隆Long 興Hưng 編Biên 年Niên 通Thông 論Luận
Quyển 0004
宋Tống 祖Tổ 琇 撰Soạn
隆Long 興Hưng 佛Phật 教Giáo 編Biên 年Niên 通Thông 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ
隆long 興hưng 府phủ 石thạch 室thất 沙Sa 門Môn 。 祖tổ 琇# 。 撰soạn 。
東đông 晉tấn 。
元nguyên 興hưng 元nguyên 年niên 安an 帝đế 在tại 位vị 。 太thái 尉úy 桓hoàn 元nguyên 與dữ 八bát 座tòa 書thư 。 重trọng/trùng 申thân 何hà 庾dữu 議nghị 沙Sa 門Môn 不bất 敬kính 王vương 者giả 。 以dĩ 謂vị 庾dữu 意ý 在tại 尊tôn 主chủ 而nhi 禮lễ 據cứ 未vị 盡tận 。 何hà 出xuất 於ư 偏thiên 信tín 遂toại 淪luân 名danh 體thể 。 夫phu 佛Phật 之chi 為vi 化hóa 雖tuy 誕đản 以dĩ 茫mang 浩hạo 。 推thôi 乎hồ 視thị 聽thính 之chi 外ngoại 。 以dĩ 敬kính 為vi 本bổn 。 此thử 出xuất 處xứ 不bất 異dị 。 蓋cái 所sở 期kỳ 者giả 殊thù 。 非phi 敬kính 恭cung 宜nghi 廢phế 也dã 。 老lão 子tử 同đồng 王vương 侯hầu 於ư 三tam 大đại 。 原nguyên 其kỳ 所sở 重trọng/trùng 。 皆giai 在tại 於ư 資tư 生sanh 通thông 運vận 。 豈khởi 獨độc 以dĩ 聖thánh 人nhân 在tại 位vị 而nhi 比tỉ 稱xưng 二nhị 儀nghi 哉tai 。 將tương 以dĩ 天thiên 地địa 之chi 大đại 德đức 曰viết 生sanh 。 通thông 生sanh 理lý 物vật 在tại 乎hồ 王vương 者giả 。 故cố 尊tôn 其kỳ 神thần 器khí 而nhi 禮lễ 實thật 惟duy 隆long 。 豈khởi 是thị 虗hư 相tương/tướng 崇sùng 重trọng/trùng 義nghĩa 在tại 君quân 御ngự 而nhi 已dĩ 。 沙Sa 門Môn 之chi 所sở 以dĩ 生sanh 生sanh 資tư 存tồn 。 亦diệc 日nhật 用dụng 於ư 理lý 命mạng 。 豈khởi 有hữu 受thọ 其kỳ 德đức 而nhi 遺di 其kỳ 禮lễ 。 沾triêm 其kỳ 惠huệ 而nhi 廢phế 其kỳ 敬kính 哉tai 。 于vu 時thời 朝triêu 士sĩ 名danh 賢hiền 答đáp 者giả 甚thậm 眾chúng 。 雖tuy 言ngôn 未vị 悟ngộ 。
時thời 並tịnh 㸦# 有hữu 其kỳ 美mỹ 。 徒đồ 咸hàm 盡tận 所sở 懷hoài 而nhi 理lý 蘊uẩn 于vu 情tình 。 元nguyên 於ư 是thị 亟# 其kỳ 書thư 咨tư 質chất 于vu 虎hổ 溪khê 法Pháp 師sư 遠viễn 公công 。 公công 慨khái 然nhiên 惜tích 之chi 曰viết 。 悲bi 夫phu 。 斯tư 乃nãi 交giao 喪táng 之chi 所sở 由do 。 千thiên 載tái 之chi 否phủ/bĩ 運vận 。 懼cụ 大đại 法pháp 之chi 將tương 淪luân 惑hoặc 。 往vãng 事sự 之chi 不bất 忘vong 。 故cố 著trước 論luận 五ngũ 篇thiên 。 究cứu 敘tự 微vi 意ý 。 庶thứ 後hậu 之chi 君quân 子tử 崇sùng 敬kính 佛Phật 教giáo 者giả 或hoặc 詳tường 覽lãm 焉yên 。
沙Sa 門Môn 不bất 敬kính 王vương 者giả 論luận 在tại 家gia 第đệ 一nhất
原nguyên 夫phu 佛Phật 教giáo 所sở 明minh 。 大đại 要yếu 以dĩ 出xuất 家gia 為vi 異dị 。 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 凡phàm 有hữu 四tứ 科khoa 。 其kỳ 弘hoằng 教giáo 通thông 物vật 則tắc 功công 侔mâu 帝đế 王vương 化hóa 兼kiêm 治trị 道đạo 。 至chí 於ư 感cảm 俗tục 悟ngộ 時thời 亦diệc 無vô 世thế 不bất 有hữu 。 但đãn 所sở 遇ngộ 有hữu 行hành 藏tạng 。 故cố 以dĩ 廢phế 興hưng 為vi 隱ẩn 顯hiển 耳nhĩ 。 其kỳ 中trung 可khả 得đắc 論luận 者giả 。 請thỉnh 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 在tại 家gia 奉phụng 法pháp 則tắc 是thị 順thuận 化hóa 之chi 民dân 。 情tình 未vị 變biến 俗tục 迹tích 同đồng 方phương 內nội 。 故cố 有hữu 天thiên 屬thuộc 之chi 愛ái 。 奉phụng 主chủ 之chi 禮lễ 。 禮lễ 敬kính 有hữu 本bổn 。 遂toại 因nhân 之chi 而nhi 成thành 教giáo 。 本bổn 其kỳ 所sở 因nhân 則tắc 功công 由do 在tại 昔tích 。 是thị 故cố 因nhân 親thân 以dĩ 教giáo 愛ái 。 使sử 民dân 知tri 有hữu 自tự 然nhiên 之chi 恩ân 。 因nhân 嚴nghiêm 以dĩ 教giáo 敬kính 。 使sử 民dân 知tri 有hữu 自tự 然nhiên 之chi 重trọng/trùng 。 二nhị 者giả 之chi 來lai 。 實thật 由do 冥minh 應ưng 。 應ưng 不bất 在tại 今kim 。 則tắc 宜nghi 尋tầm 其kỳ 本bổn 。 故cố 以dĩ 罪tội 對đối 為vi 刑hình 罰phạt 。 使sử 懼cụ 而nhi 後hậu 謹cẩn 。 以dĩ 天thiên 堂đường 為vi 爵tước 賞thưởng 。 使sử 悅duyệt 而nhi 後hậu 動động 。 是thị 皆giai 即tức 其kỳ 影ảnh 響hưởng 之chi 報báo 而nhi 明minh 於ư 教giáo 。 以dĩ 因nhân 順thuận 為vi 通thông 而nhi 不bất 革cách 其kỳ 自tự 然nhiên 也dã 。 何hà 者giả 。 夫phu 厚hậu 身thân 存tồn 生sanh 。 以dĩ 有hữu 封phong 為vi 滯trệ 。 累lũy/lụy/luy 根căn 深thâm 固cố 存tồn 我ngã 未vị 忘vong 。 方phương 將tương 以dĩ 情tình 慾dục 為vi 苑uyển 囿# 。 聲thanh 色sắc 為vi 游du 觀quán 。 躭đam 面diện 世thế 樂lạc 不bất 能năng 自tự 強cường 而nhi 特đặc 出xuất 。 是thị 故cố 教giáo 之chi 所sở 撿kiểm 以dĩ 此thử 為vi 涯nhai 。 而nhi 不bất 明minh 其kỳ 外ngoại 耳nhĩ 。 其kỳ 外ngoại 未vị 明minh 則tắc 大đại 同đồng 於ư 順thuận 化hóa 。 故cố 不bất 可khả 受thọ 其kỳ 德đức 而nhi 遺di 其kỳ 禮lễ 。 沾triêm 其kỳ 惠huệ 而nhi 廢phế 其kỳ 敬kính 。 是thị 故cố 悅duyệt 釋Thích 迦Ca 之chi 風phong 者giả 。 輙triếp 先tiên 奉phụng 親thân 而nhi 敬kính 君quân 。 變biến 俗tục 而nhi 投đầu 簪# 者giả 。 必tất 待đãi 命mạng 而nhi 順thuận 動động 。 若nhược 君quân 親thân 有hữu 疑nghi 則tắc 退thoái 求cầu 其kỳ 志chí 以dĩ 俟sĩ 同đồng 悟ngộ 。 斯tư 乃nãi 佛Phật 教giáo 之chi 所sở 以dĩ 重trọng/trùng 資tư 生sanh 助trợ 王vương 化hóa 於ư 治trị 道đạo 者giả 也dã 。 論luận 者giả 立lập 言ngôn 之chi 旨chỉ 貌mạo 有hữu 所sở 同đồng 。 故cố 位vị 夫phu 內nội 外ngoại 之chi 分phần 以dĩ 明minh 在tại 三tam 之chi 志chí 。 略lược 敘tự 經kinh 意ý 。 宣tuyên 寄ký 所sở 懷hoài 。
沙Sa 門Môn 不bất 敬kính 王vương 者giả 論luận 出xuất 家gia 第đệ 二nhị
出xuất 家gia 則tắc 是thị 方phương 外ngoại 之chi 賓tân 。 迹tích 絕tuyệt 於ư 物vật 。 其kỳ 為vi 教giáo 也dã 。 達đạt 患hoạn 累lũy/lụy/luy 緣duyên 於ư 有hữu 身thân 。 不bất 存tồn 身thân 以dĩ 息tức 患hoạn 。 知tri 生sanh 生sanh 由do 於ư 稟bẩm 化hóa 。 不bất 順thuận 化hóa 以dĩ 求cầu 宗tông 。 求cầu 宗tông 不bất 由do 於ư 順thuận 化hóa 。 則tắc 不bất 重trọng/trùng 運vận 通thông 之chi 資tư 。 息tức 患hoạn 不bất 由do 於ư 存tồn 身thân 。 則tắc 不bất 貴quý 厚hậu 生sanh 之chi 益ích 。 此thử 理lý 之chi 與dữ 形hình 乖quai 。 道đạo 之chi 與dữ 俗tục 反phản 者giả 也dã 。 若nhược 斯tư 人nhân 者giả 。 自tự 誓thệ 始thỉ 於ư 落lạc 簪# 。 立lập 志chí 形hình 乎hồ 變biến 服phục 。 是thị 故cố 凡phàm 在tại 出xuất 家gia 。 皆giai 遯độn 世thế 以dĩ 求cầu 其kỳ 志chí 。 變biến 俗tục 以dĩ 達đạt 其kỳ 道đạo 。 變biến 俗tục 則tắc 章chương 服phục 不bất 得đắc 與dữ 世thế 典điển 同đồng 禮lễ 。 遯độn 世thế 則tắc 宜nghi 高cao 尚thượng 其kỳ 迹tích 。 夫phu 然nhiên 故cố 能năng 拯chửng 溺nịch 俗tục 於ư 沉trầm 流lưu 。 拔bạt 幽u 根căn 於ư 重trọng/trùng 劫kiếp 。 遠viễn 通thông 三tam 乘thừa 之chi 津tân 。 廣quảng 開khai 天thiên 人nhân 之chi 路lộ 。 如như 令linh 一nhất 夫phu 全toàn 德đức 。 則tắc 道đạo 洽hiệp 六lục 親thân 澤trạch 流lưu 天thiên 下hạ 。 雖tuy 不bất 處xứ 王vương 侯hầu 之chi 位vị 。 亦diệc 已dĩ 恊# 契khế 皇hoàng 極cực 在tại 宥hựu 生sanh 民dân 矣hĩ 。 是thị 故cố 內nội 乖quai 天thiên 屬thuộc 之chi 重trọng/trùng 而nhi 不bất 違vi 其kỳ 孝hiếu 。 外ngoại 闕khuyết 奉phụng 主chủ 之chi 恭cung 而nhi 不bất 失thất 其kỳ 敬kính 。 從tùng 此thử 而nhi 觀quán 。 故cố 知tri 超siêu 化hóa 表biểu 以dĩ 尋tầm 宗tông 則tắc 理lý 深thâm 而nhi 義nghĩa 篤đốc 。 照chiếu 太thái 息tức 以dĩ 語ngữ 仁nhân 則tắc 功công 末mạt 而nhi 惠huệ 淺thiển 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 雖tuy 將tương 面diện 冥minh 山sơn 而nhi 旋toàn 步bộ 。 猶do 或hoặc 耻sỉ 聞văn 其kỳ 風phong 。 豈khởi 況huống 與dữ 夫phu 順thuận 化hóa 之chi 民dân 尸thi 祿lộc 之chi 賢hiền 同đồng 其kỳ 孝hiếu 敬kính 者giả 哉tai 。
