楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 略Lược 疏Sớ
Quyển 0005
明Minh 元Nguyên 賢Hiền 述Thuật
楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 卷Quyển 之Chi 五Ngũ
福phước 州châu 鼓cổ 山sơn 湧dũng 泉tuyền 禪thiền 寺tự 沙Sa 門Môn 。 元nguyên 賢hiền 。 述thuật 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 雖tuy 說thuyết 。 至chí 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。
前tiền 章chương 佛Phật 已dĩ 明minh 指chỉ 六lục 根căn 為vi 結kết 復phục 明minh 示thị 不bất 循tuần 外ngoại 塵trần 為vi 根căn 結kết 之chi 要yếu 阿A 難Nan 卻khước 疑nghi 六lục 根căn 雖tuy 是thị 結kết 而nhi 結kết 必tất 有hữu 元nguyên 恐khủng 別biệt 有hữu 所sở 在tại 則tắc 解giải 結kết 之chi 要yếu 不bất 止chỉ 於ư 不bất 循tuần 外ngoại 塵trần 而nhi 已dĩ 故cố 茲tư 雨vũ 淚lệ 翹kiều 誠thành 。 懇khẩn 請thỉnh 開khai 示thị 佛Phật 乃nãi 以dĩ 手thủ 摩ma 其kỳ 頂đảnh 撫phủ 而nhi 慰úy 之chi 即tức 時thời 十thập 方phương 。 普phổ 佛Phật 世thế 界giới 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 者giả 表biểu 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 為vi 六lục 情tình 根căn 從tùng 此thử 震chấn 破phá 也dã 微vi 塵trần 如Như 來Lai 。 各các 有hữu 寶bảo 光quang 。 從tùng 其kỳ 頂đảnh 出xuất 。 者giả 表biểu 斯tư 法pháp 為vi 無vô 上thượng 頂Đảnh 法Pháp 也dã 同đồng 時thời 灌quán 如Như 來Lai 頂đảnh 。 者giả 表biểu 同đồng 說thuyết 同đồng 證chứng 更cánh 無vô 異dị 路lộ 。 也dã 諸chư 佛Phật 同đồng 告cáo 阿A 難Nan 謂vị 汝nhữ 欲dục 知tri 俱câu 生sanh 無vô 明minh 。 使sử 汝nhữ 輪luân 轉chuyển 。 生sanh 死tử 結kết 根căn 。 者giả 唯duy 此thử 六lục 根căn 言ngôn 此thử 根căn 性tánh 即tức 是thị 俱câu 生sanh 無vô 明minh 。 也dã 汝nhữ 欲dục 知tri 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 令linh 汝nhữ 速tốc 證chứng 。 安an 樂lạc 解giải 脫thoát 。 寂tịch 靜tĩnh 妙diệu 常thường 。 者giả 亦diệc 唯duy 此thử 六lục 根căn 言ngôn 此thử 根căn 性tánh 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 也dã 阿A 難Nan 雖tuy 聞văn 佛Phật 言ngôn 而nhi 猶do 未vị 明minh 。 厥quyết 旨chỉ 葢# 諸chư 佛Phật 尋tầm 常thường 說thuyết 法Pháp 約ước 而nhi 言ngôn 之chi 有hữu 十thập 八bát 界giới 今kim 何hà 獨độc 重trọng/trùng 六lục 根căn 故cố 疑nghi 而nhi 問vấn 佛Phật 佛Phật 謂vị 根căn 之chi 與dữ 塵trần 雖tuy 分phần/phân 內nội 外ngoại 總tổng 由do 一nhất 心tâm 變biến 現hiện 是thị 同đồng 一nhất 源nguyên 雖tuy 同đồng 一nhất 源nguyên 而nhi 根căn 為vi 要yếu 縛phược 而nhi 成thành 凡phàm 唯duy 此thử 六lục 根căn 脫thoát 而nhi 成thành 聖thánh 亦diệc 唯duy 此thử 六lục 根căn 而nhi 塵trần 不bất 與dữ 也dã 此thử 二nhị 句cú 揀giản 塵trần 也dã 若nhược 識thức 性tánh 則tắc 又hựu 因nhân 根căn 塵trần 而nhi 妄vọng 起khởi 猶do 如như 空không 華hoa 。 了liễu 無vô 實thật 體thể 既ký 非phi 縛phược 結kết 之chi 本bổn 亦diệc 非phi 解giải 結kết 之chi 要yếu 此thử 二nhị 句cú 揀giản 識thức 也dã 然nhiên 此thử 六lục 根căn 與dữ 六lục 塵trần 又hựu 豈khởi 有hữu 實thật 性tánh 之chi 可khả 得đắc 哉tai 必tất 由do 塵trần 而nhi 後hậu 發phát 根căn 之chi 知tri 必tất 由do 知tri 而nhi 後hậu 顯hiển 塵trần 之chi 相tướng 是thị 相tương/tướng 與dữ 見kiến 各các 無vô 自tự 性tánh 但đãn 相tương 依y 而nhi 立lập 同đồng 於ư 蘆lô 之chi 交giao 立lập 者giả 焉yên 汝nhữ 今kim 於ư 此thử 。 根căn 不bất 達đạt 性tánh 無vô 執chấp 為vi 實thật 有hữu 或hoặc 遣khiển 有hữu 而nhi 更cánh 存tồn 無vô 立lập 此thử 二nhị 知tri 即tức 是thị 無vô 明minh 。 生sanh 死tử 縛phược 結kết 之chi 本bổn 於ư 此thử 根căn 達đạt 其kỳ 性tánh 無vô 不bất 執chấp 為vi 有hữu 并tinh 不bất 存tồn 無vô 無vô 此thử 二nhị 見kiến 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 是thị 結kết 唯duy 根căn 結kết 解giải 唯duy 根căn 解giải 是thị 中trung 豈khởi 更cánh 容dung 他tha 物vật 。 哉tai 佛Phật 又hựu 重trùng 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 以dĩ 申thân 明minh 之chi 真chân 性tánh 有hữu 為vi 空không 。 下hạ 十thập 句cú 標tiêu 宗tông 破phá 執chấp 因nhân 況huống 顯hiển 根căn 塵trần 無vô 性tánh 也dã 真chân 性tánh 之chi 中trung 絕tuyệt 諸chư 對đối 待đãi 無vô 有hữu 為vi 亦diệc 無vô 無vô 為vi 。 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 空không 而nhi 非phi 有hữu 但đãn 從tùng 緣duyên 生sanh 喻dụ 如như 幻huyễn 事sự 無vô 為vi 之chi 法Pháp 。 無vô 有hữu 起khởi 滅diệt 。 亦diệc 非phi 有hữu 實thật 喻dụ 如như 空không 華hoa 夫phu 有hữu 為vi 固cố 可khả 言ngôn 空không 無vô 為vi 何hà 亦diệc 不bất 實thật 以dĩ 其kỳ 斥xích 妄vọng 顯hiển 真chân 則tắc 真chân 與dữ 妄vọng 對đối 對đối 妄vọng 有hữu 真chân 真chân 還hoàn 成thành 妄vọng 以dĩ 其kỳ 為vi 思tư 慮lự 所sở 及cập 之chi 境cảnh 故cố 真chân 與dữ 非phi 真chân 既ký 已dĩ 雙song 非phi 況huống 能năng 見kiến 之chi 根căn 所sở 見kiến 之chi 塵trần 又hựu 何hà 有hữu 哉tai 中trung 無vô 實thật 性tánh 但đãn 如như 交giao 蘆lô 而nhi 已dĩ 解giải 結kết 同đồng 所sở 因nhân 下hạ 六lục 句cú 頌tụng 解giải 結kết 唯duy 在tại 根căn 也dã 言ngôn 此thử 根căn 雖tuy 如như 交giao 蘆lô 而nhi 結kết 之chi 與dữ 解giải 唯duy 在tại 于vu 是thị 故cố 雖tuy 聖thánh 凡phàm 永vĩnh 隔cách 雲vân 泥nê 有hữu 殊thù 而nhi 更cánh 無vô 二nhị 路lộ 良lương 以dĩ 交giao 中trung 之chi 性tánh 既ký 非phi 是thị 有hữu 亦diệc 非phi 是thị 無vô 迷mê 晦hối 者giả 執chấp 有hữu 執chấp 無vô 便tiện 是thị 無vô 明minh 為vi 生sanh 死tử 之chi 根căn 元nguyên 發phát 明minh 者giả 不bất 執chấp 有hữu 亦diệc 不bất 執chấp 無vô 便tiện 成thành 解giải 脫thoát 無vô 涅Niết 槃Bàn 之chi 要yếu 道đạo 豈khởi 此thử 外ngoại 更cánh 有hữu 異dị 因nhân 哉tai 解giải 結kết 因nhân 次thứ 第đệ 。 