楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 略Lược 疏Sớ
Quyển 0003
明Minh 元Nguyên 賢Hiền 述Thuật
楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 卷Quyển 之Chi 三Tam
福phước 州châu 鼓cổ 山sơn 湧dũng 泉tuyền 禪thiền 寺tự 沙Sa 門Môn 。 元nguyên 賢hiền 。 述thuật 。
云vân 何hà 六lục 入nhập 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 至chí 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。
六lục 入nhập 謂vị 六lục 塵trần 所sở 入nhập 之chi 處xứ 即tức 六lục 根căn 也dã 經kinh 言ngôn 六lục 入nhập 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 者giả 以dĩ 其kỳ 虗hư 妄vọng 也dã 眼nhãn 入nhập 則tắc 如như 人nhân 以dĩ 目mục 瞪trừng 視thị 而nhi 見kiến 空không 中trung 有hữu 華hoa 此thử 華hoa 固cố 為vi 虗hư 妄vọng 而nhi 眼nhãn 入nhập 之chi 虗hư 妄vọng 亦diệc 如như 之chi 以dĩ 此thử 見kiến 性tánh 全toàn 依y 明minh 暗ám 二nhị 塵trần 。 發phát 起khởi 若nhược 無vô 明minh 可khả 見kiến 無vô 暗ám 可khả 見kiến 則tắc 見kiến 之chi 實thật 體thể 果quả 安an 在tại 哉tai 自tự 既ký 無vô 體thể 必tất 疑nghi 別biệt 有hữu 所sở 從tùng 來lai 。 以dĩ 為vi 從tùng 明minh 暗ám 來lai 乎hồ 若nhược 從tùng 明minh 來lai 。 應ưng 不bất 見kiến 暗ám 。 若nhược 從tùng 暗ám 來lai 。 應ưng 不bất 見kiến 明minh 。 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 明minh 暗ám 來lai 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 根căn 出xuất 乎hồ 若nhược 從tùng 根căn 出xuất 。 必tất 無vô 明minh 暗ám 。 明minh 暗ám 雙song 離ly 見kiến 無vô 自tự 性tánh 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 根căn 出xuất 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 空không 生sanh 乎hồ 空không 包bao 根căn 塵trần 前tiền 既ký 見kiến 塵trần 返phản 當đương 見kiến 根căn 又hựu 空không 自tự 有hữu 見kiến 何hà 關quan 汝nhữ 眼nhãn 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 空không 生sanh 也dã 自tự 既ký 無vô 體thể 來lai 亦diệc 無vô 處xứ 是thị 故cố 當đương 知tri 。 眼nhãn 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 耳nhĩ 入nhập 則tắc 如như 人nhân 以dĩ 兩lưỡng 手thủ 自tự 塞tắc 其kỳ 耳nhĩ 。 而nhi 聞văn 頭đầu 中trung 有hữu 聲thanh 此thử 聲thanh 固cố 為vi 虗hư 妄vọng 而nhi 耳nhĩ 入nhập 之chi 虗hư 妄vọng 亦diệc 如như 之chi 以dĩ 此thử 聞văn 性tánh 全toàn 依y 動động 靜tĩnh 二nhị 塵trần 。 發phát 起khởi 若nhược 無vô 動động 可khả 聞văn 無vô 靜tĩnh 可khả 聞văn 則tắc 聞văn 之chi 實thật 體thể 果quả 安an 在tại 哉tai 自tự 既ký 無vô 體thể 必tất 疑nghi 別biệt 有hữu 所sở 從tùng 來lai 。 以dĩ 為vi 從tùng 動động 靜tĩnh 來lai 乎hồ 若nhược 從tùng 動động 來lai 。 應ưng 不bất 聞văn 靜tĩnh 若nhược 從tùng 靜tĩnh 來lai 。 應ưng 不bất 聞văn 動động 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 動động 靜tĩnh 來lai 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 根căn 出xuất 乎hồ 若nhược 從tùng 根căn 出xuất 。 不bất 涉thiệp 動động 靜tĩnh 動động 靜tĩnh 雙song 離ly 聞văn 無vô 自tự 性tánh 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 根căn 出xuất 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 空không 生sanh 乎hồ 空không 既ký 有hữu 聞văn 何hà 云vân 虗hư 空không 又hựu 空không 自tự 有hữu 聞văn 。 何hà 關quan 汝nhữ 耳nhĩ 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 空không 生sanh 也dã 自tự 既ký 無vô 體thể 來lai 亦diệc 無vô 處xứ 是thị 故cố 當đương 知tri 。 耳nhĩ 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 鼻tị 入nhập 則tắc 如như 人nhân 急cấp 畜súc 其kỳ 鼻tị 。 而nhi 聞văn 鼻tị 中trung 有hữu 冷lãnh 觸xúc 此thử 觸xúc 固cố 為vi 虗hư 妄vọng 而nhi 鼻tị 入nhập 之chi 虗hư 妄vọng 亦diệc 如như 之chi 以dĩ 此thử 臭xú 聞văn 性tánh 全toàn 依y 通thông 塞tắc 二nhị 塵trần 。 發phát 起khởi 若nhược 無vô 通thông 可khả 聞văn 無vô 塞tắc 可khả 聞văn 則tắc 聞văn 之chi 實thật 體thể 果quả 安an 在tại 哉tai 自tự 既ký 無vô 體thể 必tất 疑nghi 別biệt 有hữu 所sở 從tùng 來lai 。 以dĩ 為vi 從tùng 通thông 塞tắc 來lai 乎hồ 若nhược 從tùng 通thông 來lai 。 應ưng 不bất 聞văn 塞tắc 若nhược 從tùng 塞tắc 來lai 應ưng 不bất 聞văn 通thông 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 通thông 塞tắc 來lai 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 根căn 出xuất 乎hồ 若nhược 從tùng 根căn 出xuất 。 不bất 待đãi 通thông 塞tắc 通thông 塞tắc 雙song 離ly 聞văn 無vô 自tự 性tánh 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 根căn 出xuất 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 空không 生sanh 乎hồ 聞văn 自tự 外ngoại 來lai 自tự 當đương 迴hồi 齅khứu 汝nhữ 鼻tị 。 又hựu 空không 自tự 有hữu 聞văn 。 