ngũ chủng tán loạn
Phật Quang Đại Từ Điển
(五種散亂) Tán loạn, Phạm: Vikwepa. Năm thứ tán loạn. Tức là: 1. Tự tính tán loạn: Năm thức không giữ được tự tính của chúng, cứ chạy theo cảnh vật bên ngoài, thay đổi từng niệm. 2. Ngoại tán loạn: Ý thức rong ruổi theo ngoại cảnh, sinh khởi các thứ phân biệt. 3. Nội tán loạn: Tâm chợt sinh chợt diệt, niệm niệm trôi chảy không dừng. 4. Thô trọng tán loạn: Vì chấp trước các pháp thô trọng như ngã, ngã sở (ta, của ta) nên không được giải thoát. 5. Tư duy tán loạn: Tâm thấp kém, tức xả bỏ Đại thừa mà nhớ nghĩ Tiểu thừa. Luận Lục môn giáo thụ tập định cũng nêu ra 5 thứ tán loạn: 1. Tâm ngoài tán loạn. 2. Tâm trong tán loạn. 3. Tâm tà duyên tán loạn. 4. Tâm thô trọng tán loạn. 5. Tâm tác ý tán loạn. (xt. Tán Loạn).