楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 正Chánh 見Kiến
Quyển 0005
清Thanh 濟Tế 時Thời 述Thuật
大Đại 佛Phật 頂Đảnh 如Như 來Lai 密Mật 因Nhân 修Tu 證Chứng 了Liễu 義Nghĩa 諸Chư 菩Bồ 薩Tát 萬Vạn 行Hạnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 正Chánh 見Kiến 卷quyển 第đệ 五ngũ
住trụ 婁lâu 東đông 古cổ 興hưng 福phước 禪thiền 寺tự 沙Sa 門Môn 。 濟tế 時thời 。 述thuật 。
初sơ 從tùng 首thủ 卷quyển 至chí 第đệ 三tam 卷quyển 。 辯biện 心tâm 見kiến 二nhị 門môn 。 即tức 是thị 破phá 見kiến 思tư 惑hoặc 矣hĩ 。 次thứ 從tùng 四tứ 卷quyển 初sơ 至chí 當đương 卷quyển 末mạt 。 辯biện 一nhất 切thiết 法pháp 塵trần 。 即tức 是thị 破phá 塵trần 沙sa 惑hoặc 矣hĩ 。 至chí 此thử 乃nãi 請thỉnh 解giải 結kết 之chi 法pháp 。 意ý 在tại 破phá 無vô 明minh 俱câu 生sanh 惑hoặc 也dã 。 葢# 謂vị 俱câu 惑hoặc 若nhược 斷đoạn 。 真Chân 如Như 畢tất 露lộ 。 十thập 方phương 同đồng 覺giác 。 何hà 所sở 不bất 明minh 。 但đãn 此thử 三tam 惑hoặc 。 非phi 謾man 無vô 因nhân 。 有hữu 所sở 由do 來lai 。 前tiền 不bất 云vân 乎hồ 。 性tánh 覺giác 必tất 明minh 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 覺giác 非phi 所sở 明minh 。 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 。 夫phu 覺giác 體thể 上thượng 而nhi 有hữu 能năng 所sở 。 非phi 見kiến 思tư 惑hoặc 歟# 。 性tánh 體thể 上thượng 而nhi 有hữu 妄vọng 明minh 妄vọng 覺giác 。 非phi 塵trần 沙sa 惑hoặc 歟# 。 又hựu 真Chân 如Như 體thể 上thượng 而nhi 有hữu 非phi 明minh 非phi 覺giác 。 非phi 明minh 非phi 覺giác 也dã 者giả 。 非phi 無vô 明minh 惑hoặc 歟# 。 然nhiên 此thử 三tam 惑hoặc 。 統thống 謂vị 之chi 無vô 明minh 者giả 。 葢# 是thị 障chướng 道Đạo 法Pháp 也dã 。 故cố 所sở 破phá 由do 淺thiển 至chí 深thâm 。 從tùng 粗thô 至chí 細tế 。 經kinh 不bất 云vân 乎hồ 。 理lý 須tu 頓đốn 悟ngộ 。 乘thừa 悟ngộ 併tinh 消tiêu 。 事sự 須tu 漸tiệm 除trừ 。 因nhân 次thứ 第đệ 盡tận 。 不bất 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。 不bất 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。
△# 四tứ 示thị 解giải 結kết 之chi 法pháp 。
一nhất 述thuật 迷mê 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 佇trữ 佛Phật 如Như 來Lai 。 無vô 上thượng 開khai 示thị 。
初sơ 述thuật 疑nghi 請thỉnh 法pháp 。 前tiền 云vân 觀quán 世Thế 間Gian 解Giải 結kết 之chi 人nhân 。 不bất 見kiến 所sở 結kết 。 云vân 何hà 知tri 解giải 。 此thử 牒điệp 第đệ 二nhị 義nghĩa 中trung 之chi 語ngữ 也dã 。 阿A 難Nan 自tự 陳trần 。 我ngã 正chánh 類loại 此thử 。 何hà 以dĩ 。 有hữu 時thời 明minh 。 有hữu 時thời 暗ám 。 有hữu 時thời 會hội 得đắc 。 有hữu 時thời 會hội 不bất 得đắc 。 是thị 非phi 無vô 明minh 惑hoặc 乎hồ 。 我ngã 今kim 猶do 似tự 患hoạn 隔cách 日nhật 瘧ngược 。 一nhất 寒hàn 一nhất 熱nhiệt 。 一nhất 起khởi 一nhất 倒đảo 。 欲dục 斷đoạn 斷đoạn 不bất 來lai 。 欲dục 遣khiển 遣khiển 不bất 去khứ 。 不bất 知tri 身thân 心tâm 。 若nhược 何hà 而nhi 可khả 。 此thử 與dữ 不bất 知tri 解giải 結kết 者giả 何hà 異dị 。 葢# 不bất 知tri 所sở 結kết 。 云vân 何hà 知tri 解giải 。 是thị 非phi 我ngã 之chi 謂vị 乎hồ 。 由do 是thị 懇khẩn 請thỉnh 世Thế 尊Tôn 。 教giáo 我ngã 解giải 結kết 之chi 法pháp 。 畢tất 竟cánh 云vân 何hà 結kết 。 云vân 何hà 解giải 。
△# 二nhị 示thị 相tương/tướng 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 憐lân 愍mẫn 阿A 難Nan 。 至chí 是thị 諸chư 大đại 眾chúng 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。
爾nhĩ 時thời 下hạ 初sơ 摩ma 頂đảnh 者giả 。 上thượng 愛ái 下hạ 則tắc 摩ma 頂đảnh 。 下hạ 敬kính 上thượng 則tắc 接tiếp 足túc 。 今kim 摩ma 頂đảnh 乃nãi 是thị 攝nhiếp 受thọ 之chi 義nghĩa 。 又hựu 表biểu 覿# 體thể 無vô 別biệt 。 葢# 自tự 己kỷ 一nhất 身thân 。 皆giai 有hữu 所sở 見kiến 。 獨độc 不bất 能năng 自tự 見kiến 其kỳ 頂đảnh 。 是thị 故cố 摩ma 其kỳ 頂đảnh 。 使sử 自tự 悟ngộ 無vô 見kiến 之chi 頂đảnh 。 以dĩ 攝nhiếp 受thọ 之chi 爾nhĩ 。
即tức 時thời 下hạ 次thứ 諸chư 佛Phật 放phóng 光quang 。 十thập 方phương 一nhất 句cú 是thị 總tổng 。 六lục 種chủng 下hạ 是thị 別biệt 。 所sở 言ngôn 別biệt 者giả 。 假giả 如như 一nhất 眾chúng 生sanh 。 有hữu 六lục 種chủng 根căn 塵trần 識thức 相tương/tướng 。 普phổ 佛Phật 世thế 界giới 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 各các 有hữu 六lục 種chủng 根căn 塵trần 識thức 相tương/tướng 。 如như 是thị 微vi 塵trần 眾chúng 生sanh 。 如như 是thị 微vi 塵trần 世thế 界giới 。 不bất 是thị 別biệt 物vật 。 總tổng 一nhất 覺giác 相tương/tướng 也dã 。 何hà 者giả 。 以dĩ 肉nhục 眼nhãn 觀quán 之chi 。 無vô 真chân 不bất 俗tục 。 以dĩ 法Pháp 眼nhãn 觀quán 之chi 。 無vô 俗tục 不bất 真chân 。 以dĩ 是thị 知tri 微vi 塵trần 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 所sở 有hữu 根căn 塵trần 識thức 相tương/tướng 。 皆giai 即tức 如Như 來Lai 所sở 住trụ 境cảnh 界giới 。 凡phàm 有hữu 動động 變biến 等đẳng 相tương/tướng 。 悉tất 是thị 諸chư 佛Phật 放phóng 光quang 三tam 昧muội 。 其kỳ 所sở 放phóng 之chi 光quang 。 一nhất 一nhất 不bất 出xuất 於ư 頂đảnh 覺giác 。 何hà 也dã 。 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 。 非phi 是thị 根căn 塵trần 識thức 相tương/tướng 故cố 。 即tức 是thị 住trụ 甚thậm 深thâm 故cố 。 是thị 無vô 所sở 見kiến 故cố 。 且thả 既ký 無vô 所sở 見kiến 。 又hựu 所sở 住trụ 甚thậm 深thâm 。 非phi 頂đảnh 覺giác 而nhi 何hà 。 故cố 曰viết 各các 有hữu 寶bảo 光quang 。 從tùng 其kỳ 頂đảnh 出xuất 。 又hựu 來lai 祇Kỳ 陀Đà 林Lâm 。 灌quán 如Như 來Lai 頂đảnh 者giả 。 表biểu 同đồng 見kiến 故cố 。 同đồng 見kiến 祇kỳ 林lâm 。 是thị 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 。 同đồng 見kiến 大đại 眾chúng 是thị 諸chư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 然nhiên 則tắc 既ký 同đồng 其kỳ 見kiến 。 焉yên 有hữu 無vô 明minh 所sở 惑hoặc 耶da 。 焉yên 有hữu 根căn 塵trần 所sở 結kết 耶da 。 無vô 結kết 則tắc 無vô 解giải 。 無vô 惑hoặc 則tắc 無vô 斷đoạn 。 此thử 是thị 一nhất 相tương/tướng 一nhất 理lý 三tam 昧muội 。 凡phàm 瞻chiêm 仰ngưỡng 者giả 。 亦diệc 莫mạc 不bất 生sanh 希hy 有hữu 想tưởng 矣hĩ 。
△# 三tam 諸chư 佛Phật 同đồng 告cáo 。
於ư 是thị 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí 亦diệc 汝nhữ 六lục 根căn 。 更cánh 非phi 他tha 物vật 。
問vấn 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 所sở 示thị 生sanh 死tử 結kết 根căn 。 唯duy 汝nhữ 六lục 根căn 。 更cánh 無vô 他tha 物vật 。 寂tịch 靜tĩnh 妙diệu 常thường 。 亦diệc 汝nhữ 六lục 根căn 。 更cánh 非phi 他tha 物vật 者giả 。 是thị 何hà 義nghĩa 耶da 。 曰viết 。 譬thí 如như 人nhân 家gia 受thọ 他tha 所sở 寄ký 之chi 物vật 。 因nhân 貪tham 故cố 。 乃nãi 至chí 起khởi 匿nặc 成thành 私tư 。 又hựu 如như 做tố 有hữu 司ty 官quan 長trường/trưởng 。 受thọ 賕# 過quá 當đương 。 因nhân 發phát 覺giác 故cố 。 乃nãi 至chí 戮lục 辱nhục 。 其kỳ 六lục 根căn 門môn 頭đầu 起khởi 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 非phi 受thọ 寄ký 之chi 物vật 耶da 。 其kỳ 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 非phi 受thọ 賕# 之chi 罪tội 耶da 。 然nhiên 則tắc 受thọ 亦diệc 在tại 汝nhữ 。 不bất 受thọ 亦diệc 在tại 汝nhữ 。 受thọ 則tắc 有hữu 生sanh 死tử 。 有hữu 果quả 報báo 。 昧muội 卻khước 本bổn 來lai 。 亦diệc 因nhân 是thị 已dĩ 。 不bất 受thọ 為vi 清thanh 白bạch 。 為vi 廉liêm 吏lại 。 安an 樂lạc 妙diệu 常thường 。 亦diệc 因nhân 是thị 已dĩ 。 故cố 曰viết 唯duy 汝nhữ 六lục 根căn 。 更cánh 非phi 他tha 物vật 。 問vấn 。 然nhiên 則tắc 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 其kỳ 稱xưng 微vi 塵trần 者giả 何hà 居cư 。 曰viết 。 有hữu 深thâm 義nghĩa 故cố 也dã 。 葢# 塵trần 之chi 細tế 者giả 曰viết 微vi 。 微vi 至chí 於ư 眇miễu 而nhi 不bất 可khả 見kiến 。 窓song 中trung 漏lậu 日nhật 方phương 能năng 見kiến 之chi 。 無vô 明minh 之chi 惑hoặc 。 亦diệc 微vi 眇miễu 而nhi 不bất 可khả 見kiến 。 登đăng 地địa 聖thánh 人nhân 方phương 能năng 見kiến 之chi 。 今kim 稱xưng 十thập 方phương 微vi 塵trần 如Như 來Lai 。 是thị 非phi 窓song 中trung 之chi 日nhật 乎hồ 。 何hà 也dã 。 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 一nhất 塵trần 一nhất 念niệm 。 不bất 知tri 其kỳ 幾kỷ 何hà 微vi 塵trần 矣hĩ 。 又hựu 幾kỷ 何hà 其kỳ 念niệm 矣hĩ 。 但đãn 其kỳ 智trí 濁trược 。 不bất 能năng 得đắc 見kiến 。 今kim 日nhật 阿A 難Nan 。 承thừa 佛Phật 開khai 示thị 。 已dĩ 斷đoạn 見kiến 思tư 惑hoặc 。 已dĩ 破phá 塵trần 沙sa 惑hoặc 。 然nhiên 視thị 己kỷ 猶do 似tự 隔cách 日nhật 瘧ngược 。 於ư 是thị 看khán 來lai 。 其kỳ 懼cụ 生sanh 死tử 之chi 心tâm 急cấp 切thiết 。 至chí 於ư 雨vũ 淚lệ 。 誠thành 可khả 哀ai 也dã 。 是thị 故cố 佛Phật 纔tài 摩ma 頂đảnh 。 即tức 見kiến 十thập 方phương 。 如Như 來Lai 同đồng 時thời 放phóng 光quang 。 同đồng 音âm 教giáo 詔chiếu 者giả 。 不bất 猶do 窓song 中trung 之chi 日nhật 乎hồ 。 窓song 中trung 之chi 日nhật 且thả 然nhiên 。 況huống 大đại 明minh 中trung 天thiên 乎hồ 。 其kỳ 微vi 塵trần 之chi 細tế 。 又hựu 不bất 足túc 言ngôn 矣hĩ 。
△# 四tứ 覆phú 請thỉnh 。
阿A 難Nan 雖tuy 聞văn 如như 是thị 法Pháp 音âm 。 至chí 同đồng 是thị 六lục 根căn 。 更cánh 非phi 他tha 物vật 。
阿A 難Nan 聖thánh 心tâm 博bác 通thông 。 道Đạo 理lý 爛lạn 然nhiên 。 豈khởi 真chân 不bất 知tri 哉tai 。 不bất 過quá 要yếu 親thân 質chất 於ư 世Thế 尊Tôn 爾nhĩ 。 昔tích 智trí 者giả 讀đọc 法pháp 華hoa 經kinh 發phát 悟ngộ 。 親thân 見kiến 靈linh 山sơn 一nhất 會hội 儼nghiễm 然nhiên 未vị 散tán 。 智trí 者giả 生sanh 陳trần 隋tùy 時thời 。 去khứ 佛Phật 一nhất 千thiên 九cửu 百bách 餘dư 年niên 。 其kỳ 說thuyết 親thân 見kiến 不bất 可khả 信tín 。 然nhiên 事sự 正chánh 不bất 如như 此thử 。 若nhược 果quả 分phân 別biệt 心tâm 斷đoạn 。 到đáo 得đắc 自tự 肯khẳng 田điền 地địa 。 所sở 說thuyết 親thân 見kiến 靈linh 山sơn 。 亦diệc 不bất 虗hư 也dã 。 今kim 阿A 難Nan 親thân 見kiến 微vi 塵trần 如Như 來Lai 放phóng 光quang 。 親thân 見kiến 微vi 塵trần 如Như 來Lai 教giáo 詔chiếu 。 較giảo 之chi 與dữ 智trí 者giả 所sở 說thuyết 。
時thời 節tiết 等đẳng 矣hĩ 。 雖tuy 然nhiên 。 若nhược 說thuyết 其kỳ 光quang 有hữu 色sắc 相tướng 可khả 指chỉ 。 其kỳ 說thuyết 法Pháp 有hữu 聲thanh 相tương/tướng 可khả 聽thính 。 又hựu 是thị 髑độc 髏lâu 前tiền 見kiến 鬼quỷ 無vô 異dị 。 何hà 者giả 。 此thử 是thị 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。 密mật 示thị 阿A 難Nan 。 豈khởi 可khả 以dĩ 聲thanh 色sắc 形hình 容dung 擬nghĩ 議nghị 於ư 其kỳ 間gian 哉tai 。 是thị 故cố 伏phục 請thỉnh 世Thế 尊Tôn 。 釋thích 成thành 其kỳ 事sự 。
△# 五ngũ 佛Phật 為vi 釋thích 通thông 二nhị 。
一nhất 直trực 示thị 根căn 結kết 之chi 源nguyên 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 根căn 塵trần 同đồng 源nguyên 。 至chí 云vân 何hà 是thị 中trung 。 更cánh 容dung 他tha 物vật 。
佛Phật 告cáo 下hạ 。
初sơ 雙song 標tiêu 真chân 妄vọng 。 因nhân 於ư 妙diệu 圓viên 中trung 。 妄vọng 立lập 能năng 覺giác 。 故cố 有hữu 根căn 相tướng 。 因nhân 於ư 妙diệu 心tâm 中trung 。 妄vọng 立lập 所sở 覺giác 。 故cố 有hữu 塵trần 相tương/tướng 。 然nhiên 則tắc 根căn 塵trần 雖tuy 分phần/phân 。 其kỳ 性tánh 則tắc 一nhất 。 故cố 說thuyết 同đồng 源nguyên 。 若nhược 於ư 根căn 境cảnh 中trung 。 分phân 別biệt 執chấp 著trước 。 故cố 有hữu 縛phược 相tương/tướng 。 若nhược 於ư 根căn 境cảnh 中trung 。 了liễu 達đạt 無vô 生sanh 。 故cố 有hữu 脫thoát 相tương/tướng 。 然nhiên 則tắc 縛phược 脫thoát 雖tuy 分phần/phân 。 其kỳ 體thể 則tắc 一nhất 。 故cố 說thuyết 無vô 二nhị 。 又hựu 單đơn 根căn 不bất 生sanh 。 單đơn 境cảnh 亦diệc 不bất 生sanh 。 根căn 境cảnh 相tướng 并tinh 。 識thức 由do 是thị 生sanh 。 雖tuy 生sanh 識thức 相tương/tướng 。 其kỳ 性tánh 元nguyên 虗hư 。 故cố 如như 空không 華hoa 。
阿A 難Nan 下hạ 。 次thứ 雙song 釋thích 無vô 性tánh 。 諸chư 根căn 屬thuộc 表biểu 。 意ý 根căn 屬thuộc 裏lý 。 意ý 有hữu 所sở 知tri 。 皆giai 是thị 外ngoại 塵trần 牽khiên 入nhập 。 諸chư 根căn 有hữu 相tương/tướng 。 悉tất 是thị 意ý 根căn 妄vọng 緣duyên 。 妄vọng 緣duyên 之chi 相tướng 。 假giả 相tương/tướng 也dã 。 牽khiên 入nhập 之chi 知tri 。 妄vọng 知tri 也dã 。 妄vọng 知tri 與dữ 假giả 相tương/tướng 。 此thử 二nhị 體thể 虗hư 。 即tức 有hữu 所sở 見kiến 。 葢# 是thị 無vô 性tánh 。 同đồng 喻dụ 如như 交giao 蘆lô 。 蘆lô 相tương/tướng 體thể 虗hư 。 故cố 以dĩ 相tương/tướng 比tỉ 。 是thị 故cố 下hạ 。 三tam 別biệt 明minh 縛phược 脫thoát 。 知tri 屬thuộc 意ý 。 見kiến 屬thuộc 眼nhãn 。 謂vị 意ý 自tự 當đương 知tri 。 眼nhãn 自tự 當đương 見kiến 。 不bất 可khả 知tri 上thượng 更cánh 立lập 知tri 。 見kiến 上thượng 更cánh 立lập 見kiến 。 若nhược 見kiến 上thượng 立lập 見kiến 。 即tức 是thị 妄vọng 見kiến 。 知tri 上thượng 立lập 知tri 。 即tức 是thị 妄vọng 知tri 。 妄vọng 知tri 與dữ 妄vọng 見kiến 。 便tiện 是thị 生sanh 滅diệt 無vô 明minh 之chi 本bổn 。 所sở 謂vị 縛phược 也dã 。 葢# 意ý 不bất 存tồn 知tri 。 而nhi 眼nhãn 不bất 留lưu 見kiến 。 眼nhãn 不bất 留lưu 見kiến 。 即tức 是thị 真chân 見kiến 。 意ý 不bất 存tồn 知tri 。 即tức 是thị 真chân 知tri 。 真chân 知tri 無vô 知tri 。 真chân 見kiến 無vô 見kiến 。 無vô 見kiến 與dữ 無vô 知tri 。 斯tư 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 謂vị 脫thoát 也dã 。 此thử 縛phược 脫thoát 與dữ 涅Niết 槃Bàn 無vô 明minh 。 亦diệc 是thị 對đối 待đãi 相tướng 形hình 而nhi 立lập 。 非phi 是thị 實thật 也dã 。 何hà 者giả 。 此thử 個cá 無vô 漏lậu 真chân 淨tịnh 。 妙diệu 明minh 體thể 上thượng 。 豈khởi 更cánh 容dung 他tha 物vật 耶da 。
