儀Nghi 註Chú 備Bị 簡Giản
Quyển 3
明Minh 釋Thích 大Đại 惠Huệ 撰Soạn

第đệ 三tam 卷quyển

一nhất 淨tịnh 當đương 名danh 任nhậm 運vận 有hữu 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã

光quang 明minh 記ký 中trung 云vân 。 法Pháp 身thân 配phối 常thường 我ngã 。 解giải 脫thoát 配phối 樂nhạo/nhạc/lạc 。 般Bát 若Nhã 配phối 淨tịnh 。 三Tam 身Thân 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 即tức 淨tịnh 豈khởi 不bất 攝nhiếp 餘dư 三tam 耶da 。 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 中trung 云vân 。 法Pháp 身thân 配phối 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 般Bát 若Nhã 配phối 我ngã 。 解giải 脫thoát 配phối 淨tịnh 又hựu 涅Niết 槃Bàn 四tứ 。 法Pháp 身thân 配phối 常thường 。 般Bát 若Nhã 配phối 樂nhạo/nhạc/lạc 。 解giải 脫thoát 配phối 淨tịnh 我ngã 。 三tam 一nhất 圓viên 融dung 例lệ 知tri 。

影Ảnh 傍Bàng 經Kinh 論Luận 立Lập 此Thử 藏Tạng 通Thông 別Biệt 圓Viên

妙diệu 玄huyền 引dẫn 云vân 。 月nguyệt 燈đăng 三tam 昧muội 經kinh 第đệ 六lục 明minh 四tứ 種chủng 修tu 多đa 羅la 。 謂vị 諸chư 行hành 訶ha 責trách 。 煩phiền 惱não 。 清thanh 淨tịnh 。 私tư 釋thích 會hội 之chi 。 諸chư 行hành 。 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 即tức 三tam 藏tạng 義nghĩa 也dã 。 訶ha 責trách 。 是thị 體thể 知tri 過quá 罪tội 。 即tức 通thông 教giáo 義nghĩa 也dã 。 煩phiền 惱não 者giả 。 不bất 入nhập 巨cự 海hải 。 不bất 得đắc 寳# 珠châu 。 若nhược 無vô 煩phiền 惱não 。 則tắc 無vô 智trí 慧tuệ 。 即tức 別biệt 教giáo 義nghĩa 也dã 清thanh 淨tịnh 者giả 。 既ký 舉cử 一nhất 淨tịnh 當đương 名danh 。 任nhậm 運vận 有hữu 我ngã 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 即tức 圓viên 教giáo 也dã 。 又hựu 一nhất 一nhất 教giáo 具cụ 四tứ 修tu 多đa 羅la 。 諸chư 行hành 。 即tức 集Tập 諦Đế 。 諸chư 行hành 果quả 。 即tức 苦Khổ 諦Đế 。 諸chư 行hành 對đối 治trị 。 對đối 治trị 煩phiền 惱não 。 即tức 道Đạo 諦Đế 。 諸chư 行hành 清thanh 淨tịnh 。 即tức 滅Diệt 諦Đế 。 此thử 三tam 藏tạng 中trung 具cụ 四tứ 修tu 多đa 羅la 也dã 。 又hựu 訶ha 責trách 諸chư 行hành 。 即tức 集Tập 諦Đế 。 訶ha 責trách 諸chư 有hữu 。 即tức 苦Khổ 諦Đế 。 訶ha 責trách 煩phiền 惱não 對đối 治trị 。 即tức 道Đạo 諦Đế 。 訶ha 責trách 清thanh 淨tịnh 。 即tức 滅Diệt 諦Đế 。 此thử 通thông 教giáo 中trung 具cụ 四tứ 修tu 多đa 羅la 也dã 。 又hựu 煩phiền 惱não 諸chư 行hành 。 是thị 集Tập 諦Đế 。 煩phiền 惱não 諸chư 有hữu 。 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 煩phiền 惱não 行hành 被bị 訶ha 責trách 。 即tức 道Đạo 諦Đế 。 煩phiền 惱não 清thanh 淨tịnh 。 即tức 滅Diệt 諦Đế 。 此thử 別biệt 教giáo 中trung 具cụ 四tứ 修tu 多đa 羅la 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 即tức 生sanh 死tử 。 苦Khổ 諦Đế 清thanh 淨tịnh 也dã 。 菩Bồ 提Đề 即tức 煩phiền 惱não 。 集Tập 諦Đế 清thanh 淨tịnh 也dã 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 道Đạo 諦Đế 清thanh 淨tịnh 也dã 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 滅Diệt 諦Đế 清thanh 淨tịnh 也dã 。 此thử 圓viên 教giáo 中trung 四tứ 修tu 多đa 羅la 。 地địa 論luận 第đệ 七thất 云vân 。 一nhất 念niệm 心tâm 具cụ 十thập 波ba 羅la 密mật 。 四tứ 攝nhiếp 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 四tứ 家gia 。 釋thích 四tứ 家gia 云vân 。 般Bát 若Nhã 家gia 。 諦đế 家gia 。 捨xả 煩phiền 惱não 家gia 。 苦khổ 清thanh 淨tịnh 家gia 。 私tư 釋thích 者giả 。 約ước 苦Khổ 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 修tu 道Đạo 品phẩm 。 令linh 苦khổ 清thanh 淨tịnh 者giả 。 即tức 三tam 藏tạng 義nghĩa 也dã 。 捨xả 煩phiền 惱não 家gia 者giả 。 即tức 無vô 相tướng 體thể 達đạt 為vi 捨xả 。 如như 色sắc 是thị 空không 。 以dĩ 空không 捨xả 無vô 相tướng 論luận 修tu 道Đạo 品phẩm 者giả 此thử 即tức 通thông 教giáo 義nghĩa 也dã 。 般Bát 若Nhã 家gia 者giả 。 般Bát 若Nhã 智trí 照chiếu 諸chư 法pháp 明minh 了liễu 。 恆Hằng 沙sa 法Pháp 門môn 皆giai 悉tất 通thông 達đạt 。 而nhi 修tu 道Đạo 品phẩm 。 此thử 即tức 別biệt 教giáo 義nghĩa 也dã 。 諦đế 家gia 者giả 。 諦đế 即tức 實thật 相tướng 之chi 理lý 。 即tức 是thị 圓viên 教giáo 約ước 實thật 相tướng 而nhi 修tu 道Đạo 品phẩm 也dã 。 具cụ 如như 彼bỉ 說thuyết 。 (# 云vân 云vân )# 。 籤# 云vân 。 今kim 借tá 四tứ 釋thích 以dĩ 對đối 四tứ 教giáo 。 若nhược 借tá 高cao 位vị 念niệm 念niệm 具cụ 法pháp 以dĩ 成thành 初sơ 心tâm 具cụ 法pháp 之chi 意ý 以dĩ 證chứng 圓viên 門môn 不bất 二nhị 。 故cố 得đắc 用dụng 也dã 。 亦diệc 可khả 一nhất 一nhất 教giáo 皆giai 具cụ 四tứ 家gia 。 既ký 引dẫn 月nguyệt 燈đăng 經kinh 。 地địa 論luận 。 故cố 云vân 影ảnh 傍bàng 經kinh 論luận 。

