Nghi Chú Bị Giản – Quyển 8

儀Nghi 註Chú 備Bị 簡Giản
Quyển 8
明Minh 釋Thích 大Đại 惠Huệ 撰Soạn

儀nghi 註chú 僃# 簡giản

山sơn 家gia 後hậu 學học 大đại 惠huệ 集tập

第đệ 八bát 卷quyển

別biệt 教giáo 八bát 義nghĩa

四tứ 教giáo 義nghĩa 云vân 。 別biệt 者giả 不bất 共cộng 之chi 名danh 也dã 。 此thử 教giáo 不bất 共cộng 二nhị 乗# 人nhân 說thuyết 。 故cố 名danh 別biệt 教giáo 。 此thử 教giáo 正chánh 明minh 因nhân 緣duyên 假giả 名danh 無vô 量lượng 。 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 理lý 。 的đích 化hóa 菩Bồ 薩Tát 不bất 涉thiệp 二nhị 乗# 。 故cố 聲Thanh 聞Văn 在tại 座tòa 如như 聾lung 若nhược 啞á 。 法pháp 華hoa 經kinh 迦ca 業nghiệp 領lãnh 解giải 。 自tự 述thuật 往vãng 昔tích 聞văn 方Phương 等Đẳng 大đại 品phẩm 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 心tâm 不bất 喜hỷ 樂lạc 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 所sở 言ngôn 別biệt 者giả 。 義nghĩa 乃nãi 多đa 途đồ 。 畧lược 名danh 有hữu 八bát 。 一nhất 教giáo 別biệt 。 佛Phật 說thuyết 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 別biệt 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 通thông 二nhị 乗# 。 二nhị 理lý 別biệt 。 藏tạng 識thức 有hữu 恆Hằng 沙sa 俗tục 諦đế 之chi 理lý 。 三tam 智trí 別biệt 。 道đạo 種chủng 智trí 也dã 。 四tứ 斷đoạn 別biệt 。 塵trần 沙sa 無vô 知tri 界giới 外ngoại 見kiến 思tư 斷đoạn 也dã 。 五ngũ 行hành 別biệt 。 塵trần 沙sa 刦# 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 自tự 行hành 化hóa 他tha 之chi 行hành 也dã 。 六lục 位vị 別biệt 。 三tam 十thập 心tâm 伏phục 無vô 明minh 是thị 賢hiền 位vị 。 十Thập 地Địa 發phát 真chân 斷đoạn 無vô 明minh 是thị 聖thánh 位vị 。 七thất 因nhân 別biệt 。 無vô 碍# 金kim 剛cang 之chi 因nhân 也dã 。 八bát 果quả 別biệt 。 解giải 脫thoát 涅Niết 槃Bàn 。 四tứ 德đức 異dị 二nhị 乗# 也dã 。

無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế

玄huyền 義nghĩa 云vân 。 無vô 量lượng 者giả 。 迷mê 中trung 重trọng/trùng 故cố 。 從tùng 事sự 得đắc 名danh 。 苦khổ 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 十thập 法Pháp 界Giới 因nhân 果quả 不bất 同đồng 故cố 。 集tập 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 五ngũ 住trụ 煩phiền 惱não 不bất 同đồng 故cố 。 道đạo 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 不bất 同đồng 故cố 。 滅diệt 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 不bất 同đồng 故cố 。 大đại 經Kinh 云vân 。 知tri 諸chư 隂# 苦khổ 名danh 為vi 中trung 智trí 。 分phân 別biệt 諸chư 隂# 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 非phi 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。 我ngã 於ư 彼bỉ 經kinh 竟cánh 不bất 說thuyết 之chi 。 三tam 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 名danh 無vô 量lượng 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 又hựu 云vân 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 。 凡phàm 有hữu 四tứ 種chủng 。 有hữu 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 不bất 伏phục 破phá 塵trần 沙sa 。 亦diệc 不bất 伏phục 破phá 無vô 明minh 。 有hữu 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế [〦/(句-口+方)]# 伏phục 破phá 塵trần 沙sa 。 不bất 伏phục 破phá 無vô 明minh 。 有hữu 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 正chánh 伏phục 破phá 塵trần 沙sa 。 亦diệc 伏phục 無vô 明minh 。 有hữu 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 正chánh 伏phục 破phá 塵trần 沙sa 。 亦diệc 伏phục 破phá 無vô 明minh 。 云vân 何hà 無vô 量lượng 不bất 伏phục 破phá 無vô 明minh 。 若nhược 三tam 藏tạng 伏phục 道đạo 有hữu 十thập 六lục 諦đế 觀quán 。 明minh 障chướng 真chân 之chi 惑hoặc 。 有hữu 無vô 量lượng 種chủng 。 此thử 乃nãi 伏phục 於ư 見kiến 思tư 。 何hà 關quan 塵trần 沙sa 。 例lệ 如như 外ngoại 道đạo 分phân 別biệt 世thế 智trí 。 非phi 伏phục 見kiến 思tư 。 云vân 何hà 無vô 量lượng 是thị [〦/(句-口+方)]# 伏phục 破phá 。 若nhược 通thông 教giáo 七thất 地địa 出xuất 假giả 。 分phân 別biệt 藥dược 病bệnh 。 此thử 助trợ 滅diệt 界giới 內nội 。 非phi 正chánh 伏phục 破phá 。 云vân 何hà 無vô 量lượng 正chánh 伏phục 破phá 塵trần 沙sa 。 此thử 是thị 別biệt 教giáo 。 分phân 別biệt 內nội 外ngoại 。 四Tứ 諦Đế 有hữu 無vô 量lượng 種chủng 。 即tức 是thị 伏phục 破phá 塵trần 沙sa 。 亦diệc 伏phục 無vô 明minh 。 乃nãi 有hữu 破phá 無vô 明minh 義nghĩa 。 今kim 從tùng 事sự 得đắc 名danh 。 伏phục 無vô 明minh 者giả 為vi 便tiện 也dã 。 云vân 何hà 無vô 量lượng 伏phục 破phá 無vô 明minh 。 若nhược 圓viên 教giáo 三tam 諦đế 俱câu 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 事sự 理lý 無vô 不bất 明minh 了liễu 。 破phá 自tự 地địa 無vô 明minh 。 伏phục 上thượng 地địa 無vô 明minh 。 別biệt 教giáo 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 。 非phi 前tiền 二nhị 。 非phi 後hậu 一nhất 。 正chánh 就tựu 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 當đương 名danh 。 籤# 釋thích 云vân 。 先tiên 舉cử 四tứ 數số 。 次thứ 列liệt 四tứ 法pháp 。 三tam 釋thích 四tứ 法pháp 。 意ý 者giả 。 所sở 以dĩ 四tứ 教giáo 斷đoạn 伏phục 皆giai 明minh 無vô 量lượng 。 若nhược 斷đoạn 若nhược 伏phục 。 相tướng 狀trạng 非phi 一nhất 。 故cố 通thông 明minh 之chi 此thử 中trung 皆giai 約ước 菩Bồ 薩Tát 故cố 也dã 。 初sơ 三tam 藏tạng 伏phục 見kiến 。 通thông 即tức 指chỉ 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 明minh 無vô 量lượng 。 多đa 在tại 出xuất 假giả 。 故cố 且thả 置trí 二nhị 乗# 。 次thứ 通thông 教giáo 亦diệc 指chỉ 出xuất 假giả 。 助trợ 。 謂vị 助trợ 別biệt 。 三tam 別biệt 教giáo 內nội 外ngoại 四Tứ 諦Đế 者giả 。 當đương 知tri 別biệt 人nhân 具cụ 四tứ 四Tứ 諦Đế 。 言ngôn 乃nãi 有hữu 斷đoạn 無vô 明minh 義nghĩa 者giả 。 若nhược 據cứ 始thỉ 終chung 。 雖tuy 登đăng 地địa 斷đoạn 。 既ký 證chứng 道đạo 同đồng 圓viên 。 當đương 知tri 教giáo 道đạo 有hữu 斷đoạn 義nghĩa 耳nhĩ 。 故cố 今kim 從tùng 事sự 。 且thả 判phán 地địa 前tiền 屬thuộc 於ư 別biệt 教giáo 。 則tắc 回hồi 向hướng 中trung 伏phục 。 望vọng 於ư 圓viên 理lý 。 故cố 得đắc 事sự 名danh 。 四tứ 圓viên 教giáo 。 圓viên 人nhân 破phá 無vô 明minh 位vị 長trường/trưởng 。 故cố 指chỉ 初sơ 住trụ 去khứ 。 以dĩ 為vi 無vô 量lượng 四tứ 判phán 也dã 。

華hoa 嚴nghiêm 正chánh 當đương 歷lịch 別biệt 之chi 行hành

別biệt 玄huyền 云vân 。 別biệt 教giáo 者giả 。 別biệt 異dị 通thông 也dã 。 別biệt 明minh 不bất 共cộng 般Bát 若Nhã 。 故cố 言ngôn 別biệt 也dã 。 此thử 教giáo 雖tuy 明minh 中trung 道đạo 。 為vi 鈍độn 根căn 人nhân 方phương 便tiện 說thuyết 中trung 。 次thứ 第đệ 顯hiển 理lý 。 廣quảng 明minh 歷lịch 刦# 修tu 行hành 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 次thứ 第đệ 習tập 恆Hằng 沙sa 法Pháp 門môn 。 助trợ 顯hiển 中trung 理lý 。 前tiền 卻khước 四tứ 住trụ 。 次thứ 破phá 塵trần 沙sa 。 後hậu 破phá 無vô 明minh 。 十thập 信tín 通thông 伏phục 諸chư 惑hoặc 。 而nhi 正chánh 伏phục 四tứ 住trụ 。 十thập 住trụ 亦diệc 是thị 通thông 伏phục 諸chư 惑hoặc 。 而nhi 正Chánh 斷Đoạn 四tứ 住trụ 。 成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 十thập 行hành 出xuất 假giả 斷đoạn 無vô 知tri 。 成thành 道Đạo 種chủng 智trí 。 兼kiêm 伏phục 界giới 外ngoại 塵trần 沙sa 。 十thập 回hồi 向hướng 斷đoạn 界giới 外ngoại 塵trần 沙sa 。 成thành 道Đạo 種chủng 智trí 。 正chánh 修tu 中trung 道đạo 伏phục 無vô 明minh 。 十Thập 地Địa 斷đoạn 無vô 明minh 。 見kiến 佛Phật 性tánh 。 成thành 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 玄huyền 記ký 云vân 。 詮thuyên 中trung 故cố 異dị 通thông 。 次thứ 第đệ 故cố 異dị 圓viên 。 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 不bất 共cộng 般Bát 若Nhã 。 不bất 共cộng 二nhị 乗# 。 全toàn 別biệt 前tiền 教giáo 。 圓viên 亦diệc 不bất 共cộng 。 故cố 未vị 別biệt 後hậu 。 不bất 明minh 不bất 共cộng 。 意ý 在tại 於ư 茲tư 。 雖tuy 說thuyết 眾chúng 生sanh 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 體thể 是thị 佛Phật 性tánh 。 而nhi 全toàn 起khởi 作tác 三tam 種chủng 之chi 惑hoặc 。 故cố 湏# 用dụng 此thử 覺giác 知tri 之chi 性tánh 。 觀quán 空không 破phá 有hữu 。 觀quán 假giả 破phá 空không 。 待đãi 二nhị 均quân 平bình 。 方phương 照chiếu 本bổn 性tánh 中trung 道đạo 之chi 覺giác 。 故cố 名danh 方phương 便tiện 次thứ 第đệ 顯hiển 理lý 。 既ký 此thử 迂# 廻hồi 。 故cố 經kinh 塵trần 刦# 。 從tùng 初sơ 標tiêu 志chí 次thứ 第đệ 修tu 學học 恆Hằng 沙sa 觀quán 智trí 。 破phá 恆Hằng 沙sa 惑hoặc 。 顯hiển 如Như 來Lai 藏tạng 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 。 故cố 緣duyên 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 發phát 心tâm 。

