Lăng Nghiêm Kinh Ức Thuyết –

楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 臆Ức 說Thuyết

明Minh 圓Viên 澄Trừng 註Chú

臆ức 說thuyết 者giả 為vi 何hà 謂vị 也dã 。 予# 慚tàm 膚phu 學học 短đoản 於ư 見kiến 聞văn 。 欲dục 見kiến 大Đại 乘Thừa 。 伸thân 此thử 管quản 見kiến 。 實thật 乃nãi 胷# 臆ức 之chi 談đàm 。 甚thậm 非phi 通thông 方phương 之chi 論luận 也dã 。 私tư 謂vị 。 法pháp 旨chỉ 淵uyên 深thâm 。 小tiểu 智trí 豈khởi 能năng 彷phảng 彿phất 。 佛Phật 心tâm 叵phả 測trắc 。 三tam 乘thừa 尚thượng 乃nãi 依y 稀# 。 然nhiên 則tắc 不bất 妨phương 當đương 其kỳ 所sở 知tri 而nhi 互hỗ 呈trình 象tượng 體thể 。 隨tùy 方phương 意ý 語ngữ 而nhi 各các 說thuyết 身thân 因nhân 。 蓋cái 由do 如Như 來Lai 藏tạng 海hải 。 大đại 小tiểu 隨tùy 望vọng 。 而nhi 飲ẩm 之chi 者giả 。 海hải 水thủy 不bất 為vi 深thâm 淺thiển 。 智trí 慧tuệ 日nhật 輪luân 。 東đông 西tây 各các 見kiến 。 而nhi 觀quán 之chi 者giả 。 日nhật 影ảnh 何hà 有hữu 自tự 他tha 。 所sở 以dĩ 三tam 乘thừa 同đồng 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 而nhi 大đại 小tiểu 各các 證chứng 聖thánh 乘thừa 。 十thập 界giới 共cộng 秉bỉnh 一nhất 音âm 。 而nhi 聖thánh 凡phàm 並tịnh 成thành 利lợi 益ích 。 實thật 乃nãi 得đắc 之chi 於ư 心tâm 。 豈khởi 關quan 文văn 字tự 。 失thất 亦diệc 在tại 我ngã 。 未vị 必tất 由do 人nhân 。 如như 能năng 因nhân 指chỉ 見kiến 月nguyệt 。 見kiến 月nguyệt 則tắc 了liễu 知tri 月nguyệt 不bất 在tại 指chỉ 。 聞văn 聲thanh 悟ngộ 道đạo 。 悟ngộ 道đạo 則tắc 便tiện 解giải 道Đạo 本bổn 非phi 聲thanh 。 迷mê 己kỷ 逐trục 物vật 。 開khai 口khẩu 成thành 非phi 。 轉chuyển 物vật 皈quy 己kỷ 。 拈niêm 來lai 盡tận 是thị 。 予# 於ư 讀đọc 經kinh 之chi 際tế 。 默mặc 有hữu 所sở 知tri 。 於ư 義nghĩa 不bất 足túc 。 敢cảm 折chiết 片phiến 言ngôn 。 字tự 有hữu 誵# 訛ngoa 。 少thiểu 伸thân 己kỷ 意ý 。 隨tùy 解giải 隨tùy 錄lục 。 緝tập 以dĩ 成thành 帙# 。 藏tạng 諸chư 私tư 室thất 。 未vị 敢cảm 呈trình 人nhân 。 邇nhĩ 來lai 東đông 塔tháp 坐tọa 夏hạ 。 持trì 論luận 思tư 益ích 。 而nhi 諸chư 師sư 等đẳng 。 偶ngẫu 見kiến 私tư 本bổn 。 發phát 心tâm 願nguyện 刻khắc 。 止chỉ 之chi 不bất 可khả 。 自tự 魄phách 自tự 揚dương 。 倘thảng 亦diệc 中trung 理lý 。 將tương 此thử 用dụng 報báo 佛Phật 恩ân 。 杜đỗ 撰soạn 非phi 通thông 智trí 識thức 施thí 我ngã 懺sám 悔hối 。

時thời

大đại 明minh 萬vạn 曆lịch 四tứ 十thập 四tứ 年niên 歲tuế 在tại 丙bính 辰thần 中trung 秋thu 嗣tự

曹tào 洞đỗng 正chánh 宗tông 第đệ 三tam 十thập 二nhị 。 代đại 古cổ 越việt 雲vân 門môn 顯hiển 聖thánh 寺tự 後hậu 學học 沙Sa 門Môn 。 湛trạm 然nhiên 圓viên 澄trừng 註chú 并tinh 序tự 。

大đại 佛Phật 頂đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 臆ức 說thuyết

明minh 會hội 稽khể 顯hiển 聖thánh 寺tự 後hậu 學học 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 圓viên 澄trừng 註chú

客khách 有hữu 問vấn 楞lăng 嚴nghiêm 經kinh 題đề 者giả 。 曰viết 有hữu 以dĩ 空không 假giả 中trung 釋thích 一nhất 大đại 字tự 。 有hữu 以dĩ 體thể 相tướng 用dụng 釋thích 大đại 佛Phật 頂đảnh 。 二nhị 者giả 以dĩ 何hà 為vi 是thị 。

答đáp 曰viết 。

體thể 相tướng 用dụng 總tổng 釋thích 一nhất 大đại 字tự 耳nhĩ 。 蓋cái 體thể 大đại 相tương/tướng 大đại 用dụng 大đại 。 體thể 即tức 空không 義nghĩa 。 以dĩ 真chân 體thể 無vô 形hình 。 求cầu 其kỳ 狀trạng 貌mạo 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 相tương/tướng 即tức 假giả 義nghĩa 。 從tùng 體thể 顯hiển 現hiện 。 儼nghiễm 然nhiên 可khả 即tức 故cố 。 用dụng 即tức 中trung 道đạo 義nghĩa 。 合hợp 前tiền 體thể 相tướng 。 而nhi 成thành 妙diệu 用dụng 故cố 。 體thể 空không 無vô 盡tận 。 求cầu 其kỳ 邊biên 表biểu 不bất 能năng 得đắc 。 故cố 稱xưng 體thể 大đại 。 妙diệu 相tướng 難nan 思tư 。 諦đế 觀quán 不bất 能năng 見kiến 頂đảnh 。 故cố 稱xưng 相tương/tướng 大đại 。 用dụng 莫mạc 能năng 測trắc 。 魔ma 外ngoại 莫mạc 窺khuy 分phân 齊tề 。 故cố 稱xưng 用dụng 大đại 。 三tam 者giả 共cộng 名danh 大đại 者giả 。 以dĩ 功công 齊tề 故cố 也dã 。 三tam 不bất 自tự 三tam 而nhi 常thường 一nhất 。 一nhất 不bất 自tự 一nhất 而nhi 常thường 三tam 。 舉cử 一nhất 即tức 三tam 。 言ngôn 三tam 合hợp 一nhất 。 三tam 一nhất 縱tung 橫hoành 。 咸hàm 得đắc 言ngôn 大đại 。 故cố 曰viết 有hữu 一nhất 無vô 二nhị 故cố 不bất 中trung 。 不bất 中trung 故cố 不bất 圓viên 。 有hữu 二nhị 無vô 一nhất 故cố 不bất 中trung 。 不bất 中trung 故cố 不bất 圓viên 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 牽khiên 連liên 自tự 在tại 。 縱tung 橫hoành 無vô 礙ngại 。 無vô 礙ngại 故cố 名danh 圓viên 。 圓viên 故cố 名danh 大đại 。 佛Phật 即tức 是thị 人nhân 。 頂đảnh 即tức 是thị 喻dụ 。 謂vị 如như 是thị 三tam 法Pháp 。 佛Phật 所sở 崇sùng 仰ngưỡng 。 喻dụ 之chi 如như 頂đảnh 。 若nhược 以dĩ 三tam 字tự 配phối 之chi 。 義nghĩa 不bất 相tương 貫quán 。 恐khủng 非phi 佛Phật 意ý 。 故cố 不bất 之chi 取thủ 。 而nhi 復phục 應ưng 知tri 。 此thử 之chi 三tam 法pháp 皆giai 自tự 心tâm 之chi 影ảnh 像tượng 。 若nhược 見kiến 自tự 心tâm 。 則tắc 三tam 一nhất 皆giai 同đồng 幻huyễn 妄vọng 也dã 。 曰viết 如như 是thị 三tam 法Pháp 。 諸chư 佛Phật 所sở 證chứng 。 喻dụ 之chi 如như 頂đảnh 。 前tiền 所sở 論luận 明minh 。 何hà 以dĩ 斥xích 為vi 幻huyễn 妄vọng 。 前tiền 後hậu 顛điên 錯thác 。 實thật 所sở 不bất 喻dụ 。 曰viết 汝nhữ 知tri 之chi 乎hồ 。 二Nhị 乘Thừa 修tu 空không 。 凡phàm 夫phu 修tu 假giả 。 大Đại 乘Thừa 修tu 中trung 。 皆giai 名danh 道Đạo 心tâm 不phủ 。 曰viết 然nhiên 如như 阿A 難Nan 見kiến 相tương/tướng 發phát 心tâm 。 從tùng 佛Phật 剃thế 落lạc 。 其kỳ 所sở 發phát 之chi 心tâm 。 寧ninh 非phi 道Đạo 心tâm 耶da 。 曰viết 實thật 為vi 道Đạo 心tâm 。 如như 此thử 則tắc 何hà 以dĩ 世Thế 尊Tôn 斥xích 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 知tri 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 此thử 想tưởng 不bất 真chân 。 故cố 有hữu 輪luân 轉chuyển 。 所sở 言ngôn 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 豈khởi 非phi 指chỉ 彼bỉ 所sở 發phát 之chi 道Đạo 心tâm 耶da 。 曰viết 然nhiên 如Như 來Lai 即tức 彼bỉ 因nhân 見kiến 發phát 起khởi 的đích 道Đạo 心tâm 。 內nội 外ngoại 中trung 間gian 。 七thất 處xứ 徵trưng 斥xích 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 見kiến 既ký 如như 是thị 。 聞văn 聽thính 覺giác 知tri 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 二Nhị 乘Thừa 修tu 空không 。 出xuất 假giả 既ký 已dĩ 被bị 斥xích 。 空không 例lệ 假giả 中trung 。 未vị 有hữu 不bất 然nhiên 。 徵trưng 逐trục 既ký 不bất 可khả 得đắc 。 豈khởi 不bất 同đồng 於ư 幻huyễn 妄vọng 。 所sở 以dĩ 諸chư 佛Phật 證chứng 此thử 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 妙diệu 用dụng 縱tung 橫hoành 。 學học 人nhân 妄vọng 認nhận 有hữu 得đắc 。 而nhi 終chung 身thân 莫mạc 契khế 。 故cố 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 認nhận 一nhất 切thiết 我ngã 。 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 有hữu 證chứng 有hữu 悟ngộ 。 名danh 成thành 就tựu 故cố 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。 其kỳ 家gia 財tài 寶bảo 。 終chung 不bất 成thành 就tựu 。 故cố 知tri 惟duy 三tam 與dữ 一nhất 。 皆giai 自tự 心tâm 影ảnh 像tượng 。 若nhược 證chứng 自tự 心tâm 。 則tắc 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 同đồng 於ư 幻huyễn 妄vọng 。 曰viết 若nhược 然nhiên 者giả 佛Phật 何hà 以dĩ 不bất 直trực 指chỉ 自tự 心tâm 。 廣quảng 說thuyết 如như 是thị 名danh 相tướng 。 使sử 後hậu 人nhân 迷mê 悶muộn 莫mạc 入nhập 。 豈khởi 佛Phật 心tâm 耶da 。 蓋cái 為vi 佛Phật 不bất 對đối 佛Phật 說thuyết 對đối 凡phàm 夫phu 說thuyết 。 若nhược 對đối 佛Phật 時thời 。 則tắc 口khẩu 掛quải 壁bích 上thượng 。 凡phàm 夫phu 在tại 迷mê 。 欲dục 使sử 其kỳ 悟ngộ 。 所sở 以dĩ 開khai 示thị 。 冀ký 彼bỉ 悟ngộ 入nhập 也dã 。 譬thí 如như 傍bàng 人nhân 指chỉ 彼bỉ 人nhân 云vân 。 面diện 有hữu 油du 墨mặc 。 目mục 有hữu 翳ế 眚sảnh 。 以dĩ 及cập 龍long 顏nhan 鳳phượng 準chuẩn 虎hổ 頭đầu 燕yên 頷hạm 。 乃nãi 至chí 若nhược 貴quý 若nhược 賤tiện 。 非phi 對đối 自tự 說thuyết 。 亦diệc 非phi 虗hư 妄vọng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 人nhân 如như 言ngôn 領lãnh 受thọ 。 則tắc 未vị 有hữu 不bất 是thị 。 若nhược 欲dục 反phản 目mục 求cầu 見kiến 。 則tắc 終chung 身thân 莫mạc 能năng 覩đổ 。 向hướng 外ngoại 尋tầm 覓mịch 。 則tắc 窮cùng 劫kiếp 莫mạc 能năng 得đắc 。 佛Phật 之chi 說thuyết 法Pháp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 冥minh 心tâm 密mật 契khế 可khả 也dã 。 如như 或hoặc 形hình 於ư 動động 念niệm 。 早tảo 自tự 差sai 了liễu 。 何hà 況huống 更cánh 要yếu 向hướng 名danh 相tướng 中trung 。 覓mịch 箇cá 安an 心tâm 。 我ngã 恐khủng 終chung 身thân 莫mạc 得đắc 。 故cố 云vân 幻huyễn 妄vọng 耳nhĩ 。 曰viết 三tam 德đức 三tam 大đại 義nghĩa 實thật 圓viên 足túc 。 而nhi 復phục 斥xích 同đồng 幻huyễn 妄vọng 。 於ư 理lý 頗phả 似tự 。 事sự 恐khủng 不bất 然nhiên 。 何hà 也dã 。 佛Phật 稱xưng 密mật 因nhân 。 經kinh 目mục 了liễu 義nghĩa 。 而nhi 菩Bồ 薩Tát 名danh 為vi 萬vạn 行hạnh 。 豈khởi 不bất 指chỉ 此thử 三tam 法pháp 而nhi 別biệt 有hữu 他tha 哉tai 。 若nhược 言ngôn 即tức 是thị 。 何hà 云vân 修tu 證chứng 。 夫phu 修tu 證chứng 者giả 。 豈khởi 證chứng 幻huyễn 妄vọng 耶da 。

答đáp 曰viết 。

正chánh 指chỉ 三tam 法pháp 。 諸chư 佛Phật 證chứng 其kỳ 不bất 可khả 得đắc 而nhi 得đắc 故cố 。 妙diệu 用dụng 自tự 在tại 。 凡phàm 夫phu 不bất 知tri 故cố 輪luân 迴hồi 無vô 始thỉ 。 三tam 乘thừa 各các 執chấp 一nhất 偏thiên 。 不bất 成thành 增tăng 進tiến 。 是thị 三tam 者giả 優ưu 劣liệt 。 可khả 以dĩ 比tỉ 而nhi 知tri 之chi 矣hĩ 。 蓋cái 緣duyên 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 不bất 出xuất 此thử 三tam 。 而nhi 三tam 法pháp 本bổn 自tự 心tâm 之chi 影ảnh 像tượng 。 若nhược 證chứng 自tự 心tâm 。 則tắc 名danh 色sắc 俱câu 消tiêu 。 如như 前tiền 油du 墨mặc 之chi 喻dụ 。 可khả 證chứng 不bất 可khả 得đắc 。 可khả 知tri 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 有hữu 而nhi 有hữu 。 非phi 無vô 而nhi 無vô 。 故cố 法pháp 華hoa 曰viết 。 我ngã 所sở 得đắc 智trí 慧tuệ 。 微vi 妙diệu 最tối 第đệ 一nhất 。 所sở 以dĩ 凡phàm 夫phu 背bối/bội 善thiện 向hướng 惡ác 。 深thâm 為vi 輪luân 轉chuyển 根căn 本bổn 。 三tam 乘thừa 厭yếm 惡ác 忻hãn 善thiện 。 復phục 是thị 偏thiên 見kiến 之chi 源nguyên 。 若nhược 說thuyết 貪tham 瞋sân 癡si 是thị 。 則tắc 凡phàm 夫phu 成thành 於ư 撥bát 無vô 。 若nhược 說thuyết 貪tham 瞋sân 癡si 不bất 是thị 。 則tắc 三tam 乘thừa 專chuyên 就tựu 偏thiên 見kiến 。 故cố 於ư 難nan 思tư 之chi 法pháp 。 密mật 而nhi 闡xiển 之chi 。 何hà 為vi 密mật 闡xiển 。 如như 阿A 難Nan 悞ngộ 墮đọa 婬dâm 室thất 。 歸quy 來lai 佛Phật 所sở 。 啟khải 請thỉnh 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 而nhi 繼kế 曰viết 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 阿A 難Nan 明minh 知tri 三tam 法pháp 依y 乎hồ 一nhất 心tâm 。 一nhất 心tâm 若nhược 悟ngộ 。 則tắc 三tam 法pháp 自tự 顯hiển 。 豈khởi 不bất 云vân 似tự 悟ngộ 而nhi 迷mê 也dã 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 亦diệc 所sở 謂vị 勾# 賊tặc 破phá 家gia 看khán 孔khổng 著trước 楔tiết 。 且thả 不bất 徵trưng 其kỳ 墮đọa 婬dâm 之chi 謬mậu 。 亦diệc 不bất 與dữ 說thuyết 。 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 但đãn 問vấn 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 蓋cái 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 不bất 了liễu 自tự 心tâm 。 妄vọng 生sanh 忻hãn 厭yếm 。 以dĩ 墮đọa 婬dâm 為vi 過quá 。 發phát 心tâm 是thị 德đức 。 過quá 德đức 雖tuy 二nhị 。 無vô 性tánh 是thị 同đồng 。 一nhất 境cảnh 無vô 差sai 。 忻hãn 厭yếm 成thành 病bệnh 。 世Thế 尊Tôn 將tương 彼bỉ 自tự 視thị 之chi 道Đạo 心tâm 。 徵trưng 之chi 七thất 番phiên 。 方phương 知tri 無vô 有hữu 。 若nhược 汝nhữ 道Đạo 心tâm 既ký 無vô 處xứ 所sở 。 墮đọa 婬dâm 之chi 心tâm 又hựu 安an 在tại 哉tai 。 利lợi 根căn 上thượng 智trí 。 即tức 可khả 知tri 歸quy 。 如như 淨tịnh 名danh 云vân 。 心tâm 不bất 在tại 內nội 。 亦diệc 不bất 在tại 外ngoại 。 不bất 在tại 中trung 間gian 。 如như 其kỳ 心tâm 然nhiên 。 罪tội 性tánh 亦diệc 然nhiên 。 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 豁hoát 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 阿A 難Nan 雖tuy 不bất 即tức 領lãnh 。 亦diệc 識thức 自tự 心tâm 。 憫mẫn 及cập 將tương 來lai 。 復phục 興hưng 後hậu 問vấn 。 如như 是thị 開khai 示thị 。 豈khởi 不bất 謂vị 之chi 密mật 闡xiển 嘉gia 猷# 。 諸chư 佛Phật 修tu 證chứng 。 比Bỉ 丘Khâu 當đương 學học 。 諸chư 經kinh 詮thuyên 此thử 為vi 了liễu 義nghĩa 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 之chi 為vi 萬vạn 行hạnh 。 夫phu 森sâm 羅la 萬vạn 象tượng 。 至chí 空không 為vi 極cực 。 百bách 川xuyên 眾chúng 流lưu 。 至chí 海hải 為vi 極cực 。 一nhất 切thiết 萬vạn 法pháp 。 至chí 心tâm 為vi 極cực 。 心tâm 也dã 者giả 。 總tổng 持trì 之chi 大đại 本bổn 。 眾chúng 義nghĩa 之chi 妙diệu 門môn 。 此thử 經Kinh 直trực 示thị 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 若nhược 悟ngộ 此thử 心tâm 。 則tắc 一nhất 切thiết 事sự 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 名danh 義nghĩa 如như 是thị 。 子tử 復phục 何hà 疑nghi 。

△# 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 (# 至chí )# 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。

一nhất 時thời 之chi 語ngữ 。 結kết 集tập 者giả 自tự 言ngôn 。 如như 是thị 之chi 法Pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 蓋cái 不bất 敢cảm 自tự 言ngôn 有hữu 法pháp 也dã 。 復phục 指chỉ 時thời 處xứ 。 憑bằng 據cứ 可khả 準chuẩn 。 非phi 謂vị 荒hoang 唐đường 。 茲tư 者giả 去khứ 古cổ 遠viễn 矣hĩ 。 說thuyết 法Pháp 者giả 曾tằng 不bất 祝chúc 香hương 。 談đàm 禪thiền 者giả 不bất 言ngôn 師sư 承thừa 。 憑bằng 據cứ 既ký 無vô 。 慧tuệ 命mạng 斯tư 絕tuyệt 。 出xuất 佛Phật 身thân 血huyết 。 無vô 甚thậm 於ư 此thử 。 若nhược 必tất 曰viết 不bất 假giả 師sư 承thừa 。 則tắc 迦Ca 葉Diếp 何hà 待đãi 彌Di 勒Lặc 。 達đạt 摩ma 何hà 用dụng 西tây 來lai 。 太thái 陽dương 何hà 憂ưu 絕tuyệt 嗣tự 。 風phong 穴huyệt 何hà 須tu 痛thống 哭khốc 。 下hạ 文văn 云vân 。 譬thí 如như 庶thứ 民dân 妄vọng 稱xưng 國quốc 王vương 自tự 取thủ 誅tru 戮lục 。 後hậu 來lai 者giả 可khả 為vi 良lương 鑑giám 矣hĩ 。 休hưu 夏hạ 自Tự 恣Tứ 者giả 。 佛Phật 制chế 比Bỉ 丘Khâu 四tứ 月nguyệt 十thập 五ngũ 。 為vi 禁cấm 足túc 之chi 晨thần 。 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 。 名danh 為vi 解giải 制chế 。 蓋cái 緣duyên 盛thịnh 夏hạ 道đạo 路lộ 往vãng 還hoàn 。 悞ngộ 傷thương 蟲trùng 蟻nghĩ 。 慈từ 悲bi 有hữu 缺khuyết 。 故cố 稱xưng 護hộ 足túc 。 然nhiên 則tắc 一nhất 夏hạ 所sở 得đắc 。 向hướng 佛Phật 咨tư 決quyết 。 或hoặc 有hữu 過quá 失thất 。 亦diệc 以dĩ 自tự 陳trần 。 羅La 漢Hán 而nhi 曰viết 初sơ 心tâm 者giả 。 蓋cái 謂vị 羅La 漢Hán 已dĩ 具cụ 神thần 足túc 。 尚thượng 須tu 禁cấm 護hộ 。 何hà 況huống 初sơ 心tâm 。 今kim 之chi 沙Sa 門Môn 。 不bất 思tư 佛Phật 制chế 。 閑nhàn 踏đạp 州châu 縣huyện 。 探thám 翫ngoạn 山sơn 水thủy 。 毋vô 論luận 冬đông 夏hạ 。 以dĩ 為vi 能năng 事sự 。 智trí 者giả 孰thục 不bất 痛thống 焉yên 。 菩Bồ 薩Tát 咨tư 決quyết 心tâm 疑nghi 者giả 。 下hạ 地địa 上thượng 惑hoặc 。 勢thế 不bất 能năng 齊tề 。 大Đại 士Sĩ 尚thượng 決quyết 心tâm 疑nghi 。 何hà 況huống 初sơ 心tâm 後hậu 學học 。 今kim 之chi 時thời 輩bối 。 一nhất 出xuất 家gia 來lai 。 便tiện 學học 自tự 在tại 。 知tri 識thức 不bất 見kiến 一nhất 人nhân 。 道Đạo 理lý 不bất 聞văn 一nhất 句cú 。 縱túng/tung 到đáo 知tri 識thức 面diện 前tiền 。 曾tằng 不bất 自tự 吐thổ 工công 夫phu 冀ký 彼bỉ 許hứa 箇cá 。 如như 是thị 少thiểu 加gia 徵trưng 詰cật 。 便tiện 覺giác 觸xúc 心tâm 畢tất 身thân 不bất 欲dục 再tái 面diện 。 較giảo 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 。 又hựu 何hà 如như 耶da 。

○# 時thời 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 為vì 其kỳ 父phụ 王vương 。 諱húy 日nhật 營doanh 齋trai 。 (# 至chí )# 嚴nghiêm 整chỉnh 威uy 儀nghi 。 肅túc 供cung 齋trai 法pháp 。

國quốc 王vương 延diên 佛Phật 。 言ngôn 必tất 赴phó 也dã 。 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 。 同đồng 時thời 飯phạn 僧Tăng 。 明minh 分phân 領lãnh 也dã 。 阿A 難Nan 先tiên 受thọ 別biệt 請thỉnh 。 不bất 與dữ 僧Tăng 次thứ 也dã 。 途đồ 中trung 獨độc 歸quy 。 明minh 其kỳ 無vô 供cung 也dã 。 國quốc 王vương 長trưởng 者giả 。 同đồng 時thời 飯phạn 僧Tăng 。 以dĩ 知tri 各các 有hữu 所sở 應ứng 。 惟duy 屠đồ 兒nhi 魁khôi 膾khoái 。 婬dâm 坊phường 酒tửu 肆tứ 。 既ký 無vô 道Đạo 心tâm 。 未vị 有hữu 所sở 請thỉnh 。 故cố 冀ký 彼bỉ 為vi 。 最tối 後hậu 檀đàn 越việt 。 所sở 以dĩ 悞ngộ 墮đọa 也dã 。 問vấn 曰viết 。 緡# 蠻# 黃hoàng 鳥điểu 尚thượng 知tri 所sở 止chỉ 。 豈khởi 有hữu 聖thánh 賢hiền 而nhi 不bất 知tri 所sở 擇trạch 悞ngộ 墮đọa 婬dâm 室thất 耶da 。 非phi 不bất 知tri 也dã 。 蓋cái 欲dục 圓viên 成thành 眾chúng 生sanh 無vô 量lượng 功công 德đức 故cố 。 行hành 平bình 等đẳng 慈từ 也dã 。 又hựu 聞văn 如Như 來Lai 。 訶ha 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 心tâm 不bất 均quân 平bình 。 度độ 諸chư 疑nghi 謗báng 。 故cố 次thứ 第đệ 耳nhĩ 。

○# 爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 因nhân 乞khất 食thực 次thứ 。 (# 至chí )# 及cập 摩Ma 登Đăng 伽Già 。 歸quy 來lai 佛Phật 所sở 。

攝nhiếp 入nhập 婬dâm 席tịch 。 婬dâm 躬cung 撫phủ 摩ma 。 明minh 其kỳ 逼bức 之chi 至chí 也dã 。 將tương 咒chú 往vãng 護hộ 。 大đại 教giáo 之chi 所sở 興hưng 也dã 。 齋trai 畢tất 旋toàn 歸quy 。 必tất 說thuyết 大đại 法Pháp 。 所sở 以dĩ 王vương 臣thần 俱câu 隨tùy 也dã 。 所sở 言ngôn 幻huyễn 術thuật 者giả 。 有hữu 婬dâm 咒chú 。 有hữu 婬dâm 藥dược 。 有hữu 婬dâm 勢thế 。 樓lâu 炭thán 經kinh 。 以dĩ 炭thán 為vi 樓lâu 。 令linh 其kỳ 猛mãnh 熾sí 。 如như 不bất 就tựu 婬dâm 。 逼bức 令linh 赴phó 火hỏa 。 更cánh 兼kiêm 邪tà 咒chú 所sở 禁cấm 。 身thân 不bất 自tự 由do 。 幸hạnh 無vô 婬dâm 藥dược 。 心tâm 未vị 狂cuồng 亂loạn 。 故cố 曰viết 將tương 毀hủy 而nhi 已dĩ 。

○# 阿A 難Nan 見kiến 佛Phật 。 頂đảnh 禮lễ 悲bi 泣khấp 。 (# 至chí )# 退thoái 坐tọa 默mặc 然nhiên 。 承thừa 受thọ 聖thánh 旨chỉ 。

婬dâm 咒chú 所sở 加gia 。 則tắc 知tri 道Đạo 力lực 不bất 全toàn 。 道Đạo 力lực 不bất 全toàn 。 則tắc 知tri 多đa 聞văn 無vô 功công 。 啟khải 請thỉnh 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 冀ký 道Đạo 力lực 全toàn 也dã 。

○# 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 我ngã 同đồng 氣khí 。 (# 至chí )# 此thử 想tưởng 不bất 真chân 。 故cố 有hữu 輪luân 轉chuyển 。

先tiên 敘tự 天thiên 倫luân 者giả 。 人nhân 情tình 也dã 。 次thứ 徵trưng 發phát 心tâm 者giả 。 辨biện 妄vọng 也dã 。 阿A 難Nan 會hội 意ý 從tùng 實thật 所sở 供cung 。 自tự 謂vị 欲dục 氣khí 麤thô 濁trược 。 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 勝thắng 淨tịnh 妙diệu 明minh 。 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 故cố 逢phùng 欲dục 則tắc 。 深thâm 生sanh 怖bố 畏úy 。 世Thế 尊Tôn 盡tận 令linh 惟duy 忻hãn 與dữ 厭yếm 總tổng 名danh 妄vọng 想tưởng 。 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 。 病bệnh 源nguyên 於ư 此thử 。 迷mê 此thử 流lưu 轉chuyển 。 七thất 處xứ 咸hàm 然nhiên 。 苟cẩu 悟ngộ 一nhất 心tâm 。 成thành 佛Phật 叵phả 得đắc 。 阿A 難Nan 憫mẫn 及cập 未vị 來lai 。 騰đằng 請thỉnh 世Thế 尊Tôn 。 微vi 細tế 發phát 明minh 。 始thỉ 知tri 忻hãn 厭yếm 。 都đô 如như 夢mộng 幻huyễn 。

○# 汝nhữ 今kim 欲dục 研nghiên 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 (# 至chí )# 故cố 我ngã 發phát 心tâm 。 願nguyện 捨xả 生sanh 死tử 。

先tiên 覈# 直trực 心tâm 。 令linh 離ly 諂siểm 詐trá 也dã 。 蓋cái 道đạo 貴quý 真chân 實thật 。 諂siểm 詐trá 之chi 為vi 害hại 也dã 深thâm 矣hĩ 。 次thứ 詰cật 見kiến 愛ái 。 乃nãi 勾# 賊tặc 破phá 家gia 也dã 。 阿A 難Nan 名danh 之chi 心tâm 目mục 者giả 。 乃nãi 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 也dã 。 惟duy 忻hãn 與dữ 厭yếm 。 同đồng 是thị 妄vọng 心tâm 妄vọng 計kế 所sở 成thành 。 若nhược 離ly 妄vọng 計kế 。 忻hãn 厭yếm 何hà 生sanh 。 三tam 乘thừa 不bất 了liễu 。 妄vọng 生sanh 取thủ 捨xả 。 病bệnh 源nguyên 既ký 同đồng 。 不bất 可khả 不bất 辨biện 。 阿A 難Nan 秪# 作tác 狀trạng 頭đầu 耳nhĩ 。

○# 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 (# 至chí )# 是thị 兵binh 要yếu 當đương 。 知tri 賊tặc 所sở 在tại 。

欲dục 明minh 真chân 心tâm 。 須tu 窮cùng 妄vọng 惑hoặc 。 妄vọng 惑hoặc 若nhược 明minh 。 真chân 心tâm 自tự 了liễu 。 故cố 曰viết 不bất 知tri 心tâm 目mục 所sở 在tại 。 不bất 能năng 降hàng 伏phục 塵trần 勞lao 。 國quốc 王vương 者giả 。 合hợp 前tiền 常thường 住trụ 真chân 心tâm 也dã 。 賊tặc 者giả 。 合hợp 前tiền 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 也dã 。 發phát 兵binh 者giả 。 合hợp 今kim 徵trưng 心tâm 辨biện 見kiến 也dã 。 妄vọng 盡tận 覺giác 圓viên 。 心tâm 通thông 法pháp 徧biến 。 法pháp 爾nhĩ 如như 然nhiên 。 非phi 為vi 強cường/cưỡng 作tác 。 世Thế 尊Tôn 法pháp 喻dụ 合hợp 明minh 。 宜nghi 乎hồ 不bất 言ngôn 而nhi 喻dụ 。 阿A 難Nan 既ký 不bất 深thâm 明minh 。 不bất 容dung 無vô 後hậu 問vấn 耳nhĩ 。

○# 使sử 汝nhữ 流lưu 轉chuyển 。 心tâm 目mục 為vi 咎cữu 。 (# 至chí )# 如như 是thị 識thức 心tâm 。 實thật 居cư 身thân 內nội 。

秪# 知tri 流lưu 轉chuyển 。 心tâm 目mục 為vi 咎cữu 。 且thả 不bất 知tri 全toàn 體thể 屬thuộc 妄vọng 。 何hà 也dã 。 若nhược 此thử 緣duyên 心tâm 。 真chân 實thật 是thị 有hữu 。 應ưng 有hữu 所sở 在tại 。 既ký 有hữu 所sở 在tại 。 非phi 無vô 指chỉ 示thị 。 既ký 有hữu 指chỉ 示thị 。 即tức 今kim 何hà 在tại 。 十thập 種chủng 異dị 生sanh 。 識thức 心tâm 在tại 內nội 。 冀ký 無vô 異dị 詞từ 也dã 。 青thanh 蓮liên 華hoa 眼nhãn 。 秪# 在tại 佛Phật 面diện 者giả 。 冀ký 無vô 異dị 處xứ 也dã 。 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 既ký 無vô 異dị 處xứ 。 何hà 獨độc 我ngã 之chi 心tâm 目mục 在tại 別biệt 處xứ 耶da 。

○# 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 今kim 現hiện 坐tọa 。 如Như 來Lai 講giảng 堂đường 。 (# 至chí )# 故cố 我ngã 在tại 堂đường 。 得đắc 遠viễn 瞻chiêm 見kiến 。

欲dục 示thị 無vô 處xứ 之chi 心tâm 。 先tiên 定định 內nội 外ngoại 之chi 見kiến 。 世Thế 尊Tôn 指chỉ 堂đường 為vi 問vấn 。 欲dục 破phá 在tại 內nội 之chi 心tâm 。 阿A 難Nan 隨tùy 問vấn 而nhi 答đáp 。 未vị 諳am 問vấn 之chi 所sở 以dĩ 。 前tiền 云vân 由do 目mục 觀quan 見kiến 。 心tâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 乃nãi 自tự 外ngoại 而nhi 內nội 者giả 也dã 。 今kim 云vân 在tại 堂đường 戶hộ 牖dũ 開khai 豁hoát 。 得đắc 遠viễn 瞻chiêm 見kiến 。 乃nãi 自tự 內nội 而nhi 外ngoại 者giả 也dã 。 二nhị 語ngữ 相tương 違vi 處xứ 孰thục 為vi 定định 。

○# 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 舒thư 金kim 色sắc 臂tý 。 (# 至chí )# 住trú 在tại 身thân 內nội 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

將tương 破phá 妄vọng 心tâm 。 而nhi 先tiên 摩ma 頂đảnh 安an 慰úy 者giả 。 慈từ 悲bi 之chi 至chí 也dã 。 蓋cái 恐khủng 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 乍sạ 聞văn 大đại 法pháp 心tâm 生sanh 畏úy 怯khiếp 故cố 也dã 。 既ký 安an 慰úy 已dĩ 。 理lý 前tiền 所sở 述thuật 。 汝nhữ 心tâm 若nhược 在tại 身thân 中trung 。 應ưng 如như 汝nhữ 在tại 堂đường 中trung 先tiên 見kiến 內nội 堂đường 後hậu 見kiến 外ngoại 物vật 。 次thứ 第đệ 如như 是thị 。 何hà 以dĩ 汝nhữ 今kim 不bất 見kiến 身thân 內nội 。 心tâm 肝can 內nội 藏tạng 。 縱túng 不bất 能năng 見kiến 。 筋cân 脉mạch 外ngoại 浮phù 。 亦diệc 合hợp 明minh 了liễu 。 故cố 以dĩ 在tại 堂đường 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 而nhi 見kiến 堂đường 外ngoại 譏cơ 之chi 。 阿A 難Nan 自tự 欵khoản 不bất 然nhiên 。 又hựu 是thị 一nhất 重trọng/trùng 差sai 過quá 也dã 。 問vấn 曰viết 。 假giả 如như 琉lưu 璃ly 光quang 菩Bồ 薩Tát 能năng 內nội 見kiến 五ngũ 藏tạng 心tâm 可khả 在tại 內nội 不phủ 。

答đáp 曰viết 。

彼bỉ 能năng 內nội 見kiến 身thân 中trung 者giả 。 謂vị 復phục 觸xúc 塵trần 無vô 礙ngại 。 眼nhãn 根căn 反phản 觀quán 。 而nhi 能năng 見kiến 之chi 耶da 。 謂vị 復phục 內nội 證chứng 了liễu 了liễu 。 不bất 由do 前tiền 塵trần 。 而nhi 能năng 見kiến 之chi 耶da 。 若nhược 眼nhãn 根căn 反phản 觀quán 心tâm 眼nhãn 還hoàn 同đồng 在tại 外ngoại 。 若nhược 不bất 由do 前tiền 塵trần 。 則tắc 肝can 藏tạng 應ưng 非phi 所sở 對đối 。 非phi 對đối 則tắc 誰thùy 知tri 其kỳ 為vi 肝can 藏tạng 耶da 。 況huống 且thả 見kiến 及cập 見kiến 緣duyên 。 正chánh 中trung 如Như 來Lai 所sở 斥xích 。 烏ô 得đắc 稱xưng 為vi 在tại 內nội 。 心tâm 猶do 根căn 本bổn 。 目mục 猶do 枝chi 葉diệp 。 根căn 本bổn 若nhược 除trừ 。 枝chi 葉diệp 自tự 枯khô 。 故cố 前tiền 則tắc 心tâm 目mục 雙song 呈trình 。 今kim 則tắc 但đãn 徵trưng 心tâm 之chi 所sở 在tại 耳nhĩ 。

○# 阿A 難Nan 稽khể 首thủ 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 聞văn 如Như 來Lai 。 如như 是thị 法Pháp 音âm 。 (# 至chí )# 住trụ 在tại 身thân 外ngoại 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

在tại 內nội 之chi 心tâm 既ký 已dĩ 被bị 破phá 。 便tiện 為vi 心tâm 在tại 身thân 外ngoại 。 引dẫn 燈đăng 在tại 室thất 外ngoại 。 冀ký 同đồng 了liễu 義nghĩa 。 世Thế 尊Tôn 即tức 彼bỉ 燈đăng 喻dụ 。 用dụng 斥xích 其kỳ 非phi 汝nhữ 心tâm 。 若nhược 同đồng 燈đăng 在tại 室thất 外ngoại 者giả 。 即tức 汝nhữ 一nhất 人nhân 見kiến 燈đăng 之chi 時thời 。 眾chúng 人nhân 同đồng 見kiến 是thị 燈đăng 。 若nhược 實thật 如như 是thị 。 一nhất 人nhân 食thực 時thời 。 眾chúng 人nhân 飽bão 不phủ 。 阿A 難Nan 自tự 述thuật 不bất 然nhiên 。 阿A 羅La 漢Hán 身thân 執chấp 已dĩ 忘vong 。 尚thượng 且thả 軀khu 命mạng 不bất 同đồng 。 何hà 況huống 凡phàm 夫phu 。 各các 封phong 身thân 執chấp 。 而nhi 能năng 一nhất 人nhân 眾chúng 飽bão 。 世Thế 尊Tôn 意ý 曰viết 。 既ký 云vân 軀khu 命mạng 不bất 同đồng 。 則tắc 汝nhữ 身thân 秪# 可khả 自tự 知tri 。 豈khởi 有hữu 身thân 外ngoại 之chi 心tâm 能năng 知tri 汝nhữ 身thân 耶da 。 若nhược 許hứa 亦diệc 知tri 。 則tắc 同đồng 他tha 心tâm 量lượng 。 若nhược 同đồng 他tha 心tâm 者giả 。 則tắc 身thân 心tâm 相tương/tướng 異dị 。 異dị 則tắc 心tâm 知tri 。 身thân 不bất 能năng 覺giác 。 身thân 覺giác 心tâm 不bất 能năng 知tri 。 若nhược 言ngôn 各các 有hữu 知tri 者giả 。 則tắc 同đồng 兩lưỡng 人nhân 。 若nhược 言ngôn 各các 無vô 知tri 者giả 。 則tắc 同đồng 草thảo 木mộc 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 我ngã 今kim 示thị 汝nhữ 。 兜đâu 羅la 綿miên 手thủ 。 汝nhữ 心tâm 若nhược 同đồng 。 燈đăng 在tại 室thất 外ngoại 者giả 。 豈khởi 不bất 同đồng 我ngã 手thủ 在tại 汝nhữ 之chi 身thân 外ngoại 耶da 。 汝nhữ 試thí 揣đoàn 之chi 。 此thử 了liễu 知tri 心tâm 。 謂vị 復phục 在tại 我ngã 手thủ 邊biên 耶da 。 為vi 復phục 在tại 汝nhữ 身thân 際tế 耶da 。 若nhược 在tại 我ngã 手thủ 。 還hoàn 同đồng 他tha 心tâm 。 何hà 預dự 于vu 汝nhữ 。 阿A 難Nan 無vô 預dự 。 則tắc 汝nhữ 身thân 汝nhữ 心tâm 。 俱câu 無vô 處xứ 所sở 。 若nhược 在tại 身thân 際tế 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 在tại 外ngoại 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 如như 佛Phật 所sở 言ngôn 。 不bất 見kiến 內nội 故cố 。 (# 至chí )# 如như 琉lưu 璃ly 合hợp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

阿A 難Nan 內nội 外ngoại 之chi 心tâm 既ký 已dĩ 被bị 破phá 。 復phục 計kế 潛tiềm 根căn 。 如như 琉lưu 璃ly 合hợp 。 若nhược 實thật 潛tiềm 根căn 同đồng 琉lưu 璃ly 者giả 。 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 豈khởi 特đặc 不bất 然nhiên 。 即tức 如như 眼nhãn 之chi 所sở 見kiến 。 同đồng 於ư 琉lưu 璃ly 。 耳nhĩ 之chi 所sở 聞văn 。 鼻tị 之chi 所sở 齅khứu 。 舌thiệt 之chi 所sở 嘗thường 。 身thân 之chi 所sở 觸xúc 。 彼bỉ 各các 有hữu 知tri 。 同đồng 何hà 物vật 合hợp 。 彼bỉ 無vô 可khả 喻dụ 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 豈khởi 有hữu 五ngũ 根căn 之chi 中trung 獨độc 許hứa 眼nhãn 見kiến 為vi 心tâm 。 彼bỉ 皆giai 非phi 心tâm 者giả 哉tai 。 阿A 難Nan 實thật 原nguyên 眾chúng 生sanh 自tự 分phần/phân 以dĩ 為vi 請thỉnh 端đoan 。 世Thế 尊Tôn 即tức 此thử 為vi 破phá 者giả 。 亦diệc 是thị 將tương 錯thác 就tựu 錯thác 。 何hà 也dã 。 且thả 眾chúng 生sanh 於ư 日nhật 用dụng 之chi 中trung 。 可khả 以dĩ 自tự 驗nghiệm 矣hĩ 。 耳nhĩ 之chi 聞văn 聲thanh 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 聞văn 性tánh 寂tịch 然nhiên 。 舌thiệt 之chi 嘗thường 味vị 。 鼻tị 之chi 齅khứu 香hương 。 身thân 之chi 覺giác 觸xúc 。 合hợp 則tắc 有hữu 知tri 。 離ly 則tắc 無vô 覺giác 。 惟duy 此thử 知tri 見kiến 昭chiêu 昭chiêu 然nhiên 。 常thường 在tại 眼nhãn 前tiền 。 其kỳ 執chấp 偏thiên 重trọng 。 所sở 以dĩ 父phụ 子tử 盤bàn 桓hoàn 惟duy 斥xích 見kiến 根căn 。 此thử 見kiến 若nhược 破phá 。 聞văn 聽thính 覺giác 。 知tri 自tự 然nhiên 不bất 破phá 而nhi 破phá 矣hĩ 。 故cố 世Thế 尊Tôn 不bất 以dĩ 餘dư 根căn 例lệ 破phá 。 秪# 以dĩ 琉lưu 璃ly 籠lung 眼nhãn 。 斥xích 其kỳ 法pháp 喻dụ 不bất 齊tề 耳nhĩ 。 何hà 也dã 。 眼nhãn 潛tiềm 琉lưu 璃ly 。 則tắc 見kiến 山sơn 河hà 時thời 。 實thật 見kiến 琉lưu 璃ly 。 心tâm 潛tiềm 眼nhãn 根căn 。 則tắc 見kiến 山sơn 河hà 時thời 何hà 曾tằng 見kiến 眼nhãn 。 若nhược 見kiến 眼nhãn 者giả 。 眼nhãn 即tức 同đồng 境cảnh 。 同đồng 境cảnh 則tắc 不bất 應ưng 有hữu 見kiến 。 無vô 見kiến 則tắc 不bất 得đắc 言ngôn 隨tùy 。 若nhược 言ngôn 隨tùy 者giả 。 應ưng 是thị 心tâm 眼nhãn 兩lưỡng 皆giai 有hữu 見kiến 。 若nhược 必tất 有hữu 兩lưỡng 眼nhãn 同đồng 。 琉lưu 璃ly 合hợp 者giả 。 琉lưu 璃ly 亦diệc 合hợp 有hữu 見kiến 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 事sự 理lý 俱câu 違vi 。 難nạn/nan 齊tề 法pháp 喻dụ 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 今kim 。 又hựu 作tác 如như 是thị 思tư 惟duy 。 (# 至chí )# 汝nhữ 言ngôn 見kiến 暗ám 。 名danh 見kiến 內nội 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

內nội 外ngoại 破phá 斥xích 。 潛tiềm 根căn 亦diệc 非phi 。 但đãn 不bất 知tri 無vô 性tánh 之chi 心tâm 。 復phục 立lập 內nội 外ngoại 之chi 見kiến 。 阿A 難Nan 意ý 謂vị 。 臟tạng 腑phủ 在tại 中trung 。 竅khiếu 穴huyệt 居cư 外ngoại 。 似tự 有hữu 一nhất 物vật 於ư 中trung 往vãng 還hoàn 。 世Thế 尊Tôn 便tiện 詰cật 。 暗ám 境cảnh 為vi 對đối 不bất 對đối 。 對đối 即tức 暗ám 在tại 眼nhãn 前tiền 。 何hà 曾tằng 在tại 內nội 。 不bất 對đối 即tức 凝ngưng 然nhiên 暗ám 室thất 。 皆giai 汝nhữ 焦tiêu 腑phủ 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 阿A 難Nan 自tự 解giải 。 非phi 謂vị 對đối 眼nhãn 之chi 暗ám 。 乃nãi 反phản 觀quán 之chi 暗ám 也dã 。 既ký 以dĩ 反phản 觀quán 成thành 內nội 。 何hà 獨độc 不bất 以dĩ 反phản 觀quán 見kiến 面diện 。 若nhược 能năng 見kiến 面diện 。 則tắc 此thử 心tâm 在tại 於ư 虗hư 空không 。 在tại 空không 則tắc 何hà 預dự 於ư 汝nhữ 。 若nhược 空không 能năng 見kiến 即tức 汝nhữ 心tâm 眼nhãn 者giả 。 即tức 應ưng 如Như 來Lai 。 今kim 見kiến 汝nhữ 面diện 。 亦diệc 汝nhữ 心tâm 目mục 。 若nhược 實thật 是thị 者giả 。 能năng 見kiến 面diện 故cố 。 心tâm 眼nhãn 已dĩ 知tri 。 身thân 合hợp 非phi 覺giác 。 如như 此thử 則tắc 同đồng 前tiền 燈đăng 在tại 室thất 外ngoại 之chi 喻dụ 也dã 。 若nhược 汝nhữ 執chấp 言ngôn 心tâm 亦diệc 有hữu 知tri 。 身thân 亦diệc 有hữu 覺giác 。 如như 此thử 則tắc 惟duy 問vấn 與dữ 答đáp 。 應ưng 無vô 兩lưỡng 人nhân 。 即tức 汝nhữ 一nhất 人nhân 。 應ưng 成thành 兩lưỡng 佛Phật 。 經Kinh 云vân 即tức 應ưng 如Như 來Lai 。 今kim 見kiến 汝nhữ 面diện 。 亦diệc 是thị 汝nhữ 身thân 。 此thử 句cú 不bất 穩ổn 。 何hà 也dã 。 若nhược 如như 其kỳ 言ngôn 。 即tức 云vân 汝nhữ 身thân 已dĩ 知tri 心tâm 合hợp 非phi 覺giác 。 是thị 義nghĩa 不bất 貫quán 。 應ưng 云vân 如Như 來Lai 今kim 見kiến 汝nhữ 面diện 。 亦diệc 汝nhữ 心tâm 眼nhãn 。 汝nhữ 眼nhãn 已dĩ 知tri 。 身thân 合hợp 非phi 覺giác 。 於ư 義nghĩa 頗phả 便tiện 。

○# 阿A 難Nan 言ngôn 我ngã 常thường 聞văn 佛Phật 。 開khai 示thị 四tứ 眾chúng 。 (# 至chí )# 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 則tắc 隨tùy 有hữu 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