沙Sa 門Môn 不bất 敬kính 王vương 者giả 論luận 求cầu 宗tông 不bất 順thuận 化hóa 第đệ 三tam
問vấn 曰viết 。 尋tầm 夫phu 老lão 氏thị 之chi 意ý 。 天thiên 地địa 以dĩ 得đắc 一nhất 為vi 大đại 。 王vương 侯hầu 以dĩ 體thể 順thuận 為vi 尊tôn 。 得đắc 一nhất 故cố 為vi 萬vạn 化hóa 之chi 本bổn 。 體thể 順thuận 故cố 有hữu 運vận 通thông 之chi 功công 。 然nhiên 則tắc 明minh 宗tông 必tất 存tồn 乎hồ 體thể 極cực 。 體thể 極cực 必tất 由do 於ư 順thuận 化hóa 。 是thị 故cố 先tiên 賢hiền 以dĩ 為vi 美mỹ 談đàm 。 眾chúng 論luận 所sở 不bất 能năng 異dị 。 異dị 夫phu 眾chúng 論luận 者giả 則tắc 義nghĩa 無vô 所sở 取thủ 。 而nhi 云vân 不bất 順thuận 化hóa 何hà 耶da 。
答đáp 曰viết 。
凡phàm 在tại 有hữu 方phương 。 同đồng 稟bẩm 生sanh 於ư 大đại 化hóa 。 雖tuy 群quần 品phẩm 萬vạn 殊thù 。 精tinh 麤thô 異dị 實thật 。 統thống 極cực 而nhi 言ngôn 唯duy 有hữu 靈linh 與dữ 無vô 靈linh 耳nhĩ 。 有hữu 靈linh 則tắc 有hữu 情tình 於ư 化hóa 。 無vô 靈linh 則tắc 無vô 情tình 於ư 化hóa 。 無vô 情tình 於ư 化hóa 。 化hóa 畢tất 而nhi 生sanh 盡tận 。 生sanh 不bất 由do 情tình 。 故cố 形hình 朽hủ 而nhi 化hóa 滅diệt 。 有hữu 情tình 於ư 化hóa 。 感cảm 物vật 而nhi 動động 。 動động 必tất 以dĩ 情tình 。 故cố 其kỳ 生sanh 不bất 絕tuyệt 。 其kỳ 生sanh 不bất 絕tuyệt 則tắc 其kỳ 化hóa 彌di 廣quảng 而nhi 形hình 彌di 積tích 。 情tình 彌di 滯trệ 而nhi 累lũy/lụy/luy 彌di 深thâm 。 其kỳ 為vi 患hoạn 也dã 焉yên 可khả 勝thắng 言ngôn 哉tai 。 是thị 故cố 經kinh 稱xưng 泥Nê 洹Hoàn 不bất 變biến 以dĩ 化hóa 盡tận 為vi 宅trạch 。 三tam 界giới 流lưu 動động 以dĩ 罪tội 苦khổ 為vi 場tràng 。 化hóa 盡tận 順thuận 因nhân 緣duyên 。 永vĩnh 息tức 流lưu 動động 。 則tắc 受thọ 苦khổ 無vô 窮cùng 。 何hà 以dĩ 明minh 其kỳ 然nhiên 。 夫phù 生sanh 以dĩ 形hình 為vi 桎trất 梏cốc 。 而nhi 生sanh 由do 化hóa 有hữu 。 化hóa 以dĩ 情tình 感cảm 。 則tắc 神thần 滯trệ 其kỳ 本bổn 而nhi 智trí 昏hôn 其kỳ 照chiếu 。 介giới 然nhiên 有hữu 封phong 則tắc 所sở 存tồn 唯duy 己kỷ 。 所sở 涉thiệp 唯duy 動động 。 於ư 是thị 靈linh 轡bí 失thất 御ngự 生sanh 塗đồ 日nhật 開khai 。 方phương 隨tùy 貪tham 愛ái 於ư 長trường 流lưu 。 豈khởi 一nhất 受thọ 而nhi 已dĩ 哉tai 。 是thị 故cố 反phản 本bổn 求cầu 宗tông 者giả 不bất 以dĩ 生sanh 累lũy/lụy/luy 其kỳ 神thần 。 超siêu 落lạc 塵trần 封phong 者giả 不bất 以dĩ 情tình 累lũy/lụy/luy 其kỳ 生sanh 。 不bất 以dĩ 情tình 累lũy/lụy/luy 其kỳ 生sanh 則tắc 生sanh 可khả 滅diệt 。 不bất 以dĩ 生sanh 累lũy/lụy/luy 其kỳ 神thần 則tắc 神thần 可khả 冥minh 。 冥minh 神thần 絕tuyệt 境cảnh 故cố 。 謂vị 之chi 泥Nê 洹Hoàn 。 泥Nê 洹Hoàn 之chi 名danh 豈khởi 虗hư 稱xưng 也dã 哉tai 。 請thỉnh 推thôi 而nhi 實thật 之chi 。 天thiên 地địa 雖tuy 以dĩ 生sanh 生sanh 為vi 大đại 。 而nhi 未vị 能năng 令linh 。 生sanh 者giả 不bất 死tử 。 王vương 侯hầu 雖tuy 以dĩ 存tồn 存tồn 為vi 功công 。 而nhi 未vị 能năng 令linh 。 存tồn 者giả 無vô 患hoạn 。 是thị 故cố 前tiền 論luận 云vân 。 達đạt 患hoạn 累lũy/lụy/luy 緣duyên 於ư 有hữu 身thân 。 不bất 存tồn 身thân 以dĩ 息tức 患hoạn 。 知tri 生sanh 生sanh 由do 於ư 稟bẩm 化hóa 。 不bất 順thuận 化hóa 以dĩ 求cầu 宗tông 。 義nghĩa 存tồn 於ư 此thử 。 義nghĩa 存tồn 於ư 此thử 。 斯tư 沙Sa 門Môn 之chi 所sở 以dĩ 抗kháng 禮lễ 萬vạn 乘thừa 高cao 尚thượng 其kỳ 事sự 。 不bất 爵tước 王vương 侯hầu 而nhi 沾triêm 其kỳ 惠huệ 者giả 也dã 。
沙Sa 門Môn 不bất 敬kính 王vương 者giả 論luận 體thể 極cực 不bất 兼kiêm 應ưng 第đệ 四tứ
問vấn 曰viết 。 歷lịch 觀quán 前tiền 史sử 。 上thượng 皇hoàng 已dĩ 來lai 。 在tại 位vị 居cư 宗tông 者giả 未vị 始thỉ 異dị 其kỳ 原nguyên 本bổn 。 本bổn 不bất 可khả 二nhị 。 是thị 故cố 百bách 代đại 同đồng 典điển 咸hàm 一nhất 其kỳ 統thống 。 所sở 謂vị 唯duy 天thiên 為vi 大đại 惟duy 堯# 則tắc 之chi 。 如như 此thử 則tắc 非phi 智trí 有hữu 所sở 不bất 照chiếu 。 自tự 無vô 外ngoại 可khả 照chiếu 。 非phi 理lý 有hữu 所sở 不bất 盡tận 。 自tự 無vô 理lý 可khả 盡tận 。 以dĩ 此thử 推thôi 視thị 聽thính 之chi 外ngoại 廓khuếch 無vô 所sở 寄ký 。 理lý 無vô 所sở 寄ký 則tắc 宗tông 極cực 可khả 明minh 。 今kim 諸chư 沙Sa 門Môn 不bất 悟ngộ 文văn 表biểu 之chi 意ý 。 而nhi 惑hoặc 教giáo 表biểu 之chi 文văn 。 其kỳ 為vi 謬mậu 也dã 固cố 已dĩ 甚thậm 矣hĩ 。 若nhược 復phục 顯hiển 然nhiên 有hữu 驗nghiệm 。 此thử 乃nãi 希hy 世thế 之chi 聞văn 。
答đáp 曰viết 。
夫phu 幽u 宗tông 曠khoáng 邈mạc 。 神thần 道đạo 精tinh 微vi 。 可khả 以dĩ 理lý 尋tầm 難nan 以dĩ 事sự 詰cật 。 既ký 涉thiệp 乎hồ 教giáo 。 則tắc 以dĩ 因nhân 時thời 為vi 檢kiểm 。 雖tuy 應ưng 世thế 之chi 具cụ 優ưu 劣liệt 萬vạn 差sai 。 至chí 於ư 曲khúc 成thành 在tại 用dụng 咸hàm 即tức 民dân 心tâm 而nhi 通thông 其kỳ 分phần/phân 。 分phần/phân 至chí 則tắc 止chỉ 其kỳ 智trí 之chi 所sở 不bất 知tri 而nhi 不bất 關quan 其kỳ 外ngoại 者giả 也dã 。 若nhược 然nhiên 則tắc 非phi 體thể 極cực 者giả 之chi 所sở 不bất 兼kiêm 。 兼kiêm 之chi 者giả 不bất 可khả 並tịnh 御ngự 耳nhĩ 。 是thị 以dĩ 古cổ 之chi 語ngữ 大Đại 道Đạo 者giả 。 五ngũ 變biến 而nhi 刑hình 名danh 可khả 舉cử 。 九cửu 變biến 而nhi 賞thưởng 罰phạt 可khả 言ngôn 。 此thử 但đãn 方phương 內nội 之chi 階giai 差sai 而nhi 猶do 不bất 可khả 頓đốn 說thuyết 。 況huống 其kỳ 外ngoại 者giả 乎hồ 。 請thỉnh 復phục 推thôi 而nhi 廣quảng 之chi 以dĩ 遠viễn 其kỳ 類loại 。 六lục 合hợp 之chi 外ngoại 存tồn 而nhi 不bất 論luận 者giả 。 非phi 不bất 可khả 論luận 。 論luận 之chi 或hoặc 乖quai 。 六lục 合hợp 之chi 內nội 論luận 而nhi 不bất 辨biện 者giả 。 非phi 不bất 可khả 辨biện 。 辨biện 之chi 或hoặc 疑nghi 。 春xuân 秋thu 經kinh 世thế 先tiên 王vương 之chi 志chí 辨biện 而nhi 不bất 議nghị 者giả 。 非phi 不bất 可khả 議nghị 。 議nghị 之chi 或hoặc 亂loạn 。 此thử 三tam 者giả 皆giai 即tức 其kỳ 身thân 耳nhĩ 目mục 之chi 所sở 不bất 至chí 以dĩ 為vi 關quan 鍵kiện 。 而nhi 不bất 關quan 視thị 聽thính 之chi 外ngoại 者giả 也dã 。 因nhân 此thử 而nhi 求cầu 。 聖thánh 人nhân 之chi 意ý 。 則tắc 內nội 外ngoại 之chi 道đạo 可khả 合hợp 而nhi 明minh 矣hĩ 。 常thường 以dĩ 為vi 道Đạo 法Pháp 之chi 與dữ 名danh 教giáo 。 如Như 來Lai 之chi 與dữ 堯# 孔khổng 。 發phát 致trí 雖tuy 殊thù 潛tiềm 相tương/tướng 影ảnh 響hưởng 。 出xuất 處xứ 誠thành 異dị 終chung 期kỳ 則tắc 同đồng 。 詳tường 而nhi 辨biện 之chi 指chỉ 歸quy 可khả 見kiến 。 