御Ngự 製Chế 秘Bí 藏Tạng 詮Thuyên
Quyển 0024
宋Tống 太Thái 宗Tông 趙Triệu 炅 撰Soạn
御ngự 製chế 秘bí 藏tạng 詮thuyên 幽u 隱ẩn 律luật 詩thi 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 四tứ 。 肥phì 。
怡di 閑nhàn 銷tiêu 度độ 日nhật
(# 夫phu 無vô 為vi 而nhi 為vi 不bất 治trị 而nhi 治trị 則tắc 怡di 然nhiên 閑nhàn 澹đạm 之chi 情tình 足túc 銷tiêu 度độ 日nhật 之chi 也dã )# 。
取thủ 性tánh 日nhật 高cao 眠miên
(# 萬vạn 機cơ 多đa 睱# 自tự 養dưỡng 天thiên 和hòa 六lục 合hợp 為vi 家gia 何hà 妨phương 高cao 寂tịch )# 。
恠# 石thạch 臨lâm 窗song 認nhận
(# 恠# 石thạch 幽u 奇kỳ 之chi 物vật 可khả 以dĩ 發phát 幽u 奇kỳ 之chi 趣thú 也dã 時thời 或hoặc 覽lãm 之chi 弗phất 能năng 已dĩ 矣hĩ )# 。
踈sơ 籬# 枕chẩm 水thủy 邊biên
(# 寓# 目mục 高cao 臺đài 緣duyên 情tình 遣khiển 興hưng 遠viễn 取thủ 諸chư 物vật 防phòng 閑nhàn 存tồn 誠thành )# 。
琴cầm 棊kì 延diên 處xứ 士sĩ
(# 琴cầm 棊kì 之chi 妙diệu 處xứ 士sĩ 之chi 風phong 雅nhã 合hợp 正chánh 聲thanh 善thiện 窮cùng 機cơ 變biến 故cố 或hoặc 延diên 之chi )# 。
茶trà 煑chử 近cận 山sơn 泉tuyền
(# 時thời 思tư 煑chử 茗mính 旋toàn 汲cấp 清thanh 泉tuyền 以dĩ 澹đạm 薄bạc 而nhi 為vi 心tâm 以dĩ 逍tiêu 遙diêu 而nhi 為vi 務vụ )# 。
倚ỷ 岸ngạn 垂thùy 楊dương 柳liễu
(# 長trường/trưởng 懷hoài 渭# 水thủy 柳liễu 色sắc 依y 然nhiên 徒đồ 多đa 獵liệp 渭# 之chi 情tình 已dĩ 縶# 非phi 熊hùng 之chi 士sĩ )# 。
紅hồng 花hoa 落lạc 釣điếu 舡#
(# 釣điếu 艇# 多đa 空không 繁phồn 花hoa 謾man 落lạc 人nhân 不bất 求cầu 俻# 野dã 無vô 所sở 遺di )# 。
何hà 事sự 光quang 天thiên 意ý
(# 天thiên 之chi 道đạo 遠viễn 矣hĩ 哉tai 自tự 非phi 靜tĩnh 惟duy 天thiên 命mạng 動động 順thuận 天thiên 常thường 化hóa 被bị 無vô 私tư 功công 歸quy 有hữu ▆# 即tức 無vô 以dĩ 光quang 天thiên 之chi 德đức 也dã )# 。
悠du 哉tai 豈khởi 易dị 窮cùng
(# 悠du 哉tai 遠viễn 貌mạo 蓋cái 天thiên 行hành 剛cang 健kiện 之chi 德đức 運vận 轉chuyển 不bất 息tức 故cố 云vân 豈khởi 易dị 窮cùng 也dã )# 。
昇thăng 平bình 皆giai 致trí 理lý
(# 昇thăng 平bình 之chi 道đạo 率suất 由do 王vương 者giả 曲khúc 成thành 萬vạn 物vật 大đại 賚lãi 四tứ 方phương 既ký 緯# 地địa 以dĩ 經kinh 天thiên 乃nãi 攀phàn 堯# 而nhi 躋tễ 舜thuấn 故cố 云vân 皆giai 致trí 理lý 也dã )# 。
亂loạn 世thế 自tự 多đa 同đồng
(# 亂loạn 猶do 治trị 也dã 致trí 理lý 之chi 本bổn 開khai 化hóa 之chi 源nguyên 雖tuy 事sự 在tại 一nhất 時thời 而nhi 體thể 窮cùng 千thiên 變biến 然nhiên 治trị 世thế 之chi 道đạo 或hoặc 多đa 同đồng 也dã )# 。
日nhật 轉chuyển 依y 常thường 道đạo
(# 二nhị 儀nghi 合hợp 德đức 七thất 政chánh 以dĩ 齊tề 故cố 日nhật 所sở 運vận 轉chuyển 必tất 依y 常thường 道đạo 亦diệc 猶do 春xuân 行hành 東đông 陸lục 秋thu 行hành 西tây 陸lục 等đẳng 是thị 也dã )# 。
山sơn 高cao 聳tủng 半bán 空không
(# 山sơn 之chi 高cao 也dã 唯duy 嵩tung 丘khâu 為vi 居cư 五ngũ 岳nhạc 之chi 中trung 為vi 萬vạn 方phương 之chi 冣# 足túc 可khả 以dĩ 苞bao 藏tạng 於ư 萬vạn 物vật 也dã 易dị 曰viết 成thành 萬vạn 物vật 者giả 莫mạc 止chỉ 乎hồ 艮# 艮# 者giả 山sơn 也dã 萬vạn 物vật 當đương 艮# 之chi 時thời 則tắc 結kết 納nạp 已dĩ 畢tất 各các 遂toại 其kỳ 性tánh 亦diệc 猶do 人nhân 君quân 致trí 理lý 至chí 此thử 成thành 功công 為vi 萬vạn 方phương 之chi 所sở 仰ngưỡng 也dã )# 。
文Văn 經Kinh 書Thư 百Bách 代Đại
(# 且thả 百bách 代đại 之chi 中trung 為vi 政chánh 之chi 本bổn 九cửu 經kinh 三tam 史sử 靡mĩ 不bất 載tái 之chi )# 。
詳tường 酌chước 幾kỷ 人nhân 通thông
(# 易dị 曰viết 知tri 幾kỷ 其kỳ 神thần 乎hồ 自tự 非phi 與dữ 道đạo 冥minh 契khế 於ư 事sự 無vô 累lũy/lụy/luy 則tắc 無vô 以dĩ 通thông 也dã )# 。
歲tuế 久cửu 胡hồ 顏nhan 是thị
(# 且thả 人nhân 之chi 生sanh 也dã 各các 私tư 其kỳ 業nghiệp 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 盖# 寒hàn 暑thử 交giao 至chí 聲thanh 利lợi 相tương/tướng 伇# 方phương 寸thốn 有hữu 惑hoặc 取thủ 捨xả 無vô 凖# 道đạo 背bối/bội 於ư 通thông 濟tế 理lý 滯trệ 於ư 言ngôn 教giáo 徒đồ 云vân 歲tuế 久cửu 胡hồ 顏nhan 若nhược 是thị )# 。
無vô 過quá 遂toại 壯tráng 心tâm
(# 語ngữ 云vân 見kiến 義nghĩa 不bất 為vi 無vô 勇dũng 也dã 既ký 偶ngẫu 合hợp 義nghĩa 若nhược 不bất 為vi 是thị 無vô 勇dũng 壯tráng 之chi 心tâm 也dã 若nhược 逢phùng 善thiện 即tức 遷thiên 見kiến 惡ác 能năng 改cải 心tâm 棲tê 道Đạo 德đức 之chi 中trung 志chí 出xuất 希hy 夷di 之chi 外ngoại 舉cử 無vô 悔hối 吝lận 動động 必tất 得đắc 常thường 言ngôn 遂toại 壯tráng 心tâm 意ý 在tại 斯tư 矣hĩ )# 。
迍# 邅# 皆giai 自tự 作tác
(# 書thư 云vân 天thiên 作tác 孽nghiệt 由do 可khả 違vi 自tự 作tác 孽nghiệt 弗phất 可khả 逭# 此thử 盖# 聖thánh 人nhân 慮lự 下hạ 民dân 以dĩ 小tiểu 惡ác 為vi 無vô 傷thương 而nhi 不bất 去khứ 也dã 果quả 違vi 格cách 言ngôn 邅# 回hồi 自tự 咎cữu 矣hĩ )# 。
福phước 祿lộc 善thiện 緣duyên 深thâm
(# 善thiện 緣duyên 既ký 深thâm 福phước 祿lộc 乃nãi 固cố 良lương 以dĩ 心tâm 存tồn 汎# 愛ái 志chí 在tại 兼kiêm 人nhân 既ký 博bác 施thí 之chi 道đạo 自tự 強cường 致trí 積tích 慶khánh 之chi 貞trinh 天thiên 與dữ 矣hĩ )# 。
賢hiền 哲triết 遵tuân 依y 道đạo
(# 道đạo 者giả 賢hiền 哲triết 履lý 踐tiễn 之chi 場tràng 即tức 大Đại 道Đạo 也dã 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 出xuất 一nhất 教giáo 令linh 建kiến 一nhất 典điển 謨mô 欲dục 使sử 人nhân 依y 稟bẩm 先tiên [簐-欠+几]# 遵tuân 仰ngưỡng 至chí 理lý 然nhiên 後hậu 去khứ 凝ngưng 滯trệ 復phục 淳thuần 朴phác 故cố 上thượng 士sĩ 聞văn 之chi 勤cần 而nhi 行hành 矣hĩ )# 。
狂cuồng 生sanh 笑tiếu 古cổ 今kim
(# 仲trọng 尼ni 云vân 如như 有hữu 周chu 公công 之chi 才tài 之chi 美mỹ 使sử 驕kiêu 且thả 吝lận 不bất 足túc 觀quán 也dã 况# 懵mộng 道đạo 昧muội 學học 居cư 下hạ 流lưu 而nhi 訕san 上thượng 者giả 歟# 故cố 慠ngạo 慢mạn 賢hiền 哲triết 嗤xuy 笑tiếu 古cổ 今kim 既ký 狂cuồng 且thả 悖bội 易dị 曰viết 覆phú 公công 餗# 故cố 其kỳ 冝# 哉tai )# 。
孤cô 根căn 終chung 凍đống 死tử
(# 識thức 昧muội 變biến 通thông 情tình 尤vưu 鄙bỉ 俚# 莫mạc 曉hiểu 進tiến 身thân 之chi 學học 徒đồ 懷hoài 冐mạo 寵sủng 之chi 心tâm 舉cử 世thế 無vô 聞văn 孤cô 根căn 何hà 託thác 斃# 於ư 凍đống 餒nỗi 豈khởi 足túc 悼điệu 哉tai )# 。
餓ngạ 虎hổ 困khốn 山sơn 岑sầm
(# 虎hổ 者giả 非phi 仁nhân 獸thú 也dã 銳duệ 於ư 爪trảo 牙nha 固cố 彼bỉ 藪tẩu 澤trạch 今kim 既ký 人nhân 神thần 共cộng 弃khí 山sơn 岑sầm 不bất 藏tạng 復phục 餓ngạ 且thả 困khốn 欲dục 將tương 偷thâu 生sanh 亦diệc 猶do 民dân 之chi 不bất 學học 斯tư 為vi 下hạ 矣hĩ 貪tham 於ư 道đạo 藝nghệ 務vụ 於ư 貪tham 饕thao 苟cẩu 度độ 朝triêu 昬# 斯tư 為vi 難nạn/nan 矣hĩ )# 。
