楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 正Chánh 見Kiến
Quyển 0001
清Thanh 濟Tế 時Thời 述Thuật
戊# 寅# 春xuân 。 興hưng 福phước 會hội 公công 禪thiền 師sư 。 金kim 剛cang 提đề 要yếu 成thành 。 杼trữ 軸trục 一nhất 心tâm 。 刊# 落lạc 眾chúng 論luận 。 方phương 心tâm 折chiết 之chi 。 居cư 無vô 何hà 。 再tái 以dĩ 楞lăng 嚴nghiêm 正chánh 見kiến 。 公công 之chi 當đương 世thế 。 其kỳ 間gian 取thủ 義nghĩa 分phần/phân 科khoa 。 具cụ 有hữu 別biệt 裁tài 。 悉tất 由do 心tâm 得đắc 。 觀quán 其kỳ 言ngôn 曰viết 。 經kinh 以dĩ 圓viên 極cực 為vi 宗tông 。 了liễu 義nghĩa 為vi 趣thú 。 須tu 有hữu 妙diệu 悟ngộ 一nhất 超siêu 直trực 入nhập 。 此thử 安an 得đắc 以dĩ 名danh 句cú 文văn 身thân 盡tận 之chi 耶da 。 向hướng 聞văn 我ngã 公công 具cụ 戒giới 皋# 亭đình 。 參tham 靈linh 隱ẩn 。 住trụ 徑kính 山sơn 。 後hậu 乃nãi 止chỉ 足túc 婁lâu 東đông 之chi 興hưng 福phước 。 師sư 人nhân 品phẩm 高cao 卓trác 。 見kiến 處xứ 穩ổn 實thật 。 且thả 又hựu 多đa 雅nhã 思tư 。 發phát 為vi 淵uyên 才tài 。 以dĩ 提đề 策sách 為vì 己kỷ 任nhậm 。 故cố 喜hỷ 於ư 接tiếp 納nạp 。 而nhi 得đắc 隨tùy 機cơ 開khai 導đạo 。 於ư 不bất 立lập 文văn 字tự 中trung 。 以dĩ 文văn 字tự 教giáo 人nhân 者giả 如như 此thử 。 集tập 成thành 。 問vấn 序tự 於ư 余dư 。 余dư 惟duy 。 楞lăng 嚴nghiêm 頂Đảnh 法Pháp 。 以dĩ 究cứu 竟cánh 為vi 無vô 上thượng 。 尊tôn 者giả 當đương 機cơ 。 尚thượng 參tham 疑nghi 悟ngộ 。 安an 敢cảm 以dĩ 凡phàm 夫phu 知tri 見kiến 。 妄vọng 加gia 蠡lễ 測trắc 。 無vô 已dĩ 則tắc 有hữu 唐đường 宋tống 以dĩ 來lai 諸chư 先tiên 德đức 之chi 緒tự 論luận 在tại 。 葢# 自tự 房phòng 相tương/tướng 筆bút 受thọ 而nhi 後hậu 。 崇sùng 福phước 慤# 公công 。 奉phụng 其kỳ 經kinh 圅# 作tác 疏sớ/sơ 。 此thử 詮thuyên 解giải 所sở 自tự 始thỉ 也dã 。 舘# 陶đào 振chấn 公công 。 分phân 為vi 八bát 段đoạn 七thất 科khoa 。 此thử 科khoa 判phán 所sở 自tự 始thỉ 也dã 。 資tư 中trung 沅# 公công 作tác 疏sớ/sơ 。 謂vị 三tam 法pháp 與dữ 三tam 觀quán 相tương 應ứng 。 此thử 孤cô 山sơn 等đẳng 。 台thai 觀quán 解giải 經kinh 之chi 始thỉ 也dã 。 其kỳ 以dĩ 禪thiền 宗tông 解giải 經kinh 者giả 。 自tự 長trường/trưởng 慶khánh 巘nghiễn 公công 撰soạn 說thuyết 文văn 始thỉ 。 此thử 溫ôn 陵lăng 等đẳng 。 以dĩ 禪thiền 判phán 教giáo 之chi 祖tổ 也dã 。 若nhược 宋tống 初sơ 有hữu 長trường/trưởng 水thủy 璿# 公công 。 出xuất 自tự 賢hiền 首thủ 。 參tham 合hợp 天thiên 台thai 。 所sở 撰soạn 義nghĩa 疏sớ/sơ 。 圓viên 收thu 教giáo 觀quán 。 論luận 者giả 推thôi 為vi 百bách 代đại 心tâm 宗tông 。 可khả 稱xưng 諸chư 家gia 之chi 總tổng 萃tụy 矣hĩ 。 然nhiên 宋tống 前tiền 諸chư 師sư 。 源nguyên 流lưu 如như 一nhất 。 宋tống 後hậu 經kinh 解giải 。 同đồng 異dị 支chi 分phần/phân 。 如như 石thạch 門môn 寂tịch 公công 之chi 尊tôn 頂Đảnh 法Pháp 。 本bổn 以dĩ 見kiến 性tánh 為vi 宗tông 。 而nhi 與dữ 靈linh 源nguyên 相tương/tướng 抵để 。 又hựu 於ư 長trường/trưởng 水thủy 有hữu 義nghĩa 學học 之chi 譏cơ 。 如như 孤cô 山sơn 圓viên 公công 。 用dụng 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 。 貼# 釋thích 全toàn 經kinh 。 吳ngô 興hưng 岳nhạc 公công 。 張trương 大đại 其kỳ 說thuyết 。 而nhi 或hoặc 指chỉ 為vi 山sơn 外ngoại 一nhất 家gia 。 尚thượng 非phi 通thông 義nghĩa 。 至chí 交giao 光quang 正chánh 脉mạch 。 尤vưu 力lực 辨biện 其kỳ 非phi 。 如như 溫ôn 陵lăng 環hoàn 公công 。 於ư 台thai 觀quán 外ngoại 。 別biệt 判phán 見kiến 道đạo 等đẳng 四tứ 科khoa 。 卓trác 然nhiên 自tự 立lập 。 足túc 垂thùy 世thế 訓huấn 。 而nhi 謂vị 璿# 月nguyệt 圓viên 諸chư 師sư 。 皆giai 不bất 足túc 為vi 繩thằng 準chuẩn 。 亦diệc 屬thuộc 過quá 論luận 。 如như 師sư 子tử 林lâm 惟duy 公công 。 集tập 唐đường 宋tống 九cửu 師sư 。 為vi 會hội 解giải 。 南nam 北bắc 講giảng 席tịch 。 宗tông 之chi 者giả 百bách 年niên 。 議nghị 者giả 又hựu 有hữu 延diên 津tân 刻khắc 舟chu 之chi 歎thán 。 凡phàm 若nhược 此thử 者giả 。 黨đảng 伐phạt 互hỗ 諍tranh 。 入nhập 主chủ 出xuất 奴nô 。 非phi 有hữu 最tối 後hậu 之chi 提đề 示thị 。 曷hạt 以dĩ 為vi 之chi 是thị 正chánh 哉tai 。 竊thiết 以dĩ 愚ngu 見kiến 揆quỹ 之chi 。 諸chư 家gia 雖tuy 眾chúng 。 必tất 以dĩ 禪thiền 宗tông 解giải 經kinh 。 方phương 合hợp 經kinh 中trung 徵trưng 心tâm 辨biện 性tánh 之chi 義nghĩa 。 是thị 為vi 正Chánh 法Pháp 。 今kim 觀quán 明minh 代đại 宗tông 師sư 。 如như 曹tào 溪khê 憨# 公công 。 雪tuyết 浪lãng 懷hoài 公công 。 