楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 貫Quán 攝Nhiếp
Quyển 0004
清Thanh 劉Lưu 道Đạo 開Khai 纂Toản 述Thuật

楞lăng 嚴nghiêm 說thuyết 通thông 卷quyển 四tứ

巴ba 縣huyện 居cư 士sĩ 非phi 眼nhãn 劉lưu 道đạo 開khai 纂toản 述thuật

成thành 都đô 沙Sa 門Môn 離ly 指chỉ 方phương 。 示thị 鑒giám 訂# 。

○# 此thử 下hạ 審thẩm 除trừ 細tế 惑hoặc 。 說thuyết 後hậu 二nhị 如Như 來Lai 藏tạng 。 因nhân 阿A 難Nan 偈kệ 云vân 。 希hy 更cánh 審thẩm 除trừ 微vi 細tế 惑hoặc 。 故cố 向hướng 下hạ 所sở 談đàm 。 乃nãi 生sanh 妄vọng 之chi 深thâm 源nguyên 。 成thành 礙ngại 之chi 幽u 本bổn 也dã 。 後hậu 二nhị 藏tạng 者giả 。 謂vị 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 與dữ 空không 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。

爾nhĩ 時thời 富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 偏thiên 袒đản 右hữu 肩kiên 。 右hữu 膝tất 著trước 地địa 。 合hợp 掌chưởng 恭cung 敬kính 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 大đại 威uy 德đức 世Thế 尊Tôn 。 善thiện 為vì 眾chúng 生sanh 。 敷phu 衍diễn 如Như 來Lai 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 世Thế 尊Tôn 常thường 推thôi 。 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 。 我ngã 為vi 第đệ 一nhất 。 今kim 聞văn 如Như 來Lai 。 微vi 玅# 法Pháp 音âm 。 猶do 如như 聾lung 人nhân 。 逾du 百bách 步bộ 外ngoại 。 聆linh 於ư 蚊văn 蚋nhuế 。 本bổn 所sở 不bất 見kiến 。 何hà 況huống 得đắc 聞văn 。 佛Phật 雖tuy 宣tuyên 明minh 。 令linh 我ngã 除trừ 惑hoặc 。 今kim 猶do 未vị 詳tường 。 斯tư 義nghĩa 究cứu 竟cánh 。 無vô 疑nghi 惑hoặc 地địa 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 阿A 難Nan 輩bối 。 雖tuy 則tắc 開khai 悟ngộ 。 習tập 漏lậu 未vị 除trừ 。 我ngã 等đẳng 會hội 中trung 。 登đăng 無vô 漏lậu 者giả 。 雖tuy 盡tận 諸chư 漏lậu 。 今kim 聞văn 如Như 來Lai 。 所sở 說thuyết 法Pháp 音âm 。 尚thượng 紓# 疑nghi 悔hối 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 復phục 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 根căn 塵trần 。 陰ấm 處xứ 界giới 等đẳng 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 又hựu 如Như 來Lai 說thuyết 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 本bổn 性tánh 圓viên 融dung 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 地địa 性tánh 徧biến 。 云vân 何hà 容dung 水thủy 。 水thủy 性tánh 周chu 徧biến 。 火hỏa 則tắc 不bất 生sanh 。 復phục 云vân 何hà 明minh 。 水thủy 火hỏa 二nhị 性tánh 。 俱câu 徧biến 虗hư 空không 。 不bất 相tương 陵lăng 滅diệt 。

世Thế 尊Tôn 。 地địa 性tánh 障chướng 礙ngại 。 空không 性tánh 虗hư 通thông 。 云vân 何hà 二nhị 俱câu 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 而nhi 我ngã 不bất 知tri 。 是thị 義nghĩa 攸du 往vãng 。 惟duy 願nguyện 如Như 來Lai 。 宣tuyên 流lưu 大đại 慈từ 。 開khai 我ngã 迷mê 雲vân 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 作tác 是thị 語ngữ 已dĩ 。 五ngũ 體thể 投đầu 地địa 。 欽khâm 渴khát 如Như 來Lai 。 無vô 上thượng 慈từ 誨hối 。

此thử 滿mãn 慈từ 因nhân 聞văn 四tứ 科khoa 七thất 大đại 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 藏tạng 性tánh 故cố 執chấp 性tánh 難nạn/nan 相tương/tướng 以dĩ 興hưng 二nhị 問vấn 也dã 。 滿mãn 慈từ 位vị 登đăng 無Vô 學Học 。 已dĩ 斷đoạn 見kiến 思tư 。 已dĩ 破phá 我ngã 執chấp 。 已dĩ 證chứng 人nhân 空không 。 然nhiên 無vô 明minh 未vị 破phá 。 法pháp 執chấp 猶do 存tồn 。 不bất 達đạt 全toàn 相tương/tướng 是thị 性tánh 。 不bất 知tri 萬vạn 法pháp 生sanh 起khởi 之chi 源nguyên 。 未vị 明minh 全toàn 性tánh 是thị 相tương/tướng 。 不bất 知tri 七thất 大đại 徧biến 周chu 之chi 故cố 。 故cố 乘thừa 機cơ 發phát 問vấn 。 然nhiên 必tất 待đãi 滿mãn 慈từ 者giả 。 葢# 阿A 難Nan 以dĩ 多đa 聞văn 居cư 首thủ 。 滿mãn 慈từ 以dĩ 說thuyết 法Pháp 居cư 先tiên 。 皆giai 以dĩ 義nghĩa 虎hổ 稱xưng 雄hùng 故cố 也dã 。 大đại 威uy 德đức 者giả 。 有hữu 折chiết 服phục 之chi 勇dũng 。 曰viết 威uy 。 有hữu 攝nhiếp 受thọ 之chi 慈từ 。 曰viết 德đức 。 上thượng 契khế 至chí 理lý 。 下hạ 契khế 劣liệt 機cơ 。 故cố 曰viết 善thiện 為vi 敷phu 衍diễn 。 談đàm 一nhất 諦đế 而nhi 三tam 諦đế 具cụ 足túc 。 且thả 諦đế 諦đế 文văn 文văn 。 皆giai 越việt 小Tiểu 乘Thừa 見kiến 解giải 。 故cố 號hiệu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 也dã 。

爾nhĩ 時thời 富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 即tức 從tùng (# 云vân 云vân )# 恭cung 敬kính 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 大đại 威uy 德đức 世Thế 尊Tôn 。 如như 四tứ 科khoa 七thất 大đại 。 藏tạng 性tánh 徧biến 周chu 。 此thử 皆giai 如Như 來Lai 自tự 證chứng 法Pháp 門môn 。 極cực 難nạn/nan 措thố 口khẩu 。 而nhi 如Như 來Lai 曲khúc 狥# 人nhân 情tình 。 頭đầu 頭đầu 顯hiển 露lộ 。 善thiện 為vì 眾chúng 生sanh 。 敷phu 衍diễn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 然nhiên 此thử 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 理lý 極cực 玄huyền 微vi 。 絕tuyệt 難nạn/nan 搆câu 副phó 。 即tức 世Thế 尊Tôn 推thôi 我ngã 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 今kim 聞văn 如Như 來Lai 。 微vi 玅# 法Pháp 音âm 。 喻dụ 如như 聾lung 人nhân 。 逾du 百bách 步bộ 外ngoại 。 而nhi 聆linh 蚊văn 蚋nhuế 。 抑ức 且thả 本bổn 所sở 不bất 見kiến 。 又hựu 誰thùy 能năng 聞văn 其kỳ 聲thanh 乎hồ 。 則tắc 甚thậm 矣hĩ 。 法Pháp 音âm 之chi 微vi 玅# 也dã 。 所sở 以dĩ 佛Phật 雖tuy 宣tuyên 明minh 此thử 法pháp 。 令linh 我ngã 除trừ 惑hoặc 。 然nhiên 我ngã 今kim 猶do 未vị 詳tường 斯tư 義nghĩa 。 畢tất 竟cánh 不bất 能năng 。 入nhập 於ư 無vô 疑nghi 無vô 惑hoặc 之chi 地địa 。

世Thế 尊Tôn 。 且thả 阿A 難Nan 輩bối 。 雖tuy 得đắc 開khai 悟ngộ 。 然nhiên 而nhi 根căn 中trung 積tích 生sanh 。 無vô 始thỉ 虗hư 習tập 。 宛uyển 然nhiên 盡tận 在tại 。 習tập 漏lậu 既ký 存tồn 。 則tắc 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 中trung 。 俱câu 生sanh 細tế 惑hoặc 。 依y 然nhiên 未vị 破phá 。 且thả 不bất 獨độc 阿A 難Nan 。 即tức 我ngã 等đẳng 會hội 中trung 。 已dĩ 證chứng 無Vô 學Học 。 已dĩ 登đăng 無vô 漏lậu 者giả 。 諸chư 漏lậu 雖tuy 盡tận 。 今kim 聞văn 法Pháp 音âm 。 尚thượng 紓# 疑nghi 悔hối 。 舊cựu 修tu 已dĩ 悔hối 。 新tân 聞văn 尚thượng 疑nghi 。 故cố 疑nghi 悔hối 交giao 集tập 。 未vị 決quyết 定định 矣hĩ 。 我ngã 等đẳng 猶do 然nhiên 。 況huống 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 者giả 乎hồ 。 是thị 故cố 我ngã 有hữu 二nhị 疑nghi 。 願nguyện 因nhân 如Như 來Lai 決quyết 之chi 。 一nhất 者giả 萬vạn 法pháp 生sanh 續tục 疑nghi 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 佛Phật 所sở 談đàm 。 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 根căn 塵trần 陰ấm 處xứ 界giới 等đẳng 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 者giả 。 既ký 曰viết 清thanh 淨tịnh 。 即tức 不bất 得đắc 更cánh 容dung 穢uế 染nhiễm 。 既ký 曰viết 本bổn 然nhiên 。 即tức 不bất 得đắc 更cánh 有hữu 造tạo 作tác 。 請thỉnh 問vấn 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 最tối 初sơ 何hà 故cố 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 及cập 根căn 身thân 業nghiệp 果quả 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 耶da 。 抑ức 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 縱túng/tung 使sử 忽hốt 生sanh 。 亦diệc 應ưng 忽hốt 滅diệt 。 未vị 後hậu 緣duyên 何hà 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 耶da 。 二nhị 者giả 。 五ngũ 大đại 圓viên 融dung 疑nghi 。 又hựu 如Như 來Lai 說thuyết 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 等đẳng 圓viên 融dung 周chu 徧biến 。 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 者giả 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 地địa 性tánh 周chu 徧biến 。 應ưng 純thuần 是thị 地địa 。 土thổ 能năng 尅khắc 水thủy 。 云vân 何hà 又hựu 容dung 有hữu 水thủy 。 若nhược 水thủy 性tánh 周chu 徧biến 。 應ưng 純thuần 是thị 水thủy 。 水thủy 能năng 尅khắc 火hỏa 。 火hỏa 應ưng 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 又hựu 說thuyết 。 水thủy 火hỏa 二nhị 性tánh 。 俱câu 徧biến 虗hư 空không 而nhi 不bất 相tương 凌lăng 滅diệt 耶da 。

世Thế 尊Tôn 。 又hựu 如như 地địa 性tánh 則tắc 障chướng 礙ngại 矣hĩ 。 空không 性tánh 則tắc 虗hư 通thông 矣hĩ 。 礙ngại 則tắc 不bất 通thông 。 通thông 則tắc 不bất 礙ngại 。 云vân 何hà 二nhị 者giả 俱câu 稱xưng 周chu 徧biến 耶da 。 地địa 水thủy 難nạn/nan 容dung 。 水thủy 火hỏa 難nạn 容dung 。 地địa 空không 難nạn/nan 容dung 。 而nhi 如Như 來Lai 皆giai 稱xưng 圓viên 融dung 周chu 徧biến 。 其kỳ 何hà 以dĩ 說thuyết 也dã 。 雖tuy 如Như 來Lai 自tự 有hữu 實thật 義nghĩa 。 而nhi 我ngã 不bất 知tri 。 是thị 義nghĩa 所sở 歸quy 。 惟duy 願nguyện 如Như 來Lai 。 宣tuyên 流lưu 大đại 慈từ 。 說thuyết 出xuất 生sanh 續tục 之chi 由do 。 圓viên 融dung 之chi 故cố 。 庶thứ 使sử 迷mê 雲vân 頓đốn 破phá 。 慧tuệ 日nhật 洞đỗng 明minh 。 方phương 到đáo 究cứu 竟cánh 無vô 疑nghi 惑hoặc 地địa 矣hĩ 。 作tác 是thị 語ngữ 已dĩ 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 五ngũ 體thể 投đầu 地địa 。 欽khâm 渴khát 如Như 來Lai 。 無vô 上thượng 慈từ 誨hối 焉yên 。

○# 鍾chung 疏sớ/sơ 云vân 。 問vấn 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 經kinh 文văn 以dĩ 為vi 妄vọng 想tưởng 所sở 生sanh 。 不bất 知tri 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 未vị 生sanh 之chi 前tiền 。 妄vọng 想tưởng 者giả 何hà 人nhân 。 莫mạc 將tương 宗tông 門môn 套sáo 頭đầu 語ngữ 答đáp 。 答đáp 云vân 。 此thử 忽hốt 生sanh 之chi 義nghĩa 。 略lược 兼kiêm 見kiến 分phần/phân 說thuyết 。 意ý 謂vị 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 人nhân 人nhân 有hữu 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 宜nghi 人nhân 人nhân 得đắc 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 。 猶do 如như 晴tình 空không 。 了liễu 無vô 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 滿mãn 目mục 都đô 是thị 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 所sở 見kiến 惟duy 根căn 身thân 器khí 界giới 。 如như 是thị 。 則tắc 空không 華hoa 圓viên 影ảnh 。 何hà 時thời 而nhi 盡tận 。 別biệt 業nghiệp 同đồng 分phần/phân 。 何hà 時thời 而nhi 除trừ 。 故cố 緊khẩn 接tiếp 云vân 。 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 細tế 玩ngoạn 問vấn 意ý 。 四tứ 句cú 一nhất 氣khí 不bất 斷đoạn 。 遷thiên 流lưu 終chung 始thỉ 。 即tức 下hạ 相tương 續tục 之chi 義nghĩa 。 滿mãn 慈từ 所sở 問vấn 。 不bất 重trọng/trùng 在tại 始thỉ 生sanh 。 而nhi 在tại 相tương 續tục 。 故cố 下hạ 文văn 佛Phật 語ngữ 。 世thế 界giới 相tương 續tục 。 業nghiệp 果quả 相tương 續tục 。 乃nãi 正chánh 答đáp 遷thiên 。 流lưu 終chung 始thỉ 之chi 問vấn 。 而nhi 忽hốt 生sanh 處xứ 。 特đặc 帶đái 言ngôn 之chi 耳nhĩ 。 世thế 人nhân 泥nê 忽hốt 生sanh 二nhị 字tự 。 為vi 始thỉ 生sanh 之chi 生sanh 。 不bất 將tương 前tiền 後hậu 文văn 合hợp 看khán 為vi 相tương 續tục 之chi 生sanh 。 是thị 以dĩ 不bất 能năng 措thố 口khẩu 。 如như 僧Tăng 問vấn 溈# 山sơn 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 從tùng 何hà 而nhi 生sanh 。 答đáp 云vân 。 從tùng 妄vọng 想tưởng 生sanh 。 僧Tăng 云vân 。 請thỉnh 和hòa 尚thượng 與dữ 某mỗ 甲giáp 想tưởng 出xuất 一nhất 錠đĩnh 金kim 來lai 看khán 。 正chánh 此thử 類loại 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。 及cập 諸chư 會hội 中trung 。 漏lậu 盡tận 無Vô 學Học 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。

如Như 來Lai 今kim 日nhật 。 普phổ 為vì 此thử 會hội 。 宣tuyên 勝thắng 義nghĩa 中trung 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 令linh 汝nhữ 會hội 中trung 。 定định 性tánh 聲Thanh 聞Văn 。 及cập 諸chư 一nhất 切thiết 。 未vị 得đắc 二nhị 空không 。 迴hồi 向hướng 上thượng 乘thừa 。 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 皆giai 獲hoạch 一Nhất 乘Thừa 。 寂tịch 滅diệt 場tràng 地địa 。 真chân 阿a 練luyện 若nhã 。 正chánh 修tu 行hành 處xứ 。 汝nhữ 今kim 諦đế 聽thính 。 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 富Phú 樓Lâu 那Na 等đẳng 。 欽khâm 佛Phật 法Pháp 音âm 。 默mặc 然nhiên 承thừa 聽thính 。

此thử 許hứa 說thuyết 也dã 。 勝thắng 義nghĩa 中trung 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 者giả 。 法pháp 相tướng 宗tông 。 說thuyết 勝thắng 義nghĩa 有hữu 四tứ 。 一nhất 蘊uẩn 處xứ 界giới 為vi 世thế 間gian 勝thắng 義nghĩa 。 四Tứ 諦Đế 為vi 道Đạo 理lý 勝thắng 義nghĩa 。 二nhị 空không 真Chân 如Như 為vi 證chứng 得đắc 勝thắng 義nghĩa 。 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 為vi 勝thắng 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 。 據cứ 佛Phật 後hậu 文văn 答đáp 萬vạn 法pháp 生sanh 續tục 。 則tắc 起khởi 於ư 性tánh 本bổn 二nhị 覺giác 。 答đáp 五ngũ 大đại 圓viên 融dung 。 則tắc 歸quy 於ư 一nhất 心tâm 三Tam 藏Tạng 。 宛uyển 然nhiên 皆giai 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 故cố 屬thuộc 最tối 後hậu 勝thắng 義nghĩa 也dã 。 漏lậu 盡tận 無Vô 學Học 。 中trung 根căn 也dã 。 定định 性tánh 聲Thanh 聞Văn 。 下hạ 根căn 也dã 。 未vị 得đắc 二nhị 空không 。 回hồi 向hướng 上thượng 乘thừa 者giả 。 上thượng 根căn 也dã 。 二nhị 空không 者giả 。 人nhân 空không 。 法pháp 空không 。 得đắc 人nhân 空không 者giả 。 知tri 眾chúng 生sanh 無vô 性tánh 。 得đắc 法Pháp 空không 者giả 。 知tri 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 也dã 。 一Nhất 乘Thừa 。 佛Phật 乘thừa 也dã 。 寂tịch 滅diệt 場tràng 地địa 。 即tức 大đại 寂tịch 滅diệt 海hải 也dã 。 阿a 練luyện 若nhã 。 此thử 云vân 離ly 諠huyên 諍tranh 。 亦diệc 云vân 閑nhàn 靜tĩnh 處xứ 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。

及cập 諸chư 會hội 中trung 。 漏lậu 盡tận 無Vô 學Học 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 云vân 。 如Như 來Lai 今kim 日nhật 。 普phổ 為vì 此thử 會hội 。 宣tuyên 勝thắng 義nghĩa 中trung 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 令linh 汝nhữ 會hội 中trung 。 自tự 定định 性tánh 聲Thanh 聞Văn 之chi 下hạ 根căn 。 以dĩ 及cập 未vị 得đắc 二nhị 空không 。 回hồi 向hướng 上thượng 乘thừa 之chi 上thượng 根căn 。 如như 是thị 等đẳng 眾chúng 。 皆giai 獲hoạch 一Nhất 乘Thừa 。 非phi 羊dương 鹿lộc 餘dư 乘thừa 也dã 。 寂tịch 滅diệt 場tràng 地địa 。 非phi 四Tứ 諦Đế 之chi 滅diệt 也dã 。 真chân 阿a 練luyện 若nhã 。 本bổn 心tâm 閑nhàn 靜tĩnh 。 非phi 境cảnh 靜tĩnh 也dã 。 正chánh 修tu 行hành 處xứ 。 成thành 佛Phật 正chánh 因nhân 。 非phi 旁bàng 蹊# 曲khúc 徑kính 也dã 。 葢# 定định 性tánh 聲Thanh 聞Văn 。 無vô 性tánh 闡xiển 提đề 。 不bất 得đắc 成thành 佛Phật 。 如như 蕉tiêu 芽nha 敗bại 種chủng 。 今kim 則tắc 咸hàm 歸quy 一Nhất 乘Thừa 。 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 悉tất 當đương 作tác 佛Phật 。 方phương 盡tận 大Đại 乘Thừa 至chí 極cực 之chi 談đàm 矣hĩ 。 汝nhữ 今kim 諦đế 聽thính 。 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 於ư 是thị 富Phú 樓Lâu 那Na 等đẳng 。 欽khâm 佛Phật 法Pháp 音âm 。 默mặc 然nhiên 承thừa 聽thính 焉yên 。

○# 此thử 下hạ 說thuyết 不bất 空không 藏tạng 以dĩ 示thị 生sanh 續tục 之chi 由do 也dã 。 對đối 上thượng 空không 藏tạng 。 彼bỉ 約ước 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。 會hội 妄vọng 歸quy 真chân 。 以dĩ 顯hiển 藏tạng 心tâm 不bất 變biến 之chi 體thể 。 此thử 約ước 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。 從tùng 真chân 起khởi 妄vọng 。 以dĩ 顯hiển 藏tạng 心tâm 隨tùy 緣duyên 之chi 用dụng 。 然nhiên 用dụng 應ưng 有hữu 二nhị 。 一nhất 隨tùy 染nhiễm 緣duyên 。 起khởi 六lục 凡phàm 用dụng 。 二nhị 隨tùy 淨tịnh 緣duyên 。 起khởi 四tứ 聖thánh 用dụng 。 今kim 為vi 開khai 迷mê 成thành 悟ngộ 。 故cố 且thả 單đơn 取thủ 染nhiễm 用dụng 為vi 言ngôn 。 而nhi 全toàn 用dụng 更cánh 在tại 下hạ 空không 不bất 空không 藏tạng 中trung 也dã 。

佛Phật 言ngôn 。

富Phú 樓Lâu 那Na 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 汝nhữ 常thường 不bất 聞văn 。 如Như 來Lai 宣tuyên 說thuyết 。 性tánh 覺giác 玅# 明minh 本bổn 覺giác 明minh 玅# 。 富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 唯dụy 然nhiên 世Thế 尊Tôn 。 我ngã 常thường 聞văn 佛Phật 。 宣tuyên 說thuyết 斯tư 義nghĩa 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 稱xưng 覺giác 明minh 。 為vi 復phục 性tánh 明minh 。 稱xưng 名danh 為vi 覺giác 。 為vi 覺giác 不bất 明minh 。 稱xưng 為vi 明minh 覺giác 。 富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 若nhược 此thử 不bất 明minh 。 名danh 為vi 覺giác 者giả 。 則tắc 無vô 所sở 明minh 。

佛Phật 言ngôn 。

若nhược 無vô 所sở 明minh 。 則tắc 無vô 明minh 覺giác 。 有hữu 所sở 非phi 覺giác 。 無vô 所sở 非phi 明minh 。 無vô 明minh 又hựu 非phi 。 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。

此thử 下hạ 答đáp 忽hốt 生sanh 山sơn 河hà 大đại 地địa 之chi 問vấn 也dã 。 尊tôn 者giả 寘trí 箇cá 問vấn 端đoan 。 如như 向hướng 荊kinh 棘cức 林lâm 中trung 。 探thám 出xuất 膠giao 盆bồn 子tử 相tương 似tự 。 使sử 人nhân 動động 轉chuyển 不bất 得đắc 。 世Thế 尊Tôn 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 知tri 尊tôn 者giả 抱bão 守thủ 因nhân 緣duyên 。 未vị 忘vong 法pháp 執chấp 。 即tức 將tương 舊cựu 所sở 說thuyết 法Pháp 。 作tác 箇cá 探thám 竿can/cán 影ảnh 草thảo 。 而nhi 詰cật 之chi 曰viết 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 清thanh 淨tịnh (# 云vân 云vân )# 大đại 地địa 。 善thiện 哉tai 。 問vấn 也dã 。 憶ức 我ngã 向hướng 來lai 在tại 法Pháp 會hội 中trung 。 所sở 說thuyết 性tánh 覺giác 玅# 明minh 。 本bổn 覺giác 明minh 玅# 。 汝nhữ 常thường 不bất 聞văn 之chi 乎hồ 。 玅# 即tức 寂tịch 也dã 。 明minh 即tức 照chiếu 也dã 。 玅# 明minh 。 則tắc 即tức 寂tịch 而nhi 照chiếu 。 明minh 玅# 。 則tắc 即tức 照chiếu 而nhi 寂tịch 。 寂tịch 照chiếu 互hỗ 融dung 。 無vô 明minh 萬vạn 法pháp 之chi 先tiên 。 一nhất 段đoạn 真chân 理lý 。 本bổn 然nhiên 如như 此thử 。 滿mãn 慈từ 被bị 世Thế 尊Tôn 一nhất 釣điếu 便tiện 上thượng 。 答đáp 云vân 。 我ngã 常thường 聞văn 佛Phật 。 宣tuyên 說thuyết 斯tư 義nghĩa 。 不bất 知tri 鼻tị 孔khổng 已dĩ 在tại 世Thế 尊Tôn 手thủ 裏lý 。 故cố 復phục 雙song 開khai 兩lưỡng 關quan 以dĩ 審thẩm 之chi 曰viết 。 汝nhữ 既ký 聞văn 此thử 性tánh 覺giác 玅# 明minh 。 本bổn 覺giác 明minh 玅# 。 如như 何hà 意ý 會hội 。 為vi 是thị 性tánh 本bổn 自tự 明minh 。 單đơn 稱xưng 為vi 覺giác 。 即tức 含hàm 明minh 意ý 耶da 。 為vi 是thị 覺giác 本bổn 不bất 明minh 。 須tu 用dụng 加gia 明minh 於ư 覺giác 。 而nhi 雙song 稱xưng 明minh 覺giác 耶da 。 葢# 單đơn 稱xưng 為vi 覺giác 。 不bất 假giả 妄vọng 明minh 。 是thị 為vi 真chân 覺giác 。 雙song 稱xưng 明minh 覺giác 。 而nhi 務vụ 假giả 妄vọng 明minh 。 是thị 為vi 妄vọng 覺giác 。 雙song 舉cử 致trí 問vấn 。 欲dục 令linh 滿mãn 慈từ 自tự 決quyết 取thủ 舍xá 。 乃nãi 尊tôn 者giả 熟thục 處xứ 難nan 忘vong 。 依y 舊cựu 渾hồn 身thân 落lạc 在tại 因nhân 緣duyên 知tri 見kiến 坑khanh 中trung 。 不bất 覺giác 認nhận 明minh 墮đọa 所sở 。 故cố 曰viết 。 若nhược 此thử 不bất 用dụng 明minh 之chi 而nhi 即tức 稱xưng 為vi 覺giác 。 則tắc 虗hư 名danh 為vi 覺giác 。 而nhi 實thật 闇ám 然nhiên 無vô 所sở 明minh 矣hĩ 。 此thử 葢# 詞từ 中trung 反phản 排bài 無vô 所sở 明minh 之chi 真chân 覺giác 。 而nhi 意ý 中trung 深thâm 取thủ 有hữu 所sở 明minh 之chi 妄vọng 覺giác 也dã 。 豈khởi 知tri 纔tài 立lập 所sở 明minh 。 便tiện 落lạc 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 知tri 見kiến 。 即tức 非phi 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 之chi 覺giác 性tánh 矣hĩ 。 故cố 世Thế 尊Tôn 告cáo 之chi 曰viết 。 推thôi 汝nhữ 之chi 意ý 。 將tương 謂vị 若nhược 無vô 所sở 明minh 。 則tắc 無vô 明minh 覺giác 。 殆đãi 惟duy 恐khủng 其kỳ 無vô 明minh 覺giác 。 而nhi 必tất 加gia 明minh 於ư 覺giác 也dã 。 而nhi 不bất 知tri 一nhất 加gia 所sở 明minh 。 則tắc 覺giác 明minh 二nhị 義nghĩa 。 皆giai 雙song 失thất 矣hĩ 。 良lương 以dĩ 體thể 外ngoại 加gia 明minh 。 非phi 體thể 本bổn 有hữu 。 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。

時thời 有hữu 時thời 無vô 。 由do 是thị 約ước 起khởi 心tâm 有hữu 所sở 明minh 時thời 。 明minh 則tắc 非phi 覺giác 。 以dĩ 加gia 明minh 於ư 覺giác 。 非phi 覺giác 體thể 之chi 本bổn 有hữu 故cố 也dã 。 約ước 忘vong 心tâm 無vô 所sở 明minh 時thời 。 覺giác 則tắc 非phi 明minh 。 以dĩ 從tùng 來lai 未vị 悟ngộ 覺giác 體thể 之chi 本bổn 明minh 故cố 也dã 。 此thử 猶do 所sở 謂vị 有hữu 念niệm 無vô 念niệm 。 同đồng 歸quy 迷mê 悶muộn 之chi 意ý 也dã 。 既ký 非phi 覺giác 非phi 明minh 。 二nhị 義nghĩa 俱câu 失thất 。 全toàn 墮đọa 無vô 明minh 。 汝nhữ 豈khởi 以dĩ 無vô 明minh 為vì 汝nhữ 之chi 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 哉tai 。 而nhi 無vô 明minh 又hựu 非phi 。 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。 葢# 無vô 明minh 即tức 是thị 不bất 覺giác 。 惟duy 濁trược 惟duy 暗ám 。 而nhi 安an 有hữu 湛trạm 明minh 之chi 義nghĩa 。 是thị 汝nhữ 始thỉ 雖tuy 惟duy 恐khủng 失thất 乎hồ 明minh 覺giác 。 而nhi 終chung 則tắc 至chí 於ư 全toàn 失thất 真chân 性tánh 。 全toàn 墮đọa 無vô 明minh 矣hĩ 。

○# 覺giác 上thượng 加gia 明minh 。 如như 人nhân 瞪trừng 目mục 。 欲dục 自tự 見kiến 眼nhãn 。 本bổn 不bất 期kỳ 於ư 空không 華hoa 。 其kỳ 奈nại 眼nhãn 非phi 可khả 見kiến 。 而nhi 徒đồ 以dĩ 帶đái 出xuất 空không 華hoa 耳nhĩ 。 此thử 方phương 在tại 明minh 明minh 德đức 。 全toàn 墮đọa 斯tư 義nghĩa 。

○# 鍾chung 云vân 。 性tánh 覺giác 玅# 明minh 。 本bổn 覺giác 明minh 玅# 。 言ngôn 性tánh 中trung 之chi 覺giác 。 玅# 而nhi 明minh 者giả 。 以dĩ 此thử 覺giác 乃nãi 本bổn 然nhiên 之chi 覺giác 。 其kỳ 明minh 自tự 玅# 耳nhĩ 。 本bổn 字tự 。 即tức 首thủ 卷quyển 元nguyên 明minh 元nguyên 字tự 。 乃nãi 不bất 能năng 有hữu 加gia 之chi 意ý 。 所sở 謂vị 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 也dã 。 與dữ 性tánh 字tự 相tương/tướng 承thừa 。 而nhi 不bất 相tương 對đối 。 夫phu 明minh 而nhi 至chí 於ư 玅# 矣hĩ 。 又hựu 何hà 假giả 復phục 明minh 之chi 乎hồ 。 舊cựu 解giải 即tức 寂tịch 而nhi 照chiếu 曰viết 玅# 明minh 。 即tức 照chiếu 而nhi 寂tịch 曰viết 明minh 玅# 。 蓮liên 師sư 曰viết 。 明minh 可khả 云vân 照chiếu 。 玅# 乃nãi 圓viên 融dung 不bất 測trắc 之chi 義nghĩa 。 不bất 專chuyên 屬thuộc 寂tịch 。 謂vị 玅# 明minh 二nhị 字tự 。 寂tịch 照chiếu 之chi 意ý 自tự 在tại 則tắc 可khả 。 謂vị 寂tịch 照chiếu 二nhị 字tự 即tức 是thị 玅# 明minh 。 則tắc 不bất 可khả 也dã 。

○# 真chân 妄vọng 分phần/phân 界giới 。 正chánh 在tại 此thử 一nhất 所sở 字tự 。 有hữu 所sở 。 則tắc 是thị 明minh 非phi 覺giác 。 無vô 所sở 。 則tắc 是thị 覺giác 非phi 明minh 。 明minh 覺giác 兩lưỡng 字tự 。 矯kiểu 亂loạn 不bất 得đắc 。 然nhiên 真chân 覺giác 只chỉ 是thị 無vô 所sở 。 不bất 是thị 無vô 明minh 。 若nhược 並tịnh 無vô 本bổn 明minh 。 又hựu 非phi 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 矣hĩ 。

性tánh 覺giác 必tất 明minh 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 覺giác 非phi 所sở 明minh 。 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 。 無vô 同đồng 異dị 中trung 。 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 。 異dị 彼bỉ 所sở 異dị 。 因nhân 異dị 立lập 同đồng 。 同đồng 異dị 發phát 明minh 。 因nhân 此thử 復phục 立lập 。 無vô 同đồng 無vô 異dị 。

此thử 因nhân 無vô 明minh 而nhi 生sanh 三tam 細tế 也dã 。 上thượng 既ký 斥xích 為vi 全toàn 體thể 無vô 明minh 。 由do 是thị 承thừa 上thượng 而nhi 言ngôn 。 汝nhữ 於ư 本bổn 具cụ 真chân 覺giác 。 翻phiên 成thành 無vô 明minh 者giả 。 元nguyên 無vô 他tha 故cố 。 正chánh 以dĩ 本bổn 性tánh 之chi 覺giác 。 必tất 具cụ 本bổn 有hữu 之chi 明minh 。 所sở 謂vị 性tánh 覺giác 必tất 明minh 也dã 。 汝nhữ 乃nãi 無vô 故cố 妄vọng 加gia 明minh 於ư 覺giác 上thượng 。 所sở 謂vị 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 也dã 。 由do 是thị 遂toại 成thành 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 萬vạn 妄vọng 依y 之chi 而nhi 託thác 始thỉ 。 故cố 知tri 明minh 覺giác 二nhị 字tự 。 便tiện 是thị 生sanh 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 業nghiệp 果quả 之chi 根căn 柢# 矣hĩ 。 夫phu 此thử 性tánh 覺giác 玅# 明minh 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 之chi 體thể 。 本bổn 不bất 屬thuộc 所sở 。 以dĩ 無vô 在tại 而nhi 無vô 不bất 在tại 故cố 。 亦diệc 不bất 屬thuộc 明minh 。 以dĩ 無vô 明minh 而nhi 無vô 不bất 明minh 故cố 。 故cố 曰viết 覺giác 非phi 所sở 明minh 。 今kim 汝nhữ 在tại 清thanh 淨tịnh 性tánh 覺giác 中trung 。 認nhận 此thử 性tánh 覺giác 以dĩ 為vi 必tất 明minh 。 即tức 此thử 必tất 明minh 一nhất 念niệm 。 遂toại 將tương 無vô 方phương 所sở 之chi 性tánh 覺giác 。 轉chuyển 成thành 業nghiệp 識thức 。 便tiện 落lạc 方phương 所sở 。 故cố 曰viết 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 既ký 落lạc 方phương 所sở 。 復phục 轉chuyển 此thử 大đại 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 。 而nhi 成thành 能năng 見kiến 見kiến 分phần/phân 。 故cố 曰viết 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 。 既ký 有hữu 見kiến 分phần/phân 。 復phục 將tương 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 真Chân 諦Đế 理lý 境cảnh 。 轉chuyển 成thành 相tương/tướng 分phần/phân 。 遂toại 有hữu 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 故cố 曰viết 無vô 同đồng 異dị 中trung 。 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 。 此thử 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 之chi 異dị 。 與dữ 彼bỉ 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 之chi 所sở 異dị 又hựu 異dị 。 以dĩ 立lập 所sở 之chi 異dị 。 是thị 約ước 一nhất 念niệm 。 此thử 熾sí 然nhiên 之chi 異dị 。 所sở 談đàm 甚thậm 廣quảng 也dã 。 於ư 是thị 有hữu 因nhân 異dị 而nhi 立lập 同đồng 。 即tức 同đồng 亦diệc 異dị 。 有hữu 因nhân 同đồng 異dị 而nhi 復phục 立lập 。 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 即tức 無vô 同đồng 無vô 異dị 亦diệc 異dị 。 而nhi 世thế 界giới 虗hư 空không 眾chúng 生sanh 。 恍hoảng 惚hốt 未vị 定định 之chi 相tướng 。 皆giai 影ảnh 現hiện 於ư 此thử 。 與dữ 彼bỉ 麤thô 境cảnh 中trung 三tam 法pháp 作tác 胚# 胎thai 矣hĩ 。

○# 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 屬thuộc 眾chúng 生sanh 相tướng 。 良lương 以dĩ 虗hư 空không 為vi 同đồng 。 此thử 彷phảng 彿phất 有hữu 形hình 貌mạo 差sai 別biệt 。 不bất 同đồng 虗hư 空không 。 故cố 曰viết 無vô 同đồng 。 器khí 界giới 為vi 異dị 。 此thử 彷phảng 彿phất 有hữu 運vận 動động 靈linh 覺giác 。 不bất 同đồng 器khí 界giới 。 故cố 曰viết 無vô 異dị 。 然nhiên 必tất 同đồng 異dị 發phát 明minh 者giả 。 以dĩ 上thượng 異dị 之chi 與dữ 同đồng 。 相tướng 形hình 而nhi 顯hiển 。 此thử 眾chúng 生sanh 之chi 境cảnh 。 不bất 同đồng 上thượng 之chi 二nhị 境cảnh 也dã 。 問vấn 。 既ký 即tức 世thế 界giới 虗hư 空không 眾chúng 生sanh 。 與dữ 下hạ 麤thô 境cảnh 。 何hà 所sở 差sai 別biệt 。 答đáp 。 此thử 尚thượng 在tại 本bổn 識thức 中trung 。 結kết 暗ám 忽hốt 現hiện 。 雖tuy 現hiện 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 但đãn 具cụ 根căn 身thân 器khí 界giới 種chủng 子tử 耳nhĩ 。 即tức 如như 熾sí 然nhiên 。 訓huấn 火hỏa 光quang 盛thịnh 貌mạo 。 雖tuy 表biểu 顯hiển 著trứ 。 然nhiên 火hỏa 光quang 但đãn 明minh 於ư 夜dạ 。 亦diệc 表biểu 暗ám 中trung 顯hiển 著trứ 。 以dĩ 此thử 境cảnh 界giới 雖tuy 顯hiển 。 尚thượng 在tại 本bổn 識thức 中trung 。 未vị 大đại 顯hiển 著trứ 。 故cố 如như 火hỏa 光quang 明minh 於ư 暗ám 夜dạ 之chi 中trung 也dã 。

○# 鍾chung 云vân 。 不bất 知tri 覺giác 本bổn 自tự 明minh 。 而nhi 妄vọng 加gia 一nhất 明minh 於ư 覺giác 之chi 上thượng 。 只chỉ 此thử 明minh 字tự 。 便tiện 生sanh 出xuất 許hứa 多đa 事sự 來lai 。 此thử 中trung 能năng 所sở 先tiên 後hậu 。 說thuyết 者giả 紛phân 紛phân 。 不bất 知tri 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 已dĩ 是thị 妄vọng 能năng 矣hĩ 。 上thượng 既ký 因nhân 能năng 立lập 所sở 。 此thử 復phục 因nhân 所sở 生sanh 能năng 。 乃nãi 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 之chi 意ý 。 非phi 先tiên 有hữu 所sở 。 後hậu 有hữu 能năng 也dã 。 無vô 同đồng 異dị 以dĩ 下hạ 。 皆giai 承thừa 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 來lai 。 本bổn 性tánh 之chi 覺giác 。 無vô 同đồng 異dị 也dã 。 能năng 所sở 既ký 立lập 。 則tắc 無vô 同đồng 異dị 中trung 。 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 矣hĩ 。 異dị 彼bỉ 所sở 異dị 。 是thị 因nhân 異dị 又hựu 立lập 同đồng 也dã 。 同đồng 異dị 互hỗ 相tương 是thị 非phi 。 復phục 立lập 無vô 同đồng 無vô 異dị 矣hĩ 。 此thử 中trung 同đồng 異dị 。 及cập 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 俱câu 指chỉ 賴lại 耶da 識thức 中trung 。 種chủng 種chủng 妄vọng 明minh 。 下hạ 文văn 虗hư 空không 。 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 妄vọng 明minh 所sở 現hiện 之chi 相tướng 。 舊cựu 註chú 便tiện 以dĩ 虗hư 空không 。 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 釋thích 此thử 處xứ 異dị 同đồng 。 殊thù 太thái 早tảo 了liễu 。

如như 是thị 擾nhiễu 亂loạn 。 相tương 待đãi 生sanh 勞lao 。 勞lao 久cửu 發phát 塵trần 。 自tự 相tương 渾hồn 濁trược 。 由do 是thị 引dẫn 起khởi 。 塵trần 勞lao 煩phiền 惱não 。 起khởi 為vi 世thế 界giới 。 靜tĩnh 成thành 虗hư 空không 。 虗hư 空không 為vi 同đồng 。 世thế 界giới 為vi 異dị 。 彼bỉ 無vô 同đồng 異dị 。 真chân 有hữu 為vi 法pháp 。

此thử 因nhân 三tam 細tế 而nhi 生sanh 六lục 粗thô 確xác 答đáp 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 之chi 問vấn 也dã 。 上thượng 來lai 如như 是thị 境cảnh 界giới 。 從tùng 無vô 而nhi 有hữu 。 則tắc 有hữu 無vô 相tướng 傾khuynh 。 因nhân 異dị 立lập 同đồng 。 則tắc 同đồng 異dị 互hỗ 顯hiển 。 既ký 而nhi 復phục 以dĩ 一nhất 異dị 一nhất 同đồng 之chi 界giới 相tương/tướng 。 顯hiển 發phát 非phi 同đồng 非phi 異dị 之chi 有hữu 情tình 。 於ư 是thị 藏tạng 識thức 海hải 中trung 。 境cảnh 風phong 亂loạn 動động 。 已dĩ 如như 空không 華hoa 亂loạn 飛phi 。 豈khởi 不bất 甚thậm 擾nhiễu 亂loạn 哉tai 。 如như 是thị 擾nhiễu 亂loạn 。 相tương/tướng 為vi 緣duyên 對đối 。 轉chuyển 生sanh 勞lao 慮lự 。 謂vị 於ư 前tiền 現hiện 識thức 所sở 現hiện 相tướng 為vi 。 不bất 了liễu 心tâm 現hiện 。 執chấp 為vi 外ngoại 境cảnh 。 創sáng/sang 起khởi 量lượng 數số 。 分phân 別biệt 染nhiễm 淨tịnh 。 所sở 謂vị 分phân 別biệt 事sự 識thức 。 起khởi 成thành 智trí 相tương/tướng 。 為vi 第đệ 一nhất 粗thô 也dã 。 勞lao 之chi 既ký 久cửu 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 轉chuyển 生sanh 苦khổ 樂lạc 覺giác 受thọ 。 自tự 他tha 相tương 續tục 。 法pháp 執chấp 轉chuyển 粗thô 。 即tức 相tương 續tục 相tương/tướng 。 為vi 第đệ 二nhị 粗thô 也dã 。 因nhân 勞lao 久cửu 而nhi 發phát 起khởi 染nhiễm 著trước 之chi 相tướng 。 取thủ 著trước 轉chuyển 深thâm 。 計kế 我ngã 我ngã 所sở 等đẳng 。 即tức 著trước 取thủ 相tương/tướng 。 為vi 第đệ 三tam 粗thô 也dã 。 依y 於ư 妄vọng 執chấp 分phân 別biệt 。 假giả 名danh 言ngôn 相tương/tướng 。 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 。 自tự 相tương 渾hồn 濁trược 。 非phi 由do 外ngoại 物vật 渾hồn 之chi 濁trược 之chi 。 此thử 即tức 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 。 為vi 第đệ 四tứ 粗thô 也dã 。 由do 是thị 依y 於ư 名danh 字tự 。 循tuần 名danh 取thủ 著trước 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 引dẫn 起khởi 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 塵trần 勞lao 煩phiền 惱não 。 即tức 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 。 為vi 第đệ 五ngũ 粗thô 也dã 。 於ư 是thị 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 為vi 第đệ 六lục 粗thô 者giả 。 以dĩ 次thứ 而nhi 生sanh 。 由do 依y 性tánh 覺giác 而nhi 動động 無vô 明minh 。 因nhân 無vô 明minh 而nhi 發phát 心tâm 境cảnh 。 緣duyên 心tâm 境cảnh 而nhi 起khởi 塵trần 勞lao 等đẳng 。 業nghiệp 力lực 所sở 使sử 。 起khởi 成thành 有hữu 相tương/tướng 處xứ 。 則tắc 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 確xác 然nhiên 而nhi 成thành 定định 相tương/tướng 。 靜tĩnh 而nhi 無vô 相tướng 處xứ 。 則tắc 空không 濶# 曠khoáng 蕩đãng 。 顯hiển 然nhiên 而nhi 見kiến 頑ngoan 虗hư 。 此thử 虗hư 空không 即tức 前tiền 同đồng 相tương/tướng 。 至chí 此thử 而nhi 始thỉ 確xác 定định 也dã 。 此thử 世thế 界giới 即tức 前tiền 異dị 相tướng 。 至chí 此thử 而nhi 始thỉ 成thành 就tựu 也dã 。 汝nhữ 問vấn 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 實thật 由do 如như 是thị 而nhi 生sanh 也dã 。 且thả 彼bỉ 細tế 境cảnh 中trung 。 無vô 同đồng 無vô 異dị 之chi 相tướng 。 至chí 是thị 而nhi 顯hiển 然nhiên 確xác 定định 。 以dĩ 成thành 眾chúng 生sanh 業nghiệp 果quả 。 真chân 有hữu 為vi 法pháp 矣hĩ 。 汝nhữ 問vấn 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 實thật 由do 如như 是thị 而nhi 生sanh 也dã 。

○# 鍾chung 云vân 。 自tự 相tương 渾hồn 濁trược 。 即tức 後hậu 文văn 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 五ngũ 疊điệp 渾hồn 濁trược 也dã 。 因nhân 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 而nhi 有hữu 業nghiệp 果quả 。 故cố 曰viết 由do 是thị 引dẫn 起khởi 。 塵trần 勞lao 煩phiền 惱não 。 葢# 至chí 此thử 而nhi 晴tình 空không 之chi 中trung 。 別biệt 見kiến 種chủng 種chủng 華hoa 相tương/tướng 矣hĩ 。 然nhiên 而nhi 詰cật 其kỳ 根căn 元nguyên 。 總tổng 是thị 妄vọng 明minh 一nhất 念niệm 所sở 生sanh 耳nhĩ 。 一nhất 念niệm 中trung 。 紛phân 起khởi 者giả 為vi 世thế 界giới 。 一nhất 念niệm 中trung 晦hối 昧muội 者giả 成thành 虗hư 空không 。 虗hư 空không 為vi 妄vọng 明minh 中trung 所sở 現hiện 同đồng 相tương/tướng 。 世thế 界giới 為vi 妄vọng 明minh 中trung 所sở 現hiện 異dị 相tướng 。 眾chúng 生sanh 業nghiệp 果quả 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 即tức 妄vọng 明minh 中trung 所sở 現hiện 無vô 同đồng 無vô 異dị 之chi 相tướng 。 彼bỉ 所sở 謂vị 無vô 同đồng 無vô 異dị 者giả 。 乃nãi 真chân 有hữu 為vi 法pháp 也dã 。 豈khởi 待đãi 眾chúng 生sanh 業nghiệp 果quả 。 熾sí 然nhiên 頓đốn 興hưng 之chi 日nhật 。 而nhi 後hậu 謂vị 之chi 有hữu 為vi 哉tai 。 舊cựu 以dĩ 眾chúng 生sanh 為vi 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 文văn 理lý 難nạn/nan 通thông 。 今kim 作tác 妄vọng 想tưởng 所sở 現hiện 之chi 相tướng 如như 影ảnh 子tử 一nhất 般ban 。 則tắc 虗hư 活hoạt 。 說thuyết 得đắc 去khứ 矣hĩ 。

○# 佛Phật 言ngôn 業nghiệp 識thức 妄vọng 見kiến 。 生sanh 於ư 無vô 明minh 。 必tất 從tùng 性tánh 覺giác 玅# 明minh 本bổn 覺giác 明minh 玅# 說thuyết 來lai 者giả 。 二nhị 語ngữ 即tức 所sở 謂vị 真Chân 如Như 。 見kiến 無vô 明minh 依y 真Chân 如Như 而nhi 起khởi 。 非phi 真Chân 如Như 之chi 外ngoại 有hữu 無vô 明minh 也dã 。 此thử 種chủng 無vô 明minh 。 所sở 謂vị 生sanh 相tương/tướng 無vô 明minh 。 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 隨tùy 分phần/phân 覺giác 者giả 。 尚thượng 不bất 能năng 知tri 。 故cố 謂vị 之chi 微vi 細tế 惑hoặc 。 唯duy 佛Phật 能năng 以dĩ 究cứu 竟cánh 覺giác 。 微vi 密mật 觀quán 照chiếu 。 乃nãi 能năng 洞đỗng 見kiến 而nhi 直trực 指chỉ 之chi 。 此thử 之chi 謂vị 見kiến 見kiến 。 謂vị 覺giác 眚sảnh 也dã 。

○# 經kinh 自tự 無vô 明minh 以dĩ 至chí 粗thô 境cảnh 。 多đa 用dụng 能năng 所sở 上thượng 下hạ 連liên 持trì 者giả 。 令linh 知tri 能năng 所sở 乃nãi 生sanh 萬vạn 有hữu 之chi 端đoan 。 行hành 人nhân 於ư 真chân 妄vọng 分phân 明minh 之chi 後hậu 。 一nhất 念niệm 頓đốn 絕tuyệt 能năng 所sở 。 可khả 以dĩ 把bả 定định 萬vạn 有hữu 。 坐tọa 還hoàn 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 所sở 謂vị 但đãn 離ly 妄vọng 緣duyên 。 即tức 如như 如như 佛Phật 矣hĩ 。 昔tích 有hữu 僧Tăng 問vấn 瑯# 琊gia 覺giác 和hòa 尚thượng 云vân 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 覺giác 厲lệ 聲thanh 云vân 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 僧Tăng 言ngôn 下hạ 大đại 悟ngộ 。 故cố 知tri 一nhất 念niệm 纔tài 生sanh 。 萬vạn 法pháp 皆giai 備bị 。 則tắc 知tri 一nhất 念niệm 無vô 生sanh 。 萬vạn 行hạnh 具cụ 足túc 矣hĩ 。

○# 賀hạ 云vân 。 諸chư 家gia 以dĩ 起khởi 信tín 三tam 細tế 六lục 粗thô 。 配phối 此thử 段đoạn 經kinh 文văn 。 致trí 有hữu 紛phân 紛phân 異dị 說thuyết 。 不bất 知tri 此thử 處xứ 。 前tiền 截tiệt 配phối 三tam 細tế 則tắc 可khả 。 後hậu 截tiệt 配phối 六lục 粗thô 。 則tắc 不bất 可khả 。 葢# 起khởi 信tín 六lục 粗thô 。 就tựu 一nhất 人nhân 生sanh 死tử 輪luân 轉chuyển 言ngôn 之chi 。 此thử 處xứ 經kinh 文văn 。 就tựu 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 法pháp 生sanh 起khởi 相tương 續tục 之chi 因nhân 言ngôn 之chi 。 自tự 不bất 能năng 強cường/cưỡng 配phối 也dã 。

○# 相tương 待đãi 生sanh 勞lao 勞lao 字tự 。 與dữ 前tiền 瞪trừng 以dĩ 發phát 勞lao 。 兼kiêm 目mục 與dữ 勞lao 。 二nhị 勞lao 字tự 相tương 應ứng 。 可khả 見kiến 虗hư 空không 世thế 界giới 。 眾chúng 生sanh 業nghiệp 果quả 。 全toàn 是thị 目mục 勞lao 所sở 現hiện 之chi 相tướng 也dã 。

覺giác 明minh 空không 昧muội 。 相tương 待đãi 成thành 搖dao 。 故cố 有hữu 風phong 輪luân 。 執chấp 持trì 世thế 界giới 。 因nhân 空không 生sanh 搖dao 。 堅kiên 明minh 立lập 礙ngại 。 彼bỉ 金kim 寶bảo 者giả 。 明minh 覺giác 立lập 堅kiên 。 故cố 有hữu 金kim 輪luân 。 保bảo 持trì 國quốc 土độ 。 堅kiên 覺giác 寶bảo 成thành 。 搖dao 明minh 風phong 生sanh 。 風phong 金kim 相tương 摩ma 。 故cố 有hữu 火hỏa 光quang 。 為vi 變biến 化hóa 性tánh 。 寶bảo 明minh 生sanh 潤nhuận 。 火hỏa 光quang 上thượng 蒸chưng 。 故cố 有hữu 水thủy 輪luân 。 含hàm 十thập 方phương 界giới 。