避tị 罪tội 勝thắng 修tu 福phước
(# 書thư 云vân 子tử 攸du 好hảo/hiếu 德đức 汝nhữ 則tắc 錫tích 之chi 福phước 故cố 知tri 遷thiên 善thiện 遠viễn 罪tội 而nhi 福phước 自tự 至chí 矣hĩ )# 。
其kỳ 為vi 理lý 一nhất 般ban
(# 既ký 遷thiên 善thiện 而nhi 福phước 至chí 其kỳ 為vi 理lý 也dã 何hà 有hữu 異dị 哉tai )# 。
資tư 財tài 豐phong 利lợi 益ích
(# 易dị 曰viết 何hà 以dĩ 聚tụ 人nhân 曰viết 財tài 故cố 有hữu 國quốc 者giả 之chi 所sở 豐phong 盖# 富phú 有hữu 於ư 天thiên 下hạ 也dã 則tắc 為vi 益ích 之chi 大đại 矣hĩ )# 。
公công 道đạo 不bất 欺khi 瞞man
(# 至chí 公công 之chi 道đạo 上thượng 契khế 於ư 天thiên 下hạ 恤tuất 於ư 人nhân 人nhân 猶do 不bất 欺khi 况# 於ư 天thiên 乎hồ )# 。
濁trược 世thế 貪tham 榮vinh 祿lộc
(# 榮vinh 不bất 以dĩ 道đạo 而nhi 進tiến 祿lộc 不bất 以dĩ 義nghĩa 而nhi 求cầu 濁trược 世thế 之chi 風phong 貪tham 冐mạo 而nhi 苟cẩu 進tiến 也dã )# 。
眀# 時thời 善thiện 政chánh 官quan
(# 夫phu 時thời 之chi 眀# 矣hĩ 則tắc 政chánh 之chi 善thiện 也dã 故cố 無vô 尸thi 祿lộc 素tố 飡xan 之chi 譏cơ 宛uyển 得đắc 股cổ 肱# 耳nhĩ 目mục 之chi 用dụng 斯tư 可khả 謂vị 之chi 官quan 矣hĩ )# 。
遏át 強cường/cưỡng 能năng 撫phủ 弱nhược
(# 強cường/cưỡng 者giả 則tắc 遏át 之chi 弱nhược 者giả 則tắc 撫phủ 之chi 則tắc 剛cang 柔nhu 動động 靜tĩnh 得đắc 其kỳ 中trung 也dã )# 。
容dung 止chỉ 勢thế 情tình 觀quán
(# 凡phàm 容dung 止chỉ 望vọng 之chi 嚴nghiêm 然nhiên 即tức 得đắc 其kỳ 土thổ/độ 君quân 子tử 之chi 勢thế 也dã 論luận 情tình 則tắc 實thật 可khả 觀quán 矣hĩ )# 。
料liệu 敵địch 還hoàn 難nan 得đắc
(# 審thẩm 其kỳ 得đắc 喪táng 之chi 源nguyên 觀quán 彼bỉ 勝thắng 負phụ 之chi 兆triệu 擬nghĩ 之chi 後hậu 動động 議nghị 而nhi 後hậu 行hành 斯tư 則tắc 舉cử 無vô 遺di 略lược 用dụng 無vô 不bất 利lợi 誠thành 謂vị 難nan 得đắc 其kỳ 人nhân 矣hĩ )# 。
駈khu 馳trì 話thoại 戰chiến 塲#
(# 師sư [打-丁+(企-止+衣)]# 之chi 動động 乃nãi 謂vị 駈khu 馳trì 達đạt 乎hồ 通thông 變biến 之chi 機cơ 方phương 圓viên 自tự 得đắc 卜bốc 其kỳ 地địa 勢thế 之chi 用dụng 勝thắng 負phụ 斯tư 眀# )# 。
貪tham 殘tàn 興hưng 造tạo 次thứ
(# 聖thánh 人nhân 存tồn 乎hồ 慈từ 儉kiệm 為vi 心tâm 不bất 以dĩ 貪tham 殘tàn 恃thị 勇dũng 事sự 非phi 行hành 於ư 造tạo 次thứ 理lý 自tự 契khế 於ư 神thần 明minh )# 。
必tất 受thọ 反phản 灾# 殃ương
(# 夫phu 兵binh 猶do 火hỏa 也dã 不bất 戢tập 將tương 自tự 焚phần 翫ngoạn 兵binh 黷# 武võ 必tất 有hữu 咎cữu 殃ương 也dã )# 。
决# 勝thắng 先tiên 眀# 筞#
(# 明minh 其kỳ 師sư 律luật 洞đỗng 彼bỉ 機cơ 權quyền 用dụng 無vô 枉uổng 設thiết 之chi 功công 故cố 無vô 不bất 克khắc 之chi 眾chúng )# 。
論luận 兵binh 不bất 下hạ 堂đường
(# 善thiện 計kế 不bất 湏# 籌trù 筭# 善thiện 禦ngữ 不bất 施thí 兵binh 噐# 故cố 不bất 下hạ 廟miếu 堂đường 而nhi 决# 勝thắng 千thiên 里lý )# 。
精tinh 通thông 眀# 理lý 亂loạn
(# 精tinh 通thông 神thần 妙diệu 之chi 趣thú 明minh 達đạt 理lý 乱# 之chi 端đoan 得đắc 一nhất 之chi 道đạo 斯tư 明minh 可khả 知tri 百bách 世thế 矣hĩ )# 。
興hưng 替thế 有hữu 存tồn 亡vong
(# 存tồn 亡vong 不bất 能năng 隱ẩn 其kỳ 數số 興hưng 替thế 不bất 能năng 逃đào 其kỳ 理lý 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 存tồn 而nhi 不bất 忘vong 亡vong 理lý 而nhi 不bất 忘vong 乱# )# 。
絕tuyệt 代đại 西tây 施thí 色sắc
(# 觀quán 乎hồ 西tây 子tử 絕tuyệt 代đại 之chi 容dung 盖# 世thế 之chi 色sắc 捧phủng 心tâm 嚬tần 眉mi 而nhi 致trí 惑hoặc 乱# 可khả 謂vị 有hữu 其kỳ 容dung 而nhi 無vô 其kỳ 德đức 不bất 能năng 保bảo 乎hồ 終chung 始thỉ 耳nhĩ )# 。
爭tranh 如như 醜xú 婦phụ 人nhân
(# 是thị 謂vị 有hữu 松tùng 栢# 之chi 心tâm 乏phạp 粍# 李# 之chi 艶diễm 猶do 能năng 內nội 助trợ 其kỳ 主chủ 傍bàng 訓huấn 六lục 宮cung 致trí 羙# 聲thanh 光quang 於ư 女nữ 史sử 此thử 乃nãi 無vô 鹽diêm 之chi 德đức 豈khởi 西tây 子tử 而nhi 為vi 譬thí 也dã )# 。
先tiên 賢hiền 非phi 羙# 貌mạo
(# 上thượng 世thế 之chi 士sĩ 不bất 以dĩ 形hình 陋lậu 而nhi 為vi 踈sơ 務vụ 以dĩ 道Đạo 德đức 而nhi 為vi 貴quý 所sở 以dĩ 重trọng/trùng 德đức 而nhi 不bất 取thủ 貌mạo 也dã 故cố 語ngữ 云vân 觀quán 其kỳ 言ngôn 而nhi 察sát 其kỳ 行hành 矣hĩ )# 。
高cao 鑒giám 瑩oánh 磨ma 新tân
(# 聖thánh 人nhân 為vi 理lý 之chi 道đạo 內nội 含hàm 明minh 曜diệu 外ngoại 燭chúc 幽u 微vi 猶do 百bách 鍊luyện 之chi 寶bảo 致trí 于vu 高cao 臺đài 妍nghiên [蚩-一]# 無vô 所sở 逃đào 其kỳ 形hình 也dã 在tại 乎hồ 眀# 四tứ 目mục 達đạt 四tứ 聰thông )# 。
霸# 國quốc 忠trung 良lương 立lập
(# 人nhân 主chủ 俯phủ 順thuận 物vật 情tình 志chí 存tồn 大đại 寶bảo 忠trung 臣thần 盡tận 其kỳ 智trí 慮lự 立lập 其kỳ 名danh 莭# 君quân 臣thần 讓nhượng 羙# 化hóa 成thành 天thiên 下hạ 故cố 書thư 云vân 元nguyên 首thủ 明minh 哉tai 股cổ 肱# 良lương 哉tai )# 。
亡vong 家gia 自tự 起khởi 因nhân
(# 聖thánh 人nhân 發phát 言ngôn 垂thùy 訓huấn 千thiên 古cổ 箴# 規quy 觀quán 西tây 子tử 之chi 惑hoặc 因nhân 立lập 今kim 時thời 之chi 至chí 德đức 誡giới 于vu 後hậu 世thế 斯tư 乃nãi 見kiến 神thần 明minh 之chi 道đạo 也dã )# 。
亂loạn 常thường 皆giai 速tốc 禍họa
(# 觀quán 天thiên 之chi 道đạo 順thuận 天thiên 化hóa 民dân 制chế 不bất 越việt 常thường 動động 不bất 踰du 矩củ 知tri 禍họa 福phước 之chi 速tốc 審thẩm 得đắc 失thất 之chi 應ưng 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 慎thận 於ư 未vị 萌manh 耳nhĩ )# 。
情tình 偽ngụy 顯hiển 於ư 真chân
(# 夫phu 守thủ 真chân 者giả 實thật 情tình 偽ngụy 者giả 虛hư 究cứu 彼bỉ 二nhị 端đoan 窮cùng 乎hồ 一nhất 致trí 苟cẩu 能năng 歸quy 真chân 弃khí 偽ngụy 至chí 理lý 於ư 是thị 明minh 矣hĩ )# 。
地địa 卑ty 生sanh 棘cức 刺thứ
(# 地địa 卑ty 而nhi 多đa 生sanh 棘cức 刾# 盖# 所sở 託thác 之chi 處xứ 不bất 羙# 小tiểu 人nhân 而nhi 偏thiên 興hưng 邪tà 偽ngụy 盖# 所sở 見kiến 之chi 智trí 不bất 長trường/trưởng )# 。
嶺lĩnh 上thượng 白bạch 雲vân 多đa
(# 當đương 天thiên 地địa 交giao 泰thái 則tắc 山sơn 川xuyên 出xuất 雲vân 顥# 氣khí 所sở 生sanh 高cao 昇thăng 嚴nghiêm 岫# 盖# 比tỉ 君quân 子tử 之chi 生sanh 於ư 茂mậu 族tộc 也dã )# 。
君quân 子tử 懷hoài 忠trung 信tín
(# 君quân 子tử 之chi 事sự 君quân 也dã 必tất 上thượng 盡tận 其kỳ 忠trung 內nội 守thủ 其kỳ 信tín 故cố 仲trọng 尼ni 以dĩ 文văn 行hành 忠trung 信tín 而nhi 教giáo 之chi 事sự 君quân 矣hĩ )# 。
愚ngu 迷mê 不bất 止chỉ 訛ngoa
(# 性tánh 若nhược 愚ngu 迷mê 識thức 見kiến 非phi 廣quảng 不bất 能năng 外ngoại 棵# 群quần 藉tạ 內nội 省tỉnh 己kỷ 心tâm 則tắc 訛ngoa 邪tà 縱túng/tung 行hành 不bất 能năng 自tự 止chỉ )# 。