何hà 關quan 汝nhữ 鼻tị 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 空không 生sanh 也dã 自tự 既ký 無vô 體thể 來lai 亦diệc 無vô 處xứ 是thị 故cố 當đương 知tri 。 鼻tị 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 舌thiệt 入nhập 則tắc 如như 人nhân 以dĩ 舌thiệt 自tự 舐thỉ 其kỳ 吻vẫn 妄vọng 有hữu 苦khổ 甜điềm 及cập 淡đạm 之chi 味vị 此thử 味vị 固cố 為vi 虗hư 妄vọng 而nhi 舌thiệt 入nhập 之chi 虗hư 妄vọng 亦diệc 如như 之chi 以dĩ 此thử 知tri 味vị 性tánh 。 全toàn 依y 甜điềm 苦khổ 及cập 淡đạm 二nhị 種chủng 妄vọng 塵trần 。 發phát 起khởi 若nhược 無vô 苦khổ 甜điềm 及cập 淡đạm 可khả 知tri 則tắc 知tri 之chi 實thật 體thể 果quả 安an 在tại 哉tai 自tự 既ký 無vô 體thể 必tất 疑nghi 別biệt 有hữu 所sở 從tùng 來lai 。 以dĩ 為vi 從tùng 苦khổ 甜điềm 及cập 淡đạm 來lai 乎hồ 若nhược 從tùng 苦khổ 甜điềm 來lai 應ưng 不bất 知tri 淡đạm 若nhược 從tùng 淡đạm 來lai 應ưng 不bất 知tri 苦khổ 甜điềm 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 苦khổ 甜điềm 及cập 淡đạm 來lai 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 根căn 出xuất 乎hồ 若nhược 從tùng 根căn 出xuất 。 不bất 待đãi 外ngoại 味vị 外ngoại 味vị 若nhược 無vô 知tri 無vô 自tự 性tánh 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 根căn 出xuất 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 空không 生sanh 乎hồ 空không 自tự 有hữu 味vị 汝nhữ 口khẩu 何hà 以dĩ 能năng 知tri 又hựu 空không 自tự 有hữu 知tri 何hà 關quan 汝nhữ 口khẩu 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 空không 生sanh 也dã 自tự 既ký 無vô 體thể 來lai 亦diệc 無vô 處xứ 是thị 故cố 當đương 知tri 。 舌thiệt 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 身thân 入nhập 則tắc 如như 人nhân 以dĩ 兩lưỡng 手thủ 自tự 相tương 觸xúc 而nhi 覺giác 冷lãnh 熱nhiệt 及cập 離ly 之chi 相tướng 此thử 相tương/tướng 固cố 為vi 虗hư 妄vọng 而nhi 身thân 入nhập 之chi 虗hư 妄vọng 亦diệc 如như 之chi 以dĩ 此thử 覺giác 相tương/tướng 全toàn 依y 離ly 合hợp 二nhị 塵trần 發phát 起khởi 若nhược 無vô 合hợp 可khả 覺giác 無vô 離ly 可khả 覺giác 則tắc 覺giác 之chi 實thật 體thể 果quả 安an 在tại 哉tai 自tự 既ký 無vô 體thể 必tất 疑nghi 別biệt 有hữu 所sở 從tùng 來lai 。 以dĩ 為vi 從tùng 合hợp 離ly 來lai 乎hồ 若nhược 自tự 合hợp 來lai 離ly 當đương 不bất 覺giác 若nhược 自tự 離ly 來lai 合hợp 當đương 不bất 覺giác 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 合hợp 離ly 來lai 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 根căn 出xuất 乎hồ 若nhược 從tùng 根căn 出xuất 。 不bất 假giả 合hợp 離ly 合hợp 離ly 既ký 離ly 覺giác 無vô 自tự 性tánh 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 根căn 出xuất 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 空không 生sanh 乎hồ 空không 自tự 有hữu 覺giác 何hà 關quan 汝nhữ 身thân 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 空không 生sanh 也dã 自tự 既ký 無vô 體thể 來lai 亦diệc 無vô 處xứ 是thị 故cố 當đương 知tri 。 身thân 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 意ý 入nhập 則tắc 如như 人nhân 勞lao 倦quyện 則tắc 眠miên 。 眠miên 熟thục 則tắc 寤ngụ 其kỳ 眠miên 中trung 攬lãm 塵trần 則tắc 憶ức 失thất 憶ức 則tắc 忘vong 其kỳ 顛điên 倒đảo 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 刻khắc 刻khắc 不bất 停đình 乃nãi 是thị 吸hấp 宿túc 習tập 而nhi 中trung 歸quy 意ý 根căn 此thử 相tương/tướng 最tối 為vi 虗hư 妄vọng 而nhi 意ý 入nhập 之chi 虗hư 妄vọng 亦diệc 如như 之chi 以dĩ 此thử 知tri 性tánh 全toàn 依y 生sanh 滅diệt 二nhị 塵trần 。 發phát 起khởi 若nhược 無vô 生sanh 滅diệt 可khả 知tri 則tắc 知tri 之chi 實thật 體thể 果quả 安an 在tại 哉tai 自tự 既ký 無vô 體thể 必tất 疑nghi 別biệt 有hữu 所sở 從tùng 來lai 。 以dĩ 為vi 從tùng 寤ngụ 寐mị 生sanh 滅diệt 來lai 乎hồ 若nhược 從tùng 寤ngụ 來lai 。 為vi 寐mị 者giả 何hà 若nhược 從tùng 生sanh 來lai 受thọ 滅diệt 者giả 誰thùy 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 寤ngụ 寐mị 生sanh 滅diệt 來lai 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 根căn 出xuất 乎hồ 若nhược 從tùng 根căn 出xuất 。 不bất 依y 寤ngụ 寐mị 生sanh 滅diệt 外ngoại 塵trần 俱câu 無vô 知tri 無vô 自tự 性tánh 不bất 可khả 言ngôn 從tùng 根căn 出xuất 也dã 以dĩ 為vi 從tùng 空không 生sanh 乎hồ 空không 自tự 有hữu 知tri 何hà 關quan 汝nhữ 意ý 不bất 可khả 。 言ngôn 從tùng 空không 生sanh 也dã 自tự 既ký 無vô 體thể 來lai 亦diệc 無vô 處xứ 是thị 故cố 當đương 知tri 。 意ý 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 。