此thử 下hạ 答đáp 云vân 何hà 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 之chi 問vấn 也dã 。 此thử 先tiên 明minh 世thế 界giới 相tương 續tục 之chi 因nhân 。 良lương 由do 覺giác 體thể 之chi 上thượng 。 已dĩ 起khởi 妄vọng 明minh 。 而nhi 妄vọng 明minh 必tất 發phát 空không 漚âu 。 頑ngoan 空không 之chi 體thể 。 全toàn 是thị 晦hối 昧muội 。 而nhi 晦hối 昧muội 與dữ 明minh 乖quai 角giác 。 明minh 昧muội 相tương/tướng 傾khuynh 。 不bất 覺giác 心tâm 動động 。 當đương 知tri 世thế 間gian 諸chư 風phong 。 全toàn 是thị 妄vọng 心tâm 動động 盪# 所sở 感cảm 。 故cố 空không 輪luân 之chi 上thượng 。 而nhi 有hữu 風phong 輪luân 。 執chấp 持trì 世thế 界giới 。 器khí 界giới 凝ngưng 結kết 。 皆giai 由do 無vô 明minh 風phong 力lực 執chấp 持trì 。 得đắc 不bất 散tán 失thất 。 此thử 風phong 大đại 顯hiển 然nhiên 親thân 依y 妄vọng 心tâm 而nhi 起khởi 矣hĩ 。 又hựu 土thổ 與dữ 金kim 。 皆giai 是thị 堅kiên 性tánh 。 俱câu 屬thuộc 地địa 大đại 。 而nhi 堅kiên 莫mạc 過quá 于vu 金kim 。 故cố 金kim 是thị 地địa 大đại 精tinh 實thật 之chi 體thể 。 因nhân 空không 昧muội 而nhi 心tâm 動động 。 故cố 曰viết 因nhân 空không 生sanh 搖dao 。 如như 人nhân 為vi 睡thụy 所sở 偃yển 。 而nhi 發phát 迷mê 悶muộn 。 覺giác 明minh 堅kiên 執chấp 。 而nhi 妄vọng 成thành 有hữu 礙ngại 。 如như 偃yển 中trung 堅kiên 執chấp 求cầu 通thông 。 而nhi 妄vọng 覺giác 有hữu 物vật 相tương/tướng 壓áp 。 由do 此thử 即tức 感cảm 一nhất 切thiết 堅kiên 礙ngại 之chi 相tướng 。 當đương 知tri 世thế 間gian 金kim 寶bảo 。 皆giai 是thị 明minh 覺giác 體thể 上thượng 。 一nhất 分phần/phân 堅kiên 執chấp 所sở 感cảm 。 如như 有hữu 凝ngưng 心tâm 結kết 想tưởng 化hóa 為vi 石thạch 者giả 。 亦diệc 小tiểu 驗nghiệm 也dã 。 以dĩ 故cố 風phong 輪luân 之chi 上thượng 。 而nhi 有hữu 金kim 輪luân 。 保bảo 持trì 國quốc 土độ 。 此thử 地địa 大đại 亦diệc 顯hiển 然nhiên 親thân 依y 妄vọng 心tâm 而nhi 起khởi 矣hĩ 。 堅kiên 執chấp 之chi 妄vọng 覺giác 立lập 礙ngại 感cảm 金kim 而nhi 寶bảo 成thành 。 搖dao 動động 之chi 妄vọng 明minh 。 動động 成thành 風phong 相tương/tướng 而nhi 風phong 出xuất 。 風phong 金kim 相tương 摩ma 。 一nhất 堅kiên 一nhất 動động 。 故cố 有hữu 火hỏa 光quang 。 變biến 生sanh 為vi 熟thục 。 化hóa 有hữu 成thành 無vô 。 雖tuy 無vô 含hàm 持trì 之chi 輪luân 用dụng 。 而nhi 有hữu 變biến 化hóa 之chi 功công 能năng 。 而nhi 火hỏa 大đại 因nhân 之chi 起khởi 矣hĩ 。 以dĩ 上thượng 三tam 大đại 。 雖tuy 相tương 待đãi 轉chuyển 生sanh 。 而nhi 俱câu 帶đái 妄vọng 覺giác 妄vọng 明minh 之chi 心tâm 相tương/tướng 。 此thử 下hạ 不bất 帶đái 心tâm 相tương/tướng 。 獨độc 用dụng 金kim 水thủy 二nhị 大đại 。 而nhi 水thủy 生sanh 焉yên 。 彼bỉ 寶bảo 上thượng 之chi 明minh 。 即tức 含hàm 津tân 潤nhuận 。 如như 珠châu 光quang 出xuất 水thủy 是thị 也dã 。 火hỏa 有hữu 蒸chưng 鬱uất 之chi 氣khí 。 即tức 能năng 成thành 水thủy 。 如như 盛thịnh 熱nhiệt 時thời 。 萬vạn 物vật 多đa 被bị 蒸chưng 而nhi 出xuất 水thủy 也dã 。 以dĩ 寶bảo 明minh 而nhi 又hựu 映ánh 以dĩ 火hỏa 光quang 。 故cố 有hữu 水thủy 輪luân 。 含hàm 潤nhuận 十thập 方phương 世thế 界giới 。 此thử 十thập 方phương 界giới 。 總tổng 是thị 愛ái 水thủy 包bao 褁# 。 而nhi 水thủy 大đại 所sở 由do 起khởi 矣hĩ 。 由do 妄vọng 見kiến 動động 。 故cố 感cảm 風phong 輪luân 。 由do 執chấp 心tâm 堅kiên 。 故cố 感cảm 金kim 輪luân 。 由do 研nghiên 摩ma 燥táo 。 故cố 感cảm 火hỏa 輪luân 。 由do 愛ái 心tâm 深thâm 。 故cố 感cảm 水thủy 輪luân 。 故cố 知tri 四tứ 大đại 種chủng 子tử 。 不bất 外ngoại 發phát 潤nhuận 二nhị 種chủng 無vô 明minh 也dã 。

○# 別biệt 經kinh 言ngôn 世thế 界giới 安an 立lập 。 土thổ 輪luân 下hạ 依y 金kim 輪luân 。 而nhi 同đồng 為vi 地địa 大đại 。 金kim 輪luân 下hạ 依y 水thủy 輪luân 。 水thủy 輪luân 依y 風phong 輪luân 。 風phong 輪luân 依y 虗hư 空không 。 而nhi 虗hư 空không 無vô 所sở 依y 。 今kim 約ước 由do 心tâm 生sanh 起khởi 。 序tự 未vị 全toàn 同đồng 。 又hựu 顯hiển 究cứu 竟cánh 。 仍nhưng 說thuyết 虗hư 空không 依y 無vô 明minh 。 而nhi 無vô 明minh 依y 本bổn 覺giác 。 以dĩ 見kiến 萬vạn 法pháp 始thỉ 於ư 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 之chi 心tâm 。 而nhi 離ly 心tâm 悉tất 無vô 自tự 體thể 也dã 。

火hỏa 騰đằng 水thủy 降giáng 。 交giao 發phát 立lập 堅kiên 。 溼thấp 為vi 巨cự 海hải 。 乾can 為vi 洲châu 潬đán 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 彼bỉ 大đại 海hải 中trung 。 火hỏa 光quang 常thường 起khởi 。 彼bỉ 洲châu 潬đán 中trung 。 江giang 河hà 常thường 注chú 。 水thủy 勢thế 劣liệt 火hỏa 。 結kết 為vi 高cao 山sơn 。 是thị 故cố 山sơn 石thạch 。 擊kích 則tắc 成thành 燄diệm 。 融dung 則tắc 成thành 水thủy 。 土thổ 勢thế 劣liệt 水thủy 。 抽trừu 為vi 草thảo 木mộc 。 是thị 故cố 林lâm 藪tẩu 。 遇ngộ 燒thiêu 成thành 土thổ 。 因nhân 絞giảo 成thành 水thủy 。 交giao 妄vọng 發phát 生sanh 。 遞đệ 相tương 為vi 種chủng 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 世thế 界giới 相tương 續tục 。

此thử 因nhân 能năng 成thành 四tứ 大đại 又hựu 生sanh 所sở 成thành 四tứ 居cư 也dã 。 葢# 器khí 界giới 元nguyên 為vi 。 眾chúng 生sanh 所sở 居cư 。 今kim 於ư 此thử 四tứ 。 方phương 顯hiển 眾chúng 生sanh 住trú 處xứ 。 故cố 曰viết 四tứ 居cư 。 彼bỉ 四tứ 大đại 雖tuy 均quân 成thành 變biến 化hóa 功công 用dụng 。 而nhi 水thủy 火hỏa 土thổ 三tam 大đại 。 於ư 四tứ 居cư 中trung 。 功công 迹tích 尤vưu 顯hiển 。 彼bỉ 火hỏa 性tánh 炎diễm 上thượng 。 主chủ 於ư 騰đằng 也dã 。 水thủy 性tánh 潤nhuận 下hạ 。 主chủ 於ư 降giáng/hàng 也dã 。 水thủy 火hỏa 既ký 濟tế 。 則tắc 交giao 發phát 而nhi 成thành 器khí 界giới 。 如như 陶đào 器khí 者giả 。 功công 惟duy 賴lại 於ư 水thủy 火hỏa 也dã 。 既ký 交giao 發phát 立lập 堅kiên 。 由do 是thị 溼thấp 為vi 巨cự 海hải 。 即tức 甘cam 水thủy 海hải 。 鹽Diêm 水Thủy 海Hải 。 而nhi 水thủy 族tộc 眾chúng 生sanh 之chi 居cư 成thành 焉yên 。 乾can 為vi 洲châu 潬đán 。 即tức 四tứ 部bộ 洲châu 。 而nhi 陸lục 處xứ 眾chúng 生sanh 之chi 界giới 成thành 焉yên 。 海hải 亦diệc 由do 立lập 堅kiên 而nhi 成thành 者giả 。 以dĩ 注chú 水thủy 之chi 巨cự 坎khảm 。 全toàn 是thị 堅kiên 體thể 也dã 。 以dĩ 是thị 水thủy 火hỏa 共cộng 生sanh 之chi 義nghĩa 。 故cố 彼bỉ 大đại 海hải 本bổn 就tựu 溼thấp 之chi 處xứ 。 不bất 應ưng 有hữu 火hỏa 。 以dĩ 不bất 忘vong 母mẫu 之chi 氣khí 分phần/phân 。 故cố 火hỏa 光quang 常thường 起khởi 。 洲châu 潬đán 本bổn 就tựu 燥táo 之chi 處xứ 。 不bất 應ưng 有hữu 水thủy 。 以dĩ 不bất 忘vong 父phụ 之chi 氣khí 分phần/phân 。 故cố 江giang 河hà 常thường 注chú 。 葢# 水thủy 之chi 望vọng 火hỏa 。 為vi 我ngã 尅khắc 之chi 妻thê 。 故cố 火hỏa 為vi 二nhị 居cư 之chi 母mẫu 。 火hỏa 之chi 望vọng 水thủy 。 為vi 尅khắc 我ngã 之chi 夫phu 。 故cố 水thủy 為vi 二nhị 居cư 之chi 父phụ 。 今kim 大đại 海hải 克khắc 肖tiếu 於ư 父phụ 。 而nhi 不bất 忘vong 母mẫu 之chi 氣khí 分phần/phân 。 故cố 海hải 中trung 火hỏa 起khởi 。 洲châu 潬đán 克khắc 肖tiếu 於ư 母mẫu 。 而nhi 不bất 忘vong 父phụ 之chi 氣khí 分phần/phân 。 故cố 洲châu 有hữu 江giang 河hà 也dã 。 又hựu 水thủy 能năng 尅khắc 火hỏa 。 若nhược 水thủy 性tánh 不bất 降giáng/hàng 而nhi 就tựu 火hỏa 。 則tắc 勢thế 必tất 滅diệt 火hỏa 。 豈khởi 能năng 生sanh 物vật 。 今kim 則tắc 降giáng/hàng 水thủy 之chi 性tánh 而nhi 就tựu 火hỏa 。 水thủy 夫phu 劣liệt 於ư 火hỏa 妻thê 。 故cố 結kết 成thành 高cao 山sơn 。 而nhi 山sơn 居cư 眾chúng 生sanh 之chi 界giới 成thành 焉yên 。 是thị 故cố 山sơn 石thạch 。 擊kích 則tắc 成thành 燄diệm 者giả 。 是thị 受thọ 火hỏa 之chi 氣khí 分phần/phân 也dã 。 融dung 則tắc 成thành 水thủy 者giả 。 是thị 受thọ 水thủy 之chi 氣khí 分phần/phân 也dã 。 土thổ 能năng 尅khắc 水thủy 。 若nhược 土thổ 性tánh 不bất 降giáng/hàng 而nhi 就tựu 水thủy 。 則tắc 勢thế 必tất 滅diệt 水thủy 。 豈khởi 能năng 生sanh 物vật 。 今kim 則tắc 降giáng/hàng 土thổ 之chi 性tánh 而nhi 就tựu 水thủy 。 土thổ 劣liệt 於ư 水thủy 。 故cố 抽trừu 為vi 草thảo 木mộc 。 而nhi 林lâm 居cư 眾chúng 生sanh 之chi 界giới 成thành 焉yên 。 是thị 故cố 林lâm 藪tẩu 。 遇ngộ 燒thiêu 成thành 土thổ 者giả 。 是thị 受thọ 土thổ 之chi 氣khí 分phần/phân 也dã 。 因nhân 絞giảo 成thành 水thủy 者giả 。 是thị 受thọ 水thủy 之chi 氣khí 分phần/phân 也dã 。 由do 無vô 明minh 種chủng 子tử 。 交giao 妄vọng 發phát 生sanh 。 初sơ 由do 妄vọng 心tâm 而nhi 生sanh 起khởi 大đại 種chủng 。 次thứ 由do 展triển 轉chuyển 而nhi 備bị 生sanh 四tứ 大đại 。 後hậu 由do 諸chư 大đại 而nhi 成thành 就tựu 四tứ 居cư 。 以dĩ 是thị 遞đệ 相tương 為vi 種chủng 之chi 因nhân 緣duyên 。 所sở 以dĩ 世thế 界giới 相tương 續tục 。 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 凡phàm 成thành 一nhất 番phiên 。 便tiện 是thị 如như 此thử 。 展triển 轉chuyển 生sanh 起khởi 。 所sở 以dĩ 自tự 忽hốt 生sanh 之chi 後hậu 。 永vĩnh 無vô 清thanh 淨tịnh 之chi 期kỳ 矣hĩ 。

○# 此thử 中trung 義nghĩa 理lý 。 雖tuy 似tự 外ngoại 論luận 中trung 五ngũ 行hành 相tương 生sanh 之chi 意ý 。 而nhi 實thật 不bất 盡tận 同đồng 。 若nhược 一nhất 一nhất 附phụ 合hợp 。 有hữu 二nhị 不bất 便tiện 。 一nhất 者giả 。 五ngũ 行hành 反phản 明minh 。 經kinh 義nghĩa 反phản 晦hối 。 二nhị 者giả 。 令linh 外ngoại 教giáo 之chi 人nhân 。 將tương 謂vị 不bất 出xuất 己kỷ 意ý 。 良lương 以dĩ 外ngoại 教giáo 正chánh 惟duy 執chấp 乎hồ 五ngũ 行hành 能năng 成thành 世thế 界giới 。 而nhi 實thật 不bất 了liễu 其kỳ 真chân 源nguyên 。 縱túng/tung 高cao 推thôi 太thái 極cực 混hỗn 沌# 等đẳng 。 而nhi 終chung 不bất 識thức 其kỳ 為vi 吾ngô 心tâm 之chi 妄vọng 覺giác 。 全toàn 體thể 之chi 無vô 明minh 。 今kim 與dữ 分phân 明minh 指chỉ 示thị 。 正chánh 以dĩ 異dị 彼bỉ 教giáo 意ý 。 而nhi 舊cựu 解giải 卻khước 將tương 覺giác 明minh 。 釋thích 之chi 為vi 水thủy 。 以dĩ 濫lạm 彼bỉ 天thiên 一nhất 生sanh 水thủy 之chi 計kế 。 仍nhưng 出xuất 無vô 極cực 太thái 極cực 之chi 下hạ 。 何hà 以dĩ 令linh 彼bỉ 袪# 除trừ 舊cựu 見kiến 而nhi 生sanh 新tân 悟ngộ 哉tai 。 夫phu 外ngoại 教giáo 多đa 歸quy 化hóa 機cơ 於ư 陰âm 陽dương 。 而nhi 吾ngô 宗tông 直trực 指chỉ 化hóa 本bổn 於ư 心tâm 性tánh 。 且thả 又hựu 示thị 天thiên 地địa 之chi 元nguyên 。 出xuất 於ư 吾ngô 心tâm 之chi 無vô 明minh 。 此thử 誠thành 大đại 異dị 外ngoại 說thuyết 。 而nhi 極cực 醒tỉnh 誤ngộ 執chấp 也dã 。 弘hoằng 教giáo 者giả 。 不bất 能năng 挽vãn 外ngoại 宗tông 而nhi 令linh 其kỳ 明minh 內nội 旨chỉ 。 反phản 推thôi 內nội 教giáo 而nhi 濫lạm 外ngoại 宗tông 。 失thất 計kế 之chi 甚thậm 也dã 。 至chí 於ư 內nội 教giáo 所sở 用dụng 名danh 言ngôn 。 多đa 用dụng 四tứ 大đại 。 而nhi 不bất 名danh 五ngũ 行hành 。 後hậu 之chi 合hợp 變biến 轉chuyển 生sanh 。 但đãn 與dữ 五ngũ 行hành 略lược 相tương 似tự 耳nhĩ 。 故cố 今kim 解giải 於ư 前tiền 之chi 四tứ 法pháp 。 全toàn 準chuẩn 孤cô 山sơn 四tứ 大đại 為vi 正chánh 。 而nhi 前tiền 三tam 大đại 。 顯hiển 然nhiên 依y 於ư 心tâm 起khởi 。 於ư 後hậu 之chi 四tứ 法pháp 。 別biệt 立lập 名danh 言ngôn 。 略lược 取thủ 溫ôn 陵lăng 父phụ 母mẫu 氣khí 分phân 之chi 說thuyết 。 以dĩ 助trợ 明minh 而nhi 已dĩ 。

○# 空không 谷cốc 禪thiền 師sư 謂vị 周chu 濂# 溪khê 之chi 學học 。 出xuất 於ư 壽thọ 涯nhai 。 葢# 指chỉ 太thái 極cực 圖đồ 也dã 。 彼bỉ 壽thọ 涯nhai 胡hồ 為vi 者giả 。 而nhi 立lập 此thử 妄vọng 計kế 。 豈khởi 非phi 內nội 教giáo 之chi 罪tội 人nhân 耶da 。 或hoặc 空không 谷cốc 亦diệc 傳truyền 聞văn 之chi 說thuyết 。 固cố 不bất 足túc 信tín 耶da 。

○# 鍾chung 云vân 。 巨cự 海hải 洲châu 潬đán 。 高cao 山sơn 林lâm 藪tẩu 。 合hợp 成thành 器khí 界giới 。 由do 四tứ 大đại 變biến 起khởi 。 而nhi 四tứ 大đại 乃nãi 覺giác 心tâm 之chi 變biến 現hiện 。 所sở 謂vị 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 也dã 。

復phục 次thứ 富Phú 樓Lâu 那Na 。 明minh 妄vọng 非phi 他tha 。 覺giác 明minh 為vi 咎cữu 。 所sở 妄vọng 既ký 立lập 。 明minh 理lý 不bất 踰du 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 聽thính 不bất 出xuất 聲thanh 。 見kiến 不bất 超siêu 色sắc 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 六lục 妄vọng 成thành 就tựu 。 由do 是thị 分phân 開khai 。 見kiến 覺giác 聞văn 知tri 。 同đồng 業nghiệp 相tương 纏triền 。 合hợp 離ly 成thành 化hóa 。 見kiến 明minh 色sắc 發phát 。 明minh 見kiến 想tưởng 成thành 。 異dị 見kiến 成thành 憎tăng 。 同đồng 想tưởng 成thành 愛ái 。 流lưu 愛ái 為vi 種chủng 。 納nạp 想tưởng 為vi 胎thai 。 交giao 遘cấu 發phát 生sanh 。 吸hấp 引dẫn 同đồng 業nghiệp 。 故cố 有hữu 因nhân 緣duyên 。 生sanh 羯yết 羅la 藍lam 。 遏át 蒲bồ 曇đàm 等đẳng 。 胎thai 卵noãn 溼thấp 化hóa 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 卵noãn 唯duy 想tưởng 生sanh 。 胎thai 因nhân 情tình 有hữu 。 溼thấp 以dĩ 合hợp 感cảm 。 化hóa 以dĩ 離ly 應ứng 。 情tình 想tưởng 合hợp 離ly 。 更cánh 相tương 變biến 易dị 。 所sở 有hữu 受thọ 業nghiệp 。 逐trục 其kỳ 飛phi 沉trầm 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 眾chúng 生sanh 相tương 續tục 。 明minh 理lý 不bất 踰du 。 理lý 猶do 體thể 也dã 。 踰du 猶do 超siêu 越việt 也dã 。 覺giác 明minh 之chi 體thể 。 隔cách 礙ngại 而nhi 不bất 能năng 超siêu 越việt 也dã )# 。

此thử 明minh 眾chúng 生sanh 相tương 續tục 之chi 因nhân 也dã 。 葢# 法pháp 性tánh 身thân 。 本bổn 來lai 周chu 徧biến 實thật 無vô 根căn 身thân 。 即tức 此thử 根căn 身thân 。 推thôi 其kỳ 本bổn 原nguyên 。 亦diệc 是thị 明minh 妄vọng 所sở 成thành 。 此thử 明minh 妄vọng 者giả 實thật 非phi 他tha 物vật 。 亦diệc 由do 玅# 明minh 覺giác 心tâm 。 最tối 初sơ 突đột 起khởi 一nhất 念niệm 。 轉chuyển 為vi 覺giác 明minh 。 而nhi 成thành 所sở 妄vọng 。 所sở 妄vọng 既ký 立lập 。 於ư 是thị 湛trạm 圓viên 玅# 明minh 之chi 體thể 。 分phần/phân 成thành 六lục 處xứ 。 在tại 眼nhãn 名danh 見kiến 。 在tại 耳nhĩ 名danh 聞văn 。 乃nãi 至chí 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 各các 生sanh 局cục 礙ngại 。 不bất 能năng 超siêu 越việt 。 不bất 復phục 周chu 徧biến 圓viên 通thông 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 故cố 聽thính 不bất 出xuất 聲thanh 。 見kiến 不bất 超siêu 色sắc 。 餘dư 四tứ 亦diệc 然nhiên 。 但đãn 見kiến 色sắc 香hương 味vị 觸xúc (# 影ảnh 略lược 聲thanh 法pháp 。 六lục 妄vọng 成thành 就tựu 。 染nhiễm 六lục 根căn 而nhi 成thành 塵trần 。 由do 是thị 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 六lục 種chủng 分phần/phân 開khai 。 攬lãm 六lục 塵trần 而nhi 成thành 根căn 。 所sở 謂vị 元nguyên 以dĩ 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 成thành 六lục 和hòa 合hợp 是thị 也dã 。 夫phu 根căn 塵trần 成thành 就tựu 。 則tắc 形hình 兆triệu 潛tiềm 彰chương 。 然nhiên 尚thượng 未vị 趣thú 生sanh 。 必tất 當đương 中trung 陰ấm 之chi 位vị 。 (# 中trung 陰ấm 即tức 中trung 有hữu 也dã 。 處xử 於ư 死tử 有hữu 生sanh 有hữu 之chi 間gian 。 故cố 曰viết 中trung 有hữu 。 經kinh 言ngôn 。 中trung 陰ấm 六lục 根căn 猛mãnh 利lợi 勝thắng 於ư 生sanh 身thân 。 瑜du 伽già 云vân 。 中trung 有hữu 中trung 便tiện 如như 當đương 生sanh 本bổn 有hữu 身thân 形hình 狀trạng 。 如như 人nhân 中trung 有hữu 似tự 人nhân 。 畜súc 中trung 有hữu 似tự 畜súc 。 餘dư 趣thú 亦diệc 爾nhĩ 。 身thân 如như 五ngũ 六lục 歲tuế 孩hài 子tử 大đại 。 形hình 量lượng 雖tuy 少thiểu 。 能năng 作tác 諸chư 業nghiệp 。 於ư 父phụ 母mẫu 邊biên 。 起khởi 顛điên 倒đảo 想tưởng 。 也dã )# 由do 中trung 陰ấm 而nhi 趣thú 生sanh 也dã 。 若nhược 因nhân 父phụ 母mẫu 己kỷ 三tam 者giả 業nghiệp 同đồng 。 則tắc 相tương 纏triền 著trước 而nhi 生sanh 。 即tức 胎thai 卵noãn 類loại 也dã 。 或hoặc 不bất 因nhân 父phụ 母mẫu 。 但đãn 由do 己kỷ 業nghiệp 。 合hợp 亦diệc 成thành 形hình 。 離ly 亦diệc 成thành 化hóa 。 即tức 溼thấp 化hóa 類loại 也dã 。 (# 蠢xuẩn 蝡nhuyễn 皆giai 溼thấp 生sanh 。 天thiên 獄ngục 皆giai 化hóa 生sanh )# 當đương 胎thai 卵noãn 二nhị 中trung 有hữu 身thân 。 欲dục 投đầu 胎thai 時thời 。 其kỳ 無vô 緣duyên 處xứ 。 大đại 地địa 如như 墨mặc 。 惟duy 於ư 父phụ 母mẫu 有hữu 緣duyên 處xứ 。 見kiến 有hữu 一nhất 點điểm 明minh 色sắc 發phát 現hiện 。 此thử 中trung 有hữu 身thân 。 既ký 見kiến 明minh 色sắc 。 即tức 趨xu 其kỳ 處xứ 。 其kỳ 想tưởng 遂toại 得đắc 成thành 就tựu 。 若nhược 是thị 男nam 中trung 有hữu 。 以dĩ 父phụ 為vi 異dị 見kiến 。 父phụ 是thị 所sở 憎tăng 境cảnh 。 以dĩ 母mẫu 為vi 同đồng 想tưởng 。 母mẫu 是thị 所sở 愛ái 境cảnh 。 女nữ 子tử 反phản 此thử 。 涅Niết 槃Bàn 明minh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 無vô 明minh 有hữu 二nhị 。 一nhất 潤nhuận 業nghiệp 無vô 明minh 。 謂vị 過quá 去khứ 煩phiền 惱não 也dã 。 二nhị 潤nhuận 生sanh 無vô 明minh 。 即tức 託thác 胎thai 時thời 於ư 父phụ 母mẫu 起khởi 愛ái 憎tăng 也dã )# 此thử 中trung 有hữu 既ký 見kiến 可khả 愛ái 之chi 境cảnh 。 即tức 注chú 愛ái 於ư 父phụ 母mẫu 赤xích 白bạch 二nhị 渧đế 以dĩ 為vi 種chủng 。 此thử 赤xích 白bạch 二nhị 渧đế 。 即tức 納nạp 此thử 想tưởng 心tâm 而nhi 成thành 胎thai 。 此thử 雖tuy 因nhân 父phụ 母mẫu 。 交giao 遘cấu 發phát 生sanh 。 實thật 由do 己kỷ 業nghiệp 相tương/tướng 同đồng 。 故cố 吸hấp 引dẫn 而nhi 入nhập 胎thai 。 若nhược 磁từ 石thạch 之chi 吸hấp 鐵thiết 。 以dĩ 是thị 父phụ 母mẫu 己kỷ 三tam 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 遂toại 入nhập 胎thai 中trung 。 成thành 五ngũ 陰ấm 身thân 。 故cố 有hữu 羯yết 羅la 藍lam 。 遏át 蒲bồ 曇đàm 等đẳng 相tương/tướng 。 (# 俱câu 舍xá 云vân 。 胎thai 中trung 有hữu 五ngũ 位vị 。 一nhất 七thất 名danh 羯yết 羅la 藍lam 。 此thử 云vân 凝ngưng 滑hoạt 。 二nhị 七thất 名danh 遏át 蒲bồ 曇đàm 。 此thử 云vân 皰pháo 。 三tam 七thất 名danh 閉bế 尸thi 。 此thử 云vân 輭nhuyễn 肉nhục 。 四tứ 七thất 名danh 徤# 男nam 。 此thử 云vân 堅kiên 肉nhục 。 五ngũ 七thất 名danh 鉢bát 羅la 奢xa 佉khư 。 此thử 云vân 形hình 位vị 。 今kim 舉cử 其kỳ 二nhị 。 故cố 曰viết 等đẳng 也dã )# 若nhược 溼thấp 化hóa 二nhị 生sanh 中trung 有hữu 。 由do 先tiên 業nghiệp 力lực 。 不bất 簡giản 近cận 遠viễn 。 染nhiễm 著trước 稱xưng 情tình 。 當đương 染nhiễm 著trước 處xứ 。 便tiện 即tức 受thọ 生sanh 矣hĩ 。 夫phu 胎thai 卵noãn 溼thấp 化hóa 。 各các 以dĩ 定định 業nghiệp 相tương/tướng 感cảm 。 故cố 隨tùy 其kỳ 感cảm 而nhi 應ưng 之chi 以dĩ 四tứ 生sanh 之chi 定định 報báo 。 如như 亂loạn 思tư 不bất 定định 者giả 。 想tưởng 也dã 。 而nhi 卵noãn 則tắc 惟duy 想tưởng 生sanh 矣hĩ 。 鍾chung 愛ái 不bất 捨xả 者giả 。 情tình 也dã 。 而nhi 胎thai 則tắc 因nhân 情tình 有hữu 矣hĩ 。 親thân 附phụ 不bất 變biến 者giả 。 合hợp 也dã 。 而nhi 溼thấp 則tắc 以dĩ 合hợp 感cảm 矣hĩ 。 捨xả 此thử 趨xu 彼bỉ 者giả 。 離ly 也dã 。 而nhi 化hóa 則tắc 以dĩ 離ly 應ưng 矣hĩ 。 以dĩ 此thử 四tứ 心tâm 感cảm 召triệu 。 而nhi 四tứ 生sanh 各các 類loại 應ưng 之chi 。 此thử 其kỳ 有hữu 定định 者giả 也dã 。 若nhược 夫phu 情tình 想tưởng 合hợp 離ly 。 更cánh 相tương 變biến 易dị 。 或hoặc 情tình 變biến 為vi 想tưởng 。 或hoặc 想tưởng 變biến 為vi 情tình 。 或hoặc 合hợp 易dị 為vi 離ly 。 或hoặc 離ly 易dị 為vi 合hợp 。 故cố 其kỳ 受thọ 報báo 。 或hoặc 飛phi 變biến 為vi 沉trầm 。 若nhược 雀tước 之chi 化hóa 蛤# 。 或hoặc 沉trầm 變biến 為vi 飛phi 。 若nhược 魚ngư 之chi 化hóa 龍long 。 奇kỳ 奇kỳ 怪quái 怪quái 。 亦diệc 復phục 不bất 定định 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 經kinh 涉thiệp 長trường 時thời 。 互hỗ 成thành 轉chuyển 換hoán 。 眾chúng 生sanh 相tương 續tục 。 無vô 有hữu 了liễu 期kỳ 矣hĩ 。

○# 賀hạ 云vân 。 註chú 以dĩ 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 四tứ 句cú 為vi 中trung 陰ấm 身thân 。 殊thù 可khả 笑tiếu 。 不bất 知tri 世Thế 尊Tôn 。 談đàm 眾chúng 生sanh 相tương 續tục 。 只chỉ 就tựu 當đương 下hạ 發phát 明minh 。 謂vị 即tức 今kim 瞥miết 起khởi 一nhất 念niệm 。 便tiện 是thị 永vĩnh 劫kiếp 生sanh 死tử 根căn 本bổn 耳nhĩ 。 非phi 從tùng 當đương 初sơ 說thuyết 起khởi 。 如như 此thử 方phương 盤bàn 古cổ 生sanh 於ư 太thái 荒hoang 之chi 言ngôn 也dã 。

富Phú 樓Lâu 那Na 。 想tưởng 愛ái 同đồng 結kết 。 愛ái 不bất 能năng 離ly 。 則tắc 諸chư 世thế 間gian 。 父phụ 母mẫu 子tử 孫tôn 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 是thị 等đẳng 則tắc 以dĩ 。 欲dục 貪tham 為vi 本bổn 。 貪tham 愛ái 同đồng 滋tư 。 貪tham 不bất 能năng 止chỉ 。 則tắc 諸chư 世thế 間gian 。 卵noãn 化hóa 溼thấp 胎thai 。 隨tùy 力lực 強cường 弱nhược 。 遞đệ 相tương 吞thôn 食thực 。 是thị 等đẳng 則tắc 以dĩ 。 殺sát 貪tham 為vi 本bổn 。 以dĩ 人nhân 食thực 羊dương 。 羊dương 死tử 為vi 人nhân 。 人nhân 死tử 為vi 羊dương 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 十thập 生sanh 之chi 類loại 。 死tử 死tử 生sanh 生sanh 。 互hỗ 來lai 相tương 噉đạm 。 惡ác 業nghiệp 俱câu 生sanh 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 是thị 等đẳng 則tắc 以dĩ 。 盜đạo 貪tham 為vi 本bổn 。 汝nhữ 負phụ 我ngã 命mạng 。 我ngã 還hoàn 汝nhữ 債trái 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 經kinh 百bách 千thiên 劫kiếp 。 常thường 在tại 生sanh 死tử 。 汝nhữ 愛ái 我ngã 心tâm 。 我ngã 憐lân 汝nhữ 色sắc 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 經kinh 百bách 千thiên 劫kiếp 。 常thường 在tại 纏triền 縛phược 。 唯duy 殺sát 盜đạo 淫dâm 。 三tam 為vi 根căn 本bổn 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 業nghiệp 果quả 相tương 續tục 。

此thử 明minh 業nghiệp 果quả 相tương 續tục 之chi 因nhân 也dã 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 過quá 去khứ 在tại 世thế 時thời 。 想tưởng 念niệm 恩ân 愛ái 。 如như 膠giao 似tự 漆tất 。 固cố 結kết 而nhi 不bất 能năng 解giải 。 故cố 受thọ 生sanh 時thời 。 則tắc 流lưu 愛ái 為vi 種chủng 。 納nạp 想tưởng 為vi 胎thai 。 而nhi 父phụ 母mẫu 子tử 孫tôn 。 生sanh 生sanh 不bất 斷đoạn 。 此thử 等đẳng 皆giai 以dĩ 淫dâm 欲dục 。 而nhi 正chánh 性tánh 命mạng 。 故cố 曰viết 欲dục 貪tham 為vi 本bổn 。 (# 欲dục 貪tham 通thông 乎hồ 四tứ 生sanh 。 今kim 止chỉ 約ước 胎thai 生sanh 言ngôn 之chi 。 又hựu 胎thai 生sanh 復phục 通thông 人nhân 畜súc 。 今kim 止chỉ 就tựu 人nhân 倫luân 辨biện 之chi 。 以dĩ 其kỳ 易dị 見kiến 故cố 也dã )# 由do 有hữu 貪tham 愛ái 。 必tất 有hữu 身thân 命mạng 。 由do 有hữu 身thân 命mạng 。 必tất 賴lại 滋tư 養dưỡng 。 彼bỉ 貪tham 我ngã 豢# 養dưỡng 。 我ngã 愛ái 彼bỉ 血huyết 肉nhục 。 所sở 以dĩ 貪tham 不bất 能năng 止chỉ 。 則tắc 諸chư 世thế 間gian 。 四tứ 生sanh 之chi 類loại 。 弱nhược 肉nhục 強cường/cưỡng 食thực 。 遞đệ 相tương 吞thôn 噉đạm 。 是thị 等đẳng 則tắc 以dĩ 。 殺sát 貪tham 為vi 本bổn 。 殺sát 業nghiệp 盛thịnh 行hành 。 故cố 以dĩ 人nhân 食thực 羊dương 。 羊dương 死tử 又hựu 轉chuyển 而nhi 為vi 人nhân 。 人nhân 死tử 又hựu 轉chuyển 而nhi 為vi 羊dương 。 由do 一nhất 生sanh 以dĩ 至chí 十thập 生sanh 。 死tử 死tử 生sanh 生sanh 。 展triển 轉chuyển 報báo 復phục 。 互hỗ 來lai 相tương 噉đạm 。 有hữu 此thử 惡ác 業nghiệp 。 故cố 世thế 世thế 俱câu 生sanh 一nhất 處xứ 。 相tương 值trị 以dĩ 償thường 其kỳ 債trái 。 直trực 至chí 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 無vô 有hữu 止chỉ 息tức 。 是thị 等đẳng 則tắc 以dĩ 。 盜đạo 貪tham 為vi 本bổn 。 凡phàm 不bất 與dữ 而nhi 取thủ 。 及cập 陰ấm 取thủ 皆giai 盜đạo 。 以dĩ 人nhân 食thực 羊dương 。 不bất 與dữ 取thủ 也dã 。 羊dương 死tử 為vi 人nhân 。 互hỗ 來lai 相tương 噉đạm 。 陰ấm 取thủ 也dã 。 故cố 曰viết 盜đạo 貪tham 也dã 。 約ước 殺sát 貪tham 言ngôn 之chi 。 則tắc 汝nhữ 負phụ 我ngã 命mạng 。 汝nhữ 還hoàn 我ngã 命mạng 。 我ngã 負phụ 汝nhữ 命mạng 。 我ngã 還hoàn 汝nhữ 命mạng 。 約ước 盜đạo 貪tham 言ngôn 之chi 。 則tắc 我ngã 負phụ 汝nhữ 債trái 。 我ngã 還hoàn 汝nhữ 債trái 。 汝nhữ 負phụ 我ngã 債trái 。 汝nhữ 還hoàn 我ngã 債trái 。 命mạng 債trái 不bất 了liễu 。 故cố 生sanh 死tử 相tướng 結kết 。 經kinh 百bách 千thiên 劫kiếp 。 常thường 在tại 生sanh 死tử 。 而nhi 不bất 能năng 出xuất 離ly 。 約ước 欲dục 貪tham 言ngôn 之chi 。 汝nhữ 愛ái 我ngã 心tâm 。 我ngã 愛ái 汝nhữ 心tâm 。 我ngã 憐lân 汝nhữ 色sắc 。 汝nhữ 憐lân 我ngã 色sắc 。 以dĩ 是thị 愛ái 憐lân 因nhân 緣duyên 。 生sanh 生sanh 會hội 聚tụ 。 經kinh 百bách 千thiên 劫kiếp 。 常thường 在tại 纏triền 縛phược 。 而nhi 不bất 能năng 解giải 脫thoát 。 (# 如như 七thất 月nguyệt 七thất 日nhật 。 長trường 生sanh 殿điện 語ngữ 是thị 也dã )# 惟duy 殺sát 盜đạo 淫dâm 三tam 種chủng 貪tham 為vi 根căn 本bổn 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 業nghiệp 果quả 相tương 續tục 。 故cố 知tri 三tam 界giới 流lưu 轉chuyển 。 唯duy 一nhất 貪tham 愛ái 。 若nhược 斷đoạn 貪tham 愛ái 。 便tiện 出xuất 三tam 界giới 矣hĩ 。

○# 問vấn 。 世thế 教giáo 論luận 殺sát 。 惟duy 以dĩ 忿phẫn 爭tranh 殺sát 人nhân 為vi 重trọng/trùng 。 論luận 盜đạo 惟duy 以dĩ 劫kiếp 竊thiết 財tài 命mạng 為vi 重trọng/trùng 。 而nhi 食thực 肉nhục 不bất 與dữ 焉yên 。 似tự 得đắc 重trọng/trùng 輕khinh 之chi 宜nghi 。 今kim 經kinh 何hà 獨độc 論luận 其kỳ 所sở 輕khinh 。 而nhi 反phản 遺di 其kỳ 所sở 重trọng/trùng 乎hồ 。 答đáp 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 斷đoạn 輕khinh 況huống 重trọng/trùng 義nghĩa 。 葢# 此thử 方phương 世thế 教giáo 。 急cấp 於ư 止chỉ 亂loạn 。 且thả 圖đồ 養dưỡng 民dân 。 故cố 惟duy 斷đoạn 現hiện 亂loạn 。 而nhi 不bất 禁cấm 食thực 肉nhục 。 今kim 經kinh 欲dục 絕tuyệt 生sanh 死tử 。 須tu 斷đoạn 生sanh 緣duyên 。 故cố 極cực 至chí 食thực 肉nhục 。 皆giai 併tinh 斷đoạn 焉yên 。 若nhược 悟ngộ 輕khinh 者giả 尚thượng 為vi 生sanh 死tử 之chi 緣duyên 。 則tắc 重trọng/trùng 者giả 不bất 言ngôn 可khả 知tri 。 非phi 反phản 遺di 於ư 重trọng/trùng 也dã 。 二nhị 者giả 。 絕tuyệt 本bổn 止chỉ 末mạt 義nghĩa 。 葢# 凡phàm 一nhất 切thiết 殺sát 盜đạo 。 究cứu 其kỳ 深thâm 本bổn 。 多đa 起khởi 於ư 食thực 肉nhục 。 如như 八bát 萬vạn 釋Thích 種chủng 。 遭tao 琉lưu 璃ly 之chi 殺sát 。 但đãn 知tri 近cận 緣duyên 罵mạ 詈lị 。 而nhi 不bất 知tri 遠viễn 因nhân 起khởi 於ư 食thực 魚ngư 之chi 冤oan 。 故cố 此thử 方phương 不bất 長trường/trưởng 太thái 平bình 。 緣duyên 太thái 平bình 時thời 。 恣tứ 意ý 食thực 噉đạm 。 三tam 五ngũ 百bách 年niên 。 人nhân 之chi 享hưởng 福phước 者giả 。 福phước 終chung 祻# 起khởi 。 畜súc 之chi 酬thù 報báo 者giả 。 報báo 盡tận 為vi 人nhân 。 皆giai 帶đái 殺sát 冤oan 。 遂toại 成thành 亂loạn 世thế 。 乃nãi 至chí 殺sát 人nhân 無vô 量lượng 。 故cố 佛Phật 斷đoạn 食thực 肉nhục 。 乃nãi 聖thánh 智trí 深thâm 遠viễn 。 拔bạt 本bổn 塞tắc 源nguyên 之chi 言ngôn 。 經Kinh 云vân 。 世thế 上thượng 欲dục 免miễn 刀đao 兵binh 劫kiếp 。 須tu 是thị 眾chúng 生sanh 不bất 食thực 肉nhục 。 外ngoại 教giáo 君quân 子tử 。 未vị 能năng 信tín 達đạt 者giả 。 切thiết 勿vật 輕khinh 非phi 毀hủy 矣hĩ 。

富Phú 樓Lâu 那Na 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 顛điên 倒đảo 相tương 續tục 。 皆giai 是thị 覺giác 明minh 。 明minh 了liễu 知tri 性tánh 。 因nhân 了liễu 發phát 相tương 。 從tùng 妄vọng 見kiến 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 因nhân 此thử 虗hư 妄vọng 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。

此thử 總tổng 束thúc 以dĩ 結kết 答đáp 忽hốt 生sanh 終chung 始thỉ 之chi 問vấn 也dã 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 如như 是thị 世thế 界giới 。 眾chúng 生sanh 業nghiệp 果quả 三tam 種chủng 。 顛điên 狂cuồng 迷mê 倒đảo 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 雖tuy 各các 不bất 同đồng 。 推thôi 其kỳ 所sở 自tự 。 皆giai 由do 性tánh 覺giác 玅# 明minh 本bổn 體thể 。 最tối 初sơ 不bất 覺giác 。 突đột 起khởi 一nhất 念niệm 。 故cố 轉chuyển 成thành 業nghiệp 識thức 。 名danh 為vi 覺giác 明minh 。 因nhân 有hữu 覺giác 明minh 。 次thứ 又hựu 轉chuyển 為vi 。 明minh 了liễu 知tri 性tánh 。 而nhi 成thành 見kiến 分phần/phân 。 因nhân 有hữu 了liễu 知tri 。 次thứ 又hựu 帶đái 出xuất 境cảnh 相tướng 。 而nhi 成thành 相tương/tướng 分phần/phân 。 無vô 明minh 三tam 細tế 皆giai 備bị 。 即tức 緣duyên 此thử 境cảnh 相tướng 。 而nhi 起khởi 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 。 渾hồn 然nhiên 涵# 彼bỉ 六lục 粗thô 。 總tổng 之chi 皆giai 妄vọng 見kiến 也dã 。 汝nhữ 問vấn 三tam 種chủng 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 皆giai 是thị 覺giác 明minh 。 乃nãi 至chí 妄vọng 見kiến 所sở 忽hốt 生sanh 耳nhĩ 。 夫phu 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 及cập 眾chúng 生sanh 業nghiệp 果quả 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 所sở 以dĩ 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 者giả 。 非phi 別biệt 有hữu 法pháp 。 但đãn 惟duy 因nhân 此thử 顛điên 倒đảo 相tương 續tục 之chi 虗hư 妄vọng 。 故cố 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 汝nhữ 問vấn 三tam 種chủng 云vân 何hà 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 因nhân 此thử 故cố 耳nhĩ 。 可khả 見kiến 忽hốt 生sanh 相tương 續tục 。 渾hồn 一nhất 妄vọng 法pháp 。 了liễu 無vô 實thật 體thể 之chi 可khả 得đắc 矣hĩ 。 而nhi 種chủng 種chủng 幻huyễn 化hóa 。 皆giai 生sanh 如Như 來Lai 。 圓viên 覺giác 玅# 心tâm 。 豈khởi 不bất 然nhiên 哉tai 。

○# 答đáp 第đệ 一nhất 問vấn 已dĩ 竟cánh 。 下hạ 富Phú 樓Lâu 那Na 復phục 從tùng 答đáp 生sanh 疑nghi 設thiết 難nạn/nan 。 而nhi 佛Phật 以dĩ 四tứ 喻dụ 曉hiểu 之chi 。 始thỉ 圓viên 第đệ 一nhất 問vấn 義nghĩa 也dã 。

富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 若nhược 此thử 玅# 覺giác 本bổn 玅# 覺giác 明minh 。 與dữ 如Như 來Lai 心tâm 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 無vô 狀trạng 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 如Như 來Lai 今kim 得đắc 。 玅# 空không 明minh 覺giác 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 有hữu 為vi 習tập 漏lậu 。 何hà 當đương 復phục 生sanh 。

此thử 滿mãn 慈từ 執chấp 因nhân 性tánh 以dĩ 難nạn/nan 果quả 性tánh 也dã 。 富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 若nhược 此thử 眾chúng 生sanh 。 現hiện 具cụ 在tại 纏triền 玅# 覺giác 之chi 體thể 。 本bổn 無vô 不bất 玅# 。 無vô 諸chư 染nhiễm 法pháp 。 覺giác 無vô 不bất 明minh 。 無vô 諸chư 障chướng 礙ngại 。 與dữ 如Như 來Lai 心tâm 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 在tại 佛Phật 非phi 增tăng 。 在tại 生sanh 非phi 減giảm 。 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。 乃nãi 從tùng 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 體thể 中trung 。 無vô 狀trạng 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 者giả 。 則tắc 如Như 來Lai 今kim 日nhật 。 得đắc 了liễu 玅# 空không 明minh 覺giác 。 復phục 其kỳ 無vô 物vật 之chi 本bổn 體thể 。 還hoàn 其kỳ 圓viên 照chiếu 之chi 本bổn 明minh 。 亦diệc 同đồng 眾chúng 生sanh 本bổn 玅# 覺giác 明minh 。 未vị 生sanh 山sơn 河hà 等đẳng 法pháp 之chi 前tiền 矣hĩ 。 如Như 來Lai 復phục 還hoàn 之chi 真chân 覺giác 。 元nguyên 無vô 異dị 於ư 眾chúng 生sanh 未vị 妄vọng 之chi 真chân 覺giác 。 然nhiên 眾chúng 生sanh 既ký 從tùng 真chân 而nhi 起khởi 妄vọng 。 如Như 來Lai 獨độc 不bất 當đương 從tùng 真chân 而nhi 起khởi 妄vọng 乎hồ 。 敢cảm 問vấn 如Như 來Lai 。 玅# 空không 明minh 覺giác 中trung 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 之chi 世thế 界giới 。 有hữu 為vi 之chi 眾chúng 生sanh 。 習tập 漏lậu 之chi 業nghiệp 果quả 。 何hà 時thời 又hựu 當đương 無vô 狀trạng 忽hốt 生sanh 也dã 。 斯tư 問vấn 也dã 。 是thị 執chấp 眾chúng 生sanh 因nhân 性tánh 之chi 有hữu 始thỉ 。 而nhi 疑nghi 如Như 來Lai 果quả 德đức 之chi 有hữu 終chung 矣hĩ 。

○# 鍾chung 疏sớ/sơ 云vân 。 如Như 來Lai 既ký 得đắc 空không 覺giác 。 有hữu 為vi 何hà 時thời 復phục 生sanh 。 此thử 問vấn 似tự 太thái 淺thiển 。 按án 起khởi 信tín 論luận 。 人nhân 我ngã 見kiến 中trung 五ngũ 種chủng 。 有hữu 謂vị 所sở 得đắc 涅Niết 槃Bàn 終chung 盡tận 。 還hoàn 作tác 眾chúng 生sanh 。 此thử 云vân 空không 覺giác 後hậu 。 復phục 生sanh 諸chư 有hữu 。 與dữ 彼bỉ 正chánh 相tương 似tự 。 葢# 當đương 時thời 小Tiểu 乘Thừa 外ngoại 道đạo 。 自tự 有hữu 此thử 一nhất 種chủng 執chấp 。 滿mãn 慈từ 乘thừa 此thử 請thỉnh 佛Phật 一nhất 破phá 除trừ 之chi 。 所sở 謂vị 除trừ 惑hoặc 之chi 盡tận 也dã 。

佛Phật 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。

譬thí 如như 迷mê 人nhân 。 於ư 一nhất 聚tụ 落lạc 。 惑hoặc 南nam 為vi 北bắc 。 此thử 迷mê 為vi 復phục 。 因nhân 迷mê 而nhi 有hữu 。 因nhân 悟ngộ 而nhi 出xuất 。 富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 如như 是thị 迷mê 人nhân 。 亦diệc 不bất 因nhân 迷mê 。 又hựu 不bất 因nhân 悟ngộ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 迷mê 本bổn 無vô 根căn 。 云vân 何hà 因nhân 迷mê 。 悟ngộ 非phi 生sanh 迷mê 。 云vân 何hà 因nhân 悟ngộ 。

佛Phật 言ngôn 。

彼bỉ 之chi 迷mê 人nhân 。 正chánh 在tại 迷mê 時thời 。 倐thúc 有hữu 悟ngộ 人nhân 。 指chỉ 示thị 令linh 悟ngộ 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 人nhân 縱túng 迷mê 。 於ư 此thử 聚tụ 落lạc 。 更cánh 生sanh 迷mê 不phủ 。

不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 迷mê 無vô 本bổn 。 性tánh 畢tất 竟cánh 空không 。 昔tích 本bổn 無vô 迷mê 。 以dĩ 有hữu 迷mê 覺giác 。 覺giác 迷mê 迷mê 滅diệt 。 覺giác 不bất 生sanh 迷mê 。

此thử 喻dụ 無vô 明minh 本bổn 空không 也dã 。 萬vạn 法pháp 生sanh 於ư 無vô 明minh 。 無vô 明minh 元nguyên 無vô 自tự 體thể 故cố 未vị 論luận 所sở 生sanh 之chi 萬vạn 法pháp 。 先tiên 取thủ 迷mê 方phương 之chi 心tâm 喻dụ 之chi 。

佛Phật 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。

譬thí 如như 迷mê 人nhân 。 於ư 一nhất 聚tụ 落lạc 。 本bổn 南nam 也dã 而nhi 惑hoặc 以dĩ 為vi 北bắc 。 夫phu 迷mê 在tại 此thử 方phương 。 則tắc 悟ngộ 在tại 他tha 方phương 。 不bất 知tri 此thử 一nhất 迷mê 也dã 。 為vi 復phục 因nhân 此thử 方phương 之chi 迷mê 而nhi 有hữu 乎hồ 。 為vi 復phục 因nhân 他tha 方phương 之chi 悟ngộ 而nhi 出xuất 乎hồ 。 富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 如như 是thị 迷mê 人nhân 。 亦diệc 不bất 因nhân 迷mê 。 又hựu 不bất 因nhân 悟ngộ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 迷mê 不bất 自tự 為vi 生sanh 迷mê 之chi 根căn 。 云vân 何hà 因nhân 迷mê 。 悟ngộ 迷mê 相tương 反phản 。 安an 得đắc 相tương 生sanh 。 云vân 何hà 因nhân 悟ngộ 。 佛Phật 又hựu 言ngôn 。 彼bỉ 之chi 迷mê 人nhân 。 正chánh 在tại 迷mê 時thời 。 倐thúc 有hữu 悟ngộ 人nhân 。 指chỉ 示thị 令linh 悟ngộ 。 四tứ 方phương 朗lãng 然nhiên 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 人nhân 從tùng 先tiên 迷mê 久cửu 迷mê 。 既ký 悟ngộ 之chi 後hậu 。 於ư 此thử 聚tụ 落lạc 。 更cánh 生sanh 迷mê 不phủ 。

答đáp 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 悟ngộ 則tắc 不bất 復phục 迷mê 矣hĩ 。 佛Phật 遂toại 正chánh 告cáo 之chi 云vân 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 悟ngộ 後hậu 不bất 迷mê 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 良lương 以dĩ 此thử 無vô 明minh 之chi 迷mê 。 既ký 不bất 以dĩ 自tự 體thể 為vi 本bổn 。 亦diệc 不bất 以dĩ 覺giác 性tánh 為vi 本bổn 。 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 徹triệt 底để 元nguyên 空không 。 亦diệc 如như 迷mê 方phương 之chi 迷mê 。 更cánh 無vô 所sở 因nhân 也dã 。 且thả 自tự 昔tích 在tại 迷mê 時thời 。 即tức 無vô 迷mê 可khả 得đắc 。 由do 彼bỉ 忽hốt 生sanh 一nhất 念niệm 。 似tự 乎hồ 迷mê 其kỳ 清thanh 淨tịnh 覺giác 體thể 。 然nhiên 而nhi 非phi 是thị 真chân 迷mê 。 若nhược 使sử 真chân 迷mê 。 則tắc 迷mê 已dĩ 有hữu 根căn 。 安an 得đắc 復phục 覺giác 。 以dĩ 迷mê 本bổn 無vô 根căn 。 故cố 曰viết 似tự 有hữu 。 正chánh 如như 惑hoặc 南nam 為vi 北bắc 。 方phương 實thật 不bất 轉chuyển 。 今kim 既ký 覺giác 得đắc 是thị 迷mê 。 迷mê 即tức 便tiện 滅diệt 。 滅diệt 則tắc 豈khởi 復phục 更cánh 生sanh 哉tai 。 亦diệc 如như 迷mê 方phương 者giả 。 但đãn 覺giác 以dĩ 迷mê 之chi 南nam 。 本bổn 無vô 有hữu 北bắc 。 則tắc 北bắc 相tương/tướng 頓đốn 滅diệt 。 不bất 應ưng 復phục 起khởi 於ư 南nam 也dã 。 可khả 見kiến 真chân 性tánh 覺giác 中trung 。 本bổn 無vô 無vô 明minh 。 而nhi 萬vạn 法pháp 從tùng 生sanh 之chi 本bổn 。 尚thượng 且thả 元nguyên 空không 矣hĩ 。

亦diệc 如như 翳ế 人nhân 。 見kiến 空không 中trung 華hoa 。 翳ế 病bệnh 若nhược 除trừ 。 華hoa 於ư 空không 滅diệt 。 忽hốt 有hữu 愚ngu 人nhân 。 於ư 彼bỉ 空không 華hoa 。 所sở 滅diệt 空không 地địa 。 待đãi 華hoa 更cánh 生sanh 。 汝nhữ 觀quán 是thị 人nhân 。 為vi 愚ngu 為vi 慧tuệ 。 富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 空không 元nguyên 無vô 華hoa 。 妄vọng 見kiến 生sanh 滅diệt 。 見kiến 華hoa 滅diệt 空không 。 已dĩ 是thị 顛điên 倒đảo 。 勅sắc 令lệnh 更cánh 出xuất 。 斯tư 實thật 狂cuồng 癡si 。 如như 何hà 更cánh 名danh 。 如như 是thị 狂cuồng 人nhân 。 為vi 愚ngu 為vi 慧tuệ 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 汝nhữ 所sở 解giải 。 云vân 何hà 問vấn 言ngôn 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 玅# 覺giác 明minh 空không 何hà 當đương 更cánh 出xuất 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。