咸hàm 稱xưng 法pháp 匠tượng 。 但đãn 懷hoài 公công 之chi 於ư 是thị 經Kinh 。 稱xưng 性tánh 而nhi 談đàm 。 疏sớ/sơ 通thông 灑sái 落lạc 。 直trực 欲dục 掃tảo 去khứ 諸chư 科khoa 。 故cố 不bất 復phục 著trước 書thư 。 獨độc 有hữu 憨# 公công 之chi 懸huyền 鏡kính 綱cương 要yếu 。 灼chước 然nhiên 可khả 傳truyền 。 乃nãi 枯khô 坐tọa 三tam 年niên 。 一nhất 夕tịch 冥minh 悟ngộ 。 融dung 會hội 於ư 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 信tín 筆bút 發phát 揮huy 。 所sở 言ngôn 觀quán 體thể 觀quán 相tương/tướng 觀quán 用dụng 。 並tịnh 是thị 合hợp 釋thích 全toàn 經kinh 。 非phi 同đồng 分phần/phân 配phối 。 真chân 能năng 離ly 文văn 字tự 為vi 文văn 字tự 者giả 。 禪thiền 家gia 說thuyết 經Kinh 。 固cố 當đương 推thôi 為vi 科khoa 律luật 矣hĩ 。 考khảo 之chi 曹tào 溪khê 法pháp 系hệ 。 徑kính 山sơn 靈linh 隱ẩn 。 皆giai 南nam 嶽nhạc 正chánh 宗tông 。 念niệm 我ngã 公công 曾tằng 駐trú 錫tích 二nhị 山sơn 。 即tức 是thị 一nhất 家gia 宗tông 子tử 。 今kim 且thả 分phần/phân 化hóa 婁lâu 江giang 。 再tái 闡xiển 宗tông 風phong 。 弘hoằng 宣tuyên 法pháp 乘thừa 。 何hà 不bất 足túc 與dữ 海hải 印ấn 發phát 光quang 者giả 。 先tiên 後hậu 相tương/tướng 承thừa 。 互hỗ 證chứng 此thử 一nhất 超siêu 直trực 入nhập 之chi 妙diệu 悟ngộ 耶da 。 至chí 若nhược 儒nho 門môn 說thuyết 經Kinh 。 亦diệc 多đa 以dĩ 禪thiền 判phán 教giáo 。 如như 曾tằng 祠từ 部bộ 之chi 宗tông 通thông 。 鍾chung 竟cánh 陵lăng 之chi 如như 說thuyết 。 錢tiền 虞ngu 山sơn 之chi 蒙mông 鈔sao 指chỉ 歸quy 。 正chánh 無vô 不bất 合hợp 。 皆giai 余dư 夙túc 昔tích 所sở 師sư 承thừa 者giả 。 余dư 曾tằng 於ư 鄧đặng 尉úy 山sơn 中trung 。 妄vọng 有hữu 十thập 述thuật 及cập 述thuật 要yếu 之chi 作tác 。 自tự 媿quý 章chương 句cú 家gia 言ngôn 。 茫mang 無vô 心tâm 得đắc 。 茲tư 得đắc 循tuần 觀quán 正chánh 見kiến 。 語ngữ 必tất 從tùng 心tâm 。 足túc 資tư 就tựu 正chánh 他tha 日nhật 者giả 。 恬điềm 心tâm 霽tễ 目mục 。 靜tĩnh 證chứng 真chân 詮thuyên 。 當đương 瓣# 香hương 十thập 笏# 。 奉phụng 犍kiền 椎chùy 於ư 瓶bình 拂phất 之chi 前tiền 也dã 。
康khang 熙hi 己kỷ 卯mão 冬đông 日nhật 崑# 山sơn 灋pháp 弟đệ 盛thịnh 符phù 升thăng 拜bái 題đề 時thời 年niên 八bát 十thập 有hữu 五ngũ
No.317-B# 募mộ 疏sớ/sơ
初sơ 祖tổ 西tây 來lai 。 不bất 立lập 文văn 字tự 。 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 。 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 。 而nhi 巖nham 頭đầu 亦diệc 云vân 。 不bất 可khả 以dĩ 實thật 法pháp 與dữ 人nhân 。 且thả 世Thế 尊Tôn 於ư 涅Niết 槃Bàn 會hội 上thượng 曰viết 。 我ngã 四tứ 十thập 九cửu 年niên 說thuyết 法Pháp 。 未vị 曾tằng 說thuyết 一nhất 字tự 。 即tức 於ư 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 中trung 亦diệc 曰viết 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。 可khả 見kiến 佛Phật 祖tổ 相tương/tướng 承thừa 。 了liễu 無vô 異dị 轍triệt 。 如như 大đại 火hỏa 聚tụ 。 如như 塗đồ 毒độc 鼓cổ 。 不bất 留lưu 剩thặng 迹tích 。 不bất 著trước 思tư 惟duy 。 稍sảo 涉thiệp 遲trì 疑nghi 。 便tiện 墮đọa 坑khanh 落lạc 塹tiệm 。 何hà 有hữu 於ư 言ngôn 說thuyết 哉tai 。 然nhiên 歷lịch 觀quán 古cổ 來lai 諸chư 大đại 宗tông 匠tượng 。 靡mĩ 不bất 深thâm 明minh 教giáo 乘thừa 。 博bác 綜tống 內nội 典điển 。 發phát 微vi 言ngôn 於ư 宗tông 旨chỉ 。 寄ký 妙diệu 理lý 於ư 淵uyên 談đàm 。 雖tuy 秉bỉnh 單đơn 提đề 向hướng 上thượng 之chi 樞xu 機cơ 。 而nhi 亦diệc 旁bàng 通thông 性tánh 相tướng 之chi 關quan 鑰thược 。 葢# 深thâm 知tri 後hậu 世thế 狂cuồng 誕đản 之chi 徒đồ 。 槩# 以dĩ 盲manh 針châm 瞎hạt 灸# 為vi 直trực 指chỉ 。 粗thô 拳quyền 亂loạn 棒bổng 為vi 門môn 庭đình 。 非phi 惟duy 不bất 探thám 義nghĩa 理lý 。 甚thậm 且thả 名danh 目mục 不bất 知tri 。 故cố 深thâm 憫mẫn 此thử 輩bối 。 密mật 垂thùy 方phương 便tiện 於ư 前tiền 也dã 。 若nhược 此thử 則tắc 教giáo 海hải 。 烏ô 可khả 不bất 研nghiên 究cứu 哉tai 。 吾ngô 婁lâu 興hưng 福phước 禪thiền 寺tự 。 為vi 古cổ 道Đạo 場Tràng 。 堂đường 頭đầu 會hội 公công 大đại 和hòa 尚thượng 。 為vi 靈linh 隱ẩn 具cụ 公công 之chi 子tử 。 三tam 峰phong 漢hán 翁ông 之chi 孫tôn 。 得đắc 奪đoạt 食thực 驅khu 耕canh 之chi 作tác 略lược 。 握ác 烹phanh 佛Phật 煅# 祖tổ 之chi 機cơ 權quyền 。 藏tạng 頭đầu 角giác 於ư 水thủy 邊biên 林lâm 下hạ 。 露lộ 爪trảo 牙nha 於ư 斷đoạn 楮# 殘tàn 編biên 。 