心tâm 生sanh 故cố 法pháp 生sanh 者giả 。 法pháp 無vô 自tự 體thể 。 法pháp 生sanh 故cố 心tâm 生sanh 者giả 。 心tâm 無vô 自tự 體thể 。 既ký 云vân 生sanh 故cố 。 生sanh 則tắc 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 則tắc 隨tùy 有hữu 。 亦diệc 云vân 滅diệt 故cố 。 滅diệt 則tắc 隨tùy 所sở 離ly 處xứ 心tâm 則tắc 隨tùy 無vô 也dã 。 況huống 乎hồ 思tư 惟duy 之chi 心tâm 。 隨tùy 緣duyên 則tắc 生sanh 滅diệt 宛uyển 然nhiên 。 緣duyên 散tán 則tắc 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 思tư 惟duy 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 那na 得đắc 有hữu 處xứ 。 故cố 世Thế 尊Tôn 以dĩ 體thể 之chi 有hữu 無vô 為vi 難nạn/nan 。 心tâm 之chi 與dữ 法pháp 。 惟duy 有hữu 其kỳ 名danh 。 本bổn 無vô 自tự 體thể 。 無vô 體thể 而nhi 能năng 合hợp 。 則tắc 十thập 九cửu 界giới 。 與dữ 七thất 塵trần 合hợp 矣hĩ 。 何hà 也dã 。 以dĩ 界giới 惟duy 十thập 八bát 。 塵trần 只chỉ 有hữu 六lục 。 若nhược 以dĩ 十thập 九cửu 界giới 與dữ 七thất 塵trần 合hợp 。 徒đồ 有hữu 其kỳ 名danh 。 而nhi 實thật 無vô 體thể 。 無vô 體thể 故cố 不bất 能năng 合hợp 也dã 。 若nhược 必tất 有hữu 體thể 。 則tắc 汝nhữ 試thí 揣đoàn 其kỳ 內nội 外ngoại 。 內nội 出xuất 則tắc 還hoàn 見kiến 身thân 中trung 。 外ngoại 入nhập 則tắc 先tiên 合hợp 見kiến 面diện 。 阿A 難Nan 復phục 解giải 云vân 。 我ngã 言ngôn 心tâm 隨tùy 有hữu 者giả 。 心tâm 只chỉ 有hữu 知tri 。 非phi 謂vị 有hữu 見kiến 。 何hà 也dã 。 見kiến 是thị 其kỳ 眼nhãn 。 心tâm 知tri 非phi 眼nhãn 。 為vi 見kiến 非phi 義nghĩa 。 世Thế 尊Tôn 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 眼nhãn 能năng 見kiến 。 秪# 如như 汝nhữ 在tại 室thất 中trung 。 先tiên 云vân 戶hộ 牖dũ 開khai 豁hoát 。 得đắc 遠viễn 瞻chiêm 見kiến 。 豈khởi 是thị 門môn 能năng 見kiến 耶da 。 死tử 者giả 眼nhãn 存tồn 。 既ký 不bất 能năng 見kiến 。 則tắc 見kiến 性tánh 何hà 嘗thường 屬thuộc 眼nhãn 。 問vấn 曰viết 。 死tử 人nhân 之chi 眼nhãn 不bất 能năng 見kiến 者giả 。 同đồng 彼bỉ 室thất 中trung 之chi 人nhân 。 前tiền 云vân 心tâm 在tại 身thân 中trung 。 世Thế 尊Tôn 何hà 以dĩ 不bất 許hứa 。

答đáp 曰viết 。

人nhân 與dữ 室thất 逈huýnh 然nhiên 可khả 別biệt 。 心tâm 與dữ 眼nhãn 將tương 何hà 以dĩ 分phần/phân 。 豈khởi 不bất 見kiến 。 下hạ 文văn 云vân 。 一nhất 迷mê 為vi 心tâm 。 決quyết 定định 惑hoặc 為vi 。 色sắc 身thân 之chi 內nội 。 不bất 知tri 色sắc 身thân 。 外ngoại 洎kịp 山sơn 河hà 。 虗hư 空không 大đại 地địa 咸hàm 是thị 妙diệu 明minh 。 心tâm 中trung 所sở 現hiện 之chi 物vật 。 又hựu 曰viết 。 空không 生sanh 大đại 覺giác 中trung 。 如như 海hải 一nhất 漚âu 發phát 。 有hữu 漏lậu 微vi 塵trần 國quốc 。 皆giai 依y 空không 所sở 生sanh 。 故cố 以dĩ 一nhất 體thể 多đa 體thể 徧biến 及cập 不bất 徧biến 。 微vi 細tế 推thôi 驗nghiệm 。 皆giai 無vô 處xứ 所sở 。 則tắc 知tri 從tùng 前tiền 妄vọng 認nhận 內nội 外ngoại 等đẳng 見kiến 可khả 以dĩ 消tiêu 矣hĩ 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 亦diệc 聞văn 佛Phật 。 與dữ 文Văn 殊Thù 等đẳng 。 (# 至chí )# 當đương 在tại 中trung 間gian 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

此thử 中trung 引dẫn 佛Phật 與dữ 文Văn 殊Thù 說thuyết 法Pháp 。 證chứng 前tiền 非phi 內nội 外ngoại 也dã 。 但đãn 不bất 知tri 中trung 。 亦diệc 惟duy 名danh 而nhi 無vô 有hữu 實thật 故cố 。 引dẫn 方phương 為vi 證chứng 耳nhĩ 。 阿A 難Nan 自tự 釋thích 。 非phi 身thân 非phi 表biểu 。 乃nãi 在tại 根căn 塵trần 之chi 間gian 。 殊thù 不bất 知tri 根căn 即tức 同đồng 身thân 。 塵trần 即tức 同đồng 處xứ 。 故cố 世Thế 尊Tôn 以dĩ 兼kiêm 與dữ 不bất 兼kiêm 為vi 破phá 。 兼kiêm 則tắc 一nhất 半bán 有hữu 知tri 一nhất 半bán 無vô 知tri 。 知tri 即tức 屬thuộc 根căn 。 不bất 知tri 屬thuộc 塵trần 。 中trung 在tại 何hà 處xứ 。 不bất 兼kiêm 則tắc 非phi 根căn 非phi 塵trần 。 二nhị 既ký 不bất 有hữu 。 中trung 在tại 何hà 所sở 。 又hựu 兼kiêm 二nhị 則tắc 三tam 相tương/tướng 宛uyển 然nhiên 。 不bất 兼kiêm 則tắc 一nhất 亦diệc 叵phả 得đắc 。 下hạ 文văn 十thập 二nhị 處xứ 。 廣quảng 明minh 此thử 意ý 。 長trường/trưởng 水thủy 改cải 外ngoại 不bất 相tương 知tri 。 作tác 外ngoại 又hựu 相tương 知tri 。 此thử 大đại 不bất 然nhiên 。 何hà 也dã 。 且thả 相tương 知tri 與dữ 下hạ 。 身thân 心tâm 相tương 知tri 。 義nghĩa 似tự 合hợp 掌chưởng 。 不bất 成thành 破phá 意ý 。 予# 謂vị 內nội 有hữu 所sở 見kiến 。 外ngoại 不bất 相tương 知tri 。 內nội 無vô 知tri 故cố 。 在tại 內nội 不bất 成thành 。 身thân 心tâm 相tương 知tri 。 在tại 外ngoại 非phi 義nghĩa 。 無vô 知tri 破phá 上thượng 有hữu 見kiến 。 相tương 知tri 破phá 不bất 相tương 知tri 。 文văn 義nghĩa 顯hiển 然nhiên 。 云vân 何hà 卻khước 改cải 不bất 字tự 。 故cố 以dĩ 逐trục 句cú 合hợp 成thành 。 內nội 有hữu 所sở 見kiến 。 以dĩ 無vô 知tri 故cố 。 在tại 內nội 不bất 成thành 。 外ngoại 不bất 相tương 知tri 。 身thân 心tâm 相tương 知tri 。 在tại 外ngoại 非phi 義nghĩa 。 管quản 見kiến 如như 此thử 。 智trí 者giả 正chánh 之chi 。 註chú 中trung 以dĩ 根căn 塵trần 無vô 知tri 心tâm 體thể 有hữu 知tri 。 此thử 大đại 不bất 然nhiên 。 經kinh 中trung 明minh 言ngôn 。 眼nhãn 有hữu 分phân 別biệt 。 色sắc 塵trần 無vô 知tri 。 識thức 生sanh 其kỳ 中trung 。 則tắc 為vi 心tâm 在tại 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 亦diệc 曰viết 。 汝nhữ 心tâm 若nhược 在tại 。 根căn 塵trần 之chi 中trung 。 為vi 復phục 兼kiêm 二nhị 。 為vi 不bất 兼kiêm 二nhị 。 所sở 言ngôn 兼kiêm 二nhị 者giả 。 豈khởi 不bất 兼kiêm 根căn 塵trần 耶da 。 那na 得đắc 根căn 塵trần 同đồng 目mục 無vô 知tri 。 眼nhãn 有hữu 分phân 別biệt 。 色sắc 塵trần 無vô 知tri 。 豈khởi 不bất 曰viết 知tri 自tự 屬thuộc 根căn 不bất 知tri 屬thuộc 塵trần 。 兼kiêm 二nhị 則tắc 一nhất 半bán 同đồng 根căn 一nhất 半bán 同đồng 塵trần 。 故cố 曰viết 成thành 敵địch 兩lưỡng 立lập 。 不bất 兼kiêm 則tắc 非phi 根căn 非phi 塵trần 。 即tức 無vô 性tánh 體thể 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 昔tích 見kiến 佛Phật 。 與dữ 大Đại 目Mục 連Liên 。 (# 至chí )# 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 名danh 覺giác 知tri 心tâm 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

先tiên 是thị 十thập 二nhị 類loại 生sanh 。 同đồng 將tương 識thức 心tâm 。 居cư 在tại 身thân 內nội 。 至chí 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 則tắc 隨tùy 有hữu 者giả 。 原nguyên 凡phàm 夫phu 所sở 見kiến 而nhi 為vi 問vấn 也dã 。 既ký 為vi 所sở 破phá 。 復phục 引dẫn 佛Phật 與dữ 文Văn 殊Thù 等đẳng 。 談đàm 實thật 相tướng 時thời 。 既ký 非phi 內nội 外ngoại 。 應ưng 在tại 中trung 間gian 。 不bất 意ý 亦diệc 為vi 所sở 破phá 。 此thử 中trung 復phục 引dẫn 與dữ 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 。 既ký 非phi 內nội 外ngoại 中trung 間gian 。 復phục 立lập 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 正chánh 是thị 聲Thanh 聞Văn 所sở 墮đọa 。 上thượng 云vân 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 隨tùy 有hữu 者giả 。 認nhận 物vật 迷mê 體thể 。 不bất 知tri 體thể 之chi 本bổn 無vô 。 此thử 中trung 一nhất 切thiết 無vô 著trước 者giả 。 執chấp 體thể 迷mê 用dụng 。 而nhi 不bất 知tri 用dụng 之chi 原nguyên 有hữu 。 各các 就tựu 一nhất 偏thiên 。 故cố 為vi 所sở 破phá 耳nhĩ 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 之chi 意ý 。 秪# 欲dục 使sử 知tri 妄vọng 心tâm 無vô 所sở 。 不bất 欲dục 令linh 其kỳ 迷mê 乎hồ 體thể 用dụng 。 故cố 指chỉ 目mục 前tiền 一nhất 切thiết 物vật 象tượng 為vi 問vấn 。 若nhược 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 冥minh 然nhiên 無vô 分phần/phân 。 同đồng 於ư 無vô 情tình 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 誰thùy 明minh 無vô 著trước 。 若nhược 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 舉cử 目mục 了liễu 了liễu 。 分phân 別biệt 宛uyển 然nhiên 。 何hà 明minh 無vô 著trước 。 下hạ 文văn 所sở 謂vị 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 俱câu 無vô 實thật 義nghĩa 。 斯tư 之chi 謂vị 矣hĩ 。

○# 爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 偏thiên 袒đản 右hữu 肩kiên 。 右hữu 膝tất 著trước 地địa 。 合hợp 掌chưởng 恭cung 敬kính 而nhi 白bạch 。 佛Phật 言ngôn 我ngã 是thị 如Như 來Lai 。 最tối 小tiểu 之chi 弟đệ 。 (# 至chí )# 傾khuynh 渴khát 翹kiều 佇trữ 。 欽khâm 聞văn 示thị 誨hối 。

阿A 難Nan 先tiên 因nhân 墮đọa 婬dâm 。 慌hoảng 怖bố 自tự 恨hận 道Đạo 力lực 不bất 全toàn 。 歸quy 來lai 佛Phật 所sở 。 特đặc 請thỉnh 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 特đặc 誨hối 。 不bất 知tri 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 故cố 有hữu 忻hãn 怖bố 。 真chân 心tâm 若nhược 悟ngộ 。 忻hãn 怖bố 皆giai 除trừ 。 此thử 即tức 禪thiền 那na 等đẳng 初sơ 方phương 便tiện 也dã 。 由do 是thị 七thất 番phiên 徵trưng 破phá 。 始thỉ 知tri 前tiền 來lai 所sở 學học 所sở 認nhận 皆giai 是thị 妄vọng 心tâm 。 雖tuy 以dĩ 多đa 聞văn 。 不bất 得đắc 無vô 漏lậu 。 被bị 物vật 所sở 轉chuyển 。 迷mê 真chân 逐trục 妄vọng 之chi 謬mậu 也dã 。 奢xa 摩ma 他tha 而nhi 言ngôn 路lộ 者giả 。 詣nghệ 真chân 際tế 之chi 路lộ 也dã 。 下hạ 文văn 明minh 了liễu 其kỳ 家gia 。 所sở 歸quy 道đạo 路lộ 。 彼bỉ 即tức 稱xưng 述thuật 此thử 中trung 開khai 示thị 之chi 功công 。 此thử 路lộ 若nhược 明minh 。 非phi 惟duy 我ngã 等đẳng 被bị 益ích 。 亦diệc 使sử 闡xiển 提đề 隳huy 諸chư 惡ác 見kiến 耳nhĩ 。

○# 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 從tùng 其kỳ 面diện 門môn 。 放phóng 種chủng 種chủng 光quang 。 (# 至chí )# 合hợp 掌chưởng 承thừa 聽thính 。

面diện 門môn 放phóng 光quang 。 而nhi 言ngôn 種chủng 種chủng 者giả 。 眼nhãn 色sắc 耳nhĩ 聲thanh 。 功công 能năng 不bất 同đồng 故cố 也dã 。 凡phàm 夫phu 六lục 根căn 。 各các 封phong 其kỳ 執chấp 。 照chiếu 不bất 明minh 了liễu 。 號hiệu 曰viết 無vô 明minh 。 諸chư 佛Phật 六lục 根căn 。 同đồng 時thời 互hỗ 放phóng 。 照chiếu 無vô 不bất 窮cùng 。 故cố 如như 千thiên 百bách 日nhật 也dã 。 將tương 顯hiển 本bổn 明minh 必tất 破phá 無vô 明minh 。 故cố 六lục 種chủng 震chấn 動động 也dã 。 無vô 明minh 既ký 破phá 。 如như 盲manh 獲hoạch 覩đổ 。 故cố 國quốc 土độ 一nhất 時thời 開khai 現hiện 也dã 。 根căn 塵trần 互hỗ 融dung 。 彼bỉ 此thử 莫mạc 隔cách 。 同đồng 一nhất 真chân 心tâm 。 故cố 云vân 合hợp 成thành 一nhất 界giới 。 所sở 言ngôn 佛Phật 之chi 威uy 神thần 者giả 。 乃nãi 自tự 心tâm 妙diệu 悟ngộ 之chi 象tượng 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 各các 住trụ 本bổn 國quốc 者giả 。 六lục 根căn 雖tuy 曰viết 互hỗ 融dung 。 而nhi 實thật 本bổn 際tế 不bất 動động 也dã 。 欲dục 發phát 本bổn 明minh 。 先tiên 現hiện 瑞thụy 光quang 。 以dĩ 曉hiểu 初sơ 心tâm 。 智trí 者giả 了liễu 達đạt 因nhân 象tượng 。 而nhi 詣nghệ 實thật 際tế 矣hĩ 。 何hà 為vi 象tượng 示thị 也dã 。 凡phàm 我ngã 之chi 輩bối 。 因nhân 佛Phật 光quang 而nhi 達đạt 心tâm 光quang 。 由do 事sự 相tướng 而nhi 知tri 理lý 相tương/tướng 。 如như 此thử 則tắc 諸chư 佛Phật 六lục 根căn 之chi 光quang 。 皆giai 我ngã 本bổn 有hữu 。 何hà 也dã 。 即tức 如như 眼nhãn 之chi 放phóng 光quang 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 草thảo 芥giới 人nhân 畜súc 。 森sâm 羅la 萬vạn 象tượng 。 明minh 暗ám 色sắc 空không 。 舉cử 目mục 了liễu 然nhiên 。 微vi 細tế 涉thiệp 入nhập 。 纖tiêm 悉tất 洞đỗng 鑒giám 。 隱ẩn 顯hiển 俱câu 該cai 。 日nhật 光quang 雖tuy 明minh 。 不bất 能năng 照chiếu 於ư 幽u 室thất 。 心tâm 光quang 微vi 妙diệu 。 明minh 暗ám 無vô 不bất 了liễu 然nhiên 。 故cố 云vân 千thiên 日nhật 不bất 足túc 喻dụ 其kỳ 明minh 也dã 。 一nhất 根căn 如như 是thị 。 六lục 根căn 亦diệc 然nhiên 。 日nhật 用dụng 具cụ 足túc 。 念niệm 念niệm 無vô 差sai 。 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 孰thục 不bất 如như 是thị 。 但đãn 吾ngô 輩bối 不bất 能năng 直trực 下hạ 承thừa 當đương 。 故cố 勞lao 聖thánh 賢hiền 互hỗ 興hưng 問vấn 答đáp 。 作tác 法Pháp 門môn 之chi 標tiêu 幟xí 耳nhĩ 。 由do 是thị 而nhi 推thôi 。 猶do 借tá 眾chúng 生sanh 局cục 量lượng 。 若nhược 據cứ 本bổn 分phần/phân 現hiện 量lượng 。 何hà 數số 量lượng 之chi 可khả 測trắc 哉tai 。

○# 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 (# 至chí )# 枉uổng 入nhập 諸chư 趣thú 。

前tiền 文văn 自tự 阿A 難Nan 而nhi 。 普phổ 及cập 大đại 眾chúng 。 此thử 中trung 自tự 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 誨hối 示thị 阿A 難Nan 。 蓋cái 彼bỉ 此thử 互hỗ 顯hiển 也dã 。 何hà 也dã 。 眾chúng 生sanh 在tại 迷mê 。 諸chư 佛Phật 居cư 悟ngộ 。 阿A 難Nan 位vị 當đương 初sơ 果quả 。 正chánh 居cư 迷mê 悟ngộ 之chi 間gian 。 發phát 跡tích 窮cùng 源nguyên 。 無vô 出xuất 於ư 此thử 。 所sở 以dĩ 如Như 來Lai 對đối 告cáo 也dã 。 文văn 分phần/phân 三tam 節tiết 。 眾chúng 生sanh 全toàn 迷mê 故cố 。 業nghiệp 種chủng 自tự 然nhiên 。 如như 惡ác 叉xoa 聚tụ 。 諸chư 佛Phật 全toàn 悟ngộ 故cố 。 一nhất 道đạo 坦thản 然nhiên 。 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 諸chư 修tu 行hành 人nhân 。 居cư 其kỳ 兩lưỡng 間gian 。 皆giai 由do 不bất 知tri 。 二nhị 種chủng 根căn 本bổn 。 雖tuy 云vân 二nhị 種chủng 。 總tổng 是thị 一nhất 心tâm 。 何hà 謂vị 也dã 。 所sở 言ngôn 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 體thể 故cố 。 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 幻huyễn 化hóa 。 皆giai 生sanh 如Như 來Lai 。 圓viên 覺giác 淨tịnh 心tâm 。 是thị 知tri 無vô 別biệt 有hữu 體thể 也dã 。 夫phù 生sanh 死tử 根căn 本bổn 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 體thể 。 而nhi 中trung 曰viết 無vô 始thỉ 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 菩Bồ 提Đề 曰viết 覺giác 。 但đãn 覺giác 與dữ 不bất 覺giác 。 似tự 成thành 二nhị 耳nhĩ 。 所sở 以dĩ 諸chư 佛Phật 悟ngộ 此thử 。 即tức 生sanh 死tử 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 全toàn 體thể 發phát 揮huy 。 皆giai 名danh 大đại 用dụng 。 眾chúng 生sanh 迷mê 此thử 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 生sanh 死tử 。 故cố 凡phàm 所sở 舉cử 心tâm 。 塵trần 勞lao 先tiên 起khởi 。 所sở 以dĩ 示thị 誨hối 阿A 難Nan 令linh 諸chư 修tu 行hành 。 人nhân 知tri 所sở 擇trạch 焉yên 。 何hà 謂vị 涅Niết 槃Bàn 體thể 中trung 所sở 生sanh 之chi 緣duyên 也dã 。 所sở 言ngôn 生sanh 死tử 與dữ 涅Niết 槃Bàn 對đối 。 煩phiền 惱não 與dữ 菩Bồ 提Đề 對đối 。 聖thánh 與dữ 凡phàm 對đối 是thị 與dữ 非phi 對đối 。 忻hãn 與dữ 厭yếm 對đối 。 得đắc 與dữ 失thất 對đối 。 邪tà 與dữ 正chánh 對đối 。 空không 與dữ 有hữu 對đối 。 人nhân 與dữ 我ngã 對đối 。 凡phàm 是thị 所sở 對đối 之chi 法pháp 。 皆giai 是thị 自tự 體thể 所sở 生sanh 之chi 緣duyên 也dã 。 是thị 緣duyên 無vô 體thể 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 故cố 曰viết 當đương 處xứ 出xuất 生sanh 。 隨tùy 處xứ 滅diệt 盡tận 。 不bất 了liễu 無vô 住trụ 之chi 緣duyên 。 妄vọng 生sanh 取thủ 捨xả 。 所sở 以dĩ 阿A 難Nan 。 見kiến 勝thắng 相tương/tướng 而nhi 生sanh 忻hãn 愛ái 。 墮đọa 婬dâm 室thất 而nhi 生sanh 恐khủng 怖bố 。 若nhược 知tri 是thị 緣duyên 念niệm 念niệm 不bất 相tương 到đáo 。 則tắc 摩Ma 登Đăng 伽Già 在tại 夢mộng 。 誰thùy 能năng 留lưu 汝nhữ 身thân 。 遺di 此thử 本bổn 明minh 。 枉uổng 入nhập 諸chư 趣thú 。 良lương 可khả 悲bi 夫phu 。

○# 阿A 難Nan 汝nhữ 今kim 欲dục 知tri 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 (# 至chí )# 此thử 非phi 我ngã 心tâm 。 當đương 名danh 何hà 等đẳng 。

前tiền 文văn 若nhược 眼nhãn 能năng 見kiến 。 汝nhữ 在tại 室thất 中trung 。 門môn 能năng 見kiến 不phủ 。 明minh 知tri 見kiến 不bất 屬thuộc 眼nhãn 。 何hà 以dĩ 卻khước 云vân 。 汝nhữ 目mục 可khả 見kiến 。 以dĩ 何hà 為vi 心tâm 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 之chi 語ngữ 自tự 相tương/tướng 顛điên 亂loạn 若nhược 是thị 耶da 。 蓋cái 前tiền 則tắc 引dẫn 見kiến 歸quy 心tâm 。 所sở 以dĩ 斥xích 眼nhãn 非phi 見kiến 。 此thử 則tắc 顯hiển 心tâm 非phi 見kiến 。 所sở 以dĩ 權quyền 指chỉ 眼nhãn 見kiến 耳nhĩ 。 上thượng 來lai 七thất 番phiên 徵trưng 逐trục 。 真chân 妄vọng 顯hiển 然nhiên 。 知tri 彼bỉ 疑nghi 心tâm 未vị 盡tận 。 所sở 以dĩ 舉cử 拳quyền 重trọng/trùng 驗nghiệm 也dã 。 阿A 難Nan 秪# 知tri 推thôi 窮cùng 尋tầm 逐trục 為vi 心tâm 。 而nhi 不bất 知tri 忻hãn 厭yếm 取thủ 捨xả 皆giai 心tâm 謬mậu 計kế 。 故cố 世Thế 尊Tôn 總tổng 斥xích 為vi 非phi 。 大đại 似tự 寶bảo 劒kiếm 當đương 頭đầu 一nhất 揮huy 。 任nhậm 是thị 德đức 山sơn 臨lâm 濟tế 齊tề 立lập 下hạ 風phong 。 阿A 難Nan 假giả 示thị 驚kinh 愕ngạc 。 如như 智trí 將tương 埋mai 兵binh 調điều 鬬đấu 。 欲dục 使sử 蠢xuẩn 動động 含hàm 靈linh 咸hàm 知tri 本bổn 體thể 。 我ngã 等đẳng 不bất 能năng 。 直trực 下hạ 承thừa 當đương 。 反phản 譏cơ 阿A 難Nan 不bất 解giải 者giả 。 真chân 自tự 欺khi 也dã 。 唐đường 時thời 祿lộc 山sơn 作tác 亂loạn 。 有hữu 一nhất 老lão 軍quân 。 從tùng 陣trận 逃đào 迴hồi 。 聞văn 路lộ 傍bàng 空không 舍xá 有hữu 哇# 哇# 聲thanh 。 往vãng 視thị 之chi 。 其kỳ 孩hài 提đề 指chỉ 梁lương 上thượng 布bố 囊nang 。 軍quân 即tức 取thủ 與dữ 視thị 之chi 。 孩hài 提đề 見kiến 灰hôi 。 飯phạn 想tưởng 既ký 消tiêu 。 愕ngạc 然nhiên 脫thoát 去khứ 。 蓋cái 母mẫu 不bất 忍nhẫn 捨xả 。 以dĩ 灰hôi 權quyền 囑chúc 為vi 飯phạn 耳nhĩ 。 大đại 抵để 眾chúng 生sanh 日nhật 用dụng 。 全toàn 體thể 不bất 會hội 。 全toàn 體thể 具cụ 足túc 。 所sở 以dĩ 妄vọng 心tâm 一nhất 死tử 脫thoát 然nhiên 化hóa 去khứ 。 圓viên 覺giác 經kinh 曰viết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 證chứng 圓viên 覺giác 。 我ngã 信tín 之chi 矣hĩ 。 阿A 難Nan 實thật 非phi 不bất 解giải 。 直trực 欲dục 盡tận 性tánh 窮cùng 源nguyên 使sử 大đại 教giáo 流lưu 行hành 。 所sở 以dĩ 起khởi 此thử 無vô 心tâm 之chi 怖bố 耳nhĩ 。

○# 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 此thử 是thị 前tiền 塵trần 。 虗hư 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng (# 至chí )# 。 故cố 受thọ 輪luân 轉chuyển 。

上thượng 云vân 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 奢xa 摩ma 他tha 云vân 靜tĩnh 慮lự 。 夫phu 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 當đương 以dĩ 無vô 心tâm 契khế 合hợp 。 故cố 世Thế 尊Tôn 一nhất 咄đốt 。 總tổng 斥xích 非phi 心tâm 。 若nhược 達đạt 無vô 心tâm 。 乃nãi 為vi 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 體thể 之chi 路lộ 也dã 。 阿A 難Nan 執chấp 認nhận 推thôi 求cầu 。 不bất 知tri 正chánh 是thị 。 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 既ký 為vi 世Thế 尊Tôn 奪đoạt 破phá 。 矍quắc 然nhiên 復phục 問vấn 。 當đương 名danh 何hà 等đẳng 。 於ư 此thử 明minh 告cáo 。 乃nãi 是thị 虗hư 妄vọng 前tiền 塵trần 。 如như 何hà 喚hoán 作tác 本bổn 心tâm 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 皆giai 由do 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 佛Phật 寵sủng 弟đệ 。 (# 至chí )# 開khai 示thị 未vị 悟ngộ 。

阿A 難Nan 先tiên 因nhân 墮đọa 婬dâm 生sanh 怖bố 。 歸quy 投đầu 佛Phật 所sở 。 自tự 知tri 道Đạo 力lực 不bất 全toàn 。 啟khải 請thỉnh 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 不bất 詰cật 墮đọa 婬dâm 之chi 謬mậu 。 且thả 徵trưng 所sở 發phát 道Đạo 心tâm 。 由do 是thị 數số 番phiên 徵trưng 斥xích 。 至chí 此thử 雖tuy 知tri 錯thác 認nhận 。 猶do 是thị 似tự 悟ngộ 而nhi 迷mê 。 於ư 是thị 重trọng/trùng 述thuật 二nhị 心tâm 。 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 道Đạo 心tâm 也dã 。 謗báng 法pháp 毀hủy 戒giới 邪tà 心tâm 也dã 。 道Đạo 心tâm 既ký 為vi 所sở 奪đoạt 。 頗phả 知tri 邪tà 心tâm 亦diệc 復phục 非phi 有hữu 。 然nhiên 此thử 二nhị 非phi 心tâm 。 則tắc 我ngã 無vô 心tâm 。 同đồng 於ư 草thảo 木mộc 。 非phi 惟duy 我ngã 生sanh 驚kinh 怖bố 。 而nhi 大đại 眾chúng 亦diệc 皆giai 生sanh 疑nghi 。 故cố 冀ký 開khai 示thị 耳nhĩ 。 蓋cái 三tam 乘thừa 人nhân 。 捨xả 惡ác 從tùng 善thiện 。 不bất 知tri 善thiện 是thị 惡ác 因nhân 。 離ly 邪tà 求cầu 正chánh 。 豈khởi 識thức 正chánh 為vi 邪tà 本bổn 。 取thủ 捨xả 既ký 存tồn 於ư 心tâm 。 分phân 別biệt 自tự 形hình 於ư 念niệm 。 念niệm 存tồn 則tắc 生sanh 死tử 宛uyển 然nhiên 。 心tâm 空không 則tắc 涅Niết 槃Bàn 平bình 等đẳng 。 阿A 難Nan 為vi 眾chúng 竭kiệt 力lực 。 領lãnh 罪tội 自tự 歸quy 。 細tế 究cứu 端đoan 倪nghê 。 一nhất 一nhất 皆giai 原nguyên 大đại 眾chúng 。

○# 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 開khai 示thị 阿A 難Nan 。 (# 至chí )# 其kỳ 誰thùy 修tu 證chứng 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。

上thượng 云vân 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 體thể 。 能năng 生sanh 諸chư 緣duyên 。 阿A 難Nan 仍nhưng 復phục 執chấp 認nhận 緣duyên 心tâm 。 以dĩ 為vi 自tự 體thể 。 既ký 為vi 所sở 奪đoạt 。 便tiện 乃nãi 疑nghi 同đồng 草thảo 木mộc 。

世Thế 尊Tôn 告cáo 曰viết 。

諸chư 法pháp 所sở 生sanh 。 惟duy 是thị 涅Niết 槃Bàn 心tâm 現hiện 。 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 莫mạc 不bất 因nhân 此thử 。 汝nhữ 何hà 執chấp 認nhận 緣duyên 心tâm 。 擬nghĩ 同đồng 斷đoạn 滅diệt 。 因nhân 執chấp 緣duyên 心tâm 是thị 實thật 。 所sở 以dĩ 三tam 乘thừa 歷lịch 劫kiếp 不bất 能năng 成thành 彼bỉ 聖thánh 道Đạo 。 凡phàm 夫phu 迷mê 此thử 。 無vô 始thỉ 業nghiệp 果quả 自tự 然nhiên 。 若nhược 悟ngộ 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 。 便tiện 解giải 稱xưng 體thể 發phát 揮huy 大đại 用dụng 現hiện 前tiền 。 可khả 名danh 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 阿A 難Nan 未vị 悟ngộ 。 惶hoàng 怖bố 重trọng/trùng 生sanh 。 世Thế 尊Tôn 殷ân 勤cần 再tái 勸khuyến 。 秪# 此thử 緣duyên 心tâm 要yếu 因nhân 緣duyên 有hữu 。 縱túng/tung 滅diệt 見kiến 聞văn 。 幽u 閑nhàn 內nội 守thủ 。 猶do 是thị 法pháp 塵trần 。 我ngã 非phi 故cố 意ý 斥xích 汝nhữ 所sở 執chấp 非phi 心tâm 。 汝nhữ 可khả 於ư 心tâm 自tự 揣đoàn 。 離ly 塵trần 有hữu 性tánh 。 可khả 是thị 真chân 心tâm 。 緣duyên 滅diệt 無vô 體thể 。 則tắc 心tâm 同đồng 斷đoạn 滅diệt 。 心tâm 同đồng 斷đoạn 滅diệt 。 則tắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 必tất 無vô 修tu 證chứng 之chi 日nhật 矣hĩ 。 阿A 難Nan 向hướng 執chấp 緣duyên 心tâm 。 悞ngộ 為vi 真chân 實thật 。 不bất 能năng 遠viễn 離ly 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 難nạn 。 故cố 請thỉnh 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 而nhi 如Như 來Lai 處xứ 處xứ 徵trưng 逐trục 。 使sử 知tri 緣duyên 心tâm 不bất 有hữu 。 阿A 難Nan 便tiện 認nhận 為vi 無vô 心tâm 。 世Thế 尊Tôn 展triển 轉chuyển 開khai 示thị 。 此thử 心tâm 離ly 緣duyên 無vô 體thể 。 似tự 或hoặc 可khả 信tín 。 若nhược 云vân 內nội 守thủ 幽u 閑nhàn 。 猶do 是thị 法pháp 塵trần 。 是thị 必tất 難nan 信tín 。 故cố 曰viết 離ly 此thử 覺giác 知tri 。 更cánh 無vô 所sở 有hữu 。

○# 即tức 時thời 阿A 難Nan 。 與dữ 諸chư 大đại 眾chúng 。 默mặc 然nhiên 自tự 失thất 。

自tự 失thất 而nhi 曰viết 默mặc 然nhiên 者giả 。 向hướng 執chấp 緣duyên 心tâm 。 以dĩ 為vi 自tự 己kỷ 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 令linh 其kỳ 。 微vi 細tế 揣đoàn 摩ma 。 頗phả 知tri 緣duyên 心tâm 不bất 實thật 。 所sở 以dĩ 自tự 失thất 。 然nhiên 則tắc 此thử 心tâm 有hữu 體thể 。 不bất 應ưng 滅diệt 。 無vô 體thể 不bất 應ưng 現hiện 。 即tức 我ngã 則tắc 不bất 待đãi 緣duyên 。 非phi 我ngã 則tắc 不bất 應ưng 知tri 。 若nhược 一nhất 向hướng 離ly 我ngã 獨độc 立lập 。 則tắc 同đồng 樁# 守thủ 。 一nhất 向hướng 隨tùy 緣duyên 任nhậm 運vận 。 則tắc 同đồng 顛điên 倒đảo 。 如như 是thị 兩lưỡng 難nạn/nan 相tương/tướng 許hứa 。 所sở 以dĩ 默mặc 然nhiên 。

○# 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 諸chư 修tu 學học 人nhân 。 (# 至chí )# 不bất 成thành 聖thánh 果Quả 。

首thủ 則tắc 創sáng/sang 言ngôn 。 蓋cái 由do 不bất 知tri 。 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 此thử 想tưởng 不bất 真chân 。 受thọ 諸chư 流lưu 轉chuyển 。 可khả 謂vị 徑kính 且thả 直trực 矣hĩ 。 恐khủng 阿A 難Nan 不bất 能năng 即tức 信tín 。 故cố 重trùng 重trùng 破phá 斥xích 。 至chí 此thử 默mặc 然nhiên 自tự 失thất 。 頗phả 不bất 自tự 疑nghi 。 故cố 明minh 以dĩ 告cáo 之chi 。 非phi 汝nhữ 悞ngộ 認nhận 不bất 能năng 折chiết 伏phục 邪tà 咒chú 。 諸chư 修tu 行hành 人nhân 。 不bất 成thành 聖thánh 道Đạo 。 莫mạc 不bất 由do 此thử 。

○# 阿A 難Nan 聞văn 已dĩ 。 重trùng 復phục 悲bi 淚lệ 。 (# 至chí )# 發phát 妙diệu 明minh 心tâm 。 開khai 我ngã 道Đạo 眼nhãn 。

悲bi 淚lệ 而nhi 言ngôn 重trùng 復phục 者giả 。 一nhất 者giả 不bất 能năng 免miễn 離ly 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 難nạn 。 將tương 謂vị 道Đạo 力lực 不bất 全toàn 。 而nhi 不bất 知tri 求cầu 道Đạo 之chi 心tâm 正chánh 是thị 。 生sanh 死tử 之chi 本bổn 。 二nhị 者giả 將tương 謂vị 如Như 來Lai 。 惠huệ 我ngã 三tam 昧muội 。 而nhi 不bất 知tri 身thân 心tâm 。 本bổn 不bất 相tương 代đại 。 所sở 以dĩ 重trùng 重trùng 悲bi 淚lệ 也dã 。 捨xả 父phụ 逃đào 逝thệ 者giả 。 喻dụ 背bội 真chân 向hướng 妄vọng 也dã 。 說thuyết 食thực 不bất 飽bão 者giả 。 喻dụ 錯thác 解giải 惠huệ 我ngã 三tam 昧muội 也dã 。 二nhị 障chướng 所sở 纏triền 。 不bất 知tri 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 者giả 。 以dĩ 法pháp 顯hiển 喻dụ 背bối/bội 父phụ 義nghĩa 也dã 。 發phát 妙diệu 明minh 心tâm 。 開khai 我ngã 道Đạo 眼nhãn 。 欲dục 補bổ 說thuyết 食thực 之chi 謬mậu 也dã 。 所sở 言ngôn 二nhị 障chướng 者giả 。 一nhất 者giả 事sự 障chướng 。 續tục 諸chư 生sanh 死tử 。 即tức 是thị 背bối/bội 覺giác 逐trục 緣duyên 之chi 謬mậu 也dã 。 二nhị 者giả 理lý 障chướng 。 礙ngại 正chánh 知tri 見kiến 。 執chấp 其kỳ 聞văn 見kiến 。 不bất 即tức 修tu 行hành 。 即tức 是thị 多đa 聞văn 無vô 功công 之chi 謬mậu 也dã 。 此thử 重trọng/trùng 顯hiển 悲bi 淚lệ 意ý 也dã 。 由do 不bất 知tri 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 故cố 。 請thỉnh 發phát 妙diệu 明minh 心tâm 也dã 。 前tiền 之chi 默mặc 然nhiên 自tự 失thất 。 處xử 有hữu 二nhị 難nạn/nan 。 若nhược 獨độc 立lập 樁# 守thủ 。 則tắc 不bất 成thành 增tăng 進tiến 。 若nhược 任nhậm 運vận 隨tùy 緣duyên 。 則tắc 未vị 離ly 生sanh 死tử 。 二nhị 者giả 各các 處xứ 一nhất 偏thiên 。 常thường 為vi 如Như 來Lai 所sở 斥xích 。 若nhược 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 始thỉ 獲hoạch 妙diệu 明minh 。 未vị 獲hoạch 融dung 通thông 者giả 。 由do 道Đạo 眼nhãn 之chi 不bất 開khai 也dã 。 道Đạo 眼nhãn 若nhược 開khai 。 則tắc 自tự 然nhiên 照chiếu 不bất 失thất 寂tịch 。 較giảo 彼bỉ 多đa 聞văn 。 逈huýnh 然nhiên 異dị 矣hĩ 。

○# 即tức 時thời 如Như 來Lai 。 從tùng 胷# 卍vạn 字tự (# 至chí )# 旋toàn 至chí 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。

心tâm 光quang 一nhất 種chủng 。 而nhi 有hữu 百bách 千thiên 色sắc 。 妙diệu 明minh 密mật 暎ánh 也dã 。 周chu 徧biến 十thập 方phương 者giả 。 一nhất 念niệm 圓viên 含hàm 十thập 界giới 也dã 。 徧biến 灌quán 佛Phật 頂đảnh 者giả 。 佛Phật 佛Phật 道Đạo 同đồng 也dã 。 旋toàn 至chí 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 者giả 。 在tại 會hội 之chi 眾chúng 。 將tương 證chứng 此thử 心tâm 也dã 。

○# 告cáo 阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 今kim 為vì 汝nhữ 。 建kiến 大đại 法Pháp 幢tràng 。 (# 至chí )# 得đắc 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 。

上thượng 來lai 悞ngộ 執chấp 眼nhãn 見kiến 心tâm 知tri 。 是thị 名danh 顛điên 倒đảo 。 由do 是thị 迤dĩ # 徵trưng 逐trục 。 既ký 知tri 攀phàn 緣duyên 之chi 念niệm 非phi 心tâm 。 則tắc 知tri 見kiến 色sắc 之chi 性tánh 非phi 眼nhãn 。 根căn 身thân 既ký 非phi 。 豈khởi 不bất 謂vị 推thôi 顛điên 倒đảo 之chi 大đại 幢tràng 也dã 。 性tánh 淨tịnh 明minh 心tâm 者giả 。 酧# 前tiền 發phát 妙diệu 明minh 心tâm 也dã 。 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 者giả 。 酧# 前tiền 開khai 道Đạo 眼nhãn 也dã 。 下hạ 文văn 盲manh 人nhân 矚chú 暗ám 者giả 。 使sử 悟ngộ 見kiến 性tánh 非phi 眼nhãn 。 是thị 開khai 道Đạo 眼nhãn 也dã 。 屈khuất 指chỉ 飛phi 光quang 者giả 。 使sử 悟ngộ 性tánh 非phi 搖dao 動động 。 獲hoạch 淨tịnh 明minh 心tâm 也dã 。

○# 阿A 難Nan 汝nhữ 先tiên 答đáp 我ngã 。 見kiến 光quang 明minh 拳quyền 。 (# 至chí )# 如như 是thị 見kiến 性tánh 。 是thị 心tâm 非phi 眼nhãn 。

世Thế 尊Tôn 以dĩ 拳quyền 類loại 見kiến 之chi 問vấn 。 故cố 問vấn 也dã 。 阿A 難Nan 相tương/tướng 類loại 之chi 答đáp 。 實thật 答đáp 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 問vấn 。 蓋cái 由do 阿A 難Nan 攀phàn 緣duyên 之chi 心tâm 知tri 非phi 身thân 執chấp 之chi 見kiến 未vị 滅diệt 。 自tự 謂vị 身thân 滅diệt 則tắc 無vô 心tâm 可khả 得đắc 。 故cố 請thỉnh 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 欲dục 顯hiển 其kỳ 常thường 。 先tiên 問vấn 其kỳ 斷đoạn 。 無vô 手thủ 無vô 拳quyền 。 事sự 則tắc 如như 是thị 。 無vô 眼nhãn 無vô 見kiến 。 理lý 必tất 不bất 然nhiên 。 有hữu 眼nhãn 無vô 眼nhãn 。 是thị 自tự 形hình 殘tàn 。 見kiến 暗ám 見kiến 明minh 。 性tánh 何hà 虧khuy 損tổn 。 自tự 遠viễn 而nhi 近cận 。 自tự 疎sơ 而nhi 親thân 。 自tự 燈đăng 而nhi 顯hiển 眼nhãn 見kiến 。 自tự 眼nhãn 而nhi 顯hiển 心tâm 知tri 。 其kỳ 微vi 妙diệu 開khai 示thị 。 可khả 謂vị 正chánh 直trực 矣hĩ 。 問vấn 曰viết 。 前tiền 云vân 。 若nhược 眼nhãn 能năng 見kiến 。 汝nhữ 在tại 室thất 中trung 。 門môn 能năng 見kiến 不phủ 。 則tắc 諸chư 已dĩ 死tử 。 尚thượng 有hữu 眼nhãn 存tồn 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 。 如như 此thử 則tắc 阿A 難Nan 已dĩ 知tri 。 見kiến 不bất 在tại 眼nhãn 。 何hà 故cố 如Như 來Lai 。 重trùng 復phục 開khai 示thị 。

答đáp 曰viết 。

前tiền 由do 阿A 難Nan 云vân 見kiến 是thị 其kỳ 眼nhãn 。 心tâm 知tri 非phi 眼nhãn 。 故cố 已dĩ 破phá 之chi 。 雖tuy 則tắc 已dĩ 破phá 妄vọng 心tâm 。 未vị 除trừ 妄vọng 見kiến 。 真chân 見kiến 還hoàn 同đồng 妄vọng 見kiến 。 此thử 則tắc 阿A 難Nan 雖tuy 悟ngộ 緣duyên 心tâm 之chi 不bất 實thật 。 無vô 心tâm 之chi 疑nghi 猶do 存tồn 。 故cố 請thỉnh 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。 世Thế 尊Tôn 指chỉ 常thường 性tánh 。 即tức 身thân 以dĩ 示thị 也dã 。 盲manh 人nhân 矚chú 暗ám 。 見kiến 性tánh 無vô 虧khuy 。 無vô 虧khuy 之chi 性tánh 。 即tức 寂tịch 常thường 心tâm 也dã 。 問vấn 曰viết 。 前tiền 云vân 。 縱túng/tung 離ly 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 內nội 守thủ 幽u 閑nhàn 。 猶do 是thị 法pháp 塵trần 影ảnh 事sự 。 與dữ 此thử 盲manh 人nhân 之chi 見kiến 。 何hà 以dĩ 異dị 也dã 。

答đáp 曰viết 。

前tiền 為vi 學học 人nhân 。 雖tuy 則tắc 離ly 緣duyên 。 猶do 存tồn 能năng 所sở 。 所sở 以dĩ 斥xích 之chi 。 此thử 中trung 盲manh 人nhân 全toàn 不bất 知tri 有hữu 。 能năng 所sở 俱câu 無vô 。 非phi 彼bỉ 所sở 類loại 矣hĩ 。 苟cẩu 知tri 見kiến 性tánh 非phi 眼nhãn 。 則tắc 六lục 根căn 四tứ 大đại 。 當đương 念niệm 消tiêu 融dung 。 下hạ 文văn 云vân 歷lịch 僧Tăng 祇kỳ 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 未vị 必tất 不bất 原nguyên 於ư 此thử 。 如như 能năng 悟ngộ 入nhập 。 亦diệc 所sở 謂vị 一nhất 根căn 返phản 源nguyên 。 六lục 根căn 解giải 脫thoát 。 常thường 性tánh 已dĩ 顯hiển 。 色sắc 執chấp 難nan 消tiêu 。 鈍độn 根căn 莫mạc 入nhập 。 所sở 以dĩ 學học 者giả 。 徒đồ 知tri 耳nhĩ 根căn 為vi 上thượng 。 而nhi 安an 知tri 二nhị 十thập 五ngũ 無Vô 學Học 。 所sở 證chứng 圓viên 通thông 。 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 是thị 佛Phật 所sở 言ngôn 。

○# 阿A 難Nan 雖tuy 復phục 。 得đắc 聞văn 是thị 言ngôn 。 (# 至chí )# 名danh 為vi 塵trần 義nghĩa 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。

口khẩu 已dĩ 默mặc 然nhiên 者giả 。 不bất 知tri 所sở 措thố 也dã 。 雖tuy 悟ngộ 見kiến 性tánh 無vô 虧khuy 。 而nhi 不bất 知tri 離ly 塵trần 即tức 塵trần 之chi 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 默mặc 然nhiên 耳nhĩ 。 何hà 也dã 。 若nhược 此thử 見kiến 性tánh 即tức 塵trần 。 則tắc 同đồng 前tiền 隨tùy 緣duyên 。 分phân 別biệt 之chi 心tâm 。 若nhược 必tất 離ly 塵trần 。 如như 彼bỉ 盲manh 人nhân 矚chú 暗ám 。 而nhi 尋tầm 常thường 見kiến 色sắc 之chi 時thời 。 當đương 名danh 何hà 等đẳng 。 故cố 冀ký 開khai 示thị 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 明minh 告cáo 。 名danh 為vi 客khách 塵trần 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 汝nhữ 之chi 見kiến 性tánh 。 同đồng 於ư 主chủ 人nhân 。 曾tằng 無vô 去khứ 來lai 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 成thành 聖thánh 果Quả 。 因nhân 其kỳ 所sở 悞ngộ 。 由do 是thị 招chiêu 告cáo 鹿lộc 苑uyển 開khai 悟ngộ 之chi 徒đồ 。 自tự 欵khoản 所sở 由do 。 而nhi 陳trần 那na 設thiết 譬thí 發phát 明minh 。 客khách 塵trần 義nghĩa 顯hiển 。 應ưng 即tức 除trừ 疑nghi 。 然nhiên 則tắc 住trụ 與dữ 不bất 住trụ 。 似tự 同đồng 二nhị 物vật 。 下hạ 文văn 屈khuất 指chỉ 飛phi 光quang 。 使sử 悟ngộ 無vô 住trụ 即tức 住trụ 動động 即tức 不bất 動động 也dã 。 客khách 塵trần 者giả 。 見kiến 惑hoặc 處xứ 麤thô 名danh 客khách 。 思tư 惑hoặc 處xứ 細tế 名danh 塵trần 。 麤thô 細tế 雖tuy 異dị 。 不bất 住trụ 是thị 同đồng 。 能năng 惑hoặc 真chân 性tánh 。 同đồng 名danh 煩phiền 惱não 。 今kim 以dĩ 五ngũ 科khoa 解giải 釋thích 。 一nhất 約ước 所sở 顯hiển 。 成thành 實thật 云vân 。 經kinh 言ngôn 客khách 塵trần 者giả 。 以dĩ 顯hiển 心tâm 性tánh 是thị 常thường 故cố 。 二nhị 約ước 所sở 修tu 。 圓viên 覺giác 云vân 。 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 者giả 。 覺giác 識thức 煩phiền 動động 。 靜tĩnh 慧tuệ 發phát 生sanh 。 身thân 心tâm 客khách 塵trần 。 從tùng 此thử 永vĩnh 滅diệt 。 三tam 約ước 所sở 證chứng 。 佛Phật 地địa 云vân 。 為vi 斷đoạn 客khách 塵trần 。 證chứng 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 四tứ 約ước 所sở 離ly 。 佛Phật 地địa 云vân 。 圓viên 鏡kính 智trí 者giả 。 正chánh 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 離ly 客khách 塵trần 故cố 。 五ngũ 約ước 所sở 染nhiễm 。 勝thắng 曼mạn 云vân 。 如như 虗hư 空không 淨tịnh 。 心tâm 常thường 明minh 淨tịnh 。 無vô 轉chuyển 變biến 相tương/tướng 。 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 客khách 塵trần 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 此thử 經Kinh 不bất 住trụ 名danh 客khách 。 住trụ 名danh 主chủ 人nhân 。 澄trừng 霽tễ 名danh 空không 。 搖dao 動động 名danh 塵trần 。 即tức 緣duyên 塵trần 分phân 別biệt 。 為vi 客khách 塵trần 義nghĩa 。