△# 二nhị 重trọng/trùng 頌tụng 前tiền 義nghĩa 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
偈kệ 共cộng 九cửu 行hành 。 初sơ 四tứ 行hành 頌tụng 上thượng 三tam 節tiết 之chi 文văn 。 次thứ 一nhất 行hành 頌tụng 詶thù 結kết 解giải 之chi 問vấn 。 三tam 一nhất 行hành 半bán 別biệt 頌tụng 藏tạng 識thức 習tập 氣khí 。 四tứ 一nhất 行hành 三tam 句cú 直trực 示thị 宗tông 用dụng 。 末mạt 三tam 句cú 結kết 成thành 教giáo 法pháp 。 大đại 意ý 西tây 方phương 偈kệ 體thể 。 有hữu 直trực 頌tụng 應ưng 頌tụng 之chi 分phần 。 今kim 偈kệ 兼kiêm 而nhi 有hữu 之chi 。 至chí 文văn 知tri 之chi 。
真chân 性tánh 有hữu 為vi 空không 。 緣duyên 生sanh 故cố 如như 幻huyễn 。 至chí 發phát 明minh 便tiện 解giải 脫thoát 。
真chân 性tánh 下hạ 一nhất 行hành 。 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 第đệ 一nhất 節tiết 。 上thượng 文văn 云vân 。 根căn 塵trần 同đồng 源nguyên 。 縛phược 脫thoát 無vô 二nhị 者giả 。 根căn 塵trần 是thị 縛phược 。 真chân 性tánh 是thị 脫thoát 。 若nhược 以dĩ 真chân 性tánh 對đối 根căn 塵trần 。 即tức 見kiến 真chân 性tánh 。 亦diệc 是thị 有hữu 為vi 矣hĩ 。 何hà 者giả 。 真chân 性tánh 無vô 為vi 。 設thiết 從tùng 緣duyên 生sanh 。 實thật 同đồng 幻huyễn 事sự 。 今kim 立lập 量lượng 云vân 。 真chân 性tánh 是thị 有hữu 句cú 。 以dĩ 有hữu 為vi 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 幻huyễn 事sự 。 若nhược 以dĩ 無vô 為vi 對đối 有hữu 為vi 。 即tức 證chứng 無vô 為vi 。 亦diệc 非phi 實thật 矣hĩ 。 何hà 者giả 。 無vô 為vi 無vô 相tướng 。 而nhi 有hữu 起khởi 滅diệt 。 實thật 同đồng 空không 華hoa 。 今kim 立lập 量lượng 云vân 。 無vô 為vi 是thị 有hữu 句cú 。 以dĩ 非phi 實thật 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 有hữu 起khởi 滅diệt 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 空không 華hoa 。
言ngôn 妄vọng 下hạ 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 第đệ 二nhị 節tiết 。 上thượng 文văn 云vân 。 由do 塵trần 發phát 知tri 。 因nhân 根căn 有hữu 相tướng 者giả 。 由do 前tiền 塵trần 所sở 起khởi 知tri 見kiến 是thị 妄vọng 。 不bất 由do 前tiền 塵trần 。 所sở 起khởi 知tri 見kiến 是thị 真chân 。 真chân 由do 妄vọng 顯hiển 。 真chân 亦diệc 非phi 真chân 矣hĩ 。 何hà 者giả 。 真chân 非phi 待đãi 而nhi 然nhiên 。 今kim 由do 妄vọng 顯hiển 。 明minh 是thị 非phi 真chân 。 真chân 既ký 不bất 真chân 。 焉yên 有hữu 相tương/tướng 可khả 見kiến 耶da 。 設thiết 有hữu 相tương/tướng 可khả 見kiến 是thị 妄vọng 見kiến 。 有hữu 真chân 可khả 知tri 是thị 妄vọng 知tri 。 二nhị 俱câu 無vô 性tánh 。 實thật 同đồng 交giao 蘆lô 。 今kim 立lập 量lượng 云vân 。 真chân 是thị 有hữu 句cú 。 以dĩ 非phi 真chân 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 妄vọng 顯hiển 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 交giao 蘆lô 。
結kết 解giải 下hạ 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 第đệ 三tam 節tiết 。 上thượng 文văn 云vân 。 知tri 見kiến 立lập 知tri 。 即tức 無vô 明minh 本bổn 。 知tri 見kiến 無vô 見kiến 。 斯tư 即tức 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 知tri 上thượng 存tồn 知tri 妄vọng 之chi 知tri 。 見kiến 上thượng 著trước 見kiến 真chân 之chi 見kiến 。 此thử 即tức 是thị 無vô 明minh 。 知tri 上thượng 不bất 存tồn 知tri 妄vọng 之chi 知tri 。 見kiến 上thượng 不bất 著trước 見kiến 真chân 之chi 見kiến 。 此thử 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 雖tuy 然nhiên 。 若nhược 定định 執chấp 涅Niết 槃Bàn 是thị 有hữu 。 宛uyển 爾nhĩ 成thành 非phi 。 何hà 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 空không 。 無vô 明minh 是thị 有hữu 。 一nhất 空không 一nhất 有hữu 。 總tổng 不bất 出xuất 乎hồ 所sở 因nhân 。 安an 得đắc 不bất 成thành 非phi 耶da 。 又hựu 如như 一nhất 念niệm 迷mê 晦hối 不bất 覺giác 。 此thử 即tức 是thị 結kết 縛phược 。 若nhược 發phát 明minh 妄vọng 性tánh 無vô 體thể 。 此thử 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 雖tuy 然nhiên 。 若nhược 定định 執chấp 解giải 脫thoát 是thị 有hữu 。 亦diệc 是thị 成thành 非phi 。 何hà 者giả 。 迷mê 晦hối 是thị 縛phược 。 發phát 明minh 是thị 脫thoát 。 一nhất 縛phược 一nhất 脫thoát 。 亦diệc 不bất 離ly 於ư 所sở 待đãi 。 胡hồ 得đắc 不bất 成thành 非phi 耶da 。 由do 是thị 言ngôn 之chi 。 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 不bất 但đãn 言ngôn 無vô 明minh 結kết 縛phược 是thị 空không 。 即tức 說thuyết 解giải 脫thoát 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 是thị 無vô 漏lậu 真chân 淨tịnh 妙diệu 明minh 之chi 體thể 。 不bất 容dung 他tha 物vật 著trước 得đắc 也dã 。
解giải 結kết 因nhân 次thứ 第đệ 。 六lục 解giải 一nhất 亦diệc 亡vong 。 根căn 選tuyển 擇trạch 圓viên 通thông 。 入nhập 流lưu 成thành 正chánh 覺giác 。
解giải 結kết 下hạ 一nhất 行hành 頌tụng 。 詶thù 前tiền 結kết 解giải 之chi 問vấn 。 上thượng 文văn 阿A 難Nan 請thỉnh 云vân 。 今kim 日nhật 身thân 心tâm 。 云vân 何hà 是thị 結kết 。 從tùng 何hà 名danh 解giải 。 今kim 頌tụng 中trung 。 佛Phật 教giáo 云vân 。 解giải 結kết 要yếu 須tu 次thứ 第đệ 。 所sở 言ngôn 次thứ 第đệ 者giả 。 先tiên 以dĩ 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 止chỉ 其kỳ 妄vọng 緣duyên 。 葢# 妄vọng 緣duyên 是thị 結kết 也dã 。 次thứ 以dĩ 三Tam 摩Ma 提Đề 。 觀quán 諸chư 法pháp 空không 。 葢# 法pháp 空không 是thị 解giải 也dã 。 六lục 根căn 既ký 解giải 。 一nhất 亦diệc 不bất 存tồn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 執chấp 一nhất 心tâm 是thị 解giải 脫thoát 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 即tức 是thị 障chướng 道Đạo 法Pháp 。 是thị 為vi 不bất 可khả 。 若nhược 果quả 能năng 所sở 得đắc 都đô 亡vong 。 而nhi 後hậu 選tuyển 擇trạch 一nhất 根căn 。 修tu 其kỳ 圓viên 通thông 。 圓viên 通thông 既ký 得đắc 。 便tiện 是thị 入nhập 道đạo 之chi 氣khí 候hậu 矣hĩ 。 又hựu 所sở 云vân 入nhập 流lưu 者giả 。 即tức 後hậu 文văn 初sơ 住trụ 。 中trung 中trung 流lưu 入nhập 。 圓viên 妙diệu 開khai 敷phu 是thị 也dã 。 此thử 一nhất 頌tụng 。 即tức 詶thù 前tiền 阿A 難Nan 結kết 解giải 之chi 問vấn 。 釋thích 義nghĩa 當đương 在tại 後hậu 。 臨lâm 文văn 自tự 見kiến 。
陀đà 那na 微vi 細tế 識thức 。 習tập 氣khí 成thành 暴bạo 流lưu 。 至chí 非phi 幻huyễn 成thành 幻huyễn 法pháp 。
陀đà 那na 下hạ 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 藏tạng 識thức 習tập 氣khí 。 阿a 陀đà 那na 。 云vân 執chấp 持trì 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 。 能năng 執chấp 持trì 種chủng 子tử 根căn 身thân 令linh 不bất 壞hoại 故cố 。 此thử 中trung 識thức 相tương/tướng 深thâm 細tế 。 無vô 始thỉ 無vô 明minh 所sở 薰huân 故cố 。 譬thí 如như 急cấp 流lưu 水thủy 。 流lưu 急cấp 不bất 見kiến 。 非phi 謂vị 無vô 流lưu 也dã 。 行hành 人nhân 若nhược 此thử 識thức 不bất 空không 。 縱túng/tung 然nhiên 修tu 至chí 。 三tam 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 亦diệc 徒đồ 勞lao 耳nhĩ 。 然nhiên 佛Phật 一nhất 向hướng 不bất 說thuyết 者giả 有hữu 故cố 。 若nhược 說thuyết 此thử 識thức 是thị 真chân 。 人nhân 便tiện 執chấp 為vi 我ngã 為vi 常thường 。 若nhược 說thuyết 此thử 識thức 非phi 真chân 。 人nhân 便tiện 執chấp 為vi 壞hoại 為vi 斷đoạn 。 以dĩ 此thử 二nhị 過quá 。 故cố 不bất 開khai 演diễn 。 今kim 佛Phật 引dẫn 頌tụng 者giả 。 大đại 意ý 要yếu 阿A 難Nan 知tri 此thử 耳nhĩ 。 自tự 心tâm 二nhị 句cú 。 正chánh 揀giản 二nhị 過quá 。 謂vị 此thử 識thức 非phi 別biệt 者giả 也dã 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 是thị 第đệ 六lục 識thức 不bất 了liễu 。 分phân 別biệt 外ngoại 影ảnh 。 取thủ 第đệ 八bát 識thức 自tự 心tâm 作tác 種chủng 種chủng 變biến 現hiện 。 雖tuy 現hiện 諸chư 識thức 。 一nhất 一nhất 不bất 實thật 。 猶do 如như 幻huyễn 事sự 。 葢# 本bổn 來lai 是thị 無vô 。 忽hốt 然nhiên 成thành 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 幻huyễn 。 今kim 指chỉ 本bổn 來lai 真chân 心tâm 是thị 非phi 幻huyễn 。 指chỉ 根căn 塵trần 識thức 相tương/tướng 是thị 幻huyễn 法pháp 。 然nhiên 既ký 稱xưng 為vi 幻huyễn 。 豈khởi 得đắc 是thị 真chân 耶da 。 故cố 曰viết 。 自tự 心tâm 取thủ 自tự 心tâm 。 非phi 幻huyễn 成thành 幻huyễn 法pháp 。
今kim 以dĩ 此thử 識thức 考khảo 之chi 。 上thượng 來lai 長trường/trưởng 行hành 三tam 節tiết 。 乃nãi 是thị 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 之chi 用dụng 也dã 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 以dĩ 第đệ 一nhất 節tiết 文văn 中trung 觀quán 之chi 。 言ngôn 根căn 塵trần 識thức 性tánh 者giả 。 此thử 揀giản 前tiền 五ngũ 與dữ 第đệ 六lục 識thức 也dã 。 以dĩ 第đệ 六lục 是thị 了liễu 別biệt 知tri 故cố 。 以dĩ 前tiền 五ngũ 是thị 取thủ 境cảnh 故cố 。 若nhược 看khán 得đắc 破phá 。 根căn 塵trần 識thức 性tánh 猶do 如như 空không 花hoa 者giả 。 便tiện 是thị 轉chuyển 第đệ 六lục 為vi 平bình 等đẳng 智trí 。 轉chuyển 前tiền 五ngũ 為vi 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 矣hĩ 。 次thứ 第đệ 二nhị 節tiết 文văn 中trung 觀quán 之chi 。 言ngôn 由do 塵trần 發phát 知tri 。 因nhân 根căn 有hữu 相tướng 者giả 。 此thử 揀giản 第đệ 七thất 識thức 也dã 。 以dĩ 此thử 識thức 是thị 能năng 緣duyên 心tâm 。 能năng 緣duyên 第đệ 八bát 為vi 我ngã 是thị 相tương/tướng 。 能năng 緣duyên 第đệ 六lục 了liễu 別biệt 是thị 知tri 。 若nhược 看khán 得đắc 徹triệt 。 此thử 能năng 緣duyên 相tương/tướng 。 與dữ 了liễu 知tri 根căn 。 同đồng 於ư 交giao 蘆lô 者giả 。 便tiện 是thị 轉chuyển 第đệ 七thất 為vi 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 矣hĩ 。 又hựu 第đệ 三tam 節tiết 文văn 中trung 觀quán 之chi 。 言ngôn 知tri 見kiến 立lập 知tri 者giả 。 此thử 揀giản 第đệ 八bát 識thức 也dã 。 以dĩ 此thử 識thức 含hàm 藏tạng 持trì 種chủng 故cố 。 含hàm 藏tạng 第đệ 六lục 為vi 所sở 知tri 。 含hàm 藏tạng 前tiền 五ngũ 為vi 所sở 見kiến 。 又hựu 立lập 知tri 者giả 。 即tức 是thị 變biến 本bổn 識thức 親thân 生sanh 種chủng 子tử 為vi 所sở 因nhân 故cố 。 若nhược 看khán 得đắc 透thấu 。 此thử 識thức 一nhất 空không 。 便tiện 是thị 轉chuyển 第đệ 八bát 為vi 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 矣hĩ 。 此thử 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 之chi 用dụng 皎hiệu 然nhiên 。 而nhi 文văn 中trung 不bất 明minh 言ngôn 者giả 。 意ý 在tại 截tiệt 斷đoạn 阿A 難Nan 脚cước 跟cân 。 令linh 其kỳ 自tự 解giải 自tự 轉chuyển 。 此thử 佛Phật 之chi 密mật 用dụng 藏tạng 機cơ 之chi 法pháp 也dã 。 讀đọc 教giáo 者giả 不bất 可khả 不bất 知tri 。
不bất 取thủ 無vô 非phi 幻huyễn 。 尚thượng 不bất 生sanh (# 至chí 。 彈đàn 指chỉ 超siêu 無Vô 學Học 。
不bất 取thủ 下hạ 一nhất 行hành 三tam 句cú 。 頌tụng 直trực 示thị 宗tông 用dụng 。 承thừa 上thượng 言ngôn 本bổn 非phi 幻huyễn 法pháp 。 由do 分phân 別biệt 取thủ 境cảnh 。 故cố 成thành 幻huyễn 法pháp 。 若nhược 不bất 取thủ 境cảnh 分phân 別biệt 。 則tắc 幻huyễn 自tự 無vô 生sanh 矣hĩ 。 幻huyễn 既ký 不bất 生sanh 。 縱túng/tung 有hữu 幻huyễn 法pháp 現hiện 前tiền 。 從tùng 何hà 所sở 立lập 耶da 。 幻huyễn 無vô 所sở 立lập 。 則tắc 是thị 無vô 幻huyễn 。 無vô 幻huyễn 則tắc 是thị 無vô 染nhiễm 無vô 染nhiễm 即tức 是thị 真chân 淨tịnh 。 無vô 幻huyễn 即tức 是thị 無vô 漏lậu 。 此thử 無vô 漏lậu 真chân 淨tịnh 。 妙diệu 明minh 之chi 體thể 。 能năng 開khai 佛Phật 性tánh 。 佛Phật 性tánh 一nhất 開khai 。 便tiện 是thị 蓮liên 華hoa 出xuất 世thế 矣hĩ 。 又hựu 從tùng 不bất 取thủ 下hạ 顯hiển 體thể 。 從tùng 金kim 剛cang 下hạ 顯hiển 用dụng 。 剛cang 言ngôn 至chí 堅kiên 。 寶bảo 言ngôn 至chí 明minh 。 以dĩ 至chí 堅kiên 至chí 明minh 之chi 覺giác 。 起khởi 如như 幻huyễn 之chi 觀quán 不bất 起khởi 諸chư 定định 。 不bất 現hiện 威uy 儀nghi 不bất 歷lịch 程# 限hạn 。 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 便tiện 超siêu 過quá 無Vô 學Học 地địa 位vị 矣hĩ 。 葢# 無Vô 學Học 是thị 三tam 乘thừa 人nhân 之chi 果quả 位vị 。 三tam 乘thừa 人nhân 必tất 須tu 三tam 大đại 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 修tu 行hành 。 方phương 能năng 證chứng 到đáo 此thử 地địa 。 今kim 不bất 消tiêu 如như 此thử 。 直trực 下hạ 便tiện 了liễu 是thị 已dĩ 。