妄vọng 情tình 終chung 是thị 昧muội
(# 眾chúng 生sanh 情tình 妄vọng 漂phiêu 溺nịch 輪luân 廻hồi 未vị 達đạt 真chân 心tâm 隨tùy 業nghiệp 受thọ 報báo 。 終chung 成thành 闇ám 昧muội 豈khởi 悟ngộ 妙diệu 明minh )# 。
六lục 道đạo 豈khởi 偏thiên 頗phả
(# 天thiên 人nhân 鬼quỷ 畜súc 地địa 獄ngục 修tu 羅la 隨tùy 心tâm 所sở 造tạo 。 逐trục 葉diệp 分phần/phân 差sai 善thiện 惡ác 顯hiển 然nhiên 終chung 無vô 偏thiên 黨đảng )# 。
齋trai 誡giới 存tồn 清thanh 淨tịnh
(# 洗tẩy 心tâm 曰viết 齊tề 防phòng 患hoạn 曰viết 誡giới 心tâm 清thanh 潔khiết 故cố 所sở 為vi 合hợp 道đạo 情tình 勗úc 慎thận 故cố 行hành 業nghiệp 霜sương 嚴nghiêm 則tắc 清thanh 淨tịnh 之chi 謂vị 也dã )# 。
經kinh 聲thanh 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 和hòa
(# 經kinh 聲thanh 乃nãi 出xuất 世thế 之chi 因nhân 。 樂nhạc 音âm 是thị 治trị 世thế 之chi 本bổn 明minh 二nhị 般bát 之chi 不bất 異dị 體thể 一nhất 性tánh 以dĩ 無vô 差sai 故cố 云vân 和hòa 也dã )# 。
歸quy 客khách 何hà 遅# 晚vãn
(# 聖thánh 人nhân 端đoan 拱củng 南nam 面diện 庂# 席tịch 求cầu 賢hiền 雖tuy 旌tinh 善thiện 以dĩ 無vô 遺di 仍nhưng 懷hoài 遠viễn 而nhi 在tại 念niệm 故cố 云vân 來lai 暮mộ )# 。
秋thu 雲vân 暮mộ 亦diệc 寒hàn
(# 高cao 秋thu 雲vân 彩thải 暮mộ 景cảnh 寒hàn 清thanh 偏thiên 傷thương 覇phách 旅lữ 之chi 懷hoài 亦diệc 動động 幽u 人nhân 之chi )# 。
草thảo 枯khô 鷹ưng 犬khuyển 利lợi
(# 金kim 飈biểu 發phát 令linh 百bách 草thảo 皆giai 枯khô 皇hoàng 道đạo 貞trinh 明minh 小tiểu 人nhân 道đạo 薄bạc 既ký 英anh 雄hùng 之chi 授thọ 任nhậm 且thả 狹hiệp 兔thố 以dĩ 何hà 藏tạng )# 。
戰chiến 馬mã 鐵thiết 衣y 寬khoan
(# 道đạo 合hợp 無vô 為vi 天thiên 下hạ 清thanh 淨tịnh 歸quy 馬mã 於ư 山sơn 陽dương 鑄chú 甲giáp 為vi 農nông 器khí 四tứ 夷di 賔# 貢cống 七thất 德đức 用dụng 光quang )# 。
儒nho 措thố 真chân 才tài 子tử
(# 儒nho 流lưu 舉cử 措thố 動động 合hợp 䂓# 章chương 俊# 彥ngạn 騰đằng 芳phương 盡tận 懷hoài 才tài 力lực 贊tán 文văn 明minh 之chi 嘉gia 運vận 治trị 率suất 土thổ/độ 之chi 蒸chưng 民dân )# 。
英anh 雄hùng 俊# 長trường/trưởng 官quan
(# 字tự 人nhân 之chi 任nhậm 委ủy 注chú 非phi 輕khinh 俊# 造tạo 之chi 倫luân 設thiết 官quan 方phương 稱xưng 布bố 仁nhân 風phong 於ư 百bách 里lý 掌chưởng 經kinh 賦phú 於ư 三tam 農nông 安an 上thượng 理lý 民dân 長trưởng 吏lại 之chi 職chức 也dã )# 。
令linh 嚴nghiêm 兼kiêm 畏úy 愛ái
(# 其kỳ 令linh 不bất 肅túc 而nhi 成thành 其kỳ 政chánh 不bất 嚴nghiêm 而nhi 治trị 畏úy 愛ái 之chi 道đạo 兼kiêm 行hành 賞thưởng 罰phạt 之chi 功công 必tất 正chánh 盖# 由do 守thủ 公công 奉phụng 法pháp 去khứ 暴bạo 戒giới 貪tham 之chi 謂vị 也dã )# 。
胥# 吏lại 歛liễm 容dung 端đoan
(# 密mật 子tử 賤tiện 彈đàn 琴cầm 堂đường 上thượng 一nhất 邑ấp 昭chiêu 蘇tô 西tây 門môn 豹báo 投đầu 巫# 池trì 中trung 眾chúng 邪tà 俱câu 散tán 人nhân 而nhi 能năng 正chánh 吏lại 不bất 敢cảm 欺khi 亦diệc 畏úy 受thọ 之chi 道đạo 朋bằng 矣hĩ )# 。
獨độc 坐tọa 自tự 懽# 娛ngu
(# 夫phu 蘊uẩn 德đức 怡di 情tình 端đoan 然nhiên 物vật 表biểu 神thần 情tình 曠khoáng 蕩đãng 随# 景cảnh 象tượng 而nhi 自tự 娛ngu 道đạo 體thể 冲# 虛hư 盖# 存tồn 真chân 而nhi 獨độc 坐tọa )# 。
遊du 行hành 意ý 不bất 拘câu
(# 忘vong 情tình 遣khiển 慮lự 隨tùy 事sự 理lý 而nhi 難nạn/nan 拘câu 信tín 任nhậm 攀phàn 緣duyên 縱túng/tung 聲thanh 色sắc 而nhi 不bất 惑hoặc 遊du 行hành 無vô 滯trệ 自tự 合hợp 天thiên 真chân )# 。
端đoan 倪nghê 撗hoàng 縹# 緲#
(# 示thị 物vật 凖# 的đích 情tình 發phát 有hữu 象tượng 之chi 中trung 究cứu 事sự 端đoan 倪nghê 方phương 契khế 無vô 私tư 之chi 化hóa 斯tư 則tắc 合hợp 至chí 道đạo 之chi 靈linh 明minh 盡tận 虛hư 無vô 之chi 縹# 緲# )# 。
談đàm 笑tiếu 斷đoạn 縈oanh 紆hu
(# 雖tuy 興hưng 言ngôn 取thủ 笑tiếu 匪phỉ 在tại 象tượng 中trung 而nhi 談đàm 論luận 機cơ 關quan 深thâm 歸quy 玄huyền 旨chỉ 斯tư 乃nãi 道đạo 在tại 有hữu 無vô 之chi 間gian 何hà 縈oanh 紆hu 而nhi 是thị 取thủ )# 。
惆trù 悵trướng 思tư 往vãng 日nhật
(# 二nhị 五ngũ 已dĩ 還hoàn 治trị 乱# 之chi 事sự 惆trù 悵trướng 興hưng 感cảm 思tư 其kỳ 善thiện 者giả 而nhi 從tùng 之chi )# 。
徘bồi 徊hồi 悶muộn 卷quyển 書thư
(# 披phi 覽lãm 簡giản 編biên 望vọng 古cổ 澄trừng 思tư 談đàm 玄huyền 味vị 道đạo 何hà 意ý 究cứu 尋tầm 盖# 物vật 象tượng 之chi 未vị 空không 豈khởi 虛hư 寂tịch 之chi 自tự 得đắc )# 。
澹đạm 茶trà 時thời 省tỉnh 睡thụy
(# 了liễu 世thế 無vô 味vị 迴hồi 自tự 清thanh 虛hư 如như 皎hiệu 月nguyệt 瑩oánh 澈triệt 於ư 晴tình 空không 似tự 寒hàn 松tùng 孤cô 凝ngưng 於ư 雪tuyết 際tế )# 。
慵# 墯# 轉chuyển 生sanh 踈sơ
(# 幽u 隱ẩn 自tự 閑nhàn 杳# 然nhiên 旨chỉ 趣thú 捨xả 萬vạn 象tượng 之chi 虛hư 幻huyễn 觀quán 一nhất 氣khí 之chi 真chân 源nguyên 頓đốn 解giải 踈sơ 慵# 淡đạm 然nhiên 清thanh 淨tịnh )# 。
時thời 世thế 多đa 英anh 俊#
(# 運vận 唘# 昇thăng 平bình 民dân 蘇tô 昭chiêu 代đại 所sở 以dĩ 善thiện 政chánh 布bố 而nhi 草thảo 澤trạch 深thâm 恩ân 良lương 賢hiền 間gian 出xuất 惠huệ 化hóa 扇thiên/phiến 而nhi 遐hà 方phương 育dục 物vật 英anh 俊# 多đa 生sanh )# 。
能năng 看khán 萬vạn 卷quyển 書thư
(# 智trí 冠quan 群quần 英anh 萬vạn 卷quyển 之chi 文văn 言ngôn 俻# 覽lãm 學học 精tinh 玄huyền 頌tụng 千thiên 篇thiên 之chi 騷# 雅nhã 立lập 成thành 挺đĩnh 世thế 奇kỳ 才tài 自tự 天thiên 而nhi 得đắc )# 。
更cánh 懷hoài 知tri 識thức 見kiến
(# 雖tuy 則tắc 才tài 動động 時thời 英anh 言ngôn 泉tuyền 出xuất 眾chúng 盖# 文văn 藻tảo 之chi 綺ỷ 飾sức 非phi 嘉gia 善thiện 之chi 妙diệu 談đàm 若nhược 乃nãi 忘vong 筌thuyên 照chiếu 法pháp 稱xưng 理lý 容dung 言ngôn )# 。
理lý 事sự 遠viễn 昭chiêu 蘇tô
(# 妙diệu 達đạt 宗tông 源nguyên 方phương 資tư 剖phẫu 扸# 故cố 得đắc 理lý 事sự 昭chiêu 明minh 融dung 通thông 巨cự 細tế 幽u 微vi 洞đỗng 曉hiểu 涉thiệp 入nhập 重trùng 重trùng )# 。
必tất 究cứu 師sư 仁nhân 德đức
(# 審thẩm 究cứu 端đoan 倪nghê 仰ngưỡng 推thôi 師sư 範phạm 雅nhã 譽dự 遠viễn 敷phu 於ư 遐hà 邇nhĩ 芳phương 猷# 俻# 合hợp 於ư 時thời 情tình 仁nhân 德đức 既ký 高cao 聲thanh 光quang 豈khởi 墜trụy )# 。
宣tuyên 揚dương 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 徒đồ
(# 進tiến 善thiện 罰phạt 惡ác 之chi 德đức 謙khiêm 恭cung 退thoái 省tỉnh 之chi 功công 咸hàm 在tại [木*印]# 揚dương 適thích 茲tư 雅nhã 望vọng )# 。
閑nhàn 忙mang 勞lao 自tự 苦khổ
(# 閑nhàn 則tắc 以dĩ 待đãi 於ư 忙mang 捨xả 忙mang 而nhi 求cầu 靜tĩnh 靜tĩnh 則tắc 對đối 彰chương 於ư 事sự 離ly 事sự 以dĩ 虛hư 閑nhàn 斯tư 則tắc 叶# 取thủ 捨xả 之chi 兩lưỡng 端đoan 豈khởi 免miễn 喜hỷ 憂ưu 之chi 自tự 苦khổ )# 。