○# 即tức 時thời 如Như 來Lai 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 屈khuất 五ngũ 輪luân 指chỉ 。 (# 至chí )# 尚thượng 無vô 有hữu 止chỉ 。 誰thùy 為vi 搖dao 動động 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。

陳trần 那na 解giải 明minh 客khách 塵trần 二nhị 義nghĩa 。 自tự 是thị 小Tiểu 乘Thừa 所sở 見kiến 。 動động 與dữ 靜tĩnh 別biệt 。 主chủ 與dữ 客khách 異dị 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 而nhi 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 離ly 生sanh 死tử 而nhi 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 得đắc 未vị 忘vong 。 不bất 成thành 增tăng 進tiến 。 所sở 以dĩ 寄ký 阿A 難Nan 而nhi 發phát 明minh 實thật 進tiến 破phá 聲Thanh 聞Văn 也dã 。 故cố 世Thế 尊Tôn 屈khuất 指chỉ 示thị 誨hối 。 而nhi 阿A 難Nan 即tức 悟ngộ 見kiến 性tánh 原nguyên 非phi 動động 靜tĩnh 。 即tức 塵trần 而nhi 非phi 塵trần 。 飛phi 光quang 左tả 右hữu 。 即tức 知tri 搖dao 動động 本bổn 非phi 搖dao 動động 。 去khứ 來lai 曾tằng 不bất 去khứ 來lai 。 雙song 呈trình 兩lưỡng 拂phất 。 有hữu 得đắc 俱câu 忘vong 。 寧ninh 不bất 為vi 陳trần 那na 等đẳng 更cánh 進tiến 一nhất 步bộ 也dã 。 初sơ 則tắc 以dĩ 手thủ 為vi 問vấn 。 使sử 知tri 外ngoại 境cảnh 不bất 實thật 。 次thứ 則tắc 以dĩ 頭đầu 為vi 問vấn 。 使sử 知tri 根căn 身thân 不bất 有hữu 。 如như 是thị 而nhi 知tri 。 為vi 妙diệu 明minh 心tâm 。 如như 是thị 而nhi 見kiến 。 為vi 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 矣hĩ 。

○# 於ư 是thị 如Như 來Lai 。 普phổ 告cáo 大đại 眾chúng 。 (# 至chí )# 輪luân 迴hồi 是thị 中trung 。 自tự 取thủ 流lưu 轉chuyển 。

問vấn 曰viết 。 頭đầu 自tự 搖dao 動động 。 見kiến 無vô 所sở 動động 。 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 見kiến 無vô 舒thư 卷quyển 。 正chánh 釋thích 客khách 塵trần 之chi 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 復phục 責trách 大đại 眾chúng 。 其kỳ 旨chỉ 安an 在tại 哉tai 。 予# 上thượng 曰viết 。 寄ký 斥xích 聲Thanh 聞Văn 者giả 此thử 也dã 。 陳trần 那na 之chi 意ý 。 客khách 去khứ 主chủ 存tồn 。 塵trần 寂tịch 空không 在tại 。 雖tuy 離ly 前tiền 塵trần 。 猶do 住trụ 見kiến 覺giác 。 不bất 知tri 常thường 住trụ 之chi 見kiến 正chánh 是thị 法pháp 塵trần 。 阿A 難Nan 善thiện 解giải 佛Phật 意ý 。 乃nãi 云vân 。 佛Phật 手thủ 不bất 住trụ 。 而nhi 我ngã 見kiến 性tánh 。 尚thượng 無vô 有hữu 靜tĩnh 。 誰thùy 為vi 無vô 住trụ 。 次thứ 云vân 。 我ngã 頭đầu 自tự 動động 。 而nhi 我ngã 見kiến 性tánh 。 尚thượng 無vô 有hữu 止chỉ 。 誰thùy 為vi 搖dao 動động 。 動động 靜tĩnh 雙song 拂phất 。 去khứ 住trụ 兩lưỡng 驅khu 。 客khách 去khứ 主chủ 忘vong 。 塵trần 忘vong 空không 滅diệt 。 深thâm 愜# 佛Phật 意ý 。 所sở 以dĩ 指chỉ 阿A 難Nan 而nhi 責trách 大đại 眾chúng 也dã 。 若nhược 不bất 如như 此thử 。 阿a 含hàm 何hà 稱xưng 小tiểu 教giáo 。 此thử 會hội 何hà 稱xưng 圓viên 宗tông 。 是thị 知tri 此thử 經Kinh 逈huýnh 出xuất 三tam 乘thừa 。 學học 者giả 當đương 熟thục 思tư 之chi 。 阿A 難Nan 自tự 述thuật 二nhị 障chướng 所sở 纏triền 。 良lương 由do 不bất 知tri 。 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。 故cố 啟khải 如Như 來Lai 發phát 妙diệu 明minh 心tâm 。 開khai 我ngã 道Đạo 眼nhãn 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 則tắc 以dĩ 拳quyền 例lệ 見kiến 。 使sử 知tri 見kiến 性tánh 是thị 常thường 。 次thứ 引dẫn 盲manh 人nhân 矚chú 暗ám 。 使sử 知tri 性tánh 不bất 屬thuộc 身thân 。 常thường 心tâm 道Đạo 眼nhãn 。 於ư 此thử 可khả 見kiến 矣hĩ 。 再tái 明minh 告cáo 。 不bất 成thành 聖thánh 道Đạo 。 過quá 由do 客khách 塵trần 。 辨biện 明minh 二nhị 障chướng 。 事sự 障chướng 在tại 麤thô 。 故cố 同đồng 客khách 義nghĩa 。 理lý 障chướng 微vi 細tế 。 故cố 同đồng 塵trần 義nghĩa 。 緣duyên 塵trần 易dị 曉hiểu 。 故cố 屈khuất 指chỉ 以dĩ 辨biện 非phi 住trụ 不bất 住trụ 。 身thân 執chấp 難nan 忘vong 。 故cố 即tức 頭đầu 以dĩ 驗nghiệm 動động 與dữ 不bất 動động 。 自tự 遠viễn 而nhi 近cận 。 自tự 細tế 而nhi 麤thô 。 委ủy 曲khúc 發phát 明minh 。 可khả 謂vị 慈từ 悲bi 之chi 至chí 矣hĩ 。

△# 爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 聞văn 佛Phật 示thị 誨hối 。 (# 至chí )# 二nhị 發phát 明minh 性tánh 。

阿A 難Nan 因nhân 世Thế 尊Tôn 徵trưng 心tâm 辨biện 見kiến 。 以dĩ 及cập 盲manh 人nhân 矚chú 暗ám 。 自tự 知tri 見kiến 性tánh 無vô 虧khuy 。 屈khuất 指chỉ 飛phi 光quang 。 頗phả 信tín 見kiến 性tánh 不bất 動động 。 即tức 境cảnh 心tâm 觀quán 。 則tắc 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 而nhi 見kiến 無vô 舒thư 卷quyển 。 即tức 身thân 以dĩ 觀quán 。 則tắc 我ngã 頭đầu 自tự 動động 。 而nhi 見kiến 無vô 搖dao 動động 。 如như 此thử 開khai 示thị 。 故cố 得đắc 身thân 心tâm 泰thái 然nhiên 。 始thỉ 知tri 從tùng 前tiền 妄vọng 認nhận 之chi 失thất 。 所sở 以dĩ 自tự 悔hối 而nhi 復phục 自tự 慶khánh 也dã 。 然nhiên 所sở 謂vị 常thường 住trụ 真chân 心tâm 者giả 。 不bất 知tri 即tức 身thân 即tức 是thị 。 不bất 知tri 離ly 身thân 別biệt 有hữu 。 若nhược 即tức 身thân 者giả 。 身thân 當đương 敗bại 壞hoại 。 終chung 從tùng 變biến 滅diệt 。 滅diệt 則tắc 不bất 可khả 言ngôn 常thường 住trụ 也dã 。 若nhược 離ly 身thân 別biệt 有hữu 。 何hà 異dị 前tiền 云vân 心tâm 在tại 虗hư 空không 。 同đồng 他tha 心tâm 量lượng 。 如như 此thử 則tắc 何hà 以dĩ 知tri 是thị 身thân 中trung 是thị 偽ngụy 是thị 真chân 是thị 生sanh 是thị 滅diệt 。 是thị 不bất 生sanh 滅diệt 耶da 。 蓋cái 因nhân 阿A 難Nan 屢lũ 屢lũ 呈trình 疑nghi 。 如Như 來Lai 即tức 事sự 徵trưng 驗nghiệm 。 事sự 疑nghi 少thiểu 除trừ 。 不bất 能năng 忘vong 言ngôn 契khế 旨chỉ 。 理lý 執chấp 猶do 存tồn 。 前tiền 則tắc 似tự 解giải 不bất 解giải 。 所sở 以dĩ 兩lưỡng 次thứ 默mặc 然nhiên 。 今kim 則tắc 欲dục 信tín 難nan 信tín 。 所sở 以dĩ 發phát 言ngôn 申thân 請thỉnh 。 而nhi 如Như 來Lai 知tri 機cơ 識thức 變biến 。 亦diệc 不bất 與dữ 當đương 頭đầu 說thuyết 破phá 。 默mặc 令linh 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 傍bàng 開khai 隻chỉ 眼nhãn 耳nhĩ 。

○# 時thời 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 起khởi 立lập 白bạch 佛Phật 。 我ngã 昔tích 未vị 承thừa 。 諸chư 佛Phật 誨hối 敕sắc 。 (# 至chí )# 踊dũng 躍dược 歡hoan 喜hỷ 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。

匿nặc 王vương 座tòa 起khởi 。 為vi 問vấn 身thân 中trung 真chân 偽ngụy 生sanh 滅diệt 與dữ 不bất 生sanh 滅diệt 也dã 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 即tức 身thân 以dĩ 驗nghiệm 。 逐trục 一nhất 徵trưng 告cáo 。 最tối 後hậu 乃nãi 云vân 。 皺trứu 者giả 受thọ 變biến 。 不bất 皺trứu 非phi 變biến 。 變biến 者giả 受thọ 滅diệt 。 所sở 謂vị 變biến 是thị 色sắc 身thân 。 是thị 為vi 虗hư 偽ngụy 。 彼bỉ 不bất 變biến 者giả 。 元nguyên 無vô 生sanh 滅diệt 。 所sở 謂vị 見kiến 性tánh 非phi 皺trứu 。 是thị 為vi 真chân 實thật 。 如như 此thử 則tắc 色sắc 身thân 。 念niệm 念niệm 遷thiên 移di 。 而nhi 見kiến 性tánh 曾tằng 無vô 剎sát 那na 可khả 滅diệt 。 豈khởi 非phi 即tức 生sanh 滅diệt 中trung 示thị 不bất 生sanh 滅diệt 耶da 。 阿A 難Nan 前tiền 答đáp 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 見kiến 無vô 舒thư 卷quyển 。 所sở 謂vị 境cảnh 幻huyễn 而nhi 心tâm 真chân 者giả 也dã 。 我ngã 頭đầu 自tự 動động 。 見kiến 無vô 所sở 動động 。 所sở 謂vị 身thân 假giả 而nhi 性tánh 實thật 者giả 也dã 。 似tự 乎hồ 已dĩ 解giải 。 何hà 以dĩ 復phục 問vấn 身thân 心tâm 真chân 偽ngụy 生sanh 滅diệt 耶da 。 蓋cái 由do 前tiền 塵trần 易dị 曉hiểu 身thân 執chấp 難nan 忘vong 。 冀ký 欲dục 於ư 生sanh 滅diệt 身thân 中trung 示thị 。 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。 阿A 難Nan 初sơ 問vấn 身thân 心tâm 二nhị 途đồ 。 何hà 以dĩ 世Thế 尊Tôn 令linh 觀quán 四tứ 念niệm 處xứ 耶da 。 由do 阿A 難Nan 出xuất 塵trần 真Chân 諦Đế 當đương 機cơ 無vô 修tu 無vô 證chứng 故cố 。 凡phàm 所sở 推thôi 窮cùng 尋tầm 逐trục 。 總tổng 斥xích 非phi 心tâm 。 匿nặc 王vương 在tại 纏triền 俗tục 諦đế 當đương 機cơ 即tức 證chứng 即tức 修tu 故cố 。 必tất 假giả 問vấn 答đáp 研nghiên 詳tường 。 始thỉ 見kiến 真chân 性tánh 。 既ký 假giả 問vấn 答đáp 。 何hà 廢phế 修tu 證chứng 。 故cố 示thị 四tứ 念niệm 處xứ 。 令linh 其kỳ 推thôi 觀quán 。 所sở 以dĩ 初sơ 問vấn 汝nhữ 之chi 肉nhục 身thân 。 即tức 示thị 身thân 念niệm 處xứ 。 二nhị 問vấn 汝nhữ 未vị 曾tằng 滅diệt 。 即tức 示thị 心tâm 念niệm 處xứ 。 念niệm 念niệm 遷thiên 謝tạ 。 緣duyên 心tâm 之chi 體thể 。 新tân 新tân 不bất 住trụ 。 無vô 常thường 之chi 性tánh 也dã 。 三tam 問vấn 汝nhữ 之chi 生sanh 齡linh 。 應ưng 不bất 頓đốn 朽hủ 。 示thị 受thọ 念niệm 處xứ 。 孩hài 孺nhụ 則tắc 膚phu [勝-力+天]# 潤nhuận 澤trạch 。 衰suy 耄mạo 則tắc 形hình 色sắc 枯khô 朽hủ 。 自tự 受thọ 處xứ 無vô 常thường 也dã 。 四tứ 問vấn 汝nhữ 之chi 形hình 容dung 。 應ưng 不bất 頓đốn 朽hủ 。 示thị 法pháp 念niệm 處xứ 。 年niên 月nguyệt 日nhật 時thời 。 密mật 密mật 遷thiên 移di 。 我ngã 誠thành 不bất 覺giác 。 定định 是thị 無vô 常thường 。 故cố 世Thế 尊Tôn 許hứa 其kỳ 徒đồ 知tri 無vô 常thường 。 而nhi 不bất 知tri 真chân 常thường 。 故cố 引dẫn 觀quan 河hà 之chi 見kiến 。 令linh 悟ngộ 不bất 遷thiên 。 若nhược 能năng 默mặc 證chứng 了liễu 然nhiên 。 何hà 必tất 更cánh 云vân 。 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 。 若nhược 執chấp 定định 有hữu 見kiến 性tánh 可khả 得đắc 。 則tắc 還hoàn 同đồng 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。

○# 阿A 難Nan 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 禮lễ 佛Phật 合hợp 掌chưởng 。 長trường 跪quỵ 白bạch 佛Phật 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 此thử 見kiến 聞văn 。 必tất 不bất 生sanh 滅diệt 。 (# 至chí )# 認nhận 悟ngộ 中trung 迷mê 。

一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 不bất 出xuất 二nhị 諦đế 。 所sở 謂vị 世thế 俗tục 諦đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 也dã 。 世Thế 尊Tôn 垂thùy 手thủ 為vi 問vấn 者giả 。 使sử 知tri 遺di 失thất 所sở 由do 也dã 。 阿A 難Nan 據cứ 世thế 人nhân 為vi 問vấn 者giả 。 簡giản 自tự 非phi 倒đảo 也dã 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 告cáo 曰viết 。 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 法Pháp 身thân 平bình 等đẳng 。 本bổn 是thị 一nhất 體thể 。 但đãn 所sở 見kiến 成thành 差sai 。 非phi 性tánh 有hữu 別biệt 。 垂thùy 手thủ 順thuận 體thể 為vi 倒đảo 。 豎thụ 臂tý 逆nghịch 指chỉ 為vi 正chánh 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 尚thượng 且thả 見kiến 不bất 明minh 了liễu 。 顛điên 倒đảo 如như 此thử 。 何hà 況huống 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 耶da 。 汝nhữ 引dẫn 諸chư 世thế 間gian 。 人nhân 為vi 答đáp 者giả 。 汝nhữ 見kiến 必tất 非phi 其kỳ 類loại 也dã 。 若nhược 執chấp 定định 有hữu 身thân 境cảnh 可khả 得đắc 。 汝nhữ 身thân 佛Phật 身thân 。 顛điên 倒đảo 名danh 字tự 。 在tại 於ư 何hà 處xứ 。 由do 是thị 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 瞢măng 然nhiên 失thất 所sở 。 而nhi 如Như 來Lai 普phổ 告cáo 。 色sắc 心tâm 諸chư 緣duyên 。 及cập 心tâm 所sở 使sử 。 諸chư 所sở 緣duyên 法pháp 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 心tâm 存tồn 妄vọng 計kế 。 名danh 字tự 由do 生sanh 。 一nhất 念niệm 忘vong 緣duyên 。 顛điên 倒đảo 不bất 實thật 。 汝nhữ 先tiên 答đáp 我ngã 。 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 見kiến 無vô 舒thư 卷quyển 。 我ngã 頭đầu 自tự 動động 。 見kiến 無vô 搖dao 動động 。 如như 此thử 則tắc 見kiến 性tánh 異dị 於ư 身thân 境cảnh 。 云vân 何hà 仍nhưng 認nhận 色sắc 身thân 。 緣duyên 彼bỉ 前tiền 塵trần 。 作tác 正chánh 倒đảo 見kiến 。 豈khởi 不bất 為vi 悟ngộ 而nhi 復phục 迷mê 耶da 。 夫phu 如Như 來Lai 垂thùy 臂tý 。 須tu 鑒giám 在tại 言ngôn 前tiền 。 自tự 知tri 顛điên 倒đảo 。 若nhược 少thiểu 加gia 分phân 別biệt 。 非phi 惟duy 以dĩ 正chánh 為vi 倒đảo 以dĩ 倒đảo 為vi 正chánh 非phi 也dã 。 即tức 以dĩ 正chánh 為vi 正chánh 。 以dĩ 倒đảo 為vi 倒đảo 。 何hà 嘗thường 名danh 悟ngộ 。 所sở 以dĩ 世Thế 尊Tôn 拈niêm 華hoa 。 迦Ca 葉Diếp 破phá 顏nhan 。 便tiện 云vân 。 吾ngô 有hữu 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 藏tạng 。 用dụng 付phó 迦Ca 葉Diếp 。 噫# 阿A 難Nan 當đương 時thời 。 若nhược 解giải 微vi 笑tiếu 。 必tất 也dã 世Thế 尊Tôn 口khẩu 掛quải 壁bích 上thượng 矣hĩ 。

○# 晦hối 昧muội 為vi 空không 。 (# 至chí )# 如Như 來Lai 說thuyết 為vi 。 可khả 憐lân 愍mẫn 者giả 。

上thượng 云vân 色sắc 心tâm 諸chư 緣duyên 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 云vân 何hà 所sở 現hiện 。 世Thế 尊Tôn 明minh 告cáo 。 妙diệu 性tánh 本bổn 明minh 。 良lương 由do 不bất 覺giác 。 迷mê 為vi 頑ngoan 空không 。 頑ngoan 空không 與dữ 無vô 明minh 和hòa 合hợp 。 結kết 暗ám 為vi 色sắc 。 有hữu 器khí 世thế 間gian 。 礙ngại 色sắc 與dữ 頑ngoan 空không 。 二nhị 法pháp 和hòa 合hợp 。 不bất 動động 而nhi 動động 。 故cố 有hữu 色sắc 身thân 。 根căn 身thân 既ký 具cụ 。 識thức 念niệm 自tự 萌manh 。 識thức 念niệm 既ký 萌manh 。 不bất 有hữu 而nhi 有hữu 。 攀phàn 緣duyên 心tâm 生sanh 。 故cố 趣thú 外ngoại 奔bôn 逸dật 。 用dụng 此thử 攀phàn 緣duyên 為vi 心tâm 。 則tắc 決quyết 定định 惑hoặc 為vi 。 色sắc 身thân 之chi 內nội 。 而nhi 安an 知tri 色sắc 身thân 外ngoại 洎kịp 山sơn 河hà 。 大đại 地địa 咸hàm 是thị 妙diệu 明minh 。 心tâm 中trung 所sở 現hiện 物vật 耶da 。 夫phu 身thân 心tâm 不bất 有hữu 。 妄vọng 執chấp 為vi 實thật 。 是thị 謂vị 一nhất 迷mê 。 其kỳ 猶do 背bối/bội 海hải 認nhận 漚âu 者giả 也dã 。 於ư 幻huyễn 有hữu 身thân 心tâm 中trung 。 重trọng/trùng 起khởi 取thủ 捨xả 。 墮đọa 婬dâm 生sanh 怖bố 。 見kiến 相tương 生sanh 愛ái 。 目mục 為vi 真chân 心tâm 。 重trọng/trùng 是thị 一nhất 迷mê 。 其kỳ 猶do 認nhận 漚âu 為vi 海hải 。 豈khởi 不bất 為vi 之chi 倍bội 迷mê 。 於ư 垂thùy 手thủ 頃khoảnh 。 二nhị 迷mê 兼kiêm 具cụ 。 故cố 曰viết 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 此thử 文văn 深thâm 奧áo 。 當đương 細tế 探thám 其kỳ 實thật 。 自tự 審thẩm 相tương 應ứng 可khả 也dã 。 不bất 爾nhĩ 則tắc 徒đồ 誇khoa 玄huyền 妙diệu 。 何hà 異dị 說thuyết 食thực 不bất 飽bão 。 何hà 也dã 。 圓viên 覺giác 經kinh 曰viết 。 云vân 何hà 無vô 明minh 。 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 。 為vi 自tự 身thân 相tướng 。 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 為vi 自tự 心tâm 相tướng 。 譬thí 彼bỉ 病bệnh 目mục 。 見kiến 空không 中trung 華hoa 。 及cập 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 又hựu 云vân 。 彼bỉ 無vô 明minh 者giả 。 非phi 實thật 有hữu 體thể 。 如như 夢mộng 中trung 人nhân 。 夢mộng 時thời 非phi 無vô 。 及cập 至chí 於ư 醒tỉnh 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 二nhị 文văn 當đương 合hợp 看khán 。 此thử 為vi 小Tiểu 乘Thừa 者giả 說thuyết 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 次thứ 第đệ 生sanh 起khởi 因nhân 緣duyên 。 彼bỉ 為vi 菩Bồ 薩Tát 直trực 說thuyết 妄vọng 認nhận 而nhi 已dĩ 。 此thử 中trung 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 則tắc 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 曾tằng 無vô 處xứ 所sở 。 不bất 知tri 無vô 處xứ 。 故cố 下hạ 文văn 多đa 方phương 辨biện 見kiến 。 彼bỉ 即tức 直trực 告cáo 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 醒tỉnh 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 不bất 可khả 得đắc 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 草thảo 芥giới 人nhân 畜súc 。 與dữ 覺giác 無vô 異dị 。 至chí 於ư 醒tỉnh 時thời 。 非phi 惟duy 夢mộng 中trung 之chi 境cảnh 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 身thân 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 非phi 惟duy 身thân 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 心tâm 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 非phi 斷đoạn 之chi 使sử 無vô 。 非phi 遣khiển 之chi 使sử 無vô 。 非phi 修tu 之chi 使sử 無vô 。 是thị 畢tất 竟cánh 無vô 。 以dĩ 夢mộng 例lệ 覺giác 。 覺giác 豈khởi 不bất 然nhiên 。 夢mộng 本bổn 不bất 有hữu 。 覺giác 則tắc 知tri 無vô 。 覺giác 如như 是thị 實thật 。 夢mộng 應ưng 知tri 有hữu 。 夢mộng 不bất 知tri 有hữu 。 覺giác 處xứ 元nguyên 虗hư 。 覺giác 夢mộng 兩lưỡng 非phi 。 真chân 心tâm 斯tư 在tại 。 然nhiên 則tắc 我ngã 輩bối 。 於ư 日nhật 用dụng 中trung 。 能năng 如như 夢mộng 之chi 獲hoạch 覺giác 不bất 真chân 得đắc 。 如như 是thị 現hiện 前tiền 身thân 心tâm 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 畢tất 竟cánh 是thị 箇cá 什thập 麼ma 。 如như 不bất 相tương 應ứng 。 休hưu 教giáo 容dung 易dị 。 虗hư 度độ 光quang 陰ấm 。 勉miễn 之chi 勉miễn 之chi 。

○# 阿A 難Nan 承thừa 佛Phật 。 悲bi 救cứu 深thâm 誨hối 。 (# 至chí )# 拘Câu 舍Xá 離Ly 等đẳng 。 昧muội 為vi 冥minh 諦đế 。

阿A 難Nan 因nhân 聞văn 晦hối 昧muội 生sanh 起khởi 因nhân 緣duyên 。 頗phả 悟ngộ 身thân 心tâm 皆giai 為vi 幻huyễn 現hiện 真chân 心tâm 常thường 住trụ 。 然nhiên 猶do 存tồn 於ư 能năng 所sở 。 故cố 不bất 能năng 無vô 疑nghi 。 何hà 也dã 。 此thử 心tâm 若nhược 是thị 。 前tiền 云vân 因nhân 聲thanh 。 而nhi 有hữu 分phân 別biệt 。 塵trần 滅diệt 則tắc 此thử 心tâm 。 同đồng 於ư 斷đoạn 滅diệt 。 那na 得đắc 名danh 為vi 常thường 住trụ 。 此thử 心tâm 若nhược 不bất 是thị 者giả 。 則tắc 現hiện 以dĩ 緣duyên 心tâm 。 允duẫn 所sở 瞻chiêm 仰ngưỡng 。 因nhân 此thử 二nhị 疑nghi 故cố 。 未vị 敢cảm 認nhận 為vi 。 本bổn 元nguyên 心tâm 地địa 。 世Thế 尊Tôn 意ý 曰viết 。 若nhược 以dĩ 所sở 緣duyên 音âm 塵trần 。 以dĩ 為vi 心tâm 者giả 。 我ngã 所sở 說thuyết 法Pháp 。 在tại 指chỉ 汝nhữ 心tâm 。 若nhược 離ly 汝nhữ 心tâm 。 則tắc 說thuyết 無vô 可khả 說thuyết 。 汝nhữ 能năng 因nhân 說thuyết 悟ngộ 心tâm 。 心tâm 悟ngộ 則tắc 自tự 忘vong 其kỳ 說thuyết 。 若nhược 執chấp 我ngã 說thuyết 。 以dĩ 為vì 汝nhữ 心tâm 。 豈khởi 不bất 同đồng 彼bỉ 執chấp 指chỉ 為vi 月nguyệt 者giả 乎hồ 。 彼bỉ 人nhân 指chỉ 月nguyệt 。 令linh 其kỳ 識thức 月nguyệt 。 若nhược 執chấp 指chỉ 為vi 月nguyệt 。 非phi 惟duy 不bất 識thức 月nguyệt 。 亦diệc 且thả 不bất 識thức 指chỉ 。 月nguyệt 明minh 指chỉ 暗ám 。 二nhị 物vật 皎hiệu 然nhiên 。 何hà 得đắc 明minh 暗ám 不bất 分phân 自tự 他tha 混hỗn 濫lạm 。 豈khởi 為vi 智trí 者giả 。 若nhược 以dĩ 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 以dĩ 為vi 心tâm 者giả 。 此thử 心tâm 要yếu 在tại 待đãi 緣duyên 。 緣duyên 盡tận 則tắc 滅diệt 。 剎sát 那na 幻huyễn 寄ký 。 同đồng 於ư 旅lữ 客khách 。 只chỉ 如như 即tức 今kim 我ngã 已dĩ 說thuyết 盡tận 。 汝nhữ 之chi 緣duyên 心tâm 。 又hựu 安an 在tại 哉tai 。 非phi 惟duy 音âm 聲thanh 無vô 性tánh 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 汝nhữ 認nhận 為vi 心tâm 者giả 。 非phi 也dã 。 昭chiêu 昭chiêu 在tại 目mục 。 復phục 名danh 何hà 等đẳng 。 若nhược 亦diệc 名danh 心tâm 。 則tắc 此thử 心tâm 要yếu 因nhân 分phân 別biệt 而nhi 有hữu 。 若nhược 離ly 分phân 別biệt 。 則tắc 外ngoại 境cảnh 何hà 狀trạng 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 汝nhữ 今kim 諦đế 觀quán 。 法pháp 法pháp 何hà 狀trạng 。 法pháp 法pháp 何hà 狀trạng 。 則tắc 色sắc 即tức 非phi 色sắc 。 遇ngộ 緣duyên 斯tư 應ưng 。 則tắc 空không 即tức 非phi 空không 。 非phi 色sắc 非phi 空không 。 所sở 以dĩ 昧muội 為vi 冥minh 諦đế 。 夫phu 冥minh 諦đế 者giả 。 杳# 冥minh 恍hoảng 惚hốt 。 真chân 為vi 戲hí 論luận 。 世Thế 尊Tôn 直trực 言ngôn 常thường 住trụ 真chân 心tâm 者giả 。 苟cẩu 非phi 洞đỗng 悟ngộ 。 安an 得đắc 了liễu 然nhiên 。 所sở 以dĩ 阿A 難Nan 微vi 細tế 問vấn 明minh 。 欲dục 使sử 後hậu 來lai 無vô 惑hoặc 耳nhĩ 。

○# 離ly 諸chư 法pháp 緣duyên 。 無vô 分phân 別biệt 性tánh 。 (# 至chí )# 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 名danh 可khả 憐lân 愍mẫn 。

若nhược 以dĩ 緣duyên 塵trần 聽thính 法Pháp 之chi 心tâm 。 以dĩ 為vi 自tự 心tâm 。 此thử 心tâm 應ưng 離ly 前tiền 緣duyên 。 有hữu 分phân 別biệt 性tánh 。 若nhược 離ly 緣duyên 無vô 有hữu 。 則tắc 汝nhữ 心tâm 性tánh 。 應ưng 有hữu 所sở 還hoàn 。 聞văn 法Pháp 之chi 心tâm 還hoàn 於ư 聲thanh 塵trần 。 聲thanh 滅diệt 則tắc 無vô 。 見kiến 相tương/tướng 之chi 心tâm 還hoàn 於ư 色sắc 塵trần 。 色sắc 變biến 非phi 有hữu 。 以dĩ 是thị 二nhị 者giả 。 例lệ 一nhất 切thiết 法pháp 。 莫mạc 不bất 如như 是thị 。 可khả 還hoàn 之chi 心tâm 。 剎sát 那na 幻huyễn 寄ký 。 同đồng 於ư 旅lữ 客khách 。 誰thùy 是thị 其kỳ 主chủ 。 幻huyễn 寄ký 之chi 心tâm 。 喚hoán 作tác 本bổn 元nguyên 心tâm 地địa 。 何hà 其kỳ 謬mậu 也dã 。 阿A 難Nan 復phục 問vấn 。 若nhược 我ngã 聽thính 法Pháp 心tâm 性tánh 有hữu 可khả 還hoàn 者giả 。 而nhi 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 亦diệc 可khả 還hoàn 不phủ 。 世Thế 尊Tôn 告cáo 言ngôn 。 亦diệc 是thị 可khả 還hoàn 。 當đương 還hoàn 於ư 機cơ 。 無vô 機cơ 則tắc 我ngã 常thường 默mặc 然nhiên 。 如như 此thử 則tắc 惟duy 說thuyết 與dữ 聽thính 。 各các 有hữu 可khả 還hoàn 。 妙diệu 明minh 元nguyên 心tâm 。 云vân 何hà 無vô 還hoàn 。 世Thế 尊Tôn 告cáo 言ngôn 。 且thả 汝nhữ 見kiến 我ngã 之chi 見kiến 。 本bổn 是thị 可khả 還hoàn 汝nhữ 之chi 。 見kiến 精tinh 明minh 元nguyên 。 若nhược 存tồn 能năng 所sở 。 妄vọng 計kế 所sở 生sanh 。 喻dụ 第đệ 二nhị 月nguyệt 揑niết 目mục 所sở 成thành 。 非phi 是thị 月nguyệt 影ảnh 。 雖tuy 存tồn 能năng 所sở 。 猶do 不bất 可khả 還hoàn 。 能năng 所sở 若nhược 忘vong 。 真chân 為vi 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 當đương 欲dục 誰thùy 還hoàn 。 由do 是thị 標tiêu 示thị 八bát 種chủng 。 諸chư 變biến 化hóa 相tướng 。 一nhất 一nhất 各các 還hoàn 本bổn 所sở 。 而nhi 八bát 種chủng 之chi 見kiến 。 隨tùy 相tương/tướng 已dĩ 滅diệt 。 若nhược 不bất 滅diệt 者giả 。 則tắc 誰thùy 知tri 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 耶da 。 汝nhữ 見kiến 八bát 種chủng 。 見kiến 精tinh 當đương 還hoàn 何hà 所sở 。 若nhược 還hoàn 於ư 明minh 。 暗ám 則tắc 隨tùy 滅diệt 。 誰thùy 當đương 識thức 暗ám 。 如như 此thử 則tắc 彼bỉ 相tương/tướng 自tự 相tương 生sanh 滅diệt 。 而nhi 見kiến 精tinh 何hà 常thường 為vi 之chi 去khứ 來lai 。 以dĩ 無vô 去khứ 來lai 故cố 。 彼bỉ 諸chư 可khả 還hoàn 之chi 相tướng 。 自tự 然nhiên 非phi 汝nhữ 。 不bất 汝nhữ 還hoàn 者giả 。 非phi 汝nhữ 而nhi 誰thùy 。 故cố 知tri 汝nhữ 身thân 清thanh 淨tịnh 常thường 住trụ 。 因nhân 存tồn 能năng 所sở 故cố 成thành 迷mê 悶muộn 。 吳ngô 興hưng 云vân 。 亦diệc 有hữu 所sở 還hoàn 。 還hoàn 無vô 明minh 故cố 。 此thử 解giải 太thái 迂# 。 破phá 色sắc 論luận 曰viết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 日nhật 用dụng 所sở 見kiến 牛ngưu 作tác 牛ngưu 想tưởng 。 馬mã 作tác 馬mã 想tưởng 。 諸chư 佛Phật 所sở 見kiến 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 於ư 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。

答đáp 曰viết 。

一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 有hữu 二nhị 種chủng 想tưởng 。 所sở 謂vị 世thế 流lưu 布bố 想tưởng 。 著trước 想tưởng 。 諸chư 佛Phật 有hữu 世thế 流lưu 布bố 想tưởng 。 而nhi 無vô 著trước 想tưởng 。 如như 此thử 則tắc 聖thánh 賢hiền 何hà 嘗thường 無vô 見kiến 。 明minh 與dữ 無vô 明minh 。 曾tằng 無vô 二nhị 性tánh 。 著trước 與dữ 不bất 著trước 。 豈khởi 是thị 兩lưỡng 人nhân 。 若nhược 言ngôn 定định 有hữu 無vô 明minh 不bất 破phá 。 我ngã 恐khủng 終chung 其kỳ 身thân 而nhi 莫mạc 能năng 見kiến 道đạo 矣hĩ 。 若nhược 能năng 心tâm 不bất 緣duyên 塵trần 。 自tự 然nhiên 念niệm 念niệm 寂tịch 滅diệt 。 世Thế 尊Tôn 乃nãi 云vân 當đương 欲dục 誰thùy 還hoàn 。 而nhi 曰viết 當đương 還hoàn 無vô 明minh 。 豈khởi 不bất 太thái 迂# 乎hồ 。

○# 阿A 難Nan 言ngôn 我ngã 雖tuy 識thức 此thử 。 見kiến 性tánh 無vô 還hoàn 。 (# 至chí )# 性tánh 汝nhữ 不bất 真chân 。 取thủ 我ngã 求cầu 實thật 。

阿A 難Nan 謂vị 。 若nhược 此thử 見kiến 精tinh 。 即tức 是thị 妙diệu 明minh 元nguyên 心tâm 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 洞đỗng 見kiến 微vi 塵trần 剎sát 土độ 。 我ngã 等đẳng 秪# 見kiến 初sơ 禪thiền 。 眾chúng 生sanh 不bất 過quá 分phần 寸thốn 。 若nhược 即tức 是thị 者giả 。 不bất 應ưng 有hữu 優ưu 劣liệt 。 若nhược 不bất 是thị 者giả 。 那na 得đắc 無vô 還hoàn 。 兩lưỡng 處xứ 失thất 準chuẩn 。 故cố 不bất 敢cảm 認nhận 為vi 真chân 性tánh 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 。 還hoàn 以dĩ 優ưu 劣liệt 見kiến 原nguyên 相tương/tướng 告cáo 者giả 。 遠viễn 近cận 在tại 位vị 。 見kiến 性tánh 無vô 差sai 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 居cư 於ư 室thất 中trung 。 但đãn 見kiến 一nhất 室thất 之chi 空không 。 居cư 於ư 天thiên 井tỉnh 。 則tắc 見kiến 天thiên 井tỉnh 之chi 空không 。 若nhược 出xuất 戶hộ 外ngoại 。 則tắc 見kiến 一nhất 方phương 之chi 空không 。 若nhược 立lập 山sơn 頂đảnh 。 則tắc 十thập 方phương 洞đỗng 達đạt 。 豁hoát 然nhiên 無vô 礙ngại 。 非phi 虗hư 空không 有hữu 遠viễn 近cận 。 亦diệc 非phi 見kiến 性tánh 有hữu 大đại 小tiểu 。 為vi 形hình 處xứ 所sở 拘câu 。 而nhi 見kiến 分phần/phân 優ưu 劣liệt 。 而nhi 能năng 見kiến 之chi 性tánh 。 曾tằng 無vô 別biệt 異dị 。 云vân 何hà 差sai 殊thù 。 上thượng 至chí 天thiên 宮cung 。 下hạ 至chí 大đại 地địa 。 中trung 間gian 徧biến 覽lãm 。 物vật 我ngã 宛uyển 然nhiên 。 物vật 類loại 自tự 別biệt 。 見kiến 性tánh 何hà 殊thù 。 無vô 殊thù 之chi 性tánh 。 是thị 汝nhữ 見kiến 性tánh 。 前tiền 則tắc 物vật 可khả 還hoàn 。 而nhi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 。 此thử 則tắc 物vật 有hữu 別biệt 。 而nhi 性tánh 未vị 曾tằng 別biệt 。 若nhược 疑nghi 此thử 性tánh 同đồng 於ư 物vật 者giả 。 則tắc 汝nhữ 亦diệc 可khả 。 見kiến 吾ngô 之chi 見kiến 。 我ngã 見kiến 物vật 之chi 時thời 。 而nhi 汝nhữ 亦diệc 見kiến 是thị 物vật 。 故cố 名danh 同đồng 見kiến 。 若nhược 我ngã 離ly 物vật 無vô 見kiến 之chi 時thời 。 汝nhữ 何hà 不bất 見kiến 吾ngô 。 不bất 見kiến 之chi 地địa 。 若nhược 謂vị 汝nhữ 不bất 見kiến 時thời 。 即tức 吾ngô 不bất 見kiến 之chi 處xứ 。 何hà 以dĩ 汝nhữ 見kiến 。 秪# 可khả 自tự 知tri 。 豈khởi 是thị 吾ngô 之chi 不bất 見kiến 處xứ 耶da 。 如như 此thử 則tắc 汝nhữ 之chi 真chân 性tánh 。 昭chiêu 然nhiên 可khả 辨biện 。 豈khởi 得đắc 不bất 知tri 。 若nhược 謂vị 物vật 我ngã 混hỗn 濫lạm 彼bỉ 此thử 不bất 分phân 。 則tắc 汝nhữ 見kiến 物vật 。 物vật 亦diệc 見kiến 汝nhữ 。 豈khởi 成thành 安an 立lập 。 唐đường 時thời 有hữu 大đại 耳nhĩ 三tam 藏tạng 。 自tự 謂vị 得đắc 他tha 心tâm 通thông 。 憲hiến 宗tông 請thỉnh 忠trung 國quốc 師sư 驗nghiệm 之chi 。 國quốc 師sư 問vấn 曰viết 。 曾tằng 聞văn 汝nhữ 得đắc 他tha 心tâm 通thông 是thị 不phủ 。 藏tạng 曰viết 是thị 。 師sư 問vấn 曰viết 。 你nễ 道đạo 老lão 僧Tăng 即tức 今kim 在tại 什thập 麼ma 處xứ 。 藏tạng 曰viết 。 和hòa 尚thượng 是thị 一nhất 國quốc 之chi 師sư 。 何hà 得đắc 在tại 天thiên 津tân 橋kiều 看khán 弄lộng 猢# 猻# 。

又hựu 問vấn 曰viết 。

汝nhữ 道đạo 老lão 僧Tăng 即tức 今kim 在tại 什thập 麼ma 處xứ 。

答đáp 曰viết 。

和hòa 尚thượng 是thị 一nhất 國quốc 之chi 師sư 。 何hà 得đắc 在tại 河hà 邊biên 看khán 兢căng 渡độ 。

又hựu 問vấn 曰viết 。

汝nhữ 道đạo 老lão 僧Tăng 即tức 今kim 在tại 什thập 麼ma 處xứ 。 藏tạng 不bất 知tri 所sở 答đáp 。 師sư 叱sất 曰viết 。 野dã 狐hồ 精tinh 。 他tha 心tâm 通thông 在tại 什thập 麼ma 處xứ 。 凡phàm 夫phu 見kiến 色sắc 。 乃nãi 是thị 眼nhãn 根căn 現hiện 量lượng 所sở 知tri 。 國quốc 師sư 所sở 問vấn 。 乃nãi 意ý 根căn 所sở 緣duyên 。 凡phàm 夫phu 不bất 見kiến 。 而nhi 三tam 藏tạng 能năng 見kiến 。 誠thành 異dị 於ư 凡phàm 矣hĩ 。 至chí 第đệ 三tam 度độ 。 意ý 識thức 不bất 緣duyên 。 非phi 惟duy 三tam 藏tạng 。 便tiện 是thị 佛Phật 眼nhãn 亦diệc 如như 之chi 何hà 。 故cố 曰viết 若nhược 見kiến 不bất 見kiến 。 自tự 然nhiên 非phi 彼bỉ 。 不bất 見kiến 之chi 相tướng 。 如như 此thử 則tắc 三tam 藏tạng 秪# 可khả 自tự 知tri 。 而nhi 國quốc 師sư 又hựu 何hà 能năng 見kiến 他tha 人nhân 之chi 不bất 見kiến 耶da 。 若nhược 我ngã 及cập 汝nhữ 。 并tinh 諸chư 世thế 間gian 。 儼nghiễm 然nhiên 可khả 別biệt 。 曾tằng 不bất 雜tạp 亂loạn 。 汝nhữ 見kiến 秪# 可khả 自tự 知tri 。 而nhi 我ngã 亦diệc 秪# 可khả 自tự 知tri 。 此thử 性tánh 妙diệu 明minh 周chu 鑒giám 萬vạn 有hữu 。 胡hồ 不bất 即tức 已dĩ 驗nghiệm 證chứng 。 而nhi 取thủ 我ngã 求cầu 實thật 。 豈khởi 為vi 智trí 哉tai 。 雖tuy 然nhiên 。 世Thế 尊Tôn 慈từ 悲bi 。 故cố 有hữu 落lạc 草thảo 之chi 談đàm 。 若nhược 是thị 祖tổ 師sư 門môn 下hạ 。 待đãi 他tha 問vấn 如như 何hà 得đắc 知tri 。 是thị 我ngã 真chân 性tánh 。 便tiện 與dữ 他tha 一nhất 百bách 二nhị 十thập 棒bổng 。 一nhất 棒bổng 也dã 少thiểu 不bất 得đắc 。 使sử 他tha 自tự 知tri 痛thống 癢dạng 去khứ 在tại 。 然nhiên 阿A 難Nan 這giá 一nhất 問vấn 也dã 少thiểu 不bất 得đắc 。 何hà 也dã 。 若nhược 有hữu 知tri 是thị 。 知tri 是thị 妄vọng 覺giác 。 若nhược 無vô 知tri 是thị 。 知tri 即tức 無vô 記ký 。 所sở 以dĩ 道đạo 。 這giá 箇cá 若nhược 是thị 。 則tắc 頭đầu 上thượng 加gia 頭đầu 。 這giá 箇cá 若nhược 不bất 是thị 。 則tắc 斬trảm 頭đầu 覓mịch 活hoạt 。 若nhược 不bất 是thị 。 世Thế 尊Tôn 也dã 難nạn/nan 分phần/phân 疏sớ/sơ 。 是thị 他tha 善thiện 解giải 議nghị 論luận 。 便tiện 引dẫn 物vật 。 令linh 他tha 自tự 認nhận 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 此thử 見kiến 性tánh 。 必tất 我ngã 非phi 餘dư 。 (# 至chí )# 徧biến 能năng 含hàm 受thọ 。 十thập 方phương 國quốc 土độ 。

前tiền 因nhân 聖thánh 凡phàm 所sở 見kiến 遠viễn 近cận 優ưu 劣liệt 之chi 不bất 同đồng 故cố 未vị 知tri 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 是thị 我ngã 真chân 性tánh 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 廣quảng 引dẫn 上thượng 下hạ 。 徧biến 覽lãm 水thủy 陸lục 。 令linh 其kỳ 自tự 擇trạch 。 則tắc 知tri 物vật 我ngã 體thể 殊thù 。 默mặc 然nhiên 自tự 信tín 。 此thử 中trung 復phục 以dĩ 即tức 我ngã 見kiến 性tánh 。 何hà 有hữu 大đại 小tiểu 廣quảng 陿hiệp 之chi 不bất 等đẳng 。 是thị 皆giai 逐trục 塵trần 起khởi 見kiến 。 成thành 此thử 妄vọng 計kế 耳nhĩ 。

世Thế 尊Tôn 告cáo 曰viết 。

大đại 小tiểu 遠viễn 近cận 。 各các 屬thuộc 前tiền 塵trần 。 無vô 勞lao 窮cùng 詰cật 。 所sở 以dĩ 引dẫn 空không 為ví 喻dụ 。 夫phu 空không 本bổn 無vô 方phương 。 而nhi 方phương 圓viên 任nhậm 器khí 。 見kiến 性tánh 無vô 性tánh 。 而nhi 大đại 小tiểu 隨tùy 緣duyên 。 若nhược 除trừ 器khí 觀quán 空không 。 則tắc 方phương 圓viên 何hà 有hữu 。 離ly 塵trần 見kiến 性tánh 。 則tắc 大đại 小tiểu 皆giai 無vô 。 如như 此thử 則tắc 何hà 獨độc 見kiến 性tánh 。 六lục 根căn 四tứ 大đại 。 當đương 下hạ 融dung 通thông 。 混hỗn 入nhập 塵trần 界giới 。 舍xá 那na 千thiên 丈trượng 不bất 為vi 大đại 。 焦tiêu 螟minh 隣lân 虗hư 不bất 為vi 小tiểu 。 吞thôn 吐thổ 塵trần 剎sát 。 法pháp 性tánh 如như 是thị 。 略lược 著trước 思tư 惟duy 。 即tức 以dĩ 不bất 堪kham 。 若nhược 能năng 悟ngộ 旨chỉ 。 身thân 心tâm 當đương 下hạ 本bổn 空không 。 苟cẩu 執chấp 前tiền 緣duyên 。 則tắc 窮cùng 劫kiếp 那na 能năng 見kiến 性tánh 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 此thử 見kiến 精tinh 。 必tất 我ngã 妙diệu 性tánh 。 (# 至chí )# 微vi 細tế 發phát 明minh 。 無vô 非phi 見kiến 者giả 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 如như 是thị 。

