 。 則tắc 正chánh 訛ngoa 中trung 所sở 云vân 最tối 後hậu 窮cùng 玄huyền 極cực 微vi 一nhất 段đoạn 事sự 。 不bất 患hoạn 不bất 得đắc 。

答đáp 廣quảng 印ấn

真chân 信tín 淨tịnh 土độ 。 決quyết 志chí 往vãng 生sanh 者giả 。 不bất 論luận 已dĩ 悟ngộ 未vị 悟ngộ 。 其kỳ 從tùng 事sự 單đơn 傳truyền 直trực 指chỉ 而nhi 未vị 悟ngộ 者giả 。 雖tuy 曰viết 以dĩ 參tham 禪thiền 為vi 務vụ 。 不bất 妨phương 發phát 願nguyện 往vãng 生sanh 。 以dĩ 未vị 能năng 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 畢tất 竟cánh 有hữu 生sanh 處xứ 故cố 。 不bất 是thị 偷thâu 心tâm 。 岐kỳ 路lộ 心tâm 也dã 。 其kỳ 已dĩ 悟ngộ 者giả 。 古cổ 人nhân 云vân 。 汝nhữ 將tương 謂vị 一nhất 悟ngộ 便tiện 可khả 上thượng 齊tề 諸chư 佛Phật 乎hồ 。 故cố 普phổ 賢hiền 為vi 華hoa 嚴nghiêm 長trưởng 子tử 。 雖tuy 塵trần 塵trần 華hoa 藏tạng 。 在tại 在tại 蓮liên 邦bang 。 而nhi 行hạnh 願nguyện 品phẩm 必tất 拳quyền 拳quyền 乎hồ 以dĩ 往vãng 生sanh 安an 樂lạc 為vi 言ngôn 也dã 。 已dĩ 悟ngộ 尚thượng 然nhiên 。 未vị 悟ngộ 可khả 知tri 矣hĩ 。

一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 是thị 禪thiền 非phi 參tham 。 起khởi 念niệm 下hạ 疑nghi 。 乃nãi 名danh 曰viết 參tham 。 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 又hựu 以dĩ 此thử 心tâm 。 反phản 覆phúc 研nghiên 究cứu 等đẳng 是thị 也dã 。 念niệm 時thời 參tham 時thời 俱câu 屬thuộc 有hữu 念niệm 。 亦diệc 不bất 相tương 悖bội 。

即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。 若nhược 真chân 信tín 得đắc 及cập 。 真chân 見kiến 得đắc 徹triệt 。 千thiên 了liễu 百bách 當đương 。 更cánh 無vô 疑nghi 滯trệ 者giả 。 方phương 可khả 任nhậm 運vận 過quá 時thời 。 如như 其kỳ 不bất 然nhiên 。 未vị 可khả 放phóng 參tham 。

大đại 悟ngộ 則tắc 有hữu 念niệm 。 亦diệc 可khả 。 無vô 念niệm 亦diệc 可khả 所sở 謂vị 入nhập 息tức 不bất 居cư 陰ấm 界giới 。 出xuất 息tức 不bất 涉thiệp 眾chúng 緣duyên 是thị 也dã 。

永vĩnh 明minh 說thuyết 。 先tiên 以dĩ 聞văn 解giải 信tín 入nhập 。 卻khước 又hựu 說thuyết 。 後hậu 以dĩ 無vô 思tư 契khế 同đồng 。 契khế 同đồng 則tắc 法Pháp 身thân 透thấu 矣hĩ 。 情tình 識thức 盡tận 矣hĩ 。 是thị 亦diệc 解giải 亦diệc 證chứng 。 紹thiệu 祖tổ 位vị 。 不bất 亦diệc 宜nghi 乎hồ 。

不bất 務vụ 實thật 修tu 實thật 證chứng 。 而nhi 以dĩ 口khẩu 頭đầu 三tam 昧muội 逞sính 機cơ 鋒phong 。 鬬đấu 勝thắng 負phụ 。 此thử 言ngôn 語ngữ 不bất 可khả 有hữu 也dã 。 真chân 為vi 生sanh 死tử 心tâm 地địa 未vị 明minh 。 互hỗ 相tương 辨biện 論luận 。 互hỗ 相tương 酬thù 唱xướng 。 此thử 言ngôn 語ngữ 不bất 可khả 無vô 也dã 。 三tam 登đăng 九cửu 上thượng 。 一nhất 句cú 千thiên 山sơn 。 不bất 論luận 未vị 悟ngộ 以dĩ 前tiền 。 即tức 既ký 悟ngộ 以dĩ 後hậu 。 尚thượng 有hữu 最tối 後hậu 重trọng/trùng 關quan 。 參tham 求cầu 決quyết 擇trạch 之chi 功công 未vị 可khả 便tiện 止chỉ 。

答đáp 僧Tăng 海hải 光quang

汝nhữ 若nhược 一nhất 切thiết 無vô 在tại 。 何hà 人nhân 受thọ 衣y 。 汝nhữ 若nhược 周chu 遍biến 一nhất 切thiết 。 衣y 居cư 何hà 地địa 。 汝nhữ 若nhược 一nhất 切thiết 無vô 在tại 。 則tắc 本bổn 自tự 無vô 體thể 。 安an 用dụng 戒giới 為vi 。 汝nhữ 若nhược 周chu 徧biến 一nhất 切thiết 。 則tắc 本bổn 自tự 無vô 欠khiếm 。 何hà 求cầu 具cụ 足túc 。 菩Bồ 提Đề 有hữu 樹thụ 。 明minh 鏡kính 有hữu 臺đài 。 本bổn 來lai 有hữu 物vật 。 此thử 三tam 句cú 翻phiên 破phá 曹tào 溪khê 。 後hậu 一nhất 句cú 原nguyên 不bất 惹nhạ 塵trần 埃ai 。 依y 舊cựu 落lạc 他tha 窠khòa 臼cữu 。 何hà 不bất 道đạo 。 本bổn 來lai 有hữu 一nhất 物vật 。 任nhậm 使sử 惹nhạ 塵trần 埃ai 。

答đáp 周chu 海hải 門môn

諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 。 當đương 下hạ 布bố 毛mao 滿mãn 地địa 。 何hà 待đãi 拈niêm 吹xuy 。 那na 更cánh 說thuyết 同đồng 說thuyết 別biệt 。 直trực 饒nhiêu 是thị 同đồng 。 早tảo 已dĩ 成thành 兩lưỡng 橛quyết 去khứ 也dã 。 鳥điểu 窠khòa 初sơ 不bất 曾tằng 鈍độn 置trí 白bạch 公công 。 偏thiên 厚hậu 侍thị 者giả 。 然nhiên 雖tuy 如như 是thị 。 於ư 前tiền 言ngôn 不bất 會hội 玄huyền 旨chỉ 。 只chỉ 麼ma 止chỉ 惡ác 行hành 善thiện 。 亦diệc 不bất 誤ngộ 人nhân 。 若nhược 向hướng 古cổ 人nhân 道đạo 如Như 來Lai 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 及cập 兀ngột 兀ngột 不bất 修tu 善thiện 。 等đẳng 處xứ 錯thác 會hội 。 為vi 禍họa 不bất 少thiểu 。

雜tạp 答đáp

歸quy 元nguyên 性tánh 無vô 二nhị 。 方phương 便tiện 有hữu 多đa 門môn 。 今kim 之chi 執chấp 禪thiền 謗báng 淨tịnh 土độ 者giả 。 卻khước 不bất 曾tằng 真chân 實thật 參tham 究cứu 。 執chấp 淨tịnh 土độ 謗báng 禪thiền 者giả 。 亦diệc 不bất 曾tằng 真chân 實thật 念niệm 佛Phật 。 若nhược 各các 各các 做tố 工công 夫phu 到đáo 徹triệt 底để 窮cùng 源nguyên 處xứ 。 則tắc 知tri 兩lưỡng 條điều 門môn 路lộ 原nguyên 不bất 差sai 毫hào 釐li 也dã 。

若nhược 直trực 指chỉ 西tây 方phương 。 不bất 但đãn 過quá 此thử 娑sa 婆bà 十thập 萬vạn 億ức 剎sát 。 者giả 為vi 非phi 也dã 。 說thuyết 箇cá 自tự 性tánh 。 已dĩ 涉thiệp 程# 途đồ 。 若nhược 實thật 談đàm 淨tịnh 土độ 。 不bất 但đãn 寶bảo 池trì 金kim 地địa 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 者giả 為vi 非phi 也dã 。 纔tài 著trước 惟duy 心tâm 。 翻phiên 成thành 垢cấu 穢uế 。 離ly 此thử 二nhị 邊biên 。 作tác 麼ma 生sanh 是thị 西tây 方phương 淨tịnh 土độ 。

工công 夫phu 最tối 怕phạ 揀giản 擇trạch 。 有hữu 志chí 於ư 學học 者giả 。 只chỉ 是thị 一nhất 箇cá 正chánh 念niệm 常thường 在tại 胸hung 中trung 。 逢phùng 靜tĩnh 時thời 也dã 如như 此thử 。 逢phùng 閙náo 時thời 也dã 如như 此thử 。 憑bằng 他tha 靜tĩnh 閙náo 變biến 遷thiên 。 而nhi 我ngã 者giả 箇cá 念niệm 頭đầu 斷đoạn 然nhiên 無vô 有hữu 移di 易dị 。 如như 是thị 方phương 無vô 間gián 斷đoạn 。 謂vị 之chi 善thiện 做tố 工công 夫phu 也dã 。 豈khởi 不bất 見kiến 古cổ 人nhân 道đạo 。 智trí 者giả 除trừ 心tâm 。 愚ngu 者giả 除trừ 境cảnh 。 如như 必tất 嫌hiềm 喧huyên 取thủ 靜tĩnh 。 則tắc 境cảnh 界giới 恐khủng 無vô 有hữu 靜tĩnh 之chi 時thời 。 亦diệc 無vô 有hữu 靜tĩnh 之chi 處xứ 。 夫phu 求cầu 靜tĩnh 者giả 。 莫mạc 如như 深thâm 山sơn 之chi 中trung 。 然nhiên 深thâm 山sơn 靜tĩnh 矣hĩ 。 而nhi 樵tiều 斧phủ 聞văn 於ư 隔cách 雲vân 。 牧mục 笛địch 鳴minh 於ư 斜tà 照chiếu 。 則tắc 耳nhĩ 畔bạn 又hựu 安an 能năng 靜tĩnh 也dã 。 然nhiên 樵tiều 斧phủ 。 牧mục 笛địch 或hoặc 可khả 使sử 屏bính 絕tuyệt 之chi 。 使sử 不bất 交giao 於ư 吾ngô 耳nhĩ 。 至chí 於ư 清thanh 宵tiêu 而nhi 猿viên 啼đề 虎hổ 嘯khiếu 。 白bạch 晝trú 而nhi 鵲thước 噪táo 鴉# 鳴minh 。 又hựu 安an 能năng 靜tĩnh 耶da 。 然nhiên 猿viên 啼đề 虎hổ 嘯khiếu 。 鵲thước 噪táo 鴉# 鳴minh 或hoặc 可khả 驅khu 逐trục 之chi 。 使sử 不bất 交giao 於ư 吾ngô 耳nhĩ 。 至chí 於ư 狂cuồng 風phong 起khởi 而nhi 萬vạn 竅khiếu 怒nộ 號hiệu 。 迅tấn 雷lôi 發phát 而nhi 千thiên 山sơn 震chấn 撼# 。 則tắc 此thử 時thời 嫌hiềm 喧huyên 取thủ 寂tịch 者giả 將tương 屏bính 絕tuyệt 之chi 耶da 。 驅khu 逐trục 之chi 耶da 。 以dĩ 此thử 推thôi 之chi 。 境cảnh 界giới 決quyết 無vô 有hữu 靜tĩnh 之chi 時thời 也dã 。 決quyết 無vô 有hữu 靜tĩnh 之chi 處xứ 也dã 。 學học 人nhân 但đãn 患hoạn 志chí 不bất 猛mãnh 烈liệt 耳nhĩ 。 存tồn 一nhất 猛mãnh 烈liệt 之chi 志chí 。 則tắc 何hà 之chi 而nhi 不bất 可khả 。

示thị 大đại 同đồng

古cổ 人nhân 教giáo 親thân 近cận 明minh 師sư 。 求cầu 善Thiện 知Tri 識Thức 。 而nhi 善Thiện 知Tri 識Thức 實thật 無vô 口khẩu 傳truyền 心tâm 授thọ 。 祕bí 密mật 法Pháp 門môn 。 只chỉ 替thế 人nhân 解giải 粘niêm 去khứ 縛phược 。 便tiện 是thị 秘bí 密mật 。 今kim 但đãn 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 此thử 八bát 箇cá 字tự 即tức 是thị 解giải 粘niêm 去khứ 縛phược 。 祕bí 密mật 法Pháp 門môn 。 即tức 是thị 出xuất 生sanh 死tử 堂đường 堂đường 大đại 路lộ 。 朝triêu 念niệm 暮mộ 念niệm 。 行hành 念niệm 坐tọa 念niệm 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 自tự 成thành 三tam 昧muội 。 莫mạc 更cánh 他tha 求cầu 也dã 。

示thị 李# 居cư 士sĩ

參tham 疑nghi 二nhị 字tự 不bất 必tất 分phân 解giải 。 疑nghi 即tức 參tham 之chi 別biệt 名danh 。 總tổng 是thị 體thể 究cứu 追truy 審thẩm 之chi 意ý 。 但đãn 看khán 念niệm 佛Phật 是thị 誰thùy 。 以dĩ 悟ngộ 為vi 則tắc 而nhi 已dĩ 。 又hựu 古cổ 德đức 云vân 。 看khán 話thoại 頭đầu 。 不bất 得đắc 卜bốc 度độ 穿xuyên 鑿tạc 。 亦diệc 不bất 得đắc 拋phao 向hướng 無vô 事sự 甲giáp 裏lý 。 但đãn 只chỉ 恁nhẫm 麼ma 看khán 。 此thử 要yếu 言ngôn 也dã 。

示thị 吳ngô 大đại 峻tuấn

莫mạc 管quản 悟ngộ 與dữ 不bất 悟ngộ 。 莫mạc 管quản 有hữu 無vô 。 內nội 外ngoại 。 中trung 間gian 。 莫mạc 管quản 止Chỉ 觀Quán 。 莫mạc 管quản 與dữ 他tha 法Pháp 門môn 同đồng 與dữ 不bất 同đồng 。 既ký 疑nghi 情tình 不bất 起khởi 。 亦diệc 莫mạc 管quản 是thị 誰thùy 不bất 是thị 誰thùy 。 但đãn 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 一nhất 心tâm 一nhất 意ý 。 無vô 間gian 無vô 斷đoạn 。 純thuần 一nhất 不bất 雜tạp 做tố 去khứ 。

示thị 沈trầm 廣quảng [這-言+率]#

世thế 諦đế 中trung 覺giác 名danh 利lợi 恩ân 愛ái 之chi 畢tất 竟cánh 成thành 空không 。 便tiện 成thành 覰# 破phá 。 真chân 體thể 上thượng 覓mịch 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 而nhi 本bổn 來lai 無vô 有hữu 。 即tức 是thị 修tu 持trì 。 初sơ 機cơ 與dữ 究cứu 竟cánh 同đồng 歸quy 。 因nhân 該cai 果quả 海hải 。 究cứu 竟cánh 與dữ 初sơ 機cơ 不bất 二nhị 。 果quả 徹triệt 因nhân 源nguyên 。 祇kỳ 貴quý 明minh 心tâm 。 別biệt 無vô 異dị 法pháp 。

答đáp 周chu 海hải 門môn

月nguyệt 雖tuy 皎hiệu 潔khiết 。 水thủy 清thanh 濁trược 而nhi 影ảnh 別biệt 昏hôn 明minh 。 心tâm 本bổn 昭chiêu 靈linh 。 事sự 善thiện 惡ác 而nhi 迹tích 分phần/phân 升thăng 墜trụy 。 豈khởi 得đắc 以dĩ 月nguyệt 體thể 本bổn 無vô 清thanh 濁trược 而nhi 故cố 云vân 濁trược 水thủy 為vi 佳giai 。 心tâm 體thể 本bổn 無vô 善thiện 惡ác 而nhi 遂toại 云vân 惡ác 事sự 不bất 礙ngại 。 既ký 存tồn 空không 見kiến 。 便tiện 悖bội 圓viên 宗tông 。 識thức 渠cừ 善thiện 惡ác 雙song 空không 。 正chánh 好hảo/hiếu 止chỉ 惡ác 行hành 善thiện 。 定định 禁cấm 止chỉ 惡ác 行hành 善thiện 。 猶do 是thị 識thức 渠cừ 未vị 真chân 。 步bộ 步bộ 行hành 有hữu 。 口khẩu 口khẩu 談đàm 空không 。 此thử 今kim 日nhật 聰thông 明minh 人nhân 參tham 禪thiền 之chi 大đại 病bệnh 也dã 。

答đáp 戒giới 問vấn

高cao 談đàm 無vô 佛Phật 之chi 世thế 。 直trực 指chỉ 當đương 人nhân 之chi 心tâm 。 則tắc 不bất 但đãn 老lão 瞿Cù 曇Đàm 絕tuyệt 口khẩu 毗Tỳ 尼Ni 。 優ưu 波ba 離ly 羞tu 稱xưng 羯yết 磨ma 。 即tức 使sử 束thúc 五ngũ 部bộ 置trí 之chi 高cao 閣các 。 褫sỉ 三tam 衣y 懸huyền 之chi 樹thụ 端đoan 。 未vị 足túc 為vi 過quá 。 如như 或hoặc 不bất 然nhiên 。 法pháp 林lâm 惟duy 恐khủng 不bất 稠trù 。 正chánh 見kiến 惟duy 恐khủng 不bất 應ưng 耳nhĩ 。 何hà 紛phân 紛phân 之chi 足túc 厭yếm 。

空không 有hữu 二nhị 。 契khế 真chân 空không 則tắc 。 萬vạn 法pháp 俱câu 備bị 。 何hà 須tu 更cánh 習tập 毗Tỳ 尼Ni 。 墮đọa 頑ngoan 空không 則tắc 眾chúng 善thiện 皆giai 墮đọa 。 豈khởi 不bất 有hữu 傷thương 戒giới 品phẩm 。 執chấp 莽mãng 蕩đãng 。 輕khinh 軌quỹ 儀nghi 。 其kỳ 失thất 大đại 矣hĩ 。

總tổng 觀quán 心tâm 地địa 本bổn 體thể 。 則tắc 體thể 惟duy 一nhất 念niệm 。 本bổn 自tự 圓viên 成thành 。 細tế 析tích 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 則tắc 門môn 有hữu 萬vạn 殊thù 。 不bất 妨phương 分phần/phân 屬thuộc 。 故cố 云vân 三tam 十thập 心tâm 者giả 。 皆giai 一nhất 毫hào 頭đầu 也dã 。 復phục 以dĩ 一nhất 二nhị 分phần 屬thuộc 戒giới 相tương/tướng 者giả 。 毛mao 頭đầu 之chi 上thượng 更cánh 出xuất 毛mao 頭đầu 也dã 。 譬thí 天thiên 王vương 雖tuy 名danh 天thiên 主chủ 。 亦diệc 應ưng 列liệt 任nhậm 六lục 曹tào 。 六lục 曹tào 猶do 未vị 徧biến 周chu 。 豈khởi 不bất 重trọng/trùng 開khai 百bách 職chức 。 經kinh 始thỉ 標tiêu 某mỗ 心tâm 。 某mỗ 心tâm 者giả 。 六lục 曹tào 之chi 謂vị 也dã 。 今kim 復phục 增tăng 某mỗ 心tâm 。 某mỗ 心tâm 者giả 。 百bách 職chức 之chi 謂vị 也dã 。 姑cô 取thủ 義nghĩa 之chi 相tướng 近cận 。 亦diệc 令linh 餘dư 可khả 例lệ 推thôi 。 便tiện 初sơ 學học 易dị 知tri 簡giản 行hành 。 在tại 智trí 者giả 神thần 融dung 意ý 會hội 而nhi 已dĩ 。

非phi 常thường 大đại 器khí 。 過quá 量lượng 圓viên 人nhân 。 既ký 不bất 拘câu 夏hạ 前tiền 夏hạ 後hậu 。 自tự 相tương 應ứng 即tức 小tiểu 即tức 大đại 。 纔tài 持trì 戒giới 品phẩm 。 已dĩ 達đạt 教giáo 相tương/tướng 全toàn 文văn 。 正chánh 受thọ 毗Tỳ 尼Ni 。 便tiện 悟ngộ 禪thiền 宗tông 妙diệu 旨chỉ 。 建kiến 立lập 則tắc 繁phồn 興hưng 萬vạn 法pháp 。 不bất 礙ngại 六lục 時thời 。 掃tảo 蕩đãng 則tắc 屏bính 絕tuyệt 纖tiêm 塵trần 。 奚hề 存tồn 一nhất 念niệm 。 遠viễn 公công 常thường 禮lễ 有hữu 定định 。 永vĩnh 明minh 自tự 行hành 不bất 虧khuy 。 豈khởi 彼bỉ 小tiểu 根căn 故cố 為vi 細tế 事sự 。 凡phàm 我ngã 後hậu 學học 。 願nguyện 各các 深thâm 思tư 。

此thử 梵Phạm 網võng 經kinh 以dĩ 心tâm 地địa 為vi 宗tông 。 無vô 一nhất 法pháp 不bất 從tùng 心tâm 地địa 中trung 流lưu 。 無vô 一nhất 法pháp 不bất 還hoàn 歸quy 心tâm 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 萬vạn 行hạnh 若nhược 非phi 出xuất 自tự 一nhất 心tâm 。 還hoàn 歸quy 一nhất 心tâm 。 即tức 不bất 名danh 佛Phật 因nhân 。 不bất 名danh 佛Phật 果Quả 。 今kim 此thử 華hoa 出xuất 舍xá 那na 心tâm 地địa 。 表biểu 菩Bồ 薩Tát 從tùng 自tự 心tâm 中trung 出xuất 無vô 量lượng 因nhân 行hành 。 還hoàn 以dĩ 此thử 華hoa 。 供cúng 養dường 彼bỉ 佛Phật 。 表biểu 還hoàn 以dĩ 自tự 心tâm 因nhân 行hành 。 成thành 自tự 心tâm 果quả 佛Phật 也dã 。 據cứ 華hoa 嚴nghiêm 。 因nhân 該cai 果quả 徹triệt 。 不bất 離ly 因nhân 果quả 。 不bất 落lạc 因nhân 果quả 。 拈niêm 來lai 無vô 一nhất 物vật 不bất 可khả 供cung 佛Phật 。 舉cử 起khởi 無vô 一nhất 法pháp 不bất 可khả 為vi 因nhân 。 若nhược 執chấp 華hoa 必tất 表biểu 因nhân 。 非phi 圓viên 教giáo 義nghĩa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 時thời 華hoa 表biểu 因nhân 。 實thật 表biểu 果quả 。 開khai 華hoa 後hậu 乃nãi 結kết 實thật 故cố 。 有hữu 時thời 實thật 表biểu 因nhân 。 華hoa 表biểu 果quả 。 種chủng 核hạch 後hậu 乃nãi 生sanh 華hoa 故cố 。 有hữu 時thời 定định 因nhân 慧tuệ 果quả 。 淨tịnh 極cực 光quang 通thông 故cố 。 有hữu 時thời 慧tuệ 因nhân 定định 果quả 。 惑hoặc 破phá 心tâm 安an 故cố 。 烏ô 可khả 一nhất 途đồ 而nhi 取thủ 。 一nhất 格cách 而nhi 論luận 乎hồ 。

如Như 來Lai 妙diệu 定định 。 非phi 動động 非phi 靜tĩnh 。 而nhi 常thường 動động 靜tĩnh 。 非phi 出xuất 非phi 入nhập 。 而nhi 常thường 出xuất 入nhập 。 此thử 三tam 昧muội 。 號hiệu 體thể 性tánh 虗hư 空không 。 虗hư 對đối 實thật 。 故cố 使sử 體thể 性tánh 不bất 空không 。 當đương 如như 山sơn 不bất 納nạp 山sơn 。 石thạch 不bất 容dung 石thạch 。 一nhất 頑ngoan 定định 耳nhĩ 。 體thể 本bổn 虗hư 空không 。 故cố 華hoa 光quang 任nhậm 現hiện 。 豈khởi 以dĩ 既ký 入nhập 三tam 昧muội 便tiện 應ưng 灰hôi 滅diệt 不bất 生sanh 。 圓viên 覺giác 經kinh 如Như 來Lai 入nhập 大đại 光quang 明minh 藏tạng 。 三tam 昧muội 而nhi 起khởi 現hiện 淨tịnh 土độ 。 與dữ 十thập 二nhị 大Đại 士Sĩ 更cánh 相tương 酬thù 答đáp 。 抑ức 又hựu 何hà 也dã 。 且thả 三tam 昧muội 有hữu 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 等đẳng 名danh 。 不bất 是thị 一nhất 味vị 寂tịch 靜tĩnh 。 故cố 有hữu 三tam 昧muội 。 二Nhị 乘Thừa 尚thượng 不bất 聞văn 其kỳ 名danh 。 菩Bồ 薩Tát 猶do 未vị 解giải 其kỳ 義nghĩa 。 而nhi 執chấp 泥nê 寂tịch 靜tĩnh 。 則tắc 獅sư 子tử 奮phấn 迅tấn 嚬tần 呻thân 。 皆giai 成thành 喧huyên 閙náo 矣hĩ 。

又hựu 問vấn 。

諸chư 三tam 昧muội 各các 有hữu 出xuất 入nhập 。 何hà 獨độc 此thử 中trung 而nhi 說thuyết 出xuất 入nhập 。 答đáp 。 出xuất 入nhập 非phi 難nạn/nan 。 自tự 在tại 為vi 難nạn/nan 。 三tam 乘thừa 斂liểm 念niệm 方phương 入nhập 。 起khởi 念niệm 方phương 出xuất 。 不bất 名danh 自tự 在tại 。 隨tùy 心tâm 自tự 在tại 。 乃nãi 稱xưng 妙diệu 定định 也dã 。 據cứ 華hoa 嚴nghiêm 。 即tức 入nhập 即tức 出xuất 。 依y 報báo 正chánh 報báo 交giao 互hỗ 圓viên 融dung 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 此thử 特đặc 其kỳ 小tiểu 小tiểu 者giả 耳nhĩ 。 何hà 足túc 為vi 異dị 。