潔khiết 白bạch 瑩oánh 冰băng 壺hồ
(# 至chí 若nhược 情tình 虛hư 澹đạm 泊bạc 道đạo 契khế 重trọng/trùng 玄huyền 類loại 寒hàn 冰băng 之chi 瑩oánh 澈triệt 潤nhuận 彩thải 澄trừng 光quang 如như 素tố 魄phách 之chi 凝ngưng 秋thu 清thanh 宵tiêu 露lộ 滴tích )# 。
有hữu 智trí 更cánh 兼kiêm 學học
(# 上thượng 聖thánh 上thượng 賢hiền 雖tuy 道đạo 契khế 無vô 為vi 智trí 洽hiệp 元nguyên 化hóa 然nhiên 資tư 於ư 學học 以dĩ 致trí 其kỳ 道đạo 學học 之chi 為vi 益ích 不bất 亦diệc 深thâm 乎hồ )# 。
眼nhãn 前tiền 豈khởi 易dị 精tinh
(# 自tự 古cổ 聖thánh 帝đế 明minh 王vương 有hữu 經kinh 國quốc 之chi 常thường 法pháp 可khả 以dĩ 履lý 而nhi 行hành 之chi 履lý 得đắc 其kỳ 道đạo 近cận 者giả 必tất 安an 遠viễn 者giả 必tất 歸quy )# 。
風phong 駈khu 雲vân 不bất 定định
(# 假giả 使sử 陰ấm 雲vân 結kết 陣trận 縱túng/tung 滿mãn 長trường/trưởng 空không 時thời 遇ngộ 景cảnh 風phong 自tự 然nhiên 消tiêu 殄điễn 定định 其kỳ 攉# 變biến 實thật 在tại 湏# 臾du 聖thánh 德đức 明minh 明minh 二nhị 儀nghi 清thanh 肅túc 老lão 氏thị 云vân 或hoặc 煦hú 或hoặc 吹xuy 或hoặc 強cường/cưỡng 或hoặc 羸luy )# 。
龍long 闘# 虎hổ 堪kham 驚kinh
(# 江giang 海hải 隨tùy 身thân 雲vân 雷lôi 應ưng 變biến 乘thừa 時thời 野dã 闘# 虎hổ 豹báo 自tự 驚kinh 耳nhĩ )# 。
舒thư 卷quyển 臨lâm 時thời 用dụng
(# 聖thánh 人nhân 設thiết 化hóa 隱ẩn 顯hiển 何hà 窮cùng 用dụng 則tắc 德đức 合hợp 天thiên 心tâm 施thí 則tắc 理lý 叶# 神thần 道đạo 可khả 謂vị 施thi 行hành 于vu 天thiên 宇vũ 宙trụ 在tại 乎hồ 手thủ 矣hĩ )# 。
叅# 差sai 定định 不bất 成thành
(# 叅# 差sai 不bất 定định 之chi 貌mạo 用dụng 心tâm 不bất 真chân 事sự 無vô 准chuẩn 的đích 懷hoài 疑nghi 猶do 豫dự 。 定định 無vô 成thành 功công )# 。
高cao 心tâm 由do 變biến 化hóa
(# 高cao 心tâm 即tức 聖thánh 心tâm 也dã 法pháp 天thiên 行hành 化hóa 慜mẫn 物vật 流lưu 思tư 物vật 感cảm 而nhi 應ưng 應ưng 則tắc 天thiên 下hạ 和hòa 平bình 矣hĩ )# 。
布bố 置trí 要yếu 分phần/phân 眀#
(# 玄huyền 妙diệu 不bất 測trắc 謂vị 之chi 聖thánh 陰âm 陽dương 不bất 測trắc 謂vị 之chi 神thần 神thần 聖thánh 之chi 道đạo 明minh 之chi 則tắc 理lý 昧muội 之chi 則tắc 乱# 不bất 其kỳ 然nhiên 乎hồ )# 。
石thạch 室thất 巢sào 新tân 鷰#
(# 玄huyền 鷰# 以dĩ 春xuân 分phần/phân 來lai 秋thu 分phần/phân 歸quy 知tri 時thời 而nhi 至chí 應ưng 候hậu 而nhi 遷thiên 故cố 得đắc 謂vị 之chi 靈linh 鳥điểu 也dã )# 。
人nhân 心tâm 在tại 眼nhãn 前tiền
(# 夫phu 人nhân 之chi 心tâm 視thị 其kỳ 所sở 以dĩ 觀quán 其kỳ 所sở 由do 。 目mục 擊kích 道đạo 存tồn 故cố 云vân 在tại 眼nhãn 前tiền 也dã )# 。
飛phi 雲vân 高cao 去khứ 影ảnh
(# 雲vân 之chi 飛phi 也dã 高cao 而nhi 莫mạc 極cực 雖tuy 有hữu 其kỳ 影ảnh 而nhi 無vô 其kỳ 蹤tung 亦diệc 猶do 人nhân 之chi 心tâm 也dã 蕩đãng 蕩đãng 焉yên 動động 靜tĩnh 往vãng 來lai 則tắc 無vô 所sở 滯trệ 矣hĩ )# 。
敗bại 葉diệp 擁ủng 流lưu 泉tuyền
(# 泉tuyền 之chi 流lưu 也dã 則tắc 涓# 涓# 然nhiên 其kỳ 或hoặc 敗bại 葉diệp 斯tư 擁ủng 乃nãi 塞tắc 而nhi 不bất 通thông 亦diệc 猶do 人nhân 之chi 心tâm 也dã 要yếu 在tại 乎hồ 無vô 累lũy/lụy/luy 矣hĩ )# 。
取thủ 捨xả 憑bằng 誰thùy 定định
(# 事sự 有hữu 去khứ 取thủ 理lý 有hữu 淺thiển 深thâm 用dụng 智trí 而nhi 栽tài 以dĩ 道đạo 而nhi 遣khiển 在tại 乎hồ 當đương 也dã 何hà 求cầu 人nhân 焉yên )# 。
升thăng 沉trầm 勿vật 自tự 專chuyên
(# 升thăng 沉trầm 之chi 道đạo 可khả 行hành 可khả 止chỉ 道đạo 以dĩ 之chi 而nhi 大đại 人nhân 以dĩ 之chi 而nhi 生sanh 故cố 不bất 可khả 專chuyên 於ư 心tâm 也dã )# 。
守thủ 貧bần 知tri 大Đại 道Đạo
(# 大Đại 道Đạo 恬điềm 虛hư 優ưu 遊du 自tự 得đắc 動động 而nhi 求cầu 實thật 舉cử 必tất 全toàn 真chân 故cố 甘cam 貧bần 以dĩ 自tự 守thủ 也dã )# 。
盛thịnh 事sự 好hảo/hiếu 攀phàn 緣duyên
(# 夫phu 以dĩ 道đạo 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 乃nãi 士sĩ 之chi 常thường 也dã 至chí 若nhược 為vi 仁nhân 不bất 倦quyện 志chí 在tại 兼kiêm 濟tế 者giả 欝uất 為vi 盛thịnh 事sự 矣hĩ 故cố 好hảo/hiếu 攀phàn 緣duyên 者giả 也dã )# 。
多đa 言ngôn 心tâm 不bất 善thiện
(# 發phát 言ngôn 雖tuy 多đa 其kỳ 心tâm 匪phỉ 善thiện 易dị 曰viết 吉cát 人nhân 之chi 辤# 寡quả 躁táo 人nhân 之chi 辝# 多đa 老lão 氏thị 云vân 多đa 言ngôn 數số 窮cùng 不bất 如như 守thủ 中trung 斯tư 乃nãi 誡giới 多đa 言ngôn 之chi 過quá 也dã )# 。
出xuất 口khẩu 莫mạc 能năng 追truy
(# 夫phu 出xuất 其kỳ 言ngôn 善thiện 千thiên 里lý 之chi 外ngoại 應ưng 之chi 况# 於ư 迩# 者giả 乎hồ 出xuất 其kỳ 言ngôn 不bất 善thiện 一nhất 室thất 之chi 內nội 違vi 之chi 况# 於ư 遠viễn 者giả 乎hồ 詩thi 云vân 自tự 主chủ 之chi 玷điếm 尚thượng 可khả 磨ma 也dã 斯tư 言ngôn 之chi 玷điếm 不bất 可khả 為vi 也dã 大đại 集tập 經Kinh 云vân 守thủ 口khẩu 如như 缾bình 慮lự 有hữu 瑕hà 璺# 也dã 仲trọng 尼ni 曰viết 駟tứ 不bất 及cập 舌thiệt 得đắc 非phi 一nhất 言ngôn 既ký 發phát 則tắc 不bất 可khả 追truy 悔hối 者giả 乎hồ )# 。
如như 夢mộng 歡hoan 娛ngu 樂lạc
(# 聚tụ 則tắc 吹xuy 笙sanh 鼓cổ 瑟sắt 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 融dung 融dung 散tán 則tắc 追truy 往vãng 思tư 前tiền 伊y 心tâm 杳# 杳# 還hoàn 如như 夢mộng 事sự 不bất 可khả 重trọng/trùng 尋tầm )# 。
歸quy 家gia 說thuyết 盛thịnh 衰suy
(# 得đắc 志chí 者giả 盛thịnh 氣khí 槩# 揚dương 揚dương 失thất 歡hoan 者giả 衰suy 情tình 貌mạo 慼thích 慼thích 其kỳ 有hữu 恃thị 己kỷ 之chi 盛thịnh 嗤xuy 彼bỉ 之chi 衰suy 不bất 省tỉnh 其kỳ 原nguyên 歸quy 談đàm 為vi 羙# )# 。
擬nghĩ 將tương 何hà 所sở 用dụng
(# 虛hư 浮phù 假giả 合hợp 論luận 是thị 談đàm 非phi 至chí 於ư 立lập 名danh 益ích 身thân 都đô 無vô 其kỳ 用dụng )# 。
理lý 乱# 別biệt 公công 私tư
(# 進tiến 德đức 修tu 業nghiệp 。 名danh 理lý 違vi 道đạo 悖bội 禮lễ 稱xưng 亂loạn 立lập 身thân 依y 理lý 公công 道đạo 者giả 合hợp 天thiên 嗜thị 慾dục 怙hộ 乱# 阿a 私tư 者giả 受thọ 譴khiển 然nhiên 則tắc 公công 私tư 理lý 乱# 區khu 而nhi 別biệt 之chi 可khả 見kiến 矣hĩ )# 。
方phương 寸thốn 巧xảo 施thi 設thiết
(# 人nhân 之chi 心tâm 若nhược 不bất 能năng 如như 丹đan 之chi 赤xích 如như 弦huyền 之chi 直trực 而nhi 伹# 偱# 情tình 巧xảo 偽ngụy 施thi 設thiết 機cơ 関# 亦diệc 何hà 用dụng 也dã )# 。
小tiểu 人nhân 亦diệc 可khả 悲bi
(# 毀hủy 他tha 之chi 長trường/trưởng 譽dự 己kỷ 之chi 短đoản 自tự 隨tùy 鄙bỉ 見kiến 不bất 懼cụ 天thiên 道đạo 斯tư 小tiểu 人nhân 之chi 機cơ 巧xảo 也dã 良lương 可khả 悲bi 哉tai )# 。
擾nhiễu 擾nhiễu 塵trần 中trung 內nội