十thập 住trụ 多đa 明minh 圓viên 義nghĩa 等đẳng

釋thích 籤# 云vân 。 始thỉ 從tùng 住trụ 前tiền 。 至chí 登đăng 住trụ 來lai 。 全toàn 是thị 圓viên 義nghĩa 。 從tùng 第đệ 二nhị 住trụ 至chí 第đệ 七thất 住trụ 。 文văn 相tương 次thứ 第đệ 。 又hựu 似tự 別biệt 義nghĩa 。 於ư 七Thất 住Trụ 中trung 。 又hựu 辯biện 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 自tự 在tại 。 第đệ 七thất 重trùng 會hội 普Phổ 光Quang 明Minh 殿Điện 。 說thuyết 十Thập 地Địa 勝thắng 進tiến 行hành 。 有hữu 十thập 一nhất 品phẩm 。 第đệ 七thất 品phẩm 不bất 思tư 議nghị 法Pháp 。 明minh 佛Phật 果Quả 德đức 。 十thập 普phổ 賢hiền 行hành 等đẳng 此thử 。 皆giai 屬thuộc 圓viên 。 餘dư 品phẩm 是thị 別biệt 。

六lục 輪luân

瓔anh 珞lạc 經Kinh 云vân 。 銕# 輪luân 。 銅đồng 輪luân 。 銀ngân 輪luân 。 金kim 輪luân 。 琉lưu 璃ly 輪luân 。 摩ma 尼ni 輪luân 。 以dĩ 對đối 信tín 住trụ 行hành 向hướng 地địa 等đẳng 妙diệu 。

五ngũ 行hành

玄huyền 義nghĩa 明minh 別biệt 五ngũ 行hành 。 別biệt 者giả 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 五ngũ 種chủng 之chi 行hành 。 謂vị 聖thánh 行hành 。 梵Phạm 行hạnh 。 天thiên 行hành 。 病bệnh 行hành 。 嬰anh 兒nhi 行hành 。 聖thánh 行hành 有hữu 三tam 。 謂vị 戒giới 定định 慧tuệ 。 戒giới 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 欲dục 拔bạt 苦khổ 集tập 。 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 興hưng 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 。 欲dục 與dữ 道đạo 滅diệt 而nhi 起khởi 大đại 慈từ 。 興hưng 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 。 發phát 誓thệ 願nguyện 已dĩ 。 次thứ 則tắc 修tu 行hành 。 棄khí 家gia 捨xả 欲dục 。 白bạch 四tứ 羯yết 磨ma 。 持trì 性tánh 重trọng 戒giới 。 息tức 世thế 譏cơ 嫌hiềm 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 回hồi 向hướng 具cụ 足túc 無vô 上thượng 道đạo 戒giới 等đẳng 。 是thị 名danh 戒giới 聖thánh 行hành 。 定định 者giả 。 一nhất 世thế 間gian 禪thiền 。 二nhị 出xuất 世thế 禪thiền 。 三tam 上thượng 上thượng 禪thiền 。 如như 前tiền 四tứ 卷quyển 初sơ 。 慧tuệ 聖thánh 行hành 者giả 。 謂vị 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 慧tuệ 。 生sanh 滅diệt 。 無vô 生sanh 。 無vô 量lượng 。 無vô 作tác 等đẳng 也dã 。 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 梵Phạm 。 淨tịnh 也dã 。 即tức 是thị 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 大đại 涅Niết 槃Bàn 心tâm 修tu 於ư 聖thánh 行hành 。 得đắc 無vô 畏úy 地địa 。 具cụ 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 。 無vô 方phương 大đại 用dụng 。 具cụ 一nhất 切thiết 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 故cố 名danh 梵Phạm 行hạnh 。 三tam 天thiên 行hành 者giả 。 第đệ 一nhất 義nghĩa 天thiên 。 天thiên 然nhiên 之chi 理lý 。 此thử 語ngữ 道đạo 前tiền 。 由do 理lý 成thành 行hành 。 此thử 語ngữ 道đạo 中trung 。 由do 行hành 理lý 顯hiển 。 此thử 語ngữ 道đạo 後hậu 。 今kim 約ước 由do 理lý 成thành 行hành 。 故cố 言ngôn 天thiên 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 入nhập 初Sơ 地Địa 二Nhị 地Địa 不bất 應ưng 住trụ 。 以dĩ 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 修tu 上thượng 地địa 智trí 慧tuệ 。 十thập 重trọng/trùng 發phát 真chân 修tu 慧tuệ 。 即tức 智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 。 上thượng 求cầu 佛Phật 道Đạo 。 故cố 有hữu 聖thánh 行hành 天thiên 行hành 。 下hạ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 故cố 有hữu 梵Phạm 行hạnh 病bệnh 行hành 嬰anh 兒nhi 行hành 也dã 。 四tứ 嬰anh 兒nhi 行hành 者giả 。 若nhược 福phước 慧tuệ 轉chuyển 增tăng 。 實thật 相tướng 彌di 顯hiển 。 雖tuy 不bất 作tác 意ý 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 任nhậm 運vận 能năng 有hữu 冥minh 顯hiển 兩lưỡng 益ích 。 天thiên 行hành 力lực 有hữu 冥minh 益ích 。 梵Phạm 行hạnh 力lực 有hữu 顯hiển 益ích 。 眾chúng 生sanh 雖tuy 有hữu 小tiểu 善thiện 之chi 機cơ 。 無vô 菩Bồ 薩Tát 開khai 發phát 。 不bất 得đắc 生sanh 長trưởng 。 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 和hòa 光quang 利lợi 行hành 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 得đắc 見kiến 菩Bồ 薩Tát 同đồng 其kỳ 始thỉ 學học 。 漸tiệm 修tu 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 人nhân 天thiên 果quả 報báo 。 楊dương 葉diệp 之chi 行hành 。 乃nãi 至chí 示thị 同đồng 別biệt 教giáo 歷lịch 別biệt 次thứ 第đệ 。 相tương 似tự 中Trung 道Đạo 之chi 行hành 。 皆giai 是thị 慈từ 心tâm 之chi 力lực 。 俯phủ 同đồng 群quần 小tiểu 。 提đề 引dẫn 成thành 就tựu 。 從tùng 慈từ 心tâm 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 起khởi 嬰anh 兒nhi 行hành 。 五ngũ 病bệnh 行hành 者giả 。 此thử 從tùng 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 起khởi 。 若nhược 始thỉ 生sanh 小tiểu 善thiện 。 必tất 有hữu 病bệnh 行hành 。 今kim 同đồng 生sanh 善thiện 邊biên 。 名danh 嬰anh 兒nhi 行hành 。 同đồng 煩phiền 惱não 邊biên 。 名danh 為vi 病bệnh 行hành 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 病bệnh 。 則tắc 大đại 悲bi 熏huân 心tâm 。 是thị 故cố 我ngã 病bệnh 。 或hoặc 遊du 戲hí 地địa 獄ngục 。 或hoặc 作tác 畜súc 生sanh 形hình 。 化hóa 身thân 作tác 餓ngạ 鬼quỷ 等đẳng 。 悉tất 是thị 同đồng 惡ác 業nghiệp 。 乃nãi 至chí 同đồng 別biệt 教giáo 寂tịch 塲# 初sơ 斷đoạn 塵trần 沙sa 無vô 明minh 之chi 病bệnh 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 悉tất 同đồng 彼bỉ 病bệnh 。 徧biến 於ư 法Pháp 界Giới 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。

隨tùy 機cơ 明minh 位vị 增tăng 减# 不bất 同đồng

四tứ 念niệm 處xứ 云vân 。 眾chúng 經kinh 諸chư 門môn 列liệt 位vị 。 位vị 數số 增tăng 减# 。 華hoa 嚴nghiêm 初sơ 無vô 十thập 信tín 。 後hậu 無vô 等đẳng 覺giác 。 於ư 十thập 住trụ 中trung 多đa 明minh 圓viên 義nghĩa 。 於ư 登đăng 地địa 中trung 多đa 明minh 別biệt 義nghĩa 。 若nhược 住trụ 若nhược 地địa 皆giai 說thuyết 界giới 外ngoại 行hành 位vị 。 不bất 語ngữ 界giới 內nội 。 (# 云vân 云vân )# 。 方Phương 等Đẳng 前tiền 分phần/phân 。 對đối 緣duyên 散tán 說thuyết 。 得đắc 道Đạo 而nhi 已dĩ 。 未vị 論luận 地địa 位vị 。 至chí 瓔anh 珞lạc 總tổng 結kết 階giai 級cấp 。 明minh 五ngũ 十thập 二nhị 地địa 。 前tiền 後hậu 數số 整chỉnh 。 界giới 內nội 亦diệc 分phân 明minh 。 諸chư 般Bát 若Nhã 前tiền 分phần/phân 。 亦diệc 對đối 緣duyên 散tán 說thuyết 。 亦diệc 未vị 有hữu 階giai 次thứ 。 勝thắng 天thiên 王vương 但đãn 明minh 十Thập 地Địa 。 前tiền 無vô 三tam 十thập 心tâm 。 後hậu 無vô 等đẳng 覺giác 。 新tân 金kim 光quang 明minh 。 無vô 前tiền 無vô 後hậu 。 但đãn 明minh 十Thập 地Địa 。 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 明minh 五ngũ 十thập 一nhất 位vị 。 無vô 等đẳng 覺giác 。 推thôi 諸chư 經kinh 意ý 。 如như 軍quân 師sư 蕩đãng 寇khấu 竟cánh 。 方phương 敘tự 功công 勳huân 。 定định 其kỳ 爵tước 祿lộc 。 所sở 以dĩ 前tiền 散tán 後hậu 結kết 。