理lý 或hoặc 有hữu 先tiên 合hợp 而nhi 後hậu 乖quai 。 有hữu 先tiên 乖quai 而nhi 後hậu 合hợp 。 先tiên 合hợp 而nhi 後hậu 乖quai 者giả 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 則tắc 其kỳ 人nhân 也dã 。 先tiên 乖quai 而nhi 後hậu 合hợp 者giả 。 歷lịch 代đại 君quân 王vương 未vị 體thể 極cực 之chi 主chủ 斯tư 其kỳ 流lưu 也dã 。 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 經Kinh 云vân 。 佛Phật 有hữu 自tự 然nhiên 神thần 妙diệu 之chi 法pháp 。 化hóa 物vật 以dĩ 權quyền 。 廣quảng 隨tùy 所sở 入nhập 。 或hoặc 為vi 靈linh 仙tiên 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 帝Đế 。 或hoặc 為vi 卿khanh 相tương/tướng 。 國quốc 師sư 道Đạo 士sĩ 。 若nhược 此thử 之chi 倫luân 。 在tại 所sở 變biến 現hiện 。 諸chư 王vương 君quân 子tử 莫mạc 知tri 為vi 誰thùy 。 此thử 所sở 謂vị 先tiên 合hợp 而nhi 後hậu 乖quai 者giả 也dã 。 或hoặc 有hữu 始thỉ 剏# 大đại 業nghiệp 而nhi 功công 化hóa 未vị 就tựu 。 迹tích 有hữu 參tham 差sai 故cố 。 所sở 受thọ 不bất 同đồng 。 或hoặc 期kỳ 功công 於ư 身thân 後hậu 。 或hoặc 顯hiển 應ưng 於ư 當đương 年niên 。 聖thánh 王vương 即tức 之chi 而nhi 成thành 教giáo 者giả 亦diệc 不bất 可khả 稱xưng 筭# 。 雖tuy 抑ức 引dẫn 無vô 方phương 必tất 歸quy 塗đồ 有hữu 會hội 。 此thử 所sở 謂vị 先tiên 乖quai 而nhi 後hậu 合hợp 者giả 也dã 。 若nhược 令linh 乖quai 而nhi 後hậu 合hợp 。 則tắc 擬nghĩ 步bộ 通thông 塗đồ 者giả 必tất 不bất 自tự 涯nhai 於ư 一nhất 揆quỹ 。 若nhược 令linh 先tiên 合hợp 而nhi 後hậu 乖quai 。 則tắc 釋Thích 迦Ca 之chi 與dữ 堯# 孔khổng 歸quy 致trí 不bất 殊thù 斷đoạn 可khả 知tri 矣hĩ 。 是thị 故cố 自tự 乖quai 而nhi 求cầu 其kỳ 合hợp 。 則tắc 知tri 理lý 會hội 之chi 必tất 同đồng 。 自tự 合hợp 而nhi 求cầu 其kỳ 乖quai 。 則tắc 悟ngộ 體thể 極cực 之chi 多đa 方phương 。 但đãn 見kiến 形hình 者giả 之chi 所sở 不bất 兼kiêm 。 故cố 惑hoặc 眾chúng 塗đồ 而nhi 駭hãi 其kỳ 異dị 耳nhĩ 。 因nhân 茲tư 而nhi 觀quán 天thiên 地địa 之chi 道đạo 。 功công 盡tận 於ư 運vận 化hóa 。 帝đế 王vương 之chi 德đức 。 理lý 極cực 於ư 順thuận 通thông 。 若nhược 以dĩ 對đối 夫phu 獨độc 絕tuyệt 之chi 教giáo 不bất 變biến 之chi 宗tông 。 固cố 不bất 得đắc 同đồng 年niên 而nhi 語ngữ 其kỳ 優ưu 劣liệt 。 亦diệc 以dĩ 明minh 矣hĩ 。
沙Sa 門Môn 不bất 敬kính 王vương 者giả 論luận 形hình 盡tận 神thần 不bất 滅diệt 第đệ 五ngũ
問vấn 曰viết 。 論luận 旨chỉ 以dĩ 化hóa 盡tận 為vi 至chí 極cực 。 故cố 造tạo 極cực 者giả 必tất 違vi 化hóa 而nhi 求cầu 宗tông 。 求cầu 宗tông 不bất 由do 於ư 順thuận 化hóa 。 是thị 以dĩ 引dẫn 歷lịch 代đại 君quân 王vương 使sử 同đồng 之chi 佛Phật 教giáo 。 令linh 體thể 極cực 之chi 主chủ 以dĩ 權quyền 居cư 統thống 。 此thử 雅nhã 論luận 之chi 所sở 託thác 。 自tự 必tất 於ư 大đại 通thông 者giả 也dã 。 求cầu 之chi 實thật 當đương 。 理lý 則tắc 不bất 然nhiên 。 何hà 者giả 。 夫phu 稟bẩm 氣khí 極cực 於ư 一nhất 生sanh 。 生sanh 盡tận 則tắc 消tiêu 液dịch 而nhi 同đồng 無vô 。 神thần 雖tuy 妙diệu 物vật 。 固cố 是thị 陰âm 陽dương 之chi 所sở 化hóa 耳nhĩ 。 既ký 化hóa 而nhi 為vi 生sanh 。 又hựu 化hóa 而nhi 為vi 死tử 。 既ký 聚tụ 而nhi 為vi 始thỉ 。 又hựu 散tán 而nhi 為vi 終chung 。 因nhân 此thử 而nhi 推thôi 。 固cố 知tri 神thần 形hình 俱câu 化hóa 原nguyên 無vô 異dị 統thống 。 精tinh 麤thô 一nhất 氣khí 始thỉ 終chung 同đồng 宅trạch 。 宅trạch 全toàn 則tắc 氣khí 聚tụ 而nhi 有hữu 靈linh 。 宅trạch 毀hủy 則tắc 氣khí 散tán 而nhi 照chiếu 滅diệt 。 散tán 則tắc 反phản 所sở 受thọ 於ư 天thiên 本bổn 。 滅diệt 則tắc 復phục 歸quy 於ư 無vô 物vật 。 反phản 覆phúc 終chung 窮cùng 皆giai 自tự 然nhiên 之chi 數số 耳nhĩ 。 孰thục 為vi 之chi 哉tai 。 若nhược 令linh 本bổn 異dị 則tắc 異dị 氣khí 。 數số 合hợp 合hợp 則tắc 同đồng 化hóa 爾nhĩ 。 為vi 神thần 之chi 處xứ 形hình 。 猶do 火hỏa 之chi 在tại 木mộc 。 其kỳ 生sanh 必tất 存tồn 。 其kỳ 毀hủy 必tất 滅diệt 。 形hình 離ly 則tắc 神thần 散tán 而nhi 罔võng 寄ký 。 木mộc 朽hủ 則tắc 火hỏa 寂tịch 而nhi 靡mĩ 託thác 。 理lý 之chi 然nhiên 矣hĩ 。 假giả 使sử 同đồng 異dị 之chi 分phần 昧muội 而nhi 難nạn/nan 明minh 。 有hữu 無vô 之chi 說thuyết 必tất 存tồn 乎hồ 聚tụ 散tán 。 聚tụ 散tán 氣khí 變biến 之chi 總tổng 名danh 。 萬vạn 化hóa 之chi 生sanh 滅diệt 。 故cố 莊trang 子tử 曰viết 。 人nhân 之chi 生sanh 。 氣khí 之chi 聚tụ 。 聚tụ 則tắc 為vi 生sanh 。 散tán 則tắc 為vi 死tử 。 若nhược 死tử 生sanh 為vi 彼bỉ 之chi 徒đồ 。 則tắc 吾ngô 又hựu 何hà 患hoạn 。 古cổ 之chi 善thiện 言ngôn 道đạo 者giả 必tất 有hữu 以dĩ 得đắc 之chi 。 若nhược 果quả 然nhiên 耶da 。 至chí 理lý 極cực 於ư 一nhất 生sanh 。 生sanh 盡tận 不bất 化hóa 。 義nghĩa 可khả 尋tầm 矣hĩ 。
答đáp 曰viết 。
夫phu 神thần 者giả 何hà 耶da 。 精tinh 極cực 而nhi 為vi 靈linh 者giả 也dã 。 精tinh 極cực 則tắc 非phi 卦# 象tượng 之chi 所sở 圖đồ 。 故cố 聖thánh 人nhân 以dĩ 妙diệu 物vật 而nhi 為vi 言ngôn 。 雖tuy 有hữu 上thượng 智trí 猶do 不bất 能năng 定định 其kỳ 體thể 狀trạng 窮cùng 其kỳ 幽u 致trí 。 而nhi 談đàm 者giả 以dĩ 常thường 識thức 生sanh 疑nghi 。 多đa 同đồng 自tự 亂loạn 。 其kỳ 為vi 誣vu 也dã 亦diệc 已dĩ 深thâm 矣hĩ 。 將tương 欲dục 言ngôn 之chi 。 是thị 乃nãi 言ngôn 夫phu 不bất 可khả 言ngôn 。 今kim 於ư 不bất 可khả 言ngôn 之chi 中trung 復phục 相tương/tướng 與dữ 言ngôn 依y 俙# 。 神thần 也dã 者giả 。 圓viên 應ưng 無vô 主chủ 。 妙diệu 盡tận 無vô 名danh 。 感cảm 物vật 而nhi 動động 。 假giả 數số 而nhi 行hành 。 感cảm 物vật 而nhi 非phi 物vật 。 故cố 物vật 化hóa 而nhi 不bất 滅diệt 。 假giả 數số 而nhi 非phi 數số 。 故cố 數số 盡tận 而nhi 不bất 窮cùng 。 有hữu 情tình 則tắc 可khả 以dĩ 物vật 感cảm 。 有hữu 識thức 則tắc 可khả 以dĩ 數số 求cầu 。 數số 有hữu 精tinh 麤thô 。 故cố 其kỳ 性tánh 各các 異dị 。 智trí 有hữu 明minh 闇ám 故cố 其kỳ 照chiếu 不bất 同đồng 。 推thôi 此thử 而nhi 論luận 。 則tắc 知tri 化hóa 以dĩ 情tình 感cảm 。 神thần 以dĩ 化hóa 傳truyền 。 情tình 為vi 化hóa 之chi 母mẫu 。 神thần 為vi 情tình 之chi 根căn 。 情tình 有hữu 會hội 物vật 之chi 道đạo 。 神thần 有hữu 冥minh 移di 之chi 功công 。 但đãn 悟ngộ 徹triệt 者giả 反phản 本bổn 。 惑hoặc 理lý 者giả 逐trục 物vật 耳nhĩ 。 古cổ 之chi 論luận 道đạo 者giả 亦diệc 未vị 有hữu 所sở 同đồng 。 請thỉnh 引dẫn 而nhi 明minh 之chi 。 莊trang 子tử 發phát 玄huyền 音âm 於ư 大đại 宗tông 曰viết 。 大đại 塊khối 勞lao 我ngã 以dĩ 生sanh 。 息tức 我ngã 以dĩ 死tử 。 又hựu 以dĩ 生sanh 為vi 人nhân 羇ki 。 死tử 為vi 反phản 真chân 。 此thử 所sở 謂vị 知tri 生sanh 為vi 大đại 患hoạn 。 以dĩ 無vô 生sanh 為vi 反phản 本bổn 者giả 也dã 。 文văn 子tử 稱xưng 黃hoàng 帝đế 之chi 言ngôn 曰viết 。 形hình 有hữu 靡mĩ 而nhi 神thần 不bất 化hóa 。 以dĩ 不bất 化hóa 乘thừa 化hóa 其kỳ 變biến 無vô 窮cùng 。 莊trang 子tử 亦diệc 云vân 。 特đặc 犯phạm 人nhân 之chi 形hình 而nhi 猶do 喜hỷ 。 若nhược 人nhân 之chi 形hình 。 