(# 古cổ 詩thi 云vân 擾nhiễu 擾nhiễu 遊du 宦# 子tử 悠du 悠du 市thị 井tỉnh 人nhân 則tắc 知tri 九cửu 門môn 六lục 街nhai 之chi 中trung 萬vạn 國quốc 八bát 紘# 之chi 內nội 圓viên 首thủ 方phương 足túc 異dị 貌mạo 同đồng 心tâm 擾nhiễu 擾nhiễu 悠du 悠du 不bất 離ly 塵trần 埃ai 中trung 矣hĩ )# 。
忙mang 忙mang 滿mãn 路lộ 歧kỳ
(# 旦đán 暮mộ 之chi 下hạ 聲thanh 利lợi 所sở 拘câu 分phần/phân 朝triêu 市thị 於ư 千thiên 歧kỳ 走tẩu 輪luân 蹄đề 於ư 萬vạn 路lộ 馳trì 騁sính 奔bôn 競cạnh 無vô 暫tạm 休hưu 停đình )# 。
思tư 量lượng 竆# 不bất 盡tận
(# 發phát 思tư 慮lự 於ư 情tình 田điền 究cứu 塵trần 勞lao 於ư 世thế 態thái 眇miễu 同đồng 河hà 漢hán 杳# 若nhược 太thái 虛hư 如như 蟻nghĩ 循tuần 環hoàn 。 似tự 川xuyên 奔bôn 海hải 竆# 思tư 極cực 慮lự 胡hồ 有hữu 盡tận 時thời )# 。
語ngữ 默mặc 豈khởi 能năng 知tri
(# 語ngữ 則tắc 發phát 言ngôn 運vận 意ý 默mặc 乃nãi 端đoan 居cư 閴# 然nhiên 若nhược 非phi 眀# 語ngữ 默mặc 以dĩ 時thời 之chi 端đoan 得đắc 動động 靜tĩnh 俱câu 道đạo 之chi 旨chỉ 欲dục 究cứu 勞lao 生sanh 之chi 路lộ 豈khởi 可khả 得đắc 而nhi 知tri 乎hồ )# 。
巧xảo 拙chuyết 從tùng 他tha 定định
(# 處xứ 人nhân 倫luân 之chi 中trung 稟bẩm 天thiên 然nhiên 之chi 性tánh 巧xảo 則tắc 機cơ 関# 銳duệ 利lợi 拙chuyết 則tắc 魯lỗ 鈍độn 類loại 蒙mông 受thọ 性tánh 於ư 天thiên 其kỳ 分phần/phân 各các 定định )# 。
縱tung 橫hoành 勢thế 莫mạc 移di
(# 史sử 記ký 言ngôn 蘇tô 張trương 能năng 合hợp 縱túng/tung 連liên 橫hoạnh/hoành 內nội 典điển 釋thích 南nam 北bắc 曰viết 縱túng/tung 東đông 西tây 曰viết 撗hoàng 亦diệc 交giao 涉thiệp 往vãng 復phục 之chi 義nghĩa 也dã 夫phu 受thọ 性tánh 稟bẩm 氣khí 一nhất 定định 不bất 移di 雖tuy 盛thịnh 衰suy 之chi 勢thế 縱tung 橫hoành 而nhi 窮cùng 遠viễn 之chi 數số 無vô 變biến )# 。
青thanh 霄tiêu 雲vân 隱ẩn 沒một
(# 青thanh 天thiên 廓khuếch 然nhiên 層tằng 霄tiêu 在tại 上thượng 惟duy 彼bỉ 雲vân 物vật 出xuất 乎hồ 山sơn 川xuyên 逍tiêu 遙diêu 無vô 滯trệ 礙ngại 之chi 程# 隱ẩn 沒một 得đắc 虛hư 閑nhàn 之chi 性tánh )# 。
恬điềm 淡đạm 得đắc 希hy 夷di
(# 玄huyền 天thiên 之chi 本bổn 恬điềm 淡đạm 之chi 源nguyên 得đắc 之chi 者giả 先tiên 天thiên 而nhi 生sanh 後hậu 天thiên 而nhi 老lão 樂nhạo/nhạc/lạc 希hy 夷di 之chi 至chí 道đạo 入nhập 玄huyền 妙diệu 之chi 要yếu 門môn 養dưỡng 性tánh 安an 身thân 何hà 往vãng 弗phất 造tạo 者giả 弁# )# 。
偶ngẫu 入nhập 園viên 中trung 坐tọa
(# 園viên 者giả 遊du 止chỉ 之chi 所sở 也dã 聖thánh 人nhân 本bổn 非phi 逸dật 賞thưởng 元nguyên 務vụ 清thanh 虛hư 但đãn 子tử 育dục 蒼thương 生sanh 之chi 餘dư 靜tĩnh 慮lự 萬vạn 機cơ 之chi 外ngoại 偶ngẫu 入nhập 亭đình 苑uyển 耳nhĩ )# 。
春xuân 風phong 味vị 冣# 長trường/trưởng
(# 許hứa 慎thận 云vân 春xuân 風phong 亦diệc 曰viết 木mộc 風phong 也dã 感cảm 陽dương 和hòa 之chi 力lực 見kiến 發phát 生sanh 之chi 情tình 又hựu 春xuân 風phong 寒hàn 暄# 入nhập 體thể 如như 味vị 適thích 口khẩu 盖# 因nhân 時thời 而nhi 賦phú 言ngôn 也dã )# 。
花hoa 開khai 添# 爽sảng 麗lệ
(# 春xuân 雨vũ 之chi 餘dư 纖tiêm 草thảo 盡tận 滋tư 於ư 吐thổ 茂mậu 和hòa 風phong 始thỉ 拂phất 奇kỳ 花hoa 惣# [土*(厂@干)]# 於ư 香hương 苞bao 露lộ 濕thấp 丹đan 舒thư 實thật 添# 爽sảng 麗lệ 也dã )# 。
臺đài 榭# 不bất 勝thắng 芳phương
(# 暖noãn 日nhật 初sơ 長trường/trưởng 影ảnh 籠lung 臺đài 榭# 靜tĩnh 連liên 宮cung 樹thụ 若nhược 不bất 勝thắng 於ư 芳phương 菲# 也dã )# 。
草thảo 茂mậu 稀# 踈sơ 得đắc
(# 谷cốc 風phong 東đông 起khởi 煦hú 芳phương 草thảo 而nhi 初sơ 茂mậu 稀# 踈sơ 草thảo 生sanh 平bình 地địa 之chi 貌mạo 咸hàm 得đắc 其kỳ 所sở 也dã )# 。
鸎# 遷thiên 語ngữ 異dị 常thường
(# 啼đề 鸎# 遷thiên 於ư 喬kiều 木mộc 也dã 鸎# 逢phùng 暖noãn 日nhật 乃nãi 啼đề 囀# 以dĩ 非phi 常thường 物vật 遇ngộ 眀# 時thời 覺giác 舒thư 蘇tô 之chi 有hữu 異dị 物vật 之chi 相tướng 比tỉ 實thật 可khả 然nhiên 乎hồ )# 。
暄# 天thiên 和hòa 景cảnh 象tượng
(# 抱bão 朴phác 子tử 云vân 暄# 天thiên 謂vị 春xuân 天thiên 也dã 又hựu 祥tường 氣khí 和hòa 風phong 天thiên 之chi 喜hỷ 風phong 其kỳ 時thời 日nhật 暖noãn 景cảnh 長trường/trưởng 天thiên 和hòa 物vật 媚mị 百bách 卉hủy 向hướng 榮vinh 茂mậu 之chi 際tế 也dã )# 。
智trí 遣khiển 有hữu 閑nhàn 忙mang
(# 人nhân 之chi 性tánh 也dã 各các 任nhậm 其kỳ 分phần/phân 智trí 者giả 動động 而nhi 仁nhân 者giả 靜tĩnh 以dĩ 其kỳ 守thủ 道đạo 居cư 中trung 者giả 鮮tiên 矣hĩ )# 。
傍Bàng 觀Quan 經Kinh 史Sử 上Thượng
(# 夫phu 學học 者giả 所sở 以dĩ 博bác 古cổ 而nhi 多đa 知tri 聖thánh 人nhân 旁bàng 考khảo 典điển 墳phần 源nguyên 竆# 治trị 乱# 聽thính 政chánh 日nhật 旰# 而nhi 忘vong 食thực 觀quán 書thư 乙ất 夜dạ 而nhi 無vô 惓# 也dã )# 。
楚sở 漢hán 定định 龍long 虵xà
(# 秦tần 失thất 其kỳ 道đạo 劉lưu 項hạng 並tịnh 起khởi 以dĩ 爭tranh 天thiên 下hạ 運vận 歸quy 真chân 至chí 寰# 區khu 果quả 然nhiên 是thị 知tri 英anh 雄hùng 勝thắng 負phụ 其kỳ 猶do 龍long 虵xà 也dã )# 。
豁hoát 達đạt 寬khoan 懷hoài 抱bão
(# 豁hoát 達đạt 者giả 謂vị 漢hán 高cao 寬khoan 仁nhân 大đại 度độ 捨xả 短đoản 用dụng 長trường/trưởng 懷hoài 抱bão 豁hoát 然nhiên 不bất 疑nghi 於ư 物vật )# 。
狐hồ 疑nghi 豈khởi 重trọng/trùng 耶da
(# 狐hồ 疑nghi 謂vị 項hạng 羽vũ 也dã 羽vũ 性tánh 多đa 疑nghi 少thiểu 决# 愜# 於ư 行hành 賞thưởng 得đắc 人nhân 而nhi 不bất 能năng 用dụng 。 所sở 以dĩ 天thiên 下hạ 歸quy 漢hán 如như 此thử 則tắc 猶do 像tượng 之chi 疑nghi 豈khởi 堪kham 重trọng/trùng 耶da )# 。
仁nhân 湏# 歸quy 有hữu 德đức
(# 老lão 子tử 云vân 聖thánh 人nhân 終chung 不bất 為vi 其kỳ 。 大đại 故cố 能năng 成thành 其kỳ 大đại 而nhi 天thiên 下hạ 共cộng 歸quy 之chi 即tức 知tri 內nội 懷hoài 仁nhân 德đức 外ngoại 用dụng 賢hiền 良lương 天thiên 下hạ 之chi 心tâm 必tất 歸quy 往vãng 之chi 漢hán 祖tổ 是thị 也dã )# 。
惡ác 意ý 亂loạn 交giao 加gia
(# 謂vị 陳trần 勝thắng 胡hồ 廣quảng 項hạng 羽vũ 之chi 儔trù 既ký 天thiên 下hạ 歸quy 仁nhân 更cánh 何hà 能năng 肆tứ 於ư 惡ác 意ý 也dã )# 。
嶮hiểm 易dị 論luận 根căn 本bổn
(# 嶮hiểm 易dị 即tức 難nan 易dị 也dã 謂vị 人nhân 君quân 之chi 道đạo 以dĩ 德đức 義nghĩa 為vi 根căn 本bổn 仁nhân 信tín 為vi 疆cương 畔bạn 守thủ 之chi 則tắc 興hưng 捨xả 之chi 則tắc 亡vong 論luận 之chi 者giả 明minh 根căn 本bổn 之chi 道đạo 則tắc 難nan 易dị 之chi 情tình 見kiến 矣hĩ )# 。
興hưng 亡vong 不bất 用dụng 誇khoa
(# 聖thánh 人nhân 以dĩ 道Đạo 德đức 而nhi 興hưng 愚ngu 者giả 以dĩ 暴bạo 乱# 而nhi 亡vong 興hưng 亡vong 之chi 事sự 盖# 天thiên 之chi 常thường 道đạo 何hà 用dụng 誇khoa 說thuyết 乎hồ )# 。
落lạc 葉diệp 知tri 秋thu 早tảo