下hạ 四tứ 句cú 頌tụng 從tùng 根căn 解giải 結kết 之chi 事sự 謂vị 結kết 根căn 時thời 必tất 從tùng 細tế 至chí 粗thô 次thứ 第đệ 六lục 重trọng/trùng 而nhi 根căn 相tướng 始thỉ 具cụ 故cố 今kim 解giải 結kết 亦diệc 必tất 從tùng 麤thô 至chí 細tế 次thứ 第đệ 六lục 重trọng/trùng 而nhi 根căn 元nguyên 始thỉ 盡tận 至chí 於ư 六lục 結kết 俱câu 盡tận 則tắc 一nhất 亦diệc 不bất 立lập 始thỉ 復phục 圓viên 湛trạm 之chi 本bổn 然nhiên 也dã 但đãn 所sở 用dụng 之chi 根căn 優ưu 劣liệt 有hữu 殊thù 必tất 須tu 選tuyển 擇trạch 圓viên 通thông 依y 而nhi 修tu 入nhập 外ngoại 塵trần 不bất 循tuần 還hoàn 歸quy 元nguyên 真chân 則tắc 入nhập 流lưu 而nhi 成thành 正chánh 覺giác 。 耳nhĩ 陀đà 那na 微vi 細tế 識thức 。 下hạ 四tứ 句cú 頌tụng 根căn 性tánh 之chi 勝thắng 也dã 茲tư 法pháp 獨độc 依y 六lục 根căn 而nhi 修tu 者giả 何hà 以dĩ 根căn 性tánh 即tức 陀đà 那na 識thức 也dã 陀đà 那na 乃nãi 第đệ 八bát 識thức 之chi 別biệt 名danh 此thử 識thức 親thân 依y 藏tạng 性tánh 為vi 體thể 最tối 為vi 微vi 細tế 非phi 佛Phật 不bất 能năng 盡tận 知tri 中trung 有hữu 無vô 明minh 熏huân 習tập 種chủng 子tử 能năng 成thành 無vô 邊biên 生sanh 死tử 之chi 法pháp 。 如như 暴bạo 流lưu 水thủy 。 流lưu 奔bôn 不bất 息tức 此thử 識thức 若nhược 說thuyết 為vi 真chân 其kỳ 奈nại 帶đái 持trì 種chủng 子tử 妄vọng 習tập 未vị 除trừ 若nhược 說thuyết 為vi 妄vọng 其kỳ 奈nại 體thể 即tức 藏tạng 性tánh 離ly 此thử 無vô 真chân 恐khủng 凡phàm 小tiểu 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 故cố 非phi 時thời 非phi 機cơ 寧ninh 密mật 之chi 而nhi 不bất 開khai 演diễn 惟duy 今kim 經kinh 獨độc 重trọng/trùng 此thử 識thức 豈khởi 輕khinh 易dị 常thường 說thuyết 之chi 法pháp 哉tai 自tự 心tâm 取thủ 自tự 心tâm 。 下hạ 四tứ 句cú 頌tụng 此thử 法pháp 之chi 最tối 要yếu 也dã 謂vị 根căn 之chi 結kết 無vô 多đa 法pháp 故cố 解giải 亦diệc 無vô 多đa 法pháp 但đãn 因nhân 不bất 了liễu 六lục 塵trần 境cảnh 界giới 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 乃nãi 誤ngộ 以dĩ 能năng 見kiến 之chi 心tâm 妄vọng 取thủ 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 是thị 自tự 心tâm 取thủ 自tự 心tâm 。 也dã 由do 是thị 從tùng 無vô 相tướng 非phi 幻huyễn 之chi 中trung 妄vọng 成thành 幻huyễn 法pháp 根căn 塵trần 宛uyển 爾nhĩ 前tiền 既ký 妄vọng 見kiến 攬lãm 塵trần 橫hoạnh 生sanh 妄vọng 法pháp 今kim 但đãn 旋toàn 根căn 脫thoát 塵trần 不bất 復phục 取thủ 著trước 則tắc 必tất 人nhân 法pháp 俱câu 空không 非phi 幻huyễn 之chi 境cảnh 亦diệc 逈huýnh 然nhiên 脫thoát 矣hĩ 況huống 幻huyễn 法pháp 而nhi 可khả 立lập 乎hồ 是thị 知tri 結kết 亦diệc 甚thậm 易dị 而nhi 解giải 亦diệc 甚thậm 要yếu 也dã 是thị 名danh 妙diệu 蓮liên 華hoa 。 下hạ 八bát 句cú 頌tụng 此thử 法pháp 最tối 勝thắng 也dã 此thử 法pháp 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 示thị 實thật 相tướng 體thể 即tức 因nhân 含hàm 果quả 處xứ 染nhiễm 常thường 淨tịnh 如như 妙diệu 蓮liên 華hoa 也dã 無vô 上thượng 寶bảo 覺giác 體thể 性tánh 堅kiên 凝ngưng 。 根căn 境cảnh 惑hoặc 結kết 擬nghĩ 之chi 即tức 銷tiêu 如như 金kim 剛cang 王vương 。 也dã 全toàn 性tánh 起khởi 修tu 定định 慧tuệ 等đẳng 持trì 無vô 修tu 而nhi 修tu 無vô 斷đoạn 而nhi 斷đoạn 名danh 如như 幻huyễn 三tam 摩ma 提đề 。 也dã 依y 此thử 而nhi 修tu 進tiến 一nhất 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 。 可khả 以dĩ 超siêu 無Vô 學Học 而nhi 入nhập 圓viên 位vị 是thị 謂vị 最tối 勝thắng 無vô 比tỉ 。 之chi 法pháp 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 迥huýnh 生sanh 出xuất 死tử 速tốc 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 莫mạc 不bất 由do 斯tư 矣hĩ 汝nhữ 等đẳng 可khả 不bất 勉miễn 哉tai 。
於ư 是thị 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。
此thử 段đoạn 阿A 難Nan 未vị 達đạt 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 及cập 舒thư 結kết 倫luân 次thứ 。 故cố 復phục 請thỉnh 佛Phật 垂thùy 示thị 佛Phật 乃nãi 取thủ 一nhất 巾cân 次thứ 第đệ 綰oản 成thành 六lục 結kết 以dĩ 喻dụ 之chi 謂vị 一nhất 巾cân 既ký 綰oản 成thành 六lục 結kết 則tắc 第đệ 一nhất 第đệ 二nhị 乃nãi 至chí 第đệ 六lục 。 次thứ 第đệ 歷lịch 然nhiên 豈khởi 可khả 混hỗn 亂loạn 強cường/cưỡng 名danh 哉tai 此thử 正chánh 猶do 根căn 之chi 六lục 結kết 決quyết 定định 成thành 六lục 。 也dã 結kết 既ký 成thành 六lục 方phương 顯hiển 元nguyên 巾cân 是thị 一nhất 以dĩ 對đối 六lục 方phương 可khả 說thuyết 一nhất 若nhược 六lục 總tổng 解giải 除trừ 則tắc 尚thượng 不bất 起khởi 一nhất 想tưởng 何hà 況huống 六lục 乎hồ 根căn 之chi 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 義nghĩa 猶do 是thị 也dã 至chí 於ư 順thuận 成thành 六lục 結kết 其kỳ 倫luân 次thứ 云vân 何hà 良lương 以dĩ 眾chúng 生sanh 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 心tâm 性tánh 不bất 覺giác 妄vọng 分phần/phân 能năng 所sở 狂cuồng 見kiến 妄vọng 立lập 所sở 相tương/tướng 亂loạn 興hưng 由do 是thị 狂cuồng 亂loạn 則tắc 知tri 見kiến 妄vọng 發phát 。 