與dữ 劉lưu 羅la 陽dương 居cư 士sĩ

曩nẵng 啟khải 專chuyên 以dĩ 念niệm 佛Phật 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 奉phụng 動động 。 然nhiên 此thử 道đạo 至chí 玄huyền 至chí 妙diệu 。 亦diệc 復phục 至chí 簡giản 至chí 易dị 。 以dĩ 簡giản 易dị 故cố 。 高cao 明minh 者giả 忽hốt 焉yên 。 夫phù 生sanh 死tử 不bất 離ly 一nhất 念niệm 。 乃nãi 至chí 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 萬vạn 法pháp 皆giai 不bất 離ly 一nhất 念niệm 。 今kim 即tức 以dĩ 此thử 念niệm 念niệm 佛Phật 。 何hà 等đẳng 切thiết 近cận 真chân 實thật 。 若nhược 覰# 破phá 此thử 念niệm 。 起khởi 處xứ 即tức 是thị 自tự 性tánh 彌di 陀đà 。 即tức 是thị 祖tổ 師sư 西tây 來lai 意ý 。 縱túng/tung 念niệm 不bất 悟ngộ 。 乘thừa 此thử 念niệm 力lực 。 往vãng 極Cực 樂Lạc 國Quốc 。 且thả 橫hoạnh/hoành 截tiệt 生sanh 死tử 。 不bất 受thọ 輪luân 迴hồi 。 終chung 當đương 大đại 悟ngộ 耳nhĩ 。 願nguyện 翁ông 放phóng 下hạ 萬vạn 緣duyên 。 十thập 二nhị 時thời 中trung 念niệm 念niệm 提đề 撕# 。 是thị 所sở 至chí 望vọng 。

與dữ 馮bằng 筠# 居cư 居cư 士sĩ

七thất 十thập 古cổ 稀# 。 百bách 年niên 能năng 幾kỷ 。 今kim 此thử 暮mộ 景cảnh 。 正chánh 宜nghi 放phóng 開khai 懷hoài 抱bão 。 看khán 破phá 世thế 間gian 宛uyển 如như 一nhất 場tràng 戲hí 劇kịch 。 何hà 有hữu 真chân 實thật 。 但đãn 以dĩ 一nhất 聲thanh 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 消tiêu 遣khiển 光quang 陰ấm 。 但đãn 以dĩ 西tây 方phương 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 為vi 我ngã 家gia 舍xá 。 我ngã 今kim 念niệm 佛Phật 。 日nhật 後hậu 當đương 生sanh 西tây 方phương 。 何hà 幸hạnh 如như 之chi 。 發phát 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 莫mạc 生sanh 煩phiền 惱não 。 倘thảng 遇ngộ 不bất 如như 意ý 事sự 。 即tức 便tiện 撥bát 轉chuyển 心tâm 頭đầu 這giá 一nhất 聲thanh 佛Phật 。 急cấp 急cấp 提đề 念niệm 。 卻khước 回hồi 光quang 返phản 照chiếu 。 我ngã 是thị 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 世thế 界giới 中trung 人nhân 。 柰nại 何hà 與dữ 世thế 人nhân 一nhất 般ban 見kiến 識thức 。 回hồi 瞋sân 作tác 喜hỷ 。 一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 。 此thử 是thị 智trí 慧tuệ 。 中trung 人nhân 大đại 安an 樂lạc 大đại 解giải 脫thoát 法Pháp 門môn 也dã 。

答đáp 袁viên 孝hiếu 廉liêm

嬰anh 兒nhi 曾tằng 不bất 欠khiếm 少thiểu 圓viên 明minh 寂tịch 照chiếu 之chi 體thể 。 但đãn 迷mê 而nhi 不bất 發phát 耳nhĩ 。 何hà 止chỉ 嬰anh 兒nhi 。 凡phàm 人nhân 自tự 幼ấu 而nhi 壯tráng 。 自tự 壯tráng 而nhi 老lão 。 自tự 老lão 而nhi 死tử 。 無vô 不bất 在tại 迷mê 。 此thử 圓viên 明minh 寂tịch 照chiếu 之chi 體thể 。 有hữu 而nhi 不bất 現hiện 。 非phi 無vô 也dã 。 至chí 於ư 曹tào 溪khê 水thủy 。 趙triệu 州châu 茶trà 。 且thả 不bất 必tất 以dĩ 胸hung 臆ức 強cường/cưỡng 解giải 。 只chỉ 顧cố 本bổn 參tham 。 以dĩ 求cầu 正chánh 悟ngộ 。 何hà 謂vị 本bổn 參tham 。 若nhược 於ư 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 信tín 得đắc 及cập 。 但đãn 參tham 是thị 誰thùy 念niệm 佛Phật 。 所sở 謂vị 本bổn 參tham 也dã 。

與dữ 朱chu 西tây 宗tông 居cư 士sĩ

人nhân 之chi 處xử 世thế 。 遇ngộ 順thuận 境cảnh 者giả 。 其kỳ 情tình 愉# 以dĩ 安an 。 遇ngộ 逆nghịch 境cảnh 者giả 。 其kỳ 情tình 憂ưu 以dĩ 危nguy 。 然nhiên 而nhi 順thuận 未vị 足túc 為vi 幸hạnh 。 逆nghịch 未vị 足túc 為vi 不bất 幸hạnh 也dã 。 溺nịch 於ư 意ý 之chi 所sở 願nguyện 。 則tắc 出xuất 世thế 之chi 心tâm 不bất 生sanh 。 戚thích 戚thích 乎hồ 不bất 得đắc 志chí 。 夫phu 然nhiên 後hậu 厭yếm 身thân 世thế 之chi 桎trất 梏cốc 而nhi 求cầu 以dĩ 出xuất 世thế 。 是thị 故cố 萬vạn 苦khổ 交giao 於ư 前tiền 。 但đãn 以dĩ 正chánh 智trí 觀quán 察sát 。 苦khổ 從tùng 何hà 生sanh 。 從tùng 身thân 生sanh 。 身thân 從tùng 何hà 生sanh 。 從tùng 業nghiệp 生sanh 。 業nghiệp 從tùng 何hà 生sanh 。 從tùng 惑hoặc 生sanh 。 因nhân 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 因nhân 業nghiệp 成thành 身thân 。 因nhân 身thân 受thọ 苦khổ 。 但đãn 能năng 破phá 惑hoặc 。 一nhất 切thiết 空không 寂tịch 。 敢cảm 問vấn 所sở 以dĩ 破phá 惑hoặc 之chi 方phương 。 只chỉ 須tu 就tựu 本bổn 參tham 話thoại 頭đầu 上thượng 理lý 會hội 念niệm 佛Phật 的đích 是thị 誰thùy 。 捉tróc 敗bại 此thử 疑nghi 。 諸chư 惑hoặc 皆giai 破phá 。 思tư 之chi 毋vô 忽hốt 。

答đáp 江giang 廣quảng 宥hựu 居cư 士sĩ

承thừa 居cư 士sĩ 來lai 諭dụ 。 朱chu 紫tử 陽dương 終chung 是thị 謗báng 法pháp 。 當đương 有hữu 何hà 報báo 。 余dư 謂vị 各các 有hữu 其kỳ 報báo 。 其kỳ 為vi 儒nho 家gia 賢hiền 者giả 。 自tự 有hữu 人nhân 天thiên 之chi 福phước 。 然nhiên 既ký 排bài 佛Phật 。 則tắc 聞văn 法Pháp 為vi 難nạn/nan 。

己kỷ 事sự 辦biện 方phương 可khả 為vi 人nhân

古cổ 人nhân 大đại 徹triệt 大đại 悟ngộ 。 參tham 學học 事sự 畢tất 。 且thả 於ư 水thủy 邊biên 林lâm 下hạ 長trưởng 養dưỡng 聖thánh 胎thai 。 不bất 惜tích 口khẩu 頭đầu 生sanh 醭# 。 龍long 天thiên 推thôi 出xuất 。 方phương 乃nãi 為vi 人nhân 。 故cố 辭từ 法pháp 席tịch 者giả 。 願nguyện 生sanh 生sanh 居cư 學học 地địa 而nhi 自tự 鍛đoán 鍊luyện 。 予# 出xuất 家gia 時thời 。 篤đốc 奉phụng 此thử 語ngữ 。 佩bội 之chi 胸hung 襟khâm 。 後hậu 以dĩ 病bệnh 入nhập 山sơn 。 久cửu 久cửu 不bất 覺giác 。 漸tiệm 成thành 叢tùng 林lâm 。 然nhiên 至chí 今kim 不bất 敢cảm 目mục 所sở 居cư 為vi 方phương 丈trượng 。 不bất 敢cảm 開khai 大đại 口khẩu 妄vọng 論luận 宗tông 乘thừa 。 蓋cái 與dữ 眾chúng 同đồng 修tu 。 非phi 領lãnh 眾chúng 行hành 道Đạo 也dã 。 忝thiểm 一nhất 日nhật 之chi 長trường/trưởng 。 互hỗ 相tương 激kích 勸khuyến 而nhi 已dĩ 。 諸chư 仁nhân 者giả 以dĩ 友hữu 道đạo 待đãi 我ngã 而nhi 責trách 善thiện 焉yên 。 幸hạnh 甚thậm 。

自tự 他tha 二nhị 利lợi

古cổ 云vân 。 未vị 能năng 自tự 利lợi 先tiên 能năng 利lợi 人nhân 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 。 斯tư 言ngôn 甘cam 露lộ 也dã 。 不bất 善thiện 用dụng 之chi 。 則tắc 翻phiên 成thành 毒độc 藥dược 。 試thí 反phản 己kỷ 而nhi 思tư 之chi 。 我ngã 是thị 菩Bồ 薩Tát 否phủ/bĩ 。 況huống 云vân 發phát 心tâm 非phi 實thật 己kỷ 能năng 也dã 。 獨độc 不bất 聞văn 自tự 覺giác 己kỷ 圓viên 。 復phục 行hành 覺giác 他tha 者giả 。 如Như 來Lai 應ứng 世thế 乎hồ 。 或hoặc 謂vị 必tất 待đãi 己kỷ 圓viên 而nhi 後hậu 利lợi 他tha 。 則tắc 利lợi 他tha 終chung 無vô 時thời 矣hĩ 。 然nhiên 自tự 疾tật 不bất 能năng 救cứu 。 而nhi 能năng 救cứu 他tha 人nhân 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 是thị 故cố 當đương 發phát 菩Bồ 薩Tát 。 廣quảng 大đại 之chi 心tâm 。 而nhi 復phục 確xác 守thủ 如Như 來Lai 真chân 切thiết 之chi 訓huấn 。 不bất 然nhiên 以dĩ 盲manh 引dẫn 盲manh 。 欲dục 自tự 附phụ 於ư 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 人nhân 己kỷ 雙song 失thất 。 謂vị 之chi 何hà 哉tai 。

講giảng 宗tông

宗tông 門môn 之chi 壞hoại 。 講giảng 宗tông 者giả 壞hoại 之chi 也dã 。 或hoặc 問vấn 。 講giảng 以dĩ 明minh 宗tông 。 曷hạt 言ngôn 乎hồ 壞hoại 之chi 也dã 。 予# 曰viết 。 經kinh 。 律luật 。 論luận 有hữu 義nghĩa 路lộ 。 不bất 講giảng 則tắc 不bất 明minh 。 宗tông 門môn 無vô 義nghĩa 路lộ 。 講giảng 之chi 則tắc 反phản 晦hối 。 將tương 使sử 其kỳ 參tham 而nhi 自tự 得đắc 耳nhĩ 。 故cố 曰viết 。 任nhậm 從tùng 滄thương 海hải 變biến 。 終chung 不bất 為vi 君quân 通thông 。 又hựu 曰viết 。 我ngã 若nhược 與dữ 汝nhữ 說thuyết 破phá 。 汝nhữ 向hướng 後hậu 罵mạ 我ngã 在tại 。 今kim 講giảng 者giả 翻phiên 成thành 套sáo 子tử 話thoại 矣hĩ 。 西tây 來lai 意ý 不bất 明minh 。 正chánh 坐tọa 此thử 耳nhĩ 。

妄vọng 拈niêm 古cổ 德đức 機cơ 緣duyên (# 一nhất )#

雲vân 棲tê 僧Tăng 約ước 妄vọng 拈niêm 古cổ 德đức 機cơ 緣duyên 者giả 。 出xuất 院viện 。 一nhất 僧Tăng 云vân 。 此thử 不bất 必tất 禁cấm 。 禁cấm 之chi 則tắc 斷đoạn 般Bát 若Nhã 緣duyên 。 彼bỉ 謗báng 法pháp 華hoa 者giả 。 地địa 獄ngục 罪tội 畢tất 。 還hoàn 以dĩ 謗báng 故cố 。 植thực 緣duyên 法pháp 華hoa 。 況huống 妄vọng 拈niêm 者giả 非phi 謗báng 乎hồ 。 予# 曰viết 。 子tử 言ngôn 則tắc 誠thành 善thiện 矣hĩ 。 然nhiên 知tri 其kỳ 一nhất 。 未vị 知tri 其kỳ 二nhị 。 謗báng 法pháp 華hoa 者giả 。 出xuất 地địa 獄ngục 而nhi 植thực 善thiện 緣duyên 。 孰thục 若nhược 敬kính 信tín 法pháp 華hoa 者giả 。 不bất 入nhập 地địa 獄ngục 。 而nhi 即tức 植thực 善thiện 緣duyên 乎hồ 。 又hựu 謂vị 妄vọng 拈niêm 非phi 謗báng 。 而nhi 不bất 思tư 無vô 知tri 臆ức 談đàm 。 皆giai 名danh 謗báng 大đại 般Bát 若Nhã 。 是thị 故cố 漫mạn 述thuật 師sư 言ngôn 者giả 。 被bị 點điểm 檢kiểm 云vân 。 先tiên 師sư 無vô 此thử 語ngữ 。 莫mạc 謗báng 先tiên 師sư 好hảo/hiếu 。 彼bỉ 尊tôn 師sư 也dã 。 非phi 謗báng 也dã 。 錯thác 答đáp 一nhất 轉chuyển 語ngữ 者giả 。 墮đọa 野dã 狐hồ 身thân 。 彼bỉ 錯thác 也dã 。 非phi 謗báng 也dã 。 何hà 二nhị 人nhân 皆giai 成thành 罪tội 戾lệ 。 古cổ 人nhân 一nhất 問vấn 一nhất 答đáp 。 皆giai 從tùng 真chân 實thật 了liễu 悟ngộ 中trung 來lai 。 今kim 人nhân 馳trì 騁sính 口khẩu 頭đầu 三tam 昧muội 。 明minh 眼nhãn 人nhân 前tiền 似tự 藥dược 汞# 之chi 入nhập 紅hồng 爐lô 。 妖yêu 邪tà 之chi 遇ngộ 白bạch 澤trạch 耳nhĩ 。 若nhược 不bất 禁cấm 止chỉ 。 東đông 豎thụ 一nhất 拳quyền 。 西tây 下hạ 一nhất 喝hát 。 此thử 作tác 一nhất 偈kệ 。 彼bỉ 說thuyết 一nhất 頌tụng 。 如như 風phong 如như 狂cuồng 。 如như 戲hí 如như 謔hước 。 虗hư 頭đầu 熾sí 而nhi 實thật 踐tiễn 亡vong 。 子tử 以dĩ 為vi 宗tông 門môn 復phục 興hưng 。 吾ngô 以dĩ 為vi 佛Phật 法Pháp 大đại 壞hoại 也dã 。

妄vọng 拈niêm 古cổ 德đức 機cơ 緣duyên (# 二nhị )#

僧Tăng 不bất 悅duyệt 曰viết 。 審thẩm 如như 是thị 。 古cổ 德đức 機cơ 緣duyên 更cánh 不bất 可khả 開khai 口khẩu 一nhất 評bình 量lượng 乎hồ 。 曰viết 。 止chỉ 禁cấm 妄vọng 拈niêm 。 未vị 嘗thường 言ngôn 不bất 可khả 拈niêm 也dã 。 二nhị 僧Tăng 同đồng 起khởi 捲quyển 簾# 。 古cổ 德đức 云vân 。 一nhất 得đắc 一nhất 失thất 。 子tử 試thí 評bình 量lượng 得đắc 失thất 誰thùy 在tại 。 僧Tăng 無vô 語ngữ 。 予# 曰viết 。 昔tích 人nhân 有hữu 言ngôn 。 十thập 回hồi 被bị 師sư 家gia 問vấn 。 九cửu 回hồi 答đáp 不bất 得đắc 。 未vị 為vi 害hại 。 但đãn 恐khủng 無vô 知tri 妄vọng 談đàm 。 則tắc 終chung 無vô 升thăng 進tiến 耳nhĩ 。 慎thận 之chi 哉tai 。

禪thiền 宗tông 淨tịnh 土độ 遲trì 速tốc

一nhất 僧Tăng 專chuyên 修tu 。 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 。 一nhất 僧Tăng 以dĩ 禪thiền 自tự 負phụ 。 謂vị 念niệm 佛Phật 者giả 曰viết 。 汝nhữ 念niệm 佛Phật 。 必tất 待đãi 生sanh 西tây 方phương 已dĩ 。 見kiến 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 然nhiên 後hậu 得đắc 悟ngộ 。 我ngã 參tham 禪thiền 者giả 。 現hiện 生sanh 便tiện 得đắc 悟ngộ 去khứ 。 遲trì 速tốc 較giảo 然nhiên 矣hĩ 。 汝nhữ 罷bãi 念niệm 而nhi 參tham 。 可khả 也dã 。 僧Tăng 莫mạc 能năng 決quyết 。 舉cử 以dĩ 問vấn 予# 。 予# 曰viết 。 根căn 有hữu 利lợi 鈍độn 。 力lực 有hữu 勤cần 惰nọa 。 存tồn 乎hồ 其kỳ 人nhân 。 則tắc 彼bỉ 此thử 互hỗ 為vi 遲trì 速tốc 。 未vị 可khả 是thị 此thử 而nhi 非phi 彼bỉ 也dã 。 喻dụ 如như 二nhị 人nhân 同đồng 趨xu 寶bảo 所sở 。 一nhất 人nhân 乘thừa 馬mã 。 一nhất 人nhân 乘thừa 船thuyền 。 同đồng 日nhật 起khởi 程# 。 而nhi 到đáo 之chi 遲trì 速tốc 未vị 可khả 定định 也dã 。 則tắc 利lợi 鈍độn 勤cần 惰nọa 之chi 說thuyết 也dã 。 參tham 禪thiền 念niệm 佛Phật 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 語ngữ 其kỳ 遲trì 。 念niệm 佛Phật 人nhân 有hữu 累lũy 劫kiếp 蓮liên 花hoa 始thỉ 開khai 。 參tham 禪thiền 人nhân 亦diệc 有hữu 多đa 生sanh 勤cần 苦khổ 。 不bất 能năng 見kiến 性tánh 者giả 矣hĩ 。 語ngữ 其kỳ 速tốc 。 參tham 禪thiền 人nhân 有hữu 當đương 下hạ 了liễu 悟ngộ 。 不bất 歷lịch 僧tăng 祇kỳ 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 念niệm 佛Phật 人nhân 亦diệc 有hữu 現hiện 生sanh 打đả 徹triệt 。 臨lâm 終chung 上thượng 上thượng 品phẩm 生sanh 者giả 矣hĩ 。 古cổ 云vân 。 如như 人nhân 涉thiệp 遠viễn 。 以dĩ 到đáo 為vi 期kỳ 。 不bất 取thủ 途đồ 中trung 。 強cường/cưỡng 分phần/phân 難nan 易dị 。

居cư 山sơn

古cổ 云vân 大đại 隱ẩn 居cư 廛triền 。 小tiểu 隱ẩn 居cư 山sơn 。 遂toại 有hữu 甘cam 心tâm 汩# 沒một 於ư 塵trần 俗tục 者giả 。 不bất 知tri 居cư 廛triền 者giả 。 混hỗn 俗tục 和hòa 光quang 。 閙náo 中trung 得đắc 靜tĩnh 。 有hữu 道đạo 之chi 士sĩ 則tắc 然nhiên 。 非phi 初sơ 心tâm 所sở 宜nghi 也dã 。 或hoặc 曰viết 永vĩnh 嘉gia 謂vị 未vị 得đắc 道Đạo 而nhi 先tiên 居cư 山sơn 。 但đãn 見kiến 其kỳ 山sơn 。 必tất 忘vong 其kỳ 道đạo 。 是thị 不bất 許hứa 居cư 山sơn 也dã 。 此thử 各các 有hữu 說thuyết 。 予# 讚tán 山sơn 居cư 。 為vi 汩# 沒một 於ư 塵trần 者giả 誡giới 也dã 。 而nhi 永vĩnh 嘉gia 所sở 言ngôn 自tự 是thị 正chánh 理lý 。 出xuất 家gia 兒nhi 大đại 事sự 未vị 明minh 。 千thiên 里lý 萬vạn 里lý 尋tầm 師sư 訪phỏng 道đạo 。 親thân 近cận 知tri 識thức 。 朝triêu 參tham 暮mộ 請thỉnh 。 豈khởi 得đắc 蒙mông 昧muội 無vô 知tri 作tác 守thủ 山sơn 鬼quỷ 乎hồ 。 故cố 知tri 行hành 脚cước 在tại 前tiền 。 居cư 山sơn 在tại 後hậu 可khả 也dã 。 則tắc 亦diệc 不bất 悖bội 乎hồ 永vĩnh 嘉gia 之chi 言ngôn 也dã 。

為vi 僧Tăng 宜nghi 孝hiếu 養dưỡng 父phụ 母mẫu

有hữu 為vi 僧Tăng 不bất 孝hiếu 父phụ 母mẫu 者giả 。 予# 深thâm 責trách 之chi 。 或hoặc 曰viết 出xuất 家gia 既ký 已dĩ 辭từ 親thân 割cát 愛ái 。 責trách 之chi 則tắc 反phản 動động 其kỳ 恩ân 愛ái 心tâm 矣hĩ 。 曰viết 。 惡ác 是thị 何hà 言ngôn 也dã 。 大đại 孝hiếu 釋Thích 迦Ca 尊tôn 。 累lũy 劫kiếp 報báo 親thân 恩ân 。 積tích 因nhân 成thành 正chánh 覺giác 。 而nhi 梵Phạm 網võng 云vân 。 戒giới 雖tuy 萬vạn 行hạnh 。 以dĩ 孝hiếu 為vi 宗tông 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 孝hiếu 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 淨tịnh 業nghiệp 正chánh 因nhân 。 古cổ 人nhân 有hữu 作tác 堂đường 奉phụng 母mẫu 者giả 。 擔đảm 母mẫu 乞khất 食thực 者giả 。 未vị 嘗thường 以dĩ 恩ân 愛ái 累lũy/lụy/luy 也dã 。 奈nại 何hà 於ư 親thân 割cát 愛ái 矣hĩ 。 而nhi 締đế 交giao 施thí 主chủ 。 不bất 絕tuyệt 餽# 遺di 。 畜súc 養dưỡng 弟đệ 子tử 過quá 於ư 骨cốt 肉nhục 。 是thị 無vô 親thân 而nhi 有hữu 親thân 。 出xuất 一nhất 愛ái 而nhi 復phục 入nhập 一nhất 愛ái 也dã 。 何hà 顛điên 倒đảo 乃nãi 爾nhĩ 。 且thả 已dĩ 受thọ 十thập 方phương 供cúng 養dường 。 飽bão 暖noãn 安an 居cư 。 而nhi 坐tọa 視thị 父phụ 母mẫu 之chi 飢cơ 寒hàn 寥liêu 落lạc 。 汝nhữ 安an 則tắc 為vi 之chi 。

真chân 友hữu

中trung 峰phong 大đại 師sư 警cảnh 策sách 。 有hữu 參tham 禪thiền 必tất 待đãi 尋tầm 師sư 友hữu 。 敢cảm 保bảo 工công 夫phu 一nhất 世thế 休hưu 。 又hựu 曰viết 。 縱túng/tung 饒nhiêu 達đạt 摩ma 與dữ 釋Thích 迦Ca 。 擬nghĩ 親thân 早tảo 已dĩ 成thành 窠khòa 臼cữu 。 此thử 醍đề 醐hồ 至chí 妙diệu 之chi 言ngôn 也dã 。 然nhiên 不bất 可khả 聞văn 於ư 下hạ 士sĩ 也dã 。 執chấp 此thử 言ngôn 而nhi 自tự 用dụng 自tự 專chuyên 。 不bất 復phục 知tri 取thủ 友hữu 之chi 益ích 。 則tắc 翻phiên 成thành 毒độc 藥dược 矣hĩ 。 取thủ 友hữu 非phi 難nạn/nan 。 得đắc 真chân 友hữu 為vi 難nạn/nan 。 飲ẩm 食thực 財tài 帛bạch 相tương/tướng 徵trưng 逐trục 者giả 。 惡ác 友hữu 也dã 。 善thiện 相tương/tướng 勸khuyến 。 惡ác 相tướng 規quy 者giả 。 好hảo/hiếu 友hữu 也dã 。 開khai 我ngã 以dĩ 正chánh 修tu 行hành 路lộ 。 示thị 我ngã 以dĩ 最Tối 上Thượng 乘Thừa 法pháp 。 為vi 我ngã 燈đăng 。 為vi 我ngã 眼nhãn 。 為vì 我ngã 導đạo 師sư 。 為vi 我ngã 醫y 王vương 者giả 。 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 友hữu 也dã 。 不bất 可khả 一nhất 日nhật 而nhi 遠viễn 離ly 者giả 也dã 。