法pháp 堂đường 前tiền 縱túng/tung 未vị 草thảo 深thâm 一nhất 丈trượng 。 確xác 有hữu 古cổ 宿túc 遺di 風phong 。 絕tuyệt 不bất 以dĩ 熱nhiệt 閙náo 門môn 庭đình 。 牢lao 籠lung 斯tư 世thế 之chi 衲nạp 子tử 。 住trụ 此thử 多đa 年niên 。 並tịnh 不bất 問vấn 戶hộ 外ngoại 事sự 。 誠thành 諸chư 方phương 之chi 傑kiệt 出xuất 者giả 。 予# 家gia 世thế 奉phụng 佛Phật 。 先tiên 大đại 人nhân 研nghiên 心tâm 釋thích 典điển 。 予# 雖tuy 茫mang 無vô 所sở 窺khuy 。 然nhiên 性tánh 樂nhạo/nhạc/lạc 交giao 方phương 外ngoại 侶lữ 。 素tố 仰ngưỡng 和hòa 尚thượng 高cao 風phong 。 未vị 獲hoạch 親thân 承thừa 椎chùy 拂phất 。 邇nhĩ 有hữu 客khách 。 擕# 一nhất 編biên 見kiến 眎# 曰viết 。 楞lăng 嚴nghiêm 正chánh 見kiến 。 廼# 會hội 公công 所sở 著trước 也dã 。 予# 莊trang 誦tụng 一nhất 卷quyển 。 不bất 覺giác 舉cử 手thủ 加gia 額ngạch 曰viết 。 此thử 乃nãi 最tối 上thượng 一Nhất 乘Thừa 諸chư 佛Phật 之chi 慧tuệ 命mạng 。 眾chúng 生sanh 之chi 正chánh 因nhân 。 教giáo 典điển 之chi 宏hoành 綱cương 。 禪thiền 門môn 之chi 要yếu 關quan 也dã 。 夫phu 欲dục 明minh 心tâm 見kiến 性tánh 者giả 。 咸hàm 當đương 於ư 此thử 盡tận 心tâm 焉yên 。 或hoặc 謂vị 會hội 公công 承thừa 三tam 峰phong 靈linh 隱ẩn 之chi 後hậu 。 宜nghi 大đại 振chấn 五ngũ 宗tông 之chi 秘bí 。 三tam 要yếu 之chi 源nguyên 。 而nhi 斤cân 斤cân 從tùng 事sự 於ư 。 語ngữ 言ngôn 文văn 字tự 。 何hà 也dã 。 予# 知tri 有hữu 深thâm 意ý 焉yên 。 葢# 有hữu 見kiến 於ư 今kim 之chi 號hiệu 為vi 知tri 識thức 者giả 。 擎kình 拳quyền 竪thụ 指chỉ 。 蹈đạo 襲tập 成thành 風phong 。 故cố 以dĩ 此thử 發phát 揮huy 自tự 己kỷ 本bổn 地địa 光quang 明minh 。 卓trác 然nhiên 獨độc 立lập 於ư 稠trù 人nhân 中trung 爾nhĩ 。 然nhiên 解giải 是thị 經Kinh 者giả 。 自tự 唐đường 迄hất 今kim 。 不bất 知tri 凡phàm 幾kỷ 。 其kỳ 最tối 著trước 者giả 。 無vô 如như 長trường/trưởng 水thủy 溫ôn 陵lăng 天thiên 如như 覺giác 範phạm 。 要yếu 之chi 各các 見kiến 所sở 長trường/trưởng 。 究cứu 其kỳ 指chỉ 歸quy 。 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。 譬thí 之chi 殊thù 流lưu 咸hàm 歸quy 於ư 海hải 。 今kim 讀đọc 是thị 集tập 。 妙diệu 契khế 佛Phật 心tâm 。 闡xiển 明minh 奧áo 義nghĩa 。 不bất 襲tập 前tiền 人nhân 之chi 剩thặng 語ngữ 。 一nhất 一nhất 從tùng 胸hung 中trung 流lưu 出xuất 。 所sở 謂vị 言ngôn 言ngôn 得đắc 髓tủy 。 字tự 字tự 探thám 珠châu 。 真chân 末mạt 劫kiếp 眾chúng 生sanh 學học 佛Phật 之chi 津tân 梁lương 也dã 。 讀đọc 此thử 益ích 知tri 師sư 之chi 行hành 解giải 相tương 應ứng 。 誨hối 人nhân 不bất 倦quyện 。 有hữu 不bất 可khả 幾kỷ 及cập 者giả 。 與dữ 彼bỉ 漫mạn 稱xưng 知tri 識thức 者giả 。 豈khởi 可khả 同đồng 日nhật 語ngữ 哉tai 。 亟# 宜nghi 付phó 之chi 梓# 人nhân 。 布bố 諸chư 塵trần 剎sát 。 但đãn 卷quyển 帙# 浩hạo 繁phồn 。 鉢bát 資tư 有hữu 限hạn 。 非phi 得đắc 大đại 檀đàn 善thiện 信tín 。 慨khái 助trợ 剞# 劂# 之chi 貲ti 。 勝thắng 因nhân 何hà 由do 成thành 就tựu 。 予# 雖tuy 不bất 文văn 。 敢cảm 以dĩ 一nhất 言ngôn 倡xướng 導đạo 。 聊liêu 述thuật 其kỳ 為vi 法pháp 苦khổ 心tâm 。 以dĩ 勸khuyến 夫phu 同đồng 志chí 樂nhạo 善thiện 之chi 士sĩ 。 捐quyên 橐# 相tương 助trợ 。 諒# 必tất 有hữu 點điểm 頭đầu 見kiến 許hứa 者giả 。 不bất 以dĩ 予# 言ngôn 為vi 河hà 漢hán 也dã 。 是thị 為vi 序tự 。
太thái 原nguyên 隨tùy 菴am 老lão 人nhân 王vương 撰soạn 拜bái 手thủ 書thư
No.317#
大Đại 佛Phật 頂Đảnh 如Như 來Lai 密Mật 因Nhân 脩Tu 證Chứng 了Liễu 義Nghĩa 諸Chư 菩Bồ 薩Tát 萬Vạn 行Hạnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 正Chánh 見Kiến 卷quyển 第đệ 一nhất
住trụ 婁lâu 東đông 古cổ 興hưng 福phước 禪thiền 寺tự 沙Sa 門Môn 。 濟tế 時thời 。 述thuật 。
題đề 中trung 三tam 號hiệu 曰viết 佛Phật 。 曰viết 如Như 來Lai 。 曰viết 菩Bồ 薩Tát 。 法pháp 中trung 三tam 義nghĩa 曰viết 頂đảnh 。 曰viết 因nhân 。 曰viết 行hành 。 行hành 者giả 用dụng 也dã 。 因nhân 者giả 義nghĩa 也dã 。 頂đảnh 者giả 至chí 也dã 。 極cực 也dã 。 無vô 上thượng 之chi 稱xưng 也dã 。 又hựu 佛Phật 者giả 覺giác 也dã 。 覺giác 非phi 事sự 覺giác 之chi 覺giác 。 乃nãi 是thị 本bổn 覺giác 之chi 覺giác 。 本bổn 覺giác 無vô 上thượng 。 故cố 曰viết 頂đảnh 。 如như 即tức 不bất 來lai 。 來lai 必tất 有hữu 因nhân 。 故cố 曰viết 因nhân 。 密mật 揀giản 漏lậu 心tâm 之chi 謂vị 。 證chứng 是thị 了liễu 義nghĩa 之chi 稱xưng 。 謂vị 因nhân 密mật 故cố 能năng 來lai 。 證chứng 窮cùng 故cố 能năng 如như 。 然nhiên 如như 亦diệc 覺giác 也dã 。 