此thử 喻dụ 萬vạn 法pháp 現hiện 無vô 也dã 。 夫phu 無vô 明minh 且thả 空không 。 而nhi 況huống 所sở 生sanh 之chi 萬vạn 法pháp 乎hồ 。 以dĩ 喻dụ 明minh 之chi 。 譬thí 如như 目mục 翳ế 之chi 人nhân 。 見kiến 空không 中trung 華hoa 。 元nguyên 非phi 實thật 有hữu 。 翳ế 病bệnh 若nhược 除trừ 。 華hoa 於ư 空không 滅diệt 。 亦diệc 非phi 實thật 無vô 。 忽hốt 有hữu 愚ngu 人nhân 。 於ư 華hoa 滅diệt 空không 處xứ 。 更cánh 待đãi 華hoa 生sanh 。 汝nhữ 觀quán 是thị 人nhân 。 為vi 愚ngu 乎hồ 。 為vi 慧tuệ 乎hồ 。 富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 空không 本bổn 無vô 華hoa 。 妄vọng 見kiến 其kỳ 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 以dĩ 非phi 實thật 滅diệt 。 故cố 見kiến 華hoa 滅diệt 空không 。 已dĩ 是thị 顛điên 倒đảo 。 何hà 況huống 勅sắc 使sử 更cánh 出xuất 。 斯tư 實thật 謂vị 之chi 狂cuồng 癡si 。 而nhi 愚ngu 字tự 不bất 足túc 以dĩ 盡tận 之chi 。 云vân 何hà 更cánh 名danh 。 此thử 等đẳng 狂cuồng 人nhân 。 為vi 愚ngu 為vi 慧tuệ 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

此thử 待đãi 華hoa 更cánh 生sanh 之chi 人nhân 。 誠thành 如như 汝nhữ 解giải 。 決quyết 愚ngu 非phi 慧tuệ 。 汝nhữ 既ký 知tri 晴tình 空không 待đãi 華hoa 者giả 為vi 至chí 愚ngu 。 云vân 何hà 乃nãi 於ư 如Như 來Lai 玅# 明minh 體thể 中trung 。 而nhi 待đãi 生sanh 山sơn 河hà 等đẳng 法pháp 。 彼bỉ 執chấp 佛Phật 滅diệt 萬vạn 法pháp 。 已dĩ 是thị 顛điên 倒đảo 妄vọng 情tình 。 況huống 冀ký 佛Phật 起khởi 萬vạn 法pháp 。 與dữ 彼bỉ 愚ngu 人nhân 何hà 異dị 哉tai 。 是thị 則tắc 妄vọng 不bất 復phục 生sanh 。 斷đoạn 然nhiên 無vô 疑nghi 矣hĩ 。

又hựu 如như 金kim 鑛khoáng 。 雜tạp 於ư 精tinh 金kim 。 其kỳ 金kim 一nhất 純thuần 。 更cánh 不bất 成thành 雜tạp 。 如như 木mộc 成thành 灰hôi 。 不bất 重trọng 為vi 木mộc 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

且thả 不bất 獨độc 妄vọng 不bất 復phục 生sanh 也dã 。 而nhi 真chân 亦diệc 不bất 復phục 變biến 矣hĩ 。 又hựu 如như 蘊uẩn 金kim 之chi 鑛khoáng 。 當đương 金kim 在tại 鑛khoáng 時thời 。 二nhị 物vật 混hỗn 和hòa 。 鑛khoáng 雜tạp 精tinh 金kim 。 若nhược 出xuất 鑛khoáng 之chi 後hậu 。 其kỳ 金kim 一nhất 純thuần 。 更cánh 不bất 成thành 雜tạp 。 則tắc 求cầu 鑛khoáng 於ư 金kim 者giả 。 愚ngu 也dã 。 又hựu 如như 木mộc 遇ngộ 燒thiêu 而nhi 成thành 灰hôi 。 既ký 已dĩ 成thành 灰hôi 。 不bất 重trọng 為vi 木mộc 。 則tắc 求cầu 木mộc 於ư 灰hôi 者giả 又hựu 愚ngu 也dã 。 然nhiên 則tắc 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 可khả 知tri 矣hĩ 。 彼bỉ 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 樹thụ 下hạ 所sở 成thành 無vô 上thượng 智trí 德đức 。 破phá 無vô 明minh 。 盡tận 五ngũ 住trụ 。 翻phiên 轉chuyển 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 完hoàn 復phục 本bổn 有hữu 如như 如như 智trí 體thể 。 所sở 謂vị 菩Bồ 提Đề 也dã 。 因nhân 窮cùng 果quả 滿mãn 。 圓viên 淨tịnh 斷đoạn 德đức 。 遷thiên 流lưu 浪lãng 息tức 。 二nhị 死tử 永vĩnh 忘vong 。 翻phiên 轉chuyển 一nhất 切thiết 輪luân 迴hồi 。 完hoàn 復phục 本bổn 來lai 如như 如như 理lý 性tánh 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 菩Bồ 提Đề 智trí 光quang 。 類loại 於ư 精tinh 金kim 明minh 淨tịnh 既ký 成thành 菩Bồ 提Đề 。 不bất 復phục 重trùng 生sanh 煩phiền 惱não 。 亦diệc 猶do 精tinh 金kim 不bất 復phục 重trọng 為vi 鑛khoáng 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 滅diệt 。 類loại 於ư 木mộc 灰hôi 。 既ký 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 復phục 重trùng 淪luân 生sanh 死tử 。 亦diệc 猶do 木mộc 灰hôi 。 不bất 復phục 重trùng 為vi 木mộc 也dã 。 故cố 曰viết 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 是thị 則tắc 妄vọng 本bổn 無vô 生sanh 。 而nhi 非phi 成thành 佛Phật 始thỉ 滅diệt 。 真chân 本bổn 無vô 變biến 。 而nhi 胡hồ 望vọng 佛Phật 更cánh 生sanh 。 故cố 知tri 眾chúng 生sanh 分phần/phân 中trung 。 尚thượng 自tự 無vô 生sanh 無vô 變biến 。 何hà 況huống 成thành 佛Phật 者giả 。 反phản 有hữu 生sanh 而nhi 有hữu 變biến 哉tai 。 汝nhữ 問vấn 萬vạn 法pháp 生sanh 續tục 之chi 由do 。 我ngã 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 生sanh 續tục 之chi 由do 竟cánh 。

○# 說thuyết 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 已dĩ 竟cánh 。

○# 此thử 下hạ 說thuyết 空không 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 以dĩ 示thị 圓viên 融dung 之chi 故cố 也dã 。 夫phu 空không 藏tạng 中trung 。 破phá 相tương/tướng 顯hiển 性tánh 。 相tương/tướng 既ký 不bất 有hữu 。 說thuyết 誰thùy 無vô 礙ngại 。 不bất 空không 藏tạng 中trung 。 從tùng 性tánh 起khởi 相tương/tướng 。 相tương/tướng 既ký 宛uyển 然nhiên 。 何hà 得đắc 無vô 礙ngại 。 是thị 以dĩ 前tiền 二nhị 藏tạng 中trung 。 略lược 開khai 圓viên 融dung 之chi 端đoan 。 而nhi 未vị 竟cánh 無vô 礙ngại 之chi 說thuyết 。 豈khởi 免miễn 滿mãn 慈từ 之chi 疑nghi 。 茲tư 欲dục 極cực 彰chương 無vô 礙ngại 之chi 由do 。 以dĩ 銷tiêu 執chấp 相tướng 之chi 問vấn 。 須tu 談đàm 空không 不bất 空không 藏tạng 也dã 。 葢# 空không 即tức 不bất 空không 。 則tắc 性tánh 全toàn 即tức 相tương/tướng 。 而nhi 性tánh 固cố 無vô 礙ngại 。 不bất 空không 即tức 空không 。 則tắc 相tương/tướng 全toàn 即tức 性tánh 。 而nhi 相tương/tướng 亦diệc 何hà 所sở 礙ngại 哉tai 。

富Phú 樓Lâu 那Na 。 又hựu 汝nhữ 問vấn 言ngôn 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 本bổn 性tánh 圓viên 融dung 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 疑nghi 水thủy 火hỏa 性tánh 。 不bất 相tương 陵lăng 滅diệt 。 又hựu 徵trưng 虗hư 空không 及cập 諸chư 大đại 地địa 。 俱câu 徧biến 法Pháp 界Giới 不bất 合hợp 相tương 容dung 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 譬thí 如như 虗hư 空không 體thể 非phi 羣quần 相tương/tướng 。 而nhi 不bất 拒cự 彼bỉ 。 諸chư 相tướng 發phát 揮huy 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 彼bỉ 太thái 虗hư 空không 。 日nhật 照chiếu 則tắc 明minh 。 雲vân 屯truân 則tắc 暗ám 。 風phong 搖dao 則tắc 動động 。 霽tễ 澄trừng 則tắc 清thanh 。 氣khí 凝ngưng 則tắc 濁trược 。 土thổ 積tích 成thành 霾mai 。 水thủy 澄trừng 成thành 映ánh 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如như 是thị 殊thù 方phương 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 為vi 因nhân 彼bỉ 生sanh 。 為vi 復phục 空không 有hữu 。 若nhược 彼bỉ 所sở 生sanh 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 且thả 日nhật 照chiếu 時thời 。 既ký 是thị 日nhật 明minh 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 同đồng 為vi 日nhật 色sắc 。 云vân 何hà 空không 中trung 。 更cánh 見kiến 圓viên 日nhật 。 若nhược 是thị 空không 明minh 。 空không 應ưng 自tự 照chiếu 。 云vân 何hà 中trung 宵tiêu 。 雲vân 霧vụ 之chi 時thời 。 不bất 見kiến 光quang 耀diệu 。 當đương 知tri 是thị 明minh 。 非phi 日nhật 非phi 空không 。 不bất 異dị 空không 日nhật 。

此thử 答đáp 次thứ 問vấn 五ngũ 大đại 何hà 得đắc 圓viên 融dung 之chi 疑nghi 也dã 。 滿mãn 慈từ 依y 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 。 執chấp 舊cựu 見kiến 。 堅kiên 謂vị 諸chư 大đại 本bổn 來lai 相tương/tướng 礙ngại 。 若nhược 如Như 來Lai 藏tạng 空không 。 可khả 說thuyết 無vô 礙ngại 。 今kim 云vân 備bị 具cụ 諸chư 大đại 。 即tức 當đương 相tương 礙ngại 。 豈khởi 有hữu 無vô 礙ngại 之chi 理lý 。 斯tư 則tắc 豈khởi 惟duy 不bất 達đạt 已dĩ 發phát 之chi 相tướng 為vi 無vô 礙ngại 。 兼kiêm 亦diệc 尚thượng 疑nghi 未vị 發phát 之chi 性tánh 為vi 有hữu 礙ngại 矣hĩ 。 而nhi 如Như 來Lai 釋thích 疑nghi 。 非phi 但đãn 只chỉ 釋thích 未vị 發phát 之chi 性tánh 為vi 無vô 礙ngại 。 而nhi 兼kiêm 亦diệc 詳tường 釋thích 已dĩ 發phát 之chi 相tướng 尚thượng 無vô 礙ngại 。 相tương/tướng 尚thượng 無vô 礙ngại 。 而nhi 況huống 未vị 發phát 之chi 性tánh 。 何hà 得đắc 有hữu 礙ngại 乎hồ 。 故cố 此thử 科khoa 說thuyết 性tánh 無vô 礙ngại 。 其kỳ 詞từ 最tối 少thiểu 。 釋thích 相tương/tướng 無vô 礙ngại 。 其kỳ 文văn 最tối 多đa 也dã 。

佛Phật 言ngôn 。

富Phú 樓Lâu 那Na 。 又hựu 汝nhữ 問vấn 言ngôn 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 圓viên 融dung 周chu 徧biến 。 而nhi 疑nghi 水thủy 火hỏa 二nhị 性tánh 。 何hà 故cố 不bất 相tương 陵lăng 滅diệt 。 又hựu 徵trưng 空không 大đại 地địa 大đại 。 既ký 俱câu 徧biến 者giả 。 則tắc 不bất 合hợp 相tương 容dung 。 我ngã 今kim 為vì 汝nhữ 。 以dĩ 喻dụ 明minh 之chi 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 本bổn 非phi 七thất 大đại 。 而nhi 不bất 拒cự 彼bỉ 。 七thất 大đại 發phát 生sanh 。 譬thí 如như 虗hư 空không 。 體thể 非phi 羣quần 相tương/tướng 。 而nhi 不bất 拒cự 彼bỉ 。 諸chư 相tướng 發phát 揮huy 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 富Phú 樓Lâu 那Na 彼bỉ 太thái 虗hư 空không 所sở 謂vị 體thể 非phi 羣quần 相tương/tướng 者giả 。 空không 空không 蕩đãng 蕩đãng 元nguyên 無vô 一nhất 物vật 。 然nhiên 而nhi 日nhật 照chiếu 則tắc 明minh 矣hĩ 。 雲vân 屯truân 則tắc 暗ám 矣hĩ 。 風phong 搖dao 則tắc 動động 矣hĩ 。 霽tễ 澄trừng 則tắc 清thanh 矣hĩ 。 煙yên 霧vụ 之chi 氣khí 凝ngưng 聚tụ 。 則tắc 濁trược 矣hĩ 。 土thổ 合hợp 風phong 雨vũ 積tích 而nhi 蔽tế 空không 。 則tắc 成thành 霾mai 矣hĩ 。 水thủy 澄trừng 湛trạm 不bất 動động 。 則tắc 與dữ 虗hư 空không 交giao 暎ánh 矣hĩ 。 所sở 謂vị 不bất 拒cự 發phát 揮huy 者giả 如như 此thử 。 (# 七thất 相tương/tướng 雖tuy 不bất 配phối 合hợp 七thất 大đại 。 而nhi 亦diệc 略lược 應ứng 其kỳ 數số 也dã )# 於ư 汝nhữ 意ý 下hạ 云vân 何hà 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 同đồng 時thời 各các 處xứ 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 為vi 因nhân 彼bỉ 日nhật 等đẳng 諸chư 緣duyên 所sở 生sanh 乎hồ 。 為vi 復phục 空không 中trung 自tự 有hữu 乎hồ 。 若nhược 謂vị 因nhân 彼bỉ 所sở 生sanh 者giả 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 姑cô 舉cử 日nhật 之chi 一nhất 相tương/tướng 以dĩ 明minh 之chi 。 而nhi 餘dư 六lục 可khả 知tri 也dã 。 且thả 當đương 日nhật 照chiếu 時thời 。 既ký 是thị 日nhật 明minh 。 則tắc 當đương 普phổ 天thiên 共cộng 成thành 一nhất 日nhật 之chi 體thể 。 不bất 應ưng 更cánh 見kiến 圓viên 日nhật 。 云vân 何hà 空không 中trung 。 更cánh 見kiến 圓viên 日nhật 。 如như 盤bàn 盂vu 者giả 在tại 乎hồ 。 既ký 見kiến 圓viên 日nhật 。 則tắc 自tự 日nhật 之chi 外ngoại 。 云vân 何hà 不bất 是thị 空không 體thể 之chi 明minh 。 而nhi 顧cố 獨độc 謂vị 明minh 屬thuộc 於ư 日nhật 乎hồ 。 若nhược 謂vị 不bất 是thị 日nhật 明minh 。 是thị 空không 明minh 者giả 。 空không 常thường 存tồn 。 明minh 常thường 在tại 。 空không 應ưng 自tự 照chiếu 。 云vân 何hà 當đương 中trung 夜dạ 。 雲vân 霧vụ 之chi 時thời 。 又hựu 無vô 光quang 耀diệu 。 當đương 知tri 是thị 明minh 。 亦diệc 非phi 日nhật 。 亦diệc 非phi 空không 。 不bất 即tức 空không 日nhật 也dã 。 非phi 異dị 空không 。 非phi 異dị 日nhật 。 不bất 離ly 空không 日nhật 也dã 。 既ký 不bất 即tức 。 又hựu 不bất 離ly 。 則tắc 知tri 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 矣hĩ 。

○# 問vấn 。 虗hư 空không 譬thí 性tánh 。 明minh 等đẳng 七thất 相tương/tướng 譬thí 七thất 大đại 。 日nhật 等đẳng 七thất 緣duyên 。 譬thí 於ư 何hà 法pháp 。 答đáp 。 七thất 大đại 循tuần 業nghiệp 而nhi 發phát 。 則tắc 日nhật 等đẳng 。 譬thí 七thất 大đại 各các 所sở 循tuần 之chi 業nghiệp 也dã 。 問vấn 總tổng 標tiêu 中trung 。 惟duy 空không 與dữ 相tương/tướng 。 空không 喻dụ 藏tạng 性tánh 。 相tương/tướng 喻dụ 七thất 大đại 矣hĩ 。 徵trưng 釋thích 中trung 。 只chỉ 宜nghi 明minh 其kỳ 非phi 空không 及cập 不bất 異dị 空không 足túc 矣hĩ 。 何hà 更cánh 加gia 以dĩ 七thất 緣duyên 。 而nhi 言ngôn 非phi 日nhật 。 及cập 不bất 異dị 日nhật 乎hồ 。 答đáp 。 若nhược 不bất 加gia 以dĩ 日nhật 等đẳng 。 有hữu 二nhị 不bất 備bị 。 一nhất 者giả 顯hiển 妄vọng 不bất 備bị 。 葢# 必tất 二nhị 者giả 皆giai 非phi 。 二nhị 者giả 不bất 異dị 。 方phương 顯hiển 宛uyển 轉chuyển 虗hư 妄vọng 。 無vô 可khả 指chỉ 陳trần 也dã 。 若nhược 惟duy 單đơn 就tựu 空không 言ngôn 。 是thị 猶do 有hữu 可khả 指chỉ 陳trần 處xứ 也dã 。 二nhị 者giả 顯hiển 玅# 不bất 備bị 。 苟cẩu 若nhược 但đãn 言ngôn 非phi 空không 。 而nhi 不bất 言ngôn 非phi 日nhật 。 則tắc 但đãn 顯hiển 性tánh 無vô 礙ngại 。 而nhi 不bất 兼kiêm 顯hiển 相tương/tướng 無vô 礙ngại 也dã 。 若nhược 但đãn 言ngôn 不bất 異dị 空không 。 而nhi 不bất 言ngôn 不bất 異dị 日nhật 。 則tắc 但đãn 顯hiển 不bất 違vi 性tánh 。 而nhi 不bất 兼kiêm 顯hiển 不bất 壞hoại 相tương/tướng 也dã 。

○# 此thử 下hạ 據cứ 經kinh 文văn 。 觀quán 相tướng 元nguyên 妄vọng 。 至chí 不bất 相tương 容dung 者giả 在tại 前tiền 。 真chân 玅# 覺giác 明minh 至chí 無vô 可khả 憑bằng 據cứ 在tại 後hậu 。 詞từ 義nghĩa 不bất 貫quán 。 明minh 是thị 錯thác 簡giản 。 今kim 依y 講giảng 文văn 正chánh 之chi 。

真chân 玅# 覺giác 明minh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 汝nhữ 以dĩ 空không 明minh 。 則tắc 有hữu 空không 現hiện 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 各các 各các 發phát 明minh 。 則tắc 各các 各các 現hiện 。 若nhược 俱câu 發phát 明minh 。 則tắc 有hữu 俱câu 現hiện 。 云vân 何hà 俱câu 現hiện 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 如như 一nhất 水thủy 中trung 。 現hiện 於ư 日nhật 影ảnh 。 兩lưỡng 人nhân 同đồng 觀quán 。 水thủy 中trung 之chi 日nhật 。 東đông 西tây 各các 行hành 。 則tắc 各các 有hữu 日nhật 。 隨tùy 二nhị 人nhân 去khứ 。 一nhất 東đông 一nhất 西tây 。 先tiên 無vô 準chuẩn 的đích 。 不bất 應ưng 難nan 言ngôn 。 此thử 日nhật 是thị 一nhất 。 云vân 何hà 各các 行hành 。 各các 日nhật 既ký 雙song 。 云vân 何hà 現hiện 一nhất 。 宛uyển 轉chuyển 虗hư 妄vọng 。 無vô 可khả 憑bằng 據cứ 。 此thử 節tiết 本bổn 在tại 後hậu 。 今kim 移di 而nhi 前tiền )# 。

此thử 以dĩ 法pháp 合hợp 喻dụ 也dã 。 彼bỉ 元nguyên 真chân 之chi 玅# 覺giác 明minh 心tâm 。 不bất 滯trệ 一nhất 相tương/tướng 。 不bất 拒cự 諸chư 相tướng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 汝nhữ 循tuần 發phát 空không 之chi 業nghiệp 。 而nhi 以dĩ 空không 明minh 。 大đại 則tắc 如như 大Đại 千Thiên 空không 劫kiếp 。 小tiểu 則tắc 如như 鑿tạc 井tỉnh 出xuất 土thổ 。 而nhi 空không 即tức 現hiện 矣hĩ 。 若nhược 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 各các 各các 發phát 明minh 。 如như 執chấp 鏡kính 求cầu 火hỏa 。 執chấp 珠châu 求cầu 水thủy 之chi 類loại 。 則tắc 亦diệc 各các 各các 現hiện 。 如như 求cầu 火hỏa 火hỏa 出xuất 。 求cầu 水thủy 水thủy 出xuất 是thị 也dã 。 若nhược 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 同đồng 時thời 發phát 明minh 。 如như 吹xuy 火hỏa 者giả 。 口khẩu 中trung 現hiện 風phong 。 薪tân 中trung 現hiện 火hỏa 之chi 類loại 。 則tắc 亦diệc 互hỗ 呈trình 齊tề 現hiện 。 如như 風phong 隨tùy 火hỏa 壯tráng 。 火hỏa 隨tùy 風phong 烈liệt 是thị 也dã 。 真chân 玅# 覺giác 明minh 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 如như 此thử 。 此thử 與dữ 虗hư 空không 體thể 非phi 羣quần 相tương/tướng 。 而nhi 不bất 拒cự 七thất 相tương/tướng 之chi 發phát 揮huy 者giả 何hà 以dĩ 異dị 乎hồ 。 夫phu 相tương/tướng 之chi 各các 現hiện 。 不bất 必tất 論luận 矣hĩ 。 云vân 何hà 俱câu 現hiện 。 今kim 又hựu 以dĩ 喻dụ 合hợp 喻dụ 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 如như 一nhất 水thủy 中trung 。 現hiện 於ư 日nhật 影ảnh 。 兩lưỡng 入nhập 同đồng 觀quán 此thử 。 水thủy 中trung 之chi 日nhật 。 此thử 兩lưỡng 人nhân 東đông 西tây 各các 行hành 。 則tắc 各các 有hữu 一nhất 日nhật 。 隨tùy 二nhị 人nhân 去khứ 。 本bổn 一nhất 影ảnh 也dã 。 乃nãi 一nhất 隨tùy 而nhi 東đông 。 一nhất 隨tùy 而nhi 西tây 。 此thử 之chi 二nhị 影ảnh 。 誰thùy 為vi 定định 實thật 。 (# 準chuẩn 定định 也dã 的đích 實thật 也dã )# 然nhiên 則tắc 一nhất 處xứ 而nhi 現hiện 水thủy 火hỏa 二nhị 大đại 。 亦diệc 誰thùy 為vi 定định 實thật 耶da 。 既ký 先tiên 無vô 準chuẩn 的đích 。 不bất 應ưng 難nan 言ngôn 。 是thị 一nhất 而nhi 云vân 何hà 各các 行hành 。 既ký 雙song 而nhi 云vân 何hà 現hiện 一nhất 矣hĩ 。 假giả 使sử 境cảnh 有hữu 定định 實thật 。 猶do 可khả 容dung 辨biện 難nạn/nan 。 今kim 既ký 無vô 定định 無vô 實thật 。 而nhi 顧cố 於ư 無vô 定định 實thật 之chi 境cảnh 。 宛uyển 轉chuyển 辨biện 難nạn/nan 。 則tắc 難nạn/nan 愈dũ 多đa 。 而nhi 愈dũ 人nhân 於ư 虗hư 妄vọng 。 如như 同đồng 觀quán 是thị 一nhất 。 知tri 二nhị 是thị 虗hư 。 各các 行hành 既ký 二nhị 。 騐# 一nhất 是thị 妄vọng 。 則tắc 一nhất 之chi 與dữ 二nhị 。 孰thục 可khả 憑bằng 據cứ 哉tai 。 然nhiên 則tắc 諸chư 大đại 俱câu 現hiện 。 亦diệc 是thị 宛uyển 轉chuyển 虗hư 妄vọng 。 無vô 可khả 憑bằng 據cứ 而nhi 已dĩ 。 此thử 與dữ 空không 日nhật 生sanh 明minh 。 不bất 即tức 不bất 離ly 有hữu 。 何hà 以dĩ 異dị 乎hồ 。

○# 水thủy 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 影ảnh 喻dụ 七thất 大đại 之chi 相tướng 。 兩lưỡng 人nhân 各các 行hành 。 喻dụ 循tuần 俱câu 明minh 之chi 業nghiệp 。 東đông 西tây 二nhị 影ảnh 。 喻dụ 俱câu 現hiện 之chi 相tướng 。

○# 鍾chung 云vân 。 諸chư 註chú 以dĩ 此thử 處xứ 日nhật 影ảnh 。 同đồng 於ư 二nhị 卷quyển 中trung 月nguyệt 影ảnh 之chi 妄vọng 。 又hựu 泥nê 下hạ 文văn 宛uyển 轉chuyển 虗hư 妄vọng 之chi 語ngữ 。 反phản 以dĩ 俱câu 現hiện 之chi 玅# 作tác 虗hư 妄vọng 看khán 。 此thử 以dĩ 辭từ 害hại 義nghĩa 。 以dĩ 喻dụ 累lũy/lụy/luy 法pháp 之chi 過quá 也dã 。 不bất 知tri 二nhị 卷quyển 顯hiển 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 。 故cố 以dĩ 真chân 月nguyệt 喻dụ 真chân 。 而nhi 以dĩ 月nguyệt 影ảnh 為vi 妄vọng 。 此thử 顯hiển 如Như 來Lai 藏tạng 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 故cố 借tá 水thủy 中trung 日nhật 影ảnh 。 形hình 容dung 描# 寫tả 俱câu 現hiện 之chi 玅# 。 但đãn 觀quán 一nhất 如Như 來Lai 藏tạng 。 隨tùy 七thất 大đại 俱câu 現hiện 。 如như 一nhất 日nhật 影ảnh 。 隨tùy 東đông 隨tùy 西tây 。 其kỳ 玅# 自tự 見kiến 。 若nhược 必tất 難nạn/nan 言ngôn 日nhật 影ảnh 是thị 一nhất 。 云vân 何hà 各các 行hành 。 各các 日nhật 既ký 雙song 。 云vân 可khả 現hiện 一nhất 。 則tắc 宛uyển 轉chuyển 虗hư 妄vọng 。 而nhi 無vô 可khả 憑bằng 據cứ 矣hĩ 。

觀quán 相tướng 元nguyên 妄vọng 。 無vô 可khả 指chỉ 陳trần 。 猶do 邀yêu 空không 華hoa 。 結kết 為vi 空không 果quả 。 云vân 何hà 詰cật 其kỳ 。 相tương 陵lăng 滅diệt 義nghĩa 。 觀quán 性tánh 元nguyên 真chân 。 唯duy 玅# 覺giác 明minh 。 玅# 覺giác 明minh 心tâm 。 先tiên 非phi 水thủy 火hỏa 。 云vân 何hà 復phục 問vấn 。 不bất 相tương 容dung 者giả 。 此thử 一nhất 節tiết 本bổn 在tại 前tiền 。 今kim 移di 而nhi 後hậu )# 。

此thử 牒điệp 上thượng 虗hư 妄vọng 以dĩ 答đáp 前tiền 問vấn 辭từ 也dã 。 但đãn 汝nhữ 細tế 觀quán 七thất 大đại 之chi 相tướng 。 若nhược 果quả 是thị 實thật 。 或hoặc 可khả 指chỉ 陳trần 。 正chánh 如như 水thủy 中trung 日nhật 影ảnh 。 本bổn 來lai 虗hư 妄vọng 。 無vô 可khả 指chỉ 陳trần 。 若nhược 乃nãi 妄vọng 謂vị 有hữu 可khả 指chỉ 陳trần 。 如như 執chấp 空không 華hoa 實thật 有hữu 。 已dĩ 為vi 迷mê 妄vọng 。 若nhược 更cánh 詰cật 其kỳ 相tương/tướng 陵lăng 滅diệt 者giả 。 是thị 猶do 復phục 邀yêu 空không 華hoa 。 而nhi 期kỳ 其kỳ 更cánh 結kết 空không 果quả 。 真chân 可khả 謂vị 迷mê 中trung 之chi 迷mê 。 妄vọng 中trung 之chi 妄vọng 。 云vân 何hà 詰cật 其kỳ 。 相tương/tướng 陵lăng 滅diệt 乎hồ 。 由do 此thử 虗hư 空không 廓khuếch 然nhiên 。 逈huýnh 無vô 諸chư 相tướng 。 而nhi 觀quán 七thất 大đại 之chi 性tánh 。 元nguyên 亦diệc 純thuần 真chân 。 先tiên 非phi 水thủy 火hỏa 。 水thủy 火hỏa 尚thượng 無vô 。 說thuyết 誰thùy 不bất 相tương 容dung 乎hồ 。 知tri 水thủy 火hỏa 。 則tắc 知tri 空không 地địa 矣hĩ 。 而nhi 汝nhữ 問vấn 大đại 地địa 虗hư 空không 不bất 合hợp 相tương 容dung 者giả 。 亦diệc 獨độc 何hà 哉tai 。 夫phu 觀quán 相tướng 元nguyên 妄vọng 。 則tắc 全toàn 相tương/tướng 是thị 性tánh 。 不bất 空không 即tức 空không 。 而nhi 相tương/tướng 無vô 礙ngại 矣hĩ 。 觀quán 性tánh 元nguyên 真chân 。 則tắc 全toàn 性tánh 是thị 相tương/tướng 。 空không 即tức 不bất 空không 。 而nhi 性tánh 無vô 礙ngại 矣hĩ 。 汝nhữ 問vấn 五ngũ 大đại 圓viên 融dung 之chi 故cố 。 我ngã 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 圓viên 融dung 之chi 故cố 竟cánh 。

○# 問vấn 。 性tánh 相tướng 既ký 俱câu 無vô 礙ngại 。 既ký 不bất 相tương 凌lăng 滅diệt 而nhi 相tương 容dung 矣hĩ 。 奈nại 何hà 據cứ 今kim 熾sí 然nhiên 凌lăng 滅diệt 。 宛uyển 然nhiên 不bất 容dung 。 其kỳ 故cố 何hà 也dã 。 答đáp 。 下hạ 云vân 汝nhữ 以dĩ 色sắc 空không 。 相tương 傾khuynh 相tương 奪đoạt 。 則tắc 傾khuynh 奪đoạt 二nhị 字tự 。 即tức 其kỳ 故cố 也dã 。 是thị 知tri 凌lăng 滅diệt 不bất 空không 。 病bệnh 根căn 在tại 於ư 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 妄vọng 習tập 傾khuynh 奪đoạt 。 非phi 彼bỉ 妄vọng 相tương/tướng 真chân 有hữu 是thị 也dã 。 其kỳ 猶do 月nguyệt 運vận 岸ngạn 移di 。 惑hoặc 本bổn 在tại 於ư 雲vân 駛sử 舟chu 行hành 之chi 妄vọng 見kiến 。 非phi 彼bỉ 月nguyệt 岸ngạn 真chân 有hữu 是thị 也dã 。 又hựu 如như 夢mộng 見kiến 水thủy 火hỏa 。 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 便tiện 見kiến 凌lăng 滅diệt 。 纔tài 知tri 是thị 夢mộng 。 便tiện 可khả 橫hoạnh/hoành 身thân 直trực 過quá 。 尚thượng 無vô 燒thiêu 溺nịch 。 豈khởi 有hữu 凌lăng 滅diệt 。 是thị 知tri 今kim 之chi 熾sí 然nhiên 宛uyển 然nhiên 。 實thật 由do 堅kiên 執chấp 之chi 久cửu 而nhi 忘vong 執chấp 之chi 功công 未vị 至chí 耳nhĩ 。

○# 詳tường 滿mãn 慈từ 之chi 疑nghi 。 謂vị 既ký 稱xưng 圓viên 融dung 周chu 徧biến 。 便tiện 該cai 得đắc 凌lăng 滅diệt 不bất 容dung 。 若nhược 是thị 不bất 滅diệt 相tương 容dung 。 恐khủng 非phi 圓viên 融dung 周chu 徧biến 。 佛Phật 以dĩ 不bất 滅diệt 相tương 容dung 。 正chánh 是thị 圓viên 融dung 周chu 徧biến 。 然nhiên 並tịnh 不bất 與dữ 之chi 辨biện 如như 何hà 相tương 容dung 。 如như 何hà 不bất 滅diệt 也dã 。 但đãn 只chỉ 追truy 究cứu 七thất 大đại 之chi 所sở 從tùng 來lai 。 總tổng 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。 性tánh 全toàn 是thị 真chân 。 相tương/tướng 全toàn 是thị 妄vọng 。 既ký 是thị 虗hư 妄vọng 。 如như 空không 華hoa 日nhật 影ảnh 。 將tương 誰thùy 相tương/tướng 滅diệt 。 將tương 誰thùy 相tương 容dung 。 然nhiên 則tắc 並tịnh 不bất 當đương 問vấn 其kỳ 相tương/tướng 滅diệt 不bất 相tương 滅diệt 。 而nhi 何hà 必tất 辨biện 其kỳ 不bất 相tương 凌lăng 滅diệt 乎hồ 。 並tịnh 不bất 當đương 問vấn 其kỳ 相tương 容dung 不bất 相tương 容dung 。 而nhi 何hà 必tất 辨biện 某mỗ 為vi 相tương 容dung 乎hồ 。 此thử 謂vị 溯# 本bổn 窮cùng 源nguyên 。 搜sưu 出xuất 來lai 歷lịch 。 不bất 待đãi 辨biện 難nạn/nan 。 而nhi 疑nghi 團đoàn 打đả 破phá 矣hĩ 。

○# 說thuyết 空không 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 已dĩ 竟cánh 。

○# 此thử 下hạ 圓viên 彰chương 三Tam 藏Tạng 。 以dĩ 勸khuyến 修tu 也dã 。 由do 前tiền 次thứ 第đệ 三Tam 藏Tạng 。 急cấp 於ư 破phá 迷mê 成thành 悟ngộ 。 故cố 俱câu 就tựu 眾chúng 生sanh 迷mê 境cảnh 顯hiển 示thị 。 未vị 暇hạ 普phổ 收thu 聖thánh 凡phàm 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 緣duyên 。 十thập 界giới 一nhất 如như 無vô 二nhị 。 以dĩ 畢tất 彰chương 藏tạng 心tâm 全toàn 體thể 大đại 用dụng 。 今kim 既ký 粗thô 細tế 二nhị 惑hoặc 。 次thứ 第đệ 破phá 盡tận 。 玅# 明minh 披phi 露lộ 。 道Đạo 眼nhãn 近cận 圓viên 。 理lý 宜nghi 罄khánh 竭kiệt 諸chư 佛Phật 之chi 靈linh 府phủ 。 而nhi 徹triệt 底để 顯hiển 示thị 。 故cố 此thử 統thống 會hội 畢tất 彰chương 。 用dụng 顯hiển 圓viên 融dung 三Tam 藏Tạng 也dã 。

○# 滿mãn 慈từ 於ư 此thử 。 應ưng 有hữu 伏phục 疑nghi 。 由do 前tiền 極cực 談đàm 眾chúng 生sanh 現hiện 住trụ 迷mê 境cảnh 。 當đương 體thể 性tánh 相tướng 。 二nhị 俱câu 無vô 礙ngại 。 若nhược 爾nhĩ 。 即tức 應ưng 不bất 揀giản 聖thánh 凡phàm 。 同đồng 見kiến 無vô 礙ngại 。 今kim 何hà 我ngã 等đẳng 動động 成thành 有hữu 礙ngại 。 而nhi 如Như 來Lai 獨độc 得đắc 無vô 礙ngại 耶da 。 於ư 是thị 如Như 來Lai 。 應ưng 念niệm 指chỉ 示thị 其kỳ 由do 。 所sở 以dĩ 復phục 有hữu 後hậu 文văn 之chi 圓viên 示thị 也dã 。 舊cựu 註chú 既ký 不bất 辨biện 訛ngoa 誤ngộ 。 又hựu 不bất 推thôi 此thử 來lai 意ý 。 致trí 令linh 此thử 處xứ 經kinh 文văn 。 前tiền 無vô 結kết 歸quy 。 而nhi 後hậu 無vô 發phát 起khởi 。 復phục 何hà 脉mạch 絡lạc 之chi 可khả 通thông 哉tai 。

富Phú 樓Lâu 那Na 。 汝nhữ 以dĩ 色sắc 空không 。 相tương 傾khuynh 相tương 奪đoạt 。 於ư 如Như 來Lai 藏tạng 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 。 隨tùy 為vi 色sắc 空không 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 是thị 故cố 。 於ư 中trung 風phong 動động 空không 澄trừng 。 日nhật 明minh 雲vân 暗ám 。 眾chúng 生sanh 迷mê 悶muộn 。 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 。 故cố 發phát 塵trần 勞lao 。 有hữu 世thế 間gian 相tướng 。

此thử 密mật 銷tiêu 我ngã 等đẳng 何hà 得đắc 動động 成thành 有hữu 礙ngại 之chi 伏phục 疑nghi 也dã 。 當đương 機cơ 者giả 。 既ký 疑nghi 眾chúng 生sanh 何hà 以dĩ 有hữu 礙ngại 。 佛Phật 因nhân 指chỉ 出xuất 成thành 礙ngại 之chi 由do 。 而nhi 言ngôn 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 汝nhữ 等đẳng 所sở 以dĩ 。 一nhất 切thiết 有hữu 礙ngại 者giả 。 豈khởi 有hữu 他tha 故cố 哉tai 。 良lương 由do 汝nhữ 等đẳng 業nghiệp 識thức 不bất 空không 。 相tương 見kiến 未vị 破phá 。 循tuần 色sắc 空không 之chi 業nghiệp 。 互hỗ 相tương 傾khuynh 奪đoạt 於ư 如Như 來Lai 藏tạng 。 如như 凡phàm 外ngoại 背bối/bội 空không 而nhi 趨xu 有hữu 。 是thị 以dĩ 色sắc 而nhi 傾khuynh 奪đoạt 於ư 空không 也dã 。 權quyền 小tiểu 背bối/bội 有hữu 而nhi 趨xu 空không 。 是thị 以dĩ 空không 而nhi 傾khuynh 奪đoạt 於ư 色sắc 也dã 。 相tương 傾khuynh 相tương 奪đoạt 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 循tuần 汝nhữ 業nghiệp 。 而nhi 現hiện 空không 現hiện 色sắc 。 葢# 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 。 與dữ 妄vọng 心tâm 相tương 應ứng 。 故cố 見kiến 色sắc 空không 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 是thị 故cố 於ư 此thử 。 色sắc 空không 法Pháp 界Giới 中trung 。 開khai 眼nhãn 時thời 。 但đãn 見kiến 物vật 象tượng 森sâm 羅la 。 風phong 動động 空không 靜tĩnh 。 而nhi 動động 靜tĩnh 交giao 礙ngại 。 日nhật 明minh 雲vân 暗ám 。 而nhi 明minh 暗ám 互hỗ 防phòng 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 地địa 空không 不bất 容dung 。 水thủy 火hỏa 陵lăng 滅diệt 。 塵trần 勞lao 滿mãn 前tiền 。 全toàn 成thành 穢uế 土thổ 。 不bất 知tri 相tướng 本bổn 虗hư 而nhi 。 無vô 可khả 憑bằng 據cứ 。 只chỉ 為vì 眾chúng 生sanh 內nội 為vi 。 無vô 明minh 所sở 蔽tế 。 業nghiệp 力lực 所sở 使sử 。 迷mê 而nhi 且thả 悶muộn 。 如như 下hạ 界giới 與dữ 三tam 塗đồ 有hữu 念niệm 為vi 迷mê 。 上thượng 界giới 興hưng 二nhị 乘thừa 無vô 念niệm 為vi 悶muộn 。 所sở 謂vị 有hữu 念niệm 無vô 念niệm 。 同đồng 歸quy 迷mê 悶muộn 也dã 。 惟duy 其kỳ 迷mê 悶muộn 。 不bất 自tự 了liễu 知tri 。 背bối/bội 清thanh 淨tịnh 覺giác 。 和hòa 合hợp 妄vọng 塵trần 。 故cố 發phát 塵trần 勞lao 。 而nhi 有hữu 世thế 間gian 相tướng 。 全toàn 性tánh 成thành 相tương/tướng 。 所sở 以dĩ 動động 成thành 有hữu 礙ngại 者giả 。 由do 此thử 自tự 迷mê 自tự 背bối/bội 之chi 故cố 耳nhĩ 。 豈khởi 性tánh 相tướng 之chi 過quá 哉tai 。

我ngã 以dĩ 玅# 明minh 不bất 滅diệt 不bất 生sanh 。 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 。 唯duy 玅# 覺giác 明minh 。 圓viên 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 是thị 故cố 。 於ư 中trung 一nhất 為vi 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 為vi 一nhất 。 小tiểu 中trung 現hiện 大đại 。 大đại 中trung 現hiện 小tiểu 。 不bất 動động 道Đạo 場Tràng 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 。 身thân 含hàm 十thập 方phương 。 無vô 盡tận 虗hư 空không 。 於ư 一nhất 毛mao 端đoan 。 現hiện 寶bảo 王vương 剎sát 。 坐tọa 微vi 塵trần 裏lý 。 轉chuyển 大đại 法Pháp 輪luân 。 滅diệt 塵trần 合hợp 覺giác 。 故cố 發phát 真Chân 如Như 。 玅# 覺giác 明minh 性tánh 。

此thử 密mật 銷tiêu 如Như 來Lai 獨độc 得đắc 無vô 礙ngại 之chi 伏phục 疑nghi 也dã 。 當đương 機cơ 者giả 。 既ký 疑nghi 如Như 來Lai 何hà 以dĩ 獨độc 得đắc 無vô 礙ngại 。 佛Phật 因nhân 自tự 陳trần 無vô 礙ngại 之chi 由do 。 而nhi 言ngôn 。 我ngã 所sở 以dĩ 得đắc 一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 者giả 。 豈khởi 有hữu 他tha 術thuật 哉tai 。 但đãn 惟duy 用dụng 彼bỉ 六lục 根căn 中trung 。 圓viên 湛trạm 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。 以dĩ 融dung 彼bỉ 徧biến 成thành 色sắc 空không 生sanh 滅diệt 之chi 如Như 來Lai 藏tạng 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 。 迷mê 時thời 縱túng/tung 成thành 色sắc 空không 生sanh 滅diệt 。 而nhi 妄vọng 本bổn 常thường 空không 。 相tương/tướng 非phi 實thật 有hữu 。 今kim 由do 以dĩ 玅# 明minh 常thường 住trụ 之chi 性tánh 融dung 之chi 。 而nhi 生sanh 滅diệt 妄vọng 相tương/tướng 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 惟duy 一nhất 玅# 淨tịnh 本bổn 覺giác 湛trạm 明minh 之chi 性tánh 。 圓viên 融dung 照chiếu 了liễu 。 徧biến 周chu 法Pháp 界Giới 。 所sở 謂vị 以dĩ 如như 如như 智trí 。 契khế 如như 如như 理lý 。 而nhi 住trụ 持trì 大đại 光quang 明minh 藏tạng 也dã 。 夫phu 眾chúng 生sanh 背bối/bội 覺giác 。 而nhi 真Chân 如Như 尚thượng 隨tùy 染nhiễm 緣duyên 。 與dữ 妄vọng 理lý 相tương 應ứng 。 成thành 世thế 間gian 相tương/tướng 。 況huống 順thuận 性tánh 玅# 修tu 。 安an 有hữu 不bất 隨tùy 發phát 玅# 用dụng 者giả 乎hồ 。 是thị 故cố 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 。 於ư 此thử 理lý 法Pháp 界Giới 中trung 。 無vô 礙ngại 緣duyên 起khởi 。 約ước 理lý 事sự 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 言ngôn 之chi 。 理lý 不bất 可khả 分phần/phân 。 故cố 理lý 惟duy 一nhất 也dã 。 事sự 無vô 紀kỷ 極cực 。 故cố 事sự 無vô 量lượng 也dã 。 理lý 無vô 分phần/phân 限hạn 。 理lý 故cố 大đại 也dã 。 事sự 有hữu 分phần/phân 限hạn 。 事sự 故cố 小tiểu 也dã 。 一nhất 為vi 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 為vi 一nhất 。 小tiểu 中trung 現hiện 大đại 。 大đại 中trung 現hiện 小tiểu 。 而nhi 理lý 事sự 無vô 礙ngại 矣hĩ 。 約ước 事sự 事sự 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 言ngôn 之chi 。 如như 一nhất 塵trần 一nhất 毛mao 。 一nhất 身thân 一nhất 界giới 。 皆giai 一nhất 也dã 。 多đa 塵trần 多đa 毛mao 。 多đa 身thân 多đa 界giới 。 皆giai 無vô 量lượng 也dã 。 微vi 塵trần 毛mao 端đoan 。 皆giai 小tiểu 也dã 。 無vô 邊biên 剎sát 。 無vô 邊biên 身thân 。 皆giai 大đại 也dã 。 一nhất 為vi 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 為vi 一nhất 。 小tiểu 中trung 現hiện 大đại 。 大đại 中trung 現hiện 小tiểu 。 而nhi 事sự 事sự 無vô 礙ngại 矣hĩ 。 取thủ 相tương/tướng 以dĩ 實thật 之chi 。 如như 不bất 動động 道Đạo 場Tràng 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 。 非phi 一nhất 為vi 無vô 量lượng 乎hồ 。 身thân 含hàm 十thập 方phương 。 無vô 盡tận 虗hư 空không 。 非phi 無vô 量lượng 為vi 一nhất 乎hồ 。 於ư 一nhất 毛mao 端đoan 。 現hiện 寶bảo 王vương 剎sát 。 正chánh 中trung 現hiện 依y 。 坐tọa 微vi 塵trần 裏lý 。 轉chuyển 大đại 法Pháp 輪luân 。 依y 中trung 現hiện 正chánh 。 非phi 小tiểu 中trung 現hiện 大đại 乎hồ 。 雖tuy 寶bảo 王vương 剎sát 。 猶do 然nhiên 毛mao 端đoan 也dã 。 雖tuy 大đại 法Pháp 輪luân 。 猶do 然nhiên 微vi 塵trần 也dã 。 非phi 大đại 中trung 現hiện 小tiểu 乎hồ 。 此thử 皆giai 如như 理lý 智trí 中trung 。 現hiện 如như 量lượng 境cảnh 。 良lương 由do 諸chư 佛Phật 翻phiên 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 者giả 。 而nhi 滅diệt 塵trần 合hợp 覺giác 。 故cố 翻phiên 發phát 塵trần 勞lao 世thế 間gian 相tương/tướng 者giả 。 而nhi 發phát 真Chân 如Như 玅# 覺giác 明minh 性tánh 。 全toàn 相tương/tướng 成thành 性tánh 。 所sở 以dĩ 獨độc 得đắc 無vô 礙ngại 者giả 。 由do 此thử 不bất 迷mê 不bất 背bối/bội 之chi 故cố 耳nhĩ 。 豈khởi 性tánh 相tướng 之chi 殊thù 哉tai 。

○# 此thử 下hạ 圓viên 彰chương 藏tạng 性tánh 。 不bất 惟duy 以dĩ 一nhất 心tâm 而nhi 圓viên 具cụ 三Tam 藏Tạng 。 且thả 於ư 每mỗi 一nhất 藏tạng 中trung 。 即tức 圓viên 具cụ 十thập 法Pháp 界Giới 。 如như 非phi 則tắc 十thập 界giới 俱câu 非phi 。 即tức 則tắc 十thập 界giới 俱câu 即tức 。 融dung 則tắc 十thập 界giới 俱câu 融dung 也dã 。 以dĩ 其kỳ 非phi 一nhất 切thiết 。 即tức 一nhất 切thiết 。 而nhi 又hựu 融dung 拂phất 一nhất 切thiết 。 酷khốc 以dĩ 三tam 諦đế 三tam 觀quán 。 心tâm 粗thô 浮phù 而nhi 不bất 沉trầm 玩ngoạn 者giả 。 輙triếp 立lập 諦đế 觀quán 。 不bất 知tri 詳tường 佛Phật 深thâm 旨chỉ 。 但đãn 是thị 直trực 指chỉ 眾chúng 生sanh 現hiện 具cụ 本bổn 來lai 之chi 心tâm 。 便tiện 是thị 如như 此thử 。 圓viên 融dung 玅# 極cực 。 眾chúng 生sanh 迷mê 時thời 。 諸chư 佛Phật 證chứng 後hậu 。 常thường 只chỉ 如như 此thử 。 了liễu 無vô 增tăng 減giảm 而nhi 已dĩ 。 又hựu 復phục 當đương 知tri 。 亦diệc 不bất 離ly 前tiền 根căn 中trung 所sở 指chỉ 圓viên 玅# 明minh 心tâm 。 但đãn 於ư 十thập 顯hiển 一nhất 破phá 之chi 後hậu 。 方phương 以dĩ 指chỉ 明minh 四tứ 科khoa 七thất 大đại 。 復phục 進tiến 常thường 徧biến 。 今kim 乃nãi 至chí 此thử 。 方phương 極cực 圓viên 融dung 。 而nhi 無vô 以dĩ 復phục 加gia 矣hĩ 。 始thỉ 終chung 惟duy 顯hiển 心tâm 性tánh 。 何hà 曾tằng 與dữ 說thuyết 觀quán 門môn 。 苟cẩu 此thử 處xứ 觀quán 門môn 已dĩ 立lập 。 便tiện 當đương 依y 此thử 修tu 行hành 。 觀quán 音âm 圓viên 通thông 何hà 用dụng 哉tai 。

○# 鍾chung 云vân 。 此thử 處xứ 文văn 義nghĩa 。 聯liên 絡lạc 難nạn/nan 斷đoạn 。 言ngôn 雖tuy 滅diệt 塵trần 合hợp 覺giác 。 一nhất 多đa 小tiểu 大đại 。 相tương/tướng 攝nhiếp 相tương/tướng 入nhập 。 起khởi 大đại 神thần 用dụng 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 實thật 纖tiêm 塵trần 不bất 立lập 。 非phi 一nhất 切thiết 也dã 。 雖tuy 非phi 一nhất 切thiết 。 又hựu 萬vạn 法pháp 悉tất 備bị 。 即tức 一nhất 切thiết 也dã 。 又hựu 互hỗ 泯mẫn 互hỗ 存tồn 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 何hà 疑nghi 諸chư 大đại 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 而nhi 不bất 相tương 凌lăng 奪đoạt 哉tai 。

而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 。 本bổn 妙diệu 圓viên 心tâm 。 (# 重trọng/trùng 一nhất 玅# 字tự 玅# 即tức 寂tịch 也dã )# 非phi 心tâm (# 攝nhiếp 根căn 識thức 二nhị 大đại )# 非phi 空không 。 非phi 地địa 非phi 水thủy 。 非phi 風phong 非phi 火hỏa 。 非phi 眼nhãn 非phi 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 非phi 色sắc 非phi 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 非phi 眼nhãn 識thức 界giới 。 乃nãi 至chí 非phi 意ý 識thức 界giới 。 (# 此thử 處xứ 無vô 五ngũ 陰ấm 者giả 。 以dĩ 五ngũ 根căn 六lục 塵trần 攝nhiếp 色sắc 陰ấm 。 以dĩ 意ý 根căn 六lục 識thức 攝nhiếp 後hậu 四tứ 陰ấm 。 至chí 於ư 入nhập 處xứ 。 開khai 之chi 即tức 是thị 非phi 明minh 無vô 明minh 。 此thử 頗phả 似tự 心tâm 經kinh 語ngữ 。 惟duy 最tối 初sơ 多đa 一nhất 明minh 字tự 。 意ý 謂vị 無vô 明minh 無vô 體thể 。 體thể 是thị 。 本bổn 明minh 。 故cố 兼kiêm 帶đái 言ngôn 之chi 。 明minh 即tức 真chân 心tâm 。 似tự 不bất 當đương 非phi 。 然nhiên 對đối 無vô 明minh 而nhi 立lập 明minh 。 乃nãi 是thị 有hữu 待đãi 之chi 法pháp 。 今kim 此thử 圓viên 心tâm 絕tuyệt 待đãi 故cố 亦diệc 非phi 之chi 也dã 。 明minh 無vô 明minh 盡tận 。 (# 不bất 帶đái 盡tận 字tự 。 是thị 流lưu 轉chuyển 因nhân 緣duyên 。 各các 支chi 下hạ 俱câu 加gia 一nhất 盡tận 字tự 。 是thị 還hoàn 滅diệt 因nhân 緣duyên )# 及cập 至chí 。 非phi 老lão 非phi 死tử 。 非phi 老lão 死tử 盡tận 。 (# 乃nãi 至chí 者giả 中trung 略lược 。 二nhị 曰viết 行hành 。 三tam 曰viết 識thức 。 四tứ 曰viết 名danh 色sắc 。 五ngũ 曰viết 六lục 入nhập 。 六lục 曰viết 觸xúc 。 七thất 曰viết 受thọ 。 八bát 曰viết 愛ái 。 九cửu 曰viết 取thủ 。 十thập 曰viết 有hữu 。 十thập 一nhất 曰viết 生sanh 也dã )# 非phi 苦khổ 非phi 集tập 非phi 滅diệt 非phi 道đạo 。 聲Thanh 聞Văn 所sở 修tu 四Tứ 諦Đế 法pháp 也dã )# 非phi 智trí 非phi 得đắc 。 小Tiểu 乘Thừa 所sở 證chứng 智trí 理lý 也dã 。 非phi 檀đàn 那na 。 非phi 尸thi 羅la 。 (# 持trì 戒giới 非phi 毗tỳ 梨lê 耶da 。 精tinh 進tấn 非phi 羼sằn 提đề 。 (# 忍nhẫn 辱nhục 非phi 禪thiền 那na 。 (# 靜tĩnh 慮lự 。 初sơ 心tâm 。 則tắc 靜tĩnh 即tức 止chỉ 。 慮lự 即tức 觀quán 。 行hành 成thành 。 則tắc 靜tĩnh 即tức 定định 。 慮lự 即tức 慧tuệ 也dã )# 非phi 般bát 剌lạt 若nhược 。 (# 智trí 慧tuệ 。 此thử 六Lục 度Độ 為vi 能năng 趨xu 之chi 行hành 也dã )# 非phi 波ba 羅la 密mật 多đa 。 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 此thử 所sở 趨xu 之chi 理lý 也dã 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 非phi 怛đát 闥thát 阿a 竭kiệt 。 如Như 來Lai 。 非phi 阿A 羅La 訶Ha 。 應Ứng 供Cúng 三Tam 耶Da 三Tam 菩Bồ 。 正Chánh 徧Biến 知Tri 。 非phi 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 (# 圓viên 寂tịch 四tứ 德đức 之chi 總tổng 體thể )# 非phi 常thường 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 非phi 我ngã 非phi 淨tịnh 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 別biệt 相tướng 以dĩ 是thị 俱câu 非phi 。 世thế 出xuất 世thế 故cố 。 世thế 結kết 六lục 凡phàm 。 出xuất 世thế 結kết 四tứ 聖thánh )# 。