萬vạn 化hóa 而nhi 未vị 始thỉ 有hữu 極cực 。 此thử 所sở 謂vị 知tri 生sanh 不bất 盡tận 於ư 一nhất 化hóa 。 方phương 逐trục 物vật 而nhi 不bất 反phản 者giả 也dã 。 二nhị 子tử 之chi 論luận 雖tuy 未vị 究cứu 其kỳ 實thật 。 亦diệc 嘗thường 傍bàng 宗tông 而nhi 有hữu 聞văn 焉yên 。 論luận 者giả 不bất 尋tầm 方phương 方phương 生sanh 死tử 之chi 說thuyết 。 而nhi 或hoặc 聚tụ 散tán 於ư 一nhất 化hóa 。 不bất 思tư 神thần 道đạo 有hữu 妙diệu 物vật 之chi 靈linh 。 而nhi 謂vị 精tinh 麤thô 同đồng 盡tận 。 不bất 亦diệc 悲bi 乎hồ 。 火hỏa 木mộc 之chi 喻dụ 原nguyên 自tự 聖thánh 典điển 。 失thất 其kỳ 流lưu 統thống 。 故cố 幽u 興hưng 莫mạc 尋tầm 。 微vi 言ngôn 遂toại 淪luân 於ư 常thường 教giáo 。 令linh 談đàm 者giả 資tư 之chi 以dĩ 成thành 疑nghi 。 向hướng 使sử 時thời 無vô 悟ngộ 宗tông 之chi 匠tượng 。 則tắc 不bất 知tri 有hữu 先tiên 覺giác 之chi 明minh 冥minh 傳truyền 之chi 功công 。 沒một 世thế 靡mĩ 聞văn 。 何hà 者giả 。 夫phu 情tình 數số 相tương/tướng 感cảm 其kỳ 化hóa 無vô 端đoan 。 因nhân 緣duyên 密mật 搆câu 潛tiềm 相tương/tướng 傳truyền 寫tả 。 自tự 非phi 達đạt 觀quán 孰thục 識thức 其kỳ 變biến 。 自tự 非phi 達đạt 觀quán 孰thục 識thức 其kỳ 會hội 。 請thỉnh 為vi 論luận 者giả 驗nghiệm 之chi 。 以dĩ 實thật 火hỏa 之chi 傳truyền 於ư 薪tân 。 猶do 神thần 之chi 傳truyền 於ư 形hình 。 火hỏa 之chi 傳truyền 異dị 薪tân 。 猶do 神thần 之chi 傳truyền 異dị 形hình 。 前tiền 薪tân 非phi 後hậu 薪tân 。 則tắc 知tri 指chỉ 窮cùng 之chi 術thuật 妙diệu 。 前tiền 形hình 非phi 後hậu 形hình 。 則tắc 悟ngộ 情tình 數số 之chi 感cảm 深thâm 。 惑hoặc 者giả 見kiến 形hình 朽hủ 於ư 一nhất 生sanh 。 便tiện 以dĩ 謂vị 神thần 情tình 供cung 喪táng 。 猶do 覩đổ 火hỏa 窮cùng 於ư 一nhất 木mộc 。 謂vị 終chung 期kỳ 都đô 盡tận 耳nhĩ 。 此thử 曲khúc 從tùng 養dưỡng 生sanh 之chi 談đàm 。 非phi 遠viễn 尋tầm 其kỳ 類loại 者giả 也dã 。 就tựu 如Như 來Lai 論luận 。 假giả 令linh 形hình 神thần 俱câu 化hóa 始thỉ 自tự 天thiên 本bổn 。 愚ngu 智trí 資tư 生sanh 同đồng 稟bẩm 所sở 受thọ 。 問vấn 所sở 受thọ 者giả 為vi 受thọ 之chi 於ư 形hình 耶da 。 為vi 受thọ 之chi 於ư 神thần 耶da 。 若nhược 受thọ 之chi 於ư 形hình 。 凡phàm 在tại 有hữu 形hình 皆giai 化hóa 而nhi 為vi 神thần 矣hĩ 。 若nhược 受thọ 之chi 於ư 神thần 。 是thị 為vi 以dĩ 神thần 傳truyền 神thần 。 則tắc 丹đan 朱chu 與dữ 帝đế 堯# 齊tề 聖thánh 。 重trọng/trùng 華hoa 與dữ 瞽# 瞍# 等đẳng 靈linh 。 其kỳ 可khả 然nhiên 乎hồ 。 其kỳ 可khả 然nhiên 乎hồ 。 如như 其kỳ 不bất 可khả 。 固cố 知tri 冥minh 緣duyên 之chi 合hợp 著trước 於ư 在tại 昔tích 。 明minh 闇ám 之chi 分phần 定định 於ư 形hình 初sơ 。 雖tuy 靈linh 均quân 善thiện 運vận 猶do 不bất 能năng 變biến 性tánh 之chi 自tự 然nhiên 。 況huống 降giáng/hàng 茲tư 已dĩ 還hoàn 乎hồ 。 驗nghiệm 之chi 於ư 理lý 則tắc 微vi 言ngôn 而nhi 有hữu 徵trưng 。 校giáo 之chi 以dĩ 事sự 可khả 無vô 惑hoặc 於ư 大Đại 道Đạo 。 論luận 成thành 後hậu 。 有hữu 退thoái 居cư 之chi 賓tân 步bộ 明minh 月nguyệt 而nhi 宵tiêu 游du 。 相tương/tướng 與dữ 共cộng 集tập 法pháp 堂đường 。 因nhân 而nhi 問vấn 曰viết 。 敬kính 尋tầm 雅nhã 論luận 大đại 歸quy 可khả 見kiến 。 殆đãi 無vô 所sở 間gian 。 一nhất 日nhật 試thí 重trọng/trùng 研nghiên 究cứu 。 蓋cái 所sở 未vị 盡tận 亦diệc 少thiểu 許hứa 處xứ 耳nhĩ 。 意ý 以dĩ 為vi 沙Sa 門Môn 。 德đức 式thức 是thị 變biến 俗tục 之chi 殊thù 制chế 。 道đạo 家gia 之chi 名danh 器khí 。 施thí 於ư 君quân 親thân 固cố 宜nghi 略lược 於ư 形hình 敬kính 。 今kim 所sở 疑nghi 者giả 。 謂vị 甫phủ 創sáng/sang 難nạn/nan 就tựu 之chi 業nghiệp 。 遠viễn 期kỳ 化hóa 表biểu 之chi 功công 。 潛tiềm 澤trạch 無vô 現hiện 法pháp 之chi 效hiệu 。 來lai 報báo 玄huyền 而nhi 未vị 應ưng 。 乃nãi 令linh 王vương 公công 獻hiến 供cung 信tín 士sĩ 屈khuất 體thể 。 得đắc 無vô 坐tọa 受thọ 其kỳ 德đức 。 陷hãm 乎hồ 早tảo 計kế 之chi 累lũy/lụy/luy 。 虗hư 沾triêm 其kỳ 惠huệ 。 貽# 夫phu 素tố 飡xan 之chi 譏cơ 耶da 。 主chủ 人nhân 良lương 久cửu 乃nãi 應ưng 曰viết 。 請thỉnh 為vi 諸chư 賢hiền 近cận 取thủ 其kỳ 類loại 。 有hữu 人nhân 於ư 此thử 奉phụng 宣tuyên 時thời 命mạng 。 遠viễn 通thông 殊thù 方phương 九cửu 譯dịch 之chi 俗tục 。 問vấn 王vương 者giả 以dĩ 當đương 資tư 以dĩ 糇# 糧lương 錫tích 以dĩ 輿dư 服phục 否phủ/bĩ 。 答đáp 曰viết 然nhiên 。 主chủ 人nhân 曰viết 。 類loại 可khả 尋tầm 矣hĩ 。 夫phu 稱xưng 沙Sa 門Môn 者giả 何hà 耶da 。 謂vị 其kỳ 能năng 發phát 蒙mông 俗tục 之chi 幽u 昏hôn 。 啟khải 化hóa 表biểu 之chi 玄huyền 路lộ 。 方phương 將tương 以dĩ 兼kiêm 忘vong 之chi 道đạo 與dữ 天thiên 下hạ 同đồng 往vãng 。 使sử 希hy 高cao 者giả 揖ấp 其kỳ 遺di 風phong 。 漱thấu 流lưu 者giả 味vị 其kỳ 餘dư 津tân 。 若nhược 然nhiên 。 雖tuy 大đại 業nghiệp 未vị 就tựu 。 觀quán 其kỳ 超siêu 步bộ 之chi 跡tích 。 所sở 悟ngộ 固cố 已dĩ 弘hoằng 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 運vận 通thông 之chi 功công 資tư 存tồn 之chi 益ích 尚thượng 未vị 酧# 其kỳ 始thỉ 誓thệ 之chi 心tâm 。 況huống 答đáp 三tam 業nghiệp 之chi 勞lao 乎hồ 。 又hựu 斯tư 人nhân 者giả 。 形hình 雖tuy 有hữu 待đãi 。 情tình 無vô 近cận 寄ký 。 視thị 夫phu 四tứ 事sự 之chi 供cung 若nhược 蟭# 蚊văn 之chi 過quá 乎hồ 其kỳ 前tiền 。 耳nhĩ 濡nhu 沫mạt 之chi 惠huệ 復phục 焉yên 足túc 語ngữ 哉tai 。 眾chúng 賓tân 於ư 是thị 始thỉ 悟ngộ 。 冥minh 塗đồ 以dĩ 開khai 轍triệt 為vi 功công 。 息tức 心tâm 以dĩ 淨tịnh 畢tất 為vi 道đạo 。 乃nãi 忻hãn 然nhiên 怡di 衿# 詠vịnh 言ngôn 而nhi 退thoái 。
論luận 曰viết 。 遠viễn 公công 著trước 論luận 之chi 明minh 年niên 。 安an 帝đế 竟cánh 為vi 逆nghịch 賊tặc 篡soán 位vị 。 蒙mông 塵trần 江giang 表biểu 。 閱duyệt 三tam 稔# 而nhi 後hậu 返phản 正chánh 。 方phương 是thị 時thời 可khả 謂vị 世thế 衰suy 運vận 否phủ/bĩ 。 人nhân 百bách 其kỳ 憂ưu 。 遠viễn 獨độc 廩lẫm 然nhiên 主chủ 盟minh 聖thánh 道Đạo 。 推thôi 原nguyên 吾ngô 釋thích 與dữ 堯# 孔khổng 同đồng 其kỳ 風phong 。 繇# 是thị 一nhất 時thời 賢hiền 者giả 賴lại 以dĩ 有hữu 安an 。 至chí 於ư 敬kính 主chủ 之chi 議nghị 。 區khu 區khu 論luận 辨biện 。 蓋cái 負phụ 荷hà 宗tông 教giáo 不bất 得đắc 不bất 爾nhĩ 。 及cập 遠viễn 論luận 一nhất 出xuất 。 不bất 特đặc 當đương 時thời 群quần 議nghị 盡tận 廢phế 。 致trí 萬vạn 世thế 資tư 以dĩ 為vi 案án 撿kiểm 。 嗚ô 呼hô 。 羅la 什thập 謂vị 西tây 域vực 沙Sa 門Môn 晨thần 興hưng 必tất 嚮hướng 風phong 暯# 拜bái 。 稱xưng 遠viễn 為vi 東đông 方phương 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 渠cừ 不bất 信tín 哉tai 。