今kim 家gia 借tá 用dụng 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo

輔phụ 行hành 云vân 。 前tiền 兩lưỡng 教giáo 教giáo 證chứng 俱câu 權quyền 。 圓viên 教giáo 教giáo 證chứng 俱câu 實thật 。 此thử 竝tịnh 易dị 明minh 。 但đãn 別biệt 教giáo 中trung 教giáo 權quyền 證chứng 實thật 。 意ý 稍sảo 難nan 曉hiểu 。 人nhân 多đa 迷mê 之chi 。 使sử 此thử 別biệt 教giáo 其kỳ 義nghĩa 壅ủng 隔cách 。 是thị 故cố 今kim 家gia 借tá 用dụng 地địa 論luận 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 。 以dĩ 消tiêu 別biệt 門môn 。 於ư 中trung 應ưng 湏# 先tiên 知tri 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 約ước 行hành 。 則tắc 地địa 前tiền 為vi 教giáo 。 登đăng 地địa 為vi 證chứng 。 何hà 者giả 。 地địa 前tiền 仰ngưỡng 信tín 。 登đăng 地địa 現hiện 前tiền 。 豈khởi 有hữu 親thân 證chứng 復phục 存tồn 隔cách 歷lịch 。 二nhị 者giả 約ước 說thuyết 。 為vi 地địa 前tiền 說thuyết 。 始thỉ 終chung 屬thuộc 教giáo 。 何hà 者giả 。 如như 云vân 真Chân 如Như 為vi 惑hoặc 所sở 覆phú 。 或hoặc 將tương 十thập 度độ 以dĩ 對đối 十Thập 地Địa 。 互hỗ 不bất 相tương 收thu 。 或hoặc 云vân 須tu 離ly 二nhị 邊biên 修tu 真Chân 如Như 觀quán 。 或hoặc 云vân 等đẳng 覺giác 入nhập 重trọng/trùng 玄huyền 門môn 。 或hoặc 云vân 五ngũ 地địa 習tập 學học 世thế 法pháp 。 或hoặc 云vân 八bát 地địa 入nhập 無vô 功công 用dụng 。 等đẳng 覺giác 一nhất 位vị 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 斷đoạn 十thập 二nhị 品phẩm 稱xưng 為vi 妙diệu 覺giác 。 如như 是thị 等đẳng 例lệ 。 不bất 可khả 具cụ 載tái 。 悉tất 是thị 權quyền 施thí 。 為vi 引dẫn 凡phàm 下hạ 為vi 入nhập 地địa 方phương 便tiện 。 入nhập 地địa 自tự 證chứng 權quyền 門môn 自tự 開khai 。 故cố 云vân 初Sơ 地Địa 即tức 是thị 初sơ 住trụ 入nhập 證chứng 道đạo 也dã 。 又hựu 云vân 初Sơ 地Địa 不bất 知tri 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 舉cử 足túc 下hạ 足túc 。 若nhược 約ước 理lý 說thuyết 。 名danh 字tự 觀quán 行hành 尚thượng 有hữu 知tri 圓viên 。 豈khởi 有hữu 初Sơ 地Địa 不bất 知tri 二nhị 地địa 。 若nhược 云vân 下hạ 位vị 不bất 測trắc 於ư 上thượng 。 圓viên 亦diệc 展triển 轉chuyển 迭điệt 不bất 相tương 知tri 。 何hà 但đãn 別biệt 人nhân 教giáo 門môn 方phương 便tiện 。 今kim 文văn 非phi 專chuyên 判phán 教giáo 優ưu 劣liệt 。 但đãn 存tồn 次thứ 第đệ 及cập 不bất 次thứ 第đệ 。 迷mê 之chi 尚thượng 寛# 。 若nhược 讀đọc 玄huyền 文văn 。 善thiện 須tu 曉hiểu 此thử 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 。 則tắc 別biệt 門môn 可khả 消tiêu 。

妙diệu 玄huyền 云vân 。 地địa 持trì 明minh 地địa 。 相tương/tướng 明minh 義nghĩa 。 說thuyết 相tương 似tự 法pháp 。 地địa 實thật 明minh 義nghĩa 。 說thuyết 真chân 實thật 法Pháp 。 又hựu 教giáo 門môn 方phương 便tiện 。 即tức 教giáo 道đạo 明minh 義nghĩa 。 說thuyết 所sở 證chứng 法Pháp 。 即tức 證chứng 道đạo 明minh 義nghĩa 。 今kim 借tá 用dụng 之chi 。 釋thích 籤# 云vân 有hữu 兩lưỡng 番phiên 意ý 者giả 。 前tiền 文văn 約ước 行hành 。 次thứ 文văn 約ước 教giáo 。 地địa 相tương/tướng 。 謂vị 地địa 前tiền 回hồi 向hướng 位vị 中trung 。 道đạo 觀quán 雙song 流lưu 。 地địa 相tương/tướng 現hiện 前tiền 。 登đăng 地địa 已dĩ 去khứ 。 明minh 真chân 實thật 法pháp 。 稱xưng 為vi 地địa 實thật 。 初Sơ 地Địa 即tức 是thị 初sơ 住trụ 故cố 也dã 。 又hựu 教giáo 下hạ 。 依y 教giáo 道đạo 義nghĩa 。 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 說thuyết 登đăng 地địa 法pháp 。 名danh 為vi 教giáo 道đạo 。 故cố 知tri 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 。 仍nhưng 存tồn 教giáo 道đạo 。 若nhược 說thuyết 十Thập 地Địa 已dĩ 證chứng 之chi 法pháp 。 即tức 證chứng 道đạo 也dã 。 凡phàm 釋thích 別biệt 義nghĩa 。 多đa 用dụng 此thử 意ý 。

華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 論luận 師sư 不bất 分phân 圓viên 別biệt

釋thích 籤# 云vân 。 第đệ 七thất 重trùng 會hội 普Phổ 光Quang 明Minh 殿Điện 。 說thuyết 十Thập 地Địa 勝thắng 進tiến 行hành 有hữu 十thập 一nhất 品phẩm 。 一nhất 十thập 定định 。 二nhị 十thập 通thông 。 三tam 十thập 忍nhẫn 。 四tứ 阿a 僧Tăng 祗chi 。 五ngũ 壽thọ 量lượng 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 報báo 生sanh 淨tịnh 土độ 隨tùy 時thời 壽thọ 量lượng 。 六lục 菩Bồ 薩Tát 住trú 處xứ 。 七thất 不bất 思tư 議nghị 法Pháp 。 明minh 佛Phật 果Quả 德đức 。 八bát 相tương/tướng 海hải 。 九cửu 隨tùy 相tướng 光quang 明minh 功công 德đức 。 十thập 普phổ 賢hiền 行hành 。 十thập 一nhất 如Như 來Lai 出xuất 現hiện 。 如như 是thị 處xứ 會hội 所sở 明minh 位vị 行hành 。 不bất 出xuất 別biệt 圓viên 。 又hựu 一nhất 一nhất 位vị 皆giai 有hữu 普phổ 賢hiền 行hành 布bố 二nhị 門môn 。 故cố 知tri 兼kiêm 用dụng 圓viên 文văn 接tiếp 別biệt 。

四tứ 教giáo 俱câu 論luận 三tam 根căn 出xuất 假giả

止Chỉ 觀Quán 云vân 。 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 第đệ 三tam 阿a 僧Tăng 袛# 。 正chánh 入nhập 假giả 位vị 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 此thử 下hạ 根căn 也dã 。 中trung 根căn 。 二nhị 僧Tăng 袛# 已dĩ 伏phục 煩phiền 惱não 。 功công 德đức 身thân 肥phì 。 即tức 能năng 化hóa 物vật 。 豈khởi 待đãi 三tam 也dã 。 上thượng 根căn 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 誓thệ 求cầu 作tác 佛Phật 。 初sơ 心tâm 即tức 能năng 入nhập 假giả 。 不bất 待đãi 至chí 二nhị 袛# 也dã 。 通thông 教giáo 出xuất 假giả 位vị 。 下hạ 根căn 斷đoạn 惑hoặc 盡tận 方phương 能năng 出xuất 假giả 。 佛Phật 於ư 法pháp 華hoa 中trung 破phá 其kỳ 取thủ 涅Niết 槃Bàn 心tâm 。 勸khuyến 發phát 無vô 上thượng 道đạo 。 二nhị 乗# 既ký 然nhiên 。 極cực 鈍độn 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết 。 中trung 根căn 者giả 。 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 已dĩ 。 生sanh 死tử 少thiểu 寛# 。 思tư 任nhậm 運vận 斷đoạn 。 第đệ 二nhị 地địa 名danh 。 菩Bồ 薩Tát 神thần 通thông 。 從tùng 此thử 以dĩ 去khứ 。 即tức 能năng 入nhập 假giả 。 上thượng 根căn 者giả 。 初sơ 心tâm 聞văn 慧tuệ 。 即tức 能năng 體thể 達đạt 見kiến 思tư 即tức 空không 。 已dĩ 為vì 眾chúng 生sanh 。 作tác 依y 止chỉ 處xứ 。 何hà 須tu 七thất 地địa 方phương 出xuất 假giả 也dã 。 別biệt 教giáo 出xuất 假giả 。 十thập 住trụ 後hậu 心tâm 十thập 行hành 之chi 位vị 修tu 假giả 方phương 便tiện 。 下hạ 根căn 也dã 。 十thập 住trụ 初sơ 心tâm 即tức 能năng 入nhập 假giả 。 已dĩ 得đắc 無vô 漏lậu 。 一nhất 受thọ 不bất 退thoái 。 即tức 能năng 出xuất 用dụng 。 何hà 須tu 至chí 十thập 行hành 方phương 起khởi 大đại 悲bi 。 中trung 根căn 也dã 。 又hựu 別biệt 教giáo 初sơ 心tâm 。 不bất 愚ngu 於ư 法pháp 。 達đạt 解giải 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 猶do 如như 幻huyễn 化hóa 。 具cụ 五ngũ 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 益ích 眾chúng 生sanh 。 上thượng 根căn 也dã 。 圓viên 教giáo 十thập 信tín 六lục 根căn 淨tịnh 時thời 。 即tức 徧biến 見kiến 聞văn 十thập 法Pháp 界Giới 事sự 。 既ký 言ngôn 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 。 即tức 是thị 入nhập 假giả 位vị 也dã 。 又hựu 五ngũ 品phẩm 弟đệ 子tử 正chánh 行hạnh 六Lục 度Độ 。 廣quảng 能năng 說thuyết 法Pháp 。 既ký 是thị 入nhập 假giả 之chi 位vị 。 何hà 待đãi 六lục 根căn 耶da 。 又hựu 初sơ 心tâm 之chi 人nhân 能năng 知tri 如Như 來Lai 。 秘bí 蜜mật 之chi 藏tạng 。 圓viên 觀quán 三tam 諦đế 。 尚thượng 能năng 即tức 中trung 。 豈khởi 不bất 即tức 假giả 。 又hựu 六lục 即tức 料liệu 揀giản 。 便tiện 有hữu 出xuất 假giả 之chi 義nghĩa 。 何hà 須tu 待đãi 至chí 五ngũ 品phẩm 耶da 。