傳truyền 燈đăng

傳truyền 燈đăng 錄lục 所sở 載tái 諸chư 師sư 。 如như 六lục 代đại 相tương/tướng 承thừa 。 五ngũ 燈đăng 分phần/phân 燄diệm 。 諸chư 大đại 尊tôn 宿túc 皆giai 天thiên 下hạ 古cổ 今kim 第đệ 一nhất 流lưu 人nhân 物vật 。 所sở 謂vị 始thỉ 知tri 周chu 孔khổng 外ngoại 。 別biệt 自tự 有hữu 英anh 豪hào 者giả 是thị 也dã 。 豈khởi 易dị 言ngôn 哉tai 。 而nhi 今kim 人nhân 或hoặc 得đắc 一nhất 知tri 半bán 見kiến 。 或hoặc 得đắc 些# 少thiểu 輕khinh 安an 。 便tiện 自tự 以dĩ 為vi 大đại 徹triệt 大đại 悟ngộ 。 而nhi 無vô 眼nhãn 長trưởng 老lão 又hựu 或hoặc 以dĩ 東đông 瓜qua 印ấn 子tử 印ấn 之chi 。 一nhất 盲manh 眾chúng 盲manh 。 非phi 徒đồ 無vô 益ích 而nhi 有hữu 害hại 。 可khả 勝thắng 悼điệu 歟# 。

續tục 原nguyên 教giáo 論luận

國quốc 初sơ 翰hàn 林lâm 待đãi 詔chiếu 沈trầm 士sĩ 榮vinh 居cư 士sĩ 作tác 續tục 原nguyên 教giáo 論luận 。 其kỳ 詳tường 品phẩm 名danh 儒nho 學học 佛Phật 一nhất 篇thiên 。 備bị 舉cử 唐đường 宋tống 諸chư 君quân 子tử 。 如như 白bạch 香hương 山sơn 。 蘇tô 內nội 翰hàn 。 至chí 裴# 丞thừa 相tương/tướng 。 楊dương 大đại 年niên 等đẳng 諸chư 公công 禪thiền 學học 淺thiển 深thâm 。 最tối 為vi 精tinh 覈# 。 其kỳ 言ngôn 曰viết 。 即tức 裴# 。 楊dương 諸chư 公công 。 不bất 云vân 無vô 悟ngộ 入nhập 。 而nhi 保bảo 養dưỡng 受thọ 持trì 則tắc 未vị 可khả 知tri 也dã 。 豈khởi 有hữu 身thân 居cư 名danh 利lợi 之chi 場tràng 。 又hựu 非phi 果quả 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 能năng 無vô 細tế 惑hoặc 流lưu 注chú 者giả 哉tai 。 游du 戲hí 法Pháp 門môn 者giả 。 固cố 不bất 必tất 論luận 矣hĩ 。 我ngã 輩bối 身thân 為vi 出xuất 家gia 兒nhi 者giả 。 試thí 靜tĩnh 思tư 之chi 。

護hộ 法Pháp

人nhân 知tri 佛Phật 法Pháp 外ngoại 護hộ 付phó 與dữ 王vương 臣thần 。 而nhi 未vị 知tri 僧Tăng 之chi 當đương 其kỳ 護hộ 者giả 。 不bất 可khả 以dĩ 不bất 慎thận 也dã 。 護hộ 法Pháp 有hữu 三tam 。 一nhất 曰viết 興hưng 崇sùng 梵Phạm 剎sát 。 二nhị 曰viết 流lưu 通thông 大đại 教giáo 。 三tam 曰viết 獎tưởng 掖dịch 緇# 流lưu 。 曷hạt 言ngôn 乎hồ 慎thận 也dã 。 護hộ 剎sát 者giả 。 梵Phạm 剎sát 果quả 爾nhĩ 原nguyên 屬thuộc 寺tự 產sản 。 豪hào 強cường 占chiêm 焉yên 。 奪đoạt 而nhi 復phục 之chi 。 理lý 也dã 。 有hữu 如như 考khảo 諸chư 圖đồ 籍tịch 。 則tắc 疑nghi 似tự 不bất 明minh 。 傳truyền 之chi 遠viễn 久cửu 。 則tắc 張trương 王vương 互hỗ 易dị 。 以dĩ 勢thế 取thủ 之chi 。 可khả 乎hồ 。 喜hỷ 捨xả 名danh 為vi 吉cát 祥tường 地địa 。 力lực 不bất 敵địch 而nhi 與dữ 者giả 。 謂vị 之chi 冤oan 業nghiệp 藪tẩu 。 若nhược 僧Tăng 惟duy 勸khuyến 化hóa 。 有Hữu 力Lực 大Đại 人Nhân 。 以dĩ 恢khôi 復phục 舊cựu 剎sát 為vi 大đại 功công 德đức 主chủ 。 而nhi 不bất 思tư 佛Phật 固cố 等đẳng 視thị 眾chúng 生sanh 。 如như 羅La 睺Hầu 羅La 。 殃ương 民dân 建kiến 剎sát 。 即tức 廣quảng 踰du 千thiên 頃khoảnh 。 高cao 凌lăng 九cửu 霄tiêu 。 旃chiên 檀đàn 為vi 林lâm 。 珠châu 玉ngọc 為vi 飾sức 。 佛Phật 所sở 悲bi 憐lân 而nhi 不bất 喜hỷ 者giả 也dã 。 有hữu 過quá 無vô 功công 。 不bất 可khả 不bất 慎thận 。 一nhất 也dã 。 護hộ 教giáo 者giả 。 其kỳ 所sở 著trước 述thuật 果quả 爾nhĩ 遠viễn 合hợp 佛Phật 心tâm 。 近cận 得đắc 經kinh 旨chỉ 。 贊tán 歎thán 而nhi 傳truyền 揚dương 之chi 理lý 也dã 。 有hữu 如như 外ngoại 道đạo 迂# 談đàm 胸hung 臆ức 偏thiên 見kiến 。 過quá 為vi 稱xưng 譽dự 。 可khả 乎hồ 。 若nhược 僧Tăng 惟duy 乞khất 諸chư 名danh 公công 作tác 序tự 作tác 跋bạt 。 而nhi 不bất 思tư 疑nghi 誤ngộ 後hậu 學học 。 有hữu 過quá 無vô 功công 。 不bất 可khả 不bất 慎thận 。 二nhị 也dã 。 護hộ 僧Tăng 者giả 。 其kỳ 僧Tăng 果quả 爾nhĩ 真chân 參tham 實thật 悟ngộ 。 具cụ 大đại 知tri 見kiến 者giả 。 尊tôn 而nhi 禮lễ 之chi 。 實thật 心tâm 實thật 行hạnh 。 操thao 持trì 敦đôn 確xác 者giả 。 信tín 而nhi 近cận 之chi 。 理lý 也dã 。 有hữu 如như 虗hư 頭đầu 禪thiền 客khách 。 下hạ 劣liệt 庸dong 流lưu 。 亦diệc 尊tôn 之chi 信tín 之chi 。 可khả 乎hồ 。 若nhược 僧Tăng 惟duy 親thân 附phụ 貴quý 門môn 。 糞phẩn 其kỳ 覆phú 庇tí 。 而nhi 緜# 纊khoáng 錦cẩm 繡tú 以dĩ 裹khỏa 癰ung 疽thư 。 祇kỳ 益ích 其kỳ 毒độc 。 有hữu 過quá 無vô 功công 。 不bất 可khả 不bất 慎thận 。 三tam 也dã 。 是thị 則tắc 王vương 臣thần 護hộ 法Pháp 而nhi 僧Tăng 壞hoại 法pháp 也dã 。 悲bi 夫phu 。

頌tụng 古cổ 拈niêm 古cổ (# 一nhất )#

或hoặc 問vấn 。 古cổ 人nhân 皆giai 有hữu 頌tụng 古cổ 拈niêm 古cổ 。 子tử 獨độc 無vô 。 何hà 也dã 。

答đáp 曰viết 。

不bất 敢cảm 也dã 。 古cổ 人nhân 大đại 徹triệt 大đại 悟ngộ 之chi 後hậu 。 吐thổ 半bán 偈kệ 。 發phát 片phiến 言ngôn 。 皆giai 從tùng 真chân 實thật 心tâm 地địa 大đại 光quang 明minh 藏tạng 。 中trung 自tự 然nhiên 流lưu 出xuất 。 不bất 假giả 思tư 惟duy 。 不bất 煩phiền 造tạo 作tác 。 今kim 人nhân 能năng 如như 是thị 乎hồ 。 國quốc 初sơ 尊tôn 宿túc 言ngôn 公công 案án 有hữu 二nhị 等đẳng 。 如như 狗cẩu 子tử 佛Phật 性tánh 。 萬vạn 法pháp 歸quy 一nhất 之chi 類loại 是thị 一nhất 等đẳng 。 又hựu 有hữu 最tối 後hậu 極cực 則tắc 誵# 訛ngoa 。 謂vị 之chi 腦não 後hậu 一nhất 槌chùy 。 極cực 為vi 難nạn/nan 透thấu 。 予# 於ư 前tiền 狗cẩu 子tử 。 萬vạn 法pháp 尚thượng 未vị 能năng 無vô 疑nghi 。 何hà 況huống 最tối 後hậu 。 故cố 不bất 敢cảm 恣tứ 其kỳ 臆ức 見kiến 。 妄vọng 為vi 拈niêm 頌tụng 也dã 。

頌tụng 古cổ 拈niêm 古cổ (# 二nhị )#

或hoặc 曰viết 。 子tử 其kỳ 謙khiêm 乎hồ 。 蓋cái 能năng 而nhi 示thị 之chi 以dĩ 不bất 能năng 乎hồ 。 曰viết 。 非phi 謙khiêm 也dã 。 是thị 真chân 語ngữ 。 實thật 語ngữ 也dã 。 楞lăng 伽già 示thị 宗tông 說thuyết 二nhị 通thông 。 而nhi 教giáo 多đa 顯hiển 義nghĩa 。 宗tông 多đa 密mật 義nghĩa 。 故cố 又hựu 云vân 無vô 義nghĩa 味vị 語ngữ 。 予# 於ư 教giáo 之chi 深thâm 玄huyền 者giả 。 猶do 未vị 能năng 盡tận 通thông 也dã 。 而nhi 況huống 於ư 宗tông 門môn 中trung 語ngữ 乎hồ 。

復phục 次thứ 。 宗tông 門môn 問vấn 答đáp 機cơ 緣duyên 。 雖tuy 云vân 無vô 義nghĩa 味vị 語ngữ 。 然nhiên 有hữu 猶do 存tồn 少thiểu 分phần 義nghĩa 路lộ 可khả 思tư 議nghị 者giả 。 有hữu 絕tuyệt 無vô 義nghĩa 路lộ 。 似tự 無vô 孔khổng 鐵thiết 槌chùy 不bất 可khả 鑽toàn 刺thứ 者giả 。 有hữu 似tự 太thái 虗hư 空không 不bất 可khả 捉tróc 摸mạc 者giả 。 有hữu 似tự 鐵thiết 蒺tất 藜# 不bất 可khả 咬giảo 嚼tước 者giả 。 有hữu 似tự 大đại 火hỏa 聚tụ 不bất 可khả 近cận 傍bàng 者giả 。 有hữu 似tự 赫hách 日nhật 輪luân 不bất 可khả 著trước 眼nhãn 者giả 。 有hữu 似tự 砒# 霜sương 鴆chậm 羽vũ 不bất 可khả 沾triêm 唇thần 者giả 。 安an 得đắc 妄vọng 議nghị 。 略lược 舉cử 古cổ 人nhân 一nhất 二nhị 。 世Thế 尊Tôn 拈niêm 花hoa 。 迦Ca 葉Diếp 破phá 顏nhan 微vi 笑tiếu 。 我ngã 今kim 已dĩ 能năng 。 冥minh 會hội 佛Phật 心tâm 如như 迦Ca 葉Diếp 否phủ/bĩ 。 客khách 誦tụng 金kim 剛cang 。 六lục 祖tổ 即tức 時thời 契khế 悟ngộ 。 我ngã 今kim 已dĩ 能năng 。 頓đốn 了liễu 深thâm 經Kinh 如như 六lục 祖tổ 否phủ/bĩ 。 臨lâm 濟tế 見kiến 大đại 愚ngu 而nhi 曰viết 黃hoàng 檗# 佛Phật 法Pháp 無vô 多đa 子tử 。 我ngã 今kim 已dĩ 能năng 。 實thật 見kiến 得đắc 無vô 多đa 子tử 否phủ/bĩ 。 趙triệu 州châu 八bát 十thập 行hành 脚cước 。 曰viết 祇kỳ 為vi 心tâm 頭đầu 未vị 悄# 然nhiên 。 我ngã 今kim 已dĩ 能năng 。 心tâm 頭đầu 悄# 然nhiên 否phủ/bĩ 。 香hương 巖nham 擊kích 竹trúc 有hữu 聲thanh 。 而nhi 曰viết 一nhất 擊kích 忘vong 所sở 知tri 。 我ngã 今kim 已dĩ 能năng 。 忘vong 所sở 知tri 否phủ/bĩ 。 靈linh 雲vân 見kiến 桃đào 花hoa 而nhi 曰viết 直trực 至chí 如như 今kim 更cánh 不bất 疑nghi 。 我ngã 今kim 已dĩ 能năng 。 的đích 的đích 到đáo 不bất 疑nghi 之chi 地địa 否phủ/bĩ 。 高cao 峰phong 被bị 雪tuyết 巖nham 問vấn 正chánh 睡thụy 著trước 無vô 夢mộng 時thời 主chủ 人nhân 。 不bất 能năng 答đáp 。 我ngã 今kim 已dĩ 能năng 。 答đáp 斯tư 問vấn 否phủ/bĩ 。 又hựu 三tam 年niên 而nhi 於ư 枕chẩm 子tử 落lạc 地địa 處xứ 大đại 悟ngộ 。 我ngã 今kim 已dĩ 能năng 。 有hữu 此thử 大đại 悟ngộ 否phủ/bĩ 。 如như 此thử 類loại 者giả 。 不bất 可khả 勝thắng 舉cử 。 倘thảng 有hữu 一nhất 未vị 明minh 。 其kỳ 餘dư 皆giai 未vị 必tất 明minh 。 如như 兜Đâu 率Suất 悅duyệt 公công 之chi 謂vị 張trương 無vô 盡tận 是thị 也dã 。 非phi 惟duy 古cổ 人nhân 。 即tức 今kim 人nhân 所sở 作tác 。 亦diệc 不bất 敢cảm 輕khinh 評bình 其kỳ 是thị 非phi 而nhi 漫mạn 為vi 之chi 貶biếm 駁bác 也dã 。 何hà 也dã 。 人nhân 坐tọa 於ư 堂đường 上thượng 。 方phương 能năng 辨biện 堂đường 下hạ 人nhân 曲khúc 直trực 。 又hựu 未vị 曾tằng 繫hệ 籍tịch 聖thánh 賢hiền 故cố 也dã 。 嗟ta 乎hồ 。 錯thác 答đáp 一nhất 轉chuyển 語ngữ 。 墮đọa 野dã 狐hồ 身thân 百bách 劫kiếp 。 笑tiếu 明minh 眼nhãn 人nhân 答đáp 話thoại 。 倒đảo 屙# 三tam 十thập 年niên 。 覆phú 轍triệt 昭chiêu 然nhiên 。 可khả 弗phất 慎thận 諸chư 。

出xuất 家gia 利lợi 益ích

古cổ 德đức 云vân 。 最tối 勝thắng 兒nhi 。 出xuất 家gia 好hảo/hiếu 。 俗tục 有hữu 恆hằng 言ngôn 曰viết 。 一nhất 子tử 出xuất 家gia 。 九cửu 族tộc 生sanh 天thiên 。 此thử 皆giai 贊tán 歎thán 出xuất 家gia 而nhi 未vị 明minh 言ngôn 出xuất 家gia 之chi 所sở 以dĩ 為vi 利lợi 益ích 也dã 。 豈khởi 曰viết 不bất 耕canh 不bất 織chức 而nhi 有hữu 自tự 然nhiên 。 衣y 食thực 之chi 為vi 利lợi 益ích 乎hồ 。 豈khởi 曰viết 不bất 買mãi 宅trạch 。 不bất 賃nhẫm 房phòng 。 而nhi 有hữu 自tự 然nhiên 。 安an 居cư 之chi 為vi 利lợi 益ích 乎hồ 。 豈khởi 曰viết 王vương 臣thần 護hộ 法Pháp 。 信tín 施thí 恭cung 敬kính 。 上thượng 不bất 役dịch 於ư 官quan 。 下hạ 不bất 擾nhiễu 於ư 民dân 。 而nhi 有hữu 自tự 然nhiên 。 清thanh 閒gian/nhàn 逸dật 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 為vi 利lợi 益ích 乎hồ 。 古cổ 有hữu 偈kệ 曰viết 。 施thí 主chủ 一nhất 粒lạp 米mễ 。 大đại 似tự 須Tu 彌Di 山Sơn 。 若nhược 然nhiên 不bất 了liễu 道đạo 。 披phi 毛mao 戴đái 角giác 還hoàn 。 又hựu 曰viết 。 他tha 日nhật 閻diêm 老lão 子tử 與dữ 你nễ 打đả 算toán 飯phạn 錢tiền 。 看khán 你nễ 將tương 何hà 抵để 對đối 。 此thử 則tắc 出xuất 家gia 乃nãi 大đại 患hoạn 所sở 伏phục 。 而nhi 況huống 利lợi 益ích 乎hồ 哉tai 。 所sở 謂vị 出xuất 家gia 。 之chi 利lợi 益ích 者giả 。 以dĩ 其kỳ 破phá 煩phiền 惱não 。 斷đoạn 無vô 明minh 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 出xuất 生sanh 死tử 苦khổ 。 是thị 則tắc 天thiên 上thượng 人nhân 間gian 之chi 最tối 勝thắng 。 而nhi 父phụ 母mẫu 宗tông 族tộc 。 被bị 其kỳ 澤trạch 也dã 。 不bất 然nhiên 。 則tắc 雖tuy 富phú 積tích 千thiên 箱tương 。 貴quý 師sư 七thất 帝đế 。 何hà 利lợi 益ích 之chi 有hữu 。 吾ngô 實thật 大đại 憂ưu 大đại 懼cụ 。 而nhi 併tinh 以dĩ 告cáo 夫phu 同đồng 業nghiệp 者giả 。

三tam 難nạn/nan 淨tịnh 土độ

一nhất 人nhân 問vấn 。 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 以dĩ 足túc 指chỉ 按án 地địa 。 即tức 成thành 金kim 色sắc 世thế 界giới 。 佛Phật 具cụ 足túc 如như 是thị 神thần 力lực 。 何hà 不bất 即tức 變biến 此thử 娑sa 婆bà 土thổ 石thạch 諸chư 山sơn 。 穢uế 惡ác 充sung 滿mãn 之chi 處xứ 。 便tiện 成thành 七thất 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 之chi 極Cực 樂Lạc 國Quốc 。 乃nãi 必tất 令linh 眾chúng 生sanh 驅khu 馳trì 於ư 十thập 萬vạn 億ức 佛Phật 。 土thổ/độ 之chi 迢điều 迢điều 也dã 。 噫# 。 佛Phật 不bất 能năng 度độ 無vô 緣duyên 。 子tử 知tri 之chi 乎hồ 。 淨tịnh 緣duyên 感cảm 淨tịnh 土độ 。 眾chúng 生sanh 心tâm 不bất 淨tịnh 。 雖tuy 有hữu 淨tịnh 土độ 。 何hà 由do 得đắc 生sanh 。 喻dụ 如như 十Thập 善Thiện 生sanh 天thiên 。 即tức 變biến 地địa 獄ngục 為vi 天thiên 堂đường 。 而nhi 彼bỉ 十thập 惡ác 眾chúng 生sanh 。 如Như 來Lai 垂thùy 金kim 色sắc 臂tý 牽khiên 之chi 。 彼bỉ 終chung 不bất 能năng 。 一nhất 登đăng 其kỳ 閾quắc 也dã 。 是thị 故cố 剎sát 那na 金kim 色sắc 世thế 界giới 。 佛Phật 攝nhiếp 神thần 力lực 。 而nhi 依y 然nhiên 娑sa 婆bà 矣hĩ 。 又hựu 一nhất 人nhân 問vấn 。 經kinh 言ngôn 至chí 心tâm 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 一nhất 聲thanh 。 滅diệt 八bát 十thập 億ức 劫kiếp 。 生sanh 死tử 重trọng 罪tội 。 斯tư 言ngôn 論luận 事sự 乎hồ 。 論luận 理lý 乎hồ 。 噫# 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 皆giai 已dĩ 成thành 佛Phật 道Đạo 。 又hựu 云vân 。 禮lễ 佛Phật 一nhất 拜bái 。 從tùng 其kỳ 足túc 跟cân 至chí 金kim 剛cang 際tế 一nhất 塵trần 。 一nhất 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 位vị 。 今kim 正chánh 不bất 必tất 論luận 其kỳ 事sự 之chi 與dữ 理lý 。 但đãn 於ư 至chí 心tâm 二nhị 字tự 上thượng 著trước 倒đảo 。 惟duy 患hoạn 心tâm 之chi 不bất 至chí 。 勿vật 患hoạn 罪tội 之chi 不bất 滅diệt 。 事sự 如như 是thị 。 理lý 亦diệc 如như 是thị 。 理lý 如như 是thị 。 事sự 亦diệc 如như 是thị 。 何hà 足túc 疑nghi 也dã 。 又hựu 一nhất 人nhân 問vấn 。 有hữu 人nhân 一nhất 生sanh 精tinh 勤cần 念niệm 佛Phật 。 臨lâm 終chung 一nhất 念niệm 退thoái 悔hối 。 遂toại 不bất 得đắc 生sanh 。 有hữu 人nhân 一nhất 生sanh 積tích 惡ác 。 臨lâm 終chung 發phát 心tâm 念niệm 佛Phật 。 遂toại 得đắc 往vãng 生sanh 。 則tắc 善thiện 者giả 何hà 為vi 反phản 受thọ 虧khuy 。 而nhi 惡ác 者giả 何hà 為vi 反phản 得đắc 利lợi 也dã 。 噫# 。 積tích 惡ác 而nhi 臨lâm 終chung 正chánh 念niệm 者giả 。 千thiên 萬vạn 人nhân 中trung 之chi 一nhất 人nhân 耳nhĩ 。 苟cẩu 非phi 宿túc 世thế 善thiện 根căn 。 臨lâm 終chung 痛thống 苦khổ 逼bức 迫bách 。 昏hôn 迷mê 瞀# 亂loạn 。 何hà 由do 而nhi 能năng 發phát 起khởi 正chánh 念niệm 乎hồ 。 善thiện 人nhân 臨lâm 終chung 退thoái 悔hối 。 亦diệc 千thiên 萬vạn 人nhân 中trung 之chi 一nhất 人nhân 耳nhĩ 。 即tức 有hữu 之chi 。 必tất 其kỳ 一nhất 生sanh 念niệm 佛Phật 。 悠du 悠du 之chi 徒đồ 。 非phi 所sở 謂vị 精tinh 勤cần 者giả 。 精tinh 則tắc 心tâm 無vô 雜tạp 亂loạn 。 勤cần 則tắc 心tâm 無vô 間gian 歇hiết 。 何hà 由do 而nhi 生sanh 退thoái 悔hối 乎hồ 。 是thị 則tắc 為vi 惡ác 者giả 。 急cấp 宜nghi 修tu 省tỉnh 。 毋vô 妄vọng 想tưởng 臨lâm 終chung 有hữu 此thử 僥kiểu 倖hãnh 。 真chân 心tâm 求cầu 淨tịnh 土độ 者giả 。 但đãn 益ích 自tự 精tinh 勤cần 。 勿vật 憂ưu 臨lâm 終chung 之chi 退thoái 悔hối 也dã 。

世thế 夢mộng

古cổ 云vân 。 處xử 世thế 若nhược 大đại 夢mộng 。 經Kinh 云vân 。 卻khước 來lai 觀quán 世thế 間gian 。 猶do 如như 夢mộng 中trung 事sự 。 云vân 。 若nhược 云vân 如như 者giả 。 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 喻dụ 言ngôn 之chi 也dã 。 究cứu 極cực 而nhi 言ngôn 。 則tắc 真chân 夢mộng 也dã 。 非phi 喻dụ 也dã 。 人nhân 生sanh 自tự 少thiểu 而nhi 壯tráng 。 自tự 壯tráng 而nhi 老lão 。 自tự 老lão 而nhi 死tử 。 俄nga 而nhi 入nhập 一nhất 胞bào 胎thai 也dã 。 俄nga 而nhi 出xuất 一nhất 胞bào 胎thai 也dã 。 俄nga 而nhi 又hựu 入nhập 又hựu 出xuất 之chi 。 無vô 窮cùng 已dĩ 也dã 。 而nhi 生sanh 不bất 知tri 來lai 。 死tử 不bất 知tri 去khứ 。 蒙mông 蒙mông 然nhiên 。 冥minh 冥minh 然nhiên 。 千thiên 生sanh 萬vạn 劫kiếp 而nhi 不bất 自tự 知tri 也dã 。 俄nga 而nhi 沈trầm 地địa 獄ngục 。 俄nga 而nhi 為vi 鬼quỷ 。 為vi 畜súc 。 為vi 人nhân 。 為vi 天thiên 。 升thăng 而nhi 沈trầm 。 沈trầm 而nhi 升thăng 。 惶hoàng 惶hoàng 然nhiên 。 忙mang 忙mang 然nhiên 。 千thiên 生sanh 萬vạn 劫kiếp 而nhi 不bất 自tự 知tri 也dã 。 非phi 真chân 夢mộng 乎hồ 。 古cổ 詩thi 云vân 。 枕chẩm 上thượng 片phiến 時thời 春xuân 夢mộng 中trung 。 行hành 盡tận 江giang 南nam 數sổ 千thiên 里lý 。 今kim 被bị 利lợi 名danh 牽khiên 。 往vãng 返phản 於ư 萬vạn 里lý 者giả 。 豈khởi 必tất 枕chẩm 上thượng 為vi 然nhiên 也dã 。 故cố 知tri 莊trang 生sanh 夢mộng 蝴# 蝶# 。 其kỳ 未vị 夢mộng 蝴# 蝶# 時thời 亦diệc 夢mộng 也dã 。 夫phu 子tử 夢mộng 周chu 公công 。 其kỳ 未vị 夢mộng 周chu 公công 時thời 亦diệc 夢mộng 也dã 。 曠khoáng 大đại 劫kiếp 來lai 。 無vô 一nhất 時thời 一nhất 刻khắc 而nhi 不bất 在tại 夢mộng 中trung 也dã 。 破phá 盡tận 無vô 明minh 。 朗lãng 然nhiên 大đại 覺giác 曰viết 。 天thiên 上thượng 天thiên 下hạ 。 惟duy 吾ngô 獨độc 尊tôn 。 夫phu 是thị 之chi 謂vị 夢mộng 醒tỉnh 漢hán 。