○# 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 勞lao 倦quyện 則tắc 眠miên 。 節tiết 詳tường 上thượng 文văn 皆giai 是thị 假giả 設thiết 之chi 事sự 不bất 由do 外ngoại 境cảnh 而nhi 內nội 自tự 變biến 現hiện 者giả 也dã 今kim 準chuẩn 上thượng 文văn 則tắc 此thử 飾sức 亦diệc 是thị 假giả 設thiết 倦quyện 眠miên 不bất 由do 外ngoại 境cảnh 而nhi 夢mộng 中trung 自tự 現hiện 此thử 顛điên 倒đảo 之chi 相tướng 以dĩ 顯hiển 意ý 入nhập 之chi 妄vọng 也dã 今kim 說thuyết 者giả 錯thác 作tác 實thật 法pháp 則tắc 違vi 上thượng 文văn 假giả 設thiết 之chi 例lệ 且thả 與dữ 下hạ 集tập 知tri 居cư 中trung 。 數số 語ngữ 相tương/tướng 濫lạm 矣hĩ 詳tường 之chi 。
云vân 何hà 十thập 二nhị 處xứ 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 至chí 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。
十thập 二nhị 處xứ 者giả 。 即tức 六lục 根căn 對đối 六lục 塵trần 各các 有hữu 定định 位vị 故cố 曰viết 處xứ 也dã 經kinh 言ngôn 十thập 二nhị 處xứ 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 者giả 以dĩ 其kỳ 虗hư 妄vọng 也dã 根căn 色sắc 三tam 處xứ 權quyền 教giáo 中trung 有hữu 見kiến 色sắc 相tướng 生sanh 之chi 說thuyết 未vị 為vi 了liễu 義nghĩa 佛Phật 今kim 破phá 之chi 若nhược 謂vị 眼nhãn 能năng 生sanh 色sắc 相tướng 者giả 。 常thường 眼nhãn 見kiến 空không 之chi 時thời 。 眼nhãn 中trung 應ưng 是thị 空không 性tánh 無vô 有hữu 色sắc 性tánh 色sắc 性tánh 若nhược 銷tiêu 則tắc 色sắc 相tướng 自tự 當đương 全toàn 泯mẫn 色sắc 相tướng 全toàn 泯mẫn 誰thùy 顯hiển 其kỳ 空không 今kim 眼nhãn 無vô 色sắc 性tánh 而nhi 色sắc 相tướng 未vị 泯mẫn 不bất 可khả 謂vị 色sắc 從tùng 眼nhãn 生sanh 也dã 若nhược 謂vị 色sắc 能năng 生sanh 眼nhãn 見kiến 者giả 。 當đương 眼nhãn 觀quán 空không 之chi 時thời 無vô 色sắc 生sanh 見kiến 見kiến 應ưng 銷tiêu 亡vong 見kiến 既ký 銷tiêu 亡vong 誰thùy 辨biện 空không 色sắc 今kim 見kiến 能năng 辨biện 空không 色sắc 不bất 可khả 謂vị 見kiến 從tùng 色sắc 生sanh 也dã 夫phu 眼nhãn 色sắc 有hữu 定định 處xứ 方phương 有hữu 相tương 生sanh 若nhược 不bất 相tương 生sanh 當đương 知tri 無vô 定định 處xứ 同đồng 為vi 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 耳nhĩ 聲thanh 二nhị 處xứ 凡phàm 俗tục 皆giai 言ngôn 耳nhĩ 聲thanh 往vãng 來lai 然nhiên 後hậu 成thành 聞văn 佛Phật 今kim 破phá 之chi 若nhược 謂vị 聲thanh 來lai 耳nhĩ 邊biên 。 應ưng 止chỉ 到đáo 一nhất 人nhân 之chi 耳nhĩ 不bất 到đáo 他tha 人nhân 之chi 耳nhĩ 云vân 何hà 一nhất 鐘chung 聲thanh 而nhi 大đại 眾chúng 普phổ 聞văn 不bất 可khả 謂vị 聲thanh 來lai 耳nhĩ 邊biên 。 也dã 若nhược 謂vị 耳nhĩ 往vãng 聲thanh 處xứ 。 應ưng 止chỉ 往vãng 一nhất 處xứ 不bất 能năng 別biệt 有hữu 所sở 往vãng 今kim 汝nhữ 既ký 聞văn 鼓cổ 聲thanh 而nhi 復phục 兼kiêm 聞văn 他tha 聲thanh 不bất 可khả 謂vị 耳nhĩ 往vãng 聲thanh 處xứ 。 也dã 若nhược 謂vị 兩lưỡng 不bất 相tương 往vãng 來lai 則tắc 各các 住trụ 本bổn 位vị 了liễu 不bất 相tương 涉thiệp 豈khởi 成thành 聞văn 哉tai 夫phu 耳nhĩ 聲thanh 有hữu 處xứ 方phương 有hữu 往vãng 來lai 及cập 不bất 往vãng 來lai 若nhược 非phi 往vãng 來lai 亦diệc 非phi 不bất 往vãng 來lai 當đương 知tri 二nhị 無vô 定định 處xứ 同đồng 為vi 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 鼻tị 香hương 二nhị 處xứ 佛Phật 今kim 單đơn 就tựu 香hương 處xứ 破phá 之chi 若nhược 謂vị 香hương 從tùng 鼻tị 生sanh 鼻tị 非phi 栴chiên 檀đàn 何hà 故cố 乃nãi 作tác 栴chiên 檀đàn 之chi 氣khí 又hựu 汝nhữ 稱xưng 聞văn 香hương 當đương 從tùng 鼻tị 入nhập 今kim 從tùng 鼻tị 出xuất 非phi 聞văn 義nghĩa 也dã 若nhược 謂vị 香hương 生sanh 於ư 空không 空không 性tánh 不bất 變biến 香hương 應ưng 常thường 在tại 。 何hà 藉tạ 焚phần 此thử 枯khô 木mộc 然nhiên 後hậu 有hữu 香hương 若nhược 謂vị 香hương 生sanh 於ư 木mộc 焚phần 旃chiên 檀đàn 者giả 煙yên 未vị 及cập 遠viễn 而nhi 四tứ 十thập 里lý 內nội 。 鼻tị 此thử 聞văn 香hương 木mộc 氣khí 與dữ 鼻tị 邈mạc 不bất 相tương 涉thiệp 從tùng 何hà 有hữu 聞văn 三tam 處xứ 窮cùng 之chi 香hương 無vô 生sanh 處xứ 則tắc 鼻tị 聞văn 之chi 因nhân 香hương 而nhi 發phát 者giả 豈khởi 有hữu 實thật 哉tai 當đương 知tri 二nhị 無vô 定định 處xứ 同đồng 為vi 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 舌thiệt 味vị 二nhị 處xứ 佛Phật 今kim 單đơn 就tựu 味vị 處xứ 破phá 之chi 若nhược 謂vị 味vị 生sanh 於ư 舌thiệt 舌thiệt 惟duy 是thị 一nhất 當đương 成thành 一nhất 味vị 云vân 何hà 遇ngộ 物vật 變biến 移di 若nhược 無vô 變biến 移di 不bất 名danh 知tri 味vị 。 若nhược 有hữu 變biến 移di 應ưng 有hữu 多đa 舌thiệt 云vân 何hà 多đa 味vị 。 一nhất 舌thiệt 能năng 知tri 若nhược 謂vị 味vị 出xuất 於ư 食thực 食thực 則tắc 非phi 識thức 云vân 何hà 有hữu 知tri 又hựu 食thực 自tự 知tri 。 