楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 纂Toản 註Chú
Quyển 3
明Minh 真Chân 界Giới 纂Toản 註Chú

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 如Như 來Lai 密Mật 因Nhân 修Tu 證Chứng 了Liễu 義Nghĩa 諸Chư 菩Bồ 薩Tát 萬Vạn 行Hạnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 纂Toản 註Chú 卷quyển 第đệ 三tam

唐đường 。 天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 。 般Bát 剌Lạt 密Mật 諦Đế 。 譯dịch 。

唐đường 。 烏ô 萇# 國quốc 沙Sa 門Môn 彌di 伽già 釋Thích 迦Ca 譯dịch 語ngữ 。

唐đường 菩Bồ 薩Tát 戒giới 弟đệ 子tử 前tiền 正chánh 議nghị 大đại 夫phu 同đồng 中trung 書thư 門môn 下hạ 平bình 章chương 事sự 清thanh 河hà 房phòng 融dung 筆bút 受thọ

明minh 。 檇# 李# 沙Sa 門Môn 。 真chân 界giới 。 纂toản 註chú 。

復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 六lục 入nhập 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

此thử 六lục 入nhập 之chi 文văn 。 乃nãi 各các 指chỉ 一nhất 易dị 解giải 妄vọng 事sự 。 以dĩ 明minh 三tam 相tương/tướng 虗hư 妄vọng 。 色sắc 等đẳng 六lục 塵trần 。 同đồng 境cảnh 界giới 相tương/tướng 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 入nhập 。 同đồng 能năng 見kiến 相tương/tướng 。 六lục 入nhập 之chi 勞lao 。 同đồng 喻dụ 業nghiệp 相tương/tướng 。 然nhiên 雖tuy 三tam 相tương/tướng 皆giai 妄vọng 。 而nhi 正chánh 意ý 在tại 破phá 六lục 入nhập 也dã 。

阿A 難Nan 即tức 彼bỉ 目mục 睛tình 。 瞪trừng 發phát 勞lao 者giả 。 至chí 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。

此thử 指chỉ 前tiền 瞪trừng 目mục 視thị 空không 。 眼nhãn 根căn 勞lao 故cố 。 於ư 空không 見kiến 華hoa 。 前tiền 喻dụ 色sắc 境cảnh 。 此thử 通thông 喻dụ 三tam 相tương/tướng 。 故cố 云vân 兼kiêm 目mục 與dữ 勞lao 。 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。 蓋cái 業nghiệp 轉chuyển 現hiện 相tướng 。 同đồng 迷mê 性tánh 起khởi 。 如như 瞪trừng 目mục 勞lao 。 故cố 發phát 空không 華hoa 相tương/tướng 也dã 。

因nhân 於ư 明minh 暗ám 。 二nhị 種chủng 妄vọng 塵trần 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

因nhân 塵trần 發phát 見kiến 。 由do 根căn 吸hấp 塵trần 。 故cố 名danh 眼nhãn 入nhập 。 然nhiên 離ly 塵trần 無vô 體thể 。 足túc 知tri 虗hư 妄vọng 。 乃nãi 至chí 云vân 非phi 明minh 暗ám 來lai 。 非phi 根căn 出xuất 等đẳng 。 既ký 無vô 所sở 從tùng 。 則tắc 非phi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 矣hĩ 。 據cứ 上thượng 經kinh 文văn 應ưng 分phần/phân 三tam 節tiết 。 即tức 彼bỉ 目mục 睛tình 下hạ 。 依y 真chân 起khởi 妄vọng 。 因nhân 於ư 明minh 暗ám 下hạ 。 辯biện 妄vọng 無vô 實thật 。 是thị 故cố 當đương 知tri 下hạ 。 了liễu 妄vọng 即tức 真chân 。 蓋cái 謂vị 妄vọng 無vô 自tự 性tánh 。 全toàn 體thể 即tức 真chân 也dã 。 餘dư 五ngũ 例lệ 此thử 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 兩lưỡng 手thủ 指chỉ 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

此thử 六lục 入nhập 之chi 文văn 。 皆giai 云vân 瞪trừng 發phát 勞lao 者giả 。 以dĩ 空không 華hoa 之chi 喻dụ 。 非phi 惟duy 單đơn 喻dụ 眼nhãn 入nhập 。 亦diệc 乃nãi 通thông 喻dụ 六lục 根căn 。 故cố 例lệ 稱xưng 瞪trừng 發phát 也dã 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 急cấp 畜súc 其kỳ 鼻tị 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

畜súc 。 縮súc 氣khí 也dã 。 機cơ 者giả 。 弩nỗ 牙nha 也dã 。 根căn 有hữu 發phát 聞văn 之chi 義nghĩa 。 故cố 取thủ 喻dụ 之chi 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 舌thiệt 舐thỉ 吻vẫn 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

以dĩ 舌thiệt 取thủ 物vật 曰viết 舐thỉ 。 吻vẫn 。 口khẩu 角giác 也dã 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 一nhất 冷lãnh 手thủ 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

手thủ 不bất 自tự 觸xúc 。 因nhân 合hợp 覺giác 觸xúc 。 故cố 曰viết 合hợp 覺giác 之chi 觸xúc 。 合hợp 不bất 自tự 合hợp 。 因nhân 離ly 知tri 合hợp 。 故cố 曰viết 顯hiển 於ư 離ly 知tri 。 涉thiệp 勢thế 若nhược 成thành 等đẳng 者giả 。 謂vị 冷lãnh 熱nhiệt 相tương 涉thiệp 。 使sử 二nhị 相tương/tướng 相tương/tướng 成thành 。 因nhân 觸xúc 久cửu 成thành 勞lao 。 妄vọng 生sanh 斯tư 相tương/tướng 。 故cố 云vân 因nhân 於ư 勞lao 觸xúc 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 勞lao 倦quyện 則tắc 眠miên 。 至chí 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。

意ý 不bất 緣duyên 時thời 。 本bổn 無vô 寤ngụ 寐mị 。 緣duyên 慮lự 時thời 久cửu 。 意ý 勞lao 形hình 倦quyện 。 始thỉ 有hữu 眠miên 寐mị 。 睡thụy 久cửu 勞lao 解giải 。 即tức 便tiện 醒tỉnh 寤ngụ 。 故cố 云vân 。 勞lao 倦quyện 則tắc 眠miên 。 睡thụy 熟thục 便tiện 寤ngụ 。 覽lãm 塵trần 斯tư 憶ức 。 謂vị 醒tỉnh 寤ngụ 時thời 。 緣duyên 塵trần 思tư 慮lự 。 覧# 憶ức 即tức 生sanh 。 失thất 憶ức 為vi 忘vong 。 謂vị 昏hôn 寐mị 時thời 。 無vô 所sở 緣duyên 慮lự 。 失thất 忘vong 即tức 滅diệt 。 而nhi 住trụ 異dị 處xứ 中trung 。 迷mê 妄vọng 而nhi 有hữu 。 故cố 云vân 顛điên 倒đảo 。 吸hấp 。 取thủ 也dã 。 習tập 。 緣duyên 慮lự 也dã 。 中trung 歸quy 。 法pháp 塵trần 也dã 。 不bất 相tương 踰du 越việt 。 即tức 四tứ 相tương/tướng 也dã 。 此thử 即tức 吸hấp 取thủ 所sở 緣duyên 法pháp 塵trần 四tứ 相tương/tướng 。 稱xưng 意ý 知tri 根căn 。 同đồng 下hạ 吸hấp 撮toát 內nội 塵trần 生sanh 滅diệt 。 名danh 覺Giác 知Tri 性Tánh 也dã 。 妄vọng 不bất 離ly 真chân 。 故cố 寤ngụ 寐mị 意ý 勞lao 。 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。

因nhân 於ư 生sanh 滅diệt 。 二nhị 種chủng 妄vọng 塵trần 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

前tiền 舉cử 四tứ 相tương/tướng 。 此thử 惟duy 二nhị 者giả 。 以dĩ 生sanh 攝nhiếp 住trụ 。 以dĩ 滅diệt 收thu 異dị 。 而nhi 意ý 知tri 居cư 中trung 。 即tức 吸hấp 撮toát 此thử 法pháp 塵trần 生sanh 滅diệt 。 名danh 覺Giác 知Tri 性Tánh 。 內nội 塵trần 。 法pháp 塵trần 也dã 。 見kiến 聞văn 逆nghịch 流lưu 者giả 。 宗tông 鏡kính 云vân 。 眼nhãn 等đẳng 取thủ 外ngoại 塵trần 境cảnh 。 剎sát 那na 流lưu 入nhập 意ý 地địa 。 從tùng 外ngoại 入nhập 內nội 。 名danh 為vi 逆nghịch 流lưu 。 斯tư 則tắc 意ý 有hữu 所sở 緣duyên 。 即tức 是thị 寤ngụ 則tắc 覧# 塵trần 斯tư 憶ức 為vi 生sanh 也dã 。 流lưu 不bất 及cập 地địa 者giả 。 謂vị 昏hôn 寐mị 時thời 。 根căn 不bất 緣duyên 塵trần 。 則tắc 無vô 外ngoại 塵trần 流lưu 及cập 意ý 地địa 。 而nhi 意ý 亦diệc 無vô 所sở 緣duyên 。 即tức 是thị 寐mị 則tắc 失thất 憶ức 而nhi 忘vong 為vi 滅diệt 也dã 。 覺giác 知tri 覧# 此thử 寤ngụ 寐mị 生sanh 滅diệt 二nhị 塵trần 為vi 體thể 。 故cố 離ly 彼bỉ 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 寤ngụ 寐mị 二nhị 相tướng 。 隨tùy 身thân 開khai 合hợp 者giả 。 列liệt 子tử 云vân 。 其kỳ 寤ngụ 也dã 形hình 開khai 。 其kỳ 寐mị 也dã 形hình 交giao 。 交giao 即tức 合hợp 也dã 。 蓋cái 言ngôn 開khai 則tắc 覧# 塵trần 斯tư 憶ức 為vi 生sanh 。 合hợp 則tắc 不bất 緣duyên 法pháp 塵trần 名danh 滅diệt 。 汝nhữ 覺giác 知tri 性tánh 。 離ly 此thử 寤ngụ 寐mị 生sanh 滅diệt 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 故cố 同đồng 空không 華hoa 也dã 。