(# 霜sương 風phong 搖dao 落lạc 墜trụy 葉diệp 驚kinh 秋thu 去khứ 住trụ 颺dương 颺dương 盛thịnh 衰suy 蕭tiêu 索sách 所sở 謂vị 一nhất 葉diệp 落lạc 而nhi 知tri 天thiên 下hạ 秋thu 矣hĩ )# 。
寒hàn 汀# 夜dạ 月nguyệt 眀#
(# 水thủy 澄trừng 沙sa 渚chử 浪lãng 肅túc 平bình 灘# 清thanh 風phong 靜tĩnh 於ư 寒hàn 煙yên 皓hạo 月nguyệt 昇thăng 乎hồ 碧bích 落lạc 臨lâm 照chiếu 之chi 功công 無vô 幽u 不bất 燭chúc )# 。
是thị 非phi 皆giai 得đắc 所sở
(# 書thư 云vân 擇trạch 其kỳ 善thiện 者giả 。 而nhi 從tùng 之chi 其kỳ 不bất 善thiện 者giả 。 而nhi 改cải 之chi 斯tư 乃nãi 古cổ 今kim 所sở 拘câu 聖thánh 凡phàm 惻trắc 隱ẩn 究cứu 其kỳ 邪tà 正chánh 揩khai [宋-木+之]# 是thị 非phi 道đạo 在tại 得đắc 中trung 物vật 無vô 失thất 所sở )# 。
澹đạm 素tố 少thiểu 交giao 情tình
(# 情tình 祛khư 嗜thị 慾dục 意ý 息tức 攀phàn 緣duyên 心tâm 存tồn 冰băng 蘗bách 之chi 貞trinh 志chí 在tại 松tùng 篁# 之chi 操thao 唯duy 守thủ 道đạo 者giả 相tương 知tri 交giao 不bất 雜tạp 矣hĩ )# 。
日nhật 暮mộ 歸quy 何hà 處xứ
(# 山sơn 橫hoạnh/hoành 晚vãn 翠thúy 樹thụ 暎ánh 落lạc 霞hà 景cảnh 駐trú 時thời 移di 日nhật 暮mộ 途đồ 遠viễn 塵trần 心tâm 匪phỉ 息tức 何hà 處xứ 是thị 歸quy 况# 属# 良lương 時thời 道đạo 有hữu 所sở 得đắc )# 。
煙yên 波ba 望vọng 遠viễn 平bình
(# 雲vân 凝ngưng 大đại 野dã 水thủy 涵# 遙diêu 天thiên 滋tư 澤trạch 國quốc 之chi 渺# 茫mang 稱xưng 凭bằng 攔lan 之chi 野dã 逸dật 興hưng 詠vịnh 古cổ 今kim 望vọng 遠viễn 平bình 矣hĩ )# 。
逍tiêu 遙diêu 誰thùy 入nhập 道đạo
(# 懚# 逸dật 人nhân 寰# 澄trừng 神thần 物vật 外ngoại 豈khởi 諠huyên 譁hoa 之chi 在tại 念niệm 故cố 榮vinh 悴tụy 以dĩ 無vô 拘câu 是thị 以dĩ 莊trang 子tử 著trước 篇thiên 顯hiển 聖thánh 哲triết 無vô 為vi 而nhi 無vô 所sở 不bất 為vi 暢sướng 道đạo 為vi 懷hoài 神thần 仙tiên 是thị 列liệt )# 。
天thiên 大đại 保bảo 長trường 生sanh
(# 先tiên 天thiên 後hậu 地địa 之chi 功công 用dụng 乎hồ 日nhật 用dụng 保bảo 命mạng 長trường 生sanh 之chi 理lý 玄huyền 中trung 又hựu 玄huyền 道đạo 守thủ 天thiên 真chân 氣khí 元nguyên 抱bão 一nhất 故cố 能năng 壽thọ 等đẳng 二nhị 儀nghi 齡linh 延diên 萬vạn 世thế 者giả 矣hĩ )# 。
銀ngân 屋ốc 朱chu 扉# 曉hiểu
(# 月nguyệt 殿điện 瑤dao 堦# 灼chước 瓊# 光quang 於ư 皓hạo 色sắc 朱chu 門môn 丹đan 檻hạm 暎ánh 藻tảo 井tỉnh 以dĩ 增tăng 輝huy 曙# 天thiên 方phương 辯biện 於ư 太thái 虛hư 曉hiểu 日nhật 漸tiệm 昇thăng 於ư 物vật 表biểu )# 。
金kim 庭đình 本bổn 是thị 真chân
(# 黃hoàng 庭đình 御ngự 正chánh 運vận 一nhất 氣khí 以dĩ 求cầu 玄huyền 紫tử 府phủ 澄trừng 心tâm 達đạt 三tam 清thanh 之chi 妙diệu 有hữu 杳# 冥minh 務vụ 本bổn 恍hoảng 惚hốt 陶đào 真chân )# 。
玄huyền 華hoa 凝ngưng 顥# 氣khí
(# 素tố 易dị 凝ngưng 真chân 始thỉ 變biến 洪hồng 蒙mông 之chi 象tượng 玄huyền 華hoa 隱ẩn 道đạo 潛tiềm 滋tư 顥# 氣khí 之chi 功công 成thành 四tứ 大đại 之chi 宗tông 元nguyên 著trước 三tam 才tài 之chi 上thượng 首thủ )# 。
清thanh 境cảnh 絕tuyệt 埃ai 塵trần
(# 瓊# 宮cung 綺ỷ 麗lệ 金kim 闕khuyết 流lưu 輝huy 廓khuếch 萬vạn 彙vị 之chi 清thanh 冥minh 少thiểu 無vô 塵trần 點điểm 散tán 五ngũ 雲vân 之chi 丹đan 彩thải 但đãn 有hữu 香hương 風phong 月nguyệt 華hoa 瑩oánh 寒hàn 沼chiểu 之chi 心tâm 冰băng 照chiếu 晃hoảng 靈linh 堂đường 之chi 曉hiểu )# 。
道Đạo 德đức 山sơn 川xuyên 媚mị
(# 道đạo 乎hồ 可khả 道đạo 究cứu 其kỳ 源nguyên 而nhi 雖tuy 休hưu 勿vật 休hưu 名danh 出xuất 常thường 名danh 論luận 其kỳ 用dụng 而nhi 上thượng 德đức 不bất 德đức 其kỳ 猶do 荊kinh 山sơn 美mỹ 璧bích 同đồng 喆# 士sĩ 之chi 懷hoài 真chân 赤xích 水thủy 玄huyền 珠châu 况# 達đạt 人nhân 之chi 守thủ 一nhất )# 。
虛hư 無vô 嵗# 月nguyệt 新tân
(# 無vô 為vi 無vô 象tượng 豈khởi 日nhật 月nguyệt 之chi 能năng 遷thiên 去khứ 甚thậm 去khứ 奢xa 定định 嵗# 華hoa 之chi 緬# 邈mạc 是thị 使sử 仙tiên 衣y 來lai 去khứ 任nhậm 拂phất 石thạch 以dĩ 長trường/trưởng 新tân 皓hạo 刧# 經kinh 輪luân 等đẳng 芥giới 城thành 之chi 不bất 杇# )# 。
猶do 龍long 天thiên 地địa 理lý
(# 猶do 龍long 者giả 老lão 子tử 之chi 德đức 稱xưng 數số 道Đạo 德đức 祖tổ 述thuật 虛hư 無vô 雲vân 行hành 雨vũ 施thí 可khả 齊tề 萬vạn 物vật 天thiên 地địa 芻sô 狗cẩu 之chi 義nghĩa 聖thánh 人nhân 橐# 籥# 之chi 功công 不bất 屈khuất 守thủ 中trung 斯tư 為vi 妙diệu 理lý )# 。
說thuyết 與dữ 洞đỗng 中trung 人nhân
(# 蓬bồng 萊# 方phương 丈trượng 皆giai 洞đỗng 府phủ 之chi 佳giai 遊du 尹# 喜hỷ 安an 期kỳ 並tịnh 授thọ 經kinh 之chi 仙tiên 列liệt 讚tán 暢sướng 幽u 隱ẩn 教giáo 示thị 無vô 為vi 萬vạn 祀tự 千thiên 齡linh 光quang 教giáo 道Đạo 德đức 者giả 矣hĩ )# 。
法pháp 演diễn 雙song 林lâm 下hạ
(# 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 佛Phật 在tại 拘Câu 尸Thi 那Na 國Quốc 。 拔bạt 提đề 河hà 邊biên 娑sa 羅la 樹thụ 間gian 。 演diễn 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 無vô 去khứ 住trụ 相tương/tướng )# 。
凡phàm 情tình 世thế 眼nhãn 觀quán
(# 肉nhục 眼nhãn 觀quán 色sắc 是thị 實thật 色sắc 空không 是thị 断# 空không 未vị 聞văn 如Như 來Lai 常thường 住trụ 。 涅Niết 槃Bàn 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 佛Phật 性tánh 如như 是thị 微vi 細tế 難nan 知tri 。 云vân 何hà 肉nhục 眼nhãn 而nhi 能năng 得đắc 見kiến )# 。
淡đạm 煙yên 光quang 雨vũ 際tế
(# 煙yên 淡đạm 晴tình 空không 朗lãng 然nhiên 智trí 境cảnh 明minh 心tâm 與dữ 法pháp 性tánh 相tướng 無vô 別biệt 春xuân 色sắc 非phi 空không 妙diệu 體thể 圓viên 滿mãn 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 咸hàm 是thị 妙diệu 眀# 真chân 心tâm 中trung 物vật )# 。
孤cô 月nguyệt 淨tịnh 雲vân 端đoan
(# 清thanh 淨tịnh 覺giác 性tánh 逈huýnh 出xuất 盖# 緾# 幻huyễn 身thân 如như 雲vân 相tương/tướng 是thị 生sanh 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 法Pháp 身thân 具cụ 足túc 譬thí 如như 滿mãn 月nguyệt )# 。
意ý 思tư 皆giai 時thời 暫tạm
(# 意ý 是thị 第đệ 六lục 識thức 分phân 別biệt 為vi 體thể 思tư 惟duy 善thiện 法Pháp 。 起khởi 行hành 修tu 行hành 念niệm 念niệm 遷thiên 謝tạ 。 新tân 新tân 不bất 住trụ 。 若nhược 望vọng 佛Phật 乘thừa 乃nãi 如như 時thời 暫tạm 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 不bất 可khả 以dĩ 智trí 知tri 。 不bất 可khả 以dĩ 識thức 識thức )# 。
縱tung 橫hoành 大đại 教giáo 寬khoan
(# 無vô 邊biên 妙diệu 義nghĩa 布bố 在tại 經kinh 教giáo 萬vạn 億ức 法Pháp 門môn 㸦# 相tương 涉thiệp 入nhập 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 名danh 無Vô 量Lượng 義Nghĩa )# 。
含hàm 情tình 能năng 息tức 慮lự