正chánh 教giáo 小tiểu 乗# 傍bàng 教giáo 菩Bồ 薩Tát

四tứ 教giáo 義nghĩa 云vân 。 問vấn 。 佛Phật 於ư 三tam 藏tạng 初sơ 開khai 三tam 乗# 。 大đại 乗# 最tối 勝thắng 。 何hà 不bất 以dĩ 大đại 乗# 為vi 正chánh 。 小tiểu 乗# 為vi 傍bàng 耶da 。 答đáp 。 鹿lộc 苑uyển 初sơ 說thuyết 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 拘câu 隣lân 五ngũ 人nhân 見kiến 諦Đế 成thành 道Đạo 。 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 但đãn 有hữu 小tiểu 乗# 得đắc 道Đạo 。 未vị 有hữu 大đại 乗# 。 故cố 以dĩ 小tiểu 乗# 為vi 正chánh 也dã 。 大đại 論luận 云vân 。 佛Phật 於ư 阿a 含hàm 中trung 雖tuy 為vi 彌Di 勒Lặc 受thọ 記ký 。 亦diệc 不bất 說thuyết 種chủng 種chủng 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 故cố 大đại 乗# 為vi 傍bàng 也dã 。

靜tĩnh 法pháp 苑uyển 師sư 毀hủy 之chi 於ư 前tiền 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 讚tán 之chi 於ư 後hậu