來lai 亦diệc 覺giác 也dã 。 今kim 不bất 稱xưng 覺giác 而nhi 稱xưng 如Như 來Lai 者giả 。 乃nãi 是thị 當đương 法pháp 之chi 義nghĩa 。 因nhân 密mật 而nhi 證chứng 窮cùng 之chi 謂vị 耳nhĩ 。 菩Bồ 薩Tát 者giả 覺giác 用dụng 兼kiêm 稱xưng 。 凡phàm 夫phu 覺giác 用dụng 非phi 真chân 覺giác 。 乃nãi 是thị 妄vọng 覺giác 。 菩Bồ 薩Tát 覺giác 用dụng 是thị 真chân 覺giác 。 非phi 是thị 妄vọng 覺giác 。 妄vọng 即tức 是thị 虗hư 。 真chân 即tức 是thị 實thật 。 實thật 故cố 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。 虗hư 故cố 觸xúc 途đồ 成thành 滯trệ 。 是thị 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 證chứng 窮cùng 是thị 覺giác 。 從tùng 覺giác 起khởi 用dụng 。 用dụng 不bất 失thất 體thể 。 體thể 不bất 礙ngại 用dụng 。 故cố 能năng 頭đầu 頭đầu 上thượng 顯hiển 。 物vật 物vật 上thượng 通thông 。 千thiên 變biến 萬vạn 化hóa 而nhi 不bất 窮cùng 。 故cố 曰viết 。 行hành 者giả 用dụng 也dã 。 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 一nhất 句cú 。 總tổng 収thâu 上thượng 三tam 義nghĩa 。 梵Phạn 語ngữ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 此thử 云vân 。 一nhất 切thiết 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 謂vị 在tại 體thể 上thượng 也dã 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 用dụng 上thượng 也dã 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 理lý 上thượng 也dã 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 事sự 上thượng 也dã 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 總tổng 之chi 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 不bất 是thị 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 。 故cố 曰viết 。 那na 伽già 常thường 在tại 定định 。 無vô 有hữu 不bất 定định 時thời 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。
又hựu 諸chư 經kinh 通thông 例lệ 作tác 三tam 分phần/phân 消tiêu 釋thích 。 謂vị 序tự 分phần/phân 正chánh 宗tông 分phần/phân 流lưu 通thông 分phần/phân 。 其kỳ 序tự 分phần/phân 流lưu 通thông 分phần/phân 。 臨lâm 文văn 自tự 見kiến 。 其kỳ 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 文văn 分phần/phân 五ngũ 大đại 科khoa 。 其kỳ 一nhất 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 梵Phạn 語ngữ 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 此thử 云vân 寂tịch 靜tĩnh 。 又hựu 云vân 止chỉ 。 即tức 是thị 釋Thích 大đại 佛Phật 頂đảnh 一nhất 句cú 。 經kinh 中trung 從tùng 七thất 徵trưng 十thập 辨biện 。 乃nãi 至chí 破phá 三tam 科khoa 之chi 妄vọng 。 揭yết 七thất 大đại 之chi 性tánh 。 是thị 其kỳ 文văn 也dã 。 其kỳ 二nhị 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 梵Phạn 語ngữ 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 此thử 云vân 妙diệu 定định 。 又hựu 云vân 觀quán 。 即tức 是thị 釋Thích 如Như 來Lai 密mật 因nhân 一nhất 句cú 。 經kinh 中trung 從tùng 滿mãn 慈từ 執chấp 相tướng 難nạn/nan 性tánh 。 乃nãi 至chí 說thuyết 二nhị 決quyết 定định 義nghĩa 。 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 是thị 其kỳ 文văn 也dã 。 其kỳ 三tam 禪thiền 那na 。 梵Phạn 語ngữ 禪thiền 那na 。 此thử 云vân 寂tịch 靜tĩnh 思tư 惟duy 脩tu 。 又hựu 云vân 中trung 道đạo 。 即tức 是thị 釋Thích 菩Bồ 薩Tát 萬vạn 行hạnh 一nhất 句cú 。 經kinh 中trung 從tùng 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 陳trần 說thuyết 圓viên 通thông 。 乃nãi 至chí 勅sắc 文Văn 殊Thù 選tuyển 根căn 。 是thị 其kỳ 文văn 也dã 。 其kỳ 四tứ 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 梵Phạn 語ngữ 漚âu 和hòa 俱câu 舍xá 羅la 。 此thử 云vân 方phương 便tiện 。 謂vị 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 去khứ 佛Phật 甚thậm 遠viễn 。 既ký 無vô 覿# 聖thánh 之chi 面diện 陳trần 。 又hựu 乏phạp 發phát 蹤tung 之chi 指chỉ 示thị 。 道đạo 奧áo 幽u 深thâm 。 從tùng 何hà 契khế 證chứng 。 故cố 須tu 懸huyền 設thiết 方phương 法pháp 。 以dĩ 便tiện 初sơ 機cơ 入nhập 德đức 之chi 門môn 耳nhĩ 。 經kinh 中trung 從tùng 三tam 漸tiệm 次thứ 。 建kiến 壇đàn 說thuyết 咒chú 至chí 懸huyền 示thị 五ngũ 十thập 五ngũ 位vị 。 真chân 菩Bồ 提Đề 路lộ 。 及cập 文Văn 殊Thù 請thỉnh 名danh 結kết 經kinh 。 是thị 其kỳ 文văn 也dã 。 其kỳ 五ngũ 方phương 便tiện 之chi 餘dư 者giả 。 良lương 以dĩ 一nhất 真chân 體thể 上thượng 。 原nguyên 無vô 生sanh 佛Phật 之chi 假giả 名danh 。 萬vạn 法Pháp 門môn 中trung 。 似tự 有hữu 昇thăng 沉trầm 之chi 差sai 品phẩm 。 設thiết 若nhược 未vị 盡tận 三tam 空không 。 焉yên 得đắc 圓viên 融dung 一nhất 實thật 。 故cố 又hựu 從tùng 正chánh 說thuyết 之chi 後hậu 。 不bất 辭từ 方phương 便tiện 之chi 心tâm 。 經kinh 中trung 從tùng 內nội 分phần 外ngoại 分phần 。 起khởi 至chí 十thập 習tập 六lục 交giao 。 說thuyết 三tam 善thiện 道đạo 。 三tam 惡ác 道đạo 。 并tinh 須tu 倫luân 七thất 趣thú 。 是thị 其kỳ 文văn 也dã 。