此thử 阿a 毗tỳ 達đạt 磨ma 十thập 方phương 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。
此thử 阿a 毗tỳ 下hạ 三tam 句cú 結kết 歸quy 教giáo 法pháp 。 阿a 毗tỳ 達đạt 磨ma 云vân 無vô 比tỉ 法pháp 。 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 具cụ 有hữu 六lục 義nghĩa 。 謂vị 自tự 在tại 。 熾sí 盛thịnh 端đoan 嚴nghiêm 。 名danh 稱xưng 。 吉cát 祥tường 。 尊tôn 貴quý 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 具cụ 此thử 六lục 義nghĩa 。 故cố 稱xưng 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 皆giai 得đắc 此thử 無vô 比tỉ 法pháp 。 故cố 到đáo 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 路lộ 是thị 達đạt 道đạo 之chi 徑kính 門môn 是thị 證chứng 入nhập 之chi 義nghĩa 。 華hoa 嚴nghiêm 入nhập 法Pháp 界Giới 品phẩm 。 善thiện 財tài 至chí 樓lâu 閣các 門môn 。 彌Di 勒Lặc 作tác 彈đàn 指chỉ 聲thanh 云vân 入nhập 。 便tiện 是thị 此thử 義nghĩa 也dã 。
△# 五ngũ 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。
一nhất 伸thân 請thỉnh 。
於ư 是thị 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí 施thí 以dĩ 法Pháp 音âm 。 洗tẩy 滌địch 沉trầm 垢cấu 。
於ư 是thị 下hạ 慶khánh 其kỳ 所sở 聞văn 。 經kinh 家gia 所sở 敘tự 心tâm 目mục 開khai 明minh 一nhất 句cú 。 通thông 經kinh 之chi 關quan 鍵kiện 也dã 。 阿A 難Nan 前tiền 於ư 心tâm 見kiến 二nhị 門môn 。 已dĩ 破phá 見kiến 思tư 惑hoặc 。 已dĩ 悟ngộ 妙diệu 湛trạm 之chi 體thể 矣hĩ 。 然nhiên 未vị 是thị 開khai 明minh 也dã 。 又hựu 於ư 根căn 塵trần 識thức 中trung 。 已dĩ 淘đào 淨tịnh 塵trần 沙sa 惑hoặc 。 已dĩ 騐# 得đắc 真chân 常thường 矣hĩ 。 然nhiên 亦diệc 未vị 是thị 開khai 明minh 也dã 。 直trực 至chí 今kim 來lai 十thập 方phương 佛Phật 現hiện 。 於ư 知tri 見kiến 上thượng 拔bạt 盡tận 俱câu 生sanh 無vô 明minh 惑hoặc 。 方phương 得đắc 道Đạo 心tâm 明minh 而nhi 法Pháp 眼nhãn 開khai 。 故cố 敘tự 曰viết 。 心tâm 目mục 開khai 明minh 。 歎thán 未vị 曾tằng 有hữu 。 此thử 事sự 實thật 實thật 未vị 曾tằng 有hữu 。 而nhi 今kim 得đắc 也dã 。 寧ninh 不bất 慶khánh 幸hạnh 乎hồ 哉tai 。
阿A 難Nan 下hạ 正chánh 陳trần 疑nghi 意ý 。 阿A 難Nan 前tiền 請thỉnh 云vân 。 今kim 日nhật 身thân 心tâm 。 云vân 何hà 是thị 結kết 。 從tùng 何hà 名danh 解giải 。 佛Phật 於ư 頌tụng 中trung 答đáp 云vân 。 解giải 結kết 因nhân 次thứ 第đệ 。 六lục 解giải 一nhất 亦diệc 亡vong 。 其kỳ 意ý 已dĩ 罄khánh 盡tận 矣hĩ 。 今kim 復phục 請thỉnh 者giả 。 須tu 要yếu 世Thế 尊Tôn 做tố 出xuất 耳nhĩ 。 葢# 耳nhĩ 聞văn 目mục 擊kích 。 事sự 方phương 覈# 實thật 。 古cổ 德đức 云vân 。 從tùng 緣duyên 薦tiến 得đắc 相tương 應ứng 疾tật 。 就tựu 體thể 消tiêu 停đình 得đắc 力lực 遲trì 。 便tiện 是thị 此thử 意ý 也dã 。
△# 二nhị 示thị 結kết 相tương/tướng 。
即tức 時thời 如Như 來Lai 。 於ư 師sư 子tử 座tòa 。 至chí 次thứ 第đệ 詶thù 佛Phật 。 此thử 名danh 為vi 結kết 。
一nhất 從tùng 即tức 時thời 下hạ 。 騐# 依y 他tha 執chấp 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 僧Tăng 。 裏lý 衣y 也dã 。 僧tăng 伽già 梨lê 。 大đại 衣y 也dã 。 劫kiếp 波ba 羅la 。 此thử 云vân 時thời 分phần/phân 。 即tức 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 也dã 。 此thử 巾cân 是thị 彼bỉ 天thiên 所sở 獻hiến 。 故cố 名danh 卻khước 波ba 羅la 巾cân 。 有hữu 自tự 來lai 矣hĩ 。 阿A 難Nan 依y 巾cân 起khởi 見kiến 。 依y 結kết 起khởi 妄vọng 。 根căn 境cảnh 之chi 惑hoặc 。 有hữu 由do 來lai 矣hĩ 。 佛Phật 則tắc 不bất 然nhiên 。 整chỉnh 裏lý 斂liểm 外ngoại 。 示thị 自tự 在tại 之chi 相tướng 也dã 。 攬lãm 几kỉ 取thủ 巾cân 。 示thị 自tự 在tại 之chi 用dụng 也dã 。 綰oản 成thành 一nhất 結kết 。 即tức 有hữu 一nhất 結kết 之chi 名danh 。 綰oản 疊điệp 六lục 結kết 。 即tức 有hữu 六lục 結kết 之chi 相tướng 。 巾cân 在tại 佛Phật 手thủ 。 而nhi 佛Phật 不bất 識thức 。 結kết 在tại 巾cân 上thượng 。 而nhi 阿A 難Nan 識thức 之chi 。 而nhi 阿A 難Nan 識thức 之chi 。 是thị 其kỳ 結kết 也dã 。 而nhi 佛Phật 不bất 識thức 。 是thị 其kỳ 定định 也dã 。 經Kinh 云vân 如như 我ngã 按án 指chỉ 。 海hải 印ấn 發phát 光quang 。 汝nhữ 暫tạm 舉cử 心tâm 。 塵trần 勞lao 先tiên 起khởi 。 觀quán 阿A 難Nan 依y 巾cân 生sanh 妄vọng 。 墮đọa 在tại 依y 他tha 執chấp 是thị 矣hĩ 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 我ngã 初sơ 綰oản 巾cân 。 至chí 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 不bất 名danh 為vi 結kết 。
二nhị 從tùng 佛Phật 告cáo 下hạ 。 騐# 徧biến 計kế 執chấp 也dã 。 我ngã 初sơ 綰oản 巾cân 。 汝nhữ 名danh 為vi 結kết 。 一nhất 巾cân 一nhất 結kết 。 事sự 理lý 或hoặc 然nhiên 者giả 也dã 。 若nhược 或hoặc 妄vọng 計kế 。 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 將tương 何hà 憑bằng 據cứ 。 不bất 猶do 展triển 轉chuyển 成thành 妄vọng 乎hồ 。 又hựu 巾cân 止chỉ 一nhất 條điều 。 綰oản 成thành 六lục 結kết 。 以dĩ 一nhất 觀quán 六lục 。 是thị 非phi 宛uyển 然nhiên 矣hĩ 。 而nhi 又hựu 爭tranh 執chấp 百bách 結kết 百bách 綰oản 。 將tương 何hà 底để 止chỉ 。 寧ninh 不bất 展triển 轉chuyển 成thành 虗hư 耶da 。 經Kinh 云vân 性tánh 覺giác 必tất 明minh 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 覺giác 非phi 所sở 明minh 。 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 。 無vô 同đồng 異dị 中trung 。 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 。 觀quán 阿A 難Nan 遺di 巾cân 執chấp 結kết 。 墮đọa 在tại 徧biến 計kế 執chấp 是thị 矣hĩ 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 此thử 寶bảo 華hoa 巾cân 。 至chí 如như 何hà 令linh 是thị 。 六lục 結kết 亂loạn 名danh 。
三tam 佛Phật 告cáo 下hạ 。 騐# 同đồng 異dị 。 同đồng 在tại 於ư 巾cân 。 異dị 在tại 於ư 結kết 。 結kết 異dị 故cố 有hữu 六lục 。 巾cân 同đồng 是thị 為vi 一nhất 。 將tương 六lục 作tác 一nhất 。 事sự 誠thành 不bất 可khả 。 將tương 一nhất 作tác 六lục 。 終chung 非phi 是thị 實thật 。 若nhược 更cánh 必tất 一nhất 必tất 六lục 。 於ư 焉yên 何hà 適thích 。 是thị 非phi 從tùng 迷mê 積tích 迷mê 者giả 乎hồ 。 經Kinh 云vân 異dị 彼bỉ 所sở 異dị 。 因nhân 異dị 立lập 同đồng 。 同đồng 異dị 發phát 明minh 。 因nhân 此thử 復phục 立lập 。 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 觀quán 阿A 難Nan 執chấp 六lục 執chấp 一nhất 。 展triển 轉chuyển 成thành 妄vọng 是thị 矣hĩ 。
佛Phật 言ngôn 如như 是thị 六lục 結kết 不bất 同đồng 。 至chí 畢tất 竟cánh 同đồng 中trung 。 生sanh 畢tất 竟cánh 異dị 。
四tứ 從tùng 佛Phật 言ngôn 下hạ 。 法pháp 喻dụ 合hợp 顯hiển 。 若nhược 顧cố 其kỳ 本bổn 。 元nguyên 是thị 一nhất 巾cân 。 若nhược 循tuần 其kỳ 目mục 。 宛uyển 成thành 六lục 結kết 。 一nhất 六lục 既ký 分phần/phân 。 終chung 難nạn/nan 混hỗn 一nhất 。 故cố 曰viết 令linh 其kỳ 雜tạp 亂loạn 。 終chung 不bất 得đắc 成thành 。 又hựu 若nhược 顧cố 其kỳ 本bổn 。 元nguyên 是thị 一nhất 真chân 。 若nhược 循tuần 其kỳ 因nhân 。 宛uyển 成thành 六lục 妄vọng 。 一nhất 六lục 既ký 異dị 。 終chung 難nạn/nan 或hoặc 同đồng 。 故cố 曰viết 畢tất 竟cánh 同đồng 中trung 。 生sanh 畢tất 竟cánh 異dị 。 經Kinh 云vân 起khởi 為vi 世thế 界giới 。 靜tĩnh 成thành 虗hư 空không 。 虗hư 空không 為vi 同đồng 。 世thế 界giới 為vi 異dị 。 彼bỉ 無vô 同đồng 異dị 。 真chân 有hữu 為vi 法pháp 。 偈kệ 云vân 。 本bổn 是thị 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 成thành 六lục 和hòa 合hợp 。 觀quán 阿A 難Nan 執chấp 巾cân 執chấp 結kết 。 從tùng 迷mê 積tích 迷mê 是thị 矣hĩ 。
△# 三tam 示thị 解giải 法pháp 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 必tất 嫌hiềm 此thử 。 至chí 尚thượng 不bất 名danh 一nhất 。 六lục 云vân 何hà 成thành 。
初sơ 佛Phật 告cáo 下hạ 探thám 問vấn 。 上thượng 來lai 已dĩ 示thị 其kỳ 結kết 相tương/tướng 。 今kim 將tương 教giáo 其kỳ 解giải 法pháp 。 巾cân 上thượng 元nguyên 無vô 有hữu 結kết 。 無vô 結kết 亦diệc 無vô 一nhất 六lục 之chi 名danh 。 無vô 結kết 無vô 名danh 。 在tại 巾cân 體thể 上thượng 。 是thị 為vi 一nhất 成thành 矣hĩ 。 巾cân 上thượng 若nhược 有hữu 所sở 結kết 。 有hữu 結kết 自tự 然nhiên 有hữu 一nhất 六lục 之chi 相tướng 。 有hữu 結kết 有hữu 相tương/tướng 。 在tại 巾cân 體thể 上thượng 是thị 為vi 不bất 成thành 矣hĩ 。 今kim 問vấn 汝nhữ 必tất 嫌hiềm 巾cân 上thượng 有hữu 結kết 不bất 成thành 。 若nhược 為vi 無vô 結kết 一nhất 成thành 於ư 巾cân 耶da 。 是thị 為vi 探thám 問vấn 。 要yếu 阿A 難Nan 自tự 悟ngộ 六lục 解giải 一nhất 亡vong 爾nhĩ 。
佛Phật 言ngôn 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 至chí 皆giai 即tức 狂cuồng 勞lao 。 顛điên 倒đảo 華hoa 相tướng 。
二nhị 就tựu 事sự 合hợp 法pháp 。 阿A 難Nan 會hội 得đắc 若nhược 總tổng 解giải 除trừ 。 則tắc 無vô 彼bỉ 此thử 。 一nhất 六lục 之chi 相tướng 矣hĩ 。
佛Phật 言ngôn 。
我ngã 說thuyết 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 亦diệc 是thị 如như 此thử 。 葢# 心tâm 是thị 王vương 之chi 總tổng 。 性tánh 是thị 法pháp 之chi 總tổng 。 知tri 見kiến 是thị 根căn 。 發phát 妄vọng 是thị 境cảnh 。 勞lao 見kiến 是thị 識thức 。 此thử 等đẳng 根căn 境cảnh 識thức 狂cuồng 亂loạn 之chi 相tướng 。 在tại 覺giác 明minh 體thể 上thượng 。 猶do 如như 狂cuồng 華hoa 。 亦diệc 非phi 異dị 因nhân 。 亦diệc 非phi 自tự 因nhân 。 總tổng 是thị 目mục 勞lao 致trí 然nhiên 。 又hựu 不bất 特đặc 此thử 。 內nội 而nhi 根căn 身thân 。 外ngoại 而nhi 器khí 界giới 。 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。 是thị 有hữu 情tình 世thế 間gian 。 佛Phật 界giới 涅Niết 槃Bàn 是thị 世thế 覺giác 世thế 間gian 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 是thị 器khí 世thế 間gian 。 此thử 等đẳng 三tam 世thế 間gian 亂loạn 起khởi 之chi 相tướng 。 在tại 湛trạm 精tinh 體thể 上thượng 亦diệc 似tự 狂cuồng 華hoa 。 亦diệc 非phi 異dị 因nhân 。 亦diệc 非phi 自tự 因nhân 。 總tổng 是thị 目mục 勞lao 致trí 然nhiên 。 同đồng 巾cân 上thượng 之chi 結kết 一nhất 般ban 。 亦diệc 非phi 異dị 因nhân 。 亦diệc 非phi 自tự 因nhân 總tổng 是thị 所sở 造tạo 致trí 然nhiên 。 若nhược 得đắc 諸chư 結kết 解giải 除trừ 。 便tiện 無vô 一nhất 六lục 可khả 說thuyết 矣hĩ 。 若nhược 得đắc 根căn 塵trần 解giải 除trừ 。 亦diệc 無vô 一nhất 六lục 可khả 說thuyết 矣hĩ 。
阿A 難Nan 言ngôn 此thử 勞lao 同đồng 結kết 。 至chí )# 若nhược 欲dục 除trừ 結kết 。 當đương 於ư 結kết 心tâm 。
三tam 揀giản 其kỳ 偏thiên 全toàn 。 初sơ 掣xiết 其kỳ 左tả 。 不bất 能năng 解giải 者giả 。 謂vị 凡phàm 夫phu 執chấp 有hữu 。 有hữu 是thị 一nhất 偏thiên 也dã 。 葢# 有hữu 是thị 生sanh 死tử 法pháp 。 而nhi 今kim 學học 道Đạo 。 多đa 是thị 以dĩ 心tâm 捉tróc 心tâm 。 以dĩ 火hỏa 救cứu 火hỏa 。 此thử 生sanh 滅diệt 心tâm 也dã 。 生sanh 滅diệt 心tâm 豈khởi 能năng 解giải 也dã 。 次thứ 牽khiên 其kỳ 右hữu 。 不bất 能năng 解giải 者giả 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 人nhân 著trước 空không 。 空không 是thị 一nhất 偏thiên 也dã 。 以dĩ 空không 是thị 斷đoạn 滅diệt 法pháp 。 而nhi 今kim 降hàng 心tâm 不bất 得đắc 。 多đa 是thị 灰hôi 心tâm 滅diệt 智trí 。 沉trầm 空không 滯trệ 寂tịch 。 此thử 死tử 法pháp 也dã 。 死tử 法pháp 焉yên 能năng 解giải 也dã 。 三tam 左tả 右hữu 各các 牽khiên 。 竟cánh 不bất 能năng 解giải 者giả 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 執chấp 常thường 執chấp 斷đoạn 。 執chấp 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 共cộng 有hữu 四tứ 句cú 。 亦diệc 是thị 偏thiên 也dã 。 葢# 不bất 從tùng 自tự 心tâm 。 向hướng 外ngoại 之chi 遶nhiễu 。 總tổng 是thị 外ngoại 道đạo 法pháp 。 而nhi 今kim 不bất 善thiện 用dụng 心tâm 者giả 。 或hoặc 認nhận 主chủ 人nhân 公công 。 或hoặc 認nhận 目mục 前tiền 聲thanh 色sắc 。 或hoặc 云vân 放phóng 之chi 自tự 然nhiên 。 或hoặc 云vân 道đạo 在tại 一nhất 切thiết 處xứ 。 此thử 雜tạp 毛mao 知tri 見kiến 矣hĩ 。 雜tạp 毛mao 知tri 見kiến 。 又hựu 胡hồ 能năng 解giải 也dã 。 今kim 問vấn 阿A 難Nan 汝nhữ 設thiết 方phương 便tiện 。 云vân 何hà 解giải 得đắc 耶da 此thử 無vô 他tha 。 正chánh 要yếu 人nhân 悟ngộ 得đắc 自tự 心tâm 。 若nhược 悟ngộ 得đắc 自tự 心tâm 。 便tiện 是thị 解giải 矣hĩ 。
阿A 難Nan 我ngã 說thuyết 佛Phật 法Pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 至chí 鵠hộc 白bạch 烏ô 玄huyền 。 皆giai 了liễu 元nguyên 由do 。