別biệt 教giáo 因nhân 緣duyên 假giả 名danh

妙diệu 玄huyền 云vân 。 出xuất 假giả 對đối 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 如như 寶bảo 性tánh 論luận 云vân 。 羅La 漢Hán 支chi 佛Phật 空không 智trí 。 於ư 如Như 來Lai 身thân 。 本bổn 所sở 不bất 見kiến 。 二nhị 乗# 雖tuy 有hữu 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 對đối 治trị 。 依y 如Như 來Lai 身thân 復phục 是thị 顛điên 倒đảo 。 顛điên 倒đảo 故cố 即tức 是thị 無vô 明minh 。 住trụ 無vô 漏lậu 界giới 。 中trung 有hữu 四tứ 種chủng 障chướng 。 謂vị 緣duyên 。 相tương/tướng 。 生sanh 。 壞hoại 。 緣duyên 者giả 。 謂vị 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 與dữ 行hành 作tác 緣duyên 也dã 。 相tương/tướng 者giả 。 無vô 明minh 共cộng 行hành 為vi 因nhân 也dã 。 生sanh 者giả 。 謂vị 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 共cộng 無vô 漏lậu 業nghiệp 因nhân 。 生sanh 三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 也dã 。 壞hoại 者giả 。 三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 。 緣duyên 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 變biến 易dị 死tử 也dã 。 是thị 為vi 界giới 外ngoại 不bất 思tư 議nghị 生sanh 滅diệt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 相tương/tướng 。

十thập 信tín 通thông 伏phục 諸chư 惑hoặc 正chánh 伏phục 四tứ 住trụ

別biệt 玄huyền 記ký 云vân 。 十thập 信tín 緣duyên 中trung 道đạo 伏phục 三tam 惑hoặc 。 心tâm 正chánh 著trước 有hữu 。 要yếu 先tiên 觀quán 空không 。 伏phục 斷đoạn 四tứ 住trụ 。 方phương 袪# 滯trệ 有hữu 。 復phục 偏thiên 著trước 空không 。 故cố 觀quán 六lục 界giới 藥dược 病bệnh 。 成thành 體thể 柝# 八bát 門môn 道đạo 種chủng 。 又hựu 觀quán 四tứ 聖thánh 惑hoặc 智trí 因nhân 緣duyên 。 無vô 量lượng 無vô 作tác 八bát 門môn 道đạo 種chủng 。 二nhị 觀quán 既ký 成thành 。 故cố 照chiếu 中trung 道đạo 。 此thử 時thời 三tam 觀quán 只chỉ 在tại 一nhất 心tâm 。 別biệt 向hướng 圓viên 修tu 。 斯tư 之chi 謂vị 矣hĩ 。

五ngũ 忍nhẫn 判phán 別biệt 圓viên

仁nhân 王vương 疏sớ/sơ 云vân 。 地địa 前tiền 三tam 賢hiền 。 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 。 未vị 能năng 證chứng 。 但đãn 能năng 伏phục 。 不bất 能năng 斷đoạn 。 故cố 為vi 伏phục 忍nhẫn 智trí 也dã 。 以dĩ 有hữu 智trí 故cố 。 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 。 初Sơ 地Địa 二Nhị 地Địa 。 三tam 地địa 得đắc 無vô 漏lậu 信tín 。 名danh 信tín 忍nhẫn 四tứ 五ngũ 六lục 地địa 趨xu 向hướng 無vô 生sanh 。 名danh 順thuận 忍nhẫn 。 七thất 八bát 九cửu 地địa 諸chư 念niệm 不bất 生sanh 。 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 十thập 一nhất 二nhị 地địa 得đắc 菩Bồ 薩Tát 果quả 。 名danh 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 以dĩ 初Sơ 地Địa 。 得đắc 無vô 漏lậu 信tín 。 此thử 別biệt 教giáo 意ý 也dã 。 妙diệu 宗tông 云vân 。 圓viên 位vị 五ngũ 品phẩm 。 伏phục 忍nhẫn 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 信tín 順thuận 二nhị 忍nhẫn 。 初sơ 住trụ 至chí 等đẳng 覺giác 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 妙diệu 覺giác 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。

此thử 十thập 通thông 名danh 住trụ

四tứ 教giáo 義nghĩa 中trung 引dẫn 仁nhân 王vương 云vân 。 入nhập 理lý 般Bát 若Nhã 名danh 為vi 住trụ 。 此thử 即tức 體thể 假giả 入nhập 空không 觀quán 成thành 。 發phát 真chân 無vô 漏lậu 。 見kiến 通thông 教giáo 真Chân 諦Đế 之chi 理lý 。 斷đoạn 界giới 內nội 見kiến 思tư 。 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 故cố 名danh 發Phát 心Tâm 住Trụ 也dã 。

塵trần 沙sa 者giả 譬thí 無vô 知tri 數số 多đa

輔phụ 行hành 云vân 。 他tha 解giải 唯duy 二nhị 。 一nhất 染nhiễm 污ô 。 二nhị 不bất 染nhiễm 污ô 。 不bất 染nhiễm 。 即tức 習tập 氣khí 。 今kim 家gia 意ý 者giả 。 小tiểu 乗# 習tập 氣khí 即tức 別biệt 惑hoặc 是thị 。 故cố 今kim 釋thích 之chi 。 分phần/phân 界giới 內nội 外ngoại 一nhất 十thập 六lục 門môn 。 知tri 病bệnh 識thức 藥dược 。 及cập 授thọ 藥dược 也dã 。

一Nhất 切Thiết 智Trí

玄huyền 記ký 云vân 。 內nội 法pháp 內nội 名danh 者giả 。 謂vị 理lý 內nội 所sở 詮thuyên 法pháp 相tướng 。 及cập 能năng 詮thuyên 名danh 字tự 。 外ngoại 法pháp 外ngoại 名danh 者giả 。 即tức 理lý 外ngoại 所sở 詮thuyên 法pháp 相tướng 。 及cập 能năng 詮thuyên 名danh 字tự 。 空không 觀quán 若nhược 成thành 於ư 此thử 名danh 相tướng 悉tất 能năng 體thể 達đạt 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 故cố 佛Phật 言ngôn 。 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 婆Bà 羅La 門Môn 法pháp 皆giai 知tri 。 沙Sa 門Môn 法Pháp 皆giai 知tri 。 故cố 云vân 內nội 外ngoại 。 能năng 知tri 能năng 解giải 。

身thân 子tử 六lục 住trụ 有hữu 退thoái

戒giới 疏sớ/sơ 云vân 。 舊cựu 云vân 法pháp 才tài 王vương 子tử 六lục 心tâm 中trung 退thoái 。 即tức 云vân 十thập 住trụ 第đệ 六lục 心tâm 。 難nạn/nan 云vân 。 十thập 住trụ 云vân 性tánh 地địa 。 性tánh 以dĩ 不bất 改cải 為vi 義nghĩa 。 云vân 何hà 退thoái 作tác 二nhị 乗# 。 其kỳ 繇# 一nhất 答đáp 。 性tánh 是thị 不bất 作tác 一nhất 闡xiển 提đề 。 不bất 妨phương 退thoái 大đại 向hướng 小tiểu 。 終chung 是thị 難nạn/nan 通thông 。 止Chỉ 觀Quán 師sư 說thuyết 是thị 十thập 法pháp 信tín 中trung 六lục 心tâm 退thoái 耳nhĩ 。 比tỉ 釋thích 論luận 師sư 及cập 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 論luận 師sư 皆giai 作tác 此thử 解giải 。 是thị 信tín 習tập 十thập 心tâm 中trung 六lục 心tâm 耳nhĩ 。 七thất 心tâm 已dĩ 上thượng 永vĩnh 離ly 二nhị 乗# 。 教giáo 行hành 錄lục 中trung 。 日nhật 本bổn 師sư 問vấn 。 譬thí 喻dụ 品phẩm 記ký 云vân 。 身thân 子tử 於ư 十thập 住trụ 中trung 第đệ 六lục 心tâm 退thoái 。 恐khủng 是thị 爾nhĩ 前tiền 見kiến 思tư 俱câu 斷đoạn 。 至chí 六lục 心tâm 時thời 見kiến 猶do 未vị 盡tận 。 六lục 心tâm 尚thượng 退thoái 。 近cận 代đại 疑nghi 者giả 云vân 。 別biệt 教giáo 初sơ 住trụ 界giới 內nội 見kiến 惑hoặc 皆giai 已dĩ 斷đoạn 盡tận 。 豈khởi 有hữu 第đệ 六lục 住trụ 見kiến 猶do 未vị 盡tận 退thoái 作tác 凡phàm 夫phu 逆nghịch 罪tội 人nhân 耶da 。 答đáp 。 若nhược 常thường 程# 別biệt 教giáo 。 皆giai 云vân 初sơ 住trụ 斷đoạn 見kiến 。 更cánh 不bất 起khởi 諸chư 重trọng/trùng 過quá 也dã 。 况# 見kiến 惑hoặc 名danh 數số 雖tuy 多đa 。 乃nãi 一nhất 位vị 頓đốn 斷đoạn 。 思tư 斷đoạn 乃nãi 經kinh 諸chư 位vị 方phương 盡tận 。 此thử 常thường 所sở 談đàm 別biệt 教giáo 分phân 齊tề 也dã 。 今kim 記ký 主chủ 見kiến 云vân 身thân 子tử 六lục 住trụ 尚thượng 退thoái 。 復phục 起khởi 重trọng 罪tội 。 遂toại 以dĩ 義nghĩa 求cầu 。 恐khủng 有hữu 教giáo 門môn 見kiến 思tư 俱câu 斷đoạn 。 至chí 六lục 心tâm 時thời 思tư 猶do 未vị 盡tận 。 見kiến 亦diệc 餘dư 殘tàn 。 所sở 以dĩ 牽khiên 惡ác 道đạo 也dã 。 此thử 是thị 記ký 主chủ 約ước 義nghĩa 斟châm 酌chước 之chi 辭từ 。 不bất 可khả 將tương 現hiện 行hành 別biệt 教giáo 難nạn/nan 也dã 。 若nhược 據cứ 起khởi 信tín 。 唯duy 云vân 不bất 退thoái 。 乃nãi 剋khắc 就tựu 圓viên 人nhân 辯biện 之chi 。 若nhược 論luận 迹tích 示thị 。 亦diệc 須tu 示thị 其kỳ 階giai 位vị 。 約ước 惑hoặc 分phân 齊tề 。 方phương 有hữu 退thoái 義nghĩa 。