復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 十thập 二nhị 處xứ 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

前tiền 六lục 入nhập 破phá 六lục 根căn 。 雖tuy 以dĩ 塵trần 對đối 辨biện 。 而nhi 正chánh 意ý 在tại 根căn 。 今kim 十thập 二nhị 處xứ 。 雖tuy 根căn 塵trần 互hỗ 破phá 。 正chánh 破phá 在tại 塵trần 。 後hậu 十thập 八bát 界giới 。 雖tuy 根căn 境cảnh 識thức 三tam 相tương 對đối 推thôi 破phá 。 而nhi 正chánh 意ý 惟duy 在tại 六lục 識thức 也dã 。

阿A 難Nan 汝nhữ 且thả 觀quán 此thử 。 祇Kỳ 陀Đà 樹Thụ 林Lâm 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

眼nhãn 能năng 生sanh 色sắc 。 則tắc 眼nhãn 為vi 色sắc 性tánh 。 然nhiên 見kiến 空không 之chi 時thời 。 即tức 非phi 色sắc 相tướng 。 則tắc 色sắc 性tánh 應ưng 銷tiêu 。 能năng 生sanh 之chi 色sắc 性tánh 既ký 銷tiêu 。 銷tiêu 則tắc 從tùng 根căn 顯hiển 發phát 之chi 一nhất 切thiết 色sắc 相tướng 都đô 無vô 矣hĩ 。 且thả 色sắc 空không 二nhị 法pháp 對đối 待đãi 而nhi 顯hiển 。 色sắc 相tướng 既ký 無vô 。 何hà 以dĩ 顯hiển 空không 。 故cố 曰viết 誰thùy 明minh 空không 質chất 。 然nhiên 則tắc 計kế 眼nhãn 生sanh 色sắc 處xứ 者giả 妄vọng 也dã 。 空không 亦diệc 如như 是thị 者giả 。 因nhân 色sắc 例lệ 空không 亦diệc 無vô 定định 處xứ 也dã 。 若nhược 復phục 色sắc 塵trần 下hạ 。 謂vị 色sắc 能năng 生sanh 見kiến 。 則tắc 觀quán 空không 之chi 時thời 見kiến 無vô 所sở 生sanh 。 故cố 曰viết 銷tiêu 亡vong 。 亡vong 則tắc 色sắc 塵trần 與dữ 見kiến 都đô 無vô 。 誰thùy 明minh 空không 色sắc 。 然nhiên 則tắc 計kế 色sắc 生sanh 眼nhãn 處xứ 者giả 妄vọng 也dã 。 是thị 故cố 下hạ 。 結kết 明minh 虗hư 妄vọng 。 會hội 歸quy 藏tạng 性tánh 。

阿A 難Nan 汝nhữ 更cánh 聽thính 此thử 。 祇Kỳ 陀Đà 園Viên 中trung 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

如như 我ngã 入nhập 城thành 祇kỳ 林lâm 無vô 我ngã 。 喻dụ 聲thanh 來lai 耳nhĩ 邊biên 。 則tắc 餘dư 處xứ 無vô 聲thanh 。 然nhiên 千thiên 眾chúng 皆giai 聞văn 。 則tắc 聲thanh 處xứ 無vô 實thật 矣hĩ 。 若nhược 復phục 汝nhữ 耳nhĩ 下hạ 。 謂vị 如như 我ngã 歸quy 林lâm 城thành 中trung 無vô 我ngã 。 喻dụ 耳nhĩ 往vãng 聲thanh 處xứ 。 則tắc 餘dư 處xứ 無vô 耳nhĩ 。 然nhiên 異dị 音âm 皆giai 聞văn 。 則tắc 耳nhĩ 處xứ 無vô 實thật 矣hĩ 。 若nhược 無vô 來lai 往vãng 下hạ 。 謂vị 聲thanh 不bất 來lai 耳nhĩ 。 耳nhĩ 不bất 往vãng 聲thanh 。 聞văn 義nghĩa 不bất 立lập 。

阿A 難Nan 汝nhữ 又hựu 齅khứu 此thử 。 罏# 中trung 旃chiên 檀đàn (# 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

鼻tị 非phi 旃chiên 檀đàn 。 非phi 鼻tị 生sanh 也dã 。 藉tạ 熱nhiệt 而nhi 有hữu 。 非phi 空không 生sanh 也dã 。 若nhược 生sanh 於ư 木mộc 下hạ 。 破phá 木mộc 生sanh 也dã 。 此thử 約ước 煙yên 相tương/tướng 麤thô 顯hiển 而nhi 破phá 。 不bất 論luận 其kỳ 氣khí 。 若nhược 以dĩ 煙yên 表biểu 。 實thật 謂vị 未vị 通thông 。 故cố 云vân 其kỳ 煙yên 騰đằng 空không 。 未vị 及cập 遙diêu 遠viễn 也dã 。 且thả 煙yên 猶do 在tại 近cận 。 聞văn 已dĩ 遠viễn 通thông 。 故cố 知tri 其kỳ 香hương 不bất 從tùng 木mộc 發phát 。 既ký 非phi 鼻tị 非phi 空không 非phi 木mộc 。 則tắc 香hương 處xứ 無vô 實thật 矣hĩ 。

阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 二nhị 時thời 。 眾chúng 中trung 持trì 鉢bát (# 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

味vị 生sanh 於ư 舌thiệt 下hạ 。 破phá 根căn 生sanh 也dã 。 謂vị 味vị 因nhân 舌thiệt 生sanh 。 舌thiệt 本bổn 一nhất 體thể 。 應ưng 不bất 別biệt 多đa 味vị 。 若nhược 不bất 別biệt 多đa 味vị 。 又hựu 不bất 名danh 知tri 味vị 。 若nhược 別biệt 多đa 味vị 。 則tắc 味vị 不bất 生sanh 於ư 舌thiệt 矣hĩ 。 石thạch 蜜mật 。 沙sa 糖đường 也dã 。 堅kiên 如như 沙sa 石thạch 。 故cố 云vân 石thạch 蜜mật 。 若nhược 生sanh 於ư 食thực 下hạ 。 謂vị 食thực 不bất 自tự 知tri 。 因nhân 舌thiệt 知tri 味vị 。 縱túng/tung 食thực 能năng 知tri 。 則tắc 知tri 不bất 在tại 汝nhữ 。 便tiện 同đồng 他tha 食thực 。 汝nhữ 無vô 所sở 預dự 。 味vị 非phi 汝nhữ 知tri 。 理lý 既ký 不bất 然nhiên 。 則tắc 味vị 不bất 生sanh 於ư 食thực 矣hĩ 。 若nhược 生sanh 於ư 空không 下hạ 。 謂vị 虗hư 空không 無vô 味vị 。 則tắc 味vị 不bất 生sanh 於ư 空không 矣hĩ 。

阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 晨thần 朝triêu 。 以dĩ 手thủ 摩ma 頭đầu 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

觸xúc 因nhân 能năng 所sở 相tương/tướng 感cảm 。 故cố 在tại 手thủ 在tại 頭đầu 。 皆giai 不bất 成thành 觸xúc 。 若nhược 各các 各các 有hữu 。 則tắc 應ưng 有hữu 二nhị 身thân 。 若nhược 一nhất 觸xúc 所sở 生sanh 。 當đương 為vi 一nhất 體thể 。 觸xúc 則tắc 無vô 成thành 者giả 。 謂vị 觸xúc 須tu 二nhị 物vật 。 一nhất 則tắc 不bất 成thành 。 非phi 所sở 非phi 能năng 等đẳng 。 謂vị 在tại 一nhất 處xứ 不bất 能năng 成thành 觸xúc 。 故cố 云vân 不bất 應ưng 虗hư 空không 。 與dữ 汝nhữ 成thành 觸xúc 。

阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 意ý 中trung 。 所sở 緣duyên 善thiện 惡ác 。 至chí 非phi 心tâm 所sở 緣duyên 。 云vân 何hà 成thành 處xứ 。

生sanh 成thành 法pháp 則tắc 。 即tức 法pháp 塵trần 也dã 。 蓋cái 謂vị 意ý 緣duyên 不bất 出xuất 善thiện 惡ác 無vô 記ký 所sở 生sanh 法pháp 塵trần 。 此thử 法Pháp 下hạ 。 雙song 徵trưng 。 阿A 難Nan 下hạ 。 先tiên 釋thích 即tức 心tâm 無vô 法pháp 塵trần 也dã 。 謂vị 法pháp 若nhược 即tức 心tâm 。 則tắc 不bất 屬thuộc 塵trần 。 既ký 非phi 所sở 緣duyên 。 何hà 成thành 法pháp 處xứ 。

若nhược 離ly 於ư 心tâm 。 別biệt 有hữu 方phương 所sở 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

此thử 明minh 離ly 心tâm 無vô 法pháp 塵trần 也dã 。 謂vị 法pháp 塵trần 既ký 離ly 心tâm 別biệt 有hữu 。 則tắc 法pháp 塵trần 自tự 性tánh 。 為vi 知tri 耶da 。 為vi 非phi 知tri 耶da 。 知tri 則tắc 屬thuộc 心tâm 。 然nhiên 體thể 異dị 於ư 汝nhữ 。 又hựu 且thả 非phi 塵trần 。 故cố 同đồng 他tha 心tâm 量lượng 。 即tức 汝nhữ 即tức 心tâm 者giả 。 防phòng 轉chuyển 計kế 也dã 。 云vân 何hà 下hạ 難nạn/nan 破phá 。 汝nhữ 心tâm 惟duy 一nhất 。 云vân 何hà 有hữu 二nhị 。 根căn 塵trần 俱câu 知tri 。 是thị 二nhị 心tâm 矣hĩ 。 設thiết 若nhược 非phi 知tri 。 然nhiên 此thử 法pháp 塵trần 既ký 非phi 色sắc 等đẳng 。 處xử 當đương 何hà 在tại 。 而nhi 色sắc 空không 之chi 內nội 無vô 所sở 表biểu 顯hiển 。 不bất 應ưng 存tồn 於ư 色sắc 空không 之chi 外ngoại 。 況huống 空không 又hựu 非phi 有hữu 外ngoại 也dã 。 法pháp 塵trần 既ký 無vô 。 則tắc 心tâm 無vô 所sở 緣duyên 。 處xử 從tùng 誰thùy 立lập 。 然nhiên 則tắc 心tâm 緣duyên 意ý 處xứ 終chung 無vô 實thật 矣hĩ 。