一nhất 轉chuyển 語ngữ

先tiên 德đức 開khai 示thị 學học 人nhân 。 謂vị 。 我ngã 今kim 亦diệc 不bất 論luận 你nễ 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 。 神thần 通thông 。 辨biện 才tài 。 只chỉ 要yếu 你nễ 下hạ 一nhất 轉chuyển 語ngữ 諦đế 當đương 。 學học 人nhân 聞văn 此thử 。 便tiện 晝trú 夜dạ 學học 轉chuyển 語ngữ 。 錯thác 了liễu 也dã 。 既ký 一nhất 轉chuyển 語ngữ 如như 是thị 尊tôn 貴quý 。 如như 是thị 奇kỳ 特đặc 。 則tắc 知tri 定định 不bất 是thị 情tình 識thức 卜bốc 度độ 。 見kiến 解giải 依y 通thông 所sở 可khả 襲tập 取thủ 。 蓋cái 從tùng 真chân 實thật 大đại 徹triệt 大đại 悟ngộ 中trung 自tự 然nhiên 流lưu 出xuất 者giả 也dã 。 如như 其kỳ 向hướng 經kinh 教giáo 中trung 。 向hướng 古cổ 人nhân 問vấn 答đáp 機cơ 緣duyên 中trung 。 以dĩ 聰thông 明minh 小tiểu 智trí 摸mạc 倣# 穿xuyên 鑿tạc 。 取thủ 辨biện 於ư 口khẩu 。 非phi 不bất 語ngữ 句cú 尖tiêm 新tân 。 其kỳ 實thật 隔cách 靴ngoa 抓trảo 癢dạng 。 直trực 饒nhiêu 一nhất 剎sát 那na 下hạ 恆Hằng 河Hà 沙sa 數số 轉chuyển 語ngữ 。 與dữ 自tự 己kỷ 有hữu 何hà 交giao 涉thiệp 。 今kim 莫mạc 管quản 轉chuyển 語ngữ 諦đế 當đương 不bất 諦đế 當đương 。 且thả 拋phao 向hướng 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 世thế 界giới 之chi 外ngoại 。 只chỉ 牢lao 守thủ 本bổn 參tham 。 密mật 密mật 用dụng 心tâm 。

時thời 時thời 不bất 捨xả 。 但đãn 得đắc 悟ngộ 徹triệt 時thời 。 豈khởi 愁sầu 無vô 語ngữ 。 吾ngô 雖tuy 鈍độn 根căn 。 不bất 敢cảm 不bất 勉miễn 。

本bổn 身thân 盧lô 舍xá 那na

僧Tăng 問vấn 古cổ 德đức 。 如như 何hà 是thị 本bổn 身thân 盧lô 舍xá 那na 。 答đáp 云vân 。 與dữ 我ngã 過quá 拂phất 子tử 來lai 。 俄nga 而nhi 曰viết 。 置trí 舊cựu 處xứ 。 僧Tăng 理lý 前tiền 問vấn 。 曰viết 。 古cổ 佛Phật 過quá 去khứ 久cửu 矣hĩ 。 又hựu 云vân 。 未vị 了liễu 之chi 人nhân 聽thính 一nhất 言ngôn 。 只chỉ 這giá 如như 今kim 誰thùy 動động 口khẩu 。 後hậu 人nhân 由do 此thử 以dĩ 。 舉cử 手thủ 動động 足túc 。 開khai 口khẩu 作tác 聲thanh 。 便tiện 為vi 真chân 佛Phật 。 是thị 則tắc 是thị 。 是thị 而nhi 實thật 不bất 是thị 。 所sở 謂vị 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 者giả 也dã 。 遂toại 將tương 柏# 樹thụ 子tử 。 麻ma 三tam 觔# 。 翠thúy 竹trúc 黃hoàng 花hoa 。 鳥điểu 銜hàm 猨viên 抱bão 等đẳng 。 一nhất 槩# 認nhận 去khứ 。 豈khởi 不bất 誤ngộ 哉tai 。 俱câu 胝chi 遇ngộ 問vấn 。 即tức 豎thụ 一nhất 指chỉ 。 魯lỗ 祖tổ 見kiến 僧Tăng 。 回hồi 身thân 面diện 壁bích 。 昔tích 人nhân 道đạo 我ngã 若nhược 看khán 見kiến 。 抝# 折chiết 指chỉ 頭đầu 。 予# 亦diệc 云vân 待đãi 渠cừ 回hồi 身thân 。 攔lan 胸hung 踏đạp 倒đảo 。

宗tông 門môn 語ngữ 不bất 可khả 亂loạn 擬nghĩ

古cổ 人nhân 大đại 悟ngộ 之chi 後hậu 。 橫hoạnh/hoành 說thuyết 豎thụ 說thuyết 。 正chánh 說thuyết 反phản 說thuyết 。 顯hiển 說thuyết 密mật 說thuyết 。 一nhất 一nhất 契khế 佛Phật 心tâm 印ấn 。 皆giai 真chân 語ngữ 實thật 語ngữ 。 非phi 莊trang 生sanh 寓# 言ngôn 比tỉ 也dã 。 今kim 人nhân 心tâm 未vị 妙diệu 悟ngộ 。 而nhi 資tư 性tánh 聰thông 利lợi 。 辭từ 辨biện 捷tiệp 給cấp 者giả 。 窺khuy 看khán 諸chư 語ngữ 錄lục 中trung 問vấn 答đáp 機cơ 緣duyên 。 便tiện 能năng 摸mạc 倣# 。 只chỉ 貴quý 顛điên 倒đảo 異dị 常thường 。 可khả 喜hỷ 可khả 愕ngạc 。 以dĩ 眩huyễn 俗tục 目mục 。 如như 當đương 午ngọ 三tam 更cánh 。 夜dạ 半bán 日nhật 出xuất 。 山sơn 頭đầu 起khởi 浪lãng 。 海hải 底để 生sanh 塵trần 。 種chủng 種chủng 無vô 義nghĩa 味vị 語ngữ 。 信tín 口khẩu 亂loạn 發phát 。 諸chư 無vô 識thức 者giả 。 莫mạc 能năng 校giáo 勘khám 。 同đồng 聲thanh 讚tán 揚dương 。 彼bỉ 人nhân 久cửu 假giả 不bất 歸quy 。 亦diệc 謂vị 真chân 得đắc 。 甚thậm 至chí 一nhất 棒bổng 打đả 殺sát 與dữ 狗cẩu 子tử 喫khiết 。 者giả 裏lý 有hữu 祖tổ 師sư 麼ma 。 喚hoán 來lai 與dữ 我ngã 洗tẩy 脚cước 。 此thử 等đẳng 處xứ 亦diệc 復phục 無vô 忌kỵ 憚đạn 。 往vãng 往vãng 效hiệu 嚬tần 。 吁hu 。 妄vọng 談đàm 般Bát 若Nhã 。 罪tội 在tại 不bất 原nguyên 。 可khả 畏úy 哉tai 。

看khán 語ngữ 錄lục 須tu 求cầu 古cổ 人nhân 用dụng 心tâm 處xứ

凡phàm 看khán 古cổ 人nhân 語ngữ 錄lục 文văn 字tự 。 不bất 可khả 專chuyên 就tựu 一nhất 問vấn 一nhất 答đáp 。 一nhất 拈niêm 一nhất 頌tụng 。 機cơ 鋒phong 峻tuấn 利lợi 。 語ngữ 妙diệu 言ngôn 奇kỳ 處xứ 。 以dĩ 爽sảng 我ngã 心tâm 目mục 。 資tư 我ngã 談đàm 柄bính 。 須tu 窮cùng 究cứu 他tha 因nhân 何hà 到đáo 此thử 大đại 徹triệt 大đại 悟ngộ 田điền 地địa 。 其kỳ 中trung 自tự 敘tự 下hạ 手thủ 工công 夫phu 。 刻khắc 苦khổ 用dụng 心tâm 處xứ 。 遵tuân 而nhi 行hành 之chi 。 所sở 謂vị 何hà 不bất 依y 他tha 樣# 子tử 修tu 也dã 。 若nhược 但đãn 剽# 竊thiết 摸mạc 擬nghĩ 。 直trực 饒nhiêu 日nhật 久cửu 歲tuế 深thâm 。 口khẩu 滑hoạt 舌thiệt 便tiện 。 儼nghiễm 然nhiên 與dữ 古cổ 人nhân 亂loạn 真chân 。 亦diệc 只chỉ 是thị 剪tiễn 綵thải 之chi 花hoa 。 畫họa 紙chỉ 之chi 餅bính 。 成thành 得đắc 甚thậm 麼ma 邊biên 事sự 。

古cổ 玩ngoạn 入nhập 吾ngô 手thủ

今kim 人nhân 於ư 一nhất 彝# 一nhất 罌# 。 一nhất 書thư 一nhất 畫họa 。 其kỳ 遠viễn 在tại 上thượng 古cổ 者giả 。 出xuất 自tự 名danh 家gia 者giả 。 平bình 生sanh 歆# 慕mộ 而nhi 不bất 能năng 致trí 者giả 。 一nhất 旦đán 得đắc 之chi 。 則tắc 大đại 喜hỷ 過quá 望vọng 。 忻hãn 然nhiên 慰úy 曰viết 。 此thử 某mỗ 某mỗ 所sở 遞đệ 互hỗ 珍trân 藏tạng 者giả 。 今kim 幸hạnh 入nhập 吾ngô 手thủ 矣hĩ 。 曾tằng 不bất 思tư 曠khoáng 劫kiếp 以dĩ 來lai 無vô 酬thù 價giá 之chi 至chí 寶bảo 何hà 時thời 入nhập 吾ngô 手thủ 。 況huống 世thế 玩ngoạn 在tại 外ngoại 。 求cầu 未vị 必tất 獲hoạch 。 至chí 寶bảo 在tại 我ngã 。 求cầu 則tắc 得đắc 之chi 。 亦diệc 弗phất 思tư 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。

喜hỷ 怒nộ 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 未vị 發phát

予# 初sơ 入nhập 道đạo 。 憶ức 子tử 思tư 以dĩ 喜hỷ 。 怒nộ 。 哀ai 。 樂nhạo/nhạc/lạc 未vị 發phát 為vi 中trung 。 意ý 此thử 中trung 即tức 空không 劫kiếp 以dĩ 前tiền 自tự 己kỷ 也dã 。 既ký 而nhi 參tham 諸chư 楞lăng 嚴nghiêm 。 則tắc 云vân 。 縱túng 滅diệt 一nhất 切thiết 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 內nội 守thủ 幽u 閒gian 。 猶do 為vi 法pháp 塵trần 。 分phân 別biệt 影ảnh 事sự 。 夫phu 見kiến 聞văn 泯mẫn 。 覺giác 知tri 絕tuyệt 。 似tự 喜hỷ 。 怒nộ 。 哀ai 。 樂nhạo/nhạc/lạc 未vị 發phát 。 而nhi 曰viết 法pháp 塵trần 分phân 別biệt 者giả 。 何hà 也dã 。 意ý 根căn 也dã 。 法pháp 塵trần 也dã 。 根căn 與dữ 塵trần 對đối 順thuận 境cảnh 感cảm 而nhi 喜hỷ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 發phát 。 逆nghịch 境cảnh 感cảm 而nhi 怒nộ 與dữ 哀ai 發phát 。 是thị 意ý 根căn 分phân 別biệt 法pháp 塵trần 也dã 。 未vị 發phát 。 則tắc 塵trần 未vị 交giao 於ư 外ngoại 。 根căn 未vị 起khởi 於ư 內nội 。 寂tịch 然nhiên 悄# 然nhiên 。 應ưng 是thị 本bổn 體thể 不bất 知tri 向hướng 緣duyên 動động 境cảnh 。 今kim 緣duyên 靜tĩnh 境cảnh 。 向hướng 緣duyên 法pháp 塵trần 之chi 麤thô 分phân 別biệt 也dã 。 今kim 亦diệc 法pháp 塵trần 之chi 細tế 分phân 別biệt 也dã 。 皆giai 影ảnh 事sự 也dã 。 非phi 真chân 實thật 也dã 。 謂vị 之chi 幽u 閒gian/nhàn 。 特đặc 幽u 勝thắng 顯hiển 。 閒gian/nhàn 勝thắng 閙náo 耳nhĩ 。 空không 劫kiếp 以dĩ 前tiền 自tự 己kỷ 尚thượng 隔cách 遠viễn 在tại 。 此thử 處xứ 更cánh 當đương 諦đế 審thẩm 精tinh 察sát 。 研nghiên 之chi 又hựu 研nghiên 。 窮cùng 之chi 又hựu 窮cùng 。 不bất 可khả 草thảo 草thảo 。

急cấp 參tham 急cấp 悟ngộ

放phóng 牛ngưu 居cư 士sĩ 。 古cổ 杭# 人nhân 。 余dư 氏thị 子tử 。 參tham 無vô 門môn 老lão 人nhân 。 得đắc 悟ngộ 於ư 宋tống 湻# 祐hựu 中trung 。 其kỳ 言ngôn 曰viết 。 大đại 聰thông 明minh 人nhân 纔tài 聞văn 此thử 事sự 。 便tiện 以dĩ 心tâm 意ý 識thức 領lãnh 解giải 。 所sở 以dĩ 認nhận 影ảnh 為vi 真chân 。 到đáo 臘lạp 月nguyệt 三tam 十thập 日nhật 眼nhãn 光quang 欲dục 落lạc 時thời 。 向hướng 閻diêm 老lão 子tử 道đạo 。 待đãi 我ngã 澄trừng 心tâm 攝nhiếp 念niệm 。 卻khước 與dữ 你nễ 去khứ 。 斷đoạn 不bất 可khả 也dã 。 須tu 是thị 急cấp 參tham 急cấp 悟ngộ 。 放phóng 牛ngưu 此thử 語ngữ 可khả 謂vị 喫khiết 緊khẩn 。 為vi 人nhân 若nhược 真chân 實thật 徹triệt 悟ngộ 者giả 。 平bình 日nhật 踏đạp 得đắc 牢lao 牢lao 固cố 固cố 。 穩ổn 穩ổn 當đương 當đương 。 不bất 動động 干can 戈qua 。 可khả 以dĩ 八bát 面diện 受thọ 敵địch 。 無vô 常thường 到đáo 來lai 。 安an 閒nhàn 自tự 如như 。 不bất 荒hoang 不bất 忙mang 。 不bất 怖bố 不bất 亂loạn 。 何hà 更cánh 待đãi 澄trừng 心tâm 攝nhiếp 念niệm 。 勉miễn 強cường/cưỡng 支chi 吾ngô 耶da 。 所sở 謂vị 急cấp 參tham 急cấp 悟ngộ 。 吾ngô 輩bối 當đương 力lực 圖đồ 之chi 。

厭yếm 喧huyên 求cầu 靜tĩnh

有hữu 習tập 靜tĩnh 者giả 。 獨độc 居cư 一nhất 室thất 。 稍sảo 有hữu 人nhân 聲thanh 。 便tiện 以dĩ 為vi 礙ngại 。 夫phu 人nhân 聲thanh 可khả 禁cấm 也dã 。 鴉# 鵲thước 噪táo 於ư 庭đình 則tắc 如như 之chi 何hà 。 鴉# 鵲thước 可khả 驅khu 也dã 。 虎hổ 豹báo 嘯khiếu 於ư 林lâm 則tắc 如như 之chi 何hà 。 虎hổ 豹báo 猶do 可khả 使sử 獵liệp 人nhân 捕bộ 之chi 也dã 。 風phong 嚮hướng 水thủy 流lưu 。 雷lôi 轟oanh 雨vũ 驟sậu 則tắc 如như 之chi 何hà 。 故cố 曰viết 。 愚ngu 人nhân 除trừ 境cảnh 不bất 除trừ 心tâm 。 智trí 者giả 除trừ 心tâm 不bất 除trừ 境cảnh 。 欲dục 除trừ 境cảnh 而nhi 境cảnh 卒thốt 不bất 可khả 除trừ 。 則tắc 道đạo 終chung 不bất 可khả 學học 矣hĩ 。 或hoặc 曰viết 。 世Thế 尊Tôn 不bất 知tri 五ngũ 百bách 車xa 聲thanh 。 蓋cái 禪thiền 定định 中trung 事sự 。 非phi 凡phàm 夫phu 所sở 能năng 。 然nhiên 則tắc 高cao 鳳phượng 讀đọc 書thư 。 不bất 知tri 驟sậu 雨vũ 漂phiêu 麥mạch 。 當đương 是thị 時thời 。 鳳phượng 所sở 入nhập 何hà 定định 。 不bất 咎cữu 志chí 之chi 不bất 堅kiên 。 而nhi 嫌hiềm 境cảnh 之chi 不bất 寂tịch 。 亦diệc 謬mậu 矣hĩ 哉tai 。

除trừ 日nhật

古cổ 人nhân 以dĩ 除trừ 日nhật 當đương 死tử 日nhật 。 蓋cái 一nhất 歲tuế 盡tận 處xứ 。 猶do 一nhất 生sanh 盡tận 處xứ 。 故cố 黃hoàng 檗# 垂thùy 示thị 云vân 。 預dự 先tiên 若nhược 打đả 不bất 徹triệt 。 臘lạp 月nguyệt 三tam 十thập 日nhật 到đáo 來lai 。 管quản 取thủ 你nễ 熱nhiệt 閙náo 。 然nhiên 則tắc 正chánh 月nguyệt 初sơ 一nhất 便tiện 理lý 會hội 除trừ 日nhật 事sự 不bất 為vi 早tảo 。 初sơ 生sanh 墮đọa 地địa 時thời 便tiện 理lý 會hội 死tử 日nhật 事sự 不bất 為vi 早tảo 。 那na 堪kham 荏nhẫm 荏nhẫm 苒nhiễm 苒nhiễm 。 悠du 悠du 揚dương 揚dương 。 不bất 覺giác 少thiểu 而nhi 壯tráng 。 壯tráng 而nhi 老lão 。 老lão 而nhi 死tử 。 況huống 更cánh 有hữu 不bất 及cập 壯tráng 且thả 老lão 者giả 。 豈khởi 不bất 重trọng/trùng 可khả 哀ai 哉tai 。 今kim 晚vãn 歲tuế 除trừ 。 應ưng 當đương 惕dịch 然nhiên 自tự 誓thệ 。 自tự 要yếu 不bất 可khả 明minh 年niên 依y 舊cựu 蹉sa 跎# 去khứ 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 此thử 打đả 徹triệt 二nhị 字tự 不bất 可khả 容dung 易dị 看khán 過quá 。 不bất 是thị 通thông 幾kỷ 本bổn 經kinh 論luận 當đương 得đắc 徹triệt 也dã 。 不bất 是thị 坐tọa 幾kỷ 炷chú 香hương 。 不bất 動động 不bất 搖dao 。 當đương 得đắc 徹triệt 也dã 。 不bất 是thị 解giải 幾kỷ 則tắc 古cổ 德đức 問vấn 答đáp 機cơ 緣duyên 。 作tác 幾kỷ 句cú 頌tụng 古cổ 拈niêm 古cổ 當đương 得đắc 徹triệt 也dã 。 不bất 是thị 酬thù 對đối 幾kỷ 句cú 口khẩu 頭đầu 三tam 昧muội 滑hoạt 溜# 當đương 得đắc 徹triệt 也dã 。 古cổ 人nhân 謂vị 於ư 此thử 事sự 。 洞đỗng 然nhiên 如như 桶# 底để 驟sậu 脫thoát 。 爽sảng 然nhiên 如như 大đại 夢mộng 得đắc 醒tỉnh 。 更cánh 無vô 纖tiêm 毫hào 疑nghi 處xứ 。 然nhiên 後hậu 可khả 耳nhĩ 。 嗟ta 乎hồ 。 敢cảm 不bất 努nỗ 力lực 。

念niệm 佛Phật 不bất 礙ngại 參tham 禪thiền

古cổ 謂vị 。 參tham 禪thiền 不bất 礙ngại 念niệm 佛Phật 。 念niệm 佛Phật 不bất 礙ngại 參tham 禪thiền 。 又hựu 云vân 。 不bất 許hứa 互hỗ 相tương 兼kiêm 帶đái 。 然nhiên 亦diệc 有hữu 禪thiền 兼kiêm 淨tịnh 土độ 者giả 。 如như 圓viên 照chiếu 本bổn 。 真chân 歇hiết 了liễu 。 永vĩnh 明minh 壽thọ 。 黃hoàng 龍long 新tân 。 慈từ 受thọ 深thâm 等đẳng 諸chư 師sư 。 皆giai 禪thiền 門môn 大đại 宗tông 匠tượng 。 而nhi 留lưu 心tâm 淨tịnh 土độ 。 不bất 礙ngại 其kỳ 禪thiền 。 故cố 知tri 參tham 禪thiền 人nhân 雖tuy 念niệm 念niệm 究cứu 自tự 本bổn 心tâm 。 而nhi 不bất 妨phương 發phát 願nguyện 。 願nguyện 命mạng 終chung 時thời 。 往vãng 生sanh 極cực 樂lạc 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 參tham 禪thiền 雖tuy 得đắc 箇cá 悟ngộ 處xứ 。 倘thảng 未vị 能năng 如như 諸chư 佛Phật 住trụ 常thường 寂tịch 光quang 。 又hựu 未vị 能năng 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 則tắc 盡tận 此thử 報báo 身thân 。 必tất 有hữu 生sanh 處xứ 。 與dữ 其kỳ 生sanh 人nhân 世thế 而nhi 親thân 近cận 明minh 師sư 。 孰thục 若nhược 生sanh 蓮liên 花hoa 而nhi 親thân 近cận 彌di 陀đà 之chi 為vi 勝thắng 乎hồ 。 然nhiên 則tắc 念niệm 佛Phật 不bất 惟duy 不bất 礙ngại 參tham 禪thiền 。 實thật 有hữu 益ích 於ư 參tham 禪thiền 也dã 。

心tâm 得đắc

以dĩ 耳nhĩ 聽thính 受thọ 而nhi 得đắc 者giả 。 不bất 如như 以dĩ 目mục 看khán 讀đọc 而nhi 得đắc 之chi 者giả 廣quảng 也dã 。 以dĩ 目mục 看khán 讀đọc 而nhi 得đắc 者giả 。 不bất 如như 以dĩ 心tâm 悟ngộ 明minh 而nhi 得đắc 之chi 者giả 極cực 其kỳ 廣quảng 也dã 。 以dĩ 心tâm 為vi 君quân 。 以dĩ 目mục 為vi 臣thần 。 以dĩ 耳nhĩ 為vi 佐tá 使sử 可khả 也dã 。 用dụng 目mục 當đương 心tâm 斯tư 下hạ 矣hĩ 。 用dụng 耳nhĩ 當đương 目mục 又hựu 下hạ 之chi 下hạ 矣hĩ 。

世thế 智trí 當đương 悟ngộ

智trí 有hữu 二nhị 。 有hữu 世thế 間gian 智trí 。 有hữu 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 世thế 智trí 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 博bác 學học 宏hoành 辭từ 。 長trường/trưởng 技kỹ 遠viễn 略lược 。 但đãn 以dĩ 多đa 智trí 多đa 解giải 而nhi 勝thắng 乎hồ 人nhân 者giả 是thị 也dã 。 二nhị 者giả 明minh 善thiện 惡ác 。 別biệt 邪tà 正chánh 。 行hành 其kỳ 所sở 當đương 行hành 。 而nhi 止chỉ 其kỳ 所sở 當đương 止chỉ 者giả 是thị 也dã 。 僅cận 得đắc 其kỳ 初sơ 。 是thị 謂vị 狂cuồng 智trí 。 當đương 墮đọa 三tam 塗đồ 。 兼kiêm 得đắc 其kỳ 後hậu 。 是thị 謂vị 正chánh 智trí 。 報báo 在tại 人nhân 天thiên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 德đức 勝thắng 才tài 。 謂vị 之chi 君quân 子tử 。 才tài 勝thắng 德đức 。 謂vị 之chi 小tiểu 人nhân 也dã 。 出xuất 世thế 間gian 智trí 亦diệc 二nhị 。 一nhất 者giả 善thiện 能năng 分phân 別biệt 。 如Như 來Lai 正Chánh 法Pháp 。 四Tứ 諦Đế 六Lục 度Độ 等đẳng 。 依y 而nhi 奉phụng 行hành 者giả 是thị 也dã 。 二nhị 者giả 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 。 如như 實thật 了liễu 了liễu 。 見kiến 自tự 本bổn 心tâm 者giả 是thị 也dã 。 僅cận 得đắc 其kỳ 初sơ 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 智trí 也dã 。 名danh 為vi 漸tiệm 入nhập 。 兼kiêm 得đắc 其kỳ 後hậu 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 上thượng 上thượng 智trí 也dã 。 乃nãi 名danh 頓đốn 超siêu 。

何hà 以dĩ 故cố 。 但đãn 得đắc 本bổn 。 莫mạc 愁sầu 末mạt 。 得đắc 末mạt 者giả 。 未vị 必tất 得đắc 本bổn 也dã 。 今kim 有hữu 乍sạ 得đắc 世thế 智trí 初sơ 分phần/phân 。 便tiện 謂vị 大đại 徹triệt 大đại 悟ngộ 者giả 。 何hà 謬mậu 昧muội 之chi 甚thậm 。