執chấp 法pháp 實thật 有hữu 也dã 發phát 妄vọng 不bất 息tức 。 則tắc 勞lao 見kiến 發phát 塵trần 。 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 也dã 至chí 於ư 勞lao 見kiến 發phát 塵trần 。 則tắc 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 種chủng 種chủng 顛điên 倒đảo 。 皆giai 從tùng 此thử 現hiện 正chánh 如như 勞lao 目mục 見kiến 空không 華hoa 豈khởi 有hữu 實thật 哉tai 按án 此thử 順thuận 成thành 諸chư 結kết 雖tuy 未vị 指chỉ 出xuất 六lục 者giả 而nhi 意ý 亦diệc 甚thậm 明minh 心tâm 性tánh 乃nãi 八bát 識thức 心tâm 王vương 自tự 證chứng 分phần/phân 也dã 分phân 為vi 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 為vi 狂cuồng 為vi 亂loạn 乃nãi 二nhị 結kết 也dã 知tri 見kiến 妄vọng 發phát 。 正Chánh 法Pháp 執chấp 位vị 法pháp 執chấp 有hữu 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 乃nãi 二nhị 結kết 也dã 勞lao 見kiến 發phát 塵trần 。 正chánh 人nhân 執chấp 位vị 人nhân 執chấp 亦diệc 有hữu 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 乃nãi 二nhị 結kết 也dã 此thử 之chi 六lục 結kết 元nguyên 根căn 於ư 狂cuồng 心tâm 而nhi 成thành 今kim 欲dục 解giải 之chi 豈khởi 一nhất 切thiết 偏thiên 權quyền 之chi 法pháp 所sở 能năng 解giải 哉tai 必tất 須tu 用dụng 中trung 道đạo 妙diệu 觀quán 直trực 破phá 其kỳ 狂cuồng 心tâm 而nhi 後hậu 結kết 始thỉ 能năng 解giải 正chánh 如như 世thế 間gian 結kết 解giải 之chi 人nhân 左tả 掣xiết 右hữu 牽khiên 俱câu 不bất 能năng 解giải 若nhược 欲dục 解giải 之chi 必tất 於ư 結kết 心tâm 也dã 此thử 解giải 結kết 心tâm 之chi 法pháp 雖tuy 似tự 屬thuộc 於ư 因nhân 緣duyên 然nhiên 最tối 為vi 微vi 妙diệu 。 非phi 比tỉ 世thế 間gian 和hòa 合hợp 麤thô 相tương/tướng 緣duyên 佛Phật 得đắc 無vô 量lượng 智trí 。 無vô 微vi 不bất 照chiếu 無vô 遠viễn 不bất 燭chúc 故cố 能năng 知tri 此thử 說thuyết 此thử 耳nhĩ 此thử 法pháp 云vân 何hà 必tất 須tu 選tuyển 擇trạch 六lục 根căn 。 用dụng 其kỳ 圓viên 通thông 者giả 從tùng 一nhất 根căn 深thâm 入nhập 返phản 觀quán 根căn 性tánh 不bất 逐trục 外ngoại 塵trần 則tắc 狂cuồng 心tâm 可khả 破phá 而nhi 六lục 結kết 可khả 除trừ 六lục 結kết 既ký 除trừ 則tắc 前tiền 所sở 謂vị 顛điên 倒đảo 塵trần 相tương/tướng 如như 勞lao 目mục 空không 華hoa 者giả 皆giai 已dĩ 消tiêu 滅diệt 無vô 餘dư 。 矣hĩ 諸chư 妄vọng 既ký 銷tiêu 不bất 真chân 而nhi 何hà 待đãi 乎hồ 但đãn 此thử 結kết 未vị 可khả 頓đốn 除trừ 必tất 須tu 次thứ 第đệ 正chánh 如như 巾cân 結kết 結kết 由do 次thứ 第đệ 則tắc 解giải 亦diệc 由do 次thứ 第đệ 也dã 此thử 根căn 初sơ 解giải 。 先tiên 得đắc 人nhân 空không 。 即tức 解giải 人nhân 執chấp 中trung 二nhị 結kết 番phiên 前tiền 勞lao 見kiến 發phát 塵trần 。 也dã 法pháp 執chấp 尚thượng 存tồn 則tắc 空không 性tánh 未vị 能năng 圓viên 明minh 至chí 空không 性tánh 圓viên 明minh 。 成thành 法Pháp 解giải 脫thoát 。 即tức 解giải 法pháp 執chấp 中trung 二nhị 結kết 番phiên 前tiền 知tri 見kiến 妄vọng 發phát 。 也dã 雖tuy 得đắc 人nhân 法pháp 二nhị 空không 而nhi 二nhị 空không 未vị 泯mẫn 正chánh 是thị 微vi 細tế 無vô 明minh 尚thượng 存tồn 能năng 證chứng 所sở 證chứng 之chi 影ảnh 直trực 得đắc 俱câu 空không 不bất 生sanh 。 則tắc 解giải 後hậu 二nhị 結kết 即tức 番phiên 前tiền 狂cuồng 亂loạn 也dã 至chí 此thử 則tắc 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 不bất 見kiến 一nhất 法pháp 。 生sanh 不bất 見kiến 一nhất 法pháp 。 滅diệt 而nhi 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 矣hĩ 此thử 即tức 後hậu 諸chư 聖thánh 入nhập 圓viên 通thông 位vị 也dã 。
○# 按án 此thử 中trung 六lục 結kết 古cổ 註chú 俱câu 指chỉ 六lục 根căn 愚ngu 謂vị 六lục 結kết 次thứ 第đệ 而nhi 成thành 未vị 可khả 謂vị 六lục 根căn 亦diệc 次thứ 第đệ 而nhi 成thành 六lục 結kết 次thứ 第đệ 而nhi 解giải 。 未vị 可khả 謂vị 六lục 根căn 亦diệc 次thứ 第đệ 而nhi 解giải 。 法pháp 喻dụ 顯hiển 然nhiên 不bất 齊tề 說thuyết 者giả 乃nãi 謂vị 一nhất 根căn 深thâm 入nhập 六lục 根căn 俱câu 解giải 為vi 次thứ 第đệ 則tắc 牽khiên 強cường/cưỡng 殊thù 甚thậm 況huống 此thử 中trung 由do 汝nhữ 無vô 始thỉ 。 下hạ 已dĩ 明minh 言ngôn 結kết 之chi 次thứ 第đệ 此thử 根căn 初sơ 解giải 。 下hạ 已dĩ 明minh 言ngôn 解giải 之chi 次thứ 第đệ 何hà 都đô 不bất 顧cố 獨độc 以dĩ 六lục 結kết 與dữ 六lục 根căn 其kỳ 數số 偶ngẫu 同đồng 遂toại 爾nhĩ 妄vọng 執chấp 耶da 但đãn 六lục 結kết 之chi 名danh 經kinh 文văn 隱ẩn 略lược 今kim 就tựu 本bổn 文văn 分phần/phân 出xuất 意ý 自tự 昭chiêu 然nhiên 觀quán 者giả 詳tường 之chi 。
阿A 難Nan 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí 法Pháp 因nhân 為vi 上thượng 。
