御Ngự 錄Lục 宗Tông 鏡Kính 大Đại 綱Cương
Quyển 0009
清Thanh 胤Dận 禎 錄Lục
御ngự 錄lục 宗tông 鏡kính 大đại 綱cương 卷quyển 九cửu 。 兩lưỡng 九cửu 。
問vấn 性tánh 自tự 了liễu 了liễu 常thường 知tri 何hà 須tu 諸chư 佛Phật 開khai 示thị 答đáp 此thử 言ngôn 知tri 者giả 不bất 是thị 證chứng 知tri 意ý 說thuyết 真chân 性tánh 不bất 同đồng 虛hư 空không 木mộc 石thạch 故cố 云vân 知tri 也dã 非phi 如như 緣duyên 境cảnh 分phân 別biệt 之chi 識thức 非phi 如như 照chiếu 體thể 了liễu 達đạt 之chi 智trí 直trực 是thị 真Chân 如Như 之chi 性tánh 自tự 然nhiên 常thường 知tri 如như 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 中trung 覺giác 首thủ 等đẳng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 問vấn 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 菩Bồ 薩Tát 。 何hà 等đẳng 是thị 佛Phật 境cảnh 界giới 。 智trí 何hà 等đẳng 是thị 佛Phật 境cảnh 界giới 。 知tri 文Văn 殊Thù 頌tụng 答đáp 云vân 諸chư 佛Phật 智trí 自tự 在tại 三tam 世thế 無vô 所sở 礙ngại 如như 是thị 慧tuệ 境cảnh 界giới 平bình 等đẳng 如như 虛hư 空không 。 又hựu 頌tụng 云vân 非phi 識thức 所sở 能năng 識thức 亦diệc 非phi 心tâm 境cảnh 界giới 。 其kỳ 性tánh 本bổn 清thanh 淨tịnh 開khai 示thị 諸chư 羣quần 生sanh 既ký 云vân 本bổn 淨tịnh 不bất 待đãi 斷đoạn 障chướng 即tức 知tri 羣quần 生sanh 本bổn 來lai 皆giai 有hữu 但đãn 以dĩ 惑hoặc 翳ế 而nhi 不bất 自tự 知tri 。 故cố 法pháp 華hoa 中trung 開khai 示thị 令linh 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 者giả 即tức 是thị 寶bảo 性tánh 論luận 中trung 離ly 垢cấu 清thanh 淨tịnh 。 也dã 此thử 心tâm 雖tuy 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 終chung 須tu 悟ngộ 修tu 方phương 得đắc 究cứu 竟cánh 經kinh 論luận 所sở 明minh 有hữu 二nhị 種chủng 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 種chủng 解giải 脫thoát 或hoặc 只chỉ 得đắc 離ly 垢cấu 清thanh 淨tịnh 。 解giải 脫thoát 故cố 毀hủy 禪thiền 門môn 即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。 或hoặc 只chỉ 知tri 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 解giải 脫thoát 故cố 輕khinh 於ư 教giáo 相tương/tướng 斥xích 於ư 持trì 律luật 坐tọa 禪thiền 調điều 伏phục 等đẳng 行hành 不bất 知tri 必tất 須tu 頓đốn 悟ngộ 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 自tự 性tánh 解giải 脫thoát 漸tiệm 修tu 令linh 得đắc 離ly 垢cấu 清thanh 淨tịnh 。 離ly 垢cấu 解giải 脫thoát 成thành 圓viên 滿mãn 清thanh 淨tịnh 。 究cứu 竟cánh 解giải 脫thoát 。 若nhược 身thân 若nhược 心tâm 。 無vô 所sở 壅ủng 滯trệ 同đồng 釋Thích 迦Ca 佛Phật 經Kinh 問vấn 云vân 何hà 佛Phật 境cảnh 界giới 智trí 。 此thử 問vấn 證chứng 悟ngộ 之chi 智trí 云vân 何hà 佛Phật 境cảnh 界giới 知tri 此thử 問vấn 本bổn 有hữu 真chân 心tâm 答đáp 智trí 云vân 諸chư 佛Phật 智trí 自tự 在tại 三tam 世thế 無vô 所sở 礙ngại 答đáp 知tri 云vân 非phi 識thức 所sở 能năng 識thức 亦diệc 非phi 心tâm 境cảnh 界giới 。 識thức 是thị 分phân 別biệt 分phân 別biệt 非phi 真chân 知tri 唯duy 無vô 念niệm 方phương 見kiến 又hựu 若nhược 以dĩ 智trí 證chứng 之chi 即tức 屬thuộc 所sở 詮thuyên 之chi 境cảnh 真chân 知tri 非phi 境cảnh 界giới 故cố 瞥miết 起khởi 照chiếu 心tâm 即tức 非phi 真chân 知tri 故cố 非phi 心tâm 境cảnh 界giới 。 以dĩ 不bất 起khởi 心tâm 為vi 玄huyền 妙diệu 以dĩ 集tập 起khởi 名danh 心tâm 起khởi 心tâm 看khán 即tức 妄vọng 想tưởng 故cố 非phi 真chân 知tri 是thị 以dĩ 真chân 知tri 必tất 虛hư 心tâm 遺di 照chiếu 言ngôn 思tư 道đạo 斷đoạn 矣hĩ 北bắc 宗tông 看khán 心tâm 是thị 失thất 真chân 旨chỉ 若nhược 有hữu 可khả 看khán 即tức 是thị 境cảnh 界giới 也dã 寶bảo 藏tạng 論luận 云vân 知tri 有hữu 有hữu 壞hoại 知tri 無vô 無vô 敗bại 真chân 知tri 之chi 知tri 有hữu 無vô 不bất 計kế 既ký 不bất 計kế 有hữu 無vô 即tức 自tự 性tánh 無vô 分phân 別biệt 之chi 知tri 是thị 以dĩ 此thử 真chân 心tâm 自tự 體thể 之chi 知tri 即tức 無vô 緣duyên 心tâm 不bất 假giả 作tác 意ý 任nhậm 運vận 常thường 知tri 非phi 涉thiệp 有hữu 無vô 永vĩnh 超siêu 能năng 所sở 水thủy 南nam 和hòa 尚thượng 云vân 即tức 體thể 之chi 用dụng 曰viết 知tri 即tức 用dụng 之chi 體thể 為vi 寂tịch 如như 即tức 燈đăng 之chi 時thời 即tức 是thị 光quang 即tức 光quang 之chi 時thời 即tức 是thị 燈đăng 燈đăng 為vi 體thể 光quang 為vi 用dụng 無vô 二nhị 而nhi 二nhị 也dã 又hựu 云vân 知tri 之chi 一nhất 字tự 眾chúng 妙diệu 之chi 門môn 如như 是thị 開khai 示thị 靈linh 知tri 之chi 心tâm 即tức 是thị 真chân 性tánh 與dữ 佛Phật 無vô 異dị 。 既ký 馬mã 鳴minh 標tiêu 心tâm 為vi 本bổn 原nguyên 文Văn 殊Thù 擇trạch 知tri 為vi 真chân 體thể 如như 何hà 破phá 相tương/tướng 之chi 黨đảng 但đãn 云vân 寂tịch 滅diệt 不bất 許hứa 真Chân 如Như 說thuyết 相tương/tướng 之chi 家gia 執chấp 凡phàm 異dị 聖thánh 不bất 許hứa 即tức 佛Phật 今kim 約ước 教giáo 判phán 定định 正chánh 為vi 斯tư 人nhân 故cố 西tây 域vực 傳truyền 心tâm 多đa 兼kiêm 經kinh 論luận 無vô 二nhị 途đồ 也dã 但đãn 以dĩ 此thử 方phương 迷mê 心tâm 執chấp 文văn 以dĩ 名danh 為vi 體thể 故cố 達đạt 摩ma 善thiện 巧xảo 揀giản 文văn 傳truyền 心tâm 標tiêu 舉cử 其kỳ 名danh 心tâm 是thị 名danh 也dã 默mặc 示thị 其kỳ 體thể 知tri 是thị 心tâm 也dã 喻dụ 以dĩ 壁bích 觀quán 令linh 絕tuyệt 諸chư 緣duyên 絕tuyệt 諸chư 緣duyên 時thời 問vấn 斷đoạn 滅diệt 否phủ/bĩ 答đáp 雖tuy 絕tuyệt 諸chư 念niệm 亦diệc 不bất 斷đoạn 滅diệt 問vấn 以dĩ 何hà 證chứng 驗nghiệm 云vân 不bất 斷đoạn 滅diệt 答đáp 了liễu 了liễu 自tự 知tri 言ngôn 不bất 可khả 及cập 師sư 即tức 印ấn 云vân 只chỉ 此thử 是thị 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 更cánh 勿vật 疑nghi 也dã 若nhược 所sở 答đáp 不bất 契khế 即tức 但đãn 遮già 諸chư 非phi 更cánh 令linh 觀quán 察sát 畢tất 竟cánh 不bất 與dữ 他tha 先tiên 言ngôn 知tri 字tự 直trực 待đãi 他tha 自tự 悟ngộ 方phương 驗nghiệm 真chân 實thật 是thị 親thân 證chứng 其kỳ 體thể 然nhiên 後hậu 印ấn 之chi 令linh 絕tuyệt 餘dư 疑nghi 故cố 云vân 默mặc 傳truyền 心tâm 印ấn 所sở 言ngôn 默mặc 者giả 唯duy 默mặc 知tri 字tự 非phi 總tổng 不bất 言ngôn 六lục 代đại 相tương/tướng 傳truyền 皆giai 如như 此thử 也dã 。
問vấn 悟ngộ 此thử 心tâm 已dĩ 如như 何hà 修tu 之chi 還hoàn 依y 相tương 教giáo 中trung 令linh 坐tọa 禪thiền 否phủ/bĩ 答đáp 若nhược 惛hôn 沉trầm 厚hậu 重trọng 難nan 可khả 策sách 發phát 掉trạo 舉cử 猛mãnh 利lợi 不bất 可khả 抑ức 伏phục 貪tham 瞋sân 熾sí 盛thịnh 觸xúc 境cảnh 難nan 制chế 者giả 即tức 用dụng 教giáo 中trung 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 。 隨tùy 病bệnh 調điều 伏phục 若nhược 煩phiền 惱não 微vi 薄bạc 。 慧tuệ 解giải 明minh 利lợi 即tức 依y 本bổn 宗tông 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 應ưng 知tri 權quyền 實thật 有hữu 異dị 遮già 表biểu 全toàn 殊thù 不bất 可khả 以dĩ 遮già 詮thuyên 遣khiển 蕩đãng 排bài 情tình 破phá 執chấp 之chi 言ngôn 為vi 表biểu 詮thuyên 直trực 示thị 建kiến 立lập 顯hiển 宗tông 之chi 教giáo 又hựu 不bất 可khả 以dĩ 逗đậu 機cơ 誘dụ 引dẫn 一nhất 期kỳ 權quyền 漸tiệm 之chi 說thuyết 為vi 最tối 後hậu 全toàn 提đề 見kiến 性tánh 真chân 實thật 之chi 門môn 。