華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 師sư 立lập 義nghĩa 理lý 致trí 圓viên 僃# 。 但đãn 三tam 藏tạng 教giáo 名danh 。 義nghĩa 似tự 小tiểu 濫lạm 。 以dĩ 餘dư 三tam 教giáo 。 亦diệc 有hữu 三tam 故cố 。 鈔sao 云vân 。 以dĩ 名danh 濫lạm 故cố 。 靜tĩnh 法pháp 與dữ 作tác 四tứ 種chủng 過quá 。 一nhất 濫lạm 涉thiệp 大đại 乗# 失thất 。 以dĩ 大đại 乗# 亦diệc 有hữu 三tam 藏tạng 。 應ưng 名danh 三tam 藏tạng 教giáo 故cố 。 二nhị 大đại 無vô 三tam 藏tạng 失thất 。 以dĩ 彼bỉ 不bất 名danh 三tam 藏tạng 故cố 。 三tam 特đặc 違vi 至chí 教giáo 失thất 。 彼bỉ 云vân 不bất 得đắc 親thân 近cận 。 小tiểu 乗# 三Tam 藏Tạng 學học 者giả 。 有hữu 小tiểu 乗# 言ngôn 。 揀giản 異dị 大đại 乗# 故cố 。 明minh 知tri 三tam 藏tạng 不bất 唯duy 屬thuộc 小tiểu 。 四tứ 有hữu 不bất 定định 失thất 。 以dĩ 小tiểu 乗# 諸chư 部bộ 有hữu 不bất 立lập 三tam 故cố 。 如như 經kinh 量lượng 部bộ 。 但đãn 立lập 經kinh 律luật 二nhị 藏tạng 故cố 。 有hữu 立lập 五ngũ 藏tạng 。 成thành 實thật 三tam 外ngoại 立lập 於ư 雜tạp 藏tạng 及cập 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 故cố 。 以dĩ 有hữu 此thử 四tứ 失thất 故cố 。 總tổng 許hứa 其kỳ 破phá 。 故cố 云vân 名danh 似tự 小tiểu 濫lạm 。 正chánh 許hứa 初sơ 失thất 。 然nhiên 下hạ 皆giai 以dĩ 通thông 失thất 。 疏sớ/sơ 云vân 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 良lương 以dĩ 智trí 論luận 之chi 中trung 多đa 詺# 小tiểu 乗# 為vi 三tam 藏tạng 故cố 。 成thành 實thật 論luận 中trung 亦diệc 自tự 說thuyết 云vân 。 我ngã 今kim 欲dục 說thuyết 。 三tam 藏tạng 中trung 實thật 義nghĩa 故cố 。 鈔sao 云vân 此thử 出xuất 其kỳ 所sở 據cứ 。 通thông 違vi 教giáo 之chi 失thất 。 及cập 濫lạm 涉thiệp 大đại 乗# 失thất 。 謂vị 大đại 小tiểu 乗# 論luận 同đồng 立lập 此thử 名danh 故cố 。 濫lạm 涉thiệp 之chi 失thất 。 不bất 在tại 於ư 己kỷ 。 若nhược 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 智trí 論luận 之chi 內nội 小tiểu 乗# 之chi 名danh 。 隨tùy 自tự 宗tông 語ngữ 。 三tam 藏tạng 之chi 稱xưng 。 隨tùy 他tha 宗tông 言ngôn 。 非phi 共cộng 名danh 也dã 故cố 今kim 釋thích 云vân 。 智trí 論luận 是thị 隨tùy 他tha 名danh 。 成thành 論luận 小tiểu 乗# 云vân 何hà 亦diệc 名danh 三tam 藏tạng 豈khởi 隨tùy 他tha 宗tông 耶da 。 即tức 由do 上thượng 義nghĩa 。 不bất 違vi 至chí 教giáo 。 以dĩ 羅la 什thập 譯dịch 經kinh 多đa 依y 智trí 論luận 。 小tiểu 乗# 三tam 藏tạng 為vi 欲dục 成thành 文văn 。 二nhị 言ngôn 雙song 舉cử 。 小tiểu 乗# 之chi 過quá 不bất 在tại 三tam 藏tạng 但đãn 責trách 其kỳ 小tiểu 心tâm 耳nhĩ 。 故cố 訶ha 小tiểu 乗# 。 不bất 責trách 所sở 詮thuyên 三tam 藏tạng 。 疏sớ/sơ 云vân 初sơ 對đối 舊cựu 醫y 戒giới 定định 慧tuệ 故cố 。 立lập 此thử 三tam 事sự 。 迢điều 然nhiên 不bất 同đồng 。 異dị 後hậu 三tam 教giáo 。 鈔sao 言ngôn 此thử 立lập 三tam 藏tạng 所sở 以dĩ 。 以dĩ 四tứ 教giáo 之chi 初sơ 敵địch 對đối 舊cựu 醫y 之chi 三tam 。 故cố 須tu 特đặc 立lập 三tam 藏tạng 。 三tam 又hựu 迢điều 然nhiên 不bất 同đồng 。 故cố 無vô 濫lạm 涉thiệp 。 大đại 乗# 所sở 以dĩ 偏thiên 從tùng 立lập 號hiệu 。 亦diệc 猶do 五ngũ 塵trần 皆giai 色sắc 。 而nhi 色sắc 獨độc 得đắc 總tổng 名danh 。 故cố 三tam 藏tạng 雖tuy 通thông 標tiêu 總tổng 名danh 。 便tiện 為vi 小tiểu 乗# 別biệt 教giáo 。 言ngôn 三tam 事sự 迢điều 然nhiên 不bất 同đồng 者giả 。 上thượng 對đối 舊cựu 醫y 。 下hạ 對đối 通thông 別biệt 圓viên 教giáo 。 由do 不bất 同đồng 故cố 。 立lập 三tam 藏tạng 名danh 。 即tức 由do 此thử 義nghĩa 。 諸chư 部bộ 多đa 名danh 三tam 藏tạng 。 從tùng 多đa 立lập 名danh 非phi 不bất 定định 失thất 。 疏sớ/sơ 云vân 。 通thông 教giáo 意ý 融dung 三tam 故cố 。 別biệt 教giáo 依y 一nhất 法pháp 性tánh 而nhi 顯hiển 三tam 故cố 。 圓viên 教giáo 三tam 一nhất 。 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 鈔sao 云vân 。 此thử 明minh 後hậu 三tam 。 不bất 名danh 三tam 藏tạng 所sở 以dĩ 。 即tức 正chánh 通thông 大đại 無vô 三tam 藏tạng 失thất 。 謂vị 大đại 乗# 雖tuy 有hữu 三tam 藏tạng 各các 有hữu 融dung 拂phất 等đẳng 義nghĩa 。 故cố 不bất 立lập 名danh 。 非phi 無vô 其kỳ 體thể 。 疏sớ/sơ 云vân 。 所sở 以dĩ 不bất 名danh 小tiểu 乗# 教giáo 者giả 。 此thử 教giáo 亦diệc 有hữu 大đại 乗# 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 結kết 成thành 真chân 佛Phật 故cố 。 鈔sao 云vân 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 何hà 以dĩ 不bất 名danh 小tiểu 乗# 。 強cường/cưỡng 立lập 三tam 藏tạng 而nhi 招chiêu 多đa 失thất 。 故cố 今kim 通thông 云vân 。 以dĩ 有hữu 大đại 乗# 故cố 。 不bất 得đắc 名danh 小tiểu 。 彼bỉ 教giáo 之chi 中trung 立lập 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 謂vị 是thị 大đại 乗# 。 大đại 乗# 望vọng 之chi 。 皆giai 稱xưng 三tam 藏tạng 小tiểu 教giáo 。 疏sớ/sơ 云vân 。 故cố 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 之chi 義nghĩa 。 四tứ 教giáo 互hỗ 有hữu 而nhi 覈# 其kỳ 定định 實thật 。 餘dư 三tam 不bất 成thành 。 唯duy 成thành 當đương 教giáo 中trung 義nghĩa 耳nhĩ 。