此thử 阿A 難Nan 已dĩ 領lãnh 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 之chi 義nghĩa 但đãn 未vị 知tri 選tuyển 擇trạch 何hà 根căn 易dị 於ư 修tu 入nhập 故cố 請thỉnh 開khai 示thị 佛Phật 乃nãi 廣quảng 命mạng 謂vị 大đại 菩Bồ 薩Tát 及cập 諸chư 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 各các 說thuyết 入nhập 道đạo 方phương 便tiện 者giả 意ý 顯hiển 一nhất 十thập 八bát 界giới 均quân 是thị 入nhập 圓viên 之chi 法pháp 但đãn 根căn 性tánh 不bất 同đồng 則tắc 各các 有hữu 所sở 宜nghi 故cố 須tu 徧biến 說thuyết 也dã 憍Kiều 陳Trần 如Như 下hạ 六lục 聖thánh 皆giai 滅diệt 塵trần 合hợp 覺giác 。 而nhi 入nhập 圓viên 通thông 者giả 也dã 六lục 塵trần 雖tuy 屬thuộc 外ngoại 相tướng 而nhi 實thật 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 心tâm 若nhược 能năng 於ư 一nhất 塵trần 上thượng 發phát 明minh 則tắc 塵trần 相tương/tướng 滅diệt 而nhi 藏tạng 性tánh 顯hiển 矣hĩ 憍Kiều 陳Trần 如Như 從tùng 聲thanh 塵trần 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 初sơ 在tại 鹿lộc 苑uyển 及cập 雞kê 園viên 親thân 見kiến 如Như 來Lai 。 成thành 道Đạo 如Như 來Lai 為vi 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 最tối 初sơ 領lãnh 解giải 是thị 於ư 佛Phật 音âm 聲thanh 。 上thượng 徹triệt 見kiến 藏tạng 心tâm 故cố 聲thanh 塵trần 頓đốn 銷tiêu 妙diệu 音âm 密mật 圓viên 。 而nhi 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 也dã 優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 從tùng 色sắc 塵trần 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 初sơ 因nhân 多đa 欲dục 佛Phật 令linh 修tu 不bất 淨tịnh 觀quán 。 以dĩ 對đối 治trị 之chi 初sơ 觀quán 身thân 相tướng 不bất 淨tịnh 繼kế 而nhi 唯duy 見kiến 白bạch 骨cốt 。 復phục 析tích 白bạch 骨cốt 至chí 微vi 塵trần 而nhi 歸quy 於ư 空không 即tức 於ư 空không 中trung 。 見kiến 色sắc 實thật 性tánh 則tắc 色sắc 之chi 與dữ 空không 惟duy 是thị 一nhất 性tánh 豈khởi 有hữu 二nhị 法pháp 故cố 色sắc 塵trần 頓đốn 銷tiêu 妙diệu 色sắc 密mật 圓viên 。 而nhi 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 也dã 香hương 嚴nghiêm 從tùng 香hương 塵trần 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 因nhân 佛Phật 教giáo 觀quán 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 悉tất 無vô 有hữu 實thật 故cố 。 於ư 聞văn 香hương 之chi 際tế 諦đế 觀quán 此thử 香hương 不bất 從tùng 木mộc 生sanh 若nhược 從tùng 木mộc 生sanh 何hà 藉tạ 於ư 火hỏa 不bất 從tùng 空không 生sanh 。 若nhược 從tùng 空không 生sanh 。 何hà 藉tạ 木mộc 火hỏa 不bất 從tùng 煙yên 火hỏa 生sanh 若nhược 從tùng 煙yên 火hỏa 何hà 必tất 燃nhiên 此thử 沈trầm 水thủy 四tứ 者giả 推thôi 窮cùng 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 其kỳ 相tương/tướng 元nguyên 空không 何hà 有hữu 去khứ 來lai 由do 是thị 分phân 別biệt 。 意ý 銷tiêu 真chân 覺giác 發phát 現hiện 故cố 香hương 塵trần 倐thúc 滅diệt 妙diệu 香hương 密mật 圓viên 。 而nhi 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 也dã 藥Dược 王Vương 藥Dược 上Thượng 。 從tùng 味vị 塵trần 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 由do 宿túc 為vi 良lương 醫y 故cố 得đắc 遍biến 嘗thường 諸chư 藥dược 悉tất 知tri 其kỳ 味vị 由do 是thị 觀quán 察sát 味vị 因nhân 熾sí 然nhiên 有hữu 味vị 故cố 非phi 空không 無vô 形hình 可khả 得đắc 故cố 非phi 有hữu 諸chư 藥dược 不bất 來lai 舌thiệt 識thức 何hà 知tri 故cố 非phi 即tức 身thân 心tâm 。 舌thiệt 識thức 不bất 嘗thường 諸chư 藥dược 何hà 味vị 故cố 非phi 離ly 身thân 心tâm 。 如như 是thị 分phân 別biệt 。 了liễu 味vị 無vô 生sanh 則tắc 味vị 塵trần 頓đốn 滅diệt 惟duy 是thị 一nhất 味vị 清thanh 淨tịnh 。 實thật 相tướng 得đắc 登đăng 菩Bồ 薩Tát 位vị 也dã 跋Bạt 陀Đà 波Ba 羅La 。 從tùng 觸xúc 塵trần 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 因nhân 隨tùy 例lệ 入nhập 浴dục 忽hốt 悟ngộ 水thủy 因nhân 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 水thủy 既ký 無vô 性tánh 塵trần 體thể 亦diệc 然nhiên 故cố 曰viết 不bất 洗tẩy 塵trần 不bất 洗tẩy 體thể 水thủy 與dữ 塵trần 體thể 既ký 寂tịch 中trung 間gian 覺giác 觸xúc 又hựu 安an 有hữu 哉tai 從tùng 此thử 悟ngộ 入nhập 藏tạng 心tâm 故cố 觸xúc 塵trần 頓đốn 滅diệt 妙diệu 觸xúc 宣tuyên 明minh 。 而nhi 成thành 佛Phật 子tử 住trụ 。 也dã 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 從tùng 法pháp 塵trần 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 法pháp 塵trần 乃nãi 意ý 根căn 攬lãm 五ngũ 塵trần 影ảnh 子tử 故cố 總tổng 稱xưng 六lục 塵trần 此thử 塵trần 倐thúc 生sanh 倐thúc 滅diệt 不bất 能năng 暫tạm 住trụ 。 厭yếm 其kỳ 變biến 易dị 乃nãi 修tu 空không 觀quán 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 既ký 得đắc 此thử 定định 則tắc 能năng 度độ 百bách 千thiên 劫kiếp 。 如như 一nhất 彈đàn 指chỉ 葢# 以dĩ 意ý 根căn 滅diệt 而nhi 法pháp 塵trần 空không 也dã 此thử 法pháp 既ký 空không 則tắc 契khế 入nhập 藏tạng 心tâm 而nhi 妙diệu 法Pháp 開khai 明minh 。 盡tận 銷tiêu 諸chư 漏lậu 成thành 阿A 羅La 漢Hán 也dã 。