上thượng 來lai 五ngũ 大đại 科khoa 。 總tổng 為vi 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 後hậu 經kinh 別biệt 明minh 五ngũ 十thập 種chủng 陰ấm 魔ma 。 至chí 盡tận 經kinh 止chỉ 。 乃nãi 屬thuộc 流lưu 通thông 分phần/phân 。 大đại 槩# 統thống 論luận 一nhất 經kinh 宗tông 趣thú 。 通thông 局cục 時thời 分phần/phân 部bộ 味vị 。 諸chư 家gia 俱câu 有hữu 定định 見kiến 。 茲tư 不bất 繁phồn 述thuật 。 但đãn 此thử 經Kinh 既ký 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 圓viên 極cực 為vi 宗tông 。 了liễu 義nghĩa 為vi 趣thú 。 寧ninh 在tại 其kỳ 教giáo 迹tích 文văn 字tự 上thượng 求cầu 耶da 。 要yếu 須tu 有hữu 妙diệu 悟ngộ 。 一nhất 超siêu 直trực 入nhập 。 掃tảo 知tri 見kiến 之chi 支chi 離ly 。 徹triệt 圓viên 明minh 之chi 道Đạo 眼nhãn 。 亦diệc 能năng 建kiến 大đại 法Pháp 幢tràng 。 紹thiệu 隆long 三Tam 寶Bảo 。 作tác 得đắc 真chân 正chánh 荷hà 法pháp 的đích 子tử 。 方phương 符phù 佛Phật 意ý 。 其kỳ 次thứ 有hữu 發phát 大đại 心tâm 學học 道Đạo 。 宿túc 障chướng 不bất 能năng 入nhập 覺giác 。 必tất 須tu 依y 佛Phật 宏hoành 規quy 。 從tùng 三tam 漸tiệm 次thứ 學học 。 誦tụng 佛Phật 頂đảnh 光quang 咒chú 。 刳khô 心tâm 入nhập 理lý 。 入nhập 理lý 甚thậm 深thâm 。 自tự 然nhiên 心tâm 開khai 見kiến 道đạo 。 是thị 故cố 。 此thử 經Kinh 前tiền 半bán 部bộ 開khai 其kỳ 頓đốn 門môn 。 後hậu 半bán 部bộ 開khai 其kỳ 漸tiệm 門môn 。 頂đảnh 光quang 化hóa 佛Phật 所sở 說thuyết 神thần 咒chú 。 是thị 顯hiển 不bất 思tư 議nghị 之chi 妙diệu 用dụng 。 中trung 間gian 亦diệc 略lược 示thị 權quyền 乘thừa 。 以dĩ 通thông 大đại 規quy 。 謂vị 之chi 不bất 定định 教giáo 。 凡phàm 留lưu 心tâm 學học 此thử 者giả 。 不bất 論luận 大đại 小tiểu 通thông 局cục 偏thiên 圓viên 。 一nhất 入nhập 此thử 宗tông 。 咸hàm 臻trăn 道đạo 岸ngạn 。 以dĩ 是thị 知tri 此thử 經Kinh 備bị 盡tận 眾chúng 體thể 。 剖phẫu 抉# 精tinh 明minh 。 如như 行hành 海hải 者giả 駕giá 指chỉ 南nam 車xa 。 如như 行hành 師sư 者giả 執chấp 信tín 旗kỳ 相tương 似tự 。 學học 者giả 得đắc 此thử 。 何hà 往vãng 而nhi 不bất 通thông 耶da 。 故cố 願nguyện 好hảo 心tâm 學học 道Đạo 之chi 士sĩ 。 宜nghi 盡tận 心tâm 焉yên 。
△# 一nhất 序tự 文văn 分phần/phân 三tam 。 一nhất 常thường 序tự 。 二nhị 別biệt 序tự 。 三tam 因nhân 緣duyên 序tự 。
初sơ 常thường 序tự 。
如như 是thị 我ngã 聞văn 。 一nhất 時thời 佛Phật 在tại 。 至chí 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 俱câu 。
此thử 結kết 集tập 時thời 語ngữ 也dã 。 諸chư 經kinh 通thông 例lệ 作tác 六lục 成thành 就tựu 釋thích 之chi 。 故cố 不bất 復phục 釋thích 。 就tựu 今kim 而nhi 論luận 。 從tùng 如như 是thị 下hạ 至chí 某mỗ 處xứ 作tác 一nhất 句cú 讀đọc 。 便tiện 是thị 有hữu 力lực 。 何hà 者giả 。 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 豈khởi 不bất 是thị 多đa 財tài 多đa 欲dục 之chi 穢uế 境cảnh 乎hồ 。 祇Kỳ 桓Hoàn 精Tinh 舍Xá 。 豈khởi 不bất 是thị 離ly 欲dục 寂tịch 靜tĩnh 。 之chi 勝thắng 處xứ 乎hồ 。 即tức 今kim 佛Phật 住trụ 在tại 何hà 處xứ 。 住trụ 在tại 淨tịnh 耶da 。 住trụ 在tại 穢uế 耶da 。 昔tích 天thiên 台thai 智trí 者giả 。 因nhân 讀đọc 法pháp 華hoa 經kinh 。 至chí 是thị 真chân 精tinh 進tấn 。 是thị 名danh 真Chân 法Pháp 供Cúng 養Dường 如Như 來Lai 。 乃nãi 徹triệt 悟ngộ 。 親thân 見kiến 靈linh 山sơn 一nhất 會hội 。 儼nghiễm 然nhiên 未vị 散tán 。 今kim 果quả 能năng 看khán 得đắc 此thử 意ý 徹triệt 。 我ngã 知tri 此thử 人nhân 。 便tiện 是thị 親thân 從tùng 祇kỳ 林lâm 來lai 。 曰viết 如như 是thị 之chi 法Pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 也dã 。 勿vật 錯thác 。
皆giai 是thị 無vô 漏lậu 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。