舊cựu 醫y 戒giới 定định 慧tuệ

四tứ 教giáo 義nghĩa 云vân 。 問vấn 曰viết 。 外ngoại 人nhân 亦diệc 說thuyết 戒giới 定định 慧tuệ 。 此thử 有hữu 何hà 異dị 。 答đáp 。 外ngoại 人nhân 所sở 說thuyết 戒giới 定định 慧tuệ 。 即tức 是thị 舊cựu 醫y 。 如như 彼bỉ 蟲trùng 道đạo 。 舊cựu 戒giới 有hữu 二nhị 。 一nhất 邪tà 。 二nhị 正chánh 。 一nhất 邪tà 者giả 。 即tức 是thị 鷄kê 狗cẩu 等đẳng 戒giới 。 二nhị 正chánh 者giả 。 即tức 是thị 十Thập 善Thiện 道Đạo 也dã 。 舊cựu 定định 有hữu 二nhị 。 一nhất 邪tà 。 二nhị 正chánh 。 一nhất 邪tà 者giả 。 即tức 是thị 九cửu 十thập 六lục 種chủng 道đạo 。 經kinh 所sở 說thuyết 鬼quỷ 神thần 邪tà 定định 。 能năng 知tri 世thế 吉cát 凶hung 現hiện 神thần 變biến 相tướng 也dã 。 二nhị 正chánh 者giả 。 即tức 是thị 四tứ 禪thiền 四tứ 定định 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 及cập 發phát 五ngũ 神thần 通thông 也dã 。 舊cựu 慧tuệ 有hữu 二nhị 一nhất 邪tà 。 二nhị 正chánh 。 一nhất 邪tà 者giả 。 即tức 是thị 身thân 邊biên 見kiến 心tâm 。 發phát 諸chư 邪tà 智trí 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 食thực 糞phẩn 裸lõa 形hình 等đẳng 也dã 。 二nhị 正chánh 者giả 。 即tức 是thị 因nhân 身thân 邊biên 見kiến 心tâm 。 發phát 諸chư 世thế 智trí 。 說thuyết 有hữu 因nhân 果quả 。 修tu 諸chư 善thiện 法Pháp 也dã 。 今kim 佛Phật 說thuyết 三tam 藏tạng 教giáo 。 所sở 明minh 客khách 醫y 戒giới 定định 慧tuệ 即tức 是thị 新tân 醫y 。 從tùng 遠viễn 方phương 來lai 。 曉hiểu 八bát 種chủng 術thuật 。 初sơ 說thuyết 四tứ 枯khô 正chánh 術thuật 。 即tức 是thị 三tam 藏tạng 教giáo 門môn 明minh 戒giới 定định 慧tuệ 也dã 。 一nhất 戒giới 者giả 。 即tức 是thị 十thập 種chủng 得đắc 戒giới 。 發phát 一nhất 切thiết 律luật 儀nghi 無vô 作tác 如như 毘tỳ 尼ni 。 所sở 明minh 身thân 口khẩu 諸chư 善thiện 法Pháp 也dã 。 二nhị 定định 者giả 。 即tức 依y 八bát 背bối/bội 捨xả 入nhập 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 師sư 子tử 奮phấn 迅tấn 。 超siêu 越việt 三tam 昧muội 等đẳng 也dã 。 三tam 慧tuệ 者giả 。 是thị 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 。 破phá 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 發phát 真chân 無vô 漏lậu 。 成thành 十thập 一nhất 智trí 。 三tam 無vô 漏lậu 根căn 也dã 。 此thử 三tam 外ngoại 人nhân 尚thượng 不bất 聞văn 其kỳ 名danh 。 況huống 有hữu 少thiểu 分phần 。 然nhiên 此thử 三tam 法pháp 通thông 名danh 藏tạng 者giả 。 以dĩ 含hàm 藏tạng 為vi 義nghĩa 。 但đãn 解giải 者giả 不bất 同đồng 。 有hữu 言ngôn 文văn 能năng 含hàm 理lý 。 故cố 名danh 為vi 藏tạng 。 又hựu 言ngôn 理lý 能năng 含hàm 文văn 。 故cố 名danh 為vi 藏tạng 。 今kim 言ngôn 三tam 法pháp 之chi 名danh 各các 是thị 一nhất 句cú 。 三tam 名danh 各các 含hàm 一nhất 切thiết 文văn 理lý 。 故cố 名danh 藏tạng 也dã 。