遮già 詮thuyên 表biểu 詮thuyên 異dị 者giả 遮già 謂vị 遣khiển 其kỳ 所sở 非phi 表biểu 謂vị 顯hiển 其kỳ 所sở 是thị 又hựu 遮già 者giả 揀giản 卻khước 諸chư 餘dư 表biểu 者giả 直trực 示thị 當đương 體thể 如như 諸chư 經kinh 所sở 說thuyết 真Chân 如Như 妙diệu 性tánh 每mỗi 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 無vô 因nhân 無vô 果quả 。 無vô 相tướng 無vô 為vi 。 非phi 凡phàm 非phi 聖thánh 非phi 性tánh 非phi 相tướng 等đẳng 皆giai 是thị 遮già 詮thuyên 遣khiển 非phi 蕩đãng 跡tích 絕tuyệt 想tưởng 祛khư 情tình 若nhược 云vân 知tri 見kiến 覺giác 照chiếu 靈linh 鑒giám 光quang 明minh 朗lãng 朗lãng 昭chiêu 昭chiêu 堂đường 堂đường 寂tịch 寂tịch 等đẳng 皆giai 是thị 表biểu 詮thuyên 若nhược 無vô 知tri 見kiến 等đẳng 體thể 顯hiển 何hà 法pháp 為vi 性tánh 說thuyết 何hà 法pháp 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 等đẳng 必tất 須tu 認nhận 得đắc 現hiện 今kim 了liễu 然nhiên 而nhi 知tri 即tức 是thị 我ngã 之chi 。 心tâm 性tánh 方phương 說thuyết 此thử 知tri 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 等đẳng 如như 說thuyết 鹽diêm 云vân 不bất 淡đạm 是thị 遮già 云vân 鹹hàm 是thị 表biểu 說thuyết 水thủy 云vân 不bất 乾can/kiền/càn 是thị 遮già 云vân 濕thấp 是thị 表biểu 空không 宗tông 但đãn 遮già 性tánh 宗tông 有hữu 遮già 有hữu 表biểu 今kim 時thời 人nhân 皆giai 謂vị 遮già 言ngôn 為vi 深thâm 表biểu 言ngôn 為vi 淺thiển 故cố 唯duy 重trọng/trùng 非phi 心tâm 非phi 佛Phật 無vô 為vi 無vô 相tướng 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 不bất 可khả 得đắc 之chi 言ngôn 良lương 由do 只chỉ 以dĩ 遮già 非phi 之chi 詞từ 為vi 妙diệu 不bất 欲dục 親thân 自tự 證chứng 認nhận 法pháp 體thể 故cố 如như 此thử 也dã 又hựu 若nhược 實thật 識thức 我ngã 心tâm 不bất 同đồng 虛hư 空không 性tánh 。 自tự 神thần 解giải 非phi 從tùng 他tha 悟ngộ 豈khởi 藉tạ 緣duyên 生sanh 若nhược 不bất 對đối 機cơ 隨tùy 世thế 語ngữ 言ngôn 於ư 自tự 性tánh 上thượng 尚thượng 無vô 表biểu 示thị 真chân 實thật 之chi 詞từ 焉yên 有hữu 遮già 非phi 方phương 便tiện 之chi 說thuyết 如như 今kim 實thật 未vị 親thân 證chứng 見kiến 性tánh 之chi 人nhân 。 但đãn 效hiệu 依y 通thông 情tình 傳truyền 意ý 解giải 唯duy 取thủ 言ngôn 語ngữ 中trung 妙diệu 以dĩ 遮già 非phi 泯mẫn 絕tuyệt 之chi 文văn 而nhi 為vi 極cực 則tắc 以dĩ 未vị 見kiến 諦Đế 故cố 不bất 居cư 實thật 地địa 一nhất 向hướng 託thác 空không 隨tùy 言ngôn 所sở 轉chuyển 近cận 來lai 尤vưu 盛thịnh 莫mạc 可khả 遏át 之chi 若nhược 不bất 因nhân 上thượng 代đại 先tiên 賢hiền 多đa 聞văn 廣quảng 學học 。 深thâm 入nhập 教giáo 海hải 妙diệu 達đạt 禪thiền 宗tông 何hà 能năng 微vi 細tế 指chỉ 陳trần 始thỉ 終chung 和hòa 會hội 顯hiển 出xuất 一nhất 靈linh 之chi 性tánh 剔dịch 開khai 萬vạn 法pháp 之chi 原nguyên 故cố 須tu 先tiên 約ước 經kinh 教giáo 印ấn 證chứng 禪thiền 心tâm 然nhiên 後hậu 禪thiền 教giáo 雙song 亡vong 佛Phật 心tâm 俱câu 寂tịch 俱câu 寂tịch 即tức 念niệm 念niệm 皆giai 佛Phật 無vô 一nhất 念niệm 而nhi 非phi 佛Phật 心tâm 雙song 亡vong 即tức 句cú 句cú 皆giai 禪thiền 無vô 一nhất 句cú 而nhi 非phi 禪thiền 教giáo 如như 此thử 則tắc 自tự 然nhiên 聞văn 泯mẫn 絕tuyệt 無vô 寄ký 之chi 說thuyết 知tri 是thị 破phá 我ngã 執chấp 情tình 聞văn 息tức 妄vọng 修tu 心tâm 之chi 言ngôn 知tri 是thị 斷đoạn 我ngã 習tập 氣khí 執chấp 情tình 破phá 而nhi 真chân 性tánh 顯hiển 即tức 泯mẫn 絕tuyệt 是thị 顯hiển 性tánh 之chi 宗tông 習tập 氣khí 盡tận 而nhi 佛Phật 道Đạo 成thành 即tức 修tu 心tâm 是thị 成thành 佛Phật 之chi 行hành 頓đốn 漸tiệm 互hỗ 顯hiển 空không 有hữu 相tương/tướng 成thành 若nhược 能năng 如như 是thị 。 圓viên 通thông 則tắc 為vì 他tha 人nhân 。 說thuyết 無vô 非phi 妙diệu 方phương 聞văn 他tha 人nhân 說thuyết 無vô 非phi 妙diệu 藥dược 藥dược 之chi 與dữ 病bệnh 只chỉ 在tại 執chấp 之chi 與dữ 通thông 故cố 先tiên 德đức 云vân 執chấp 則tắc 字tự 字tự 瘡sang 疣vưu 通thông 則tắc 文văn 文văn 妙diệu 藥dược 如như 上thượng 依y 教giáo 依y 宗tông 撮toát 略lược 和hòa 會hội 挑thiêu 抉# 宗tông 旨chỉ 之chi 本bổn 末mạt 開khai 析tích 法pháp 義nghĩa 之chi 差sai 殊thù 校giảo 量lượng 頓đốn 漸tiệm 之chi 異dị 同đồng 融dung 即tức 真chân 妄vọng 之chi 和hòa 合hợp 對đối 會hội 遮già 表biểu 之chi 廻hồi 互hỗ 褒bao 貶biếm 權quyền 實thật 之chi 淺thiển 深thâm 可khả 謂vị 卷quyển 教giáo 海hải 之chi 波ba 瀾lan 湛trạm 然nhiên 掌chưởng 內nội 簇# 義nghĩa 天thiên 之chi 星tinh 象tượng 奐# 若nhược 目mục 前tiền 則tắc 頓đốn 釋thích 羣quần 疑nghi 豁hoát 然nhiên 妙diệu 旨chỉ 若nhược 心tâm 外ngoại 立lập 法pháp 立lập 境cảnh 起khởi 鬬đấu 諍tranh 之chi 端đoan 倪nghê 識thức 上thượng 變biến 我ngã 變biến 人nhân 為vi 勝thắng 負phụ 之chi 由do 漸tiệm 遂toại 乃nãi 立lập 空không 破phá 有hữu 賔# 有hữu 非phi 空không 崇sùng 教giáo 毀hủy 禪thiền 宗tông 禪thiền 斥xích 教giáo 權quyền 實thật 兩lưỡng 道đạo 常thường 為vi 障chướng 礙ngại 之chi 因nhân 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 永vĩnh 作tác 怨oán 讐thù 之chi 見kiến 皆giai 為vi 智trí 燈đăng 燄diệm 短đoản 心tâm 鏡kính 光quang 昏hôn 終chung 不bất 能năng 入nhập 無vô 諍tranh 之chi 門môn 履lý 一nhất 實thật 之chi 道Đạo 矣hĩ 。
金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 經Kinh 云vân 如như 我ngã 說thuyết 者giả 義nghĩa 語ngữ 非phi 文văn 。 眾chúng 生sanh 說thuyết 者giả 。 文văn 語ngữ 非phi 義nghĩa 。
夫phu 立lập 教giáo 之chi 本bổn 無vô 出xuất 意ý 言ngôn 以dĩ 意ý 詮thuyên 量lượng 從tùng 言ngôn 開khai 演diễn 故cố 基cơ 師sư 云vân 至chí 理lý 澄trừng 寂tịch 是thị 非phi 之chi 論luận 息tức 言ngôn 般Bát 若Nhã 幽u 玄huyền 一nhất 異dị 之chi 情tình 絕tuyệt 慮lự 息tức 情tình 慮lự 故cố 非phi 識thức 非phi 心tâm 絕tuyệt 言ngôn 論luận 故cố 非phi 聲thanh 非phi 說thuyết 。 法pháp 非phi 聲thanh 說thuyết 說thuyết 遍biến 塵trần 沙sa 理lý 無vô 識thức 心tâm 心tâm 該cai 法Pháp 界Giới 心tâm 該cai 法Pháp 界Giới 斯tư 乃nãi 非phi 心tâm 作tác 心tâm 說thuyết 徧biến 塵trần 沙sa 此thử 亦diệc 無vô 說thuyết 為vi 說thuyết 。
問vấn 境cảnh 本bổn 無vô 生sanh 心tâm 常thường 不bất 住trụ 何hà 煩phiền 立lập 觀quán 背bối/bội 自tự 天thiên 真chân 答đáp 為vi 未vị 達đạt 本bổn 無vô 生sanh 而nhi 欲dục 向hướng 外ngoại 妄vọng 修tu 者giả 令linh 自tự 內nội 觀quán 冥minh 合hợp 真chân 性tánh 如như 永vĩnh 嘉gia 集tập 云vân 誡giới 其kỳ 疎sơ 怠đãi 者giả 然nhiên 渡độ 海hải 先tiên 須tu 上thượng 船thuyền 非phi 船thuyền 何hà 以dĩ 能năng 渡độ 修tu 心tâm 必tất 須tu 入nhập 觀quán 非phi 觀quán 何hà 以dĩ 明minh 心tâm 心tâm 尚thượng 未vị 明minh 相tướng 應ưng 何hà 日nhật 此thử 勸khuyến 守thủ 愚ngu 空không 坐tọa 不bất 慕mộ 進tiến 修tu 者giả 。