何hà 關quan 汝nhữ 舌thiệt 而nhi 稱xưng 汝nhữ 舌thiệt 之chi 知tri 乎hồ 若nhược 謂vị 味vị 出xuất 於ư 空không 空không 有hữu 何hà 味vị 假giả 如như 空không 作tác 鹹hàm 味vị 則tắc 徧biến 界giới 之chi 人nhân 處xứ 鹹hàm 味vị 中trung 仝# 於ư 海hải 魚ngư 長trường 受thọ 鹹hàm 味vị 無vô 能năng 少thiểu 脫thoát 何hà 由do 知tri 淡đạm 既ký 不bất 識thức 淡đạm 豈khởi 能năng 知tri 己kỷ 之chi 為vi 鹹hàm 哉tai 鹹hàm 淡đạm 莫mạc 辨biện 何hà 稱xưng 知tri 味vị 三tam 處xứ 窮cùng 之chi 味vị 無vô 生sanh 處xứ 則tắc 舌thiệt 知tri 之chi 因nhân 味vị 而nhi 發phát 者giả 豈khởi 有hữu 實thật 哉tai 當đương 知tri 二nhị 無vô 定định 處xứ 仝# 為vi 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 身thân 觸xúc 二nhị 塵trần 佛Phật 亦diệc 單đơn 就tựu 觸xúc 處xứ 破phá 之chi 觸xúc 之chi 一nhất 塵trần 不bất 屬thuộc 外ngoại 色sắc 以dĩ 身thân 合hợp 境cảnh 現hiện 冷lãnh 煖noãn 澀sáp 滑hoạt 等đẳng 相tương/tướng 為vi 觸xúc 故cố 能năng 觸xúc 是thị 有hữu 知tri 根căn 所sở 觸xúc 是thị 色sắc 境cảnh 也dã 今kim 以dĩ 手thủ 摩ma 頭đầu 。 則tắc 二nhị 俱câu 有hữu 知tri 能năng 所sở 莫mạc 辨biện 以dĩ 手thủ 為vi 能năng 觸xúc 頭đầu 應ưng 無vô 知tri 云vân 何hà 復phục 成thành 頭đầu 之chi 觸xúc 以dĩ 頭đầu 為vi 能năng 觸xúc 手thủ 應ưng 無vô 用dụng 云vân 何hà 復phục 成thành 手thủ 之chi 觸xúc 若nhược 謂vị 頭đầu 手thủ 各các 有hữu 一nhất 觸xúc 則tắc 成thành 二nhị 覺giác 應ưng 是thị 二nhị 身thân 若nhược 謂vị 頭đầu 手thủ 合hợp 成thành 一nhất 觸xúc 則tắc 頭đầu 手thủ 渾hồn 成thành 一nhất 體thể 若nhược 是thị 一nhất 體thể 觸xúc 則tắc 不bất 成thành 以dĩ 觸xúc 必tất 須tu 兩lưỡng 合hợp 也dã 若nhược 是thị 二nhị 體thể 觸xúc 果quả 何hà 在tại 在tại 能năng 觸xúc 則tắc 所sở 觸xúc 非phi 觸xúc 在tại 所sở 觸xúc 則tắc 能năng 觸xúc 非phi 觸xúc 云vân 何hà 二nhị 體thể 而nhi 成thành 一nhất 觸xúc 在tại 能năng 在tại 所sở 二nhị 俱câu 不bất 可khả 不bất 應ưng 虗hư 空không 而nhi 能năng 成thành 觸xúc 反phản 覆phúc 窮cùng 之chi 觸xúc 竟cánh 莫mạc 定định 則tắc 身thân 覺giác 之chi 因nhân 觸xúc 而nhi 發phát 者giả 豈khởi 有hữu 實thật 哉tai 當đương 知tri 二nhị 無vô 定định 處xứ 同đồng 為vi 虗hư 妄vọng 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 意ý 法pháp 二nhị 處xứ 佛Phật 亦diệc 單đơn 就tựu 法pháp 處xứ 破phá 之chi 此thử 法pháp 若nhược 以dĩ 為vi 即tức 心tâm 是thị 心tâm 非phi 塵trần 云vân 何hà 心tâm 緣duyên 之chi 而nhi 成thành 處xứ 若nhược 以dĩ 為vi 離ly 心tâm 則tắc 此thử 法pháp 為vi 有hữu 知tri 為vi 無vô 知tri 以dĩ 為vi 有hữu 知tri 則tắc 即tức 是thị 心tâm 而nhi 又hựu 異dị 於ư 己kỷ 心tâm 則tắc 同đồng 他tha 人nhân 心tâm 若nhược 即tức 己kỷ 心tâm 云vân 何hà 心tâm 境cảnh 相tướng 對đối 宛uyển 成thành 二nhị 相tương/tướng 以dĩ 為vi 無vô 知tri 則tắc 此thử 法pháp 既ký 非phi 外ngoại 色sắc 應ưng 在tại 色sắc 空không 之chi 外ngoại 非phi 心tâm 所sở 緣duyên 。 處xử 從tùng 誰thùy 立lập 。 反phản 覆phúc 窮cùng 之chi 法pháp 無vô 定định 處xứ 則tắc 意ý 知tri 之chi 從tùng 法pháp 而nhi 發phát 者giả 豈khởi 有hữu 實thật 哉tai 當đương 知tri 二nhị 無vô 定định 處xứ 同đồng 為vi 虗hư 妄vọng 一nhất 妙diệu 性tánh 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 。
○# 經kinh 言ngôn 鼻tị 是thị 合hợp 中trung 知tri 則tắc 鼻tị 須tu 蒙mông 煙yên 氣khí 然nhiên 後hậu 有hữu 聞văn 今kim 言ngôn 四tứ 十thập 里lý 內nội 。 聞văn 香hương 不bất 待đãi 鼻tị 蒙mông 煙yên 氣khí 甚thậm 與dữ 教giáo 相tương/tướng 相tương 違vi 古cổ 謂vị 是thị 取thủ 聖thánh 人nhân 根căn 力lực 猛mãnh 利lợi 又hựu 謂vị 是thị 異dị 香hương 殊thù 勝thắng 之chi 力lực 二nhị 說thuyết 俱câu 未vị 當đương 愚ngu 謂vị 離ly 中trung 知tri 合hợp 中trung 知tri 俱câu 法pháp 相tướng 宗tông 權quyền 說thuyết 非phi 為vi 了liễu 義nghĩa 今kim 經kinh 了liễu 義nghĩa 豈khởi 可khả 相tương/tướng 難nạn/nan 今kim 舉cử 此thử 香hương 不bất 待đãi 合hợp 知tri 正chánh 以dĩ 見kiến 合hợp 知tri 之chi 未vị 盡tận 理lý 也dã 又hựu 如như 耳nhĩ 謂vị 是thị 離ly 中trung 知tri 而nhi 今kim 經kinh 亦diệc 謂vị 若nhược 無vô 往vãng 來lai 亦diệc 復phục 無vô 聞văn 。 則tắc 離ly 中trung 何hà 知tri 又hựu 嘗thường 見kiến 鐘chung 聲thanh 隨tùy 風phong 則tắc 遠viễn 聞văn 無vô 風phong 則tắc 不bất 聞văn 是thị 亦diệc 似tự 聲thanh 到đáo 耳nhĩ 邊biên 而nhi 後hậu 聞văn 也dã 豈khởi 離ly 中trung 知tri 乎hồ 故cố 知tri 言ngôn 離ly 言ngôn 合hợp 俱câu 為vi 戲hí 論luận 。 今kim 經kinh 深thâm 旨chỉ 應ưng 須tu 默mặc 識thức 。
云vân 何hà 十thập 八bát 界giới 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 至chí 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。