三tam 人nhân 亦diệc 通thông 諦đế 緣duyên 度độ 三tam

妙diệu 玄huyền 云vân 。 小tiểu 乗# 四Tứ 諦Đế 以dĩ 生sanh 滅diệt 為vi 體thể 。 大đại 乗# 以dĩ 無vô 生sanh 為vi 體thể 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 還hoàn 是thị 別biệt 相tướng 細tế 觀quán 四Tứ 諦Đế 耳nhĩ 。 約ước 苦khổ 集tập 即tức 有hữu 。 無vô 明minh 老lão 死tử 。 約ước 道đạo 滅diệt 即tức 有hữu 無vô 明minh 滅diệt 乃nãi 至chí 老lão 死tử 滅diệt 也dã 。 又hựu 三tam 人nhân 通thông 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 二nhị 乗# 生sanh 滅diệt 十thập 二nhị 緣duyên 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 生sanh 十thập 二nhị 緣duyên 。 無vô 生sanh 十thập 二nhị 緣duyên 。 本bổn 不bất 生sanh 。 今kim 不bất 滅diệt 。 相tương 生sanh 則tắc 相tương 生sanh 。 傳truyền 傳truyền 滅diệt 。 又hựu 三tam 乗# 亦diệc 通thông 論luận 四Tứ 諦Đế 。 二nhị 乗# 有hữu 量lượng 四Tứ 諦Đế 。 為vi 菩Bồ 薩Tát 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 。 又hựu 六Lục 度Độ 亦diệc 通thông 三tam 人nhân 。 大đại 品phẩm 發phát 趣thú 品phẩm 云vân 。 阿A 羅La 漢Hán 支chi 佛Phật 。 因nhân 六lục 波ba 羅la 密mật 至chí 彼bỉ 岸ngạn 。 攝nhiếp 大đại 乗# 云vân 。 凡phàm 夫phu 二nhị 乗# 有hữu 六Lục 度Độ 。 但đãn 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 有hữu 六lục 足túc 。 六lục 足túc 即tức 六Lục 度Độ 。

聲Thanh 聞Văn 總tổng 相tương/tướng 智trí 緣Duyên 覺Giác 別biệt 相tướng 智trí 菩Bồ 薩Tát 總tổng 別biệt 相tướng 智trí

釋thích 籤# 云vân 。 藏tạng 教giáo 聲Thanh 聞Văn 總tổng 相tương/tướng 一nhất 門môn 析tích 色sắc 成thành 空không 。 緣Duyên 覺Giác 別biệt 相tướng 一nhất 門môn 析tích 色sắc 成thành 空không 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 總tổng 相tương/tướng 別biệt 相tướng 。 於ư 四tứ 門môn 析tích 色sắc 成thành 空không 。 總tổng 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 總tổng 謂vị 但đãn 作tác 苦khổ 集tập 觀quán 耳nhĩ 。 別biệt 謂vị 觀quán 苦khổ 七thất 支chi 。 觀quán 集tập 五ngũ 支chi 。 以dĩ 自tự 行hành 故cố 。 但đãn 依y 一nhất 門môn 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 他tha 。 故cố 於ư 四tứ 門môn 也dã 。

三tam 界giới 分phần/phân 九cửu 地địa

瑜du 伽già 云vân 。 一nhất 欲dục 界giới 五ngũ 趣thú 雜tạp 居cư 地địa 。 二nhị 色sắc 界giới 開khai 四tứ 。 初sơ 禪thiền 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 地địa 。 二nhị 禪thiền 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 地địa 。 三tam 禪thiền 離ly 喜hỷ 妙diệu 樂lạc 地địa 。 四tứ 禪thiền 捨xả 念niệm 清thanh 淨tịnh 地địa 。 無vô 色sắc 開khai 四tứ 。 初sơ 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 地địa 。 二nhị 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 地địa 三tam 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 地địa 。 四tứ 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 地địa 。