復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 十thập 八bát 界giới 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

根căn 塵trần 識thức 三tam 各các 六lục 。 分phần/phân 內nội 外ngoại 中trung 為vi 界giới 。 又hựu 界giới 者giả 因nhân 也dã 。 種chủng 族tộc 也dã 。 以dĩ 根căn 塵trần 識thức 三tam 。 互hỗ 為vi 因nhân 故cố 。 類loại 各các 別biệt 故cố 。

阿A 難Nan 如như 汝nhữ 所sở 明minh 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 至chí 因nhân 色sắc 所sở 生sanh 。 以dĩ 色sắc 為vi 界giới 。

如như 汝nhữ 所sở 明minh 者giả 。 即tức 指chỉ 初sơ 卷quyển 所sở 明minh 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 所sở 解giải 。 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 皆giai 是thị 實thật 有hữu 。 不bất 了liễu 即tức 空không 。 今kim 據cứ 彼bỉ 詰cật 之chi 。 用dụng 破phá 其kỳ 執chấp 也dã 。 他tha 皆giai 倣# 此thử 。

阿A 難Nan 若nhược 因nhân 眼nhãn 生sanh 。 既ký 無vô 色sắc 空không 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

若nhược 獨độc 因nhân 眼nhãn 不bất 有hữu 色sắc 空không 。 則tắc 識thức 無vô 所sở 緣duyên 。 見kiến 無vô 所sở 表biểu 。 界giới 無vô 所sở 立lập 。 非phi 因nhân 眼nhãn 矣hĩ 。 若nhược 因nhân 色sắc 生sanh 。 當đương 隨tùy 色sắc 滅diệt 。 色sắc 滅diệt 空không 現hiện 。 當đương 不bất 知tri 空không 。 既ký 識thức 知tri 空không 。 則tắc 不bất 隨tùy 色sắc 滅diệt 。 顯hiển 非phi 色sắc 生sanh 矣hĩ 。 若nhược 色sắc 變biến 時thời 。 汝nhữ 亦diệc 識thức 其kỳ 。 色sắc 相tướng 遷thiên 變biến 。 汝nhữ 識thức 不bất 遷thiên 。 色sắc 既ký 變biến 矣hĩ 。 則tắc 此thử 不bất 遷thiên 之chi 識thức 從tùng 何hà 所sở 立lập 者giả 。 若nhược 從tùng 色sắc 變biến 。 識thức 則tắc 變biến 矣hĩ 。 故cố 界giới 相tướng 自tự 無vô 。 不bất 變biến 則tắc 恆hằng 。 既ký 從tùng 色sắc 生sanh 。 空không 現hiện 色sắc 亡vong 。 識thức 應ưng 隨tùy 滅diệt 。 應ưng 不bất 識thức 空không 。 理lý 又hựu 不bất 然nhiên 。 非phi 從tùng 色sắc 生sanh 矣hĩ 。 若nhược 眼nhãn 色sắc 兼kiêm 合hợp 共cộng 生sanh 識thức 界giới 。 當đương 半bán 有hữu 知tri 半bán 無vô 知tri 。 故cố 曰viết 中trung 離ly 。 若nhược 中trung 離ly 者giả 。 半bán 合hợp 根căn 半bán 合hợp 境cảnh 。 故cố 曰viết 兩lưỡng 合hợp 。 兩lưỡng 合hợp 若nhược 成thành 。 有hữu 雜tạp 亂loạn 過quá 。 故cố 不bất 成thành 識thức 界giới 也dã 。

阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 耳nhĩ 聲thanh 為vi 緣duyên 。 至chí 則tắc 耳nhĩ 識thức 界giới 。 復phục 從tùng 誰thùy 立lập 。

若nhược 因nhân 耳nhĩ 生sanh 下hạ 。 此thử 就tựu 勝thắng 義nghĩa 根căn 破phá 。 謂vị 根căn 無vô 前tiền 境cảnh 。 根căn 自tự 無vô 知tri 。 若nhược 實thật 無vô 知tri 。 根căn 尚thượng 不bất 成thành 。 更cánh 何hà 有hữu 識thức 。 若nhược 取thủ 耳nhĩ 聞văn 下hạ 。 此thử 就tựu 浮phù 塵trần 根căn 破phá 。 設thiết 取thủ 浮phù 塵trần 之chi 耳nhĩ 容dung 有hữu 聞văn 者giả 。 若nhược 無vô 動động 靜tĩnh 亦diệc 不bất 成thành 聞văn 。 云vân 何hà 下hạ 。 明minh 無vô 知tri 之chi 根căn 。 不bất 能năng 生sanh 有hữu 知tri 之chi 識thức 界giới 。 則tắc 耳nhĩ 下hạ 。 謂vị 識thức 既ký 不bất 從tùng 根căn 生sanh 。 復phục 從tùng 誰thùy 立lập 耶da 。

若nhược 生sanh 於ư 聲thanh 。 識thức 因nhân 聲thanh 有hữu 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

聲thanh 能năng 生sanh 識thức 。 何hà 假giả 於ư 聞văn 。 若nhược 無vô 於ư 聞văn 。 聲thanh 亦diệc 不bất 有hữu 。 縱túng/tung 謂vị 識thức 從tùng 聲thanh 生sanh 。 又hựu 許hứa 因nhân 根căn 有hữu 相tướng 。 則tắc 聞văn 聲thanh 時thời 。 即tức 是thị 聞văn 識thức 。 若nhược 不bất 聞văn 識thức 。 則tắc 無vô 識thức 界giới 。 若nhược 聞văn 於ư 識thức 。 識thức 則tắc 同đồng 聲thanh 。 既ký 能năng 了liễu 之chi 識thức 。 作tác 所sở 聞văn 之chi 境cảnh 。 誰thùy 為vi 能năng 知tri 。 知tri 此thử 聞văn 識thức 。 若nhược 無vô 能năng 知tri 知tri 聞văn 識thức 者giả 。 終chung 如như 草thảo 木mộc 矣hĩ 。 亦diệc 無vô 有hữu 識thức 也dã 。 不bất 應ưng 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 謂vị 依y 根căn 依y 境cảnh 單đơn 論luận 既ký 非phi 。 不bất 應ưng 二nhị 者giả 合hợp 成thành 識thức 界giới 而nhi 為vi 中trung 位vị 。 中trung 位vị 既ký 無vô 。 邊biên 界giới 何hà 立lập 。

阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 鼻tị 香hương 為vi 緣duyên 。 至chí 鼻tị 尚thượng 無vô 名danh 。 云vân 何hà 立lập 界giới 。

若nhược 取thủ 肉nhục 形hình 下hạ 。 破phá 浮phù 塵trần 根căn 也dã 。 名danh 身thân 則tắc 非phi 鼻tị 。 名danh 觸xúc 則tắc 屬thuộc 身thân 根căn 所sở 對đối 之chi 塵trần 。 故cố 曰viết 鼻tị 尚thượng 無vô 名danh 也dã 。

若nhược 取thủ 齅khứu 知tri 。 又hựu 汝nhữ 心tâm 中trung 。 至chí 二nhị 性tánh 不bất 有hữu 。 界giới 從tùng 誰thùy 立lập 。

此thử 破phá 勝thắng 義nghĩa 根căn 也dã 。 以dĩ 肉nhục 形hình 雙song 爪trảo 為vi 知tri 屬thuộc 身thân 。 故cố 曰viết 元nguyên 觸xúc 非phi 鼻tị 。 以dĩ 空không 為vi 知tri 屬thuộc 空không 。 故cố 曰viết 肉nhục 應ưng 非phi 覺giác 。 以dĩ 香hương 為vi 知tri 屬thuộc 香hương 。 何hà 干can 汝nhữ 鼻tị 。 故cố 曰viết 何hà 預dự 於ư 汝nhữ 。 若nhược 香hương 下hạ 。 牒điệp 計kế 以dĩ 破phá 。 正chánh 破phá 香hương 臭xú 不bất 從tùng 根căn 生sanh 。 從tùng 二nhị 物vật 不bất 來lai 下hạ 。 以dĩ 根căn 從tùng 境cảnh 破phá 。 則tắc 墮đọa 兩lưỡng 鼻tị 之chi 失thất 。 以dĩ 境cảnh 從tùng 根căn 破phá 。 則tắc 無vô 境cảnh 可khả 得đắc 。 何hà 者giả 。 以dĩ 二nhị 性tánh 既ký 其kỳ 不bất 有hữu 。 則tắc 香hương 臭xú 之chi 性tánh 不bất 可khả 得đắc 矣hĩ 。 識thức 界giới 從tùng 何hà 所sở 立lập 哉tai 。 斯tư 則tắc 言ngôn 雖tuy 破phá 其kỳ 香hương 臭xú 不bất 從tùng 根căn 生sanh 。 意ý 顯hiển 香hương 臭xú 互hỗ 奪đoạt 雙song 亡vong 不bất 能năng 生sanh 識thức 。 故cố 知tri 無vô 香hương 臭xú 。 則tắc 識thức 不bất 能năng 生sanh 也dã 。

若nhược 因nhân 香hương 生sanh 。 識thức 因nhân 香hương 有hữu 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