阿A 難Nan 連liên 前tiền 發phát 問vấn 。 而nhi 有hữu 四tứ 節tiết 。 初sơ 問vấn 我ngã 之chi 心tâm 性tánh 。 各các 有hữu 所sở 還hoàn 。 而nhi 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 妙diệu 明minh 元nguyên 心tâm 。 云vân 何hà 無vô 還hoàn 。 世Thế 尊Tôn 引dẫn 物vật 辨biện 見kiến 。 乃nãi 云vân 。 諸chư 可khả 還hoàn 者giả 。 自tự 然nhiên 非phi 汝nhữ 。 不bất 汝nhữ 還hoàn 者giả 。 非phi 汝nhữ 而nhi 誰thùy 。 次thứ 則tắc 雖tuy 悟ngộ 不bất 還hoàn 。 意ý 謂vị 如Như 來Lai 與dữ 我ngã 所sở 見kiến 。 優ưu 劣liệt 不bất 同đồng 。 將tương 謂vị 別biệt 有hữu 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 。 故cố 曰viết 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 是thị 我ngã 真chân 性tánh 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 廣quảng 引dẫn 物vật 象tượng 。 令linh 其kỳ 自tự 擇trạch 。 分phân 別biệt 自tự 他tha 。 乃nãi 至chí 云vân 。 若nhược 不bất 見kiến 吾ngô 。 不bất 見kiến 之chi 地địa 。 自tự 然nhiên 非phi 物vật 。 云vân 何hà 非phi 汝nhữ 。 阿A 難Nan 不bất 解giải 。 無vô 見kiến 之chi 見kiến 為vi 真chân 性tánh 。 猶do 滯trệ 前tiền 塵trần 。 自tự 疑nghi 見kiến 有hữu 大đại 小tiểu 廣quảng 陿hiệp 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 引dẫn 空không 為ví 喻dụ 。 辨biện 無vô 廣quảng 陿hiệp 。 且thả 物vật 可khả 還hoàn 。 而nhi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 。 物vật 自tự 差sai 別biệt 。 而nhi 性tánh 無vô 差sai 別biệt 。 物vật 有hữu 遠viễn 近cận 。 而nhi 性tánh 非phi 遠viễn 近cận 。 如như 此thử 開khai 示thị 。 物vật 我ngã 自tự 判phán 。 可khả 謂vị 明minh 矣hĩ 。 何hà 以dĩ 復phục 問vấn 。 今kim 此thử 妙diệu 性tánh 。 現hiện 在tại 我ngã 前tiền 。 見kiến 必tất 我ngã 真chân 。 今kim 我ngã 身thân 心tâm 。 復phục 是thị 何hà 物vật 。 似tự 有hữu 過quá 矣hĩ 。 蓋cái 由do 似tự 解giải 雖tuy 發phát 真chân 信tín 未vị 明minh 。 在tại 會hội 大đại 眾chúng 。 莫mạc 不bất 有hữu 疑nghi 。 故cố 阿A 難Nan 重trọng/trùng 請thỉnh 。 要yếu 知tri 其kỳ 過quá 。 在tại 於ư 何hà 處xứ 。 皆giai 由do 不bất 悟ngộ 身thân 心tâm 之chi 本bổn 空không 耳nhĩ 。 前tiền 文văn 云vân 。 我ngã 將tương 推thôi 窮cùng 尋tầm 逐trục 。 以dĩ 為vi 自tự 心tâm 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 咄đốt 曰viết 。 此thử 非phi 汝nhữ 心tâm 。 當đương 時thời 若nhược 能năng 截tiệt 斷đoạn 。 何hà 煩phiền 許hứa 多đa 問vấn 答đáp 。 不bất 能năng 領lãnh 略lược 至chí 此thử 。 猶do 著trước 推thôi 窮cùng 。 以dĩ 妄vọng 求cầu 妄vọng 。 遣khiển 賊tặc 捉tróc 賊tặc 。 無vô 有hữu 窮cùng 已dĩ 。 身thân 心tâm 復phục 是thị 何hà 物vật 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 乃nãi 曰viết 。 身thân 心tâm 器khí 界giới 。 同đồng 是thị 妄vọng 緣duyên 。 妄vọng 計kế 所sở 成thành 。 若nhược 離ly 妄vọng 計kế 。 則tắc 能năng 所sở 皆giai 空không 。 妄vọng 緣duyên 不bất 有hữu 。 則tắc 是thị 非phi 本bổn 無vô 。 若nhược 能năng 除trừ 器khí 觀quán 空không 。 信tín 非phi 方phương 圓viên 。 即tức 器khí 辨biện 空không 。 而nhi 難nạn/nan 為vi 即tức 信tín 。 在tại 會hội 大đại 眾chúng 。 原nguyên 依y 幻huyễn 有hữu 身thân 心tâm 。 辨biện 彼bỉ 虗hư 妄vọng 緣duyên 塵trần 。 寧ninh 能năng 不bất 疑nghi 。 前tiền 云vân 一nhất 迷mê 為vi 心tâm 。 決quyết 定định 惑hoặc 為vi 。 色sắc 身thân 之chi 內nội 。 不bất 知tri 色sắc 身thân 。 外ngoại 洎kịp 山sơn 河hà 。 大đại 地địa 咸hàm 是thị 妙diệu 明minh 。 心tâm 中trung 所sở 現hiện 物vật 。 雖tuy 已dĩ 發phát 明minh 。 猶do 處xứ 疑nghi 惑hoặc 。 自tự 下hạ 文Văn 殊Thù 發phát 起khởi 方phương 信tín 無vô 有hữu 二nhị 月nguyệt 。 阿A 難Nan 故cố 問vấn 。 見kiến 性tánh 實thật 我ngã 。 而nhi 身thân 非phi 我ngã 。 世Thế 尊Tôn 乃nãi 云vân 。 是thị 見kiến 非phi 見kiến 。 總tổng 屬thuộc 前tiền 塵trần 。 是thị 我ngã 非phi 我ngã 。 皆giai 名danh 幻huyễn 質chất 。 離ly 身thân 則tắc 無vô 我ngã 可khả 得đắc 。 離ly 塵trần 則tắc 無vô 見kiến 可khả 名danh 。 復phục 是thị 何hà 物vật 。 恰kháp 是thị 背bối/bội 海hải 迷mê 漚âu 。 現hiện 在tại 我ngã 前tiền 。 還hoàn 同đồng 目mục 漚âu 為vi 海hải 。 然nhiên 我ngã 輩bối 講giảng 論luận 之chi 徒đồ 。 當đương 一nhất 一nhất 消tiêu 歸quy 自tự 己kỷ 。 不bất 解giải 緣duyên 興hưng 件# 件# 都đô 言ngôn 聖thánh 賢hiền 分phần/phân 上thượng 。

○# 於ư 是thị 大đại 眾chúng 。 非phi 無Vô 學Học 者giả 。 聞văn 佛Phật 此thử 言ngôn 。 茫mang 然nhiên 不bất 知tri 。 是thị 義nghĩa 終chung 始thỉ 。 (# 至chí )# 故cố 能năng 令linh 汝nhữ 。 出xuất 指chỉ 非phi 指chỉ 。

非phi 無Vô 學Học 。 則tắc 簡giản 於ư 無Vô 學Học 也dã 。 蓋cái 無Vô 學Học 聖thánh 賢hiền 。 同đồng 彼bỉ 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 與dữ 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 三tam 摩ma 地địa 。 了liễu 知tri 見kiến 及cập 見kiến 緣duyên 并tinh 所sở 想tưởng 相tương/tướng 。 同đồng 於ư 空không 華hoa 。 知tri 如như 空không 華hoa 已dĩ 。 不bất 妨phương 即tức 此thử 為vi 用dụng 。 故cố 此thử 見kiến 及cập 緣duyên 。 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 淨tịnh 體thể 。 於ư 中trung 無vô 是thị 非phi 是thị 。 現hiện 前tiền 大đại 眾chúng 。 既ký 非phi 無Vô 學Học 。 不bất 能năng 洞đỗng 悟ngộ 本bổn 心tâm 。 還hoàn 依y 妄vọng 身thân 妄vọng 心tâm 而nhi 起khởi 能năng 所sở 。 聞văn 於ư 精tinh 見kiến 色sắc 空không 。 非phi 是thị 兩lưỡng 驅khu 。 所sở 以dĩ 茫mang 然nhiên 失thất 守thủ 。 既ký 非phi 凡phàm 下hạ 所sở 知tri 。 欲dục 問vấn 無vô 由do 。 世Thế 尊Tôn 直trực 以dĩ 自tự 真chân 實thật 。 不bất 誑cuống 不bất 妄vọng 。 用dụng 安an 其kỳ 心tâm 。 文Văn 殊Thù 者giả 。 本bổn 師sư 會hội 中trung 。 為vi 擇trạch 法Pháp 眼nhãn 。 既ký 當đương 此thử 任nhậm 。 見kiến 眾chúng 失thất 措thố 。 所sở 以dĩ 起khởi 座tòa 請thỉnh 決quyết 也dã 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 先tiên 告cáo 。 如Như 來Lai 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 見kiến 本bổn 無vô 。 而nhi 凡phàm 夫phu 妄vọng 執chấp 為vi 是thị 非phi 所sở 礙ngại 。 故cố 直trực 以dĩ 文Văn 殊Thù 一nhất 人nhân 。 以dĩ 詰cật 其kỳ 是thị 非phi 。 而nhi 文Văn 殊Thù 乃nãi 云vân 。 我ngã 真chân 文Văn 殊Thù 。 何hà 有hữu 是thị 非phi 二nhị 相tướng 。 問vấn 答đáp 顯hiển 然nhiên 。 更cánh 無vô 藏tàng 隱ẩn 故cố 。 予# 嘗thường 令linh 人nhân 自tự 看khán 。 我ngã 真chân 某mỗ 甲giáp 。 無vô 是thị 某mỗ 甲giáp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 是thị 者giả 。 是thị 二nhị 某mỗ 甲giáp 。 然nhiên 我ngã 今kim 日nhật 。 非phi 無vô 某mỗ 甲giáp 。 於ư 中trung 實thật 無vô 。 是thị 非phi 二nhị 相tướng 。 能năng 如như 是thị 看khán 。 其kỳ 義nghĩa 自tự 現hiện 。 何hà 得đắc 盡tận 推thôi 聖thánh 賢hiền 耶da 。 若nhược 能năng 親thân 領lãnh 自tự 己kỷ 。 則tắc 非phi 是thị 雙song 離ly 。 是thị 非phi 既ký 遣khiển 。 則tắc 我ngã 及cập 見kiến 緣duyên 。 皆giai 是thị 菩Bồ 提Đề 妙diệu 心tâm 所sở 現hiện 。 不bất 了liễu 所sở 現hiện 。 妄vọng 為vi 色sắc 空không 所sở 轉chuyển 。 作tác 是thị 非phi 解giải 。 其kỳ 猶do 二nhị 月nguyệt 揑niết 目mục 所sở 成thành 。 非phi 有hữu 他tha 故cố 。 不bất 揑niết 則tắc 二nhị 月nguyệt 本bổn 無vô 。 如như 離ly 妄vọng 計kế 。 則tắc 是thị 非phi 非phi 有hữu 。 不bất 悟ngộ 本bổn 心tâm 。 隨tùy 諸chư 見kiến 聞văn 。 皆giai 名danh 妄vọng 想tưởng 。 不bất 能năng 出xuất 於ư 是thị 非phi 。 唯duy 有hữu 悟ngộ 心tâm 。 自tự 然nhiên 能năng 令linh 。 出xuất 指chỉ 非phi 指chỉ 。 有hữu 以dĩ 馬mã 喻dụ 馬mã 之chi 非phi 馬mã 不phủ 。 若nhược 以dĩ 非phi 馬mã 喻dụ 馬mã 之chi 非phi 馬mã 。 用dụng 帖# 此thử 文văn 。 此thử 恐khủng 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 但đãn 齊tề 物vật 直trực 言ngôn 無vô 是thị 非phi 而nhi 已dĩ 。 此thử 中trung 意ý 謂vị 。 滯trệ 緣duyên 則tắc 是thị 非phi 宛uyển 然nhiên 。 悟ngộ 心tâm 則tắc 是thị 非phi 莫mạc 得đắc 。 以dĩ 此thử 較giảo 彼bỉ 。 彼bỉ 為vi 戲hí 論luận 。 學học 者giả 當đương 知tri 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 誠thành 如như 法Pháp 王vương 。 所sở 說thuyết 覺giác 緣duyên 。 (# 至chí )# 云vân 何hà 見kiến 明minh 。

阿A 難Nan 自tự 述thuật 。 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 性tánh 非phi 生sanh 滅diệt 。 此thử 乃nãi 自tự 己kỷ 默mặc 證chứng 之chi 境cảnh 。 非phi 戲hí 論luận 名danh 相tướng 可khả 比tỉ 。 彼bỉ 外ngoại 道đạo 。 以dĩ 薩tát 埵đóa 剌lạt 若nhược 答đáp 摩ma 所sở 成thành 大đại 等đẳng 二nhị 十thập 三tam 法pháp 。 次thứ 第đệ 相tương/tướng 成thành 。 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 。 名danh 冥minh 諦đế 。 冥minh 諦đế 者giả 。 杳# 冥minh 恍hoảng 惚hốt 。 似tự 有hữu 而nhi 無vô 。 阿A 難Nan 既ký 親thân 見kiến 覺giác 性tánh 湛trạm 然nhiên 。 非phi 生sanh 非phi 滅diệt 。 豈khởi 得đắc 混hỗn 同đồng 冥minh 諦đế 耶da 。 真chân 我ngã 無vô 我ngã 。 以dĩ 無vô 我ngã 故cố 。 和hòa 同đồng 萬vạn 有hữu 。 外ngoại 道đạo 神thần 我ngã 乃nãi 樁# 立lập 有hữu 物vật 。 與dữ 此thử 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 似tự 是thị 而nhi 非phi 。 故cố 請thỉnh 決quyết 疑nghi 也dã 。 欲dục 冀ký 混hỗn 同đồng 故cố 。 引dẫn 楞lăng 伽già 山sơn 與dữ 大đại 慧tuệ 所sở 言ngôn 。 外ngoại 道đạo 自tự 然nhiên 。 我ngã 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 非phi 彼bỉ 境cảnh 界giới 。 今kim 觀quán 覺giác 性tánh 自tự 然nhiên 。 與dữ 外ngoại 道đạo 自tự 然nhiên 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 若nhược 無vô 差sai 別biệt 。 則tắc 如Như 來Lai 不bất 應ưng 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 相tương 破phá 也dã 。 若nhược 有hữu 差sai 別biệt 。 其kỳ 別biệt 安an 在tại 哉tai 。 夫phu 外ngoại 道đạo 自tự 然nhiên 者giả 。 但đãn 計kế 諸chư 法pháp 自tự 然nhiên 。 而nhi 強cường/cưỡng 立lập 名danh 言ngôn 。 故cố 彼bỉ 偈kệ 曰viết 。 誰thùy 鑿tạc 湖hồ 海hải 堆đôi 山sơn 原nguyên 。 誰thùy 削tước 荊kinh 棘cức 畫họa 禽cầm 獸thú 。 本bổn 無vô 一nhất 法pháp 能năng 生sanh 。 是thị 故cố 說thuyết 為vi 自tự 然nhiên 。 阿A 難Nan 既ký 云vân 。 我ngã 今kim 觀quan 此thử 。 覺giác 性tánh 自tự 然nhiên 。 逈huýnh 然nhiên 自tự 異dị 。 況huống 乎hồ 觀quán 性tánh 自tự 然nhiên 。 非phi 言ngôn 說thuyết 可khả 比tỉ 。 豈khởi 不bất 云vân 似tự 解giải 而nhi 疑nghi 者giả 也dã 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 意ý 曰viết 。 我ngã 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 破phá 彼bỉ 自tự 然nhiên 者giả 。 正chánh 說thuyết 諸chư 法pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 非phi 是thị 自tự 然nhiên 。 不bất 說thuyết 覺giác 性tánh 。 若nhược 說thuyết 覺giác 性tánh 。 則tắc 言ngôn 思tư 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 絕tuyệt 。 自tự 然nhiên 與dữ 非phi 自tự 然nhiên 。 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 如như 前tiền 是thị 見kiến 非phi 見kiến 等đẳng 。 若nhược 謂vị 定định 有hữu 自tự 然nhiên 可khả 得đắc 。 自tự 須tu 甄chân 明minh 。 有hữu 自tự 然nhiên 體thể 。 若nhược 明minh 為vi 自tự 。 暗ám 則tắc 見kiến 亡vong 。 若nhược 暗ám 為vi 自tự 。 明minh 則tắc 見kiến 滅diệt 。 如như 此thử 則tắc 前tiền 緣duyên 常thường 相tương/tướng 傾khuynh 奪đoạt 。 何hà 為vi 自tự 然nhiên 。 若nhược 離ly 明minh 暗ám 等đẳng 前tiền 緣duyên 。 有hữu 自tự 然nhiên 者giả 。 自tự 不bất 自tự 立lập 。 如như 眼nhãn 之chi 不bất 能năng 自tự 見kiến 。 心tâm 之chi 不bất 能năng 自tự 知tri 。 不bất 知tri 則tắc 何hà 以dĩ 。 名danh 為vi 自Tự 然Nhiên 。 若nhược 執chấp 定định 無vô 自tự 然nhiên 性tánh 者giả 。 如như 無vô 手thủ 人nhân 。 拳quyền 畢tất 竟cánh 滅diệt 。 如như 無vô 眼nhãn 人nhân 見kiến 非phi 全toàn 無vô 。 下hạ 文văn 云vân 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 俱câu 無vô 實thật 義nghĩa 故cố 。 不bất 可khả 以dĩ 外ngoại 道đạo 戲hí 論luận 名danh 言ngôn 以dĩ 混hỗn 真chân 際tế 耳nhĩ 。

○# 阿A 難Nan 言ngôn 必tất 此thử 妙diệu 見kiến 。 性tánh 非phi 自tự 然nhiên 。 (# 至chí )# 隨tùy 汝nhữ 執chấp 捉tróc 。

自tự 然nhiên 之chi 性tánh 。 既ký 為vi 所sở 破phá 。 復phục 疑nghi 因nhân 緣duyên 。 但đãn 不bất 知tri 外ngoại 道đạo 所sở 立lập 自tự 然nhiên 在tại 於ư 諸chư 法pháp 。 故cố 以dĩ 因nhân 緣duyên 破phá 之chi 。 既ký 云vân 性tánh 非phi 自tự 然nhiên 。 是thị 非phi 已dĩ 判phán 。 何hà 得đắc 以dĩ 性tánh 擬nghĩ 相tương/tướng 。 作tác 因nhân 緣duyên 解giải 耶da 。 外ngoại 道đạo 自tự 然nhiên 者giả 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 生sanh 盲manh 其kỳ 眼nhãn 。 外ngoại 道đạo 云vân 。 此thử 乃nãi 自tự 然nhiên 而nhi 盲manh 。 非phi 有hữu 他tha 故cố 。 如Như 來Lai 破phá 云vân 。 乃nãi 是thị 因nhân 緣duyên 。 緣duyên 宿túc 世thế 罪tội 業nghiệp 。 因nhân 父phụ 母mẫu 氣khí 稟bẩm 。 感cảm 此thử 殘tàn 形hình 。 若nhược 遇ngộ 神thần 醫y 。 授thọ 以dĩ 丹đan 藥dược 。 障chướng 翳ế 若nhược 除trừ 。 還hoàn 得đắc 見kiến 性tánh 。 若nhược 是thị 自tự 然nhiên 。 醫y 不bất 能năng 愈dũ 。 醫y 既ký 能năng 愈dũ 。 豈khởi 非phi 因nhân 緣duyên 耶da 。 誠thành 如như 所sở 論luận 。 應ưng 是thị 因nhân 緣duyên 。 又hựu 且thả 不bất 然nhiên 。 目mục 之chi 盲manh 明minh 。 似tự 屬thuộc 因nhân 緣duyên 。 此thử 性tánh 若nhược 是thị 因nhân 緣duyên 。 緣duyên 滅diệt 則tắc 性tánh 無vô 。 如như 破phá 瓶bình 盆bồn 無vô 瓶bình 盆bồn 性tánh 。 縱túng/tung 有hữu 神thần 醫y 。 何hà 能năng 復phục 本bổn 見kiến 精tinh 。 以dĩ 性tánh 不bất 屬thuộc 緣duyên 故cố 能năng 隨tùy 緣duyên 變biến 現hiện 。 能năng 隨tùy 緣duyên 故cố 。 故cố 能năng 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 離ly 自tự 在tại 。 非phi 是thị 融dung 通thông 。 若nhược 欲dục 以dĩ 世thế 間gian 戲hí 論luận 。 名danh 相tướng 混hỗn 比tỉ 真chân 性tánh 。 恰kháp 似tự 撮toát 摩ma 虗hư 空không 。 徒đồ 自tự 勞lao 耳nhĩ 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 必tất 妙diệu 覺giác 性tánh 。 (# 至chí )# 妙diệu 菩Bồ 提Đề 路lộ 。

阿A 難Nan 以dĩ 本bổn 妙diệu 覺giác 心tâm 。 疑nghi 混hỗn 外ngoại 道đạo 。 自tự 然nhiên 因nhân 緣duyên 。 既ký 以dĩ 被bị 破phá 。 復phục 引dẫn 佛Phật 說thuyết 。 更cánh 冀ký 混hỗn 同đồng 。 而nhi 不bất 知tri 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。 正chánh 欲dục 破phá 彼bỉ 。 世thế 間gian 戲hí 論luận 。 且thả 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 若nhược 復phục 離ly 緣duyên 。 則tắc 亦diệc 無vô 有hữu 。 外ngoại 道đạo 不bất 達đạt 因nhân 緣duyên 。 執chấp 為vi 自tự 然nhiên 。 搆câu 此thử 戲hí 論luận 。 而nhi 妙diệu 覺giác 性tánh 。 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 不bất 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 。 非phi 不bất 自tự 然nhiên 。 故cố 稱xưng 為vi 妙diệu 。 阿A 難Nan 不bất 解giải 其kỳ 妙diệu 。 故cố 不bất 得đắc 無vô 疑nghi 耳nhĩ 。 且thả 此thử 見kiến 性tánh 。 應ưng 具cụ 九cửu 緣duyên 。 所sở 謂vị 空không 明minh 根căn 境cảnh 作tác 意ý 分phân 別biệt 。 染nhiễm 淨tịnh 種chủng 子tử 也dã 。 今kim 唯duy 具cụ 四tứ 心tâm 。 即tức 種chủng 子tử 作tác 意ý 分phân 別biệt 染nhiễm 淨tịnh 。 眼nhãn 即tức 是thị 根căn 。 空không 明minh 即tức 境cảnh 。 舉cử 四tứ 具cụ 九cửu 。 義nghĩa 已dĩ 完hoàn 足túc 。 世Thế 尊Tôn 意ý 曰viết 。 我ngã 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 為vi 破phá 世thế 間gian 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 即tức 彼bỉ 見kiến 精tinh 。 因nhân 日nhật 月nguyệt 燈đăng 。 則tắc 能năng 見kiến 明minh 。 離ly 則tắc 見kiến 暗ám 。 明minh 暗ám 自tự 異dị 。 見kiến 性tánh 無vô 差sai 。 見kiến 無vô 差sai 故cố 。 二nhị 俱câu 名danh 見kiến 。 何hà 為vi 不bất 見kiến 。 以dĩ 見kiến 性tánh 無vô 乎hồ 不bất 在tại 。 故cố 無vô 不bất 見kiến 。 且thả 空không 明minh 等đẳng 。 剎sát 那na 前tiền 後hậu 。 應ưng 不bất 同đồng 時thời 。 凡phàm 夫phu 識thức 麤thô 。 妄vọng 為vi 一nhất 念niệm 。 菩Bồ 薩Tát 微vi 細tế 智trí 觀quán 之chi 。 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 九cửu 百bách 生sanh 滅diệt 。 彼bỉ 生sanh 滅diệt 者giả 。 是thị 自tự 因nhân 緣duyên 。 知tri 生sanh 滅diệt 者giả 。 元nguyên 名danh 見kiến 性tánh 。 性tánh 非phi 生sanh 滅diệt 。 故cố 見kiến 明minh 之chi 時thời 。 見kiến 非phi 是thị 明minh 。 四tứ 義nghĩa 成thành 就tựu 。 用dụng 例lệ 萬vạn 法pháp 。 莫mạc 不bất 皆giai 然nhiên 。 而nhi 復phục 見kiến 見kiến 之chi 時thời 。 見kiến 非phi 是thị 見kiến 。 見kiến 猶do 離ly 見kiến 。 見kiến 不bất 能năng 及cập 。 以dĩ 緣duyên 塵trần 之chi 見kiến 非phi 真chân 。 離ly 塵trần 之chi 見kiến 亦diệc 妄vọng 。 直trực 須tu 能năng 所sở 雙song 忘vong 。 始thỉ 得đắc 言ngôn 思tư 道đạo 斷đoạn 。 今kim 欲dục 易dị 明minh 。 以dĩ 眼nhãn 易dị 見kiến 。 見kiến 色sắc 之chi 時thời 。 眼nhãn 非phi 是thị 色sắc 。 見kiến 眼nhãn 之chi 時thời 。 見kiến 非phi 是thị 眼nhãn 。 見kiến 猶do 離ly 見kiến 。 見kiến 不bất 能năng 及cập 。 玄huyền 覺giác 云vân 。 若nhược 以dĩ 知tri 知tri 寂tịch 。 此thử 非phi 無vô 緣duyên 知tri 。 如như 手thủ 執chấp 如như 意ý 。 非phi 無vô 如như 意ý 手thủ 。 用dụng 例lệ 見kiến 色sắc 之chi 見kiến 。 若nhược 以dĩ 知tri 知tri 知tri 。 亦diệc 非phi 無vô 緣duyên 知tri 。 如như 手thủ 自tự 作tác 拳quyền 。 非phi 是thị 不bất 拳quyền 手thủ 。 用dụng 例lệ 見kiến 見kiến 之chi 見kiến 。 亦diệc 不bất 知tri 知tri 寂tịch 。 亦diệc 不bất 自tự 知tri 知tri 。 非phi 是thị 無vô 知tri 。 以dĩ 知tri 了liễu 然nhiên 。 用dụng 例lệ 離ly 見kiến 之chi 見kiến 。 彼bỉ 云vân 知tri 知tri 。 此thử 云vân 見kiến 見kiến 。 彼bỉ 云vân 了liễu 然nhiên 。 此thử 云vân 不bất 及cập 。 似tự 可khả 信tín 矣hĩ 。 而nhi 復phục 應ưng 知tri 文văn 義nghĩa 聯liên 絡lạc 。 不bất 可khả 偏thiên 執chấp 。 見kiến 色sắc 之chi 時thời 。 色sắc 非phi 是thị 見kiến 。 見kiến 見kiến 之chi 見kiến 。 猶do 是thị 名danh 見kiến 。 見kiến 若nhược 離ly 見kiến 。 見kiến 不bất 能năng 及cập 。 所sở 以dĩ 前tiền 文văn 。 精tinh 見kiến 色sắc 空không 。 離ly 是thị 非phi 是thị 。 若nhược 著trước 前tiền 塵trần 。 種chủng 種chủng 發phát 明minh 。 皆giai 名danh 妄vọng 想tưởng 。 惟duy 悟ngộ 真chân 覺giác 明minh 性tánh 。 乃nãi 能năng 出xuất 指chỉ 非phi 指chỉ 。 此thử 中trung 真chân 見kiến 無vô 見kiến 。 則tắc 是thị 見kiến 是thị 物vật 。 非phi 物vật 非phi 見kiến 。 皆giai 戲hí 論luận 矣hĩ 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 如như 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 為vì 我ngã 等đẳng 輩bối 。 宣tuyên 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 (# 至chí )# 何hà 況huống 分phân 別biệt 。 非phi 燈đăng 非phi 見kiến 。

阿A 難Nan 前tiền 問vấn 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 自tự 我ngã 真chân 性tánh 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 逐trục 一nhất 發phát 明minh 。 非phi 優ưu 非phi 劣liệt 。 非phi 遠viễn 非phi 近cận 。 非phi 因nhân 非phi 緣duyên 。 亦diệc 非phi 自tự 然nhiên 。 非phi 色sắc 非phi 見kiến 。 及cập 非phi 見kiến 見kiến 。 妄vọng 緣duyên 盡tận 遣khiển 。 真chân 性tánh 現hiện 前tiền 。 不bất 能năng 即tức 信tín 。 重trùng 增tăng 迷mê 悶muộn 者giả 。 非phi 不bất 信tín 也dã 。 直trực 欲dục 未vị 來lai 眾chúng 生sanh 。 微vi 細tế 洞đỗng 究cứu 至chí 無vô 疑nghi 惑hoặc 地địa 耳nhĩ 。 蓋cái 一nhất 人nhân 見kiến 影ảnh 。 逈huýnh 異dị 眾chúng 人nhân 。 似tự 乎hồ 可khả 信tín 。 若nhược 合hợp 國quốc 同đồng 見kiến 灾# 象tượng 。 信tín 之chi 良lương 難nạn/nan 。 故cố 須tu 進tiến 退thoái 合hợp 明minh 。 始thỉ 悟ngộ 真chân 性tánh 無vô 見kiến 。 且thả 一nhất 眚sảnh 人nhân 見kiến 燈đăng 五ngũ 色sắc 。 不bất 可khả 言ngôn 無vô 。 若nhược 非phi 眚sảnh 人nhân 。 冥minh 然nhiên 不bất 見kiến 。 不bất 可khả 言ngôn 有hữu 。 譬thí 如như 凡phàm 夫phu 。 見kiến 有hữu 根căn 身thân 器khí 界giới 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 若nhược 彼bỉ 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 逈huýnh 無vô 所sở 有hữu 。 如như 虗hư 空không 華hoa 。 若nhược 此thử 見kiến 緣duyên 見kiến 精tinh 本bổn 有hữu 。 則tắc 聖thánh 人nhân 云vân 何hà 不bất 見kiến 。 若nhược 此thử 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 境cảnh 上thượng 本bổn 有hữu 。 云vân 何hà 聖thánh 人nhân 亦diệc 不bất 見kiến 。 若nhược 此thử 見kiến 緣duyên 是thị 見kiến 者giả 。 見kiến 已dĩ 成thành 緣duyên 。 誰thùy 當đương 見kiến 見kiến 。 若nhược 此thử 見kiến 緣duyên 非phi 見kiến 者giả 。 今kim 見kiến 山sơn 河hà 。 當đương 明minh 何hà 等đẳng 不bất 了liễu 妄vọng 計kế 如như 眚sảnh 人nhân 之chi 執chấp 影ảnh 。 若nhược 解giải 無vô 見kiến 。 便tiện 同đồng 聖thánh 人nhân 之chi 真chân 見kiến 矣hĩ 。

○# 云vân 何hà 名danh 為vi 。 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。 (# 至chí )# 性tánh 非phi 眚sảnh 者giả 。 故cố 不bất 名danh 見kiến 。

同đồng 分phần/phân 者giả 。 乃nãi 一nhất 國quốc 同đồng 見kiến 之chi 灾# 象tượng 也dã 。 用dụng 例lệ 六lục 道đạo 所sở 見kiến 根căn 身thân 器khí 界giới 皆giai 為vi 妄vọng 計kế 。 且thả 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 六lục 道đạo 同đồng 見kiến 。 佛Phật 說thuyết 本bổn 無vô 如như 虗hư 空không 華hoa 。 一nhất 眾chúng 駭hãi 然nhiên 。 難nạn/nan 為vi 即tức 信tín 。 故cố 取thủ 一nhất 人nhân 妄vọng 見kiến 。 進tiến 例lệ 一nhất 國quốc 之chi 妄vọng 見kiến 。 用dụng 一nhất 國quốc 之chi 灾# 象tượng 。 退thoái 例lệ 一nhất 人nhân 之chi 眚sảnh 影ảnh 。 似tự 乎hồ 易dị 解giải 。 是thị 知tri 別biệt 業nghiệp 者giả 。 在tại 顯hiển 同đồng 分phần/phân 故cố 也dã 。 若nhược 解giải 一nhất 人nhân 之chi 眚sảnh 病bệnh 為vi 謬mậu 。 則tắc 知tri 一nhất 國quốc 之chi 灾# 象tượng 非phi 真chân 。 例lệ 六lục 道đạo 所sở 見kiến 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 見kiến 及cập 見kiến 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 見kiến 與dữ 見kiến 見kiến 。 同đồng 名danh 妄vọng 計kế 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 何hà 也dã 。 一nhất 人nhân 一nhất 國quốc 所sở 見kiến 影ảnh 象tượng 。 同đồng 是thị 凡phàm 夫phu 。 餘dư 人nhân 無vô 所sở 見kiến 者giả 。 皆giai 號hiệu 聖thánh 人nhân 。 所sở 以dĩ 進tiến 退thoái 合hợp 明minh 。 能năng 見kiến 山sơn 河hà 大đại 地địa 之chi 見kiến 。 是thị 謂vị 明minh 覺giác 。 同đồng 於ư 幻huyễn 影ảnh 。 若nhược 悟ngộ 幻huyễn 影ảnh 本bổn 空không 。 則tắc 覺giác 明minh 非phi 是thị 明minh 覺giác 。 故cố 曰viết 覺giác 非phi 眚sảnh 中trung 。 實thật 名danh 見kiến 見kiến 。 覺giác 不bất 自tự 立lập 。 立lập 則tắc 成thành 待đãi 。 非phi 是thị 真chân 覺giác 。 此thử 見kiến 若nhược 離ly 。 則tắc 覺giác 明minh 不bất 及cập 。 復phục 於ư 本bổn 明minh 覺giác 既ký 不bất 有hữu 。 云vân 何hà 復phục 名danh 。 覺giác 聞văn 知tri 見kiến 。 所sở 以dĩ 結kết 凡phàm 夫phu 所sở 見kiến 。 同đồng 是thị 覺giác 明minh 。 皆giai 即tức 見kiến 眚sảnh 。 彼bỉ 住trụ 三tam 摩ma 者giả 。 真chân 精tinh 非phi 眚sảnh 。 故cố 不bất 名danh 見kiến 。

○# 阿A 難Nan 如như 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。 (# 至chí )# 和hòa 合hợp 妄vọng 生sanh 。 和hòa 合hợp 妄vọng 死tử 。

前tiền 則tắc 進tiến 別biệt 業nghiệp 。 以dĩ 例lệ 同đồng 分phần/phân 。 此thử 則tắc 退thoái 同đồng 分phần/phân 。 以dĩ 合hợp 別biệt 業nghiệp 。 故cố 曰viết 進tiến 退thoái 合hợp 明minh 也dã 。 障chướng 惡ác 合hợp 於ư 目mục 病bệnh 。 灾# 象tượng 合hợp 於ư 圓viên 影ảnh 。 大đại 小tiểu 雖tuy 異dị 。 妄vọng 業nghiệp 本bổn 同đồng 。 故cố 曰viết 俱câu 是thị 無vô 始thỉ 。 見kiến 妄vọng 所sở 生sanh 。 皆giai 於ư 無vô 中trung 妄vọng 見kiến 有hữu 故cố 。 自tự 一nhất 人nhân 例lệ 一nhất 國quốc 。 自tự 一nhất 國quốc 例lệ 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 例lệ 四tứ 天thiên 下hạ 。 自tự 四tứ 天thiên 下hạ 。 例lệ 娑sa 婆bà 界giới 。 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 例lệ 十thập 方phương 有hữu 漏lậu 國quốc 。 自tự 微vi 至chí 著trước 。 自tự 近cận 至chí 遠viễn 。 展triển 轉chuyển 發phát 明minh 者giả 。 同đồng 是thị 覺giác 明minh 妙diệu 心tâm 。 不bất 了liễu 本bổn 妙diệu 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 成thành 此thử 虗hư 妄vọng 病bệnh 緣duyên 。 且thả 一nhất 人nhân 一nhất 國quốc 所sở 見kiến 。 此thử 處xứ 見kiến 有hữu 。 彼bỉ 處xứ 見kiến 無vô 。 人nhân 或hoặc 頗phả 信tín 。 自tự 娑sa 婆bà 界giới 。 洎kịp 乎hồ 十thập 方phương 。 諸chư 有hữu 漏lậu 國quốc 。 同đồng 見kiến 幻huyễn 境cảnh 。 取thủ 信tín 良lương 難nạn/nan 。 故cố 用dụng 是thị 例lệ 下hạ 文văn 云vân 。 空không 生sanh 大đại 覺giác 中trung 。 如như 海hải 一nhất 漚âu 發phát 。 有hữu 漏lậu 微vi 塵trần 國quốc 。 皆giai 依y 空không 所sở 生sanh 。 漚âu 滅diệt 空không 本bổn 無vô 。 況huống 復phục 諸chư 三tam 有hữu 。 若nhược 非phi 如như 是thị 引dẫn 例lệ 發phát 明minh 於ư 彼bỉ 。 必tất 為vi 唐đường 說thuyết 。

○# 若nhược 能năng 遠viễn 離ly 。 諸chư 和hòa 合hợp 緣duyên 。 (# 至chí )# 清thanh 淨tịnh 本bổn 心tâm 。 本bổn 覺giác 常thường 住trụ 。

覺giác 明minh 者giả 妄vọng 明minh 也dã 。 無vô 漏lậu 妙diệu 心tâm 真chân 明minh 也dã 。 二nhị 種chủng 和hòa 合hợp 。 不bất 能năng 精tinh 了liễu 。 故cố 有hữu 同đồng 別biệt 二nhị 種chủng 妄vọng 見kiến 發phát 生sanh 。 見kiến 有hữu 能năng 所sở 。 為vi 生sanh 死tử 因nhân 。 若nhược 能năng 達đạt 妄vọng 。 真chân 亦diệc 強cường/cưỡng 名danh 。 蓋cái 由do 妄vọng 因nhân 真chân 起khởi 真chân 依y 妄vọng 顯hiển 。 若nhược 不bất 執chấp 真chân 。 妄vọng 亦diệc 非phi 有hữu 。 故cố 曰viết 言ngôn 妄vọng 顯hiển 諸chư 真chân 。 妄vọng 真chân 同đồng 二nhị 妄vọng 。 猶do 非phi 真chân 非phi 真chân 。 云vân 何hà 見kiến 所sở 見kiến 。 是thị 知tri 二nhị 者giả 遠viễn 離ly 。 則tắc 和hòa 合hợp 不bất 和hòa 合hợp 生sanh 死tử 非phi 生sanh 死tử 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 解giải 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 圓viên 滿mãn 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。 得đắc 常thường 住trụ 本bổn 心tâm 也dã 。

○# 阿A 難Nan 汝nhữ 雖tuy 先tiên 悟ngộ 。 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 (# 至chí )# 云vân 何hà 甄chân 明minh 。 合hợp 非phi 合hợp 理lý 。 彼bỉ 暗ám 與dữ 通thông 。 及cập 諸chư 羣quần 塞tắc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

外ngoại 道đạo 所sở 執chấp 。 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 自tự 然nhiên 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 破phá 以dĩ 因nhân 緣duyên 。 阿A 難Nan 云vân 。 見kiến 此thử 覺giác 性tánh 自tự 然nhiên 。 疑nghi 同đồng 外ngoại 道đạo 。 世Thế 尊Tôn 即tức 事sự 辨biện 明minh 。 知tri 非phi 因nhân 緣duyên 。 疑nghi 是thị 自tự 然nhiên 。 世Thế 尊Tôn 令linh 其kỳ 說thuyết 見kiến 因nhân 緣duyên 。 因nhân 日nhật 月nguyệt 燈đăng 而nhi 有hữu 其kỳ 見kiến 。 無vô 則tắc 不bất 見kiến 。 世Thế 尊Tôn 告cáo 云vân 。 見kiến 物vật 之chi 見kiến 。 同đồng 於ư 因nhân 緣duyên 。 離ly 物vật 之chi 見kiến 。 猶do 屬thuộc 妄vọng 明minh 。 致trí 乎hồ 離ly 見kiến 之chi 見kiến 。 當đương 名danh 何hà 等đẳng 。 故cố 阿A 難Nan 啟khải 曰viết 。 自tự 然nhiên 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 不bất 和hòa 合hợp 。 心tâm 猶do 未vị 悟ngộ 。 何hà 況huống 更cánh 聞văn 。 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 。 由do 是thị 以dĩ 別biệt 業nghiệp 同đồng 分phần/phân 二nhị 種chủng 妄vọng 見kiến 。 進tiến 退thoái 合hợp 明minh 。 使sử 能năng 見kiến 所sở 見kiến 。 皆giai 是thị 妄vọng 想tưởng 。 與dữ 彼bỉ 真chân 心tâm 。 和hòa 合hợp 妄vọng 生sanh 。 和hòa 合hợp 妄vọng 死tử 。 若nhược 能năng 遠viễn 離ly 。 則tắc 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 復phục 由do 前tiền 云vân 真chân 覺giác 妙diệu 明minh 非phi 因nhân 緣duyên 非phi 自tự 然nhiên 。 非phi 不bất 自tự 然nhiên 。 恐khủng 疑nghi 妙diệu 心tâm 。 性tánh 非phi 自tự 然nhiên 。 與dữ 彼bỉ 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 和hòa 合hợp 而nhi 起khởi 故cố 。 世Thế 尊Tôn 辨biện 曰viết 。 若nhược 此thử 妙diệu 心tâm 。 與dữ 前tiền 塵trần 和hòa 合hợp 者giả 。 和hòa 則tắc 一nhất 而nhi 不bất 分phân 。 不bất 分phân 則tắc 明minh 暗ám 色sắc 空không 。 本bổn 無vô 邊biên 畔bạn 。 若nhược 見kiến 與dữ 明minh 和hòa 。 如như 水thủy 之chi 和hòa 麵miến 。 麵miến 就tựu 則tắc 水thủy 失thất 其kỳ 流lưu 。 明minh 來lai 和hòa 見kiến 。 若nhược 空không 之chi 和hòa 器khí 。 器khí 成thành 則tắc 空không 失thất 其kỳ 虗hư 。 若nhược 見kiến 滿mãn 則tắc 如như 水thủy 之chi 不bất 和hòa 於ư 火hỏa 。 何hà 處xứ 和hòa 明minh 。 若nhược 明minh 滿mãn 則tắc 如như 日nhật 之chi 不bất 和hòa 於ư 星tinh 。 何hà 處xứ 見kiến 和hòa 。 若nhược 明minh 見kiến 必tất 異dị 。 何hà 處xứ 見kiến 雜tạp 。 雜tạp 則tắc 二nhị 體thể 。 俱câu 亡vong 不bất 亡vong 。 則tắc 應ưng 有hữu 邊biên 畔bạn 。 合hợp 則tắc 附phụ 而nhi 不bất 離ly 。 不bất 離ly 則tắc 明minh 滅diệt 見kiến 滅diệt 。 云vân 何hà 見kiến 暗ám 。 合hợp 既ký 成thành 一nhất 。 則tắc 明minh 不bất 自tự 明minh 。 云vân 何hà 見kiến 明minh 。 明minh 若nhược 合hợp 見kiến 。 則tắc 見kiến 不bất 自tự 見kiến 。 云vân 何hà 見kiến 見kiến 。 若nhược 非phi 和hòa 合hợp 者giả 。 惟duy 見kiến 與dữ 明minh 應ưng 有hữu 邊biên 畔bạn 。 是thị 見kiến 是thị 明minh 。 以dĩ 何hà 為vi 界giới 。 經Kinh 云vân 。 非phi 和hòa 合hợp 及cập 不bất 和hòa 合hợp 。 疑nghi 是thị 刻khắc 訛ngoa 。 應ưng 云vân 非phi 和hòa 合hợp 。 非phi 不bất 和hòa 合hợp 。 前tiền 二nhị 節tiết 明minh 非phi 和hòa 合hợp 。 後hậu 一nhất 節tiết 明minh 。 非phi 不bất 和hòa 合hợp 。 與dữ 上thượng 非phi 自tự 然nhiên 。 非phi 不bất 自tự 然nhiên 。 同đồng 一nhất 意ý 耳nhĩ 。

○# 阿A 難Nan 汝nhữ 猶do 未vị 明minh 。 一nhất 切thiết 浮phù 塵trần 。 諸chư 幻huyễn 化hóa 相tướng 。 (# 至chí )# 了liễu 無vô 所sở 得đắc 。

上thượng 來lai 徵trưng 心tâm 辨biện 見kiến 。 以dĩ 至chí 於ư 此thử 。 同đồng 目mục 浮phù 塵trần 幻huyễn 化hóa 者giả 。 何hà 也dã 。 阿A 難Nan 墮đọa 婬dâm 慌hoảng 怖bố 。 歸quy 來lai 佛Phật 所sở 。 啟khải 請thỉnh 妙diệu 奢xa 摩ma 等đẳng 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 先tiên 不bất 詰cật 其kỳ 墮đọa 婬dâm 之chi 謬mậu 。 且thả 徵trưng 所sở 發phát 道Đạo 心tâm 。 以dĩ 至chí 七thất 番phiên 。 乃nãi 云vân 。 此thử 非phi 汝nhữ 心tâm 。 前tiền 塵trần 虗hư 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 。 惑hoặc 汝nhữ 真chân 性tánh 。 豈khởi 不bất 已dĩ 云vân 。 道Đạo 心tâm 妄vọng 想tưởng 同đồng 目mục 前tiền 塵trần 。 逈huýnh 異dị 小Tiểu 乘Thừa 昔tích 日nhật 聞văn 見kiến 。 故cố 阿A 難Nan 悲bi 淚lệ 重trùng 重trùng 微vi 細tế 請thỉnh 問vấn 。 自tự 屈khuất 指chỉ 飛phi 光quang 。 使sử 知tri 見kiến 性tánh 不bất 動động 。 匿nặc 王vương 請thỉnh 問vấn 頗phả 解giải 性tánh 無vô 生sanh 滅diệt 。 何hà 故cố 目mục 我ngã 等đẳng 輩bối 。 遺di 失thất 真chân 性tánh 。

世Thế 尊Tôn 。 舉cử 指chỉ 驗nghiệm 倒đảo 。 示thị 其kỳ 倒đảo 因nhân 。 告cáo 以dĩ 晦hối 昧muội 為vi 空không 。 結kết 暗ám 為vi 色sắc 。 令linh 悟ngộ 身thân 心tâm 不bất 實thật 。 阿A 難Nan 復phục 認nhận 緣duyên 塵trần 。 所sở 以dĩ 未vị 敢cảm 認nhận 為vi 。 本bổn 元nguyên 心tâm 地địa 。 世Thế 尊Tôn 重trọng/trùng 引dẫn 指chỉ 月nguyệt 之chi 喻dụ 。 主chủ 客khách 自tự 分phần/phân 。 辨biện 見kiến 八bát 還hoàn 。 緣duyên 心tâm 自tự 異dị 。 若nhược 此thử 不bất 還hoàn 是thị 我ngã 心tâm 者giả 。 何hà 聖thánh 凡phàm 所sở 見kiến 優ưu 劣liệt 不bất 同đồng 也dã 。 謂vị 別biệt 有hữu 性tánh 能năng 成thành 佛Phật 者giả 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 是thị 我ngã 成thành 佛Phật 真chân 性tánh 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 廣quảng 引dẫn 上thượng 下hạ 。 所sở 見kiến 之chi 相tướng 。 雖tuy 復phục 有hữu 異dị 。 能năng 見kiến 之chi 性tánh 。 正chánh 等đẳng 無vô 差sai 。 即tức 物vật 之chi 見kiến 。 尚thượng 可khả 混hỗn 同đồng 。 離ly 物vật 之chi 見kiến 。 非phi 汝nhữ 而nhi 誰thùy 。 阿A 難Nan 復phục 疑nghi 見kiến 有hữu 大đại 小tiểu 遠viễn 近cận 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 告cáo 以dĩ 總tổng 屬thuộc 前tiền 塵trần 。 離ly 器khí 求cầu 空không 。 方phương 圓viên 何hà 有hữu 。 阿A 難Nan 頗phả 信tín 見kiến 性tánh 現hiện 前tiền 。 而nhi 反phản 疑nghi 身thân 心tâm 何hà 物vật 。 世Thế 尊Tôn 懸huyền 指chỉ 萬vạn 象tượng 色sắc 空không 。 令linh 其kỳ 自tự 擇trạch 中trung 間gian 。 尚thượng 無vô 是thị 見kiến 非phi 見kiến 。 何hà 處xứ 更cánh 有hữu 。 是thị 我ngã 非phi 我ngã 。 由do 是thị 一nhất 眾chúng 茫mang 然nhiên 。 所sở 以dĩ 文Văn 殊Thù 為vi 决# 。 既ký 云vân 本bổn 無vô 。 是thị 我ngã 非phi 我ngã 。 何hà 處xứ 更cánh 有hữu 。 是thị 月nguyệt 非phi 月nguyệt 。 若nhược 悟ngộ 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 自tự 然nhiên 。 令linh 汝nhữ 出xuất 於ư 是thị 指chỉ 非phi 指chỉ 。 阿A 難Nan 信tín 性tánh 非phi 生sanh 滅diệt 。 復phục 混hỗn 冥minh 諦đế 自tự 然nhiên 。 世Thế 尊Tôn 逐trục 一nhất 甄chân 明minh 。 使sử 知tri 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 。 復phục 例lệ 同đồng 分phân 別biệt 業nghiệp 。 進tiến 退thoái 合hợp 明minh 。 中trung 間gian 既ký 無vô 合hợp 與dữ 非phi 合hợp 。 何hà 處xứ 更cánh 有hữu 。 和hòa 與dữ 不bất 和hòa 。 故cố 語ngữ 器khí 界giới 根căn 身thân 同đồng 名danh 幻huyễn 化hóa 。 幻huyễn 化hóa 之chi 體thể 。 其kỳ 性tánh 元nguyên 真chân 。 見kiến 既ký 如như 是thị 。 聽thính 聞văn 覺giác 知tri 。 莫mạc 有hữu 不bất 然nhiên 。 廣quảng 而nhi 推thôi 之chi 。 以dĩ 及cập 五ngũ 陰ấm 六lục 入nhập 。 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 。 相tương/tướng 偽ngụy 體thể 真chân 。 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。 妄vọng 真chân 交giao 錯thác 。 理lý 事sự 如như 如như 。 無vô 生sanh 死tử 可khả 出xuất 。 無vô 涅Niết 槃Bàn 可khả 證chứng 。 無vô 煩phiền 惱não 可khả 斷đoạn 。 無vô 菩Bồ 提Đề 可khả 成thành 。 若nhược 肯khẳng 承thừa 當đương 。 便tiện 好hảo/hiếu 歇hiết 心tâm 。 恐khủng 餘dư 惑hoặc 未vị 消tiêu 。 故cố 再tái 勞lao 開khai 示thị 。

○# 阿A 難Nan 云vân 何hà 五ngũ 陰ấm 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