梵Phạn 語ngữ

釋thích 籤# 言ngôn 。 胡hồ 音âm 者giả 自tự 古cổ 著trước 述thuật 諍tranh 兢căng 未vị 生sanh 。 但đãn 從tùng 西tây 來lai 以dĩ 胡hồ 為vi 稱xưng 。 應ưng 云vân 梵Phạm 音âm 。 元nguyên 梵Phạm 天Thiên 種chủng 還hoàn 作tác 梵Phạn 語ngữ 。 及cập 以dĩ 梵Phạm 書thư 。 輔phụ 行hành 云vân 。 翻phiên 譯dịch 者giả 。 前tiền 朝triêu 諍tranh 輕khinh 。 未vị 多đa 紛phân 兢căng 。 但đãn 是thị 西tây 語ngữ 。 咸hàm 曰viết 胡hồ 音âm 。 後hậu 因nhân 黃hoàng 冠quan 虗hư 構# 偽ngụy 制chế 。 近cận 代đại 方phương 始thỉ 胡hồ 梵Phạm 甄chân 分phần/phân 。 蔥# 嶺lĩnh 已dĩ 西tây 竝tịnh 屬thuộc 梵Phạm 種chủng 。 鐵thiết 門môn 之chi 左tả 。 皆giai 曰viết 胡hồ 鄉hương 。 言ngôn 梵Phạm 種chủng 者giả 。 光quang 音âm 初sơ 下hạ 展triển 轉chuyển 出xuất 生sanh 。 是thị 五ngũ 天thiên 竝tịnh 云vân 梵Phạm 種chủng 。 近cận 代đại 著trước 述thuật 特đặc 諱húy 胡hồ 音âm 。

象tượng 胥# 通thông 四tứ 方phương 之chi 語ngữ

輔phụ 行hành 云vân 。 寄ký 等đẳng 四tứ 皆giai 官quan 名danh 。 寄ký 言ngôn 能năng 寄ký 寓# 風phong 俗tục 之chi 異dị 於ư 此thử 。 象tượng 言ngôn 能năng 倣# 象tượng 風phong 俗tục 之chi 異dị 於ư 彼bỉ 。 鞮đê 則tắc 欲dục 別biệt 服phục 餙# 之chi 異dị 。 譯dịch 則tắc 辯biện 其kỳ 言ngôn 語ngữ 之chi 異dị 。 周chu 官quan 通thông 謂vị 之chi 象tượng 胥# 。 而nhi 世thế 俗tục 通thông 謂vị 之chi 譯dịch 也dã 。

十thập 六lục 遊du 增tăng 獄ngục

俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 此thử 下hạ 過quá 二nhị 萬vạn 。 無vô 間gian 深thâm 廣quảng 同đồng 。 上thượng 七thất 捺nại 落lạc 迦ca 。 八bát 增tăng 皆giai 十thập 六lục 。 謂vị 煻đường 煨ổi 。 糞phẩn 屎thỉ 。 鋒phong 刃nhận 。 烈liệt 河hà 增tăng 。 各các 住trụ 彼bỉ 四tứ 方phương 。 無vô 間gian 四tứ 門môn 既ký 各các 有hữu 四tứ 。 上thượng 七thất 亦diệc 然nhiên 。 十thập 六lục 遊du 增tăng 。 地địa 獄ngục 四tứ 門môn 。 門môn 門môn 有hữu 四tứ 。 東đông 門môn 四tứ 獄ngục 。 饑cơ 餓ngạ 。 銅đồng 鍑phúc 。 多đa 鍑phúc 。 石thạch 磨ma 。 南nam 門môn 四tứ 獄ngục 。 膿nùng 血huyết 量lượng 灰hôi 。 灰hôi 河hà 。 鐵thiết 丸hoàn 。 西tây 門môn 四tứ 獄ngục 。 斤cân 斧phủ 。 犲cái 狼lang 。 劒kiếm 樹thụ 。 寒hàn 氷băng 。 北bắc 門môn 四tứ 獄ngục 。 黑hắc 砂sa 。 沸phí 屎thỉ 。 鐵thiết 釘đinh/đính 。 焦tiêu 渴khát 。 新tân 婆bà 沙sa 云vân 。 八bát [烈-列+執]# 獄ngục 名danh 有hữu 四tứ 門môn 。 一nhất 一nhất 門môn 有hữu 遊du 增tăng 獄ngục 。 有hữu 情tình 遊du 彼bỉ 。 其kỳ 苦khổ 增tăng 故cố 。 正Chánh 法Pháp 念niệm 云vân 。 阿A 鼻Tỳ 苦khổ 千thiên 倍bội 。 過quá 前tiền 七thất 獄ngục 。

內nội 障chướng 外ngoại 障chướng 無vô 障chướng

蘭lan 盆bồn 疏sớ/sơ 云vân 。 水thủy 到đáo 化hóa 為vi 膿nùng 血huyết 。 是thị 內nội 障chướng 。 咽yến/ế/yết 如như 針châm 。 腹phúc 為vi 癭# 。 為vi 外ngoại 障chướng 。 飲ẩm 啖đạm 糞phẩn 穢uế 燒thiêu 然nhiên 等đẳng 。 是thị 無vô 障chướng 。

三tam 類loại 鬼quỷ

正chánh 理lý 論luận 云vân 。 無vô 財tài 者giả 。 無vô 福phước 德đức 不bất 得đắc 食thực 。 少thiểu 財tài 者giả 。 少thiểu 得đắc 淨tịnh 妙diệu 飲ẩm 食thực 。 多đa 財tài 者giả 。 多đa 得đắc 淨tịnh 妙diệu 飲ẩm 食thực 。 三tam 各các 三tam 品phẩm 成thành 九cửu 種chủng 鬼quỷ 。