皆giai 是thị 無vô 漏lậu 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 一nhất 句cú 總tổng 標tiêu 。 歎thán 斯tư 人nhân 也dã 而nhi 有hữu 斯tư 德đức 。 德đức 有hữu 六lục 句cú 。 即tức 身thân 口khẩu 意ý 。 戒giới 定định 慧tuệ 也dã 。 又hựu 此thử 六lục 句cú 。 束thúc 而nhi 為vi 三tam 。 謂vị 身thân 口khẩu 意ý 。 即tức 是thị 戒giới 定định 慧tuệ 也dã 。 又hựu 此thử 三tam 句cú 。 細tế 揀giản 則tắc 一nhất 。 即tức 一nhất 人nhân 具cụ 斯tư 身thân 口khẩu 意ý 戒giới 定định 慧tuệ 者giả 。 且thả 一nhất 人nhân 具cụ 此thử 一nhất 三tam 六lục 。 則tắc 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 。 各các 各các 具cụ 此thử 一nhất 三tam 六lục 也dã 。 今kim 獨độc 標tiêu 六lục 人nhân 六lục 德đức 者giả 。 乃nãi 互hỗ 見kiến 互hỗ 隱ẩn 耳nhĩ 。 是thị 故cố 總tổng 美mỹ 稱xưng 之chi 曰viết 。 皆giai 是thị 無vô 漏lậu 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 又hựu 羅La 漢Hán 翻phiên 為vi 應Ứng 供Cúng 。 如như 此thử 人nhân 者giả 。 堪kham 能năng 遊du 化hóa 。 堪kham 能năng 應Ứng 供Cúng 矣hĩ 。 彼bỉ 阿A 難Nan 者giả 。 或hoặc 乃nãi 闕khuyết 斯tư 德đức 而nhi 有hữu 漏lậu 心tâm 也dã 歟# 。
佛Phật 子tử 住trụ 持trì 。 善thiện 超siêu 諸chư 有hữu 。 至chí )# 并tinh 其kỳ 初sơ 心tâm 。 同đồng 來lai 佛Phật 所sở 。
佛Phật 子tử 下hạ 別biệt 列liệt 。 佛Phật 子tử 住trụ 持trì 。 善thiện 超siêu 諸chư 有hữu 者giả 。 標tiêu 身thân 德đức 。 以dĩ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 當đương 之chi 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 又hựu 名danh 身thân 子tử 。 具cụ 有hữu 身thân 德đức 。 又hựu 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 從tùng 法Pháp 化hóa 生sanh 。 故cố 稱xưng 佛Phật 子tử 。 是thị 善thiện 能năng 超siêu 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 是thị 善thiện 能năng 住trụ 持trì 佛Phật 法Pháp 者giả 。 故cố 以dĩ 此thử 稱xưng 之chi 。 二nhị 能năng 於ư 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 威uy 儀nghi 者giả 。 標tiêu 意ý 德đức 。 以dĩ 目Mục 連Liên 當đương 之chi 。 蓋cái 目Mục 連Liên 具cụ 通thông 。 是thị 其kỳ 意ý 德đức 。 故cố 能năng 於ư 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 威uy 儀nghi 。 威uy 儀nghi 者giả 。 只chỉ 是thị 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 四tứ 威uy 儀nghi 中trung 。 得đắc 自tự 在tại 安an 詳tường 。 故cố 以dĩ 此thử 稱xưng 之chi 。 三tam 從tùng 佛Phật 轉chuyển 輪luân 。 妙diệu 堪kham 遺di 囑chúc 者giả 。 標tiêu 口khẩu 德đức 。 以dĩ 摩Ma 訶Ha 俱Câu 絺Hy 羅La 當đương 之chi 。 因nhân 絺hy 羅la 有hữu 口khẩu 才tài 。 有hữu 口khẩu 辯biện 。 是thị 其kỳ 口khẩu 輪luân 不bất 思tư 議nghị 也dã 。 是thị 故cố 能năng 堪kham 。 助trợ 佛Phật 轉chuyển 輪luân 。 能năng 堪kham 遺di 囑chúc 。 故cố 以dĩ 此thử 稱xưng 之chi 。 四tứ 嚴nghiêm 淨tịnh 毗Tỳ 尼Ni 。 弘hoằng 範phạm 三tam 界giới 者giả 。 標tiêu 戒giới 德đức 。 以dĩ 富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 當đương 之chi 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 翻phiên 為vi 滿mãn 慈từ 。 其kỳ 父phụ 名danh 滿mãn 。 其kỳ 母mẫu 名danh 慈từ 。 諸chư 梵Phạm 行hạnh 人nhân 。 稱xưng 為vi 滿mãn 慈từ 子tử 。 具cụ 戒giới 德đức 故cố 。 是thị 能năng 嚴nghiêm 淨tịnh 毗Tỳ 尼Ni 。 是thị 能năng 弘hoằng 範phạm 三tam 界giới 。 作tác 人nhân 天thiên 師sư 也dã 。 故cố 以dĩ 此thử 稱xưng 之chi 。 五ngũ 應ứng 身thân 無vô 量lượng 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 者giả 。 標tiêu 定định 德đức 。 以dĩ 須Tu 菩Bồ 提Đề 當đương 之chi 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 翻phiên 空không 生sanh 。 實thật 修tu 空không 定định 。 定định 能năng 發phát 用dụng 。 故cố 能năng 應ứng 身thân 無vô 量lượng 。 空không 能năng 度độ 苦khổ 。 故cố 能năng 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 故cố 以dĩ 此thử 稱xưng 之chi 。 六lục 拔bạt 濟tế 未vị 來lai 。 越việt 諸chư 塵trần 累lụy 者giả 。 標tiêu 慧tuệ 德đức 。 以dĩ 優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 當đương 之chi 。 優ưu 波ba 此thử 翻phiên 塵trần 性tánh 。 以dĩ 能năng 悟ngộ 得đắc 塵trần 性tánh 是thị 空không 。 空không 是thị 其kỳ 慧tuệ 。 故cố 能năng 拔bạt 濟tế 未vị 來lai 。 越việt 諸chư 塵trần 累lụy 。 故cố 以dĩ 此thử 稱xưng 之chi 。 已dĩ 上thượng 六lục 人nhân 六lục 德đức 。 乃nãi 是thị 眾chúng 中trung 之chi 綱cương 領lãnh 。 又hựu 是thị 此thử 經Kinh 之chi 宗tông 本bổn 。 所sở 謂vị 人nhân 法pháp 雙song 舉cử 者giả 是thị 也dã 。 然nhiên 法pháp 不bất 可khả 以dĩ 徒đồ 法pháp 。 要yếu 藉tạ 人nhân 持trì 。 而nhi 人nhân 不bất 可khả 以dĩ 徒đồ 人nhân 。 要yếu 依y 法pháp 住trụ 。 凡phàm 經kinh 中trung 標tiêu 人nhân 標tiêu 德đức 者giả 。 正chánh 所sở 以dĩ 標tiêu 法pháp 聚tụ 也dã 。 思tư 之chi 。