四tứ 佛Phật 示thị 圓viên 通thông 。 阿A 難Nan 下hạ 先tiên 辯biện 因nhân 緣duyên 。 由do 前tiền 阿A 難Nan 執chấp 因nhân 緣duyên 生sanh 。 佛Phật 曾tằng 斥xích 之chi 。 今kim 如Như 來Lai 自tự 說thuyết 佛Phật 法Pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 者giả 。 不bất 亦diệc 犯phạm 相tương 違vi 之chi 過quá 也dã 歟# 。 曰viết 不bất 然nhiên 。 世thế 間gian 所sở 執chấp 因nhân 緣duyên 。 乃nãi 和hòa 合hợp 麤thô 相tương/tướng 。 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。 故cố 斥xích 之chi 。 今kim 我ngã 說thuyết 因nhân 緣duyên 者giả 。 是thị 本bổn 覺giác 平bình 等đẳng 境cảnh 界giới 。 亦diệc 要yếu 因nhân 緣duyên 方phương 悟ngộ 。 悟ngộ 了liễu 是thị 名danh 始thỉ 覺giác 。 故cố 曰viết 知tri 其kỳ 本bổn 因nhân 。 從tùng 所sở 緣duyên 出xuất 。
如như 是thị 下hạ 次thứ 辯biện 所sở 知tri 。 由do 前tiền 阿A 難Nan 執chấp 所sở 知tri 根căn 。 佛Phật 曾tằng 斥xích 之chi 。 今kim 如Như 來Lai 自tự 說thuyết 一nhất 滴tích 之chi 雨vũ 。 皆giai 知tri 頭đầu 數số 。 是thị 非phi 犯phạm 相tương 違vi 之chi 過quá 也dã 歟# 。 曰viết 不bất 然nhiên 。 世thế 間gian 執chấp 所sở 知tri 。 是thị 煩phiền 惱não 障chướng 道Đạo 法Pháp 。 故cố 斥xích 之chi 。 今kim 我ngã 說thuyết 佛Phật 法Pháp 所sở 知tri 。 是thị 真Chân 如Như 圓viên 通thông 境cảnh 界giới 。 無vô 法pháp 不bất 了liễu 。 無vô 物vật 不bất 覺giác 。 覺giác 故cố 所sở 住trụ 甚thậm 深thâm 。 是thị 名danh 圓viên 通thông 。 故cố 曰viết 恆Hằng 沙sa 界giới 外ngoại 一nhất 滴tích 之chi 雨vũ 。 亦diệc 知tri 頭đầu 數số 。 現hiện 前tiền 種chủng 種chủng 等đẳng 。 皆giai 了liễu 元nguyên 因nhân 矣hĩ 。 此thử 二nhị 義nghĩa 。 前tiền 則tắc 遮già 其kỳ 不bất 起khởi 故cố 斥xích 之chi 。 今kim 則tắc 發phát 其kỳ 悟ngộ 機cơ 故cố 開khai 之chi 。 不bất 然nhiên 。 阿A 難Nan 執chấp 滯trệ 不bất 通thông 。 便tiện 為vi 一nhất 切thiết 禁cấm 住trụ 。 使sử 無vô 由do 入nhập 道đạo 矣hĩ 。 殊thù 不bất 知tri 這giá 個cá 是thị 自tự 知tri 境cảnh 界giới 。 要yếu 有hữu 因nhân 緣duyên 。 方phương 能năng 入nhập 得đắc 。 入nhập 得đắc 自tự 然nhiên 物vật 物vật 頭đầu 頭đầu 是thị 道đạo 也dã 。 此thử 亦diệc 解giải 結kết 之chi 一nhất 法pháp 。
是thị 故cố 阿A 難Nan 。 隨tùy 汝nhữ 心tâm 中trung 。 至chí 諸chư 妄vọng 銷tiêu 亡vong 。 不bất 真chân 何hà 待đãi 。
五ngũ 結kết 勸khuyến 自tự 解giải 。 佛Phật 已dĩ 釋thích 因nhân 緣duyên 與dữ 所sở 知tri 二nhị 事sự 。 今kim 勸khuyến 阿A 難Nan 自tự 解giải 。 解giải 如như 六lục 根căn 各các 各các 取thủ 境cảnh 生sanh 識thức 。 識thức 即tức 結kết 也dã 。 其kỳ 實thật 六lục 根căn 亦diệc 不bất 能năng 取thủ 境cảnh 。 取thủ 境cảnh 還hoàn 是thị 自tự 心tâm 。 然nhiên 自tự 心tâm 亦diệc 不bất 能năng 取thủ 。 外ngoại 塵trần 實thật 色sắc 但đãn 取thủ 得đắc 外ngoại 塵trần 假giả 色sắc 。 猶do 如như 夢mộng 體thể 。 若nhược 悟ngộ 自tự 心tâm 。 識thức 無vô 由do 生sanh 。 識thức 尚thượng 不bất 生sanh 。 境cảnh 何hà 由do 立lập 。 故cố 勸khuyến 阿A 難Nan 但đãn 悟ngộ 自tự 心tâm 。 更cánh 無vô 餘dư 事sự 。 便tiện 得đắc 解giải 矣hĩ 。 譬thí 如như 良lương 馬mã 見kiến 他tha 影ảnh 則tắc 驚kinh 。 見kiến 自tự 影ảnh 則tắc 不bất 驚kinh 。 此thử 證chứng 自tự 心tâm 之chi 騐# 也dã 。
阿A 難Nan 吾ngô 今kim 問vấn 汝nhữ 。 至chí 從tùng 三tam 摩ma 地địa 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。
六lục 教giáo 次thứ 第đệ 解giải 法pháp 。 從tùng 阿A 難Nan 下hạ 明minh 解giải 法pháp 。 前tiền 勸khuyến 其kỳ 自tự 解giải 則tắc 見kiến 自tự 心tâm 。 今kim 問vấn 阿A 難Nan 若nhược 何hà 解giải 耶da 。 而nhi 今kim 六lục 結kết 現hiện 前tiền 。 若nhược 欲dục 解giải 縈oanh 。 不bất 審thẩm 得đắc 一nhất 時thời 同đồng 除trừ 否phủ/bĩ 。 謂vị 不bất 由do 次thứ 第đệ 。 不bất 審thẩm 左tả 右hữu 。 不bất 於ư 結kết 心tâm 。 混hỗn 同đồng 一nhất 解giải 。 即tức 如như 學học 人nhân 不bất 善thiện 用dụng 心tâm 。 不bất 察sát 義nghĩa 理lý 。 不bất 知tri 法pháp 之chi 所sở 由do 起khởi 不bất 知tri 道đạo 之chi 指chỉ 歸quy 何hà 在tại 。 竊thiết 得đắc 些# 相tương 似tự 見kiến 解giải 。 濫lạm 同đồng 於ư 理lý 。 認nhận 個cá 空không 空không 田điền 地địa 為vi 是thị 。 或hoặc 擔đảm 個cá 不bất 名danh 不bất 物vật 。 便tiện 就tựu 歇hiết 下hạ 。 此thử 不bất 惟duy 自tự 誤ngộ 。 抑ức 且thả 誤ngộ 人nhân 。 若nhược 如như 此thử 又hựu 焉yên 能năng 解giải 耶da 。 佛Phật 言ngôn 下hạ 明minh 次thứ 第đệ 合hợp 法pháp 。 大đại 槩# 此thử 事sự 雖tuy 無vô 次thứ 第đệ 。 而nhi 確xác 確xác 有hữu 次thứ 第đệ 。 雖tuy 無vô 分phần/phân 曉hiểu 。 而nhi 實thật 實thật 有hữu 分phần/phân 曉hiểu 。 何hà 以dĩ 。 若nhược 是thị 根căn 結kết 不bất 除trừ 。 學học 道Đạo 徒đồ 然nhiên 矣hĩ 。 故cố 先tiên 要yếu 解giải 除trừ 根căn 境cảnh 中trung 一nhất 切thiết 無vô 明minh 業nghiệp 識thức 。 業nghiệp 識thức 一nhất 解giải 。 謂vị 之chi 人nhân 空không 。 空không 性tánh 既ký 明minh 。 猶do 有hữu 法pháp 在tại 。 故cố 次thứ 要yếu 解giải 除trừ 無vô 始thỉ 住trụ 地địa 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 若nhược 斷đoạn 。 謂vị 之chi 法pháp 空không 。 人nhân 法pháp 兩lưỡng 空không 猶do 有hữu 空không 在tại 。 連liên 這giá 俱câu 空không 亦diệc 不bất 生sanh 。 方phương 盡tận 三Tam 摩Ma 提Đề 之chi 觀quán 智trí 。 方phương 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 是thị 謂vị 次thứ 第đệ 解giải 也dã 。
右hữu 從tùng 四tứ 卷quyển 初sơ 至chí 此thử 。 即tức 是thị 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 之chi 文văn 也dã 。 三tam 摩ma 觀quán 法pháp 。 觀quán 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 業nghiệp 果quả 三tam 倒đảo 之chi 相tướng 。 皆giai 是thị 覺giác 明minh 。 明minh 極cực 不bất 了liễu 。 逐trục 妄vọng 變biến 現hiện 。 又hựu 觀quán 五ngũ 濁trược 之chi 妄vọng 。 及cập 六lục 用dụng 之chi 功công 。 悉tất 是thị 自tự 心tâm 作tác 為vi 。 又hựu 觀quán 五ngũ 根căn 之chi 相tướng 。 併tinh 結kết 縛phược 之chi 由do 。 亦diệc 非phi 外ngoại 物vật 。 總tổng 是thị 根căn 塵trần 知tri 見kiến 作tác 孽nghiệt 。 譬thí 如như 畵họa 師sư 。 畵họa 作tác 世thế 間gian 種chủng 種chủng 。 之chi 相tướng 或hoặc 畵họa 虎hổ 狼lang 獅sư 子tử 。 恐khủng 嚇# 怕phạ 怖bố 。 又hựu 如như 夢mộng 中trung 。 夢mộng 見kiến 天thiên 地địa 日nhật 月nguyệt 。 及cập 諸chư 男nam 女nữ 。 或hoặc 夢mộng 冤oan 家gia 聚tụ 會hội 。 或hoặc 驅khu 迫bách 捉tróc 縛phược 打đả 殺sát 。 如như 是thị 境cảnh 界giới 。 醒tỉnh 來lai 一nhất 一nhất 無vô 有hữu 。 心tâm 方phương 安an 樂lạc 。 識thức 知tri 是thị 畵họa 。 怕phạ 怖bố 不bất 生sanh 。 此thử 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 業nghiệp 果quả 。 與dữ 根căn 塵trần 結kết 縛phược 等đẳng 相tương/tướng 亦diệc 然nhiên 。 今kim 以dĩ 三tam 摩ma 觀quán 智trí 之chi 力lực 照chiếu 之chi 。 悉tất 如như 夢mộng 畵họa 等đẳng 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 當đương 情tình 。 心tâm 方phương 安an 樂lạc 。 怕phạ 怖bố 不bất 生sanh 。 此thử 便tiện 是thị 到đáo 家gia 消tiêu 息tức 也dã 。
△# 三tam 禪thiền 那na 文văn 六lục 。 一nhất 請thỉnh 示thị 圓viên 通thông 。 二nhị 總tổng 詢tuân 諸chư 聖thánh 。 三tam 各các 陳trần 證chứng 門môn 。 四tứ 勅sắc 文Văn 殊Thù 選tuyển 圓viên 。 五ngũ 呈trình 偈kệ 料liệu 揀giản 。 六lục 聞văn 法Pháp 獲hoạch 益ích 。
前tiền 奢Xa 摩Ma 他Tha 中trung 。 破phá 見kiến 思tư 惑hoặc 。 已dĩ 得đắc 人nhân 空không 慧tuệ 。 後hậu 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 斷đoạn 無vô 明minh 俱câu 生sanh 惑hoặc 。 乃nãi 得đắc 法Pháp 空không 慧tuệ 。 人nhân 法pháp 二nhị 空không 。 方phương 是thị 淨tịnh 器khí 。 可khả 進tiến 禪thiền 那na 。 梵Phạn 語ngữ 禪thiền 那na 。 此thử 云vân 寂tịch 靜tĩnh 思tư 惟duy 。 即tức 默mặc 識thức 心tâm 通thông 之chi 謂vị 。 欲dục 入nhập 此thử 門môn 。 須tu 要yếu 離ly 心tâm 意ý 識thức 參tham 。 絕tuyệt 凡phàm 聖thánh 路lộ 學học 。 但đãn 得đắc 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 。 乃nãi 可khả 云vân 入nhập 也dã 。 然nhiên 在tại 初sơ 學học 分phần/phân 中trung 。 未vị 免miễn 借tá 一nhất 機cơ 一nhất 境cảnh 。 或hoặc 拈niêm 一nhất 事sự 。 或hoặc 就tựu 一nhất 根căn 。 研nghiên 窮cùng 心tâm 路lộ 。 以dĩ 到đáo 為vi 期kỳ 。 直trực 得đắc 卒thốt 地địa 折chiết 。 嚗# 地địa 斷đoạn 。 便tiện 是thị 相tương 應ứng 時thời 節tiết 下hạ 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 即tức 是thị 這giá 樣# 子tử 。 所sở 謂vị 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。 借tá 路lộ 以dĩ 入nhập 大đại 法Pháp 界giới 。 以dĩ 到đáo 禪thiền 那na 地địa 位vị 。 那na 時thời 方phương 好hảo 歇hiết 心tâm 也dã 。
一nhất 請thỉnh 示thị 圓viên 通thông 。
阿A 難Nan 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí 退thoái 藏tạng 密mật 機cơ 。 冀ký 佛Phật 冥minh 授thọ 。
阿A 難Nan 下hạ 呈trình 解giải 請thỉnh 法pháp 。 身thân 是thị 諸chư 根căn 之chi 總tổng 。 心tâm 為vi 萬vạn 法pháp 之chi 宰tể 。 前tiền 既ký 得đắc 根căn 解giải 結kết 除trừ 。 人nhân 法pháp 二nhị 無vô 。 故cố 得đắc 身thân 心tâm 皎hiệu 然nhiên 。 堪kham 進tiến 道đạo 矣hĩ 。 於ư 是thị 啟khải 請thỉnh 圓viên 通thông 之chi 法pháp 。 成thành 就tựu 最tối 後hậu 之chi 範phạm 也dã 。
世Thế 尊Tôn 下hạ 敘tự 述thuật 私tư 願nguyện 。 若nhược 以dĩ 積tích 迷mê 言ngôn 之chi 。 一nhất 向hướng 逐trục 念niệm 昇thăng 沉trầm 。 謂vị 之chi 飄phiêu 零linh 。 一nhất 往vãng 迷mê 留lưu 五ngũ 道đạo 謂vị 之chi 孤cô 露lộ 。 若nhược 以dĩ 性tánh 覺giác 言ngôn 之chi 。 性tánh 同đồng 佛Phật 性tánh 。 便tiện 是thị 與dữ 佛Phật 同đồng 生sanh 。 覺giác 同đồng 佛Phật 覺giác 。 便tiện 是thị 預dự 佛Phật 天thiên 倫luân 。 若nhược 以dĩ 本bổn 始thỉ 言ngôn 之chi 。 本bổn 覺giác 不bất 覺giác 。 是thị 為vi 失thất 乳nhũ 兒nhi 。 今kim 得đắc 始thỉ 覺giác 。 是thị 為vi 忽hốt 遇ngộ 慈từ 母mẫu 。 阿A 難Nan 私tư 謂vị 此thử 際tế 若nhược 得đắc 道Đạo 成thành 。 則tắc 何hà 覺giác 與dữ 不bất 覺giác 之chi 差sai 。 若nhược 同đồng 本bổn 悟ngộ 。 則tắc 無vô 聞văn 與dữ 未vị 聞văn 之chi 別biệt 。 所sở 謂vị 原nguyên 是thị 舊cựu 時thời 人nhân 不bất 改cải 舊cựu 時thời 行hành 履lý 。 此thử 是thị 阿A 難Nan 私tư 願nguyện 。 意ý 在tại 所sở 得đắc 。
惟duy 垂thùy 下hạ 冀ký 佛Phật 冥minh 授thọ 。 阿A 難Nan 冀ký 佛Phật 。 若nhược 惠huệ 我ngã 秘bí 嚴nghiêm 。 要yếu 不bất 在tại 乎hồ 言ngôn 說thuyết 。 我ngã 則tắc 退thoái 藏tạng 密mật 機cơ 。 心tâm 不bất 起khởi 於ư 念niệm 慮lự 。 不bất 起khởi 念niệm 慮lự 。 不bất 在tại 言ngôn 說thuyết 。 祈kỳ 在tại 冥minh 授thọ 圓viên 通thông 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 此thử 觀quán 阿A 難Nan 之chi 敘tự 致trí 情tình 理lý 兼kiêm 備bị 。 表biểu 在tại 言ngôn 外ngoại 。 誠thành 非phi 嚮hướng 時thời 面diện 目mục 。 帖# 帖# 然nhiên 真chân 是thị 工công 夫phu 綿miên 密mật 處xứ 也dã 。
△# 二nhị 總tổng 詢tuân 諸chư 聖thánh 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 普phổ 告cáo 眾chúng 中trung 。 至chí 從tùng 何hà 方phương 便tiện 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。
禪thiền 那na 通thông 科khoa 。 如Như 來Lai 不bất 曾tằng 說thuyết 一nhất 字tự 者giả 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 詶thù 阿A 難Nan 所sở 請thỉnh 曰viết 。 惠huệ 我ngã 秘bí 嚴nghiêm 句cú 。 秘bí 者giả 秘bí 其kỳ 事sự 。 嚴nghiêm 者giả 嚴nghiêm 其kỳ 法pháp 。 法pháp 嚴nghiêm 而nhi 後hậu 見kiến 情tình 實thật 。 事sự 秘bí 而nhi 後hậu 知tri 意ý 真chân 。 是thị 故cố 無vô 說thuyết 也dã 。 二nhị 此thử 中trung 元nguyên 無vô 說thuyết 處xứ 。 即tức 說thuyết 亦diệc 說thuyết 他tha 不bất 著trước 。 葢# 此thử 乃nãi 是thị 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 界giới 。 即tức 思tư 議nghị 亦diệc 思tư 議nghị 不bất 及cập 。 是thị 故cố 無vô 說thuyết 也dã 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 部bộ 盡tận 是thị 雲vân 臺đài 寶bảo 網võng 所sở 演diễn 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 說thuyết 。 佛Phật 祇kỳ 說thuyết 阿a 僧tăng 祇kỳ 與dữ 隨tùy 好hảo 光quang 明minh 二nhị 品phẩm 而nhi 已dĩ 。 問vấn 。 然nhiên 則tắc 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 所sở 說thuyết 何hà 事sự 耶da 。 曰viết 。 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 所sở 陳trần 者giả 。 皆giai 是thị 方phương 便tiện 法pháp 也dã 。 方phương 便tiện 取thủ 一nhất 機cơ 一nhất 境cảnh 。 或hoặc 拈niêm 一nhất 事sự 。 或hoặc 就tựu 一nhất 根căn 。 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 定định 慧tuệ 等đẳng 學học 。 謂vị 之chi 路lộ 。 就tựu 路lộ 可khả 以dĩ 入nhập 得đắc 。 非phi 說thuyết 即tức 是thị 禪thiền 那na 也dã 。 入nhập 得đắc 後hậu 方phương 是thị 禪thiền 那na 地địa 位vị 。 故cố 問vấn 諸chư 聖thánh 。 誰thùy 為vi 圓viên 通thông 。 從tùng 何hà 方phương 便tiện 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 又hựu 三Tam 摩Ma 提Đề 。 云vân 觀quán 慧tuệ 。 以dĩ 觀quán 慧tuệ 見kiến 得đắc 圓viên 通thông 。 見kiến 得đắc 禪thiền 那na 爾nhĩ 。 是thị 故cố 借tá 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 所sở 修tu 樣# 子tử 。 以dĩ 助trợ 阿A 難Nan 入nhập 道đạo 之chi 機cơ 也dã 。