般Bát 若Nhã 名danh 為vi 五ngũ 蘊uẩn 。 蘊uẩn 以dĩ 積tích 聚tụ 為vi 義nghĩa 。 陰ấm 以dĩ 蓋cái 覆phú 得đắc 名danh 。 由do 色sắc 而nhi 起khởi 受thọ 想tưởng 。 是thị 名danh 積tích 聚tụ 。 逐trục 妄vọng 背bội 真chân 。 是thị 名danh 蓋cái 覆phú 。 然nhiên 此thử 五ngũ 陰ấm 。 攬lãm 六lục 塵trần 為vi 體thể 。 發phát 識thức 為vi 用dụng 。 自tự 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 以dĩ 及cập 法pháp 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 應ưng 具cụ 六lục 種chủng 。 而nhi 又hựu 前tiền 後hậu 生sanh 起khởi 。 各các 有hữu 不bất 同đồng 。 思tư 益ích 經Kinh 云vân 。 五ngũ 陰ấm 即tức 是thị 世thế 間gian 。 而nhi 有hữu 三tam 種chủng 。 所sở 謂vị 器khí 世thế 間gian 。 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 智trí 正chánh 覺giác 世thế 間gian 也dã 。 若nhược 以dĩ 眼nhãn 根căn 現hiện 量lượng 所sở 緣duyên 。 自tự 色sắc 而nhi 識thức 。 以dĩ 器khí 世thế 間gian 為vi 能năng 緣duyên 體thể 。 生sanh 起khởi 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 因nhân 動động 有hữu 聲thanh 。 攬lãm 聲thanh 成thành 根căn 者giả 。 是thị 也dã 。 若nhược 以dĩ 意ý 根căn 比tỉ 量lượng 所sở 緣duyên 。 自tự 識thức 而nhi 色sắc 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 為vi 能năng 緣duyên 。 生sanh 起khởi 器khí 世thế 間gian 。 前tiền 云vân 聚tụ 緣duyên 內nội 搖dao 。 趣thú 外ngoại 奔bôn 逸dật 者giả 。 是thị 也dã 。 若nhược 解giải 五ngũ 陰ấm 如như 相tương/tướng 。 即tức 是thị 智trí 正chánh 覺giác 世thế 間gian 。 故cố 曰viết 如Như 來Lai 。 藏tạng 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 也dã 。

○# 阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 目mục 。 (# 至chí )# 色sắc 陰ấm 當đương 知tri 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

色sắc 陰ấm 者giả 。 總tổng 指chỉ 根căn 身thân 器khí 界giới 見kiến 及cập 見kiến 緣duyên 也dã 。 若nhược 人nhân 於ư 一nhất 念niệm 未vị 生sanh 之chi 前tiền 。 妙diệu 鑒giám 其kỳ 由do 。 如như 淨tịnh 目mục 觀quán 空không 。 逈huýnh 無vô 所sở 有hữu 。 所sở 以dĩ 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 了liễu 此thử 見kiến 緣duyên 。 如như 空không 中trung 花hoa 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 少thiểu 形hình 念niệm 慮lự 。 所sở 見kiến 非phi 真chân 。 其kỳ 猶do 瞪trừng 目mục 發phát 勞lao 妄vọng 見kiến 狂cuồng 花hoa 。 勞lao 發phát 而nhi 曰viết 瞪trừng 目mục 者giả 。 謬mậu 實thật 在tại 我ngã 。 非phi 他tha 能năng 為vi 。 故cố 曰viết 無vô 故cố 不bất 動động 者giả 。 用dụng 喻dụ 覺giác 明minh 空không 昧muội 。 瞪trừng 以dĩ 發phát 勞lao 。 所sở 以dĩ 相tương 待đãi 成thành 搖dao 。 由do 是thị 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 漸tiệm 成thành 根căn 身thân 器khí 界giới 。 此thử 中trung 同đồng 目mục 色sắc 陰ấm 。 喻dụ 以dĩ 狂cuồng 花hoa 。

復phục 有hữu 一nhất 切thiết 。 狂cuồng 亂loạn 非phi 相tướng 者giả 。 喻dụ 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 也dã 。 古cổ 人nhân 用dụng 喻dụ 九cửu 界giới 色sắc 。 此thử 恐khủng 不bất 然nhiên 。 上thượng 云vân 如Như 來Lai 菩Bồ 薩Tát 。 并tinh 自tự 住trụ 三tam 摩ma 地địa 中trung 所sở 見kiến 。 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 。 如như 虗hư 空không 花hoa 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 豈khởi 非phi 簡giản 出xuất 四tứ 聖thánh 。 何hà 由do 混hỗn 同đồng 色sắc 陰ấm 耶da 。

○# 阿A 難Nan 是thị 諸chư 狂cuồng 花hoa 非phi 從tùng 空không 來lai 。 非phi 從tùng 目mục 出xuất 。 (# 至chí )# 色sắc 陰ấm 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

喻dụ 如như 色sắc 陰ấm 。 非phi 因nhân 緣duyên 有hữu 。 亦diệc 不bất 心tâm 生sanh 。 若nhược 從tùng 緣duyên 有hữu 。 既ký 有hữu 來lai 往vãng 。 非phi 無vô 處xứ 所sở 。 今kim 觀quán 法pháp 法pháp 何hà 狀trạng 。 緣duyên 既ký 不bất 有hữu 。 何hà 容dung 起khởi 滅diệt 。 故cố 取thủ 喻dụ 狂cuồng 花hoa 。 非phi 因nhân 空không 有hữu 。 若nhược 從tùng 心tâm 生sanh 者giả 。 既ký 從tùng 心tâm 生sanh 。 應ưng 合hợp 有hữu 知tri 。 若nhược 有hữu 知tri 者giả 。 去khứ 既ký 知tri 緣duyên 。 旋toàn 當đương 識thức 處xứ 。 若nhược 有hữu 處xứ 者giả 。 心tâm 中trung 自tự 多đa 一nhất 物vật 。 若nhược 無vô 知tri 者giả 。 去khứ 既ký 成thành 緣duyên 。 旋toàn 成thành 何hà 物vật 。 又hựu 見kiến 緣duyên 之chi 時thời 。 非phi 無vô 分phân 別biệt 。 何hà 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 時thời 方phương 號hiệu 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。 故cố 喻dụ 狂cuồng 華hoa 非phi 因nhân 目mục 有hữu 心tâm 。 因nhân 妄vọng 取thủ 目mục 。 因nhân 翳ế 眚sảnh 二nhị 妄vọng 本bổn 同đồng 。 取thủ 喻dụ 為vi 近cận 。 非phi 從tùng 空không 目mục 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。 待đãi 勞lao 方phương 有hữu 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。

○# 阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 手thủ 足túc 宴yến 安an 。 (# 至chí )# 受thọ 陰ấm 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

手thủ 足túc 宴yến 安an 者giả 。 譬thí 如như 本bổn 覺giác 無vô 受thọ 。 無vô 故cố 相tương 摩ma 者giả 。 譬thí 卒tuất 爾nhĩ 生sanh 心tâm 。 起khởi 苦khổ 受thọ 樂lạc 受thọ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 也dã 。 夫phu 受thọ 者giả 。 單đơn 境cảnh 不bất 成thành 。 單đơn 根căn 不bất 起khởi 。 要yếu 在tại 根căn 境cảnh 和hòa 合hợp 。 方phương 起khởi 妄vọng 受thọ 。 喻dụ 如như 兩lưỡng 手thủ 之chi 相tướng 合hợp 有hữu 幻huyễn 觸xúc 生sanh 。 根căn 境cảnh 如như 如như 。 不bất 覺giác 動động 念niệm 。 故cố 曰viết 無vô 故cố 能năng 覆phú 正chánh 念niệm 。 目mục 之chi 曰viết 陰ấm 。 若nhược 此thử 受thọ 陰ấm 。 如như 從tùng 境cảnh 有hữu 。 境cảnh 自tự 有hữu 受thọ 。 不bất 待đãi 我ngã 知tri 。 又hựu 眾chúng 人nhân 同đồng 見kiến 境cảnh 時thời 。 則tắc 同đồng 時thời 具cụ 受thọ 。 不bất 應ưng 有hữu 受thọ 不bất 受thọ 。 如như 月nguyệt 行hành 空không 。 貴quý 人nhân 賞thưởng 之chi 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 盜đạo 賊tặc 覩đổ 之chi 如như 冤oan 。 豈khởi 有hữu 前tiền 境cảnh 選tuyển 擇trạch 而nhi 來lai 。 起khởi 此thử 苦khổ 樂lạc 之chi 受thọ 。 若nhược 從tùng 根căn 有hữu 。 根căn 自tự 有hữu 受thọ 。 何hà 必tất 待đãi 緣duyên 而nhi 起khởi 受thọ 。 若nhược 必tất 從tùng 根căn 有hữu 。 如như 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 出xuất 既ký 見kiến 境cảnh 。 歸quy 當đương 見kiến 根căn 。 若nhược 有hữu 見kiến 者giả 。 似tự 有hữu 一nhất 物vật 身thân 中trung 往vãng 還hoàn 。 受thọ 陰ấm 無vô 體thể 。 取thủ 喻dụ 幻huyễn 觸xúc 。 若nhược 了liễu 幻huyễn 觸xúc 之chi 不bất 真chân 。 則tắc 悟ngộ 受thọ 之chi 無vô 受thọ 。 根căn 境cảnh 兩lưỡng 虗hư 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 待đãi 合hợp 方phương 知tri 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。

○# 阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 談đàm 說thuyết 酢tạc 梅mai 。 (# 至chí )# 想tưởng 陰ấm 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

前tiền 色sắc 陰ấm 全toàn 是thị 自tự 妄vọng 。 故cố 喻dụ 目mục 勞lao 。 受thọ 陰ấm 待đãi 緣duyên 。 故cố 如như 二nhị 掌chưởng 。 此thử 中trung 想tưởng 陰ấm 。 全toàn 體thể 無vô 據cứ 。 假giả 覽lãm 六lục 塵trần 。 成thành 此thử 虗hư 想tưởng 。 若nhược 無vô 六lục 塵trần 。 則tắc 想tưởng 體thể 全toàn 無vô 。 梅mai 即tức 色sắc 塵trần 。 說thuyết 是thị 聲thanh 塵trần 。 酢tạc 是thị 味vị 塵trần 。 前tiền 人nhân 說thuyết 梅mai 。 意ý 緣duyên 過quá 去khứ 所sở 歷lịch 之chi 境cảnh 。 即tức 是thị 法pháp 塵trần 。 想tưởng 體thể 若nhược 一nhất 。 不bất 應ưng 緣duyên 色sắc 緣duyên 塵trần 緣duyên 聲thanh 緣duyên 味vị 而nhi 成thành 此thử 一nhất 想tưởng 。 唯duy 口khẩu 中trung 出xuất 水thủy 。 想tưởng 體thể 若nhược 異dị 。 應ưng 成thành 多đa 想tưởng 。 口khẩu 能năng 出xuất 水thủy 。 耳nhĩ 亦diệc 應ưng 有hữu 。 梅mai 應ưng 自tự 流lưu 。 說thuyết 何hà 無vô 味vị 。 若nhược 必tất 酢tạc 想tưởng 因nhân 說thuyết 而nhi 有hữu 。 彼bỉ 人nhân 應ưng 合hợp 自tự 流lưu 。 若nhược 不bất 因nhân 說thuyết 。 云vân 何hà 水thủy 從tùng 口khẩu 出xuất 。 思tư 蹋đạp 懸huyền 崖nhai 。 補bổ 足túc 觸xúc 法pháp 二nhị 塵trần 。 缺khuyết 於ư 香hương 塵trần 。 梅mai 應ưng 具cụ 香hương 。 文văn 略lược 耳nhĩ 。 覽lãm 塵trần 成thành 想tưởng 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 來lai 處xứ 無vô 從tùng 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

○# 阿A 難Nan 譬thí 如như 暴bạo 流lưu 。 (# 至chí )# 行hành 陰ấm 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

行hành 陰ấm 無vô 狀trạng 。 變biến 化hóa 密mật 移di 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 喻dụ 之chi 如như 流lưu 。 年niên 月nguyệt 推thôi 遷thiên 。 老lão 少thiếu 不bất 踰du 。 喻dụ 如như 波ba 浪lãng 。 真chân 性tánh 靡mĩ 虧khuy 。 喻dụ 之chi 如như 水thủy 。 若nhược 此thử 行hành 陰ấm 。 必tất 我ngã 性tánh 有hữu 。 即tức 性tánh 以dĩ 觀quán 。 行hành 陰ấm 何hà 狀trạng 。 若nhược 必tất 空không 有hữu 。 空không 自tự 遷thiên 流lưu 。 何hà 預dự 於ư 我ngã 。 若nhược 即tức 性tánh 者giả 。 行hành 陰ấm 流lưu 動động 。 性tánh 應ưng 隨tùy 流lưu 。 云vân 何hà 身thân 有hữu 童đồng 耄mạo 。 見kiến 性tánh 不bất 變biến 。 澄trừng 湛trạm 空không 寂tịch 。 應ưng 非phi 性tánh 體thể 。 若nhược 必tất 非phi 性tánh 。 圓viên 鑑giám 去khứ 來lai 。 復phục 是thị 何hà 物vật 。 若nhược 非phi 虗hư 妄vọng 。 究cứu 竟cánh 起khởi 滅diệt 。 何hà 無vô 處xứ 所sở 。 不bất 流lưu 而nhi 流lưu 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 流lưu 即tức 不bất 流lưu 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。 性tánh 若nhược 必tất 流lưu 。 圓viên 明minh 妙diệu 湛trạm 。 復phục 是thị 何hà 物vật 。 性tánh 若nhược 非phi 流lưu 。 變biến 現hiện 隨tùy 緣duyên 。 復phục 是thị 何hà 物vật 。 是thị 故cố 行hành 陰ấm 自tự 虗hư 。 妙diệu 性tánh 常thường 實thật 。 唯duy 水thủy 頗phả 像tượng 。 故cố 取thủ 喻dụ 之chi 。

○# 阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 取thủ 頻tần 伽già 瓶bình 。 (# 至chí )# 識thức 陰ấm 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

識thức 依y 四tứ 大đại 。 猶do 瓶bình 之chi 盛thịnh 空không 。 起khởi 有hữu 無vô 見kiến 。 如như 塞tắc 兩lưỡng 孔khổng 。 遙diêu 憶ức 過quá 未vị 。 喻dụ 以dĩ 遠viễn 行hành 。 妄vọng 取thủ 彼bỉ 境cảnh 。 如như 餉hướng 他tha 國quốc 。 而nhi 此thử 識thức 陰ấm 。 非phi 因nhân 彼bỉ 來lai 。 亦diệc 非phi 此thử 去khứ 。 若nhược 彼bỉ 來lai 者giả 。 如như 人nhân 憶ức 北bắc 京kinh 時thời 。 想tưởng 處xứ 非phi 無vô 眾chúng 人nhân 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 。 北bắc 京kinh 來lai 此thử 。 若nhược 此thử 去khứ 者giả 。 前tiền 境cảnh 現hiện 前tiền 。 云vân 何hà 此thử 身thân 猶do 在tại 床sàng 上thượng 。 昔tích 有hữu 尊tôn 者giả 。 心tâm 想tưởng 婬dâm 女nữ 。 一nhất 日nhật 夢mộng 與dữ 之chi 交giao 。 遺di 失thất 不bất 淨tịnh 。 乃nãi 作tác 念niệm 云vân 。 彼bỉ 既ký 不bất 來lai 。 我ngã 亦diệc 非phi 去khứ 。 而nhi 婬dâm 事sự 得đắc 辦biện 。 佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 唯duy 心tâm 。 不bất 我ngã 欺khi 也dã 。 豁hoát 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 。 是thị 知tri 五ngũ 陰ấm 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 我ngã 信tín 之chi 矣hĩ 。 古cổ 人nhân 以dĩ 捨xả 身thân 受thọ 身thân 。 喻dụ 於ư 遠viễn 行hành 。 現hiện 陰ấm 為vi 此thử 國quốc 。 後hậu 陰ấm 為vi 他tha 國quốc 。 與dữ 上thượng 文văn 不bất 接tiếp 。 此thử 恐khủng 不bất 然nhiên 。 現hiện 前tiền 識thức 想tưởng 流lưu 注chú 念niệm 念niệm 可khả 證chứng 。 何hà 必tất 遠viễn 取thủ 後hậu 陰ấm 耶da 。 不bất 往vãng 而nhi 往vãng 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 彼bỉ 此thử 無vô 據cứ 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

△# 復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 六lục 入nhập 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 (# 至chí )# 眼nhãn 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

此thử 中trung 根căn 塵trần 對đối 辨biện 。 而nhi 正chánh 辨biện 在tại 根căn 。 由do 前tiền 五ngũ 陰ấm 。 即tức 一nhất 色sắc 陰ấm 。 以dĩ 辨biện 五ngũ 陰ấm 皆giai 空không 。 而nhi 不bất 知tri 受thọ 等đẳng 四tứ 陰ấm 皆giai 依y 六lục 根căn 六lục 塵trần 而nhi 起khởi 。 故cố 須tu 廣quảng 破phá 。 前tiền 以dĩ 清thanh 明minh 眼nhãn 名danh 之chi 為vi 真chân 。 狂cuồng 勞lao 花hoa 名danh 之chi 為vi 妄vọng 。 此thử 則tắc 即tức 彼bỉ 淨tịnh 目mục 晴tình 空không 猶do 是thị 妄vọng 塵trần 。 故cố 曰viết 兼kiêm 目mục 與dữ 勞lao 。 同đồng 是thị 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。 何hà 以dĩ 淨tịnh 目mục 晴tình 空không 。 同đồng 名danh 勞lao 相tương/tướng 耶da 。 前tiền 不bất 云vân 乎hồ 。 色sắc 雜tạp 妄vọng 想tưởng 。 想tưởng 相tướng 為vi 身thân 。 既ký 是thị 妄vọng 想tưởng 之chi 相tướng 。 豈khởi 有hữu 六lục 根căn 非phi 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 耶da 。 又hựu 云vân 。 色sắc 身thân 外ngoại 洎kịp 虗hư 空không 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 咸hàm 是thị 妙diệu 明minh 。 心tâm 中trung 所sở 現hiện 物vật 。 豈khởi 非phi 同đồng 是thị 狂cuồng 華hoa 依y 心tâm 現hiện 者giả 耶da 。 是thị 以dĩ 六lục 入nhập 同đồng 目mục 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。 故cố 圓viên 覺giác 曰viết 。 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 。 為vi 自tự 身thân 相tướng 。 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 為vi 自tự 心tâm 相tướng 。 彼bỉ 則tắc 雖tuy 云vân 妄vọng 認nhận 。 未vị 知tri 所sở 以dĩ 妄vọng 認nhận 。 此thử 中trung 發phát 明minh 。 與dữ 彼bỉ 可khả 為vi 表biểu 裏lý 。 夫phu 性tánh 本bổn 無vô 見kiến 。 由do 塵trần 發phát 現hiện 。 塵trần 滅diệt 見kiến 亡vong 。 了liễu 無vô 處xứ 所sở 。 明minh 中trung 無vô 暗ám 。 暗ám 處xứ 無vô 明minh 。 見kiến 暗ám 見kiến 明minh 。 性tánh 無vô 有hữu 二nhị 。 是thị 知tri 此thử 見kiến 不bất 由do 於ư 塵trần 。 若nhược 必tất 根căn 生sanh 。 離ly 彼bỉ 明minh 暗ám 諸chư 塵trần 。 當đương 何hà 所sở 見kiến 。 若nhược 生sanh 虗hư 空không 。 空không 本bổn 無vô 知tri 。 云vân 何hà 有hữu 見kiến 。 若nhược 必tất 有hữu 見kiến 。 既ký 能năng 見kiến 塵trần 。 何hà 不bất 見kiến 面diện 。 若nhược 能năng 見kiến 面diện 。 自tự 是thị 空không 知tri 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 三tam 處xứ 本bổn 無vô 。 寧ninh 非phi 虗hư 妄vọng 。 緣duyên 塵trần 有hữu 見kiến 。 非phi 是thị 自tự 然nhiên 。 見kiến 處xứ 無vô 從tùng 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

○# 阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 兩lưỡng 手thủ 指chỉ 。 急cấp 塞tắc 其kỳ 耳nhĩ 。 (# 至chí )# 耳nhĩ 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

上thượng 文văn 眼nhãn 根căn 取thủ 境cảnh 利lợi 故cố 。 見kiến 則tắc 取thủ 著trước 。 不bất 假giả 他tha 緣duyên 。 直trực 目mục 根căn 塵trần 。 同đồng 是thị 勞lao 相tương/tướng 。 此thử 中trung 耳nhĩ 根căn 本bổn 是thị 圓viên 通thông 。 剎sát 那na 無vô 生sanh 相tương/tướng 可khả 得đắc 。 剎sát 那na 無vô 滅diệt 相tương/tướng 可khả 得đắc 。 若nhược 非phi 無vô 故cố 塞tắc 耳nhĩ 指chỉ 何hà 物vật 為vi 妄vọng 。 若nhược 濫lạm 同đồng 妄vọng 想tưởng 。 恐khủng 人nhân 落lạc 於ư 斷đoạn 見kiến 。 故cố 世Thế 尊Tôn 巧xảo 譬thí 曲khúc 成thành 。 真chân 謂vị 無vô 礙ngại 辯biện 才tài 也dã 。 夫phù 生sanh 滅diệt 剎sát 那na 。 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 根căn 塵trần 圓viên 泯mẫn 。 非phi 惟duy 聲thanh 處xứ 全toàn 無vô 。 而nhi 根căn 處xứ 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 特đặc 選tuyển 其kỳ 為vi 圓viên 通thông 矣hĩ 。 塞tắc 耳nhĩ 作tác 聲thanh 。 終chung 日nhật 不bất 息tức 。 以dĩ 聲thanh 處xứ 無vô 常thường 故cố 。 耳nhĩ 根căn 亦diệc 無vô 常thường 。 不bất 有hữu 而nhi 有hữu 。 非phi 常thường 而nhi 常thường 。 非phi 妄vọng 而nhi 何hà 。 是thị 知tri 惟duy 根căn 與dữ 塵trần 。 同đồng 是thị 勞lao 相tương/tướng 。 此thử 之chi 聞văn 性tánh 。 若nhược 因nhân 聲thanh 生sanh 者giả 。 耳nhĩ 根căn 寂tịch 然nhiên 。 因nhân 聲thanh 顯hiển 聞văn 。 聲thanh 滅diệt 聞văn 滅diệt 。 滅diệt 則tắc 更cánh 遇ngộ 他tha 聲thanh 。 應ưng 不bất 復phục 聞văn 。 聞văn 則tắc 不bất 因nhân 聲thanh 滅diệt 。 既ký 不bất 因nhân 聲thanh 而nhi 滅diệt 。 豈khởi 得đắc 因nhân 聲thanh 而nhi 生sanh 。 若nhược 生sanh 於ư 根căn 。 離ly 彼bỉ 聲thanh 塵trần 。 聞văn 作tác 何hà 狀trạng 。 若nhược 生sanh 虗hư 空không 。 虗hư 空không 自tự 聞văn 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 三tam 處xứ 無vô 聞văn 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。 因nhân 勞lao 作tác 聲thanh 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。

○# 阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 急cấp 畜súc 其kỳ 鼻tị 。 (# 至chí )# 鼻tị 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

問vấn 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 故cố 。 假giả 塞tắc 以dĩ 顯hiển 勞lao 。 誠thành 乎hồ 有hữu 理lý 。 何hà 以dĩ 鼻tị 等đẳng 三tam 根căn 。 皆giai 假giả 妄vọng 勞lao 以dĩ 顯hiển 妄vọng 。 何hà 也dã 。 答đáp 鼻tị 等đẳng 三tam 根căn 。 取thủ 境cảnh 鈍độn 故cố 。 常thường 與dữ 法pháp 性tánh 相tướng 應ưng 。 非phi 假giả 妄vọng 勞lao 則tắc 顯hiển 妄vọng 無vô 由do 。 何hà 也dã 。 鼻tị 等đẳng 三tam 根căn 。 合hợp 中trung 取thủ 境cảnh 。 合hợp 則tắc 有hữu 知tri 。 離ly 則tắc 無vô 覺giác 。 無vô 覺giác 則tắc 非phi 惟duy 不bất 知tri 塵trần 。 亦diệc 復phục 不bất 知tri 根căn 。 根căn 塵trần 既ký 以dĩ 圓viên 脫thoát 。 指chỉ 何hà 物vật 為vi 妄vọng 耶da 。 因nhân 彼bỉ 無vô 故cố 急cấp 畜súc 。 則tắc 有hữu 勞lao 觸xúc 。 因nhân 勞lao 故cố 顯hiển 於ư 通thông 塞tắc 。 通thông 因nhân 塞tắc 顯hiển 。 塞tắc 因nhân 通thông 知tri 。 通thông 則tắc 聞văn 香hương 。 塞tắc 則tắc 不bất 聞văn 。 遞đệ 互hỗ 發phát 生sanh 。 同đồng 名danh 勞lao 觸xúc 。 知tri 冷lãnh 知tri 寒hàn 。 名danh 之chi 為vi 觸xúc 。 聞văn 香hương 聞văn 臭xú 。 名danh 之chi 為vi 聞văn 。 聞văn 時thời 非phi 觸xúc 。 觸xúc 時thời 非phi 聞văn 。 二nhị 處xứ 不bất 有hữu 。 是thị 無vô 體thể 性tánh 。 體thể 性tánh 不bất 有hữu 。 豈khởi 因nhân 塵trần 生sanh 。 亦diệc 非phi 根căn 出xuất 。 若nhược 是thị 空không 出xuất 。 空không 當đương 自tự 聞văn 。 因nhân 勞lao 發phát 觸xúc 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 多đa 處xứ 無vô 因nhân 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

○# 阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 舌thiệt 舐thỉ 吻vẫn 。 (# 至chí )# 舌thiệt 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

淡đạm 性tánh 常thường 恆hằng 。 舌thiệt 不bất 自tự 嘗thường 。 因nhân 勞lao 發phát 識thức 。 顯hiển 甜điềm 苦khổ 淡đạm 。 淡đạm 不bất 自tự 淡đạm 。 因nhân 苦khổ 顯hiển 淡đạm 。 苦khổ 不bất 自tự 苦khổ 。 由do 甜điềm 識thức 苦khổ 。 遞đệ 相tương 由do 藉tạ 。 猶do 如như 明minh 暗ám 。 苦khổ 時thời 無vô 淡đạm 。 淡đạm 時thời 無vô 苦khổ 。 苦khổ 性tánh 不bất 有hữu 。 舌thiệt 何hà 形hình 狀trạng 。 根căn 既ký 不bất 有hữu 。 知tri 乃nãi 妄vọng 覺giác 。 是thị 知tri 根căn 塵trần 同đồng 是thị 瞪trừng 勞lao 。 若nhược 此thử 味vị 知tri 必tất 是thị 真chân 者giả 。 應ưng 有hữu 處xứ 所sở 。 既ký 有hữu 處xứ 所sở 。 非phi 無vô 指chỉ 示thị 。 若nhược 生sanh 於ư 舌thiệt 。 舌thiệt 不bất 自tự 嘗thường 。 何hà 能năng 知tri 味vị 。 若nhược 生sanh 於ư 味vị 。 味vị 應ưng 自tự 知tri 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 若nhược 生sanh 虗hư 空không 。 舌thiệt 味vị 何hà 預dự 。 三tam 處xứ 無vô 有hữu 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。 因nhân 勞lao 發phát 識thức 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。

○# 阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 一nhất 冷lãnh 手thủ 。 觸xúc 於ư 熱nhiệt 手thủ 。 (# 至chí )# 身thân 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

身thân 體thể 如như 如như 。 要yếu 待đãi 緣duyên 顯hiển 。 合hợp 則tắc 有hữu 知tri 。 識thức 其kỳ 冷lãnh 熱nhiệt 。 離ly 則tắc 無vô 覺giác 。 性tánh 同đồng 無vô 記ký 。 然nhiên 是thị 觸xúc 名danh 數số 頗phả 多đa 。 所sở 謂vị 病bệnh 癢dạng 細tế 滑hoạt 等đẳng 廣quảng 舉cử 。 則tắc 六lục 根căn 對đối 境cảnh 。 無vô 非phi 名danh 觸xúc 。 此thử 中trung 觸xúc 言ngôn 冷lãnh 熱nhiệt 。 論luận 其kỳ 槩# 耳nhĩ 。 夫phu 觸xúc 者giả 。 在tại 冷lãnh 同đồng 冷lãnh 。 居cư 熱nhiệt 同đồng 熱nhiệt 。 合hợp 有hữu 離ly 無vô 。 其kỳ 性tánh 安an 在tại 。 因nhân 觸xúc 顯hiển 身thân 。 觸xúc 無vô 處xứ 所sở 。 身thân 作tác 何hà 狀trạng 。 故cố 知tri 身thân 觸xúc 同đồng 是thị 瞪trừng 勞lao 。 離ly 彼bỉ 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 若nhược 此thử 觸xúc 知tri 。 必tất 生sanh 於ư 塵trần 。 熱nhiệt 時thời 無vô 冷lãnh 。 冷lãnh 時thời 無vô 熱nhiệt 。 塵trần 尚thượng 不bất 有hữu 。 何hà 能năng 生sanh 觸xúc 。 因nhân 觸xúc 知tri 身thân 。 觸xúc 既ký 非phi 觸xúc 。 身thân 亦diệc 非phi 身thân 。 身thân 不bất 自tự 觸xúc 。 觸xúc 非phi 身thân 生sanh 。 若nhược 生sanh 虗hư 空không 。 何hà 關quan 身thân 觸xúc 。 待đãi 合hợp 方phương 知tri 。 非phi 是thị 自tự 然nhiên 。 究cứu 竟cánh 無vô 從tùng 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。 文văn 云vân 。 涉thiệp 勢thế 若nhược 成thành 。 因nhân 於ư 勞lao 觸xúc 。 此thử 亦diệc 刻khắc 之chi 誤ngộ 者giả 。 應ưng 云vân 涉thiệp 勢thế 若nhược 成thành 。 因nhân 有hữu 勞lao 觸xúc 。 意ý 謂vị 。 因nhân 涉thiệp 有hữu 勞lao 。 不bất 涉thiệp 則tắc 無vô 。 若nhược 言ngôn 因nhân 於ư 勞lao 觸xúc 。 應ưng 是thị 先tiên 有hữu 勞lao 觸xúc 。 後hậu 方phương 相tương 涉thiệp 。 同đồng 彼bỉ 勞lao 目mục 見kiến 華hoa 。 直trực 恐khủng 不bất 然nhiên 。

○# 阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 勞lao 倦quyện 則tắc 眠miên 。 (# 至chí )# 意ý 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

意ý 根căn 無vô 形hình 。 非phi 如như 眼nhãn 等đẳng 。 冥minh 然nhiên 莫mạc 辨biện 。 同đồng 幽u 室thất 見kiến 。 借tá 彼bỉ 寤ngụ 寐mị 。 用dụng 辨biện 非phi 真chân 。 蓋cái 常thường 情tình 以dĩ 覺giác 為vi 實thật 。 以dĩ 夢mộng 為vi 虗hư 。 故cố 先tiên 辨biện 夢mộng 之chi 不bất 實thật 。 後hậu 論luận 覺giác 亦diệc 不bất 真chân 。 何hà 也dã 。 夢mộng 中trung 所sở 見kiến 。 與dữ 覺giác 不bất 差sai 。 其kỳ 間gian 剎sát 那na 流lưu 注chú 故cố 。 憶ức 所sở 不bất 及cập 。 妄vọng 謂vị 為vi 忘vong 。 豈khởi 識thức 元nguyên 無vô 。 不bất 了liễu 元nguyên 無vô 。 稱xưng 為vi 意ý 根căn 。 此thử 根căn 既ký 無vô 實thật 形hình 。 安an 有hữu 實thật 法pháp 。 故cố 惟duy 緣duyên 過quá 去khứ 。 落lạc 謝tạ 五ngũ 塵trần 。 妄vọng 謂vị 見kiến 聞văn 。 作tác 生sanh 滅diệt 解giải 。 名danh 覺giác 知tri 性tánh 。 全toàn 體thể 虗hư 妄vọng 。 非phi 同đồng 現hiện 量lượng 。 若nhược 悟ngộ 塵trần 之chi 本bổn 無vô 。 則tắc 識thức 根căn 亦diệc 非phi 有hữu 。 故cố 知tri 根căn 塵trần 同đồng 是thị 瞪trừng 勞lao 。 此thử 覺giác 知tri 性tánh 。 生sanh 於ư 寤ngụ 寐mị 。 寤ngụ 時thời 或hoặc 似tự 可khả 即tức 。 若nhược 推thôi 於ư 夢mộng 。 身thân 及cập 見kiến 聞văn 。 曾tằng 無vô 一nhất 物vật 。 夢mộng 既ký 不bất 有hữu 。 為vi 覺giác 豈khởi 真chân 。 覺giác 知tri 夢mộng 非phi 。 人nhân 亦diệc 頗phả 信tín 。 夢mộng 不bất 知tri 覺giác 。 豈khởi 不bất 其kỳ 然nhiên 。 此thử 有hữu 彼bỉ 無vô 。 性tánh 從tùng 誰thùy 生sanh 。 若nhược 生sanh 於ư 意ý 。 何hà 不bất 自tự 生sanh 。 藉tạ 他tha 五ngũ 根căn 落lạc 謝tạ 之chi 餘dư 。 稱xưng 為vi 意ý 生sanh 。 見kiến 屬thuộc 於ư 眼nhãn 。 聞văn 屬thuộc 於ư 耳nhĩ 。 五ngũ 根căn 各các 有hữu 所sở 屬thuộc 。 離ly 五ngũ 之chi 外ngoại 。 復phục 是thị 何hà 物vật 。 能năng 生sanh 覺giác 知tri 。 因nhân 睡thụy 有hữu 夢mộng 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 究cứu 竟cánh 無vô 有hữu 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

○# 復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 十thập 二nhị 處xứ 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

前tiền 則tắc 塵trần 為vi 根căn 所sở 入nhập 。 而nhi 正chánh 破phá 在tại 根căn 。 此thử 中trung 根căn 為vi 塵trần 所sở 處xử 。 而nhi 正chánh 破phá 在tại 塵trần 。 兼kiêm 破phá 勝thắng 義nghĩa 。 以dĩ 眼nhãn 為vi 浮phù 塵trần 根căn 。 以dĩ 見kiến 為vi 勝thắng 義nghĩa 根căn 也dã 。 入nhập 以dĩ 相tương/tướng 藉tạ 得đắc 名danh 。 處xử 以dĩ 棲tê 托thác 立lập 號hiệu 。 根căn 執chấp 堅kiên 固cố 。 於ư 性tánh 為vi 親thân 。 假giả 喻dụ 發phát 明minh 。 始thỉ 知tri 為vi 妄vọng 。 故cố 在tại 前tiền 破phá 。 浮phù 塵trần 易dị 辨biện 。 直trực 指chỉ 現hiện 前tiền 。 令linh 識thức 虗hư 妄vọng 。 故cố 在tại 後hậu 破phá 。 前tiền 云vân 若nhược 眼nhãn 能năng 見kiến 。 則tắc 諸chư 已dĩ 死tử 。 尚thượng 有hữu 眼nhãn 存tồn 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 。 咸hàm 謂vị 見kiến 不bất 屬thuộc 眼nhãn 。 悞ngộ 認nhận 真chân 性tánh 。 此thử 中trung 見kiến 與dữ 色sắc 空không 。 俱câu 無vô 處xứ 所sở 。 是thị 知tri 勝thắng 義nghĩa 非phi 真chân 。 惟duy 根căn 與dữ 塵trần 。 知tri 覺giác 見kiến 聞văn 。 猶do 如như 幻huyễn 華hoa 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 悟ngộ 不bất 有hữu 。 則tắc 全toàn 見kiến 全toàn 聞văn 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 下hạ 文văn 例lệ 此thử 。

○# 阿A 難Nan 汝nhữ 且thả 觀quán 此thử 。 祇Kỳ 陀Đà 樹Thụ 林Lâm 。 及cập 諸chư 泉tuyền 池trì 。 (# 至chí )# 即tức 色sắc 與dữ 見kiến 。 二nhị 處xứ 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

若nhược 謂vị 見kiến 必tất 是thị 真chân 。 為vi 生sanh 於ư 根căn 。 為vi 生sanh 於ư 塵trần 。 若nhược 生sanh 於ư 色sắc 。 即tức 如như 現hiện 前tiền 樹thụ 林lâm 池trì 沼chiểu 。 舉cử 目mục 了liễu 然nhiên 。 既ký 從tùng 色sắc 生sanh 。 與dữ 色sắc 為vi 一nhất 。 應ưng 不bất 見kiến 空không 。 若nhược 言ngôn 從tùng 色sắc 生sanh 故cố 色sắc 不bất 自tự 見kiến 。 正chánh 合hợp 見kiến 空không 現hiện 前tiền 。 林lâm 木mộc 池trì 沼chiểu 。 應ưng 無vô 所sở 矚chú 。 若nhược 彼bỉ 色sắc 空không 同đồng 一nhất 見kiến 精tinh 所sở 覩đổ 。 是thị 知tri 此thử 見kiến 不bất 從tùng 色sắc 生sanh 矣hĩ 。 若nhược 從tùng 根căn 生sanh 。 色sắc 從tùng 眼nhãn 生sanh 。 與dữ 眼nhãn 為vi 一nhất 。 空không 非phi 所sở 生sanh 。 應ưng 不bất 見kiến 空không 。 云vân 何hà 空không 色sắc 了liễu 然nhiên 。 曾tằng 無vô 偏thiên 覩đổ 。 豈khởi 得đắc 色sắc 相tướng 偏thiên 從tùng 眼nhãn 生sanh 耶da 。 若nhược 謂vị 此thử 見kiến 不bất 從tùng 色sắc 生sanh 。 黑hắc 月nguyệt 無vô 色sắc 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 。 不bất 能năng 了liễu 色sắc 。 若nhược 言ngôn 不bất 從tùng 眼nhãn 生sanh 。 則tắc 他tha 方phương 外ngoại 國quốc 。 眼nhãn 根căn 不bất 到đáo 。 云vân 何hà 不bất 識thức 二nhị 處xứ 不bất 有hữu 。 見kiến 如như 空không 華hoa 。 妙diệu 鑑giám 萬vạn 有hữu 。 曾tằng 無vô 留lưu 礙ngại 。 豈khởi 不bất 為vi 之chi 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 矣hĩ 。 因nhân 色sắc 顯hiển 見kiến 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 色sắc 見kiến 俱câu 非phi 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

○# 阿A 難Nan 汝nhữ 更cánh 聽thính 此thử 。 祇Kỳ 陀Đà 園Viên 中trung 。 (# 至chí )# 即tức 聽thính 與dữ 聲thanh 。 二nhị 處xứ 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

聞văn 性tánh 本bổn 妙diệu 。 生sanh 滅diệt 圓viên 離ly 。 所sở 以dĩ 八bát 音âm 俱câu 作tác 。 歷lịch 歷lịch 同đồng 聞văn 。 雖tuy 則tắc 同đồng 聞văn 。 前tiền 後hậu 相tương 續tục 。 曾tằng 無vô 錯thác 亂loạn 。 此thử 之chi 聞văn 性tánh 。 若nhược 是thị 聲thanh 來lai 耳nhĩ 邊biên 。 阿A 難Nan 得đắc 聞văn 餘dư 處xứ 無vô 聲thanh 。 何hà 以dĩ 一nhất 眾chúng 齊tề 聞văn 。 豈khởi 應ưng 鐘chung 聲thanh 分phần/phân 應ưng 他tha 耳nhĩ 耶da 。 分phần/phân 則tắc 鐘chung 具cụ 心tâm 識thức 。 不bất 分phân 則tắc 同đồng 時thời 聞văn 故cố 。 不bất 獨độc 來lai 阿A 難Nan 耳nhĩ 邊biên 矣hĩ 。 若nhược 必tất 不bất 來lai 。 云vân 何hà 近cận 則tắc 得đắc 聞văn 。 遠viễn 則tắc 不bất 聞văn 。 若nhược 復phục 耳nhĩ 往vãng 聲thanh 處xứ 。 阿A 難Nan 之chi 耳nhĩ 。 已dĩ 往vãng 鼓cổ 處xứ 。 餘dư 處xứ 無vô 耳nhĩ 。 何hà 以dĩ 鐘chung 及cập 象tượng 馬mã 。 種chủng 種chủng 音âm 響hưởng 。 歷lịch 歷lịch 齊tề 聞văn 。 齊tề 聞văn 則tắc 不bất 往vãng 聲thanh 處xứ 矣hĩ 。 若nhược 必tất 不bất 往vãng 。 如như 人nhân 不bất 入nhập 北bắc 京kinh 。 彼bỉ 中trung 音âm 聲thanh 。 何hà 以dĩ 不bất 聞văn 。 故cố 知tri 耳nhĩ 之chi 與dữ 聲thanh 。 聽thính 及cập 不bất 聽thính 。 皆giai 為vi 幻huyễn 妄vọng 。 了liễu 此thử 無vô 真chân 即tức 本bổn 妙diệu 心tâm 矣hĩ 。 問vấn 曰viết 辨biện 則tắc 言ngôn 聞văn 。 結kết 則tắc 言ngôn 聽thính 。 惟duy 聽thính 與dữ 聞văn 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 曰viết 聞văn 則tắc 本bổn 然nhiên 不bất 同đồng 生sanh 滅diệt 。 聽thính 則tắc 作tác 意ý 。 以dĩ 作tác 意ý 故cố 。 斥xích 為vi 幻huyễn 妄vọng 。 如như 前tiền 勞lao 目mục 等đẳng 。 是thị 也dã 。 因nhân 聲thanh 顯hiển 聞văn 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 聲thanh 聽thính 俱câu 非phi 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

○# 阿A 難Nan 汝nhữ 又hựu 齅khứu 此thử 。 爐lô 中trung 栴chiên 檀đàn (# 至chí )# 即tức 齅khứu 與dữ 香hương 。 二nhị 處xứ 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

鼻tị 以dĩ 合hợp 中trung 取thủ 境cảnh 。 取thủ 必tất 待đãi 於ư 緣duyên 生sanh 。 以dĩ 待đãi 緣duyên 生sanh 故cố 。 單đơn 根căn 不bất 生sanh 。 若nhược 必tất 根căn 生sanh 。 鼻tị 合hợp 自tự 香hương 。 何hà 藉tạ 他tha 木mộc 。 若nhược 必tất 不bất 藉tạ 。 鼻tị 不bất 自tự 聞văn 。 說thuyết 聞văn 非phi 義nghĩa 。 因nhân 聞văn 識thức 香hương 。 香hương 就tựu 外ngoại 入nhập 。 從tùng 外ngoại 入nhập 故cố 。 鼻tị 不bất 生sanh 香hương 。 若nhược 生sanh 於ư 木mộc 。 木mộc 自tự 有hữu 香hương 。 即tức 合hợp 己kỷ 聞văn 。 何hà 藉tạ 爇nhiệt 煙yên 。 方phương 聞văn 香hương 氣khí 。 若nhược 必tất 煙yên 木mộc 。 四tứ 十thập 里lý 外ngoại 。 非phi 煙yên 非phi 木mộc 。 云vân 何hà 聞văn 香hương 。 若nhược 必tất 非phi 木mộc 。 別biệt 然nhiên 他tha 木mộc 。 何hà 不bất 聞văn 香hương 。 若nhược 必tất 非phi 鼻tị 。 眼nhãn 耳nhĩ 何hà 不bất 齅khứu 香hương 。 即tức 離ly 俱câu 非phi 。 是thị 無vô 可khả 是thị 。 實thật 如như 幻huyễn 華hoa 。 了liễu 無vô 窮cùng 詰cật 。 妙diệu 性tánh 如như 是thị 。 豈khởi 彼bỉ 有hữu 因nhân 。 若nhược 生sanh 虗hư 空không 。 空không 無vô 間gian 然nhiên 。 何hà 藉tạ 爇nhiệt 煙yên 。 有hữu 聞văn 不bất 聞văn 。

○# 阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 二nhị 時thời 。 眾chúng 中trung 持trì 鉢bát (# 至chí )# 即tức 嘗thường 與dữ 味vị 二nhị 俱câu 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

淡đạm 性tánh 常thường 恆hằng 。 舌thiệt 不bất 自tự 嘗thường 。 尚thượng 不bất 識thức 淡đạm 。 何hà 能năng 識thức 味vị 。 若nhược 知tri 味vị 性tánh 。 必tất 因nhân 舌thiệt 生sanh 。 甜điềm 苦khổ 辛tân 酸toan 。 各các 有hữu 元nguyên 因nhân 。 受thọ 食thực 之chi 時thời 。 甜điềm 苦khổ 宛uyển 然nhiên 。 離ly 食thực 之chi 時thời 。 舌thiệt 作tác 何hà 味vị 。 一nhất 舌thiệt 多đa 味vị 。 互hỗ 推thôi 無vô 有hữu 。 非phi 妄vọng 而nhi 何hà 。 若nhược 言ngôn 知tri 味vị 必tất 非phi 舌thiệt 生sanh 。 身thân 觸xúc 食thực 時thời 。 甜điềm 辛tân 鹹hàm 淡đạm 。 云vân 何hà 不bất 覺giác 。 是thị 舌thiệt 非phi 舌thiệt 。 同đồng 名danh 幻huyễn 華hoa 。 非phi 舌thiệt 即tức 舌thiệt 。 元nguyên 名danh 藏tạng 性tánh 。 若nhược 此thử 味vị 性tánh 。 必tất 生sanh 於ư 食thực 。 食thực 不bất 自tự 知tri 。 食thực 若nhược 有hữu 知tri 。 應ưng 具cụ 心tâm 識thức 。 若nhược 具cụ 心tâm 識thức 。 食thực 自tự 辨biện 味vị 。 何hà 預dự 阿A 難Nan 。 若nhược 此thử 味vị 性tánh 。 必tất 不bất 因nhân 食thực 。 酢tạc 何hà 不bất 鹹hàm 。 蜜mật 何hà 不bất 苦khổ 。 若nhược 生sanh 虗hư 空không 。 噉đạm 空không 無vô 味vị 。 味vị 不bất 空không 生sanh 。 空không 如như 有hữu 味vị 。 鹹hàm 則tắc 恆hằng 鹹hàm 。 頭đầu 面diện 受thọ 鹹hàm 。 同đồng 於ư 海hải 魚ngư 。 何hà 得đắc 虗hư 空không 選tuyển 擇trạch 持trì 鹹hàm 。 汝nhữ 舌thiệt 舌thiệt 味vị 和hòa 合hợp 。 起khởi 味vị 知tri 性tánh 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 無vô 本bổn 可khả 據cứ 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

○# 阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 晨thần 朝triêu 。 以dĩ 手thủ 摩ma 頭đầu 。 (# 至chí )# 即tức 身thân 與dữ 觸xúc 。 二nhị 俱câu 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

觸xúc 無vô 方phương 所sở 。 待đãi 合hợp 方phương 知tri 。 故cố 引dẫn 摩ma 頭đầu 。 乃nãi 顯hiển 知tri 覺giác 。 在tại 身thân 為vi 能năng 。 在tại 手thủ 為vi 所sở 。 然nhiên 則tắc 身thân 不bất 自tự 觸xúc 。 藉tạ 手thủ 能năng 摩ma 。 身thân 為vi 所sở 摩ma 。 惟duy 能năng 與dữ 所sở 。 了liễu 無vô 可khả 定định 。 寧ninh 非phi 虗hư 妄vọng 。 手thủ 摩ma 頭đầu 時thời 。 與dữ 頭đầu 為vi 一nhất 。 若nhược 摩ma 足túc 時thời 。 頭đầu 則tắc 無vô 知tri 。 何hà 況huống 四tứ 肢chi 百bách 骸hài 。 隨tùy 按án 隨tùy 知tri 。 了liễu 無vô 定định 所sở 。 若nhược 各các 無vô 者giả 。 則tắc 冥minh 然nhiên 無vô 知tri 。 何hà 者giả 名danh 觸xúc 。 若nhược 各các 有hữu 者giả 。 則tắc 成thành 多đa 觸xúc 。 何hà 觸xúc 是thị 汝nhữ 。 不bất 應ưng 身thân 外ngoại 別biệt 有hữu 一nhất 物vật 與dữ 汝nhữ 為vi 觸xúc 。 待đãi 觸xúc 顯hiển 知tri 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 身thân 手thủ 二nhị 無vô 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

○# 阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 意ý 中trung 。 所sở 緣duyên (# 至chí )# 則tắc 意ý 與dữ 法pháp 。 二nhị 俱câu 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

意ý 無vô 別biệt 塵trần 。 緣duyên 彼bỉ 五ngũ 根căn 過quá 去khứ 落lạc 謝tạ 之chi 餘dư 。 以dĩ 為vi 法Pháp 則tắc 。 何hà 為vi 法pháp 則tắc 。 若nhược 善thiện 若nhược 惡ác 。 俱câu 有hữu 規quy 則tắc 故cố 也dã 。 若nhược 此thử 善thiện 惡ác 法pháp 則tắc 。 離ly 彼bỉ 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 。 逈huýnh 無vô 所sở 有hữu 。 純thuần 一nhất 無vô 記ký 。 此thử 之chi 法pháp 則tắc 。 若nhược 即tức 心tâm 所sở 生sanh 。 法pháp 即tức 是thị 心tâm 。 何hà 得đắc 逆nghịch 緣duyên 五ngũ 塵trần 稱xưng 為vi 法pháp 則tắc 。 若nhược 離ly 塵trần 者giả 。 心tâm 作tác 何hà 狀trạng 。 稱xưng 為vi 法pháp 塵trần 。 若nhược 離ly 心tâm 別biệt 有hữu 方phương 所sở 。 非phi 無vô 指chỉ 的đích 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 。 各các 對đối 五ngũ 根căn 。 何hà 者giả 。 是thị 離ly 心tâm 之chi 法pháp 。 縱túng/tung 許hứa 有hữu 者giả 。 法pháp 之chi 自tự 性tánh 。 為vi 知tri 非phi 知tri 。 有hữu 知tri 則tắc 同đồng 他tha 人nhân 。 何hà 預dự 阿A 難Nan 。 若nhược 言ngôn 即tức 法pháp 即tức 心tâm 。 何hà 故cố 心tâm 分phần/phân 有hữu 二nhị 。 若nhược 非phi 知tri 者giả 。 現hiện 前tiền 明minh 暗ám 色sắc 空không 。 了liễu 然nhiên 明minh 鑑giám 。 離ly 此thử 之chi 外ngoại 。 更cánh 有hữu 何hà 物vật 。 名danh 之chi 為vi 法Pháp 。 若nhược 許hứa 有hữu 之chi 。 不bất 無vô 表biểu 示thị 。 豈khởi 應ưng 人nhân 間gian 更cánh 有hữu 空không 外ngoại 之chi 物vật 耶da 。 是thị 心tâm 非phi 心tâm 。 離ly 法pháp 即tức 法pháp 。 俱câu 無vô 處xứ 所sở 。 非phi 妄vọng 而nhi 何hà 。 逆nghịch 緣duyên 成thành 塵trần 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 法pháp 則tắc 本bổn 無vô 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