又hựu 云vân 妙diệu 契khế 玄huyền 原nguyên 者giả 夫phu 悟ngộ 心tâm 之chi 士sĩ 寧ninh 執chấp 觀quán 而nhi 迷mê 旨chỉ 達đạt 教giáo 之chi 人nhân 豈khởi 滯trệ 言ngôn 而nhi 惑hoặc 理lý 理lý 明minh 則tắc 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 何hà 言ngôn 之chi 能năng 議nghị 旨chỉ 會hội 則tắc 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 何hà 觀quán 之chi 能năng 思tư 心tâm 言ngôn 不bất 能năng 思tư 議nghị 者giả 。 可khả 謂vị 妙diệu 契khế 寰# 中trung 矣hĩ 斯tư 乃nãi 得đắc 旨chỉ 之chi 人nhân 奚hề 須tu 言ngôn 觀quán 即tức 屆giới 寶bảo 所sở 終chung 不bất 問vấn 程# 已dĩ 見kiến 玉ngọc 蟾# 寧ninh 當đương 執chấp 指chỉ 故cố 般Bát 若Nhã 吟ngâm 云vân 見kiến 月nguyệt 休hưu 觀quán 指chỉ 歸quy 家gia 罷bãi 問vấn 程# 即tức 心tâm 心tâm 是thị 佛Phật 何hà 佛Phật 更cánh 堪kham 成thành 。
問vấn 此thử 宗tông 鏡kính 錄lục 於ư 頓đốn 漸tiệm 兩lưỡng 教giáo 真chân 緣duyên 二nhị 修tu 云vân 何hà 悟ngộ 入nhập 如như 何hà 修tu 行hành 答đáp 今kim 宗tông 鏡kính 中trung 依y 無Vô 作Tác 三Tam 昧Muội 。 觀quán 真Chân 如Như 一nhất 心tâm 念niệm 念niệm 冥minh 真chân 念niệm 念niệm 圓viên 滿mãn 如như 台thai 教giáo 明minh 修tu 無Vô 作Tác 三Tam 昧Muội 。 觀quán 真Chân 如Như 實thật 相tướng 。 不bất 見kiến 緣duyên 修tu 作tác 佛Phật 亦diệc 不bất 見kiến 真chân 修tu 作tác 佛Phật 亦diệc 不bất 見kiến 真chân 緣duyên 二nhị 修tu 合hợp 故cố 作tác 佛Phật 亦diệc 不bất 離ly 真chân 緣duyên 二nhị 修tu 而nhi 作tác 佛Phật 若nhược 無vô 四tứ 修tu 即tức 無vô 四tứ 作tác 是thị 無Vô 作Tác 三Tam 昧Muội 。 豈khởi 同đồng 爾nhĩ 相tương/tướng 州châu 北bắc 道đạo 明minh 緣duyên 修tu 作tác 佛Phật 南nam 土thổ/độ 大đại 小Tiểu 乘Thừa 師sư 亦diệc 多đa 用dụng 緣duyên 修tu 亦diệc 不bất 同đồng 相tương/tướng 州châu 南nam 道đạo 用dụng 真chân 修tu 作tác 佛Phật 問vấn 偏thiên 用dụng 何hà 過quá 答đáp 道đạo 無vô 諍tranh 何hà 得đắc 諍tranh 同đồng 水thủy 火hỏa 今kim 明minh 用dụng 三tam 昧muội 修tu 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 開khai 無vô 明minh 顯hiển 法pháp 性tánh 忘vong 真chân 緣duyên 離ly 諍tranh 論luận 言ngôn 語ngữ 法pháp 滅diệt 無vô 量lượng 罪tội 。 除trừ 清thanh 淨tịnh 心tâm 一nhất 水thủy 若nhược 澄trừng 清thanh 佛Phật 性tánh 寶bảo 珠châu 自tự 然nhiên 現hiện 也dã 見kiến 佛Phật 性tánh 故cố 即tức 住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 問vấn 曰viết 若nhược 爾nhĩ 者giả 今kim 云vân 何hà 說thuyết 答đáp 曰viết 大đại 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 不bất 生sanh 不bất 生sanh 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 修tu 道Đạo 得đắc 故cố 故cố 不bất 可khả 說thuyết 豈khởi 如như 諸chư 大Đại 乘Thừa 論luận 師sư 偏thiên 執chấp 定định 說thuyết 今kim 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 。 亦diệc 可khả 得đắc 說thuyết 者giả 若nhược 解giải 四tứ 悉tất 檀đàn 意ý (# 悉tất 檀đàn 此thử 云vân 徧biến 施thí 四tứ 者giả 一nhất 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 二nhị 為vi 八bát 悉tất 檀đàn 三tam 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 四tứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn )# 如như 前tiền 四tứ 種chủng 說thuyết 則tắc 無vô 咎cữu 次thứ 明minh 證chứng 成thành 者giả 若nhược 觀quán 無vô 明minh 見kiến 中trung 道đạo 者giả 即tức 是thị 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 住trụ 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 故cố 入nhập 不bất 思tư 議nghị 。 法Pháp 門môn 品phẩm 云vân 若nhược 知tri 無vô 明minh 即tức 是thị 明minh 明minh 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 為vi 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 若nhược 入nhập 中trung 道đạo 即tức 能năng 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 自tự 然nhiên 流lưu 入nhập 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 今kim 依y 四tứ 悉tất 普phổ 為vi 羣quần 機cơ 於ư 真chân 緣duyên 二nhị 修tu 中trung 是thị 無vô 作tác 真chân 修tu 頓đốn 漸tiệm 四tứ 句cú 中trung 若nhược 約ước 上thượng 上thượng 根căn 是thị 頓đốn 悟ngộ 頓đốn 修tu 。 若nhược 約ước 上thượng 根căn 或hoặc 是thị 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 修tu 此thử 宗tông 鏡kính 錄lục 是thị 圓viên 頓đốn 門môn 即tức 之chi 於ư 心tâm 了liễu 之chi 無vô 際tế 更cánh 無vô 前tiền 後hậu 萬vạn 法pháp 同đồng 時thời 所sở 以dĩ 證chứng 道đạo 謌# 云vân 是thị 以dĩ 禪thiền 門môn 了liễu 卻khước 心tâm 頓đốn 入nhập 無vô 生sanh 慈từ 忍nhẫn 力lực 。
只chỉ 各các 於ư 自tự 心tâm 靜tĩnh 念niệm 如như 理lý 思tư 惟duy 。 即tức 如như 是thị 如như 是thị 。 顯hiển 現hiện 於ư 宗tông 鏡kính 中trung 了liễu 然nhiên 明minh 白bạch 起khởi 此thử 無vô 涯nhai 之chi 一nhất 照chiếu 徧biến 法Pháp 界Giới 無vô 際tế 之chi 虛hư 空không 無vô 一nhất 塵trần 而nhi 不bất 被bị 光quang 明minh 凡phàm 一nhất 念niệm 而nhi 咸hàm 承thừa 照chiếu 燭chúc 斯tư 乃nãi 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 之chi 照chiếu 照chiếu 豈khởi 有hữu 邊biên 涅Niết 槃Bàn 大đại 寂tịch 之chi 宗tông 宗tông 何hà 有hữu 盡tận 如như 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 論luận 云vân 放phóng 光quang 云vân 般Bát 若Nhã 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。 無vô 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 道Đạo 行hạnh 云vân 般Bát 若Nhã 無vô 所sở 知tri 無vô 所sở 見kiến 此thử 辯biện 智trí 照chiếu 之chi 用dụng 而nhi 曰viết 無vô 相tướng 無vô 知tri 者giả 何hà 也dã 果quả 有hữu 無vô 相tướng 之chi 知tri 不bất 知tri 之chi 照chiếu 明minh 矣hĩ 何hà 者giả 夫phu 有hữu 所sở 知tri 則tắc 有hữu 所sở 不bất 知tri 以dĩ 聖thánh 心tâm 無vô 知tri 故cố 無vô 所sở 不bất 知tri 。 不bất 知tri 之chi 知tri 乃nãi 曰viết 一nhất 切thiết 知tri 。
然nhiên 則tắc 智trí 有hữu 窮cùng 幽u 之chi 鑒giám 而nhi 無vô 知tri 焉yên 神thần 有hữu 應ưng 會hội 之chi 用dụng 而nhi 無vô 慮lự 焉yên 神thần 無vô 慮lự 故cố 能năng 獨độc 王vương 於ư 世thế 表biểu 智trí 無vô 知tri 故cố 能năng 玄huyền 照chiếu 於ư 事sự 外ngoại 智trí 雖tuy 事sự 外ngoại 未vị 始thỉ 無vô 事sự 神thần 雖tuy 世thế 表biểu 終chung 日nhật 域vực 中trung 。
何hà 者giả 欲dục 言ngôn 其kỳ 有hữu 無vô 狀trạng 無vô 名danh 欲dục 言ngôn 其kỳ 無vô 聖thánh 以dĩ 之chi 靈linh 。