△# 三tam 各các 陳trần 證chứng 門môn 。
一nhất 聲thanh 塵trần 。
憍Kiều 陳Trần 那Na 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 音âm 聲thanh 為vi 上thượng 。
佛Phật 初sơ 棄khí 國quốc 。 淨tịnh 飯phạn 命mạng 家gia 族tộc 三tam 人nhân 。 一nhất 阿a 濕thấp 婆bà 。 二nhị 拔bạt 提đề 。 三tam 摩ma 訶ha 男nam 拘câu 利lợi 。 舅cữu 氏thị 二nhị 人nhân 。 一nhất 憍Kiều 陳Trần 那Na 。 二nhị 十thập 力lực 迦Ca 葉Diếp 。 五ngũ 人nhân 銜hàm 命mạng 。 後hậu 各các 捨xả 去khứ 。 佛Phật 得đắc 道Đạo 已dĩ 。 即tức 往vãng 鹿Lộc 野Dã 苑Uyển 。 為vi 彼bỉ 三tam 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 問vấn 言ngôn 解giải 否phủ/bĩ 。 陳trần 那na 答đáp 已dĩ 解giải 已dĩ 知tri 。 故cố 名danh 阿A 若Nhã 多Đa 。 此thử 名danh 解giải 也dã 。 解giải 得đắc 聲thanh 是thị 塵trần 是thị 客khách 。 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。 此thử 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 。 緣duyên 四Tứ 諦Đế 理lý 而nhi 發phát 解giải 者giả 小tiểu 也dã 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 悟ngộ 得đắc 即tức 聲thanh 是thị 常thường 。 即tức 聞văn 是thị 妙diệu 。 何hà 者giả 。 覺giác 無vô 二nhị 覺giác 故cố 。 以dĩ 無vô 二nhị 覺giác 。 故cố 得đắc 妙diệu 音âm 密mật 圓viên 。 維duy 摩ma 云vân 。 生sanh 滅diệt 為vi 二nhị 。 法pháp 本bổn 不bất 生sanh 。 今kim 則tắc 無vô 滅diệt 。 得đắc 此thử 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 是thị 為vi 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 於ư 是thị 知tri 有hữu 個cá 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 滅diệt 。 乃nãi 是thị 二nhị 見kiến 。 不bất 知tri 聲thanh 性tánh 元nguyên 空không 豈khởi 有hữu 生sanh 滅diệt 乎hồ 。
△# 二nhị 色sắc 塵trần 。
優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 色sắc 因nhân 為vi 上thượng 。
優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 此thử 云vân 塵trần 性tánh 。 又hựu 云vân 近cận 少thiểu 。 指chỉ 塵trần 之chi 微vi 者giả 曰viết 近cận 少thiểu 。 沙sa 陀đà 初sơ 觀quán 身thân 相tướng 不bất 淨tịnh 。 如như 膿nùng 血huyết 。 如như 涕thế 唾thóa 。 有hữu 何hà 貪tham 著trước 。 次thứ 觀quán 身thân 如như 白bạch 骨cốt 。 但đãn 見kiến 白bạch 骨cốt 。 不bất 見kiến 有hữu 我ngã 相tương/tướng 。 再tái 觀quán 之chi 為vi 微vi 塵trần 。 為vi 空không 性tánh 。 此thử 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 教giáo 也dã 。 及cập 至chí 空không 亦diệc 是thị 無vô 。 何hà 者giả 。 空không 是thị 我ngã 作tác 念niệm 故cố 。 故cố 空không 亦diệc 是thị 無vô 。 空không 色sắc 二nhị 無vô 。 即tức 一nhất 實thật 性tánh 。 方phương 成thành 無Vô 學Học 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 即tức 色sắc 是thị 妙diệu 。 即tức 身thân 是thị 常thường 。 何hà 者giả 。 覺giác 無vô 二nhị 覺giác 故cố 。 以dĩ 無vô 二nhị 覺giác 。 故cố 得đắc 妙diệu 色sắc 密mật 圓viên 。 是thị 為vi 真chân 無Vô 學Học 也dã 。
△# 三tam 香hương 塵trần 。
香Hương 嚴Nghiêm 童Đồng 子Tử 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 香hương 嚴nghiêm 為vi 上thượng 。
從tùng 覺giác 所sở 生sanh 。 不bất 起khởi 二nhị 見kiến 。 故cố 名danh 童đồng 子tử 。 以dĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 支chi 。 合hợp 中trung 取thủ 境cảnh 故cố 。 初sơ 秉bỉnh 佛Phật 教giáo 。 觀quán 有hữu 為vi 法pháp 。 以dĩ 有hữu 為vi 是thị 生sanh 滅diệt 故cố 。 即tức 生sanh 滅diệt 。 見kiến 無vô 生sanh 滅diệt 。 此thử 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 也dã 。 辭từ 佛Phật 取thủ 靜tĩnh 。 便tiện 是thị 無vô 為vi 。 香hương 來lai 入nhập 鼻tị 。 便tiện 是thị 有hữu 為vi 。 今kim 觀quán 非phi 木mộc 非phi 空không 。 非phi 煙yên 非phi 火hỏa 。 香hương 無vô 所sở 生sanh 。 香hương 既ký 無vô 生sanh 。 意ý 何hà 分phân 別biệt 。 意ý 既ký 不bất 有hữu 。 便tiện 得đắc 無vô 漏lậu 。 雖tuy 然nhiên 。 猶do 有hữu 塵trần 在tại 。 未vị 得đắc 覿# 體thể 。 今kim 則tắc 塵trần 氣khí 倐thúc 滅diệt 。 妙diệu 香hương 密mật 圓viên 。 是thị 為vi 真chân 無Vô 學Học 也dã 。
△# 四tứ 味vị 塵trần 。
藥Dược 王Vương 藥Dược 上Thượng 二nhị 法Pháp 王Vương 子Tử 。 至chí 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 味vị 因nhân 為vi 上thượng 。
從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 從tùng 法Pháp 化hóa 生sanh 。 堪kham 補bổ 佛Phật 處xứ 。 故cố 名danh 法Pháp 王Vương 子tử 。 法pháp 能năng 自tự 度độ 。 復phục 能năng 度độ 他tha 。 自tự 度độ 即tức 藥dược 王vương 。 度độ 他tha 即tức 藥dược 上thượng 。 葢# 藥dược 能năng 治trị 眾chúng 生sanh 之chi 病bệnh 。 故cố 以dĩ 此thử 稱xưng 。 從tùng 其kỳ 本bổn 味vị 。 止chỉ 有hữu 五ngũ 數số 。 從tùng 其kỳ 小tiểu 衍diễn 。 有hữu 五ngũ 百bách 。 從tùng 其kỳ 大đại 衍diễn 。 有hữu 十thập 萬vạn 八bát 千thiên 。 此thử 法pháp 數số 之chi 大đại 槩# 也dã 。 承thừa 事sự 如Như 來Lai 。 了liễu 知tri 味vị 性tánh 。 葢# 覺giác 能năng 知tri 味vị 故cố 。 此thử 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 也dã 。 觀quán 法pháp 非phi 空không 非phi 有hữu 。 亦diệc 非phi 離ly 即tức 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 生sanh 性tánh 故cố 然nhiên 以dĩ 身thân 心tâm 而nhi 言ngôn 者giả 。 乃nãi 是thị 指chỉ 根căn 塵trần 識thức 相tương/tướng 也dã 。 三tam 處xứ 推thôi 之chi 。 味vị 無vô 有hữu 生sanh 。 味vị 既ký 無vô 生sanh 。 能năng 所sở 即tức 絕tuyệt 。 從tùng 是thị 開khai 悟ngộ 。 見kiến 得đắc 一nhất 味vị 清thanh 淨tịnh 平bình 等đẳng 。 故cố 名danh 法Pháp 王Vương 子tử 。 且thả 能năng 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 因nhân 覺giác 明minh 故cố 。 位vị 登đăng 菩Bồ 薩Tát 。
△# 五ngũ 觸xúc 塵trần 。
跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 。 并tinh 其kỳ 同đồng 伴bạn (# 至chí 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 觸xúc 因nhân 為vi 上thượng 。
跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 。 此thử 云vân 賢Hiền 護Hộ 。 夫phu 形hình 而nhi 外ngoại 謂vị 之chi 威uy 。 聲thanh 而nhi 外ngoại 謂vị 之chi 音âm 。 此thử 表biểu 初sơ 覺giác 境cảnh 界giới 。 身thân 見kiến 未vị 具cụ 。 意ý 識thức 未vị 生sanh 。 名danh 言ngôn 不bất 立lập 之chi 時thời 。 謂vị 之chi 威Uy 音Âm 王Vương 佛Phật 。 若nhược 準chuẩn 法pháp 華hoa 。 有hữu 二nhị 萬vạn 億ức 威Uy 音Âm 王Vương 佛Phật 。 相tương 繼kế 出xuất 世thế 。 此thử 賢Hiền 護Hộ 於ư 初sơ 佛Phật 像tượng 法pháp 之chi 中trung 。 為vi 增tăng 上thượng 慢mạn 。 毀hủy 法pháp 墮đọa 獄ngục 。 罪tội 畢tất 得đắc 出xuất 。 值trị 後hậu 威uy 音âm 王vương 之chi 時thời 出xuất 家gia 。 隨tùy 例lệ 入nhập 浴dục 。 得đắc 此thử 水thủy 因nhân 。 悟ngộ 觸xúc 性tánh 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 遂toại 發phát 正chánh 信tín 。 此thử 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 也dã 。 因nhân 念niệm 塵trần 無vô 自tự 性tánh 。 何hà 用dụng 洗tẩy 塵trần 。 觸xúc 亦diệc 幻huyễn 生sanh 。 又hựu 焉yên 洗tẩy 得đắc 。 性tánh 相tướng 二nhị 空không 。 中trung 無vô 所sở 有hữu 。 然nhiên 此thử 悟ngộ 性tánh 未vị 忘vong 。 身thân 見kiến 宛uyển 在tại 。 乃nãi 至chí 今kim 日nhật 。 從tùng 佛Phật 出xuất 家gia 。 悟ngộ 見kiến 消tiêu 亡vong 。 方phương 成thành 無Vô 學Học 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 即tức 觸xúc 是thị 常thường 。 即tức 因nhân 是thị 妙diệu 。 何hà 者giả 。 覺giác 無vô 二nhị 覺giác 故cố 。 以dĩ 無vô 二nhị 覺giác 。 故cố 得đắc 妙diệu 觸xúc 宣tuyên 明minh 。 成thành 佛Phật 子tử 住trụ 。 又hựu 十thập 六lục 開Khai 士Sĩ 者giả 。 乃nãi 是thị 因nhân 中trung 起khởi 我ngã 慢mạn 知tri 見kiến 之chi 眷quyến 屬thuộc 也dã 。 本bổn 既ký 成thành 覺giác 。 支chi 安an 不bất 化hóa 。 是thị 故cố 同đồng 證chứng 無Vô 學Học 。 同đồng 預dự 斯tư 會hội 爾nhĩ 。
△# 六lục 法pháp 塵trần 。
摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 及cập 紫tử 金kim 光quang (# 至chí 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 法Pháp 因nhân 為vi 上thượng 。
摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 此thử 翻phiên 大đại 龜quy 氏thị 。 或hoặc 翻phiên 飲ẩm 光quang 。 紫tử 金kim 光quang 尼ni 。 即tức 尊tôn 者giả 在tại 家gia 婦phụ 也dã 。 因nhân 緣duyên 具cụ 在tại 別biệt 傳truyền 。 從tùng 日nhật 月nguyệt 燈đăng 佛Phật 。 聞văn 法Pháp 修tu 學học 者giả 。 即tức 是thị 因nhân 覺giác 明minh 而nhi 生sanh 正chánh 信tín 也dã 。 法pháp 暗ám 以dĩ 續tục 明minh 。 佛Phật 去khứ 而nhi 塗đồ 像tượng 者giả 。 即tức 是thị 托thác 勝thắng 心tâm 而nhi 成thành 法pháp 體thể 也dã 。 夫phu 婦phụ 同đồng 時thời 發phát 心tâm 。 同đồng 感cảm 光quang 聚tụ 者giả 。 即tức 是thị 蒙mông 正chánh 因nhân 而nhi 得đắc 出xuất 纏triền 也dã 。 已dĩ 上thượng 敘tự 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 。 今kim 觀quán 六lục 塵trần 有hữu 變biến 壞hoại 。 而nhi 虗hư 空không 無vô 變biến 動động 。 是thị 故cố 修tu 空không 法pháp 以dĩ 滅diệt 諸chư 意ý 。 意ý 滅diệt 性tánh 空không 。 度độ 百bách 千thiên 劫kiếp 。 猶do 如như 彈đàn 指chỉ 。 葢# 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 乃nãi 意ý 家gia 之chi 境cảnh 。 無vô 變biến 無vô 動động 。 即tức 空không 性tánh 之chi 常thường 。 空không 性tánh 不bất 動động 。 而nhi 法pháp 性tánh 亦diệc 不bất 動động 。 是thị 以dĩ 百bách 千thiên 劫kiếp 。 如như 彈đàn 指chỉ 易dị 爾nhĩ 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 即tức 法pháp 是thị 妙diệu 。 即tức 明minh 是thị 常thường 。 何hà 者giả 。 覺giác 無vô 二nhị 覺giác 故cố 。 以dĩ 無vô 二nhị 覺giác 。 故cố 得đắc 妙diệu 性tánh 開khai 明minh 。 成thành 無Vô 學Học 道Đạo 矣hĩ 。
△# 七thất 眼nhãn 根căn 。
阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 旋toàn 見kiến 循tuần 元nguyên 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
阿A 那Na 律Luật 。 或hoặc 阿a 耨nậu 樓lâu 陀đà 。 此thử 云vân 無vô 貧bần 。 或hoặc 云vân 如như 意ý 。 乃nãi 是thị 淨tịnh 飯phạn 王vương 之chi 姪điệt 。 斛Hộc 飯Phạn 王Vương 之chi 次thứ 子tử 。 世Thế 尊Tôn 之chi 堂đường 弟đệ 。 阿A 難Nan 之chi 從tùng 兄huynh 。 羅la 云vân 之chi 叔thúc 父phụ 。 非phi 聊liêu 爾nhĩ 人nhân 也dã 。 周chu 公công 歎thán 曰viết 。 我ngã 是thị 文văn 王vương 之chi 子tử 。 武võ 王vương 之chi 弟đệ 。 成thành 王vương 之chi 叔thúc 。 於ư 天thiên 下hạ 非phi 賤tiện 人nhân 也dã 。 那na 律luật 之chi 謂vị 乎hồ 。 那na 律luật 從tùng 佛Phật 學học 。 以dĩ 貪tham 睡thụy 故cố 。 如Như 來Lai 訶ha 重trọng/trùng 。 因nhân 激kích 七thất 日nhật 不bất 眠miên 。 失thất 其kỳ 雙song 目mục 。 世Thế 尊Tôn 示thị 以dĩ 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 者giả 。 葢# 稟bẩm 明minh 於ư 心tâm 。 不bất 假giả 於ư 外ngoại 也dã 。 大đại 約ước 注chú 緣duyên 於ư 一nhất 。 心tâm 無vô 紛phân 雜tạp 用dụng 力lực 久cửu 自tự 然nhiên 精tinh 真chân 洞đỗng 照chiếu 。 觀quán 見kiến 十thập 方phương 。 猶do 如như 掌chưởng 果quả 焉yên 所sở 言ngôn 掌chưởng 果quả 者giả 。 亦diệc 旋toàn 見kiến 循tuần 元nguyên 之chi 騐# 爾nhĩ 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 那na 律luật 修tu 禪thiền 。 得đắc 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 半bán 頭đầu 而nhi 見kiến 三Tam 千Thiên 界Giới 。 今kim 云vân 。 觀quán 見kiến 十thập 方phương 。 精tinh 真chân 洞đỗng 照chiếu 者giả 。 葢# 約ước 前tiền 後hậu 天thiên 眼nhãn 所sở 見kiến 不bất 同đồng 爾nhĩ 。
△# 八bát 鼻tị 根căn 。
周chu 利lợi 槃bàn 特đặc 迦ca 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 反phản 息tức 循tuần 空không 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
周chu 利lợi 槃bàn 特đặc 迦ca 。 此thử 云vân 繼kế 道đạo 。 過quá 去khứ 世thế 為vi 大đại 法Pháp 師sư 。 有hữu 徒đồ 五ngũ 百bách 。 秘bí 吝lận 不bất 肯khẳng 教giáo 人nhân 。 後hậu 感cảm 愚ngu 鈍độn 。 以dĩ 宿túc 善thiện 故cố 。 遇ngộ 佛Phật 出xuất 家gia 五ngũ 百bách 同đồng 授thọ 一nhất 偈kệ 。 經kinh 九cửu 十thập 日nhật 。 不bất 能năng 成thành 誦tụng 。 佛Phật 教giáo 數sổ 息tức 。 治trị 其kỳ 散tán 亂loạn 。 初sơ 則tắc 數sổ 息tức 。 後hậu 則tắc 返phản 息tức 循tuần 空không 。 至chí 剎sát 那na 無vô 容dung 心tâm 處xứ 遂toại 爾nhĩ 忘vong 緣duyên 。 見kiến 真chân 實thật 相tướng 。 成thành 無Vô 學Học 道Đạo 。
△# 九cửu 舌thiệt 根căn 。
憍kiêu 梵Phạm 鉢bát 提đề 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 還hoàn 味vị 旋toàn 知tri 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