十thập 八bát 界giới 者giả 。 根căn 塵trần 識thức 皆giai 六lục 各các 分phần/phân 內nội 外ngoại 中trung 為vi 界giới 也dã 根căn 塵trần 前tiền 已dĩ 詳tường 破phá 故cố 茲tư 專chuyên 破phá 六lục 識thức 如như 眼nhãn 識thức 若nhược 從tùng 眼nhãn 生sanh 依y 眼nhãn 為vi 界giới 乎hồ 因nhân 眼nhãn 則tắc 不bất 待đãi 色sắc 無vô 色sắc 則tắc 識thức 無vô 分phân 別biệt 縱túng/tung 有hữu 何hà 用dụng 又hựu 界giới 由do 相tương 對đối 而nhi 立lập 單đơn 見kiến 無vô 對đối 內nội 外ngoại 不bất 分phân 從tùng 何hà 表biểu 示thị 而nhi 立lập 為vi 中trung 界giới 也dã 若nhược 從tùng 色sắc 生sanh 依y 色sắc 為vi 界giới 乎hồ 空không 無vô 色sắc 時thời 。 眼nhãn 識thức 應ưng 滅diệt 眼nhãn 識thức 若nhược 滅diệt 云vân 何hà 知tri 空không 眼nhãn 識thức 不bất 滅diệt 則tắc 獨độc 存tồn 無vô 對đối 更cánh 從tùng 誰thùy 分phần/phân 限hạn 而nhi 立lập 為vi 中trung 界giới 也dã 非phi 但đãn 識thức 不bất 滅diệt 無vô 以dĩ 立lập 界giới 縱túng/tung 識thức 變biến 滅diệt 而nhi 色sắc 興hưng 識thức 俱câu 泯mẫn 界giới 相tương/tướng 何hà 有hữu 非phi 但đãn 識thức 變biến 滅diệt 無vô 以dĩ 知tri 空không 縱túng/tung 不bất 變biến 滅diệt 而nhi 識thức 既ký 從tùng 色sắc 生sanh 。 亦diệc 應ưng 不bất 知tri 空không 也dã 若nhược 從tùng 眼nhãn 色sắc 共cộng 生sanh 。 兩lưỡng 依y 眼nhãn 色sắc 為vi 界giới 乎hồ 謂vị 根căn 與dữ 塵trần 合hợp 為vi 一nhất 則tắc 根căn 非phi 塵trần 塵trần 非phi 根căn 而nhi 中trung 離ly 謂vị 根căn 與dữ 塵trần 分phân 為vi 二nhị 則tắc 根căn 混hỗn 塵trần 塵trần 混hỗn 根căn 而nhi 兩lưỡng 合hợp 根căn 塵trần 之chi 體thể 性tánh 先tiên 雜tạp 亂loạn 而nhi 無vô 定định 又hựu 何hà 以dĩ 立lập 識thức 之chi 中trung 界giới 乎hồ 是thị 故cố 當đương 知tri 。 眼nhãn 色sắc 識thức 三tam 處xứ 俱câu 無vô 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 之chi 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 如như 耳nhĩ 識thức 若nhược 從tùng 耳nhĩ 生sanh 以dĩ 耳nhĩ 為vi 界giới 。 乎hồ 既ký 無vô 聲thanh 相tương/tướng 耳nhĩ 何hà 有hữu 知tri 無vô 知tri 則tắc 無vô 識thức 矣hĩ 若nhược 取thủ 肉nhục 形hình 。 之chi 耳nhĩ 尚thượng 可khả 有hữu 聞văn 聲thanh 相tương/tướng 既ký 泯mẫn 聞văn 亦diệc 不bất 成thành 豈khởi 可khả 但đãn 以dĩ 無vô 知tri 之chi 形hình 名danh 為vi 識thức 界giới 。 若nhược 從tùng 聲thanh 生sanh 以dĩ 聲thanh 為vi 界giới 。 乎hồ 則tắc 識thức 不bất 關quan 聞văn 無vô 聞văn 則tắc 無vô 聲thanh 矣hĩ 縱túng/tung 詐trá 聲thanh 因nhân 聞văn 有hữu 然nhiên 識thức 為vi 聲thanh 之chi 所sở 生sanh 聞văn 聲thanh 必tất 兼kiêm 聞văn 識thức 不bất 聞văn 則tắc 聲thanh 非phi 生sanh 識thức 之chi 界giới 聞văn 識thức 則tắc 識thức 乃nãi 仝# 於ư 外ngoại 塵trần 況huống 識thức 已dĩ 被bị 聞văn 。 豈khởi 更cánh 有hữu 知tri 聞văn 者giả 必tất 當đương 如như 草thảo 木mộc 之chi 無vô 知tri 矣hĩ 若nhược 從tùng 耳nhĩ 聲thanh 共cộng 生sanh 兩lưỡng 依y 耳nhĩ 聲thanh 為vi 界giới 乎hồ 聲Thanh 聞Văn 交giao 雜tạp 中trung 界giới 不bất 成thành 界giới 無vô 中trung 位vị 。 內nội 外ngoại 亦diệc 亡vong 更cánh 從tùng 何hà 立lập 界giới 。 也dã 是thị 故cố 當đương 知tri 。 耳nhĩ 聲thanh 識thức 三tam 處xứ 俱câu 無vô 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 之chi 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 如như 鼻tị 識thức 若nhược 從tùng 鼻tị 生sanh 以dĩ 鼻tị 為vi 界giới 。 乎hồ 不bất 知tri 以dĩ 何hà 為vi 鼻tị 。 如như 取thủ 肉nhục 形hình 則tắc 屬thuộc 於ư 身thân 有hữu 知tri 即tức 觸xúc 不bất 可khả 名danh 鼻tị 若nhược 取thủ 齅khứu 知tri 。 之chi 性tánh 則tắc 此thử 性tánh 不bất 在tại 肉nhục 不bất 在tại 空không 亦diệc 不bất 在tại 香hương 俱câu 不bất 可khả 名danh 鼻tị 鼻tị 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 況huống 依y 之chi 立lập 界giới 也dã 若nhược 從tùng 香hương 生sanh 以dĩ 香hương 為vi 界giới 。 乎hồ 識thức 生sanh 於ư 香hương 應ưng 不bất 知tri 香hương 。 能năng 知tri 則tắc 非phi 香hương 生sanh 不bất 知tri 則tắc 不bất 得đắc 名danh 。 識thức 若nhược 不bất 知tri 香hương 豈khởi 但đãn 無vô 識thức 并tinh 香hương 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 矣hĩ 若nhược 從tùng 鼻tị 香hương 共cộng 生sanh 兩lưỡng 依y 鼻tị 香hương 為vi 界giới 乎hồ 鼻tị 香hương 俱câu 破phá 則tắc 中trung 間gian 叵phả 得đắc 中trung 界giới 不bất 成thành 則tắc 內nội 外ngoại 何hà 立lập 是thị 故cố 當đương 知tri 。 鼻tị 香hương 識thức 三tam 處xứ 俱câu 無vô 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 之chi 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 舌thiệt 識thức 若nhược 從tùng 舌thiệt 生sanh 。 以dĩ 舌thiệt 為vi 界giới 。 乎hồ 是thị 不bất 假giả 外ngoại 味vị 而nhi 舌thiệt 自tự 有hữu 味vị 也dã 舌thiệt 若nhược 有hữu 味vị 誰thùy 來lai 嘗thường 舌thiệt 舌thiệt 若nhược 無vô 味vị 界giới 云vân 何hà 立lập 若nhược 因nhân 味vị 生sanh 。 以dĩ 味vị 為vi 界giới 。 乎hồ 識thức 即tức 是thị 味vị 應ưng 不bất 自tự 知tri 又hựu 味vị 既ký 非phi 一nhất 識thức 應ưng 多đa 體thể 。 識thức 若nhược 是thị 一nhất 味vị 應ưng 俱câu 同đồng 又hựu 分phân 別biệt 既ký 無vô 。 