十thập 行hành 從tùng 空không 入nhập 假giả 觀quán 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế

四tứ 教giáo 義nghĩa 引dẫn 。 如như 大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 說thuyết 。 知tri 諸chư 隂# 苦khổ 名danh 為vi 中trung 智trí 。 分phân 別biệt 諸chư 隂# 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 悉tất 是thị 諸chư 苦khổ 。 非phi 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。 是thị 名danh 上thượng 智trí 。 是thị 名danh 無vô 量lượng 苦Khổ 諦Đế 。 知tri 諸chư 入nhập 者giả 。 名danh 之chi 為vi 門môn 。 名danh 為vi 苦Khổ 諦Đế 。 分phân 別biệt 諸chư 入nhập 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 悉tất 是thị 諸chư 苦khổ 。 即tức 是thị 無vô 量lượng 。 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 也dã 。 知tri 十thập 八bát 界giới 名danh 之chi 為vi 分phần/phân 。 亦diệc 名danh 為vi 性tánh 。 即tức 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 分phân 別biệt 諸chư 界giới 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 悉tất 是thị 諸chư 苦khổ 。 是thị 名danh 無vô 量lượng 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 。 所sở 言ngôn 無vô 量lượng 集tập 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 知tri 愛ái 因nhân 緣duyên 能năng 生sanh 五ngũ 隂# 。 名danh 之chi 為vi 集tập 。 一nhất 人nhân 起khởi 愛ái 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 况# 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 所sở 起khởi 諸chư 愛ái 。 如như 是thị 等đẳng 愛ái 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 即tức 是thị 無vô 量lượng 。 集tập 聖Thánh 諦Đế 也dã 。 所sở 言ngôn 無vô 量lượng 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 知tri 滅diệt 煩phiền 惱não 名danh 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 不bất 可khả 稱xưng 計kế 。 滅diệt 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 可khả 稱xưng 計kế 。 即tức 是thị 無vô 量lượng 。 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 也dã 。 所sở 言ngôn 無vô 量lượng 道đạo 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 名danh 為vi 道Đạo 諦Đế 。 分phân 別biệt 道Đạo 相tướng 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 所sở 離ly 煩phiền 惱não 。 亦diệc 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 即tức 是thị 無vô 量lượng 。 道đạo 聖Thánh 諦Đế 也dã 。 如như 是thị 四Tứ 諦Đế 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 說thuyết 。 悉tất 云vân 非phi 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。 故cố 知tri 此thử 屬thuộc 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 之chi 所sở 學học 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 。 無vô 量lượng 道Đạo 諦Đế 。 學học 十thập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 一nhất 切thiết 諸chư 道đạo 。 斷đoạn 塵trần 沙sa 無vô 知tri 中trung 品phẩm 。 十thập 行hành 成thành 就tựu 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 平bình 等đẳng 觀quán 成thành 也dã 。 得đắc 道Đạo 種chủng 慧tuệ 。 法Pháp 眼nhãn 清thanh 淨tịnh 。 相tương 似tự 中trung 道đạo 之chi 解giải 轉chuyển 更cánh 分phân 明minh 。 即tức 是thị 別biệt 教giáo 頂Đảnh 法Pháp 之chi 位vị 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 。 位vị 中trung 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 也dã 。

若nhược 住trụ 於ư 空không 與dữ 二nhị 乗# 何hà 異dị 等đẳng 者giả

妙diệu 宗tông 云vân 。 先tiên 斥xích 住trụ 空không 墮đọa 二nhị 乗# 地địa 。 若nhược 修tu 假giả 觀quán 。 能năng 成thành 佛Phật 法pháp 。 能năng 益ích 眾chúng 生sanh 。 觀quán 空không 欲dục 作tác 入nhập 中trung 方phương 便tiện 。 故cố 於ư 空không 智trí 證chứng 而nhi 不bất 住trụ 。 三tam 界giới 惑hoặc 著trước 須tu 蕩đãng 令linh 空không 。 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên 。 須tu 究cứu 本bổn 末mạt 。 見kiến 思tư 重trọng/trùng 數số 如như 塵trần 若nhược 沙sa 。 以dĩ 大đại 悲bi 心tâm 。 徧biến 觀quán 徧biến 學học 。 名danh 為vi 知tri 病bệnh 。 諸chư 法pháp 諸chư 門môn 破phá 性tánh 破phá 相tương/tướng 。 一nhất 一nhất 對đối 治trị 。 無vô 不bất 諳am 練luyện 。 是thị 名danh 識thức 藥dược 。 隨tùy 惑hoặc 淺thiển 深thâm 。 知tri 機cơ 生sanh 熟thục 。 神thần 通thông 駭hãi 動động 。 智trí 辯biện 宣tuyên 揚dương 。 四tứ 悉tất 當đương 宜nghi 。 各các 令linh 獲hoạch 益ích 。 如như 此thử 授thọ 藥dược 。 方phương 肯khẳng 服phục 行hành 。 皆giai 由do 證chứng 空không 能năng 入nhập 此thử 假giả 。 故cố 此thử 觀quán 名danh 從tùng 空không 入nhập 假giả 觀quán 。

道đạo 種chủng 智trí

玄huyền 記ký 云vân 。 然nhiên 其kỳ 空không 智trí 但đãn 能năng 總tổng 達đạt 。 諸chư 法pháp 無vô 生sanh 。 不bất 能năng 別biệt 知tri 諸chư 法pháp 緣duyên 起khởi 。 故cố 不bất 能năng 用dụng 。 諸chư 佛Phật 道Đạo 法Pháp 。 發phát 起khởi 眾chúng 生sanh 一nhất 切thiết 善thiện 種chủng 。 假giả 觀quán 能năng 爾nhĩ 。 故cố 以dĩ 道đạo 種chủng 而nhi 名danh 其kỳ 智trí 。

此thử 十thập 通thông 名danh 回hồi 向hướng

四tứ 教giáo 義nghĩa 云vân 。 十thập 回hồi 向hướng 中trung 。 正chánh 修tu 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 觀quán 。 從tùng 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 學học 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 也dã 。 約ước 實thật 說thuyết 四tứ 。 實thật 不bất 作tác 四tứ 。 故cố 名danh 無vô 作tác 之chi 四tứ 。 觀quán 四tứ 得đắc 實thật 。 故cố 名danh 四tứ 實thật 。 因nhân 名danh 無vô 量lượng 。 果quả 名danh 無vô 作tác 。 證chứng 果Quả 斷đoạn 苦khổ 集tập 有hữu 道đạo 滅diệt 。 非phi 圓viên 教giáo 之chi 無vô 作tác 也dã 。 今kim 立lập 無vô 作tác 四tứ 實thật 諦đế 名danh 義nghĩa 。 意ý 在tại 於ư 此thử 。 菩Bồ 薩Tát 深thâm 觀quán 如Như 來Lai 藏tạng 。 破phá 無vô 量lượng 取thủ 相tương/tướng 。 破phá 無vô 量lượng 塵trần 沙sa 。 破phá 無vô 量lượng 無vô 明minh 。 破phá 無vô 量lượng 身thân 相tướng 。 破phá 無vô 量lượng 受thọ 相tương/tướng 。 無vô 量lượng 心tâm 相tương/tướng 。 無vô 量lượng 法pháp 相tướng 。 識thức 無vô 量lượng 病bệnh 相tương/tướng 。 知tri 無vô 量lượng 藥dược 。 作tác 此thử 觀quán 時thời 。 即tức 入nhập 十thập 回hồi 向hướng 。 回hồi 因nhân 向hướng 果quả 。 回hồi 事sự 向hướng 理lý 。 回hồi 己kỷ 濟tế 他tha 。 故cố 名danh 回hồi 向hướng 。 此thử 位vị 正chánh 是thị 解giải 行hành 終chung 心tâm 。 麤thô 惑hoặc 已dĩ 融dung 。 似tự 中trung 慧tuệ 淨tịnh 。 斷đoạn 界giới 外ngoại 下hạ 品phẩm 塵trần 沙sa 。 伏phục 無vô 明minh 轉chuyển 強cường/cưỡng 。 如như 向hướng 山sơn 趨xu 前tiền 漸tiệm 易dị 。 見kiến 相tương 似tự 中trung 道đạo 。 見kiến 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 斷đoạn 恆Hằng 沙sa 煩phiền 惱não 。 入nhập 相tương 似tự 是thị 自tự 行hành 。 出xuất 界giới 假giả 是thị 化hóa 他tha 。