憍kiêu 梵Phạm 鉢bát 提đề 。 此thử 云vân 牛ngưu 呞tư 。 緣duyên 起khởi 如như 文văn 。 凡phàm 牛ngưu 食thực 必tất 事sự 虗hư 嚼tước 。 尊tôn 者giả 有hữu 是thị 疾tật 。 人nhân 多đa 笑tiếu 之chi 。 佛Phật 示thị 以dĩ 一nhất 味vị 清thanh 淨tịnh 法Pháp 門môn 。 所sở 言ngôn 一nhất 味vị 者giả 。 教giáo 其kỳ 嚼tước 之chi 於ư 心tâm 。 無vô 嚼tước 之chi 於ư 味vị 。 嚼tước 味vị 無vô 因nhân 。 嚼tước 心tâm 無vô 味vị 。 無vô 味vị 有hữu 何hà 病bệnh 。 無vô 因nhân 有hữu 何hà 嫌hiềm 。 此thử 不bất 特đặc 治trị 病bệnh 。 亦diệc 可khả 入nhập 道đạo 。
觀quán 味vị 下hạ 重trọng/trùng 出xuất 觀quán 行hành 。 非phi 體thể 即tức 根căn 也dã 。 非phi 物vật 即tức 味vị 也dã 。 謂vị 了liễu 味vị 之chi 知tri 。 在tại 物vật 上thượng 無vô 有hữu 。 在tại 體thể 上thượng 亦diệc 無vô 有hữu 。 中trung 亦diệc 無vô 緣duyên 。 如như 此thử 參tham 之chi 。 自tự 然nhiên 得đắc 入nhập 無vô 念niệm 。 即tức 如như 今kim 禪thiền 人nhân 看khán 內nội 不bất 放phóng 出xuất 。 外ngoại 不bất 放phóng 入nhập 。 若nhược 悟ngộ 無vô 生sanh 。 則tắc 本bổn 分phần/phân 活hoạt 潑bát 潑bát 地địa 便tiện 是thị 如như 鳥điểu 出xuất 籠lung 矣hĩ 。 此thử 之chi 工công 夫phu 。 全toàn 在tại 還hoàn 味vị 旋toàn 知tri 上thượng 。 乃nãi 成thành 無Vô 學Học 道Đạo 爾nhĩ 。
△# 十thập 身thân 根căn 。
畢tất 陵lăng 迦ca 婆bà 蹉sa 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 純thuần 覺giác 遺di 身thân 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
畢Tất 陵Lăng 伽Già 婆Bà 蹉Sa 。 此thử 云vân 餘dư 習tập 。 昔tích 為vì 婆Bà 羅La 門Môn 。 餘dư 習tập 多đa 慢mạn 。 嘗thường 過quá 恆hằng 水thủy 。 咄đốt 小tiểu 婢tỳ 駐trú 流lưu 。 恆hằng 神thần 為vi 之chi 兩lưỡng 派phái 。 神thần 往vãng 訴tố 佛Phật 。 佛Phật 令linh 懺sám 謝tạ 。 即tức 合hợp 掌chưởng 云vân 。 小tiểu 婢tỳ 莫mạc 瞋sân 。 大đại 眾chúng 笑tiếu 之chi 。 懺sám 而nhi 更cánh 罵mạ 。
佛Phật 言ngôn 。
本bổn 習tập 如như 此thử 。 實thật 無vô 高cao 心tâm 。 不bất 可khả 樂nhạo 事sự 者giả 。 即tức 世thế 間gian 無vô 常thường 。 不bất 淨tịnh 生sanh 死tử 苦khổ 事sự 。 因nhân 行hành 乞khất 食thực 次thứ 。 心tâm 思tư 法Pháp 門môn 。 不bất 覺giác 中trung 刺thứ 。 葢# 不bất 覺giác 而nhi 覺giác 痛thống 。 身thân 家gia 之chi 境cảnh 也dã 。 上thượng 知tri 字tự 即tức 指chỉ 所sở 覺giác 。 下hạ 知tri 字tự 指chỉ 能năng 覺giác 。 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 心tâm 上thượng 。 元nguyên 無vô 有hữu 能năng 所sở 之chi 相tướng 。 若nhược 有hữu 能năng 所sở 之chi 相tướng 。 便tiện 是thị 兩lưỡng 覺giác 矣hĩ 。 如như 此thử 參tham 之chi 。 參tham 到đáo 無vô 念niệm 處xứ 。 身thân 心tâm 忽hốt 空không 。 還hoàn 得đắc 本bổn 覺giác 。 無vô 有hữu 身thân 相tướng 可khả 計kế 。 故cố 成thành 無Vô 學Học 。
△# 十thập 一nhất 意ý 根căn 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 旋toàn 法pháp 歸quy 無vô 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 。 此thử 云vân 空không 生sanh 。 又hựu 云vân 善thiện 現hiện 。 在tại 母mẫu 胎thai 中trung 。 即tức 知tri 空không 寂tịch 者giả 。 是thị 意ý 家gia 之chi 境cảnh 也dã 。 知tri 正chánh 報báo 是thị 空không 。 依y 報báo 亦diệc 是thị 空không 。 故cố 見kiến 十thập 方phương 空không 。 知tri 自tự 性tánh 是thị 空không 。 他tha 性tánh 亦diệc 是thị 空không 。 故cố 令linh 眾chúng 生sanh 證chứng 得đắc 空không 性tánh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 自tự 心tâm 所sở 現hiện 故cố 爾nhĩ 。 雖tuy 然nhiên 。 知tri 空không 之chi 性tánh 未vị 斷đoạn 。 而nhi 結kết 縛phược 之chi 相tướng 宛uyển 在tại 。 未vị 是thị 圓viên 理lý 。 今kim 悟ngộ 性tánh 覺giác 本bổn 空không 。 何hà 用dụng 知tri 得đắc 。 十thập 方phương 同đồng 覺giác 。 豈khởi 云vân 自tự 他tha 。 由do 是thị 發phát 明minh 真chân 覺giác 頓đốn 入nhập 。 寶bảo 明minh 空không 海hải 。 即tức 使sử 諸chư 相tướng 入nhập 非phi 。 非phi 亦diệc 是thị 盡tận 。 斯tư 則tắc 旋toàn 法pháp 歸quy 無vô 。 即tức 證chứng 無Vô 學Học 道đạo 矣hĩ 。
△# 十thập 二nhị 眼nhãn 識thức 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 光quang 極cực 知tri 見kiến 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 此thử 翻phiên 身thân 子tử 。 從tùng 母mẫu 名danh 也dã 。 舍xá 標tiêu 父phụ 。 利lợi 標tiêu 母mẫu 。 雙song 顯hiển 父phụ 母mẫu 。 故cố 言ngôn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 弗phất 。 子tử 也dã 。 前tiền 文văn 云vân 。 由do 明minh 暗ám 等đẳng 。 二nhị 種chủng 相tướng 形hình 。 於ư 妙diệu 圓viên 中trung 。 黏niêm 湛trạm 發phát 見kiến 。 見kiến 精tinh 映ánh 色sắc 。 結kết 色sắc 成thành 根căn 。 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。 因nhân 名danh 眼nhãn 體thể 。 如như 蒲bồ 萄đào 朵đóa 。 浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。 流lưu 逸dật 奔bôn 色sắc 者giả 。 此thử 明minh 眼nhãn 體thể 也dã 。 今kim 文văn 云vân 。 我ngã 曠khoáng 劫kiếp 來lai 。 心tâm 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 如như 是thị 受thọ 生sanh 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。 一nhất 見kiến 則tắc 通thông 。 獲hoạch 無vô 障chướng 礙ngại 者giả 。 此thử 明minh 眼nhãn 識thức 也dã 。 心tâm 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 指chỉ 根căn 而nhi 言ngôn 。 種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。 指chỉ 識thức 而nhi 言ngôn 。 我ngã 於ư 中trung 路lộ 下hạ 。 述thuật 獲hoạch 法pháp 益ích 。 別biệt 經kinh 說thuyết 於ư 道đạo 見kiến 頞át 䫌# 。 即tức 馬mã 勝thắng 。 威uy 儀nghi 庠tường 序tự 。 因nhân 問vấn 師sư 法pháp 。 䫌# 答đáp 云vân 。 諸chư 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 諸chư 法pháp 從tùng 緣duyên 滅diệt 。 我ngã 師sư 大đại 沙Sa 門Môn 。 常thường 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 一nhất 聞văn 即tức 悟ngộ 者giả 。 此thử 解giải 四Tứ 諦Đế 聖thánh 法pháp 也dã 。 今kim 言ngôn 路lộ 逢phùng 迦Ca 葉Diếp 波Ba 。 兄huynh 弟đệ 宣tuyên 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 悟ngộ 心tâm 無vô 際tế 者giả 。 此thử 解giải 三tam 諦đế 涅Niết 槃Bàn 法pháp 也dã 。 又hựu 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 從tùng 法Pháp 化hóa 生sanh 。 乃nãi 是thị 寄ký 根căn 發phát 明minh 。 依y 智trí 不bất 依y 識thức 。 故cố 曰viết 心tâm 見kiến 發phát 光quang 。 光quang 極cực 知tri 見kiến 。 此thử 悟ngộ 佛Phật 知tri 見kiến 。 與dữ 法pháp 華hoa 所sở 同đồng 。
△# 十thập 三tam 耳nhĩ 識thức 。
普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 分phân 別biệt 自tự 在tại 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 。 合hợp 中trung 取thủ 境cảnh 。 合hợp 則tắc 知tri 。 不bất 合hợp 不bất 知tri 。 眼nhãn 耳nhĩ 離ly 中trung 取thủ 境cảnh 。 眼nhãn 又hựu 明minh 前tiền 不bất 明minh 後hậu 。 猶do 虧khuy 一nhất 半bán 。 獨độc 耳nhĩ 性tánh 無vô 遮già 蔽tế 。 十thập 方phương 俱câu 擊kích 鼓cổ 。 十thập 處xứ 一nhất 時thời 聞văn 。 聞văn 則tắc 聞văn 於ư 心tâm 。 聲thanh 有hữu 生sanh 滅diệt 。 心tâm 無vô 生sanh 滅diệt 。 以dĩ 覺giác 性tánh 平bình 等đẳng 故cố 。 今kim 言ngôn 與dữ 恆Hằng 河Hà 沙sa 如Như 來Lai 為vi 法Pháp 王Vương 子Tử 者giả 。 耳nhĩ 識thức 從tùng 覺giác 所sở 生sanh 。 故cố 以dĩ 子tử 稱xưng 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 教giáo 其kỳ 弟đệ 子tử 。 惟duy 此thử 根căn 為vi 最tối 。 凡phàm 發phát 心tâm 皆giai 名danh 普phổ 賢hiền 行hành 。 葢# 行hành 彌di 法Pháp 界Giới 曰viết 普phổ 。 位vị 鄰lân 極cực 聖thánh 曰viết 賢hiền 。 總tổng 是thị 心tâm 依y 覺giác 起khởi 。 故cố 名danh 普phổ 賢hiền 行hành 也dã 。 上thượng 明minh 耳nhĩ 識thức 。 自tự 在tại 之chi 相tướng 。 從tùng 世Thế 尊Tôn 下hạ 。 明minh 耳nhĩ 識thức 自tự 在tại 之chi 用dụng 。 心tâm 聞văn 。 耳nhĩ 識thức 也dã 。 眾chúng 生sanh 知tri 見kiến 。 不bất 出xuất 自tự 心tâm 。 心tâm 不bất 違vi 於ư 性tánh 覺giác 。 惟duy 覺giác 能năng 知tri 。 惟duy 覺giác 能năng 見kiến 。 迷mê 則tắc 是thị 眾chúng 生sanh 。 悟ngộ 則tắc 是thị 覺giác 用dụng 。 故cố 曰viết 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 。 所sở 有hữu 知tri 見kiến 。 分phân 別biệt 即tức 是thị 無vô 礙ngại 慧tuệ 自tự 在tại 之chi 用dụng 也dã 。 言ngôn 他tha 方phương 恆Hằng 沙sa 界giới 外ngoại 者giả 。 此thử 性tánh 覺giác 之chi 體thể 謂vị 非phi 是thị 心tâm 意ý 識thức 邊biên 事sự 。 故cố 以dĩ 界giới 外ngoại 言ngôn 也dã 。 有hữu 一nhất 眾chúng 生sanh 。 發phát 明minh 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 者giả 。 即tức 是thị 見kiến 得đắc 自tự 心tâm 平bình 等đẳng 。 見kiến 得đắc 自tự 心tâm 現hiện 象tượng 分phân 身thân 所sở 在tại 。 設thiết 有hữu 障chướng 深thâm 不bất 見kiến 。 則tắc 與dữ 性tánh 覺giác 無vô 損tổn 。 何hà 者giả 。 以dĩ 此thử 修tu 行hành 。 終chung 當đương 獲hoạch 益ích 。 故cố 曰viết 我ngã 與dữ 其kỳ 人nhân 。 暗ám 中trung 摩ma 頂đảnh 。 大đại 約ước 心tâm 聞văn 境cảnh 界giới 。 即tức 是thị 不bất 思tư 議nghị 之chi 妙diệu 。 非phi 同đồng 他tha 根căn 涉thiệp 境cảnh 取thủ 相tương/tướng 也dã 。
△# 十thập 四tứ 鼻tị 識thức 。
孫Tôn 陀Đà 羅La 難Nan 陀Đà 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 明minh 圓viên 滅diệt 漏lậu 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
孫Tôn 陀Đà 羅La 難Nan 陀Đà 。 此thử 云vân 艶diễm 喜hỷ 。 艶diễm 是thị 妻thê 名danh 。 喜hỷ 是thị 己kỷ 號hiệu 。 揀giản 放phóng 牛ngưu 難Nan 陀Đà 。 故cố 兼kiêm 妻thê 言ngôn 也dã 。 前tiền 依y 根căn 故cố 教giáo 其kỳ 數số 。 息tức 今kim 依y 識thức 故cố 教giáo 其kỳ 觀quán 白bạch 。 觀quán 者giả 心tâm 駐trú 於ư 一nhất 也dã 。 心tâm 。 如như 火hỏa 。 識thức 。 如như 柴sài 。 息tức 如như 烟yên 。 火hỏa 定định 則tắc 柴sài 不bất 然nhiên 。 而nhi 烟yên 自tự 散tán 矣hĩ 。 心tâm 定định 則tắc 識thức 不bất 行hành 。 而nhi 息tức 自tự 散tán 矣hĩ 。 故cố 見kiến 鼻tị 中trung 出xuất 入nhập 如như 烟yên 。 識thức 既ký 不bất 行hành 。 身thân 心tâm 內nội 明minh 。 故cố 知tri 念niệm 之chi 所sở 起khởi 。 界giới 之chi 所sở 趣thú 矣hĩ 。 既ký 而nhi 烟yên 盡tận 息tức 除trừ 。 虗hư 明minh 洞đỗng 照chiếu 。 故cố 見kiến 鼻tị 端đoan 白bạch 。 猶do 如như 琉lưu 璃ly 。 雖tuy 然nhiên 猶do 未vị 忘vong 一nhất 。 尚thượng 在tại 緣duyên 慮lự 中trung 。 生sanh 空không 慧tuệ 顯hiển 。 未vị 得đắc 法Pháp 空không 慧tuệ 現hiện 前tiền 。
從tùng 心tâm 開khai 漏lậu 盡tận 下hạ 。 方phương 得đắc 法Pháp 空không 慧tuệ 。 見kiến 一nhất 切thiết 皆giai 如như 。 即tức 出xuất 入nhập 息tức 。 原nguyên 是thị 光quang 明minh 。 見kiến 十thập 方phương 界giới 。 無vô 非phi 圓viên 妙diệu 。 此thử 無vô 他tha 。 葢# 是thị 息tức 久cửu 發phát 明minh 。 明minh 圓viên 滅diệt 漏lậu 。 故cố 成thành 無Vô 學Học 爾nhĩ 。
△# 十thập 五ngũ 舌thiệt 識thức 。
富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。 至chí 銷tiêu 滅diệt 諸chư 漏lậu 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
富phú 樓lâu 名danh 滿mãn 。 彌di 多đa 羅la 云vân 慈từ 。 那na 是thị 男nam 稱xưng 。 尼ni 是thị 女nữ 聲thanh 。 總tổng 言ngôn 滿mãn 慈từ 所sở 生sanh 子tử 也dã 。 葢# 心tâm 騰đằng 於ư 舌thiệt 。 舌thiệt 能năng 生sanh 識thức 。 心tâm 持trì 義nghĩa 理lý 。 舌thiệt 能năng 宣tuyên 揚dương 。 然nhiên 非phi 無vô 礙ngại 。 則tắc 不bất 能năng 矣hĩ 。 且thả 宣tuyên 說thuyết 苦khổ 空không 。 即tức 小Tiểu 乘Thừa 也dã 。 秘bí 密mật 法Pháp 門môn 。 即tức 大Đại 乘Thừa 也dã 。 大đại 小tiểu 雖tuy 別biệt 。 無vô 非phi 舌thiệt 識thức 所sở 轉chuyển 爾nhĩ 。 今kim 如Như 來Lai 教giáo 其kỳ 音âm 聲thanh 輪luân 。 即tức 是thị 悟ngộ 得đắc 舌thiệt 識thức 。 唯duy 是thị 聲thanh 相tương/tướng 。 聲thanh 無vô 有hữu 生sanh 滅diệt 之chi 心tâm 。 即tức 心tâm 亦diệc 無vô 有hữu 生sanh 滅diệt 之chi 見kiến 。 心tâm 見kiến 既ký 無vô 所sở 說thuyết 。 非phi 實thật 相tướng 而nhi 何hà 。 如như 此thử 所sở 說thuyết 。 即tức 是thị 師sư 子tử 吼hống 。 如như 此thử 所sở 宣tuyên 。 即tức 是thị 降hàng 伏phục 魔ma 怨oán 。 魔ma 怨oán 。 即tức 心tâm 見kiến 也dã 。 生sanh 滅diệt 銷tiêu 滅diệt 安an 有hữu 心tâm 見kiến 所sở 起khởi 耶da 。
△# 十thập 六lục 身thân 識thức 。
優ưu 婆bà 離ly 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 一nhất 切thiết 通thông 利lợi 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