義nghĩa 熈# 二nhị 年niên 。 天Thiên 竺Trúc 尊tôn 者giả 佛Phật 馱đà 跋bạt 陀đà 至chí 長trường/trưởng 安an 。 什thập 公công 倒đảo 屣tỉ 迎nghênh 之chi 。 以dĩ 相tương/tướng 得đắc 遲trì 暮mộ 為vi 恨hận 。 議nghị 論luận 多đa 發phát 藥dược 。 跋bạt 陀đà 曰viết 。 公công 所sở 譯dịch 未vị 出xuất 人nhân 意ý 。 乃nãi 有hữu 高cao 名danh 。 何hà 耶da 。 什thập 曰viết 。 吾ngô 以dĩ 年niên 運vận 已dĩ 往vãng 為vi 學học 者giả 妄vọng 相tương/tướng 粉phấn 飾sức 。 公công 雷lôi 同đồng 以dĩ 為vi 高cao 可khả 乎hồ 。 從tùng 容dung 決quyết 未vị 了liễu 之chi 義nghĩa 。 彌di 增tăng 誠thành 敬kính 。 秦tần 太thái 子tử 姚diêu 泓hoằng 延diên 至chí 東đông 宮cung 對đối 什thập 論luận 法pháp 。 什thập 問vấn 曰viết 法pháp 云vân 何hà 空không 。
答đáp 曰viết 。
眾chúng 微vi 成thành 色sắc 。 色sắc 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 色sắc 即tức 空không 。
又hựu 問vấn 。
既ký 以dĩ 極cực 微vi 破phá 色sắc 空không 。 復phục 云vân 何hà 破phá 一nhất 微vi 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 一nhất 微vi 故cố 眾chúng 微vi 空không 。 以dĩ 眾chúng 微vi 故cố 一nhất 微vi 空không 。 沙Sa 門Môn 寶bảo 雲vân 譯dịch 出xuất 此thử 語ngữ 。 不bất 省tỉnh 其kỳ 意ý 。 皆giai 謂vị 跋bạt 陀đà 所sở 計kế 微vi 塵trần 是thị 常thường 。 更cánh 申thân 請thỉnh 之chi 。 跋bạt 陀đà 曰viết 。 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 緣duyên 會hội 故cố 生sanh 。 緣duyên 一nhất 微vi 故cố 有hữu 眾chúng 微vi 。 微vi 無vô 自tự 性tánh 則tắc 是thị 空không 矣hĩ 。 寧ninh 當đương 言ngôn 不bất 破phá 一nhất 微vi 乎hồ 。
時thời 秦tần 崇sùng 尚thượng 玄huyền 化hóa 。 沙Sa 門Môn 出xuất 入nhập 宮cung 闕khuyết 者giả 數số 千thiên 。 跋bạt 陀đà 隤đồi 然nhiên 而nhi 已dĩ 。 偶ngẫu 謂vị 弟đệ 子tử 曰viết 。 昨tạc 見kiến 天Thiên 竺Trúc 五ngũ 舶bạc 俱câu 發phát 。 應ưng 合hợp 至chí 矣hĩ 。 又hựu 其kỳ 徒đồ 自tự 言ngôn 得đắc 初sơ 果quả 。 僧Tăng 正Chánh 道Đạo [(丰*力)/石]# 曰viết 。 佛Phật 不bất 許hứa 言ngôn 自tự 所sở 得đắc 法Pháp 。 五ngũ 舶bạc 之chi 論luận 何hà 所sở 窮cùng 誥# 。 弟đệ 子tử 輕khinh 言ngôn 誑cuống 惑hoặc 。 於ư 律luật 有hữu 違vi 。 義nghĩa 不bất 同đồng 處xứ 。 跋bạt 陀đà 遂toại 渡độ 江giang 入nhập 匡khuông 山sơn 見kiến 遠viễn 公công 。 議nghị 論luận 不bất 為vi 遠viễn 屈khuất 。 遠viễn 高cao 之chi 。 遣khiển 書thư 關quan 中trung 雪tuyết 其kỳ 枉uổng 。 後hậu 於ư 江giang 都đô 謝tạ 司ty 空không 寺tự 譯dịch 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 六lục 十thập 卷quyển 。 感cảm 二nhị 青thanh 衣y 童đồng 子tử 每mỗi 旦đán 自tự 庭đình 沼chiểu 中trung 出xuất 炷chú 香hương 添# 瓶bình 不bất 離ly 座tòa 右hữu 。 暮mộ 夜dạ 則tắc 潛tiềm 入nhập 沼chiểu 中trung 。 日nhật 以dĩ 為vi 常thường 。 至chí 譯dịch 經kinh 畢tất 遂toại 絕tuyệt 迹tích 不bất 見kiến 。
七thất 年niên 。 法Pháp 師sư 法pháp 顯hiển 自tự 西tây 域vực 還hoàn 。 初sơ 顯hiển 於ư 隆long 安an 二nhị 年niên 同đồng 慧tuệ 景cảnh 。 曇đàm 整chỉnh 等đẳng 入nhập 西tây 域vực 求cầu 法Pháp 。 渡độ 流lưu 沙sa 迷mê 失thất 路lộ 。 以dĩ 日nhật 準chuẩn 東đông 。 西tây 視thị 人nhân 骨cốt 處xứ 進tiến 行hành 。 遭tao 熱nhiệt 風phong 惡ác 鬼quỷ 不bất [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 。 至chí 葱thông 嶺lĩnh 積tích 雪tuyết 。 有hữu 毒độc 龍long 飛phi 砂sa 路lộ 盤bàn 空không 而nhi 進tiến 。 下hạ [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 皆giai 萬vạn 仞nhận 險hiểm 處xứ 。 梯thê 而nhi 過quá 者giả 七thất 日nhật 。 以dĩ 繩thằng 為vi 梁lương 躡niếp 而nhi 濟tế 者giả 水thủy 闊khoát 八bát 十thập 步bộ 。 漢hán 張trương 騫khiên 。 甘cam 英anh 皆giai 所sở 未vị 至chí 也dã 。 過quá 小tiểu 雪Tuyết 山Sơn 寒hàn 甚thậm 。 慧tuệ 景cảnh 股cổ 栗lật 而nhi 死tử 。 顯hiển 哭khốc 之chi 慟đỗng 。 收thu 涕thế 孤cô 征chinh 又hựu 三tam 十thập 餘dư 國quốc 。 至chí 中trung 天Thiên 竺Trúc 。 去khứ 王vương 舍xá 城thành 三tam 十thập 里lý 。 入nhập 一nhất 寺tự 問vấn 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 路lộ 。 僧Tăng 曰viết 。 日nhật 莫mạc 矣hĩ 。 彼bỉ 多đa 師sư 子tử 且thả 食thực 人nhân 。 不bất 可khả 往vãng 。 顯hiển 念niệm 吾ngô 欲dục 瞻chiêm 靈linh 境cảnh 。 幸hạnh 至chí 而nhi 晚vãn 。 今kim 夕tịch 若nhược 死tử 。 吾ngô 志chí 不bất 酬thù 。 身thân 非phi 所sở 愛ái 乃nãi 畏úy 師sư 子tử 乎hồ 。 顯hiển 既ký 至chí 。 日nhật 已dĩ 夕tịch 。 遂toại 留lưu 山sơn 中trung 流lưu 涕thế 拜bái 曰viết 。 我ngã 不bất 自tự 知tri 至chí 此thử 也dã 。 坐tọa 樹thụ 下hạ 誦tụng 經Kinh 。 夜dạ 三tam 更cánh 師sư 子tử 蹲tồn 踞cứ 舐thỉ 齕# 。 顯hiển 以dĩ 手thủ 循tuần 之chi 曰viết 。 欲dục 肉nhục 醉túy 我ngã 遲trì 誦tụng 經Kinh 畢tất 乃nãi 可khả 耳nhĩ 。 於ư 是thị 妥# 尾vĩ 而nhi 去khứ 。 明minh 日nhật 歸quy 。 老lão 僧Tăng 植thực 杖trượng 立lập 。 揖ấp 不bất 答đáp 。 徐từ 去khứ 。 有hữu 少thiếu 年niên 來lai 。 顯hiển 問vấn 耆kỳ 年niên 謂vị 誰thùy 。 曰viết 頭Đầu 陀đà 大Đại 迦Ca 葉Diếp 也dã 。 顯hiển 追truy 之chi 至chí 山sơn 。 有hữu 石thạch 塞tắc 嚴nghiêm 竇đậu 不bất 得đắc 往vãng 。 至chí 南Nam 天Thiên 竺Trúc 。 得đắc 摩ma 訶ha 僧Tăng 祇kỳ 律luật 。 泥Nê 洹Hoàn 等đẳng 經kinh 。 留lưu 三tam 年niên 學học 梵Phạm 字tự 。 以dĩ 經Kinh 像tượng 附phụ 啇# 。 至chí 師sư 子tử 國quốc 。 同đồng 侶lữ 皆giai 無vô 存tồn 。 翩# 然nhiên 自tự 止chỉ 。 會hội 有hữu 以dĩ 紈hoàn 扇thiên/phiến 供cung 佛Phật 者giả 。 顯hiển 見kiến 之chi 動động 東đông 歸quy 之chi 思tư 。 又hựu 二nhị 年niên 達đạt 于vu 青thanh 州châu 。 太thái 守thủ 李# 嶷# 躬cung 迎nghênh 之chi 。 護hộ 送tống 入nhập 于vu 京kinh 師sư 。
八bát 年niên 。 西tây 域vực 三tam 藏tạng 曇đàm 無vô 讖sấm 由do 龜quy 茲tư 至chí 姑cô 臧tang 。 涼lương 王vương 沮trở 渠cừ 蒙mông 遜tốn 素tố 奉phụng 大đại 法pháp 。 讖sấm 居cư 久cửu 之chi 。 遍biến 曉hiểu 華hoa 言ngôn 。 譯dịch 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 大đại 集tập 等đẳng 經kinh 六lục 十thập 餘dư 萬vạn 言ngôn 。 猶do 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 品phẩm 數số 未vị 足túc 。 復phục 還hoàn 西tây 域vực 訪phỏng 求cầu 。 得đắc 之chi 。 至chí 涼lương 譯dịch 成thành 四tứ 十thập 有hữu 二nhị 卷quyển 凡phàm 一nhất 萬vạn 偈kệ 。 讖sấm 神thần 異dị 頗phả 多đa 。