○# 六lục 塵trần 之chi 序tự 尋tầm 常thường 所sở 說thuyết 必tất 先tiên 色sắc 今kim 先tiên 聲thanh 者giả 以dĩ 此thử 方phương 教giáo 體thể 在tại 聲thanh 也dã 此thử 稱xưng 成thành 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 乃nãi 圓viên 教giáo 七thất 信tín 位vị 以dĩ 斷đoạn 惑hoặc 與dữ 小Tiểu 乘Thừa 同đồng 故cố 借tá 阿A 羅La 漢Hán 之chi 號hiệu 諸chư 經kinh 皆giai 然nhiên 吳ngô 興hưng 每mỗi 遇ngộ 成thành 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 必tất 作tác 小tiểu 釋thích 大đại 違vi 佛Phật 意ý 葢# 此thử 經Kinh 見kiến 道đạo 分phần/phân 中trung 屢lũ 斥xích 二nhị 乘thừa 極cực 顯hiển 圓viên 頓đốn 之chi 旨chỉ 至chí 修tu 道Đạo 分phần/phân 中trung 又hựu 先tiên 令linh 其kỳ 得đắc 圓viên 湛trạm 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。 以dĩ 為vi 本bổn 修tu 因nhân 。 便tiện 已dĩ 非phi 二nhị 乘thừa 境cảnh 界giới 至chí 此thử 命mạng 其kỳ 各các 敘tự 證chứng 入nhập 之chi 方phương 豈khởi 佛Phật 意ý 更cánh 在tại 說thuyết 小tiểu 乎hồ 佛Phật 意ý 不bất 在tại 說thuyết 小tiểu 諸chư 聖thánh 豈khởi 敢cảm 以dĩ 權quyền 小tiểu 當đương 機cơ 況huống 會hội 中trung 無vô 數số 。 大Đại 乘Thừa 安an 用dụng 小tiểu 聖thánh 之chi 強cường/cưỡng 出xuất 哉tai 故cố 知tri 諸chư 聖thánh 直trực 彰chương 實thật 證chứng 葢# 承thừa 佛Phật 密mật 意ý 也dã 況huống 後hậu 佛Phật 言ngôn 彼bỉ 等đẳng 修tu 行hành 。 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 差sai 別biệt 則tắc 知tri 諸chư 聖thánh 之chi 名danh 位vị 大đại 小tiểu 法Pháp 門môn 偏thiên 圓viên 皆giai 同đồng 一nhất 味vị 。 圓viên 實thật 更cánh 不bất 須tu 疑nghi 吳ngô 興hưng 橫hoạnh/hoành 分phần/phân 大đại 小tiểu 前tiền 失thất 佛Phật 意ý 後hậu 抗kháng 佛Phật 言ngôn 決quyết 不bất 可khả 從tùng 。
阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 至chí 旋toàn 法pháp 歸quy 無vô 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
此thử 五ngũ 聖thánh 旋toàn 根căn 歸quy 性tánh 而nhi 獲hoạch 圓viên 通thông 者giả 也dã 根căn 有hữu 六lục 今kim 缺khuyết 耳nhĩ 根căn 者giả 留lưu 觀quán 音âm 為vi 殿điện 後hậu 以dĩ 當đương 此thử 方phương 之chi 機cơ 也dã 阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 從tùng 眼nhãn 根căn 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 初sơ 因nhân 好hảo 睡thụy 眠miên 為vi 佛Phật 所sở 呵ha 乃nãi 啼đề 泣khấp 自tự 責trách 。 七thất 日nhật 不bất 眠miên 。 遂toại 失thất 雙song 目mục 佛Phật 乃nãi 教giáo 以dĩ 樂nhạo 見kiến 照chiếu 明minh 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 言ngôn 瞽# 者giả 樂nhạo 見kiến 照chiếu 明minh 。 必tất 用dụng 此thử 三tam 昧muội 此thử 三tam 昧muội 體thể 本bổn 不bất 壞hoại 而nhi 能năng 破phá 重trọng 障chướng 故cố 名danh 金Kim 剛Cang 乃nãi 返phản 觀quán 見kiến 性tánh 之chi 功công 也dã 旋toàn 其kỳ 妄vọng 見kiến 循tuần 彼bỉ 真chân 元nguyên 則tắc 妄vọng 見kiến 頓đốn 銷tiêu 真chân 見kiến 內nội 發phát 故cố 能năng 不bất 用dụng 眼nhãn 見kiến 而nhi 十thập 方phương 洞đỗng 然nhiên 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 也dã 周chu 利lợi 槃bàn 特đặc 迦ca 從tùng 鼻tị 根căn 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 初sơ 因nhân 不bất 能năng 誦tụng 持trì 無vô 多đa 聞văn 性tánh 。 佛Phật 教giáo 以dĩ 安an 居cư 調điều 息tức 初sơ 觀quán 息tức 風phong 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 至chí 於ư 微vi 細tế 窮cùng 盡tận 。 生sanh 滅diệt 無vô 從tùng 息tức 風phong 既ký 空không 心tâm 無vô 分phân 別biệt 。 豁hoát 然nhiên 無vô 礙ngại 遂toại 得đắc 漏lậu 盡tận 而nhi 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 也dã 憍Kiều 梵Phạm 波Ba 提Đề 。 從tùng 舌thiệt 根căn 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 昔tích 因nhân 口khẩu 業nghiệp 輕khinh 弄lộng 沙Sa 門Môn 。 得đắc 牛ngưu 呞tư 報báo 佛Phật 教giáo 以dĩ 一nhất 味vị 清thanh 淨tịnh 。 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 所sở 謂vị 一nhất 味vị 者giả 了liễu 味vị 無vô 味vị 惟duy 一nhất 實thật 相tướng 故cố 曰viết 一nhất 味vị 其kỳ 法pháp 諦đế 觀quán 此thử 味vị 之chi 知tri 非phi 從tùng 舌thiệt 生sanh 若nhược 從tùng 舌thiệt 生sanh 。 應ưng 不bất 待đãi 物vật 非phi 從tùng 物vật 生sanh 若nhược 從tùng 物vật 生sanh 應ưng 不bất 待đãi 舌thiệt 各các 既ký 無vô 生sanh 共cộng 豈khởi 能năng 有hữu 緣duyên 中trung 不bất 有hữu 非phi 緣duyên 亦diệc 無vô 了liễu 味vị 之chi 知tri 竟cánh 從tùng 何hà 有hữu 此thử 知tri 既ký 泯mẫn 塵trần 味vị 亦diệc 空không 清thanh 淨tịnh 實thật 相tướng 從tùng 茲tư 頓đốn 露lộ 故cố 得đắc 超siêu 諸chư 漏lậu 而nhi 遺di 器khí 界giới 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 而nhi 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 也dã 畢Tất 陵Lăng 伽Già 婆Bà 蹉Sa 。 從tùng 身thân 根căn 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 初sơ 於ư 路lộ 中trúng 毒độc 刺thứ 覺giác 身thân 疼đông 痛thống 因nhân 念niệm 有hữu 覺giác 痛thống 之chi 覺giác 復phục 有hữu 覺giác 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 無vô 所sở 覺giác 之chi 痛thống 亦diệc 無vô 能năng 覺giác 之chi 覺giác 豈khởi 一nhất 身thân 而nhi 有hữu 二nhị 覺giác 哉tai 從tùng 此thử 起khởi 疑nghi 攝nhiếp 念niệm 諦đế 觀quán 至chí 於ư 身thân 心tâm 忽hốt 空không 。 而nhi 諸chư 漏lậu 消tiêu 盡tận 則tắc 真chân 現hiện 而nhi 妄vọng 泯mẫn 也dã 葢# 前tiền 知tri 有hữu 覺giác 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 者giả 秪# 是thị 比tỉ 知tri 故cố 真chân 外ngoại 有hữu 妄vọng 今kim 此thử 現hiện 證chứng 唯duy 是thị 一nhất 覺giác 真chân 外ngoại 無vô 妄vọng 故cố 曰viết 純thuần 覺giác 遺di 身thân 。 