云vân 何hà 名danh 識thức 舌thiệt 味vị 俱câu 非phi 豈khởi 應ưng 虗hư 空không 乃nãi 能năng 生sanh 識thức 若nhược 因nhân 舌thiệt 味vị 其kỳ 生sanh 兩lưỡng 依y 舌thiệt 味vị 為vi 界giới 乎hồ 二nhị 者giả 合hợp 一nhất 則tắc 內nội 外ngoại 各các 無vô 自tự 性tánh 又hựu 豈khởi 有hữu 中trung 間gian 而nhi 生sanh 識thức 界giới 哉tai 是thị 故cố 當đương 知tri 。 舌thiệt 味vị 識thức 三tam 處xứ 俱câu 無vô 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 之chi 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 如như 身thân 識thức 若nhược 因nhân 身thân 生sanh 。 以dĩ 身thân 為vi 界giới 。 乎hồ 既ký 無vô 離ly 合hợp 身thân 識thức 何hà 有hữu 若nhược 因nhân 觸xúc 生sanh 。 以dĩ 觸xúc 為vi 界giới 。 乎hồ 觸xúc 若nhược 無vô 身thân 焉yên 覺giác 離ly 合hợp 若nhược 因nhân 身thân 觸xúc 共cộng 生sanh 兩lưỡng 依y 身thân 觸xúc 為vi 界giới 乎hồ 夫phu 物vật 不bất 能năng 徒đồ 觸xúc 而nhi 有hữu 知tri 必tất 因nhân 身thân 而nhi 後hậu 知tri 觸xúc 則tắc 身thân 知tri 即tức 是thị 觸xúc 以dĩ 觸xúc 無vô 異dị 知tri 也dã 觸xúc 知tri 即tức 是thị 身thân 以dĩ 身thân 無vô 異dị 知tri 也dã 又hựu 汝nhữ 之chi 身thân 定định 非phi 身thân 以dĩ 即tức 觸xúc 之chi 知tri 也dã 汝nhữ 之chi 觸xúc 定định 非phi 觸xúc 以dĩ 即tức 身thân 之chi 知tri 也dã 又hựu 觸xúc 合hợp 於ư 身thân 即tức 成thành 一nhất 體thể 無vô 二nhị 相tướng 也dã 觸xúc 離ly 乎hồ 身thân 俱câu 等đẳng 虗hư 空không 亦diệc 無vô 二nhị 相tướng 。 也dã 由do 是thị 而nhi 觀quán 內nội 外ngoại 既ký 虗hư 中trung 間gian 又hựu 安an 能năng 成thành 中trung 間gian 既ký 虗hư 并tinh 內nội 外ngoại 而nhi 俱câu 弗phất 有hữu 矣hĩ 更cánh 從tùng 誰thùy 立lập 界giới 。 乎hồ 是thị 故cố 當đương 知tri 。 身thân 觸xúc 識thức 三tam 處xứ 俱câu 無vô 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 之chi 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 如như 意ý 識thức 若nhược 從tùng 意ý 生sanh 以dĩ 意ý 為vì 界giới 。 乎hồ 意ý 必tất 緣duyên 法pháp 而nhi 後hậu 有hữu 若nhược 無vô 前tiền 法pháp 。 意ý 從tùng 何hà 發phát 意ý 既ký 無vô 形hình 則tắc 根căn 塵trần 悉tất 泯mẫn 雖tuy 有hữu 識thức 將tương 焉yên 用dụng 又hựu 汝nhữ 識thức 心tâm 。 與dữ 意ý 根căn 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 若nhược 謂vị 識thức 同đồng 於ư 意ý 云vân 何hà 。 更cánh 說thuyết 意ý 生sanh 若nhược 謂vị 識thức 異dị 於ư 意ý 意ý 既ký 有hữu 知tri 識thức 當đương 無vô 識thức 無vô 識thức 則tắc 非phi 意ý 之chi 類loại 何hà 云vân 意ý 之chi 所sở 生sanh 有hữu 識thức 則tắc 既ký 與dữ 識thức 為vi 二nhị 必tất 當đương 轉chuyển 識thức 其kỳ 意ý 宛uyển 轉chuyển 窮cùng 之chi 同đồng 異dị 莫mạc 辨biện 憑bằng 何hà 立lập 識thức 界giới 也dã 若nhược 因nhân 法pháp 生sanh 。 以dĩ 法pháp 為vì 界giới 。 乎hồ 此thử 法pháp 全toàn 無vô 實thật 體thể 但đãn 是thị 外ngoại 塵trần 攬lãm 入nhập 意ý 根căn 或hoặc 生sanh 或hoặc 滅diệt 。 總tổng 屬thuộc 外ngoại 影ảnh 所sở 因nhân 之chi 法pháp 既ký 虗hư 所sở 生sanh 之chi 識thức 豈khởi 實thật 又hựu 何hà 界giới 生sanh 之chi 可khả 得đắc 也dã 是thị 故cố 當đương 知tri 。 意ý 法pháp 與dữ 識thức 三tam 處xứ 俱câu 無vô 本bổn 一nhất 妙diệu 性tánh 之chi 所sở 詐trá 現hiện 而nhi 已dĩ 。
○# 又hựu 汝nhữ 識thức 心tâm 。 與dữ 諸chư 思tư 量lượng 。 兼kiêm 了liễu 別biệt 性tánh 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 古cổ 有hữu 多đa 解giải 俱câu 未vị 委ủy 今kim 詳tường 經kinh 文văn 識thức 心tâm 二nhị 字tự 緊khẩn 承thừa 上thượng 意ý 識thức 來lai 當đương 是thị 意ý 識thức 無vô 疑nghi 諸chư 思tư 量lượng 兼kiêm 了liễu 別biệt 性tánh 。 即tức 意ý 根căn 也dã 意ý 根căn 即tức 七thất 識thức 能năng 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 亦diệc 頗phả 兼kiêm 了liễu 別biệt 之chi 性tánh 也dã 此thử 是thị 佛Phật 審thẩm 此thử 意ý 識thức 與dữ 意ý 根căn 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 故cố 下hạ 文văn 即tức 云vân 同đồng 意ý 則tắc 意ý 等đẳng 云vân 云vân 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。
前tiền 四tứ 科khoa 皆giai 曰viết 非phi 因nhân 緣duyên 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。 阿A 難Nan 躡niếp 是thị 起khởi 疑nghi 謂vị 一nhất 真chân 之chi 性tánh 可khả 說thuyết 不bất 涉thiệp 因nhân 緣duyên 至chí 於ư 萬vạn 法pháp 必tất 由do 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 而nhi 成thành 云vân 何hà 同đồng 於ư 自tự 然nhiên 二nhị 者giả 俱câu 非phi 斯tư 義nghĩa 深thâm 遠viễn 不bất 知tri 所sở 在tại 。 故cố 請thỉnh 佛Phật 垂thùy 示thị 也dã 佛Phật 既ký 深thâm 責trách 其kỳ 迷mê 而nhi 復phục 設thiết 喻dụ 以dĩ 明minh 之chi 謂vị 諸chư 大đại 之chi 性tánh 體thể 本bổn 自tự 成thành 定định 不bất 與dữ 諸chư 緣duyên 和hòa 合hợp 則tắc 當đương 如như 虗hư 空không 之chi 不bất 和hòa 諸chư 色sắc 。 而nhi 大đại 性tánh 能năng 假giả 緣duyên 成thành 相tương/tướng 非phi 不bất 和hòa 合hợp 。 