靜tĩnh 之chi 益ích

日nhật 間gian 有hữu 事sự 。 或hoặc 處xứ 分phần/phân 不bất 定định 。 睡thụy 去khứ 。 四tứ 五ngũ 更cánh 起khởi 坐tọa 。 是thị 非phi 可khả 否phủ/bĩ 忽hốt 自tự 了liễu 然nhiên 。 日nhật 間gian 錯thác 處xứ 於ư 此thử 悉tất 現hiện 。 乃nãi 知tri 爾nhĩ 來lai 不bất 得đắc 明minh 見kiến 心tâm 性tánh 。 皆giai 由do 忙mang 亂loạn 覆phú 卻khước 本bổn 體thể 耳nhĩ 。 古cổ 人nhân 云vân 。 靜tĩnh 見kiến 真Chân 如Như 性tánh 。 又hựu 云vân 。 性tánh 水thủy 澄trừng 清thanh 。 心tâm 珠châu 自tự 現hiện 。 豈khởi 虗hư 語ngữ 哉tai 。

佛Phật 經Kinh 不bất 可khả 不bất 讀đọc

予# 少thiểu 時thời 見kiến 前tiền 賢hiền 闢tịch 佛Phật 。 主chủ 先tiên 入nhập 之chi 言ngôn 。 作tác 矮ải 人nhân 之chi 視thị 。 罔võng 覺giác 也dã 。 偶ngẫu 於ư 戒giới 壇đàn 經kinh 肆tứ 請thỉnh 數số 卷quyển 經kinh 讀đọc 之chi 。 始thỉ 大đại 驚kinh 曰viết 。 不bất 讀đọc 如như 是thị 書thư 。 幾kỷ 虗hư 度độ 一nhất 生sanh 矣hĩ 。 今kim 人nhân 乃nãi 有hữu 自tự 少thiểu 而nhi 壯tráng 而nhi 老lão 而nhi 死tử 不bất 一nhất 過quá 目mục 者giả 。 可khả 謂vị 面diện 寶bảo 山sơn 而nhi 不bất 入nhập 者giả 也dã 。 又hựu 一nhất 類loại 。 雖tuy 讀đọc 之chi 。 不bất 過quá 採thải 其kỳ 辭từ 致trí 以dĩ 資tư 談đàm 柄bính 。 助trợ 筆bút 勢thế 。 自tự 少thiểu 而nhi 壯tráng 而nhi 老lão 而nhi 死tử 不bất 一nhất 究cứu 其kỳ 理lý 者giả 。 可khả 謂vị 入nhập 寶bảo 山sơn 而nhi 不bất 取thủ 者giả 也dã 。 又hựu 一nhất 類loại 。 雖tuy 討thảo 論luận 講giảng 演diễn 。 亦diệc 不bất 過quá 訓huấn 字tự 詁# 文văn 。 爭tranh 新tân 競cạnh 高cao 。 自tự 少thiểu 而nhi 壯tráng 而nhi 老lão 而nhi 死tử 不bất 一nhất 真chân 修tu 而nhi 實thật 踐tiễn 者giả 。 可khả 謂vị 取thủ 其kỳ 寶bảo 把bả 玩ngoạn 之chi 。 賞thưởng 鑑giám 之chi 。 懷hoài 之chi 袖tụ 之chi 。 而nhi 復phục 棄khí 之chi 者giả 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 一nhất 染nhiễm 識thức 田điền 。 終chung 成thành 道Đạo 種chủng 。 是thị 故cố 佛Phật 經Kinh 不bất 可khả 不bất 讀đọc 。

泰thái 首thủ 座tòa

或hoặc 謂vị 泰thái 首thủ 座tòa 刻khắc 香hương 坐tọa 脫thoát 。 九cửu 峰phong 不bất 許hứa 。 以dĩ 不bất 會hội 石thạch 霜sương 休hưu 去khứ 。 歇hiết 去khứ 。 寒hàn 灰hôi 枯khô 木mộc 去khứ 等đẳng 語ngữ 也dã 。 而nhi 紙chỉ 衣y 道đạo 者giả 能năng 去khứ 能năng 來lai 。 將tương 無vô 會hội 石thạch 霜sương 意ý 。 而nhi 洞đỗng 山sơn 亦diệc 不bất 許hứa 者giả 。 何hà 也dã 。 愚ngu 謂vị 紙chỉ 衣y 若nhược 果quả 已dĩ 出xuất 息tức 不bất 涉thiệp 眾chúng 緣duyên 。 入nhập 息tức 不bất 居cư 陰ấm 界giới 。 則tắc 去khứ 住trụ 自tự 由do 。 當đương 與dữ 洞đỗng 山sơn 作tác 愚ngu 癡si 齋trai 。 把bả 手thủ 共cộng 行hành 。 泰thái 何hà 可khả 及cập 。 如như 或hoặc 不bất 然nhiên 。 未vị 免miễn 是thị 弄lộng 精tinh 魂hồn 漢hán 。 古cổ 人nhân 所sở 謂vị 鬼quỷ 神thần 活hoạt 計kế 者giả 是thị 也dã 。 而nhi 泰thái 公công 卻khước 有hữu 真chân 實thật 定định 方phương 。 特đặc 其kỳ 耽đam 著trước 靜tĩnh 境cảnh 。 不bất 解giải 轉chuyển 身thân 一nhất 句cú 。 二nhị 者giả 病bệnh 則tắc 均quân 也dã 。 然nhiên 紙chỉ 衣y 虗hư 心tâm 。 就tựu 洞đỗng 山sơn 理lý 會hội 。 而nhi 泰thái 公công 奮phấn 然nhiên 長trường/trưởng 往vãng 。 自tự 失thất 大đại 利lợi 。 滿mãn 招chiêu 損tổn 。 謙khiêm 受thọ 益ích 。 學học 禪thiền 者giả 宜nghi 知tri 之chi 。

心tâm 之chi 精tinh 神thần 是thị 謂vị 聖thánh

孔khổng 叢tùng 子tử 云vân 。 心tâm 之chi 精tinh 神thần 是thị 謂vị 聖thánh 。 楊dương 慈từ 湖hồ 平bình 生sanh 學học 問vấn 以dĩ 是thị 為vi 宗tông 。 其kỳ 於ư 良lương 知tri 何hà 似tự 得đắc 無vô 合hợp 佛Phật 說thuyết 之chi 真chân 知tri 歟# 。 曰viết 。 精tinh 神thần 更cánh 淺thiển 於ư 良lương 知tri 。 均quân 之chi 水thủy 上thượng 波ba 耳nhĩ 。 惡ác 得đắc 為vi 真chân 知tri 乎hồ 哉tai 。 且thả 精tinh 神thần 二nhị 字tự 。 分phần/phân 言ngôn 之chi 。 則tắc 各các 有hữu 旨chỉ 。 合hợp 而nhi 成thành 文văn 。 則tắc 精tinh 魂hồn 神thần 識thức 之chi 謂vị 也dã 。 昔tích 人nhân 有hữu 言ngôn 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 生sanh 死tử 本bổn 。 癡si 人nhân 認nhận 作tác 本bổn 來lai 人nhân 者giả 是thị 也dã 。

僧Tăng 習tập

末Mạt 法Pháp 僧Tăng 有hữu 習tập 書thư 。 習tập 詩thi 。 習tập 尺xích 牘độc 語ngữ 。 而nhi 是thị 三tam 者giả 。 皆giai 士sĩ 大đại 夫phu 所sở 有hữu 事sự 。 士sĩ 大đại 夫phu 捨xả 之chi 不bất 習tập 而nhi 習tập 禪thiền 。 僧Tăng 反phản 習tập 其kỳ 所sở 捨xả 。 而nhi 於ư 己kỷ 分phần/phân 上thượng 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 置trí 之chi 度độ 外ngoại 。 何hà 顛điên 倒đảo 乃nãi 爾nhĩ 。

宗tông 門môn 問vấn 答đáp

古cổ 尊tôn 宿túc 家gia 相tương 見kiến 。 其kỳ 問vấn 答đáp 機cơ 緣duyên 。 或hoặc 無vô 義nghĩa 無vô 味vị 。 或hoặc 可khả 驚kinh 可khả 疑nghi 。 或hoặc 如như 罵mạ 如như 謔hước 。 而nhi 皆giai 自tự 真chân 參tham 實thật 悟ngộ 中trung 來lai 。 莫mạc 不bất 水thủy 乳nhũ 投đầu 。 函hàm 葢# 合hợp 。 無vô 一nhất 字tự 一nhất 句cú 浪lãng 施thí 也dã 。 後hậu 人nhân 無vô 知tri 效hiệu 嚬tần 。 則tắc 口khẩu 業nghiệp 不bất 小tiểu 。 譬thí 之chi 二nhị 同đồng 邑ấp 人nhân 。 千thiên 里lý 久cửu 別biệt 。 忽hốt 然nhiên 邂giải 逅cấu 。 相tương 對đối 作tác 鄉hương 語ngữ 。 隱ẩn 語ngữ 。 諺ngạn 語ngữ 。 傍bàng 人nhân 聽thính 之chi 。 亦diệc 復phục 無vô 義nghĩa 無vô 味vị 。 可khả 驚kinh 可khả 疑nghi 。 如như 罵mạ 如như 謔hước 。 而nhi 實thật 字tự 字tự 句cú 句cú 皆giai 衷# 曲khúc 之chi 談đàm 。 肝can 膈# 之chi 要yếu 也dã 。 傍bàng 人nhân 固cố 不bất 知tri 是thị 何hà 等đẳng 語ngữ 。 而nhi 二nhị 人nhân 默mặc 契khế 如như 水thủy 乳nhũ 。 如như 函hàm 葢# 矣hĩ 。 今kim 不bất 如như 緘giam 口khẩu 結kết 舌thiệt 。 但đãn 向hướng 本bổn 參tham 上thượng 著trước 力lực 。 祇kỳ 愁sầu 不bất 悟ngộ 。 不bất 愁sầu 悟ngộ 後hậu 無vô 語ngữ 。

聞văn 謗báng

經kinh 言ngôn 。 人nhân 之chi 謗báng 我ngã 也dã 。 出xuất 初sơ 一nhất 字tự 時thời 。 後hậu 字tự 未vị 生sanh 。 出xuất 後hậu 一nhất 字tự 時thời 。 初sơ 字tự 已dĩ 滅diệt 。 是thị 乃nãi 風phong 氣khí 鼓cổ 動động 。 全toàn 無vô 真chân 實thật 。 若nhược 因nhân 此thử 發phát 瞋sân 。 則tắc 鵲thước 噪táo 鴉# 鳴minh 皆giai 應ưng 發phát 瞋sân 矣hĩ 。 其kỳ 說thuyết 甚thậm 妙diệu 。 而nhi 或hoặc 謂vị 。 設thiết 彼bỉ 作tác 為vi 謗báng 詩thi 。 則tắc 一nhất 覽lãm 之chi 下hạ 字tự 字tự 具cụ 足túc 。 又hựu 永vĩnh 存tồn 不bất 滅diệt 。 將tương 何hà 法pháp 以dĩ 破phá 之chi 。 獨độc 不bất 思tư 白bạch 者giả 是thị 紙chỉ 。 黑hắc 者giả 是thị 墨mặc 。 何hà 者giả 是thị 謗báng 。 況huống 一nhất 字tự 一nhất 字tự 皆giai 篇thiên 韻vận 凑# 合hợp 而nhi 成thành 。 然nhiên 則tắc 置trí 一nhất 部bộ 篇thiên 韻vận 在tại 案án 。 是thị 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 謗báng 書thư 無vô 一nhất 時thời 不bất 現hiện 前tiền 也dã 。 何hà 惑hoặc 之chi 甚thậm 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 此thử 猶do 是thị 對đối 治trị 法Pháp 門môn 。 若nhược 知tri 我ngã 空không 。 誰thùy 受thọ 謗báng 者giả 。

菩Bồ 薩Tát 不bất 現hiện 今kim 時thời

竊thiết 怪quái 今kim 時thời 造tạo 業nghiệp 者giả 多đa 。 信tín 道đạo 者giả 寡quả 。 菩Bồ 薩Tát 既ký 度độ 生sanh 無vô 已dĩ 。 何hà 不bất 分phân 身thân 示thị 現hiện 。 化hóa 誘dụ 羣quần 迷mê 。 且thả 昔tích 佛Phật 法Pháp 東đông 流lưu 。 自tự 漢hán 魏ngụy 以dĩ 迄hất 宋tống 元nguyên 。 善Thiện 知Tri 識Thức 出xuất 世thế 若nhược 鱗lân 次thứ 。 然nhiên 元nguyên 季quý 國quốc 初sơ 猶do 見kiến 一nhất 二nhị 。 近cận 何hà 寥liêu 寥liêu 無vô 聞văn 。 如như 地địa 藏tạng 願nguyện 度độ 盡tận 眾chúng 生sanh 。 觀quán 音âm 稱xưng 無vô 剎sát 不bất 現hiện 。 豈khởi 其kỳ 忍nhẫn 遺di 未vị 度độ 之chi 生sanh 。 亦diệc 有hữu 不bất 現hiện 之chi 剎sát 耶da 。 久cửu 而nhi 思tư 之chi 。 乃nãi 知tri 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 願nguyện 度độ 生sanh 。 眾chúng 生sanh 無vô 緣duyên 。 則tắc 不bất 能năng 度độ 。 喻dụ 如như 月nguyệt 在tại 天thiên 上thượng 。 本bổn 無vô 絕tuyệt 水thủy 之chi 心tâm 。 水thủy 自tự 不bất 清thanh 。 月nguyệt 則tắc 不bất 現hiện 。 況huống 今kim 末Mạt 法Pháp 漸tiệm 深thâm 。 心tâm 垢cấu 彌di 甚thậm 。 菩Bồ 薩Tát 固cố 時thời 時thời 度độ 生sanh 。 而nhi 生sanh 無vô 受thọ 度độ 之chi 地địa 。 是thị 則tắc 臨lâm 濁trược 水thủy 而nhi 求cầu 明minh 月nguyệt 。 奚hề 可khả 得đắc 乎hồ 。

曹tào 溪khê 不bất 斷đoạn 思tư 想tưởng

有hữu 誦tụng 六lục 祖tổ 偈kệ 云vân 。 惠Huệ 能Năng 沒một 伎kỹ 倆lưỡng 。 不bất 斷đoạn 百bách 思tư 想tưởng 。 對đối 境cảnh 心tâm 數số 生sanh 。 菩Bồ 提Đề 作tác 麼ma 長trưởng 。 揚dương 揚dương 自tự 謂vị 得đắc 旨chỉ 。 便tiện 擬nghĩ 縱túng/tung 心tâm 任nhậm 身thân 。 一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 。 坐tọa 中trung 一nhất 居cư 士sĩ 斥xích 之chi 曰viết 。 大đại 師sư 此thử 偈kệ 。 藥dược 臥ngọa 龍long 能năng 斷đoạn 思tư 想tưởng 之chi 病bệnh 也dã 。 爾nhĩ 未vị 有hữu 是thị 病bệnh 。 妄vọng 服phục 是thị 藥dược 。 是thị 藥dược 反phản 成thành 病bệnh 。 善thiện 哉tai 言ngôn 乎hồ 。 今kim 更cánh 為vi 一nhất 喻dụ 。 曹tào 溪khê 之chi 不bất 斷đoạn 百bách 思tư 想tưởng 。 明minh 鏡kính 之chi 不bất 斷đoạn 萬vạn 像tượng 也dã 。 今kim 人nhân 之chi 不bất 斷đoạn 百bách 思tư 想tưởng 。 素tố 縑kiêm 之chi 不bất 斷đoạn 五ngũ 采thải 也dã 。 曹tào 溪khê 之chi 對đối 境cảnh 心tâm 數sổ 起khởi 。 空không 谷cốc 之chi 遇ngộ 呼hô 而nhi 聲thanh 起khởi 也dã 。 今kim 人nhân 之chi 對đối 境cảnh 心tâm 數sổ 起khởi 。 枯khô 木mộc 之chi 遇ngộ 火hỏa 而nhi 煙yên 起khởi 也dã 。 不bất 揣đoàn 己kỷ 而nhi 自tự 附phụ 於ư 先tiên 聖thánh 者giả 。 試thí 閒gian/nhàn 處xứ 一nhất 思tư 之chi 。

根căn 原nguyên 枝chi 葉diệp

末Mạt 法Pháp 人nhân 業nghiệp 經kinh 論luận 。 其kỳ 所sở 尚thượng 多đa 在tại 名danh 繁phồn 相tương/tướng 劇kịch 而nhi 難nạn/nan 為vi 記ký 持trì 者giả 。 義nghĩa 幽u 理lý 晦hối 而nhi 難nạn/nan 為vi 剖phẫu 析tích 者giả 。 文văn 隱ẩn 句cú 澀sáp 而nhi 難nạn/nan 為vi 銷tiêu 會hội 者giả 。 以dĩ 是thị 騁sính 辨biện 。 博bác 誇khoa 新tân 奇kỳ 。 而nhi 衲nạp 僧Tăng 脚cước 跟cân 下hạ 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 置trí 之chi 罔võng 聞văn 。 又hựu 寧ninh 知tri 彼bỉ 名danh 相tướng 。 義nghĩa 理lý 。 文văn 句cú 皆giai 從tùng 此thử 中trung 流lưu 出xuất 。 是thị 則tắc 攻công 枝chi 葉diệp 而nhi 昧muội 根căn 原nguyên 。 永vĩnh 嘉gia 所sở 以dĩ 浩hạo 歎thán 也dã 。 故cố 曰viết 。 但đãn 得đắc 本bổn 。 不bất 愁sầu 末mạt 。 祇kỳ 恐khủng 時thời 人nhân 於ư 此thử 信tín 不bất 及cập 。 放phóng 不bất 下hạ 耳nhĩ 。

種chủng 種chủng 法Pháp 門môn

譬thí 如như 王vương 師sư 討thảo 伐phạt 。 臨lâm 陣trận 格cách 鬬đấu 。 以dĩ 殺sát 賊tặc 為vi 全toàn 勝thắng 。 而nhi 殺sát 賊tặc 者giả 。 或hoặc 劍kiếm 或hoặc 槊sóc 。 或hoặc 槌chùy 或hoặc 戟kích 。 乃nãi 至chí 矢thỉ 石thạch 種chủng 種chủng 隨tùy 用dụng 。 唯duy 貴quý 精tinh 於ư 一nhất 技kỹ 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 例lệ 學học 人nhân 。 則tắc 無vô 明minh 惑hoặc 障chướng 如như 彼bỉ 賊tặc 人nhân 。 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn 。 如như 劍kiếm 槊sóc 等đẳng 。 破phá 滅diệt 惑hoặc 障chướng 如như 獲hoạch 全toàn 勝thắng 。 是thị 知tri 無vô 論luận 殺sát 具cụ 。 但đãn 取thủ 殺sát 賊tặc 。 賊tặc 既ký 殺sát 已dĩ 。 大đại 事sự 斯tư 畢tất 。 所sở 云vân 殺sát 具cụ 。 皆giai 過quá 河hà 筏phiệt 耳nhĩ 。 不bất 務vụ 其kỳ 大đại 而nhi 沾triêm 沾triêm 焉yên 。 謂vị 劍kiếm 能năng 殺sát 人nhân 。 槊sóc 不bất 能năng 殺sát 。 豈khởi 理lý 也dã 哉tai 。 參tham 禪thiền 者giả 譏cơ 念niệm 佛Phật 為vi 著trước 相tương/tướng 。 勵lệ 行hành 者giả 呵ha 修tu 定định 為vi 落lạc 空không 。 亦diệc 猶do 是thị 也dã 。 故cố 經Kinh 云vân 。 歸quy 元nguyên 無vô 二nhị 道đạo 。 方phương 便tiện 有hữu 多đa 門môn 。 先tiên 德đức 云vân 。 如như 人nhân 涉thiệp 遠viễn 。 以dĩ 到đáo 為vi 期kỳ 。 不bất 取thủ 途đồ 中trung 。 強cường/cưỡng 分phần/phân 難nan 易dị 。

生sanh 死tử 根căn 本bổn

黃hoàng 魯lỗ 直trực 曰viết 。 深thâm 求cầu 禪thiền 悅duyệt 。 照chiếu 破phá 生sanh 死tử 之chi 根căn 。 則tắc 憂ưu 畏úy 淫dâm 怒nộ 無vô 處xứ 著trước 脚cước 。 但đãn 枯khô 其kỳ 根căn 。 枝chi 葉diệp 自tự 瘁# 。 此thử 至chí 論luận 也dã 。 但đãn 未vị 明minh 言ngôn 孰thục 為vi 生sanh 死tử 根căn 者giả 。 又hựu 禪thiền 悅duyệt 下hạ 要yếu 緊khẩn 在tại 照chiếu 破phá 字tự 。 若nhược 得đắc 禪thiền 悅duyệt 。 便tiện 謂vị 至chí 足túc 。 則tắc 內nội 守thủ 幽u 閒gian 。 正chánh 生sanh 死tử 根căn 耳nhĩ 。 須tu 是thị 窮cùng 參tham 力lực 究cứu 。 了liễu 了liễu 見kiến 自tự 本bổn 性tánh 。 則tắc 生sanh 死tử 無vô 處xứ 著trước 脚cước 。 生sanh 死tử 無vô 處xứ 著trước 脚cước 。 憂ưu 畏úy 淫dâm 怒nộ 何hà 由do 而nhi 生sanh 。

智trí 慧tuệ

增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 經kinh 。 佛Phật 言ngôn 戒giới 律luật 成thành 就tựu 是thị 世thế 俗tục 常thường 數số 。 三tam 昧muội 成thành 就tựu 。 亦diệc 世thế 俗tục 常thường 數số 。 神thần 足túc 飛phi 行hành 。 成thành 就tựu 亦diệc 世thế 俗tục 常thường 數số 。 唯duy 智trí 慧tuệ 成thành 就tựu 。 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 則tắc 知tri 戒giới 定định 等đẳng 三tam 學học 。 布bố 施thí 等đẳng 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 唯duy 智trí 慧tuệ 最tối 重trọng 。 不bất 可khả 輕khinh 也dã 。 唯duy 智trí 慧tuệ 最tối 先tiên 。 不bất 可khả 後hậu 也dã 。 唯duy 智trí 慧tuệ 貫quán 徹triệt 。 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 不bất 可khả 等đẳng 也dã 。 經Kinh 云vân 。 因nhân 戒giới 生sanh 定định 。 因nhân 定định 發phát 慧tuệ 。 蓋cái 語ngữ 其kỳ 生sanh 發phát 之chi 次thứ 第đệ 。 然nhiên 而nhi 要yếu 當đương 知tri 所sở 重trọng/trùng 。 知tri 所sở 先tiên 。 知tri 所sở 貫quán 徹triệt 始thỉ 得đắc 。 雖tuy 然nhiên 。 此thử 智trí 慧tuệ 者giả 。 又hựu 非phi 聰thông 明minh 辨biện 才tài 之chi 謂vị 也dã 。 如như 前tiền 世thế 智trí 。 當đương 悟ngộ 中trung 說thuyết 。

行hành 脚cước 住trụ 山sơn

今kim 人nhân 見kiến 玄huyền 沙sa 不bất 越việt 嶺lĩnh 。 保bảo 福phước 不bất 度độ 關quan 。 即tức 便tiện 端đoan 拱củng 安an 居cư 。 眼nhãn 空không 四tứ 海hải 。 及cập 見kiến 雪tuyết 峰phong 三tam 登đăng 投đầu 子tử 。 九cửu 上thượng 洞đỗng 山sơn 。 趙triệu 州châu 八bát 旬tuần 行hành 脚cước 。 即tức 便tiện 奔bôn 南nam 走tẩu 北bắc 。 浪lãng 蕩đãng 一nhất 生sanh 。 斯tư 二nhị 者giả 皆giai 非phi 也dã 。 心tâm 地địa 未vị 明minh 。 正chánh 應ưng 千thiên 里lý 萬vạn 里lý 親thân 附phụ 知tri 識thức 。 何hà 得đắc 守thủ 愚ngu 空không 坐tọa 。 我ngã 慢mạn 自tự 高cao 。 既ký 為vi 生sanh 死tử 參tham 師sư 訪phỏng 道đạo 。 又hựu 何hà 得đắc 觀quán 山sơn 觀quán 水thủy 。 徒đồ 誇khoa 履lý 歷lịch 之chi 廣quảng 而nhi 已dĩ 哉tai 。 正chánh 因nhân 行hành 脚cước 之chi 士sĩ 自tự 不bất 如như 此thử 。

山sơn 色sắc

近cận 觀quán 山sơn 色sắc 。 蒼thương 然nhiên 其kỳ 青thanh 焉yên 如như 藍lam 也dã 。 遠viễn 觀quán 山sơn 色sắc 。 鬱uất 然nhiên 其kỳ 翠thúy 焉yên 如như 藍lam 之chi 成thành 靛# 也dã 。 山sơn 之chi 色sắc 果quả 變biến 乎hồ 。 山sơn 色sắc 如như 故cố 。 而nhi 目mục 力lực 有hữu 長trường 短đoản 也dã 。 自tự 近cận 而nhi 漸tiệm 遠viễn 焉yên 。 青thanh 易dị 為vi 翠thúy 。 自tự 遠viễn 而nhi 漸tiệm 近cận 焉yên 。 翠thúy 易dị 為vi 青thanh 。 是thị 則tắc 青thanh 以dĩ 緣duyên 會hội 而nhi 青thanh 。 翠thúy 以dĩ 緣duyên 會hội 而nhi 翠thúy 。 非phi 唯duy 翠thúy 之chi 為vi 幻huyễn 。 而nhi 青thanh 亦diệc 幻huyễn 也dã 。 蓋cái 萬vạn 法Pháp 皆giai 如như 是thị 矣hĩ 。