是thị 以dĩ 言ngôn 知tri 不bất 為vi 知tri 欲dục 以dĩ 通thông 其kỳ 鑒giám 不bất 知tri 非phi 不bất 知tri 欲dục 以dĩ 辯biện 其kỳ 相tương/tướng 辯biện 相tương/tướng 不bất 為vi 無vô 通thông 鑒giám 不bất 為vi 有hữu 非phi 有hữu 故cố 知tri 而nhi 無vô 知tri 非phi 無vô 故cố 無vô 知tri 而nhi 知tri 是thị 以dĩ 知tri 即tức 無vô 知tri 無vô 知tri 即tức 知tri 無vô 以dĩ 言ngôn 異dị 而nhi 異dị 於ư 聖thánh 心tâm 也dã 難nạn/nan 曰viết 夫phu 真Chân 諦Đế 深thâm 玄huyền 非phi 智trí 不bất 測trắc 聖thánh 智trí 之chi 能năng 在tại 茲tư 而nhi 顯hiển 故cố 經Kinh 云vân 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 不bất 見kiến 真Chân 諦Đế 。 真Chân 諦Đế 則tắc 般Bát 若Nhã 之chi 緣duyên 也dã 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 智trí 則tắc 知tri 矣hĩ 答đáp 曰viết 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 智trí 非phi 知tri 也dã 何hà 者giả 放phóng 光quang 云vân 不bất 緣duyên 色sắc 生sanh 識thức 是thị 名danh 不bất 見kiến 色sắc 又hựu 云vân 五ngũ 陰ấm 清thanh 淨tịnh 。 故cố 般Bát 若Nhã 清thanh 淨tịnh 般Bát 若Nhã 即tức 能năng 知tri 也dã 五ngũ 陰ấm 即tức 所sở 知tri 也dã 所sở 知tri 即tức 緣duyên 也dã 夫phu 知tri 與dữ 所sở 知tri 相tương/tướng 與dữ 而nhi 有hữu 相tương/tướng 與dữ 而nhi 無vô 相tướng 與dữ 而nhi 無vô 故cố 物vật 莫mạc 之chi 有hữu 相tương/tướng 與dữ 而nhi 有hữu 故cố 物vật 莫mạc 之chi 無vô 物vật 莫mạc 之chi 無vô 故cố 為vi 緣duyên 之chi 所sở 起khởi 物vật 莫mạc 之chi 有hữu 故cố 緣duyên 所sở 不bất 能năng 生sanh 緣duyên 所sở 不bất 能năng 生sanh 故cố 照chiếu 緣duyên 而nhi 非phi 知tri 為vi 緣duyên 之chi 所sở 起khởi 故cố 知tri 緣duyên 相tương 因nhân 而nhi 生sanh 。 是thị 以dĩ 知tri 與dữ 無vô 知tri 生sanh 於ư 所sở 知tri 矣hĩ 何hà 者giả 夫phu 知tri 以dĩ 所sở 知tri 取thủ 相tương/tướng 故cố 名danh 知tri 真Chân 諦Đế 自tự 無vô 相tướng 真chân 智trí 何hà 由do 知tri 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 夫phu 所sở 知tri 非phi 所sở 知tri 所sở 知tri 生sanh 於ư 知tri 所sở 知tri 。 即tức 生sanh 知tri 知tri 亦diệc 生sanh 所sở 知tri 所sở 知tri 既ký 相tương 生sanh 相tương 生sanh 即tức 緣duyên 法pháp 緣duyên 法pháp 故cố 非phi 真chân 非phi 真chân 故cố 非phi 真Chân 諦Đế 故cố 中trung 觀quán 曰viết 物vật 從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 。 故cố 不bất 真chân 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 。 有hữu 故cố 即tức 真chân 今kim 真Chân 諦Đế 曰viết 真chân 真chân 則tắc 非phi 緣duyên 真chân 非phi 緣duyên 故cố 無vô 物vật 從tùng 緣duyên 而nhi 生sanh 也dã 故cố 經Kinh 云vân 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 無vô 緣duyên 而nhi 生sanh 是thị 以dĩ 真chân 智trí 觀quán 真Chân 諦Đế 未vị 嘗thường 取thủ 所sở 知tri 智trí 不bất 取thủ 所sở 知tri 此thử 智trí 何hà 由do 知tri 然nhiên 智trí 非phi 無vô 知tri 但đãn 真Chân 諦Đế 非phi 所sở 知tri 故cố 真chân 智trí 亦diệc 非phi 知tri 而nhi 子tử 欲dục 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 故cố 以dĩ 智trí 為vi 知tri 緣duyên 自tự 非phi 緣duyên 於ư 何hà 而nhi 求cầu 知tri 乎hồ 。
難nạn/nan 曰viết 聖thánh 心tâm 非phi 不bất 能năng 是thị 誠thành 以dĩ 無vô 是thị 可khả 是thị 雖tuy 不bất 是thị 是thị 故cố 當đương 是thị 於ư 無vô 是thị 矣hĩ 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 真Chân 諦Đế 無vô 相tướng 故cố 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 者giả 誠thành 以dĩ 般Bát 若Nhã 無vô 有hữu 有hữu 相tương/tướng 之chi 知tri 若nhược 以dĩ 無vô 相tướng 為vi 無vô 相tướng 又hựu 何hà 累lũy/lụy/luy 於ư 真Chân 諦Đế 耶da 答đáp 曰viết 聖thánh 人nhân 無vô 無vô 相tướng 也dã 何hà 者giả 若nhược 以dĩ 無vô 相tướng 為vi 無vô 相tướng 無vô 相tướng 。 即tức 為vi 相tương/tướng 捨xả 有hữu 而nhi 之chi 無vô 猶do 逃đào 峰phong 而nhi 赴phó 壑hác 俱câu 不bất 免miễn 於ư 患hoạn 矣hĩ 是thị 以dĩ 至chí 人nhân 處xứ 有hữu 而nhi 不bất 有hữu 居cư 無vô 而nhi 不bất 無vô 雖tuy 不bất 取thủ 於ư 有hữu 無vô 然nhiên 亦diệc 不bất 捨xả 於ư 有hữu 無vô 所sở 以dĩ 和hòa 光quang 塵trần 勞lao 周chu 旋toàn 五ngũ 趣thú 。 寂tịch 然nhiên 而nhi 往vãng 泊bạc 爾nhĩ 而nhi 來lai 恬điềm 淡đạm 無vô 為vi 而nhi 無vô 不bất 為vi 者giả 也dã 難nạn/nan 曰viết 聖thánh 心tâm 雖tuy 無vô 知tri 然nhiên 其kỳ 應ưng 會hội 之chi 道đạo 不bất 差sai 是thị 以dĩ 可khả 應ưng 者giả 應ưng 之chi 不bất 可khả 應ưng 者giả 存tồn 之chi 然nhiên 則tắc 聖thánh 心tâm 有hữu 時thời 而nhi 生sanh 有hữu 時thời 而nhi 滅diệt 可khả 乎hồ 答đáp 曰viết 生sanh 滅diệt 者giả 生sanh 滅diệt 心tâm 也dã 聖thánh 人nhân 無vô 心tâm 生sanh 滅diệt 焉yên 起khởi 然nhiên 非phi 無vô 心tâm 但đãn 無vô 心tâm 心tâm 耳nhĩ 又hựu 非phi 不bất 應ưng 但đãn 是thị 不bất 應ưng 應ưng 耳nhĩ 是thị 以dĩ 應ưng 會hội 則tắc 信tín 若nhược 四tứ 時thời 。 之chi 質chất 直trực 以dĩ 虛hư 無vô 為vi 體thể 斯tư 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 滅diệt 也dã 難nạn/nan 曰viết 聖thánh 智trí 之chi 無vô 惑hoặc 智trí 之chi 無vô 俱câu 無vô 生sanh 滅diệt 何hà 以dĩ 異dị 之chi 耶da 答đáp 曰viết 聖thánh 智trí 之chi 無vô 者giả 無vô 知tri 惑hoặc 智trí 之chi 無vô 者giả 知tri 無vô 其kỳ 無vô 雖tuy 同đồng 所sở 以dĩ 無vô 者giả 異dị 也dã 何hà 者giả 夫phu 聖thánh 心tâm 虛hư 靜tĩnh 無vô 知tri 可khả 無vô 可khả 曰viết 無vô 知tri 非phi 謂vị 知tri 無vô 惑hoặc 智trí 有hữu 知tri 故cố 有hữu 知tri 可khả 無vô 可khả 謂vị 知tri 無vô 非phi 曰viết 無vô 知tri 也dã 無vô 知tri 即tức 般Bát 若Nhã 之chi 無vô 也dã 知tri 無vô 即tức 真Chân 諦Đế 之chi 無vô 也dã 是thị 以dĩ 般Bát 若Nhã 之chi 與dữ 真Chân 諦Đế 言ngôn 用dụng 即tức 同đồng 而nhi 異dị 言ngôn 寂tịch 即tức 異dị 而nhi 同đồng 同đồng 故cố 無vô 心tâm 於ư 彼bỉ 此thử 異dị 故cố 不bất 失thất 於ư 照chiếu 功công 是thị 以dĩ 辯biện 同đồng 者giả 同đồng 於ư 異dị 辯biện 異dị 者giả 異dị 於ư 同đồng 斯tư 則tắc 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 異dị 不bất 可khả 得đắc 而nhi 同đồng 也dã 何hà 者giả 內nội 有hữu 獨độc 鑒giám 之chi 明minh 外ngoại 有hữu 萬vạn 法pháp 之chi 實thật 萬vạn 法pháp 雖tuy 實thật 然nhiên 非phi 照chiếu 不bất 得đắc 內nội 外ngoại 。 相tương/tướng 與dữ 以dĩ 成thành 其kỳ 照chiếu 功công 此thử 則tắc 聖thánh 所sở 不bất 能năng 同đồng 用dụng 也dã 內nội 雖tuy 照chiếu 而nhi 無vô 知tri 外ngoại 雖tuy 實thật 而nhi 無vô 相tướng 內nội 外ngoại 寂tịch 然nhiên 相tương/tướng 與dữ 俱câu 無vô 此thử 則tắc 聖thánh 所sở 不bất 能năng 異dị 寂tịch 也dã 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 諸chư 法pháp 不bất 異dị 者giả 豈khởi 曰viết 續tục 鳧phù 截tiệt 鶴hạc 夷di 嶽nhạc 盈doanh 壑hác 然nhiên 後hậu 無vô 異dị 哉tai 誠thành 以dĩ 不bất 異dị 於ư 異dị 故cố 雖tuy 異dị 而nhi 不bất 異dị 耳nhĩ 故cố 經kinh 曰viết 甚thậm 奇kỳ 世Thế 尊Tôn 。 於ư 無vô 異dị 法pháp 中trung 而nhi 說thuyết 諸chư 法Pháp 。 異dị 又hựu 云vân 般Bát 若Nhã 與dữ 諸chư 法pháp 亦diệc 不bất 一nhất 相tương/tướng 亦diệc 不bất 異dị 相tướng 信tín 矣hĩ 難nạn/nan 曰viết 論luận 云vân 言ngôn 用dụng 則tắc 異dị 言ngôn 寂tịch 則tắc 同đồng 未vị 詳tường 般Bát 若Nhã 之chi 內nội 則tắc 有hữu 寂tịch 用dụng 之chi 異dị 乎hồ 答đáp 曰viết 用dụng 即tức 寂tịch 寂tịch 即tức 用dụng 用dụng 寂tịch 體thể 一nhất 同đồng 出xuất 而nhi 異dị 名danh 更cánh 無vô 無vô 用dụng 之chi 寂tịch 主chủ 於ư 用dụng 也dã 是thị 以dĩ 智trí 彌di 昧muội 照chiếu 逾du 明minh 神thần 彌di 靜tĩnh 應ưng 逾du 動động 豈khởi 曰viết 明minh 昧muội 動động 靜tĩnh 之chi 異dị 哉tai 故cố 成thành 具cụ 曰viết 不bất 為vi 而nhi 過quá 為vi 寶bảo 積tích 曰viết 無vô 心tâm 無vô 識thức 。 