○# 復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 十thập 八bát 界giới 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

根căn 境cảnh 如như 如như 。 本bổn 無vô 能năng 所sở 。 識thức 居cư 其kỳ 中trung 。 立lập 內nội 外ngoại 見kiến 。 故cố 稱xưng 為vi 界giới 。 夫phu 識thức 者giả 。 切thiết 近cận 於ư 心tâm 。 識thức 妄vọng 良lương 難nạn/nan 。 故cố 先tiên 破phá 根căn 塵trần 。 識thức 居cư 其kỳ 後hậu 。 何hà 也dã 。 五ngũ 陰ấm 乃nãi 一nhất 期kỳ 幻huyễn 質chất 。 為vi 六lục 根căn 所sở 依y 。 塵trần 不bất 自tự 知tri 。 因nhân 根căn 顯hiển 相tương/tướng 。 根căn 亦diệc 無vô 知tri 。 識thức 托thác 其kỳ 中trung 。 故cố 有hữu 分phân 別biệt 。 若nhược 能năng 造tạo 之chi 四tứ 大đại 不bất 有hữu 。 所sở 造tạo 之chi 六lục 根căn 亦diệc 無vô 。 根căn 既ký 不bất 緣duyên 。 塵trần 何hà 所sở 偶ngẫu 。 根căn 塵trần 無vô 處xứ 。 縱túng/tung 有hữu 其kỳ 識thức 。 欲dục 將tương 何hà 用dụng 。 是thị 知tri 如Như 來Lai 破phá 妄vọng 顯hiển 真chân 。 無vô 次thứ 第đệ 中trung 。 成thành 次thứ 第đệ 耳nhĩ 。

○# 阿A 難Nan 如như 汝nhữ 所sở 明minh 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 (# 至chí )# 則tắc 眼nhãn 與dữ 色sắc 及cập 色sắc 界giới 三tam 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

此thử 乃nãi 昔tích 說thuyết 根căn 身thân 生sanh 起khởi 之chi 緣duyên 。 今kim 顯hiển 藏tạng 性tánh 。 逈huýnh 異dị 昔tích 時thời 。 用dụng 質chất 前tiền 疑nghi 。 故cố 曰viết 如như 汝nhữ 所sở 明minh 。 指chỉ 前tiền 七thất 徵trưng 文văn 中trung 。 我ngã 所sở 說thuyết 中trung 。 非phi 此thử 二nhị 種chủng 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 眼nhãn 有hữu 分phân 別biệt 。 色sắc 塵trần 無vô 知tri 。 識thức 生sanh 其kỳ 中trung 。 則tắc 為vi 心tâm 在tại 。 世Thế 尊Tôn 引dẫn 彼bỉ 為vi 破phá 。 汝nhữ 言ngôn 識thức 居cư 。 根căn 塵trần 之chi 中trung 。 為vi 因nhân 眼nhãn 生sanh 。 為vi 因nhân 色sắc 生sanh 。 若nhược 因nhân 眼nhãn 生sanh 。 眼nhãn 不bất 自tự 知tri 。 離ly 彼bỉ 前tiền 塵trần 。 無vô 可khả 分phân 別biệt 。 若nhược 言ngôn 不bất 假giả 前tiền 塵trần 而nhi 有hữu 分phân 別biệt 者giả 。 汝nhữ 之chi 見kiến 識thức 。 為vi 是thị 青thanh 耶da 。 為vi 是thị 黃hoàng 耶da 。 既ký 無vô 表biểu 示thị 。 從tùng 何hà 立lập 界giới 。 若nhược 從tùng 色sắc 生sanh 。 識thức 應ưng 是thị 色sắc 。 色sắc 滅diệt 識thức 亦diệc 應ưng 滅diệt 。 滅diệt 則tắc 誰thùy 知tri 。 空không 耶da 色sắc 耶da 。 如như 亦diệc 識thức 空không 。 則tắc 知tri 色sắc 自tự 遷thiên 變biến 。 識thức 何hà 去khứ 來lai 。 識thức 不bất 去khứ 來lai 。 界giới 從tùng 誰thùy 立lập 。 若nhược 必tất 見kiến 識thức 根căn 塵trần 共cộng 生sanh 。 一nhất 半bán 屬thuộc 根căn 。 一nhất 半bán 屬thuộc 塵trần 。 合hợp 則tắc 為vi 一nhất 。 識thức 性tánh 自tự 離ly 。 在tại 色sắc 即tức 色sắc 。 在tại 根căn 即tức 根căn 。 何hà 者giả 是thị 識thức 。 與dữ 汝nhữ 為vi 界giới 。 離ly 則tắc 兩lưỡng 合hợp 。 知tri 自tự 還hoàn 根căn 。 不bất 知tri 還hoàn 塵trần 。 識thức 作tác 何hà 狀trạng 。 齊tề 何hà 處xứ 所sở 。 名danh 為vi 識thức 界giới 。 若nhược 不bất 兼kiêm 。 則tắc 非phi 根căn 非phi 塵trần 。 界giới 相tướng 自tự 無vô 。 惟duy 根căn 塵trần 識thức 。 三tam 處xứ 都đô 無vô 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。 妄vọng 依y 真chân 立lập 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 了liễu 妄vọng 無vô 有hữu 。 藏tạng 性tánh 始thỉ 在tại 。

○# 阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 耳nhĩ 聲thanh 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 耳nhĩ 識thức 。 (# 至chí )# 則tắc 耳nhĩ 與dữ 聲thanh 及cập 聲thanh 界giới 三tam 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

上thượng 文văn 以dĩ 眼nhãn 色sắc 二nhị 處xứ 。 破phá 無vô 界giới 義nghĩa 。 此thử 中trung 復phục 有hữu 三tam 處xứ 。 聞văn 耳nhĩ 與dữ 聲thanh 也dã 。 界giới 以dĩ 限hạn 別biệt 為vi 義nghĩa 。 蓋cái 顯hiển 耳nhĩ 聲thanh 各các 異dị 。 故cố 名danh 為vi 界giới 。 此thử 二nhị 若nhược 有hữu 。 許hứa 因nhân 有hữu 識thức 。 若nhược 此thử 二nhị 者giả 本bổn 無vô 。 何hà 者giả 名danh 識thức 。 前tiền 處xứ 入nhập 文văn 。 特đặc 斥xích 根căn 塵trần 不bất 有hữu 。 今kim 則tắc 權quyền 依y 根căn 塵trần 。 定định 其kỳ 不bất 能năng 生sanh 識thức 。 此thử 識thức 若nhược 生sanh 於ư 耳nhĩ 。 如như 無vô 動động 靜tĩnh 。 耳nhĩ 不bất 自tự 聞văn 。 不bất 聞văn 則tắc 不bất 知tri 。 耳nhĩ 作tác 何hà 形hình 。 若nhược 生sanh 於ư 聞văn 。 聞văn 不bất 自tự 聞văn 。 若nhược 必tất 自tự 聞văn 。 彼bỉ 動động 靜tĩnh 等đẳng 。 應ưng 非phi 外ngoại 物vật 。 聞văn 無vô 相tướng 貌mạo 。 耳nhĩ 即tức 觸xúc 塵trần 。 何hà 得đắc 相tương/tướng 雜tạp 共cộng 生sanh 識thức 界giới 。 若nhược 生sanh 於ư 聲thanh 。 聲thanh 則tắc 自tự 知tri 。 知tri 則tắc 聲thanh 具cụ 心tâm 識thức 。 何hà 關quan 汝nhữ 聞văn 。 汝nhữ 若nhược 不bất 聞văn 。 則tắc 亦diệc 不bất 知tri 聲thanh 之chi 所sở 在tại 。 如như 或hoặc 知tri 聲thanh 。 非phi 識thức 聲thanh 有hữu 。 若nhược 實thật 不bất 知tri 。 同đồng 於ư 草thảo 木mộc 。 妄vọng 計kế 生sanh 識thức 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 本bổn 無vô 可khả 憑bằng 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 。

○# 阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 鼻tị 香hương 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 鼻tị 識thức 。 (# 至chí )# 則tắc 鼻tị 與dữ 香hương 及cập 香hương 界giới 三tam 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

先tiên 定định 鼻tị 之chi 所sở 在tại 。 識thức 因nhân 鼻tị 生sanh 。 能năng 生sanh 之chi 鼻tị 。 尚thượng 無vô 有hữu 名danh 。 所sở 生sanh 之chi 識thức 。 當đương 有hữu 何hà 界giới 。 次thứ 辨biện 知tri 之chi 所sở 屬thuộc 。 非phi 肉nhục 非phi 空không 。 并tinh 非phi 香hương 知tri 。 知tri 尚thượng 不bất 有hữu 。 界giới 從tùng 誰thùy 立lập 。 若nhược 因nhân 香hương 生sanh 。 香hương 不bất 自tự 知tri 。 誰thùy 知tri 香hương 識thức 。 知tri 香hương 則tắc 不bất 從tùng 香hương 生sanh 。 不bất 知tri 則tắc 不bất 可khả 名danh 識thức 。 香hương 不bất 知tri 香hương 。 因nhân 何hà 立lập 界giới 。 識thức 不bất 知tri 香hương 。 則tắc 識thức 界giới 非phi 因nhân 香hương 立lập 。

○# 阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 舌thiệt 味vị 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 舌thiệt 識thức 。 (# 至chí )# 則tắc 舌thiệt 興hưng 味vị 及cập 舌thiệt 界giới 三tam 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

若nhược 此thử 識thức 性tánh 因nhân 於ư 舌thiệt 生sanh 。 何hà 藉tạ 甘cam 蔗giá 烏ô 梅mai 等đẳng 物vật 。 稱xưng 為vi 知tri 味vị 。 若nhược 味vị 必tất 不bất 生sanh 於ư 甘cam 蔗giá 等đẳng 物vật 。 汝nhữ 自tự 嘗thường 舌thiệt 。 為vi 甜điềm 為vi 苦khổ 。 舌thiệt 若nhược 是thị 苦khổ 。 應ưng 不bất 自tự 嘗thường 。 誰thùy 知tri 為vi 苦khổ 。 若nhược 實thật 是thị 苦khổ 。 與dữ 苦khổ 為vi 一nhất 。 應ưng 不bất 知tri 甜điềm 。 何hà 況huống 甘cam 苦khổ 辛tân 鹹hàm 。 有hữu 無vô 互hỗ 知tri 。 知tri 尚thượng 無vô 定định 。 何hà 者giả 是thị 舌thiệt 生sanh 之chi 識thức 。 識thức 既ký 不bất 有hữu 。 將tương 何hà 立lập 界giới 。 若nhược 識thức 必tất 生sanh 於ư 味vị 。 味vị 自tự 有hữu 知tri 。 分phân 別biệt 甜điềm 苦khổ 。 即tức 同đồng 他tha 人nhân 之chi 舌thiệt 。 何hà 預dự 於ư 汝nhữ 。 以dĩ 不bất 預dự 故cố 。 誰thùy 知tri 是thị 味vị 非phi 味vị 。 味vị 非phi 一nhất 物vật 。 舌thiệt 無vô 多đa 體thể 。 若nhược 和hòa 合hợp 為vi 一nhất 。 應ưng 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 尚thượng 不bất 了liễu 味vị 。 云vân 何hà 生sanh 識thức 。 若nhược 分phân 別biệt 宛uyển 然nhiên 。 則tắc 識thức 不bất 味vị 生sanh 。 若nhược 舌thiệt 味vị 和hòa 合hợp 生sanh 識thức 。 離ly 則tắc 識thức 無vô 。 云vân 何hà 識thức 界giới 。

○# 阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 身thân 觸xúc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 身thân 識thức 。 (# 至chí )# 則tắc 身thân 與dữ 觸xúc 及cập 身thân 界giới 三tam 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

若nhược 此thử 識thức 必tất 於ư 身thân 生sanh 。 身thân 應ưng 自tự 觸xúc 。 何hà 藉tạ 合hợp 知tri 。 以dĩ 合hợp 知tri 故cố 。 離ly 則tắc 知tri 無vô 。 身thân 何hà 所sở 識thức 。 若nhược 因nhân 觸xúc 生sanh 。 則tắc 未vị 合hợp 已dĩ 前tiền 。 應ưng 無vô 汝nhữ 身thân 。 豈khởi 有hữu 無vô 身thân 而nhi 能năng 知tri 合hợp 耶da 。 單đơn 境cảnh 無vô 知tri 。 則tắc 知tri 不bất 觸xúc 生sanh 。 根căn 不bất 自tự 覺giác 。 則tắc 知tri 不bất 身thân 生sanh 。 物vật 不bất 觸xúc 知tri 。 身thân 知tri 有hữu 觸xúc 。 成thành 敵địch 二nhị 邊biên 似tự 乎hồ 有hữu 界giới 及cập 乎hồ 。 知tri 身thân 即tức 觸xúc 。 知tri 觸xúc 即tức 身thân 。 互hỗ 無vô 一nhất 邊biên 。 則tắc 界giới 不bất 成thành 立lập 。 合hợp 則tắc 有hữu 知tri 。 可khả 名danh 即tức 身thân 。 離ly 則tắc 無vô 覺giác 。 寧ninh 不bất 同đồng 於ư 虗hư 空không 。 知tri 與dữ 無vô 知tri 。 剎sát 那na 不bất 定định 。 當đương 從tùng 何hà 處xứ 生sanh 汝nhữ 身thân 識thức 。 識thức 尚thượng 不bất 有hữu 。 因nhân 何hà 立lập 界giới 。

○# 阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 意ý 法pháp 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 意ý 識thức 。 (# 至chí )# 則tắc 意ý 與dữ 法pháp 及cập 意ý 界giới 三tam 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

若nhược 從tùng 意ý 生sanh 。 生sanh 不bất 無vô 緣duyên 。 緣duyên 思tư 有hữu 識thức 。 離ly 緣duyên 則tắc 思tư 無vô 可khả 思tư 。 思tư 既ký 無vô 思tư 。 云vân 何hà 生sanh 識thức 。 縱túng/tung 有hữu 能năng 生sanh 。 識thức 將tương 何hà 用dụng 。 惟duy 心tâm 意ý 識thức 。 一nhất 體thể 三tam 名danh 。 曾tằng 無vô 三tam 法pháp 。 別biệt 則tắc 三tam 法pháp 宛uyển 然nhiên 。 既ký 能năng 生sanh 識thức 。 何hà 不bất 生sanh 心tâm 。 心tâm 識thức 亦diệc 然nhiên 。 同đồng 則tắc 名danh 意ý 即tức 意ý 。 心tâm 識thức 本bổn 無vô 。 名danh 心tâm 即tức 心tâm 。 識thức 意ý 何hà 有hữu 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 互hỗ 有hữu 互hỗ 無vô 。 徒đồ 有hữu 妄vọng 名danh 。 曾tằng 無vô 實thật 體thể 。 體thể 性tánh 不bất 實thật 。 界giới 從tùng 誰thùy 立lập 。 若nhược 因nhân 法pháp 生sanh 。 若nhược 即tức 現hiện 量lượng 。 分phân 明minh 五ngũ 塵trần 。 現hiện 對đối 五ngũ 根căn 。 何hà 名danh 意ý 法pháp 能năng 生sanh 於ư 識thức 。 故cố 曰viết 法pháp 法pháp 何hà 狀trạng 。 若nhược 即tức 比tỉ 量lượng 。 過quá 去khứ 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 何hà 法pháp 當đương 情tình 。 識thức 從tùng 法pháp 生sanh 。 若nhược 言ngôn 即tức 彼bỉ 生sanh 滅diệt 。 是thị 名danh 為vi 識thức 。 生sanh 則tắc 色sắc 等đẳng 法pháp 生sanh 。 滅diệt 則tắc 色sắc 等đẳng 法pháp 滅diệt 。 何hà 者giả 是thị 識thức 同đồng 彼bỉ 生sanh 滅diệt 。 識thức 同đồng 色sắc 等đẳng 法pháp 。 生sanh 則tắc 空không 色sắc 宛uyển 然nhiên 。 識thức 同đồng 色sắc 等đẳng 法pháp 。 滅diệt 則tắc 分phân 別biệt 都đô 無vô 。 既ký 無vô 分phân 別biệt 。 識thức 何hà 形hình 相tướng 。 識thức 無vô 形hình 故cố 。 則tắc 識thức 界giới 不bất 成thành 。 云vân 何hà 識thức 法pháp 。 若nhược 根căn 塵trần 合hợp 生sanh 。 五ngũ 塵trần 既ký 對đối 五ngũ 根căn 。 何hà 者giả 意ý 根căn 。 合hợp 法pháp 生sanh 識thức 。

○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 如Như 來Lai 常thường 說thuyết 。 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 。 (# 至chí )# 中Trung 道Đạo 了liễu 義nghĩa 。 無vô 戲hí 論luận 法pháp 。

阿A 難Nan 既ký 述thuật 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 。 皆giai 世thế 間gian 變biến 化hóa 。 似tự 知tri 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 非phi 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 矣hĩ 。 既ký 知tri 非phi 是thị 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 。 何hà 以dĩ 復phục 混hỗn 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 而nhi 興hưng 此thử 問vấn 。 蓋cái 謂vị 根căn 身thân 器khí 界giới 。 分phần/phân 親thân 疎sơ 二nhị 分phần 故cố 。 根căn 身thân 義nghĩa 親thân 。 在tại 前tiền 已dĩ 破phá 。 器khí 界giới 義nghĩa 疎sơ 。 亦diệc 冀ký 發phát 明minh 。 故cố 須tu 再tái 請thỉnh 。 非phi 重trùng 復phục 也dã 。 上thượng 云vân 不bất 知tri 色sắc 身thân 。 外ngoại 洎kịp 山sơn 河hà 。 虗hư 空không 世thế 界giới 咸hàm 是thị 妙diệu 明minh 。 心tâm 中trung 所sở 現hiện 物vật 。 雖tuy 則tắc 根căn 身thân 器khí 界giới 二nhị 分phần 兼kiêm 破phá 。 而nhi 所sở 破phá 在tại 於ư 根căn 身thân 。 此thử 下hạ 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 見kiến 識thức 。 亦diệc 以dĩ 二nhị 分phần 兼kiêm 破phá 。 所sở 破phá 專chuyên 於ư 器khí 界giới 。 雖tuy 則tắc 義nghĩa 似tự 連liên 屬thuộc 。 而nhi 親thân 疎sơ 自tự 分phần/phân 。 若nhược 混hỗn 同đồng 今kim 昔tích 而nhi 問vấn 。 則tắc 阿A 難Nan 實thật 是thị 無vô 知tri 。 何hà 也dã 。 上thượng 文văn 。 佛Phật 云vân 我ngã 說thuyết 世thế 間gian 因nhân 緣duyên 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 以dĩ 有hữu 明minh 示thị 。 何hà 更cánh 問vấn 耶da 。

○# 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 阿A 難Nan 言ngôn 。 汝nhữ 先tiên 厭yếm 離ly 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 (# 至chí )# 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 未vị 有hữu 休hưu 息tức 。

上thượng 云vân 必tất 妙diệu 覺giác 性tánh 。 非phi 因nhân 非phi 緣duyên 。 云vân 何hà 常thường 說thuyết 。 具cụ 四tứ 種chủng 緣duyên 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 云vân 。 我ngã 說thuyết 世thế 間gian 。 諸chư 因nhân 緣duyên 法pháp 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 而nhi 不bất 知tri 何hà 者giả 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 故cố 以dĩ 世thế 間gian 因nhân 緣duyên 為vi 問vấn 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 明minh 告cáo 。 汝nhữ 先tiên 厭yếm 離ly 聲Thanh 聞Văn 。 多đa 聞văn 無vô 功công 。 不bất 能năng 免miễn 離ly 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 難nạn 。 啟khải 請thỉnh 如Như 來Lai 。 妙diệu 奢xa 摩ma 等đẳng 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 故cố 我ngã 發phát 明minh 藏tạng 性tánh 。 逈huýnh 異dị 世thế 間gian 。 云vân 何hà 復phục 混hỗn 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 而nhi 自tự 疑nghi 惑hoặc 。 其kỳ 由do 真chân 藥dược 現hiện 前tiền 。 而nhi 不bất 能năng 識thức 也dã 。 夫phu 世thế 間gian 之chi 相tướng 。 頑ngoan 礙ngại 不bất 融dung 。 若nhược 定định 執chấp 不bất 和hòa 。 如như 虗hư 空không 之chi 不bất 和hòa 于vu 色sắc 。 則tắc 世thế 間gian 不bất 成thành 安an 立lập 。 若nhược 定định 執chấp 和hòa 合hợp 。 則tắc 明minh 暗ám 色sắc 空không 。 不bất 可khả 分phần/phân 辨biện 。 若nhược 亦diệc 合hợp 亦diệc 離ly 。 則tắc 生sanh 死tử 死tử 生sanh 。 無vô 有hữu 間gian 息tức 。 何hà 因nhân 而nhi 得đắc 出xuất 離ly 耶da 。 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 又hựu 且thả 不bất 然nhiên 。 能năng 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 故cố 。 即tức 色sắc 即tức 空không 。 似tự 乎hồ 和hòa 合hợp 。 求cầu 其kỳ 體thể 不bất 可khả 得đắc 。 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 故cố 。 非phi 色sắc 非phi 空không 。 似tự 不bất 和hòa 合hợp 。 而nhi 大đại 用dụng 現hiện 前tiền 。 欲dục 除trừ 戲hí 論luận 。 當đương 究cứu 於ư 是thị 矣hĩ 。

○# 阿A 難Nan 如như 水thủy 成thành 氷băng 氷băng 還hoàn 成thành 水thủy 。

氷băng 元nguyên 依y 水thủy 。 無vô 外ngoại 有hữu 體thể 。 水thủy 因nhân 風phong 結kết 。 即tức 為vi 之chi 用dụng 。 喻dụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 依y 藏tạng 性tánh 以dĩ 為vi 其kỳ 體thể 。 性tánh 循tuần 業nghiệp 現hiện 。 有hữu 世thế 間gian 相tướng 。 如như 此thử 則tắc 全toàn 相tương/tướng 即tức 性tánh 。 更cánh 非phi 他tha 合hợp 。 非phi 合hợp 則tắc 非phi 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 循tuần 業nghiệp 現hiện 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 性tánh 真Chân 如Như 是thị 。 非phi 是thị 強cưỡng 言ngôn 。 若nhược 欲dục 混hỗn 同đồng 和hòa 合hợp 者giả 。 如như 水thủy 成thành 氷băng 。 豈khởi 與dữ 他tha 合hợp 而nhi 成thành 氷băng 耶da 。 雖tuy 然nhiên 。 始thỉ 終chung 之chi 義nghĩa 。 不bất 可khả 不bất 辨biện 。 始thỉ 因nhân 不bất 覺giác 生sanh 起khởi 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 成thành 世thế 間gian 相tương/tướng 。 外ngoại 道đạo 無vô 知tri 。 目mục 為vi 自tự 然nhiên 。

世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 。 破phá 彼bỉ 自tự 然nhiên 。 以dĩ 不bất 覺giác 為vi 因nhân 。 動động 念niệm 為vi 緣duyên 。 非phi 因nhân 所sở 因nhân 。 不bất 有hữu 而nhi 有hữu 。 如như 水thủy 之chi 成thành 氷băng 。 因nhân 於ư 時thời 節tiết 。 緣duyên 於ư 朔sóc 風phong 。 以dĩ 成thành 其kỳ 相tương/tướng 。 眾chúng 生sanh 執chấp 相tướng 迷mê 性tánh 。 枉uổng 受thọ 輪luân 迴hồi 。 故cố 佛Phật 出xuất 世thế 。 指chỉ 明minh 本bổn 事sự 。 令linh 識thức 本bổn 性tánh 。 如như 指chỉ 氷băng 即tức 水thủy 。 無vô 外ngoại 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 成thành 氷băng 。 外ngoại 道đạo 離ly 氷băng 求cầu 水thủy 。 二Nhị 乘Thừa 堅kiên 執chấp 不bất 融dung 。 此thử 中trung 發phát 明minh 根căn 身thân 器khí 界giới 。 全toàn 一nhất 藏tạng 性tánh 。 曠khoáng 劫kiếp 無vô 有hữu 他tha 物vật 。 誰thùy 受thọ 生sanh 死tử 。 故cố 不bất 同đồng 於ư 戲hí 論luận 。

○# 汝nhữ 觀quán 地địa 性tánh 。 麤thô 為vi 大đại 地địa (# 至chí )# 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

水thủy 之chi 結kết 氷băng 。 信tín 非phi 和hòa 合hợp 。 塵trần 之chi 成thành 地địa 。 和hòa 合hợp 宛uyển 然nhiên 。 析tích 之chi 又hựu 析tích 。 體thể 性tánh 全toàn 無vô 。 將tương 何hà 為vi 合hợp 。 塵trần 之chi 與dữ 地địa 。 皆giai 土thổ/độ 大đại 之chi 異dị 名danh 。 如như 氷băng 之chi 與dữ 水thủy 。 曾tằng 無vô 異dị 體thể 。 無vô 異dị 則tắc 不bất 可khả 稱xưng 合hợp 。 析tích 之chi 見kiến 空không 不bất 見kiến 色sắc 。 色sắc 尚thượng 不bất 有hữu 。 何hà 物vật 合hợp 成thành 微vi 塵trần 。 合hợp 之chi 則tắc 見kiến 色sắc 不bất 見kiến 空không 。 空không 尚thượng 不bất 見kiến 。 與dữ 何hà 為vi 合hợp 。 是thị 知tri 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 不bất 和hòa 而nhi 和hòa 。 非phi 合hợp 而nhi 合hợp 。 識thức 心tâm 計kế 為vi 自tự 然nhiên 因nhân 緣duyên 。 皆giai 名danh 戲hí 論luận 。 何hà 也dã 。 若nhược 定định 執chấp 不bất 和hòa 。 實thật 由do 聚tụ 塵trần 。 成thành 此thử 地địa 大đại 。 若nhược 定định 執chấp 和hòa 合hợp 。 析tích 至chí 無vô 色sắc 。 則tắc 無vô 物vật 可khả 合hợp 。 若nhược 必tất 自tự 然nhiên 。 則tắc 何hà 假giả 聚tụ 塵trần 。 必tất 非phi 自tự 然nhiên 。 則tắc 誰thùy 堆đôi 山sơn 嶽nhạc 。 若nhược 非phi 因nhân 緣duyên 。 則tắc 何hà 名danh 不bất 覺giác 。 若nhược 必tất 因nhân 緣duyên 。 性tánh 同đồng 斷đoạn 滅diệt 。 蓋cái 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 則tắc 三tam 法pháp 宛uyển 然nhiên 。 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。 則tắc 一nhất 法pháp 叵phả 得đắc 。 性tánh 相tướng 雙song 融dung 。 體thể 用dụng 自tự 在tại 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 稱xưng 為vi 祕bí 密mật 藏tạng 也dã 。 故cố 云vân 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。 非phi 惟duy 阿A 難Nan 問vấn 處xứ 無vô 門môn 。 便tiện 是thị 世Thế 尊Tôn 答đáp 亦diệc 失thất 路lộ 。 徑kính 庭đình 之chi 旨chỉ 。 孰thục 解giải 承thừa 當đương 。

○# 阿A 難Nan 火hỏa 性tánh 無vô 我ngã 。 寄ký 於ư 諸chư 緣duyên 。 (# 至chí )# 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

古cổ 人nhân 畫họa 卦# 。 乃nãi 曰viết 離ly 中trung 虗hư 即tức 虗hư 心tâm 無vô 我ngã 之chi 象tượng 也dã 。 夫phu 無vô 我ngã 者giả 。 無vô 所sở 不bất 我ngã 。 故cố 地địa 水thủy 風phong 。 皆giai 具cụ 火hỏa 性tánh 。 性tánh 雖tuy 本bổn 具cụ 。 要yếu 假giả 緣duyên 生sanh 。 如như 木mộc 中trung 之chi 火hỏa 。 鑽toàn 則tắc 火hỏa 現hiện 。 石thạch 中trung 之chi 火hỏa 。 擊kích 則tắc 星tinh 流lưu 。 大đại 海hải 之chi 水thủy 。 風phong 摶đoàn 火hỏa 燄diệm 。 空không 中trung 之chi 火hỏa 。 假giả 於ư 艾ngải 鏡kính 。 眾chúng 緣duyên 假giả 寓# 。 則tắc 非phi 和hòa 非phi 合hợp 。 不bất 應ưng 無vô 從tùng 自tự 有hữu 。 則tắc 亦diệc 非phi 不bất 和hòa 合hợp 。 識thức 心tâm 妄vọng 計kế 。 強cường/cưỡng 執chấp 成thành 謬mậu 。 若nhược 離ly 言ngôn 說thuyết 。 則tắc 所sở 計kế 皆giai 空không 。 何hà 也dã 。 若nhược 因nhân 日nhật 鏡kính 。 彼bỉ 各các 一nhất 方phương 。 火hỏa 之chi 來lai 往vãng 。 應ưng 有hữu 形hình 跡tích 。 若nhược 不bất 因nhân 日nhật 鏡kính 。 對đối 水thủy 求cầu 火hỏa 。 火hỏa 則tắc 不bất 生sanh 。 故cố 前tiền 文văn 所sở 謂vị 非phi 因nhân 緣duyên 非phi 不bất 因nhân 緣duyên 。 非phi 和hòa 合hợp 非phi 不bất 和hòa 合hợp 。 難nan 思tư 境cảnh 界giới 。 惟duy 聖thánh 乃nãi 知tri 。 少thiểu 形hình 思tư 慮lự 。 已dĩ 遲trì 八bát 刻khắc 。

○# 阿A 難Nan 水thủy 性tánh 不bất 定định 。 流lưu 息tức 無vô 恆hằng (# 至chí )# 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

火hỏa 性tánh 隨tùy 寓# 故cố 稱xưng 無vô 我ngã 。 水thủy 任nhậm 高cao 低đê 。 故cố 曰viết 不bất 定định 。 常thường 流lưu 。 則tắc 從tùng 人nhân 洎kịp 天thiên 。 皆giai 從tùng 滔thao 溺nịch 。 常thường 息tức 。 則tắc 世thế 間gian 萬vạn 物vật 。 無vô 可khả 資tư 養dưỡng 。 妙diệu 適thích 時thời 宜nghi 。 豈khởi 非phi 藏tạng 性tánh 。 若nhược 必tất 和hòa 合hợp 。 月nguyệt 陟trắc 天thiên 上thượng 。 珠châu 因nhân 手thủ 持trì 。 天thiên 淵uyên 相tương/tướng 隔cách 。 何hà 處xứ 和hòa 合hợp 。 而nhi 能năng 出xuất 水thủy 。 若nhược 必tất 天thiên 來lai 。 人nhân 應ưng 可khả 見kiến 。 既ký 不bất 能năng 見kiến 。 非phi 從tùng 月nguyệt 降giáng 。 若nhược 必tất 珠châu 出xuất 。 珠châu 應ưng 自tự 流lưu 。 珠châu 不bất 自tự 流lưu 。 珠châu 出xuất 非phi 義nghĩa 。 然nhiên 亦diệc 不bất 是thị 。 無vô 因nhân 自tự 有hữu 。 亦diệc 非phi 不bất 和hòa 合hợp 矣hĩ 。 又hựu 如như 思tư 憶ức 前tiền 人nhân 。 或hoặc 憐lân 或hoặc 恨hận 。 目mục 中trung 淚lệ 流lưu 。 心tâm 想tưởng 酢tạc 梅mai 。 口khẩu 中trung 水thủy 出xuất 。 心tâm 憶ức 珍trân 寶bảo 。 身thân 體thể 光quang 潤nhuận 。 如như 是thị 水thủy 性tánh 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 隨tùy 念niệm 成thành 辦biện 。 寧ninh 非phi 循tuần 業nghiệp 。

○# 阿A 難Nan 風phong 性tánh 無vô 體thể 。 動động 靜tĩnh 不bất 常thường 。 (# 至chí )# 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

覺giác 明minh 空không 昧muội 。 相tương 待đãi 成thành 搖dao 。 故cố 有hữu 風phong 大đại 。 然nhiên 此thử 風phong 大đại 。 動động 則tắc 風phong 生sanh 。 不bất 動động 則tắc 無vô 。 故cố 曰viết 無vô 體thể 。 且thả 阿A 難Nan 動động 衣y 。 風phong 拂phất 彼bỉ 面diện 。 風phong 非phi 衣y 出xuất 。 不bất 從tùng 面diện 生sanh 。 虗hư 空không 寂tịch 然nhiên 不bất 相tương 參tham 合hợp 。 三tam 處xứ 無vô 有hữu 。 體thể 性tánh 原nguyên 虗hư 。 凡phàm 夫phu 麤thô 識thức 。 以dĩ 謂vị 移di 山sơn 吼hống 木mộc 偃yển 草thảo 興hưng 波ba 者giả 風phong 也dã 。 細tế 以dĩ 觀quán 之chi 。 世thế 界giới 動động 時thời 。 觀quán 身thân 動động 止chỉ 。 觀quán 心tâm 動động 念niệm 。 莫mạc 不bất 皆giai 名danh 風phong 大đại 。 外ngoại 則tắc 徧biến 界giới 拂phất 衣y 。 內nội 則tắc 一nhất 眾chúng 動động 念niệm 。 循tuần 業nghiệp 如như 是thị 。 有hữu 何hà 處xứ 所sở 。 少thiểu 形hình 思tư 慮lự 。 卻khước 屬thuộc 妄vọng 緣duyên 。

○# 阿A 難Nan 空không 性tánh 無vô 形hình 。 因nhân 色sắc 顯hiển 發phát 。 (# 至chí )# 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

出xuất 土thổ/độ 多đa 少thiểu 。 見kiến 空không 深thâm 淺thiển 。 所sở 謂vị 因nhân 色sắc 顯hiển 發phát 者giả 也dã 。 地địa 等đẳng 四tứ 大đại 是thị 別biệt 。 空không 大đại 是thị 總tổng 。 總tổng 別biệt 相tướng 收thu 。 均quân 名danh 五ngũ 大đại 。 周chu 徧biến 互hỗ 容dung 。 無vô 乎hồ 不bất 在tại 。 故cố 稱xưng 為vi 大đại 。 以dĩ 其kỳ 互hỗ 奪đoạt 互hỗ 容dung 互hỗ 隱ẩn 互hỗ 顯hiển 。 以dĩ 互hỗ 隱ẩn 故cố 。 盡tận 為vi 大đại 地địa 。 包bao 於ư 虗hư 空không 之chi 內nội 。 而nhi 不bất 知tri 虗hư 空không 含hàm 於ư 。 微vi 塵trần 之chi 中trung 。 以dĩ 互hỗ 顯hiển 故cố 。 出xuất 土thổ/độ 見kiến 空không 。 義nghĩa 性tánh 如như 是thị 。 寧ninh 容dung 窮cùng 詰cật 。 故cố 曰viết 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。 若nhược 因nhân 鑿tạc 出xuất 。 鑿tạc 自tự 出xuất 土thổ 。 空không 不bất 自tự 生sanh 。 出xuất 土thổ/độ 見kiến 空không 。 義nghĩa 性tánh 乖quai 戾lệ 。 不bất 因nhân 鑿tạc 出xuất 。 凝ngưng 然nhiên 大đại 地địa 。 何hà 處xứ 見kiến 空không 。 奪đoạt 則tắc 色sắc 空không 兩lưỡng 立lập 。 各các 有hữu 邊biên 際tế 。 泯mẫn 則tắc 色sắc 空không 兩lưỡng 忘vong 。 各các 無vô 體thể 性tánh 。 惟duy 此thử 空không 性tánh 。 具cụ 包bao 十thập 大đại 。 故cố 居cư 四tứ 大đại 。 六lục 根căn 之chi 中trung 。 統thống 攝nhiếp 情tình 與dữ 無vô 情tình 之chi 內nội 。 以dĩ 其kỳ 無vô 生sanh 而nhi 無vô 所sở 不bất 生sanh 。 故cố 出xuất 土thổ/độ 見kiến 空không 。 雖tuy 生sanh 而nhi 未vị 嘗thường 有hữu 生sanh 。 故cố 鑿tạc 自tự 出xuất 土thổ 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 了liễu 。 欲dục 棄khí 生sanh 而nhi 求cầu 無vô 生sanh 。 安an 知tri 生sanh 即tức 無vô 生sanh 。 故cố 出xuất 土thổ/độ 可khả 喻dụ 矣hĩ 。 無vô 情tình 器khí 界giới 如như 是thị 。 有hữu 情tình 根căn 身thân 豈khởi 有hữu 不bất 然nhiên 。 空không 居cư 兩lưỡng 間gian 。 發phát 明minh 正chánh 等đẳng 。

○# 阿A 難Nan 見kiến 覺giác 無vô 知tri 。 因nhân 色sắc 空không 有hữu 。 (# 至chí )# 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

自tự 八bát 還hoàn 辨biện 見kiến 以dĩ 來lai 。 至chí 於ư 阿A 難Nan 自tự 陳trần 。 不bất 能năng 於ư 萬vạn 物vật 象tượng 前tiền 。 剖phẫu 出xuất 是thị 見kiến 非phi 見kiến 。 一nhất 眾chúng 茫mang 然nhiên 。 文Văn 殊Thù 啟khải 請thỉnh 。 此thử 諸chư 物vật 象tượng 。 與dữ 此thử 見kiến 精tinh 。 元nguyên 是thị 何hà 物vật 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 答đáp 曰viết 。 本bổn 是thị 妙diệu 明minh 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 淨tịnh 圓viên 真chân 心tâm 。 阿A 難Nan 混hỗn 同đồng 自tự 然nhiên 因nhân 緣duyên 及cập 與dữ 和hòa 合hợp 。 世Thế 尊Tôn 逐trục 一nhất 發phát 明minh 。 阿A 難Nan 雖tuy 悟ngộ 見kiến 性tánh 如như 是thị 。 恐khủng 不bất 能năng 廣quảng 推thôi 陰ấm 入nhập 處xứ 界giới 。 故cố 展triển 轉chuyển 發phát 明minh 。 阿A 難Nan 洞đỗng 悟ngộ 根căn 身thân 。 未vị 融dung 器khí 界giới 。 重trùng 復phục 啟khải 請thỉnh 。 所sở 以dĩ 經kinh 文văn 聯liên 絡lạc 。 前tiền 則tắc 自tự 根căn 身thân 推thôi 及cập 器khí 界giới 。 此thử 下hạ 自tự 器khí 界giới 而nhi 推thôi 及cập 根căn 身thân 。 遞đệ 互hỗ 相tương 成thành 。 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 示thị 諸chư 指chỉ 掌chưởng 。 所sở 謂vị 情tình 與dữ 無vô 情tình 。 共cộng 一nhất 真chân 也dã 。 上thượng 云vân 不bất 能năng 剖phẫu 出xuất 是thị 見kiến 非phi 見kiến 。 而nhi 未vị 知tri 何hà 以dĩ 不bất 能năng 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 指chỉ 見kiến 與dữ 色sắc 空không 。 共cộng 相tương 推thôi 檢kiểm 。 一nhất 體thể 不bất 成thành 。 歸quy 體thể 猶do 乖quai 。 非phi 同đồng 不bất 同đồng 。 或hoặc 異dị 非phi 異dị 。 實thật 所sở 謂vị 言ngôn 思tư 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 絕tuyệt 。 均quân 彼bỉ 無vô 情tình 。 同đồng 名danh 六lục 大đại 。 備bị 舉cử 覺giác 聞văn 。 包bao 羅la 十thập 法pháp 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 也dã 。 既ký 無vô 是thị 見kiến 非phi 見kiến 可khả 得đắc 。 何hà 有hữu 一nhất 體thể 異dị 體thể 之chi 名danh 。 若nhược 能năng 悟ngộ 旨chỉ 。 成thành 佛Phật 於ư 塵trần 點điểm 劫kiếp 前tiền 。 總tổng 饒nhiêu 未vị 會hội 也dã 。 秪# 是thị 落lạc 泊bạc 王vương 子tử 。 義nghĩa 性tánh 如như 是thị 。 非phi 謂vị 強cưỡng 言ngôn 。 直trực 下hạ 承thừa 當đương 。 何hà 有hữu 不bất 悟ngộ 。

○# 阿A 難Nan 識thức 性tánh 無vô 源nguyên 。 (# 至chí )# 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

由do 塵trần 發phát 見kiến 。 因nhân 根căn 有hữu 相tướng 。 相tương 見kiến 無vô 性tánh 。 同đồng 於ư 交giao 蘆lô 。 正chánh 指chỉ 無vô 源nguyên 之chi 識thức 性tánh 也dã 。 單đơn 根căn 不bất 顯hiển 知tri 。 單đơn 塵trần 不bất 顯hiển 相tương/tướng 。 識thức 居cư 兩lưỡng 間gian 。 分phân 別biệt 成thành 用dụng 。 推thôi 其kỳ 體thể 性tánh 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 曰viết 無vô 源nguyên 。 根căn 境cảnh 相tướng 對đối 。 本bổn 是thị 如như 如như 。 無vô 可khả 分phân 析tích 。 識thức 於ư 其kỳ 中trung 。 次thứ 第đệ 標tiêu 指chỉ 。 離ly 根căn 則tắc 識thức 無vô 所sở 寓# 。 離ly 境cảnh 則tắc 識thức 無vô 所sở 知tri 。 若nhược 必tất 無vô 知tri 。 則tắc 誰thùy 辨biện 色sắc 空không 。 明minh 暗ám 無vô 寓# 。 則tắc 孰thục 是thị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 。 必tất 無vô 根căn 塵trần 。 此thử 識thức 應ưng 出xuất 虗hư 空không 。 若nhược 必tất 空không 出xuất 。 則tắc 非phi 相tướng 非phi 見kiến 。 非phi 見kiến 則tắc 誰thùy 識thức 空không 色sắc 。 非phi 相tướng 則tắc 孰thục 立lập 覺giác 知tri 。 無vô 識thức 無vô 覺giác 。 寧ninh 不bất 等đẳng 於ư 虗hư 空không 。 有hữu 識thức 有hữu 知tri 。 應ưng 不bất 同đồng 於ư 物vật 象tượng 。 若nhược 必tất 無vô 因nhân 。 應ưng 離ly 緣duyên 別biệt 識thức 他tha 物vật 。 見kiến 托thác 於ư 相tương/tướng 。 相tương/tướng 推thôi 於ư 境cảnh 。 識thức 作tác 何hà 狀trạng 。 若nhược 必tất 有hữu 狀trạng 。 應ưng 有hữu 可khả 指chỉ 。 離ly 根căn 離ly 境cảnh 。 何hà 者giả 是thị 識thức 。 若nhược 無vô 可khả 指chỉ 。 其kỳ 體thể 本bổn 無vô 。 寧ninh 非phi 藏tạng 性tánh 。 若nhược 悟ngộ 識thức 性tánh 原nguyên 無vô 。 則tắc 知tri 見kiến 聞văn 知tri 覺giác 與dữ 前tiền 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 以dĩ 及cập 一nhất 切thiết 萬vạn 法pháp 。 一nhất 一nhất 稱xưng 性tánh 。 周chu 徧biến 圓viên 滿mãn 。 須Tu 彌Di 芥giới 子tử 。 各các 不bất 相tương 妨phương 。 前tiền 文văn 覺giác 觸xúc 覺giác 知tri 。 總tổng 括quát 六lục 根căn 。 此thử 中trung 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 總tổng 括quát 六lục 識thức 。 上thượng 文văn 地địa 及cập 五ngũ 根căn 皆giai 曰viết 清thanh 淨tịnh 。 此thử 中trung 識thức 心tâm 有hữu 了liễu 別biệt 功công 能năng 。 故cố 稱xưng 妙diệu 覺giác 。 若nhược 論luận 循tuần 業nghiệp 。 一nhất 處xứ 求cầu 水thủy 火hỏa 風phong 。 則tắc 一nhất 處xứ 現hiện 。 徧biến 法Pháp 界Giới 求cầu 。 則tắc 徧biến 法Pháp 界Giới 現hiện 。 識thức 心tâm 循tuần 業nghiệp 。 未vị 有hữu 不bất 同đồng 。 故cố 均quân 稱xưng 為vi 大đại 。 根căn 身thân 器khí 界giới 。 其kỳ 性tánh 如như 是thị 。 無vô 生sanh 死tử 可khả 出xuất 。 無vô 涅Niết 槃Bàn 可khả 證chứng 。 是thị 佛Phật 了liễu 義nghĩa 之chi 談đàm 。 今kim 時thời 之chi 輩bối 。 願nguyện 東đông 願nguyện 西tây 。 捨xả 此thử 取thủ 彼bỉ 。 何hà 其kỳ 謬mậu 哉tai 。

○# 爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 蒙mông 佛Phật 如Như 來Lai 。 微vi 妙diệu 開khai 示thị 。 (# 至chí )# 於ư 如Như 來Lai 前tiền 。 說thuyết 偈kệ 讚tán 佛Phật 。

始thỉ 於ư 徵trưng 心tâm 辨biện 見kiến 。 終chung 於ư 七thất 大đại 徧biến 融dung 。 中trung 間gian 縱túng/tung 奪đoạt 破phá 斥xích 。 發phát 明minh 真chân 心tâm 藏tạng 性tánh 。 謂vị 之chi 微vi 妙diệu 開khai 示thị 也dã 。 向hướng 執chấp 身thân 外ngoại 有hữu 身thân 。 未vị 明minh 真chân 亦diệc 同đồng 妄vọng 。 至chí 此thử 真chân 妄vọng 雙song 融dung 。 是thị 非phi 俱câu 泯mẫn 。 心tâm 同đồng 七thất 大đại 之chi 徧biến 周chu 。 故cố 曰viết 心tâm 徧biến 十thập 方phương 。 七thất 大đại 皆giai 依y 真chân 心tâm 而nhi 幻huyễn 立lập 。 故cố 曰viết 虗hư 空không 世thế 界giới 皆giai 如như 手thủ 執chấp 葉diệp 物vật 。 依y 心tâm 幻huyễn 立lập 。 則tắc 全toàn 體thể 皆giai 心tâm 。 故cố 曰viết 皆giai 即tức 妙diệu 心tâm 。 世thế 界giới 依y 心tâm 幻huyễn 立lập 。 色sắc 身thân 又hựu 依y 世thế 界giới 而nhi 住trụ 。 故cố 世thế 界giới 虗hư 空không 。 比tỉ 於ư 葉diệp 物vật 。 宜nghi 乎hồ 色sắc 身thân 。 比tỉ 於ư 微vi 塵trần 。 前tiền 云vân 不bất 知tri 色sắc 身thân 。 外ngoại 洎kịp 山sơn 河hà 。 虗hư 空không 大đại 地địa 咸hàm 是thị 妙diệu 明minh 。 真chân 心tâm 中trung 所sở 現hiện 物vật 。 至chí 此thử 方phương 悟ngộ 。 下hạ 文văn 云vân 。 空không 生sanh 大đại 覺giác 中trung 。 如như 海hải 一nhất 漚âu 發phát 。 有hữu 漏lậu 微vi 塵trần 國quốc 。 皆giai 依y 空không 所sở 生sanh 。 漚âu 滅diệt 空không 本bổn 無vô 。 況huống 復phục 諸chư 三tam 有hữu 。 述thuật 讚tán 於ư 此thử 。 雖tuy 然nhiên 我ngã 輩bối 講giảng 論luận 之chi 師sư 。 當đương 自tự 揣đoàn 摩ma 。 即tức 今kim 身thân 心tâm 為vi 在tại 虗hư 空không 外ngoại 耶da 。 為vi 在tại 虗hư 空không 內nội 耶da 。 如như 未vị 得đắc 恁nhẫm 麼ma 相tương 應ứng 。 切thiết 不bất 得đắc 講giảng 過quá 去khứ 了liễu 。

○# 妙diệu 湛trạm 總tổng 持trì 不bất 動động 尊Tôn 。 (# 至chí )# 不bất 歷lịch 僧tăng 祇kỳ 獲hoạch 法Pháp 身thân 。