優Ưu 波Ba 離Ly 。 此thử 云vân 近cận 執chấp 。 佛Phật 初sơ 出xuất 家gia 。 彼bỉ 為vi 親thân 近cận 執chấp 事sự 之chi 臣thần 也dã 。 由do 初sơ 離ly 五ngũ 蘊uẩn 。 初sơ 出xuất 葢# 纏triền 親thân 觀quán 。 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 。 即tức 是thị 苦khổ 受thọ 。 又hựu 親thân 見kiến 降hàng 伏phục 魔ma 怨oán 。 即tức 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 此thử 苦khổ 樂lạc 二nhị 受thọ 。 是thị 身thân 識thức 之chi 相tướng 。 言ngôn 降hàng 伏phục 者giả 。 即tức 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 在tại 四tứ 威uy 儀nghi 中trung 成thành 一nhất 千thiên 。 復phục 對đối 三tam 聚tụ 。 故cố 成thành 三tam 千thiên 。 又hựu 以dĩ 三tam 千thiên 配phối 七thất 支chi 。 成thành 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 。 復phục 配phối 四tứ 分phần/phân 煩phiền 惱não 。 故cố 成thành 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 矣hĩ 。 言ngôn 性tánh 業nghiệp 遮già 業nghiệp 者giả 。 以dĩ 四tứ 根căn 本bổn 戒giới 。 不bất 待đãi 制chế 止chỉ 。 犯phạm 即tức 成thành 罪tội 。 故cố 云vân 性tánh 業nghiệp 。 餘dư 戒giới 制chế 止chỉ 。 若nhược 犯phạm 即tức 是thị 遮già 業nghiệp 。 此thử 是thị 小Tiểu 乘Thừa 部bộ 中trung 。 執chấp 身thân 不bất 動động 。 清thanh 淨tịnh 律luật 儀nghi 也dã 。 今kim 悟ngộ 實thật 相tướng 無vô 相tướng 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 何hà 者giả 。 觀quán 身thân 是thị 實thật 相tướng 。 豈khởi 待đãi 檢kiểm 束thúc 。 觀quán 心tâm 是thị 無vô 住trụ 。 何hà 處xứ 隄đê 防phòng 。 如như 是thị 執chấp 身thân 。 身thân 得đắc 自tự 在tại 。 如như 是thị 執chấp 心tâm 。 心tâm 得đắc 通thông 達đạt 。 豈khởi 與dữ 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 作tác 止chỉ 持trì 犯phạm 同đồng 日nhật 而nhi 語ngữ 哉tai 。 葢# 身thân 心tâm 一nhất 如như 。 身thân 外ngoại 無vô 餘dư 。 是thị 為vi 通thông 利lợi 之chi 義nghĩa 也dã 。
△# 十thập 七thất 意ý 識thức 。
大Đại 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 久cửu 成thành 清thanh 瑩oánh 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
目Mục 犍Kiền 連Liên 姓tánh 也dã 。 此thử 云vân 采thải 菽# 氏thị 。 拘câu 律luật 陀đà 名danh 也dã 。 此thử 云vân 無vô 節tiết 樹thụ 。 優Ưu 樓Lâu 頻Tần 螺Loa 。 此thử 翻phiên 木mộc 瓜qua 。 那na 提đề 此thử 翻phiên 河hà 。 亦diệc 江giang 。 伽già 耶da 此thử 翻phiên 城thành 。 又hựu 象tượng 也dã 。 因nhân 緣duyên 義nghĩa 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 所sở 遇ngộ 。 但đãn 觀quán 法pháp 隨tùy 別biệt 謂vị 觀quán 林lâm 不bất 生sanh 。 觀quán 河hà 不bất 流lưu 。 觀quán 城thành 不bất 住trụ 。 由do 是thị 悟ngộ 無vô 生sanh 之chi 義nghĩa 。 故cố 曰viết 我ngã 頓đốn 發phát 心tâm 。 得đắc 大đại 通thông 達đạt 。 前tiền 文văn 云vân 以dĩ 湛trạm 旋toàn 其kỳ 虗hư 妄vọng 。 滅diệt 生sanh 伏phục 還hoàn 元nguyên 覺giác 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 意ý 滅diệt 心tâm 開khai 。 十thập 方phương 無vô 礙ngại 。 法pháp 法pháp 皆giai 我ngã 本bổn 真chân 。 何hà 用dụng 觀quán 耶da 。 如như 澄trừng 濁trược 流lưu 。 久cửu 成thành 清thanh 瑩oánh 。 非phi 假giả 他tha 緣duyên 爾nhĩ 。
△# 十thập 八bát 火hỏa 大đại 。
烏Ô 芻Sô 瑟Sắt 摩Ma 。 於ư 如Như 來Lai 前tiền 。 至chí 登đăng 無vô 上thượng 覺giác 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
烏Ô 芻Sô 瑟Sắt 摩Ma 。 此thử 云vân 火hỏa 頭đầu 。 葢# 人nhân 之chi 一nhất 身thân 。 四tứ 大đại 均quân 則tắc 和hòa 之chi 。 偏thiên 則tắc 克khắc 之chi 。 此thử 所sở 謂vị 相tương 濟tế 亦diệc 相tương/tướng 害hại 者giả 也dã 。 今kim 烏Ô 芻Sô 瑟Sắt 摩Ma 。 性tánh 多đa 貪tham 欲dục 。 夫phu 貪tham 屬thuộc 水thủy 。 而nhi 欲dục 火hỏa 乘thừa 之chi 。 水thủy 必tất 竭kiệt 。 故cố 為vi 害hại 。 空không 王vương 教giáo 其kỳ 觀quán 百bách 骸hài 四tứ 肢chi 。 諸chư 冷lãnh 煖noãn 氣khí 。 乃nãi 是thị 解giải 沸phí 抽trừu 薪tân 之chi 法pháp 也dã 。 何hà 則tắc 。 凡phàm 氣khí 皆giai 虗hư 。 虗hư 則tắc 無vô 容dung 心tâm 之chi 地địa 。 心tâm 若nhược 無vô 心tâm 。 非phi 空không 而nhi 何hà 。 是thị 故cố 神thần 光quang 內nội 凝ngưng 。 伏phục 多đa 婬dâm 心tâm 。 神thần 光quang 空không 性tánh 也dã 。 內nội 凝ngưng 空không 力lực 也dã 。 只chỉ 此thử 空không 性tánh 之chi 力lực 。 而nhi 成thành 智trí 慧tuệ 之chi 火hỏa 。 便tiện 非phi 癡si 禪thiền 頑ngoan 空không 之chi 比tỉ 矣hĩ 。 上thượng 以dĩ 明minh 體thể 。
從tùng 是thị 下hạ 明minh 用dụng 。 以dĩ 此thử 空không 智trí 之chi 火hỏa 。 遇ngộ 物vật 便tiện 燒thiêu 。 觸xúc 事sự 即tức 空không 。 故cố 能năng 伏phục 諸chư 魔ma 怨oán 。 為vi 大đại 力lực 士sĩ 。
佛Phật 問vấn 下hạ 結kết 酧# 所sở 問vấn 。 無vô 礙ngại 流lưu 通thông 。 空không 智trí 也dã 。 生sanh 大đại 寶bảo 燄diệm 。 空không 力lực 也dã 。 空không 智trí 能năng 照chiếu 。 空không 力lực 能năng 用dụng 。 總tổng 明minh 空không 智trí 力lực 用dụng 。 成thành 無vô 上thượng 覺giác 爾nhĩ 。
△# 十thập 九cửu 地địa 大đại 。
持Trì 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
心tâm 謂vị 宰tể 曰viết 持trì 。 謂vị 覺giác 曰viết 地địa 。 自tự 覺giác 覺giác 道đạo 曰viết 菩Bồ 提Đề 。 自tự 覺giác 覺giác 他tha 曰viết 薩tát 埵đóa 。 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 曰viết 。 持Trì 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 然nhiên 其kỳ 所sở 敘tự 普Phổ 光Quang 如Như 來Lai 出xuất 世thế 者giả 。 以dĩ 光quang 能năng 照chiếu 地địa 故cố 。 照chiếu 地địa 險hiểm 隘ải 。 照chiếu 地địa 不bất 平bình 。 橋kiều 梁lương 通thông 其kỳ 險hiểm 隘ải 。 負phụ 沙sa 填điền 其kỳ 不bất 平bình 。 或hoặc 與dữ 人nhân 擎kình 物vật 。 不bất 取thủ 其kỳ 直trực 者giả 。 此thử 明minh 自tự 覺giác 也dã 。 所sở 敘tự 毗tỳ 舍xá 浮phù 佛Phật 在tại 世thế 。 世thế 多đa 饑cơ 荒hoang 。 我ngã 為vi 負phụ 人nhân 。 唯duy 取thủ 一nhất 錢tiền 。 又hựu 為vi 推thôi 輪luân 。 拔bạt 其kỳ 苦khổ 惱não 。 國quốc 王vương 延diên 佛Phật 。 我ngã 為vi 平bình 地địa 者giả 。 此thử 明minh 覺giác 他tha 也dã 。 已dĩ 上thượng 標tiêu 其kỳ 事sự 。
毗tỳ 舍xá 如Như 來Lai 摩ma 頂đảnh 下hạ 標tiêu 其kỳ 理lý 。 大đại 抵để 自tự 覺giác 偏thiên 於ư 理lý 。 不bất 取thủ 其kỳ 直trực 故cố 。 覺giác 他tha 偏thiên 於ư 事sự 。 取thủ 其kỳ 一nhất 錢tiền 故cố 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 平bình 其kỳ 心tâm 地địa 。 一nhất 切thiết 皆giai 平bình 。 心tâm 地địa 平bình 為vi 萬vạn 物vật 所sở 依y 。 覺giác 性tánh 平bình 為vi 萬vạn 法pháp 所sở 依y 。 萬vạn 法pháp 雖tuy 殊thù 。 覺giác 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 萬vạn 物vật 雖tuy 差sai 。 地địa 不bất 分phân 別biệt 故cố 。 由do 是thị 心tâm 開khai 見kiến 得đắc 己kỷ 身thân 微vi 塵trần 。 不bất 是thị 他tha 物vật 。 造tạo 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 亦diệc 非phi 別biệt 有hữu 。 乃nãi 至chí 上thượng 刀đao 山sơn 。 投đầu 火hỏa 聚tụ 。 若nhược 正chánh 若nhược 依y 。 若nhược 順thuận 若nhược 逆nghịch 。 總tổng 非phi 外ngoại 事sự 。 唯duy 一nhất 覺giác 故cố 。 何hà 者giả 。 塵trần 無vô 自tự 性tánh 。 唯duy 一nhất 實thật 性tánh 所sở 化hóa 耳nhĩ 。 玄huyền 沙sa 云vân 盡tận 十thập 方phương 世thế 界giới 。 是thị 沙Sa 門Môn 全toàn 身thân 。 盡tận 大đại 地địa 是thị 沙Sa 門Môn 一nhất 隻chỉ 眼nhãn 。 此thử 便tiện 是thị 持trì 地địa 之chi 意ý 也dã 。
我ngã 於ư 法Pháp 性tánh 下hạ 。 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ 。 忍nhẫn 者giả 心tâm 不bất 起khởi 之chi 謂vị 。 識thức 得đắc 諸chư 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 唯duy 一nhất 覺giác 性tánh 。 遂toại 不bất 起khởi 妄vọng 分phân 別biệt 。 是thị 謂vị 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 此thử 猶do 小tiểu 也dã 。 若nhược 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 聞văn 如Như 來Lai 宣tuyên 妙diệu 蓮liên 華hoa 。 觸xúc 處xứ 便tiện 證chứng 。 亦diệc 不bất 作tác 解giải 會hội 。 乃nãi 是thị 佛Phật 知tri 見kiến 。 持trì 地địa 悟ngộ 此thử 為vi 菩Bồ 薩Tát 上thượng 首thủ 焉yên 。
佛Phật 問vấn 下hạ 結kết 酬thù 所sở 問vấn 。 身thân 是thị 正chánh 報báo 。 界giới 是thị 依y 報báo 。 此thử 依y 正chánh 二nhị 塵trần 。 本bổn 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 由do 無vô 始thỉ 虗hư 妄vọng 。 發phát 起khởi 塵trần 勞lao 。 今kim 得đắc 塵trần 消tiêu 智trí 淨tịnh 。 故cố 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 耳nhĩ 。 梵Phạn 語ngữ 毗tỳ 舍xá 浮phù 。 此thử 云vân 徧biến 一nhất 切thiết 自tự 在tại 。 即tức 是thị 證chứng 得đắc 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 礙ngại 之chi 稱xưng 也dã 。
△# 二nhị 十thập 水thủy 大đại 。
月Nguyệt 光Quang 童Đồng 子Tử 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 圓viên 滿mãn 菩Bồ 提Đề 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
月nguyệt 光quang 。 陰ấm 精tinh 也dã 。 師sư 事sự 水thủy 天thiên 。 天thiên 一nhất 生sanh 水thủy 之chi 謂vị 。 言ngôn 無vô 奪đoạt 者giả 。 心tâm 注chú 於ư 水thủy 。 不bất 為vi 餘dư 塵trần 所sở 侵xâm 。 即tức 是thị 初sơ 觀quán 涕thế 唾thóa 。 至chí 於ư 浮phù 幢tràng 王vương 剎sát 。 諸chư 香hương 水thủy 海hải 等đẳng 。 惟duy 一nhất 水thủy 性tánh 。 故cố 名danh 無vô 奪đoạt 也dã 。
我ngã 於ư 是thị 時thời 。 下hạ 述thuật 其kỳ 病bệnh 緣duyên 。 然nhiên 則tắc 觀quán 體thể 雖tuy 成thành 。 未vị 得đắc 忘vong 身thân 。 猶do 存tồn 水thủy 相tương/tướng 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 於ư 恆Hằng 河Hà 岸ngạn 入nhập 定định 。 為vi 鬼quỷ 所sở 擊kích 。 頭đầu 痛thống 問vấn 佛Phật 。 佛Phật 語ngữ 之chi 曰viết 。 此thử 違vi 害hại 鬼quỷ 也dã 。 汝nhữ 若nhược 無vô 定định 。 身thân 應ưng 碎toái 壞hoại 。 今kim 童đồng 稚trĩ 投đầu 礫lịch 。 忽hốt 生sanh 心tâm 痛thống 。 便tiện 是thị 同đồng 執chấp 矣hĩ 。 瓦ngõa 礫lịch 雖tuy 除trừ 。 身thân 質chất 如như 初sơ 者giả 。 我ngã 執chấp 雖tuy 除trừ 。 法pháp 執chấp 猶do 在tại 。 故cố 曰viết 如như 初sơ 。
逢phùng 無vô 量lượng 佛Phật 。 下hạ 述thuật 其kỳ 悟ngộ 益ích 。 忘vong 身thân 者giả 法pháp 空không 之chi 證chứng 也dã 。 初sơ 入nhập 觀quán 時thời 。 惟duy 見kiến 是thị 水thủy 。 而nhi 今kim 性tánh 合hợp 真chân 空không 。 水thủy 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 者giả 。 覺giác 無vô 別biệt 體thể 故cố 。 以dĩ 其kỳ 無vô 別biệt 體thể 。 真chân 空không 與dữ 水thủy 性tánh 無vô 二nhị 無vô 別biệt 也dã 。
佛Phật 問vấn 下hạ 結kết 酬thù 所sở 問vấn 如như 文văn 。
問vấn 。 入nhập 定định 觀quán 水thủy 。 祇kỳ 應ưng 自tự 見kiến 。 云vân 何hà 他tha 人nhân 亦diệc 同đồng 見kiến 之chi 耶da 。 曰viết 。 此thử 定định 果quả 力lực 也dã 。 心tâm 勝thắng 能năng 變biến 。 不bất 同đồng 十thập 徧biến 處xứ 。 入nhập 定định 則tắc 有hữu 。 出xuất 定định 則tắc 無vô 不bất 同đồng 業nghiệp 果quả 色sắc 。 其kỳ 業nghiệp 同đồng 感cảm 則tắc 有hữu 。 無vô 業nghiệp 清thanh 淨tịnh 則tắc 無vô 。 十thập 徧biến 處xứ 者giả 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 識thức 。 如như 作tác 青thanh 想tưởng 。 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 皆giai 青thanh 也dã 。 餘dư 色sắc 亦diệc 然nhiên 。 隨tùy 心tâm 想tưởng 所sở 變biến 。 自tự 能năng 見kiến 之chi 爾nhĩ 。 浮phù 幢tràng 王vương 剎sát 者giả 。 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 二nhị 十thập 重trọng/trùng 累lũy/lụy/luy 高cao 故cố 如như 幢tràng 。 特đặc 出xuất 故cố 稱xưng 王vương 。
△# 二nhị 十thập 一nhất 風phong 大đại 。
琉Lưu 璃Ly 光Quang 法Pháp 王Vương 子Tử 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 傳truyền 一nhất 妙diệu 心tâm 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
琉lưu 璃ly 。 遠viễn 山sơn 名danh 。 即tức 所sở 望vọng 須Tu 彌Di 山Sơn 也dã 。 寶bảo 出xuất 彼bỉ 山sơn 。 色sắc 似tự 帝đế 青thanh 。 帝đế 青thanh 者giả 。 太thái 空không 之chi 色sắc 也dã 。 然nhiên 空không 實thật 無vô 色sắc 。 因nhân 視thị 遠viễn 而nhi 見kiến 為vi 蒼thương 蒼thương 之chi 色sắc 也dã 。 琉Lưu 璃Ly 光Quang 法Pháp 王Vương 子Tử 。 從tùng 此thử 立lập 名danh 。 無vô 量lượng 聲thanh 者giả 。 即tức 風phong 大đại 也dã 。 葢# 風phong 是thị 動động 相tương/tướng 。 因nhân 動động 而nhi 有hữu 聲thanh 。 因nhân 聲thanh 而nhi 有hữu 相tương/tướng 者giả 妄vọng 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 世thế 界giới 及cập 眾chúng 生sanh 身thân 。 皆giai 是thị 妄vọng 緣duyên 。 風phong 力lực 所sở 轉chuyển 。 若nhược 悟ngộ 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 無vô 有hữu 動động 相tương/tướng 。 無vô 有hữu 聲thanh 相tương/tướng 。 觀quán 世thế 界giới 及cập 眾chúng 生sanh 身thân 。 亦diệc 無vô 有hữu 動động 相tương/tướng 。 無vô 有hữu 聲thanh 相tương/tướng 。 一nhất 一nhất 是thị 本bổn 覺giác 實thật 相tướng 境cảnh 界giới 。 此thử 是thị 無vô 量lượng 聲thanh 佛Phật 開khai 示thị 之chi 法pháp 也dã 。