無vô 不bất 覺giác 知tri 斯tư 則tắc 窮cùng 神thần 盡tận 智trí 極cực 象tượng 外ngoại 之chi 談đàm 也dã 即tức 之chi 明minh 文văn 聖thánh 心tâm 可khả 知tri 矣hĩ 釋thích 曰viết 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 者giả 是thị 一nhất 論luận 之chi 宏hoành 綱cương 乃nãi 宗tông 鏡kính 之chi 大đại 體thể 微vi 妙diệu 難nan 解giải 。 所sở 以dĩ 廣quảng 引dẫn 證chứng 明minh 夫phu 般Bát 若Nhã 者giả 是thị 智trí 用dụng 無vô 知tri 者giả 是thị 智trí 體thể 用dụng 不bất 離ly 體thể 知tri 即tức 無vô 知tri 體thể 不bất 離ly 用dụng 無vô 知tri 即tức 知tri 若nhược 有hữu 知tri 者giả 是thị 取thủ 相tương/tướng 之chi 知tri 即tức 為vi 所sở 知tri 之chi 相tướng 縛phược 不bất 能năng 徧biến 知tri 一nhất 切thiết 故cố 論luận 云vân 夫phu 有hữu 所sở 知tri 則tắc 有hữu 所sở 不bất 知tri 若nhược 是thị 無vô 相tướng 之chi 知tri 不bất 被bị 所sở 知tri 之chi 相tướng 礙ngại 即tức 能năng 徧biến 知tri 一nhất 切thiết 故cố 論luận 云vân 以dĩ 聖thánh 心tâm 無vô 知tri 故cố 無vô 所sở 不bất 知tri 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 但đãn 是thị 理lý 事sự 無vô 礙ngại 非phi 即tức 非phi 離ly 如như 論luận 云vân 神thần 無vô 慮lự 故cố 能năng 獨độc 王vương 於ư 世thế 表biểu 智trí 無vô 知tri 故cố 能năng 玄huyền 照chiếu 於ư 事sự 外ngoại 者giả 不bất 即tức 事sự 也dã 智trí 雖tuy 事sự 外ngoại 未vị 始thỉ 無vô 事sự 神thần 雖tuy 世thế 表biểu 終chung 日nhật 域vực 中trung 者giả 不bất 離ly 事sự 也dã 理lý 非phi 即tức 非phi 離ly 如như 事sự 亦diệc 然nhiên 是thị 以dĩ 理lý 從tùng 事sự 顯hiển 理lý 徹triệt 於ư 事sự 事sự 因nhân 理lý 成thành 事sự 徹triệt 於ư 理lý 理lý 事sự 交giao 徹triệt 般Bát 若Nhã 方phương 圓viên 故cố 能năng 有hữu 無vô 齊tề 行hành 權quyền 實thật 雙song 運vận 豈khởi 可khả 執chấp 有hữu 執chấp 無vô 迷mê 於ư 聖thánh 旨chỉ 乎hồ 所sở 以dĩ 論luận 云vân 欲dục 言ngôn 其kỳ 有hữu 無vô 狀trạng 無vô 名danh 欲dục 言ngôn 其kỳ 無vô 聖thánh 以dĩ 之chi 靈linh 何hà 者giả 此thử 有hữu 是thị 不bất 有hữu 之chi 有hữu 曷hạt 有hữu 其kỳ 名danh 斯tư 無vô 是thị 不bất 無vô 之chi 無vô 寧ninh 虧khuy 其kỳ 體thể 有hữu 無vô 但đãn 分phần/phân 兩lưỡng 名danh 其kỳ 性tánh 元nguyên 一nhất 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 為vi 有hữu 以dĩ 無vô 為vi 無vô 故cố 論luận 云vân 非phi 有hữu 故cố 知tri 而nhi 無vô 知tri 者giả 以dĩ 知tri 自tự 無vô 性tánh 豈khởi 待đãi 亡vong 知tri 然nhiên 後hậu 無vô 知tri 乎hồ 論luận 云vân 非phi 無vô 故cố 無vô 知tri 而nhi 知tri 者giả 以dĩ 無vô 相tướng 之chi 知tri 非phi 同đồng 木mộc 石thạch 無vô 而nhi 失thất 照chiếu 此thử 靈linh 知tri 之chi 性tánh 雖tuy 無vô 名danh 相tướng 寂tịch 照chiếu 無vô 遺di 如như 論luận 云vân 考khảo 之chi 玄huyền 籍tịch 本bổn 之chi 聖thánh 意ý 豈khởi 復phục 真chân 偽ngụy 殊thù 心tâm 空không 色sắc 異dị 照chiếu 耶da 是thị 以dĩ 照chiếu 無vô 相tướng 不bất 失thất 撫phủ 會hội 之chi 功công 覩đổ 變biến 動động 不bất 乖quai 無vô 相tướng 之chi 旨chỉ 造tạo 有hữu 不bất 異dị 無vô 造tạo 無vô 不bất 異dị 有hữu 未vị 嘗thường 不bất 有hữu 未vị 嘗thường 不bất 無vô 故cố 曰viết 不bất 動động 等đẳng 覺giác 而nhi 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 。 以dĩ 此thử 而nhi 推thôi 寂tịch 用dụng 何hà 妨phương 如như 何hà 謂vị 覩đổ 變biến 之chi 知tri 異dị 無vô 相tướng 之chi 照chiếu 乎hồ 又hựu 論luận 云vân 知tri 即tức 無vô 知tri 無vô 知tri 即tức 知tri 無vô 以dĩ 言ngôn 異dị 而nhi 異dị 於ư 聖thánh 心tâm 也dã 故cố 知tri 若nhược 云vân 有hữu 之chi 與dữ 無vô 同đồng 之chi 與dữ 異dị 皆giai 是thị 世thế 間gian 。 言ngôn 語ngữ 但đãn 有hữu 虛hư 名danh 而nhi 無vô 實thật 體thể 豈khởi 可khả 以dĩ 不bất 定định 之chi 名danh 言ngôn 而nhi 欲dục 定định 其kỳ 無vô 言ngôn 之chi 妙diệu 性tánh 也dã 今kim 總tổng 結kết 大đại 意ý 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 者giả 但đãn 是thị 無vô 心tâm 自tự 然nhiên 靈linh 鑒giám 非phi 待đãi 相tương/tướng 顯hiển 靡mĩ 假giả 緣duyên 生sanh 不bất 住trụ 有hữu 無vô 。 不bất 涉thiệp 能năng 所sở 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 而nhi 成thành 其kỳ 妙diệu 道đạo 也dã 所sở 以dĩ 先tiên 德đức 云vân 夫phu 聖thánh 心tâm 無vô 思tư 名danh 言ngôn 路lộ 絕tuyệt 體thể 虛hư 不bất 可khả 以dĩ 色sắc 。 取thủ 無vô 慮lự 不bất 可khả 以dĩ 心tâm 求cầu 包bao 法Pháp 界Giới 而nhi 不bất 大đại 處xứ 毫hào 端đoan 而nhi 不bất 微vi 寂tịch 寥liêu 絕tuyệt 於ư 生sanh 滅diệt 應ưng 物vật 無vô 有hữu 去khứ 來lai 。 鑒giám 徹triệt 天thiên 鏡kính 而nhi 無vô 鑒giám 照chiếu 之chi 勤cần 智trí 周chu 十thập 方phương 而nhi 不bất 生sanh 二nhị 相tương/tướng 森sâm 羅la 萬vạn 像tượng 與dữ 之chi 同đồng 原nguyên 大đại 哉tai 妙diệu 用dụng 而nhi 無vô 心tâm 者giả 其kỳ 唯duy 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 之chi 謂vị 乎hồ 。
永vĩnh 嘉gia 集tập 云vân 若nhược 以dĩ 知tri 知tri 寂tịch 此thử 非phi 無vô 緣duyên 知tri 如như 手thủ 執chấp 如như 意ý 非phi 無vô 如như 意ý 手thủ 若nhược 以dĩ 自tự 知tri 知tri 亦diệc 非phi 無vô 緣duyên 知tri 如như 手thủ 自tự 作tác 拳quyền 非phi 無vô 不bất 拳quyền 手thủ 亦diệc 不bất 知tri 知tri 寂tịch 亦diệc 不bất 自tự 知tri 。 知tri 不bất 可khả 為vi 無vô 知tri 自tự 性tánh 了liễu 然nhiên 故cố 不bất 同đồng 於ư 木mộc 石thạch 手thủ 不bất 執chấp 如như 意ý 亦diệc 不bất 自tự 作tác 拳quyền 不bất 可khả 為vi 無vô 手thủ 以dĩ 手thủ 安an 然nhiên 故cố 不bất 同đồng 於ư 兔thố 角giác 。
古cổ 德đức 偈kệ 云vân 諸chư 論luận 各các 異dị 端đoan 修tu 行hành 理lý 無vô 二nhị 競cạnh 執chấp 有hữu 是thị 非phi 達đạt 者giả 無vô 違vi 諍tranh 。
問vấn 諸chư 佛Phật 經Kinh 教giáo 皆giai 以dĩ 名danh 句cú 文văn 身thân 。 詮thuyên 表biểu 方phương 成thành 法pháp 義nghĩa 云vân 何hà 但đãn 名danh 一nhất 心tâm 而nhi 已dĩ 答đáp 此thử 心tâm 是thị 諸chư 法pháp 之chi 都đô 顯hiển 事sự 合hợp 理lý 故cố 稱xưng 曰viết 經kinh 豈khởi 止chỉ 於ư 心tâm 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 六lục 塵trần 悉tất 皆giai 是thị 經Kinh 如như 大đại 品phẩm 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 趣thú 色sắc 是thị 趣thú 不bất 過quá 此thử 色sắc 能năng 詮thuyên 一nhất 切thiết 法pháp 如như 。 