而nhi 獲hoạch 入nhập 圓viên 通thông 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 從tùng 意ý 根căn 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 曠khoáng 劫kiếp 已dĩ 來lai 宿túc 證chứng 空không 寂tịch 入nhập 胎thai 不bất 昧muội 隔cách 陰ấm 不bất 昏hôn 故cố 自tự 憶ức 受thọ 生sanh 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 而nhi 皆giai 知tri 空không 寂tịch 非phi 獨độc 身thân 心tâm 不bất 有hữu 亦diệc 乃nãi 十thập 方phương 俱câu 空không 則tắc 人nhân 法pháp 雙song 空không 也dã 非phi 特đặc 已dĩ 證chứng 空không 寂tịch 亦diệc 令linh 眾chúng 生sanh 。 同đồng 證chứng 則tắc 自tự 他tha 兼kiêm 利lợi 也dã 然nhiên 是thị 但đãn 空không 未vị 能năng 證chứng 入nhập 妙diệu 覺giác 真chân 空không 今kim 承thừa 佛Phật 發phát 明minh 乃nãi 得đắc 空không 性tánh 圓viên 明minh 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 遂toại 能năng 頓đốn 入nhập 如Như 來Lai 。 寶bảo 明minh 空không 海hải 。 而nhi 同đồng 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 諸chư 相tướng 入nhập 非phi 。 即tức 所sở 證chứng 空không 寂tịch 非phi 所sở 非phi 盡tận 。 即tức 所sở 得đắc 真chân 空không 旋toàn 法pháp 歸quy 無vô 。 即tức 前tiền 二nhị 句cú 此thử 因nhân 返phản 觀quán 意ý 根căn 之chi 性tánh 根căn 盡tận 性tánh 顯hiển 自tự 然nhiên 法pháp 旋toàn 歸quy 無vô 而nhi 入nhập 真chân 空không 性tánh 海hải 也dã 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 即tức 從tùng (# 至chí 久cửu 成thành 清thanh 瑩oánh 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
此thử 六lục 聖thánh 湛trạm 識thức 循tuần 源nguyên 而nhi 獲hoạch 圓viên 通thông 者giả 也dã 此thử 識thức 與dữ 根căn 最tối 難nạn/nan 分phần/phân 辨biện 又hựu 前tiền 五ngũ 識thức 與dữ 後hậu 意ý 識thức 亦diệc 多đa 混hỗn 淆# 今kim 就tựu 眼nhãn 家gia 辨biện 之chi 眼nhãn 照chiếu 境cảnh 時thời 一nhất 念niệm 不bất 動động 但đãn 如như 鏡kính 中trung 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 此thử 眼nhãn 根căn 也dã 隨tùy 念niệm 麤thô 略lược 分phân 別biệt 諸chư 相tướng 歷lịch 然nhiên 而nhi 不bất 帶đái 名danh 言ngôn 者giả 眼nhãn 識thức 也dã 由do 是thị 次thứ 第đệ 。 標tiêu 指chỉ 詳tường 細tế 分phân 析tích 專chuyên 計kế 名danh 言ngôn 者giả 乃nãi 第đệ 六lục 意ý 識thức 也dã 餘dư 倣# 此thử 推thôi 之chi 舍Xá 利Lợi 弗Phất 從tùng 眼nhãn 識thức 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 從tùng 曠khoáng 劫kiếp 來lai 眼nhãn 識thức 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 一nhất 見kiến 能năng 了liễu 此thử 但đãn 俗tục 智trí 也dã 因nhân 聞văn 因nhân 緣duyên 深thâm 義nghĩa 。 即tức 悟ngộ 入nhập 藏tạng 心tâm 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 。 此thử 見kiến 即tức 妙diệu 覺giác 圓viên 明minh 故cố 。 得đắc 大đại 無vô 畏úy 。 而nhi 成thành 佛Phật 長trưởng 子tử 是thị 始thỉ 從tùng 眼nhãn 識thức 發phát 起khởi 智trí 光quang 智trí 光quang 之chi 極cực 即tức 佛Phật 知tri 見kiến 矣hĩ 普phổ 賢hiền 從tùng 耳nhĩ 識thức 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 久cửu 證chứng 極cực 果quả 退thoái 位vị 揚dương 化hóa 故cố 為vi 恆Hằng 沙sa 法Pháp 王Vương 之chi 子tử 。 而nhi 弟đệ 子tử 之chi 發phát 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 者giả 。 皆giai 因nhân 之chi 立lập 名danh 能năng 用dụng 耳nhĩ 識thức 廣quảng 鑑giám 羣quần 機cơ 見kiến 有hữu 發phát 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 者giả 。 雖tuy 在tại 他tha 方phương 恆Hằng 沙sa 界giới 外ngoại 悉tất 為vi 現hiện 身thân 即tức 彼bỉ 障chướng 重trọng 難nan 見kiến 亦diệc 暗ám 為vi 摩ma 頂đảnh 皆giai 擁ủng 護hộ 安an 慰úy 。 以dĩ 成thành 其kỳ 行hành 原nguyên 其kỳ 本bổn 因nhân 乃nãi 是thị 從tùng 耳nhĩ 識thức 發phát 明minh 故cố 能năng 隨tùy 念niệm 而nhi 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 。 得đắc 大đại 自tự 在tại 。 也dã 孫Tôn 陀Đà 羅La 難Nan 陀Đà 。 從tùng 鼻tị 識thức 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 因nhân 心tâm 常thường 散tán 動động 。 佛Phật 乃nãi 教giáo 觀quán 鼻tị 端đoan 白bạch 。 初sơ 諦đế 觀quán 三tam 七thất 日nhật 見kiến 鼻tị 息tức 如như 煙yên 者giả 鼻tị 識thức 濁trược 相tương/tướng 也dã 淨tịnh 觀quán 發phát 明minh 則tắc 內nội 明minh 外ngoại 虗hư 而nhi 煙yên 消tiêu 成thành 白bạch 者giả 識thức 濁trược 漸tiệm 澄trừng 之chi 相tướng 也dã 至chí 於ư 藏tạng 心tâm 顯hiển 現hiện 識thức 濁trược 俱câu 盡tận 則tắc 息tức 盡tận 化hóa 為vi 光quang 明minh 。 炳bỉnh 照chiếu 十thập 方phương 矣hĩ 是thị 證chứng 無Vô 學Học 記ký 菩Bồ 提Đề 皆giai 消tiêu 息tức 之chi 功công 也dã 富Phú 樓Lâu 那Na 從tùng 舌thiệt 識thức 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 從tùng 曠khoáng 劫kiếp 來lai 得đắc 四tứ 辨biện 才tài 備bị 演diễn 法Pháp 門môn 隨tùy 機cơ 善thiện 巧xảo 得đắc 無vô 所sở 畏úy 。 今kim 逢phùng 世Thế 尊Tôn 教giáo 以dĩ 口khẩu 輪luân 助trợ 揚dương 法pháp 化hóa 得đắc 成thành 羅La 漢Hán 。 葢# 是thị 說thuyết 法Pháp 淨tịnh 則tắc 智trí 盡tận 益ích 淨tịnh 外ngoại 而nhi 魔ma 冤oan 因nhân 說thuyết 破phá 而nhi 自tự 伏phục 內nội 而nhi 諸chư 漏lậu 緣duyên 智trí 顯hiển 而nhi 自tự 銷tiêu 也dã 說thuyết 法Pháp 似tự 是thị 意ý 識thức 今kim 言ngôn 舌thiệt 識thức 者giả 乃nãi 不bất 假giả 計kế 度độ 而nhi 隨tùy 念niệm 發phát 揚dương 耳nhĩ 優Ưu 波Ba 離Ly 從tùng 身thân 識thức 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 初sơ 隨tùy 佛Phật 出xuất 家gia 。 