方phương 便tiện 有hữu 餘dư 土thổ/độ

妙diệu 宗tông 云vân 。 修tu 方phương 便tiện 道đạo 等đẳng 者giả 。 九cửu 種chủng 行hành 人nhân 合hợp 生sanh 彼bỉ 土độ 。 藏tạng 二nhị 通thông 三tam 。 別biệt 住trụ 行hành 二nhị 。 既ký 修tu 空không 假giả 。 皆giai 方phương 便tiện 道đạo 。 別biệt 向hướng 圓viên 信tín 所sở 修tu 雖tuy 實thật 。 猶do 居cư 似tự 道đạo 。 判phán 為vi 方phương 便tiện 。 不bất 生sanh 分phần/phân 叚giả 。 盖# 除trừ 四tứ 住trụ 。 約ước 此thử 修tu 斷đoạn 得đắc 名danh 方phương 便tiện 。 斷đoạn 通thông 餘dư 別biệt 。 故cố 曰viết 有hữu 餘dư 。

實thật 報báo 無vô 障chướng 礙ngại 土thổ/độ

妙diệu 宗tông 云vân 。 行hành 真chân 實thật 道đạo 等đẳng 者giả 。 圓viên 人nhân 從tùng 初sơ 。 別biệt 人nhân 十thập 向hướng 。 能năng 於ư 諸chư 法pháp 。 稱xưng 實thật 觀quán 中trung 也dã 。 中trung 理lý 今kim 開khai 。 即tức 感cảm 妙diệu 報báo 。 色sắc 心tâm 不bất 二nhị 。 毛mao 剎sát 相tương 容dung 。 純thuần 是thị 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 所sở 居cư 。 尚thượng 簡giản 圓viên 似tự 。 况# 七thất 方phương 便tiện 。 收thu 簡giản 語ngữ 寛# 。 宜nghi 善thiện 分phân 別biệt 。

六lục 地địa 斷đoạn 思tư 與dữ 羅La 漢Hán 齊tề

止Chỉ 觀Quán 云vân 。 若nhược 借tá 此thử 別biệt 名danh 判phán 三tam 人nhân 通thông 位vị 者giả 。 則tắc 初Sơ 地Địa 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 。 二nhị 地địa 斷đoạn 欲dục 一nhất 兩lưỡng 品phẩm 思tư 。 三tam 地địa 斷đoạn 六lục 品phẩm 思tư 。 四tứ 地địa 斷đoạn 七thất 八bát 品phẩm 。 五ngũ 地địa 斷đoạn 九cửu 品phẩm 思tư 。 六lục 地địa 斷đoạn 七thất 十thập 一nhất 品phẩm 思tư 。 七thất 地địa 斷đoạn 七thất 十thập 二nhị 品phẩm 思tư 。 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 更cánh 侵xâm 習tập 斷đoạn 無vô 知tri 等đẳng 。 舊cựu 云vân 。 六lục 地địa 斷đoạn 思tư 盡tận 齊tề 羅La 漢Hán 。 或hoặc 用dụng 仁nhân 王vương 七thất 地địa 齊tề 羅La 漢Hán 。 但đãn 六lục 地địa 名danh 離ly 欲dục 。 止chỉ 離ly 欲dục 界giới 九cửu 品phẩm 。 秪# 可khả 與dữ 那na 含hàm 齊tề 。 縱túng/tung 令linh 帶đái 果quả 行hành 向hướng 。 猶do 有hữu 非phi 想tưởng 第đệ 九cửu 品phẩm 在tại 。 亦diệc 不bất 得đắc 與dữ 羅La 漢Hán 齊tề 。 若nhược 七thất 地địa 是thị 已dĩ 辦biện 。 就tựu 果quả 可khả 爾nhĩ 。 今kim 若nhược 取thủ 釋thích 義nghĩa 便tiện 者giả 。 約ước 十thập 度độ 明minh 義nghĩa 。 以dĩ 第đệ 六lục 般Bát 若Nhã 。 入nhập 空không 之chi 慧tuệ 斷đoạn 惑hoặc 盡tận 。 與dữ 羅La 漢Hán 齊tề 。 第đệ 七thất 方phương 便tiện 般Bát 若Nhã 。 出xuất 假giả 化hóa 用dụng 。 此thử 名danh 目mục 為vi 便tiện 。 若nhược 取thủ 七thất 地địa 齊tề 羅La 漢Hán 。 約ước 諸chư 地địa 對đối 果quả 向hướng 七thất 地địa 。 正chánh 與dữ 第đệ 四Tứ 果Quả 齊tề 。 此thử 皆giai 一nhất 往vãng 主chủ 對đối 。 經kinh 綸luân 不bất 定định 。 復phục 須tu 斟châm 酌chước 。 不bất 可khả 苟cẩu 執chấp 。 (# 云vân 云vân )# 。

別biệt 人nhân 不bất 知tri 本bổn 覺giác 之chi 性tánh 具cụ 染nhiễm 惡ác 德đức

釋thích 籤# 明minh 三tam 點điểm 不bất 縱tung 橫hoành 云vân 。 雖tuy 一nhất 點điểm 在tại 上thượng 。 不bất 同đồng 點điểm 水thủy 之chi 縱túng/tung 。 三tam 德đức 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 法Pháp 身thân 本bổn 有hữu 。 不bất 同đồng 別biệt 教giáo 為vi 惑hoặc 所sở 覆phú 。 雖tuy 二nhị 點điểm 在tại 下hạ 。 不bất 同đồng 烈liệt 火hỏa 之chi 橫hoạnh/hoành 。 三tam 德đức 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 二nhị 德đức 修tu 成thành 。 不bất 同đồng 別biệt 人nhân 理lý 體thể 具cụ 足túc 而nhi 不bất 相tương 收thu 。 (# 文văn 畢tất )# 輒triếp 出xuất 其kỳ 意ý 。 別biệt 教giáo 法Pháp 身thân 為vi 惑hoặc 覆phú 者giả 。 良lương 由do 不bất 知tri 。 本bổn 覺giác 之chi 性tánh 具cụ 染nhiễm 惡ác 德đức 。 是thị 故cố 染nhiễm 惡ác 非phi 二nhị 德đức 也dã 。 故cố 別biệt 惑hoặc 通thông 惑hoặc 。 業nghiệp 識thức 事sự 識thức 。 煩phiền 惱não 結kết 業nghiệp 。 三tam 乗# 六lục 道đạo 。 變biến 易dị 分phần/phân 叚giả 。 此thử 等đẳng 一nhất 切thiết 。 迷mê 中trung 二nhị 法pháp 非phi 二nhị 佛Phật 性tánh 。 既ký 非phi 佛Phật 性tánh 。 乃nãi 成thành 定định 有hữu 能năng 覆phú 之chi 惑hoặc 。 是thị 故cố 但đãn 有hữu 法Pháp 身thân 本bổn 覺giác 。 隨tùy 於ư 染nhiễm 緣duyên 作tác 上thượng 一nhất 切thiết 迷mê 中trung 之chi 法pháp 。 以dĩ 是thị 名danh 曰viết 。 為vi 惑hoặc 所sở 覆phú 。 應ưng 知tri 覆phú 義nghĩa 。 不bất 同đồng 泥nê 土thổ/độ 覆phú 彼bỉ 頑ngoan 石thạch 。 既ký 覆phú 但đãn 中trung 佛Phật 性tánh 之chi 理lý 。 如như 淳thuần 善thiện 人nhân 。 一nhất 切thiết 惡ác 事sự 。 非phi 本bổn 所sở 能năng 。 為vi 惡ác 人nhân 逼bức 。 令linh 作tác 眾chúng 惡ác 。 故cố 說thuyết 善thiện 人nhân 為vi 惡ác 所sở 覆phú 。 應ưng 須tu 還hoàn 用dụng 隨tùy 緣Duyên 覺Giác 性tánh 。 別biệt 緣duyên 真Chân 諦Đế 及cập 以dĩ 俗tục 中trung 。 次thứ 第đệ 別biệt 修tu 空không 假giả 緣duyên 了liễu 。 或hoặc 中trung 邊biên 緣duyên 了liễu 。 種chủng 種chủng 二nhị 因nhân 。 或hoặc 初sơ 緣duyên 次thứ 了liễu 。 或hoặc 初sơ 了liễu 次thứ 緣duyên 。 次thứ 第đệ 番phiên 破phá 一nhất 切thiết 迷mê 法pháp 。 顯hiển 於ư 法Pháp 身thân 本bổn 覺giác 之chi 性tánh 。 是thị 故cố 覆phú 理lý 成thành 於ư 縱túng/tung 義nghĩa 。 圓viên 人nhân 不bất 爾nhĩ 。 以dĩ 知tri 本bổn 覺giác 具cụ 染nhiễm 惡ác 性tánh 。 體thể 染nhiễm 惡ác 修tu 即tức 二nhị 佛Phật 性tánh 。 故cố 通thông 惑hoặc 別biệt 惑hoặc 。 事sự 業nghiệp 識thức 等đẳng 一nhất 切thiết 迷mê 法pháp 。 當đương 處xứ 即tức 是thị 緣duyên 了liễu 佛Phật 性tánh 。 豈khởi 有hữu 佛Phật 性tánh 更cánh 覆phú 佛Phật 性tánh 。 如như 君quân 子tử 不bất 器khí 。 善thiện 惡ác 俱câu 能năng 。 或hoặc 同đồng 惡ác 人nhân 。 作tác 諸chư 惡ác 事sự 。 則tắc 彰chương 己kỷ 能năng 。 何hà 覆phú 之chi 有hữu 。 故cố 即tức 二nhị 迷mê 以dĩ 為vi 緣duyên 了liễu 。 顯hiển 發phát 於ư 正chánh 。 緣duyên 了liễu 二nhị 德đức 體thể 迷mê 而nhi 得đắc 。 義nghĩa 當đương 所sở 發phát 。 元nguyên 是thị 修tu 德đức 。 復phục 當đương 能năng 顯hiển 。 雖tuy 分phần/phân 修tu 性tánh 。 皆giai 本bổn 具cụ 故cố 。 義nghĩa 不bất 成thành 縱túng/tung 。 言ngôn 別biệt 人nhân 理lý 體thể 具cụ 足túc 而nhi 不bất 相tương 收thu 者giả 。 亦diệc 為vi 不bất 知tri 本bổn 。 覺giác 之chi 性tánh 具cụ 染nhiễm 惡ác 德đức 。 不bất 能năng 全toàn 性tánh 起khởi 染nhiễm 惡ác 修tu 。 乃nãi 成thành 理lý 體thể 橫hoạnh/hoành 具cụ 三tam 法pháp 。 言ngôn 不bất 相tương 收thu 者giả 。 以dĩ 其kỳ 三tam 法pháp 定định 俱câu 在tại 性tánh 。 皆giai 是thị 所sở 發phát 。 猶do 如như 三tam 人nhân 各các 稱xưng 帝đế 王vương 。 何hà 能năng 相tương/tướng 攝nhiếp 。 是thị 故cố 不bất 知tri 性tánh 中trung 三tam 法pháp 。 二nhị 是thị 修tu 者giả 。 二nhị 乃nãi 成thành 橫hoạnh/hoành 。 圓viên 人nhân 不bất 爾nhĩ 。 元nguyên 知tri 本bổn 覺giác 具cụ 染nhiễm 惡ác 性tánh 。 故cố 使sử 迷mê 中trung 一nhất 切thiết 染nhiễm 惡ác 當đương 處xứ 即tức 是thị 緣duyên 了liễu 佛Phật 性tánh 。 以dĩ 此thử 二nhị 修tu 顯hiển 於ư 一nhất 性tánh 。 如như 一nhất 主chủ 二nhị 臣thần 。 主chủ 攝nhiếp 於ư 臣thần 。 臣thần 歸quy 於ư 主chủ 。 三tam 德đức 相tương/tướng 收thu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