妙diệu 湛trạm 即tức 真Chân 諦Đế 般Bát 若Nhã 。 總tổng 持trì 即tức 俗tục 諦đế 解giải 脫thoát 。 不bất 動động 尊tôn 即tức 中trung 道Đạo 法Pháp 身thân 。 初sơ 則tắc 阿A 難Nan 啟khải 請thỉnh 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 世Thế 尊Tôn 徵trưng 心tâm 辨biện 見kiến 。 特đặc 以dĩ 明minh 悟ngộ 。 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 為vi 初sơ 方phương 便tiện 也dã 。 自tự 阿a 含hàm 以dĩ 來lai 。 所sở 聞văn 三tam 諦đế 之chi 理lý 。 未vị 會hội 真chân 心tâm 。 次thứ 第đệ 熏huân 歷lịch 。 不bất 名danh 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 今kim 也dã 既ký 悟ngộ 心tâm 已dĩ 融dung 真chân 會hội 妄vọng 。 均quân 名danh 藏tạng 性tánh 。 故cố 一nhất 切thiết 事sự 至chí 此thử 。 為vi 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 矣hĩ 。 一nhất 心tâm 三tam 諦đế 。 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 。 自tự 在tại 如như 王vương 。 向hướng 所sở 未vị 聞văn 。 今kim 乃nãi 得đắc 聞văn 。 故cố 曰viết 希hy 有hữu 。 向hướng 所sở 聞văn 者giả 。 修tu 一nhất 分phần/phân 三tam 德đức 。 證chứng 一nhất 分phần/phân 法Pháp 身thân 。 斷đoạn 一nhất 分phần/phân 無vô 明minh 。 此thử 乃nãi 諸chư 佛Phật 之chi 常thường 談đàm 。 今kim 也dã 一nhất 念niệm 頓đốn 消tiêu 億ức 劫kiếp 倒đảo 想tưởng 。 不bất 假giả 僧Tăng 祇kỳ 而nhi 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 豈khởi 非phi 希hy 有hữu 耶da 。 古cổ 人nhân 有hữu 謂vị 。 阿A 難Nan 解giải 悟ngộ 。 非phi 謂vị 證chứng 得đắc 。 有hữu 以dĩ 謂vị 在tại 指chỉ 大đại 眾chúng 非phi 阿A 難Nan 一nhất 人nhân 。 有hữu 謂vị 神thần 力lực 暫tạm 令linh 得đắc 見kiến 。 予# 謂vị 不bất 然nhiên 。 本bổn 有hữu 之chi 性tánh 。 一nhất 見kiến 永vĩnh 見kiến 。 豈khởi 因nhân 神thần 力lực 暫tạm 見kiến 。 既ký 云vân 各các 各các 自tự 知tri 。 心tâm 徧biến 十thập 方phương 。 豈khởi 有hữu 彼bỉ 得đắc 而nhi 此thử 不bất 得đắc 耶da 。 阿A 難Nan 後hậu 進tiến 二nhị 果quả 。 其kỳ 進tiến 在tại 位vị 。 非phi 為vi 法Pháp 身thân 而nhi 有hữu 增tăng 減giảm 。 且thả 法Pháp 身thân 有hữu 證chứng 德đức 。 一nhất 證chứng 永vĩnh 證chứng 。 喻dụ 借tá 誕đản 生sanh 王vương 子tử 。 天thiên 然nhiên 具cụ 足túc 。 有hữu 父phụ 在tại 位vị 。 暫tạm 寄ký 東đông 宮cung 。 豈khởi 同đồng 臣thần 子tử 之chi 求cầu 得đắc 者giả 乎hồ 。 又hựu 如như 儒nho 子tử 。 即tức 彼bỉ 童đồng 生sanh 所sở 詣nghệ 之chi 理lý 。 與dữ 三tam 公công 等đẳng 。 其kỳ 升thăng 進tiến 者giả 在tại 位vị 非phi 謂vị 文văn 章chương 。 若nhược 以dĩ 位vị 難nạn/nan 理lý 。 沒một 劫kiếp 無vô 有hữu 。 見kiến 性tánh 之chi 人nhân 。 以dĩ 理lý 撥bát 位vị 。 則tắc 一nhất 眾chúng 皆giai 墮đọa 上thượng 慢mạn 之chi 謬mậu 。 下hạ 文văn 云vân 。 理lý 雖tuy 頓đốn 悟ngộ 承thừa 悟ngộ 併tinh 消tiêu 。 事sự 須tu 漸tiệm 修tu 。 因nhân 次thứ 第đệ 盡tận 。 可khả 為vi 明minh 證chứng 矣hĩ 。

○# 願nguyện 今kim 得đắc 果Quả 成thành 寶Bảo 王Vương 。 (# 至chí )# 爍thước 迦ca 羅la 心tâm 無vô 動động 轉chuyển 。

法Pháp 身thân 有hữu 證chứng 德đức 故cố 言ngôn 獲hoạch 。 智trí 身thân 有hữu 報báo 德đức 故cố 言ngôn 成thành 。 化hóa 身thân 有hữu 大đại 恩ân 德đức 故cố 。 度độ 恆Hằng 沙sa 之chi 眾chúng 。 法Pháp 身thân 已dĩ 證chứng 。 報báo 身thân 未vị 成thành 。 故cố 興hưng 此thử 願nguyện 。 梵Phạn 語ngữ 盧lô 舍xá 那na 。 此thử 云vân 福phước 德đức 圓viên 滿mãn 。 利lợi 濟tế 無vô 窮cùng 。 故cố 稱xưng 寶bảo 王vương 。 分phân 身thân 塵trần 剎sát 。 徧biến 應ưng 九cửu 界giới 。 是thị 為vi 化hóa 身thân 。 三Tam 身Thân 圓viên 應ưng 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 不bất 並tịnh 不bất 別biệt 。 是thị 為vi 深thâm 心tâm 。 如như 是thị 深thâm 心tâm 。 餘dư 無vô 能năng 知tri 。 惟duy 佛Phật 證chứng 明minh 。 不bất 捨xả 惡ác 而nhi 求cầu 淨tịnh 。 當đương 即tức 惡ác 以dĩ 修tu 行hành 。 故cố 誓thệ 入nhập 惡ác 世thế 。 以dĩ 度độ 眾chúng 生sanh 也dã 。 願nguyện 成thành 寶bảo 王vương 。 即tức 佛Phật 道Đạo 無vô 上thượng 誓thệ 願nguyện 成thành 。 度độ 恆Hằng 沙sa 眾chúng 。 即tức 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。 願nguyện 成thành 寶bảo 王vương 。 必tất 學học 無vô 上thượng 法Pháp 門môn 。 誓thệ 度độ 眾chúng 生sanh 。 必tất 斷đoạn 無vô 邊biên 煩phiền 惱não 。 四tứ 弘hoằng 既ký 備bị 。 可khả 謂vị 深thâm 心tâm 。 我ngã 誓thệ 如như 是thị 。 更cánh 冀ký 慈từ 悲bi 。 微vi 細tế 開khai 示thị 。 令linh 我ngã 速tốc 成thành 。 空không 性tánh 無vô 殞vẫn 。 尚thượng 可khả 銷tiêu 亡vong 。 我ngã 心tâm 堅kiên 固cố 。 終chung 不bất 可khả 動động 。

△# 爾nhĩ 時thời 富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。 (# 至chí )# 所sở 說thuyết 法Pháp 音âm 。 尚thượng 紆hu 疑nghi 悔hối 。

滿mãn 慈từ 先tiên 說thuyết 如Như 來Lai 四Tứ 諦Đế 法Pháp 門môn 。 佛Phật 推thôi 第đệ 一nhất 。 今kim 則tắc 微vi 妙diệu 開khai 示thị 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 尚thượng 不bất 及cập 見kiến 。 何hà 況huống 得đắc 聞văn 。 取thủ 喻dụ 聾lung 人nhân 。 佛Phật 意ý 本bổn 欲dục 令linh 我ngã 得đắc 悟ngộ 。 而nhi 不bất 知tri 反phản 增tăng 迷mê 悶muộn 。 我ngã 等đẳng 無Vô 學Học 之chi 徒đồ 。 尚thượng 紆hu 疑nghi 悔hối 。 何hà 況huống 阿A 難Nan 未vị 除trừ 習tập 漏lậu 。 蓋cái 由do 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 中trung 說thuyết 世thế 間gian 萬vạn 法pháp 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 從tùng 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 。 今kim 聞văn 藏tạng 性tánh 本bổn 然nhiên 非phi 因nhân 非phi 緣duyên 。 非phi 和hòa 非phi 合hợp 。 法pháp 法pháp 真chân 常thường 。 逈huýnh 異dị 昔tích 說thuyết 。 故cố 有hữu 此thử 請thỉnh 。 若nhược 據cứ 內nội 祕bí 外ngoại 現hiện 。 一nhất 一nhất 無vô 非phi 垂thùy 範phạm 後hậu 來lai 。

○# 世Thế 尊Tôn 若nhược 復phục 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 根căn 塵trần 。 (# 至chí )# 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。

滿mãn 慈từ 已dĩ 證chứng 真chân 空không 。 未vị 諳am 妙diệu 有hữu 。 以dĩ 真chân 空không 故cố 。 理lý 合hợp 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 未vị 知tri 妙diệu 有hữu 。 事sự 能năng 循tuần 業nghiệp 。 所sở 以dĩ 執chấp 理lý 有hữu 迷mê 事sự 之chi 失thất 。 即tức 事sự 有hữu 亡vong 累lũy/lụy/luy 之chi 玄huyền 。 上thượng 文văn 既ký 云vân 。 妙diệu 覺giác 湛trạm 然nhiên 。 徧biến 周chu 法Pháp 界Giới 。 含hàm 吐thổ 十thập 虗hư 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。 可khả 謂vị 事sự 理lý 全toàn 彰chương 。 廢phế 立lập 俱câu 備bị 。 滿mãn 慈từ 據cứ 現hiện 前tiền 實thật 證chứng 。 以dĩ 為vi 請thỉnh 端đoan 。 欲dục 使sử 即tức 事sự 就tựu 理lý 發phát 明minh 無vô 惑hoặc 耳nhĩ 。 昔tích 者giả 長trường/trưởng 水thủy 法Pháp 師sư 。 於ư 此thử 有hữu 疑nghi 。 特đặc 問vấn 瑯# 琊gia 覺giác 禪thiền 師sư 曰viết 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 覺giác 曰viết 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 長trường/trưởng 水thủy 大đại 悟ngộ 。 且thả 問vấn 答đáp 無vô 二nhị 。 長trường/trưởng 水thủy 悟ngộ 得đắc 個cá 什thập 麼ma 。 諸chư 方phương 具cụ 眼nhãn 者giả 檢kiểm 點điểm 看khán 。 未vị 過quá 關quan 者giả 。 不bất 得đắc 作tác 文văn 字tự 消tiêu 卻khước 。

○# 又hựu 如Như 來Lai 說thuyết 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 (# 至chí )# 欽khâm 渴khát 如Như 來Lai 。 無vô 上thượng 慈từ 誨hối 。

上thượng 文văn 執chấp 性tánh 難nạn/nan 相tương/tướng 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 不bất 應ưng 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 此thử 中trung 執chấp 相tướng 難nạn/nan 性tánh 。 空không 色sắc 不bất 容dung 。 水thủy 火hỏa 不bất 合hợp 。 云vân 何hà 均quân 名danh 藏tạng 性tánh 周chu 徧biến 無vô 礙ngại 。 夫phu 執chấp 相tướng 難nạn/nan 性tánh 。 似tự 乎hồ 水thủy 火hỏa 不bất 融dung 。 若nhược 以dĩ 性tánh 融dung 相tương/tướng 。 色sắc 空không 何hà 有hữu 。 譬thí 如như 木mộc 中trung 具cụ 有hữu 四tứ 大đại 。 鑽toàn 則tắc 火hỏa 現hiện 。 絞giảo 則tắc 出xuất 水thủy 。 搖dao 則tắc 生sanh 風phong 。 燒thiêu 則tắc 成thành 土thổ/độ 。 若nhược 以dĩ 未vị 發phát 之chi 前tiền 。 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 性tánh 無vô 不bất 容dung 。 何hà 有hữu 間gian 然nhiên 。 若nhược 以dĩ 已dĩ 成thành 之chi 後hậu 。 則tắc 水thủy 火hỏa 風phong 土thổ 。 各các 異dị 能năng 觸xúc 。 若nhược 謂vị 不bất 融dung 。 則tắc 木mộc 中trung 應ưng 有hữu 水thủy 火hỏa 界giới 畔bạn 。 若nhược 為vi 定định 融dung 。 則tắc 世thế 間gian 空không 色sắc 不bất 分phân 。 故cố 前tiền 云vân 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。 豈khởi 滿mãn 慈từ 不bất 解giải 。 直trực 欲dục 微vi 細tế 辨biện 明minh 使sử 後hậu 來lai 者giả 必tất 信tín 耳nhĩ 。

○# 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。 (# 至chí )# 欽khâm 佛Phật 法Pháp 音âm 。 默mặc 然nhiên 承thừa 聽thính 。

有hữu 世thế 俗tục 諦đế 。 有hữu 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 聲Thanh 聞Văn 破phá 有hữu 入nhập 空không 。 以dĩ 證chứng 勝thắng 義nghĩa 。 故cố 上thượng 文văn 云vân 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 其kỳ 自tự 住trụ 。 三tam 摩ma 地địa 中trung 。 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 。 并tinh 所sở 想tưởng 相tương/tướng 。 如như 虗hư 空không 華hoa 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 以dĩ 有hữu 學học 之chi 輩bối 。 不bất 免miễn 茫mang 然nhiên 。 滿mãn 慈từ 既ký 登đăng 無Vô 學Học 。 同đồng 彼bỉ 所sở 見kiến 。 故cố 曰viết 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 不bất 明minh 循tuần 發phát 。 故cố 問vấn 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 執chấp 體thể 迷mê 用dụng 。 大Đại 乘Thừa 小Tiểu 乘Thừa 。 依y 此thử 別biệt 矣hĩ 。 蓋cái 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 但đãn 知tri 破phá 有hữu 證chứng 真chân 。 不bất 知tri 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 。 豈khởi 知tri 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 本bổn 來lai 如như 是thị 。 故cố 墮đọa 定định 性tánh 之chi 失thất 也dã 。 未vị 得đắc 二nhị 空không 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 已dĩ 證chứng 人nhân 法pháp 二nhị 空không 。 未vị 證chứng 人nhân 法pháp 二nhị 不bất 空không 。 故cố 未vị 能năng 迴hồi 向hướng 上thượng 乘thừa 。 已dĩ 得đắc 空không 故cố 。 故cố 問vấn 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 未vị 得đắc 不bất 空không 故cố 。 故cố 問vấn 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 若nhược 能năng 了liễu 達đạt 。 空không 不bất 空không 義nghĩa 。 修tu 因nhân 證chứng 果Quả 。 皆giai 契khế 一Nhất 乘Thừa 矣hĩ 。

○# 佛Phật 言ngôn 富phú 樓lâu 那na 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 (# 至chí )# 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。

性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 者giả 。 明minh 即tức 非phi 明minh 也dã 。 本bổn 覺giác 明minh 妙diệu 者giả 。 無vô 覺giác 即tức 覺giác 也dã 。 以dĩ 真chân 體thể 無vô 明minh 而nhi 無vô 所sở 不bất 明minh 。 妙diệu 用dụng 非phi 覺giác 而nhi 。 無vô 所sở 不bất 覺giác 。 體thể 用dụng 如như 是thị 。 非phi 可khả 強cường/cưỡng 名danh 。 汝nhữ 今kim 問vấn 我ngã 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 似tự 欲dục 強cường/cưỡng 名danh 也dã 。 故cố 上thượng 云vân 。 汝nhữ 今kim 諦đế 觀quán 。 法pháp 法pháp 何hà 狀trạng 。 下hạ 云vân 。 一nhất 人nhân 發phát 真chân 歸quy 元nguyên 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 悉tất 皆giai 消tiêu 殞vẫn 。 是thị 知tri 滿mãn 慈từ 之chi 問vấn 。 如Như 來Lai 責trách 其kỳ 欲dục 強cường/cưỡng 名danh 矣hĩ 。 汝nhữ 既ký 欲dục 強cường/cưỡng 以dĩ 名danh 之chi 。 所sở 謂vị 覺giác 所sở 謂vị 明minh 。 為vi 復phục 性tánh 本bổn 是thị 明minh 稱xưng 為vi 覺giác 耶da 。 為vi 復phục 性tánh 無vô 所sở 明minh 要yếu 因nhân 所sở 明minh 顯hiển 於ư 能năng 覺giác 稱xưng 為vi 明minh 耶da 。 若nhược 性tánh 本bổn 明minh 。 則tắc 逈huýnh 離ly 能năng 所sở 。 尚thượng 無vô 能năng 明minh 之chi 明minh 。 安an 有hữu 所sở 覺giác 之chi 覺giác 。 能năng 所sở 既ký 無vô 。 指chỉ 何hà 物vật 為vi 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 為vi 覺giác 不bất 明minh 。 正chánh 指chỉ 滿mãn 慈từ 痛thống 處xứ 。 故cố 滿mãn 慈từ 亦diệc 以dĩ 世Thế 尊Tôn 詰cật 處xứ 為vi 問vấn 。 若nhược 此thử 真chân 性tánh 非phi 明minh 。 則tắc 無vô 所sở 明minh 。 故cố 世Thế 尊Tôn 告cáo 曰viết 。 汝nhữ 謂vị 不bất 明minh 。 則tắc 無vô 所sở 明minh 。 因nhân 汝nhữ 有hữu 所sở 明minh 故cố 。 故cố 問vấn 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 若nhược 無vô 所sở 明minh 。 則tắc 誰thùy 名danh 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 有hữu 所sở 故cố 不bất 名danh 真chân 覺giác 。 若nhược 無vô 所sở 明minh 。 則tắc 明minh 及cập 無vô 明minh 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 為vi 遣khiển 明minh 無vô 明minh 故cố 。 權quyền 名danh 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。 若nhược 明minh 及cập 無vô 明minh 二nhị 俱câu 遣khiển 淨tịnh 。 則tắc 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。 又hựu 非phi 可khả 得đắc 矣hĩ 。 故cố 曰viết 言ngôn 妄vọng 顯hiển 諸chư 真chân 。 妄vọng 真chân 同đồng 二nhị 妄vọng 。 猶do 非phi 真chân 非phi 真chân 。 云vân 何hà 見kiến 所sở 見kiến 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。

○# 性tánh 覺giác 必tất 明minh 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 (# 至chí )# 因nhân 此thử 復phục 立lập 。 無vô 同đồng 無vô 異dị 。

釋thích 成thành 上thượng 文văn 無vô 所sở 明minh 則tắc 無vô 明minh 覺giác 之chi 妄vọng 。 有hữu 所sở 明minh 非phi 是thị 性tánh 覺giác 之chi 明minh 。 若nhược 無vô 所sở 明minh 者giả 。 非phi 惟duy 無vô 有hữu 。 明minh 與dữ 無vô 明minh 。 而nhi 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。 則tắc 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 不bất 可khả 得đắc 耶da 。 以dĩ 性tánh 必tất 明minh 。 本bổn 無vô 能năng 所sở 。 因nhân 立lập 妄vọng 能năng 。 便tiện 有hữu 妄vọng 所sở 。 故cố 名danh 明minh 覺giác 。 覺giác 既ký 本bổn 明minh 。 豈khởi 因nhân 所sở 明minh 而nhi 顯hiển 。 覺giác 耶da 。 原nguyên 因nhân 妄vọng 能năng 。 而nhi 立lập 妄vọng 所sở 。 既ký 因nhân 妄vọng 立lập 所sở 。 還hoàn 因nhân 所sở 立lập 能năng 。 以dĩ 真chân 妄vọng 相tương 對đối 故cố 。 以dĩ 真chân 體thể 為vi 同đồng 。 以dĩ 妄vọng 想tưởng 為vi 異dị 。 以dĩ 能năng 所sở 相tương 對đối 。 能năng 立lập 為vi 同đồng 。 所sở 立lập 為vi 異dị 。 能năng 立lập 即tức 是thị 覺giác 明minh 。 所sở 立lập 即tức 是thị 明minh 覺giác 。 下hạ 文văn 以dĩ 虗hư 空không 喻dụ 同đồng 。 以dĩ 世thế 界giới 稱xưng 異dị 。 性tánh 覺giác 真chân 體thể 。 本bổn 無vô 同đồng 異dị 。 背bội 真chân 從tùng 妄vọng 。 則tắc 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 。 本bổn 覺giác 之chi 性tánh 常thường 一nhất 故cố 同đồng 。 所sở 覺giác 之chi 相tướng 常thường 別biệt 故cố 異dị 。 覺giác 明minh 異dị 明minh 覺giác 之chi 異dị 故cố 。 因nhân 異dị 立lập 同đồng 。 欲dục 雙song 遣khiển 同đồng 異dị 。 立lập 性tánh 覺giác 之chi 明minh 。 故cố 曰viết 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 是thị 皆giai 因nhân 有hữu 所sở 明minh 故cố 。 有hữu 明minh 有hữu 無vô 明minh 及cập 。 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。 若nhược 無vô 所sở 明minh 者giả 。 則tắc 非phi 明minh 非phi 無vô 明minh 。 及cập 非phi 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 矣hĩ 。

○# 如như 是thị 擾nhiễu 亂loạn 。 相tương 待đãi 生sanh 勞lao 。 (# 至chí )# 彼bỉ 無vô 同đồng 異dị 。 真chân 有hữu 為vi 法pháp 。

真chân 性tánh 本bổn 無vô 能năng 所sở 。 而nhi 能năng 所sở 妄vọng 立lập 。 故cố 成thành 擾nhiễu 亂loạn 。 能năng 因nhân 所sở 立lập 。 所sở 因nhân 能năng 成thành 。 遞đệ 互hỗ 生sanh 起khởi 。 故cố 相tương 待đãi 生sanh 勞lao 。 勞lao 非phi 有hữu 因nhân 。 如như 目mục 精tinh 無vô 故cố 不bất 動động 瞪trừng 久cửu 勞lao 生sanh 。 則tắc 於ư 虗hư 空không 別biệt 見kiến 狂cuồng 勞lao 華hoa 相tương/tướng 。 渾hồn 濁trược 淨tịnh 目mục 。 引dẫn 起khởi 塵trần 勞lao 。 作tác 有hữu 無vô 見kiến 。 虗hư 空không 為vi 無vô 為vi 同đồng 。 世thế 界giới 為vi 有hữu 為vi 異dị 。 雙song 遣khiển 同đồng 異dị 。 復phục 立lập 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 即tức 如như 雙song 遣khiển 真chân 妄vọng 。 立lập 彼bỉ 覺giác 湛trạm 名danh 字tự 。 即tức 有hữu 為vi 法pháp 。 此thử 皆giai 因nhân 有hữu 所sở 明minh 。 而nhi 有hữu 如như 是thị 。 相tương 待đãi 妄vọng 名danh 。 若nhược 無vô 所sở 者giả 。 尚thượng 非phi 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。 何hà 有hữu 明minh 與dữ 無vô 明minh 。 先tiên 起khởi 塵trần 勞lao 煩phiền 惱não 。 後hậu 現hiện 虗hư 空không 世thế 界giới 。 是thị 為vi 因nhân 能năng 立lập 所sở 。 下hạ 文văn 三tam 種chủng 相tương 續tục 。 先tiên 於ư 覺giác 明minh 空không 昧muội 者giả 。 是thị 為vi 因nhân 所sở 立lập 能năng 。 故cố 名danh 相tướng 待đãi 。

○# 覺giác 明minh 空không 昧muội 。 相tương 待đãi 成thành 搖dao 。 (# 至chí )# 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 世thế 界giới 相tương 續tục 。

妙diệu 覺giác 本bổn 明minh 。 元nguyên 無vô 能năng 所sở 。 由do 空không 昧muội 故cố 。 能năng 所sở 成thành 待đãi 。 故cố 因nhân 能năng 覺giác 立lập 所sở 明minh 。 還hoàn 因nhân 所sở 明minh 顯hiển 於ư 能năng 覺giác 。 二nhị 者giả 相tương 待đãi 。 同đồng 依y 無vô 明minh 。 不bất 動động 而nhi 動động 。 故cố 有hữu 風phong 生sanh 。 以dĩ 風phong 性tánh 無vô 體thể 。 仗trượng 於ư 動động 靜tĩnh 。 動động 則tắc 生sanh 風phong 。 靜tĩnh 則tắc 風phong 息tức 。 因nhân 搖dao 生sanh 風phong 。 理lý 必tất 如như 是thị 。 初sơ 動động 生sanh 風phong 。 動động 久cửu 成thành 礙ngại 。 生sanh 風phong 則tắc 覺giác 明minh 相tướng 待đãi 。 成thành 礙ngại 則tắc 明minh 覺giác 立lập 堅kiên 。 是thị 為vi 純thuần 所sở 遺di 能năng 堅kiên 執chấp 不bất 動động 。 故cố 成thành 金kim 輪luân 。 動động 久cửu 成thành 堅kiên 。 堅kiên 久cửu 復phục 動động 。 動động 故cố 生sanh 風phong 。 風phong 屬thuộc 木mộc 。 木mộc 能năng 生sanh 火hỏa 。 以dĩ 風phong 金kim 相tương 摩ma 者giả 。 如như 世thế 取thủ 火hỏa 鑽toàn 木mộc 得đắc 之chi 也dã 。 火hỏa 尅khắc 金kim 而nhi 金kim 能năng 生sanh 水thủy 。 故cố 有hữu 水thủy 輪luân 。 以dĩ 火hỏa 金kim 有hữu 。 夫phu 婦phụ 之chi 義nghĩa 。 故cố 能năng 生sanh 子tử 。 水thủy 從tùng 金kim 生sanh 。 性tánh 從tùng 下hạ 潤nhuận 。 火hỏa 從tùng 木mộc 生sanh 。 性tánh 必tất 上thượng 升thăng 。 故cố 曰viết 交giao 發phát 。 金kim 乃nãi 土thổ/độ 之chi 屬thuộc 。 堅kiên 燥táo 為vi 洲châu 潭đàm 。 水thủy 性tánh 流lưu 動động 。 為vi 巨cự 海hải 水thủy 。 因nhân 蒸chưng 金kim 生sanh 潤nhuận 。 則tắc 水thủy 受thọ 火hỏa 金kim 之chi 氣khí 。 故cố 海hải 中trung 現hiện 火hỏa 。 土thổ/độ 受thọ 金kim 火hỏa 之chi 氣khí 。 金kim 能năng 生sanh 水thủy 。 故cố 江giang 河hà 常thường 注chú 。 坎khảm 為vi 水thủy 中trung 男nam 之chi 位vị 。 性tánh 屬thuộc 陽dương 。 離ly 為vi 火hỏa 中trung 女nữ 之chi 位vị 。 性tánh 屬thuộc 陰ấm 。 夫phu 強cường/cưỡng 妻thê 弱nhược 。 陽dương 氣khí 剛cang 盛thịnh 。 故cố 結kết 為vi 高cao 山sơn 。 即tức 火hỏa 升thăng 之chi 義nghĩa 。 土thổ/độ 寄ký 位vị 於ư 坤# 。 屬thuộc 於ư 陰ấm 強cường/cưỡng 陽dương 弱nhược 。 故cố 陰ấm 氣khí 上thượng 升thăng 。 抽trừu 為vi 草thảo 木mộc 。 所sở 以dĩ 擊kích 則tắc 成thành 焰diễm 。 融dung 則tắc 成thành 水thủy 。 燒thiêu 則tắc 成thành 土thổ/độ 。 絞giảo 則tắc 成thành 水thủy 皆giai 不bất 壞hoại 氣khí 分phần/phân 也dã 。 金kim 木mộc 水thủy 火hỏa 上thượng 遞đệ 相tương 成thành 尅khắc 。 而nhi 亦diệc 遞đệ 相tương 發phát 生sanh 。 延diên 接tiếp 為vi 種chủng 。 所sở 以dĩ 世thế 界giới 相tương 續tục 。 前tiền 文văn 云vân 。 空không 晦hối 昧muội 中trung 。 結kết 暗ám 為vi 色sắc 。 而nhi 未vị 知tri 何hà 以dĩ 為vi 色sắc 。 此thử 中trung 微vi 細tế 辨biện 明minh 。 生sanh 發phát 有hữu 因nhân 。 非phi 為vi 唐đường 說thuyết 。 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 。 雖tuy 談đàm 五ngũ 行hành 生sanh 尅khắc 之chi 義nghĩa 。 而nhi 未vị 知tri 何hà 以dĩ 生sanh 有hữu 五ngũ 行hành 。 莊trang 子tử 目mục 為vi 自tự 然nhiên 。 昔tích 有hữu 道Đạo 士sĩ 。 以dĩ 此thử 叩khấu 問vấn 大đại 慧tuệ 。 而nhi 大đại 慧tuệ 不bất 能năng 答đáp 。 後hậu 閱duyệt 此thử 經Kinh 。 撫phủ 几kỉ 長trường 歎thán 。 始thỉ 羨tiện 此thử 道Đạo 士sĩ 善thiện 究cứu 此thử 理lý 者giả 也dã 。

○# 復phục 次thứ 富Phú 樓Lâu 那Na 。 明minh 妄vọng 非phi 他tha 。 (# 至chí )# 同đồng 業nghiệp 相tương 纏triền 。 合hợp 離ly 成thành 化hóa 。

明minh 覺giác 之chi 妄vọng 。 豈khởi 有hữu 他tha 謬mậu 。 謬mậu 在tại 覺giác 明minh 。 是thị 謂vị 因nhân 能năng 立lập 所sở 也dã 。 覺giác 明minh 何hà 以dĩ 為vi 謬mậu 。 蓋cái 滿mãn 慈từ 不bất 解giải 本bổn 明minh 本bổn 妙diệu 。 而nhi 計kế 能năng 明minh 所sở 明minh 。 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 還hoàn 生sanh 妄vọng 能năng 。 由do 是thị 眼nhãn 能năng 見kiến 。 耳nhĩ 能năng 聞văn 。 乃nãi 至chí 識thức 能năng 了liễu 別biệt 。 開khai 則tắc 有hữu 六lục 。 合hợp 則tắc 惟duy 四tứ 。 眼nhãn 見kiến 耳nhĩ 聞văn 。 舌thiệt 知tri 身thân 覺giác 。 鼻tị 亦diệc 稱xưng 聞văn 。 意ý 亦diệc 稱xưng 知tri 。 成thành 就tựu 變biến 化hóa 。 各các 局cục 其kỳ 能năng 。 纏triền 彼bỉ 同đồng 業nghiệp 。 以dĩ 逐trục 其kỳ 類loại 。

○# 見kiến 明minh 色sắc 發phát 。 明minh 見kiến 想tưởng 成thành 。 (# 至chí )# 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 眾chúng 生sanh 相tương 續tục 。

非phi 局cục 而nhi 局cục 。 故cố 見kiến 明minh 覺giác 之chi 色sắc 。 是thị 亦diệc 因nhân 能năng 而nhi 見kiến 所sở 也dã 。 非phi 見kiến 而nhi 見kiến 。 還hoàn 復phục 因nhân 所sở 而nhi 成thành 能năng 也dã 。 能năng 所sở 皆giai 妄vọng 。 是thị 為vi 以dĩ 妄vọng 逐trục 妄vọng 。 憎tăng 愛ái 由do 生sanh 。 且thả 憎tăng 愛ái 均quân 想tưởng 。 何hà 以dĩ 獨độc 言ngôn 。 流lưu 愛ái 為vi 種chủng 。 豈khởi 憎tăng 不bất 為vi 種chủng 耶da 。 盖# 言ngôn 其kỳ 多đa 分phần 耳nhĩ 。 故cố 圓viên 覺giác 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 際tế 。 由do 有hữu 種chủng 種chủng 。 恩ân 愛ái 貪tham 欲dục 。 故cố 有hữu 輪luân 迴hồi 。 憎tăng 則tắc 不bất 願nguyện 同đồng 處xứ 故cố 。 下hạ 文văn 敘tự 人nhân 死tử 為vi 羊dương 者giả 。 憎tăng 亦diệc 成thành 種chủng 。 故cố 知tri 但đãn 言ngôn 多đa 分phần 也dã 。 洎kịp 談đàm 四tứ 生sanh 。 胎thai 因nhân 情tình 有hữu 。 卵noãn 唯duy 想tưởng 生sanh 。 可khả 得đắc 言ngôn 愛ái 言ngôn 憎tăng 。 濕thấp 以dĩ 合hợp 感cảm 。 豈khởi 非phi 阿a 附phụ 。 化hóa 以dĩ 離ly 應ứng 。 實thật 由do 忻hãn 厭yếm 。 所sở 以dĩ 變biến 化hóa 合hợp 離ly 。 但đãn 論luận 大đại 槩# 矣hĩ 。 古cổ 人nhân 以dĩ 中trung 陰ấm 所sở 見kiến 。 用dụng 消tiêu 此thử 文văn 。 恐khủng 未vị 必tất 然nhiên 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 因nhân 滿mãn 慈từ 所sở 問vấn 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 故cố 。 直trực 敘tự 根căn 身thân 器khí 界giới 生sanh 起khởi 之chi 由do 。 彼bỉ 時thời 尚thượng 無vô 現hiện 陰ấm 可khả 得đắc 。 指chỉ 何hà 者giả 。 為vi 中trung 陰ấm 耶da 。

○# 富phú 樓lâu 那na 想tưởng 愛ái 同đồng 結kết 。 (# 至chí )# 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 業nghiệp 果quả 相tương 續tục 。

父phụ 母mẫu 子tử 孫tôn 。 具cụ 指chỉ 四tứ 生sanh 。 非phi 特đặc 人nhân 道đạo 。 故cố 圓viên 覺giác 曰viết 。 卵noãn 生sanh 胎thai 生sanh 。 濕thấp 生sanh 化hóa 生sanh 。 皆giai 因nhân 婬dâm 欲dục 。 而nhi 正chánh 性tánh 命mạng 。 當đương 知tri 輪luân 迴hồi 。 愛ái 為vi 根căn 本bổn 。 此thử 云vân 。 貪tham 欲dục 為vi 本bổn 。 與dữ 彼bỉ 符phù 合hợp 。 遞đệ 相tương 延diên 種chủng 。 本bổn 於ư 貪tham 婬dâm 。 是thị 為vi 愛ái 想tưởng 。 遞đệ 相tương 吞thôn 食thực 。 本bổn 於ư 殺sát 貪tham 。 是thị 為vi 憎tăng 想tưởng 。 人nhân 復phục 為vi 羊dương 。 羊dương 復phục 為vi 人nhân 。 遞đệ 互hỗ 相tương 酧# 。 雖tuy 本bổn 盜đạo 貪tham 。 而nhi 實thật 憎tăng 愛ái 相tương 待đãi 為vi 種chủng 。 愛ái 極cực 為vi 憎tăng 。 憎tăng 極cực 成thành 愛ái 。 婬dâm 亦diệc 名danh 盜đạo 。 殺sát 亦diệc 為vi 盜đạo 。 具cụ 如như 律luật 辨biện 。 惟duy 婬dâm 殺sát 盜đạo 。 舉cử 一nhất 而nhi 三tam 。 如như 惡ác 叉xoa 聚tụ 。 生sanh 必tất 同đồng 科khoa 。 貪tham 瞋sân 癡si 言ngôn 三tam 而nhi 一nhất 。 是thị 故cố 生sanh 生sanh 世thế 世thế 。 常thường 在tại 纏triền 縛phược 。

○# 富phú 樓lâu 那na 如như 是thị 三tam 種chủng 。 (# 至chí )# 因nhân 此thử 虗hư 妄vọng 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。

結kết 前tiền 三tam 種chủng 相tương 續tục 。 明minh 妄vọng 非phi 他tha 。 覺giác 明minh 為vi 咎cữu 。 因nhân 覺giác 明minh 而nhi 立lập 明minh 。 了liễu 知tri 性tánh 即tức 明minh 覺giác 也dã 。 因nhân 明minh 覺giác 而nhi 生sanh 妄vọng 能năng 。 即tức 了liễu 發phát 相tương/tướng 。 因nhân 有hữu 妄vọng 能năng 妄vọng 所sở 。 妄vọng 見kiến 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 不bất 局cục 而nhi 局cục 。 非phi 有hữu 見kiến 有hữu 。 惟duy 終chung 與dữ 始thỉ 。 同đồng 一nhất 妄vọng 情tình 。

○# 富phú 樓lâu 那na 言ngôn 若nhược 此thử 妙diệu 覺giác 。 本bổn 妙diệu 覺giác 明minh 。 (# 至chí )# 何hà 當đương 復phục 生sanh 。

意ý 謂vị 本bổn 妙diệu 覺giác 明minh 。 生sanh 佛Phật 無vô 異dị 。 無vô 異dị 則tắc 最tối 初sơ 無vô 故cố 。 妄vọng 動động 生sanh 此thử 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 如như 此thử 則tắc 未vị 動động 已dĩ 前tiền 。 與dữ 佛Phật 一nhất 體thể 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 證chứng 本bổn 覺giác 清thanh 淨tịnh 。 妄vọng 動động 故cố 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 佛Phật 今kim 雖tuy 已dĩ 證chứng 。 還hoàn 同đồng 眾chúng 生sanh 妄vọng 動động 。 不bất 若nhược 妄vọng 動động 者giả 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 覺giác 。 一nhất 體thể 何hà 分phần/phân 。 眾chúng 生sanh 動động 想tưởng 。 則tắc 生sanh 世thế 界giới 。 諸chư 佛Phật 動động 念niệm 。 豈khởi 得đắc 不bất 生sanh 。 若nhược 實thật 不bất 生sanh 。 生sanh 佛Phật 何hà 得đắc 無vô 異dị 。 若nhược 必tất 不bất 異dị 。 何hà 時thời 更cánh 生sanh 山sơn 河hà 。 滿mãn 慈từ 以dĩ 在tại 纏triền 佛Phật 性tánh 。 難nạn/nan 彼bỉ 出xuất 纏triền 佛Phật 性tánh 也dã 。 夫phu 佛Phật 性tánh 喻dụ 如như 金kim 鑛khoáng 。 諸chư 佛Phật 所sở 證chứng 如như 出xuất 鑛khoáng 真chân 金kim 。 雖tuy 歷lịch 萬vạn 劫kiếp 。 金kim 性tánh 不bất 變biến 。 故cố 圓viên 覺giác 曰viết 。 一nhất 成thành 真chân 金kim 體thể 。 不bất 復phục 重trọng 為vi 鑛khoáng 。 雖tuy 復phục 本bổn 來lai 金kim 。 終chung 以dĩ 銷tiêu 成thành 就tựu 。 眾chúng 生sanh 所sở 迷mê 如như 在tại 鑛khoáng 之chi 金kim 。 而nhi 有hữu 多đa 種chủng 分phân 別biệt 。 一nhất 者giả 不bất 信tín 鑛khoáng 中trung 有hữu 金kim 。 即tức 一nhất 闡xiển 提đề 不bất 信tín 凡phàm 夫phu 有hữu 佛Phật 性tánh 。 二nhị 者giả 雖tuy 聞văn 不bất 辨biện 。 別biệt 拾thập 頑ngoan 石thạch 。 用dụng 力lực 煅# 煉luyện 。 雖tuy 歷lịch 塵trần 劫kiếp 。 終chung 不bất 得đắc 金kim 。 即tức 彼bỉ 外ngoại 道đạo 。 終chung 不bất 見kiến 性tánh 。 三tam 者giả 雖tuy 信tín 鑛khoáng 之chi 與dữ 石thạch 。 都đô 不bất 能năng 辨biện 。 亦diệc 不bất 知tri 修tu 煉luyện 之chi 者giả 。 即tức 彼bỉ 盲manh 修tu 凡phàm 夫phu 。 四tứ 者giả 雖tuy 能năng 辨biện 識thức 。 不bất 知tri 火hỏa 候hậu 煉luyện 磨ma 以dĩ 成thành 。 不bất 得đắc 見kiến 金kim 。 即tức 彼bỉ 析tích 色sắc 聲Thanh 聞Văn 。 前tiền 云vân 。 不bất 能năng 得đắc 成thành 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 別biệt 成thành 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 及cập 天thiên 魔ma 王vương 者giả 。 此thử 也dã 。 五ngũ 者giả 雖tuy 知tri 火hỏa 煉luyện 不bất 解giải 文văn 武võ 既ký 濟tế 。 即tức 彼bỉ 出xuất 假giả 菩Bồ 薩Tát 。 六lục 者giả 善thiện 解giải 文văn 武võ 火hỏa 候hậu 。 用dụng 中trung 道đạo 智trí 。 煅# 煉luyện 出xuất 金kim 少thiểu 分phần 。 即tức 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 如như 是thị 增tăng 進tiến 。 五ngũ 十thập 番phiên 煅# 煉luyện 。 乃nãi 具cụ 得đắc 精tinh 金kim 。 方phương 證chứng 妙diệu 覺giác 。 滿mãn 慈từ 不bất 解giải 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 故cố 興hưng 此thử 問vấn 。 實thật 為vi 要yếu 問vấn 也dã 。 然nhiên 則tắc 此thử 疑nghi 非phi 特đặc 聲Thanh 聞Văn 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 之chi 。 圓viên 覺giác 經kinh 。 金Kim 剛Cang 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 問vấn 曰viết 。 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 何hà 故cố 復phục 有hữu 無vô 明minh 。 若nhược 諸chư 無vô 明minh 。 眾chúng 生sanh 本bổn 有hữu 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 如Như 來Lai 復phục 說thuyết 。 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 十thập 方phương 異dị 生sanh 。 本bổn 成thành 佛Phật 道Đạo 。 後hậu 起khởi 無vô 明minh 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 何hà 時thời 復phục 生sanh 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 問vấn 則tắc 此thử 略lược 彼bỉ 備bị 。 答đáp 則tắc 此thử 備bị 彼bỉ 略lược 。 影ảnh 響hưởng 可khả 以dĩ 合hợp 看khán 。 是thị 下hạ 連liên 引dẫn 五ngũ 喻dụ 。 發phát 明minh 問vấn 意ý 。 可khả 謂vị 慈từ 悲bi 之chi 至chí 矣hĩ 。

○# 佛Phật 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。 譬thí 如như 迷mê 人nhân 。 (# 至chí )# 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

方phương 本bổn 不bất 移di 。 迷mê 者giả 謬mậu 執chấp 。 若nhược 悟ngộ 本bổn 方phương 。 自tự 悔hối 其kỳ 癡si 。 所sở 以dĩ 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 其kỳ 自tự 住trụ 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 見kiến 此thử 世thế 界giới 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 如như 虗hư 空không 華hoa 。 眾chúng 生sanh 妄vọng 認nhận 覺giác 明minh 。 執chấp 有hữu 明minh 覺giác 。 有hữu 世thế 間gian 相tướng 。 然nhiên 此thử 諸chư 相tướng 。 非phi 因nhân 迷mê 有hữu 。 如như 方phương 之chi 不bất 因nhân 其kỳ 迷mê 而nhi 為vi 之chi 動động 移di 也dã 。 亦diệc 非phi 悟ngộ 無vô 。 以dĩ 諸chư 相tướng 本bổn 無vô 。 妄vọng 計kế 成thành 有hữu 。 若nhược 離ly 妄vọng 計kế 。 必tất 不bất 可khả 得đắc 。 如như 所sở 惑hoặc 之chi 方phương 。 本bổn 非phi 南nam 北bắc 。 計kế 為vi 南nam 北bắc 。 若nhược 離ly 其kỳ 迷mê 。 南nam 北bắc 宛uyển 然nhiên 。 向hướng 所sở 迷mê 者giả 。 自tự 知tri 為vi 謬mậu 。 如như 此thử 則tắc 非phi 特đặc 諸chư 佛Phật 證chứng 之chi 名danh 為vi 本bổn 無vô 。 當đương 其kỳ 眾chúng 生sanh 迷mê 時thời 。 何hà 嘗thường 為vi 有hữu 。 此thử 答đáp 其kỳ 無vô 狀trạng 忽hốt 生sanh 也dã 。 苟cẩu 能năng 妙diệu 悟ngộ 。 則tắc 何hà 者giả 是thị 世thế 界giới 無vô 狀trạng 忽hốt 生sanh 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 次thứ 引dẫn 翳ế 華hoa 喻dụ 者giả 。 答đáp 其kỳ 有hữu 為vi 習tập 漏lậu 。 何hà 當đương 復phục 生sanh 。 夫phu 空không 本bổn 無vô 華hoa 。 翳ế 病bệnh 之chi 謬mậu 。 不bất 了liễu 翳ế 謬mậu 。 妄vọng 認nhận 生sanh 滅diệt 。 以dĩ 是thị 為vi 狂cuồng 。 欲dục 望vọng 更cánh 生sanh 。 狂cuồng 而nhi 又hựu 癡si 。 此thử 喻dụ 有hữu 三tam 。 初sơ 因nhân 翳ế 眚sảnh 。 無vô 見kiến 生sanh 見kiến 。 不bất 有hữu 而nhi 有hữu 。 喻dụ 諸chư 凡phàm 夫phu 迷mê 於ư 本bổn 覺giác 見kiến 世thế 間gian 相tương/tướng 。 次thứ 則tắc 翳ế 除trừ 華hoa 滅diệt 。 不bất 了liễu 翳ế 過quá 。 計kế 華hoa 已dĩ 滅diệt 。 無vô 滅diệt 見kiến 滅diệt 。 不bất 無vô 而nhi 無vô 。 喻dụ 諸chư 聲Thanh 聞Văn 妄vọng 執chấp 有hữu 得đắc 滅diệt 世thế 間gian 相tương/tướng 。 三tam 則tắc 見kiến 華hoa 滅diệt 已dĩ 。 欲dục 望vọng 更cánh 生sanh 。 正chánh 中trung 滿mãn 慈từ 所sở 問vấn 。 世Thế 尊Tôn 引dẫn 喻dụ 。 令linh 其kỳ 自tự 陳trần 。 一nhất 答đáp 并tinh 消tiêu 。 可khả 謂vị 巧xảo 曲khúc 開khai 示thị 者giả 也dã 。 法Pháp 身thân 有hữu 證chứng 德đức 。 如như 鑛khoáng 中trung 之chi 金kim 。 涅Niết 槃Bàn 有hữu 斷đoạn 德đức 。 如như 木mộc 之chi 成thành 灰hôi 。 所sở 以dĩ 上thượng 二nhị 喻dụ 者giả 。 理lý 須tu 頓đốn 悟ngộ 。 承thừa 悟ngộ 并tinh 消tiêu 。 下hạ 二nhị 喻dụ 者giả 。 事sự 假giả 漸tiệm 除trừ 。 因nhân 次thứ 第đệ 盡tận 。 若nhược 無vô 前tiền 喻dụ 。 則tắc 外ngoại 道đạo 有hữu 長trường/trưởng 邪tà 見kiến 之chi 愆khiên 。 若nhược 無vô 後hậu 喻dụ 。 凡phàm 夫phu 起khởi 撥bát 無vô 之chi 謬mậu 。 長trường/trưởng 邪tà 見kiến 者giả 。 外ngoại 道đạo 以dĩ 為vi 本bổn 無vô 佛Phật 性tánh 因nhân 修tu 乃nãi 得đắc 。 如như 不bất 識thức 鑛khoáng 別biệt 煉luyện 他tha 石thạch 。 歷lịch 劫kiếp 不bất 就tựu 。 撥bát 無vô 種chủng 者giả 。 凡phàm 夫phu 雖tuy 知tri 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 。 不bất 假giả 修tu 行hành 。 如như 執chấp 鑛khoáng 為vi 金kim 。 終chung 不bất 成thành 用dụng 。 若nhược 謂vị 鑛khoáng 中trung 本bổn 無vô 金kim 性tánh 。 別biệt 煉luyện 他tha 石thạch 。 何hà 以dĩ 不bất 得đắc 成thành 金kim 。 性tánh 雖tuy 鑛khoáng 有hữu 。 要yếu 因nhân 煉luyện 得đắc 。 若nhược 不bất 煅# 煉luyện 。 鑛khoáng 石thạch 終chung 不bất 成thành 金kim 。 凡phàm 夫phu 若nhược 無vô 佛Phật 性tánh 。 修tu 功công 煉luyện 行hành 。 終chung 成thành 唐đường 棄khí 。 雖tuy 則tắc 本bổn 有hữu 。 而nhi 為vị 煩phiền 惱não 所sở 雜tạp 。 要yếu 因nhân 修tu 得đắc 。 故cố 在tại 纏triền 出xuất 纏triền 。 不bất 異dị 而nhi 異dị 矣hĩ 。 滿mãn 慈từ 問vấn 處xứ 有hữu 二nhị 。 一nhất 問vấn 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 二nhị 問vấn 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 不bất 合hợp 相tương 容dung 。 答đáp 初sơ 問vấn 已dĩ 竟cánh 。 此thử 下hạ 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 。

○# 富phú 樓lâu 那na 又hựu 汝nhữ 問vấn 言ngôn 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 本bổn 性tánh 圓viên 融dung 。 (# 至chí )# 故cố 發phát 塵trần 勞lao 。 有hữu 世thế 間gian 相tướng 。

虗hư 空không 是thị 一nhất 。 諸chư 相tướng 是thị 異dị 。 一nhất 異dị 發phát 揮huy 。 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 亦diệc 不bất 混hỗn 雜tạp 。 以dĩ 不bất 礙ngại 故cố 。 日nhật 照chiếu 則tắc 明minh 。 雲vân 屯truân 則tắc 暗ám 。 以dĩ 不bất 雜tạp 故cố 。 彼bỉ 此thử 明minh 歷lịch 。 空không 日nhật 宛uyển 然nhiên 。 諸chư 相tướng 之chi 傾khuynh 奪đoạt 不bất 停đình 。 而nhi 虗hư 空không 之chi 寂tịch 然nhiên 常thường 住trụ 。 以dĩ 互hỗ 容dung 故cố 。 彼bỉ 此thử 具cụ 現hiện 。 此thử 是thị 山sơn 。 此thử 是thị 地địa 。 此thử 是thị 萬vạn 象tượng 森sâm 羅la 。 乃nãi 至chí 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 一nhất 念niệm 具cụ 彰chương 。 宛uyển 然nhiên 帝đế 網võng 。 以dĩ 互hỗ 奪đoạt 故cố 。 明minh 不bất 是thị 暗ám 。 暗ám 不bất 是thị 明minh 。 以dĩ 互hỗ 攝nhiếp 故cố 。 舉cử 一nhất 虗hư 空không 。 而nhi 具cụ 萬vạn 象tượng 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 隨tùy 舉cử 一nhất 法pháp 。 而nhi 各các 各các 具cụ 攝nhiếp 。 何hà 為vi 俱câu 現hiện 。