時thời 託thác 跋bạt 珪# 王vương 中trung 山sơn 聞văn 讖sấm 。 思tư 一nhất 瞻chiêm 禮lễ 。 遣khiển 使sứ 來lai 迎nghênh 。 遜tốn 不bất 許hứa 。 珪# 再tái 遣khiển 高cao 平bình 公công 李# 順thuận 策sách 拜bái 遜tốn 涼lương 王vương 加gia 九cửu 錫tích 。 諭dụ 之chi 曰viết 。 曇đàm 無vô 讖sấm 道Đạo 德đức 廣quảng 大đại 。 朕trẫm 思tư 一nhất 奉phụng 見kiến 。 可khả 馳trì 驛dịch 送tống 至chí 。 遜tốn 曰viết 。 臣thần 奉phụng 事sự 朝triều 廷đình 亡vong 所sở 負phụ 。 前tiền 表biểu 乞khất 留lưu 讖sấm 。 今kim 復phục 來lai 追truy 。 此thử 臣thần 師sư 也dã 。 有hữu 死tử 則tắc 已dĩ 。 欲dục 往vãng 則tắc 不bất 可khả 也dã 。 順thuận 曰viết 。 朝triều 廷đình 斂liểm 王vương 忠trung 義nghĩa 。 故cố 顯hiển 加gia 殊thù 禮lễ 。 今kim 乃nãi 以dĩ 一nhất 道Đạo 人Nhân 虧khuy 損tổn 大đại 功công 。 不bất 忍nhẫn 一nhất 朝triêu 之chi 忿phẫn 。 吐thổ 所sở 不bất 當đương 言ngôn 。 失thất 朝triều 廷đình 待đãi 遇ngộ 之chi 意ý 。 切thiết 為vi 大đại 王vương 不bất 取thủ 也dã 。 遜tốn 曰viết 。 如như 公công 之chi 言ngôn 誠thành 美mỹ 。 第đệ 恐khủng 情tình 不bất 副phó 此thử 耳nhĩ 。 遜tốn 竟cánh 不bất 遺di 讖sấm 。 於ư 是thị 託thác 跋bạt 珪# 銜hàm 之chi 道đạo 進tiến 者giả 從tùng 讖sấm 求cầu 授thọ 菩Bồ 薩Tát 戒giới 。 讖sấm 曰viết 。 當đương 自tự 悔hối 七thất 日nhật 乃nãi 來lai 。 既ký 而nhi 詣nghệ 讖sấm 。 讖sấm 忽hốt 怒nộ 進tiến 曰viết 此thử 宿túc 障chướng 也dã 。 遂toại 精tinh 修tu 三tam 年niên 。 夢mộng 中trung 感cảm 釋Thích 迦Ca 世Thế 尊Tôn 。 為vi 授thọ 戒giới 法pháp 。 是thị 夕tịch 十thập 餘dư 人nhân 同đồng 夢mộng 如như 進tiến 所sở 見kiến 。 於ư 是thị 復phục 詣nghệ 。 讖sấm 望vọng 見kiến 大đại 喜hỷ 曰viết 。 善thiện 哉tai 。 已dĩ 感cảm 戒giới 矣hĩ 。 今kim 為vì 汝nhữ 作tác 證chứng 。 及cập 固cố 辭từ 西tây 歸quy 。 遜tốn 怒nộ 其kỳ 去khứ 己kỷ 。 密mật 遣khiển 親thân 信tín 中trung 路lộ 刺thứ 殺sát 之chi 。 初sơ 讖sấm 出xuất 關quan 日nhật 謂vị 送tống 者giả 曰viết 。 業nghiệp 期kỳ 至chí 矣hĩ 。 雖tuy 上thượng 聖thánh 不bất 能năng 逃đào 。 非phi 愛ái 死tử 而nhi 固cố 欲dục 相tương 遠viễn 也dã 。 未vị 幾kỷ 遜tốn 心tâm 愧quý 悔hối 。 白bạch 日nhật 見kiến 鬼quỷ 。 以dĩ 劒kiếm 刺thứ 之chi 而nhi 卒thốt 。 其kỳ 國quốc 為vi 魏ngụy 所sở 併tinh 。
九cửu 年niên 。 法Pháp 師sư 道đạo 生sanh 天thiên 縱túng/tung 妙diệu 悟ngộ 。 初sơ 涅Niết 槃Bàn 後hậu 品phẩm 未vị 至chí 。 生sanh 熟thục 讀đọc 久cửu 之chi 曰viết 。 阿a 闡xiển 提đề 人nhân 自tự 當đương 成thành 佛Phật 。 此thử 經Kinh 未vị 來lai 盡tận 耳nhĩ 。 於ư 是thị 文văn 字tự 之chi 師sư 交giao 攻công 之chi 。 誣vu 以dĩ 為vi 邪tà 說thuyết 。 於ư 律luật 當đương 擯bấn 。 生sanh 白bạch 眾chúng 誓thệ 曰viết 。 若nhược 我ngã 所sở 說thuyết 。 不bất 合hợp 經kinh 義nghĩa 。 願nguyện 於ư 此thử 身thân 即tức 見kiến 惡ác 報báo 。 若nhược 實thật 契khế 佛Phật 心tâm 。 願nguyện 捨xả 壽thọ 時thời 據cứ 師sư 子tử 座tòa 。 於ư 是thị 袖tụ 手thủ 南nam 來lai 。 入nhập 虎hổ 丘khâu 山sơn 竪thụ 石thạch 為vi 聽thính 徒đồ 。 講giảng 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 。 至chí 闡xiển 提đề 有hữu 佛Phật 性tánh 處xứ 曰viết 。 如như 我ngã 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 契khế 佛Phật 心tâm 否phủ/bĩ 。 群quần 石thạch 皆giai 首thủ 肯khẳng 之chi 。 後hậu 游du 匡khuông 山sơn 居cư 銷tiêu 景cảnh 巖nham 。 聞văn 曇đàm 無vô 讖sấm 重trọng/trùng 譯dịch 涅Niết 槃Bàn 後hậu 品phẩm 至chí 南nam 京kinh 。 果quả 言ngôn 闡xiển 提đề 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 生sanh 慰úy 喜hỷ 不bất 自tự 勝thắng 。 誓thệ 死tử 奉phụng 法pháp 。
沙Sa 門Môn 僧Tăng 群quần 。 居cư 羅la 江giang 霍hoắc 山sơn 。 山sơn 屹# 在tại 海hải 中trung 。 有hữu 石thạch 如như 盆bồn 。 廣quảng 數số 丈trượng 深thâm 六lục 七thất 尺xích 。 有hữu 泉tuyền 特đặc 甘cam 。 群quần 飲ẩm 之chi 能năng 不bất 飢cơ 。 因nhân 絕tuyệt 五ngũ 糓cốc 。 太thái 守thủ 劉lưu 夔# 從tùng 群quần 乞khất 其kỳ 水thủy 。 即tức 以dĩ 遺di 之chi 。 出xuất 山sơn 輙triếp 臭xú 。 夔# 躬cung 造tạo 焉yên 。 方phương 渡độ 海hải 時thời 晴tình 明minh 。 至chí 山sơn 之chi 下hạ 忽hốt 風phong 兩lưỡng 晦hối 瞑minh 。 留lưu 數sổ 日nhật 不bất 得đắc 往vãng 。 歎thán 曰viết 。 正chánh 為vi 山sơn 靈linh 勒lặc 回hồi 俗tục 駕giá 耳nhĩ 。 遂toại 去khứ 。 群quần 庵am 側trắc 有hữu 略lược 彴# 。 渡độ 盆bồn 泉tuyền 一nhất 日nhật 有hữu 折chiết 翅sí 鴨áp 以dĩ 頭đầu 橫hoạnh/hoành 略lược 彴# 。 群quần 欲dục 舉cử 杖trượng 撥bát 去khứ 恐khủng 傷thương 鴨áp 。 因nhân 不bất 飲ẩm 數sổ 日nhật 而nhi 歿một 。 春xuân 秋thu 百bách 四tứ 十thập 餘dư 。 臨lâm 終chung 曰viết 。 我ngã 少thiểu 時thời 嘗thường 戲hí 折chiết 一nhất 鴨áp 翅sí 。 此thử 殆đãi 現hiện 報báo 也dã 。
論luận 曰viết 。 嵩tung 山sơn 珪# 禪thiền 師sư 曰viết 。 佛Phật 不bất 能năng 即tức 滅diệt 定định 業nghiệp 。 又hựu 云vân 定định 業nghiệp 亦diệc 不bất 牢lao 久cửu 。 信tín 哉tai 。 業nghiệp 不bất 牢lao 久cửu 則tắc 有hữu 悔hối 滅diệt 之chi 理lý 。 然nhiên 曇đàm 無vô 讖sấm 神thần 異dị 著trước 聞văn 。 疑nghi 階giai 聖thánh 果Quả 。 且thả 有hữu 蒙mông 遜tốn 之chi 禍họa 。 僧Tăng 群quần 辟tịch 糓cốc 澗giản 飲ẩm 。 清thanh 修tu 百bách 年niên 。 猶do 不bất 免miễn 折chiết 翅sí 之chi 報báo 。 何hà 哉tai 。 至chí 於ư 道đạo 進tiến 積tích 三tam 年niên 之chi 勤cần 則tắc 感cảm 釋thích 尊tôn 授thọ 戒giới 。 道đạo 生sanh 精tinh 悟ngộ 冥minh 契khế 佛Phật 心tâm 則tắc 感cảm 石thạch 為vi 肯khẳng 首thủ 。 然nhiên 則tắc 四tứ 公công 皆giai 稟bẩm 權quyền 立lập 教giáo 者giả 歟# 。 若nhược 進tiến 與dữ 生sanh 蓋cái 示thị 人nhân 殊thù 勝thắng 事sự 可khả 以dĩ 精tinh 誠thành 而nhi 致trí 。 若nhược 讖sấm 與dữ 群quần 則tắc 示thị 人nhân 罪tội 業nghiệp 不bất 可khả 以dĩ 為vi 虗hư 幻huyễn 而nhi 故cố 作tác 。 儻thảng 不bất 如như 此thử 。 曷hạt 有hữu 不bất 負phụ 幽u 明minh 惜tích 一nhất 微vi 物vật 而nhi 殞vẫn 不bất 貲ti 之chi 身thân 。 真chân 天thiên 下hạ 之chi 高cao 行hành 也dã 。
元nguyên 魏ngụy 者giả 。 本bổn 姓tánh 託thác 跋bạt 。 鮮tiên 卑ty 胡hồ 人nhân 也dã 。 西tây 晉tấn 之chi 亂loạn 。 有hữu 託thác 跋bạt 盧lô 出xuất 居cư 樓lâu 煩phiền 。 晉tấn 封phong 為vi 代đại 王vương 。 於ư 後hậu 部bộ 落lạc 分phân 散tán 。 經kinh 六lục 十thập 餘dư 年niên 至chí 廬lư 孫tôn 捨xả 翼dực 沙sa 珪# 。 魏ngụy 書thư 云vân 。 珪# 即tức 魏ngụy 太thái 祖tổ 道đạo 武võ 帝đế 也dã 。 太thái 元nguyên 元nguyên 年niên 出xuất 據cứ 朔sóc 州châu 東đông 三tam 百bách 里lý 築trúc 城thành 邑ấp 。 號hiệu 恆hằng 安an 。 為vi 符phù 堅kiên 護hộ 軍quân 。 堅kiên 敗bại 後hậu 乃nãi 即tức 真chân 號hiệu 。 太thái 祖tổ 殂tồ 太thái 宗tông 明minh 元nguyên 帝đế 立lập 。 明minh 元nguyên 殂tồ 世thế 祖tổ 太thái 武võ 帝đế 立lập 。 自tự 是thị 又hựu 四tứ 主chủ 至chí 世thế 宗tông 孝hiếu 文văn 帝đế 遷thiên 都đô 洛lạc 陽dương 。 改cải 姓tánh 元nguyên 氏thị 。 去khứ 胡hồ 衣y 冠quan 。 絕tuyệt 虜lỗ 語ngữ 。 尊tôn 華hoa 風phong 。 是thị 時thời 天thiên 下hạ 唯duy 二nhị 國quốc 。 謂vị 之chi 南nam 北bắc 朝triêu 。 終chung 魏ngụy 世thế 凡phàm 十thập 六lục 君quân 一nhất 百bách 六lục 十thập 一nhất 年niên 。 僧Tăng 至chí 二nhị 百bách 萬vạn 。 寺tự 院viện 三tam 萬vạn 餘dư 所sở 。 譯dịch 經kinh 律luật 論luận 總tổng 一nhất 千thiên 九cửu 百bách 餘dư 卷quyển 。 自tự 古cổ 佛Phật 事sự 圖đồ 塔tháp 之chi 盛thịnh 無vô 出xuất 於ư 此thử 。