親thân 見kiến 佛Phật 成thành 道Đạo 後hậu 承thừa 佛Phật 教giáo 以dĩ 戒giới 法pháp 受thọ 持trì 清thanh 淨tịnh 因nhân 得đắc 身thân 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 葢# 最tối 初sơ 執chấp 身thân 次thứ 執chấp 心tâm 漸tiệm 能năng 生sanh 定định 發phát 慧tuệ 故cố 得đắc 一nhất 切thiết 通thông 利lợi 。 是thị 從tùng 檢kiểm 防phòng 身thân 識thức 識thức 滅diệt 歸quy 元nguyên 者giả 也dã 大Đại 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 從tùng 意ý 識thức 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 初sơ 因nhân 聞văn 因nhân 緣duyên 深thâm 義nghĩa 。 遂toại 悟ngộ 實thật 相tướng 豁hoát 然nhiên 心tâm 開khai 得đắc 大đại 通thông 達đạt 。 由do 是thị 入nhập 道đạo 而nhi 神thần 通thông 妙diệu 力lực 為vi 諸chư 佛Phật 之chi 所sở 共cộng 推thôi 葢# 深thâm 悟ngộ 實thật 相tướng 則tắc 意ý 識thức 不bất 生sanh 而nhi 旋toàn 歸quy 妙diệu 湛trạm 旋toàn 湛trạm 之chi 久cửu 則tắc 心tâm 光quang 發phát 宣tuyên 。 而nhi 神thần 力lực 圓viên 明minh 也dã 。
烏Ô 芻Sô 瑟Sắt 摩Ma 。 至chí 得đắc 三tam 摩ma 地địa 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
此thử 七thất 聖thánh 復phục 大đại 同đồng 本bổn 而nhi 獲hoạch 圓viên 通thông 者giả 也dã 七thất 大đại 前tiền 五ngũ 即tức 塵trần 後hậu 二nhị 即tức 識thức 與dữ 根căn 總tổng 不bất 出xuất 十thập 八bát 界giới 但đãn 以dĩ 其kỳ 用dụng 之chi 廣quảng 別biệt 得đắc 大đại 名danh 故cố 茲tư 別biệt 出xuất 烏Ô 芻Sô 瑟Sắt 摩Ma 。 從tùng 火hỏa 大đại 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 昔tích 因nhân 欲dục 火hỏa 熾sí 盛thịnh 佛Phật 呼hô 為vi 猛mãnh 火hỏa 聚tụ 乃nãi 教giáo 觀quán 周chu 身thân 冷lãnh 煖noãn 諸chư 氣khí 悉tất 為vi 煖noãn 觸xúc 後hậu 觀quán 煖noãn 觸xúc 無vô 相tướng 無vô 生sanh 我ngã 身thân 自tự 空không 煖noãn 依y 何hà 住trụ 身thân 心tâm 既ký 寂tịch 性tánh 火hỏa 妙diệu 發phát 故cố 神thần 光quang 內nội 凝ngưng 。 成thành 智trí 慧tuệ 火hỏa 。 以dĩ 是thị 三tam 昧muội 。 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 。 復phục 發phát 大đại 願nguyện 現hiện 大đại 威uy 力lực 破phá 魔ma 護hộ 法Pháp 是thị 所sở 謂vị 生sanh 大đại 寶bảo 燄diệm 。 也dã 持trì 地địa 從tùng 地địa 大đại 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 積tích 劫kiếp 平bình 地địa 効hiệu 力lực 濟tế 眾chúng 福phước 業nghiệp 廣quảng 矣hĩ 佛Phật 乃nãi 教giáo 以dĩ 平bình 心tâm 之chi 法pháp 謂vị 地địa 不bất 平bình 由do 心tâm 不bất 平bình 心tâm 能năng 達đạt 其kỳ 理lý 一nhất 不bất 作tác 差sai 殊thù 之chi 觀quán 則tắc 地địa 自tự 無vô 不bất 平bình 由do 是thị 即tức 悟ngộ 我ngã 心tâm 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 若nhược 身thân 若nhược 界giới 所sở 有hữu 微vi 塵trần 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 但đãn 從tùng 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 所sở 現hiện 唯duy 一nhất 實thật 相tướng 復phục 何hà 相tương/tướng 礙ngại 由do 是thị 乃nãi 至chí 刀đao 兵binh 。 亦diệc 無vô 所sở 觸xúc 。 此thử 於ư 諸chư 法pháp 了liễu 無vô 自tự 性tánh 即tức 證chứng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 而nhi 權quyền 取thủ 小tiểu 果quả 後hậu 復phục 聞văn 諸chư 如Như 來Lai 。 說thuyết 妙diệu 蓮liên 華hoa 佛Phật 知tri 見kiến 地địa 。 最tối 先tiên 證chứng 明minh 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 是thị 地địa 塵trần 頓đốn 銷tiêu 圓viên 契khế 藏tạng 心tâm 者giả 也dã 月nguyệt 光quang 從tùng 水thủy 大đại 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 昔tích 遇ngộ 水thủy 天thiên 佛Phật 教giáo 習tập 水thủy 觀quán 初sơ 觀quán 身thân 中trung 唯duy 一nhất 水thủy 性tánh 更cánh 無vô 他tha 物vật 。 次thứ 觀quán 界giới 外ngoại 亦diệc 惟duy 一nhất 水thủy 性tánh 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 此thử 觀quán 成thành 時thời 但đãn 見kiến 湛trạm 水thủy 遍biến 十thập 方phương 界giới 。 我ngã 執chấp 亡vong 矣hĩ 然nhiên 尚thượng 見kiến 水thủy 相tương/tướng 未vị 得đắc 法Pháp 空không 故cố 身thân 相tướng 未vị 亡vong 因nhân 舉cử 童đồng 子tử 投đầu 礫lịch 之chi 事sự 者giả 見kiến 其kỳ 為vi 身thân 之chi 所sở 累lũy/lụy/luy 也dã 後hậu 遇ngộ 山Sơn 海Hải 自Tự 在Tại 通Thông 王Vương 如Như 來Lai 。 方phương 得đắc 亡vong 身thân 。 則tắc 水thủy 相tương/tướng 頓đốn 銷tiêu 惟duy 一nhất 真chân 空không 乃nãi 人nhân 法pháp 雙song 亡vong 契khế 入nhập 圓viên 通thông 之chi 境cảnh 也dã 瑠lưu 璃ly 光quang 從tùng 風phong 大đại 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 初sơ 觀quán 世thế 界giới 身thân 心tâm 諸chư 動động 同đồng 一nhất 妄vọng 緣duyên 風phong 力lực 所sở 轉chuyển 。 既ký 而nhi 了liễu 此thử 諸chư 動động 同đồng 於ư 空không 華hoa 。 來lai 往vãng 非phi 有hữu 全toàn 一nhất 虗hư 妄vọng 故cố 觀quán 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 諸chư 眾chúng 生sanh 如như 百bách 千thiên 蚊văn 蚋nhuế 鼓cổ 於ư 方phương 寸thốn 而nhi 已dĩ 由do 是thị 動động 相tương/tướng 頓đốn 銷tiêu 不bất 動động 性tánh 顯hiển 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 而nhi 見kiến 東đông 方phương 不bất 動động 佛Phật 為vi 法Pháp 王Vương 。 