阿a 修tu 羅la

楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 三tam 界giới 中trung 復phục 有hữu 四tứ 種chủng 阿a 修tu 羅la 。 若nhược 於ư 鬼quỷ 道đạo 。 以dĩ 護hộ 法pháp 力lực 。 乗# 通thông 入nhập 空không 。 此thử 阿a 修tu 羅la 從tùng 。 鬼quỷ 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 若nhược 於ư 天thiên 中trung 。 降giáng 德đức 貶biếm 墜trụy 。 其kỳ 所sở 卜bốc 居cư 。 隣lân 於ư 日nhật 月nguyệt 。 此thử 阿a 修tu 羅la 。 從tùng 胎thai 而nhi 出xuất 。 人nhân 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 有hữu 修tu 羅la 王vương 。 執chấp 持trì 世thế 界giới 。 力lực 洞đỗng 無vô 畏úy 。 能năng 與dữ 梵Phạm 王Vương 。 及cập 天Thiên 帝Đế 釋Thích 。 四Tứ 天Thiên 爭tranh 權quyền 。 此thử 阿a 修tu 羅la 。 因nhân 變biến 化hóa 有hữu 。 天thiên 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 別biệt 有hữu 一nhất 分phần 。 下hạ 劣liệt 修tu 羅la 。 生sanh 大đại 海hải 心tâm 。 沉trầm 水thủy 穴huyệt 口khẩu 。 旦đán 遊du 虗hư 空không 暮mộ 歸quy 水thủy 宿túc 。 此thử 阿a 修tu 羅la 。 因nhân 濕thấp 氣khí 有hữu 。 畜súc 生sanh 趣thú 攝nhiếp 。

毘tỳ 摩ma 質chất 多đa 生sanh 舍xá 脂chi

妙diệu 樂lạc 云vân 。 毘tỳ 摩ma 質chất 多đa 。 此thử 云vân 淨tịnh 心tâm 。 亦diệc 云vân 種chủng 種chủng 疑nghi 。 波ba 海hải 水thủy 出xuất 聲thanh 。 名danh 毗tỳ 摩ma 質chất 多đa 。 即tức 舍xá 脂chi 父phụ 也dã 。 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 經Kinh 云vân 。 光quang 音âm 天thiên 生sanh 此thử 地địa 。 地địa 使sử 有hữu 欲dục 。 入nhập 海hải 水thủy 洗tẩy 不bất 淨tịnh 。 墮đọa 泥nê 變biến 為vi 卯mão 。 八bát 千thiên 歲tuế 生sanh 一nhất 女nữ 。 千thiên 頭đầu 少thiểu 一nhất 。 二nhị 十thập 四tứ 手thủ 。 此thử 女nữ 戲hí 于vu 水thủy 。 水thủy 精tinh 入nhập 身thân 。 八bát 千thiên 歲tuế 生sanh 一nhất 男nam 。 二nhị 十thập 四tứ 頭đầu 。 千thiên 手thủ 少thiểu 一nhất 。 海hải 水thủy 波ba 音âm 。 名danh 為vi 毗tỳ 摩ma 質chất 多đa 。 索sách 乾càn 闥thát 婆bà 女nữ 。 生sanh 舍xá 脂chi 。 帝Đế 釋Thích 業nghiệp 力lực 。 令linh 其kỳ 父phụ 居cư 七thất 寶bảo 殿điện 。 納nạp 為vi 妻thê 。

酒tửu 能năng 昏hôn 性tánh 起khởi 過quá

大đại 論luận 云vân 。 夫phu 酒tửu 為vi 不bất 善thiện 。 諸chư 惡ác 之chi 根căn 本bổn 。 能năng 生sanh 三tam 十thập 六lục 種chủng 之chi 失thất 。 招chiêu 於ư 五ngũ 百bách 世thế 中trung 無vô 手thủ 。 慢mạn 刑hình 無vô 禮lễ 。 發phát 出xuất 伏phục 匿nặc 。 眠miên 臥ngọa 糞phẩn 穢uế 。 搪đường 揬đột 水thủy 火hỏa 。 頌tụng 曰viết 。 財tài 虛hư 招chiêu 病bệnh 諍tranh 。 (# 三tam )# 裸lõa 露lộ 醜xú 名danh 彰chương 。 (# 二nhị )# 無vô 智trí 得đắc 者giả 失thất 。 (# 二nhị )# 說thuyết 匿nặc 廢phế 事sự 業nghiệp 。 (# 二nhị )# 醒tỉnh 愁sầu 身thân 力lực 少thiểu 。 (# 二nhị )# 色sắc 壞hoại 慢mạn 父phụ 母mẫu 。 (# 二nhị )# 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 (# 二nhị )# 及cập 叔thúc 伯bá 尊tôn 長trưởng 。 (# 二nhị )# 不bất 敬kính 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 (# 三tam )# 黨đảng 惡ác 遠viễn 賢hiền 善thiện 。 (# 二nhị )# 破phá 戒giới 無vô 慚tàm 愧quý 。 (# 二nhị )# 不bất 守thủ 情tình 縱túng/tung 色sắc 。 (# 二nhị )# 人nhân 憎tăng 親thân 屬thuộc 棄khí 。 (# 二nhị )# 行hành 惡ác 捨xả 善thiện 法Pháp 。 (# 二nhị )# 智trí 人nhân 所sở 不bất 信tín 。 (# 一nhất )# 遠viễn 涅Niết 槃Bàn 狂cuồng 痴si 。 (# 二nhị )# 命mạng 終chung 墮đọa 惡ác 道đạo 。 (# 一nhất )# 若nhược 得đắc 人nhân 常thường 騃ngãi 。 (# 一nhất )# 酒tửu 失thất 三tam 十thập 五ngũ 。 大đại 論luận 之chi 所sở 明minh 。