見kiến 性tánh 因nhân 眼nhãn 而nhi 有hữu 。 不bất 能năng 見kiến 眼nhãn 。 鼻tị 識thức 因nhân 香hương 而nhi 有hữu 。 應ưng 不bất 知tri 香hương 。 若nhược 曰viết 能năng 知tri 。 即tức 非phi 香hương 生sanh 。 若nhược 曰viết 不bất 知tri 。 則tắc 不bất 名danh 識thức 。 皆giai 不bất 可khả 也dã 。 又hựu 香hương 不bất 因nhân 知tri 。 則tắc 不bất 成thành 香hương 界giới 。 識thức 不bất 知tri 香hương 。 則tắc 識thức 界giới 不bất 從tùng 香hương 立lập 矣hĩ 。 此thử 計kế 識thức 因nhân 香hương 生sanh 者giả 妄vọng 也dã 。

阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 舌thiệt 味vị 為vi 緣duyên 。 至chí 味vị 自tự 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 立lập 界giới 。

甘cam 蔗giá 等đẳng 。 舉cử 五ngũ 味vị 也dã 。 若nhược 識thức 因nhân 舌thiệt 生sanh 。 世thế 間gian 諸chư 物vật 都đô 無vô 味vị 時thời 。 則tắc 應ưng 嘗thường 舌thiệt 矣hĩ 。 何hà 者giả 。 謂vị 識thức 因nhân 了liễu 別biệt 方phương 顯hiển 。 今kim 世thế 味vị 既ký 無vô 。 必tất 須tu 嘗thường 舌thiệt 。 故cố 教giáo 汝nhữ 自tự 嘗thường 舌thiệt 為vi 甜điềm 為vi 苦khổ 也dã 。 若nhược 舌thiệt 本bổn 苦khổ 。 則tắc 無vô 能năng 嘗thường 者giả 。 且thả 舌thiệt 不bất 自tự 嘗thường 。 孰thục 為vi 能năng 知tri 覺giác 此thử 苦khổ 舌thiệt 。 若nhược 舌thiệt 本bổn 淡đạm 。 則tắc 味vị 無vô 所sở 生sanh 。 無vô 味vị 與dữ 對đối 。 從tùng 何hà 立lập 界giới 。 此thử 計kế 識thức 因nhân 舌thiệt 生sanh 者giả 妄vọng 也dã 。

若nhược 因nhân 味vị 生sanh 。 識thức 自tự 為vi 味vị 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

識thức 自tự 為vi 味vị 。 謂vị 識thức 即tức 味vị 也dã 。 同đồng 於ư 舌thiệt 根căn 。 謂vị 味vị 不bất 自tự 嘗thường 味vị 也dã 。 既ký 不bất 自tự 嘗thường 。 云vân 何hà 知tri 味vị 。 若nhược 不bất 知tri 味vị 。 則tắc 無vô 識thức 矣hĩ 。 又hựu 識thức 因nhân 味vị 生sanh 。 味vị 多đa 識thức 亦diệc 應ưng 多đa 。 識thức 一nhất 味vị 亦diệc 應ưng 一nhất 。 體thể 必tất 味vị 生sanh 者giả 。 牒điệp 定định 識thức 因nhân 味vị 生sanh 也dã 。 鹹hàm 淡đạm 甘cam 辛tân 。 同đồng 為vi 一nhất 味vị 者giả 。 結kết 成thành 識thức 一nhất 味vị 亦diệc 應ưng 一nhất 也dã 。 異dị 味vị 既ký 同đồng 。 則tắc 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 別biệt 則tắc 非phi 識thức 。 非phi 識thức 則tắc 無vô 界giới 。 此thử 計kế 識thức 因nhân 味vị 生sanh 者giả 妄vọng 也dã 。 不bất 應ưng 下hạ 。 明minh 非phi 生sanh 於ư 空không 也dã 。 舌thiệt 味vị 和hòa 合hợp 下hạ 。 謂vị 識thức 若nhược 因nhân 根căn 境cảnh 。 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 。 則tắc 元nguyên 無vô 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 識thức 生sanh 。 鹹hàm 淡đạm 甘cam 辛tân 。 略lược 舉cử 四tứ 味vị 。 詳tường 則tắc 有hữu 六lục 。 更cánh 加gia 苦khổ 酢tạc 。 言ngôn 和hòa 合hợp 者giả 。 眾chúng 味vị 共cộng 成thành 也dã 。 俱câu 生sanh 。 本bổn 性tánh 不bất 易dị 也dã 。 變biến 異dị 。 燒thiêu 煑chử 異dị 本bổn 也dã 。

阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 身thân 觸xúc 為vi 緣duyên 。 至chí 誰thùy 有hữu 非phi 身thân 。 知tri 合hợp 離ly 者giả 。

覺giác 觀quán 即tức 身thân 識thức 。 而nhi 以dĩ 合hợp 離ly 二nhị 境cảnh 為vi 緣duyên 。 若nhược 無vô 緣duyên 。 則tắc 無vô 識thức 。 計kế 根căn 生sanh 者giả 妄vọng 也dã 。 若nhược 因nhân 觸xúc 生sanh 。 觸xúc 若nhược 無vô 身thân 。 則tắc 不bất 知tri 合hợp 離ly 。 誰thùy 有hữu 無vô 身thân 。 知tri 合hợp 離ly 者giả 。 是thị 則tắc 無vô 身thân 。 則tắc 無vô 觸xúc 。 計kế 觸xúc 生sanh 者giả 亦diệc 妄vọng 也dã 。

阿A 難Nan 物vật 不bất 觸xúc 知tri 。 身thân 知tri 有hữu 觸xúc 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

物vật 不bất 觸xúc 知tri 。 身thân 知tri 有hữu 觸xúc 者giả 。 謂vị 物vật 不bất 自tự 知tri 其kỳ 觸xúc 。 因nhân 身thân 方phương 知tri 有hữu 觸xúc 。 知tri 身thân 即tức 觸xúc 。 知tri 觸xúc 即tức 身thân 者giả 。 謂vị 身thân 不bất 自tự 知tri 。 即tức 觸xúc 方phương 知tri 。 觸xúc 不bất 自tự 知tri 。 即tức 身thân 方phương 知tri 。 如như 是thị 則tắc 身thân 觸xúc 相tương/tướng 即tức 。 相tương/tướng 即tức 則tắc 互hỗ 奪đoạt 雙song 亡vong 。 故cố 無vô 處xứ 所sở 。 觸xúc 合hợp 身thân 即tức 為vi 。 身thân 自tự 體thể 性tánh 。 故cố 無vô 觸xúc 位vị 。 觸xúc 離ly 身thân 即tức 是thị 。 虗hư 空không 等đẳng 相tương/tướng 。 故cố 無vô 觸xúc 用dụng 。 斯tư 則tắc 內nội 外ngoại 不bất 成thành 。 中trung 云vân 何hà 立lập 。 此thử 計kế 身thân 觸xúc 合hợp 生sanh 識thức 界giới 者giả 妄vọng 也dã 。

阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 意ý 法pháp 為vi 緣duyên 。 至chí 離ly 緣duyên 無vô 形hình 。 識thức 將tương 何hà 用dụng 。

此thử 約ước 離ly 塵trần 無vô 體thể 破phá 也dã 。 蓋cái 意ý 根căn 發phát 於ư 所sở 思tư 。 生sanh 於ư 法pháp 塵trần 。 若nhược 離ly 法pháp 塵trần 。 則tắc 根căn 無vô 形hình 。 識thức 無vô 用dụng 。 計kế 根căn 生sanh 者giả 妄vọng 也dã 。

又hựu 汝nhữ 識thức 心tâm 。 與dữ 諸chư 思tư 量lượng 。 至chí 二nhị 性tánh 無vô 成thành 。 界giới 云vân 何hà 立lập 。

此thử 約ước 同đồng 異dị 無vô 生sanh 破phá 也dã 。 識thức 心tâm 。 即tức 意ý 識thức 。 思tư 量lượng 了liễu 別biệt 。 即tức 意ý 根căn 。 同đồng 則tắc 無vô 復phục 所sở 生sanh 。 異dị 則tắc 應ưng 無vô 所sở 識thức 。 苟cẩu 無vô 所sở 識thức 。 云vân 何hà 是thị 意ý 根căn 生sanh 。 苟cẩu 有hữu 所sở 識thức 。 云vân 何hà 識thức 與dữ 意ý 異dị 。 二nhị 既ký 無vô 異dị 。 亦diệc 無vô 識thức 矣hĩ 。 惟duy 同đồng 下hạ 。 雙song 結kết 不bất 成thành 識thức 界giới 也dã 。

若nhược 因nhân 法pháp 生sanh 。 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 至chí 相tướng 狀trạng 不bất 有hữu 。 界giới 云vân 何hà 生sanh 。

以dĩ 五ngũ 塵trần 之chi 法pháp 各các 配phối 五ngũ 根căn 。 皆giai 非phi 意ý 攝nhiếp 。 汝nhữ 識thức 下hạ 。 令linh 推thôi 法pháp 塵trần 之chi 相tướng 也dã 。 法pháp 法pháp 者giả 法pháp 塵trần 之chi 法pháp 也dã 。 色sắc 空không 動động 靜tĩnh 通thông 塞tắc 。 即tức 色sắc 聲thanh 香hương 三tam 塵trần 也dã 。 合hợp 離ly 即tức 味vị 觸xúc 兩lưỡng 塵trần 。 生sanh 滅diệt 即tức 法pháp 塵trần 。 然nhiên 生sanh 滅diệt 但đãn 是thị 五ngũ 塵trần 通thông 相tương/tướng 。 離ly 五ngũ 無vô 體thể 。 故cố 云vân 生sanh 則tắc 諸chư 法pháp 生sanh 。 滅diệt 則tắc 諸chư 法pháp 滅diệt 也dã 。 所sở 因nhân 者giả 法pháp 塵trần 也dã 。 所sở 因nhân 之chi 法pháp 自tự 無vô 實thật 狀trạng 。 則tắc 因nhân 之chi 生sanh 識thức 復phục 作tác 何hà 狀trạng 耶da 。 狀trạng 不bất 有hữu 。 則tắc 界giới 亦diệc 亡vong 矣hĩ 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 意ý 法pháp 為vi 緣duyên 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