此thử 先tiên 明minh 離ly 萬vạn 法pháp 以dĩ 顯hiển 空không 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 夫phu 玅# 性tánh 雖tuy 隨tùy 染nhiễm 靜tĩnh 二nhị 緣duyên 。 起khởi 成thành 二nhị 相tương/tướng 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 。 本bổn 玅# 圓viên 心tâm 。 本bổn 來lai 虗hư 寂tịch 。 無vô 有hữu 一nhất 物vật 。 不bất 定định 屬thuộc 於ư 一nhất 法pháp 。 故cố 非phi 七thất 大đại 。 非phi 六lục 根căn 。 非phi 六lục 塵trần 。 非phi 十thập 八bát 界giới 。 此thử 非phi 世thế 間gian 法pháp 也dã 。 非phi 緣Duyên 覺Giác 法Pháp 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 非phi 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 此thử 非phi 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 也dã 。 非phi 如Như 來Lai 三tam 號hiệu 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 四tứ 德đức 。 此thử 非phi 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 法pháp 也dã 。 葢# 惟duy 獨độc 約ước 心tâm 體thể 。 故cố 凡phàm 聖thánh 俱câu 非phi 。 而nhi 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 。 所sở 以dĩ 不bất 存tồn 聖thánh 凡phàm 之chi 見kiến 。 乃nãi 至chí 心tâm 佛Phật 俱câu 非phi 矣hĩ 。

即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 元nguyên 明minh 心tâm 玅# 。 (# 對đối 上thượng 本bổn 玅# 重trọng/trùng 一nhất 明minh 字tự 。 復phục 係hệ 之chi 以dĩ 心tâm 玅# 者giả 。 見kiến 用dụng 但đãn 體thể 含hàm 。 非phi 滯trệ 有hữu 之chi 用dụng )# 即tức 心tâm 即tức 空không 。 即tức 地địa 即tức 水thủy 即tức 風phong 即tức 火hỏa 。 即tức 眼nhãn 即tức 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 即tức 色sắc 即tức 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 即tức 眼nhãn 識thức 界giới 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 即tức 意ý 識thức 界giới 。 (# 六lục 凡phàm 法pháp 即tức 明minh 無vô 明minh 。 明minh 無vô 明minh 盡tận 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 即tức 老lão 即tức 死tử 。 即tức 老lão 死tử 盡tận 。 緣Duyên 覺Giác 法Pháp 。 即tức 苦khổ 即tức 集tập 即tức 滅diệt 即tức 道đạo 。 即tức 智trí 即tức 得đắc 。 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 即tức 檀đàn 那na 。 即tức 尸thi 羅la 。 即tức 毗tỳ 梨lê 耶da 。 即tức 羼sằn 提đề 。 即tức 禪thiền 那na 。 即tức 般bát 剌lạt 若nhược 。 即tức 波ba 羅la 密mật 多đa 。 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 即tức 怛đát 闥thát 阿a 竭kiệt 。 即tức 阿A 羅La 訶Ha 。 三Tam 耶Da 三Tam 菩Bồ 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 常thường 即tức 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 我ngã 即tức 淨tịnh 。 如Như 來Lai 法Pháp 。 以dĩ 是thị 俱câu 即tức 。 世thế 出xuất 世thế 故cố 。

此thử 明minh 即tức 萬vạn 法pháp 以dĩ 顯hiển 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 以dĩ 十thập 界giới 諸chư 法pháp 。 若nhược 離ly 此thử 心tâm 。 無vô 片phiến 事sự 可khả 得đắc 。 故cố 惟duy 據cứ 藏tạng 心tâm 之chi 體thể 。 便tiện 即tức 十thập 界giới 之chi 體thể 。 信tín 手thủ 拈niêm 來lai 無vô 有hữu 不bất 是thị 。 乃nãi 至chí 心tâm 佛Phật 俱câu 即tức 也dã 。

即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 玅# 明minh 心tâm 元nguyên 。 離ly 即tức 離ly 非phi 。 是thị 即tức 非phi 即tức 。 非phi 即tức 二nhị 字tự 當đương 是thị 非phi 二nhị 字tự )# 。

此thử 雙song 遮già 雙song 照chiếu 以dĩ 顯hiển 空không 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 夫phu 既ký 萬vạn 法pháp 俱câu 非phi 矣hĩ 。 又hựu 萬vạn 法pháp 俱câu 即tức 矣hĩ 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 又hựu 玅# 又hựu 明minh 。 本bổn 來lai 元nguyên 具cụ 。 不bất 假giả 修tu 成thành 之chi 心tâm 元nguyên 。 其kỳ 圓viên 神thần 不bất 滯trệ 之chi 體thể 。 固cố 不bất 定định 屬thuộc 於ư 即tức 。 亦diệc 不bất 定định 屬thuộc 於ư 非phi 。 而nhi 離ly 即tức 離ly 非phi 。 而nhi 隨tùy 宜nghi 自tự 在tại 之chi 用dụng 。 全toàn 非phi 而nhi 即tức 。 全toàn 即tức 而nhi 非phi 。 而nhi 是thị 即tức 是thị 非phi 。 至chí 此thử 。 則tắc 圓viên 融dung 極cực 至chí 。 而nhi 顯hiển 心tâm 之chi 玅# 。 無vô 以dĩ 復phục 加gia 矣hĩ 。

○# 原nguyên 夫phu 佛Phật 酬thù 阿A 難Nan 玅# 定định 之chi 請thỉnh 。 捨xả 置trí 權quyền 小tiểu 所sở 修tu 。 示thị 以dĩ 諸chư 佛Phật 本bổn 定định 。 然nhiên 斯tư 定định 所sở 以dĩ 迥huýnh 異dị 者giả 。 以dĩ 是thị 全toàn 彰chương 自tự 性tánh 本bổn 玅# 圓viên 定định 。 釋thích 者giả 不bất 可khả 多đa 用dụng 修tu 意ý 。 以dĩ 仍nhưng 濫lạm 於ư 常thường 途đồ 也dã 。 況huống 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 中trung 。 純thuần 談đàm 本bổn 定định 。 曲khúc 顯hiển 性tánh 真chân 。 而nhi 說thuyết 修tu 之chi 意ý 絕tuyệt 少thiểu 。 從tùng 初sơ 三tam 卷quyển 。 直trực 指chỉ 藏tạng 心tâm 本bổn 定định 之chi 體thể 。 顯hiển 次thứ 第đệ 空không 藏tạng 也dã 。 而nhi 大đại 眾chúng 各các 各các 自tự 知tri 。 心tâm 徧biến 十thập 方phương 。 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 。 斯tư 則tắc 頓đốn 意ý 成thành 矣hĩ 。 而nhi 圓viên 意ý 猶do 未vị 彰chương 也dã 。

復phục 次thứ 滿mãn 慈từ 頓đốn 興hưng 二nhị 難nạn/nan 。 為vi 後hậu 二nhị 藏tạng 之chi 發phát 起khởi 。 於ư 是thị 答đáp 萬vạn 法pháp 云vân 何hà 生sanh 續tục 。 則tắc 略lược 彰chương 藏tạng 心tâm 隨tùy 染nhiễm 緣duyên 之chi 用dụng 。 顯hiển 次thứ 第đệ 不bất 空không 藏tạng 也dã 。 斯tư 則tắc 體thể 用dụng 略lược 備bị 。 圓viên 意ý 已dĩ 露lộ 。 而nhi 猶do 未vị 具cụ 彰chương 也dã 。 復phục 答đáp 五ngũ 大đại 。 不bất 合hợp 相tương 容dung 。 且thả 示thị 性tánh 相tướng 二nhị 無vô 礙ngại 理lý 。 顯hiển 次thứ 第đệ 空không 不bất 空không 藏tạng 也dã 。 斯tư 則tắc 且thả 彰chương 無vô 礙ngại 。 釋thích 彼bỉ 有hữu 礙ngại 之chi 疑nghi 而nhi 已dĩ 。 至chí 於ư 即tức 性tánh 之chi 相tướng 。 無vô 量lượng 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 用dụng 。 即tức 相tương/tướng 之chi 性tánh 。 混hỗn 融dung 不bất 思tư 議nghị 玅# 體thể 。 未vị 極cực 顯hiển 也dã 。 更cánh 因nhân 當đương 機cơ 之chi 伏phục 疑nghi 。 而nhi 與dữ 之chi 備bị 談đàm 染nhiễm 緣duyên 淨tịnh 緣duyên 。 四tứ 義nghĩa 四tứ 相tương/tướng 。 則tắc 一nhất 切thiết 圓viên 用dụng 。 方phương 以dĩ 盡tận 彰chương 。 又hựu 與dữ 開khai 二nhị 合hợp 二nhị 。 雙song 拂phất 雙song 融dung 。 而nhi 三tam 一nhất 玅# 體thể 。 方phương 以dĩ 極cực 顯hiển 。 然nhiên 用dụng 須tu 證chứng 而nhi 後hậu 發phát 。 故cố 略lược 帶đái 修tu 成thành 。 體thể 則tắc 本bổn 來lai 現hiện 成thành 。 故cố 仍nhưng 彰chương 不bất 變biến 。 縱túng/tung 因nhân 修tu 顯hiển 。 亦diệc 非phi 修tu 生sanh 。 是thị 則tắc 後hậu 之chi 圓viên 融dung 三Tam 藏Tạng 。 收thu 前tiền 次thứ 第đệ 三Tam 藏Tạng 。 總tổng 以dĩ 極cực 顯hiển 自tự 心tâm 本bổn 具cụ 之chi 圓viên 定định 。 而nhi 非phi 有hữu 觀quán 門môn 可khả 立lập 也dã 。

如như 何hà 世thế 間gian 。 三tam 有hữu 眾chúng 生sanh 。 及cập 出xuất 世thế 間gian 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 以dĩ 所sở 知tri 心tâm 。 測trắc 度độ 如Như 來Lai 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 用dụng 世thế 語ngữ 言ngôn 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 譬thí 如như 琴cầm 瑟sắt 箜không 篌hầu 琵tỳ 琶bà 。 雖tuy 有hữu 玅# 音âm 。 若nhược 無vô 玅# 指chỉ 。 終chung 不bất 能năng 發phát 。 汝nhữ 與dữ 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 寶bảo 覺giác 真chân 心tâm 。 各các 各các 圓viên 滿mãn 。 如như 我ngã 按án 指chỉ 。 海hải 印ấn 發phát 光quang 。 汝nhữ 暫tạm 舉cử 心tâm 。 塵trần 勞lao 先tiên 起khởi 。 由do 不bất 勤cần 求cầu 。 無vô 上thượng 覺giác 道Đạo 。 愛ái 念niệm 小Tiểu 乘Thừa 。 得đắc 少thiểu 為vi 足túc 。

此thử 責trách 滿mãn 慈từ 不bất 勤cần 求cầu 而nhi 徒đồ 事sự 口khẩu 舌thiệt 所sở 以dĩ 策sách 其kỳ 進tiến 也dã 。 夫phu 如Như 來Lai 藏tạng 玅# 明minh 心tâm 元nguyên 如như 此thử 。 如như 何hà 世thế 間gian 。 欲dục 有hữu 色sắc 有hữu 。 無vô 色sắc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 及cập 出xuất 世thế 間gian 二nhị 乘thừa 。 各các 以dĩ 本bổn 智trí 為vi 能năng 知tri 。 各các 據cứ 證chứng 境cảnh 為vi 所sở 知tri 。 即tức 以dĩ 此thử 所sở 知tri 心tâm 境cảnh 。 比tỉ 類loại 推thôi 度độ 。 謂vị 如Như 來Lai 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 同đồng 於ư 此thử 。 豈khởi 知tri 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 微vi 玅# 第đệ 一nhất 。 本bổn 不bất 可khả 思tư 也dã 。 又hựu 用dụng 世thế 間gian 語ngữ 言ngôn 。 如như 陵lăng 滅diệt 不bất 容dung 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 之chi 類loại 。 而nhi 參tham 雜tạp 於ư 佛Phật 知tri 見kiến 。 豈khởi 知tri 佛Phật 知tri 見kiến 即tức 是thị 圓viên 融dung 三Tam 藏Tạng 。 本bổn 不bất 可khả 議nghị 也dã 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 而nhi 輙triếp 以dĩ 妄vọng 心tâm 妄vọng 言ngôn 思tư 議nghị 之chi 。 豈khởi 不bất 遠viễn 哉tai 。 夫phu 玅# 性tánh 在tại 人nhân 。 以dĩ 玅# 體thể 而nhi 含hàm 玅# 用dụng 。 猶do 須tu 以dĩ 玅# 智trí 發phát 之chi 。 譬thí 如như 琴cầm 瑟sắt 箜không 篌hầu 琵tỳ 琶bà 。 雖tuy 有hữu 玅# 音âm 。 若nhược 無vô 玅# 指chỉ 。 終chung 不bất 能năng 發phát 。 汝nhữ 與dữ 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 寶bảo 覺giác 真chân 心tâm 。 (# 實thật 有hữu 離Ly 垢Cấu 光Quang 明Minh 。 財tài 用dụng 三tam 義nghĩa )# 人nhân 人nhân 具cụ 足túc 。 各các 各các 圓viên 滿mãn 。 亦diệc 如như 琴cầm 瑟sắt 等đẳng 皆giai 有hữu 玅# 音âm 也dã 。 而nhi 有hữu 發phát 有hữu 不bất 發phát 者giả 。 在tại 有hữu 玅# 指chỉ 。 與dữ 無vô 玅# 指chỉ 耳nhĩ 。 如như 我ngã 得đắc 之chi 於ư 心tâm 。 則tắc 應ưng 之chi 於ư 手thủ 。 故cố 一nhất 按án 指chỉ 。 而nhi 光quang 明minh 煥hoán 發phát 。 照chiếu 天thiên 照chiếu 地địa 。 皆giai 成thành 玅# 用dụng 。 豈khởi 非phi 有hữu 玅# 指chỉ 而nhi 能năng 發phát 玅# 音âm 耶da 。 (# 海hải 印ấn 即tức 佛Phật 心tâm 常thường 住trụ 三tam 昧muội 也dã )# 汝nhữ 則tắc 暫tạm 一nhất 舉cử 心tâm 。 塵trần 勞lao 滿mãn 眼nhãn 。 物vật 象tượng 森sâm 羅la 。 不bất 發phát 玅# 用dụng 。 豈khởi 非phi 無vô 玅# 指chỉ 而nhi 不bất 發phát 玅# 音âm 耶da 。 所sở 以dĩ 不bất 發phát 玅# 用dụng 者giả 無vô 他tha 。 有hữu 無vô 上thượng 覺giác 道Đạo 。 即tức 佛Phật 智trí 果quả 。 所sở 謂vị 發phát 玅# 用dụng 之chi 玅# 智trí 。 佛Phật 初sơ 以dĩ 之chi 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 也dã 。 由do 汝nhữ 不bất 肯khẳng 勤cần 求cầu 無vô 上thượng 覺giác 道đạo 。 而nhi 愛ái 念niệm 小Tiểu 乘Thừa 。 取thủ 其kỳ 功công 省tỉnh 而nhi 利lợi 近cận 。 得đắc 少thiểu 為vi 足túc 。 但đãn 以dĩ 六Lục 通Thông 十thập 八bát 變biến 等đẳng 化hóa 城thành 偽ngụy 寶bảo 為vi 足túc 。 不bất 復phục 知tri 真chân 寶bảo 所sở 在tại 。 故cố 不bất 發phát 耳nhĩ 。 若nhược 肯khẳng 勤cần 求cầu 。 即tức 與dữ 如Như 來Lai 把bả 手thủ 共cộng 行hành 。 決quyết 不bất 相tương 賺# 。 汝nhữ 可khả 不bất 勉miễn 哉tai 。

○# 宗tông 鏡kính 云vân 。 樂nhạo/nhạc/lạc 蘊uẩn 奇kỳ 音âm 。 按án 指chỉ 則tắc 宮cung 商thương 應ưng 節tiết 。 人nhân 懷hoài 覺giác 性tánh 。 智trí 巧xảo 則tắc 巧xảo 用dụng 冥minh 符phù 。 得đắc 失thất 在tại 人nhân 。 精tinh 粗thô 由do 己kỷ 。 所sở 以dĩ 善Thiện 逝Thệ 按án 指chỉ 。 發phát 海hải 印ấn 之chi 光quang 。 含hàm 識thức 舉cử 心tâm 。 現hiện 塵trần 勞lao 之chi 相tướng 。

○# 鍾chung 疏sớ/sơ 云vân 。 前tiền 文văn 滅diệt 塵trần 合hợp 覺giác 。 故cố 發phát 真Chân 如Như 玅# 覺giác 明minh 。 及cập 一nhất 為vi 無vô 量lượng 等đẳng 。 所sở 謂vị 如như 我ngã 按án 指chỉ 。 海hải 印ấn 發phát 光quang 也dã 。 二nhị 發phát 字tự 。 正chánh 相tương 應ứng 。 前tiền 云vân 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 。 故cố 發phát 塵trần 勞lao 。 有hữu 世thế 間gian 相tướng 。 所sở 謂vị 汝nhữ 暫tạm 舉cử 心tâm 。 塵trần 勞lao 先tiên 起khởi 也dã 。 前tiền 文văn 是thị 法pháp 。 此thử 處xứ 是thị 喻dụ 。 非phi 兩lưỡng 層tằng 意ý 。

○# 至chí 此thử 。 則tắc 知tri 法pháp 華hoa 所sở 言ngôn 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 但đãn 有hữu 其kỳ 名danh 。 未vị 竟cánh 其kỳ 實thật 。 此thử 經Kinh 方phương 明minh 言ngôn 佛Phật 知tri 見kiến 。 是thị 三Tam 藏Tạng 圓viên 融dung 。 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 也dã 。

富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 我ngã 與dữ 如Như 來Lai 。 寶bảo 覺giác 圓viên 明minh 。 真chân 玅# 淨tịnh 心tâm 。 無vô 二nhị 圓viên 滿mãn 。 而nhi 我ngã 昔tích 遭tao 。 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 。 久cửu 在tại 輪luân 迴hồi 。 今kim 得đắc 聖thánh 乘thừa 。 猶do 未vị 究cứu 竟cánh 。 世Thế 尊Tôn 諸chư 妄vọng 。 一nhất 切thiết 圓viên 滅diệt 。 獨độc 玅# 真chân 常thường 。 敢cảm 問vấn 如Như 來Lai 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 何hà 因nhân 有hữu 妄vọng 。 自tự 蔽tế 玅# 明minh 。 受thọ 此thử 淪luân 溺nịch 。

此thử 滿mãn 慈từ 窮cùng 索sách 妄vọng 因nhân 而nhi 擬nghĩ 進tiến 修tu 也dã 。 富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 寶bảo 覺giác 真chân 心tâm 。 各các 各các 圓viên 滿mãn 。 則tắc 我ngã 與dữ 如Như 來Lai 。 寶bảo 覺giác 圓viên 融dung 。 真chân 玅# 淨tịnh 心tâm 。 同đồng 一nhất 圓viên 滿mãn 。 應ưng 無vô 二nhị 相tướng 矣hĩ 。 而nhi 我ngã 昔tích 遭tao 。 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 。 自tự 蔽tế 玅# 淨tịnh 圓viên 明minh 之chi 寶bảo 覺giác 。 生sanh 此thử 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 久cửu 在tại 輪luân 迴hồi 。 今kim 雖tuy 得đắc 聖thánh 乘thừa 。 猶do 未vị 究cứu 竟cánh 。 見kiến 思tư 雖tuy 盡tận 。 無vô 明minh 尚thượng 存tồn 。 其kỳ 不bất 知tri 妄vọng 因nhân 生sanh 起khởi 也dã 固cố 宜nghi 。 若nhược 乃nãi 世Thế 尊Tôn 。 五ngũ 住trụ 盡tận 而nhi 二nhị 死tử 亡vong 。 諸chư 妄vọng 一nhất 切thiết 圓viên 滅diệt 。 獨độc 玅# 真chân 常thường 。 稱xưng 為vi 大đại 覺giác 。 其kỳ 知tri 妄vọng 因nhân 必tất 矣hĩ 。 敢cảm 問vấn 如Như 來Lai 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 何hà 因nhân 而nhi 有hữu 妄vọng 起khởi 。 顧cố 乃nãi 自tự 蔽tế 玅# 明minh 。 受thọ 此thử 淪luân 溺nịch 也dã 。 前tiền 問vấn 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 世Thế 尊Tôn 答đáp 以dĩ 因nhân 無vô 明minh 起khởi 。 今kim 問vấn 此thử 無vô 明minh 者giả 。 復phục 因nhân 何hà 起khởi 。 所sở 謂vị 直trực 窮cùng 到đáo 底để 也dã 。

佛Phật 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。

汝nhữ 雖tuy 除trừ 疑nghi 。 餘dư 惑hoặc 未vị 盡tận 。 吾ngô 以dĩ 世thế 間gian 。 現hiện 前tiền 諸chư 事sự 。 今kim 復phục 問vấn 汝nhữ 。 汝nhữ 豈khởi 不bất 聞văn 。 室Thất 羅La 城Thành 中trung 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 (# 祠từ 授thọ 謂vị 從tùng 神thần 乞khất 得đắc 也dã 。 忽hốt 於ư 晨thần 朝triêu 。 以dĩ 鏡kính 照chiếu 面diện 。 愛ái 鏡kính 中trung 頭đầu 。 眉mi 目mục 可khả 見kiến 。 瞋sân 責trách 己kỷ 頭đầu 。 不bất 見kiến 面diện 目mục 。 以dĩ 為vi 魑si 魅mị 。 無vô 狀trạng 狂cuồng 走tẩu 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 人nhân 何hà 因nhân 。 無vô 故cố 狂cuồng 走tẩu 。 富Phú 樓Lâu 那Na 言ngôn 。 是thị 人nhân 心tâm 狂cuồng 。 更cánh 無vô 他tha 故cố 。

此thử 下hạ 借tá 事sự 發phát 明minh 妄vọng 本bổn 無vô 因nhân 也dã

佛Phật 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。

據cứ 汝nhữ 推thôi 本bổn 無vô 二nhị 。 是thị 信tín 已dĩ 本bổn 真chân 。 稱xưng 佛Phật 圓viên 常thường 。 又hựu 信tín 佛Phật 永vĩnh 證chứng 。 乃nãi 至chí 萬vạn 法pháp 生sanh 續tục 之chi 疑nghi 。 性tánh 相tướng 難nạn/nan 容dung 之chi 惑hoặc 。 皆giai 已dĩ 破phá 矣hĩ 。 然nhiên 汝nhữ 雖tuy 除trừ 疑nghi 。 而nhi 餘dư 惑hoặc 未vị 盡tận 。 尚thượng 不bất 達đạt 此thử 無vô 明minh 無vô 因nhân 。 是thị 以dĩ 強cường/cưỡng 索sách 之chi 也dã 。 即tức 今kim 目mục 前tiền 偶ngẫu 有hữu 一nhất 事sự 。 我ngã 即tức 借tá 此thử 。 與dữ 汝nhữ 發phát 明minh 。 汝nhữ 豈khởi 不bất 聞văn 。 此thử 室Thất 羅La 城Thành 中trung 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 忽hốt 於ư 晨thần 朝triêu 照chiếu 鏡kính 。 愛ái 鏡kính 中trung 之chi 。 眉mi 目mục 可khả 見kiến 。 而nhi 瞋sân 己kỷ 頭đầu 之chi 面diện 目mục 不bất 見kiến 以dĩ 為vi 此thử 不bất 見kiến 者giả 。 即tức 同đồng 魑si 魅mị 。 遂toại 無vô 狀trạng 狂cuồng 走tẩu 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 已dĩ 非phi 魑si 魅mị 。 而nhi 自tự 以dĩ 為vi 魑si 魅mị 。 此thử 人nhân 之chi 狂cuồng 。 是thị 從tùng 何hà 因nhân 而nhi 起khởi 。 不bất 應ưng 無vô 故cố 狂cuồng 走tẩu 也dã 。 滿mãn 慈từ 被bị 世Thế 尊Tôn 一nhất 問vấn 。 當đương 下hạ 分phân 明minh 。 答đáp 云vân 。 此thử 人nhân 但đãn 是thị 心tâm 發phát 顛điên 狂cuồng 而nhi 走tẩu 。 更cánh 無vô 他tha 故cố 。 無vô 故cố 。 則tắc 無vô 因nhân 矣hĩ 。

佛Phật 言ngôn 。

玅# 覺giác 明minh 圓viên 。 本bổn 圓viên 明minh 玅# 。 既ký 稱xưng 為vi 妄vọng 。 云vân 何hà 有hữu 因nhân 。 若nhược 有hữu 所sở 因nhân 。 云vân 何hà 名danh 妄vọng 。 自tự 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 從tùng 迷mê 積tích 迷mê 。 以dĩ 歷lịch 塵trần 劫kiếp 。 雖tuy 佛Phật 發phát 明minh 。 猶do 不bất 能năng 返phản 。 如như 是thị 迷mê 因nhân 。 因nhân 迷mê 自tự 有hữu 。 識thức 迷mê 無vô 因nhân 。 妄vọng 無vô 所sở 依y 。 尚thượng 無vô 有hữu 生sanh 。 欲dục 何hà 為vi 滅diệt 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 。 如như 寤ngụ 時thời 人nhân 。 說thuyết 夢mộng 中trung 事sự 。 心tâm 縱túng 精tinh 明minh 。 欲dục 何hà 因nhân 緣duyên 。 取thủ 夢mộng 中trung 物vật 。 況huống 復phục 無vô 因nhân 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 如như 彼bỉ 城thành 中trung 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 豈khởi 有hữu 因nhân 緣duyên 。 自tự 怖bố 頭đầu 走tẩu 。 忽hốt 然nhiên 狂cuồng 歇hiết 。 頭đầu 非phi 外ngoại 得đắc 。 縱túng/tung 未vị 歇hiết 狂cuồng 。 亦diệc 何hà 遺di 失thất 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 妄vọng 性tánh 如như 是thị 。 因nhân 何hà 為vi 在tại 。 當đương 云vân 因nhân 為vi 何hà 在tại )# 。

此thử 以dĩ 法pháp 合hợp 喻dụ 也dã 。 滿mãn 慈từ 於ư 事sự 上thượng 卻khước 解giải 。 於ư 理lý 上thượng 卻khước 迷mê 。 故cố 佛Phật 就tựu 其kỳ 明minh 處xứ 以dĩ 導đạo 之chi 。 言ngôn 此thử 覺giác 又hựu 玅# 。 又hựu 明minh 。 又hựu 圓viên 。 一nhất 覺giác 而nhi 具cụ 三tam 義nghĩa 。 乃nãi 是thị 本bổn 來lai 自tự 圓viên 。 本bổn 來lai 自tự 明minh 。 本bổn 來lai 自tự 玅# 。 非phi 假giả 修tu 證chứng 。 而nhi 未vị 嘗thường 有hữu 妄vọng 。 既ký 已dĩ 稱xưng 之chi 為vi 妄vọng 。 便tiện 是thị 突đột 然nhiên 而nhi 起khởi 。 云vân 何hà 有hữu 因nhân 。 若nhược 有hữu 所sở 因nhân 。 即tức 名danh 為vi 真chân 。 云vân 何hà 名danh 妄vọng 。 可khả 見kiến 於ư 妄vọng 而nhi 索sách 因nhân 者giả 。 不bất 達đạt 妄vọng 理lý 者giả 也dã 。 且thả 無vô 明minh 與dữ 妄vọng 想tưởng 。 皆giai 是thị 最tối 初sơ 細tế 惑hoặc 。 自tự 其kỳ 最tối 初sơ 痴si 相tương/tướng 。 謂vị 之chi 無vô 明minh 。 自tự 其kỳ 迷mê 中trung 動động 相tương/tướng 。 謂vị 之chi 妄vọng 想tưởng 。 卻khước 後hậu 凡phàm 迷mê 真chân 處xứ 。 便tiện 是thị 無vô 明minh 。 凡phàm 執chấp 似tự 處xứ 。 便tiện 是thị 妄vọng 想tưởng 。 互hỗ 相tương 引dẫn 發phát 。 凡phàm 有hữu 幾kỷ 重trọng/trùng 。 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 從tùng 迷mê 積tích 迷mê 。 以dĩ 至chí 微vi 塵trần 紀kỷ 劫kiếp 。 終chung 不bất 得đắc 其kỳ 因nhân 之chi 始thỉ 相tương/tướng 。 雖tuy 佛Phật 八bát 音âm 四tứ 辨biện 。 亦diệc 不bất 能năng 逆nghịch 推thôi 而nhi 說thuyết 其kỳ 本bổn 始thỉ 之chi 因nhân 。 良lương 以dĩ 妄vọng 體thể 本bổn 空không 。 無vô 可khả 說thuyết 也dã 。 如như 初sơ 一nhất 人nhân 。 忽hốt 然nhiên 妄vọng 說thuyết 。 遞đệ 遞đệ 相tương 承thừa 。 從tùng 妄vọng 說thuyết 妄vọng 。 及cập 推thôi 其kỳ 因nhân 。 遞đệ 遞đệ 皆giai 虗hư 。 如như 是thị 迷mê 因nhân 。 正chánh 因nhân 迷mê 惑hoặc 。 不bất 達đạt 無vô 因nhân 。 所sở 以dĩ 常thường 自tự 成thành 有hữu 。 若nhược 識thức 得đắc 迷mê 無vô 生sanh 因nhân 。 自tự 見kiến 諸chư 妄vọng 悉tất 皆giai 本bổn 空không 。 而nhi 無vô 所sở 依y 。 不bất 但đãn 只chỉ 達đạt 妄vọng 空không 。 亦diệc 達đạt 最tối 初sơ 即tức 未vị 曾tằng 生sanh 。 而nhi 劫kiếp 後hậu 將tương 何hà 所sở 滅diệt 。 是thị 則tắc 汝nhữ 謂vị 世Thế 尊Tôn 諸chư 妄vọng 。 一nhất 切thiết 圓viên 滅diệt 者giả 。 亦diệc 妄vọng 也dã 。 我ngã 今kim 雖tuy 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 但đãn 能năng 說thuyết 此thử 妄vọng 本bổn 無vô 因nhân 。 豈khởi 能năng 拈niêm 出xuất 無vô 因nhân 之chi 妄vọng 以dĩ 示thị 人nhân 乎hồ 。 所sở 以dĩ 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 。 正chánh 如như 寤ngụ 人nhân 。 說thuyết 夢mộng 中trung 事sự 。 心tâm 縱túng 精tinh 明minh 。 別biệt 無vô 方phương 法pháp 。 拈niêm 取thủ 夢mộng 中trung 之chi 物vật 以dĩ 示thị 人nhân 也dã 。 且thả 夢mộng 中trung 物vật 。 影ảnh 影ảnh 響hưởng 響hưởng 。 亦diệc 似tự 有hữu 因nhân 。 似tự 可khả 拈niêm 取thủ 。 尚thượng 不bất 能năng 取thủ 。 況huống 復phục 無vô 因nhân 之chi 妄vọng 想tưởng 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 乃nãi 索sách 其kỳ 生sanh 起khởi 之chi 因nhân 。 欲dục 取thủ 而nhi 斷đoạn 之chi 。 烏ô 可khả 得đắc 哉tai 。 此thử 妄vọng 無vô 因nhân 。 正chánh 如như 達đạt 多đa 狂cuồng 性tánh 相tướng 似tự 。 不bất 是thị 因nhân 人nhân 教giáo 他tha 狂cuồng 。 亦diệc 不bất 是thị 頭đầu 上thượng 本bổn 來lai 有hữu 狂cuồng 。 元nguyên 是thị 自tự 己kỷ 。 迷mê 頭đầu 認nhận 影ảnh 。 自tự 怖bố 而nhi 狂cuồng 走tẩu 。 忽hốt 然nhiên 此thử 狂cuồng 一nhất 歇hiết 。 則tắc 知tri 此thử 頭đầu 。 非phi 從tùng 外ngoại 得đắc 。 縱túng/tung 使sử 未vị 曾tằng 歇hiết 狂cuồng 。 眉mi 毛mao 元nguyên 在tại 眼nhãn 上thượng 。 鼻tị 孔khổng 依y 舊cựu 下hạ 垂thùy 。 曾tằng 不bất 動động 著trước 一nhất 絲ti 毫hào 。 亦diệc 何hà 遺di 失thất 之chi 有hữu 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 汝nhữ 之chi 妄vọng 性tánh 。 即tức 如như 達đạt 多đa 之chi 狂cuồng 無vô 異dị 。 其kỳ 因nhân 豈khởi 有hữu 定định 在tại 。 乃nãi 向hướng 如Như 來Lai 索sách 之chi 耶da 。

汝nhữ 但đãn 不bất 隨tùy 。 分phân 別biệt 世thế 間gian 。 業nghiệp 果quả 眾chúng 生sanh 。 三tam 種chủng 相tương 續tục 。 三tam 緣duyên 斷đoạn 故cố 。 三tam 因nhân 不bất 生sanh 。 則tắc 汝nhữ 心tâm 中trung 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 狂cuồng 性tánh 自tự 歇hiết 。 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 勝thắng 淨tịnh 明minh 心tâm 。 本bổn 周chu 法Pháp 界Giới 。 不bất 從tùng 人nhân 得đắc 。 何hà 藉tạ 劬cù 勞lao 。 肯khẳng 綮khính 修tu 證chứng 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 於ư 自tự 衣y 中trung 。 繫hệ 如như 意ý 珠châu 。 不bất 自tự 覺giác 知tri 。 窮cùng 露lộ 他tha 方phương 。 乞khất 食thực 馳trì 走tẩu 。 雖tuy 實thật 貧bần 窮cùng 。 珠châu 不bất 曾tằng 失thất 。 忽hốt 有hữu 智trí 者giả 。 指chỉ 示thị 其kỳ 珠châu 。 所sở 願nguyện 從tùng 心tâm 。 致trí 大đại 饒nhiêu 富phú 。 方phương 悟ngộ 神thần 珠châu 。 非phi 從tùng 外ngoại 得đắc 。

此thử 告cáo 以dĩ 歇hiết 狂cuồng 之chi 法pháp 也dã 。 汝nhữ 究cứu 妄vọng 因nhân 。 將tương 欲dục 得đắc 其kỳ 本bổn 因nhân 而nhi 苦khổ 修tu 以dĩ 斷đoạn 之chi 也dã 。 今kim 既ký 悟ngộ 其kỳ 無vô 因nhân 本bổn 空không 。 何hà 必tất 乃nãi 爾nhĩ 。 汝nhữ 但đãn 不bất 去khứ 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 。 業nghiệp 果quả 眾chúng 生sanh 。 三tam 種chủng 分phân 別biệt 。 現hiện 行hành 相tương 續tục 心tâm 。 三tam 緣duyên 斷đoạn 故cố 。 粗thô 惑hoặc 粗thô 境cảnh 已dĩ 盡tận 。 則tắc 三tam 細tế 中trung 流lưu 注chú 細tế 念niệm 。 所sở 以dĩ 為vi 粗thô 惑hoặc 境cảnh 之chi 深thâm 因nhân 者giả 。 自tự 然nhiên 不bất 生sanh 。 良lương 以dĩ 粗thô 念niệm 除trừ 而nhi 功công 熟thục 。 細tế 念niệm 亦diệc 隨tùy 盡tận 也dã 。 粗thô 細tế 俱câu 妄vọng 。 則tắc 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 豈khởi 能năng 獨độc 存tồn 。 則tắc 汝nhữ 之chi 心tâm 中trung 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 狂cuồng 性tánh 。 自tự 泯mẫn 然nhiên 而nhi 歇hiết 息tức 矣hĩ 。 此thử 狂cuồng 一nhất 歇hiết 。 當đương 下hạ 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 所sở 謂vị 知tri 幻huyễn 即tức 離ly 。 離ly 幻huyễn 即tức 覺giác 也dã 。 至chí 此thử 。 則tắc 知tri 勝thắng 淨tịnh 明minh 心tâm 。 (# 勝thắng 者giả 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 之chi 意ý 。 權quyền 小tiểu 亦diệc 稱xưng 淨tịnh 明minh 。 而nhi 非phi 勝thắng 淨tịnh 明minh 也dã 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 元nguyên 是thị 己kỷ 物vật 。 不bất 從tùng 人nhân 得đắc 。 何hà 藉tạ 䊀# 皮bì 帶đái 骨cốt 。 劬cù 勞lao 辛tân 苦khổ 。 動động 經kinh 劫kiếp 數số 。 以dĩ 為vi 修tu 證chứng 哉tai 。 再tái 以dĩ 喻dụ 明minh 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 於ư 自tự 衣y 中trung 。 繫hệ 如như 意ý 珠châu 。 而nhi 不bất 自tự 覺giác 知tri 。 乃nãi 窮cùng 露lộ 他tha 方phương 。 乞khất 食thực 馳trì 走tẩu 。 雖tuy 然nhiên 貧bần 窮cùng 。 而nhi 珠châu 不bất 曾tằng 失thất 。 忽hốt 有hữu 智trí 者giả 。 指chỉ 示thị 其kỳ 珠châu 。 所sở 願nguyện 從tùng 心tâm 。 致trí 大đại 饒nhiêu 富phú 。 方phương 悟ngộ 神thần 珠châu 。 元nguyên 是thị 衣y 裏lý 之chi 物vật 。 非phi 從tùng 外ngoại 得đắc 。 然nhiên 則tắc 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 不bất 從tùng 人nhân 得đắc 。 無vô 勞lao 修tu 證chứng 。 亦diệc 若nhược 是thị 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 此thử 不bất 獨độc 與dữ 滿mãn 慈từ 發phát 明minh 云vân 何hà 有hữu 妄vọng 。 即tức 阿A 難Nan 見kiến 相tương/tướng 發phát 心tâm 惠huệ 我ngã 三tam 昧muội 等đẳng 疑nghi 。 俱câu 釋thích 然nhiên 矣hĩ 。

○# 問vấn 。 此thử 之chi 頓đốn 歇hiết 。 與dữ 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 。 同đồng 耶da 。 異dị 耶da 。 答đáp 歇hiết 意ý 同đồng 。 而nhi 就tựu 位vị 有hữu 異dị 也dã 。 若nhược 博bác 地địa 凡phàm 夫phu 。 名danh 字tự 位vị 中trung 。 聞văn 斯tư 法Pháp 門môn 。 悟ngộ 徹triệt 真chân 有hữu 妄vọng 空không 。 從tùng 耳nhĩ 門môn 入nhập 流lưu 忘vong 所sở 。 即tức 是thị 不bất 隨tùy 世thế 間gian 分phân 別biệt 。 三tam 緣duyên 頓đốn 斷đoạn 也dã 。 自tự 此thử 由do 忘vong 而nhi 不bất 生sanh 。 由do 不bất 生sanh 而nhi 盡tận 由do 盡tận 而nhi 空không 。 由do 空không 而nhi 滅diệt 。 一nhất 路lộ 休hưu 歇hiết 。 自tự 淺thiển 之chi 深thâm 。 直trực 至chí 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 勝thắng 淨tịnh 明minh 心tâm 現hiện 前tiền 矣hĩ 。 此thử 則tắc 全toàn 同đồng 也dã 。 若nhược 滿mãn 慈từ 七thất 信tín 位vị 後hậu 。 根căn 結kết 已dĩ 盡tận 。 何hà 用dụng 翻phiên 前tiền 又hựu 從tùng 耳nhĩ 門môn 而nhi 入nhập 。 但đãn 從tùng 覺giác 所sở 覺giác 空không 。 頓đốn 歇hiết 法pháp 執chấp 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 。 至chí 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 則tắc 勝thắng 淨tịnh 明minh 心tâm 。 亦diệc 現hiện 前tiền 矣hĩ 。 葢# 前tiền 位vị 人nhân 法pháp 二nhị 執chấp 齊tề 歇hiết 。 此thử 位vị 但đãn 歇hiết 法pháp 執chấp 。 故cố 云vân 就tựu 位vị 有hữu 異dị 耳nhĩ 。

○# 鍾chung 云vân 。 三tam 緣duyên 斷đoạn 故cố 。 三tam 因nhân 不bất 生sanh 者giả 。 三tam 緣duyên 。 如như 明minh 昧muội 相tương 待đãi 等đẳng 是thị 世thế 界giới 緣duyên 。 同đồng 業nghiệp 相tương 纏triền 等đẳng 。 是thị 眾chúng 生sanh 緣duyên 。 欲dục 殺sát 盜đạo 貪tham 。 是thị 業nghiệp 果quả 緣duyên 。 而nhi 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 則tắc 三tam 種chủng 總tổng 因nhân 也dã 。

○# 此thử 下hạ 阿A 難Nan 第đệ 三tam 番phiên 疑nghi 因nhân 緣duyên 也dã 。 最tối 初sơ 第đệ 一nhất 。 於ư 顯hiển 見kiến 超siêu 情tình 科khoa 中trung 。 疑nghi 見kiến 性tánh 不bất 由do 因nhân 緣duyên 。 第đệ 二nhị 於ư 圓viên 彰chương 七thất 大đại 科khoa 前tiền 。 疑nghi 萬vạn 法pháp 不bất 由do 因nhân 緣duyên 。 今kim 此thử 第đệ 三tam 。 乃nãi 疑nghi 證chứng 果Quả 成thành 道Đạo 。 何hà 亦diệc 不bất 屬thuộc 因nhân 緣duyên 。 有hữu 果quả 無vô 因nhân 。 誠thành 大đại 可khả 疑nghi 。 意ý 葢# 聞văn 佛Phật 久cửu 排bài 因nhân 緣duyên 。 而nhi 語ngữ 中trung 又hựu 帶đái 因nhân 緣duyên 。 既ký 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 又hựu 言ngôn 何hà 藉tạ 修tu 證chứng 。 故cố 起khởi 斯tư 問vấn 。 是thị 則tắc 前tiền 疑nghi 性tánh 相tướng 。 今kim 疑nghi 因nhân 果quả 矣hĩ 。

即tức 時thời 阿A 難Nan 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 起khởi 立lập 白bạch 佛Phật 。

世Thế 尊Tôn 。 現hiện 說thuyết 殺sát 盜đạo 婬dâm 業nghiệp 。 略lược 牒điệp 業nghiệp 果quả 。 而nhi 意ý 該cai 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 業nghiệp 字tự 應ưng 是thị 等đẳng 字tự 之chi 誤ngộ 三tam 緣duyên 斷đoạn 故cố 。 三tam 因nhân 不bất 生sanh 。 心tâm 中trung 達đạt 多đa 。 狂cuồng 性tánh 自tự 歇hiết 。 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 不bất 從tùng 人nhân 得đắc 。 斯tư 則tắc 因nhân 緣duyên 。 皎hiệu 然nhiên 明minh 白bạch 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 頓đốn 棄khí 因nhân 緣duyên 。 我ngã 從tùng 因nhân 緣duyên 。 心tâm 得đắc 開khai 悟ngộ 。

世Thế 尊Tôn 。 此thử 義nghĩa 何hà 獨độc 。 我ngã 等đẳng 年niên 少thiếu 。 有Hữu 學Học 聲Thanh 聞Văn 。 今kim 此thử 會hội 中trung 。 大Đại 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 及cập 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 等đẳng 。 從tùng 老lão 梵Phạm 志Chí 。 聞văn 佛Phật 因nhân 緣duyên 。 發phát 心tâm 開khai 悟ngộ 。 得đắc 成thành 無vô 漏lậu 。 今kim 說thuyết 菩Bồ 提Đề 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 。 則tắc 王Vương 舍Xá 城Thành 。 拘Câu 舍Xá 梨Lê 等đẳng 。 所sở 說thuyết 自tự 然nhiên 。 成thành 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 惟duy 垂thùy 大đại 悲bi 。 開khai 發phát 迷mê 悶muộn 。

此thử 躡niếp 佛Phật 語ngữ 而nhi 執chấp 因nhân 緣duyên 也dã 。 即tức 時thời 阿A 難Nan 。 云vân 云vân )# 白bạch 佛Phật 。 意ý 謂vị 如Như 來Lai 既ký 已dĩ 擯bấn 棄khí 因nhân 緣duyên 矣hĩ 。 語ngữ 中trung 又hựu 說thuyết 緣duyên 斷đoạn 而nhi 因nhân 不bất 生sanh 。 狂cuồng 歇hiết 而nhi 菩Bồ 提Đề 現hiện 。 斯tư 則tắc 說thuyết 因nhân 說thuyết 緣duyên 。 皎hiệu 然nhiên 明minh 白bạch 。 似tự 不bất 可khả 廢phế 。 云vân 何hà 乃nãi 欲dục 。 頓đốn 棄khí 之chi 耶da 。 且thả 此thử 因nhân 緣duyên 。 是thị 我ngã 等đẳng 入nhập 道đạo 之chi 門môn 。 發phát 悟ngộ 之chi 地địa 。 於ư 我ngã 等đẳng 輩bối 。 實thật 有hữu 利lợi 益ích 。 又hựu 不bất 獨độc 我ngã 等đẳng 年niên 少thiếu 。 有hữu 學học 蒙mông 其kỳ 利lợi 益ích 。 即tức 先tiên 輩bối 耆kỳ 宿túc 。 如như 大Đại 目Mục 犍Kiền 連Liên 等đẳng 。 亦diệc 皆giai 由do 此thử 而nhi 得đắc 悟ngộ 入nhập 。 今kim 言ngôn 不bất 藉tạ 因nhân 緣duyên 。 則tắc 外ngoại 道đạo 所sở 說thuyết 。 八bát 萬vạn 劫kiếp 後hậu 。 自tự 然nhiên 成thành 道Đạo 。 猶do 如như 縷lũ 丸hoàn 。 極cực 處xứ 停đình 止chỉ 者giả 。 翻phiên 成thành 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 耶da 。 縱túng/tung 使sử 如Như 來Lai 不bất 墮đọa 因nhân 緣duyên 。 寧ninh 不bất 墮đọa 自tự 然nhiên 哉tai 。 此thử 又hựu 我ngã 等đẳng 迷mê 悶muộn 而nhi 不bất 解giải 者giả 。 更cánh 望vọng 發phát 其kỳ 覆phú 而nhi 決quyết 其kỳ 疑nghi 也dã 。

○# 富Phú 樓Lâu 那Na 問vấn 意ý 已dĩ 圓viên 。 復phục 讓nhượng 阿A 難Nan 起khởi 問vấn 。 仍nhưng 還hoàn 當đương 機cơ 也dã 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

即tức 如như 城thành 中trung 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 狂cuồng 性tánh 因nhân 緣duyên 。 若nhược 得đắc 滅diệt 除trừ 。 則tắc 不bất 狂cuồng 性tánh 。 自tự 然nhiên 而nhi 出xuất 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 理lý 窮cùng 於ư 是thị 。 (# 此thử 但đãn 說thuyết 喻dụ 。 若nhược 約ước 法pháp 中trung 。 須tu 云vân 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 滅diệt 除trừ 。 菩Bồ 提Đề 自tự 然nhiên 而nhi 出xuất 阿A 難Nan 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 頭đầu 本bổn 自tự 然nhiên 。 本bổn 自tự 其kỳ 然nhiên 。 無vô 然nhiên 非phi 自tự 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 怖bố 頭đầu 狂cuồng 走tẩu 。 (# 此thử 下hạ 約ước 頭đầu 雙song 拂phất 。 此thử 先tiên 拂phất 自tự 然nhiên 法pháp 中trung 。 謂vị 本bổn 性tánh 若nhược 屬thuộc 自tự 然nhiên 。 眾chúng 生sanh 即tức 當đương 常thường 自tự 見kiến 性tánh 。 不bất 復phục 有hữu 迷mê 淪luân 者giả 。 今kim 何hà 故cố 復phục 有hữu 。 迷mê 而nhi 背bối/bội 馳trì 者giả 乎hồ 。 可khả 見kiến 菩Bồ 提Đề 不bất 屬thuộc 於ư 自tự 然nhiên 也dã 。 若nhược 自tự 然nhiên 頭đầu 。 因nhân 緣duyên 故cố 狂cuồng 。 何hà 不bất 自tự 然nhiên 。 因nhân 緣duyên 故cố 失thất 。 本bổn 頭đầu 不bất 失thất 。 狂cuồng 怖bố 妄vọng 出xuất 。 曾tằng 無vô 變biến 易dị 。 何hà 藉tạ 因nhân 緣duyên 。 (# 此thử 拂phất 因Nhân 緣Duyên 法Pháp 中trung 。 如như 云vân 若nhược 菩Bồ 提Đề 性tánh 先tiên 自tự 然nhiên 有hữu 而nhi 後hậu 假giả 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 。 背bối/bội 馳trì 不bất 見kiến 遂toại 謂vị 此thử 性tánh 全toàn 屬thuộc 因nhân 緣duyên 。 即tức 當đương 真chân 失thất 其kỳ 性tánh 。 方phương 信tín 因nhân 緣duyên 不bất 妄vọng 。 今kim 何hà 不bất 由do 因nhân 緣duyên 而nhi 失thất 真chân 乎hồ 。 夫phu 性tánh 本bổn 不bất 失thất 。 無vô 端đoan 迷mê 背bối/bội 似tự 失thất 而nhi 已dĩ 。 然nhiên 正chánh 當đương 迷mê 背bối/bội 。 似tự 失thất 之chi 時thời 。 而nhi 本bổn 性tánh 實thật 無vô 變biến 易dị 。 及cập 見kiến 性tánh 破phá 迷mê 之chi 後hậu 。 此thử 性tánh 何hà 假giả 因nhân 緣duyên 哉tai )# 狂cuồng 本bổn 自tự 然nhiên 。 本bổn 有hữu 狂cuồng 怖bố 。 未vị 狂cuồng 之chi 際tế 。 狂cuồng 何hà 所sở 潛tiềm 。 (# 此thử 下hạ 約ước 狂cuồng 雙song 拂phất 。 此thử 先tiên 拂phất 自tự 然nhiên 。 不bất 狂cuồng 自tự 然nhiên 。 頭đầu 本bổn 無vô 妄vọng 。 何hà 為vi 狂cuồng 走tẩu 。 (# 此thử 拂phất 因nhân 緣duyên 不bất 狂cuồng 自tự 然nhiên 。 應ưng 是thị 狂cuồng 不bất 自tự 然nhiên 即tức 反phản 說thuyết 因nhân 緣duyên 耳nhĩ 。 若nhược 悟ngộ 本bổn 頭đầu 。 (# 此thử 躡niếp 上thượng 約ước 頭đầu 雙song 拂phất 。 而nhi 悟ngộ 頭đầu 之chi 非phi 自tự 然nhiên 非phi 因nhân 緣duyên 也dã 。 識thức 知tri 狂cuồng 走tẩu 。 (# 此thử 躡niếp 上thượng 約ước 狂cuồng 雙song 拂phất 而nhi 知tri 狂cuồng 之chi 非phi 自tự 然nhiên 非phi 因nhân 緣duyên 也dã 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 俱câu 為vi 戲hí 論luận 。 是thị 故cố 我ngã 言ngôn 。 三tam 緣duyên 斷đoạn 故cố 。 即tức 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 生sanh 。 生sanh 滅diệt 心tâm 滅diệt 。 此thử 但đãn 生sanh 滅diệt 。 滅diệt 生sanh 俱câu 盡tận 。 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 若nhược 有hữu 自tự 然nhiên 。 如như 是thị 則tắc 明minh 。 自tự 然nhiên 心tâm 生sanh 。 生sanh 滅diệt 心tâm 滅diệt 。 此thử 亦diệc 生sanh 滅diệt 。 無vô 生sanh 滅diệt 者giả 。 名danh 為vi 自Tự 然Nhiên 。 猶do 如như 世thế 間gian 。 諸chư 相tướng 雜tạp 和hòa 。 成thành 一nhất 體thể 者giả 。 名danh 和Hòa 合Hợp 性Tánh 。 非phi 和hòa 合hợp 者giả 。 稱xưng 本bổn 然nhiên 性tánh 。 本bổn 然nhiên 非phi 然nhiên 。 和hòa 合hợp 非phi 合hợp 。 合hợp 然nhiên 俱câu 離ly 。 離ly 合hợp 俱câu 非phi 。 此thử 句cú 方phương 名danh 。 無vô 戲hí 論luận 法pháp 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 尚thượng 在tại 遙diêu 遠viễn 。 非phi 汝nhữ 歷lịch 劫kiếp 。 辛tân 勤cần 修tu 證chứng 。 雖tuy 復phục 憶ức 持trì 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 清thanh 淨tịnh 玅# 理lý 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 只chỉ 益ích 戲hí 論luận 。