△# 二nhị 別biệt 序tự 。
屬thuộc 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 休hưu 夏hạ 自Tự 恣Tứ 。 至chí 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。
經kinh 家gia 於ư 常thường 序tự 外ngoại 。 別biệt 序tự 三tam 乘thừa 所sở 治trị 之chi 相tướng 。 休hưu 夏hạ 一nhất 句cú 。 總tổng 標tiêu 其kỳ 時thời 。 自tự 恣tứ 下hạ 是thị 所sở 治trị 之chi 相tướng 。 謂vị 佛Phật 果Quả 治trị 無vô 為vi 。 故cố 有hữu 敷phu 座tòa 宴yến 安an 之chi 相tướng 。 菩Bồ 薩Tát 治trị 理lý 障chướng 。 故cố 有hữu 恣tứ 決quyết 心tâm 疑nghi 之chi 相tướng 。 聲Thanh 聞Văn 治trị 漏lậu 心tâm 。 故cố 有hữu 自tự 恣tứ 揀giản 過quá 之chi 相tướng 。 此thử 三tam 乘thừa 自tự 宗tông 所sở 治trị 之chi 相tướng 也dã 。 若nhược 望vọng 之chi 於ư 他tha 宗tông 。 亦diệc 莫mạc 不bất 然nhiên 矣hĩ 。 故cố 有hữu 恆Hằng 沙sa 菩Bồ 薩Tát 來lai 聚tụ 道Đạo 場Tràng 句cú 。 大đại 約ước 三tam 乘thừa 依y 教giáo 而nhi 住trụ 。 故cố 作tác 如như 此thử 之chi 序tự 。 若nhược 以dĩ 無vô 為vi 之chi 理lý 印ấn 之chi 。 尚thượng 無vô 二nhị 乘thừa 。 三tam 乘thừa 之chi 名danh 目mục 。 焉yên 有hữu 自tự 宗tông 他tha 宗tông 之chi 差sai 別biệt 耶da 。 葢# 此thử 經Kinh 以dĩ 妙diệu 明minh 真chân 覺giác 為vi 體thể 。 圓viên 明minh 寂tịch 智trí 為vi 用dụng 。 故cố 列liệt 文Văn 殊Thù 一nhất 人nhân 當đương 之chi 耳nhĩ 。 此thử 乃nãi 經kinh 家gia 巧xảo 序tự 之chi 法pháp 。 不bất 可khả 不bất 知tri 焉yên 。
△# 三tam 因nhân 緣duyên 序tự 。
時thời 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 為vì 其kỳ 父phụ 王vương 。 至chí 及cập 摩Ma 登Đăng 伽Già 。 歸quy 來lai 佛Phật 所sở 。
此thử 序tự 三tam 乘thừa 人nhân 應Ứng 供Cúng 而nhi 作tác 緣duyên 起khởi 法pháp 也dã 。 若nhược 以dĩ 應Ứng 供Cúng 而nhi 作tác 緣duyên 起khởi 。 佛Phật 亦diệc 應ưng 供cung 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 應ưng 供cung 。 聲Thanh 聞Văn 亦diệc 應ưng 供cung 。 聲Thanh 聞Văn 應Ứng 供Cúng 以dĩ 防phòng 心tâm 離ly 過quá 為vi 法pháp 。 菩Bồ 薩Tát 應Ứng 供Cúng 以dĩ 智trí 照chiếu 不bất 惑hoặc 為vi 法pháp 。 佛Phật 應Ứng 供Cúng 以dĩ 如như 如như 不bất 動động 為vi 法pháp 。 如như 是thị 應Ứng 供Cúng 。 自tự 然nhiên 心tâm 不bất 出xuất 乎hồ 位vị 。 心tâm 不bất 出xuất 乎hồ 位vị 。 雖tuy 日nhật 應ưng 千thiên 供cung 。 不bất 為vi 過quá 矣hĩ 。 今kim 阿A 難Nan 不bất 然nhiên 。 不bất 遑hoàng 僧Tăng 次thứ 。 是thị 無vô 法pháp 矣hĩ 。 無vô 法pháp 而nhi 心tâm 遊du 於ư 外ngoại 。 又hựu 無vô 上thượng 座tòa 師sư 導đạo 其kỳ 則tắc 。 又hựu 無vô 規quy 範phạm 制chế 禦ngữ 其kỳ 心tâm 。 如như 是thị 行hành 乞khất 。 全toàn 成thành 其kỳ 妄vọng 耳nhĩ 。 心tâm 既ký 是thị 妄vọng 。 而nhi 又hựu 妄vọng 擬nghĩ 佛Phật 法Pháp 。 妄vọng 詆# 訶ha 上thượng 座tòa 。 若nhược 然nhiên 。 宜nghi 乎hồ 其kỳ 墮đọa 婬dâm 室thất 而nhi 著trước 邪tà 見kiến 也dã 明minh 矣hĩ 。 且thả 既ký 墮đọa 其kỳ 妄vọng 。 當đương 是thị 時thời 。 還hoàn 可khả 說thuyết 防phòng 心tâm 離ly 過quá 得đắc 乎hồ 。 還hoàn 可khả 說thuyết 智trí 照chiếu 不bất 惑hoặc 得đắc 乎hồ 。 還hoàn 可khả 說thuyết 如như 如như 不bất 動động 得đắc 乎hồ 。 若nhược 如như 此thử 。 所sở 謂vị 政chánh 多đa 而nhi 法pháp 亂loạn 。 我ngã 見kiến 其kỳ 無vô 益ích 於ư 事sự 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 到đáo 此thử 。 不bất 得đắc 不bất 用dụng 沒một 頭đầu 腦não 著trước 子tử 。 提đề 個cá 密mật 令linh 。 宣tuyên 道đạo 咒chú 語ngữ 。 使sử 其kỳ 不bất 覺giác 不bất 知tri 處xứ 。 一nhất 擊kích 脫thoát 其kỳ 邪tà 染nhiễm 。 解giải 其kỳ 天thiên 弢# 。 完hoàn 其kỳ 戒giới 體thể 也dã 。 世Thế 尊Tôn 因nhân 斯tư 匿nặc 出xuất 祇kỳ 林lâm 入nhập 。 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 阿A 難Nan 亦diệc 緣duyên 乞khất 食thực 出xuất 祇kỳ 林lâm 入nhập 。 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 一nhất 人nhân 齋trai 畢tất 旋toàn 歸quy 。 一nhất 人nhân 邪tà 染nhiễm 淪luân 溺nịch 。 冷lãnh 眼nhãn 觀quán 之chi 。 聖thánh 凡phàm 逈huýnh 別biệt 。 