墨mặc 黑hắc 色sắc 一nhất 劃hoạch 詮thuyên 一nhất 二nhị 劃hoạch 詮thuyên 二nhị 三tam 劃hoạch 詮thuyên 三tam 豎thụ 一nhất 劃hoạch 則tắc 詮thuyên 王vương 足túc 右hữu 劃hoạch 則tắc 詮thuyên 丑sửu 足túc 左tả 劃hoạch 則tắc 詮thuyên 田điền 出xuất 上thượng 詮thuyên 由do 出xuất 下hạ 詮thuyên 申thân 如như 是thị 迴hồi 轉chuyển 詮thuyên 不bất 可khả 盡tận 或hoặc 一nhất 字tự 詮thuyên 無vô 量lượng 法pháp 無vô 量lượng 字tự 共cộng 詮thuyên 一nhất 法pháp 無vô 量lượng 字tự 詮thuyên 無vô 量lượng 法pháp 一nhất 字tự 詮thuyên 一nhất 法pháp 於ư 黑hắc 墨mặc 小tiểu 小tiểu 迴hồi 轉chuyển 詮thuyên 量lượng 大đại 異dị 左tả 迴hồi 詮thuyên 惡ác 右hữu 迴hồi 詮thuyên 善thiện 上thượng 點điểm 詮thuyên 無vô 漏lậu 下hạ 點điểm 詮thuyên 有hữu 漏lậu 殺sát 活hoạt 與dữ 奪đoạt 毀hủy 譽dự 苦khổ 樂lạc 皆giai 在tại 墨mặc 中trung 更cánh 無vô 一nhất 法pháp 出xuất 此thử 墨mặc 外ngoại 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 黑hắc 墨mặc 詮thuyên 無vô 量lượng 教giáo 無vô 量lượng 行hành 無vô 量lượng 理lý 黑hắc 墨mặc 亦diệc 是thị 教giáo 本bổn 行hạnh 本bổn 理lý 本bổn 黑hắc 墨mặc 從tùng 初sơ 一nhất 點điểm 至chí 無vô 量lượng 點điểm 從tùng 點điểm 至chí 字tự 從tùng 字tự 至chí 句cú 從tùng 句cú 至chí 偈kệ 從tùng 偈kệ 至chí 卷quyển 從tùng 卷quyển 至chí 部bộ 又hựu 從tùng 一nhất 字tự 句cú 中trung 初sơ 立lập 小tiểu 行hành 後hậu 著trước 大đại 行hành 又hựu 從tùng 點điểm 字tự 中trung 初sơ 見kiến 淺thiển 理lý 後hậu 到đáo 深thâm 理lý 是thị 名danh 黑hắc 色sắc 教giáo 行hành 義nghĩa 三tam 種chủng 微vi 發phát 乃nãi 至chí 當đương 知tri 黑hắc 字tự 是thị 諸chư 法pháp 本bổn 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 字tự 非phi 非phi 字tự 雙song 照chiếu 字tự 非phi 字tự 不bất 可khả 說thuyết 非phi 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 見kiến 非phi 不bất 可khả 見kiến 。 何hà 所sở 簡giản 擇trạch 何hà 所sở 不bất 簡giản 擇trạch 何hà 所sở 攝nhiếp 何hà 所sở 不bất 攝nhiếp 何hà 所sở 棄khí 何hà 所sở 不bất 棄khí 是thị 則tắc 俱câu 是thị 非phi 則tắc 悉tất 非phi 能năng 於ư 黑hắc 色sắc 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 非phi 於ư 一nhất 切thiết 。 非phi 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 是thị 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 非phi 非phi 非phi 是thị 一nhất 切thiết 。 法pháp 邪tà 一nhất 切thiết 法pháp 正chánh 若nhược 於ư 黑hắc 色sắc 不bất 如như 是thị 解giải 則tắc 不bất 知tri 字tự 與dữ 非phi 字tự 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 有hữu 對đối 無vô 對đối 。 皆giai 不bất 能năng 知tri 。 若nhược 於ư 黑hắc 色sắc 通thông 達đạt 知tri 餘dư 色sắc 亦diệc 如như 是thị 。 此thử 即tức 法pháp 華hoa 經kinh 意ý 以dĩ 色sắc 為vi 經kinh 也dã 聲thanh 塵trần 。 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。
問vấn 但đãn 了liễu 一nhất 心tâm 若nhược 無vô 位vị 次thứ 真chân 偽ngụy 何hà 分phần/phân 須tu 合hợp 教giáo 乘thừa 以dĩ 祛khư 謬mậu 濫lạm 答đáp 誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 闕khuyết 一nhất 不bất 可khả 圓viên 教giáo 觀quán 心tâm 須tu 明minh 六lục 即tức 古cổ 德đức 約ước 四tứ 教giáo 明minh 六lục 即tức 者giả 若nhược 藏tạng 教giáo 執chấp 色sắc 為vi 有hữu 施thí 拙chuyết 度độ 破phá 析tích 之chi 因nhân 成thành 但đãn 空không 灰hôi 斷đoạn 之chi 果quả 通thông 教giáo 執chấp 色sắc 心tâm 是thị 空không 了liễu 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 之chi 宗tông 失thất 中trung 道đạo 不bất 空không 之chi 理lý 別biệt 教giáo 從tùng 心tâm 生sanh 十thập 法Pháp 界Giới 心tâm 但đãn 有hữu 能năng 生sanh 十thập 界giới 之chi 理lý 性tánh 未vị 即tức 便tiện 具cụ 十thập 界giới 之chi 因nhân 果quả 如như 從tùng 地địa 生sanh 一nhất 切thiết 草thảo 木mộc 。 但đãn 從tùng 一nhất 心tâm 次thứ 第đệ 生sanh 十thập 界giới 也dã 圓viên 教giáo 心tâm 具cụ 十thập 法Pháp 界Giới 不bất 待đãi 能năng 所sở 生sanh 亦diệc 無vô 前tiền 後hậu 際tế 。 只chỉ 一nhất 念niệm 是thị 十thập 界giới 只chỉ 十thập 界giới 是thị 一nhất 念niệm 一nhất 切thiết 時thời 一nhất 切thiết 處xứ 一nhất 切thiết 法pháp 念niệm 念niệm 中trung 體thể 常thường 圓viên 滿mãn 塵trần 沙sa 萬vạn 德đức 不bất 欠khiếm 少thiểu 一nhất 分phần/phân 八bát 萬vạn 惑hoặc 業nghiệp 不bất 除trừ 斷đoạn 一nhất 分phần/phân 不bất 謂vị 佛Phật 是thị 果quả 頭đầu 極cực 聖thánh 我ngã 未vị 證chứng 得đắc 不bất 謂vị 凡phàm 是thị 底để 下hạ 穢uế 濁trược 我ngã 應ưng 捨xả 離ly 總tổng 覽lãm 法Pháp 界Giới 在tại 一nhất 念niệm 心tâm 頭đầu 如như 一nhất 圓viên 珠châu 瑩oánh 徹triệt 明minh 白bạch 圓viên 解giải 更cánh 無vô 覺giác 觀quán 進tiến 修tu 亦diệc 不bất 見kiến 有hữu 。 凡phàm 聖thánh 取thủ 捨xả 分phân 別biệt 妄vọng 念niệm 悉tất 盡tận 也dã 以dĩ 初sơ 圓viên 信tín 人nhân 未vị 得đắc 純thuần 淨tịnh 煩phiền 惱não 有hữu 厚hậu 薄bạc 習tập 氣khí 有hữu 淺thiển 深thâm 分phân 別biệt 難nan 忘vong 攀phàn 緣duyên 易dị 起khởi 心tâm 浮phù 觀quán 淺thiển 惑hoặc 重trọng/trùng 境cảnh 彊cường/cưỡng/cương 於ư 對đối 治trị 之chi 中trung 故cố 分phần/phân 六lục 即tức 是thị 以dĩ 凡phàm 夫phu 心tâm 。 性tánh 本bổn 體thể 實thật 齊tề 上thượng 聖thánh 但đãn 凡phàm 夫phu 未vị 能năng 常thường 用dụng 本bổn 體thể 隨tùy 境cảnh 生sanh 心tâm 分phân 別biệt 計kế 校giáo 千thiên 差sai 萬vạn 別biệt 。 無vô 始thỉ 妄vọng 習tập 何hà 能năng 頓đốn 遣khiển 雖tuy 有hữu 見kiến 解giải 未vị 能năng 常thường 照chiếu 故cố 是thị 凡phàm 也dã 若nhược 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 是thị 理lý 即tức 若nhược 能năng 暫tạm 照chiếu 諦đế 理lý 即tức 坐tọa 佛Phật 座tòa 證chứng 佛Phật 身thân 用dụng 佛Phật 法Pháp 當đương 此thử 一nhất 念niệm 圓viên 現hiện 時thời 不bất 見kiến 十thập 方phương 。 佛Phật 異dị 我ngã 此thử 身thân 此thử 念niệm 也dã 解giải 而nhi 未vị 修tu 是thị 名danh 字tự 即tức 念niệm 有hữu 分phần/phân 數số 名danh 觀quán 行hành 即tức 念niệm 以dĩ 於ư 境cảnh 名danh 相tướng 似tự 即tức 境cảnh 入nhập 於ư 念niệm 名danh 分phần/phân 真chân 即tức 無vô 境cảnh 無vô 念niệm 名danh 究cứu 竟cánh 即tức 雖tuy 六lục 常thường 一nhất 何hà 凡phàm 何hà 聖thánh 雖tuy 一nhất 常thường 六lục 凡phàm 聖thánh 天thiên 絕tuyệt 又hựu 六lục 而nhi 常thường 一nhất 故cố 言ngôn 即tức 一nhất 而nhi 常thường 六lục 故cố 初sơ 後hậu 不bất 齊tề 是thị 以dĩ 頓đốn 悟ngộ 宗tông 已dĩ 復phục 須tu 言ngôn 行hành 相tương 應ứng 。 既ký 得đắc 本bổn 清thanh 淨tịnh 又hựu 須tu 離ly 垢cấu 清thanh 淨tịnh 。 如như 大đại 集tập 經kinh 偈kệ 云vân 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 。 諸chư 煩phiền 惱não 清thanh 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 猶do 真chân 實thật 其kỳ 心tâm 能năng 作tác 大đại 光quang 明minh 。 是thị 名danh 寶bảo 炬cự 陀đà 羅la 尼ni 。
問vấn 只chỉ 如như 自tự 心tâm 如như 何hà 觀quán 耶da 答đáp 性tánh 該cai 始thỉ 終chung 之chi 際tế 體thể 非phi 起khởi 盡tận 之chi 緣duyên 體thể 徧biến 迷mê 悟ngộ 之chi 中trung 性tánh 非phi 解giải 惑hoặc 之chi 事sự 又hựu 云vân 夫phu 心tâm 原nguyên 本bổn 淨tịnh 無vô 為vi 無vô 數số 。 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。 無vô 色sắc 無vô 相tướng 。 非phi 偏thiên 非phi 圓viên 雖tuy 復phục 覺giác 知tri 。 亦diệc 無vô 覺giác 知tri 。
此thử 之chi 心tâm 性tánh 畢tất 竟cánh 無vô 心tâm 有hữu 因nhân 緣duyên 時thời 亦diệc 得đắc 明minh 心tâm 既ký 有hữu 論luận 心tâm 即tức 有hữu 方phương 便tiện 正chánh 觀quán 之chi 義nghĩa 譬thí 如như 虛hư 空không 。 亦diệc 有hữu 陰âm 陽dương 時thời 雨vũ 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 無vô 偏thiên 圓viên 亦diệc 論luận 漸tiệm 頓đốn 。