齊tề 著trước 作tác 魏ngụy 收thu 著trước 魏ngụy 書thư 佛Phật 老lão 志chí 。 其kỳ 略lược 曰viết 。 釋Thích 氏thị 之chi 學học 。 聞văn 於ư 前tiền 漢hán 武võ 帝đế 元nguyên 狩thú 中trung 霍hoắc 去khứ 病bệnh 獲hoạch 昆côn 耶da 王vương 及cập 金kim 人nhân 。 率suất 長trường/trưởng 丈trượng 餘dư 。 帝đế 以dĩ 為vi 大đại 神thần 。 列liệt 於ư 甘cam 泉tuyền 宮cung 。 燒thiêu 香hương 禮lễ 拜bái 。 此thử 則tắc 佛Phật 道Đạo 流lưu 通thông 之chi 漸tiệm 也dã 。 及cập 開khai 西tây 域vực 。 遣khiển 張trương 騫khiên 使sử 大đại 夏hạ 。 還hoàn 云vân 身thân 毒độc 天Thiên 竺Trúc 國quốc 有hữu 浮phù 圖đồ 之chi 教giáo 。 哀ai 帝đế 元nguyên 壽thọ 中trung 景cảnh 憲hiến 受thọ 大đại 月nguyệt 氏thị 王vương 口khẩu 授thọ 浮phù 圖đồ 經kinh 。 後hậu 漢hán 明minh 帝đế 夢mộng 金kim 人nhân 頂đảnh 有hữu 日nhật 光quang 飛phi 行hành 殿điện 庭đình 。 傳truyền 毅nghị 始thỉ 以dĩ 佛Phật 對đối 。 帝đế 遣khiển 中trung 郎lang 蔡thái 愔# 等đẳng 使sử 於ư 天Thiên 竺Trúc 寫tả 浮phù 圖đồ 遺di 範phạm 。 仍nhưng 與dữ 沙Sa 門Môn 迦Ca 葉Diếp 摩ma 滕# 。 竺trúc 法pháp 蘭lan 還hoàn 洛lạc 陽dương 。 得đắc 四tứ 十thập 二nhị 章chương 經kinh 及cập 釋Thích 迦Ca 立lập 像tượng 。 帝đế 令linh 畫họa 工công 圖đồ 之chi 置trí 清thanh 涼lương 臺đài 及cập 顯hiển 節tiết 陵lăng 。 緘giam 經kinh 於ư 蘭lan 臺đài 石thạch 室thất 。 浮phù 圖đồ 或hoặc 言ngôn 佛Phật 陀Đà 。 聲thanh 相tương/tướng 轉chuyển 也dã 。 譯dịch 云vân 淨tịnh 覺giác 。 言ngôn 滅diệt 穢uế 明minh 道đạo 為vi 聖thánh 悟ngộ 也dã 。
凡phàm 其kỳ 經kinh 旨chỉ 。 大đại 抵để 言ngôn 生sanh 生sanh 之chi 類loại 皆giai 因nhân 行hành 業nghiệp 而nhi 起khởi 。 有hữu 過quá 去khứ 當đương 今kim 未vị 來lai 三tam 世thế 。 神thần 識thức 常thường 不bất 滅diệt 也dã 。 凡phàm 為vi 善thiện 惡ác 必tất 有hữu 報báo 應ứng 。 漸tiệm 積tích 勝thắng 業nghiệp 陶đào 治trị 麤thô 鄙bỉ 。 經kinh 無vô 數số 形hình 藻tảo 練luyện 神thần 明minh 。 乃nãi 至chí 無vô 生sanh 。 而nhi 得đắc 佛Phật 道Đạo 。 其kỳ 間gian 階giai 次thứ 心tâm 行hành 等đẳng 級cấp 非phi 一nhất 。 皆giai 緣duyên 淺thiển 以dĩ 至chí 深thâm 。 籍tịch 微vi 而nhi 為vi 著trước 。 率suất 在tại 於ư 積tích 仁nhân 順thuận 。 蠲quyên 嗜thị 慾dục 。 習tập 虗hư 靜tĩnh 而nhi 成thành 通thông 照chiếu 也dã 。 故cố 其kỳ 始thỉ 修tu 心tâm 則tắc 依y 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 謂vị 之chi 三Tam 歸Quy 。 若nhược 君quân 子tử 之chi 三tam 畏úy 也dã 。 又hựu 有hữu 五Ngũ 戒Giới 去khứ 殺sát 盜đạo 婬dâm 。 妄vọng 言ngôn 飲ẩm 酒tửu 。 大đại 意ý 與dữ 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 智trí 信tín 同đồng 。 奉phụng 持trì 則tắc 生sanh 天thiên 人nhân 勝thắng 處xứ 。 虧khuy 犯phạm 則tắc 墮đọa 鬼quỷ 畜súc 諸chư 苦khổ 。 又hựu 善thiện 惡ác 生sanh 處xứ 凡phàm 有hữu 六lục 道đạo 焉yên 。
諸chư 服phục 其kỳ 道đạo 者giả 則tắc 剃thế 落lạc 髮phát 鬚tu 釋thích 累lũy/lụy/luy 辭từ 家gia 。 結kết 師sư 資tư 。 遵tuân 律luật 度độ 。 相tương/tướng 與dữ 和hòa 居cư 。 治trị 心tâm 修tu 淨tịnh 行hạnh 。 乞khất 以dĩ 自tự 給cấp 。 謂vị 之chi 沙Sa 門Môn 。 或hoặc 曰viết 桑tang 門môn 亦diệc 聲thanh 相tương 近cận 也dã 。 其kỳ 根căn 業nghiệp 各các 差sai 。 謂vị 之chi 三tam 乘thừa 。 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 及cập 以dĩ 大Đại 乘Thừa 。 取thủ 其kỳ 可khả 乘thừa 運vận 以dĩ 至chí 道đạo 為vi 名danh 也dã 。 上thượng 根căn 者giả 以dĩ 修tu 六Lục 度Độ 進tiến 萬vạn 行hạnh 。 整chỉnh 度độ 億ức 流lưu 彌di 歷lịch 長trường 遠viễn 。 登đăng 覺giác 境cảnh 而nhi 號hiệu 為vi 佛Phật 也dã 。 本bổn 號hiệu 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 此thử 譯dịch 能năng 仁nhân 。 謂vị 德đức 充sung 道đạo 備bị 戡# 濟tế 萬vạn 物vật 也dã 。 降giáng/hàng 於ư 天Thiên 竺Trúc 迦Ca 維Duy 羅La 衛Vệ 國quốc 王vương 之chi 子tử 。 於ư 四tứ 月nguyệt 八bát 日nhật 。 從tùng 母mẫu 右hữu 脇hiếp 而nhi 出xuất 。 姿tư 相tương/tướng 超siêu 異dị 。 三tam 十thập 二nhị 種chủng 。 天thiên 降giáng 嘉gia 瑞thụy 亦diệc 三tam 十thập 二nhị 而nhi 應ưng 之chi 。 以dĩ 二nhị 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 而nhi 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 云vân 滅diệt 度độ 或hoặc 言ngôn 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 明minh 無vô 遷thiên 謝tạ 及cập 苦khổ 累lũy/lụy/luy 也dã 。 又hựu 云vân 諸chư 佛Phật 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 真chân 實thật 。 謂vị 至chí 極cực 之chi 體thể 妙diệu 絕tuyệt 拘câu 累lũy/lụy/luy 。 不bất 得đắc 以dĩ 方phương 處xứ 期kỳ 。 不bất 可khả 以dĩ 形hình 量lượng 限hạn 。 有hữu 感cảm 斯tư 應ưng 體thể 常thường 湛trạm 然nhiên 。 二nhị 者giả 權quyền 應ưng 。 謂vị 和hòa 光quang 六lục 道đạo 同đồng 塵trần 萬vạn 類loại 。 生sanh 滅diệt 隨tùy 時thời 脩tu 短đoản 應ưng 物vật 。 形hình 由do 感cảm 生sanh 體thể 非phi 實thật 有hữu 。 權quyền 形hình 雖tuy 謝tạ 真chân 體thể 不bất 遷thiên 。 但đãn 時thời 無vô 妙diệu 感cảm 故cố 莫mạc 得đắc 常thường 見kiến 耳nhĩ 。 斯tư 則tắc 明minh 佛Phật 生sanh 非phi 實thật 生sanh 。 滅diệt 非phi 實thật 滅diệt 也dã 。
佛Phật 既ký 謝tạ 往vãng 。 香hương 木mộc 焚phần 屍thi 。 靈linh 骨cốt 分phần/phân 碎toái 大đại 小tiểu 如như 粒lạp 。 擊kích 之chi 不bất 壞hoại 焚phần 之chi 不bất 焦tiêu 。 而nhi 有hữu 光quang 明minh 神thần 驗nghiệm 。 謂vị 之chi 舍xá 利lợi 。 弟đệ 子tử 收thu 奉phụng 竭kiệt 香hương 華hoa 致trí 敬kính 。 慕mộ 建kiến 宮cung 宇vũ 謂vị 之chi 為vi 塔tháp 。 猶do 宗tông 廟miếu 也dã 。 故cố 時thời 稱xưng 為vi 塔tháp 廟miếu 者giả 是thị 矣hĩ 。 於ư 後hậu 百bách 年niên 有hữu 王vương 阿a 育dục 者giả 。 以dĩ 神thần 力lực 分phân 佛Phật 舍xá 利lợi 。 役dịch 諸chư 鬼quỷ 神thần 造tạo 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 塔tháp 。 布bố 於ư 世thế 界giới 。 皆giai 同đồng 日nhật 而nhi 就tựu 。 今kim 雒# 陽dương 。 彭# 城thành 。 姑cô 臧tang 。 臨lâm 淄# 皆giai 有hữu 育dục 王vương 寺tự 。 蓋cái 承thừa 其kỳ 遺di 迹tích 焉yên 。 而nhi 影ảnh 迹tích 爪trảo 齒xỉ 留lưu 於ư 天Thiên 竺Trúc 。 中trung 途đồ 往vãng 來lai 者giả 咸hàm 言ngôn 見kiến 之chi 。
初sơ 說thuyết 教giáo 法pháp 後hậu 皆giai 著trước 錄lục 。 綜tống 覈# 深thâm 致trí 。 無vô 所sở 漏lậu 失thất 。 故cố 三tam 藏tạng 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 如như 九cửu 流lưu 之chi 異dị 統thống 。 其kỳ 大đại 歸quy 終chung 以dĩ 三tam 乘thừa 為vi 本bổn 。 後hậu 有hữu 羅La 漢Hán 菩Bồ 薩Tát 相tương 繼kế 著trước 論luận 。 贊tán 明minh 經kinh 義nghĩa 以dĩ 破phá 外ngoại 道đạo 。 皆giai 傍bàng 諸chư 藏tạng 部bộ 大đại 義nghĩa 。 假giả 立lập 外ngoại 問vấn 而nhi 以dĩ 內nội 法pháp 釋thích 之chi 。 傳truyền 於ư 中trung 國quốc 漸tiệm 流lưu 廣quảng 矣hĩ 。 漢hán 初sơ 沙Sa 門Môn 皆giai 衣y 赤xích 布bố 。 後hậu 乃nãi 易dị 以dĩ 雜tạp 色sắc 。