子tử 也dã 虗hư 空không 藏tạng 從tùng 空không 大đại 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 初sơ 於ư 定Định 光Quang 佛Phật 所sở 。 得đắc 無vô 邊biên 身thân 。 者giả 混hỗn 虗hư 空không 為vi 體thể 性tánh 而nhi 無vô 邊biên 際tế 。 也dã 手thủ 執chấp 四tứ 大đại 寶bảo 珠châu 。 等đẳng 者giả 緣duyên 觀quán 四tứ 大đại 無vô 依y 。 妙diệu 智trí 圓viên 明minh 照chiếu 了liễu 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 也dã 又hựu 於ư 自tự 心tâm 。 現hiện 大đại 圓viên 鏡kính 。 等đẳng 者giả 唯duy 一nhất 寶bảo 覺giác 清thanh 淨tịnh 圓viên 明minh 內nội 瑩oánh 發phát 光quang 。 炳bỉnh 照chiếu 十thập 方phương 也dã 十thập 種chủng 光quang 者giả 即tức 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 十thập 智trí 同đồng 真chân 三tam 世thế 智trí 至chí 知tri 無vô 邊biên 諸chư 佛Phật 。 智trí 也dã 攝nhiếp 諸chư 剎sát 而nhi 入nhập 一nhất 身thân 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 分phân 一nhất 身thân 而nhi 入nhập 諸chư 剎sát 隨tùy 順thuận 施thi 作tác 者giả 妙diệu 用dụng 之chi 圓viên 而nhi 神thần 也dã 如như 是thị 神thần 力lực 。 皆giai 由do 始thỉ 觀quán 四tứ 大đại 無vô 體thể 全toàn 依y 妄vọng 想tưởng 生sanh 滅diệt 。 妄vọng 想tưởng 元nguyên 虗hư 四tứ 大đại 何hà 有hữu 故cố 唯duy 一nhất 虗hư 空không 而nhi 佛Phật 國quốc 為vi 之chi 俱câu 泯mẫn 諸chư 妄vọng 既ký 銷tiêu 真chân 空không 始thỉ 現hiện 方phương 得đắc 無vô 邊biên 身thân 。 而nhi 發phát 大đại 神thần 力lực 耳nhĩ 彌Di 勒Lặc 從tùng 識thức 大đại 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 初sơ 心tâm 重trọng 世thế 名danh 。 好hiếu 遊du 族tộc 姓tánh 。 乃nãi 是thị 心tâm 外ngoại 見kiến 境cảnh 妄vọng 生sanh 貪tham 著trước 故cố 日Nhật 月Nguyệt 燈Đăng 明Minh 佛Phật 。 教giáo 修tu 唯duy 識thức 定định 了liễu 達đạt 萬vạn 法pháp 惟duy 是thị 識thức 變biến 則tắc 外ngoại 慕mộ 心tâm 歇hiết 但đãn 此thử 所sở 得đắc 三tam 昧muội 全toàn 屬thuộc 修tu 成thành 非phi 自tự 性tánh 定định 至chí 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 世thế 始thỉ 成thành 無Vô 上Thượng 妙Diệu 圓Viên 識Thức 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 乃nãi 冥minh 契khế 真Chân 如Như 來lai 藏tạng 性tánh 者giả 也dã 得đắc 此thử 三tam 昧muội 。 則tắc 見kiến 無vô 邊biên 佛Phật 土độ 。 皆giai 從tùng 藏tạng 性tánh 變biến 現hiện 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 。 皆giai 從tùng 藏tạng 性tánh 流lưu 出xuất 至chí 於ư 今kim 得đắc 蒙mông 記ký 莂biệt 次thứ 補bổ 佛Phật 位vị 又hựu 豈khởi 有hữu 他tha 哉tai 是thị 皆giai 由do 諦đế 觀quán 十thập 方phương 染nhiễm 淨tịnh 依y 正chánh 皆giai 惟duy 識thức 變biến 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 次thứ 了liễu 能năng 變biến 所sở 變biến 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 覺giác 明minh 體thể 。 則tắc 遠viễn 離ly 徧biến 計kế 依y 他tha 而nhi 入nhập 圓viên 成thành 實thật 。 性tánh 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 耳nhĩ 大Đại 勢Thế 至Chí 從tùng 根căn 大đại 悟ngộ 入nhập 者giả 也dã 因nhân 遇ngộ 超Siêu 日Nhật 月Nguyệt 光Quang 佛Phật 。 教giáo 以dĩ 念niệm 佛Phật 。 三tam 昧muội 所sở 謂vị 念niệm 佛Phật 者giả 憶ức 佛Phật 也dã 會hội 遇ngộ 之chi 緣duyên 起khởi 於ư 相tương/tướng 憶ức 若nhược 一nhất 人nhân 專chuyên 憶ức 一nhất 人nhân 專chuyên 忘vong 。 則tắc 是thị 二nhị 人nhân 豈khởi 能năng 決quyết 定định 逢phùng 決quyết 定định 見kiến 哉tai 由do 其kỳ 一nhất 專chuyên 憶ức 故cố 或hoặc 逢phùng 或hoặc 見kiến 由do 其kỳ 一nhất 專chuyên 忘vong 故cố 逢phùng 而nhi 不bất 逢phùng 見kiến 而nhi 不bất 見kiến 若nhược 二nhị 人nhân 交giao 憶ức 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 則tắc 歷lịch 劫kiếp 不bất 離ly 非phi 但đãn 一nhất 逢phùng 一nhất 見kiến 也dã 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。 不bất 啻# 母mẫu 之chi 憶ức 子tử 所sở 謂vị 一nhất 人nhân 專chuyên 憶ức 也dã 眾chúng 生sanh 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 。 不bất 肯khẳng 念niệm 佛Phật 如như 子tử 逃đào 逝thệ 所sở 謂vị 一nhất 人nhân 專chuyên 忘vong 也dã 如như 是thị 則tắc 雖tuy 諸chư 佛Phật 大đại 悲bi 念niệm 重trọng/trùng 彼bỉ 又hựu 安an 能năng 會hội 遇ngộ 哉tai 若nhược 眾chúng 生sanh 念niệm 佛Phật 亦diệc 如như 佛Phật 之chi 念niệm 眾chúng 生sanh 則tắc 或hoặc 現hiện 在tại 或hoặc 當đương 來lai 必tất 定định 見kiến 佛Phật 。 且thả 不bất 假giả 他tha 緣duyên 自tự 得đắc 心tâm 開khai 。 而nhi 三Tam 身Thân 為vi 之chi 圓viên 現hiện 葢# 以dĩ 念niệm 佛Phật 者giả 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 必tất 能năng 見kiến 佛Phật 如như 染nhiễm 香hương 者giả 必tất 得đắc 香hương 耳nhĩ 此thử 乃nãi 專chuyên 憶ức 一nhất 佛Phật 而nhi 普phổ 攝nhiếp 六lục 根căn 未vị 嘗thường 妄vọng 動động 是thị 謂vị 淨tịnh 念niệm 此thử 念niệm 相tương 繼kế 其kỳ 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 夫phu 何hà 有hữu 哉tai 。
楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 卷Quyển 之Chi 五Ngũ