因nhân 果quả 三tam 法pháp 縱tung 橫hoành

文văn 句cú 釋thích 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 舊cựu 云vân 動động 三tam 乗# 人nhân 因nhân 果quả 六lục 執chấp 。 此thử 破phá 三tam 藏tạng 家gia 六lục 執chấp 。 未vị 破phá 通thông 教giáo 六lục 執chấp 。 乃nãi 至chí 別biệt 無vô 三tam 乗# 之chi 名danh 。 則tắc 無vô 六lục 執chấp 。 舊cựu 所sở 不bất 破phá 。 今kim 明minh 別biệt 家gia 因nhân 時thời 三tam 法pháp 縱tung 橫hoành 。 果quả 時thời 三tam 法pháp 亦diệc 縱tung 橫hoành 。 此thử 則tắc 須tu 破phá 。 今kim 釋thích 六lục 動động 表biểu 圓viên 家gia 六lục 番phiên 破phá 無vô 明minh 。

圓viên 教giáo 詮thuyên 因nhân 緣duyên 即tức 中trung 道đạo 等đẳng

玄huyền 義nghĩa 云vân 。 不bất 思tư 議nghị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 為vi 利lợi 根căn 人nhân 。 即tức 事sự 顯hiển 理lý 也dã 。 大đại 經Kinh 云vân 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 者giả 。 無vô 明minh 愛ái 取thủ 。 既ký 是thị 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 道đạo 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 提Đề 通thông 達đạt 無vô 復phục 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 既ký 無vô 。 即tức 究cứu 竟cánh 淨tịnh 。 了liễu 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。 行hành 有hữu 是thị 業nghiệp 道đạo 。 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 自tự 在tại 。 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。 名danh 色sắc 老lão 死tử 是thị 苦khổ 道đạo 。 苦khổ 即tức 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 。 是thị 名danh 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 生sanh 不bất 死tử 是thị 常thường 。 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 。 故cố 言ngôn 無vô 明minh 與dữ 愛ái 。 是thị 二nhị 中trung 間gian 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 無vô 明minh 是thị 過quá 去khứ 。 愛ái 是thị 現hiện 在tại 。 若nhược 邊biên 若nhược 中trung 。 無vô 非phi 佛Phật 性tánh 。 竝tịnh 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 無vô 明minh 不bất 生sanh 。 亦diệc 復phục 不bất 滅diệt 。 是thị 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 也dã 。

三tam 諦đế 圓viên 融dung

始thỉ 終chung 心tâm 要yếu 云vân 。 夫phu 三tam 諦đế 者giả 。 天thiên 然nhiên 之chi 性tánh 德đức 也dã 。 中trung 諦đế 者giả 。 統thống 一nhất 切thiết 法pháp 。 真Chân 諦Đế 者giả 。 冺# 一nhất 切thiết 法pháp 。 俗tục 諦đế 者giả 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 舉cử 一nhất 即tức 三tam 。 非phi 前tiền 後hậu 也dã 。 含hàm 生sanh 本bổn 具cụ 。 非phi 造tạo 作tác 之chi 所sở 得đắc 也dã 。

圓viên 信tín 圓viên 行hành 等đẳng

止Chỉ 觀Quán 云vân 。 云vân 何hà 圓viên 聞văn 。 聞văn 生sanh 死tử 即tức 法Pháp 身thân 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 結kết 業nghiệp 即tức 解giải 脫thoát 。 雖tuy 有hữu 三tam 名danh 。 而nhi 無vô 三tam 體thể 。 雖tuy 是thị 一nhất 體thể 。 而nhi 立lập 三tam 名danh 。 是thị 三tam 即tức 一nhất 相tương/tướng 。 其kỳ 實thật 無vô 有hữu 異dị 。 法Pháp 身thân 究cứu 竟cánh 。 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 亦diệc 究cứu 竟cánh 。 般Bát 若Nhã 清thanh 淨tịnh 。 餘dư 二nhị 亦diệc 清thanh 淨tịnh 。 解giải 脫thoát 自tự 在tại 。 餘dư 二nhị 亦diệc 自tự 在tại 。 聞văn 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 如như 是thị 。 皆giai 具cụ 佛Phật 法Pháp 。 無vô 所sở 减# 少thiểu 。 是thị 名danh 圓viên 聞văn 法Pháp 。 云vân 何hà 圓viên 信tín 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 無vô 一nhất 二nhị 三tam 。 而nhi 一nhất 二nhị 三tam 。 無vô 一nhất 二nhị 三tam 。 是thị 遮già 一nhất 二nhị 三tam 。 而nhi 一nhất 二nhị 三tam 。 是thị 照chiếu 一nhất 二nhị 三tam 。 無vô 遮già 無vô 照chiếu 。 皆giai 究cứu 竟cánh 清thanh 淨tịnh 自tự 在tại 。 聞văn 深thâm 不bất 怖bố 。 聞văn 廣quảng 不bất 疑nghi 。 聞văn 非phi 深thâm 非phi 廣quảng 。 意ý 而nhi 有hữu 勇dũng 。 是thị 名danh 圓viên 信tín 。 云vân 何hà 圓viên 行hành 。 一nhất 向hướng 專chuyên 求cầu 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 即tức 邊biên 而nhi 中trung 。 不bất 餘dư 趣thú 向hướng 。 三tam 諦đế 圓viên 修tu 。 不bất 為vi 無vô 邊biên 所sở 寂tịch 。 有hữu 邊biên 所sở 動động 。 不bất 動động 不bất 寂tịch 。 直trực 入nhập 中trung 道đạo 。 是thị 名danh 圓viên 行hành 。 云vân 何hà 入nhập 圓viên 位vị 。 入nhập 初sơ 住trụ 時thời 。 一nhất 住trụ 一nhất 切thiết 住trụ 。 一nhất 切thiết 究cứu 竟cánh 。 一nhất 切thiết 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 自tự 在tại 。 是thị 名danh 圓viên 位vị 。 云vân 何hà 圓viên 自tự 在tại 莊trang 嚴nghiêm 。 彼bỉ 經kinh 廣quảng 說thuyết 自tự 在tại 相tương/tướng 。 或hoặc 於ư 此thử 根căn 入nhập 正chánh 受thọ 。 或hoặc 於ư 彼bỉ 根căn 起khởi 說thuyết 出xuất 。 或hoặc 於ư 一nhất 根căn 雙song 入nhập 出xuất 。 或hoặc 於ư 一nhất 根căn 不bất 入nhập 出xuất 。 餘dư 一nhất 一nhất 根căn 亦diệc 如như 是thị 。 或hoặc 於ư 此thử 塵trần 入nhập 正chánh 受thọ 。 或hoặc 於ư 彼bỉ 塵trần 起khởi 說thuyết 出xuất 。 (# 云vân 云vân )# 。 云vân 何hà 圓viên 建kiến 立lập 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 放phóng 一nhất 光quang 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 得đắc 空không 假giả 中trung 益ích 。 得đắc 入nhập 出xuất 。 雙song 入nhập 出xuất 。 不bất 入nhập 出xuất 益ích 。 歴# 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 語ngữ 默mặc 作tác 作tác 亦diệc 如như 是thị 。 (# 云vân 云vân )# 。

三tam 因nhân 開khai 發phát 即tức 初sơ 住trụ 位vị

觀quán 經kinh 疏sớ/sơ 云vân 。 分phần/phân 證chứng 佛Phật 者giả 。 初sơ 發phát 心tâm 住trụ 。 一nhất 發phát 一nhất 切thiết 發phát 。 發phát 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 發phát 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧tuệ 。 發phát 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 不bất 前tiền 不bất 後hậu 。 亦diệc 不bất 一nhất 時thời 。 鈔sao 云vân 。 位vị 名danh 發phát 心tâm 。 發phát 本bổn 覺giác 心tâm 也dã 。 常thường 寂tịch 常thường 照chiếu 。 寂tịch 照chiếu 雙song 融dung 。 是thị 本bổn 圓viên 覺giác 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 不bất 發phát 而nhi 發phát 。 故cố 成thành 三tam 發phát 。 皆giai 言ngôn 一nhất 切thiết 者giả 法Pháp 界Giới 無vô 外ngoại 。 攝nhiếp 法pháp 不bất 遺di 諸chư 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 色sắc 心tâm 依y 正chánh 。 同đồng 一nhất 覺giác 體thể 。 全toàn 體thể 為vi 緣duyên 。 全toàn 體thể 為vi 了liễu 。 全toàn 體thể 為vi 正chánh 。 緣duyên 因nhân 發phát 故cố 。 了liễu 正chánh 亦diệc 發phát 。 了liễu 因nhân 發phát 故cố 。 緣duyên 正chánh 亦diệc 發phát 。 正chánh 因nhân 發phát 故cố 。 緣duyên 了liễu 亦diệc 發phát 。 盖# 三tam 法pháp 圓viên 融dung 。 發phát 則tắc 俱câu 發phát 。 緣duyên 發phát 名danh 功công 德đức 。 能năng 資tư 成thành 故cố 。 了liễu 發phát 名danh 智trí 慧tuệ 。 能năng 觀quán 照chiếu 故cố 。 正chánh 發phát 名danh 境cảnh 界giới 。 是thị 真chân 性tánh 故cố 。 是thị 所sở 顯hiển 故cố 。