若nhược 觀quán 心tâm 非phi 空không 非phi 有hữu 。 則tắc 一nhất 切thiết 從tùng 心tâm 生sanh 法pháp 亦diệc 非phi 空không 非phi 有hữu 。 如như 是thị 等đẳng 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 在tại 一nhất 心tâm 中trung 當đương 知tri 觀quán 此thử 心tâm 原nguyên 與dữ 如Như 來Lai 等đẳng 。 如như 此thử 觀quán 心tâm 名danh 觀quán 佛Phật 心tâm 也dã 若nhược 能năng 如như 此thử 。 信tín 解giải 功công 德đức 無vô 量lượng 。 此thử 一nhất 念niệm 信tín 解giải 。 心tâm 心tâm 同đồng 佛Phật 心tâm 信tín 齊tề 佛Phật 信tín 入nhập 真chân 實thật 般Bát 若Nhã 之chi 性tánh 。 到đáo 究cứu 竟cánh 解giải 脫thoát 。 之chi 原nguyên 即tức 以dĩ 無vô 量lượng 無vô 數số 劫kiếp 。 中trung 修tu 五ngũ 波ba 羅la 密mật 之chi 功công 德đức 校giảo 量lượng 信tín 解giải 宗tông 鏡kính 一nhất 念niệm 之chi 功công 萬vạn 不bất 及cập 一nhất 故cố 云vân 不bất 識thức 玄huyền 旨chỉ 。 徒đồ 勞lao 念niệm 靜tĩnh 。 是thị 以dĩ 先tiên 悟ngộ 宗tông 鏡kính 然nhiên 後hậu 圓viên 修tu 理lý 行hành 無vô 差sai 方phương 為vi 契khế 當đương 問vấn 如như 上thượng 觀quán 心tâm 如như 何hà 。 是thị 所sở 入nhập 能năng 入nhập 之chi 門môn 答đáp 能năng 所sở 之chi 入nhập 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 約ước 智trí 而nhi 論luận 假giả 分phần/phân 能năng 所sở 所sở 入nhập 即tức 所sở 證chứng 一nhất 心tâm 之chi 理lý 能năng 入nhập 即tức 能năng 觀quán 一nhất 心tâm 之chi 智trí 又hựu 理lý 是thị 心tâm 之chi 體thể 智trí 是thị 心tâm 之chi 用dụng 猶do 如như 日nhật 光quang 。 還hoàn 照chiếu 日nhật 體thể 以dĩ 此thử 心tâm 光quang 復phục 照chiếu 心tâm 體thể 則tắc 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 體thể 用dụng 冥minh 一nhất 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 能năng 所sở 似tự 分phần/phân 。
永vĩnh 嘉gia 集tập 云vân 故cố 知tri 妙diệu 道đạo 無vô 形hình 萬vạn 像tượng 不bất 乖quai 其kỳ 致trí 真Chân 如Như 寂tịch 滅diệt 眾chúng 響hưởng 靡mĩ 異dị 其kỳ 原nguyên 迷mê 之chi 則tắc 見kiến 倒đảo 惑hoặc 生sanh 悟ngộ 之chi 則tắc 順thuận 違vi 無vô 地địa 閴# 寂tịch 非phi 有hữu 緣duyên 會hội 而nhi 能năng 生sanh 峩nga 嶷# 非phi 無vô 緣duyên 散tán 而nhi 能năng 滅diệt 滅diệt 既ký 非phi 滅diệt 以dĩ 何hà 滅diệt 滅diệt 生sanh 既ký 非phi 生sanh 以dĩ 何hà 生sanh 生sanh 生sanh 滅diệt 既ký 虛hư 實thật 相tướng 常thường 住trụ 矣hĩ 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 云vân 生sanh 之chi 無vô 生sanh 真chân 性tánh 湛trạm 然nhiên 無vô 生sanh 之chi 生sanh 業nghiệp 果quả 宛uyển 然nhiên 是thị 知tri 若nhược 即tức 念niệm 存tồn 有hữu 念niệm 即tức 是thị 常thường 見kiến 。 離ly 生sanh 求cầu 無vô 生sanh 即tức 是thị 斷đoạn 見kiến 。 皆giai 不bất 達đạt 實thật 相tướng 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 之chi 理lý 若nhược 正chánh 了liễu 無vô 生sanh 則tắc 無vô 生sanh 無vô 不bất 生sanh 豈khởi 定định 執chấp 有hữu 生sanh 無vô 生sanh 。 之chi 二nhị 見kiến 乎hồ 。
問vấn 覺giác 王vương 明minh 敕sắc 大đại 教giáo 指chỉ 歸quy 末Mạt 法Pháp 比Bỉ 丘Khâu 須tu 於ư 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 修tu 道Đạo 其kỳ 旨chỉ 如như 何hà 答đáp 此thử 出xuất 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 經kinh 最tối 後hậu 垂thùy 示thị 總tổng 前tiền 教giáo 迹tích 同đồng 此thử 指chỉ 歸quy 以dĩ 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 即tức 是thị 宗tông 鏡kính 所sở 明minh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 身thân 。 受thọ 心tâm 法pháp 如như 經Kinh 云vân 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 如như 汝nhữ 所sở 問vấn 。 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 依y 何hà 住trụ 者giả 阿A 難Nan 依y 四tứ 念niệm 處xứ 嚴nghiêm 心tâm 而nhi 住trụ 觀quán 身thân 性tánh 相tướng 同đồng 於ư 虛hư 空không 。 名danh 身thân 念niệm 處xứ 。 觀quán 受thọ 不bất 在tại 內nội 外ngoại 。 不bất 住trụ 中trung 間gian 名danh 受thọ 念niệm 處xứ 。 觀quán 心tâm 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 名danh 字tự 性tánh 離ly 名danh 心tâm 念niệm 處xứ 。 觀quán 法pháp 不bất 得đắc 善thiện 法Pháp 不bất 得đắc 不bất 善thiện 法pháp 。 名danh 法pháp 念niệm 處xứ 。 阿A 難Nan 一nhất 切thiết 行hành 者giả 應ưng 當đương 。 依y 此thử 四tứ 念niệm 處xứ 住trụ 。
華hoa 手thủ 經Kinh 云vân 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 於ư 聖thánh 法Pháp 中trung 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 名danh 念niệm 處xứ 何hà 以dĩ 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 常thường 住trụ 自tự 性tánh 無vô 能năng 壞hoại 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 名danh 念niệm 處xứ 者giả 故cố 知tri 即tức 法pháp 是thị 心tâm 即tức 心tâm 是thị 法pháp 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 豈khởi 能năng 壞hoại 乎hồ 若nhược 有hữu 二nhị 法pháp 則tắc 能năng 相tương/tướng 壞hoại 。
金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 經Kinh 云vân 心tâm 無vô 邊biên 際tế 。 不bất 見kiến 處xứ 所sở 。 論luận 釋thích 云vân 心tâm 無vô 邊biên 際tế 。 者giả 歸quy 一nhất 心tâm 原nguyên 心tâm 體thể 周chu 徧biến 徧biến 十thập 方phương 故cố 無vô 邊biên 周chu 三tam 世thế 故cố 無vô 際tế 雖tuy 周chu 三tam 世thế 而nhi 無vô 古cổ 今kim 之chi 殊thù 雖tuy 遍biến 十thập 方phương 。 而nhi 無vô 此thử 彼bỉ 之chi 處xứ 故cố 言ngôn 不bất 見kiến 處xứ 所sở 。 大đại 法Pháp 炬cự 陀đà 羅la 尼ni 經Kinh 云vân 夫phu 念niệm 處xứ 者giả 云vân 何hà 念niệm 義nghĩa 當đương 知tri 是thị 念niệm 無vô 有hữu 違vi 諍tranh 隨tùy 順thuận 如như 法Pháp 趣thú 向hướng 平bình 等đẳng 遠viễn 離ly 邪tà 念niệm 無vô 有hữu 移di 轉chuyển 。 及cập 諸chư 別biệt 異dị 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 入nhập 不bất 動động 定định 若nhược 能năng 如như 是thị 。 名danh 為vi 念niệm 義nghĩa 。
此thử 四tứ 念niệm 處xứ 破phá 八bát 顛điên 倒đảo 一nhất 不bất 淨tịnh 中trung 作tác 淨tịnh 想tưởng 二nhị 苦khổ 中trung 作tác 樂nhạc 想tưởng 三tam 無vô 常thường 中trung 作tác 常thường 想tưởng 四tứ 無vô 我ngã 中trung 作tác 我ngã 想tưởng 此thử 是thị 外ngoại 道đạo 凡phàm 夫phu 。 四tứ 倒đảo 又hựu 一nhất 淨tịnh 中trung 作tác 不bất 淨tịnh 想tưởng 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 作tác 苦khổ 想tưởng 三tam 常thường 中trung 作tác 無vô 常thường 想tưởng 。 四tứ 我ngã 中trung 作tác 無vô 我ngã 想tưởng 此thử 是thị 二Nhị 乘Thừa 四tứ 倒đảo 共cộng 成thành 八bát 倒đảo 。 是thị 以dĩ 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 觀quán 破phá 八bát 顛điên 倒đảo 於ư 中trung 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 出xuất 世thế 本bổn 懷hoài 究cứu 竟cánh 指chỉ 歸quy 祕bí 密mật 藏tạng 中trung 最tối 後hậu 放phóng 捨xả 身thân 命mạng 。 之chi 處xứ 正chánh 當đương 宗tông 鏡kính 大đại 旨chỉ 一nhất 心tâm 法Pháp 門môn 。