既ký 非phi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 是thị 謂vị 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 也dã 。 前tiền 依y 陰ấm 入nhập 處xứ 界giới 四tứ 科khoa 。 以dĩ 明minh 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 而nhi 阿A 難Nan 未vị 悟ngộ 。 故cố 下hạ 復phục 以dĩ 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 因nhân 緣duyên 而nhi 問vấn 。 如Như 來Lai 復phục 就tựu 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 。 見kiến 識thức 七thất 大đại 。 以dĩ 明minh 本bổn 非phi 和hòa 合hợp 。 及cập 不bất 和hòa 合hợp 。 融dung 會hội 萬vạn 法pháp 歸quy 如Như 來Lai 藏tạng 。 使sử 有hữu 生sanh 之chi 見kiến 及cập 與dữ 法pháp 執chấp 當đương 下hạ 俱câu 消tiêu 。 無vô 生sanh 實thật 相tướng 全toàn 體thể 現hiện 前tiền 也dã 。 謂vị 之chi 大đại 者giả 。 以dĩ 性tánh 圓viên 周chu 徧biến 含hàm 裹khỏa 十thập 方phương 為vi 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 有hữu 七thất 者giả 。 萬vạn 法pháp 生sanh 成thành 不bất 離ly 四tứ 大đại 。 而nhi 依y 空không 建kiến 立lập 。 因nhân 見kiến 有hữu 覺giác 。 因nhân 識thức 有hữu 知tri 故cố 也dã 。 前tiền 五ngũ 無vô 情tình 所sở 具cụ 。 後hậu 二nhị 有hữu 情tình 兼kiêm 之chi 。 今kim 舉cử 其kỳ 七thất 。 則tắc 萬vạn 法pháp 該cai 矣hĩ 。 然nhiên 彼bỉ 大đại 性tánh 。 先tiên 非phi 水thủy 火hỏa 。 亦diệc 非phi 空không 識thức 。 全toàn 一nhất 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 而nhi 已dĩ 。 七thất 大đại 既ký 爾nhĩ 。 萬vạn 法pháp 皆giai 然nhiên 。 凡phàm 我ngã 依y 正chánh 。 先tiên 非phi 根căn 身thân 。 亦diệc 非phi 器khí 界giới 。 皆giai 即tức 循tuần 業nghiệp 之chi 相tướng 。 性tánh 真chân 圓viên 融dung 。 初sơ 無vô 生sanh 滅diệt 。 所sở 以dĩ 阿A 難Nan 蒙mông 佛Phật 開khai 示thị 。 身thân 心tâm 蕩đãng 然nhiên 。 得đắc 無vô 罣quái 礙ngại 。 了liễu 知tri 世thế 間gian 。 諸chư 所sở 有hữu 物vật 。 皆giai 即tức 妙diệu 心tâm 。 含hàm 裹khỏa 十thập 方phương 。 反phản 觀quán 幻huyễn 身thân 。 起khởi 滅diệt 無vô 從tùng 。 了liễu 然nhiên 自tự 知tri 。 獲hoạch 本bổn 妙diệu 心tâm 。 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 中Trung 道Đạo 了liễu 義nghĩa 。 無vô 戲hí 論luận 法pháp 。

此thử 舉cử 如Như 來Lai 常thường 說thuyết 。 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 對đối 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 二nhị 俱câu 排bài 擯bấn 。 請thỉnh 示thị 中Trung 道Đạo 了liễu 義nghĩa 者giả 。 意ý 謂vị 昔tích 說thuyết 因nhân 緣duyên 是thị 有hữu 。 今kim 之chi 排bài 擯bấn 是thị 空không 。 既ký 非phi 中trung 道đạo 。 皆giai 戲hí 論luận 法pháp 。 故cố 復phục 求cầu 開khai 示thị 無vô 戲hí 論luận 法pháp 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 阿A 難Nan 言ngôn 。 至chí 阿A 難Nan 默mặc 然nhiên 。 承thừa 佛Phật 聖Thánh 旨chỉ 。

因nhân 前tiền 啟khải 請thỉnh 。 中Trung 道Đạo 了liễu 義nghĩa 。 故cố 許hứa 開khai 示thị 。 令linh 通thông 達đạt 實thật 相tướng 也dã 。 汝nhữ 先tiên 厭yếm 離ly 下hạ 。 指chỉ 初sơ 卷quyển 恨hận 無vô 始thỉ 來lai 。 一nhất 向hướng 多đa 聞văn 等đẳng 文văn 。 故cố 我ngã 下hạ 。 謂vị 因nhân 求cầu 覺giác 道đạo 。 故cố 示thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 既ký 聞văn 此thử 法Pháp 。 名danh 真chân 藥dược 現hiện 前tiền 。 通thông 達đạt 實thật 相tướng 。 令linh 達đạt 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 也dã 。

阿A 難Nan 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 至chí 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 未vị 有hữu 休hưu 息tức 。

因nhân 疑nghi 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 此thử 先tiên 推thôi 大đại 性tánh 非phi 和hòa 不bất 和hòa 也dã 。 蓋cái 彼bỉ 大đại 性tánh 果quả 非phi 和hòa 合hợp 。 則tắc 如như 虗hư 空không 。 不bất 和hòa 諸chư 色sắc 。 殆đãi 不bất 然nhiên 也dã 。 若nhược 果quả 和hòa 合hợp 。 則tắc 同đồng 彼bỉ 萬vạn 變biến 。 相tương/tướng 成thành 相tương 續tục 。 展triển 轉chuyển 虗hư 妄vọng 。 又hựu 不bất 然nhiên 也dã 。 旋toàn 火hỏa 之chi 輪luân 。 無vô 有hữu 實thật 體thể 。 喻dụ 虗hư 妄vọng 相tương/tướng 成thành 相tương 續tục 之chi 相tướng 也dã 。

阿A 難Nan 如như 水thủy 成thành 冰băng 。 冰băng 還hoàn 成thành 水thủy 。

直trực 示thị 大đại 性tánh 非phi 和hòa 不bất 和hòa 之chi 理lý 。 而nhi 起khởi 後hậu 文văn 。 故cố 復phục 召triệu 告cáo 也dã 。 如như 水thủy 成thành 冰băng 。 非phi 非phi 和hòa 也dã 。 冰băng 還hoàn 成thành 水thủy 。 非phi 和hòa 合hợp 也dã 。

汝nhữ 觀quán 地địa 性tánh 。 麤thô 為vi 大đại 地địa (# 至chí 色sắc 猶do 可khả 析tích 。 空không 云vân 何hà 合hợp 。

令linh 觀quán 色sắc 可khả 析tích 。 而nhi 空không 非phi 可khả 合hợp 。 以dĩ 顯hiển 地địa 性tánh 非phi 和hòa 合hợp 也dã 。 塵trần 之chi 細tế 者giả 曰viết 微vi 。 細tế 之chi 又hựu 細tế 曰viết 極cực 微vi 。 微vi 之chi 又hựu 微vi 曰viết 鄰lân 虗hư 。 極cực 微vi 之chi 塵trần 猶do 有hữu 微vi 色sắc 。 故cố 名danh 色sắc 邊biên 際tế 相tướng 。 析tích 極cực 微vi 為vi 七thất 分phần 。 則tắc 微vi 色sắc 殆đãi 虗hư 。 故cố 名danh 鄰lân 虗hư 。 更cánh 析tích 鄰lân 虗hư 。 即tức 成thành 空không 性tánh 。 析tích 色sắc 既ký 能năng 成thành 空không 。 虗hư 空không 應ưng 生sanh 色sắc 相tướng 。 今kim 合hợp 色sắc 不bất 能năng 成thành 空không 。 合hợp 空không 又hựu 不bất 能năng 成thành 色sắc 。 色sắc 從tùng 何hà 生sanh 。 故cố 知tri 此thử 色sắc 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 非phi 和hòa 合hợp 矣hĩ 。

汝nhữ 元nguyên 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 萬vạn 法pháp 一Nhất 如Như 。 而nhi 循tuần 發phát 似tự 異dị 。 遂toại 有hữu 七thất 大đại 之chi 名danh 特đặc 性tánh 相tướng 異dị 稱xưng 耳nhĩ 。 以dĩ 相tương/tướng 即tức 無vô 相tướng 。 故cố 曰viết 性tánh 色sắc 真chân 空không 。 無vô 相tướng 即tức 相tương/tướng 。 故cố 曰viết 性tánh 空không 真chân 色sắc 。 無vô 相tướng 不bất 相tướng 曰viết 清thanh 淨tịnh 。 非phi 和hòa 不bất 和hòa 曰viết 本bổn 然nhiên 。 無vô 乎hồ 不bất 在tại 曰viết 周chu 徧biến 。 既ký 非phi 相tướng 與dữ 非phi 相tướng 。 合hợp 與dữ 非phi 合hợp 。 而nhi 能năng 成thành 七thất 大đại 萬vạn 法pháp 者giả 。 但đãn 隨tùy 心tâm 應ưng 量lượng 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 而nhi 已dĩ 。 後hậu 云vân 。 汝nhữ 以dĩ 空không 明minh 。 則tắc 有hữu 空không 現hiện 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 各các 各các 發phát 明minh 。 則tắc 各các 各các 現hiện 。 此thử 隨tùy 心tâm 應ưng 量lượng 之chi 事sự 也dã 。 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 。 故cố 發phát 塵trần 勞lao 。 滅diệt 塵trần 合hợp 覺giác 。 故cố 發phát 真Chân 如Như 。 此thử 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 之chi 事sự 也dã 。 至chí 於ư 十thập 界giới 依y 正chánh 之chi 相tướng 。 萬vạn 形hình 纖tiêm 悉tất 之chi 理lý 。 莫mạc 非phi 隨tùy 應ứng 循tuần 發phát 者giả 也dã 。 然nhiên 此thử 觀quán 相tướng 元nguyên 妄vọng 。 無vô 可khả 指chỉ 陳trần 。 觀quán 性tánh 元nguyên 真chân 。 惟duy 妙diệu 覺giác 明minh 。 理lý 絕tuyệt 情tình 謂vị 。 不bất 容dung 妄vọng 度độ 。 故cố 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 擬nghĩ 心tâm 即tức 差sai 。 動động 念niệm 即tức 乖quai 。 惟duy 居cư 一nhất 切thiết 時thời 。 不bất 起khởi 妄vọng 念niệm 。 不bất 用dụng 識thức 心tâm 。 分phân 別biệt 計kế 度độ 。 然nhiên 後hậu 相tương 應ứng 也dã 。 餘dư 亦diệc 同đồng 此thử 。