(# 眾chúng 生sanh 著trước 相tương/tướng 故cố 乃nãi 含hàm 情tình 能năng 息tức 妄vọng 緣duyên 即tức 無vô 思tư 慮lự 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng )# 。
物vật 外ngoại 不bất 相tương 干can
(# 了liễu 達đạt 真chân 性tánh 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 明minh 見kiến 物vật 情tình 緣duyên 生sanh 故cố 有hữu 迷mê 己kỷ 逐trục 物vật 被bị 物vật 相tương/tướng 干can 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 迷mê 己kỷ 為vi 物vật 。 失thất 於ư 本bổn 心tâm )# 。
從tùng 前tiền 高cao 達đạt 士sĩ
(# 識thức 在tại 機cơ 先tiên 神thần 遊du 物vật 表biểu 怡di 情tình 幽u 谷cốc 放phóng 志chí 清thanh 川xuyên 取thủ 獨độc 善thiện 之chi 冝# 捨xả 兼kiêm 濟tế 之chi 道đạo 則tắc 綺ỷ 里lý 巢sào 由do 之chi 類loại 是thị 也dã )# 。
無vô 礙ngại 信tín 天thiên 緣duyên
(# 易dị 稱xưng 肥phì 遁độn 語ngữ 曰viết 求cầu 仁nhân 悔hối 吝lận 不bất 能năng 生sanh 乎hồ 情tình 否phủ/bĩ 泰thái 不bất 能năng 関# 其kỳ 慮lự 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 遂toại 性tánh 知tri 命mạng 從tùng 緣duyên 以dĩ 成thành 其kỳ 志chí 矣hĩ )# 。
動động 達đạt 玄huyền 言ngôn 理lý
(# 動động 則tắc 智trí 周chu 於ư 物vật 達đạt 乃nãi 愽# 識thức 於ư 心tâm 體thể 幽u 微vi 之chi 言ngôn 盡tận 眾chúng 妙diệu 之chi 理lý 雖tuy 養dưỡng 素tố 抱bão 朴phác 而nhi 藏tạng 器khí 修tu 身thân 此thử 謂vị 有hữu 經kinh 濟tế 之chi 術thuật 者giả 也dã )# 。
眀# 通thông 造tạo 化hóa 權quyền
(# 曉hiểu 無vô 為vi 之chi 為vi 者giả 在tại 乎hồ 眀# 見kiến 知tri 不bất 神thần 而nhi 神thần 者giả 履lý 於ư 通thông 物vật 雲vân 行hành 雨vũ 施thí 天thiên 覆phú 地địa 載tái 陰âm 陽dương 造tạo 化hóa 乃nãi 大Đại 道Đạo 之chi 權quyền 用dụng 矣hĩ )# 。
容dung 怡di 存tồn 古cổ 道đạo
(# 竆# 變biến 化hóa 之chi 機cơ 故cố 和hòa 恱# 於ư 外ngoại 貌mạo 稟bẩm 自tự 然nhiên 之chi 道Đạo 。 則tắc 冲# 融dung 於ư 內nội 心tâm 君quân 子tử 固cố 竆# 至chí 人nhân 無vô 悶muộn 成thành 於ư 性tánh 而nhi 存tồn 於ư 德đức 義nghĩa 也dã )# 。
謙khiêm 退thoái 足túc 周chu 旋toàn
(# 高cao 下hạ 相tướng 形hình 長trường 短đoản 相tương 生sanh 達đạt 人nhân 恥sỉ 之chi 也dã 故cố 謙khiêm 以dĩ 自tự 牧mục 禮lễ 以dĩ 自tự 卑ty 揖ấp 讓nhượng 周chu 旋toàn 體thể 大đại 易dị 謙khiêm 光quang 之chi 理lý 也dã )# 。
勿vật 傲ngạo 清thanh 平bình 世thế
(# 傲ngạo 遠viễn 乎hồ 禮lễ 長trường/trưởng 之chi 則tắc 慢mạn 生sanh 與dữ 物vật 相tương 違vi 履lý 之chi 則tắc 招chiêu 損tổn 世thế 清thanh 則tắc 出xuất 言ngôn 其kỳ 逢phùng 時thời 君quân 也dã )# 。
眀# 時thời 正chánh 用dụng 賢hiền
(# 天thiên 下hạ 至chí 大đại 唯duy 賢hiền 是thị 寶bảo 用dụng 之chi 乃nãi 富phú 於ư 民dân 捨xả 之chi 而nhi 匱quỹ 於ư 國quốc 故cố 縶# 之chi 維duy 之chi 念niệm 茲tư 在tại 茲tư 成thành 易dị 簡giản 之chi 德đức 分phần/phân 域vực 中trung 之chi 務vụ 焉yên )# 。
行hành 止chỉ 由do 修tu 鍊luyện
(# 擇trạch 善thiện 而nhi 行hành 知tri 惡ác 而nhi 止chỉ 去khứ 非phi 取thủ 是thị 捨xả 短đoản 從tùng 長trường/trưởng 陰ấm 符phù 經Kinh 云vân 知tri 之chi 修tu 鍊luyện 謂vị 之chi 聖thánh 人nhân )# 。
輝huy 光quang 朗lãng 自tự 然nhiên
(# 既ký 巳tị 修tu 鍊luyện 自tự 然nhiên 輝huy 光quang 亦diệc 如như 實thật 鑑giám 本bổn 明minh 瑩oánh 之chi 而nhi 轉chuyển 耀diệu 也dã )# 。
深thâm 山sơn 藏tạng 虎hổ 豹báo
(# 獸thú 中trung 之chi 猛mãnh 者giả 唯duy 虎hổ 豹báo 也dã 虎hổ 豹báo 必tất 依y 於ư 深thâm 山sơn 茂mậu 林lâm 喻dụ 人nhân 以dĩ 道Đạo 德đức 為vi 身thân 之chi 隱ẩn 豈khởi 慮lự 其kỳ 危nguy 難nạn/nan 乎hồ )# 。
大đại 海hải 隱ẩn 龍long 泉tuyền
(# 海hải 者giả 洪hồng 波ba 汗hãn 漫mạn 而nhi 無vô 際tế 百bách 川xuyên 注chú 之chi 而nhi 不bất 盈doanh 故cố 為vi 大đại 也dã 可khả 以dĩ 宅trạch 神thần 龍long 况# 於ư 賢hiền 人nhân 非phi 七thất 國quốc 而nhi 不bất 居cư 也dã )# 。
鶴hạc 唳# 冲# 霄tiêu 漢hán
(# 相tương/tướng 鶴hạc 經Kinh 云vân 鶴hạc 羽vũ 族tộc 之chi 宗tông 長trường/trưởng 鳴minh 唳# 聞văn 天thiên 冲# 翥# 霄tiêu 漢hán 如như 彼bỉ 達đạt 士sĩ 抱bão 才tài 蘊uẩn 藝nghệ 積tích 學học 待đãi 問vấn 逢phùng 時thời 而nhi 出xuất 焉yên )# 。
龜quy 生sanh 得đắc 壽thọ 年niên
(# 王vương 子tử 年niên 拾thập 遺di 記ký 云vân 崑# 崙lôn 山sơn 有hữu 龜quy 萬vạn 嵗# 則tắc 昇thăng 木mộc 而nhi 居cư 之chi 此thử 明minh 守thủ 道đạo 抱bão 一nhất 之chi 人nhân 可khả 獲hoạch 如như 龜quy 之chi 壽thọ 也dã )# 。
怡di 情tình 含hàm 道đạo 識thức
(# 怡di 恱# 也dã 情tình 性tánh 也dã 虛hư 心tâm 含hàm 道đạo 之chi 人nhân 性tánh 識thức 必tất 然nhiên 和hòa 恱# 譬thí 夫phu 石thạch 韞# 玉ngọc 而nhi 山sơn 輝huy 水thủy 懷hoài 珠châu 而nhi 川xuyên 媚mị 斯tư 之chi 謂vị 也dã )# 。
浩hạo 渺# 九cửu 重trọng/trùng 天thiên
(# 九cửu 天thiên 寥liêu 逈huýnh 浩hạo 渺# 難nạn/nan 窮cùng 高cao 高cao 焉yên 不bất 知tri 其kỳ 際tế 此thử 况# 大Đại 道Đạo 杳# 杳# 冥minh 冥minh 湛trạm 然nhiên 常thường 寂tịch 。 生sanh 於ư 天thiên 之chi 先tiên 老lão 子tử 云vân 誰thùy 之chi 子tử 象tượng 帝đế 之chi 先tiên )# 。
顏nhan 回hồi 真chân 德đức 行hạnh
(# 仲trọng 尼ni 之chi 弟đệ 子tử 回hồi 也dã 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 守thủ 真chân 居cư 十thập 哲triết 之chi 先tiên 為vi 四tứ 科khoa 之chi 首thủ 盛thịnh 德đức 賢hiền 行hành 不bất 可khả 談đàm 悉tất 論luận 語ngữ 曰viết 賢hiền 哉tai 回hồi 也dã )# 。
陋lậu 巷hạng 一nhất 儒nho 該cai
(# 論luận 語ngữ 曰viết 一nhất 簞đan 食thực 一nhất 瓢biều 飲ẩm 在tại 陋lậu 巷hạng 人nhân 不bất 堪kham 其kỳ 憂ưu 回hồi 也dã 不bất 改cải 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 該cai 俻# 也dã 唯duy 顏nhan 子tử 儒nho 行hành 之chi 俻# 矣hĩ )# 。
亞# 聖thánh 門môn 人nhân 飾sức
(# 亞# 次thứ 也dã 唯duy 顏nhan 淵uyên 之chi 賢hiền 次thứ 仲trọng 尼ni 之chi 聖thánh 而nhi 又hựu 冠quan 諸chư 門môn 人nhân 可khả 以dĩ 為vi 其kỳ 摽phiếu/phiêu 飾sức 也dã )# 。
詩thi 書thư 孔khổng 子tử 才tài
(# 刪san 詩thi 書thư 定định 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 盖# 孔khổng 子tử 天thiên 縱túng/tung 之chi 才tài 回hồi 也dã 既ký 賢hiền 可khả 方phương 於ư 尼ni 父phụ 之chi 才tài 之chi 智trí 也dã )# 。
清thanh 虛hư 皆giai 是thị 道đạo
(# 寂tịch 靜tĩnh 篤đốc 厚hậu 虛hư 極cực 湛trạm 然nhiên 本bổn 無vô 其kỳ 名danh 強cường/cưỡng 曰viết 大Đại 道Đạo 老lão 子tử 云vân 致trí 虛hư 極cực 守thủ 靜tĩnh 篤đốc 又hựu 曰viết 吾ngô 不bất 知tri 其kỳ 名danh 字tự 之chi 曰viết 道đạo 強cường/cưỡng 為vi 之chi 曰viết 大đại )# 。
秘bí 奧áo 演diễn 重trọng/trùng 開khai