性tánh 戒giới 莫mạc 問vấn 受thọ 不bất 受thọ 等đẳng

止Chỉ 觀Quán 中trung 。 性tánh 戒giới 下hạ 。 輔phụ 行hành 云vân 。 料liệu 揀giản 三tam 學học 無vô 作tác 有hữu 無vô 。 初sơ 戒giới 無vô 作tác 者giả 。 性tánh 戒giới 不bất 受thọ 。 故cố 無vô 無vô 作tác 。 止Chỉ 觀Quán 中trung 。 若nhược 受thọ 戒giới 下hạ 。 輔phụ 行hành 云vân 。 明minh 受thọ 得đắc 戒giới 。 即tức 有hữu 無vô 作tác 。 故cố 性tánh 罪tội 之chi 上thượng 加gia 違vi 無vô 作tác 。 出xuất 家gia 等đẳng 戒giới 無vô 作tác 別biệt 生sanh 。 是thị 故cố 持trì 則tắc 功công 等đẳng 虗hư 空không 。 破phá 乃nãi 隨tùy 對đối 一nhất 支chi 一nhất 境cảnh 。 舉cử 持trì 勸khuyến 受thọ 。 加gia 罪tội 遮già 違vi 。 況huống 犯phạm 已dĩ 法pháp 除trừ 。 復phục 本bổn 清thanh 淨tịnh 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 如như 伐phạt 草thảo 害hại 畜súc 罪tội 同đồng 。 對đối 首thủ 懺sám 二nhị 罪tội 俱câu 滅diệt 。 大đại 論luận 解giải 云vân 。 違vi 無vô 作tác 罪tội 同đồng 滅diệt 耳nhĩ 。 而nhi 償thường 命mạng 猶do 在tại 。 故cố 知tri 受thọ 得đắc 之chi 戒giới 與dữ 性tánh 戒giới 有hữu 異dị 也dã 。 止Chỉ 觀Quán 中trung 。 如như 伐phạt 草thảo 下hạ 。 畧lược 出xuất 遮già 性tánh 同đồng 異dị 之chi 相tướng 。 如như 草thảo 畜súc 俱câu 有hữu 違vi 制chế 之chi 罪tội 。 作tác 單đơn 提đề 悔hối 。 二nhị 遮già 俱câu 滅diệt 。 然nhiên 於ư 害hại 畜súc 仍nhưng 有hữu 性tánh 愆khiên 。 故cố 大đại 論luận 云vân 。 償thường 命mạng 猶do 在tại 。 故cố 知tri 受thọ 得đắc 之chi 戒giới 與dữ 性tánh 戒giới 有hữu 異dị 也dã 。

性tánh 戒giới 即tức 舊cựu 戒giới

輔phụ 行hành 云vân 。 論luận 不bất 缺khuyết 等đẳng 。 義nghĩa 兼kiêm 性tánh 制chế 故cố 。 且thả 初sơ 引dẫn 論luận 釋thích 於ư 性tánh 戒giới 。 因nhân 此thử 對đối 辯biện 客khách 舊cựu 三tam 學học 。 初sơ 明minh 舊cựu 三tam 學học 有hữu 無vô 。 所sở 言ngôn 性tánh 者giả 。 即tức 舊cựu 戒giới 也dã 。 不bất 待đãi 佛Phật 制chế 。 性tánh 是thị 善thiện 惡ác 。 故cố 名danh 為vi 性tánh 。 并tinh 舊cựu 定định 慧tuệ 。 名danh 舊cựu 三tam 學học 。 舊cựu 戒giới 通thông 為vi 十thập 戒giới 根căn 本bổn 故cố 。 論luận 十thập 戒giới 即tức 客khách 三tam 學học 。 何hà 者giả 。 初sơ 之chi 三tam 戒giới 即tức 是thị 客khách 戒giới 。 義nghĩa 兼kiêm 於ư 舊cựu 。 次thứ 一nhất 即tức 是thị 客khách 定định 。 次thứ 六lục 即tức 是thị 客khách 慧tuệ 。 初sơ 引dẫn 論luận 二nhị 文văn 。 或hoặc 八bát 或hoặc 十thập 。 竝tịnh 是thị 性tánh 戒giới 。 論luận 十thập 戒giới 者giả 。 一nhất 不bất 缺khuyết 戒giới 。 二nhị 不bất 破phá 。 三tam 不bất 穿xuyên 。 四tứ 不bất 雜tạp 。 五ngũ 隨tùy 順thuận 。 六lục 無vô 着trước 。 七thất 智trí 所sở 讚tán 。 八bát 自tự 在tại 。 九cửu 隨tùy 定định 。 十thập 具cụ 足túc 。