阿A 難Nan 火hỏa 性tánh 無vô 我ngã 。 寄ký 於ư 諸chư 緣duyên 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

火hỏa 無vô 自tự 體thể 。 寓# 物vật 成thành 形hình 。 故cố 曰viết 無vô 我ngã 。 眾chúng 名danh 和hòa 合hợp 。 詰cật 之chi 各các 有hữu 根căn 本bổn 。 真chân 和hòa 合hợp 也dã 。 火hỏa 名danh 和hòa 合hợp 。 詰cật 之chi 各các 無vô 根căn 本bổn 。 非phi 和hòa 合hợp 矣hĩ 。 優Ưu 樓Lâu 頻Tần 螺Loa 。 云vân 木mộc 瓜qua 林lâm 。 迦Ca 葉Diếp 波ba 。 云vân 龜quy 氏thị 。 瞿Cù 曇Đàm 。 星tinh 名danh 。 從tùng 星tinh 立lập 姓tánh 。 至chí 於ư 後hậu 代đại 。 改cải 姓tánh 釋Thích 迦Ca 。 陽dương 燧toại 者giả 。 崔thôi 豹báo 古cổ 今kim 註chú 云vân 。 以dĩ 銅đồng 為vi 之chi 。 如như 鏡kính 之chi 狀trạng 。 照chiếu 物vật 則tắc 影ảnh 倒đảo 。 向hướng 日nhật 則tắc 火hỏa 出xuất 。 紆hu 者giả 屈khuất 也dã 。

阿A 難Nan 水thủy 性tánh 不bất 定định 。 流lưu 息tức 無vô 恆hằng (# 至chí 空không 中trung 自tự 有hữu 。 為vi 從tùng 月nguyệt 來lai 。

求cầu 則tắc 流lưu 。 否phủ/bĩ 則tắc 息tức 。 所sở 謂vị 流lưu 息tức 無vô 恆hằng 也dã 。 迦ca 毗tỳ 羅la 等đẳng 。 四tứ 皆giai 外ngoại 道đạo 。 善thiện 幻huyễn 術thuật 。 太thái 陰ấm 精tinh 。 月nguyệt 中trung 之chi 水thủy 也dã 。 月nguyệt 望vọng 前tiền 曰viết 白bạch 。 亭đình 午ngọ 曰viết 晝trú 。 方phương 諸chư 。 取thủ 水thủy 之chi 珠châu 也dã 。

阿A 難Nan 若nhược 從tùng 月nguyệt 來lai 。 尚thượng 能năng 遠viễn 方phương 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

林lâm 木mộc 既ký 不bất 吐thổ 流lưu 。 明minh 知tri 此thử 水thủy 。 非phi 從tùng 月nguyệt 降giáng 。 水thủy 非phi 月nguyệt 來lai 。 又hựu 非phi 珠châu 出xuất 。 不bất 從tùng 空không 生sanh 。 則tắc 本bổn 然nhiên 周chu 徧biến 。 非phi 和hòa 合hợp 矣hĩ 。

阿A 難Nan 風phong 性tánh 無vô 體thể 。 動động 靜tĩnh 不bất 常thường 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

拂phất 衣y 則tắc 動động 。 垂thùy 衣y 則tắc 靜tĩnh 。 所sở 謂vị 動động 靜tĩnh 不bất 常thường 也dã 。 倒đảo 拂phất 者giả 。 己kỷ 面diện 生sanh 風phong 。 還hoàn 拂phất 自tự 面diện 。 是thị 為vi 倒đảo 拂phất 。 既ký 非phi 倒đảo 拂phất 。 則tắc 非phi 生sanh 於ư 面diện 矣hĩ 。 汝nhữ 審thẩm 下hạ 。 謂vị 三tam 性tánh 不bất 參tham 。 二nhị 性tánh 相tướng 隔cách 。 求cầu 風phong 所sở 從tùng 。 杳# 莫mạc 可khả 究cứu 。 既ký 非phi 衣y 出xuất 。 又hựu 非phi 空không 生sanh 。 非phi 生sanh 彼bỉ 面diện 。 了liễu 無vô 所sở 從tùng 。 非phi 和hòa 合hợp 矣hĩ 。 謂vị 本bổn 然nhiên 周chu 徧biến 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。 得đắc 不bất 信tín 哉tai 。

阿A 難Nan 空không 性tánh 無vô 形hình 。 因nhân 色sắc 顯hiển 發phát 。 至chí 因nhân 鑿tạc 所sở 有hữu 。 無vô 因nhân 自tự 生sanh 。

鑿tạc 土thổ 得đắc 空không 。 所sở 謂vị 因nhân 色sắc 顯hiển 發phát 也dã 。 西tây 天thiên 貴quý 賤tiện 。 族tộc 分phần/phân 四tứ 姓tánh 。 如như 此thử 方phương 四tứ 民dân 剎sát 帝đế 利lợi 。 王vương 族tộc 。 婆Bà 羅La 門Môn 。 淨tịnh 志chí 。 亦diệc 云vân 淨tịnh 行hạnh 。 以dĩ 守thủ 道đạo 居cư 正chánh 。 潔khiết 白bạch 其kỳ 操thao 也dã 。 毗tỳ 舍xá 。 商thương 賈cổ 也dã 。 首thủ 陀đà 農nông 夫phu 也dã 。 是thị 謂vị 四tứ 姓tánh 。 頗phả 羅la 墮đọa 。 此thử 翻phiên 捷tiệp 疾tật 。 亦diệc 利lợi 根căn 也dã 。 旃chiên 陀đà 羅la 。 魁khôi 膾khoái 。 此thử 云vân 嚴nghiêm 幟xí 。 惡ác 業nghiệp 自tự 嚴nghiêm 。 行hành 持trì 標tiêu 幟xí 。 謂vị 搖dao 鈴linh 持trì 竹trúc 。 此thử 又hựu 智trí 愚ngu 之chi 族tộc 也dã 。

阿A 難Nan 若nhược 復phục 此thử 空không 。 無vô 因nhân 自tự 生sanh 。 至chí )# 不bất 應ưng 虗hư 空không 。 無vô 從tùng 自tự 出xuất 。

若nhược 因nhân 土thổ 出xuất 下hạ 。 謂vị 虗hư 空không 若nhược 因nhân 土thổ 出xuất 。 則tắc 鑿tạc 土thổ 出xuất 井tỉnh 之chi 時thời 。 應ưng 見kiến 虗hư 空không 入nhập 井tỉnh 。 既ký 無vô 空không 入nhập 。 豈khởi 因nhân 土thổ 出xuất 。 若nhược 虗hư 空không 無vô 有hữu 出xuất 入nhập 。 而nhi 虗hư 空không 元nguyên 因nhân 土thổ 出xuất 。 則tắc 應ưng 空không 土thổ 。 元nguyên 無vô 異dị 因nhân 。 無vô 異dị 則tắc 同đồng 。 則tắc 土thổ 出xuất 井tỉnh 時thời 。 何hà 不bất 見kiến 空không 從tùng 井tỉnh 出xuất 耶da 。 若nhược 因nhân 鑿tạc 下hạ 。 明minh 即tức 因nhân 不bất 可khả 。 離ly 因nhân 不bất 可khả 。 汝nhữ 更cánh 下hạ 。 令linh 詳tường 察sát 其kỳ 非phi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 也dã 。 鑿tạc 空không 虗hư 實thật 。 謂vị 鑿tạc 實thật 空không 虗hư 也dã 。 上thượng 諸chư 巧xảo 辨biện 。 皆giai 遣khiển 識thức 心tâm 妄vọng 計kế 。 而nhi 顯hiển 圓viên 融dung 真chân 體thể 也dã 。

若nhược 此thử 虗hư 空không 性tánh 圓viên 周chu 徧biến (# 至chí 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。

會hội 上thượng 義nghĩa 而nhi 通thông 前tiền 文văn 也dã 。 由do 上thượng 所sở 明minh 非phi 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 則tắc 知tri 空không 性tánh 圓viên 徧biến 。 非phi 生sanh 滅diệt 法pháp 。 一nhất 大đại 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 大đại 皆giai 然nhiên 。 故cố 皆giai 無vô 生sanh 滅diệt 。 然nhiên 此thử 明minh 空không 大đại 。 而nhi 兼kiêm 會hội 前tiền 四tứ 者giả 。 令linh 知tri 色sắc 空không 雖tuy 異dị 。 其kỳ 性tánh 皆giai 同đồng 故cố 也dã 。

阿A 難Nan 汝nhữ 心tâm 昏hôn 迷mê 。 不bất 悟ngộ 四tứ 大đại 。 至chí 為vi 出xuất 為vi 入nhập 。 為vi 非phi 出xuất 入nhập 。

若nhược 悟ngộ 虗hư 空không 性tánh 圓viên 周chu 徧biến 。 本bổn 無vô 出xuất 入nhập 與dữ 非phi 出xuất 入nhập 。 即tức 悟ngộ 四tứ 大đại 。 性tánh 真chân 圓viên 融dung 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 。

汝nhữ 全toàn 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

此thử 會hội 空không 大đại 。 與dữ 前tiền 四tứ 大đại 異dị 。 前tiền 則tắc 先tiên 言ngôn 相tương/tướng 即tức 無vô 相tướng 。 此thử 則tắc 先tiên 言ngôn 無vô 相tướng 即tức 相tương/tướng 。 又hựu 譯dịch 人nhân 將tương 恐khủng 真chân 空không 濫lạm 於ư 頑ngoan 空không 。 故cố 易dị 真chân 空không 為vi 真chân 實thật 也dã 。