時thời 人nhân 所sở 見kiến 。 盡tận 謂vị 虗hư 空không 無vô 形hình 。 洞đỗng 豁hoát 無vô 礙ngại 。 故cố 能năng 普phổ 容dung 。 色sắc 法pháp 堅kiên 礙ngại 。 豈khởi 能năng 俱câu 現hiện 。 故cố 世Thế 尊Tôn 引dẫn 日nhật 為vi 示thị 。 且thả 日nhật 一nhất 種chủng 而nhi 能năng 隨tùy 人nhân 所sở 見kiến 。 兩lưỡng 人nhân 見kiến 日nhật 不bất 同đồng 。 而nhi 千thiên 萬vạn 人nhân 見kiến 日nhật 。 亦diệc 各các 隨tùy 異dị 。 廣quảng 而nhi 推thôi 之chi 。 四tứ 天thiên 下hạ 人nhân 。 咸hàm 謂vị 見kiến 日nhật 各các 對đối 其kỳ 面diện 。 及cập 川xuyên 河hà 淮hoài 濟tế 江giang 海hải 溝câu 瀆độc 之chi 中trung 。 皆giai 見kiến 有hữu 日nhật 。 日nhật 惟duy 一nhất 輪luân 。 所sở 見kiến 各các 異dị 。 若nhược 謂vị 分phần/phân 開khai 。 則tắc 天thiên 無vô 二nhị 日nhật 。 何hà 況huống 千thiên 萬vạn 。 若nhược 必tất 不bất 分phân 。 彼bỉ 人nhân 於ư 東đông 西tây 溝câu 瀆độc 等đẳng 處xứ 。 各các 見kiến 其kỳ 日nhật 。 名danh 為vi 何hà 等đẳng 。 若nhược 欲dục 以dĩ 識thức 心tâm 辨biện 的đích 。 縱túng/tung 盡tận 如Như 來Lai 神thần 力lực 。 莫mạc 知tri 所sở 以dĩ 。 云vân 何hà 俱câu 攝nhiếp 。 虗hư 空không 洞đỗng 豁hoát 。 萬vạn 象tượng 包bao 含hàm 。 人nhân 或hoặc 可khả 信tín 。 色sắc 質chất 堅kiên 礙ngại 。 容dung 攝nhiếp 難nan 信tín 。 且thả 如như 木mộc 質chất 堅kiên 礙ngại 而nhi 能năng 具cụ 攝nhiếp 四tứ 大đại 。 鑽toàn 則tắc 出xuất 火hỏa 。 絞giảo 則tắc 流lưu 水thủy 。 搖dao 則tắc 生sanh 風phong 。 燒thiêu 則tắc 成thành 土thổ/độ 。 堅kiên 礙ngại 之chi 色sắc 。 尚thượng 能năng 具cụ 容dung 。 水thủy 火hỏa 風phong 大đại 。 莫mạc 有hữu 不bất 然nhiên 。 相tương 容dung 不bất 容dung 。 各các 現hiện 俱câu 現hiện 。 皆giai 不bất 得đắc 而nhi 思tư 議nghị 也dã 。 體thể 隨tùy 於ư 用dụng 。 色sắc 空không 傾khuynh 奪đoạt 。 萬vạn 法pháp 齊tề 彰chương 。 用dụng 順thuận 於ư 體thể 。 色sắc 空không 齊tề 泯mẫn 。 一nhất 道đạo 坦thản 然nhiên 。 如như 此thử 則tắc 心tâm 不bất 得đắc 而nhi 思tư 。 言ngôn 不bất 得đắc 而nhi 議nghị 。 滿mãn 慈từ 欲dục 問vấn 無vô 門môn 。 世Thế 尊Tôn 答đáp 亦diệc 失thất 措thố 。 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 於ư 此thử 見kiến 矣hĩ 。

○# 我ngã 以dĩ 妙diệu 明minh 。 不bất 滅diệt 不bất 生sanh 。 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 。 (# 至chí )# 故cố 發phát 真Chân 如Như 。 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。

阿A 難Nan 以dĩ 色sắc 空không 相tướng 傾khuynh 相tương/tướng 奪đoạt 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。 故cố 有hữu 世thế 間gian 相tướng 。 用dụng 答đáp 滿mãn 慈từ 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 此thử 中trung 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 發phát 真Chân 如Như 。 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 用dụng 答đáp 妙diệu 空không 明minh 覺giác 。 何hà 當đương 復phục 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 以dĩ 如Như 來Lai 證chứng 妙diệu 覺giác 故cố 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 生sanh 無vô 不bất 生sanh 故cố 。 以dĩ 無vô 生sanh 故cố 。 惟duy 妙diệu 覺giác 明minh 。 無vô 不bất 生sanh 故cố 。 圓viên 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 以dĩ 圓viên 照chiếu 故cố 。 即tức 體thể 之chi 用dụng 。 一nhất 為vi 無vô 量lượng 。 即tức 用dụng 之chi 體thể 。 則tắc 無vô 量lượng 為vi 一nhất 。 小tiểu 中trung 現hiện 大đại 。 如như 目mục 包bao 世thế 界giới 。 大đại 中trung 現hiện 小tiểu 。 如như 須Tu 彌Di 納nạp 芥giới 。 不bất 動động 而nhi 徧biến 。 彼bỉ 此thử 無vô 礙ngại 也dã 。 身thân 含hàm 十thập 虗hư 者giả 。 各các 各các 互hỗ 容dung 也dã 。 依y 中trung 現hiện 正chánh 。 正chánh 中trung 現hiện 依y 。 皆giai 由do 滅diệt 塵trần 合hợp 覺giác 。 勢thế 使sử 然nhiên 也dã 。 非phi 是thị 強cưỡng 言ngôn 。

復phục 有hữu 互hỗ 隱ẩn 互hỗ 顯hiển 互hỗ 縱túng/tung 互hỗ 奪đoạt 。 相tương/tướng 即tức 相tương/tướng 入nhập 。 成thành 己kỷ 成thành 他tha 。 一nhất 如như 華hoa 嚴nghiêm 廣quảng 明minh 。

○# 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 。 本bổn 妙diệu 圓viên 心tâm 。 (# 至chí )# 用dụng 世thế 語ngữ 言ngôn 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。

以dĩ 理lý 融dung 事sự 。 則tắc 一nhất 切thiết 俱câu 非phi 。 似tự 事sự 融dung 理lý 。 則tắc 一nhất 切thiết 俱câu 即tức 。 事sự 理lý 雙song 照chiếu 。 則tắc 凡phàm 聖thánh 宛uyển 然nhiên 。 事sự 理lý 雙song 泯mẫn 。 則tắc 生sanh 佛Phật 何hà 有hữu 。 阿A 難Nan 執chấp 妄vọng 迷mê 真chân 。 妄vọng 生sanh 忻hãn 怖bố 。 世Thế 尊Tôn 語ngữ 以dĩ 自tự 他tha 不bất 有hữu 真chân 心tâm 常thường 住trụ 。 自tự 徵trưng 心tâm 辨biện 見kiến 。 以dĩ 及cập 五ngũ 陰ấm 六lục 入nhập 。 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 以dĩ 示thị 其kỳ 體thể 。 以dĩ 謂vị 一nhất 切thiết 俱câu 非phi 者giả 也dã 。 滿mãn 慈từ 不bất 明minh 循tuần 發phát 。 問vấn 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 及cập 四tứ 大đại 相tương 容dung 不bất 礙ngại 。 世Thế 尊Tôn 答đáp 皆giai 由do 覺giác 明minh 明minh 覺giác 二nhị 種chủng 妄vọng 惑hoặc 故cố 。 有hữu 三tam 種chủng 相tương 續tục 。 以dĩ 示thị 其kỳ 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 俱câu 即tức 者giả 也dã 。 若nhược 悟ngộ 真chân 心tâm 。 則tắc 言ngôn 思tư 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 圓viên 融dung 照chiếu 了liễu 。 可khả 廢phế 可khả 立lập 。 所sở 謂vị 離ly 即tức 離ly 非phi 。 是thị 即tức 非phi 即tức 。 直trực 入nhập 中trung 道đạo 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 非phi 二Nhị 乘Thừa 之chi 所sở 知tri 矣hĩ 。 所sở 言ngôn 。 用dụng 世thế 語ngữ 言ngôn 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 嘗thường 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 而nhi 不bất 能năng 知tri 。 今kim 時thời 講giảng 學học 之chi 徒đồ 。 莫mạc 有hữu 不bất 中trung 其kỳ 病bệnh 矣hĩ 。

○# 譬thí 如như 琴cầm 瑟sắt 箜không 篌hầu 。 琵tỳ 琶bà (# 至chí )# 愛ái 念niệm 小Tiểu 乘Thừa 。 得đắc 少thiểu 為vi 足túc 。

上thượng 云vân 。 用dụng 世thế 語ngữ 言ngôn 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 非phi 也dã 。 然nhiên 亦diệc 不bất 可khả 盡tận 廢phế 。 凡phàm 夫phu 執chấp 有hữu 迷mê 空không 。 二Nhị 乘Thừa 破phá 有hữu 執chấp 空không 。 各các 得đắc 一nhất 偏thiên 。 不bất 名danh 中trung 道đạo 。 皆giai 名danh 世thế 語ngữ 。 若nhược 是thị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 不bất 有hữu 無vô 。 非phi 真chân 非phi 妄vọng 。 非phi 不bất 真chân 妄vọng 。 非phi 自tự 然nhiên 。 非phi 不bất 自tự 然nhiên 。 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 不bất 因nhân 緣duyên 。 如như 是thị 開khai 示thị 。 直trực 入nhập 不bất 思tư 議nghị 。 中Trung 道Đạo 了liễu 義nghĩa 。 證chứng 入nhập 佛Phật 乘thừa 。 鮮tiên 不bất 由do 此thử 。 故cố 非phi 世thế 語ngữ 可khả 比tỉ 。 何hà 也dã 。 佛Phật 性tánh 本bổn 有hữu 。 若nhược 非phi 如như 是thị 開khai 示thị 者giả 。 何hà 由do 而nhi 得đắc 佛Phật 乘thừa 也dã 。 喻dụ 如như 琴cầm 等đẳng 。 雖tuy 則tắc 本bổn 有hữu 妙diệu 音âm 。 若nhược 無vô 指chỉ 法pháp 。 何hà 由do 而nhi 發phát 。 是thị 知tri 言ngôn 亦diệc 不bất 可khả 盡tận 廢phế 矣hĩ 。 所sở 言ngôn 妙diệu 音âm 者giả 。 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 生sanh 佛Phật 等đẳng 有hữu 。 佛Phật 得đắc 指chỉ 法pháp 。 故cố 發phát 妙diệu 音âm 。 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 。 徒đồ 成thành 亂loạn 彈đàn 耳nhĩ 。 如như 是thị 則tắc 當đương 棄khí 世thế 語ngữ 而nhi 學học 中trung 道đạo 。 毋vô 執chấp 小tiểu 見kiến 而nhi 生sanh 滿mãn 足túc 。 諄# 諄# 誡giới 勸khuyến 。 如như 此thử 佛Phật 恩ân 。 何hà 以dĩ 報báo 哉tai 。

○# 富phú 樓lâu 那na 言ngôn 我ngã 與dữ 如Như 來Lai 。 寶bảo 覺giác 圓viên 明minh 。 真chân 妙diệu 淨tịnh 心tâm 。 無vô 二nhị 圓viên 滿mãn 。 (# 至chí )# 是thị 人nhân 心tâm 狂cuồng 。 更cánh 無vô 他tha 故cố 。

滿mãn 慈từ 初sơ 問vấn 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 次thứ 問vấn 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 不bất 合hợp 相tương 容dung 。 以dĩ 及cập 七thất 大đại 中trung 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 應ưng 所sở 知tri 量lương 。 恐khủng 在tại 會hội 大đại 眾chúng 。 未vị 知tri 循tuần 業nghiệp 所sở 以dĩ 。 故cố 興hưng 第đệ 三tam 問vấn 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 答đáp 。 以dĩ 覺giác 明minh 明minh 覺giác 二nhị 種chủng 妄vọng 緣duyên 生sanh 成thành 世thế 間gian 。 三tam 種chủng 相tương 續tục 。 若nhược 悟ngộ 本bổn 心tâm 。 則tắc 悉tất 皆giai 不bất 實thật 。 若nhược 如như 所sở 諭dụ 。 則tắc 根căn 身thân 器khí 界giới 。 同đồng 是thị 妄vọng 緣duyên 。 迷mê 妄vọng 所sở 成thành 。 則tắc 未vị 迷mê 已dĩ 前tiền 。 與dữ 佛Phật 本bổn 覺giác 。 曾tằng 無vô 二nhị 致trí 。 眾chúng 生sanh 無vô 端đoan 忽hốt 迷mê 。 有hữu 世thế 間gian 相tướng 。 而nhi 未vị 知tri 諸chư 佛Phật 亦diệc 有hữu 迷mê 時thời 生sanh 煩phiền 惱não 不phủ 。 若nhược 佛Phật 不bất 迷mê 。 則tắc 眾chúng 生sanh 何hà 故cố 忽hốt 迷mê 。 若nhược 眾chúng 生sanh 忽hốt 迷mê 。 則tắc 諸chư 佛Phật 何hà 故cố 不bất 迷mê 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 引dẫn 迷mê 人nhân 背bối/bội 方phương 。 非phi 謂vị 方phương 移di 。 迷mê 者giả 自tự 咎cữu 。 知tri 者giả 常thường 覺giác 不bất 迷mê 。 若nhược 迷mê 人nhân 因nhân 指chỉ 得đắc 悟ngộ 。 無vô 復phục 更cánh 迷mê 也dã 。 而nhi 滿mãn 慈từ 復phục 謂vị 迷mê 有hữu 因nhân 緣duyên 。 故cố 興hưng 此thử 問vấn 。 意ý 謂vị 。 我ngã 及cập 眾chúng 生sanh 。 同đồng 佛Phật 本bổn 覺giác 。 無vô 二nhị 圓viên 滿mãn 。 則tắc 知tri 我ngã 等đẳng 由do 迷mê 妄vọng 惑hoặc 狂cuồng 受thọ 輪luân 轉chuyển 。 而nhi 未vị 知tri 何hà 因nhân 有hữu 妄vọng 。 世Thế 尊Tôn 引dẫn 演diễn 若nhược 迷mê 頭đầu 為ví 喻dụ 。 豈khởi 有hữu 其kỳ 因nhân 。 但đãn 因nhân 狂cuồng 故cố 。 愛ái 鏡kính 中trung 頭đầu 。 自tự 責trách 無vô 頭đầu 。 無vô 故cố 狂cuồng 走tẩu 。 鏡kính 中trung 頭đầu 有hữu 二nhị 意ý 。 所sở 謂vị 忻hãn 怖bố 。 文văn 似tự 有hữu 缺khuyết 。 阿A 難Nan 見kiến 如Như 來Lai 紫tử 金kim 光quang 聚tụ 。 勝thắng 妙diệu 殊thù 絕tuyệt 。 由do 是thị 渴khát 仰ngưỡng 從tùng 佛Phật 剃thế 落lạc 者giả 。 似tự 愛ái 他tha 頭đầu 瞋sân 己kỷ 無vô 分phần/phân 而nhi 狂cuồng 走tẩu 者giả 也dã 。 因nhân 墮đọa 婬dâm 舍xá 。 為vi 摩ma 登đăng 所sở 逼bức 。 而nhi 起khởi 慌hoảng 怖bố 。 似tự 瞋sân 他tha 頭đầu 自tự 羨tiện 己kỷ 頭đầu 而nhi 欲dục 避tị 走tẩu 者giả 也dã 。 不bất 知tri 皆giai 是thị 自tự 心tâm 無vô 故cố 取thủ 捨xả 忽hốt 生sanh 忻hãn 怖bố 。 同đồng 名danh 狂cuồng 走tẩu 。 阿A 難Nan 展triển 轉chuyển 請thỉnh 問vấn 。 世Thế 尊Tôn 微vi 細tế 發phát 明minh 。 莫mạc 不bất 辨biện 此thử 鏡kính 中trung 頭đầu 矣hĩ 。 及cập 乎hồ 五ngũ 陰ấm 六lục 入nhập 。 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 以dĩ 及cập 七thất 大đại 周chu 圓viên 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 何hà 所sở 不bất 該cai 。 妄vọng 生sanh 取thủ 捨xả 。 是thị 知tri 惟duy 瞋sân 與dữ 愛ái 。 總tổng 是thị 失thất 心tâm 狂cuồng 走tẩu 。 豈khởi 定định 有hữu 因nhân 。 復phục 令linh 滿mãn 慈từ 自tự 供cung 者giả 。 使sử 必tất 知tri 無vô 因nhân 也dã 。 所sở 以dĩ 洞đỗng 山sơn 云vân 。 失thất 曉hiểu 老lão 婆bà 逢phùng 古cổ 鏡kính 也dã 。 心tâm 生sanh 瞋sân 嫌hiềm 。 與dữ 此thử 愛ái 頭đầu 。 正chánh 相tương 對đối 耳nhĩ 。 馬mã 祖tổ 云vân 。 凡phàm 所sở 見kiến 色sắc 。 即tức 是thị 見kiến 心tâm 。 心tâm 不bất 自tự 心tâm 。 因nhân 色sắc 顯hiển 心tâm 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 。 成thành 就tựu 慧tuệ 身thân 。 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。 上thượng 文văn 云vân 。 若nhược 能năng 轉chuyển 物vật 。 即tức 同đồng 如Như 來Lai 。 又hựu 云vân 。 色sắc 身thân 外ngoại 洎kịp 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 咸hàm 是thị 妙diệu 明minh 。 心tâm 中trung 所sở 現hiện 物vật 。 若nhược 不bất 明minh 悟ngộ 。 誰thùy 非phi 狂cuồng 走tẩu 。

○# 佛Phật 言ngôn 妙diệu 覺giác 明minh 圓viên 。 本bổn 圓viên 明minh 妙diệu 。 (# 至chí )# 妄vọng 性tánh 如như 是thị 。 因nhân 何hà 為vi 在tại 。

妙diệu 覺giác 明minh 圓viên 。 本bổn 圓viên 明minh 妙diệu 。 即tức 體thể 用dụng 無vô 二nhị 圓viên 滿mãn 也dã 。 以dĩ 妙diệu 覺giác 故cố 。 不bất 妨phương 隨tùy 緣duyên 。 以dĩ 本bổn 圓viên 故cố 。 曾tằng 何hà 虧khuy 損tổn 。 夫phu 妄vọng 依y 真chân 有hữu 。 真chân 不bất 生sanh 妄vọng 。 以dĩ 不bất 生sanh 故cố 。 何hà 有hữu 其kỳ 因nhân 。 若nhược 有hữu 因nhân 者giả 。 何hà 名danh 為vi 妄vọng 。 妄vọng 雖tuy 無vô 因nhân 。 仍nhưng 因nhân 妄vọng 起khởi 。 如như 云vân 明minh 妄vọng 非phi 他tha 。 覺giác 明minh 為vi 咎cữu 。 則tắc 所sở 因nhân 能năng 立lập 。 所sở 妄vọng 既ký 立lập 。 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 。 則tắc 亦diệc 能năng 因nhân 所sở 起khởi 。 故cố 曰viết 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 一nhất 迷mê 為vi 心tâm 。 決quyết 定định 惑hoặc 為vi 。 色sắc 身thân 之chi 內nội 。 分phần/phân 自tự 分phần/phân 他tha 。 塵trần 劫kiếp 莫mạc 返phản 。 了liễu 知tri 迷mê 因nhân 。 因nhân 迷mê 有hữu 識thức 。 識thức 迷mê 無vô 因nhân 。 則tắc 生sanh 滅diệt 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 了liễu 知tri 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 豈khởi 不bất 如như 寤ngụ 人nhân 說thuyết 夢mộng 耶da 。 妄vọng 因nhân 迷mê 有hữu 。 悟ngộ 知tri 是thị 迷mê 。 迷mê 妄vọng 俱câu 非phi 。 本bổn 覺giác 妙diệu 心tâm 曾tằng 何hà 遺di 失thất 。 如như 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 頭đầu 本bổn 不bất 失thất 。 狂cuồng 迷mê 謂vị 失thất 。 慌hoảng 怖bố 狂cuồng 走tẩu 。 豈khởi 特đặc 狂cuồng 歇hiết 得đắc 頭đầu 。 當đương 其kỳ 狂cuồng 時thời 。 頭đầu 亦diệc 何hà 失thất 。 若nhược 知tri 狂cuồng 謬mậu 。 自tự 悔hối 其kỳ 癡si 矣hĩ 。

○# 汝nhữ 但đãn 不bất 隨tùy 。 分phân 別biệt 世thế 間gian 。 (# 至chí )# 何hà 藉tạ 劬cù 勞lao 。 肯khẳng 綮khính 修tu 證chứng 。

所sở 言ngôn 狂cuồng 者giả 。 何hà 謂vị 也dã 。 即tức 分phân 別biệt 心tâm 是thị 。 若nhược 不bất 分phân 別biệt 。 則tắc 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 自tự 他tha 諸chư 法pháp 。 大đại 小tiểu 名danh 相tướng 。 一nhất 切thiết 不bất 實thật 。 如như 虗hư 空không 華hoa 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 有hữu 何hà 修tu 證chứng 。 如như 此thử 則tắc 阿A 難Nan 種chủng 種chủng 起khởi 問vấn 。 同đồng 是thị 狂cuồng 相tương/tướng 。 若nhược 識thức 是thị 狂cuồng 。 則tắc 三tam 因nhân 三tam 緣duyên 。 當đương 念niệm 不bất 生sanh 。 勝thắng 淨tịnh 妙diệu 心tâm 。 豈khởi 從tùng 人nhân 得đắc 。 三tam 因nhân 者giả 。 空không 昧muội 為vi 世thế 界giới 因nhân 。 貪tham 愛ái 為vi 眾chúng 生sanh 因nhân 。 殺sát 盜đạo 為vi 業nghiệp 果quả 因nhân 。 皆giai 因nhân 迷mê 妄vọng 。 若nhược 了liễu 迷mê 妄vọng 。 則tắc 狂cuồng 惑hoặc 叵phả 得đắc 。

○# 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 於ư 自tự 衣y 中trung 。 繫hệ 如như 意ý 珠châu 。 (# 至chí )# 方phương 悟ngộ 神thần 珠châu 。 非phi 從tùng 外ngoại 得đắc 。

上thượng 文văn 引dẫn 喻dụ 將tương 終chung 。 故cố 勸khuyến 不bất 隨tùy 分phân 別biệt 。 則tắc 知tri 本bổn 有hữu 菩Bồ 提Đề 。 非phi 從tùng 外ngoại 得đắc 。 恐khủng 未vị 悟ngộ 者giả 。 定định 執chấp 菩Bồ 提Đề 要yếu 因nhân 修tu 得đắc 。 蓋cái 他tha 經kinh 皆giai 云vân 歷lịch 劫kiếp 修tu 證chứng 。 此thử 中trung 不bất 藉tạ 修tu 證chứng 。 自tự 相tương/tướng 矛mâu 盾# 。 良lương 難nạn/nan 取thủ 信tín 。 故cố 重trọng/trùng 引dẫn 衣y 珠châu 。 以dĩ 為ví 喻dụ 端đoan 。 即tức 如như 阿A 難Nan 見kiến 佛Phật 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 渴khát 仰ngưỡng 剃thế 落lạc 。 又hựu 云vân 。 將tương 謂vị 如Như 來Lai 。 惠huệ 我ngã 三tam 昧muội 。 無vô 勞lao 我ngã 修tu 。 而nhi 今kim 始thỉ 知tri 身thân 心tâm 本bổn 不bất 相tương 待đãi 。 若nhược 不bất 修tu 行hành 。 如như 不bất 聞văn 等đẳng 。 與dữ 此thử 開khai 示thị 。 勢thế 似tự 相tương 反phản 。 觀quán 意ý 會hội 文văn 。 阿A 難Nan 慌hoảng 怖bố 求cầu 懇khẩn 。 妙diệu 奢xa 摩ma 等đẳng 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 以dĩ 至chí 於ư 此thử 。 豈khởi 不bất 如như 迷mê 自tự 衣y 珠châu 而nhi 貧bần 窮cùng 求cầu 乞khất 者giả 也dã 。 世Thế 尊Tôn 展triển 轉chuyển 發phát 明minh 。 豈khởi 非phi 智trí 者giả 示thị 珠châu 者giả 也dã 。 上thượng 文văn 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 此thử 喻dụ 當đương 其kỳ 迷mê 時thời 。 珠châu 未vị 曾tằng 少thiểu 。 迷mê 者giả 自tự 謬mậu 耳nhĩ 。

○# 即tức 時thời 阿A 難Nan 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 起khởi 立lập 白bạch 佛Phật 。 世Thế 尊Tôn 現hiện 說thuyết 殺sát 盜đạo 婬dâm 業nghiệp 。 (# 至chí )# 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 理lý 窮cùng 於ư 是thị 。

阿A 難Nan 前tiền 聞văn 非phi 因nhân 非phi 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 非phi 和hòa 合hợp 。 似tự 有hữu 契khế 入nhập 。 故cố 說thuyết 偈kệ 讚tán 佛Phật 。 今kim 聞văn 三tam 緣duyên 斷đoạn 故cố 。 三tam 因nhân 不bất 生sanh 。 復phục 疑nghi 因nhân 緣duyên 為vi 是thị 。 若nhược 依y 今kim 說thuyết 。 則tắc 上thượng 說thuyết 為vi 非phi 。 若nhược 依y 上thượng 說thuyết 。 則tắc 今kim 說thuyết 為vi 非phi 。 處xử 此thử 兩lưỡng 難nạn/nan 。 故cố 有hữu 此thử 問vấn 也dã 。 上thượng 文văn 非phi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 和hòa 合hợp 者giả 。 為vi 明minh 藏tạng 性tánh 也dã 。 以dĩ 藏tạng 性tánh 非phi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 故cố 。 今kim 云vân 因nhân 斷đoạn 緣duyên 滅diệt 即tức 菩Bồ 提Đề 者giả 。 正chánh 是thị 非phi 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 以dĩ 菩Bồ 提Đề 不bất 屬thuộc 因nhân 緣duyên 故cố 。 恐khủng 人nhân 不bất 解giải 。 故cố 此thử 重trọng/trùng 請thỉnh 。 復phục 引dẫn 身thân 子tử 等đẳng 聞văn 因nhân 緣duyên 義nghĩa 而nhi 得đắc 開khai 悟ngộ 者giả 。 所sở 謂vị 引dẫn 喻dụ 不bất 齊tề 矣hĩ 。 何hà 也dã 。 身thân 子tử 等đẳng 聞văn 因nhân 緣duyên 者giả 。 偈kệ 云vân 。 法pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 法pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 是thị 因nhân 緣duyên 。 自tự 性tánh 非phi 生sanh 滅diệt 。 既ký 云vân 。 性tánh 非phi 生sanh 滅diệt 。 非phi 因nhân 緣duyên 明minh 矣hĩ 。 佛Phật 云vân 。 彼bỉ 說thuyết 自tự 然nhiên 。 我ngã 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 破phá 彼bỉ 自tự 然nhiên 。 非phi 外ngoại 道đạo 所sở 知tri 。 如như 此thử 則tắc 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 皆giai 表biểu 顯hiển 建kiến 立lập 。 曾tằng 無vô 實thật 旨chỉ 。 自tự 然nhiên 既ký 非phi 因nhân 緣duyên 。 何hà 有hữu 阿A 難Nan 反phản 疑nghi 。 自tự 然nhiên 有hữu 異dị 因nhân 緣duyên 故cố 。 世Thế 尊Tôn 復phục 引dẫn 狂cuồng 性tánh 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 為vi 開khai 示thị 。 狂cuồng 非phi 自tự 然nhiên 。 因nhân 一nhất 念niệm 不bất 覺giác 。 失thất 心tâm 狂cuồng 走tẩu 。 故cố 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 狂cuồng 若nhược 歇hiết 時thời 。 自tự 然nhiên 有hữu 不bất 狂cuồng 性tánh 。 如như 此thử 則tắc 不bất 狂cuồng 之chi 人nhân 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 皆giai 成thành 戲hí 論luận 。 如như 人nhân 患hoạn 病bệnh 。 服phục 藥dược 得đắc 愈dũ 。 有hữu 病bệnh 有hữu 愈dũ 。 若nhược 無vô 病bệnh 者giả 。 非phi 病bệnh 非phi 愈dũ 。 故cố 曰viết 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 理lý 窮cùng 於ư 是thị 。

○# 阿A 難Nan 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 頭đầu 本bổn 自tự 然nhiên 。 (# 至chí )# 頭đầu 本bổn 無vô 妄vọng 。 何hà 為vi 狂cuồng 走tẩu 。

文văn 分phần/phân 三tam 節tiết 。 初sơ 則tắc 總tổng 言ngôn 。 頭đầu 本bổn 自tự 然nhiên 。 謂vị 無vô 自tự 然nhiên 。 無vô 不bất 自tự 然nhiên 。 以dĩ 自tự 然nhiên 之chi 名danh 。 名danh 不bất 自tự 立lập 。 如như 眼nhãn 之chi 不bất 自tự 見kiến 。 心tâm 之chi 不bất 自tự 知tri 。 既ký 非phi 自tự 然nhiên 。 則tắc 何hà 待đãi 因nhân 緣duyên 。 怖bố 頭đầu 狂cuồng 走tẩu 。 次thứ 云vân 。 頭đầu 若nhược 自tự 然nhiên 。 因nhân 緣duyên 故cố 狂cuồng 。 則tắc 頭đầu 應ưng 已dĩ 失thất 。 頭đầu 既ký 不bất 失thất 。 則tắc 狂cuồng 怖bố 奚hề 為vi 計kế 因nhân 緣duyên 者giả 墮đọa 矣hĩ 。 三tam 云vân 。 狂cuồng 若nhược 自tự 然nhiên 。 本bổn 有hữu 狂cuồng 性tánh 。 則tắc 應ưng 人nhân 人nhân 皆giai 狂cuồng 。 可khả 稱xưng 自tự 然nhiên 。 若nhược 此thử 狂cuồng 怖bố 性tánh 本bổn 具cụ 有hữu 。 有hữu 狂cuồng 時thời 。 有hữu 不bất 狂cuồng 時thời 。 彼bỉ 不bất 狂cuồng 者giả 。 狂cuồng 何hà 所sở 潛tiềm 。 若nhược 獨độc 演diễn 若nhược 狂cuồng 。 而nhi 餘dư 人nhân 不bất 狂cuồng 者giả 。 則tắc 狂cuồng 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 具cụ 。 明minh 矣hĩ 。 若nhược 此thử 狂cuồng 性tánh 。 必tất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 者giả 。 各các 各các 照chiếu 鏡kính 因nhân 緣duyên 義nghĩa 同đồng 。 何hà 故cố 。 餘dư 皆giai 不bất 狂cuồng 。 而nhi 獨độc 演diễn 若nhược 狂cuồng 耶da 。 是thị 知tri 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 與dữ 彼bỉ 本bổn 頭đầu 。 曾tằng 何hà 所sở 預dự 。 上thượng 文văn 云vân 。 迷mê 己kỷ 逐trục 物vật 。 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 演diễn 若nhược 一nhất 喻dụ 。 可khả 為vi 盡tận 矣hĩ 。

○# 若nhược 悟ngộ 本bổn 頭đầu 。 識thức 知tri 狂cuồng 走tẩu 。 (# 至chí )# 此thử 句cú 方phương 名danh 。 無vô 戲hí 論luận 法pháp 。

此thử 中trung 還hoàn 指chỉ 初sơ 文văn 為vi 結kết 。 若nhược 悟ngộ 頭đầu 本bổn 自tự 然nhiên 。 本bổn 自tự 其kỳ 然nhiên 。 識thức 知tri 狂cuồng 走tẩu 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 俱câu 為vi 戲hí 論luận 。 上thượng 文văn 所sở 謂vị 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 俱câu 為vi 戲hí 論luận 也dã 。 如như 不bất 能năng 言ngôn 下hạ 。 知tri 歸quy 重trọng/trùng 起khởi 妄vọng 計kế 。 因nhân 緣duyên 滅diệt 故cố 有hữu 菩Bồ 提Đề 生sanh 者giả 。 此thử 但đãn 生sanh 滅diệt 。 非phi 得đắc 菩Bồ 提Đề 也dã 。 生sanh 滅diệt 俱câu 盡tận 。 無vô 可khả 得đắc 者giả 。 名danh 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 不bất 即tức 默mặc 契khế 。 執chấp 有hữu 自tự 然nhiên 。 復phục 落lạc 生sanh 滅diệt 。 無vô 生sanh 滅diệt 者giả 。 名danh 為vi 自Tự 然Nhiên 。 初sơ 云vân 所sở 謂vị 。 本bổn 自tự 其kỳ 然nhiên 。 無vô 然nhiên 非phi 自tự 。 故cố 引dẫn 世thế 間gian 和hòa 合hợp 。 以dĩ 曉hiểu 諭dụ 之chi 。 和hòa 合hợp 者giả 。 即tức 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 本bổn 然nhiên 者giả 。 即tức 自tự 然nhiên 義nghĩa 。 此thử 皆giai 世thế 間gian 所sở 計kế 。 若nhược 悟ngộ 藏tạng 性tánh 。 無vô 戲hí 論luận 者giả 。 本bổn 然nhiên 非phi 然nhiên 。 和hòa 合hợp 非phi 合hợp 。 合hợp 然nhiên 俱câu 離ly 。 即tức 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 二nhị 俱câu 遠viễn 離ly 。 而nhi 復phục 非phi 離ly 非phi 合hợp 。 妄vọng 計kế 斯tư 遣khiển 。 真chân 心tâm 斯tư 在tại 。 故cố 圓viên 覺giác 云vân 。 遠viễn 離ly 為vi 幻huyễn 。 亦diệc 復phục 遠viễn 離ly 。 離ly 遠viễn 離ly 幻huyễn 。 亦diệc 復phục 遠viễn 離ly 。 得đắc 無vô 所sở 離ly 。 即tức 除trừ 諸chư 幻huyễn 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。

○# 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 尚thượng 在tại 遙diêu 遠viễn 。 (# 至chí )# 秪# 益ích 戲hí 論luận 。

法Pháp 身thân 有hữu 證chứng 德đức 。 智trí 身thân 有hữu 報báo 德đức 。 涅Niết 槃Bàn 有hữu 斷đoạn 德đức 。 菩Bồ 提Đề 者giả 。 即tức 智trí 身thân 也dã 。 能năng 悟ngộ 合hợp 然nhiên 俱câu 離ly 。 離ly 合hợp 俱câu 非phi 。 得đắc 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 證chứng 法Pháp 身thân 也dã 。 智trí 身thân 則tắc 廣quảng 修tu 六Lục 度Độ 。 入nhập 一nhất 切thiết 差sai 別biệt 法Pháp 門môn 。 然nhiên 後hậu 福phước 智trí 圓viên 滿mãn 。 成thành 盧lô 舍xá 那na 。 涅Niết 槃Bàn 則tắc 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 到đáo 無vô 煩phiền 惱não 可khả 斷đoạn 。 始thỉ 名danh 大đại 安an 樂lạc 性tánh 。 是thị 二nhị 者giả 。 必tất 須tu 歷lịch 劫kiếp 修tu 證chứng 。 故cố 云vân 遙diêu 遠viễn 。 所sở 謂vị 理lý 雖tuy 頓đốn 悟ngộ 承thừa 悟ngộ 并tinh 消tiêu 。 事sự 假giả 漸tiệm 除trừ 。 因nhân 次thứ 第đệ 盡tận 。 若nhược 惟duy 空không 持trì 諸chư 佛Phật 言ngôn 教giáo 。 而nhi 不bất 修tu 行hành 克khắc 證chứng 。 只chỉ 益ích 戲hí 論luận 。 何hà 也dã 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 乍sạ 聞văn 一nhất 偈kệ 。 克khắc 證chứng 斷đoạn 結kết 。 永vĩnh 出xuất 生sanh 死tử 。 阿A 難Nan 具cụ 持trì 法Pháp 藏tạng 。 伸thân 詞từ 請thỉnh 問vấn 。 展triển 轉chuyển 成thành 疑nghi 。 豈khởi 不bất 天thiên 淵uyên 哉tai 。 雖tuy 則tắc 阿A 難Nan 大đại 權quyền 示thị 現hiện 。 正chánh 為vi 我ngã 輩bối 空không 恣tứ 談đàm 論luận 一nhất 無vô 所sở 得đắc 者giả 設thiết 也dã 。

○# 汝nhữ 雖tuy 談đàm 說thuyết 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 (# 至chí )# 如như 何hà 自tự 欺khi 。 尚thượng 留lưu 觀quán 聽thính 。

文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 則tắc 雖tuy 達đạt 。 無vô 戲hí 論luận 法pháp 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 尚thượng 在tại 遙diêu 遠viễn 。 必tất 須tu 修tu 證chứng 。 非phi 多đa 聞văn 可khả 預dự 。 次thứ 釋thích 多đa 聞văn 明minh 了liễu 自tự 然nhiên 因nhân 緣duyên 決quyết 無vô 戲hí 論luận 。 若nhược 不bất 修tu 證chứng 。 多đa 聞văn 無vô 益ích 。 故cố 不bất 能năng 免miễn 離ly 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 難nạn 。 若nhược 此thử 多đa 聞văn 。 可khả 當đương 菩Bồ 提Đề 。 則tắc 何hà 須tu 待đãi 我ngã 。 神thần 咒chú 加gia 持trì 然nhiên 後hậu 。 彼bỉ 此thử 解giải 脫thoát 。 三tam 則tắc 勸khuyến 修tu 無vô 漏lậu 。 勝thắng 彼bỉ 多đa 聞văn 。 日nhật 劫kiếp 相tương 遠viễn 。 密mật 顯hiển 神thần 咒chú 功công 能năng 。 作tác 助trợ 道đạo 緣duyên 起khởi 。 正chánh 意ý 在tại 起khởi 修tu 道Đạo 也dã 。 經kinh 分phần/phân 五ngũ 分phần/phân 。 見kiến 道đạo 分phân 齊tề 於ư 此thử 。 餘dư 不bất 繁phồn 演diễn 。

問vấn 曰viết 。 一nhất 席tịch 所sở 談đàm 。 無vô 非phi 正Chánh 法Pháp 。 何hà 以dĩ 止chỉ 此thử 。

答đáp 曰viết 。

修tu 道Đạo 分phần/phân 者giả 。 惟duy 選tuyển 一nhất 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 。 為vi 此thử 方phương 教giáo 體thể 。 乃nãi 教giáo 門môn 一nhất 期kỳ 讚tán 揚dương 不bất 可khả 一nhất 定định 。 何hà 也dã 。 如như 二nhị 十thập 五ngũ 無Vô 學Học 。 所sở 證chứng 圓viên 通thông 。 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 欲dục 令linh 阿A 難Nan 速tốc 易dị 成thành 就tựu 。 豈khởi 能năng 盡tận 攝nhiếp 羣quần 機cơ 。 以dĩ 機cơ 有hữu 利lợi 鈍độn 。 因nhân 心tâm 不bất 等đẳng 。 此thử 為vi 觀quán 音âm 易dị 入nhập 。 而nhi 彼bỉ 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 。 於ư 十thập 八bát 界giới 。 各các 稱xưng 便tiện 宜nghi 。 所sở 以dĩ 香hương 巖nham 擊kích 竹trúc 悟ngộ 道đạo 。 靈linh 雲vân 見kiến 色sắc 明minh 心tâm 。 臨lâm 濟tế 領lãnh 於ư 痛thống 棒bổng 。 玄huyền 沙sa 悟ngộ 傷thương 足túc 指chỉ 。 溈# 山sơn 撥bát 火hỏa 。 洞đỗng 山sơn 覩đổ 水thủy 。 雖tuy 如Như 來Lai 再tái 世thế 。 不bất 能năng 非phi 其kỳ 悟ngộ 。 是thị 知tri 不bất 可khả 一nhất 定định 也dã 。 助trợ 道đạo 分phần/phân 稱xưng 揚dương 神thần 咒chú 。 如như 能năng 即tức 信tín 。 定định 獲hoạch 冥minh 加gia 。 證chứng 果Quả 分phần/phân 乃nãi 聖thánh 賢hiền 境cảnh 界giới 。 非phi 凡phàm 夫phu 可khả 測trắc 。 諸chư 天thiên 升thăng 進tiến 。 故cố 不bất 可khả 知tri 。 即tức 如như 三tam 塗đồ 果quả 報báo 。 豈khởi 予# 盡tận 解giải 。 五ngũ 十thập 陰ấm 魔ma 。 惟duy 佛Phật 能năng 究cứu 。 下hạ 地địa 上thượng 惑hoặc 冥minh 然nhiên 莫mạc 解giải 。 故cố 或hoặc 是thị 或hoặc 非phi 。 並tịnh 聽thính 古cổ 人nhân 。 惟duy 此thử 見kiến 道đạo 一nhất 分phần/phân 。 學học 者giả 當đương 盡tận 其kỳ 心tâm 。 故cố 予# 敢cảm 呈trình 管quản 見kiến 。 與dữ 諸chư 方phương 共cộng 。 然nhiên 則tắc 聖thánh 意ý 叵phả 測trắc 。 脫thoát 有hữu 謬mậu 解giải 之chi 過quá 。 伏phục 惟duy 知tri 識thức 乞khất 施thí 懺sám 悔hối 耳nhĩ 。

問vấn 曰viết 。 一nhất 人nhân 發phát 真chân 歸quy 源nguyên 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 悉tất 皆giai 消tiêu 殞vẫn 。 自tự 我ngã 本bổn 師sư 釋Thích 迦Ca 以dĩ 來lai 。 其kỳ 間gian 祖tổ 師sư 。 遞đệ 代đại 出xuất 興hưng 。 豈khởi 不bất 是thị 發phát 真chân 歸quy 元nguyên 者giả 。 何hà 以dĩ 出xuất 間gian 。 還hoàn 復phục 如như 故cố 。 當đương 有hữu 旨chỉ 不phủ 。

答đáp 曰viết 。

汝nhữ 嘗thường 夢mộng 中trung 所sở 見kiến 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 與dữ 日nhật 間gian 同đồng 不phủ 。 曰viết 然nhiên 。 如như 此thử 假giả 如như 十thập 人nhân 同đồng 做tố 一nhất 夢mộng 。 十thập 人nhân 所sở 見kiến 異dị 不phủ 。 曰viết 不bất 異dị 。 假giả 若nhược 一nhất 人nhân 醒tỉnh 時thời 。 此thử 一nhất 人nhân 所sở 見kiến 世thế 界giới 。 已dĩ 消tiêu 殞vẫn 不phủ 。 曰viết 已dĩ 消tiêu 殞vẫn 。 既ký 已dĩ 消tiêu 殞vẫn 。 彼bỉ 九cửu 人nhân 未vị 醒tỉnh 者giả 。 所sở 見kiến 世thế 界giới 。 同đồng 消tiêu 殞vẫn 不phủ 。 曰viết 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 九cửu 人nhân 未vị 醒tỉnh 。 那na 得đắc 同đồng 消tiêu 。 如như 此thử 則tắc 汝nhữ 何hà 疑nghi 諸chư 聖thánh 之chi 世thế 界giới 不bất 消tiêu 耶da 。 一nhất 人nhân 醒tỉnh 時thời 。 則tắc 一nhất 人nhân 之chi 世thế 界giới 已dĩ 消tiêu 。 十thập 人nhân 同đồng 醒tỉnh 。 則tắc 十thập 人nhân 之chi 世thế 界giới 消tiêu 殞vẫn 。 何hà 有hữu 不bất 可khả 。 以dĩ 一nhất 人nhân 醒tỉnh 時thời 同đồng 彼bỉ 九cửu 人nhân 之chi 在tại 夢mộng 。 亦diệc 不bất 可khả 以dĩ 。 九cửu 人nhân 在tại 夢mộng 而nhi 疑nghi 一nhất 人nhân 之chi 醒tỉnh 。 故cố 曰viết 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 與dữ 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 并tinh 其kỳ 自tự 住trụ 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 見kiến 此thử 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 如như 虗hư 空không 華hoa 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 且thả 我ngã 輩bối 現hiện 摶đoàn 四tứ 大đại 六lục 根căn 。 如như 夢mộng 中trung 人nhân 。 說thuyết 醒tỉnh 時thời 話thoại 。 其kỳ 可khả 得đắc 哉tai 。

問vấn 曰viết 。 一nhất 期kỳ 所sở 論luận 。 以dĩ 謂vị 墮đọa 婬dâm 生sanh 怖bố 。 見kiến 相tương 生sanh 忻hãn 。 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 皆giai 名danh 妄vọng 想tưởng 。 正chánh 等đẳng 無vô 差sai 。 如như 此thử 則tắc 聖thánh 道Đạo 不bất 必tất 修tu 。 婬dâm 殺sát 不bất 必tất 斷đoạn 。 今kim 云vân 眾chúng 生sanh 以dĩ 。 貪tham 愛ái 為vi 本bổn 。 業nghiệp 種chủng 以dĩ 婬dâm 殺sát 為vi 本bổn 。 三tam 因nhân 斷đoạn 故cố 。 三tam 緣duyên 不bất 生sanh 。 心tâm 中trung 演diễn 若nhược 。 狂cuồng 性tánh 自tự 歇hiết 。 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 如như 此thử 則tắc 婬dâm 殺sát 必tất 當đương 斷đoạn 除trừ 。 方phương 成thành 佛Phật 道Đạo 。 若nhược 以dĩ 前tiền 說thuyết 為vi 是thị 。 則tắc 成thành 撥bát 無vô 。 若nhược 以dĩ 後hậu 說thuyết 為vi 是thị 。 則tắc 成thành 妄vọng 想tưởng 。 何hà 以dĩ 辨biện 之chi 。

答đáp 曰viết 。

顯hiển 理lý 扶phù 事sự 。 各các 有hữu 宗tông 趣thú 。 前tiền 為vi 阿A 難Nan 不bất 明minh 真chân 心tâm 認nhận 彼bỉ 前tiền 塵trần 妄vọng 生sanh 取thủ 捨xả 。 所sở 以dĩ 令linh 其kỳ 擇trạch 取thủ 真chân 心tâm 。 徵trưng 至chí 無vô 有hữu 。 心tâm 既ký 不bất 有hữu 。 取thủ 捨xả 奚hề 為vi 。 次thứ 由do 阿A 難Nan 起khởi 無vô 心tâm 之chi 怖bố 。 復phục 令linh 擇trạch 見kiến 。 其kỳ 間gian 見kiến 性tánh 不bất 還hoàn 。 見kiến 非phi 遠viễn 近cận 。 見kiến 非phi 大đại 小tiểu 。 見kiến 非phi 舒thư 縮súc 。 見kiến 非phi 因nhân 緣duyên 。 見kiến 非phi 自tự 然nhiên 。 乃nãi 至chí 見kiến 非phi 和hòa 合hợp 。 方phương 知tri 性tánh 真chân 不bất 動động 。 妄vọng 心tâm 徒đồ 自tự 去khứ 來lai 。 同đồng 於ư 幻huyễn 夢mộng 。 若nhược 執chấp 定định 有hữu 不bất 動động 見kiến 性tánh 。 猶do 名danh 妄vọng 心tâm 。 直trực 至chí 見kiến 猶do 離ly 見kiến 。 見kiến 不bất 能năng 及cập 。 始thỉ 是thị 真chân 見kiến 。 由do 是thị 廣quảng 推thôi 。 五ngũ 陰ấm 六lục 入nhập 。 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 。 七thất 大đại 周chu 圓viên 。 稱xưng 性tánh 發phát 揮huy 。 離ly 是thị 非phi 是thị 。 於ư 中trung 可khả 有hữu 修tu 道Đạo 之chi 是thị 而nhi 婬dâm 殺sát 之chi 非phi 乎hồ 。 所sở 以dĩ 理lý 須tu 頓đốn 悟ngộ 承thừa 悟ngộ 并tinh 消tiêu 。 若nhược 必tất 欲dục 於ư 中trung 取thủ 捨xả 。 是thị 非phi 真Chân 如Như 。 撮toát 摩ma 虗hư 空không 。 秪# 益ích 自tự 勞lao 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 俱câu 無vô 實thật 義nghĩa 。 若nhược 解giải 稱xưng 性tánh 發phát 揮huy 。 則tắc 海hải 印ấn 發phát 光quang 。 少thiểu 加gia 意ý 識thức 。 則tắc 塵trần 勞lao 先tiên 起khởi 。 理lý 性tánh 如như 是thị 。 非phi 是thị 強cưỡng 言ngôn 。 此thử 中trung 扶phù 事sự 。 必tất 須tu 斷đoạn 除trừ 。 若nhược 不bất 斷đoạn 除trừ 。 則tắc 徒đồ 成thành 狂cuồng 解giải 。 終chung 無vô 得đắc 益ích 。 所sở 以dĩ 業nghiệp 種chủng 以dĩ 婬dâm 殺sát 為vi 本bổn 。 三tam 漸tiệm 次thứ 以dĩ 斷đoạn 婬dâm 為vi 正chánh 。 修tu 證chứng 聖thánh 位vị 必tất 先tiên 。 欲dục 愛ái 乾can 枯khô 。 六lục 天thiên 惟duy 論luận 欲dục 之chi 輕khinh 重trọng 。 以dĩ 辨biện 升thăng 進tiến 。 梵Phạm 天Thiên 以dĩ 欲dục 心tâm 明minh 悟ngộ 。 不bất 犯phạm 欲dục 塵trần 。 身thân 為vi 梵Phạm 侶lữ 。 十thập 因nhân 六lục 交giao 。 多đa 論luận 婬dâm 欲dục 。 五ngũ 陰ấm 魔ma 業nghiệp 。 必tất 曰viết 婬dâm 婬dâm 相tương/tướng 傳truyền 。 故cố 落lạc 魔ma 道đạo 。 婬dâm 既ký 如như 此thử 。 殺sát 盜đạo 亦diệc 然nhiên 。 著trước 欲dục 斷đoạn 欲dục 。 優ưu 劣liệt 如như 此thử 。 豈khởi 有hữu 不bất 斷đoạn 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 乎hồ 。 故cố 曰viết 事sự 假giả 漸tiệm 除trừ 。 因nhân 次thứ 第đệ 盡tận 。 經kinh 文văn 于vu 事sự 理lý 兩lưỡng 間gian 。 致trí 意ý 諄# 諄# 。 不bất 可khả 不bất 辨biện 。 汝nhữ 之chi 所sở 問vấn 。 實thật 為vi 要yếu 問vấn 也dã 。