也dã 謂vị 諸chư 大đại 之chi 性tánh 全toàn 無vô 自tự 體thể 必tất 依y 諸chư 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 成thành 則tắc 當đương 如như 旋toàn 火hỏa 之chi 輪luân 隨tùy 相tương/tướng 而nhi 遷thiên 而nhi 大đại 性tánh 不bất 與dữ 相tương/tướng 同đồng 遷thiên 非phi 和hòa 合hợp 也dã 既ký 非phi 如như 虗hư 空không 之chi 不bất 和hòa 又hựu 非phi 如như 火hỏa 輪luân 之chi 和hòa 合hợp 然nhiên 則tắc 將tương 如như 何hà 等đẳng 乎hồ 當đương 如như 水thủy 成thành 氷băng 氷băng 還hoàn 成thành 水thủy 耳nhĩ 氷băng 有hữu 生sanh 滅diệt 喻dụ 隨tùy 緣duyên 之chi 用dụng 也dã 水thủy 體thể 如như 故cố 喻dụ 不bất 變biến 之chi 體thể 也dã 即tức 性tánh 成thành 相tương/tướng 全toàn 不bất 變biến 而nhi 隨tùy 緣duyên 即tức 相tương/tướng 是thị 性tánh 全toàn 隨tùy 緣duyên 而nhi 不bất 變biến 性tánh 相tướng 但đãn 有hữu 兩lưỡng 名danh 實thật 無vô 兩lưỡng 體thể 豈khởi 可khả 執chấp 其kỳ 為vi 和hòa 合hợp 不bất 和hòa 合hợp 哉tai 今kim 以dĩ 地địa 性tánh 明minh 之chi 彼bỉ 麤thô 為vi 大đại 地địa 細tế 極cực 隣lân 虗hư 俗tục 見kiến 隣lân 虗hư 析tích 之chi 即tức 入nhập 虗hư 空không 遂toại 計kế 虗hư 空không 積tích 之chi 出xuất 生sanh 色sắc 相tướng 。 當đương 其kỳ 成thành 隣lân 虗hư 也dã 不bất 知tri 用dụng 幾kỷ 虗hư 空không 合hợp 成thành 隣lân 虗hư 及cập 其kỳ 析tích 而nhi 成thành 虗hư 空không 也dã 又hựu 不bất 知tri 用dụng 幾kỷ 色sắc 相tướng 。 合hợp 成thành 虗hư 空không 合hợp 色sắc 定định 不bất 成thành 空không 則tắc 合hợp 空không 豈khởi 能năng 成thành 色sắc 況huống 色sắc 猶do 可khả 析tích 。 空không 不bất 可khả 合hợp 故cố 知tri 謂vị 和hòa 合hợp 成thành 地địa 大đại 者giả 皆giai 戲hí 論luận 耳nhĩ 汝nhữ 元nguyên 不bất 知tri 。 此thử 地địa 性tánh 之chi 源nguyên 委ủy 直trực 出xuất 於ư 如Như 來Lai 。 藏tạng 心tâm 藏tạng 心tâm 中trung 性tánh 具cụ 之chi 色sắc 全toàn 是thị 實thật 體thể 之chi 空không 性tánh 具cụ 之chi 空không 即tức 是thị 真chân 體thể 之chi 色sắc 以dĩ 其kỳ 不bất 涉thiệp 事sự 相tướng 故cố 曰viết 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 以dĩ 其kỳ 一nhất 即tức 全toàn 體thể 故cố 能năng 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 此thử 即tức 所sở 謂vị 不bất 變biến 之chi 體thể 也dã 此thử 體thể 豈khởi 局cục 於ư 不bất 變biến 哉tai 復phục 能năng 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 應ưng 所sở 知tri 量lương 。 隨tùy 業nghiệp 而nhi 發phát 現hiện 焉yên 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 有hữu 勝thắng 劣liệt 所sở 知tri 之chi 量lượng 有hữu 廣quảng 狹hiệp 則tắc 其kỳ 業nghiệp 有hữu 大đại 小tiểu 淨tịnh 穢uế 之chi 不bất 一nhất 此thử 性tánh 循tuần 其kỳ 所sở 感cảm 各các 成thành 其kỳ 用dụng 上thượng 極cực 諸chư 佛Phật 下hạ 極cực 三tam 途đồ 雖tuy 等đẳng 差sai 萬vạn 殊thù 總tổng 之chi 一nhất 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。 之chi 相tướng 也dã 此thử 即tức 所sở 謂vị 隨tùy 緣duyên 之chi 用dụng 也dã 不bất 變biến 則tắc 非phi 因nhân 緣duyên 隨tùy 緣duyên 則tắc 非phi 自tự 然nhiên 彼bỉ 計kế 為vi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 者giả 皆giai 是thị 識thức 心tâm 。 分phân 別biệt 妄vọng 有hữu 言ngôn 說thuyết 豈khởi 為vi 實thật 義nghĩa 哉tai 下hạ 六lục 大đại 義nghĩa 皆giai 倣# 此thử 此thử 科khoa 為vi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 深thâm 明minh 實thật 義nghĩa 皆giai 前tiền 所sở 未vị 發phát 者giả 前tiền 四tứ 科khoa 必tất 破phá 相tương/tướng 妄vọng 方phương 會hội 一nhất 真chân 今kim 則tắc 性tánh 體thể 自tự 具cụ 七thất 大đại 一nhất 一nhất 皆giai 真chân 前tiền 舉cử 心tâm 之chi 全toàn 體thể 乃nãi 云vân 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 今kim 則tắc 一nhất 一nhất 大đại 各các 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 又hựu 前tiền 破phá 妄vọng 歸quy 真chân 止chỉ 似tự 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 今kim 則tắc 全toàn 體thể 即tức 用dụng 全toàn 用dụng 歸quy 體thể 三Tam 藏Tạng 圓viên 融dung 於ư 茲tư 見kiến 矣hĩ 故cố 此thử 科khoa 實thật 為vi 稱xưng 性tánh 之chi 極cực 談đàm 也dã 。