阿A 難Nan 見kiến 覺giác 無vô 知tri 。 因nhân 色sắc 空không 有hữu 。 至chí 或hoặc 同đồng 非phi 同đồng 。 或hoặc 異dị 非phi 異dị 。

此thử 問vấn 四tứ 句cú 。 一nhất 同đồng 。 二nhị 異dị 。 三tam 亦diệc 同đồng 亦diệc 異dị 。 四tứ 非phi 同đồng 非phi 異dị 。 但đãn 經kinh 文văn 分phần/phân 兩lưỡng 同đồng 兩lưỡng 異dị 。 各các 成thành 一nhất 句cú 。 故cố 云vân 或hoặc 同đồng 非phi 同đồng 。 或hoặc 異dị 非phi 異dị 。

阿A 難Nan 此thử 見kiến 若nhược 復phục 。 與dữ 明minh 與dữ 暗ám 。 至chí 不bất 應ưng 見kiến 精tinh 。 無vô 從tùng 自tự 出xuất 。

阿A 難Nan 下hạ 。 辨biện 非phi 一nhất 體thể 。 若nhược 此thử 見kiến 精tinh 下hạ 。 辨biện 非phi 異dị 體thể 。 明minh 暗ám 相tương 背bội 下hạ 。 辨biện 非phi 或hoặc 同đồng 非phi 同đồng 。 或hoặc 異dị 非phi 異dị 。 汝nhữ 更cánh 下hạ 。 令linh 詳tường 察sát 其kỳ 。 性tánh 真chân 圓viên 融dung 。 不bất 涉thiệp 諸chư 妄vọng 也dã 。

若nhược 見kiến 聞văn 知tri 。 性tánh 圓viên 周chu 徧biến (# 至chí 為vi 非phi 生sanh 滅diệt 。 為vi 非phi 同đồng 異dị 。

若nhược 見kiến 聞văn 知tri 者giả 。 前tiền 於ư 六lục 根căn 廣quảng 破phá 眼nhãn 見kiến 。 餘dư 根căn 並tịnh 略lược 。 今kim 類loại 通thông 顯hiển 示thị 其kỳ 性tánh 皆giai 徧biến 。 聞văn 即tức 耳nhĩ 根căn 。 覺giác 即tức 鼻tị 舌thiệt 身thân 根căn 。 知tri 即tức 意ý 根căn 。 不bất 言ngôn 覺giác 者giả 略lược 也dã 。 為vi 生sanh 為vi 滅diệt 等đẳng 者giả 。 以dĩ 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 本bổn 非phi 生sanh 滅diệt 同đồng 異dị 等đẳng 故cố 。 此thử 令linh 諦đế 觀quán 。 欲dục 其kỳ 通thông 達đạt 實thật 相tướng 。 本bổn 無vô 諸chư 相tướng 也dã 。

汝nhữ 曾tằng 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

性tánh 見kiến 覺giác 明minh 者giả 。 謂vị 即tức 性tánh 之chi 見kiến 全toàn 是thị 覺giác 明minh 真chân 體thể 。 覺giác 精tinh 明minh 見kiến 者giả 。 謂vị 見kiến 乃nãi 覺giác 精tinh 明minh 見kiến 。 故cố 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 也dã 。 如như 一nhất 下hạ 。 例lệ 餘dư 根căn 。 嘗thường 觸xúc 即tức 舌thiệt 根căn 。 以dĩ 味vị 合hợp 方phương 覺giác 。 故cố 亦diệc 名danh 觸xúc 。 覺giác 觸xúc 覺giác 知tri 。 身thân 意ý 根căn 也dã 。

阿A 難Nan 識thức 性tánh 無vô 源nguyên 。 因nhân 於ư 六lục 種chủng 。 至chí 為vi 無vô 所sở 因nhân 。 突đột 然nhiên 而nhi 出xuất 。

根căn 但đãn 照chiếu 境cảnh 。 故cố 如như 鏡kính 鑑giám 物vật 。 識thức 有hữu 了liễu 別biệt 。 故cố 能năng 標tiêu 指chỉ 。

阿A 難Nan 若nhược 汝nhữ 識thức 性tánh 。 生sanh 於ư 見kiến 中trung 。 至chí 何hà 不bất 日nhật 中trung 。 別biệt 識thức 明minh 月nguyệt 。

此thử 明minh 識thức 性tánh 非phi 生sanh 於ư 相tương 見kiến 。 亦diệc 非phi 生sanh 於ư 空không 也dã 。 若nhược 生sanh 於ư 空không 。 則tắc 非phi 是thị 相tương/tướng 。 亦diệc 非phi 是thị 見kiến 。 非phi 見kiến 則tắc 無vô 辨biện 。 非phi 相tướng 則tắc 無vô 緣duyên 。 既ký 無vô 見kiến 相tương/tướng 。 識thức 從tùng 何hà 立lập 。 又hựu 處xứ 此thử 非phi 相tướng 非phi 見kiến 之chi 間gian 。 識thức 體thể 若nhược 空không 。 則tắc 同đồng 龜quy 毛mao 。 識thức 體thể 若nhược 有hữu 。 非phi 同đồng 物vật 象tượng 。 縱túng/tung 於ư 虗hư 空không 能năng 發phát 汝nhữ 識thức 。 既ký 無vô 相tướng 見kiến 。 亦diệc 無vô 用dụng 也dã 。 若nhược 無vô 下hạ 。 謂vị 日nhật 中trung 無vô 月nguyệt 。 既ký 無vô 見kiến 月nguyệt 之chi 識thức 。 應ưng 知tri 非phi 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 也dã 。

汝nhữ 更cánh 細tế 詳tường 。 微vi 細tế 詳tường 審thẩm 。 至chí 不bất 應ứng 識thức 緣duyên 。 無vô 從tùng 自tự 出xuất 。

此thử 復phục 令linh 審thẩm 觀quán 識thức 性tánh 所sở 從tùng 出xuất 也dã 。 見kiến 託thác 根căn 。 相tương/tướng 託thác 境cảnh 。 有hữu 狀trạng 成thành 有hữu 。 無vô 相tướng 成thành 無vô 。 如như 是thị 識thức 緣duyên 。 因nhân 何hà 所sở 出xuất 者giả 。 為vi 從tùng 見kiến 相tương/tướng 出xuất 耶da 。 有hữu 無vô 出xuất 耶da 。 求cầu 其kỳ 識thức 性tánh 了liễu 無vô 所sở 從tùng 。 汝nhữ 言ngôn 和hòa 合hợp 。 識thức 有hữu 分phân 別biệt 名danh 動động 。 見kiến 無vô 分phân 別biệt 名danh 澄trừng 。 識thức 動động 見kiến 澄trừng 。 非phi 和hòa 非phi 合hợp 。 聞văn 知tri 亦diệc 然nhiên 。 皆giai 非phi 和hòa 合hợp 。 又hựu 非phi 自tự 然nhiên 。 是thị 則tắc 性tánh 真chân 圓viên 融dung 。 不bất 涉thiệp 諸chư 妄vọng 矣hĩ 。

若nhược 此thử 識thức 心tâm 。 本bổn 無vô 所sở 從tùng 。 至chí 為vi 非phi 同đồng 異dị 。 為vi 非phi 空không 有hữu 。

若nhược 此thử 識thức 心tâm 。 即tức 指chỉ 識thức 大đại 。 了liễu 別biệt 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 即tức 會hội 上thượng 見kiến 大đại 。 兼kiêm 彼bỉ 空không 等đẳng 。 總tổng 會hội 七thất 大đại 。 旁bàng 通thông 萬vạn 法pháp 也dã 。 既ký 本bổn 無vô 所sở 從tùng 。 則tắc 湛trạm 然nhiên 圓viên 徧biến 。 地địa 等đẳng 既ký 爾nhĩ 。 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 物vật 物vật 皆giai 爾nhĩ 。 不bất 惟duy 地địa 等đẳng 名danh 大đại 。 草thảo 芥giới 塵trần 毛mao 皆giai 可khả 名danh 大đại 。 性tánh 真chân 圓viên 融dung 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 矣hĩ 。 前tiền 文văn 詳tường 辨biện 。 意ý 皆giai 萃tụy 此thử 。 故cố 自tự 根căn 境cảnh 萬vạn 法pháp 。 總tổng 會hội 而nhi 旁bàng 通thông 也dã 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 等đẳng 者giả 。 以dĩ 諸chư 識thức 心tâm 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 本bổn 非phi 同đồng 異dị 空không 有hữu 等đẳng 。 故cố 令linh 微vi 細tế 沈trầm 思tư 。 觀quán 得đắc 其kỳ 真chân 。 則tắc 悟ngộ 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。

汝nhữ 元nguyên 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

性tánh 識thức 明minh 知tri 者giả 。 謂vị 即tức 性tánh 之chi 識thức 。 全toàn 是thị 明minh 知tri 真chân 體thể 。 覺giác 明minh 真chân 識thức 者giả 。 謂vị 識thức 乃nãi 覺giác 明minh 真chân 識thức 。 詎cự 可khả 謂vị 之chi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 耶da 。 而nhi 世thế 人nhân 無vô 知tri 。 惑hoặc 為vi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 皆giai 無vô 實thật 義nghĩa 。

爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí 於ư 如Như 來Lai 。 前tiền 說thuyết 偈kệ 讚tán 佛Phật 。