夫phu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 念niệm 即tức 觀quán 慧tuệ 之chi 心tâm 處xứ 即tức 智trí 照chiếu 之chi 境cảnh 能năng 所sở 冥minh 合hợp 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 大đại 論luận 云vân 念niệm 想tưởng 智trí 皆giai 一nhất 法pháp 異dị 名danh 初sơ 緣duyên 心tâm 名danh 念niệm 次thứ 習tập 行hành 名danh 想tưởng 後hậu 成thành 辦biện 名danh 智trí 處xứ 者giả 境cảnh 也dã 皆giai 不bất 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 能năng 觀quán 之chi 智trí 照chiếu 而nhi 常thường 寂tịch 名danh 之chi 為vi 念niệm 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 名danh 之chi 為vi 處xứ 境cảnh 寂tịch 智trí 亦diệc 寂tịch 智trí 照chiếu 境cảnh 亦diệc 照chiếu 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 一nhất 相tương/tướng 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 即tức 是thị 一nhất 實thật 諦đế 亦diệc 名danh 虛hư 空không 佛Phật 性tánh 亦diệc 名danh 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 如như 是thị 境cảnh 智trí 無vô 二nhị 無vô 異dị 如như 如như 之chi 境cảnh 即tức 如như 如như 之chi 智trí 。 智trí 即tức 是thị 境cảnh 說thuyết 智trí 及cập 智trí 處xứ 皆giai 名danh 為vi 般Bát 若Nhã 亦diệc 例lệ 云vân 說thuyết 處xứ 及cập 處xứ 智trí 皆giai 名danh 為vi 實thật 諦đế 。 是thị 非phi 境cảnh 之chi 境cảnh 而nhi 言ngôn 為vi 境cảnh 非phi 智trí 之chi 智trí 而nhi 名danh 為vi 智trí 亦diệc 名danh 心Tâm 寂Tịch 三Tam 昧Muội 。 亦diệc 名danh 色Sắc 寂Tịch 三Tam 昧Muội 。 亦diệc 是thị 明minh 心tâm 三tam 昧muội 亦diệc 是thị 明minh 色sắc 三tam 昧muội 。
金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 。 云vân 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 境cảnh 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 。 照chiếu 此thử 意ý 蓋cái 明minh 念niệm 只chỉ 是thị 處xứ 處xứ 只chỉ 是thị 念niệm 雖tuy 說thuyết 色sắc 心tâm 兩lưỡng 名danh 其kỳ 實thật 皆giai 是thị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 一nhất 心tâm 今kim 只chỉ 觀quán 此thử 一nhất 心tâm 即tức 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 十thập 界giới 恆hằng 現hiện 前tiền 入nhập 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 但đãn 心tâm 之chi 一nhất 法pháp 微vi 妙diệu 幽u 玄huyền 見kiến 有hữu 淺thiển 深thâm 智trí 分phần/phân 優ưu 劣liệt 須tu 凴# 廣quảng 學học 以dĩ 至chí 法pháp 原nguyên 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 其kỳ 不bất 習tập 學học 者giả 。 不bất 能năng 曉hiểu 了liễu 此thử 。 外ngoại 書thư 云vân 玉ngọc 不bất 琢trác 不bất 成thành 器khí 人nhân 不bất 學học 不bất 知tri 道đạo 但đãn 堅kiên 志chí 節tiết 常thường 聞văn 未vị 聞văn 熏huân 修tu 而nhi 觀quán 力lực 轉chuyển 深thâm 磨ma 鍊luyện 而nhi 行hành 門môn 益ích 淨tịnh 常thường 起khởi 難nan 遭tao 之chi 想tưởng 。 道đạo 業nghiệp 恆hằng 新tân 長trường/trưởng 懷hoài 慶khánh 幸hạnh 之chi 心tâm 終chung 無vô 退thoái 轉chuyển 問vấn 既ký 以dĩ 真chân 心tâm 為vi 宗tông 為vi 本bổn 如như 何hà 辯biện 其kỳ 功công 能năng 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 答đáp 此thử 心tâm 法pháp 妙diệu 故cố 如như 神thần 不bất 可khả 測trắc 無vô 依y 無vô 住trụ 。 非phi 古cổ 非phi 今kim 只chỉ 是thị 有hữu 而nhi 不bất 可khả 見kiến 。 聞văn 非phi 是thị 一nhất 向hướng 空không 寂tịch 蘊uẩn 無vô 盡tận 之chi 妙diệu 用dụng 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 具cụ 莫mạc 測trắc 之chi 靈linh 通thông 非phi 隱ẩn 非phi 顯hiển 古cổ 德đức 云vân 因nhân 雖tuy 涅Niết 槃Bàn 永vĩnh 寂tịch 而nhi 智trí 體thể 不bất 無vô 不bất 爾nhĩ 將tương 何hà 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 故cố 知tri 此thử 之chi 心tâm 神thần 凡phàm 聖thánh 之chi 本bổn 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 。 諸chư 佛Phật 常thường 正chánh 念niệm 此thử 法pháp 祖tổ 師sư 唯duy 的đích 指chỉ 此thử 宗tông 斯tư 乃nãi 無vô 相tướng 之chi 真chân 真chân 何hà 有hữu 盡tận 無vô 為vi 之chi 道Đạo 。 道đạo 何hà 有hữu 窮cùng 如như 幽u 谷cốc 之chi 風phong 相tương 續tục 而nhi 微vi 聲thanh 不bất 斷đoạn 若nhược 洪hồng 鐘chung 之chi 響hưởng 隨tùy 扣khấu 而nhi 清thanh 韻vận 常thường 生sanh 寶bảo 藏tạng 論luận 云vân 唯duy 道đạo 無vô 根căn 靈linh 照chiếu 常thường 存tồn 唯duy 道đạo 無vô 體thể 微vi 妙diệu 恆hằng 真chân 唯duy 道đạo 無vô 事sự 古cổ 今kim 同đồng 貴quý 唯duy 道đạo 無vô 心tâm 萬vạn 物vật 圓viên 備bị 既ký 達đạt 此thử 常thường 住trụ 宗tông 體thể 自tự 然nhiên 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 不bất 休hưu 息tức 佛Phật 業nghiệp 。
華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 盡tận 知tri 一nhất 切thiết 心tâm 非phi 心tâm 地địa 境cảnh 界giới 之chi 藏tạng 於ư 非phi 心tâm 處xứ 示thị 生sanh 於ư 心tâm 遠viễn 離ly 語ngữ 言ngôn 安an 住trụ 智trí 慧tuệ 同đồng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 之chi 行hành 以dĩ 自tự 在tại 力lực 。 示thị 成thành 佛Phật 道đạo 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 常thường 無vô 休hưu 息tức 。 釋thích 曰viết 心tâm 非phi 心tâm 者giả 識thức 行hành 於ư 境cảnh 名danh 之chi 曰viết 心tâm 智trí 行hành 於ư 境cảnh 名danh 曰viết 非phi 心tâm 所sở 以dĩ 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 得đắc 相tương/tướng 者giả 識thức 不bất 得đắc 相tương/tướng 者giả 智trí 故cố 知tri 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 順thuận 。 妄vọng 緣duyên 不bất 捨xả 世thế 法pháp 於ư 方phương 便tiện 中trung 悉tất 能năng 示thị 現hiện 。 隨tùy 增tăng 减# 劫kiếp 任nhậm 長trường 短đoản 緣duyên 乘thừa 大đại 願nguyện 風phong 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 供cung 佛Phật 利lợi 生sanh 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 論luận 云vân 十thập 一nhất 地địa 等đẳng 覺giác 位vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 大đại 慈từ 悲bi 。 心tâm 行hành 赴phó 俗tục 濟tế 生sanh 之chi 門môn 表biểu 自tự 出xuất 世thế 道đạo 滿mãn 無vô 更cánh 求cầu 解giải 脫thoát 離ly 染nhiễm 離ly 淨tịnh 之chi 心tâm 但đãn 以dĩ 乘thừa 法pháp 性tánh 船thuyền 張trương 大đại 慈từ 悲bi 帆phàm 以dĩ 大đại 智trí 為vi 船thuyền 師sư 順thuận 本bổn 願nguyện 風phong 吹xuy 諸chư 波ba 羅la 密mật 網võng 常thường 遊du 生sanh 死tử 海hải 。 漉lộc 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 有hữu 著trước 之chi 魚ngư 安an 置trí 無vô 依y 普phổ 光quang 明minh 之chi 智trí 岸ngạn 常thường 生sanh 一nhất 切thiết 。 幻huyễn 住trụ 萬vạn 行hạnh 功công 德đức 法Pháp 界Giới 無vô 礙ngại 寶bảo 堂đường 。
御ngự 錄lục 宗tông 鏡kính 大đại 綱cương 卷quyển 九cửu
音âm 釋thích
鹽diêm
(# 音âm 炎diễm )# 。
鹹hàm
(# 胡hồ 嵒# 切thiết 鹽diêm 味vị )# 。
疣vưu
(# 音âm 由do [病-丙+(堊-王+田)]# 也dã )# 。
褒bao
(# 保bảo 平bình 聲thanh 褒bao 貶biếm )# 。
閴#
(# 音âm [跳-兆+(目/大)]# 靜tĩnh 也dã )# 。