○# 性tánh 色sắc 真chân 空không 。 性tánh 空không 真chân 色sắc 。 二nhị 句cú 乃nãi 藏tạng 心tâm 中trung 有hữu 此thử 二nhị 義nghĩa 自tự 相tương/tướng 融dung 即tức 故cố 皆giai 曰viết 性tánh 曰viết 真chân 非phi 如như 般Bát 若Nhã 宗tông 中trung 真chân 妄vọng 相tương/tướng 即tức 之chi 意ý 也dã 下hạ 六lục 大đại 皆giai 然nhiên 且thả 空không 見kiến 識thức 三tam 大đại 其kỳ 文văn 稍sảo 變biến 義nghĩa 亦diệc 不bất 異dị 如như 空không 大đại 云vân 性tánh 覺giác 真chân 空không 。 性tánh 空không 真chân 覺giác 。 者giả 秪# 是thị 因nhân 本bổn 大đại 是thị 空không 不bất 可khả 云vân 性tánh 空không 真chân 空không 故cố 易dị 云vân 性tánh 空không 真chân 覺giác 。 也dã 見kiến 大đại 云vân 性tánh 見kiến 覺giác 明minh 。 覺giác 精tinh 明minh 見kiến 。 者giả 言ngôn 性tánh 具cụ 之chi 見kiến 即tức 覺giác 體thể 之chi 明minh 覺giác 體thể 之chi 精tinh 即tức 性tánh 明minh 之chi 見kiến 也dã 識thức 大đại 云vân 性tánh 識thức 明minh 知tri 。 覺giác 明minh 真chân 識thức 。 者giả 言ngôn 性tánh 真chân 之chi 識thức 即tức 妙diệu 明minh 之chi 知tri 本bổn 覺giác 之chi 明minh 即tức 真chân 體thể 之chi 識thức 也dã 皆giai 性tánh 大đại 相tương/tướng 融dung 之chi 義nghĩa 耳nhĩ 當đương 知tri 了liễu 別biệt 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 二nhị 句cú 溫ôn 陵lăng 云vân 別biệt 指chỉ 諸chư 識thức 甚thậm 難nan 通thông 準chuẩn 前tiền 二nhị 大đại 詳tường 之chi 當đương 是thị 會hội 前tiền 根căn 大đại 方phương 成thành 七thất 大đại 不bất 然nhiên 則tắc 止chỉ 六lục 大đại 何hà 云vân 七thất 大đại 乎hồ 。
爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí )# 心tâm 無vô 動động 轉chuyển 。
此thử 乃nãi 阿A 難Nan 及cập 大đại 眾chúng 領lãnh 悟ngộ 而nhi 贊tán 佛Phật 也dã 自tự 初sơ 卷quyển 決quyết 擇trạch 心tâm 見kiến 終chung 至chí 四tứ 科khoa 七thất 大đại 多đa 方phương 發phát 明minh 身thân 心tâm 之chi 影ảnh 執chấp 盡tận 破phá 偏thiên 權quyền 之chi 戲hí 論luận 俱câu 捐quyên 使sử 其kỳ 悟ngộ 此thử 一nhất 心tâm 超siêu 萬vạn 法pháp 而nhi 全toàn 無vô 可khả 測trắc 融dung 萬vạn 法pháp 而nhi 靡mĩ 有hữu 不bất 包bao 真chân 體thể 圓viên 妙diệu 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 。 微vi 妙diệu 開khai 示thị 。 極cực 至chí 於ư 此thử 故cố 能năng 身thân 心tâm 蕩đãng 然nhiên 。 得đắc 無vô 罣quái 礙ngại 。 者giả 妄vọng 情tình 頓đốn 空không 也dã 各các 各các 自tự 知tri 。 心tâm 徧biến 十thập 方phương 者giả 覺giác 體thể 全toàn 現hiện 也dã 覺giác 湛trạm 周chu 徧biến 含hàm 吐thổ 十thập 虗hư 故cố 見kiến 十thập 方phương 空không 。 如như 手thủ 中trung 葉diệp 萬vạn 法pháp 性tánh 真chân 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 一nhất 切thiết 物vật 即tức 菩Bồ 提Đề 妙diệu 心tâm 悟ngộ 心tâm 量lượng 之chi 廣quảng 大đại 如như 是thị 。 故cố 反phản 觀quán 父phụ 母mẫu 。 所sở 生sanh 之chi 身thân 。 其kỳ 微vi 如như 塵trần 其kỳ 幻huyễn 如như 漚âu 而nhi 忽hốt 無vô 所sở 有hữu 葢# 至chí 此thử 始thỉ 獲hoạch 本bổn 妙diệu 常thường 住trụ 之chi 心tâm 故cố 深thâm 自tự 慶khánh 幸hạnh 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 讚tán 佛Phật 。 也dã 妙diệu 湛trạm 者giả 覺giác 海hải 圓viên 澄trừng 物vật 不bất 能năng 汩# 即tức 奢Xa 摩Ma 他Tha 觀quán 。 體thể 也dã 總tổng 持trì 者giả 藏tạng 心tâm 圓viên 遍biến 含hàm 褁# 十thập 方phương 即tức 三tam 摩ma 地địa 。 觀quán 體thể 也dã 不bất 動động 者giả 妙diệu 體thể 常thường 寂tịch 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 即tức 禪thiền 那na 觀quán 體thể 也dã 此thử 三tam 皆giai 無vô 上thượng 最tối 尊tôn 之chi 法pháp 合hợp 之chi 為vi 一nhất 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 佛Phật 上thượng 文văn 委ủy 曲khúc 詳tường 明minh 無vô 非phi 此thử 意ý 故cố 阿A 難Nan 於ư 此thử 讚tán 之chi 得đắc 此thử 大đại 定định 則tắc 無vô 始thỉ 之chi 倒đảo 想tưởng 頓đốn 銷tiêu 本bổn 有hữu 之chi 法Pháp 身thân 頓đốn 獲hoạch 故cố 發phát 願nguyện 成thành 佛Phật 度độ 生sanh 以dĩ 報báo 佛Phật 之chi 恩ân 。 德đức 但đãn 法Pháp 身thân 初sơ 建kiến 細tế 惑hoặc 未vị 盡tận 何hà 以dĩ 登đăng 無vô 上thượng 覺giác 。 哉tai 是thị 以dĩ 更cánh 冀ký 佛Phật 審thẩm 除trừ 之chi 也dã 。
○# 按án 此thử 經Kinh 阿A 難Nan 初sơ 以dĩ 三tam 觀quán 為vi 請thỉnh 故cố 說thuyết 者giả 從tùng 此thử 以dĩ 前tiền 多đa 判phán 屬thuộc 三tam 觀quán 然nhiên 亦diệc 判phán 有hữu 不bất 同đồng 有hữu 自tự 決quyết 擇trạch 心tâm 見kiến 直trực 至chí 七thất 大đại 文văn 終chung 總tổng 判phán 為vi 空không 觀quán 者giả 有hữu 將tương 四tứ 科khoa 以dĩ 前tiền 判phán 屬thuộc 空không 觀quán 四tứ 科khoa 判phán 屬thuộc 假giả 觀quán 七thất 大đại 判phán 屬thuộc 中trung 觀quán 者giả 有hữu 將tương 四tứ 科khoa 七thất 大đại 俱câu 判phán 屬thuộc 假giả 而nhi 中trung 觀quán 更cánh 在tại 後hậu 文văn 者giả 詳tường 考khảo 經kinh 意ý 俱câu 不bất 可khả 通thông 愚ngu 意ý 此thử 經Kinh 圓viên 妙diệu 舉cử 一nhất 即tức 三tam 況huống 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。 何hà 嘗thường 硬ngạnh 定định 何hà 處xứ 說thuyết 空không 何hà 處xứ 說thuyết 假giả 何hà 處xứ 說thuyết 中trung 不bất 過quá 隨tùy 問vấn 隨tùy 答đáp 以dĩ 開khai 顯hiển 一nhất 心tâm 之chi 妙diệu 而nhi 三tam 觀quán 之chi 義nghĩa 自tự 彰chương 矣hĩ 若nhược 先tiên 立lập 三tam 觀quán 死tử 法pháp 而nhi 割cát 裂liệt 佛Phật 語ngữ 以dĩ 就tựu 之chi 豈khởi 善thiện 通thông 經kinh 者giả 矣hĩ 。
楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 卷Quyển 之Chi 三Tam