惺tinh 寂tịch

止Chỉ 觀Quán 之chi 貴quý 均quân 等đẳng 尚thượng 矣hĩ 。 聖thánh 人nhân 復phục 起khởi 。 不bất 能năng 易dị 矣hĩ 。 或hoặc 有hữu 稍sảo 緩hoãn 急cấp 於ư 其kỳ 間gian 者giả 曰viết 。 經kinh 言ngôn 因nhân 定định 發phát 慧tuệ 。 則tắc 止chỉ 為vi 要yếu 。 以dĩ 是thị 相tương/tướng 沿duyên 成thành 習tập 。 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 多đa 主chủ 寂tịch 靜tĩnh 。 唯duy 永vĩnh 嘉gia 既ký 為vi 惺tinh 惺tinh 寂tịch 寂tịch 。 寂tịch 寂tịch 惺tinh 惺tinh 之chi 說thuyết 。 以dĩ 明minh 均quân 等đẳng 。 而nhi 後hậu 文văn 曰viết 惺tinh 惺tinh 為vi 正chánh 。 寂tịch 寂tịch 為vi 助trợ 。 則tắc 迥huýnh 然nhiên 獨độc 得đắc 之chi 見kiến 。 從tùng 古cổ 至chí 今kim 。 無vô 道đạo 及cập 者giả 。 自tự 後hậu 宗tông 門môn 教giáo 人nhân 看khán 話thoại 。 以dĩ 期kỳ 徹triệt 悟ngộ 。 而nhi 妙diệu 喜hỷ 呵ha 默mặc 照chiếu 為vi 邪tà 禪thiền 。 正chánh 此thử 意ý 也dã 。 是thị 故cố 佛Phật 稱xưng 大đại 覺giác 。 眾chúng 生sanh 稱xưng 不bất 覺giác 。 覺giác 者giả 惺tinh 也dã 。 永vĩnh 嘉gia 之chi 旨chỉ 微vi 乎hồ 。

真chân 道Đạo 人Nhân 難nạn/nan

凡phàm 人nhân 造tạo 業nghiệp 者giả 百bách 。 而nhi 為vi 善thiện 者giả 一nhất 二nhị 。 為vi 善thiện 者giả 百bách 。 而nhi 向hướng 道đạo 者giả 一nhất 二nhị 。 向hướng 道đạo 者giả 百bách 。 而nhi 堅kiên 久cửu 者giả 一nhất 二nhị 。 堅kiên 久cửu 者giả 百bách 。 而nhi 堅kiên 之chi 又hựu 堅kiên 。 久cửu 之chi 又hựu 久cửu 。 直trực 至chí 菩Bồ 提Đề 。 心tâm 不bất 退thoái 轉chuyển 者giả 一nhất 二nhị 。 如như 是thị 最tối 後hậu 名danh 真chân 道Đạo 人Nhân 難nạn/nan 乎hồ 哉tai 。

楞lăng 嚴nghiêm

天thiên 如như 集tập 楞lăng 嚴nghiêm 會hội 解giải 。 或hoặc 曰viết 。 此thử 天thiên 如như 之chi 楞lăng 嚴nghiêm 。 非phi 釋Thích 迦Ca 之chi 楞lăng 嚴nghiêm 也dã 。 予# 謂vị 此thử 語ngữ 雖tuy 是thị 。 而nhi 新tân 學học 執chấp 此thử 。 遂toại 欲dục 盡tận 廢phế 古cổ 人nhân 註chú 疏sớ/sơ 。 則tắc 非phi 也dã 。 即tức 盡tận 廢phế 註chú 疏sớ/sơ 。 單đơn 存tồn 白bạch 文văn 。 獨độc 不bất 曰viết 此thử 釋Thích 迦Ca 之chi 楞lăng 嚴nghiêm 。 非phi 自tự 己kỷ 之chi 楞lăng 嚴nghiêm 乎hồ 。 則tắc 經kinh 可khả 廢phế 也dã 。 何hà 況huống 註chú 疏sớ/sơ 。 又hựu 不bất 曰viết 自tự 己kỷ 之chi 楞lăng 嚴nghiêm 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 乎hồ 。 則tắc 諸chư 子tử 百bách 家gia 。 乃nãi 至chí 樵tiều 歌ca 牧mục 唱xướng 皆giai 不bất 可khả 廢phế 也dã 。 何hà 況huống 註chú 疏sớ/sơ 。

悟ngộ 後hậu

溈# 山sơn 和hòa 尚thượng 云vân 。 如như 今kim 初sơ 心tâm 雖tuy 從tùng 緣duyên 得đắc 。 一nhất 念niệm 頓đốn 悟ngộ 自tự 理lý 。 尤vưu 有hữu 無vô 始thỉ 曠khoáng 劫kiếp 習tập 氣khí 未vị 能năng 頓đốn 淨tịnh 。 須tu 教giáo 渠cừ 淨tịnh 除trừ 現hiện 業nghiệp 流lưu 識thức 。 即tức 是thị 修tu 也dã 。 不bất 道đạo 別biệt 有hữu 法pháp 教giáo 渠cừ 修tu 行hành 趨xu 向hướng 。 溈# 山sơn 此thử 語ngữ 。 非phi 徹triệt 法pháp 源nguyên 底để 者giả 不bất 能năng 道đạo 。 今kim 稍sảo 有hữu 省tỉnh 覺giác 。 便tiện 謂vị 一nhất 生sanh 參tham 學học 事sự 畢tất 者giả 。 獨độc 何hà 歟# 。

去khứ 障chướng

修tu 行hành 去khứ 障chướng 。 亦diệc 有hữu 五ngũ 等đẳng 。 喻dụ 如như 一nhất 人nhân 之chi 身thân 。 五ngũ 重trọng/trùng 纏triền 裹khỏa 。 最tối 外ngoại 鐵thiết 甲giáp 。 次thứ 以dĩ 皮bì 裘cừu 。 次thứ 以dĩ 布bố 袍bào 。 次thứ 以dĩ 羅la 衫sam 。 又hựu 次thứ 貼# 肉nhục 極cực 以dĩ 輕khinh 綃tiêu 。 次thứ 第đệ 解giải 之chi 。 輕khinh 綃tiêu 俱câu 去khứ 。 方phương 是thị 本bổn 體thể 赤xích 歷lịch 自tự 身thân 也dã 。 行hành 人nhân 外ngoại 去khứ 粗thô 障chướng 。 去khứ 之chi 又hựu 去khứ 。 直trực 至chí 根căn 本bổn 無vô 明minh 極cực 微vi 細tế 障chướng 皆giai 悉tất 去khứ 盡tận 。 方phương 是thị 本bổn 體thể 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 也dã 。

禪thiền 佛Phật 相tương 爭tranh

二nhị 僧Tăng 遇ngộ 諸chư 途đồ 。 一nhất 參tham 禪thiền 。 一nhất 念niệm 佛Phật 。 參tham 禪thiền 者giả 。 謂vị 本bổn 來lai 無vô 佛Phật 。 無vô 可khả 念niệm 者giả 。 佛Phật 之chi 一nhất 字tự 。 吾ngô 不bất 喜hỷ 聞văn 。 念niệm 佛Phật 者giả 。 謂vị 西tây 方phương 有hữu 佛Phật 。 號hiệu 阿A 彌Di 陀Đà 。 憶ức 佛Phật 念niệm 佛Phật 。 必tất 定định 見kiến 佛Phật 。 執chấp 有hữu 執chấp 無vô 。 爭tranh 論luận 不bất 已dĩ 。 有hữu 少thiếu 年niên 過quá 而nhi 聽thính 焉yên 。 曰viết 。 兩lưỡng 君quân 所sở 言ngôn 皆giai 徐từ 六lục 擔đảm 板bản 耳nhĩ 。 二nhị 僧Tăng 叱sất 曰viết 。 爾nhĩ 俗tục 士sĩ 也dã 。 安an 知tri 佛Phật 法Pháp 。 少thiếu 年niên 曰viết 。 吾ngô 誠thành 俗tục 士sĩ 。 然nhiên 以dĩ 俗tục 士sĩ 為ví 喻dụ 而nhi 知tri 佛Phật 法Pháp 也dã 。 吾ngô 梨lê 園viên 子tử 也dã 。 於ư 戲hí 場tràng 中trung 。 或hoặc 為vi 君quân 。 或hoặc 為vi 臣thần 。 或hoặc 為vi 男nam 。 或hoặc 為vi 女nữ 。 或hoặc 為vi 善thiện 人nhân 。 或hoặc 為vi 惡ác 人nhân 。 而nhi 求cầu 其kỳ 所sở 謂vị 君quân 臣thần 。 男nam 女nữ 。 善thiện 惡ác 者giả 以dĩ 為vi 有hữu 。 則tắc 實thật 無vô 。 以dĩ 為vi 無vô 。 則tắc 實thật 有hữu 。 蓋cái 有hữu 是thị 即tức 無vô 而nhi 有hữu 。 無vô 是thị 即tức 有hữu 而nhi 無vô 。 有hữu 無vô 俱câu 非phi 真chân 。 而nhi 我ngã 則tắc 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 也dã 。 知tri 我ngã 常thường 住trụ 。 何hà 以dĩ 爭tranh 為vi 。 二nhị 僧Tăng 無vô 對đối 。

談đàm 宗tông

予# 未vị 出xuất 家gia 時thời 。 乍sạ 閱duyệt 宗tông 門môn 語ngữ 。 便tiện 以dĩ 情tình 識thức 摸mạc 擬nghĩ 與dữ 一nhất 座tòa 主chủ 書thư 。 左tả 縱túng/tung 右hữu 橫hoạnh/hoành 。 座tòa 主chủ 憚đạn 焉yên 。 出xuất 家gia 數số 年niên 後hậu 。 重trọng/trùng 會hội 座tòa 主chủ 於ư 一nhất 宿túc 菴am 。 勞lao 問vấn 間gian 。 見kiến 予# 專chuyên 志chí 淨tịnh 土độ 。 語ngữ 不bất 及cập 宗tông 。 矍quắc 然nhiên 曰viết 。 子tử 向hướng 日nhật 見kiến 地địa 超siêu 卓trác 。 今kim 反phản 卑ty 近cận 。 何hà 也dã 。 予# 笑tiếu 曰viết 。 諺ngạn 有hữu 之chi 初sơ 生sanh 牛ngưu 犢độc 不bất 畏úy 虎hổ 。 識thức 法pháp 者giả 懼cụ 。 君quân 知tri 之chi 乎hồ 。 座tòa 主chủ 不bất 答đáp 。

名danh 利lợi

榮vinh 名danh 厚hậu 利lợi 。 世thế 所sở 同đồng 競cạnh 。 而nhi 昔tích 賢hiền 謂vị 。 求cầu 之chi 既ký 不bất 可khả 得đắc 。 卻khước 之chi 亦diệc 不bất 可khả 免miễn 。 此thử 卻khước 之chi 不bất 可khả 免miễn 一nhất 語ngữ 最tối 極cực 玄huyền 妙diệu 。 處xử 世thế 者giả 當đương 深thâm 信tín 熟thục 玩ngoạn 。 蓋cái 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 人nhân 或hoặc 知tri 之chi 。 卻khước 不bất 可khả 免miễn 。 誰thùy 知tri 之chi 者giả 。 如như 知tri 其kỳ 不bất 可khả 免miễn 也dã 。 何hà 以dĩ 求cầu 為vi 。 又hựu 求cầu 之chi 未vị 得đắc 。 不bất 勝thắng 其kỳ 慍uấn 。 及cập 其kỳ 得đắc 之chi 。 不bất 勝thắng 其kỳ 喜hỷ 。 如như 知tri 其kỳ 不bất 可khả 免miễn 也dã 。 何hà 以dĩ 喜hỷ 為vi 。 又hựu 己kỷ 得đắc 則tắc 喜hỷ 。 他tha 人nhân 得đắc 之chi 則tắc 忌kỵ 。 如như 知tri 其kỳ 不bất 可khả 免miễn 也dã 。 何hà 以dĩ 忌kỵ 為vi 。 庶thứ 幾kỷ 達đạt 宿túc 緣duyên 之chi 自tự 致trí 。 了liễu 萬vạn 劫kiếp 之chi 如như 空không 。 而nhi 成thành 敗bại 利lợi 鈍độn 。 興hưng 味vị 蕭tiêu 然nhiên 矣hĩ 。 故cố 知tri 此thử 語ngữ 玄huyền 妙diệu 。

神thần 通thông

神thần 通thông 大đại 約ước 有hữu 三tam 。 一nhất 報báo 得đắc 。 一nhất 修tu 得đắc 。 一nhất 證chứng 得đắc 。 報báo 得đắc 者giả 。 福phước 業nghiệp 自tự 致trí 。 如như 諸chư 天thiên 皆giai 能năng 徹triệt 視thị 徹triệt 聽thính 。 及cập 鬼quỷ 亦diệc 有hữu 通thông 是thị 也dã 。 修tu 得đắc 者giả 。 習tập 學học 而nhi 成thành 。 如như 提Đề 婆Bà 達Đạt 多Đa 。 學học 神thần 通thông 於ư 阿A 難Nan 尊Tôn 者Giả 是thị 也dã 。 證chứng 得đắc 者giả 。 專chuyên 心tâm 學học 道Đạo 。 無vô 心tâm 學học 通thông 。 道đạo 具cụ 而nhi 通thông 自tự 具cụ 。 但đãn 遲trì 速tốc 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 如như 古cổ 今kim 諸chư 祖tổ 。 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 是thị 也dã 。 較giảo 而nhi 論luận 之chi 。 得đắc 道Đạo 不bất 患hoạn 無vô 通thông 。 得đắc 通thông 未vị 必tất 有hữu 道đạo 。 先tiên 德đức 有hữu 言ngôn 。 神thần 通thông 妙diệu 用dụng 不bất 如như 闍xà 黎lê 。 佛Phật 法Pháp 還hoàn 須tu 老lão 僧Tăng 。 意ý 有hữu 在tại 矣hĩ 。 試thí 為ví 喻dụ 之chi 。 世thế 間gian 官quan 人nhân 所sở 有hữu 爵tước 祿lộc 。 冠quan 服phục 。 府phủ 署thự 。 儀nghi 衛vệ 等đẳng 。 若nhược 神thần 通thông 。 然nhiên 而nhi 亦diệc 有hữu 三tam 種chủng 。 其kỳ 報báo 得đắc 者giả 如như 功công 勳huân 。 蔭ấm 襲tập 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 者giả 也dã 。 其kỳ 修tu 得đắc 者giả 。 人nhân 力lực 夤# 緣duyên 。 古cổ 人nhân 所sở 惡ác 不bất 由do 其kỳ 道đạo 者giả 是thị 也dã 。 其kỳ 證chứng 得đắc 者giả 。 道đạo 明minh 德đức 立lập 而nhi 位vị 自tự 隨tùy 之chi 。 仲trọng 尼ni 云vân 。 學học 也dã 祿lộc 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 是thị 也dã 。 是thị 三tam 者giả 勝thắng 劣liệt 可khả 知tri 也dã 。

大đại 豪hào 貴quý 人nhân

世thế 間gian 大đại 豪hào 貴quý 人nhân 。 多đa 從tùng 修tu 行hành 中trung 來lai 。 然nhiên 有hữu 三tam 等đẳng 。 其kỳ 一nhất 。 持trì 戒giới 修tu 福phước 。 而nhi 般Bát 若Nhã 正chánh 智trí 。 念niệm 念niệm 不bất 忘vong 。 則tắc 來lai 生sanh 雖tuy 處xứ 高cao 位vị 。 五ngũ 欲dục 具cụ 足túc 。 而nhi 心tâm 則tắc 時thời 時thời 在tại 道đạo 。 真chân 所sở 謂vị 有hữu 髮phát 僧Tăng 也dã 。 其kỳ 二nhị 。 持trì 戒giới 修tu 福phước 。 而nhi 般Bát 若Nhã 之chi 念niệm 稍sảo 疏sớ/sơ 。 則tắc 來lai 生sanh 遊du 戲hí 法Pháp 門môn 而nhi 已dĩ 。 其kỳ 三tam 。 持trì 戒giới 修tu 福phước 。 而nhi 於ư 般Bát 若Nhã 邈mạc 不bất 繫hệ 念niệm 。 則tắc 來lai 生sanh 為vi 順thuận 境cảnh 所sở 迷mê 。 背bối/bội 善thiện 從tùng 惡ác 。 甚thậm 而nhi 謗báng 佛Phật 毀hủy 法pháp 滅diệt 僧Tăng 者giả 有hữu 矣hĩ 。 鞠cúc 其kỳ 因Nhân 地Địa 。 則tắc 均quân 之chi 修tu 行hành 人nhân 耳nhĩ 。 而nhi 差sai 別biệt 如như 是thị 。 來lai 生sanh 更cánh 來lai 生sanh 。 其kỳ 差sai 別biệt 又hựu 何hà 如như 也dã 。 寒hàn 心tâm 哉tai 。

世thế 界giới

憶ức 昔tích 童đồng 子tử 時thời 。 戲hí 與dữ 諸chư 童đồng 子tử 相tương 問vấn 難nạn/nan 。 謂vị 。 天thiên 地địa 盡tận 處xứ 當đương 作tác 何hà 狀trạng 。 將tương 空không 。 然nhiên 皆giai 太thái 虗hư 歟# 。 則tắc 此thử 空không 者giả 又hựu 何hà 所sở 止chỉ 。 將tương 結kết 實thật 如như 垣viên 壁bích 歟# 。 則tắc 此thử 實thật 者giả 又hựu 何hà 所sở 止chỉ 。 諸chư 童đồng 子tử 無vô 以dĩ 應ưng 。 笑tiếu 而nhi 罷bãi 。 而nhi 予# 則tắc 隱ẩn 隱ẩn 礙ngại 於ư 胸hung 中trung 也dã 。 彼bỉ 山sơn 海hải 經kinh 。 所sở 謂vị 東đông 西tây 相tương/tướng 去khứ 二nhị 億ức 里lý 。 南nam 北bắc 相tương/tướng 去khứ 一nhất 億ức 五ngũ 萬vạn 里lý 。 祇kỳ 據cứ 一nhất 方phương 。 誠thành 管quản 窺khuy 而nhi 已dĩ 。 後hậu 閱duyệt 內nội 典điển 。 至chí 虗hư 空không 不bất 可khả 盡tận 。 世thế 界giới 不bất 可khả 盡tận 。 意ý 始thỉ 大đại 豁hoát 。 以dĩ 為vi 非phi 佛Phật 不bất 能năng 道đạo 。 嗟ta 乎hồ 此thử 未vị 易dị 言ngôn 也dã 。

心tâm 不bất 在tại 內nội

楞lăng 嚴nghiêm 徵trưng 心tâm 。 謂vị 心tâm 不bất 在tại 內nội 者giả 。 指chỉ 真chân 心tâm 也dã 。 若nhược 妄vọng 想tưởng 心tâm 。 則tắc 亦diệc 可khả 云vân 在tại 內nội 。 此thử 意ý 微vi 妙diệu 。 未vị 易dị 與dữ 不bất 知tri 者giả 道đạo 。 世thế 書thư 曰viết 。 心tâm 藏tạng 神thần 。 神thần 即tức 妄vọng 想tưởng 別biệt 名danh 。 其kỳ 所sở 稱xưng 心tâm 。 則tắc 肉nhục 團đoàn 之chi 謂vị 耳nhĩ 。 有hữu 義nghĩa 學học 輩bối 聞văn 予# 言ngôn 。 搖dao 首thủ 不bất 信tín 。 今kim 請thỉnh 以dĩ 事sự 明minh 之chi 。 人nhân 熟thục 寐mị 。 戲hí 以dĩ 物vật 壓áp 其kỳ 心tâm 。 則tắc 魘yểm 。 或hoặc 自tự 手thủ 誤ngộ 掩yểm 其kỳ 心tâm 。 亦diệc 魘yểm 。 又hựu 戲hí 畫họa 睡thụy 人nhân 面diện 。 有hữu 至chí 魘yểm 死tử 者giả 。 此thử 在tại 內nội 之chi 明minh 徵trưng 也dã 。 義nghĩa 學học 曰viết 。 如như 是thị 則tắc 真chân 妄vọng 成thành 二nhị 物vật 矣hĩ 。 曰viết 。 子tử 徒đồ 知tri 真chân 妄vọng 不bất 二nhị 。 不bất 知tri 真chân 妄vọng 一nhất 而nhi 常thường 二nhị 。 二nhị 而nhi 常thường 一nhất 也dã 。 不bất 觀quán 水thủy 與dữ 冰băng 乎hồ 。 水thủy 冰băng 不bất 二nhị 。 孰thục 不bất 知tri 之chi 。 而nhi 水thủy 既ký 成thành 冰băng 。 水thủy 流lưu 動động 而nhi 無vô 定định 方phương 。 冰băng 凝ngưng 實thật 而nhi 有hữu 常thường 所sở 。 真chân 無vô 方phương 。 妄vọng 有hữu 所sở 。 亦diệc 猶do 是thị 也dã 。 從tùng 真chân 起khởi 妄vọng 。 妄vọng 外ngoại 無vô 真chân 。 由do 水thủy 結kết 冰băng 。 冰băng 外ngoại 無vô 水thủy 。 故cố 其kỳ 體thể 常thường 一nhất 而nhi 用dụng 常thường 二nhị 也dã 。 義nghĩa 學học 曰viết 。 此thử 子tử 臆ức 見kiến 。 終chung 違vi 楞lăng 嚴nghiêm 。 有hữu 據cứ 則tắc 可khả 。 曰viết 。 有hữu 據cứ 。 據cứ 在tại 楞lăng 嚴nghiêm 。 諸chư 君quân 自tự 不bất 察sát 耳nhĩ 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 迷mê 為vi 心tâm 。 決quyết 定định 惑hoặc 為vi 。 色sắc 身thân 之chi 內nội 。 雖tuy 在tại 色sắc 身thân 之chi 內nội 。 不bất 妨phương 體thể 徧biến 十thập 方phương 。 正chánh 徧biến 十thập 方phương 之chi 時thời 。 不bất 妨phương 現hiện 在tại 身thân 內nội 。 此thử 意ý 妄vọng 想tưởng 破phá 盡tận 者giả 。 方phương 能năng 證chứng 之chi 。 吾ngô 與dữ 子tử 尚thượng 在tại 妄vọng 想tưởng 中trung 。 葛cát 藤đằng 且thả 止chỉ 。

出xuất 谷cốc 喻dụ

詩thi 咏# 鳥điểu 謂vị 出xuất 自tự 幽u 谷cốc 。 遷thiên 於ư 喬kiều 木mộc 。 蓋cái 別biệt 是thị 非phi 。 慎thận 取thủ 舍xá 之chi 論luận 。 昔tích 德đức 山sơn 作tác 青thanh 龍long 鈔sao 。 初sơ 以dĩ 為vi 三tam 祇kỳ 鍊luyện 修tu 。 乃nãi 得đắc 成thành 佛Phật 。 而nhi 南nam 方phương 魔ma 子tử 謂vị 一nhất 悟ngộ 了liễu 畢tất 。 吾ngô 當đương 往vãng 滅diệt 其kỳ 種chủng 。 以dĩ 報báo 佛Phật 恩ân 。 當đương 是thị 時thời 。 是thị 一nhất 片phiến 真chân 實thật 好hảo/hiếu 心tâm 。 耿# 耿# 於ư 懷hoài 。 特đặc 不bất 自tự 知tri 其kỳ 所sở 見kiến 之chi 謬mậu 耳nhĩ 。 及cập 夫phu 受thọ 指chỉ 教giáo 於ư 婆bà 子tử 。 親thân 見kiến 龍long 潭đàm 。 而nhi 積tích 歲tuế 所sở 寶bảo 所sở 重trọng/trùng 。 棄khí 之chi 如như 腐hủ 草thảo 。 故cố 能năng 終chung 成thành 大đại 器khí 。 震chấn 耀diệu 末Mạt 法Pháp 也dã 。 向hướng 使sử 封phong 滯trệ 臆ức 見kiến 。 我ngã 慢mạn 自tự 賢hiền 。 喻dụ 如như 窶lụ 人nhân 珍trân 祕bí 燕yên 石thạch 。 反phản 謗báng 賈cổ 胡hồ 。 謂vị 嫉tật 己kỷ 寶bảo 。 雖tuy 有hữu 百bách 婆bà 子tử 。 千thiên 龍long 潭đàm 。 其kỳ 將tương 若nhược 之chi 何hà 。

丸hoàn 餅bính 誑cuống 兒nhi

憶ức 在tại 家gia 時thời 。 一nhất 兒nhi 晚vãn 索sách 湯thang 餅bính 。

時thời 市thị 門môn 已dĩ 掩yểm 。 家gia 人nhân 無vô 以dĩ 應ưng 。 丸hoàn 米mễ 粉phấn 與dữ 之chi 。 啼đề 不bất 顧cố 。 其kỳ 母mẫu 恚khuể 甚thậm 。 予# 曰viết 。 易dị 事sự 耳nhĩ 。 取thủ 米mễ 丸hoàn 匾biển 之chi 。 兒nhi 入nhập 手thủ 。 啞á 然nhiên 而nhi 笑tiếu 。

時thời 謂vị 兒nhi 易dị 誑cuống 若nhược 此thử 。 因nhân 知tri 今kim 人nhân 輕khinh 淨tịnh 土độ 。 重trọng/trùng 禪thiền 宗tông 者giả 似tự 焉yên 。 語ngữ 以dĩ 丸hoàn 湯thang 餅bính 之chi 淨tịnh 土độ 則tắc 啼đề 。 易dị 以dĩ 匾biển 米mễ 丸hoàn 之chi 禪thiền 宗tông 則tắc 笑tiếu 。 此thử 真chân 與dữ 兒nhi 童đồng 之chi 見kiến 何hà 異dị 。 嗟ta 夫phu 。