此thử 雙song 遣khiển 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 也dã

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 所sở 謂vị 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 者giả 。 今kim 且thả 就tựu 前tiền 狂cuồng 喻dụ 以dĩ 推thôi 之chi 。 即tức 如như 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 狂cuồng 性tánh 因nhân 緣duyên 滅diệt 除trừ 。 則tắc 不bất 狂cuồng 性tánh 。 自tự 然nhiên 而nhi 出xuất 。 故cố 汝nhữ 所sở 執chấp 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 以dĩ 為vi 世thế 出xuất 世thế 間gian 玅# 理lý 。 盡tận 在tại 於ư 是thị 。 更cánh 無vô 餘dư 蘊uẩn 。 所sở 以dĩ 執chấp 悋lận 。 不bất 肯khẳng 吐thổ 卻khước 。 殊thù 不bất 知tri 未vị 盡tận 然nhiên 也dã 。 若nhược 謂vị 頭đầu 本bổn 自tự 然nhiên 。 則tắc 應ưng 本bổn 自tự 常thường 然nhiên 。 無vô 一nhất 時thời 一nhất 處xứ 而nhi 不bất 自tự 然nhiên 。 不bất 得đắc 驚kinh 為vi 魑si 魅mị 而nhi 發phát 狂cuồng 。 今kim 者giả 忽hốt 驚kinh 無vô 頭đầu 而nhi 狂cuồng 走tẩu 者giả 。 諒# 必tất 有hữu 因nhân 。 決quyết 非phi 自tự 然nhiên 。 不bất 知tri 何hà 因nhân 而nhi 。 怖bố 頭đầu 狂cuồng 走tẩu 。 此thử 則tắc 頭đầu 非phi 自tự 然nhiên 明minh 矣hĩ 。 若nhược 謂vị 頭đầu 本bổn 自tự 然nhiên 。 因nhân 照chiếu 鏡kính 故cố 。 忽hốt 驚kinh 無vô 頭đầu 而nhi 狂cuồng 走tẩu 者giả 。 何hà 不bất 因nhân 照chiếu 鏡kính 故cố 。 而nhi 并tinh 失thất 其kỳ 頭đầu 耶da 。 且thả 正chánh 當đương 狂cuồng 怖bố 妄vọng 出xuất 時thời 。 而nhi 頭đầu 不bất 曾tằng 失thất 。 曾tằng 無vô 變biến 易dị 。 則tắc 此thử 頭đầu 決quyết 不bất 藉tạ 因nhân 緣duyên 明minh 矣hĩ 。 大đại 約ước 謂vị 此thử 頭đầu 若nhược 是thị 自tự 然nhiên 。 當đương 無vô 狂cuồng 怖bố 。 此thử 頭đầu 若nhược 是thị 因nhân 緣duyên 。 當đương 須tu 真chân 夫phu 。 今kim 由do 有hữu 怖bố 。 故cố 非phi 自tự 然nhiên 。 又hựu 由do 無vô 失thất 。 故cố 非phi 因nhân 緣duyên 也dã 。 若nhược 謂vị 狂cuồng 本bổn 出xuất 於ư 自tự 然nhiên 。 即tức 當đương 本bổn 來lai 常thường 常thường 有hữu 此thử 狂cuồng 怖bố 。 不bất 知tri 未vị 狂cuồng 之chi 先tiên 。 此thử 狂cuồng 藏tạng 於ư 何hà 地địa 。 而nhi 不bất 起khởi 耶da 。 若nhược 謂vị 狂cuồng 不bất 出xuất 於ư 自tự 然nhiên 。 而nhi 出xuất 於ư 因nhân 緣duyên 者giả 。 則tắc 頭đầu 本bổn 無vô 狂cuồng 妄vọng 。 胡hồ 為vi 而nhi 忽hốt 然nhiên 狂cuồng 走tẩu 也dã 。 故cố 知tri 不bất 但đãn 頭đầu 不bất 屬thuộc 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 即tức 狂cuồng 亦diệc 不bất 屬thuộc 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 既ký 知tri 頭đầu 之chi 與dữ 狂cuồng 。 不bất 屬thuộc 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 則tắc 知tri 玅# 覺giác 之chi 與dữ 無vô 明minh 。 皆giai 不bất 屬thuộc 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 矣hĩ 。 汝nhữ 惟duy 一nhất 向hướng 自tự 迷mê 家gia 寶bảo 。 向hướng 外ngoại 馳trì 求cầu 。 執chấp 緣duyên 執chấp 自tự 固cố 所sở 不bất 免miễn 。 若nhược 使sử 悟ngộ 得đắc 本bổn 頭đầu 非phi 緣duyên 非phi 自tự 。 識thức 知tri 狂cuồng 走tẩu 。 亦diệc 非phi 緣duyên 非phi 自tự 。 則tắc 知tri 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 皆giai 是thị 夢mộng 中trung 寱nghệ 語ngữ 。 俱câu 成thành 戲hí 論luận 。 非phi 有hữu 實thật 義nghĩa 。 是thị 故cố 我ngã 說thuyết 。 三tam 緣duyên 斷đoạn 故cố 。 即tức 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 但đãn 使sử 三tam 種chủng 分phân 別biệt 。 戲hí 論luận 之chi 緣duyên 斷đoạn 除trừ 。 即tức 真chân 菩Bồ 提Đề 心tâm 矣hĩ 。 良lương 以dĩ 法pháp 執chấp 未vị 除trừ 者giả 。 於ư 三tam 種chủng 相tương 續tục 。 不bất 忘vong 分phân 別biệt 。 正chánh 是thị 戲hí 論luận 。 前tiền 云vân 不bất 隨tùy 分phân 別biệt 。 正chánh 以dĩ 止chỉ 絕tuyệt 戲hí 論luận 耳nhĩ 。 戲hí 論luận 止chỉ 。 而nhi 無vô 明minh 無vô 依y 。 菩Bồ 提Đề 離ly 障chướng 。 不bất 真chân 何hà 待đãi 哉tai 。 然nhiên 雖tuy 即tức 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 不bất 可khả 更cánh 作tác 生sanh 菩Bồ 提Đề 想tưởng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 菩Bồ 提Đề 心tâm 生sanh 。 則tắc 生sanh 滅diệt 心tâm 滅diệt 。 此thử 則tắc 仍nhưng 是thị 生sanh 滅diệt 之chi 心tâm 。 非phi 真chân 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。 不bất 但đãn 此thử 為vi 生sanh 滅diệt 之chi 心tâm 。 縱túng/tung 使sử 滅diệt 生sanh 俱câu 盡tận 。 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 亦diệc 不bất 可khả 更cánh 生sanh 自tự 然nhiên 相tương/tướng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 自tự 然nhiên 心tâm 生sanh 。 則tắc 生sanh 滅diệt 心tâm 滅diệt 。 此thử 亦diệc 全toàn 是thị 生sanh 滅diệt 之chi 心tâm 。 非phi 真chân 無vô 功công 用dụng 道đạo 也dã 。 何hà 謂vị 自tự 然nhiên 猶do 是thị 生sanh 滅diệt 。 良lương 以dĩ 計kế 無vô 生sanh 滅diệt 為vi 自tự 然nhiên 者giả 。 正chánh 如như 世thế 間gian 諸chư 相tướng 。 因nhân 雜tạp 和hòa 成thành 一nhất 體thể 者giả 。 名danh 和Hòa 合Hợp 性Tánh 。 對đối 此thử 和hòa 合hợp 。 而nhi 遂toại 將tương 非phi 和hòa 合hợp 者giả 。 稱xưng 本bổn 然nhiên 性tánh 。 本bổn 然nhiên 即tức 自tự 然nhiên 也dã 。 和hòa 合hợp 即tức 因nhân 緣duyên 也dã 。 即tức 此thử 本bổn 然nhiên 。 是thị 對đối 待đãi 法pháp 。 非phi 真chân 本bổn 然nhiên 。 故cố 亦diệc 是thị 戲hí 論luận 。 所sở 謂vị 毫hào 釐li 繫hệ 念niệm 。 三tam 途đồ 業nghiệp 因nhân 。 瞥miết 爾nhĩ 情tình 生sanh 。 萬vạn 劫kiếp 繫hệ 縛phược 。 直trực 至chí 本bổn 然nhiên 非phi 本bổn 然nhiên 。 和hòa 合hợp 非phi 和hòa 合hợp 。 和hòa 合hợp 本bổn 然nhiên 。 二nhị 俱câu 遠viễn 離ly 。 離ly 與dữ 不bất 離ly 。 二nhị 俱câu 雙song 非phi 。 至chí 此thử 方phương 是thị 正chánh 句cú 。 方phương 是thị 活hoạt 句cú 。 方phương 是thị 無vô 戲hí 論luận 法pháp 。 葢# 遣khiển 之chi 又hựu 遣khiển 。 以dĩ 至chí 無vô 遣khiển 。 方phương 契khế 真chân 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 真chân 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。 說thuyết 到đáo 此thử 處xứ 。 復phục 恐khủng 尊tôn 者giả 以dĩ 解giải 為vi 證chứng 。 故cố 又hựu 當đương 頭đầu 一nhất 點điểm 云vân 。 雖tuy 然nhiên 得đắc 到đáo 這giá 箇cá 田điền 地địa 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 尚thượng 遙diêu 遠viễn 在tại 。 正chánh 謂vị 得đắc 句cú 之chi 時thời 。 纔tài 是thị 發phát 心tâm 。 正chánh 好hiếu 修tu 行hành 。 趨xu 向hướng 菩Bồ 提Đề 。 豈khởi 似tự 汝nhữ 等đẳng 。 但đãn 以dĩ 多đa 聞văn 記ký 持trì 。 歷lịch 劫kiếp 辛tân 勤cần 。 以dĩ 為vi 修tu 證chứng 。 縱túng 經kinh 塵trần 劫kiếp 。 亦diệc 終chung 不bất 能năng 實thật 證chứng 也dã 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 由do 不bất 肯khẳng 捨xả 戲hí 論luận 法pháp 故cố 耳nhĩ 。 抑ức 且thả 不bất 但đãn 記ký 持trì 。 我ngã 所sở 說thuyết 法Pháp 。 如như 瓶bình 受thọ 水thủy 。 不bất 遺di 一nhất 滴tích 。 徒đồ 為vi 戲hí 論luận 。 即tức 使sử 更cánh 能năng 憶ức 持trì 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 其kỳ 中trung 清thanh 淨tịnh 玅# 理lý 。 又hựu 如như 河hà 沙sa 之chi 多đa 。 亦diệc 只chỉ 是thị 增tăng 添# 戲hí 論luận 。 與dữ 本bổn 分phần/phân 事sự 。 了liễu 無vô 交giao 涉thiệp 。 所sở 謂vị 從tùng 門môn 入nhập 者giả 。 不bất 是thị 家gia 珍trân 。 以dĩ 文văn 字tự 之chi 學học 。 總tổng 是thị 名danh 言ngôn 習tập 氣khí 。 障chướng 自tự 悟ngộ 門môn 。 不bất 能năng 洞đỗng 當đương 人nhân 之chi 性tánh 故cố 也dã 。 若nhược 能năng 遠viễn 離ly 戲hí 論luận 。 則tắc 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 尚thượng 不bất 藉tạ 於ư 劬cù 勞lao 。 亦diệc 何hà 有hữu 於ư 歷lịch 劫kiếp 難nạn/nan 成thành 也dã 。

○# 盤bàn 山sơn 云vân 。 向hướng 上thượng 一nhất 路lộ 。 千thiên 聖thánh 不bất 傳truyền 。 學học 者giả 勞lao 形hình 。 如như 猿viên 捉tróc 影ảnh 。 要yếu 須tu 發phát 大đại 勇dũng 猛mãnh 。 斷đoạn 言ngôn 語ngữ 。 息tức 思tư 想tưởng 。 忘vong 能năng 所sở 。 絕tuyệt 影ảnh 像tượng 。 一nhất 超siêu 直trực 入nhập 。 不bất 涉thiệp 程# 途đồ 。 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 方phương 知tri 端đoan 的đích 。

○# 賀hạ 云vân 。 若nhược 悟ngộ 本bổn 頭đầu 以dĩ 下hạ 。 發phát 明minh 正chánh 義nghĩa 。 一nhất 悟ngộ 字tự 。 一nhất 知tri 字tự 。 是thị 歇hiết 狂cuồng 玅# 訣quyết 。 由do 悟ngộ 得đắc 本bổn 頭đầu 非phi 自tự 然nhiên 。 非phi 因nhân 緣duyên 。 然nhiên 後hậu 知tri 得đắc 狂cuồng 走tẩu 非phi 自tự 然nhiên 。 非phi 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 悟ngộ 本bổn 頭đầu 。 方phương 見kiến 本bổn 來lai 面diện 目mục 是thị 真chân 。 以dĩ 知tri 狂cuồng 走tẩu 。 纔tài 覺giác 向hướng 外ngoại 馳trì 求cầu 是thị 妄vọng 。 又hựu 悟ngộ 本bổn 頭đầu 。 則tắc 知tri 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 識thức 狂cuồng 走tẩu 。 則tắc 知tri 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。 言ngôn 汝nhữ 一nhất 向hướng 自tự 迷mê 家gia 寶bảo 。 向hướng 外ngoại 馳trì 求cầu 。 執chấp 緣duyên 執chấp 自tự 。 固cố 所sở 不bất 免miễn 。 若nhược 使sử 親thân 見kiến 本bổn 來lai 。 狂cuồng 心tâm 頓đốn 歇hiết 。 則tắc 知tri 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 皆giai 是thị 夢mộng 中trung 。 寱nghệ 語ngữ 。 俱câu 成thành 戲hí 論luận 。 非phi 實thật 義nghĩa 也dã 。 是thị 故cố 我ngã 說thuyết 。 三tam 緣duyên 斷đoạn 故cố 。 即tức 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 是thị 歇hiết 狂cuồng 悟ngộ 本bổn 之chi 法pháp 。 豈khởi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 之chi 可khả 擬nghĩ 哉tai 。

汝nhữ 雖tuy 談đàm 說thuyết 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 決quyết 定định 明minh 了liễu 。 人nhân 間gian 稱xưng 汝nhữ 。 多đa 聞văn 第đệ 一nhất 。 以dĩ 此thử 積tích 劫kiếp 。 多đa 聞văn 薰huân 習tập 。 不bất 能năng 免miễn 離ly 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 難nạn 。 何hà 須tu 待đãi 我ngã 。 佛Phật 頂đảnh 神thần 咒chú 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 心tâm 。 婬dâm 火hỏa 頓đốn 歇hiết 。 得đắc 阿A 那Na 含Hàm 。 於ư 我ngã 法Pháp 中trung 。 成thành 精tinh 進tấn 林lâm 。 愛ái 河hà 乾can 枯khô 。 令linh 汝nhữ 解giải 脫thoát 。 是thị 故cố 阿A 難Nan 。 汝nhữ 雖tuy 歷lịch 劫kiếp 。 憶ức 持trì 如Như 來Lai 。 祕bí 密mật 玅# 嚴nghiêm 。 不bất 如như 一nhất 日nhật 。 修tu 無vô 漏lậu 業nghiệp 。 遠viễn 離ly 世thế 間gian 。 憎tăng 愛ái 二nhị 苦khổ 。 如như 摩Ma 登Đăng 伽Già 。 宿túc 為vi 婬dâm 女nữ 。 由do 神thần 咒chú 力lực 。 銷tiêu 其kỳ 愛ái 欲dục 。 法Pháp 中trung 今kim 名danh 。 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 與dữ 羅La 睺Hầu 母mẫu 。 耶Da 輸Du 陀Đà 羅La 。 同đồng 悟ngộ 宿túc 因nhân 。 知tri 歷lịch 世thế 因nhân 。 貪tham 愛ái 為vi 苦khổ 。 一nhất 念niệm 薰huân 修tu 。 無vô 漏lậu 善thiện 故cố 。 或hoặc 得đắc 出xuất 纏triền 。 或hoặc 蒙mông 授thọ 記ký 。 如như 何hà 自tự 欺khi 。 尚thượng 留lưu 觀quán 聽thính 。 觀quán 聽thính 當đương 見kiến 聞văn 二nhị 字tự )# 。

此thử 極cực 言ngôn 多đa 聞văn 之chi 弊tệ 以dĩ 勉miễn 其kỳ 進tiến 修tu 也dã 。 汝nhữ 雖tuy 談đàm 說thuyết 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 決quyết 定định 明minh 了liễu 。 毫hào 無vô 差sai 誤ngộ 。 人nhân 間gian 稱xưng 汝nhữ 多đa 聞văn 。 以dĩ 為vi 第đệ 一nhất 。 用dụng 此thử 多đa 聞văn 積tích 劫kiếp 舊cựu 習tập 。 猶do 不bất 能năng 免miễn 離ly 。 摩ma 登đăng 伽già 婬dâm 術thuật 之chi 難nạn/nan 。 若nhược 果quả 多đa 聞văn 可khả 以dĩ 脫thoát 苦khổ 免miễn 難nạn 。 何hà 須tu 待đãi 我ngã 。 神thần 咒chú 冥minh 加gia 之chi 力lực 。 方phương 能năng 使sử 登đăng 伽già 。 婬dâm 火hỏa 頓đốn 歇hiết 。 得đắc 證chứng 三tam 果quả 。 成thành 精tinh 進tấn 林lâm 。 愛ái 河hà 乾can 枯khô 。 而nhi 汝nhữ 亦diệc 脫thoát 婬dâm 難nạn/nan 乎hồ 。 信tín 乎hồ 非phi 咒chú 之chi 力lực 。 汝nhữ 斷đoạn 不bất 能năng 解giải 脫thoát 矣hĩ 。 是thị 故cố 阿A 難Nan 。 汝nhữ 雖tuy 歷lịch 劫kiếp 。 憶ức 持trì 如Như 來Lai 。 常thường 不bất 開khai 演diễn 之chi 秘bí 密mật 不bất 可khả 思tư 議nghị 之chi 玅# 嚴nghiêm 。 不bất 如như 一nhất 日nhật 。 修tu 無vô 漏lậu 業nghiệp 。 捨xả 權quyền 歸quy 實thật 。 遠viễn 離ly 戲hí 論luận 。 行hành 起khởi 解giải 絕tuyệt 。 入nhập 無vô 分phân 別biệt 。 身thân 心tâm 俱câu 斷đoạn 。 先tiên 以dĩ 絕tuyệt 愛ái 。 斷đoạn 性tánh 亦diệc 無vô 。 後hậu 以dĩ 絕tuyệt 憎tăng 。 舉cử 愛ái 憎tăng 二nhị 苦khổ 。 與dữ 生sanh 俱câu 生sanh 。 極cực 難nạn/nan 除trừ 者giả 。 而nhi 遠viễn 離ly 之chi 。 其kỳ 決quyết 機cơ 只chỉ 在tại 一nhất 日nhật 耳nhĩ 。 且thả 也dã 。 如như 摩Ma 登Đăng 伽Già 。 宿túc 為vi 婬dâm 女nữ 。 由do 神thần 咒chú 力lực 。 便tiện 得đắc 銷tiêu 其kỳ 愛ái 欲dục 。 法Pháp 中trung 今kim 名danh 。 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 與dữ 耶Da 輸Du 陀Đà 羅La 。 同đồng 悟ngộ 宿túc 因nhân 。 知tri 女nữ 身thân 之chi 報báo 。 全toàn 由do 欲dục 愛ái 深thâm 重trọng 。 故cố 宿túc 命mạng 開khai 通thông 。 悔hối 悟ngộ 深thâm 切thiết 。 夫phu 耶da 輸du 女nữ 身thân 。 已dĩ 為vi 弱nhược 質chất 。 登đăng 伽già 淫dâm 女nữ 。 更cánh 是thị 劣liệt 機cơ 。 但đãn 以dĩ 一nhất 念niệm 薰huân 修tu 。 皆giai 獲hoạch 大đại 益ích 。 或hoặc 得đắc 出xuất 纏triền 。 如như 摩ma 登đăng 三tam 果quả 。 或hoặc 蒙mông 授thọ 記ký 。 如như 耶da 輸du 成thành 佛Phật 。 即tức 皆giai 高cao 證chứng 。 而nhi 汝nhữ 以dĩ 堂đường 堂đường 丈trượng 夫phu 。 為vi 人nhân 天thiên 中trung 。 眾chúng 所sở 知tri 識thức 。 反phản 自tự 迷mê 自tự 昧muội 。 自tự 縛phược 自tự 纏triền 。 留lưu 戀luyến 見kiến 聞văn 。 不bất 能năng 割cát 捨xả 。 現hiện 見kiến 薰huân 修tu 有hữu 益ích 而nhi 不bất 修tu 。 明minh 知tri 戲hí 論luận 無vô 功công 而nhi 耽đam 著trước 。 徒đồ 守thủ 多đa 聞văn 。 淹yêm 於ư 下hạ 位vị 。 不bất 亦diệc 可khả 愧quý 之chi 甚thậm 哉tai 。 此thử 等đẳng 苦khổ 切thiết 語ngữ 。 是thị 責trách 之chi 也dã 。 進tiến 之chi 也dã 。 進tiến 之chi 也dã 。

○# 當đương 知tri 阿A 難Nan 。 此thử 番phiên 辨biện 論luận 。 最tối 有hữu 關quan 要yếu 。 良lương 以dĩ 前tiền 既ký 排bài 盡tận 因nhân 緣duyên 。 後hậu 又hựu 將tương 談đàm 修tu 證chứng 。 若nhược 一nhất 往vãng 有hữu 修tu 有hữu 證chứng 。 則tắc 違vi 前tiền 自tự 言ngôn 。 若nhược 一nhất 向hướng 非phi 因nhân 非phi 緣duyên 。 則tắc 廢phế 後hậu 修tu 證chứng 。 此thử 誠thành 聖thánh 言ngôn 宛uyển 似tự 互hỗ 違vi 。 而nhi 不bất 可khả 不bất 辨biện 也dã 。 今kim 明minh 真chân 本bổn 無vô 處xứ 。 猶do 夫phu 頭đầu 本bổn 無vô 失thất 。 而nhi 何hà 有hữu 實thật 修tu 實thật 證chứng 。 固cố 非phi 一nhất 向hướng 墮đọa 於ư 因nhân 緣duyên 也dã 。 又hựu 明minh 妄vọng 之chi 現hiện 迷mê 。 猶do 夫phu 狂cuồng 之chi 現hiện 起khởi 。 而nhi 豈khởi 終chung 無vô 修tu 無vô 證chứng 。 亦diệc 非phi 一nhất 向hướng 墮đọa 於ư 自tự 然nhiên 也dã 。 由do 是thị 則tắc 知tri 斯tư 經Kinh 無vô 修tu 無vô 證chứng 。 固cố 不bất 礙ngại 於ư 有hữu 修tu 證chứng 。 而nhi 有hữu 修tu 有hữu 證chứng 。 仍nhưng 不bất 礙ngại 於ư 無vô 修tu 證chứng 也dã 。 前tiền 後hậu 之chi 文văn 。 無vô 復phục 矛mâu 盾# 。 其kỳ 旨chỉ 亦diệc 甚thậm 微vi 玅# 也dã 哉tai 。

○# 自tự 滿mãn 慈từ 發phát 問vấn 至chí 此thử 。 復phục 為vi 一nhất 周chu 。 名danh 無vô 生sanh 無vô 礙ngại 周chu 。 良lương 以dĩ 阿A 難Nan 於ư 三tam 卷quyển 末mạt 。 承thừa 佛Phật 破phá 妄vọng 顯hiển 真chân 之chi 示thị 。 但đãn 初sơ 悟ngộ 所sở 執chấp 之chi 妄vọng 。 初sơ 見kiến 所sở 遺di 之chi 真chân 。 故cố 方phương 謝tạ 其kỳ 銷tiêu 我ngã 倒đảo 想tưởng 。 隨tùy 請thỉnh 其kỳ 更cánh 除trừ 細tế 惑hoặc 。 至chí 四tứ 卷quyển 之chi 初sơ 。 滿mãn 慈từ 代đại 舉cử 生sanh 續tục 圓viên 融dung 之chi 二nhị 問vấn 。 而nhi 佛Phật 答đáp 初sơ 問vấn 。 則tắc 深thâm 窮cùng 萬vạn 法pháp 始thỉ 於ư 無vô 明minh 。 而nhi 本bổn 空không 無vô 生sanh 。 答đáp 次thứ 問vấn 。 則tắc 圓viên 彰chương 性tánh 相tướng 是thị 佛Phật 菩Bồ 提Đề 知tri 見kiến 。 而nhi 融dung 徹triệt 無vô 礙ngại 。 與dữ 夫phu 三tam 番phiên 轉chuyển 難nạn/nan 。 則tắc 審thẩm 除trừ 細tế 惑hoặc 無vô 餘dư 。 而nhi 無vô 生sanh 無vô 礙ngại 之chi 旨chỉ 愈dũ 明minh 矣hĩ 。 又hựu 復phục 當đương 知tri 。 前tiền 周chu 初sơ 明minh 二nhị 執chấp 分phân 別biệt 。 純thuần 屬thuộc 悟ngộ 境cảnh 。 此thử 周chu 搜sưu 抉# 二nhị 執chấp 俱câu 生sanh 。 兼kiêm 啟khải 修tu 意ý 。 良lương 以dĩ 細tế 惑hoặc 要yếu 因nhân 修tu 所sở 斷đoạn 故cố 。 又hựu 若nhược 結kết 歸quy 性tánh 定định 。 則tắc 前tiền 周chu 中trung 。 談đàm 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 以dĩ 直trực 指chỉ 自tự 心tâm 本bổn 具cụ 玅# 定định 之chi 體thể 。 極cực 顯hiển 其kỳ 常thường 住trụ 周chu 徧biến 。 此thử 一nhất 周chu 中trung 。 談đàm 後hậu 二nhị 如Như 來Lai 藏tạng 。 乃nãi 至chí 圓viên 融dung 三Tam 藏Tạng 。 以dĩ 詳tường 發phát 自tự 心tâm 本bổn 具cụ 玅# 定định 之chi 用dụng 。 極cực 顯hiển 其kỳ 無vô 礙ngại 圓viên 融dung 。 此thử 即tức 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 玅# 圓viên 真chân 心tâm 。 不bất 假giả 修tu 習tập 。 如như 如như 本bổn 定định 。 三tam 名danh 中trung 。 即tức 玅# 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 而nhi 徹triệt 悟ngộ 此thử 者giả 。 即tức 微vi 密mật 觀quán 照chiếu 也dã 。 又hựu 此thử 心tâm 此thử 定định 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 權quyền 小tiểu 。 悉tất 不bất 測trắc 知tri 。 所sở 以dĩ 錯thác 亂loạn 修tu 習tập 。 終chung 無vô 實thật 果quả 。 故cố 於ư 經kinh 題đề 四tứ 實thật 法pháp 中trung 。 正chánh 屬thuộc 如Như 來Lai 密mật 因nhân 也dã 。 說thuyết 奢Xa 摩Ma 他Tha 令linh 悟ngộ 玅# 心tâm 本bổn 具cụ 圓viên 定định 已dĩ 竟cánh 。

初sơ 科khoa 中trung 見kiến 道đạo 分phần/phân 竟cánh 。

○# 此thử 下hạ 令linh 依y 玅# 心tâm 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 答đáp 阿A 難Nan 玅# 三Tam 摩Ma 提Đề 之chi 請thỉnh 也dã 。 舊cựu 註chú 科khoa 為vi 修tu 道Đạo 。 理lý 雖tuy 不bất 差sai 。 但đãn 天thiên 台thai 判phán 圓viên 住trụ 同đồng 於ư 別biệt 地địa 。 方phương 謂vị 真chân 修tu 。 而nhi 住trụ 前tiền 未vị 全toàn 許hứa 為vi 修tu 。 應ưng 知tri 此thử 科khoa 論luận 修tu 。 尚thượng 在tại 修tu 之chi 初sơ 門môn 。 論luận 證chứng 。 不bất 無vô 證chứng 之chi 初sơ 位vị 。 以dĩ 圓viên 通thông 功công 就tựu 。 方phương 信tín 滿mãn 而nhi 入nhập 住trụ 也dã 。 又hựu 此thử 經Kinh 所sở 以dĩ 異dị 於ư 權quyền 小tiểu 者giả 。 惟duy 在tại 用dụng 根căn 而nhi 不bất 用dụng 識thức 。 故cố 前tiền 顯hiển 真chân 。 始thỉ 於ư 根căn 性tánh 。 今kim 談đàm 修tu 證chứng 惟duy 選tuyển 本bổn 根căn 。 證chứng 入nhập 圓viên 通thông 也dã 。

阿A 難Nan 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 聞văn 佛Phật 示thị 誨hối 。 疑nghi 惑hoặc 銷tiêu 除trừ 。 心tâm 悟ngộ 實thật 相tướng 。 身thân 意ý 輕khinh 安an 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。 重trùng 復phục 悲bi 淚lệ 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 長trường 跪quỵ 合hợp 掌chưởng 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 無vô 上thượng 大đại 悲bi 。 清thanh 淨tịnh 寶bảo 王vương 。 善thiện 開khai 我ngã 心tâm 。 能năng 以dĩ 如như 是thị 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 方phương 便tiện 提đề 獎tưởng 。 引dẫn 諸chư 沉trầm 冥minh 。 出xuất 於ư 苦khổ 海hải 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 今kim 雖tuy 承thừa 。 如như 是thị 法Pháp 音âm 。 知tri 如Như 來Lai 藏tạng 。 玅# 覺giác 明minh 心tâm 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 。 含hàm 育dục 如Như 來Lai 。 十thập 方phương 國quốc 土độ 。 清thanh 淨tịnh 寶bảo 嚴nghiêm 。 玅# 覺giác 王vương 剎sát 。 如Như 來Lai 復phục 責trách 。 多đa 聞văn 無vô 功công 。 不bất 逮đãi 修tu 習tập 。 我ngã 今kim 猶do 如như 。 旅lữ 泊bạc 之chi 人nhân 。 忽hốt 蒙mông 天thiên 王vương 。 賜tứ 與dữ 華hoa 屋ốc 。 雖tuy 獲hoạch 大đại 宅trạch 。 要yếu 因nhân 門môn 入nhập 。 惟duy 願nguyện 如Như 來Lai 。 不bất 捨xả 大đại 悲bi 。 示thị 我ngã 在tại 會hội 。 諸chư 蒙mông 暗ám 者giả 。 捐quyên 捨xả 小Tiểu 乘Thừa 。 畢tất 獲hoạch 如Như 來Lai 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 本bổn 發phát 心tâm 路lộ 。 令linh 有Hữu 學Học 者giả 。 從tùng 何hà 攝nhiếp 伏phục 。 疇trù 昔tích 攀phàn 緣duyên 。 得đắc 陀đà 羅la 尼ni 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 作tác 是thị 語ngữ 已dĩ 。 五ngũ 體thể 投đầu 地địa 。 在tại 會hội 一nhất 心tâm 。 佇trữ 佛Phật 慈từ 旨chỉ 。

此thử 敘tự 大đại 眾chúng 領lãnh 悟ngộ 得đắc 益ích 更cánh 請thỉnh 修tu 門môn 也dã 。 阿A 難Nan 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 聞văn 佛Phật 談đàm 萬vạn 法pháp 生sanh 續tục 。 以dĩ 至chí 頓đốn 棄khí 因nhân 緣duyên 。 五ngũ 番phiên 示thị 誨hối 。 故cố 五ngũ 重trọng/trùng 深thâm 惑hoặc 皆giai 除trừ 。 而nhi 心tâm 悟ngộ 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 者giả 。 即tức 前tiền 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 寂tịch 滅diệt 場tràng 地địa 。 及cập 無vô 戲hí 論luận 法pháp 。 也dã 身thân 意ý 輕khinh 安an 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。 方phương 到đáo 究cứu 竟cánh 。 無vô 疑nghi 惑hoặc 地địa 。 更cánh 不bất 復phục 疑nghi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 矣hĩ 。 前tiền 者giả 悲bi 淚lệ 雖tuy 多đa 。 感cảm 悟ngộ 猶do 淺thiển 。 於ư 是thị 重trọng/trùng 。 復phục 悲bi 淚lệ (# 云vân 云vân 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 惑hoặc 妄vọng 重trọng/trùng 封phong 。 權quyền 宗tông 固cố 閉bế 。 賴lại 無vô 上thượng 大đại 悲bi 。 清thanh 淨tịnh 寶bảo 王vương 。 (# 清thanh 淨tịnh 智trí 也dã 。 利lợi 樂lạc 無vô 盡tận 。 故cố 稱xưng 寶bảo 王vương )# 善thiện 於ư 開khai 豁hoát 我ngã 心tâm 。 能năng 以dĩ 如như 是thị 。 推thôi 妄vọng 發phát 真chân 。 種chủng 種chủng 微vi 細tế 因nhân 緣duyên 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 提đề 撕# 獎tưởng 勸khuyến 。 引dẫn 諸chư 陷hãm 溺nịch 障chướng 蔽tế 之chi 人nhân 。 而nhi 出xuất 於ư 憎tăng 愛ái 之chi 苦khổ 海hải 。 恩ân 何hà 如như 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 今kim 雖tuy 承thừa 。 如như 是thị 法Pháp 音âm 。 全toàn 分phần/phân 開khai 示thị 之chi 力lực 。 得đắc 知tri 如Như 來Lai 藏tạng 。 玅# 覺giác 明minh 心tâm 。 無vô 所sở 不bất 徧biến 。 無vô 所sở 不bất 包bao 。 比tỉ 之chi 向hướng 日nhật 。 已dĩ 覺giác 改cải 頭đầu 換hoán 面diện 。 慶khánh 幸hạnh 已dĩ 甚thậm 。 以dĩ 為vi 知tri 此thử 一nhất 事sự 。 千thiên 了liễu 百bách 當đương 。 不bất 復phục 更cánh 有hữu 所sở 事sự 矣hĩ 。 而nhi 如Như 來Lai 復phục 責trách 。 多đa 聞văn 無vô 功công 。 不bất 如như 一nhất 日nhật 。 修tu 無vô 漏lậu 業nghiệp 。 然nhiên 此thử 藏tạng 性tánh 。 十thập 方phương 無vô 壁bích 。 四tứ 面diện 無vô 門môn 。 無vô 由do 得đắc 入nhập 。 我ngã 今kim 日nhật 如như 旅lữ 泊bạc 之chi 人nhân 。 流lưu 落lạc 已dĩ 久cửu 。 忽hốt 蒙mông 天thiên 王vương 。 賜tứ 與dữ 華hoa 屋ốc 。 雖tuy 獲hoạch 大đại 宅trạch 。 要yếu 須tu 因nhân 門môn 而nhi 入nhập 。 不bất 得đắc 其kỳ 門môn 。 屋ốc 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 居cư 也dã 。 惟duy 願nguyện 如Như 來Lai 。 不bất 捨xả 大đại 悲bi 。 示thị 我ngã 在tại 會hội 。 諸chư 蒙mông 暗ám 者giả 。 咸hàm 使sử 捐quyên 棄khí 小Tiểu 乘Thừa 。 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 畢tất 獲hoạch 如Như 來Lai 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 本bổn 發phát 心tâm 路lộ 。 良lương 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 止chỉ 斷đoạn 四tứ 住trụ 見kiến 思tư 。 尚thượng 餘dư 五ngũ 住trụ 。 猶do 如như 化hóa 城thành 。 今kim 欲dục 進tiến 趨xu 五ngũ 住trụ 究cứu 盡tận 之chi 寶bảo 所sở 。 故cố 非phi 導đạo 師sư 不bất 能năng 指chỉ 出xuất 舊cựu 由do 之chi 路lộ 也dã 。 然nhiên 此thử 在tại 會hội 。 有hữu 學học 者giả 多đa 。 世Thế 尊Tôn 既ký 不bất 許hứa 用dụng 意ý 識thức 觀quán 察sát 降hàng 伏phục 。 今kim 令linh 有Hữu 學Học 者giả 。 從tùng 何hà 方phương 便tiện 。 攝nhiếp 伏phục 疇trù 昔tích 攀phàn 緣duyên 。 無vô 始thỉ 來lai 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 分phân 別biệt 。 然nhiên 後hậu 得đắc 大đại 總tổng 持trì 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 如như 得đắc 門môn 而nhi 入nhập 居cư 華hoa 屋ốc 乎hồ 。 作tác 是thị 語ngữ 已dĩ 。 五ngũ 體thể 投đầu 地địa 。 在tại 會hội 一nhất 心tâm 。 佇trữ 佛Phật 慈từ 旨chỉ 。

○# 睦mục 州châu 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 諸chư 人nhân 。 還hoàn 得đắc 箇cá 入nhập 頭đầu 處xứ 也dã 未vị 。 若nhược 未vị 得đắc 箇cá 入nhập 頭đầu 處xứ 。 須tu 覓mịch 箇cá 入nhập 頭đầu 處xứ 。 若nhược 得đắc 箇cá 入nhập 頭đầu 處xứ 。 已dĩ 後hậu 不bất 得đắc 辜cô 負phụ 老lão 僧Tăng 。 故cố 曰viết 得đắc 其kỳ 門môn 也dã 。 等đẳng 諸chư 佛Phật 於ư 一nhất 朝triêu 。 若nhược 不bất 得đắc 其kỳ 門môn 。 不bất 見kiến 室thất 家gia 之chi 好hảo 。 所sở 以dĩ 悟ngộ 藏tạng 心tâm 之chi 後hậu 。 而nhi 重trọng/trùng 請thỉnh 入nhập 門môn 也dã 。

○# 鍾chung 云vân 。 實thật 相tướng 無vô 相tướng 。 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 。 周chu 徧biến 十thập 方phương 。 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 絕tuyệt 名danh 離ly 相tương/tướng 者giả 是thị 也dã 。 失thất 性tánh 如như 旅lữ 泊bạc 。 見kiến 性tánh 如như 華hoa 屋ốc 。 見kiến 性tánh 不bất 修tu 。 如như 獲hoạch 屋ốc 不bất 入nhập 。 故cố 請thỉnh 如Như 來Lai 本bổn 發phát 心tâm 路lộ 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 玩ngoạn 本bổn 發phát 心tâm 本bổn 字tự 。 即tức 首thủ 卷quyển 所sở 謂vị 真chân 心tâm 無vô 諸chư 委ủy 曲khúc 相tướng 也dã 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 圓viên 果quả 也dã 。 本bổn 發phát 心tâm 路lộ 。 圓viên 因nhân 也dã 。 既ký 已dĩ 見kiến 性tánh 。 又hựu 求cầu 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 者giả 。 見kiến 方phương 開khai 示thị 。 修tu 乃nãi 悟ngộ 入nhập 。 要yếu 因nhân 門môn 入nhập 。 正chánh 啟khải 後hậu 文văn 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 哀ai 愍mẫn 會hội 中trung 。 緣Duyên 覺Giác 聲Thanh 聞Văn 。 於ư 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 未vị 自tự 在tại 者giả 。 及cập 為vì 當đương 來lai 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 末Mạt 法Pháp 眾chúng 生sanh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 開khai 無Vô 上Thượng 乘Thừa 。 玅# 修tu 行hành 路lộ 。 宣tuyên 示thị 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 汝nhữ 等đẳng 決quyết 定định 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 於ư 佛Phật 如Như 來Lai 。 玅# 三Tam 摩Ma 提Đề 。 不bất 生sanh 疲bì 倦quyện 。 應ưng 當đương 先tiên 明minh 。 發phát 覺giác 初sơ 心tâm 。 二nhị 決quyết 定định 義nghĩa 。

此thử 先tiên 略lược 標tiêu 二nhị 義nghĩa 也dã 。 佛Phật 慈từ 雖tuy 示thị 普phổ 為vi 。 而nhi 二nhị 乘thừa 猶do 為vi 當đương 機cơ 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 哀ai 愍mẫn 會hội 中trung 。 緣Duyên 覺Giác 聲Thanh 聞Văn 。 回hồi 小tiểu 向hướng 大đại 。 於ư 菩Bồ 提Đề 心tâm 已dĩ 發phát 矣hĩ 。 而nhi 未vị 自tự 在tại 。 不bất 得đắc 其kỳ 門môn 而nhi 入nhập 者giả 。 又hựu 為vi 當đương 來lai 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 末Mạt 法Pháp 眾chúng 生sanh 。 兼kiêm 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 能năng 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 為vi 此thử 等đẳng 眾chúng 。 開khai 無vô 上thượng 佛Phật 乘thừa 。 與dữ 玅# 修tu 行hành 路lộ 。 俾tỉ 由do 此thử 路lộ 而nhi 直trực 至chí 佛Phật 乘thừa 焉yên 。 於ư 是thị 先tiên 示thị 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 汝nhữ 等đẳng 一nhất 向hướng 中trung 路lộ 疲bì 倦quyện 。 戀luyến 止chỉ 化hóa 城thành 。 今kim 既ký 決quyết 定định 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 定định 要yếu 進tiến 趨xu 寶bảo 所sở 。 於ư 佛Phật 如Như 來Lai 。 玅# 三Tam 摩Ma 提Đề 。 所sở 由do 以dĩ 趨xu 寶bảo 所sở 之chi 路lộ 者giả 。 不bất 復phục 更cánh 生sanh 疲bì 倦quyện 矣hĩ 。 然nhiên 當đương 何hà 以dĩ 用dụng 其kỳ 功công 哉tai 。 應ưng 當đương 先tiên 明minh 。 從tùng 本bổn 覺giác 而nhi 發phát 始thỉ 覺giác 。 最tối 初sơ 起khởi 修tu 之chi 正chánh 念niệm 。 有hữu 二nhị 決quyết 定định 。 不bất 可khả 易dị 之chi 義nghĩa 焉yên 。

○# 佛Phật 於ư 見kiến 道đạo 分phần/phân 中trung 。 則tắc 曰viết 玅# 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 微vi 密mật 觀quán 照chiếu 。 今kim 談đàm 修tu 道Đạo 。 首thủ 曰viết 玅# 三Tam 摩Ma 提Đề 。 是thị 則tắc 自tự 判phán 分phân 別biệt 。 不bất 容dung 穿xuyên 鑿tạc 久cửu 矣hĩ 。 乃nãi 舊cựu 解giải 以dĩ 奢Xa 摩Ma 他Tha 三tam 。 盡tận 入nhập 見kiến 道đạo 一nhất 分phần/phân 。 而nhi 判phán 此thử 下hạ 為vi 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 豈khởi 佛Phật 旨chỉ 反phản 不bất 足túc 遵tuân 與dữ 。

云vân 何hà 初sơ 心tâm 。 二nhị 義nghĩa 決quyết 定định 。

此thử 徵trưng 起khởi 二nhị 義nghĩa 也dã 。

一nhất 決quyết 定định 以dĩ 因nhân 同đồng 果quả 澄trừng 濁trược 頓đốn 入nhập 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。 以dĩ 因nhân 同đồng 果quả 四tứ 字tự 。 便tiện 是thị 第đệ 一nhất 決quyết 定định 之chi 宗tông 。 澄trừng 濁trược 等đẳng 。 便tiện 是thị 此thử 宗tông 之chi 趣thú 也dã 。 葢# 言ngôn 所sở 以dĩ 必tất 欲dục 因nhân 果quả 相tương/tướng 同đồng 者giả 。 以dĩ 因nhân 果quả 不bất 同đồng 。 則tắc 不bất 能năng 澄trừng 濁trược 取thủ 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 此thử 一nhất 義nghĩa 。 文văn 短đoản 而nhi 義nghĩa 長trường/trưởng 。 義nghĩa 長trưởng 者giả 。 葢# 直trực 至chí 如Như 來Lai 斷đoạn 果quả 。 究cứu 竟cánh 極cực 證chứng 也dã 。 又hựu 此thử 雖tuy 因nhân 果quả 雙song 舉cử 。 而nhi 意ý 在tại 略lược 明minh 果quả 證chứng 之chi 遠viễn 。 非phi 比tỉ 小tiểu 教giáo 化hóa 城thành 之chi 果quả 。 僅cận 齊tề 圓viên 之chi 七thất 信tín 。 亦diệc 非phi 比tỉ 始thỉ 教giáo [魚*暴]# 腮tai 之chi 果quả 。 僅cận 止chỉ 圓viên 之chi 二nhị 行hành 也dã 。 由do 彼bỉ 皆giai 以dĩ 生sanh 滅diệt 識thức 心tâm 。 為vi 本bổn 修tu 因nhân 。 而nhi 因nhân 果quả 不bất 同đồng 。 故cố 不bất 能năng 遠viễn 趨xu 佛Phật 之chi 常thường 果quả 。 是thị 故cố 先tiên 須tu 說thuyết 此thử 第đệ 一nhất 決quyết 定định 也dã 。

二nhị 決quyết 定định 從tùng 根căn 解giải 結kết 脫thoát 纏triền 頓đốn 入nhập 圓viên 通thông 義nghĩa 。 從tùng 根căn 解giải 結kết 。 便tiện 是thị 第đệ 二nhị 決quyết 定định 之chi 宗tông 。 脫thoát 纏triền 等đẳng 。 便tiện 是thị 此thử 宗tông 之chi 趣thú 。 葢# 言ngôn 所sở 以dĩ 必tất 欲dục 從tùng 根căn 解giải 結kết 者giả 。 以dĩ 不bất 從tùng 根căn 。 則tắc 不bất 能năng 脫thoát 纏triền 而nhi 頓đốn 入nhập 圓viên 通thông 也dã 。 此thử 一nhất 義nghĩa 。 義nghĩa 短đoản 而nhi 文văn 長trường/trưởng 。 義nghĩa 短đoản 者giả 。 以dĩ 所sở 說thuyết 圓viên 通thông 。 似tự 惟duy 始thỉ 入nhập 住trụ 位vị 。 較giảo 前tiền 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 則tắc 短đoản 也dã 。 文văn 長trưởng 者giả 。 以dĩ 一nhất 經kinh 要yếu 義nghĩa 。 下hạ 手thủ 工công 夫phu 。 全toàn 在tại 此thử 科khoa 。 故cố 不bất 但đãn 本bổn 科khoa 較giảo 前tiền 為vi 長trường/trưởng 。 次thứ 下hạ 釋thích 二nhị 疑nghi 。 示thị 倫luân 次thứ 。 選tuyển 本bổn 根căn 。 皆giai 所sở 以dĩ 足túc 此thử 科khoa 之chi 義nghĩa 。 問vấn 圓viên 通thông 如như 何hà 始thỉ 入nhập 住trụ 位vị 。 答đáp 。 圓viên 頓đốn 法Pháp 門môn 。 功công 夫phu 惟duy 在tại 住trụ 前tiền 。 住trụ 後hậu 。 則tắc 一nhất 超siêu 直trực 入nhập 矣hĩ 。 又hựu 此thử 科khoa 對đối 前tiền 科khoa 。 前tiền 是thị 顯hiển 果quả 遠viễn 而nhi 究cứu 竟cánh 。 此thử 是thị 顯hiển 因nhân 巧xảo 而nhi 證chứng 速tốc 也dã 。 以dĩ 經kinh 於ư 六lục 根căn 。 尚thượng 選tuyển 圓viên 根căn 。 文văn 云vân 。 圓viên 根căn 與dữ 不bất 圓viên 根căn 。 日nhật 劫kiếp 相tương 倍bội 。 何hà 況huống 較giảo 之chi 從tùng 識thức 從tùng 塵trần 而nhi 入nhập 者giả 。 則tắc 豈khởi 止chỉ 於ư 日nhật 劫kiếp 之chi 倍bội 哉tai 。 故cố 知tri 此thử 之chi 法Pháp 門môn 。 最tối 巧xảo 而nhi 至chí 速tốc 矣hĩ 。

○# 鍾chung 云vân 。 決quyết 定định 義nghĩa 。 謂vị 決quyết 定định 而nhi 不bất 可khả 易dị 者giả 。 初sơ 義nghĩa 令linh 審thẩm 。 因Nhân 地Địa 發phát 心tâm 。 為vi 進tiến 修tu 基cơ 。 而nhi 指chỉ 五ngũ 濁trược 為vi 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 即tức 虗hư 空không 滅diệt 生sanh 者giả 也dã 。 令linh 其kỳ 擇trạch 之chi 旋toàn 之chi 。 而nhi 依y 圓viên 湛trạm 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 以dĩ 成thành 功công 。 次thứ 義nghĩa 令linh 審thẩm 。 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 。 使sử 知tri 所sở 降giáng/hàng 服phục 。 取thủ 如Như 來Lai 位vị 。 而nhi 指chỉ 六lục 根căn 媒môi 賊tặc 劫kiếp 家gia 。 繼kế 以dĩ 世thế 界giới 相tương 涉thiệp 之chi 義nghĩa 。 備bị 顯hiển 六lục 根căn 數số 量lượng 優ưu 劣liệt 。 令linh 知tri 所sở 擇trạch 也dã 。 既ký 得đắc 無vô 生sanh 滅diệt 性tánh 。 為vi 因Nhân 地Địa 心tâm 。 又hựu 審thẩm 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 。 選tuyển 擇trạch 圓viên 根căn 。 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 則tắc 六lục 根căn 俱câu 降giáng/hàng 服phục 。 而nhi 可khả 圓viên 成thành 果quả 地địa 覺giác 矣hĩ 。

阿A 難Nan 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 汝nhữ 等đẳng 若nhược 欲dục 。 捐quyên 捨xả 聲Thanh 聞Văn 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 應ưng 當đương 審thẩm 觀quán 。 因Nhân 地Địa 發phát 心tâm 。 與dữ 果quả 地địa 覺giác 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。

阿A 難Nan 。 若nhược 於ư 因Nhân 地Địa 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 。 為vi 本bổn 修tu 因nhân 。 而nhi 求cầu 佛Phật 乘Thừa 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 汝nhữ 當đương 照chiếu 明minh 。 諸chư 器khí 世thế 間gian 。 可khả 作tác 之chi 法pháp 。 皆giai 從tùng 變biến 滅diệt 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 觀quán 世thế 間gian 。 可khả 作tác 之chi 法pháp 。 誰thùy 為vi 不bất 壞hoại 。 然nhiên 終chung 不bất 聞văn 。 爛lạn 壞hoại 虗hư 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 空không 非phi 可khả 作tác 。 由do 是thị 始thỉ 終chung 。 無vô 壞hoại 滅diệt 故cố 。 則tắc 汝nhữ 身thân 中trung 。 堅kiên 相tướng 為vi 地địa 。 潤nhuận 溼thấp 為vi 水thủy 。 煖noãn 觸xúc 為vi 火hỏa 。 動động 搖dao 為vi 風phong 。 由do 此thử 四tứ 纏triền 。 分phân 汝nhữ 湛trạm 圓viên 。 玅# 覺giác 明minh 心tâm 。 為vi 視thị 為vi 聽thính 。 為vi 覺giác 為vi 察sát 。 從tùng 始thỉ 入nhập 終chung 。 五ngũ 疊điệp 渾hồn 濁trược 。 云vân 何hà 為vi 濁trược 。

阿A 難Nan 。 譬thí 如như 清thanh 水thủy 。 清thanh 潔khiết 本bổn 然nhiên 。 即tức 彼bỉ 塵trần 土thổ 。 灰hôi 沙sa 之chi 倫luân 。 本bổn 質chất 留lưu 礙ngại 。 二nhị 體thể 法pháp 爾nhĩ 。 性tánh 不bất 相tương 循tuần 。 有hữu 世thế 間gian 人nhân 。 取thủ 彼bỉ 土độ 塵trần 。 投đầu 于vu 淨tịnh 水thủy 。 土thổ 失thất 留lưu 礙ngại 。 水thủy 亡vong 清thanh 潔khiết 。 容dung 貌mạo 汩# 然nhiên 。 名danh 之chi 為vi 濁trược 。 汝nhữ 濁trược 五ngũ 重trọng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

此thử 發phát 明minh 第đệ 一nhất 決quyết 定định 。 以dĩ 因nhân 同đồng 果quả 澄trừng 濁trược 頓đốn 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

阿A 難Nan 。 所sở 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 凡phàm 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 皆giai 在tại 初sơ 心tâm 。 若nhược 離ly 初sơ 發phát 念niệm 。 則tắc 不bất 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。 汝nhữ 等đẳng 若nhược 欲dục 。 捐quyên 捨xả 小Tiểu 乘Thừa 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 一Nhất 乘Thừa 圓viên 頓đốn 而nhi 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 者giả 。 應ưng 當đương 審thẩm 觀quán 。 因Nhân 地Địa 發phát 心tâm 。 與dữ 果quả 地địa 覺giác 位vị 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。

阿A 難Nan 。 若nhược 於ư 因Nhân 地Địa 。 仍nhưng 用dụng 舊cựu 時thời 名danh 言ngôn 所sở 薰huân 。 業nghiệp 種chủng 所sở 起khởi 。 生sanh 滅diệt 識thức 心tâm 。 為vi 本bổn 修tu 之chi 因nhân 。 而nhi 欲dục 求cầu 佛Phật 乘thừa 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 真chân 常thường 之chi 果quả 。 如như 敲# 冰băng 索sách 火hỏa 。 掘quật 地địa 覓mịch 天thiên 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 葢# 生sanh 滅diệt 心tâm 。 有hữu 作tác 無vô 常thường 者giả 也dã 。 不bất 生sanh 滅diệt 心tâm 。 無vô 作tác 不bất 壞hoại 者giả 也dã 。 以dĩ 是thị 因nhân 果quả 須tu 同đồng 之chi 義nghĩa 故cố 。 汝nhữ 且thả 徧biến 觀quán 。 諸chư 器khí 世thế 間gian 。 常thường 無vô 常thường 品phẩm 。 凡phàm 可khả 作tác 之chi 法pháp 。 畢tất 竟cánh 無vô 常thường 。 皆giai 從tùng 變biến 滅diệt 。 如như 夢mộng 幻huyễn 泡bào 影ảnh 是thị 也dã 。 借tá 曰viết 不bất 滅diệt 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 又hựu 詳tường 觀quán 世thế 間gian 可khả 作tác 。 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 誰thùy 為vi 不bất 壞hoại 者giả 。 雖tuy 有hữu 善thiện 壞hoại 。 然nhiên 終chung 不bất 聞văn 。 爛lạn 壞hoại 虗hư 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 空không 非phi 可khả 作tác 。 既ký 無vô 可khả 作tác 。 亦diệc 無vô 可khả 壞hoại 故cố 。 然nhiên 則tắc 欲dục 求cầu 不bất 生sanh 滅diệt 果quả 。 須tu 取thủ 無vô 作tác 不bất 壞hoại 之chi 因nhân 。 不bất 應ưng 復phục 用dụng 生sanh 滅diệt 心tâm 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 必tất 取thủ 無vô 生sanh 滅diệt 為vi 因nhân 心tâm 者giả 。 果quả 何hà 故cố 耶da 。 良lương 以dĩ 眾chúng 生sanh 心tâm 海hải 。 現hiện 為vi 五ngũ 濁trược 昏hôn 擾nhiễu 。 無vô 時thời 清thanh 明minh 。 今kim 欲dục 澄trừng 之chi 以dĩ 取thủ 涅Niết 槃Bàn 玅# 德đức 。 非phi 湛trạm 圓viên 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。 以dĩ 為vi 因nhân 心tâm 。 必tất 不bất 能năng 也dã 。 夫phu 此thử 湛trạm 圓viên 玅# 覺giác 明minh 心tâm 。 本bổn 無vô 昏hôn 濁trược 。 何hà 由do 而nhi 有hữu 昏hôn 濁trược 。 則tắc 汝nhữ 身thân 中trung 。 堅kiên 相tướng 為vi 地địa 。 如như 骨cốt 肉nhục 之chi 類loại 。 潤nhuận 溼thấp 為vi 水thủy 。 涕thế 唾thóa 之chi 類loại 。 煖noãn 觸xúc 為vi 火hỏa 。 煩phiền 熱nhiệt 之chi 類loại 。 動động 搖dao 為vi 風phong 。 呼hô 吸hấp 之chi 類loại 。 由do 此thử 四tứ 大đại 所sở 纏triền 。 遂toại 分phân 汝nhữ 湛trạm 圓viên 本bổn 體thể 。 裂liệt 為vi 六lục 根căn 。 在tại 眼nhãn 為vi 視thị 。 在tại 耳nhĩ 為vi 聽thính 。 在tại 鼻tị 舌thiệt 身thân 為vi 覺giác 。 在tại 意ý 為vi 察sát 。 所sở 謂vị 本bổn 一nhất 精tinh 明minh 。 成thành 六lục 和hòa 合hợp 。 於ư 本bổn 無vô 分phân 隔cách 中trung 。 自tự 成thành 分phân 隔cách 。 而nhi 從tùng 始thỉ 入nhập 終chung 。 共cộng 計kế 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 渾hồn 濁trược 矣hĩ 。 然nhiên 何hà 以dĩ 謂vị 之chi 濁trược 也dã 。