太thái 祖tổ 生sanh 知tri 信tín 佛Phật 。 初sơ 平bình 中trung 山sơn 經kinh 群quần 國quốc 。 見kiến 沙Sa 門Môn 皆giai 致trí 敬kính 。 禁cấm 軍quân 旅lữ 無vô 有hữu 所sở 犯phạm 。 天thiên 興hưng 元nguyên 年niên 詔chiếu 曰viết 。 佛Phật 法Pháp 之chi 興hưng 其kỳ 來lai 遠viễn 矣hĩ 。 濟tế 益ích 之chi 功công 冥minh 及cập 存tồn 沒một 。 神thần 蹤tung 遺di 法pháp 信tín 可khả 依y 憑bằng 。 其kỳ 敕sắc 有hữu 司ty 於ư 京kinh 城thành 建kiến 飾sức 容dung 範phạm 修tu 整chỉnh 宮cung 舍xá 。 令linh 信tín 向hướng 之chi 徒đồ 有hữu 所sở 居cư 止chỉ 。 太thái 宗tông 踐tiễn 位vị 。 京kinh 邑ấp 四tứ 方phương 建kiến 立lập 圖đồ 像tượng 。 仍nhưng 令linh 沙Sa 門Môn 敷phu 導đạo 民dân 俗tục 。 皇hoàng 始thỉ 中trung 趙triệu 郡quận 沙Sa 門Môn 法Pháp 果quả 。 戒giới 行hạnh 精tinh 至chí 開khai 演diễn 法pháp 籍tịch 。 詔chiếu 徵trưng 以dĩ 為vi 僧Tăng 統thống 。 言ngôn 多đa 允duẫn 愜# 。 前tiền 後hậu 授thọ 以dĩ 輔phụ 國quốc 宜nghi 城thành 子tử 。 忠trung 信tín 侯hầu 安an 城thành 公công 之chi 號hiệu 。 皆giai 固cố 辭từ 。 太thái 宗tông 嘗thường 幸hạnh 其kỳ 居cư 。 以dĩ 門môn 巷hạng 狹hiệp 小tiểu 不bất 容dung 輿dư 輦liễn 更cánh 廣quảng 大đại 之chi 。 年niên 八bát 十thập 餘dư 卒thốt 。 帝đế 三tam 臨lâm 其kỳ 喪táng 。 追truy 贈tặng 老lão 壽thọ 將tướng 軍quân 趙triệu 胡hồ 靈linh 公công 云vân 。
論luận 曰viết 。 唐đường 太thái 宗tông 世thế 既ký 修tu 晉tấn 書thư 。
復phục 有hữu 勸khuyến 修tu 南nam 北bắc 七thất 朝triêu 史sử 者giả 。 太thái 宗tông 以dĩ 元nguyên 魏ngụy 書thư 甚thậm 詳tường 故cố 特đặc 不bất 許hứa 。 以dĩ 今kim 攷# 之chi 信tín 然nhiên 也dã 。 凡phàm 佛Phật 老lão 典điển 教giáo 於ư 儒nho 者giả 尤vưu 為vi 外ngoại 學học 。 或hoặc 欲dục 兼kiêm 之chi 。 自tự 非phi 夙túc 薰huân 成thành 熟thục 願nguyện 力lực 再tái 來lai 莫mạc 能năng 窺khuy 其kỳ 彷phảng 彿phất 。 況huống 通thông 其kỳ 旨chỉ 歸quy 而nhi 祖tổ 述thuật 源nguyên 流lưu 者giả 乎hồ 。 異dị 哉tai 魏ngụy 書thư 佛Phật 老lão 志chí 不bất 介giới 馬mã 而nhi 馳trì 遷thiên 固cố 之chi 間gian 。 御ngự 靡mĩ 旌tinh 以dĩ 摩ma 荀# 楊dương 之chi 壘lũy 。 步bộ 驟sậu 雍ung 容dung 有hữu 足túc 觀quán 者giả 。 然nhiên 則tắc 魏ngụy 收thu 兼kiêm 三tam 聖thánh 人nhân 難nạn/nan 兼kiêm 之chi 學học 。 平bình 四tứ 作tác 者giả 不bất 平bình 之chi 心tâm 。 厥quyết 書thư 獨độc 見kiến 信tín 於ư 後hậu 世thế 。 顧cố 不bất 美mỹ 哉tai 。
時thời 魏ngụy 光quang 祿lộc 卿khanh 崔thôi 浩hạo 被bị 讒sàm 。 太thái 武võ 命mạng 浩hạo 以dĩ 公công 歸quy 第đệ 。 因nhân 修tu 服phục 食thực 養dưỡng 性tánh 之chi 術thuật 。 初sơ 嵩tung 山sơn 道Đạo 士sĩ 冦# 謙khiêm 之chi 修tu 張trương 道đạo 陵lăng 術thuật 。 自tự 言ngôn 嘗thường 遇ngộ 老lão 子tử 降giáng/hàng 命mạng 。 謙khiêm 之chi 繼kế 道đạo 陵lăng 為vi 天thiên 師sư 。 授thọ 以dĩ 辟tịch 糓cốc 輕khinh 身thân 之chi 術thuật 及cập 科khoa 戒giới 二nhị 十thập 卷quyển 使sử 之chi 清thanh 整chỉnh 道Đạo 教giáo 。 又hựu 遇ngộ 神thần 人nhân 李# 譜# 文văn 。 云vân 老lão 子tử 之chi 玄huyền 孫tôn 也dã 。 授thọ 以dĩ 圖đồ 籙# 直trực 經kinh 六lục 十thập 餘dư 卷quyển 并tinh 出xuất 天thiên 宮cung 靜tĩnh 輪luân 之chi 法pháp 。 謙khiêm 之chi 奉phụng 其kỳ 書thư 獻hiến 于vu 太thái 武võ 。 朝triêu 野dã 多đa 未vị 之chi 信tín 。 崔thôi 浩hạo 獨độc 師sư 事sự 之chi 從tùng 受thọ 其kỳ 術thuật 。 且thả 上thượng 書thư 贊tán 明minh 其kỳ 事sự 。 太thái 武võ 忻hãn 然nhiên 。 使sử 謁yết 者giả 奉phụng 玉ngọc 帛bạch 牲# 牢lao 祭tế 嵩tung 嶽nhạc 迎nghênh 致trí 。 謙khiêm 之chi 起khởi 天thiên 師sư 道Đạo 場Tràng 於ư 平bình 城thành 之chi 南nam 重trọng/trùng 臺đài 。 五ngũ 級cấp 道đạo 徒đồ 由do 此thử 而nhi 盛thịnh 。
本bổn 朝triêu 司ty 馬mã 文văn 正chánh 公công 曰viết 。 老lão 莊trang 之chi 書thư 大đại 旨chỉ 欲dục 同đồng 生sanh 死tử 輕khinh 去khứ 就tựu 。 而nhi 為vi 神thần 仙tiên 者giả 。 服phục 餌nhị 修tu 鍊luyện 以dĩ 求cầu 輕khinh 舉cử 。 鍊luyện 草thảo 石thạch 為vi 金kim 銀ngân 。 其kỳ 為vi 術thuật 正chánh 相tương/tướng 戾lệ 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 劉lưu 歆# 七thất 略lược 敘tự 道đạo 家gia 為vi 諸chư 子tử 。 神thần 仙tiên 為vi 方phương 技kỹ 。 其kỳ 後hậu 有hữu 符phù 水thủy 禁cấm 咒chú 之chi 術thuật 。 至chí 謙khiêm 之chi 遂toại 。 合hợp 而nhi 為vi 一nhất 。 至chí 今kim 循tuần 之chi 。 其kỳ 訛ngoa 甚thậm 矣hĩ 。 崔thôi 浩hạo 不bất 喜hỷ 佛Phật 老lão 之chi 書thư 。 而nhi 信tín 謙khiêm 之chi 之chi 言ngôn 。 其kỳ 故cố 何hà 哉tai 。 昔tích 臧tang 文văn 仲trọng 祀tự 爰viên 居cư 。 孔khổng 子tử 以dĩ 為vi 不bất 智trí 。 如như 謙khiêm 之chi 者giả 。 其kỳ 為vi 爰viên 居cư 亦diệc 大đại 矣hĩ 。 詩thi 三tam 百bách 。 一nhất 言ngôn 以dĩ 蔽tế 之chi 。 曰viết 思tư 無vô 邪tà 。 君quân 子tử 之chi 於ư 擇trạch 術thuật 可khả 不bất 謹cẩn 哉tai 。
禪thiền 師sư 玄huyền 高cao 居cư 麥mạch 籍tịch 山sơn 。 與dữ 沙Sa 門Môn 曇đàm 弘hoằng 友hữu 善thiện 。 聞văn 曇đàm 無vô 毗tỳ 自tự 北bắc 山sơn 至chí 凉# 妙diệu 禪thiền 觀quán 。 高cao 往vãng 親thân 之chi 。 旬tuần 日nhật 即tức 悟ngộ 。 無vô 毗tỳ 歎thán 異dị 以dĩ 為vi 勝thắng 己kỷ 。 及cập 無vô 毗tỳ 西tây 歸quy 。 有hữu 妖yêu 比Bỉ 丘Khâu 嫉tật 高cao 。 譖trấm 於ư 河hà 南nam 王vương 世thế 子tử 曼mạn 曰viết 。 高cao 今kim 聚tụ 徒đồ 。 將tương 為vi 國quốc 害hại 。 曼mạn 信tín 之chi 欲dục 殺sát 高cao 。 其kỳ 父phụ 不bất 許hứa 。 遂toại 擯bấn 於ư 河hà 北bắc 。 居cư 林lâm 陽dương 堂đường 山sơn 。 山sơn 盖# 地địa 仙tiên 所sở 宅trạch 。 夜dạ 有hữu 鍾chung 磬khánh 聲thanh 。 高cao 門môn 弟đệ 子tử 百bách 餘dư 輩bối 。 拔bạt 萃tụy 者giả 玄huyền 紹thiệu 有hữu 神thần 力lực 。 嘗thường 指chỉ 地địa 出xuất 水thủy 以dĩ 給cấp 眾chúng 。 如như 紹thiệu 者giả 又hựu 十thập 有hữu 一nhất 人nhân 。 河hà 南nam 王vương 迎nghênh 曇đàm 弘hoằng 。 至chí 問vấn 王vương 何hà 以dĩ 擯bấn 高cao 。 其kỳ 人nhân 希hy 世thế 之chi 瑞thụy 也dã 。 王vương 厚hậu 禮lễ 迎nghênh 之chi 。 高cao 欲dục 赴phó 命mạng 。 山sơn 中trung 草thảo 木mộc 為vi 摧tồi 偃yển 。 亂loạn 石thạch 塞tắc 路lộ 。 高cao 曰viết 。 吾ngô 志chí 弘hoằng 道đạo 。 自tự 滯trệ 巖nham 竇đậu 無vô 益ích 也dã 。 路lộ 乃nãi 可khả 行hành 。 王vương 郊giao 迎nghênh 之chi 。 禮lễ 以dĩ 為vi 師sư 。 後hậu 游du 涼lương 土thổ/độ 。 沮trở 渠cừ 蒙mông 遜tốn 禮lễ 遇ngộ 尤vưu 勤cần 。 弟đệ 子tử 僧Tăng 印ấn 自tự 謂vị 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 高cao 假giả 以dĩ 神thần 力lực 。 使sử 於ư 定định 中trung 見kiến 。 十Thập 力Lực 無vô 盡tận 世thế 界giới 。 及cập 聞văn 諸chư 佛Phật 。 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 各các 各các 不bất 同đồng 。 即tức 於ư 一nhất 夏hạ 尋tầm 其kỳ 所sở 見kiến 不bất 盡tận 。 方phương 生sanh 愧quý 懼cụ 。 明minh 年niên 魏ngụy 使sử 請thỉnh 高cao 入nhập 于vu 平bình 城thành 。 託thác 跋bạt 燾# 在tại 位vị 益ích 加gia 誠thành 敬kính 。 令linh 太thái 子tử 晃hoảng 師sư 事sự 之chi 。
隆Long 興Hưng 佛Phật 教Giáo 編Biên 年Niên 通Thông 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