好hảo/hiếu 名danh

人nhân 知tri 好hảo/hiếu 利lợi 之chi 害hại 。 而nhi 不bất 知tri 好hảo/hiếu 名danh 之chi 為vi 害hại 尤vưu 甚thậm 。 所sở 以dĩ 不bất 知tri 者giả 。 利lợi 之chi 害hại 。 麤thô 而nhi 易dị 見kiến 。 名danh 之chi 害hại 。 細tế 而nhi 難nan 知tri 也dã 。 故cố 稍sảo 知tri 自tự 好hảo/hiếu 者giả 。 便tiện 能năng 輕khinh 利lợi 。 至chí 於ư 名danh 。 非phi 大đại 賢hiền 大đại 智trí 不bất 能năng 免miễn 也dã 。 思tư 立lập 名danh 。 則tắc 故cố 為vi 詭quỷ 異dị 之chi 行hành 。 思tư 保bảo 名danh 。 則tắc 曲khúc 為vi 遮già 掩yểm 之chi 計kế 。 終chung 身thân 役dịch 役dịch 於ư 名danh 之chi 不bất 暇hạ 。 而nhi 暇hạ 治trị 身thân 心tâm 乎hồ 。 昔tích 一nhất 老lão 宿túc 言ngôn 。 舉cử 世thế 無vô 有hữu 不bất 好hảo/hiếu 名danh 者giả 。 因nhân 發phát 長trường 歎thán 。 坐tọa 中trung 一nhất 人nhân 作tác 而nhi 曰viết 。 誠thành 如như 尊tôn 諭dụ 。 不bất 好hảo/hiếu 名danh 者giả 。 惟duy 公công 一nhất 人nhân 而nhi 已dĩ 。 老lão 宿túc 欣hân 然nhiên 大đại 悅duyệt 解giải 頥# 。 不bất 知tri 己kỷ 為vi 所sở 賣mại 矣hĩ 。 名danh 關quan 之chi 難nạn/nan 破phá 。 如như 是thị 哉tai 。

看khán 忙mang

世thế 有hữu 家gia 業nghiệp 已dĩ 辦biện 者giả 。 於ư 歲tuế 盡tận 之chi 日nhật 。 安an 坐tọa 而nhi 觀quán 貧bần 人nhân 之chi 役dịch 役dịch 於ư 衣y 食thực 也dã 。 名danh 曰viết 看khán 忙mang 。 世thế 有hữu 科khoa 名danh 已dĩ 辦biện 者giả 。 於ư 大đại 比tỉ 之chi 日nhật 。 安an 坐tọa 而nhi 觀quán 士sĩ 人nhân 之chi 役dịch 役dịch 於ư 進tiến 取thủ 也dã 。 亦diệc 名danh 曰viết 看khán 忙mang 。 獨độc 不bất 曰viết 世thế 有hữu 惑hoặc 破phá 智trí 成thành 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 者giả 。 安an 坐tọa 而nhi 觀quán 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 之chi 役dịch 役dịch 於ư 輪luân 迴hồi 生sanh 死tử 也dã 。 非phi 所sở 謂vị 看khán 忙mang 乎hồ 。 吁hu 。 舉cử 世thế 在tại 忙mang 中trung 。 誰thùy 為vi 看khán 忙mang 者giả 。 古cổ 人nhân 云vân 。 老lão 僧Tăng 自tự 有hữu 安an 閒nhàn 法pháp 。 此thử 安an 閒nhàn 法pháp 。 可khả 易dị 言ngôn 哉tai 。 雖tuy 然nhiên 。 世thế 人nhân 以dĩ 閒gian/nhàn 看khán 忙mang 。 有hữu 矜căng 己kỷ 心tâm 。 無vô 憐lân 彼bỉ 心tâm 。 菩Bồ 薩Tát 看khán 忙mang 。 起khởi 大đại 慈từ 悲bi 心tâm 。 普phổ 覺giác 羣quần 迷mê 。 冀ký 彼bỉ 同đồng 得đắc 解giải 脫thoát 。 則tắc 二nhị 心tâm 迥huýnh 異dị 。 所sở 以dĩ 為vi 凡phàm 聖thánh 小tiểu 大đại 之chi 別biệt 。

無vô 義nghĩa 味vị 語ngữ

宗tông 門môn 答đáp 話thoại 有hữu 所sở 謂vị 無vô 義nghĩa 味vị 語ngữ 者giả 。 不bất 可khả 以dĩ 道Đạo 理lý 會hội 。 不bất 可khả 以dĩ 思tư 惟duy 通thông 故cố 也dã 。 後hậu 人nhân 以dĩ 思tư 惟duy 心tâm 強cưỡng 說thuyết 道Đạo 理lý 。 則tắc 愈dũ 說thuyết 愈dũ 遠viễn 。 豈khởi 惟duy 謬mậu 說thuyết 。 直trực 饒nhiêu 說thuyết 得đắc 極cực 是thị 。 亦diệc 只chỉ 如như 鸚anh 鵡vũ 學học 人nhân 語ngữ 而nhi 已dĩ 。 圓viên 悟ngộ 老lão 人nhân 曰viết 。 汝nhữ 但đãn 情tình 識thức 意ý 解giải 。 一nhất 切thiết 妄vọng 想tưởng 都đô 盡tận 。 自tự 然nhiên 於ư 這giá 裏lý 會hội 去khứ 。 此thử 先tiên 德đức 已dĩ 驗nghiệm 之chi 方phương 。 斷đoạn 非phi 虗hư 語ngữ 。 吾ngô 輩bối 所sở 當đương 深thâm 信tín 而nhi 力lực 行hành 者giả 也dã 。

得đắc 悟ngộ 人nhân 正chánh 宜nghi 。 往vãng 生sanh 淨tịnh 土độ

或hoặc 問vấn 。 某mỗ 甲giáp 向hướng 修tu 淨tịnh 土độ 。 有hữu 禪thiền 者giả 曰viết 。 但đãn 悟ngộ 自tự 佛Phật 即tức 己kỷ 。 何hà 必tất 外ngoại 求cầu 他tha 佛Phật 而nhi 願nguyện 往vãng 生sanh 。 此thử 意ý 如như 何hà 。 予# 謂vị 此thử 實thật 最tối 上thượng 開khai 示thị 。 但đãn 執chấp 之chi 亦diệc 能năng 有hữu 誤ngộ 。 請thỉnh 以dĩ 喻dụ 明minh 。 假giả 使sử 有hữu 人nhân 。 穎# 悟ngộ 同đồng 於ư 顏nhan 子tử 。 而nhi 百bách 里lý 千thiên 里lý 之chi 外ngoại 。 有hữu 聖thánh 如như 夫phu 子tử 者giả 。 倡xướng 道đạo 於ư 其kỳ 間gian 。 七thất 十thập 子tử 。 三tam 千thiên 賢hiền 。 相tương/tướng 與dữ 周chu 旋toàn 焉yên 。 汝nhữ 聞văn 其kỳ 名danh 。 往vãng 而nhi 見kiến 之chi 。 未vị 必tất 不bất 更cánh 有hữu 長trường/trưởng 處xứ 。 而nhi 自tự 恃thị 穎# 悟ngộ 。 拒cự 不bất 覲cận 謁yết 。 可khả 乎hồ 。 雖tuy 然nhiên 得đắc 悟ngộ 。 不bất 願nguyện 往vãng 生sanh 。 敢cảm 保bảo 老lão 兄huynh 未vị 悟ngộ 在tại 。 何hà 者giả 。 天thiên 如như 有hữu 言ngôn 。 汝nhữ 但đãn 未vị 悟ngộ 。 若nhược 悟ngộ 。 則tắc 汝nhữ 淨tịnh 土độ 之chi 生sanh 。 萬vạn 牛ngưu 不bất 能năng 挽vãn 矣hĩ 。 深thâm 矣hĩ 哉tai 言ngôn 乎hồ 。

親thân 師sư

古cổ 人nhân 心tâm 地địa 未vị 通thông 。 不bất 遠viễn 千thiên 里lý 求cầu 師sư 訪phỏng 道đạo 。 既ký 得đắc 真chân 師sư 。 於ư 是thị 抝# 折chiết 柱trụ 杖trượng 。 高cao 掛quải 鉢bát 囊nang 。 久cửu 久cửu 親thân 近cận 。 太thái 上thượng 則tắc 阿A 難Nan 一nhất 生sanh 侍thị 佛Phật 。 嗣tự 後hậu 歷lịch 代đại 諸chư 賢hiền 。 其kỳ 久cửu 參tham 知tri 識thức 者giả 。 未vị 易dị 悉tất 舉cử 。 只chỉ 如như 慈từ 明minh 老lão 人nhân 下hạ 二nhị 尊tôn 宿túc 。 一nhất 則tắc 楊dương 岐kỳ 輔phụ 佐tá 終chung 世thế 。 一nhất 則tắc 清thanh 素tố 執chấp 侍thị 一nhất 十thập 三tam 年niên 。 是thị 以dĩ 晨thần 咨tư 暮mộ 炙chích 。 浹# 耳nhĩ 洽hiệp 心tâm 。 終chung 得đắc 其kỳ 道đạo 。 以dĩ 成thành 大đại 器khí 。 而nhi 予# 出xuất 家gia 時thời 晚vãn 。 又hựu 色sắc 力lực 羸luy 弱nhược 。 氣khí 不bất 助trợ 志chí 。 先tiên 師sư 為vi 度độ 出xuất 家gia 。 便tiện 相tương/tướng 別biệt 去khứ 。 方phương 外ngoại 行hành 脚cước 。 所sở 到đáo 之chi 處xứ 。 或hoặc 阻trở 機cơ 會hội 。 或hoặc 罹li 病bệnh 緣duyên 。 皆giai 乍sạ 住trụ 而nhi 已dĩ 。 遂toại 至chí 今kim 日nhật 。 白bạch 首thủ 無vô 知tri 。 抱bão 愚ngu 守thủ 拙chuyết 。 嗟ta 乎hồ 。 予# 不bất 能năng 於ư 杏hạnh 壇đàn 泗# 水thủy 濟tế 濟tế 多đa 士sĩ 中trung 作tác 將tương 命mạng 童đồng 子tử 。 而nhi 乃nãi 於ư 三tam 家gia 村thôn 裏lý 充sung 教giáo 讀đọc 師sư 。 可khả 勝thắng 歎thán 哉tai 。

千thiên 僧Tăng 無vô 一nhất 衲nạp 子tử

龍long 興hưng 靖tĩnh 公công 受thọ 知tri 於ư 雪tuyết 峰phong 大đại 師sư 。 峰phong 記ký 靖tĩnh 云vân 。 汝nhữ 他tha 日nhật 住trụ 持trì 。 座tòa 下hạ 千thiên 僧Tăng 。 無vô 一nhất 衲nạp 子tử 。 後hậu 靖tĩnh 應ưng 錢tiền 王vương 之chi 請thỉnh 。 住trụ 持trì 龍long 興hưng 。 果quả 眾chúng 千thiên 餘dư 。 皆giai 三tam 藏tạng 誦tụng 習tập 之chi 徒đồ 而nhi 已dĩ 。 一nhất 如như 峰phong 記ký 。 昔tích 馬mã 大đại 師sư 得đắc 人nhân 之chi 多đa 。 其kỳ 成thành 大đại 器khí 者giả 至chí 八bát 十thập 八bát 人nhân 。 靖tĩnh 去khứ 馬mã 師sư 。 年niên 不bất 甚thậm 遠viễn 。 而nhi 衲nạp 子tử 之chi 難nan 得đắc 。 乃nãi 千thiên 中trung 罕# 見kiến 其kỳ 一nhất 。 況huống 今kim 時thời 乎hồ 。 人nhân 間gian 無vô 十Thập 善Thiện 則tắc 天thiên 類loại 衰suy 。 僧Tăng 中trung 無vô 衲nạp 子tử 則tắc 佛Phật 種chủng 斷đoạn 。 近cận 且thả 不bất 知tri 衲nạp 子tử 之chi 謂vị 何hà 也dã 。 法pháp 道đạo 伶# 仃# 。 如như 綫tuyến 欲dục 絕tuyệt 。 悲bi 夫phu 。

生sanh 日nhật

世thế 人nhân 生sanh 日nhật 。 設thiết 宴yến 會hội 。 張trương 音âm 樂nhạc 。 繪hội 圖đồ 畫họa 。 競cạnh 辭từ 賦phú 。 以dĩ 之chi 為vi 樂lạc 。 唐đường 文văn 皇hoàng 獨độc 不bất 為vi 。 可khả 謂vị 超siêu 越việt 常thường 情tình 矣hĩ 。 或hoặc 曰viết 。 是thị 日nhật 也dã 不bất 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 而nhi 誦tụng 經Kinh 禮lễ 懺sám 。 修tu 諸chư 福phước 事sự 。 則tắc 何hà 如như 。 曰viết 。 誠thành 善thiện 矣hĩ 。 欲dục 報báo 父phụ 母mẫu 劬cù 勞lao 。 生sanh 育dục 之chi 恩ân 。 及cập 滅diệt 己kỷ 躬cung 平bình 生sanh 。 所sở 作tác 之chi 業nghiệp 。 於ư 此thử 宜nghi 盡tận 心tâm 焉yên 。 然nhiên 末mạt 也dã 。 非phi 本bổn 也dã 。 先tiên 德đức 有hữu 言ngôn 。 父phụ 母mẫu 未vị 生sanh 前tiền 。 誰thùy 是thị 汝nhữ 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 是thị 日nhật 也dã 。 有hữu 能năng 不bất 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 正chánh 念niệm 觀quán 察sát 。 未vị 生sanh 前tiền 之chi 面diện 目mục 者giả 乎hồ 。 若nhược 於ư 此thử 廓khuếch 爾nhĩ 洞đỗng 明minh 。 則tắc 不bất 但đãn 報báo 此thử 身thân 之chi 父phụ 母mẫu 。 而nhi 累lũy 劫kiếp 之chi 親thân 恩ân 無vô 不bất 報báo 。 不bất 但đãn 滅diệt 現hiện 生sanh 之chi 業nghiệp 。 而nhi 多đa 生sanh 之chi 夙túc 障chướng 罔võng 弗phất 滅diệt 矣hĩ 。 罷bãi 人nhân 世thế 之chi 樂lạc 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 之chi 樂lạc 。 孝hiếu 矣hĩ 哉tai 。 若nhược 人nhân 乎hồ 。 偉# 矣hĩ 哉tai 。 若nhược 人nhân 乎hồ 。

年niên 少thiếu 閉bế 關quan

閉bế 關quan 之chi 說thuyết 。 古cổ 未vị 有hữu 也dã 。 後hậu 世thế 乃nãi 有hữu 之chi 。 所sở 以dĩ 養dưỡng 道đạo 。 非phi 所sở 以dĩ 造tạo 道đạo 也dã 。 且thả 夫phu 已dĩ 發phát 菩Bồ 提Đề 大đại 心tâm 者giả 。 猶do 尚thượng 航# 海hải 梯thê 山sơn 。 冒mạo 風phong 霜sương 於ư 百bách 郡quận 。 不bất 契khế 隨tùy 他tha 一nhất 語ngữ 者giả 。 方phương 且thả 挑thiêu 包bao 頂đảnh 笠# 。 踏đạp 雲vân 水thủy 於ư 千thiên 山sơn 。 八bát 旬tuần 行hành 脚cước 。 老lão 更cánh 驅khu 馳trì 。 九cửu 上thượng 三tam 登đăng 。 不bất 厭yếm 勤cần 苦khổ 。 爾nhĩ 何hà 人nhân 斯tư 。 安an 坐tọa 一nhất 室thất 。 人nhân 來lai 參tham 我ngã 。 我ngã 弗phất 求cầu 人nhân 耶da 。 昔tích 高cao 峰phong 坐tọa 死tử 關quan 於ư 張trương 公công 洞đỗng 。 依y 岩# 架# 屋ốc 。 懸huyền 處xử 虗hư 空không 。 如như 鳥điểu 在tại 巢sào 。 人nhân 罕# 覯# 之chi 者giả 。 然nhiên 大đại 悟ngộ 以dĩ 後hậu 事sự 耳nhĩ 。 如như 其kỳ 圖đồ 安an 逸dật 而nhi 緘giam 封phong 自tự 便tiện 。 則tắc 斷đoạn 乎hồ 不bất 可khả 。

僧Tăng 畜súc 僮đồng 僕bộc

僧Tăng 有hữu 畜súc 僮đồng 僕bộc 供cung 使sử 令linh 者giả 。 夫phu 出xuất 家gia 人nhân 。 有hữu 弟đệ 子tử 可khả 服phục 役dịch 。 奚hề 以dĩ 僮đồng 僕bộc 為vi 。 或hoặc 曰viết 。 弟đệ 子tử 為vi 求cầu 道Đạo 而nhi 來lai 。 非phi 執chấp 役dịch 人nhân 也dã 。 噫# 。 夫phu 子tử 之chi 適thích 國quốc 也dã 。 一nhất 則tắc 曰viết 冉nhiễm 有hữu 僕bộc 。 一nhất 則tắc 曰viết 樊phàn 遲trì 御ngự 。 淵uyên 明minh 之chi 赴phó 友hữu 人nhân 召triệu 也dã 。 一nhất 門môn 生sanh 。 二nhị 子tử 舁dư 其kỳ 籃# 輿dư 。 後hậu 世thế 圖đồ 而nhi 繪hội 之chi 。 以dĩ 為vi 高cao 致trí 。 今kim 出xuất 家gia 為vi 僧Tăng 。 乃nãi 寵sủng 愛ái 其kỳ 弟đệ 子tử 如như 富phú 貴quý 家gia 兒nhi 。 而nhi 另# 以dĩ 錢tiền 買mãi 僮đồng 僕bộc 。 供cung 爨thoán 負phụ 薪tân 。 張trương 傘tản 執chấp 刺thứ 。 末Mạt 法Pháp 之chi 弊tệ 。 一nhất 至chí 是thị 乎hồ 。

時thời 光quang 不bất 可khả 空không 過quá

世thế 人nhân 耽đam 著trước 處xứ 。 不bất 捨xả 晝trú 夜dạ 。 曰viết 晝trú 短đoản 苦khổ 夜dạ 長trường/trưởng 。 何hà 不bất 秉bỉnh 燭chúc 遊du 。 耽đam 賞thưởng 玩ngoạn 也dã 。 百bách 年niên 三tam 萬vạn 六lục 千thiên 日nhật 。 一nhất 日nhật 須tu 傾khuynh 三tam 百bách 杯# 。 耽đam 麯# [薜/米]# 也dã 。 野dã 客khách 吟ngâm 殘tàn 半bán 夜dạ 燈đăng 。 耽đam 詩thi 賦phú 也dã 。 長trường/trưởng 夏hạ 惟duy 消tiêu 一nhất 局cục 棋# 。 耽đam 博bác 奕dịch 也dã 。 古cổ 有hữu 明minh 訓huấn 曰viết 。 是thị 日nhật 已dĩ 過quá 。 命mạng 亦diệc 隨tùy 減giảm 。 當đương 勤cần 精tinh 進tấn 。 如như 救cứu 頭đầu 然nhiên 。 今kim 出xuất 家gia 兒nhi 耽đam 麯# [薜/米]# 者giả 固cố 少thiểu 。 而nhi 前tiền 後hậu 三tam 事sự 或hoặc 未vị 免miễn 焉yên 。 將tương 好hảo/hiếu 光quang 陰ấm 驀# 然nhiên 空không 過quá 。 豈khởi 不bất 大đại 可khả 惜tích 哉tai 。

一nhất 蹉sa 百bách 蹉sa

古cổ 云vân 。 今kim 生sanh 若nhược 不bất 修tu 。 一nhất 蹉sa 是thị 百bách 蹉sa 。 一nhất 之chi 至chí 百bách 。 何hà 蹉sa 之chi 多đa 直trực 至chí 於ư 是thị 。 經kinh 言ngôn 。 離ly 惡ác 道đạo 得đắc 人nhân 身thân 難nan 。 得đắc 人nhân 生sanh 逢phùng 佛Phật 法Pháp 難nạn/nan 。 然nhiên 而nhi 逢phùng 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 信tín 受thọ 。 為vi 尤vưu 難nạn/nan 也dã 。 如như 經kinh 所sở 言ngôn 。 蟻nghĩ 子tử 自tự 七thất 佛Phật 以dĩ 來lai 未vị 脫thoát 蟻nghĩ 身thân 。 安an 知tri 何hà 日nhật 得đắc 人nhân 身thân 。 又hựu 何hà 日nhật 逢phùng 佛Phật 法Pháp 。 又hựu 何hà 日nhật 逢phùng 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 。 而nhi 信tín 受thọ 也dã 。 何hà 止chỉ 百bách 蹉sa 。 蓋cái 千thiên 蹉sa 萬vạn 蹉sa 而nhi 無vô 窮cùng 也dã 。 傷thương 哉tai 。

修tu 福phước

古cổ 有hữu 偈kệ 。 修tu 慧tuệ 不bất 修tu 福phước 。 羅La 漢Hán 應Ứng 供Cúng 薄bạc 。 修tu 福phước 不bất 修tu 慧tuệ 。 象tượng 身thân 掛quải 瓔anh 珞lạc 。 有hữu 專chuyên 執chấp 前tiền 之chi 二nhị 句cú 者giả 。 終chung 日nhật 營doanh 營doanh 惟duy 勤cần 募mộ 化hóa 。 曰viết 吾ngô 造tạo 佛Phật 也dã 。 吾ngô 建kiến 殿điện 也dã 。 吾ngô 齋trai 僧Tăng 也dã 。 此thử 雖tuy 悉tất 是thị 萬vạn 行hạnh 之chi 門môn 。 而nhi 有hữu 二nhị 說thuyết 。 一nhất 則tắc 因nhân 果quả 不bất 可khả 不bất 分phân 明minh 。 二nhị 則tắc 己kỷ 事sự 不bất 可khả 不bất 先tiên 辦biện 。 或hoặc 曰viết 。 果quả 如như 子tử 言ngôn 。 則tắc 佛Phật 像tượng 湮nhân 沒một 。 誰thùy 其kỳ 整chỉnh 之chi 。 塔tháp 寺tự 崩băng 頺đồi 。 誰thùy 其kỳ 立lập 之chi 。 僧Tăng 餓ngạ 於ư 道đạo 路lộ 而nhi 不bất 得đắc 食thực 。 誰thùy 其kỳ 濟tế 之chi 。 人nhân 人nhân 惟duy 辦biện 己kỷ 事sự 。 而nhi 三Tam 寶Bảo 荒hoang 蕪# 矣hĩ 。 曰viết 。 不bất 然nhiên 。 但đãn 患hoạn 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 荒hoang 蕪# 耳nhĩ 。 世thế 間gian 三Tam 寶Bảo 。 自tự 佛Phật 法Pháp 入nhập 中trung 國quốc 以dĩ 來lai 。 造tạo 佛Phật 。 建kiến 殿điện 。 齋trai 僧Tăng 者giả 。

時thời 時thời 不bất 休hưu 。 處xứ 處xứ 相tương 望vọng 。 何hà 煩phiền 子tử 之chi 私tư 憂ưu 而nhi 過quá 計kế 也dã 。 吾ngô 獨độc 慨khái 夫phu 僧Tăng 之chi 營doanh 事sự 者giả 。 其kỳ 瞞man 因nhân 昧muội 果quả 。 不bất 懼cụ 罪tội 福phước 。 剋khắc 減giảm 常thường 住trụ 。 藏tàng 匿nặc 信tín 施thí 者giả 。 無vô 論luận 矣hĩ 。 即tức 守thủ 分phần/phân 僧Tăng 而nhi 未vị 諳am 律luật 學học 。 但đãn 知tri 我ngã 不bất 私tư 用dụng 入nhập 已dĩ 則tắc 已dĩ 。 遂toại 乃nãi 移di 東đông 就tựu 西tây 。 將tương 甲giáp 補bổ 乙ất 。 或hoặc 那na 還hoàn 急cấp 債trái 。 或hoặc 餽# 送tống 俗tục 家gia 。 不bất 知tri 磚# 錢tiền 買mãi 瓦ngõa 。 僧Tăng 糧lương 作tác 堂đường 。 枉uổng 受thọ 辛tân 勤cần 。 翻phiên 成thành 惡ác 報báo 。 是thị 則tắc 天thiên 堂đường 未vị 就tựu 。 地địa 獄ngục 先tiên 成thành 。 所sở 謂vị 無vô 功công 而nhi 有hữu 禍họa 者giả 也dã 。 中trung 峰phong 大đại 師sư 訓huấn 眾chúng 曰viết 。 一nhất 心tâm 為vi 本bổn 。 萬vạn 行hạnh 可khả 以dĩ 。 次thứ 之chi 。 則tắc 所sở 謂vị 己kỷ 事sự 先tiên 辦biện 者giả 也dã 。 己kỷ 事sự 辦biện 而nhi 作tác 福phước 事sự 。 則tắc 所sở 作tác 自tự 然nhiên 當đương 可khả 矣hĩ 。 至chí 哉tai 言ngôn 乎hồ 。 為vi 僧Tăng 者giả 。 當đương 銘minh 之chi 肺phế 腑phủ 可khả 也dã 。