因nhân 前tiền 開khai 示thị 。 獲hoạch 本bổn 妙diệu 心tâm 。 故cố 說thuyết 偈kệ 讚tán 佛Phật 也dã 。 自tự 初sơ 決quyết 擇trạch 真chân 妄vọng 。 終chung 至chí 陰ấm 入nhập 七thất 大đại 。 多đa 方phương 發phát 明minh 。 使sử 悟ngộ 器khí 界giới 萬vạn 法pháp 。 當đương 體thể 全toàn 真chân 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 是thị 謂vị 微vi 妙diệu 開khai 示thị 。 既ký 悟ngộ 萬vạn 法pháp 。 性tánh 真chân 圓viên 融dung 。 故cố 身thân 心tâm 蕩đãng 然nhiên 。 得đắc 無vô 罣quái 礙ngại 。 悟ngộ 妙diệu 覺giác 湛trạm 然nhiên 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 故cố 各các 各các 自tự 知tri 。 心tâm 徧biến 十thập 方phương 。 覺giác 湛trạm 周chu 徧biến 含hàm 吐thổ 十thập 虗hư 。 故cố 見kiến 十thập 方phương 空không 。 如như 手thủ 中trung 葉diệp 。 萬vạn 法pháp 性tánh 真chân 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 皆giai 即tức 妙diệu 心tâm 也dã 。 悟ngộ 本bổn 心tâm 量lượng 廣quảng 大đại 如như 此thử 。 故cố 反phản 觀quán 妄vọng 身thân 。 其kỳ 微vi 如như 塵trần 。 其kỳ 幻huyễn 如như 漚âu 。 忽hốt 無vô 所sở 有hữu 。 而nhi 本bổn 妙diệu 常thường 心tâm 了liễu 了liễu 悟ngộ 獲hoạch 。 於ư 是thị 深thâm 慶khánh 。 說thuyết 偈kệ 讚tán 謝tạ 也dã 。

妙diệu 湛trạm 總tổng 持trì 不bất 動động 尊Tôn 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 王vương 世thế 希hy 有hữu 。

妙diệu 湛trạm 總tổng 持trì 。 即tức 澄trừng 圓viên 妙diệu 性tánh 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 。 前tiền 之chi 屢lũ 稱xưng 妙diệu 覺giác 湛trạm 然nhiên 。 不bất 動động 周chu 圓viên 。 含hàm 吐thổ 十thập 虗hư 者giả 此thử 也dã 。 阿A 難Nan 既ký 自tự 造tạo 悟ngộ 。 遂toại 知tri 佛Phật 之chi 所sở 以dĩ 為vi 佛Phật 者giả 特đặc 此thử 而nhi 已dĩ 。 故cố 以dĩ 是thị 稱xưng 讚tán 也dã 。 覺giác 海hải 圓viên 澄trừng 。 物vật 不bất 能năng 汩# 。 曰viết 妙diệu 湛trạm 。 藏tạng 心tâm 徧biến 圓viên 。 含hàm 裹khỏa 十thập 方phương 。 曰viết 總tổng 持trì 。 體thể 寂tịch 如như 空không 。 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 。 曰viết 不bất 動động 。 具cụ 此thử 而nhi 獨độc 尊tôn 三tam 界giới 也dã 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 王vương 世thế 希hy 有hữu 者giả 。 即tức 讚tán 法Pháp 也dã 。 雖tuy 教giáo 行hành 理lý 三tam 。 悉tất 號hiệu 楞lăng 嚴nghiêm 。 今kim 正chánh 舉cử 能năng 詮thuyên 以dĩ 歎thán 。 迥huýnh 超siêu 諸chư 教giáo 。 喻dụ 之chi 以dĩ 王vương 。 如Như 來Lai 在tại 世thế 。 所sở 說thuyết 經Kinh 中trung 。 最tối 為vi 殊thù 勝thắng 。 故cố 曰viết 世thế 希hy 有hữu 也dã 。

銷tiêu 我ngã 億ức 劫kiếp 顛điên 倒đảo 想tưởng 。 不bất 歷lịch 僧tăng 祇kỳ 獲hoạch 法Pháp 身thân 。

無vô 始thỉ 迷mê 真chân 妄vọng 認nhận 緣duyên 影ảnh 。 及cập 起khởi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 等đẳng 見kiến 。 即tức 億ức 劫kiếp 顛điên 倒đảo 想tưởng 也dã 。 一nhất 蒙mông 開khai 示thị 。 倒đảo 想tưởng 銷tiêu 亡vong 。 而nhi 了liễu 獲hoạch 本bổn 心tâm 。 即tức 不bất 歷lịch 僧tăng 祇kỳ 獲hoạch 法Pháp 身thân 也dã 。 據cứ 上thượng 經kinh 文văn 。 既ký 屬thuộc 見kiến 道đạo 。 且thả 敘tự 了liễu 悟ngộ 。 如như 云vân 各các 各các 自tự 知tri 。 心tâm 徧biến 十thập 方phương 。 知tri 即tức 悟ngộ 也dã 。 又hựu 據cứ 下hạ 富Phú 樓Lâu 那Na 云vân 。 如như 阿A 難Nan 輩bối 。 雖tuy 則tắc 開khai 悟ngộ 。 習tập 漏lậu 未vị 除trừ 。 故cố 知tri 是thị 了liễu 悟ngộ 矣hĩ 。 若nhược 論luận 其kỳ 證chứng 。 但đãn 證chứng 初sơ 果quả 耳nhĩ 。 舊cựu 有hữu 多đa 說thuyết 皆giai 非phi 正chánh 意ý 。

願nguyện 今kim 得đắc 果Quả 成thành 寶Bảo 王Vương 。 至chí 終chung 不bất 於ư 此thử 取thủ 泥Nê 洹Hoàn 。

既ký 悟ngộ 自tự 性tánh 。 深thâm 感cảm 發phát 明minh 之chi 恩ân 。 故cố 願nguyện 有hữu 所sở 成thành 。 弘hoằng 道đạo 利lợi 生sanh 。 稱xưng 佛Phật 心tâm 而nhi 上thượng 報báo 也dã 。 願nguyện 得đắc 聖thánh 果Quả 。 智trí 心tâm 也dã 。 還hoàn 度độ 多đa 眾chúng 。 悲bi 心tâm 也dã 。 智trí 悲bi 雙song 運vận 。 廣quảng 大đại 無vô 盡tận 。 即tức 所sở 謂vị 深thâm 心tâm 。 誓thệ 入nhập 五ngũ 濁trược 。 不bất 取thủ 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 深thâm 心tâm 之chi 效hiệu 也dã 。 憑bằng 此thử 報báo 恩ân 。 故cố 請thỉnh 佛Phật 為vi 證chứng 。

大đại 雄hùng 大đại 力lực 大đại 慈từ 悲bi 。 至chí )# 爍thước 迦ca 羅la 心tâm 無vô 動động 轉chuyển 。

既ký 讚tán 謝tạ 已dĩ 。 重trọng/trùng 請thỉnh 後hậu 法pháp 。 庶thứ 盡tận 斷đoạn 惑hoặc 障chướng 。 成thành 就tựu 果quả 願nguyện 也dã 。 然nhiên 此thử 既ký 銷tiêu 倒đảo 想tưởng 。 頓đốn 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 疑nghi 己kỷ 得đắc 果quả 。 且thả 又hựu 願nguyện 求cầu 而nhi 更cánh 除trừ 細tế 惑hoặc 者giả 。 佛Phật 果Quả 有hữu 七thất 。 曰viết 。 菩Bồ 提Đề 。 涅Niết 槃Bàn 。 真Chân 如Như 。 佛Phật 性tánh 。 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 所sở 謂vị 獲hoạch 法Pháp 身thân 者giả 。 則tắc 方phương 悟ngộ 菩Bồ 提Đề 。 自tự 見kiến 佛Phật 性tánh 而nhi 已dĩ 。 見kiến 性tánh 之chi 後hậu 。 必tất 須tu 審thẩm 除trừ 細tế 惑hoặc 。 使sử 生sanh 滅diệt 滅diệt 生sanh 俱câu 寂tịch 。 以dĩ 合hợp 乎hồ 涅Niết 槃Bàn 。 真Chân 如Như 。 白bạch 淨tịnh 純thuần 凝ngưng 。 以dĩ 合hợp 乎hồ 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 廓khuếch 然nhiên 圓viên 照chiếu 。 以dĩ 合hợp 乎hồ 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 七thất 果quả 圓viên 備bị 。 乃nãi 所sở 謂vị 登đăng 無vô 上thượng 覺giác 也dã 。 今kim 之chi 學học 者giả 。 纔tài 得đắc 其kỳ 二nhị 。 頓đốn 亡vong 餘dư 五ngũ 。 輕khinh 捐quyên 教giáo 法pháp 。 不bất 復phục 修tu 斷đoạn 。 則tắc 生sanh 滅diệt 何hà 時thời 而nhi 寂tịch 。 雜tạp 染nhiễm 何hà 時thời 而nhi 淨tịnh 。 交giao 交giao 擾nhiễu 擾nhiễu 。 何hà 時thời 而nhi 廓khuếch 然nhiên 。 昏hôn 昏hôn 昧muội 昧muội 。 何hà 時thời 而nhi 圓viên 照chiếu 。 縱túng/tung 雖tuy 見kiến 性tánh 。 有hữu 為vi 習tập 漏lậu 。 不bất 免miễn 復phục 生sanh 。 吾ngô 知tri 其kỳ 倒đảo 想tưởng 依y 然nhiên 。 將tương 又hựu 倍bội 於ư 億ức 劫kiếp 。 為vi 可khả 歎thán 惜tích 矣hĩ 。 聞văn 此thử 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 畢tất 竟cánh 之chi 教giáo 。 快khoái 宜nghi 勉miễn 進tiến 。 疾tật 使sử 一nhất 切thiết 畢tất 竟cánh 也dã 。 舜thuấn 若nhã 多đa 。 此thử 云vân 空không 。 爍thước 迦ca 羅la 。 云vân 堅kiên 固cố 。 謂vị 空không 性tánh 無vô 體thể 。 尚thượng 可khả 銷tiêu 亡vong 。 我ngã 心tâm 堅kiên 固cố 。 終chung 無vô 動động 轉chuyển 。 此thử 依y 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 力lực 。 結kết 前tiền 願nguyện 心tâm 。 自tự 誓thệ 究cứu 竟cánh 。 畢tất 無vô 退thoái 墮đọa 。 願nguyện 心tâm 如như 此thử 。 然nhiên 後hậu 聖thánh 果Quả 可khả 期kỳ 。 佛Phật 恩ân 可khả 報báo 也dã 。

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 如Như 來Lai 密Mật 因Nhân 修Tu 證Chứng 了Liễu 義Nghĩa 諸Chư 菩Bồ 薩Tát 萬Vạn 行Hạnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 纂Toản 註Chú 卷quyển 第đệ 三tam