阿A 難Nan 。 譬thí 如như 清thanh 水thủy 。 清thanh 潔khiết 者giả 。 其kỳ 本bổn 然nhiên 也dã 。 若nhược 彼bỉ 塵trần 土thổ 灰hôi 沙sa 之chi 倫luân 。 質chất 則tắc 留lưu 礙ngại 。 而nhi 有hữu 形hình 塊khối 。 此thử 二nhị 體thể 者giả 。 本bổn 來lai 一nhất 定định 。 性tánh 不bất 相tương 干can 。 忽hốt 有hữu 人nhân 焉yên 。 取thủ 彼bỉ 土độ 塵trần 。 投đầu 此thử 淨tịnh 水thủy 。 則tắc 留lưu 礙ngại 者giả 。 失thất 其kỳ 留lưu 礙ngại 。 清thanh 潔khiết 者giả 。 亡vong 其kỳ 清thanh 潔khiết 。 而nhi 容dung 貌mạo 汩# 然nhiên 。 昏hôn 擾nhiễu 不bất 定định 。 故cố 名danh 之chi 為vi 濁trược 也dã 。 吾ngô 謂vị 汝nhữ 濁trược 五ngũ 重trọng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 清thanh 淨tịnh 覺giác 心tâm 。 本bổn 與dữ 四tứ 大đại 六lục 根căn 。 了liễu 無vô 交giao 涉thiệp 。 由do 彼bỉ 最tối 初sơ 。 一nhất 念niệm 忽hốt 起khởi 。 遂toại 分phần/phân 能năng 所sở 。 而nhi 清thanh 淨tịnh 覺giác 心tâm 。 渾hồn 濁trược 不bất 見kiến 。 與dữ 水thủy 之chi 因nhân 土thổ 塵trần 而nhi 濁trược 者giả 。 何hà 以dĩ 異dị 哉tai 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 見kiến 虗hư 空không 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 。 空không 見kiến 不bất 分phân 。 有hữu 空không 無vô 體thể 。 有hữu 見kiến 無vô 覺giác 。 相tương 織chức 妄vọng 成thành 。 是thị 第đệ 一nhất 重trọng 。 名danh 為vi 劫kiếp 濁trược 。 汝nhữ 身thân 現hiện 摶đoàn 。 四tứ 大đại 為vi 體thể 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 壅ủng 令linh 留lưu 礙ngại 。 水thủy 火hỏa 風phong 土thổ 。 旋toàn 令linh 覺giác 知tri 。 相tương 織chức 妄vọng 成thành 。 是thị 第đệ 二nhị 重trọng 。 名danh 為vi 見kiến 濁trược 。 又hựu 汝nhữ 心tâm 中trung 。 憶ức 識thức 誦tụng 習tập 。 性tánh 發phát 知tri 見kiến 。 容dung 現hiện 六lục 塵trần 。 離ly 塵trần 無vô 相tướng 。 離ly 覺giác 無vô 性tánh 。 相tương 織chức 妄vọng 成thành 。 是thị 第đệ 三tam 重trọng 。 名danh 煩phiền 惱não 濁trược 。 又hựu 汝nhữ 朝triêu 夕tịch 。 生sanh 滅diệt 不bất 停đình 。 知tri 見kiến 每mỗi 欲dục 。 留lưu 於ư 世thế 間gian 。 業nghiệp 運vận 每mỗi 常thường 。 遷thiên 於ư 國quốc 土độ 。 相tương 織chức 妄vọng 成thành 。 名danh 眾chúng 生sanh 濁trược 。 汝nhữ 等đẳng 見kiến 聞văn 。 元nguyên 無vô 異dị 性tánh 。 眾chúng 塵trần 隔cách 越việt 。 無vô 狀trạng 異dị 生sanh 。 性tánh 中trung 相tương 知tri 。 用dụng 中trung 相tương 背bội 。 同đồng 異dị 失thất 準chuẩn 。 相tương 織chức 妄vọng 成thành 。 是thị 第đệ 五ngũ 重trọng 。 名danh 為vi 命mạng 濁trược 。

此thử 別biệt 明minh 五ngũ 濁trược 相tương/tướng 也dã 。

阿A 難Nan 。 何hà 謂vị 五ngũ 疊điệp 渾hồn 濁trược 。 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 者giả 。 依y 於ư 色sắc 陰ấm 。 即tức 汝nhữ 舉cử 頭đầu 見kiến 空không 時thời 。 四tứ 無vô 邊biên 畔bạn 。 不bất 知tri 誰thùy 為vi 見kiến 而nhi 誰thùy 為vi 空không 。 空không 與dữ 見kiến 。 混hỗn 作tác 一nhất 團đoàn 。 而nhi 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 前tiền 云vân 縱túng/tung 令linh 虗hư 空không 亦diệc 有hữu 名danh 字tự 。 是thị 空không 本bổn 有hữu 清thanh 淨tịnh 之chi 體thể 也dã 。 今kim 與dữ 見kiến 相tương/tướng 混hỗn 。 則tắc 空không 為vi 擾nhiễu 擾nhiễu 之chi 空không 。 而nhi 亡vong 其kỳ 空không 之chi 體thể 矣hĩ 。 前tiền 云vân 見kiến 空không 之chi 時thời 。 見kiến 非phi 是thị 空không 。 是thị 見kiến 本bổn 有hữu 明minh 了liễu 之chi 覺giác 也dã 。 今kim 與dữ 空không 相tướng 混hỗn 則tắc 見kiến 為vi 蒙mông 蒙mông 之chi 見kiến 。 而nhi 亡vong 其kỳ 見kiến 之chi 覺giác 矣hĩ 。 頑ngoan 空không 妄vọng 見kiến 。 綿miên 綿miên 密mật 密mật 。 如như 經kinh 緯# 密mật 織chức 。 而nhi 妄vọng 相tương/tướng 以dĩ 成thành 。 此thử 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 。 名danh 為vi 劫kiếp 濁trược 。 以dĩ 見kiến 該cai 四tứ 性tánh 。 (# 聞văn 覺giác 知tri )# 空không 該cai 四tứ 大đại 。 而nhi 山sơn 河hà 等đẳng 。 有hữu 成thành 住trụ 壞hoại 空không 之chi 劫kiếp 也dã 。 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 者giả 。 依y 於ư 受thọ 陰ấm 。 湛trạm 圓viên 中trung 。 本bổn 無vô 內nội 四tứ 大đại 之chi 身thân 相tương/tướng 。 汝nhữ 投đầu 胎thai 時thời 。 吸hấp 取thủ 父phụ 精tinh 母mẫu 血huyết 。 而nhi 成thành 四tứ 大đại 之chi 身thân 。 於ư 是thị 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 元nguyên 一nhất 精tinh 明minh 。 本bổn 無vô 留lưu 礙ngại 。 由do 汝nhữ 四tứ 大đại 壅ủng 塞tắc 。 不bất 能năng 通thông 融dung 。 無vô 留lưu 礙ngại 者giả 。 成thành 留lưu 礙ngại 矣hĩ 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 元nguyên 是thị 一nhất 物vật 。 本bổn 無vô 知tri 覺giác 。 被bị 此thử 精tinh 明minh 。 領lãnh 以dĩ 為vi 境cảnh 。 令linh 生sanh 覺giác 受thọ 。 無vô 知tri 覺giác 者giả 。 有hữu 覺giác 知tri 矣hĩ 。 一nhất 旋toàn 一nhất 壅ủng 。 如như 一nhất 經kinh 一nhất 緯# 。 密mật 織chức 而nhi 不bất 可khả 分phần/phân 。 故cố 四tứ 大đại 本bổn 無vô 情tình 之chi 物vật 。 由do 因nhân 妄vọng 織chức 。 雖tuy 針châm 鋒phong 草thảo 刺thứ 。 咸hàm 有hữu 痛thống 覺giác 。 是thị 以dĩ 眾chúng 生sanh 堅kiên 起khởi 我ngã 見kiến 。 為vi 諸chư 見kiến 之chi 王vương 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 咸hàm 統thống 於ư 此thử 。 此thử 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 。 名danh 為vi 見kiến 濁trược 。 第đệ 三tam 重trọng/trùng 者giả 。 依y 於ư 想tưởng 陰ấm 。 又hựu 汝nhữ 心tâm 中trung 。 憶ức 過quá 去khứ 境cảnh 。 識thức 現hiện 在tại 塵trần 。 誦tụng 未vị 來lai 境cảnh 。 如như 是thị 虗hư 習tập 。 皆giai 是thị 意ý 識thức 用dụng 事sự 。 此thử 意ý 識thức 性tánh 。 發phát 生sanh 妄vọng 覺giác 。 此thử 意ý 識thức 相tương/tướng 。 容dung 現hiện 六lục 塵trần 。 覺giác 離ly 六lục 塵trần 。 則tắc 覺giác 無vô 自tự 相tương/tướng 。 塵trần 離ly 妄vọng 覺giác 。 則tắc 塵trần 無vô 自tự 性tánh 。 二nhị 法pháp 更cánh 互hỗ 相tương 依y 。 亦diệc 如như 經kinh 緯# 密mật 織chức 。 緣duyên 塵trần 盈doanh 念niệm 。 無vô 時thời 而nhi 不bất 勞lao 擾nhiễu 。 是thị 第đệ 三tam 重trọng 。 名danh 煩phiền 惱não 濁trược 。 (# 煩phiền 擾nhiễu 也dã 惱não 勞lao 也dã )# 第đệ 四tứ 重trọng/trùng 者giả 。 依y 於ư 行hành 陰ấm 。 湛trạm 圓viên 中trung 。 本bổn 無vô 生sanh 死tử 。 但đãn 汝nhữ 朝triêu 夕tịch 。 念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 。 生sanh 滅diệt 不bất 停đình 。 生sanh 從tùng 順thuận 習tập 。 凡phàm 夫phu 無vô 不bất 貪tham 生sanh 。 故cố 知tri 見kiến (# 猶do 言ngôn 形hình 質chất 也dã )# 每mỗi 欲dục 。 留lưu 於ư 世thế 間gian 。 死tử 從tùng 變biến 流lưu 。 而nhi 凡phàm 夫phu 無vô 自tự 由do 分phần/phân 。 故cố 業nghiệp 運vận (# 猶do 云vân 業nghiệp 識thức 也dã )# 每mỗi 常thường 。 遷thiên 於ư 國quốc 土độ 。 (# 三tam 界giới 四tứ 生sanh 無vô 不bất 入nhập 也dã )# 一nhất 流lưu 一nhất 遷thiên 。 亦diệc 如như 一nhất 經kinh 一nhất 緯# 。 密mật 織chức 而nhi 不bất 可khả 分phần/phân 。 遂toại 有hữu 無vô 邊biên 生sanh 死tử 。 由do 因nhân 此thử 故cố 。 流lưu 轉chuyển 七thất 趣thú 。 變biến 幻huyễn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 之chi 相tướng 。 是thị 第đệ 四tứ 重trọng 。 名danh 眾chúng 生sanh 濁trược 。 第đệ 五ngũ 重trọng/trùng 者giả 。 依y 於ư 識thức 陰ấm 。 (# 偏thiên 指chỉ 第đệ 八bát 不bất 取thủ 前tiền 六lục 汝nhữ 等đẳng 見kiến 聞văn 六lục 根căn 。 元nguyên 是thị 一nhất 體thể 。 而nhi 無vô 異dị 性tánh 。 祗chi 因nhân 色sắc 聲thanh 等đẳng 。 眾chúng 塵trần 隔cách 越việt 。 故cố 根căn 為vi 塵trần 裂liệt 。 而nhi 無vô 狀trạng 異dị 生sanh 。 然nhiên 本bổn 一nhất 精tinh 明minh 。 事sự 同đồng 一nhất 家gia 。 故cố 性tánh 中trung 相tương 知tri 。 如như 眼nhãn 亦diệc 知tri 聞văn 。 耳nhĩ 亦diệc 知tri 見kiến 之chi 類loại 。 既ký 成thành 六lục 用dụng 。 各các 開khai 門môn 戶hộ 。 故cố 用dụng 中trung 相tương 背bội 。 如như 眼nhãn 不bất 能năng 聞văn 。 耳nhĩ 不bất 能năng 見kiến 之chi 類loại 。 性tánh 中trung 相tương 知tri 。 似tự 同đồng 而nhi 非phi 異dị 。 用dụng 中trung 相tương 背bội 。 又hựu 異dị 而nhi 非phi 同đồng 。 或hoặc 同đồng 或hoặc 異dị 。 二nhị 不bất 可khả 定định 。 故cố 俱câu 失thất 其kỳ 準chuẩn 。 一nhất 同đồng 一nhất 異dị 。 亦diệc 如như 經kinh 緯# 密mật 織chức 。 以dĩ 此thử 六lục 根căn 結kết 滯trệ 。 而nhi 命mạng 託thác 其kỳ 中trung 。 體thể 用dụng 俱câu 不bất 自tự 在tại 。 是thị 第đệ 五ngũ 重trọng 。 名danh 為vi 命mạng 濁trược 。 (# 所sở 以dĩ 依y 於ư 識thức 陰ấm 者giả 。 以dĩ 根căn 中trung 無vô 分phân 別biệt 之chi 見kiến 聞văn 。 正chánh 是thị 第đệ 八bát 見kiến 分phần/phân 也dã )# 此thử 五ngũ 濁trược 者giả 。 自tự 一nhất 念niệm 晦hối 昧muội 為vi 空không 之chi 後hậu 。 便tiện 不bất 得đắc 澄trừng 清thanh 。 欲dục 復phục 湛trạm 圓viên 之chi 體thể 。 當đương 亟# 求cầu 澄trừng 濁trược 之chi 方phương 矣hĩ 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 今kim 欲dục 令linh 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 遠viễn 契khế 如Như 來Lai 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 應ưng 當đương 先tiên 擇trạch 。 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 依y 不bất 生sanh 滅diệt 。 圓viên 湛trạm 性tánh 成thành 。 以dĩ 湛trạm 旋toàn 其kỳ 。 虗hư 妄vọng 滅diệt 生sanh 。 伏phục 還hoàn 元nguyên 覺giác 。 得đắc 元nguyên 明minh 覺giác 。 無vô 生sanh 滅diệt 性tánh 。 為vi 因Nhân 地Địa 心tâm 。 然nhiên 後hậu 圓viên 成thành 。 果quả 地địa 修tu 證chứng 。 如như 澄trừng 濁trược 水thủy 。 貯trữ 於ư 靜tĩnh 器khí 。 靜tĩnh 深thâm 不bất 動động 。 沙sa 土thổ 自tự 沉trầm 。 清thanh 水thủy 現hiện 前tiền 。 名danh 為vi 初Sơ 伏Phục 客Khách 塵Trần 煩Phiền 惱Não 。 去khứ 泥nê 純thuần 水thủy 。 名danh 為vi 永Vĩnh 斷Đoạn 根Căn 本Bổn 無Vô 明Minh 。 明minh 相tướng 精tinh 純thuần 。 一nhất 切thiết 變biến 現hiện 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 。 皆giai 合hợp 涅Niết 槃Bàn 。 清thanh 淨tịnh 玅# 德đức 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 眾chúng 生sanh 現hiện 具cụ 六lục 根căn 中trung 性tánh 。 即tức 本bổn 覺giác 也dã 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 如Như 來Lai 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 究cứu 竟cánh 覺giác 也dã )# 。

此thử 教giáo 以dĩ 澄trừng 濁trược 趨xu 果quả 之chi 方phương 也dã 。

阿A 難Nan 。 凡phàm 夫phu 本bổn 覺giác 湛trạm 圓viên 。 雖tuy 與dữ 佛Phật 同đồng 。 以dĩ 有hữu 眾chúng 生sanh 濁trược 。 則tắc 遷thiên 流lưu 生sanh 死tử 。 故cố 失thất 真chân 常thường 。 以dĩ 有hữu 煩phiền 惱não 濁trược 。 則tắc 法pháp 塵trần 勞lao 擾nhiễu 。 故cố 失thất 真chân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 以dĩ 有hữu 劫kiếp 濁trược 。 則tắc 空không 界giới 無vô 情tình 。 故cố 失thất 真chân 我ngã 。 以dĩ 有hữu 見kiến 濁trược 命mạng 濁trược 。 則tắc 根căn 身thân 不bất 淨tịnh 。 故cố 失thất 真chân 淨tịnh 。 今kim 欲dục 即tức 以dĩ 具cụ 五ngũ 濁trược 之chi 四tứ 性tánh 。 而nhi 遠viễn 契khế 如Như 來Lai 四tứ 德đức 。 以dĩ 頓đốn 證chứng 極cực 果quả 者giả 。 其kỳ 道đạo 安an 在tại 。 彼bỉ 生sanh 死tử 根căn 本bổn 者giả 。 即tức 六lục 處xứ 識thức 心tâm 也dã 。 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 悉tất 取thủ 之chi 而nhi 。 錯thác 亂loạn 修tu 習tập 。 皆giai 為vi 因nhân 不bất 同đồng 果quả 。 今kim 決quyết 定định 擇trạch 去khứ 而nhi 不bất 用dụng 焉yên 。 不bất 生sanh 滅diệt 圓viên 湛trạm 性tánh 成thành 者giả 。 即tức 根căn 中trung 所sở 具cụ 。 吾ngô 前tiền 十thập 番phiên 顯hiển 示thị 。 二nhị 見kiến 剖phẫu 瑩oánh 。 近cận 具cụ 六lục 根căn 。 遠viễn 周chu 萬vạn 法pháp 者giả 。 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 迷mê 昧muội 之chi 而nhi 日nhật 用dụng 不bất 知tri 。 今kim 決quyết 取thủ 而nhi 依y 之chi 。 既ký 依y 此thử 湛trạm 性tánh 。 即tức 用dụng 此thử 湛trạm 性tánh 。 以dĩ 旋toàn 其kỳ 虗hư 妄vọng 生sanh 滅diệt 之chi 五ngũ 濁trược 。 (# 旋toàn 字tự 極cực 玅# 澄trừng 水thủy 者giả 攬lãm 之chi 使sử 旋toàn 則tắc 塵trần 自tự 落lạc 矣hĩ )# 而nhi 伏phục 還hoàn 元nguyên 覺giác 之chi 體thể 。 由do 是thị 得đắc 圓viên 明minh 覺giác 。 無vô 生sanh 滅diệt 性tánh 。 為vi 因Nhân 地Địa 心tâm 。 則tắc 因nhân 同đồng 於ư 果quả 矣hĩ 。 此thử 是thị 十thập 信tín 滿mãn 心tâm 。 自tự 此thử 歷lịch 初sơ 住trụ 以dĩ 去khứ 至chí 等đẳng 覺giác 。 為vi 果quả 地địa 之chi 修tu 。 玅# 覺giác 為vi 果quả 地địa 之chi 證chứng 。 然nhiên 後hậu 圓viên 成thành 。 果quả 地địa 修tu 證chứng 。 則tắc 果quả 同đồng 於ư 因nhân 矣hĩ 。 再tái 合hợp 前tiền 喻dụ 。 如như 澄trừng 濁trược 水thủy 者giả 。 貯trữ 於ư 靜tĩnh 器khí 。 靜tĩnh 深thâm 不bất 動động 。 則tắc 沙sa 土thổ 自tự 澄trừng 。 而nhi 清thanh 水thủy 現hiện 前tiền 。 沙sa 土thổ 。 即tức 五ngũ 重trọng/trùng 渾hồn 濁trược 也dã 。 靜tĩnh 器khí 。 即tức 根căn 中trung 性tánh 也dã 。 清thanh 水thủy 。 即tức 湛trạm 圓viên 本bổn 體thể 也dã 。 到đáo 此thử 田điền 地địa 。 名danh 為vi 初Sơ 伏Phục 客Khách 塵Trần 煩Phiền 惱Não 。 方phương 斷đoạn 界giới 內nội 見kiến 思tư 矣hĩ 。 然nhiên 前tiền 之chi 沙sa 土thổ 初sơ 沉trầm 。 泥nê 猶do 未vị 去khứ 。 喻dụ 若nhược 無vô 明minh 之chi 伏phục 而nhi 未vị 斷đoạn 也dã 。 若nhược 去khứ 泥nê 純thuần 水thủy 。 方phương 可khả 名danh 為vi 永Vĩnh 斷Đoạn 根Căn 本Bổn 無Vô 明Minh 。 而nhi 界giới 外ngoại 見kiến 思tư 悉tất 斷đoạn 矣hĩ 。 二nhị 種chủng 無vô 明minh 既ký 盡tận 。 則tắc 明minh 相tướng 精tinh 純thuần 。 毫hào 無vô 纖tiêm 翳ế 。 任nhậm 一nhất 切thiết 變biến 現hiện 。 根căn 身thân 器khí 界giới 乃nãi 至chí 示thị 居cư 生sanh 死tử 。 互hỗ 融dung 六lục 根căn 。 隨tùy 意ý 縱tung 橫hoành 。 則tắc 無vô 煩phiền 惱não 。 悉tất 成thành 玅# 用dụng 。 皆giai 與dữ 如Như 來Lai 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 涅Niết 槃Bàn 玅# 德đức 。 相tương/tướng 為vi 昭chiêu 合hợp 。 亦diệc 如như 泥nê 盡tận 水thủy 純thuần 。 任nhậm 攪giảo 不bất 復phục 渾hồn 也dã 。 夫phu 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 遠viễn 果quả 。 惟duy 取thủ 契khế 於ư 因Nhân 地Địa 發phát 心tâm 如như 此thử 。 汝nhữ 等đẳng 可khả 不bất 於ư 審thẩm 觀quán 加gia 之chi 意ý 哉tai 。

○# 問vấn 。 審thẩm 因nhân 心tâm 。 而nhi 必tất 因nhân 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 者giả 何hà 也dã 。 答đáp 。 由do 此thử 四tứ 纏triền 。 分phân 汝nhữ 湛trạm 圓viên 。 玅# 覺giác 明minh 心tâm 。 為vi 視thị 聽thính 覺giác 察sát 。 故cố 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 全toàn 是thị 玅# 覺giác 明minh 心tâm 。 是thị 則tắc 既ký 由do 見kiến 聞văn 覺giác 。 知tri 而nhi 成thành 濁trược 。 必tất 由do 見kiến 聞văn 覺giác 。 知tri 而nhi 澄trừng 濁trược 。 所sở 謂vị 既ký 從tùng 地địa 倒đảo 。 還hoàn 從tùng 地địa 起khởi 也dã 。 大đại 智trí 度độ 論luận 云vân 。 譬thí 如như 清thanh 淨tịnh 池trì 水thủy 。 狂cuồng 象tượng 入nhập 中trung 。 令linh 其kỳ 渾hồn 濁trược 。 若nhược 明minh 珠châu 入nhập 。 水thủy 即tức 清thanh 淨tịnh 。 不bất 得đắc 言ngôn 水thủy 外ngoại 無vô 象tượng 無vô 珠châu 。 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 煩phiền 惱não 入nhập 心tâm 。 能năng 令linh 心tâm 濁trược 。 諸chư 慈từ 悲bi 等đẳng 善thiện 法Pháp 入nhập 心tâm 。 能năng 令linh 心tâm 淨tịnh 。 然nhiên 垢cấu 淨tịnh 不bất 定định 。 真chân 妄vọng 從tùng 緣duyên 。 若nhược 昧muội 之chi 。 則tắc 念niệm 念niệm 輪luân 迴hồi 。 遺di 失thất 真chân 性tánh 。 若nhược 照chiếu 之chi 。 則tắc 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 圓viên 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 以dĩ 楔tiết 出xuất 楔tiết 。 將tương 粗thô 接tiếp 粗thô 。 若nhược 不bất 執chấp 妄vọng 。 尚thượng 不bất 說thuyết 空không 。 幻huyễn 影ảnh 潛tiềm 消tiêu 。 智trí 光quang 息tức 燄diệm 矣hĩ 。

○# 第đệ 一nhất 決quyết 定định 。 以dĩ 因nhân 同đồng 果quả 澄trừng 濁trược 頓đốn 入nhập 涅Niết 槃Bàn 竟cánh 。

第đệ 二nhị 義nghĩa 者giả 。 汝nhữ 等đẳng 必tất 欲dục 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 。 生sanh 大đại 勇dũng 猛mãnh 。 決quyết 定định 棄khí 捐quyên 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 應ưng 當đương 審thẩm 詳tường 。 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 。 此thử 無vô 始thỉ 來lai 。 發phát 業nghiệp 潤nhuận 生sanh 。 誰thùy 作tác 誰thùy 受thọ 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 修tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 不bất 審thẩm 觀quán 。 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 。 則tắc 不bất 能năng 知tri 。 虗hư 妄vọng 根căn 塵trần 。 何hà 處xứ 顛điên 倒đảo 。 處xử 尚thượng 不bất 知tri 。 云vân 何hà 降hàng 伏phục 。 取thủ 如Như 來Lai 位vị 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 觀quán 世thế 間gian 。 解giải 結kết 之chi 人nhân 。 不bất 見kiến 所sở 結kết 。 云vân 何hà 知tri 解giải 。 不bất 聞văn 虗hư 空không 。 被bị 汝nhữ 隳huy 裂liệt 。

何hà 以dĩ 故cố 。 空không 無vô 相tướng 形hình 。 無vô 結kết 解giải 故cố 。 則tắc 汝nhữ 現hiện 前tiền 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 。 及cập 與dữ 身thân 心tâm 。 六lục 為vi 賊tặc 媒môi 。 自tự 劫kiếp 家gia 寶bảo 。 由do 此thử 無vô 始thỉ 。 眾chúng 生sanh 世thế 界giới 。 世thế 界giới 即tức 世thế 間gian 也dã 。 生sanh 纏triền 縛phược 故cố 。 於ư 器khí 世thế 間gian 。 不bất 能năng 超siêu 越việt 。

此thử 發phát 明minh 第đệ 二nhị 決quyết 定định 。 從tùng 根căn 解giải 結kết 脫thoát 纏triền 頓đốn 入nhập 圓viên 通thông 也dã 。 所sở 謂vị 第đệ 二nhị 義nghĩa 者giả 。 佛Phật 慈từ 利lợi 生sanh 雖tuy 急cấp 。 而nhi 施thí 教giáo 須tu 待đãi 發phát 心tâm 。 汝nhữ 等đẳng 必tất 欲dục 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 一Nhất 乘Thừa 。 生sanh 大đại 勇dũng 猛mãnh 。 直trực 欲dục 圓viên 滿mãn 。 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 而nhi 決quyết 定định 棄khí 捐quyên 。 權quyền 小tiểu 舊cựu 修tu 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 為vi 因nhân 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 者giả 。 其kỳ 下hạ 手thủ 功công 夫phu 安an 在tại 。 彼bỉ 生sanh 死tử 是thị 苦khổ 果quả 根căn 本bổn 。 即tức 六lục 識thức 也dã 。 煩phiền 惱não 是thị 苦khổ 因nhân 根căn 本bổn 。 即tức 六lục 根căn 也dã 。 煩phiền 惱não 既ký 即tức 六lục 根căn 。 是thị 六lục 識thức 為vi 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 而nhi 六lục 根căn 復phục 為vi 六lục 識thức 根căn 本bổn 。 汝nhữ 等đẳng 應ưng 當đương 。 審thẩm 詳tường 此thử 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 現hiện 陰ấm 所sở 發phát 之chi 業nghiệp 。 中trung 陰ấm 所sở 潤nhuận 之chi 生sanh 。 (# 即tức 求cầu 父phụ 母mẫu 時thời 憎tăng 愛ái 等đẳng 無vô 明minh )# 正chánh 是thị 煩phiền 惱não 。 然nhiên 誰thùy 為vi 作tác 之chi 。 而nhi 誰thùy 為vi 受thọ 之chi 。 則tắc 根căn 本bổn 可khả 推thôi 矣hĩ 。 葢# 根căn 即tức 八bát 識thức 。 八bát 識thức 引dẫn 起khởi 六lục 識thức 。 全toàn 是thị 煩phiền 惱não 。 而nhi 為vi 苦khổ 因nhân 。 六lục 識thức 招chiêu 引dẫn 生sanh 死tử 。 而nhi 為vi 苦khổ 果quả 。 粗thô 論luận 似tự 惟duy 六lục 識thức 作tác 之chi 。 而nhi 細tế 推thôi 實thật 是thị 八bát 識thức 自tự 作tác 。 現hiện 觀quán 似tự 當đương 六lục 識thức 受thọ 之chi 。 而nhi 六lục 壞hoại 惟duy 是thị 八bát 識thức 自tự 受thọ 。 故cố 曰viết 自tự 作tác 自tự 受thọ 也dã 。 可khả 見kiến 六lục 根căn 為vi 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 矣hĩ 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 修tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 不bất 審thẩm 觀quán 。 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 者giả 。 則tắc 內nội 而nhi 虗hư 妄vọng 之chi 根căn 。 如như 四tứ 大đại 六lục 根căn 之chi 肉nhục 身thân 。 外ngoại 而nhi 虗hư 妄vọng 之chi 塵trần 。 如như 虗hư 空không 無vô 情tình 之chi 器khí 界giới 。 皆giai 不bất 能năng 知tri 。 其kỳ 顛điên 倒đảo 在tại 於ư 何hà 處xứ 。 處xử 尚thượng 不bất 知tri 。 云vân 何hà 降hàng 伏phục 。 此thử 虗hư 妄vọng 顛điên 倒đảo 。 而nhi 取thủ 如Như 來Lai 極cực 果quả 之chi 位vị 乎hồ 。 然nhiên 根căn 身thân 器khí 界giới 。 雖tuy 極cực 廣quảng 大đại 。 而nhi 的đích 實thật 結kết 處xứ 。 至chí 為vi 簡giản 要yếu 不bất 繁phồn 。 決quyết 當đương 知tri 而nhi 後hậu 可khả 解giải 也dã 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 觀quán 世thế 間gian 。 以dĩ 繩thằng 作tác 結kết 。 雖tuy 諸chư 股cổ 共cộng 成thành 結kết 體thể 。 而nhi 的đích 實thật 所sở 結kết 之chi 處xứ 。 惟duy 在tại 一nhất 股cổ 。 若nhược 不bất 真chân 見kiến 而nhi 知tri 之chi 。 則tắc 終chung 不bất 能năng 解giải 。 苟cẩu 能năng 見kiến 之chi 。 即tức 知tri 解giải 之chi 矣hĩ 。 以dĩ 喻dụ 明minh 之chi 。 除trừ 是thị 虗hư 空không 。 不bất 被bị 隳huy 裂liệt 。 元nguyên 無vô 相tướng 形hình 。 無vô 結kết 可khả 解giải 。 其kỳ 餘dư 有hữu 相tướng 形hình 者giả 。 有hữu 結kết 必tất 解giải 也dã 。 則tắc 知tri 除trừ 是thị 根căn 中trung 無vô 形hình 性tánh 體thể 。 無vô 結kết 可khả 解giải 。 若nhược 六lục 精tinh 墮đọa 於ư 勝thắng 浮phù 二nhị 根căn 。 根căn 有hữu 相tướng 形hình 。 有hữu 結kết 必tất 解giải 也dã 。 然nhiên 則tắc 孰thục 為vi 真chân 實thật 結kết 處xứ 之chi 體thể 乎hồ 。 則tắc 汝nhữ 現hiện 前tiền 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 。 及cập 與dữ 身thân 心tâm 。 (# 心tâm 即tức 意ý 根căn 也dã )# 此thử 六lục 根căn 者giả 。 與dữ 六lục 識thức 之chi 賊tặc 為vi 媒môi 。 根căn 引dẫn 識thức 起khởi 。 顛điên 倒đảo 分phân 別biệt 。 遂toại 將tương 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 諸chư 大đại 家gia 寶bảo 。 悉tất 皆giai 劫kiếp 為vi 外ngoại 之chi 六lục 塵trần 。 如như 世thế 間gian 外ngoại 賊tặc 。 必tất 賴lại 家gia 內nội 奸gian 人nhân 勾# 引dẫn 指chỉ 教giáo 。 方phương 能năng 成thành 劫kiếp 也dã 。 家gia 寶bảo 既ký 劫kiếp 。 則tắc 圓viên 通thông 者giả 去khứ 。 而nhi 留lưu 礙ngại 者giả 存tồn 。 雖tuy 欲dục 不bất 結kết 。 不bất 可khả 得đắc 矣hĩ 。 夫phu 有hữu 情tình 根căn 身thân 。 所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 也dã 。 無vô 情tình 器khí 界giới 。 所sở 謂vị 器khí 世thế 間gian 也dã 。 此thử 之chi 二nhị 法pháp 。 盡tận 一nhất 切thiết 法pháp 。 眾chúng 生sanh 於ư 二nhị 。 徧biến 成thành 纏triền 縛phược 。 皆giai 不bất 自tự 在tại 。 總tổng 為vi 結kết 體thể 。 然nhiên 的đích 實thật 結kết 處xứ 。 不bất 在tại 器khí 界giới 。 惟duy 在tại 根căn 身thân 。 由do 此thử 無vô 始thỉ 。 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 生sanh 纏triền 縛phược 故cố 。 根căn 既ký 結kết 矣hĩ 。 於ư 器khí 世thế 間gian 。 豈khởi 能năng 超siêu 越việt 。 得đắc 無vô 礙ngại 乎hồ 。 是thị 則tắc 根căn 若nhược 一nhất 解giải 。 不bất 惟duy 於ư 身thân 自tự 在tại 。 而nhi 於ư 器khí 亦diệc 超siêu 越việt 。 得đắc 大đại 自tự 在tại 矣hĩ 。 (# 後hậu 文văn 觀quán 音âm 三tam 十thập 二nhị 應ứng 。 即tức 超siêu 越việt 之chi 相tướng 也dã )# 是thị 故cố 迷mê 者giả 求cầu 出xuất 三tam 界giới 。 悟ngộ 者giả 但đãn 解giải 六lục 根căn 也dã 。

○# 人nhân 但đãn 知tri 六lục 識thức 為vi 內nội 賊tặc 。 劫kiếp 家gia 寶bảo 。 不bất 知tri 招chiêu 引dẫn 內nội 賊tặc 劫kiếp 家gia 寶bảo 者giả 。 實thật 六lục 根căn 也dã 。 故cố 知tri 起khởi 惑hoặc 是thị 六lục 根căn 。 造tạo 業nghiệp 是thị 六lục 根căn 。 受thọ 報báo 是thị 六lục 根căn 。 劫kiếp 家gia 寶bảo 亦diệc 是thị 六lục 根căn 。 此thử 六lục 根căn 者giả 。 實thật 為vi 生sanh 死tử 結kết 元nguyên 。 故cố 前tiền 云vân 誰thùy 作tác 誰thùy 受thọ 。 後hậu 云vân 自tự 劫kiếp 。 是thị 呼hô 應ưng 處xứ 。

阿A 難Nan 。 云vân 何hà 名danh 為vi 眾chúng 。 生sanh 世thế 界giới (# 但đãn 約ước 根căn 身thân 非phi 干can 器khí 界giới 。 世thế 為vi 遷thiên 流lưu 。 界giới 為vi 方phương 位vị 。 汝nhữ 今kim 當đương 知tri 。 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 東đông 南nam 西tây 南nam 。 東đông 北bắc 西tây 北bắc 。 上thượng 下hạ 為vi 界giới 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 為vi 世thế 。 方phương 位vị 有hữu 十thập 。 流lưu 數số 有hữu 三tam 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 織chức 妄vọng 相tương 成thành 。 身thân 中trung 貿mậu 遷thiên 。 世thế 界giới 相tương 涉thiệp 。 而nhi 此thử 界giới 性tánh 。 設thiết 雖tuy 十thập 方phương 。 定định 位vị 可khả 明minh 。 世thế 間gian 秪# 目mục 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 上thượng 下hạ 無vô 位vị 。 中trung 無vô 定định 方phương 。 四tứ 數số 必tất 明minh 。 興hưng 世thế 相tương 涉thiệp 。 三tam 四tứ 四tứ 三tam 。 宛uyển 轉chuyển 十thập 二nhị 。 流lưu 變biến 三tam 疊điệp 。 一nhất 十thập 百bách 千thiên 。 總tổng 括quát 始thỉ 終chung 。 六lục 根căn 之chi 中trung 。 各các 各các 功công 德đức (# 此thử 德đức 字tự 活hoạt 看khán 只chỉ 當đương 用dụng 字tự 能năng 字tự 之chi 意ý 。 有hữu 千thiên 二nhị 百bách 。

此thử 約ước 眾chúng 生sanh 世thế 界giới 。 以dĩ 顯hiển 六lục 根căn 數số 量lượng 也dã 。 行hành 人nhân 已dĩ 知tri 解giải 結kết 必tất 從tùng 於ư 根căn 。 然nhiên 根căn 乃nãi 有hữu 六lục 。 解giải 惟duy 從tùng 一nhất 。 不bất 可khả 不bất 擇trạch 。 欲dục 擇trạch 根căn 者giả 。 當đương 須tu 通thông 達đạt 六lục 根căn 數số 量lượng 。 不bất 知tri 數số 量lượng 。 憑bằng 何hà 選tuyển 擇trạch 。 此thử 科khoa 所sở 以dĩ 顯hiển 數số 量lượng 也dã 。

阿A 難Nan 。 云vân 何hà 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 世thế 界giới 。 世thế 屬thuộc 於ư 時thời 。 以dĩ 遷thiên 流lưu 不bất 住trụ 為vi 義nghĩa 。 ■# 界giới 屬thuộc 於ư 處xứ 。 以dĩ 方phương 位vị 定định 在tại 為vi 義nghĩa 。 汝nhữ 今kim 當đương 知tri 。 四tứ 正chánh 四tứ 隅ngung 上thượng 下hạ 為vi 界giới 。 則tắc 是thị 方phương 位vị 有hữu 十thập 矣hĩ 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 為vi 世thế 。 則tắc 是thị 世thế 數số 有hữu 三tam 矣hĩ 。 此thử 世thế 界giới 。 乃nãi 身thân 中trung 之chi 世thế 界giới 也dã 。 夫phu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 由do 諸chư 妄vọng 。 交giao 織chức 而nhi 成thành 此thử 身thân 。 故cố 世thế 興hưng 界giới 。 即tức 在tại 身thân 中trung 。 貿mậu 易dị 遷thiên 流lưu 。 彼bỉ 此thử 相tương 涉thiệp 。 未vị 嘗thường 停đình 住trụ 。 人nhân 自tự 不bất 知tri 耳nhĩ 。 然nhiên 界giới 雖tuy 十thập 方phương 。 而nhi 十thập 方phương 中trung 。 唯duy 取thủ 四tứ 方phương 為vi 正chánh 。 不bất 取thủ 上thượng 下hạ 。 以dĩ 上thượng 下hạ 皆giai 是thị 四tứ 方phương 之chi 上thượng 下hạ 。 無vô 定định 位vị 故cố 。 不bất 取thủ 四tứ 隅ngung 。 以dĩ 四tứ 隅ngung 之chi 中trung 。 以dĩ 兩lưỡng 方phương 交giao 接tiếp 而nhi 得đắc 名danh 。 無vô 定định 方phương 故cố 。 四tứ 數số 既ký 明minh 。 興hưng 三tam 世thế 相tương 涉thiệp 。 或hoặc 世thế 涉thiệp 方phương 。 而nhi 成thành 三tam 四tứ 。 固cố 十thập 二nhị 也dã 。 或hoặc 方phương 涉thiệp 世thế 。 而nhi 成thành 四tứ 三tam 。 亦diệc 十thập 二nhị 也dã 。 宛uyển 轉chuyển 俱câu 是thị 十thập 二nhị 。 於ư 是thị 遷thiên 流lưu 變biến 易dị 。 自tự 一nhất 而nhi 成thành 三tam 疊điệp 。 而nhi 一nhất 十thập 百bách 千thiên 。 數số 以dĩ 次thứ 增tăng 焉yên 。 今kim 且thả 以dĩ 方phương 涉thiệp 世thế 明minh 之chi 。 第đệ 一nhất 約ước 四tứ 方phương 各các 論luận 三tam 世thế 。 共cộng 成thành 十thập 二nhị 。 第đệ 二nhị 於ư 東đông 方phương 三tam 世thế 。 變biến 一nhất 為vi 十thập 。 遂toại 成thành 三tam 十thập 。 南nam 西tây 北bắc 方phương 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 四tứ 方phương 各các 三tam 十thập 。 成thành 一nhất 百bách 二nhị 十thập 。 第đệ 三tam 於ư 東đông 方phương 三tam 十thập 。 變biến 十thập 為vi 百bách 。 遂toại 成thành 三tam 百bách 。 三tam 方phương 亦diệc 爾nhĩ 。 四tứ 方phương 各các 三tam 百bách 。 成thành 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 。 以dĩ 世thế 涉thiệp 方phương 。 例lệ 亦diệc 如như 此thử 。 所sở 謂vị 流lưu 變biến 三tam 疊điệp 。 此thử 世thế 界giới 自tự 然nhiên 之chi 定định 數số 也dã 。 夫phu 身thân 中trung 世thế 界giới 。 即tức 此thử 六lục 根căn 。 數số 既ký 定định 於ư 千thiên 二nhị 百bách 。 然nhiên 則tắc 始thỉ 於ư 眼nhãn 。 終chung 於ư 意ý 。 總tổng 括quát 六lục 根căn 。 各các 各các 功công 德đức 。 亦diệc 千thiên 二nhị 百bách 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 所sở 謂vị 在tại 聖thánh 不bất 增tăng 。 在tại 凡phàm 不bất 減giảm 。 其kỳ 統thống 具cụ 數số 量lượng 。 有hữu 如như 是thị 也dã 。

○# 問vấn 。 身thân 中trung 世thế 界giới 。 世thế 無vô 可khả 議nghị 。 界giới 似tự 不bất 通thông 。

何hà 以dĩ 故cố 。 界giới 有hữu 定định 位vị 。 身thân 常thường 轉chuyển 移di 故cố 。 答đáp 。 身thân 外ngoại 可khả 見kiến 轉chuyển 移di 。 身thân 中trung 豈khởi 覺giác 轉chuyển 移di 。 如như 世thế 界giới 非phi 真chân 不bất 動động 。 當đương 亦diệc 時thời 時thời 轉chuyển 動động 。 雜tạp 華hoa 經kinh 。 明minh 世thế 界giới 游du 行hành 往vãng 來lai 。 過quá 百bách 千thiên 萬vạn 世thế 界giới 。 而nhi 世thế 界giới 中trung 人nhân 。 但đãn 見kiến 不bất 動động 不bất 移di 。 豈khởi 能năng 覺giác 哉tai 。 當đương 知tri 身thân 中trung 亦diệc 有hữu 定định 位vị 。 界giới 外ngoại 亦diệc 見kiến 轉chuyển 移di 。 何hà 用dụng 情tình 計kế 乎hồ 。

○# 又hựu 此thử 千thiên 二nhị 百bách 數số 。 但đãn 是thị 統thống 論luận 凡phàm 夫phu 所sở 具cụ 。 非phi 即tức 真chân 性tánh 勝thắng 用dụng 。 即tức 如như 下hạ 文văn 耳nhĩ 舌thiệt 意ý 三tam 。 圓viên 滿mãn 千thiên 二nhị 。 亦diệc 比tỉ 餘dư 根căn 稍sảo 圓viên 而nhi 已dĩ 。 豈khởi 徧biến 周chu 法Pháp 界Giới 之chi 謂vị 哉tai 。 故cố 知tri 稱xưng 真chân 聖thánh 人nhân 。 六lục 根căn 功công 德đức 。 數số 皆giai 無vô 量lượng 。

○# 且thả 此thử 科khoa 之chi 意ý 。 但đãn 是thị 欲dục 令linh 選tuyển 根căn 。 不bất 得đắc 不bất 明minh 數số 量lượng 。 非phi 是thị 正chánh 修tu 行hành 處xứ 。 而nhi 修tu 行hành 正chánh 意ý 。 惟duy 在tại 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 。 長trường/trưởng 水thủy 剋khắc 意ý 深thâm 擇trạch 。 畫họa 圖đồ 示thị 人nhân 。 乃nãi 謂vị 修tu 行hành 意ý 惟duy 在tại 此thử 。 是thị 雖tuy 別biệt 有hữu 理lý 據cứ 。 而nhi 不bất 知tri 遮già 晦hối 本bổn 修tu 正chánh 意ý 。 智trí 者giả 不bất 應ưng 惑hoặc 之chi 也dã 。

○# 鍾chung 云vân 。 三tam 四tứ 相tương 涉thiệp 。 以dĩ 三tam 乘thừa 四tứ 。 以dĩ 四tứ 乘thừa 三tam 。 俱câu 成thành 十thập 二nhị 。 是thị 一nhất 疊điệp 也dã 。 即tức 此thử 十thập 二nhị 。 一nhất 各các 變biến 十thập 。 成thành 一nhất 百bách 二nhị 十thập 。 是thị 二nhị 疊điệp 也dã 。 即tức 此thử 一nhất 百bách 二nhị 十thập 。 十thập 各các 變biến 百bách 。 成thành 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 。 是thị 三tam 疊điệp 也dã 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 復phục 於ư 中trung 。 克khắc 定định 優ưu 劣liệt 。 如như 眼nhãn 觀quán 見kiến 。 後hậu 暗ám 前tiền 明minh 。 前tiền 方phương 全toàn 明minh 。 後hậu 方phương 全toàn 暗ám 。 左tả 右hữu 旁bàng 觀quán 。 三tam 分phân 之chi 二nhị 。 統thống 論luận 所sở 作tác 。 功công 德đức 不bất 全toàn 。 三tam 分phần 言ngôn 功công 。 一nhất 分phần 無vô 德đức 。 當đương 知tri 眼nhãn 惟duy 八bát 百bách 功công 德đức 。 如như 耳nhĩ 周chu 聽thính 。 十thập 方phương 無vô 遺di 。 動động 若nhược 邇nhĩ 遙diêu 。 靜tĩnh 無vô 邊biên 際tế 。 當đương 知tri 耳nhĩ 根căn 圓viên 滿mãn 。 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 功công 德đức 。 如như 鼻tị 齅khứu 聞văn 。 通thông 出xuất 入nhập 息tức 。 有hữu 出xuất 有hữu 入nhập 。 而nhi 闕khuyết 中trung 交giao 。 驗nghiệm 於ư 鼻tị 根căn 。 三tam 分phần 闕khuyết 一nhất 。 當đương 知tri 鼻tị 惟duy 。 八bát 百bách 功công 德đức 。 如như 舌thiệt 宣tuyên 揚dương 。 盡tận 諸chư 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 言ngôn 有hữu 方phương 分phân 。 理lý 無vô 窮cùng 盡tận 。 當đương 知tri 舌thiệt 根căn 圓viên 滿mãn 。 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 功công 德đức 。 如như 身thân 覺giác 觸xúc 。 識thức 於ư 違vi 順thuận 。 合hợp 時thời 能năng 覺giác 。 離ly 中trung 不bất 知tri 。 離ly 一nhất 合hợp 雙song 。 驗nghiệm 於ư 身thân 根căn 。 三tam 分phần 闕khuyết 一nhất 。 當đương 知tri 身thân 惟duy 。 八bát 百bách 功công 德đức 。 如như 意ý 默mặc 容dung 。 十thập 方phương 三tam 世thế 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 惟duy 聖thánh 與dữ 凡phàm 。 無vô 不bất 包bao 容dung 。 盡tận 其kỳ 涯nhai 際tế 。 當đương 知tri 意ý 根căn 圓viên 滿mãn 。 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 功công 德đức 。

此thử 揀giản 別biệt 隨tùy 方phương 數số 量lượng 也dã 。 諸chư 方phương 互hỗ 有hữu 優ưu 劣liệt 。 而nhi 娑sa 婆bà 三tam 優ưu 三tam 劣liệt 。 仍nhưng 可khả 獨độc 推thôi 一nhất 根căn 最tối 優ưu 。 故cố 須tu 揀giản 別biệt 也dã 。 夫phu 六lục 根căn 數số 量lượng 。 以dĩ 世thế 界giới 相tương 涉thiệp 論luận 。 固cố 無vô 優ưu 劣liệt 矣hĩ 。 然nhiên 既ký 謂vị 之chi 根căn 。 豈khởi 無vô 全toàn 缺khuyết 。 既ký 有hữu 全toàn 缺khuyết 。 豈khởi 無vô 優ưu 劣liệt 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 復phục 於ư 此thử 。 六lục 根căn 之chi 中trung 。 克khắc 定định 其kỳ 孰thục 為vi 優ưu 。 孰thục 為vi 劣liệt 焉yên 。 如như 眼nhãn 以dĩ 觀quán 見kiến 為vi 用dụng 者giả 也dã 。 不bất 見kiến 後hậu 。 故cố 暗ám 。 見kiến 前tiền 。 故cố 明minh 。 以dĩ 前tiền 方phương 之chi 明minh 。 合hợp 後hậu 方phương 之chi 暗ám 。 及cập 左tả 右hữu 旁bàng 觀quán 。 是thị 為vi 四tứ 方phương 。 以dĩ 功công 德đức 論luận 。 四tứ 方phương 各các 二nhị 百bách 。 四tứ 隅ngung 各các 一nhất 百bách 。 今kim 眼nhãn 所sở 見kiến 前tiền 。 及cập 左tả 右hữu 。 三tam 方phương 。 已dĩ 成thành 六lục 百bách 。 并tinh 前tiền 二nhị 隅ngung 二nhị 百bách 。 共cộng 成thành 八bát 百bách 。 惟duy 後hậu 一nhất 方phương 二nhị 百bách 。 及cập 後hậu 二nhị 隅ngung 二nhị 百bách 不bất 見kiến 。 就tựu 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 而nhi 三tam 分phân 之chi 。 今kim 得đắc 八bát 百bách 。 是thị 三tam 分phân 之chi 二nhị 也dã 。 就tựu 四tứ 方phương 而nhi 四tứ 分phân 之chi 。 今kim 見kiến 三tam 方phương 。 是thị 三tam 分phần 言ngôn 功công 也dã 。 不bất 見kiến 一nhất 方phương 。 是thị 一nhất 分phần 無vô 德đức 也dã 。 當đương 知tri 眼nhãn 唯duy 八bát 百bách 功công 德đức 。 而nhi 不bất 成thành 圓viên 滿mãn 矣hĩ 。 如như 耳nhĩ 以dĩ 聽thính 為vi 用dụng 者giả 也dã 。 然nhiên 其kỳ 聽thính 最tối 周chu 。 十thập 方phương 無vô 遺di 。 動động 而nhi 有hữu 聲thanh 。 便tiện 知tri 其kỳ 若nhược 邇nhĩ 若nhược 遙diêu 。 靜tĩnh 而nhi 無vô 聲thanh 。 更cánh 徹triệt 於ư 無vô 邊biên 無vô 際tế 。 如như 十thập 方phương 擊kích 鼓cổ 。 十thập 處xứ 俱câu 聞văn 。 萬vạn 籟# 寂tịch 然nhiên 。 萬vạn 境cảnh 不bất 礙ngại 。 當đương 知tri 耳nhĩ 根căn 圓viên 滿mãn 。 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 功công 德đức 。 於ư 諸chư 根căn 為vi 最tối 優ưu 也dã 。 如như 鼻tị 以dĩ 齅khứu 聞văn 為vi 用dụng 者giả 也dã 。 齅khứu 則tắc 通thông 出xuất 入nhập 息tức 。 然nhiên 有hữu 出xuất 有hữu 入nhập 。 而nhi 闕khuyết 中trung 交giao 。 如như 調điều 適thích 之chi 息tức 。 出xuất 盡tận 少thiểu 停đình 。 後hậu 乃nãi 方phương 入nhập 。 當đương 少thiểu 停đình 時thời 。 所sở 謂vị 缺khuyết 中trung 交giao 也dã 。 息tức 既ký 有hữu 缺khuyết 。 功công 豈khởi 能năng 全toàn 。 故cố 惟duy 八bát 百bách 已dĩ 矣hĩ 。 (# 長trường/trưởng 水thủy 曰viết 出xuất 入nhập 中trung 交giao 共cộng 成thành 三tam 分phần/phân 。 一nhất 分phần/phân 四tứ 百bách 。 闕khuyết 于vu 中trung 交giao 。 故cố 惟duy 八bát 百bách 而nhi 已dĩ )# 如như 舌thiệt 之chi 為vi 用dụng 。 不bất 論luận 嘗thường 味vị 。 而nhi 論luận 宣tuyên 揚dương 。 盡tận 諸chư 世thế 間gian 智trí 。 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 皆giai 能năng 揚dương 之chi 。 雖tuy 言ngôn 有hữu 方phương 分phân 。 詞từ 或hoặc 局cục 也dã 。 而nhi 理lý 無vô 窮cùng 盡tận 。 義nghĩa 徧biến 通thông 也dã 。 是thị 故cố 世thế 諦đế 語ngữ 言ngôn 。 至chí 粗thô 淺thiển 者giả 。 皆giai 通thông 至chí 理lý 。 當đương 知tri 舌thiệt 根căn 圓viên 滿mãn 。 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 功công 德đức 。 亦diệc 云vân 優ưu 矣hĩ 。 (# 如như 祖tổ 師sư 聞văn 婬dâm 詞từ 而nhi 悟ngộ 道đạo 。 出xuất 世thế 智trí 也dã 。 孔khổng 子tử 聽thính 孺nhụ 歌ca 。 而nhi 警cảnh 心tâm 。 世thế 間gian 智trí 也dã 。 若nhược 是thị 則tắc 愚ngu 者giả 之chi 言ngôn 。 亦diệc 具cụ 二nhị 智trí )# 如như 身thân 以dĩ 覺giác 觸xúc 為vi 用dụng 者giả 也dã 。 觸xúc 則tắc 有hữu 違vi 有hữu 順thuận 。 然nhiên 合hợp 時thời 能năng 覺giác 。 離ly 中trung 不bất 知tri 。 離ly 中trung 不bất 知tri 。 是thị 缺khuyết 一nhất 分phần/phân 。 合hợp 時thời 能năng 覺giác 。 有hữu 違vi 有hữu 順thuận 。 是thị 具cụ 二nhị 分phần 。 以dĩ 身thân 根căn 三tam 分phần/phân 驗nghiệm 之chi 。 而nhi 闕khuyết 離ly 中trung 之chi 一nhất 。 當đương 知tri 身thân 惟duy 。 八bát 百bách 功công 德đức 。 不bất 成thành 圓viên 滿mãn 也dã 。 如như 意ý 以dĩ 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 為vi 用dụng 者giả 也dã 。 故cố 能năng 默mặc 容dung 。 十thập 方phương 三tam 世thế 。 乃nãi 至chí 世thế 出xuất 世thế 法pháp 。 若nhược 凡phàm 若nhược 聖thánh 。 無vô 不bất 包bao 容dung 。 盡tận 其kỳ 涯nhai 際tế 。 是thị 則tắc 意ý 根căn 圓viên 滿mãn 。 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 功công 德đức 。 亦diệc 云vân 優ưu 矣hĩ 。 六lục 根căn 功công 德đức 。 數số 量lượng 有hữu 優ưu 有hữu 劣liệt 。 為vì 汝nhữ 所sở 當đương 克khắc 定định 者giả 如như 此thử 。