大đại 鑑giám 大đại 通thông

大đại 鑑giám 能năng 禪thiền 師sư 。 世thế 稱xưng 南nam 宗tông 。 大đại 通thông 秀tú 禪thiền 師sư 。 世thế 稱xưng 北bắc 宗tông 。 然nhiên 黃hoàng 梅mai 衣y 鉢bát 不bất 付phó 時thời 時thời 勤cần 拂phất 拭thức 之chi 大đại 通thông 。 而nhi 獨độc 付phó 本bổn 來lai 無vô 一nhất 物vật 之chi 大đại 鑑giám 。 何hà 宗tông 鏡kính 錄lục 謂vị 大đại 鑑giám 止chỉ 具cụ 一nhất 隻chỉ 眼nhãn 。 大đại 通thông 則tắc 雙song 眼nhãn 圓viên 明minh 。 信tín 如như 是thị 。 何hà 以dĩ 不bất 得đắc 衣y 鉢bát 。 夫phu 曹tào 溪khê 親thân 接tiếp 黃hoàng 梅mai 。 遠viễn 承thừa 達đạt 摩ma 。 又hựu 遠viễn 之chi 承thừa 迦Ca 葉Diếp 。 又hựu 遠viễn 之chi 承thừa 釋Thích 迦Ca 。 乃nãi 永vĩnh 明minh 傳truyền 道đạo 於ư 天thiên 台thai 韶thiều 國quốc 師sư 而nhi 為vi 此thử 說thuyết 者giả 。 何hà 也dã 。 抑ức 隨tùy 時thời 救cứu 弊tệ 之chi 說thuyết 也dã 。 昔tích 人nhân 言ngôn 晉tấn 宋tống 以dĩ 來lai 。 競cạnh 以dĩ 禪thiền 觀quán 相tương/tướng 高cao 。 而nhi 不bất 復phục 知tri 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 。 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 之chi 旨chỉ 。 故cố 初sơ 祖tổ 西tây 來lai 。 至chí 永vĩnh 明minh 時thời 。 又hựu 或hoặc 以dĩ 為vi 一nhất 悟ngộ 即tức 了liễu 。 故cố 宗tông 鏡kính 及cập 萬vạn 善thiện 同đồng 歸quy 等đẳng 書thư 。 力lực 贊tán 修tu 持trì 。 則tắc 似tự 乎hồ 南nam 宗tông 專chuyên 於ư 頓đốn 悟ngộ 。 而nhi 北bắc 宗tông 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 修tu 。 智trí 行hành 雙song 備bị 。 故cố 有hữu 隻chỉ 眼nhãn 雙song 眼nhãn 之chi 喻dụ 。 萬vạn 松tùng 老lão 人nhân 獨độc 奮phấn 筆bút 曰viết 。 此thử 一nhất 隻chỉ 眼nhãn 。 是thị 之chi 謂vị 盡tận 大đại 地địa 是thị 沙Sa 門Môn 一nhất 隻chỉ 眼nhãn 也dã 。 是thị 之chi 謂vị 把bả 定định 乾can/kiền/càn 坤# 眼nhãn 也dã 。 是thị 之chi 謂vị 頂đảnh 門môn 金kim 剛cang 眼nhãn 也dã 。 倘thảng 新tân 學học 輩bối 諸chư 淺thiển 見kiến 者giả 。 執chấp 宗tông 鏡kính 所sở 云vân 。 作tác 實thật 法Pháp 會hội 。 則tắc 大đại 鑑giám 止chỉ 是thị 空không 諦đế 。 而nhi 大đại 通thông 方phương 始thỉ 是thị 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 可khả 乎hồ 。 或hoặc 曰viết 。 曹tào 溪khê 六lục 代đại 傳truyền 衣y 。 舉cử 世thế 靡mĩ 不bất 知tri 之chi 。 而nhi 當đương 是thị 時thời 。 何hà 為vi 惟duy 見kiến 兩lưỡng 京kinh 法pháp 主chủ 。 二nhị 帝đế 門môn 師sư 。 北bắc 宗tông 大đại 著trước 於ư 天thiên 下hạ 。 而nhi 不bất 及cập 曹tào 溪khê 者giả 。 又hựu 何hà 也dã 。 曰viết 。 曹tào 溪khê 既ký 承thừa 印ấn 記ký 。 祕bí 其kỳ 衣y 鉢bát 。 為vi 獵liệp 人nhân 守thủ 網võng 。 潛tiềm 光quang 匿nặc 彩thải 。 至chí 於ư 一nhất 十thập 八bát 年niên 。 大đại 通thông 之chi 道đạo 盛thịnh 行hành 。 曹tào 溪khê 之chi 名danh 未vị 顯hiển 也dã 。 迨đãi 風phong 旛phan 之chi 對đối 。 而nhi 後hậu 道đạo 播bá 萬vạn 世thế 矣hĩ 。 曹tào 溪khê 潛tiềm 龍long 深thâm 淵uyên 。 不bất 自tự 炫huyễn 耀diệu 。 大đại 通thông 見kiến 龍long 在tại 田điền 。 不bất 自tự 滿mãn 盈doanh 。 其kỳ 言ngôn 曰viết 。 彼bỉ 親thân 傳truyền 吾ngô 師sư 衣y 鉢bát 者giả 也dã 。 蓋cái 善Thiện 知Tri 識Thức 之chi 相tướng 與dữ 。 以dĩ 有hữu 成thành 也dã 如như 是thị 。

詩thi 偈kệ

勸khuyến 修tu 四tứ 料liệu 簡giản

作tác 福phước 不bất 念niệm 佛Phật 。 福phước 盡tận 還hoàn 沈trầm 淪luân 。 念niệm 佛Phật 不bất 作tác 福phước 。 入nhập 道đạo 多đa 苦khổ 辛tân 。 無vô 福phước 不bất 念niệm 佛Phật 。 地địa 獄ngục 鬼quỷ 畜súc 羣quần 。 念niệm 佛Phật 兼kiêm 作tác 福phước 。 後hậu 證chứng 兩lưỡng 足túc 尊tôn 。

示thị 廣quảng 位vị

病bệnh 從tùng 身thân 生sanh 。 身thân 從tùng 業nghiệp 生sanh 。 不bất 造tạo 諸chư 業nghiệp 。 禍họa 消tiêu 福phước 增tăng 。 娑sa 婆bà 念niệm 佛Phật 。 極cực 樂lạc 標tiêu 名danh 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 上thượng 品phẩm 位vị 登đăng 。

因nhân 性tánh 靈linh 示thị 眾chúng

聾lung 啞á 癡si 僧Tăng 。 名danh 曰viết 性tánh 靈linh 。 世thế 間gian 好hảo 惡ác 。 何hà 足túc 評bình 論luận 。 是thị 非phi 長trường 短đoản 。 何hà 必tất 強cường/cưỡng 分phần/phân 。 以dĩ 此thử 不bất 說thuyết 。 即tức 杜đỗ 禍họa 門môn 。 以dĩ 此thử 勿vật 聽thính 。 即tức 塞tắc 謗báng 門môn 。 以dĩ 此thử 不bất 疑nghi 。 成thành 就tựu 信tín 門môn 。 人nhân 能năng 學học 我ngã 。 萬vạn 禍họa 無vô 侵xâm 。 再tái 或hoặc 精tinh 進tấn 。 聖thánh 道Đạo 可khả 成thành 。

僧Tăng 大đại 文văn 求cầu 偈kệ 字tự 無vô 外ngoại 號hiệu 含hàm 空không

萬vạn 象tượng 之chi 中trung 。 唯duy 空không 為vi 大đại 。 空không 在tại 我ngã 心tâm 。 眇miễu 如như 一nhất 芥giới 。 大đại 哉tai 心tâm 乎hồ 。 誰thùy 與dữ 對đối 待đãi 。 無vô 對đối 待đãi 故cố 。 是thị 以dĩ 無vô 外ngoại 。

示thị 大đại 琸#

有hữu 生sanh 必tất 有hữu 死tử 。 長trường 短đoản 安an 足túc 論luận 。 今kim 得đắc 圓viên 僧Tăng 相tương/tướng 。 平bình 生sanh 願nguyện 已dĩ 滿mãn 。 當đương 生sanh 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 切thiết 勿vật 懷hoài 憂ưu 惱não 。 萬vạn 緣duyên 俱câu 放phóng 下hạ 。 但đãn 一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 。 注chú 想tưởng 極Cực 樂Lạc 國Quốc 。 上thượng 品phẩm 蓮liên 花hoa 生sanh 。 見kiến 佛Phật 悟ngộ 無vô 生sanh 。 還hoàn 來lai 度độ 一nhất 切thiết 。

新tân 春xuân 日nhật 示thị 眾chúng

今kim 日nhật 賀hạ 新tân 春xuân 。 歲tuế 時thời 重trọng/trùng 換hoán 卻khước 。 昨tạc 日nhật 作tác 麼ma 生sanh 。 十thập 二nhị 月nguyệt 廿# 八bát 。

宿túc 地địa 藏tạng 院viện

濟tế 寧ninh 城thành 。 地địa 藏tạng 院viện 。 隱ẩn 隱ẩn 猶do 聞văn 發phát 弘hoằng 願nguyện 。 巧xảo 禪thiền 和hòa 空không 鉢bát 還hoàn 家gia 。 癡si 道Đạo 人Nhân 賣mại 衣y 買mãi 麵miến 。 喫khiết 麵miến 人nhân 。 休hưu 亂loạn 嚥# 。 照chiếu 管quản 胸hung 中trung 石thạch 頭đầu 片phiến 。

還hoàn 俗tục 僧Tăng 復phục 祝chúc 髮phát 入nhập 靈linh 隱ẩn

數số 年niên 佛Phật 殿điện 蔓mạn 延diên 。 一nhất 瞬thuấn 魔ma 宮cung 震chấn 肅túc 。 即tức 非phi 新tân 起khởi 規quy 模mô 。 原nguyên 是thị 本bổn 來lai 面diện 目mục 。

答đáp 台thai 州châu 王vương 敬kính 所sở 侍thị 郎lang

問vấn 。 夜dạ 來lai 牀sàng 頭đầu 老lão 鼠thử 唧tức 唧tức 。 說thuyết 盡tận 一nhất 部bộ 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 師sư 云vân 。 猫miêu 兒nhi 突đột 出xuất 時thời 如như 何hà 。 王vương 無vô 語ngữ 。 師sư 自tự 代đại 云vân 。 走tẩu 卻khước 法Pháp 師sư 。 留lưu 下hạ 講giảng 案án 。 因nhân 書thư 頌tụng 曰viết 。

老lão 鼠thử 唧tức 唧tức 。 華hoa 嚴nghiêm 歷lịch 歷lịch 。 奇kỳ 哉tai 王vương 侍thị 郎lang 。 卻khước 被bị 畜súc 生sanh 惑hoặc 。 猫miêu 兒nhi 突đột 出xuất 畫họa 堂đường 前tiền 。 牀sàng 頭đầu 說thuyết 法Pháp 無vô 消tiêu 息tức 。 無vô 消tiêu 息tức 。 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 世thế 主chủ 妙diệu 嚴nghiêm 品phẩm 第đệ 一nhất 。

採thải 蕨quyết 歎thán

雲vân 棲tê 主chủ 人nhân 愛ái 食thực 蕨quyết 。 衲nạp 子tử 山sơn 前tiền 羣quần 採thải 折chiết 。 採thải 歸quy 食thực 已dĩ 洗tẩy 足túc 坐tọa 。 忉đao 忉đao 喚hoán 我ngã 談đàm 心tâm 訣quyết 。 心tâm 訣quyết 何hà 須tu 待đãi 我ngã 談đàm 。 蹉sa 過quá 山sơn 前tiền 好hảo/hiếu 時thời 節tiết 。 蕨quyết 。 蕨quyết 。 豎thụ 起khởi 拳quyền 頭đầu 向hướng 汝nhữ 說thuyết 。

放phóng 螺loa 螄# 有hữu 感cảm

盤bàn 盤bàn 曲khúc 曲khúc 。 深thâm 深thâm 密mật 密mật 。 出xuất 門môn 則tắc 帶đái 水thủy 拖tha 泥nê 。 閉bế 戶hộ 則tắc 泯mẫn 踪# 絕tuyệt 跡tích 。 險hiểm 遭tao 玉ngọc 鼎đỉnh 調điều 和hòa 。 幾kỷ 被bị 金kim 針châm 挑thiêu 剔dịch 。 今kim 來lai 復phục 入nhập 波ba 濤đào 。 但đãn 願nguyện 永vĩnh 離ly 羅la 織chức 。 休hưu 嫌hiềm 肢chi 體thể 廉liêm 纖tiêm 。 莫mạc 怪quái 廊lang 房phòng 窄# 塞tắc 。 若nhược 知tri 圓viên 覺giác 作tác 伽già 藍lam 。 眼nhãn 前tiền 便tiện 是thị 金kim 剛cang 窟quật 。

示thị 沈trầm 居cư 士sĩ 見kiến 衡hành

五ngũ 十thập 年niên 前tiền 咏# 見kiến 衡hành 。 一nhất 似tự 描# 形hình 不bất 識thức 面diện 。 要yếu 將tương 無vô 見kiến 當đương 玄huyền 修tu 。 野dã 狐hồ 偽ngụy 作tác 金kim 毛mao 現hiện 。 願nguyện 依y 夫phu 子tử 真chân 實thật 言ngôn 。 念niệm 念niệm 存tồn 誠thành 心tâm 不bất 變biến 。 一nhất 朝triêu 悟ngộ 取thủ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 見kiến 見kiến 之chi 時thời 非phi 是thị 見kiến 。

向hướng 偈kệ 附phụ 此thử 以dĩ 戒giới 妄vọng 言ngôn

跨khóa 上thượng 白bạch 牛ngưu 車xa 。 尺xích 木mộc 橫hoạnh/hoành 當đương 面diện 。 頂đảnh 門môn 眼nhãn 圓viên 睜# 。 正chánh 見kiến 時thời 時thời 現hiện 。 千thiên 程# 復phục 萬vạn 程# 。 永vĩnh 劫kiếp 何hà 曾tằng 變biến 。 畢tất 竟cánh 是thị 甚thậm 麼ma 來lai 。 黑hắc 臉liệm 胡hồ 僧Tăng 坐tọa 壁bích 邊biên 。 一nhất 物vật 不bất 存tồn 如như 是thị 見kiến 。

大đại 音âm 希hy 聲thanh

空không 谷cốc 幽u 然nhiên 也dã 。 一nhất 呼hô 而nhi 響hưởng 應ứng 十thập 方phương 。 雷lôi 霆đình 寂tịch 然nhiên 也dã 。 一nhất 鼓cổ 而nhi 震chấn 驚kinh 百bách 里lý 。 若nhược 夫phu 春xuân 禽cầm 晝trú 啼đề 。 秋thu 虫trùng 夜dạ 鳴minh 。 繁phồn 其kỳ 聲thanh 者giả 。 小tiểu 音âm 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 故cố 世Thế 尊Tôn 默mặc 然nhiên 良lương 久cửu 。 而nhi 外ngoại 道đạo 謂vị 。 開khai 我ngã 迷mê 雲vân 。 空không 生sanh 宴yến 坐tọa 不bất 言ngôn 。 而nhi 帝Đế 釋Thích 云vân 善thiện 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 大đại 音âm 希hy 聲thanh 。 非phi 此thử 之chi 謂vị 乎hồ 。 頌tụng 曰viết 。

不bất 音âm 之chi 音âm 。 名danh 曰viết 至chí 音âm 。 沈trầm 沈trầm 寂tịch 寂tịch 。 吼hống 動động 乾can/kiền/càn 坤# 。 無vô 叩khấu 而nhi 鳴minh 。 古cổ 人nhân 所sở 箴# 。 學học 道Đạo 之chi 士sĩ 。 默mặc 以dĩ 養dưỡng 真chân 。

大đại 器khí 晚vãn 成thành

楩# 梓# 在tại 山sơn 。 千thiên 歲tuế 而nhi 巨cự 材tài 成thành 室thất 。 干can 將tương 鑄chú 冶dã 。 九cửu 載tái 而nhi 神thần 光quang 燭chúc 天thiên 。 若nhược 夫phu 槿# 花hoa 早tảo 發phát 。 而nhi 萎nuy 不bất 終chung 朝triêu 。 蜉# 蝣# 易dị 生sanh 。 而nhi 壽thọ 不bất 逾du 夕tịch 。 速tốc 其kỳ 成thành 者giả 。 小tiểu 器khí 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 故cố 長trường/trưởng 慶khánh 七thất 破phá 蒲bồ 團đoàn 而nhi 捲quyển 簾# 大đại 悟ngộ 。 趙triệu 州châu 八bát 旬tuần 行hành 脚cước 而nhi 傑kiệt 出xuất 叢tùng 林lâm 。 大đại 器khí 晚vãn 成thành 。 非phi 此thử 之chi 謂vị 乎hồ 。 頌tụng 曰viết 。

不bất 器khí 之chi 器khí 。 名danh 曰viết 上thượng 器khí 。 積tích 厚hậu 養dưỡng 深thâm 。 一nhất 出xuất 名danh 世thế 。 欲dục 速tốc 不bất 達đạt 。 古cổ 人nhân 所sở 刺thứ 。 學học 道Đạo 之chi 士sĩ 。 靜tĩnh 以dĩ 俟sĩ 勢thế 。

大đại 智trí 如như 愚ngu

連liên 城thành 之chi 璧bích 。 隱ẩn 頑ngoan 石thạch 而nhi 藏tạng 輝huy 。 照chiếu 乘thừa 之chi 珠châu 。 孕dựng 深thâm 淵uyên 而nhi 祕bí 彩thải 。 若nhược 夫phu 象tượng 以dĩ 齒xỉ 而nhi 焚phần 身thân 。 翠thúy 因nhân 毛mao 而nhi 殞vẫn 命mạng 。 衒huyễn 其kỳ 智trí 者giả 。 小tiểu 智trí 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 故cố 曹tào 溪khê 妙diệu 契khế 五ngũ 祖tổ 而nhi 執chấp 勞lao 負phụ 辛tân 以dĩ 韜# 光quang 。 慈từ 明minh 親thân 見kiến 汾# 陽dương 而nhi 含hàm 垢cấu 忍nhẫn 恥sỉ 以dĩ 匿nặc 迹tích 。 大đại 智trí 如như 愚ngu 。 非phi 此thử 之chi 謂vị 乎hồ 。 頌tụng 曰viết 。

不bất 智trí 之chi 智trí 。 名danh 曰viết 真chân 智trí 。 蠢xuẩn 然nhiên 其kỳ 容dung 。 靈linh 輝huy 內nội 熾sí 。 用dụng 察sát 為vi 明minh 。 古cổ 人nhân 所sở 忌kỵ 。 學học 道Đạo 之chi 士sĩ 。 晦hối 以dĩ 混hỗn 世thế 。

大đại 巧xảo 若nhược 拙chuyết

騏kỳ 驥kí 負phụ 千thiên 里lý 之chi 能năng 。 而nhi 迹tích 濫lạm 駑nô 駘# 。 栴chiên 檀đàn 值trị 大Đại 千Thiên 之chi 價giá 。 而nhi 形hình 同đồng 枯khô 木mộc 。 若nhược 夫phu 振chấn 螳đường 臂tý 於ư 齊tề 輪luân 。 呈trình 驢lư 技kỹ 於ư 黔kiềm 虎hổ 。 售thụ 其kỳ 巧xảo 者giả 。 小tiểu 巧xảo 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 故cố 馬mã 師sư 具cụ 大đại 機cơ 大đại 用dụng 而nhi 初sơ 守thủ 鈍độn 於ư 磨ma 磚# 。 香hương 巖nham 能năng 答đáp 十thập 答đáp 百bách 而nhi 終chung 甘cam 心tâm 乎hồ 學học 圃phố 。 大đại 巧xảo 若nhược 拙chuyết 。 非phi 此thử 之chi 謂vị 乎hồ 。 頌tụng 曰viết 。

不bất 巧xảo 之chi 巧xảo 。 名danh 曰viết 極cực 巧xảo 。 一nhất 事sự 無vô 能năng 。 萬vạn 法pháp 俱câu 了liễu 。 露lộ 才tài 揚dương 己kỷ 。 古cổ 人nhân 所sở 少thiểu 。 學học 道Đạo 之chi 士sĩ 。 朴phác 以dĩ 自tự 保bảo 。

畫họa 像tượng 自tự 贊tán

瘦sấu 若nhược 枯khô 柴sài 。 衰suy 如như 落lạc 葉diệp 。 呆# 比tỉ 盲manh 龜quy 。 拙chuyết 同đồng 跂# 鱉miết 。 無vô 道đạo 可khả 尊tôn 。 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 。 問vấn 渠cừ 趺phu 坐tọa 何hà 為vi 。 但đãn 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。

又hựu

十thập 晝trú 九cửu 不bất 像tượng 。 惱não 殺sát 丹đan 青thanh 匠tượng 。 庶thứ 幾kỷ 此thử 近cận 之chi 。 權quyền 留lưu 作tác 供cúng 養dường 。 若nhược 道đạo 這giá 便tiện 是thị 。 依y 然nhiên 成thành 兩lưỡng 樣# 。 不bất 兩lưỡng 樣# 。 三tam 十thập 棒bổng 。

示thị 孫tôn 居cư 士sĩ 無vô 高cao

人nhân 苦khổ 凡phàm 夫phu 名danh 。 超siêu 之chi 欲dục 入nhập 聖thánh 。 操thao 此thử 上thượng 人nhân 心tâm 。 窮cùng 高cao 不bất 知tri 病bệnh 。 我ngã 觀quán 聖thánh 與dữ 凡phàm 。 無vô 欠khiếm 亦diệc 無vô 剩thặng 。 廓khuếch 然nhiên 平bình 等đẳng 門môn 。 高cao 下hạ 何hà 足túc 競cạnh 。 抑ức 之chi 又hựu 抑ức 之chi 。 乃nãi 見kiến 真Chân 如Như 性tánh 。

鬼quỷ 子tử 母mẫu 揭yết 鉢bát 圖đồ

鬼quỷ 母mẫu 失thất 兒nhi 情tình 太thái 戚thích 。 天thiên 上thượng 人nhân 間gian 求cầu 未vị 得đắc 。 鉢bát 盂vu 指chỉ 示thị 空không 覩đổ 形hình 。 盡tận 其kỳ 神thần 力lực 不bất 能năng 出xuất 。 回hồi 光quang 省tỉnh 過quá 大đại 歸quy 依y 。 剎sát 那na 母mẫu 子tử 重trọng/trùng 相tương/tướng 識thức 。 重trọng/trùng 相tương/tướng 識thức 。 遲trì 八bát 刻khắc 。 自tự 家gia 懷hoài 裏lý 抱bão 嬰anh 兒nhi 。 何hà 必tất 向hướng 如Như 來Lai 膝tất 下hạ 殷ân 勤cần 覓mịch 。

答đáp 頭đầu 陀đà 袁viên 希hy 賢hiền

須tu 知tri 有hữu 念niệm 終chung 無vô 念niệm 。 千thiên 丈trượng 綺ỷ 羅la 無vô 一nhất 線tuyến 。 誰thùy 識thức 無vô 情tình 卻khước 有hữu 情tình 。 庭đình 前tiền 鐵thiết 樹thụ 發phát 新tân 英anh 。 無vô 亦diệc 非phi 。 有hữu 亦diệc 非phi 。 偏thiên 南nam 倚ỷ 北bắc 莫mạc 相tương 譏cơ 。 無vô 亦diệc 是thị 。 有hữu 亦diệc 是thị 。 東đông 行hành 西tây 去khứ 隨tùy 我ngã 意ý 。 君quân 不bất 見kiến 虗hư 空không 本bổn 自tự 絕tuyệt 中trung 邊biên 。 東đông 西tây 南nam 北bắc 何hà 曾tằng 異dị 。

擬nghĩ 古cổ 四tứ 首thủ

畏úy 寒hàn 時thời 欲dục 夏hạ 。 苦khổ 熱nhiệt 復phục 思tư 冬đông 。 妄vọng 想tưởng 能năng 消tiêu 滅diệt 。 安an 身thân 處xứ 處xứ 同đồng 。

其kỳ 二nhị 。

忖thốn 得đắc 翻phiên 成thành 失thất 。 擬nghĩ 東đông 仍nhưng 復phục 西tây 。 未vị 來lai 杳# 無vô 定định 。 何hà 必tất 預dự 勞lao 思tư 。

其kỳ 三tam 。

蠶tằm 出xuất 桑tang 抽trừu 葉diệp 。 蜂phong 飢cơ 樹thụ 給cấp 花hoa 。 有hữu 人nhân 斯tư 有hữu 祿lộc 。 貧bần 者giả 不bất 須tu 嗟ta 。

其kỳ 四tứ 。

草thảo 食thực 勝thắng 空không 腹phúc 。 茆mao 堂đường 過quá 露lộ 居cư 。 人nhân 生sanh 解giải 知tri 足túc 。 煩phiền 惱não 一nhất 時thời 除trừ 。

藍lam 田điền

藹ái 藹ái 平bình 畦huề 瑞thụy 起khởi 煙yên 。 山sơn 翁ông 懷hoài 玉ngọc 正chánh 高cao 眠miên 。 春xuân 深thâm 莫mạc 訝nhạ 犁lê 鋤# 靜tĩnh 。 不bất 是thị 人nhân 間gian 稻đạo 黍thử 田điền 。

東đông 銘minh

一nhất 瓦ngõa 一nhất 椽chuyên 。 一nhất 粥chúc 一nhất 飯phạn 。 檀đàn 信tín 脂chi 膏cao 。 行hành 人nhân 血huyết 汗hãn 。 爾nhĩ 戒giới 不bất 持trì 。 爾nhĩ 事sự 不bất 辦biện 。 可khả 懼cụ 可khả 憂ưu 。 可khả 嗟ta 可khả 歎thán 。

西tây 銘minh

一nhất 時thời 一nhất 日nhật 。 一nhất 月nguyệt 一nhất 年niên 。 流lưu 光quang 易dị 度độ 。 幻huyễn 形hình 匪phỉ 堅kiên 。 凡phàm 心tâm 未vị 盡tận 。 聖thánh 果Quả 未vị 圓viên 。 可khả 驚kinh 可khả 怖bố 。 可khả 悲bi 可khả 憐lân 。

厨trù 房phòng 銘minh

雪tuyết 峰phong 飯phạn 頭đầu 。 溈# 山sơn 典điển 座tòa 。 古cổ 德đức 芳phương 風phong 。 於ư 今kim 未vị 墮đọa 。 攝nhiếp 爾nhĩ 狂cuồng 心tâm 。 慎thận 爾nhĩ 口khẩu 過quá 。 運vận 水thủy 搬# 柴sài 。 無vô 忘vong 這giá 箇cá 。 堂đường 內nội 坐tọa 禪thiền 。 堂đường 外ngoại 禪thiền 坐tọa 。 誰thùy 信tín 傳truyền 衣y 。 不bất 離ly 碓đối 磨ma 。

浴dục 堂đường 銘minh

山sơn 巍nguy 路lộ 遠viễn 。 致trí 其kỳ 柴sài 薪tân 。 瀹# 釜phủ 然nhiên 火hỏa 。 効hiệu 其kỳ 勞lao 勤cần 。 一nhất 月nguyệt 八bát 浴dục 。 叢tùng 林lâm 罕# 聞văn 。 沙Sa 彌Di 戲hí 笑tiếu 。 沸phí 湯thang 澆kiêu 淋lâm 。 洗tẩy 心tâm 滌địch 慮lự 。 日nhật 新tân 又hựu 新tân 。 何hà 以dĩ 報báo 德đức 。 忽hốt 悟ngộ 水thủy 因nhân 。