我ngã 於ư 下hạ 依y 教giáo 觀quán 法pháp 。 觀quán 界giới 者giả 。 觀quán 地địa 天thiên 宮cung 殿điện 等đẳng 。 皆giai 是thị 風phong 大đại 安an 立lập 。 觀quán 世thế 者giả 。 觀quán 三tam 世thế 時thời 分phần/phân 。 皆giai 是thị 風phong 大đại 遷thiên 流lưu 。 觀quán 身thân 者giả 。 觀quán 諸chư 根căn 造tạo 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 風phong 大đại 動động 止chỉ 。 觀quán 心tâm 者giả 。 觀quán 塵trần 勞lao 識thức 念niệm 。 皆giai 是thị 風phong 大đại 鼓cổ 發phát 。 已dĩ 上thượng 若nhược 身thân 若nhược 界giới 。 諸chư 動động 無vô 二nhị 。 惟duy 一nhất 風phong 大đại 變biến 現hiện 而nhi 已dĩ 。 此thử 觀quán 之chi 粗thô 也dã 。 若nhược 細tế 觀quán 之chi 。 蓬bồng 蓬bồng 然nhiên 從tùng 何hà 所sở 來lai 。 蓬bồng 蓬bồng 然nhiên 去khứ 何hà 所sở 至chí 。 既ký 無vô 所sở 來lai 。 又hựu 無vô 所sở 至chí 。 而nhi 今kim 十thập 方phương 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 及cập 眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 。 非phi 妄vọng 而nhi 何hà 。 譬thí 如như 置trí 百bách 蚊văn 蚋nhuế 於ư 器khí 中trung 亂loạn 鳴minh 相tương 似tự 。 眾chúng 生sanh 於ư 方phương 寸thốn 鼓cổ 發phát 狂cuồng 閙náo 。 亦diệc 猶do 然nhiên 也dã 。 總tổng 一nhất 妄vọng 想tưởng 變biến 幻huyễn 而nhi 已dĩ 。
逢phùng 佛Phật 未vị 幾kỷ 下hạ 。 逢phùng 佛Phật 者giả 。 即tức 是thị 逢phùng 無vô 量lượng 聲thanh 佛Phật 也dã 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 即tức 是thị 悟ngộ 實thật 相tướng 無vô 生sanh 之chi 理lý 也dã 。 東đông 方phương 乃nãi 群quần 動động 之chi 首thủ 。 而nhi 見kiến 不bất 動động 佛Phật 者giả 。 即tức 是thị 悟ngộ 得đắc 即tức 動động 是thị 無vô 動động 。 即tức 生sanh 滅diệt 是thị 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 。 是thị 故cố 見kiến 得đắc 。 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 洞đỗng 徹triệt 無vô 礙ngại 矣hĩ 。 佛Phật 問vấn 下hạ 結kết 酬thù 所sở 問vấn 如như 文văn 。
△# 二nhị 十thập 二nhị 空không 大đại 。
虗hư 空không 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 妙diệu 力lực 圓viên 明minh 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
虗hư 空không 藏tạng 者giả 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 及cập 國quốc 土độ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 在tại 虗hư 空không 。 故cố 名danh 虗hư 空không 藏tạng 也dã 。 又hựu 藏tạng 者giả 。 無vô 一nhất 物vật 可khả 得đắc 。 無vô 一nhất 法pháp 可khả 現hiện 。 故cố 名danh 藏tạng 也dã 。 設thiết 有hữu 世thế 界giới 國quốc 土độ 眾chúng 生sanh 。 有hữu 一nhất 物vật 一nhất 法pháp 生sanh 現hiện 者giả 。 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 名danh 虗hư 空không 藏tạng 者giả 。 又hựu 定Định 光Quang 佛Phật 所sở 。 得đắc 無vô 邊biên 身thân 者giả 。 只chỉ 是thị 證chứng 得đắc 此thử 理lý 。 猶do 如như 虗hư 空không 無vô 邊biên 。 本bổn 來lai 不bất 動động 。 故cố 名danh 定định 光quang 。 上thượng 是thị 標tiêu 其kỳ 理lý 體thể 。
爾nhĩ 時thời 下hạ 標tiêu 其kỳ 妙diệu 用dụng 。 手thủ 執chấp 四tứ 大đại 寶bảo 珠châu 者giả 。 表biểu 妙diệu 用dụng 也dã 。 心tâm 現hiện 圓viên 鏡kính 者giả 。 表biểu 妙diệu 理lý 也dã 。 且thả 未vị 悟ngộ 此thử 理lý 。 此thử 四tứ 大đại 是thị 障chướng 礙ngại 法pháp 。 及cập 其kỳ 既ký 悟ngộ 。 此thử 四tứ 大đại 是thị 光quang 明minh 義nghĩa 。 以dĩ 此thử 光quang 明minh 。 照chiếu 十thập 方phương 微vi 塵trần 佛Phật 剎sát 。 化hóa 成thành 虗hư 空không 者giả 。 非phi 別biệt 法pháp 也dã 。 唯duy 一nhất 心tâm 法pháp 爾nhĩ 。 以dĩ 此thử 寶bảo 光quang 流lưu 灌quán 十thập 方phương 。 諸chư 幢tràng 王vương 剎sát 。 來lai 入nhập 鏡kính 內nội 。 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 者giả 。 亦diệc 非phi 別biệt 法pháp 也dã 。 惟duy 一nhất 心tâm 法pháp 爾nhĩ 。 只chỉ 此thử 妙diệu 心tâm 。 開khai 導đạo 眾chúng 生sanh 。 即tức 是thị 佛Phật 事sự 。 只chỉ 此thử 普phổ 身thân 。 善thiện 入nhập 國quốc 土độ 。 即tức 是thị 隨tùy 順thuận 。
此thử 大đại 神thần 力lực 下hạ 。 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ 。 神thần 力lực 者giả 。 指chỉ 上thượng 隨tùy 順thuận 佛Phật 事sự 而nhi 言ngôn 也dã 。 由do 觀quán 四tứ 大đại 無vô 依y 。 故cố 證chứng 普phổ 身thân 。 得đắc 大đại 隨tùy 順thuận 。 由do 悟ngộ 生sanh 滅diệt 是thị 妄vọng 。 故cố 發phát 妙diệu 心tâm 。 廣quảng 行hành 佛Phật 事sự 。 此thử 既ký 如như 是thị 。 彼bỉ 莫mạc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 虗hư 空không 無vô 二nhị 。 佛Phật 國quốc 是thị 同đồng 。 故cố 得đắc 十thập 方phương 無vô 礙ngại 。 身thân 土thổ 徧biến 容dung 。 葢# 是thị 空không 忍nhẫn 之chi 力lực 用dụng 也dã 。 佛Phật 問vấn 下hạ 結kết 酬thù 所sở 問vấn 如như 文văn 。
△# 二nhị 十thập 三tam 識thức 大đại 。
彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 至chí 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
彌Di 勒Lặc 此thử 翻phiên 慈Từ 氏Thị 。 法pháp 華hoa 妙Diệu 光Quang 菩Bồ 薩Tát 。 八bát 百bách 弟đệ 子tử 中trung 之chi 一nhất 數số 。 日Nhật 月Nguyệt 燈Đăng 明Minh 。 即tức 是thị 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 由do 覺giác 明minh 明minh 極cực 不bất 覺giác 。 識thức 生sanh 其kỳ 中trung 。 古cổ 德đức 云vân 。 不bất 察sát 最tối 初sơ 一nhất 念niệm 因nhân 成thành 之chi 假giả 。 寧ninh 免miễn 日nhật 後hậu 淪luân 劫kiếp 相tương 續tục 之chi 過quá 。 即tức 是thị 揀giản 識thức 之chi 意ý 也dã 。 心tâm 重trọng 世thế 名danh 。 即tức 攬lãm 境cảnh 生sanh 識thức 。 徧biến 計kế 執chấp 也dã 。 好hiếu 遊du 族tộc 姓tánh 。 即tức 分phân 別biệt 名danh 相tướng 。 依y 他tha 執chấp 也dã 。 習tập 是thị 修tu 習tập 。 教giáo 修tu 惟duy 識thức 。 治trị 其kỳ 偏thiên 空không 。 教giáo 修tu 唯duy 心tâm 。 治trị 其kỳ 境cảnh 有hữu 。 定định 即tức 遮già 其kỳ 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 。 收thu 上thượng 唯duy 識thức 唯duy 心tâm 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 故cố 言ngôn 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 總tổng 之chi 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 。 了liễu 得đắc 唯duy 識thức 。 便tiện 不bất 墮đọa 於ư 徧biến 計kế 執chấp 矣hĩ 。 了liễu 得đắc 唯duy 心tâm 。 便tiện 不bất 墮đọa 於ư 依y 他tha 執chấp 矣hĩ 。 會hội 得đắc 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 便tiện 是thị 圓viên 成thành 實thật 智trí 矣hĩ 。 此thử 燈đăng 明minh 教giáo 慈Từ 氏Thị 之chi 法pháp 也dã 。
次thứ 歷lịch 劫kiếp 下hạ 證chứng 離ly 徧biến 計kế 。 大đại 槩# 此thử 事sự 。 要yếu 會hội 即tức 易dị 。 擺bãi 脫thoát 極cực 難nạn/nan 。 非phi 事sự 恆Hằng 沙sa 諸chư 佛Phật 。 不bất 能năng 窮cùng 其kỳ 識thức 相tương/tướng 。 今kim 慈Từ 氏Thị 承thừa 燈đăng 明minh 之chi 教giáo 。 歷lịch 恆Hằng 沙sa 佛Phật 。 修tu 唯duy 識thức 三tam 昧muội 。 故cố 得đắc 世thế 名danh 心tâm 歇hiết 。 名danh 心tâm 既ký 歇hiết 。 便tiện 是thị 離ly 徧biến 計kế 執chấp 也dã 。 言ngôn 恆Hằng 沙sa 者giả 。 只chỉ 是thị 研nghiên 盡tận 微vi 細tế 惑hoặc 相tương/tướng 。 證chứng 得đắc 自tự 覺giác 田điền 地địa 。
至chí 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 下hạ 證chứng 離ly 依y 他tha 執chấp 。 然nhiên 燈đăng 者giả 。 只chỉ 是thị 見kiến 得đắc 自tự 己kỷ 本bổn 法pháp 。 修tu 唯duy 心tâm 三tam 昧muội 。 故cố 得đắc 盡tận 空không 。 如Như 來Lai 國quốc 土độ 。 且thả 如Như 來Lai 國quốc 土độ 既ký 空không 。 便tiện 是thị 離ly 依y 他tha 執chấp 也dã 。 又hựu 前tiền 說thuyết 日Nhật 月Nguyệt 燈Đăng 明Minh 。 是thị 標tiêu 本bổn 覺giác 。 今kim 說thuyết 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 是thị 標tiêu 始thỉ 覺giác 。 燈đăng 是thị 人nhân 然nhiên 故cố 也dã 。
世Thế 尊Tôn 下hạ 證chứng 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 如như 是thị 者giả 。 指chỉ 上thượng 惟duy 心tâm 唯duy 識thức 而nhi 言ngôn 也dã 。 證chứng 唯duy 識thức 故cố 。 得đắc 離ly 徧biến 計kế 。 證chứng 惟duy 心tâm 故cố 。 得đắc 離ly 依y 他tha 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 悟ngộ 得đắc 無vô 量lượng 如Như 來Lai 。 皆giai 從tùng 自tự 心tâm 流lưu 出xuất 。 一nhất 切thiết 萬vạn 法pháp 。 皆giai 是thị 自tự 心tâm 化hóa 現hiện 。 何hà 者giả 。 此thử 是thị 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 之chi 法pháp 。 以dĩ 一nhất 相tương/tướng 故cố 。 諸chư 佛Phật 所sở 證chứng 。 即tức 我ngã 所sở 證chứng 。 以dĩ 無vô 相tướng 故cố 。 萬vạn 法pháp 化hóa 現hiện 。 即tức 我ngã 作tác 用dụng 。 葢# 見kiến 得đắc 此thử 理lý 本bổn 來lai 如như 是thị 不bất 假giả 修tu 得đắc 。 是thị 為vi 圓viên 成thành 實thật 性tánh 也dã 。 問vấn 。 既ký 是thị 自tự 性tánh 作tác 用dụng 。 何hà 得đắc 要yếu 授thọ 記ký 補bổ 處xứ 耶da 。 曰viết 不bất 然nhiên 。 此thử 是thị 親thân 證chứng 境cảnh 界giới 。 當đương 解giải 起khởi 時thời 。 故cố 云vân 授thọ 記ký 。 會hội 得đắc 自tự 相tương/tướng 所sở 轉chuyển 。 故cố 云vân 補bổ 處xứ 。 非phi 是thị 依y 他tha 而nhi 有hữu 授thọ 記ký 得đắc 也dã 。
佛Phật 問vấn 下hạ 結kết 酬thù 所sở 問vấn 如như 文văn 。
△# 二nhị 十thập 四tứ 見kiến 大đại 。
大Đại 勢Thế 至Chí 法Pháp 王Vương 子Tử 。 至chí 得đắc 三tam 摩ma 地địa 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。
大Đại 勢Thế 至Chí 。 與dữ 五ngũ 十thập 二nhị 人nhân 同đồng 倫luân 者giả 。 從tùng 見kiến 大đại 而nhi 言ngôn 也dã 。 五ngũ 十thập 二nhị 者giả 。 信tín 住trụ 行hành 向hướng 地địa 是thị 五ngũ 十thập 。 加gia 等đẳng 妙diệu 二nhị 覺giác 。 是thị 為vi 五ngũ 十thập 二nhị 矣hĩ 。 葢# 十thập 信tín 人nhân 見kiến 得đắc 自tự 心tâm 是thị 佛Phật 。 十thập 住trụ 人nhân 見kiến 得đắc 住trụ 在tại 佛Phật 家gia 。 十thập 行hành 人nhân 見kiến 得đắc 廣quảng 行hành 佛Phật 事sự 。 十thập 向hướng 人nhân 見kiến 得đắc 回hồi 心tâm 向hướng 佛Phật 。 十Thập 地Địa 則tắc 開khai 心tâm 向hướng 道đạo 。 等đẳng 妙diệu 二nhị 覺giác 則tắc 履lý 道đạo 見kiến 心tâm 。 此thử 五ngũ 十thập 二nhị 人nhân 。 所sở 修tu 不bất 同đồng 。 所sở 見kiến 則tắc 一nhất 。 如như 三tam 獸thú 渡độ 河hà 。 為vi 力lực 不bất 同đồng 。 到đáo 岸ngạn 則tắc 一nhất 。 故cố 曰viết 與dữ 五ngũ 十thập 二nhị 人nhân 同đồng 倫luân 者giả 。 從tùng 見kiến 大đại 而nhi 言ngôn 也dã 。 值trị 佛Phật 名danh 無Vô 量Lượng 光Quang 者giả 。 約ước 大đại 勢thế 而nhi 言ngôn 也dã 。 葢# 心tâm 無vô 限hạn 量lượng 。 而nhi 見kiến 亦diệc 無vô 限hạn 量lượng 。 如như 一nhất 念niệm 心tâm 。 怖bố 魔ma 破phá 惡ác 。 如như 是thị 念niệm 念niệm 。 心tâm 怖bố 魔ma 破phá 惡ác 。 其kỳ 勢thế 則tắc 大đại 。 故cố 曰viết 約ước 大đại 勢thế 而nhi 言ngôn 也dã 。 言ngôn 十thập 二nhị 如Như 來Lai 。 相tương 繼kế 一nhất 劫kiếp 者giả 。 以dĩ 根căn 六lục 塵trần 六lục 。 同đồng 在tại 一nhất 時thời 。 一nhất 覺giác 永vĩnh 覺giác 。 故cố 稱xưng 十thập 二nhị 如Như 來Lai 。 又hựu 超siêu 日nhật 月nguyệt 光quang 者giả 。 以dĩ 現hiện 量lượng 境cảnh 。 領lãnh 在tại 機cơ 先tiên 。 不bất 流lưu 至chí 於ư 第đệ 二nhị 念niệm 。 是thị 為vi 超siêu 日nhật 月nguyệt 光quang 也dã 。 教giáo 我ngã 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 者giả 。 只chỉ 是thị 教giáo 人nhân 繫hệ 心tâm 一nhất 念niệm 。 心tâm 一nhất 則tắc 實thật 。 何hà 則tắc 。 謂vị 之chi 空không 則tắc 有hữu 念niệm 。 謂vị 之chi 有hữu 則tắc 無vô 相tướng 。 有hữu 念niệm 無vô 相tướng 。 非phi 覺giác 而nhi 何hà 。 如như 是thị 而nhi 念niệm 。 如như 是thị 而nhi 覺giác 。 謂vị 之chi 一nhất 相tương/tướng 三tam 昧muội 。 便tiện 是thị 超siêu 過quá 五ngũ 十thập 二nhị 人nhân 。 超siêu 過quá 十thập 二nhị 如Như 來Lai 。 聖thánh 凡phàm 不bất 揀giản 。 淨tịnh 穢uế 都đô 攝nhiếp 。 捷tiệp 徑kính 之chi 法pháp 也dã 。
譬thí 如như 下hạ 喻dụ 得đắc 失thất 。 專chuyên 憶ức 喻dụ 得đắc 。 專chuyên 忘vong 喻dụ 失thất 。 得đắc 即tức 合hợp 。 失thất 即tức 離ly 。 此thử 離ly 合hợp 在tại 憶ức 與dữ 不bất 憶ức 爾nhĩ 。
十thập 方phương 下hạ 法pháp 喻dụ 雙song 提đề 。 母mẫu 念niệm 逃đào 子tử 。 歷lịch 劫kiếp 難nan 逢phùng 。 喻dụ 佛Phật 念niệm 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 憶ức 何hà 為vi 。 若nhược 逝thệ 子tử 憶ức 母mẫu 。 千thiên 里lý 即tức 對đối 。 喻dụ 眾chúng 生sanh 念niệm 佛Phật 。 必tất 定định 見kiến 佛Phật 。 此thử 見kiến 不bất 見kiến 。 在tại 念niệm 與dữ 不bất 念niệm 爾nhĩ 。
不bất 假giả 下hạ 重trọng/trùng 喻dụ 法pháp 益ích 。 葢# 所sở 念niệm 是thị 方phương 便tiện 。 念niệm 至chí 於ư 無vô 念niệm 。 自tự 然nhiên 心tâm 開khai 見kiến 道đạo 。 猶do 如như 染nhiễm 香hương 人nhân 。 染nhiễm 則tắc 自tự 然nhiên 香hương 氣khí 襲tập 人nhân 矣hĩ 。
我ngã 本bổn 下hạ 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ 。 因Nhân 地Địa 。 指chỉ 上thượng 念niệm 佛Phật 法pháp 也dã 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 則tắc 是thị 證chứng 得đắc 果quả 地địa 覺giác 也dã 。 念niệm 佛Phật 是thị 自tự 度độ 。 攝nhiếp 念niệm 是thị 度độ 他tha 。 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 正chánh 是thị 見kiến 得đắc 大Đại 乘Thừa 平bình 等đẳng 。 無vô 相tướng 之chi 法pháp 也dã 。
佛Phật 問vấn 下hạ 結kết 酬thù 所sở 問vấn 如như 文văn 。
楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 正Chánh 見Kiến 卷quyển 第đệ 五ngũ