○# 問vấn 。 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 則tắc 能năng 包bao 容dung 盡tận 際tế 。 而nhi 未vị 通thông 達đạt 者giả 。 無vô 有hữu 此thử 能năng 。 何hà 均quân 稱xưng 圓viên 滿mãn 。 答đáp 。 意ý 根căn 本bổn 具cụ 此thử 能năng 。 而nhi 愚ngu 者giả 不bất 能năng 引dẫn 發phát 。 非phi 意ý 根căn 之chi 罪tội 也dã 。 譬thí 如như 剛cang 刃nhận 本bổn 能năng 解giải 斷đoạn 。 而nhi 拙chuyết 工công 不bất 能năng 磨ma 礪# 。 非phi 剛cang 刃nhận 之chi 罪tội 也dã 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 今kim 欲dục 逆nghịch 。 生sanh 死tử 欲dục 流lưu 。 返phản 窮cùng 流lưu 根căn 。 至chí 不bất 生sanh 滅diệt 。 當đương 騐# 此thử 等đẳng 。 六lục 受thọ 用dụng 根căn 。 (# 領lãnh 納nạp 塵trần 境cảnh 為vi 受thọ 。 發phát 作tác 功công 能năng 為vi 用dụng 。 誰thùy 合hợp 誰thùy 離ly 。 誰thùy 深thâm 誰thùy 淺thiển 。 誰thùy 為vi 圓viên 通thông 。 誰thùy 不bất 圓viên 滿mãn 。 若nhược 能năng 於ư 此thử 。 悟ngộ 圓viên 通thông 根căn 。 (# 但đãn 云vân 悟ngộ 圓viên 者giả 。 語ngữ 略lược 也dã 葢# 選tuyển 根căn 取thủ 離ly 深thâm 圓viên 。 而nhi 捨xả 合hợp 淺thiển 缺khuyết 今kim 以dĩ 六lục 義nghĩa 推thôi 驗nghiệm 。 則tắc 隱ẩn 然nhiên 惟duy 耳nhĩ 根căn 全toàn 當đương 其kỳ 選tuyển 。 良lương 以dĩ 眼nhãn 雖tuy 同đồng 為vi 離ly 知tri 而nhi 深thâm 圓viên 不bất 及cập 。 舌thiệt 雖tuy 同đồng 其kỳ 圓viên 滿mãn 而nhi 離ly 深thâm 不bất 及cập 。 意ý 雖tuy 同đồng 其kỳ 深thâm 圓viên 而nhi 純thuần 離ly 不bất 及cập 。 也dã 。 然nhiên 則tắc 三tam 義nghĩa 具cụ 全toàn 者giả 。 惟duy 耳nhĩ 根căn 而nhi 已dĩ 逆nghịch 彼bỉ 無vô 始thỉ 。 織chức 妄vọng 業nghiệp 流lưu 。 得đắc 循tuần 圓viên 通thông 。 與dữ 不bất 圓viên 根căn 。 日nhật 劫kiếp 相tương 倍bội 。 我ngã 今kim 備bị 顯hiển 。 六lục 湛trạm 圓viên 明minh 。 本bổn 所sở 功công 德đức 。 數số 量lượng 如như 是thị 。 隨tùy 汝nhữ 詳tường 擇trạch 。 其kỳ 可khả 入nhập 者giả 。 吾ngô 當đương 發phát 明minh 。 令linh 汝nhữ 增tăng 進tiến 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 於ư 十thập 八bát 界giới 。 一nhất 一nhất 修tu 行hành 。 皆giai 得đắc 圓viên 滿mãn 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 亦diệc 無vô 優ưu 劣liệt 。 但đãn 汝nhữ 下hạ 劣liệt 。 未vị 能năng 於ư 中trung 。 圓viên 自tự 在tại 慧tuệ 。 故cố 我ngã 宣tuyên 揚dương 。 令linh 汝nhữ 但đãn 於ư 。 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 入nhập 一nhất 無vô 妄vọng 。 彼bỉ 六lục 知tri 根căn 。 一nhất 時thời 清thanh 淨tịnh 。

上thượng 顯hiển 六lục 根căn 功công 德đức 有hữu 全toàn 缺khuyết 已dĩ 。 此thử 令linh 其kỳ 揀giản 選tuyển 六lục 根căn 之chi 中trung 。 誰thùy 為vi 圓viên 根căn 也dã 。

阿A 難Nan 。 六lục 根căn 既ký 為vi 。 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 。 即tức 是thị 生sanh 死tử 深thâm 源nguyên 。 故cố 順thuận 之chi 則tắc 生sanh 死tử 始thỉ 。 逆nghịch 之chi 則tắc 輪luân 迴hồi 息tức 。 汝nhữ 今kim 欲dục 逆nghịch 。 生sanh 死tử 欲dục 流lưu 。 (# 欲dục 即tức 五ngũ 塵trần 又hựu 名danh 五ngũ 欲dục )# 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 返phản 窮cùng 流lưu 根căn 。 務vụ 令linh 生sanh 死tử 源nguyên 竭kiệt 。 以dĩ 至chí 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 者giả 。 別biệt 無vô 下hạ 手thủ 工công 夫phu 。 應ưng 當đương 勘khám 驗nghiệm 此thử 等đẳng 能năng 受thọ 用dụng 之chi 六lục 根căn 。 誰thùy 為vi 合hợp 中trung 知tri 。 誰thùy 為vi 離ly 中trung 知tri 。 誰thùy 深thâm 而nhi 難nan 測trắc 。 誰thùy 淺thiển 而nhi 易dị 知tri 。 誰thùy 為vi 用dụng 具cụ 而nhi 圓viên 通thông 。 誰thùy 為vi 用dụng 缺khuyết 而nhi 不bất 圓viên 。 若nhược 能năng 向hướng 此thử 六lục 受thọ 用dụng 根căn 中trung 。 自tự 推thôi 自tự 勘khám 。 悟ngộ 得đắc 何hà 者giả 是thị 圓viên 通thông 根căn 。 可khả 用dụng 之chi 以dĩ 逆nghịch 彼bỉ 無vô 始thỉ 。 塵trần 欲dục 交giao 結kết 。 流lưu 生sanh 死tử 者giả 。 既ký 得đắc 循tuần 此thử 圓viên 通thông 。 若nhược 與dữ 不bất 離ly 不bất 深thâm 不bất 圓viên 之chi 根căn 。 較giảo 功công 量lượng 德đức 。 有hữu 如như 日nhật 劫kiếp 相tương 倍bội 矣hĩ 。 今kim 我ngã 備bị 顯hiển 六lục 根căn 中trung 湛trạm 圓viên 明minh 性tánh 。 乃nãi 是thị 眾chúng 生sanh 本bổn 具cụ 。 箇cá 箇cá 皆giai 同đồng 。 非phi 由do 修tu 行hành 造tạo 作tác 而nhi 然nhiên 。 其kỳ 功công 德đức 有hữu 全toàn 有hữu 缺khuyết 。 數số 量lượng 如như 是thị 。 但đãn 隨tùy 汝nhữ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 詳tường 擇trạch 其kỳ 中trung 。 有hữu 可khả 入nhập 處xứ (# 朗lãng 然nhiên 無vô 疑nghi 之chi 謂vị 悟ngộ 。 決quyết 定định 取thủ 用dụng 之chi 謂vị 擇trạch 。 悟ngộ 須tu 自tự 悟ngộ 。 擇trạch 須tu 自tự 擇trạch 。 不bất 與dữ 說thuyết 破phá 何hà 根căn 也dã 吾ngô 當đương 發phát 明minh 。 漸tiệm 次thứ 修tu 行hành 功công 夫phu 。 令linh 汝nhữ 直trực 往vãng 向hướng 前tiền 。 不bất 生sanh 退thoái 墮đọa 。 然nhiên 我ngã 心tâm 欲dục 令linh 汝nhữ 自tự 擇trạch 而nhi 不bất 為vì 汝nhữ 擇trạch 者giả 。 亦diệc 自tự 有hữu 故cố 。 良lương 以dĩ 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 隨tùy 方phương 之chi 機cơ 。 千thiên 差sai 萬vạn 別biệt 。 任nhậm 於ư 十thập 八bát 界giới 。 乃nãi 至chí 七thất 大đại 。 一nhất 一nhất 修tu 行hành 。 門môn 門môn 可khả 入nhập 。 皆giai 得đắc 圓viên 滿mãn 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 曾tằng 無vô 優ưu 劣liệt 。 供cung 人nhân 揀giản 擇trạch 。 所sở 謂vị 聖thánh 性tánh 無vô 不bất 通thông 。 順thuận 逆nghịch 皆giai 方phương 便tiện 也dã 。 但đãn 汝nhữ 下hạ 劣liệt 之chi 根căn 。 未vị 得đắc 圓viên 通thông 自tự 在tại 智trí 慧tuệ 。 於ư 六lục 根căn 門môn 頭đầu 。 未vị 免miễn 室thất 礙ngại 。 故cố 我ngã 宣tuyên 揚dương 。 令linh 汝nhữ 在tại 六lục 門môn 中trung 。 獨độc 選tuyển 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 若nhược 深thâm 入nhập 一nhất 門môn 。 得đắc 一nhất 根căn 無vô 妄vọng 。 則tắc 一nhất 解giải 一nhất 切thiết 解giải 。 彼bỉ 六lục 知tri 根căn 。 一nhất 時thời 清thanh 淨tịnh 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 不bất 勞lao 餘dư 力lực 矣hĩ 。 夫phu 上thượng 來lai 六lục 義nghĩa 推thôi 騐# 耳nhĩ 根căn 。 既ký 已dĩ 密mật 示thị 。 且thả 由do 悟ngộ 而nhi 修tu 。 由do 修tu 而nhi 證chứng 。 則tắc 解giải 結kết 功công 夫phu 。 大đại 槩# 已dĩ 略lược 周chu 矣hĩ 。

○# 開khai 頭đầu 一nhất 逆nghịch 字tự 。 是thị 轉chuyển 凡phàm 入nhập 聖thánh 之chi 玅# 用dụng 。 如như 流lưu 逸dật 奔bôn 色sắc 。 順thuận 也dã 。 返phản 流lưu 旋toàn 一nhất 。 逆nghịch 也dã 。 又hựu 如như 易dị 之chi 地địa 天thiên 為vi 泰thái 。 天thiên 地địa 為vi 否phủ/bĩ 。 地địa 山sơn 為vi 謙khiêm 。 山sơn 地địa 為vi 剝bác 。 皆giai 逆nghịch 義nghĩa 也dã 。 故cố 曰viết 。 五ngũ 行hành 順thuận 行hành 。 大đại 地địa 火hỏa 坑khanh 。 五ngũ 行hành 顛điên 倒đảo 。 大đại 地địa 法Pháp 寶bảo 。 易dị 。 逆nghịch 數số 也dã 。 要yếu 知tri 修tu 行hành 無vô 別biệt 巧xảo 玅# 。 只chỉ 此thử 逆nghịch 字tự 。 該cai 括quát 無vô 餘dư 。 按án 後hậu 觀quán 音âm 圓viên 通thông 。 入nhập 流lưu 忘vong 所sở 等đẳng 。 即tức 逆nghịch 生sanh 死tử 流lưu 也dã 。 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 等đẳng 。 即tức 返phản 窮cùng 流lưu 根căn 也dã 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 即tức 至chí 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 。

○# 鍾chung 云vân 。 淺thiển 深thâm 二nhị 字tự 。 註chú 多đa 不bất 妥# 。 吾ngô 意ý 合hợp 離ly 。 揀giản 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 根căn 。 圓viên 不bất 圓viên 。 揀giản 眼nhãn 鼻tị 身thân 三tam 根căn 。 此thử 是thị 專chuyên 揀giản 意ý 根căn 。 當đương 承thừa 欲dục 流lưu 說thuyết 來lai 。 以dĩ 心tâm 念niệm 紛phân 為vi 緒tự 為vi 欲dục 流lưu 之chi 深thâm 者giả 。 覺giác 觀quán 出xuất 思tư 惟duy 。 為vi 欲dục 流lưu 之chi 淺thiển 者giả 。 深thâm 則tắc 難nạn/nan 足túc 。 淺thiển 則tắc 易dị 乾can/kiền/càn 也dã 。

○# 又hựu 云vân 。 動động 若nhược 遐hà 邇nhĩ 靜tĩnh 無vô 邊biên 際tế 者giả 。 隨tùy 彼bỉ 之chi 動động 。 似tự 有hữu 遠viễn 邇nhĩ 。 在tại 我ngã 之chi 靜tĩnh 。 周chu 聽thính 無vô 邊biên 也dã 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 逆nghịch 流lưu 。 深thâm 入nhập 一nhất 門môn 。 能năng 令linh 六lục 根căn 。 一nhất 時thời 清thanh 淨tịnh 。

此thử 因nhân 解giải 不bất 明minh 徹triệt 故cố 躡niếp 前tiền 二nhị 意ý 以dĩ 請thỉnh 益ích 也dã 。 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 謂vị 欲dục 逆nghịch 生sanh 死tử 欲dục 流lưu 。 至chí 不bất 生sanh 滅diệt 矣hĩ 。 不bất 知tri 何hà 者giả 。 是thị 生sanh 死tử 欲dục 流lưu 。 是thị 我ngã 所sở 當đương 逆nghịch 者giả 。 又hựu 言ngôn 六lục 根căn 功công 德đức 既ký 有hữu 優ưu 劣liệt 。 則tắc 根căn 根căn 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 而nhi 六lục 根căn 一nhất 時thời 清thanh 淨tịnh 。 料liệu 世Thế 尊Tôn 必tất 有hữu 說thuyết 以dĩ 處xứ 此thử 矣hĩ 。

○# 此thử 問vấn 不bất 同đồng 後hậu 疑nghi 。 葢# 疑nghi 為vi 信tín 之chi 不bất 及cập 。 而nhi 辨biện 定định 是thị 非phi 。 問vấn 為vi 解giải 之chi 不bất 徹triệt 。 而nhi 請thỉnh 益ích 開khai 示thị 。 故cố 佛Phật 下hạ 答đáp 。 但đãn 是thị 足túc 前tiền 示thị 而nhi 更cánh 加gia 詳tường 明minh 。 與dữ 之chi 增tăng 解giải 。 非phi 與dữ 之chi 斷đoạn 疑nghi 也dã 。 約ước 明minh 此thử 之chi 問vấn 意ý 。 方phương 了liễu 後hậu 之chi 答đáp 文văn 矣hĩ 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 今kim 已dĩ 得đắc 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 已dĩ 滅diệt 三tam 界giới 。 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 之chi 惑hoặc 。 即tức 八bát 十thập 八bát 使sử 。 亦diệc 名danh 見kiến 流lưu 。 謂vị 意ý 根căn 對đối 法pháp 塵trần 。 起khởi 分phân 別biệt 見kiến 。 因nhân 此thử 見kiến 惑hoặc 。 流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。 不bất 能năng 出xuất 離ly 。 故cố 斷đoạn 此thử 見kiến 惑hoặc 。 即tức 證chứng 初sơ 果quả 。 入nhập 見kiến 道đạo 位vị 也dã 然nhiên 猶do 未vị 知tri 。 根căn 中trung 積tích 生sanh 。 無vô 始thỉ 虗hư 習tập 。 彼bỉ 習tập 要yếu 因nhân 。 修tu 所sở 斷đoạn 得đắc 。 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 之chi 惑hoặc 。 即tức 九cửu 十thập 一nhất 品phẩm 思tư 惑hoặc 也dã 。 又hựu 名danh 欲dục 流lưu 有hữu 流lưu 無vô 明minh 流lưu 。 欲dục 流lưu 者giả 。 謂vị 五ngũ 根căn 貪tham 愛ái 五ngũ 塵trần 。 名danh 為vi 思tư 惑hoặc 。 由do 此thử 思tư 惑hoặc 。 流lưu 轉chuyển 欲dục 界giới 。 不bất 能năng 出xuất 離ly 。 故cố 名danh 欲dục 流lưu 。 有hữu 流lưu 者giả 。 因nhân 果quả 不bất 忘vong 。 名danh 之chi 為vi 有hữu 。 謂vị 色sắc 無vô 色sắc 界giới 思tư 惑hoặc 。 因nhân 此thử 思tư 惑hoặc 。 流lưu 轉chuyển 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 故cố 名danh 有hữu 流lưu 。 無vô 明minh 流lưu 者giả 。 無vô 所sở 明minh 了liễu 。 即tức 三tam 界giới 思tư 惑hoặc 中trung 癡si 。 由do 此thử 無vô 明minh 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 無vô 明minh 流lưu 。 斷đoạn 此thử 三tam 流lưu 。 即tức 證chứng 四Tứ 果Quả 。 由do 二nhị 果quả 至chí 阿A 羅La 漢Hán 。 皆giai 名danh 修tu 道Đạo 。 故cố 曰viết 修tu 所sở 斷đoạn 惑hoặc 也dã 。 三tam 界giới 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 者giả 。 以dĩ 四tứ 住trụ 見kiến 思tư 皆giai 界giới 內nội 所sở 斷đoạn 。 非phi 已dĩ 出xuất 世thế 間gian 者giả 所sở 斷đoạn 也dã 。 以dĩ 上thượng 明minh 其kỳ 我ngã 執chấp 未vị 盡tận 也dã 何hà 況huống 此thử 中trung 。 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 分phân 劑tề 頭đầu 數số 。 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 者giả 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 所sở 斷đoạn 之chi 惑hoặc 。 天thiên 台thai 目mục 為vi 界giới 外ngoại 見kiến 思tư 是thị 也dã 。 又hựu 名danh 同đồng 體thể 無vô 明minh 。 總tổng 攝nhiếp 法pháp 執chấp 中trung 。 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 微vi 細tế 之chi 惑hoặc 。 所sở 謂vị 塵trần 沙sa 無vô 明minh 。 合hợp 為vi 一nhất 住trụ 也dã 。 按án 起khởi 信tín 三tam 細tế 中trung 之chi 業nghiệp 相tương/tướng 。 是thị 生sanh 相tương/tướng 。 三tam 細tế 之chi 後hậu 二nhị 。 六lục 粗thô 之chi 前tiền 三tam 。 為vi 住trụ 相tương/tướng 。 六lục 粗thô 之chi 三tam 四tứ 為vi 異dị 相tướng 。 第đệ 五ngũ 為vi 滅diệt 相tương/tướng 。 而nhi 第đệ 六lục 不bất 與dữ 焉yên 。 分phân 劑tề 頭đầu 數số 者giả 。 謂vị 初sơ 住trụ 以dĩ 上thượng 。 至chí 於ư 玅# 覺giác 。 四tứ 十thập 二nhị 品phẩm 也dã 。 粗thô 分phần/phân 四tứ 十thập 二nhị 品phẩm 。 細tế 分phần/phân 則tắc 應ưng 無vô 量lượng 矣hĩ 。 以dĩ 上thượng 顯hiển 其kỳ 法pháp 執chấp 全toàn 在tại 也dã )# 。

此thử 先tiên 答đáp 其kỳ 所sở 當đương 逆nghịch 之chi 流lưu 相tương/tướng 也dã

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 雖tuy 已dĩ 從tùng 凡phàm 入nhập 聖thánh 。 證chứng 初sơ 果quả 而nhi 預dự 入nhập 聖thánh 流lưu 。 然nhiên 只chỉ 斷đoạn 得đắc 見kiến 惑hoặc 。 至chí 於ư 第đệ 八bát 賴lại 耶da 識thức 中trung 現hiện 行hành 種chủng 子tử 。 無vô 始thỉ 習tập 氣khí 。 必tất 因nhân 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 者giả 。 謂vị 之chi 思tư 惑hoặc 。 汝nhữ 猶do 未vị 知tri 。 在tại 界giới 內nội 見kiến 思tư 且thả 然nhiên 。 何hà 況huống 此thử 賴lại 耶da 中trung 。 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 同đồng 體thể 無vô 明minh 。 所sở 稱xưng 界giới 外ngoại 見kiến 思tư 者giả 。 數số 量lượng 極cực 多đa 。 豈khởi 汝nhữ 二nhị 乘thừa 所sở 測trắc 之chi 境cảnh 哉tai 。 汝nhữ 問vấn 如như 何hà 是thị 流lưu 。 即tức 汝nhữ 未vị 斷đoạn 之chi 思tư 惑hoặc 。 及cập 塵trần 沙sa 無vô 明minh 之chi 別biệt 惑hoặc 。 是thị 乃nãi 欲dục 流lưu 所sở 在tại 。 而nhi 汝nhữ 所sở 當đương 逆nghịch 而nhi 反phản 窮cùng 者giả 矣hĩ 。

○# 向hướng 後hậu 五ngũ 卷quyển 中trung 之chi 三tam 空không 六lục 結kết 。 皆giai 由do 此thử 立lập 。 而nhi 證chứng 道đạo 分phân 之chi 所sở 斷đoạn 者giả 。 亦diệc 此thử 也dã 。

今kim 汝nhữ 且thả 觀quán 。 現hiện 前tiền 六lục 根căn 。 為vi 一nhất 為vi 六lục 。

阿A 難Nan 。 若nhược 言ngôn 一nhất 者giả 。 耳nhĩ 何hà 不bất 見kiến 。 目mục 何hà 不bất 聞văn 。 頭đầu 奚hề 不bất 履lý 。 足túc 奚hề 無vô 語ngữ 。 若nhược 此thử 六lục 根căn 。 決quyết 定định 成thành 六lục 。 如như 我ngã 今kim 會hội 。 與dữ 汝nhữ 宣tuyên 揚dương 。 微vi 玅# 法Pháp 門môn 。 汝nhữ 之chi 六lục 根căn 。 誰thùy 來lai 領lãnh 受thọ 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 用dụng 耳nhĩ 聞văn 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 耳nhĩ 自tự 聞văn 。 何hà 關quan 身thân 口khẩu 。 口khẩu 來lai 問vấn 義nghĩa 。 身thân 起khởi 欽khâm 承thừa 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 非phi 一nhất 終chung 六lục 。 非phi 六lục 終chung 一nhất 。 終chung 不bất 汝nhữ 根căn 。 元nguyên 一nhất 元nguyên 六lục 。

阿A 難Nan 。 當đương 知tri 是thị 根căn 非phi 一nhất 非phi 六lục 。 由do 無vô 始thỉ 來lai 。 顛điên 倒đảo 淪luân 替thế 。 故cố 於ư 圓viên 湛trạm 。 一nhất 六lục 義nghĩa 生sanh 。 汝nhữ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 雖tuy 得đắc 六lục 銷tiêu 。 猶do 未vị 亡vong 一nhất 。 如như 太thái 虗hư 空không 。 參tham 合hợp 羣quần 器khí 。 由do 器khí 形hình 異dị 。 名danh 之chi 異dị 空không 。 除trừ 器khí 觀quán 空không 。 說thuyết 空không 為vi 一nhất 。 彼bỉ 太thái 虗hư 空không 。 云vân 何hà 為vi 汝nhữ 。 成thành 同đồng 不bất 同đồng 。 何hà 況huống 更cánh 名danh 。 是thị 一nhất 非phi 一nhất 。 則tắc 汝nhữ 了liễu 知tri 。 六lục 受thọ 用dụng 根căn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

此thử 下hạ 答đáp 一nhất 入nhập 六lục 淨tịnh 之chi 義nghĩa 故cố 先tiên 辨biện 本bổn 無vô 一nhất 六lục 也dã 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 既ký 不bất 知tri 一nhất 入nhập 六lục 淨tịnh 之chi 故cố 。 汝nhữ 且thả 審thẩm 觀quán 。 現hiện 前tiền 六lục 根căn 。 畢tất 竟cánh 是thị 一nhất 。 畢tất 竟cánh 是thị 六lục 。

阿A 難Nan 。 若nhược 言ngôn 是thị 一nhất 。 則tắc 應ưng 耳nhĩ 可khả 見kiến 而nhi 目mục 可khả 聞văn 。 頭đầu 可khả 履lý 而nhi 足túc 可khả 語ngữ 矣hĩ 。 而nhi 今kim 胡hồ 不bất 然nhiên 。 若nhược 言ngôn 是thị 六lục 。 則tắc 身thân 口khẩu 與dữ 耳nhĩ 。 宜nghi 各các 不bất 相tương 關quan 矣hĩ 。 胡hồ 為vi 問vấn 法pháp 之chi 時thời 。 既ký 用dụng 耳nhĩ 聞văn 。 口khẩu 復phục 問vấn 義nghĩa 。 身thân 復phục 欽khâm 承thừa 乎hồ 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 若nhược 不bất 是thị 一nhất 。 決quyết 當đương 是thị 六lục 。 以dĩ 用dụng 中trung 相tương 背bội 故cố 。 若nhược 不bất 是thị 六lục 。 決quyết 當đương 是thị 一nhất 。 以dĩ 性tánh 中trung 相tương 知tri 故cố 。 決quyết 非phi 汝nhữ 根căn 。 元nguyên 有hữu 一nhất 定định 之chi 一nhất 。 又hựu 元nguyên 有hữu 一nhất 定định 之chi 六lục 。 阿A 難Nan 當đương 知tri 。 是thị 根căn 既ký 非phi 有hữu 一nhất 定định 之chi 一nhất 六lục 。 而nhi 今kim 現hiện 有hữu 。 一nhất 有hữu 六lục 者giả 。 皆giai 由do 無vô 始thỉ 一nhất 念niệm 顛điên 倒đảo 。 與dữ 外ngoại 六lục 塵trần 。 固cố 結kết 一nhất 處xứ 。 交giao 淪luân 互hỗ 替thế 。 於ư 本bổn 圓viên 湛trạm 中trung 。 一nhất 六lục 義nghĩa 生sanh 。 博bác 地địa 凡phàm 夫phu 。 執chấp 之chi 為vi 六lục 。 淺thiển 解giải 學học 者giả 執chấp 之chi 為vi 一nhất 。 而nhi 曾tằng 不bất 達đạt 圓viên 而nhi 非phi 一nhất 。 湛trạm 而nhi 非phi 六lục 之chi 本bổn 真chân 。 復phục 何hà 一nhất 六lục 之chi 可khả 得đắc 哉tai 。 今kim 汝nhữ 雖tuy 證chứng 初sơ 果quả 。 不bất 入nhập 六lục 塵trần 。 已dĩ 得đắc 六lục 銷tiêu 決quyết 非phi 執chấp 六lục 。 但đãn 根căn 中trung 虗hư 習tập 。 尚thượng 未vị 曾tằng 除trừ 。 執chấp 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 猶do 未vị 亡vong 一nhất 。 此thử 正chánh 所sở 謂vị 淺thiển 解giải 學học 者giả 執chấp 之chi 為vi 一nhất 也dã 。 一nhất 既ký 未vị 亡vong 。 則tắc 六lục 根căn 種chủng 子tử 。 一nhất 一nhất 具cụ 在tại 。 宜nghi 乎hồ 不bất 知tri 一nhất 入nhập 六lục 淨tịnh 之chi 義nghĩa 矣hĩ 。 且thả 湛trạm 圓viên 玅# 性tánh 之chi 墮đọa 六lục 根căn 。 正chánh 如như 大đại 虗hư 空không 之chi 參tham 合hợp 羣quần 器khí 然nhiên 。 由do 器khí 形hình 有hữu 方phương 圓viên 長trường 短đoản 之chi 不bất 同đồng 。 因nhân 參tham 合hợp 故cố 。 而nhi 遂toại 謂vị 虗hư 空không 有hữu 異dị 。 設thiết 令linh 除trừ 器khí 觀quán 空không 。 亦diệc 可khả 說thuyết 空không 為vi 一nhất 矣hĩ 。 殊thù 不bất 知tri 其kỳ 一nhất 其kỳ 異dị 。 自tự 在tại 器khí 形hình 。 彼bỉ 太thái 虗hư 空không 。 豈khởi 為vì 汝nhữ 之chi 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 真chân 成thành 同đồng 與dữ 不bất 同đồng 哉tai 。 既ký 不bất 為vì 汝nhữ 成thành 同đồng 不bất 同đồng 。 何hà 況huống 更cánh 名danh 。 此thử 太thái 虗hư 空không 。 是thị 一nhất 非phi 一nhất 。 然nhiên 則tắc 說thuyết 空không 為vi 異dị 為vi 一nhất 者giả 。 真chân 妄vọng 矣hĩ 。 虗hư 空không 既ký 然nhiên 。 則tắc 汝nhữ 了liễu 知tri 。 六lục 受thọ 用dụng 根căn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 因nhân 結kết 根căn 而nhi 說thuyết 性tánh 為vi 六lục 。 銷tiêu 根căn 而nhi 說thuyết 性tánh 為vi 一nhất 。 此thử 亦diệc 徒đồ 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 圓viên 湛trạm 豈khởi 為vì 汝nhữ 之chi 言ngôn 說thuyết 。 真chân 成thành 一nhất 六lục 之chi 殊thù 哉tai 。 由do 此thử 根căn 性tánh 本bổn 無vô 一nhất 六lục 。 所sở 以dĩ 一nhất 解giải 而nhi 六lục 即tức 銷tiêu 也dã 。

○# 鍾chung 云vân 。 雖tuy 得đắc 六lục 銷tiêu 。 猶do 未vị 亡vong 一nhất 。 諸chư 解giải 紛phân 然nhiên 蓮liên 師sư 曰viết 。 只chỉ 消tiêu 用dụng 本bổn 色sắc 語ngữ 。 經Kinh 云vân 。 元nguyên 依y 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 成thành 六lục 和hòa 合hợp 。 茲tư 已dĩ 銷tiêu 六lục 和hòa 合hợp 。 卻khước 守thủ 一nhất 精tinh 明minh 也dã 。 又hựu 言ngôn 除trừ 器khí 觀quán 空không 。 寧ninh 欲dục 除trừ 空không 耶da 。 葢# 不bất 病bệnh 其kỳ 空không 。 病bệnh 執chấp 有hữu 一nhất 空không 耳nhĩ 。 執chấp 有hữu 一nhất 精tinh 明minh 。 亦diệc 猶do 是thị 也dã 。 并tinh 一nhất 俱câu 亡vong 。 方phương 證chứng 心tâm 體thể 虗hư 空không 耳nhĩ 。 同đồng 即tức 一nhất 也dã 。 不bất 同đồng 即tức 異dị 也dã 。 一nhất 異dị 并tinh 遣khiển 。 復phục 遣khiển 非phi 一nhất 。 知tri 虗hư 空không 之chi 同đồng 異dị 是thị 非phi 。 了liễu 無vô 所sở 立lập 。 則tắc 一nhất 亦diệc 并tinh 亡vong 。 而nhi 圓viên 湛trạm 不bất 分phân 矣hĩ 。

由do 明minh 暗ám 等đẳng 。 二nhị 種chủng 相tướng 形hình 。 於ư 玅# 圓viên 中trung 。 粘niêm 湛trạm 發phát 見kiến 。 (# 初sơ 成thành 見kiến 精tinh 。 見kiến 精tinh 映ánh 色sắc 。 結kết 色sắc 成thành 根căn 。 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。 (# 成thành 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 因nhân 名danh 眼nhãn 體thể 。 如như 蒲bồ 桃đào 朵đóa 。 (# 眼nhãn 根căn 微vi 塵trần 。 在tại 眼nhãn 星tinh 上thượng 。 傍bàng 布bố 而nhi 住trụ 。 如như 頗pha 胝chi 迦ca 。 不bất 相tương 障chướng 覆phú 浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。 四tứ 塵trần 指chỉ 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 而nhi 影ảnh 略lược 聲thanh 法pháp 。 詳tường 其kỳ 文văn 義nghĩa 。 猶do 曰viết 於ư 諸chư 塵trần 中trung 云vân 爾nhĩ 流lưu 逸dật 奔bôn 色sắc 。 成thành 浮phù 塵trần 根căn 由do 動động 靜tĩnh 等đẳng 。 二nhị 種chủng 相tương 擊kích 。 (# 鼓cổ 動động )# 於ư 玅# 圓viên 中trung 。 粘niêm 湛trạm 發phát 聽thính 。 聽thính 精tinh 映ánh 聲thanh 。 卷quyển 聲thanh 成thành 根căn 。 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。 因nhân 名danh 耳nhĩ 體thể 。 如như 新tân 卷quyển 葉diệp 。 (# 耳nhĩ 根căn 微vi 塵trần 在tại 耳nhĩ 穴huyệt 內nội 。 旋toàn 環hoàn 而nhi 住trụ 。 如như 卷quyển 樺hoa 皮bì 。 浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。 流lưu 逸dật 奔bôn 聲thanh 。 由do 通thông 塞tắc 等đẳng 。 二nhị 種chủng 相tương 發phát 。 (# 引dẫn 起khởi )# 於ư 玅# 圓viên 中trung 。 黏niêm 湛trạm 發phát 齅khứu 。 齅khứu 精tinh 映ánh 香hương 。 納nạp 香hương 成thành 根căn 。 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。 因nhân 名danh 鼻tị 體thể 。 如như 雙song 垂thùy 爪trảo 。 (# 在tại 鼻tị 頗phả 內nội 。 背bội 上thượng 面diện 下hạ 。 如như 雙song 爪trảo 甲giáp 。 浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。 流lưu 逸dật 奔bôn 香hương 。 由do 恬điềm 變biến 等đẳng 。 恬điềm 即tức 是thị 淡đạm 無vô 味vị 之chi 味vị 也dã 。 變biến 即tức 五ngũ 味vị 之chi 總tổng 。 有hữu 味vị 之chi 味vị 也dã 。 二nhị 種chủng 相tương 參tham 。 (# 雜tạp 和hòa )# 於ư 玅# 圓viên 中trung 。 黏niêm 湛trạm 發phát 嘗thường 。 嘗thường 精tinh 映ánh 味vị 。 絞giảo 味vị 成thành 根căn 。 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。 因nhân 名danh 舌thiệt 體thể 。 如như 初sơ 偃yển 月nguyệt 。 浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。 流lưu 逸dật 奔bôn 味vị 。 由do 合hợp 離ly 等đẳng 。 二nhị 種chủng 相tương 摩ma 。 (# 際tế 交giao 也dã )# 於ư 玅# 圓viên 中trung 。 黏niêm 湛trạm 發phát 覺giác 。 覺giác 精tinh 映ánh 觸xúc 。 搏bác (# 攬lãm 取thủ 也dã )# 觸xúc 成thành 根căn 。 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。 因nhân 名danh 身thân 體thể 。 如như 腰yêu 鼓cổ 顙tảng 。 (# 腰yêu 鼓cổ 俗tục 名danh 杖trượng 鼓cổ 顙tảng 腔# 也dã 。 細tế 腰yêu 而nhi 以dĩ 革cách 鞔man 其kỳ 兩lưỡng 頭đầu 。 杖trượng 似tự 人nhân 身thân 浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。 流lưu 逸dật 奔bôn 觸xúc 。 由do 生sanh 滅diệt 等đẳng 二nhị 種chủng 相tương 續tục 。 於ư 玅# 圓viên 中trung 。 黏niêm 湛trạm 發phát 知tri 。 知tri 精tinh 映ánh 法pháp 。 攬lãm 法pháp 成thành 根căn 。 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。 因nhân 名danh 意ý 思tư 。 意ý 之chi 浮phù 根căn 。 即tức 肉nhục 團đoàn 心tâm 。 狀trạng 如như 蓮liên 華hoa 開khai 合hợp 。 中trung 有hữu 一nhất 竅khiếu 。 此thử 由do 最tối 初sơ 吸hấp 取thủ 父phụ 母mẫu 精tinh 血huyết 時thời 。 而nhi 意ý 即tức 附phụ 著trước 於ư 中trung 。 以dĩ 奔bôn 法pháp 所sở 。 謂vị 無vô 明minh 殻# 也dã 。 然nhiên 在tại 身thân 中trung 。 人nhân 不bất 可khả 見kiến 。 故cố 用dụng 思tư 字tự 。 以dĩ 明minh 有hữu 思tư 量lượng 處xứ 即tức 其kỳ 所sở 在tại 也dã 。 如như 幽u 室thất 見kiến 。 (# 處xứ 明minh 者giả 不bất 能năng 見kiến 暗ám 中trung 一nhất 物vật 而nhi 處xứ 暗ám 者giả 能năng 見kiến 明minh 中trung 諸chư 象tượng 。 葢# 意ý 根căn 處xứ 此thử 杳# 冥minh 昏hôn 默mặc 之chi 地địa 。 為vi 前tiền 五ngũ 根căn 運vận 籌trù 布bố 策sách 。 故cố 以dĩ 此thử 狀trạng 其kỳ 知tri 體thể 也dã 。 浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。 流lưu 逸dật 奔bôn 法pháp 。

此thử 明minh 根căn 結kết 由do 塵trần 也dã 。 夫phu 湛trạm 圓viên 玅# 心tâm 。 本bổn 無vô 黏niêm 著trước 。 最tối 初sơ 何hà 故cố 有hữu 見kiến 。 由do 於ư 明minh 暗ám 二nhị 種chủng 色sắc 塵trần 。 相tướng 形hình 互hỗ 顯hiển 。 於ư 玅# 圓viên 中trung 黏niêm 卻khước 湛trạm 性tánh 。 如như 膠giao 之chi 黏niêm 物vật 一nhất 般ban 。 湛trạm 性tánh 被bị 粘niêm 。 而nhi 引dẫn 發phát 妄vọng 見kiến 。 然nhiên 猶do 未vị 成thành 根căn 結kết 也dã 。 既ký 而nhi 見kiến 精tinh 復phục 映ánh 此thử 明minh 暗ám 二nhị 色sắc 。 混hỗn 作tác 一nhất 團đoàn 。 遂toại 攬lãm 結kết 色sắc 塵trần 。 成thành 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 此thử 根căn 即tức 是thị 最tối 初sơ 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 所sở 成thành 。 故cố 曰viết 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。 然nhiên 微vi 細tế 難nạn/nan 顯hiển 。 唯duy 聖thánh 天thiên 眼nhãn 。 方phương 能năng 見kiến 之chi 。 凡phàm 夫phu 莫mạc 覩đổ 。 非phi 浮phù 根căn 所sở 能năng 比tỉ 也dã 。 因nhân 有hữu 勝thắng 義nghĩa 根căn 為vi 之chi 本bổn 元nguyên 。 方phương 成thành 眼nhãn 體thể 。 如như 蒲bồ 挑thiêu 朵đóa 。 粗thô 相tương/tướng 顯hiển 著trứ 。 凡phàm 夫phu 共cộng 見kiến 。 是thị 為vi 浮phù 塵trần 之chi 根căn 。 於ư 諸chư 塵trần 中trung 。 流lưu 逸dật 奔bôn 色sắc 。 惟duy 以dĩ 色sắc 為vi 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 而nhi 循tuần 色sắc 流lưu 轉chuyển 。 無vô 有hữu 已dĩ 時thời 。 眼nhãn 根căn 結kết 矣hĩ 。 即tức 是thị 推thôi 之chi 。 由do 動động 靜tĩnh 等đẳng 。 二nhị 種chủng 相tương 擊kích 。 (# 云vân 云vân 流lưu 逸dật 奔bôn 聲thanh 。 耳nhĩ 根căn 所sở 由do 結kết 也dã 。 由do 通thông 塞tắc 等đẳng 。 二nhị 種chủng 相tương 發phát 。 (# 云vân 云vân 流lưu 逸dật 奔bôn 香hương 。 鼻tị 根căn 所sở 由do 結kết 也dã 。 由do 恬điềm 變biến 等đẳng 。 二nhị 種chủng 相tương 參tham 。 (# 云vân 云vân 流lưu 逸dật 奔bôn 味vị 。 舌thiệt 根căn 所sở 由do 結kết 也dã 。 由do 離ly 合hợp 等đẳng 。 二nhị 種chủng 相tương 摩ma 。 (# 云vân 云vân 流lưu 逸dật 奔bôn 觸xúc 。 身thân 根căn 所sở 由do 結kết 也dã 。 由do 生sanh 滅diệt 等đẳng 二nhị 種chủng 相tương 續tục 。 (# 云vân 云vân 流lưu 逸dật 奔bôn 法pháp 。 意ý 根căn 所sở 由do 結kết 也dã 。 流lưu 如như 水thủy 之chi 趨xu 下hạ 。 逸dật 如như 獸thú 之chi 出xuất 押áp 。 奔bôn 如như 馬mã 之chi 馳trì 坂# 。 其kỳ 順thuận 而nhi 莫mạc 遏át 之chi 勢thế 如như 此thử 。 欲dục 得đắc 塵trần 忘vong 結kết 盡tận 。 非phi 用dụng 逆nghịch 法pháp 。 其kỳ 何hà 以dĩ 制chế 之chi 哉tai 。

○# 賀hạ 云vân 。 上thượng 文văn 既ký 曰viết 非phi 一nhất 非phi 六lục 。 然nhiên 則tắc 何hà 由do 而nhi 有hữu 六lục 根căn 之chi 異dị 。 故cố 此thử 出xuất 其kỳ 根căn 由do 。 見kiến 得đắc 玅# 圓viên 性tánh 中trung 。 本bổn 非phi 有hữu 六lục 。 但đãn 由do 黏niêm 妄vọng 發phát 光quang 。 遂toại 至chí 流lưu 逸dật 耳nhĩ 。 黏niêm 結kết 卷quyển 絞giảo 博bác 。 俱câu 是thị 結kết 之chi 別biệt 名danh 。 與dữ 前tiền 相tương/tướng 織chức 一nhất 意ý 。

阿A 難Nan 。 如như 是thị 六lục 根căn 。 由do 彼bỉ 覺giác 明minh 。 有hữu 明minh 明minh 覺giác 。 失thất 彼bỉ 精tinh 了liễu 。 粘niêm 妄vọng 發phát 光quang 。 是thị 以dĩ 。 汝nhữ 今kim 離ly 暗ám 離ly 明minh 。 無vô 有hữu 見kiến 體thể 。 離ly 動động 離ly 靜tĩnh 。 元nguyên 無vô 聽thính 質chất 。 無vô 通thông 無vô 塞tắc 。 齅khứu 性tánh 不bất 生sanh 。 非phi 變biến 非phi 恬điềm 。 嘗thường 無vô 所sở 出xuất 。 不bất 離ly 不bất 合hợp 。 覺giác 觸xúc 本bổn 無vô 。 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 了liễu 知tri 安an 寄ký 。

此thử 牒điệp 上thượng 因nhân 塵trần 有hữu 結kết 是thị 以dĩ 離ly 塵trần 無vô 體thể 也dã 。

阿A 難Nan 。 如như 是thị 六lục 根căn 。 皆giai 由do 性tánh 覺giác 湛trạm 明minh 之chi 體thể 。 一nhất 動động 而nhi 轉chuyển 為vi 能năng 明minh 之chi 明minh 覺giác 。 遂toại 失thất 覺giác 明minh 精tinh 了liễu 之chi 體thể 。 由do 是thị 粘niêm 明minh 暗ám 而nhi 發phát 見kiến 。 粘niêm 動động 靜tĩnh 而nhi 發phát 聽thính 等đẳng 。 凡phàm 六lục 根căn 精tinh 光quang 。 皆giai 是thị 粘niêm 妄vọng 所sở 發phát 。 是thị 以dĩ 汝nhữ 今kim 。 見kiến 不bất 出xuất 色sắc 。 若nhược 離ly 暗ám 離ly 明minh 。 則tắc 無vô 見kiến 體thể 。 聽thính 不bất 出xuất 聲thanh 。 若nhược 離ly 動động 離ly 靜tĩnh 。 則tắc 無vô 聽thính 質chất 。 以dĩ 至chí 離ly 通thông 塞tắc 而nhi 無vô 齅khứu 性tánh 。 離ly 恬điềm 變biến 而nhi 無vô 嘗thường 性tánh 。 舍xá 離ly 合hợp 而nhi 無vô 覺giác 觸xúc 。 外ngoại 生sanh 滅diệt 而nhi 無vô 了liễu 知tri 。 若nhược 是thị 乎hồ 根căn 之chi 不bất 能năng 脫thoát 塵trần 也dã 。 然nhiên 所sở 謂vị 無vô 有hữu 見kiến 體thể 者giả 。 但đãn 無vô 聚tụ 見kiến 於ư 眼nhãn 。 結kết 滯trệ 為vi 根căn 之chi 妄vọng 體thể 。 非phi 并tinh 其kỳ 照chiếu 用dụng 自tự 在tại 之chi 常thường 體thể 而nhi 俱câu 斷đoạn 滅diệt 也dã 。 餘dư 五ngũ 亦diệc 然nhiên 。 奈nại 何hà 阿A 難Nan 誤ngộ 認nhận 。 又hựu 有hữu 下hạ 文văn 斷đoạn 滅diệt 之chi 疑nghi 哉tai 。

○# 孤cô 山sơn 曰viết 。 由do 彼bỉ 覺giác 明minh 。 真chân 明minh 也dã 。 有hữu 明minh 明minh 覺giác 。 妄vọng 明minh 也dã 。 迷mê 彼bỉ 真chân 明minh 。 故cố 云vân 失thất 彼bỉ 精tinh 了liễu 。 成thành 此thử 妄vọng 明minh 。 故cố 云vân 粘niêm 妄vọng 發phát 光quang 。 汝nhữ 今kim 以dĩ 下hạ 。 泛phiếm 論luận 離ly 十thập 二nhị 塵trần 元nguyên 無vô 六lục 根căn 結kết 體thể 。 非phi 正chánh 教giáo 脫thoát 塵trần 之chi 功công 。 功công 在tại 下hạ 科khoa 也dã 。

汝nhữ 但đãn 不bất 循tuần 。 一nhất 大đại 功công 夫phu 。 惟duy 在tại 不bất 循tuần 二nhị 字tự 。 所sở 謂vị 簡giản 則tắc 易dị 能năng 真chân 圓viên 頓đốn 上thượng 乘thừa 也dã )# 動động 靜tĩnh 合hợp 離ly 恬điềm 變biến 通thông 塞tắc 生sanh 滅diệt 明minh 暗ám (# 此thử 以dĩ 耳nhĩ 身thân 舌thiệt 鼻tị 意ý 眼nhãn 為vi 序tự 者giả 。 佛Phật 言ngôn 隨tùy 便tiện 自tự 在tại 無vô 他tha 意ý 也dã 如như 是thị 十thập 二nhị 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 (# 有hữu 為vi 屬thuộc 生sanh 滅diệt 法pháp 。 隨tùy 拔bạt 一nhất 根căn 。 脫thoát 粘niêm 內nội 伏phục 。 伏phục 歸quy 元nguyên 真chân 。 發phát 本bổn 明minh 耀diệu 。 耀diệu 性tánh 發phát 明minh 。 諸chư 餘dư 五ngũ 粘niêm 。 應ứng 拔bạt 圓viên 脫thoát 。 不bất 由do 前tiền 塵trần 。 所sở 起khởi 知tri 見kiến 。 (# 知tri 見kiến 舉cử 意ý 眼nhãn 而nhi 該cai 餘dư 四tứ 也dã 。 明minh 不bất 循tuần 根căn 。 寄ký 根căn 明minh 發phát 。 由do 是thị 六lục 根căn 。 互hỗ 相tương 為vi 用dụng 。

此thử 正chánh 教giáo 以dĩ 脫thoát 塵trần 功công 夫phu 也dã 。 夫phu 六lục 根căn 之chi 先tiên 。 原nguyên 是thị 互hỗ 相tương 為vi 用dụng 的đích 。 特đặc 以dĩ 為vi 塵trần 所sở 結kết 。 故cố 滯trệ 礙ngại 不bất 通thông 耳nhĩ 。 汝nhữ 欲dục 拔bạt 根căn 。 先tiên 須tu 忘vong 塵trần 。 如như 動động 靜tĩnh 以dĩ 至chí 明minh 暗ám 。 十thập 二nhị 塵trần 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 有hữu 為vi 生sanh 滅diệt 之chi 法pháp 。 汝nhữ 但đãn 不bất 循tuần 之chi 而nhi 轉chuyển 。 則tắc 塵trần 不bất 能năng 粘niêm 我ngã 矣hĩ 。 然nhiên 亦diệc 不bất 必tất 六lục 根căn 盡tận 拔bạt 也dã 。 應ưng 當đương 選tuyển 一nhất 圓viên 根căn 。 為vi 下hạ 手thủ 處xứ 。 念niệm 茲tư 在tại 茲tư 。 并tinh 力lực 於ư 一nhất 而nhi 先tiên 拔bạt 之chi 。 若nhược 使sử 一nhất 根căn 。 外ngoại 脫thoát 而nhi 忘vong 塵trần 。 內nội 伏phục 而nhi 盡tận 根căn 。 根căn 塵trần 不bất 相tương 偶ngẫu 合hợp 。 則tắc 熟thục 處xứ 漸tiệm 生sanh 。 生sanh 處xứ 漸tiệm 熟thục 。 自tự 然nhiên 伏phục 還hoàn 元nguyên 明minh 本bổn 覺giác 之chi 真chân 體thể 。 從tùng 此thử 更cánh 不phủ 。 粘niêm 妄vọng 發phát 光quang 。 而nhi 本bổn 有hữu 常thường 光quang 。 逈huýnh 然nhiên 獨độc 露lộ 。 耀diệu 天thiên 耀diệu 地địa 。 若nhược 是thị 其kỳ 耀diệu 性tánh 發phát 明minh 。 則tắc 諸chư 餘dư 五ngũ 根căn 粘niêm 結kết 。 應ứng 時thời 齊tề 拔bạt 。 悉tất 得đắc 圓viên 脫thoát 矣hĩ 。 至chí 此thử 。 則tắc 外ngoại 不bất 由do 塵trần 。 心tâm 光quang 徧biến 照chiếu 。 不bất 假giả 外ngoại 緣duyên 。 而nhi 起khởi 知tri 見kiến 等đẳng 。 內nội 不bất 循tuần 根căn 。 照chiếu 用dụng 徧biến 周chu 。 不bất 用dụng 勝thắng 浮phù 二nhị 根căn 。 但đãn 權quyền 假giả 二nhị 根căn 。 示thị 為vi 照chiếu 明minh 之chi 相tướng 。 而nhi 實thật 不bất 全toàn 由do 也dã 。 (# 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 之chi 視thị 不bất 俯phủ 仰ngưỡng 不bất 回hồi 轉chuyển 。 葢# 由do 不bất 全toàn 用dụng 根căn 故cố 也dã )# 由do 是thị 根căn 塵trần 雙song 脫thoát 之chi 故cố 。 現hiện 前tiền 六lục 根căn 。 互hỗ 相tương 為vi 用dụng 。 眼nhãn 亦diệc 能năng 聽thính 。 耳nhĩ 亦diệc 能năng 視thị 。 鼻tị 亦diệc 能năng 嘗thường 。 舌thiệt 亦diệc 能năng 齅khứu 。 意ý 亦diệc 能năng 覺giác 。 身thân 亦diệc 能năng 知tri 。 有hữu 時thời 一nhất 根căn 能năng 作tác 諸chư 根căn 之chi 功công 。 有hữu 時thời 諸chư 根căn 仍nhưng 作tác 一nhất 根căn 之chi 用dụng 。 六lục 用dụng 皆giai 徧biến 。 六lục 門môn 互hỗ 通thông 。 斯tư 於ư 眾chúng 生sanh 世thế 界giới 。 無vô 復phục 縛phược 礙ngại 。 而nhi 內nội 之chi 根căn 身thân 。 既ký 已dĩ 得đắc 大đại 自tự 在tại 矣hĩ 。

○# 不bất 循tuần 。 猶do 不bất 隨tùy 也dã 。 此thử 不bất 字tự 。 即tức 是thị 制chế 奔bôn 色sắc 奔bôn 聲thanh 之chi 羈ki 靮# 也dã 。 與dữ 前tiền 逆nghịch 字tự 反phản 字tự 旋toàn 字tự 同đồng 意ý 。 但đãn 不bất 循tuần 但đãn 字tự 玅# 甚thậm 。 所sở 謂vị 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 也dã 。 順thuận 則tắc 由do 覺giác 明minh 說thuyết 到đáo 。 粘niêm 妄vọng 發phát 光quang 。 逆nghịch 則tắc 由do 脫thoát 粘niêm 說thuyết 到đáo 覺giác 明minh 圓viên 玅# 。 此thử 自tự 然nhiên 之chi 序tự 也dã 。

阿A 難Nan 。 汝nhữ 豈khởi 不bất 知tri 。 今kim 此thử 會hội 中trung 。 阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 無vô 貧bần 無vô 目mục 而nhi 見kiến 。 跋Bạt 難Nan 陀Đà 。 賢hiền 喜hỷ )# 龍long 無vô 耳nhĩ 而nhi 聽thính 。 殑Căng 伽Già 神Thần 女Nữ 。 非phi 鼻tị 聞văn 香hương 。 驕kiêu 梵Phạm 鉢bát 提đề (# 牛ngưu 相tương/tướng 。 異dị 舌thiệt 知tri 味vị 。 舜Thuấn 若Nhã 多Đa 神Thần 。 主chủ 空không 神thần )# 無vô 所sở 覺giác 觸xúc 。 如Như 來Lai 光quang 中trung 。 映ánh 令linh 暫tạm 現hiện 。 既ký 為vi 風phong 質chất 。 其kỳ 體thể 元nguyên 無vô 。 諸chư 滅diệt 盡tận 定định 。 得đắc 寂tịch 聲Thanh 聞Văn 。 如như 此thử 會hội 中trung 。 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 久cửu 滅diệt 意ý 根căn 。 圓viên 明minh 了liễu 知tri 。 不bất 因nhân 心tâm 念niệm 。