(# 道đạo 之chi 玄huyền 秘bí 儒nho 之chi 深thâm 奧áo 恐khủng 人nhân 懵mộng 然nhiên 而nhi 不bất 知tri 故cố 今kim 重trọng/trùng 為vi 演diễn 而nhi 開khai 之chi 令linh 皎hiệu 如như 也dã )# 。
幾kỷ 千thiên 年niên 底để 事sự
(# 老lão 子tử 暢sướng 道đạo 之chi 後hậu 仲trọng 尼ni 設thiết 教giáo 已dĩ 來lai 綿miên 邈mạc 乎hồ 至chí 于vu 今kim 數số 千thiên 年niên 之chi 事sự 也dã )# 。
入nhập 我ngã 彀# 中trung 來lai
(# 弓cung 矢thỉ 所sở 及cập 之chi 地địa 為vi 彀# 中trung 上thượng 陳trần 顏nhan 回hồi 德đức 行hạnh 孔khổng 聖thánh 聖thánh 書thư 老lão 聃đam 之chi 道đạo 並tịnh 能năng 體thể 而nhi 行hành 之chi 皆giai 歸quy 術thuật 內nội 譬thí 夫phu 物vật 在tại 於ư 彀# 中trung 也dã )# 。
秋thu 信tín 西tây 風phong 急cấp
(# 秋thu 候hậu 至chí 則tắc 商thương 飇# 肅túc 物vật 律luật 氣khí 改cải 則tắc 西tây 風phong 為vi 先tiên 是thị 秋thu 之chi 信tín 也dã )# 。
踈sơ 墉# 野dã 性tánh 高cao
(# 大đại 塊khối 載tái 我ngã 以dĩ 形hình 勞lao 我ngã 以dĩ 生sanh 是thị 以dĩ 放phóng 懷hoài 無vô 累lũy/lụy/luy 自tự 合hợp 淳thuần 和hòa 之chi 道đạo 莊trang 子tử 云vân 一nhất 而nhi 無vô 黨đảng 命mạng 曰viết 天thiên 放phóng )# 。
猶do 忻hãn 嘉gia 雨vũ 至chí
(# 嘉gia 雨vũ 至chí 則tắc 品phẩm 植thực 成thành 茂mậu 各các 蒙mông 其kỳ 潤nhuận 澤trạch )# 。
就tựu 靜tĩnh 不bất 心tâm 勞lao
(# 萬vạn 動động 足túc 以dĩ 勞lao 其kỳ 心tâm 制chế 動động 莫mạc 若nhược 息tức 其kỳ 慮lự 慮lự 息tức 名danh 為vi 孰thục 靜tĩnh 孰thục 靜tĩnh 則tắc 其kỳ 心tâm 不bất 勞lao 老lão 子tử 曰viết 靜tĩnh 為vi 躁táo 君quân )# 。
樹thụ 色sắc 光quang 池trì 沼chiểu
(# 茂mậu 樹thụ 流lưu 彩thải 水thủy 色sắc 浮phù 光quang 属# 茲tư 兩lưỡng 餘dư 自tự 入nhập 騷# 人nhân 之chi 興hưng 詠vịnh 詩thi 云vân 其kỳ 來lai 斯tư 恱# 無vô 遠viễn 不bất 柔nhu )# 。
花hoa 逈huýnh 壓áp 蓬bồng 蒿hao
(# 古cổ 詩thi 云vân 草thảo 木mộc 搖dao 落lạc 幽u 蘭lan 獨độc 芳phương 壓áp 之chi 為vi 義nghĩa 斯tư 所sở 謂vị 抑ức 揚dương 善thiện 惡ác 消tiêu 長trường/trưởng 之chi 道đạo 也dã )# 。
痛thống 飲ẩm 終chung 何hà 必tất
(# 痛thống 飲ẩm 侈xỉ 逸dật 未vị 始thỉ 合hợp 道đạo 但đãn 以dĩ 清thanh 簡giản 虛hư 淡đạm 自tự 守thủ 而nhi 已dĩ )# 。
登đăng 臨lâm 散tán 鬱uất 陶đào
(# 天thiên 下hạ 既ký 復phục 淳thuần 和hòa 之chi 化hóa 而nhi 復phục 登đăng 高cao 臺đài ▆# 太thái 虛hư 以dĩ 舒thư 其kỳ 憂ưu 天thiên 下hạ 之chi 懷hoài 于vu 何hà 不bất 適thích 義nghĩa 取thủ 因nhân 時thời 寄ký 賞thưởng 游du 道đạo 得đắc 性tánh 則tắc 能năng 保bảo 合hợp 大đại 和hòa 矣hĩ )# 。
君quân 子tử 筵diên 樽# 俎#
(# 君quân 子tử 為vi 論luận 思tư 天thiên 下hạ 政chánh 治trị 之chi 簡giản 易dị 而nhi 宴yến 莚diên 也dã )# 。
箴# 䂓# 話thoại 短đoản 長trường/trưởng
(# 垂thùy 天thiên 下hạ 箴# 䂓# 之chi 誡giới 議nghị 皇hoàng 王vương 治trị 亂loạn 之chi 機cơ 逖# 聽thính 前tiền 修tu 聿# 遵tuân 古cổ 制chế 不bất 亦diệc 樂lạc 乎hồ )# 。
秋thu 深thâm 籬# 菊# 晚vãn
(# 當đương 暮mộ 秋thu 之chi 素tố 景cảnh 見kiến 籬# 菊# 之chi 晚vãn 開khai 則tắc 怡di 然nhiên 高cao 興hưng 恬điềm 淡đạm 自tự 得đắc )# 。
春xuân 盛thịnh 牡# 丹đan 芳phương
(# 在tại 青thanh 春xuân 之chi 叔thúc 氣khí 奇kỳ 花hoa 正chánh 拆# 其kỳ 心tâm 不bất 移di 恬điềm 然nhiên 無vô 累lũy/lụy/luy 也dã )# 。
隈ôi 淡đạm 雲vân 分phần/phân 色sắc
(# 不bất 事sự 侈xỉ 逸dật 自tự 履lý 無vô 為vi 之chi 道Đạo 。 其kỳ 淡đạm 如như 雲vân 也dã )# 。
情tình 隨tùy 日nhật 順thuận 陽dương
(# 天thiên 下hạ 至chí 大đại 萬vạn 機cơ 至chí 廣quảng 以dĩ 一nhất 人nhân 之chi 心tâm 惣# 四tứ 海hải 之chi 事sự 仰ngưỡng 法pháp 大Đại 道Đạo 為vi 而nhi 不bất 韋vi 如như 日nhật 之chi 順thuận 陽dương 也dã )# 。
酒tửu 斟châm 任nhậm 意ý 滿mãn
(# 小tiểu 人nhân 以dĩ 酒tửu 為vi 惑hoặc 君quân 子tử 以dĩ 酒tửu 為vi 德đức 雖tuy 堯# 酒tửu 滿mãn 盈doanh 而nhi 無vô 惑hoặc 也dã )# 。
小tiểu 樂nhạo 聽thính 無vô 荒hoang
(# 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 為vi 義nghĩa 或hoặc 彰chương 帝đế 道đạo 或hoặc 賞thưởng 諸chư 侯hầu 調điều 彼bỉ 八bát 風phong 定định 茲tư 萬vạn 物vật 保bảo 合hợp 邦bang 國quốc 亭đình 毒độc 黎lê 元nguyên 莫mạc 尚thượng 乎hồ 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 聽thính 之chi 無vô 荒hoang 也dã )# 。
民dân 間gian 天thiên 上thượng 事sự
(# 人nhân 中trung 之chi 事sự 理lý 近cận 而nhi 易dị 知tri 天thiên 上thượng 之chi 事sự 。 道đạo 幽u 而nhi 可khả 測trắc )# 。
通thông 理lý 一nhất 言ngôn 之chi
(# 道đạo 之chi 所sở 歸quy 者giả 理lý 也dã 試thí 一nhất 言ngôn 之chi 即tức 無vô 不bất 通thông 矣hĩ )# 。
仙tiên 積tích 千thiên 年niên 壽thọ
(# 神thần 仙tiên 物vật 外ngoại 淡đạm 薄bạc 安an 閑nhàn 去khứ 情tình 欲dục 之chi 樊phàn 籠lung 鍊luyện 精tinh 純thuần 之chi 粹túy 道đạo 冲# 虛hư 抱bão 一nhất 餌nhị 氣khí 飡xan 霞hà 修tu 鍊luyện 養dưỡng 神thần 長trường 生sanh 久cửu 視thị 壽thọ 至chí 千thiên 年niên 矣hĩ )# 。
人nhân 終chung 百bách 嵗# 期kỳ
(# 秉bỉnh 君quân 子tử 之chi 道đạo 修tu 仁nhân 義nghĩa 之chi 風phong 施thí 素tố 養dưỡng 廉liêm 知tri 白bạch 守thủ 黑hắc 人nhân 間gian 日nhật 月nguyệt 與dữ 天thiên 上thượng 以dĩ 懸huyền 殊thù 運vận [婁*殳]# 短đoản 脩tu 諒# 終chung 期kỳ 於ư 百bách 歲tuế 矣hĩ )# 。
禮lễ 容dung 分phần/phân 次thứ 第đệ
(# 淳thuần 素tố 苟cẩu 踈sơ 澆kiêu 醨# 以dĩ 薄bạc 故cố 立lập 人nhân 之chi 道đạo 存tồn 乎hồ 禮lễ 義nghĩa 尊tôn 卑ty 有hữu 序tự 容dung 止chỉ 可khả 覩đổ 故cố 巖nham 廊lang 濟tế 濟tế 鴛uyên 鷺lộ 鏘thương 鏘thương 乃nãi 有hữu 後hậu 先tiên 故cố 云vân 次thứ 苐# 也dã )# 。
汎# 愛ái 別biệt 尊tôn 卑ty
(# 夫phu 聖thánh 人nhân 汎# 愛ái 之chi 心tâm 雖tuy 廣quảng 大đại 悉tất 俻# 而nhi 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。 之chi 禮lễ 各các 居cư 其kỳ 位vị 盖# 有hữu 其kỳ 區khu 別biệt 矣hĩ )# 。
福phước 業nghiệp 有hữu 輕khinh 重trọng
(# 福phước 業nghiệp 之chi 作tác 也dã 如như 聲thanh 赴phó 響hưởng 似tự 影ảnh 隨tùy 形hình 必tất 以dĩ 三tam 世thế 而nhi 言ngôn 異dị 時thời 而nhi 熟thục 固cố 有hữu 其kỳ 輕khinh 重trọng 矣hĩ )# 。
那na 堪kham 亂loạn 作tác 為vi
(# 聖thánh 人nhân 行hành 不bất 言ngôn 之chi 教giáo 欲dục 使sử 民dân 無vô 知tri 無vô 欲dục 以dĩ 歸quy 淳thuần 和hòa 質chất 朴phác 之chi 道đạo 所sở 謂vị 滿mãn 招chiêu 損tổn 謙khiêm 受thọ 益ích 苟cẩu 不bất 循tuần 軌quỹ 轍triệt 妄vọng 肆tứ 心tâm 意ý 則tắc 自tự 貽# 伊y 慼thích 矣hĩ )# 。
御ngự 製chế 秘bí 藏tạng 詮thuyên 幽u 隱ẩn 律luật 詩thi 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 四tứ
Ngự Chế Bí Tạng Thuyên – Quyển 0023