天thiên 女nữ 訶ha 身thân 子tử

維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。

時thời 維Duy 摩Ma 詰Cật 室thất 。 有hữu 一nhất 天thiên 女nữ 。 見kiến 諸chư 天thiên 人nhân 。 聞văn 所sở 說thuyết 法Pháp 。 便tiện 現hiện 其kỳ 身thân 。 即tức 以dĩ 天thiên 華hoa 。 散tán 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 弟đệ 子tử 上thượng 。 華hoa 至chí 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 皆giai 墮đọa 落lạc 。 至chí 大đại 弟đệ 子tử 。 便tiện 著trước 不bất 墮đọa 。 一nhất 切thiết 弟đệ 子tử 。 神thần 力lực 去khứ 華hoa 。 不bất 能năng 令linh 去khứ 。

爾nhĩ 時thời 天thiên 問vấn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 何hà 故cố 去khứ 華hoa 。

答đáp 曰viết 。

此thử 華hoa 不bất 如như 法Pháp 。 是thị 以dĩ 去khứ 之chi 。 天thiên 曰viết 。 勿vật 謂vị 此thử 華hoa 。 為vi 不bất 如như 法Pháp 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 華hoa 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 仁Nhân 者Giả 自tự 生sanh 。 分phân 別biệt 想tưởng 耳nhĩ 。 若nhược 於ư 佛Phật 法Pháp 出xuất 家gia 。 有hữu 所sở 分phân 別biệt 。 為vi 不bất 如như 法Pháp 。 若nhược 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 是thị 則tắc 如như 法Pháp 。 觀quán 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 華hoa 不bất 著trước 者giả 。 已dĩ 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 分phân 別biệt 想tưởng 故cố 。 譬thí 如như 人nhân 畏úy 時thời 。 非phi 人nhân 得đắc 其kỳ 便tiện 。 如như 是thị 弟đệ 子tử 。 畏úy 生sanh 死tử 故cố 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 得đắc 其kỳ 便tiện 也dã 。 已dĩ 離ly 畏úy 者giả 。 一nhất 切thiết 五ngũ 欲dục 。 無vô 能năng 為vi 也dã 。 結kết 習tập 未vị 盡tận 。 華hoa 則tắc 著trước 身thân 耳nhĩ 。 結kết 習tập 盡tận 者giả 。 華hoa 不bất 著trước 也dã 。 乃nãi 至chí 舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 天thiên 。 汝nhữ 於ư 三tam 乗# 。 為vi 何hà 志chí 求cầu 。 天thiên 曰viết 。 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 化hóa 眾chúng 生sanh 。 故cố 我ngã 為vi 聲Thanh 聞Văn 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 法Pháp 化hóa 眾chúng 生sanh 。 故cố 我ngã 為vi 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 以dĩ 大đại 悲bi 法Pháp 化hóa 眾chúng 生sanh 。 故cố 我ngã 為vi 大đại 乗# 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 如như 人nhân 入nhập 簷diêm 蔔bặc 林lâm 。 不bất 嗅khứu 餘dư 香hương 。 如như 是thị 。 若nhược 入nhập 此thử 室thất 。 但đãn 聞văn 諸chư 佛Phật 。 功công 德đức 之chi 香hương 。 不bất 樂nhạo 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 功công 德đức 香hương 也dã 。

圓viên 位vị 淺thiển 深thâm

妙diệu 玄huyền 云vân 。 然nhiên 平bình 等đẳng 法Pháp 界Giới 。 尚thượng 不bất 論luận 悟ngộ 與dữ 不bất 悟ngộ 。 孰thục 辯biện 淺thiển 深thâm 。 既ký 得đắc 論luận 悟ngộ 不bất 悟ngộ 。 何hà 妨phương 論luận 於ư 淺thiển 深thâm 。 籤# 云vân 。 約ước 理lý 則tắc 證chứng 法pháp 無vô 名danh 約ước 事sự 則tắc 不bất 無vô 諸chư 位vị 。 故cố 知tri 悟ngộ 即tức 初sơ 住trụ 。 未vị 悟ngộ 即tức 住trụ 前tiền 。 既ký 許hứa 有hữu 悟ngộ 與dữ 不bất 悟ngộ 。 何hà 妨phương 兩lưỡng 位vị 俱câu 有hữu 淺thiển 深thâm 。 乃nãi 成thành 五ngũ 十thập 二nhị 耶da 。

仁nhân 王vương 十thập 四tứ 般Bát 若Nhã

經Kinh 云vân 。 五ngũ 忍nhẫn 是thị 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 伏phục 忍nhẫn 上thượng 中trung 下hạ 。 信tín 忍nhẫn 上thượng 中trung 下hạ 。 順thuận 忍nhẫn 上thượng 中trung 下hạ 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 上thượng 中trung 下hạ 。 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 上thượng 中trung 下hạ 。 名danh 為vi 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 般Bát 若Nhã 波ba 囉ra 蜜mật 。 乃nãi 至chí 云vân 是thị 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 本bổn 所sở 修tu 行hành 。 五ngũ 忍nhẫn 中trung 十thập 四tứ 忍nhẫn 具cụ 足túc 。 疏sớ/sơ 云vân 。 地địa 前tiền 三tam 賢hiền 。 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 。 未vị 得đắc 證chứng 。 但đãn 能năng 伏phục 。 不bất 能năng 斷đoạn 。 故cố 為vi 伏phục 忍nhẫn 智trí 也dã 。 以dĩ 有hữu 智trí 故cố 。 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 。 初Sơ 地Địa 二Nhị 地Địa 。 三tam 地địa 得đắc 無vô 漏lậu 信tín 。 名danh 信tín 忍nhẫn 。 四tứ 五ngũ 六lục 地địa 趨xu 向hướng 無vô 生sanh 。 名danh 順thuận 忍nhẫn 。 七thất 八bát 九cửu 地địa 諸chư 念niệm 不bất 生sanh 。 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 十thập 一nhất 二nhị 地địa (# 鈔sao 云vân 疑nghi 疏sớ/sơ 文văn 多đa 一nhất 二nhị 字tự )# 得đắc 菩Bồ 薩Tát 果quả 。 名danh 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。 以dĩ 初Sơ 地Địa 得đắc 無vô 漏lậu 信tín 。 此thử 別biệt 教giáo 意ý 也dã 。 七thất 地địa 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 即tức 別biệt 接tiếp 通thông 意ý 也dã 。 乃nãi 至chí 云vân 。 今kim 佛Phật 與dữ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 同đồng 用dụng 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。 入nhập 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 也dã 。 (# 云vân 云vân )# 。 下hạ 忍nhẫn 即tức 法pháp 雲vân 。 上thượng 忍nhẫn 即tức 佛Phật 地địa 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 此thử 云vân 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 又hựu 無vô 碍# 道đạo 。 因nhân 位vị 攝nhiếp 名danh 下hạ 忍nhẫn 。 解giải 脫thoát 道đạo 。 果quả 攝nhiếp 故cố 。 名danh 上thượng 忍nhẫn 。 又hựu 法pháp 雲vân 與dữ 佛Phật 入nhập 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 前tiền 心tâm 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 後hậu 心tâm 名danh 佛Phật 。 無vô 有hữu 中trung 間gian 。 故cố 但đãn 上thượng 下hạ 。 前tiền 之chi 四tứ 忍nhẫn 俱câu 是thị 因nhân 位vị 。 故cố 有hữu 三tam 品phẩm 。 問vấn 。 諸chư 經kinh 有hữu 等đẳng 覺giác 。 何hà 故cố 此thử 中trung 不bất 立lập 。 答đáp 。 若nhược 依y 餘dư 經kinh 。 即tức 合hợp 三tam 品phẩm 。 下hạ 品phẩm 十Thập 地Địa 。 中trung 品phẩm 等đẳng 覺giác 。 上thượng 品phẩm 妙diệu 覺giác 。 今kim 般Bát 若Nhã 附phụ 通thông 。 不bất 同đồng 別biệt 教giáo 。 故cố 論luận 法pháp 雲vân 即tức 及cập 佛Phật 地địa 。

大đại 品phẩm 四tứ 十thập 二nhị 字tự

補bổ 註chú 頌tụng 曰viết 。 阿a 囉ra 波ba 遮già 那na 邏la 陀đà 。 婆bà 茶trà 沙sa 和hòa 多đa 夜dạ 吒tra 。 迦ca 娑sa 磨ma 伽già 佗tha 闍xà 簸phả 。 馱đà 奢xa 呿khư 乂xoa 哆đa 若nhược 柂# 。 婆bà 車xa 摩ma 火hỏa 嗟ta 伽già 佗tha 。 拏noa 頗phả 歌ca 醝# 遮già 吒tra 茶trà 。

三tam 漸tiệm 次thứ

楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 云vân 何hà 為vi 三tam 漸tiệm 次thứ 。 一nhất 者giả 修tu 習tập 。 除trừ 其kỳ 助trợ 因nhân 。 二nhị 者giả 真chân 修tu 。 刳khô 其kỳ 真chân 性tánh 。 三tam 者giả 增tăng 進tiến 。 違vi 其kỳ 現hiện 業nghiệp 。 云vân 何hà 助trợ 因nhân 。 是thị 故cố 眾chúng 生sanh 。 求cầu 三Tam 摩Ma 提Đề 。 當đương 斷đoạn 世thế 間gian 。 五ngũ 種chủng 辛tân 菜thái 。 是thị 五ngũ 種chủng 辛tân 。 熟thục 食thực 發phát [婬-壬+(工/山)]# 。 生sanh 啖đạm 增tăng 恚khuể 。 云vân 何hà 正chánh 性tánh 。 如như 是thị 眾chúng 生sanh 。 入nhập 三Tam 摩Ma 提Đề 。 要yếu 令linh 嚴nghiêm 持trì 清thanh 淨tịnh 戒giới 律luật 。 永vĩnh 斷đoạn [婬-壬+(工/山)]# 心tâm 。 不bất 餐xan 酒tửu 肉nhục 。 云vân 何hà 現hiện 業nghiệp 。 如như 是thị 清thanh 淨tịnh 。 持trì 禁cấm 戒giới 人nhân 。 心tâm 無vô 貪tham [婬-壬+(工/山)]# 。 於ư 外ngoại 六lục 塵trần 。 不bất 多đa 流lưu 逸dật 。 因nhân 不bất 流lưu 逸dật 。 旋toàn 元nguyên 自tự 歸quy 。 塵trần 既ký 不bất 緣duyên 。 根căn 無vô 所sở 偶ngẫu 。 反phản 流lưu 全toàn 一nhất 。 六lục 用dụng 不bất 行hành 。 十thập 方phương 國quốc 土độ 。 皎hiệu 然nhiên 清thanh 淨tịnh 。