此thử 恐khủng 凡phàm 小tiểu 久cửu 執chấp 六lục 用dụng 必tất 循tuần 於ư 根căn 驟sậu 聞văn 明minh 不bất 循tuần 根căn 。 疑nghi 而nhi 不bất 信tín 故cố 引dẫn 此thử 以dĩ 證chứng 之chi 令linh 其kỳ 信tín 及cập 也dã 。

阿A 難Nan 。 明minh 不bất 循tuần 根căn 。 豈khởi 獨độc 圓viên 脫thoát 之chi 後hậu 能năng 然nhiên 哉tai 。 汝nhữ 今kim 觀quán 此thử 會hội 中trung 。 阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 無vô 目mục 也dã 。 而nhi 能năng 見kiến 矣hĩ 。 跋Bạt 難Nan 陀Đà 龍Long 。 無vô 耳nhĩ 也dã 。 而nhi 能năng 聽thính 矣hĩ 。 殑Căng 伽Già 神Thần 女Nữ 。 非phi 鼻tị 也dã 。 而nhi 聞văn 香hương 矣hĩ 。 驕kiêu 梵Phạm 鉢bát 提đề 。 異dị 舌thiệt 也dã 。 而nhi 知tri 味vị 矣hĩ 。 以dĩ 至chí 舜Thuấn 若Nhã 多Đa 神Thần 。 無vô 身thân 覺giác 觸xúc 。 以dĩ 無vô 身thân 故cố 。 如Như 來Lai 拔bạt 苦khổ 光quang 中trung 。 映ánh 令linh 暫tạm 現hiện 。 旋toàn 成thành 風phong 質chất 。 其kỳ 體thể 元nguyên 無vô 。 而nhi 覺giác 觸xúc 自tự 若nhược 也dã 。 又hựu 如như 諸chư 修tu 滅diệt 盡tận 定định 者giả 。 六lục 七thất 二nhị 識thức 。 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 悉tất 斷đoạn 。 寂tịch 無vô 心tâm 念niệm 。 如như 大Đại 迦Ca 葉Diếp 者giả 。 久cửu 滅diệt 意ý 根căn 。 而nhi 圓viên 明minh 了liễu 知tri 。 不bất 因nhân 心tâm 念niệm 而nhi 有hữu 。 如như 上thượng 六lục 人nhân 。 或hoặc 是thị 凡phàm 夫phu 業nghiệp 報báo 。 或hoặc 是thị 小tiểu 聖thánh 修tu 得đắc 。 斯tư 皆giai 妄vọng 力lực 。 尚thượng 不bất 依y 根căn 。 何hà 況huống 圓viên 脫thoát 。 豈khởi 無vô 互hỗ 用dụng 情tình 界giới 哉tai 。

○# 合hợp 論luận 曰viết 。 如như 蛇xà 以dĩ 眼nhãn 聽thính 。 不bất 必tất 疑nghi 跋Bạt 難Nan 陀Đà 龍Long 也dã 。 蛟giao 無vô 目mục 而nhi 能năng 行hành 。 水thủy 母mẫu 得đắc 鰕# 乃nãi 能năng 行hành 。 不bất 必tất 疑nghi 阿A 那Na 律Luật 陀Đà 也dã 。 螻lâu 蟻nghĩ 以dĩ 身thân 為vi 鼻tị 。 不bất 必tất 疑nghi 殑Căng 伽Già 神Thần 女Nữ 也dã 。 蜂phong 以dĩ 腋dịch 為vi 舌thiệt 。 不bất 必tất 疑nghi 驕kiêu 梵Phạm 鉢bát 提đề 也dã 。 如như 風phong 無vô 形hình 。 物vật 拒cự 之chi 則tắc 怒nộ 。 不bất 必tất 疑nghi 舜Thuấn 若Nhã 多Đa 神Thần 也dã 。 嗚ô 乎hồ 。 眾chúng 生sanh 爭tranh 於ư 口khẩu 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 數số 寸thốn 之chi 間gian 。 自tự 以dĩ 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 為vi 異dị 。 可khả 不bất 哀ai 哉tai 。

阿A 難Nan 。 今kim 汝nhữ 諸chư 根căn 。 若nhược 圓viên 拔bạt 已dĩ 。 內nội 瑩oánh 發phát 光quang 。 如như 是thị 浮phù 塵trần 。 及cập 器khí 世thế 間gian 。 諸chư 變biến 化hóa 相tướng 。 如như 湯thang 銷tiêu 冰băng 。 應ứng 念niệm 化hóa 成thành 。 無vô 上thượng 知tri 覺giác 。

此thử 牒điệp 根căn 身thân 既ký 超siêu 而nhi 器khí 界giới 亦diệc 超siêu 也dã 。

阿A 難Nan 。 今kim 汝nhữ 諸chư 根căn 。 患hoạn 不bất 能năng 圓viên 拔bạt 耳nhĩ 。 若nhược 圓viên 拔bạt 已dĩ 。 寧ninh 獨độc 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 而nhi 已dĩ 哉tai 。 吾ngô 見kiến 內nội 瑩oánh 發phát 光quang 。 心tâm 光quang 融dung 鎔dong 。 洞đỗng 徹triệt 表biểu 裏lý 。 如như 是thị 浮phù 塵trần 。 畢tất 竟cánh 虗hư 法pháp 。 及cập 器khí 世thế 間gian 。 山sơn 河hà 萬vạn 物vật 。 染nhiễm 淨tịnh 苦khổ 樂lạc 諸chư 變biến 化hóa 相tướng 。 如như 湯thang 銷tiêu 冰băng 。 應ứng 念niệm 化hóa 成thành 。 無vô 上thượng 知tri 覺giác 。 翻phiên 苦khổ 作tác 樂nhạc 。 變biến 穢uế 為vi 珍trân 。 乃nãi 至chí 大đại 小tiểu 互hỗ 融dung 。 一nhất 多đa 不bất 礙ngại 。 無vô 所sở 不bất 可khả 。 而nhi 無vô 情tình 滯trệ 相tương/tướng 。 全toàn 成thành 法pháp 性tánh 土thổ 矣hĩ 。 是thị 知tri 六lục 根căn 未vị 解giải 。 非phi 惟duy 器khí 界giới 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 雖tuy 根căn 身thân 亦diệc 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 六lục 根căn 既ký 解giải 。 非phi 惟duy 根căn 身thân 。 得đắc 大đại 自tự 在tại 。 雖tuy 器khí 界giới 亦diệc 得đắc 大đại 自tự 在tại 矣hĩ 。 故cố 學học 者giả 但đãn 當đương 解giải 根căn 。 無vô 勞lao 出xuất 界giới 也dã 。

○# 發phát 光quang 二nhị 字tự 。 與dữ 上thượng 黏niêm 妄vọng 發phát 光quang 正chánh 相tương 應ứng 。 彼bỉ 所sở 發phát 者giả 。 妄vọng 光quang 也dã 。 此thử 所sở 發phát 者giả 真chân 光quang 也dã 。

阿A 難Nan 。 如như 彼bỉ 世thế 人nhân 。 聚tụ 見kiến 於ư 眼nhãn 。 若nhược 令linh 急cấp 合hợp 。 暗ám 相tướng 現hiện 前tiền 。 六lục 根căn 黯ảm 然nhiên 。 頭đầu 足túc 相tướng 類loại 。 彼bỉ 人nhân 以dĩ 手thủ 。 循tuần 體thể 外ngoại 繞nhiễu 。 彼bỉ 雖tuy 不bất 見kiến 。 頭đầu 足túc 一nhất 辨biện 。 知tri 覺giác 是thị 同đồng 。 緣duyên 見kiến 因nhân 明minh 。 暗ám 成thành 無vô 見kiến 。 不bất 明minh 自tự 發phát 。 則tắc 諸chư 暗ám 相tướng 。 永vĩnh 不bất 能năng 昏hôn 。 根căn 塵trần 既ký 銷tiêu 。 云vân 何hà 覺giác 明minh 。 不bất 成thành 圓viên 玅# 。

此thử 恐khủng 凡phàm 小tiểu 過quá 慮lự 圓viên 玅# 未vị 發phát 。 先tiên 銷tiêu 根căn 塵trần 。 萬vạn 一nhất 根căn 塵trần 既ký 已dĩ 雙song 失thất 。 而nhi 圓viên 玅# 又hựu 或hoặc 不bất 發phát 。 豈khởi 不bất 落lạc 空không 。 故cố 此thử 驗nghiệm 不bất 藉tạ 緣duyên 令linh 其kỳ 進tiến 銷tiêu 勿vật 畏úy 也dã 。

阿A 難Nan 。 我ngã 謂vị 明minh 不bất 循tuần 根căn 。 寄ký 根căn 明minh 發phát 者giả 。 豈khởi 無vô 證chứng 哉tai 。 即tức 如như 見kiến 性tánh 。 本bổn 周chu 法Pháp 界Giới 。 而nhi 彼bỉ 世thế 人nhân 。 由do 顛điên 倒đảo 故cố 。 但đãn 聚tụ 見kiến 於ư 眼nhãn 。 謂vị 離ly 眼nhãn 別biệt 無vô 見kiến 矣hĩ 。 假giả 令linh 世thế 人nhân 正chánh 當đương 聚tụ 見kiến 於ư 眼nhãn 時thời 。 忽hốt 然nhiên 急cấp 合hợp 其kỳ 眼nhãn 。 則tắc 暗ám 相tướng 現hiện 前tiền 。 毫hào 無vô 所sở 見kiến 。 設thiết 復phục 有hữu 人nhân 。 當đương 其kỳ 前tiền 立lập 。 則tắc 六lục 相tương/tướng 黯ảm 然nhiên 。 不bất 復phục 知tri 其kỳ 頭đầu 之chi 與dữ 足túc 。 然nhiên 此thử 合hợp 眼nhãn 之chi 人nhân 。 以dĩ 手thủ 循tuần 彼bỉ 外ngoại 人nhân 之chi 體thể 而nhi 撫phủ 摩ma 之chi 。 雖tuy 不bất 假giả 眼nhãn 。 而nhi 頭đầu 足túc 一nhất 辨biện 。 了liễu 然nhiên 無vô 惑hoặc 。 是thị 則tắc 暗ám 中trung 所sở 知tri 。 與dữ 明minh 中trung 所sở 見kiến 。 知tri 覺giác 是thị 同đồng 。 了liễu 無vô 有hữu 異dị 。 故cố 知tri 緣duyên 塵trần 之chi 見kiến 。 尋tầm 常thường 必tất 因nhân 於ư 明minh 者giả 。 若nhược 離ly 明minh 而nhi 暗ám 。 則tắc 成thành 無vô 見kiến 。 若nhược 不bất 藉tạ 明minh 而nhi 見kiến 自tự 發phát 者giả 。 是thị 不bất 明minh 之chi 明minh 。 無vô 見kiến 之chi 見kiến 。 則tắc 諸chư 暗ám 相tướng 。 永vĩnh 不bất 能năng 昏hôn 。 此thử 謂vị 明minh 所sở 不bất 能năng 明minh 。 暗ám 所sở 不bất 能năng 暗ám 者giả 。 誰thùy 謂vị 見kiến 必tất 藉tạ 明minh 而nhi 有hữu 耶da 。 彼bỉ 凡phàm 夫phu 之chi 眼nhãn 。 尚thượng 不bất 藉tạ 明minh 而nhi 見kiến 。 何hà 況huống 根căn 塵trần 既ký 銷tiêu 。 真chân 光quang 獨độc 露lộ 之chi 人nhân 。 而nhi 猶do 謂vị 覺giác 明minh 不bất 成thành 圓viên 玅# 也dã 哉tai 。 汝nhữ 但đãn 求cầu 銷tiêu 根căn 塵trần 。 勿vật 愁sầu 圓viên 玅# 不bất 發phát 矣hĩ 。 合hợp 前tiền 觀quán 之chi 。 則tắc 解giải 根căn 下hạ 手thủ 功công 夫phu 。 略lược 已dĩ 發phát 盡tận 。 但đãn 未vị 說thuyết 出xuất 一nhất 門môn 的đích 指chỉ 何hà 根căn 而nhi 已dĩ 。 學học 者giả 潛tiềm 玩ngoạn 而nhi 有hữu 得đắc 焉yên 。 則tắc 圓viên 通thông 修tu 證chứng 。 思tư 過quá 半bán 矣hĩ 。

○# 決quyết 定định 從tùng 根căn 解giải 結kết 脫thoát 纏triền 頓đốn 入nhập 圓viên 通thông 竟cánh 。

○# 又hựu 通thông 前tiền 二nhị 義nghĩa 論luận 之chi 。 前tiền 一nhất 義nghĩa 。 為vi 略lược 示thị 因nhân 果quả 全toàn 功công 。 令linh 懸huyền 知tri 究cứu 竟cánh 極cực 果quả 。 後hậu 一nhất 義nghĩa 。 為vi 詳tường 示thị 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 。 令linh 切thiết 曉hiểu 下hạ 手thủ 工công 夫phu 。 分phần/phân 門môn 以dĩ 定định 二nhị 決quyết 定định 義nghĩa 已dĩ 竟cánh 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 佛Phật 說thuyết 言ngôn 。 因Nhân 地Địa 覺giác 心tâm 。 欲dục 求cầu 常thường 住trụ 。 要yếu 與dữ 果quả 位vị 。 名danh 目mục 相tương 應ứng 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 果quả 位vị 中trung 。 菩Bồ 提Đề 。 涅Niết 槃Bàn 。 真Chân 如Như 。 佛Phật 性tánh 。 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 (# 白bạch 淨tịnh 識thức 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 是thị 七thất 種chủng 名danh 。 稱xưng 謂vị 雖tuy 別biệt 。 清thanh 淨tịnh 圓viên 滿mãn 。 體thể 性tánh 堅kiên 凝ngưng 。 如như 金kim 剛cang 王vương 。 常thường 住trụ 不bất 壞hoại 。 若nhược 此thử 見kiến 聽thính 。 (# 根căn 惟duy 略lược 舉cử 前tiền 二nhị 離ly 於ư 明minh 暗ám 。 動động 靜tĩnh 通thông 塞tắc 。 (# 塵trần 乃nãi 略lược 舉cử 前tiền 六lục 以dĩ 該cai 其kỳ 餘dư 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 猶do 如như 念niệm 心tâm 。 (# 即tức 六lục 處xứ 識thức 心tâm 。 離ly 於ư 前tiền 塵trần 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 將tương 此thử 。 畢tất 竟cánh 斷đoạn 滅diệt 。 以dĩ 為vi 修tu 因nhân 。 欲dục 獲hoạch 如Như 來Lai 。 七thất 常thường 住trụ 果quả 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 離ly 明minh 暗ám 。 見kiến 畢tất 竟cánh 空không 。 如như 無vô 前tiền 塵trần 。 念niệm 自tự 性tánh 滅diệt 。 進tiến 退thoái 循tuần 環hoàn 。 微vi 細tế 推thôi 求cầu 。 本bổn 無vô 我ngã 心tâm 。 及cập 我ngã 心tâm 所sở 。 將tương 誰thùy 立lập 因nhân 。 求cầu 無vô 上thượng 覺giác 。 如Như 來Lai 先tiên 說thuyết 。 湛trạm 精tinh 圓viên 常thường 。 違vi 越việt 誠thành 言ngôn 。 終chung 成thành 戱# 論luận 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 真chân 實thật 語ngữ 者giả 。 惟duy 垂thùy 大đại 慈từ 。 開khai 我ngã 蒙mông 悋lận 。

佛Phật 謂vị 離ly 塵trần 無vô 有hữu 結kết 體thể 。 阿A 難Nan 誤ngộ 謂vị 離ly 塵trần 全toàn 滅diệt 性tánh 體thể 。 故cố 謬mậu 起khởi 斯tư 難nạn/nan 也dã 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 佛Phật 說thuyết 言ngôn 。 若nhược 於ư 因Nhân 地Địa 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 。 為vi 本bổn 修tu 因nhân 。 而nhi 求cầu 佛Phật 乘Thừa 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 則tắc 是thị 欲dục 求cầu 常thường 住trụ 者giả 。 必tất 因Nhân 地Địa 覺giác 心tâm 。 與dữ 果quả 位vị 名danh 目mục 相tương 應ứng 。 同đồng 一nhất 常thường 住trụ 。 然nhiên 後hậu 可khả 爾nhĩ 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 果quả 位vị 中trung 。 斷đoạn 五ngũ 住trụ 而nhi 得đắc 之chi 菩Bồ 提Đề 。 斷đoạn 二nhị 死tử 而nhi 證chứng 之chi 涅Niết 槃Bàn 。 經kinh 煅# 煉luyện 而nhi 成thành 之chi 真Chân 如Như 。 因nhân 磨ma 礱# 而nhi 顯hiển 之chi 佛Phật 性tánh 。 與dữ 夫phu 離ly 垢cấu 之chi 白bạch 淨tịnh 識thức 。 出xuất 纏triền 之chi 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 轉chuyển 識thức 之chi 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 此thử 之chi 七thất 種chủng 。 名danh 雖tuy 差sai 別biệt 。 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 自tự 證chứng 法Pháp 門môn 。 清thanh 淨tịnh 圓viên 滿mãn 。 體thể 性tánh 堅kiên 凝ngưng 。 一nhất 得đắc 永vĩnh 得đắc 。 更cánh 無vô 變biến 遷thiên 。 喻dụ 如như 金kim 剛cang 王vương 。 常thường 住trụ 不bất 壞hoại 者giả 。 然nhiên 則tắc 欲dục 獲hoạch 此thử 果quả 。 必tất 用dụng 不bất 壞hoại 之chi 因nhân 明minh 矣hĩ 。 今kim 又hựu 云vân 。 離ly 明minh 離ly 暗ám 。 無vô 有hữu 見kiến 體thể 等đẳng 。 若nhược 此thử 見kiến 聽thính 諸chư 根căn 。 離ly 於ư 明minh 暗ám 。 動động 靜tĩnh 通thông 塞tắc 諸chư 塵trần 。 而nhi 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 者giả 。 則tắc 與dữ 如Như 來Lai 前tiền 破phá 七thất 處xứ 識thức 心tâm 。 離ly 塵trần 無vô 有hữu 。 乃nãi 至chí 等đẳng 於ư 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 者giả 。 豈khởi 不bất 相tương 同đồng 乎hồ 。 夫phu 既ký 離ly 塵trần 無vô 體thể 。 則tắc 是thị 畢tất 竟cánh 斷đoạn 滅diệt 之chi 法pháp 。 佛Phật 既ký 言ngôn 生sanh 滅diệt 為vi 因nhân 。 不bất 可khả 獲hoạch 常thường 住trụ 之chi 果quả 矣hĩ 。 云vân 何hà 將tương 此thử 。 畢tất 竟cánh 斷đoạn 滅diệt 。 為vi 因Nhân 地Địa 心tâm 。 乃nãi 欲dục 獲hoạch 如Như 來Lai 。 七thất 常thường 住trụ 果quả 。 是thị 何hà 異dị 邀yêu 空không 華hoa 而nhi 結kết 空không 果quả 耶da 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 離ly 明minh 暗ám 。 見kiến 畢tất 竟cánh 空không 。 是thị 根căn 性tánh 離ly 塵trần 無vô 體thể 也dã 。 若nhược 無vô 前tiền 塵trần 。 念niệm 自tự 性tánh 滅diệt 。 是thị 識thức 心tâm 離ly 塵trần 無vô 體thể 也dã 。 我ngã 今kim 進tiến 以dĩ 識thức 心tâm 推thôi 。 退thoái 以dĩ 根căn 性tánh 審thẩm 。 循tuần 環hoàn 反phản 覆phúc 。 微vi 細tế 推thôi 求cầu 。 分phân 明minh 根căn 識thức 不bất 異dị 。 若nhược 離ly 前tiền 塵trần 。 決quyết 無vô 我ngã 心tâm 。 及cập 心tâm 處xứ 所sở 矣hĩ 。 夫phu 真chân 因nhân 方phương 可khả 剋khắc 果quả 。 今kim 既ký 成thành 斷đoạn 滅diệt 。 又hựu 將tương 何hà 物vật 立lập 因nhân 。 而nhi 欲dục 求cầu 如Như 來Lai 。 無vô 上thượng 知tri 覺giác 乎hồ 。 且thả 此thử 見kiến 性tánh 。 既ký 已dĩ 斷đoạn 滅diệt 矣hĩ 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 先tiên 說thuyết 見kiến 性tánh 是thị 湛trạm 是thị 精tinh 。 是thị 圓viên 是thị 常thường 。 是thị 則tắc 違vi 越việt 誠thành 言ngôn 。 亦diệc 成thành 戲hí 論luận 。 今kim 而nhi 後hậu 。 知tri 如Như 來Lai 自tự 謂vị 。 真chân 實thật 語ngữ 者giả 。 亦diệc 未vị 敢cảm 信tín 也dã 。 我ngã 之chi 蒙mông 昧muội 恡lận 嗇# 若nhược 是thị 。 惟duy 望vọng 垂thùy 大đại 慈từ 悲bi 。 開khai 我ngã 蒙mông 恡lận 。 俾tỉ 至chí 於ư 豁hoát 然nhiên 無vô 疑nghi 焉yên 。

○# 賀hạ 云vân 。 阿A 難Nan 非phi 誤ngộ 認nhận 結kết 體thể 為vi 性tánh 體thể 也dã 。 意ý 謂vị 結kết 可khả 亡vong 。 六lục 根căn 不bất 可khả 棄khí 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 此thử 見kiến 聽thính 等đẳng 。 離ly 塵trần 無vô 體thể 。 則tắc 六lục 根căn 與dữ 攀phàn 緣duyên 心tâm 。 俱câu 是thị 生sanh 滅diệt 之chi 物vật 。 俱câu 當đương 決quyết 定định 棄khí 捐quyên 矣hĩ 。 乃nãi 世Thế 尊Tôn 又hựu 教giáo 我ngã 於ư 六lục 根căn 中trung 。 循tuần 圓viên 通thông 根căn 。 深thâm 入nhập 一nhất 門môn 。 是thị 以dĩ 生sanh 滅diệt 之chi 因nhân 。 求cầu 不bất 生sanh 滅diệt 之chi 果quả 。 得đắc 無vô 因nhân 果quả 名danh 目mục 不bất 相tương 應ứng 耶da 。 不bất 知tri 六lục 根căn 粘niêm 妄vọng 之chi 光quang 。 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 而nhi 六lục 根căn 中trung 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 之chi 性tánh 。 原nguyên 未vị 嘗thường 生sanh 滅diệt 也dã 。 認nhận 六lục 根căn 為vi 圓viên 明minh 覺giác 。 固cố 不bất 可khả 。 謂vị 六lục 根căn 之chi 外ngoại 。 別biệt 有hữu 圓viên 明minh 覺giác 。 無vô 生sanh 滅diệt 性tánh 。 亦diệc 不bất 可khả 。 世Thế 尊Tôn 擊kích 鐘chung 一nhất 段đoạn 機cơ 緣duyên 。 乃nãi 就tựu 六lục 根căn 門môn 頭đầu 。 未vị 有hữu 粘niêm 妄vọng 之chi 光quang 。 惟duy 一nhất 玅# 覺giác 明minh 體thể 。 綿miên 綿miên 不bất 絕tuyệt 。 烱# 烱# 常thường 存tồn 者giả 。 顯hiển 示thị 無vô 生sanh 滅diệt 之chi 性tánh 耳nhĩ 。 故cố 後hậu 卷quyển 云vân 。 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 安an 樂lạc 玅# 常thường 。 同đồng 是thị 六lục 根căn 。

○# 又hựu 云vân 。 無vô 生sanh 滅diệt 性tánh 。 在tại 六lục 根căn 中trung 。 如như 金kim 在tại 鑛khoáng 中trung 。 見kiến 道đạo 分phần/phân 。 恐khủng 阿A 難Nan 認nhận 鑛khoáng 為vi 金kim 。 故cố 就tựu 見kiến 精tinh 中trung 。 指chỉ 出xuất 二nhị 種chủng 妄vọng 見kiến 。 修tu 道Đạo 分phần/phân 。 恐khủng 阿A 難Nan 離ly 鑛khoáng 不bất 見kiến 金kim 。 故cố 就tựu 六lục 根căn 中trung 。 顯hiển 出xuất 一nhất 段đoạn 聞văn 性tánh 。 所sở 謂vị 旋toàn 妄vọng 伏phục 元nguyên 者giả 。 只chỉ 是thị 銷tiêu 鑛khoáng 成thành 金kim 而nhi 已dĩ 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 學học 多đa 聞văn 。 未vị 盡tận 諸chư 漏lậu 。 心tâm 中trung 徒đồ 知tri 。 顛điên 倒đảo 所sở 因nhân 。 顛điên 倒đảo 現hiện 前tiền 。 實thật 未vị 能năng 識thức 。 恐khủng 汝nhữ 誠thành 心tâm 。 猶do 未vị 信tín 伏phục 。 吾ngô 今kim 試thí 將tương 。 塵trần 俗tục 諸chư 事sự 。 當đương 除trừ 汝nhữ 疑nghi 。

此thử 欲dục 即tức 事sự 騐# 常thường 以dĩ 釋thích 疑nghi 而nhi 先tiên 責trách 其kỳ 顛điên 倒đảo 也dã

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 惟duy 好hiếu 學học 多đa 聞văn 。 而nhi 不bất 暇hạ 盡tận 漏lậu 。 故cố 汝nhữ 心tâm 中trung 。 只chỉ 曉hiểu 得đắc 顛điên 倒đảo 為vi 諸chư 妄vọng 所sở 因nhân 。 其kỳ 實thật 真chân 正chánh 顛điên 倒đảo 。 現hiện 當đương 汝nhữ 前tiền 。 反phản 不bất 能năng 識thức 。 亦diệc 如như 說thuyết 藥dược 人nhân 。 而nhi 實thật 未vị 見kiến 真chân 藥dược 。 設thiết 我ngã 更cánh 有hữu 開khai 示thị 。 恐khủng 汝nhữ 所sở 執chấp 甚thậm 真chân 。 一nhất 時thời 不bất 伏phục 。 故cố 我ngã 姑cô 設thiết 方phương 便tiện 。 且thả 將tương 塵trần 俗tục 易dị 了liễu 之chi 事sự 。 為vì 汝nhữ 發phát 明minh 。 汝nhữ 必tất 因nhân 此thử 而nhi 除trừ 疑nghi 矣hĩ 。

即tức 時thời 。 如Như 來Lai 勅sắc 羅La 睺Hầu 羅La 。 擊kích 鐘chung 一nhất 聲thanh 。 問vấn 阿A 難Nan 言ngôn 。 汝nhữ 今kim 聞văn 否phủ 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 俱câu 言ngôn 我ngã 聞văn 。 鐘chung 歇hiết 無vô 聲thanh 。 佛Phật 又hựu 問vấn 言ngôn 。 汝nhữ 今kim 聞văn 否phủ 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 俱câu 言ngôn 不bất 聞văn 。

時thời 羅La 睺Hầu 羅La 。 又hựu 擊kích 一nhất 聲thanh 。 佛Phật 又hựu 問vấn 言ngôn 。 汝nhữ 今kim 聞văn 否phủ 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 又hựu 言ngôn 俱câu 聞văn 。 佛Phật 問vấn 阿A 難Nan 。 汝nhữ 云vân 何hà 聞văn 。 云vân 何hà 不bất 聞văn 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 俱câu 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 鐘chung 聲thanh 若nhược 擊kích 。 則tắc 我ngã 得đắc 聞văn 。 擊kích 久cửu 聲thanh 銷tiêu 。 音âm 響hưởng 雙song 絕tuyệt 。 則tắc 名danh 無vô 聞văn 。

此thử 擊kích 鐘chung 以dĩ 騐# 常thường 也dã 。 即tức 時thời 如Như 來Lai 。 命mạng 羅La 睺Hầu 羅La 擊kích 鐘chung 一nhất 聲thanh 。 問vấn 阿A 難Nan 言ngôn 。 汝nhữ 今kim 聞văn 否phủ 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 俱câu 言ngôn 我ngã 聞văn 。 若nhược 是thị 了liễu 事sự 人nhân 。 只chỉ 銷tiêu 羅la 睺hầu 一nhất 擊kích 。 疑nghi 團đoàn 粉phấn 碎toái 。 何hà 須tu 再tái 審thẩm 。 世Thế 尊Tôn 見kiến 其kỳ 隨tùy 風phong 倒đảo 柁đả 。 故cố 於ư 鐘chung 歇hiết 無vô 聲thanh 。 而nhi 再tái 詰cật 之chi 。 則tắc 又hựu 答đáp 以dĩ 不bất 聞văn 。 又hựu 再tái 擊kích 而nhi 再tái 審thẩm 之chi 。 則tắc 又hựu 答đáp 言ngôn 俱câu 聞văn 。 此thử 時thời 阿A 難Nan 鼻tị 孔khổng 。 已dĩ 在tại 世Thế 尊Tôn 手thủ 裏lý 。 遂toại 雙song 開khai 二nhị 難nạn/nan 。 而nhi 以dĩ 云vân 何hà 聞văn 。 云vân 何hà 不bất 聞văn 拶# 之chi 。 終chung 欲dục 令linh 其kỳ 在tại 聞văn 聲thanh 邊biên 。 究cứu 箇cá 落lạc 處xứ 也dã 。 爭tranh 奈nại 阿A 難Nan 錯thác 轉chuyển 一nhất 語ngữ 。 而nhi 曰viết 音âm 響hưởng 雙song 絕tuyệt 。 則tắc 名danh 無vô 聞văn 。 豈khởi 知tri 堂đường 堂đường 佛Phật 弟đệ 。 卻khước 與dữ 斷đoạn 滅diệt 外ngoại 道đạo 同đồng 流lưu 哉tai 。 是thị 則tắc 不bất 識thức 自tự 己kỷ 恆hằng 常thường 之chi 聞văn 性tánh 。 卻khước 狥# 聲thanh 塵trần 生sanh 滅diệt 之chi 聞văn 相tương/tướng 。 豈khởi 非phi 迷mê 本bổn 聞văn 而nhi 循tuần 聲thanh 流lưu 轉chuyển 者giả 乎hồ 。

○# 先tiên 德đức 云vân 。 顏nhan 色sắc 規quy 模mô 恰kháp 似tự 真chân 。 人nhân 前tiền 拈niêm 弄lộng 越việt 光quang 新tân 。 及cập 乎hồ 入nhập 火hỏa 重trọng/trùng 烹phanh 煉luyện 。 到đáo 底để 終chung 歸quy 是thị 假giả 銀ngân 。 尊tôn 者giả 之chi 謂vị 與dữ 。

如Như 來Lai 又hựu 勅sắc 羅la 睺hầu 擊kích 鐘chung 。 問vấn 阿A 難Nan 言ngôn 。 汝nhữ 今kim 聲thanh 不phủ 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 俱câu 言ngôn 有hữu 聲thanh 。 少thiểu 選tuyển 聲thanh 銷tiêu 。 佛Phật 又hựu 問vấn 言ngôn 。 爾nhĩ 今kim 聲thanh 不phủ 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 答đáp 言ngôn 無vô 聲thanh 。 有hữu 頃khoảnh 羅la 睺hầu 更cánh 來lai 撞chàng 鐘chung 。 佛Phật 又hựu 問vấn 言ngôn 。 爾nhĩ 今kim 聲thanh 不phủ 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 俱câu 言ngôn 有hữu 聲thanh 。 佛Phật 問vấn 阿A 難Nan 。 汝nhữ 云vân 何hà 聲thanh 。 云vân 何hà 無vô 聲thanh 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 俱câu 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 鐘chung 聲thanh 若nhược 擊kích 。 則tắc 名danh 有hữu 聲thanh 。 擊kích 久cửu 聲thanh 銷tiêu 。 音âm 響hưởng 雙song 絕tuyệt 。 則tắc 名danh 無vô 聲thanh 。

此thử 復phục 令linh 擊kích 鐘chung 再tái 驗nghiệm 也dã 。 文văn 義nghĩa 同đồng 前tiền 。 但đãn 前tiền 聞văn 屬thuộc 根căn 。 今kim 聲thanh 屬thuộc 塵trần 。 根căn 塵trần 不bất 同đồng 。 故cố 須tu 再tái 騐# 耳nhĩ 。

佛Phật 語ngứ 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 汝nhữ 今kim 云vân 何hà 。 自tự 語ngữ 矯kiểu 亂loạn 。 大đại 眾chúng 阿A 難Nan 。 俱câu 時thời 問vấn 佛Phật 。 我ngã 今kim 云vân 何hà 。 名danh 為vi 矯kiểu 亂loạn 。

佛Phật 言ngôn 。

我ngã 問vấn 汝nhữ 聞văn 。 汝nhữ 則tắc 言ngôn 聞văn 。 又hựu 問vấn 汝nhữ 聲thanh 。 汝nhữ 則tắc 言ngôn 聲thanh 。 惟duy 聞văn 與dữ 聲thanh 。 報báo 答đáp 無vô 定định 。 如như 是thị 云vân 何hà 。 不bất 名danh 矯kiểu 亂loạn 。

此thử 直trực 責trách 矯kiểu 亂loạn 也dã 。 佛Phật 語ngứ 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 汝nhữ 今kim 何hà 故cố 。 自tự 語ngữ 矯kiểu 亂loạn 耶da 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 一nhất 齊tề 問vấn 佛Phật 。 我ngã 今kim 何hà 為vi 矯kiểu 亂loạn 。 不bất 自tự 覺giác 也dã 。

佛Phật 言ngôn 。

我ngã 問vấn 汝nhữ 聞văn 。 汝nhữ 則tắc 言ngôn 聞văn 。 又hựu 問vấn 汝nhữ 聲thanh 。 汝nhữ 則tắc 言ngôn 聲thanh 。 惟duy 聞văn 與dữ 聲thanh 。 必tất 有hữu 分phần/phân 矣hĩ 。 而nhi 問vấn 聞văn 答đáp 聞văn 。 問vấn 聲thanh 答đáp 聲thanh 。 隨tùy 風phong 倒đảo 柁đả 。 言ngôn 無vô 定định 準chuẩn 。 非phi 矯kiểu 亂loạn 而nhi 何hà 。

阿A 難Nan 。 聲thanh 銷tiêu 無vô 響hưởng 。 汝nhữ 說thuyết 無vô 聞văn 。 若nhược 實thật 無vô 聞văn 。 聞văn 性tánh 已dĩ 滅diệt 。 同đồng 於ư 枯khô 木mộc 。 鐘chung 聲thanh 更cánh 擊kích 。 汝nhữ 云vân 何hà 知tri 。 知tri 有hữu 知tri 無vô 。 (# 此thử 句cú 只chỉ 重trọng/trùng 有hữu 無vô 二nhị 字tự 。 不bất 重trọng/trùng 知tri 字tự 。 猶do 云vân 所sở 知tri 之chi 有hữu 所sở 知tri 之chi 無vô 也dã 。 自tự 是thị 聲thanh 塵trần 。 或hoặc 無vô 或hoặc 有hữu 。 豈khởi 彼bỉ 聞văn 性tánh 。 為vi 汝nhữ 有hữu 無vô 。 聞văn 實thật 云vân 無vô 。 誰thùy 知tri 無vô 者giả 。 是thị 故cố 阿A 難Nan 。 聲thanh 於ư 聞văn 中trung 。 自tự 有hữu 生sanh 滅diệt 。 非phi 為vì 汝nhữ 此thử 為vi 一nhất 句cú 聞văn 字tự 連liên 下hạ 句cú 讀đọc 之chi )# 聞văn 。 聲thanh 生sanh 聲thanh 滅diệt 。 令linh 汝nhữ 聞văn 性tánh 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 。 汝nhữ 尚thượng 顛điên 倒đảo 。 惑hoặc 聲thanh 為vi 聞văn 。 何hà 怪quái 昏hôn 迷mê 。 以dĩ 常thường 為vi 斷đoạn 。 終chung 不bất 應ưng 言ngôn 。 離ly 諸chư 動động 靜tĩnh 。 閉bế 塞tắc 開khai 通thông 。 說thuyết 聞văn 無vô 性tánh 。

此thử 破phá 申thân 正chánh 意ý 也dã 。 聲thanh 有hữu 生sanh 滅diệt 。 聞văn 乃nãi 常thường 存tồn 。 是thị 其kỳ 正chánh 意ý 。 審thẩm 之chi 不bất 悟ngộ 。 故cố 與dữ 申thân 明minh 。 而nhi 破phá 其kỳ 誤ngộ 執chấp 之chi 深thâm 惑hoặc 也dã 。 釋Thích 迦Ca 父phụ 子tử 。 既ký 借tá 鐘chung 聲thanh 與dữ 阿A 難Nan 說thuyết 法Pháp 竟cánh 。 復phục 與dữ 鐘chung 聲thanh 添# 箇cá 註chú 脚cước 。 故cố 告cáo 之chi 曰viết 。

阿A 難Nan 。 鐘chung 聲thanh 初sơ 歇hiết 之chi 時thời 。 只chỉ 是thị 無vô 響hưởng 。 非phi 是thị 無vô 聞văn 。 汝nhữ 乃nãi 說thuyết 無vô 聞văn 者giả 。 若nhược 果quả 實thật 無vô 聞văn 。 則tắc 汝nhữ 聞văn 性tánh 。 隨tùy 聲thanh 已dĩ 滅diệt 。 汝nhữ 則tắc 同đồng 於ư 無vô 知tri 枯khô 木mộc 。 當đương 鐘chung 聲thanh 更cánh 擊kích 。 汝nhữ 應ưng 不bất 聞văn 。 乃nãi 我ngã 第đệ 三tam 次thứ 審thẩm 。 又hựu 云vân 何hà 知tri 。 而nhi 言ngôn 俱câu 聞văn 耶da 。 更cánh 擊kích 仍nhưng 聞văn 。 則tắc 汝nhữ 聞văn 性tánh 。 不bất 隨tùy 聲thanh 滅diệt 明minh 矣hĩ 。 是thị 則tắc 所sở 知tri 之chi 聲thanh 有hữu 聲thanh 無vô 。 自tự 是thị 聲thanh 塵trần 。 而nhi 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 豈khởi 彼bỉ 聞văn 性tánh 。 因nhân 聲thanh 有hữu 而nhi 成thành 有hữu 。 因nhân 聲thanh 無vô 而nhi 成thành 無vô 也dã 。 若nhược 使sử 聞văn 性tánh 實thật 隨tùy 聲thanh 滅diệt 而nhi 名danh 之chi 曰viết 無vô 。 則tắc 當đương 我ngã 第đệ 二nhị 次thứ 審thẩm 時thời 。 汝nhữ 復phục 將tương 何hà 性tánh 。 知tri 其kỳ 為vi 無vô 聲thanh 乎hồ 。 是thị 故cố 阿A 難Nan 。 聲thanh 於ư 聞văn 中trung 。 實thật 有hữu 生sanh 滅diệt 。 聞văn 於ư 聲thanh 中trung 。 實thật 不bất 隨tùy 生sanh 滅diệt 。 則tắc 為vi 根căn 為vi 塵trần 。 斷đoạn 非phi 混hỗn 濫lạm 也dã 明minh 矣hĩ 。 夫phu 斷đoạn 常thường 縱túng/tung 使sử 難nạn/nan 定định 。 根căn 塵trần 宜nghi 當đương 易dị 分phần/phân 。 而nhi 汝nhữ 現hiện 今kim 尚thượng 且thả 顛điên 倒đảo 。 惑hoặc 聲thanh 為vi 聞văn 。 於ư 易dị 分phần/phân 者giả 而nhi 不bất 能năng 分phần/phân 。 何hà 怪quái 以dĩ 根căn 中trung 之chi 常thường 性tánh 。 而nhi 惑hoặc 為vi 斷đoạn 滅diệt 。 此thử 固cố 於ư 難nạn/nan 定định 者giả 而nhi 益ích 不bất 能năng 定định 也dã 。 今kim 既ký 解giải 此thử 。 不bất 應ưng 復phục 執chấp 離ly 塵trần 無vô 性tánh 矣hĩ 。

如như 重trọng 睡thụy 人nhân 。 睡thụy 熟thục 牀sàng 枕chẩm 。 其kỳ 家gia 有hữu 人nhân 。 於ư 彼bỉ 睡thụy 時thời 。 搗đảo 練luyện 舂thung 米mễ 。 是thị 人nhân 夢mộng 中trung 。 聞văn 舂thung 搗đảo 聲thanh 。 別biệt 作tác 他tha 物vật 。 或hoặc 為vi 擊kích 鼓cổ 。 或hoặc 為vi 撞chàng 鐘chung 。 即tức 於ư 夢mộng 時thời 。 自tự 怪quái 其kỳ 鐘chung 。 為vi 木mộc 石thạch 響hưởng 。 於ư 時thời 忽hốt 寤ngụ 。 遄thuyên 知tri 杵xử 音âm 。 自tự 告cáo 家gia 人nhân 。 我ngã 正chánh 夢mộng 時thời 。 惑hoặc 此thử 舂thung 音âm 。 將tương 為vi 鼓cổ 響hưởng 。 (# 夢mộng 中trung 怪quái 鐘chung 醒tỉnh 時thời 說thuyết 鼓cổ 互hỗ 影ảnh 略lược 也dã 阿A 難Nan 。 是thị 人nhân 夢mộng 中trung 。 豈khởi 憶ức 靜tĩnh 搖dao 。 (# 搖dao 即tức 動động 也dã 。 開khai 閉bế 通thông 塞tắc 。 (# 兼kiêm 肉nhục 耳nhĩ 也dã 。 其kỳ 形hình 雖tuy 寐mị 。 聞văn 性tánh 不bất 昏hôn 。 縱túng 汝nhữ 形hình 銷tiêu 。 命mạng 光quang 遷thiên 謝tạ 。 此thử 性tánh 云vân 何hà 。 為vi 汝nhữ 銷tiêu 滅diệt 。

此thử 引dẫn 夢mộng 騐# 常thường 也dã 。 前tiền 阿A 難Nan 領lãnh 佛Phật 離ly 動động 離ly 靜tĩnh 。 元nguyên 無vô 聽thính 質chất 之chi 旨chỉ 。 而nhi 起khởi 根căn 性tánh 斷đoạn 滅diệt 之chi 疑nghi 。 今kim 擊kích 鐘chung 之chi 示thị 。 有hữu 聲thanh 騐# 之chi 於ư 動động 。 無vô 聲thanh 騐# 之chi 於ư 靜tĩnh 。 而nhi 實thật 未vị 及cập 動động 靜tĩnh 雙song 離ly 以dĩ 騐# 之chi 。 故cố 此thử 再tái 引dẫn 睡thụy 中trung 雙song 離ly 動động 靜tĩnh 時thời 以dĩ 驗nghiệm 也dã 。 且thả 聞văn 性tánh 不bất 滅diệt 。 更cánh 有hữu 一nhất 證chứng 。 如như 重trọng/trùng 睡thụy 之chi 人nhân 。 熟thục 眠miên 於ư 牀sàng 枕chẩm 之chi 間gian 。 其kỳ 家gia 有hữu 人nhân 。 搗đảo 練luyện 舂thung 米mễ 。 砧# 聲thanh 碓đối 聲thanh 。 雜tạp 然nhiên 交giao 作tác 。 其kỳ 人nhân 夢mộng 中trung 。 聞văn 舂thung 搗đảo 之chi 聲thanh 。 識thức 昏hôn 境cảnh 倒đảo 。 或hoặc 以dĩ 為vi 擊kích 鼓cổ 。 或hoặc 以dĩ 為vi 撞chàng 鐘chung 。 又hựu 於ư 夢mộng 中trung 。 自tự 怪quái 其kỳ 分phân 明minh 鐘chung 也dã 。 何hà 故cố 作tác 木mộc 石thạch 響hưởng 耶da 。 於ư 時thời 忽hốt 寤ngụ 。 如như 是thị 杵xử 音âm 矣hĩ 。 乃nãi 告cáo 家gia 人nhân 。 我ngã 正chánh 夢mộng 時thời 。 聞văn 此thử 舂thung 音âm 。 將tương 謂vị 鼓cổ 響hưởng 耳nhĩ 。 無vô 論luận 其kỳ 舂thung 杵xử 是thị 真chân 。 鐘chung 鼓cổ 是thị 假giả 。 總tổng 見kiến 其kỳ 歷lịch 歷lịch 耳nhĩ 根căn 處xứ 。

阿A 難Nan 。 是thị 人nhân 正chánh 在tại 夢mộng 中trung 時thời 。 舉cử 身thân 皆giai 忘vong 。 豈khởi 復phục 有hữu 動động 靜tĩnh 二nhị 塵trần 。 及cập 開khai 閉bế 通thông 塞tắc 之chi 肉nhục 耳nhĩ 。 為vi 其kỳ 所sở 記ký 憶ức 。 然nhiên 而nhi 其kỳ 形hình 雖tuy 寐mị 。 聞văn 性tánh 不bất 昏hôn 。 則tắc 此thử 性tánh 離ly 塵trần 不bất 滅diệt 。 又hựu 有hữu 明minh 驗nghiệm 矣hĩ 。 且thả 非phi 惟duy 夢mộng 中trung 不bất 寐mị 。 即tức 死tử 後hậu 亦diệc 不bất 寐mị 。 極cực 而nhi 論luận 之chi 。 縱túng 汝nhữ 形hình 銷tiêu 命mạng 謝tạ 。 眼nhãn 光quang 落lạc 地địa 時thời 。 此thử 性tánh 常thường 存tồn 。 豈khởi 為vì 汝nhữ 形hình 銷tiêu 滅diệt 。 而nhi 亦diệc 與dữ 之chi 俱câu 滅diệt 乎hồ 。

○# 此thử 處xứ 阿A 難Nan 仍nhưng 富phú 更cánh 有hữu 一nhất 問vấn 。 問vấn 云vân 。 既ký 此thử 根căn 性tánh 動động 靜tĩnh 無vô 關quan 。 生sanh 死tử 不bất 礙ngại 。 如Như 來Lai 何hà 言ngôn 離ly 動động 離ly 靜tĩnh 。 元nguyên 無vô 聽thính 質chất 乎hồ 。 佛Phật 應ưng 答đáp 云vân 。 我ngã 言ngôn 離ly 塵trần 無vô 聽thính 質chất 者giả 。 為vi 無vô 聚tụ 聞văn 於ư 耳nhĩ 。 結kết 滯trệ 為vi 根căn 之chi 聽thính 質chất 也dã 。 此thử 質chất 若nhược 忘vong 。 則tắc 徧biến 周chu 法Pháp 界Giới 之chi 聞văn 性tánh 。 方phương 以dĩ 全toàn 彰chương 。 豈khởi 令linh 翻phiên 成thành 斷đoạn 滅diệt 乎hồ 。 如như 此thử 。 方phương 明minh 出xuất 元nguyên 無vô 聽thính 質chất 之chi 故cố 。 顯hiển 其kỳ 自tự 是thị 阿A 難Nan 謬mậu 解giải 。 非phi 佛Phật 自tự 語ngữ 相tương 違vi 也dã 。 不bất 然nhiên 。 則tắc 佛Phật 前tiền 言ngôn 離ly 塵trần 無vô 質chất 。 後hậu 言ngôn 離ly 塵trần 有hữu 體thể 。 終chung 無vô 以dĩ 解giải 自tự 語ngữ 相tương 違vi 之chi 難nạn/nan 矣hĩ 。 吳ngô 興hưng 曰viết 。 阿A 難Nan 通thông 疑nghi 六lục 根căn 無vô 體thể 。 如Như 來Lai 所sở 以dĩ 。 單đơn 顯hiển 聞văn 性tánh 為vi 常thường 者giả 。 為vi 欲dục 發phát 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 之chi 機cơ 也dã 。

○# 舂thung 擣đảo 認nhận 作tác 鼓cổ 鐘chung 。 但đãn 取thủ 聞văn 性tánh 不bất 昧muội 。 縱túng 汝nhữ 形hình 銷tiêu 四tứ 句cú 。 更cánh 進tiến 一nhất 步bộ 。 謂vị 非phi 惟duy 夢mộng 中trung 不bất 昧muội 。 即tức 死tử 後hậu 亦diệc 不bất 昧muội 也dã 。

以dĩ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 循tuần 諸chư 聲thanh 色sắc 。 逐trục 念niệm 流lưu 轉chuyển 。 曾tằng 不bất 開khai 悟ngộ 。 性tánh 淨tịnh 玅# 常thường 。 不bất 循tuần 所sở 常thường 。 逐trục 諸chư 生sanh 滅diệt 。 由do 是thị 生sanh 生sanh 。 雜tạp 染nhiễm 流lưu 轉chuyển 。 若nhược 棄khí 生sanh 滅diệt 。 守thủ 於ư 真chân 常thường 。 常thường 光quang 現hiện 前tiền 。 根căn 塵trần 識thức 心tâm 。 應ứng 時thời 銷tiêu 落lạc 。 想tưởng 相tướng 為vi 塵trần 。 識thức 情tình 為vi 垢cấu 。 二nhị 俱câu 遠viễn 離ly 。 則tắc 汝nhữ 法pháp 眼nhãn 。 應ứng 時thời 清thanh 明minh 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。 無vô 上thượng 知tri 覺giác 。

此thử 結kết 示thị 迷mê 常thường 逐trục 斷đoạn 故cố 有hữu 輪luân 迴hồi 。 棄khí 斷đoạn 守thủ 常thường 即tức 成thành 正chánh 覺giác 也dã 。 夫phu 聞văn 性tánh 不bất 隨tùy 生sanh 滅diệt 如như 此thử 。 然nhiên 則tắc 塵trần 豈khởi 可khả 逐trục 。 而nhi 性tánh 豈khởi 可khả 不bất 守thủ 哉tai 。 以dĩ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 逐trục 妄vọng 迷mê 真chân 。 循tuần 此thử 色sắc 聲thanh 諸chư 塵trần 。 逐trục 念niệm 流lưu 轉chuyển 。 曾tằng 不bất 開khai 悟ngộ 。 根căn 中trung 之chi 性tánh 。 淨tịnh 而nhi 不bất 染nhiễm 。 玅# 而nhi 不bất 縛phược 。 常thường 住trụ 而nhi 無vô 生sanh 滅diệt 。 其kỳ 起khởi 惑hoặc 如như 此thử 。 既ký 不bất 循tuần 根căn 中trung 所sở 具cụ 常thường 性tánh 。 而nhi 流lưu 逸dật 奔bôn 塵trần 。 造tạo 諸chư 塵trần 業nghiệp 。 由do 是thị 六lục 趣thú 遷thiên 流lưu 。 生sanh 生sanh 流lưu 轉chuyển 。 苦khổ 果quả 無vô 盡tận 。 而nhi 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 三tam 。 具cụ 足túc 無vô 缺khuyết 矣hĩ 。 若nhược 能năng 棄khí 此thử 生sanh 滅diệt 。 而nhi 不bất 奔bôn 諸chư 塵trần 。 守thủ 於ư 真chân 常thường 。 而nhi 旋toàn 根căn 反phản 照chiếu 。 即tức 所sở 謂vị 脫thoát 粘niêm 內nội 伏phục 也dã 。 即tức 得đắc 常thường 光quang 現hiện 前tiền 。 所sở 謂vị 伏phục 歸quy 元nguyên 真chân 。 發phát 本bổn 明minh 耀diệu 也dã 。 根căn 塵trần 識thức 心tâm 。 應ứng 時thời 銷tiêu 落lạc 。 所sở 謂vị 耀diệu 性tánh 發phát 明minh 。 諸chư 餘dư 五ngũ 粘niêm 。 應ứng 拔bạt 圓viên 脫thoát 也dã 。 且thả 不bất 特đặc 此thử 也dã 。 根căn 塵trần 識thức 心tâm 。 既ký 已dĩ 銷tiêu 盡tận 。 到đáo 銷tiêu 落lạc 之chi 後hậu 。 心tâm 中trung 純thuần 想tưởng 湛trạm 一nhất 之chi 體thể 。 即tức 所sở 想tưởng 湛trạm 一nhất 之chi 相tướng 。 更cánh 是thị 一nhất 種chủng 最tối 細tế 難nạn/nan 除trừ 之chi 塵trần 。 而nhi 即tức 此thử 不bất 捨xả 湛trạm 一nhất 之chi 心tâm 。 亦diệc 是thị 識thức 情tình 。 名danh 為vi 法pháp 愛ái 。 更cánh 是thị 一nhất 種chủng 貼# 體thể 難nạn/nan 刮# 之chi 垢cấu 。 若nhược 能năng 於ư 此thử 。 二nhị 俱câu 遠viễn 離ly 。 粗thô 細tế 塵trần 垢cấu 。 淨tịnh 盡tận 無vô 餘dư 。 則tắc 汝nhữ 法pháp 眼nhãn 。 當đương 下hạ 清thanh 明minh 。 便tiện 是thị 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 藏tạng 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。 無vô 上thượng 知tri 覺giác 乎hồ 。 葢# 法Pháp 眼nhãn 清thanh 明minh 。 雖tuy 方phương 至chí 於ư 初sơ 住trụ 。 然nhiên 因Nhân 地Địa 真chân 正chánh 。 則tắc 果quả 無vô 紓# 曲khúc 。 而nhi 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 必tất 成thành 正chánh 覺giác 矣hĩ 。 至chí 此thử 湛trạm 一nhất 亦diệc 忘vong 。 又hựu 何hà 六lục 根căn 之chi 可khả 結kết 哉tai 。 喻dụ 釋thích 根căn 性tánh 斷đoạn 滅diệt 疑nghi 竟cánh 。

○# 學học 人nhân 問vấn 高cao 城thành 和hòa 尚thượng 云vân 。 和hòa 尚thượng 夜dạ 後hậu 無vô 燈đăng 時thời 如như 何hà 。 師sư 曰viết 。 悟ngộ 道đạo 之chi 人nhân 。 常thường 光quang 現hiện 前tiền 。 有hữu 甚thậm 麼ma 晝trú 夜dạ 。 學học 人nhân 云vân 何hà 不bất 見kiến 和hòa 尚thượng 光quang 。 師sư 曰viết 。 擬nghĩ 將tương 什thập 麼ma 眼nhãn 見kiến 。 學học 人nhân 云vân 。 世thế 人nhân 現hiện 在tại 。 同đồng 將tương 眼nhãn 見kiến 。 師sư 彈đàn 指chỉ 曰viết 。 善thiện 哉tai 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 根căn 塵trần 相tương 涉thiệp 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。 至chí 於ư 今kim 日nhật 。 常thường 被bị 枷già 鎻# 。 汝nhữ 將tương 眼nhãn 見kiến 。 意ý 識thức 分phân 別biệt 。 擬nghĩ 求cầu 佛Phật 道Đạo 。 即tức 是thị 背bối/bội 卻khước 本bổn 心tâm 。 逐trục 念niệm 流lưu 轉chuyển 。 如như 此thử 之chi 人nhân 。 對đối 面diện 隔cách 越việt 。

楞lăng 嚴nghiêm 說thuyết 通thông 卷quyển 四tứ