不bất 啻# 霄tiêu 壤nhưỡng 矣hĩ 。 事sự 雖tuy 如như 此thử 。 須tu 知tri 阿A 難Nan 墮đọa 處xứ 。 與dữ 三tam 界giới 眾chúng 生sanh 何hà 異dị 。 以dĩ 是thị 知tri 此thử 經Kinh 之chi 說thuyết 。 正chánh 為vì 我ngã 等đẳng 眾chúng 生sanh 。 不bất 在tại 阿A 難Nan 也dã 。 學học 者giả 當đương 細tế 細tế 參tham 究cứu 。 弗phất 推thôi 在tại 他tha 人nhân 身thân 上thượng 。 要yếu 歸quy 之chi 於ư 己kỷ 躬cung 。 方phương 不bất 負phụ 世Thế 尊Tôn 之chi 意ý 耳nhĩ 。 阿A 難Nan 名danh 慶khánh 喜hỷ 。 斛Hộc 飯Phạn 王Vương 子tử 。 佛Phật 之chi 堂đường 弟đệ 也dã 。 娑sa 毗tỳ 迦ca 羅la 。 此thử 云vân 金kim 頭đầu 。 即tức 黃hoàng 髮phát 外ngoại 道đạo 也dã 。
△# 二nhị 正chánh 宗tông 分phần/phân 文văn 五ngũ 。 初sơ 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 二nhị 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 三tam 禪thiền 那na 。 四tứ 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 五ngũ 方phương 便tiện 之chi 餘dư 。 初sơ 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 文văn 二nhị 。 一nhất 徵trưng 心tâm 。 二nhị 辯biện 見kiến 。 一nhất 徵trưng 心tâm 二nhị 。 一nhất 破phá 所sở 依y 。 二nhị 破phá 能năng 依y 。 一nhất 破phá 所sở 依y 分phần/phân 五ngũ 。
一nhất 殷ân 勤cần 請thỉnh 法pháp 。
阿A 難Nan 見kiến 佛Phật 。 頂đảnh 禮lễ 悲bi 泣khấp 。 至chí 退thoái 坐tọa 默mặc 然nhiên 。 承thừa 受thọ 聖thánh 旨chỉ 。
阿A 難Nan 下hạ 請thỉnh 法pháp 。 法pháp 者giả 。 即tức 四tứ 句cú 法pháp 之chi 綱cương 宗tông 也dã 。 想tưởng 古cổ 佛Phật 當đương 時thời 有hữu 此thử 名danh 目mục 。 故cố 阿A 難Nan 首thủ 請thỉnh 之chi 。 以dĩ 成thành 一nhất 期kỳ 開khai 示thị 之chi 文văn 耳nhĩ 。 教giáo 義nghĩa 家gia 不bất 知tri 其kỳ 宗tông 趣thú 。 乃nãi 立lập 三tam 觀quán 限hạn 約ước 其kỳ 心tâm 。 殊thù 乖quai 佛Phật 意ý 。 不bất 知tri 此thử 四tứ 句cú 法pháp 。 全toàn 是thị 師sư 家gia 之chi 妙diệu 用dụng 。 非phi 學học 家gia 所sở 宜nghi 。 若nhược 學học 家gia 執chấp 此thử 。 便tiện 成thành 死tử 法pháp 。 儼nghiễm 是thị 與dữ 心tâm 敵địch 對đối 。 非phi 稱xưng 一nhất 真chân 平bình 等đẳng 了liễu 義nghĩa 之chi 法pháp 也dã 。 問vấn 。 此thử 經Kinh 既ký 是thị 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 如như 如như 平bình 等đẳng 。 又hựu 何hà 用dụng 四tứ 句cú 法pháp 之chi 綱cương 宗tông 乎hồ 。 曰viết 理lý 雖tuy 平bình 等đẳng 。 用dụng 實thật 等đẳng 差sai 。 譬thí 如như 船thuyền 師sư 。 不bất 住trụ 此thử 岸ngạn 。 不bất 住trụ 彼bỉ 岸ngạn 。 不bất 住trụ 中trung 流lưu 。 而nhi 能năng 運vận 此thử 岸ngạn 眾chúng 生sanh 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 佛Phật 見kiến 阿A 難Nan 誤ngộ 墮đọa 處xứ 。 即tức 知tri 眾chúng 生sanh 著trước 妄vọng 處xứ 。 不bất 得đắc 不bất 下hạ 手thủ 鏤lũ 其kỳ 心tâm 骨cốt 。 拔bạt 其kỳ 見kiến 刺thứ 。 於ư 五ngũ 蘊uẩn 。 十thập 二nhị 處xứ 。 十thập 八bát 界giới 。 七thất 大đại 之chi 性tánh 。 一nhất 一nhất 搗đảo 其kỳ 巢sào 穴huyệt 。 勦# 其kỳ 命mạng 根căn 。 使sử 其kỳ 自tự 解giải 翻phiên 身thân 。 方phương 見kiến 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 阿A 難Nan 到đáo 此thử 遂toại 悟ngộ 。 呈trình 偈kệ 云vân 。 妙diệu 湛trạm 總tổng 持trì 不bất 動động 尊Tôn 。 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 王vương 世thế 稀# 有hữu 。 (# 云vân 云vân )# 方phương 知tri 此thử 事sự 本bổn 來lai 如như 是thị 。 不bất 消tiêu 歷lịch 劫kiếp 辛tân 苦khổ 。 頓đốn 獲hoạch 法Pháp 身thân 也dã 已dĩ 。 於ư 是thị 看khán 來lai 。 世Thế 尊Tôn 下hạ 手thủ 處xứ 不bất 緊khẩn 。 焉yên 得đắc 阿A 難Nan 如như 此thử 脫thoát 頴dĩnh 耶da 。 此thử 世Thế 尊Tôn 用dụng 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 第đệ 一nhất 句cú 綱cương 宗tông 。 奪đoạt 人nhân 之chi 法pháp 也dã 。 阿A 難Nan 既ký 悟ngộ 。 但đãn 悟ngộ 得đắc 體thể 。 未vị 悟ngộ 得đắc 用dụng 。 但đãn 明minh 得đắc 自tự 己kỷ 。 未vị 明minh 得đắc 目mục 前tiền 。 假giả 如như 有hữu 一nhất 法pháp 橫hoạnh/hoành 在tại 這giá 裏lý 。 未vị 免miễn 動động 心tâm 生sanh 疑nghi 去khứ 不bất 得đắc 。 只chỉ 如như 滿mãn 慈từ 。 推thôi 其kỳ 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 第đệ 一nhất 。 是thị 能năng 盡tận 諸chư 漏lậu 者giả 。 尚thượng 紆hu 疑nghi 悔hối 。 況huống 阿a 離ly 雖tuy 悟ngộ 本bổn 心tâm 。 不bất 過quá 初sơ 斷đoạn 分phân 別biệt 。 習tập 漏lậu 未vị 除trừ 。 俱câu 生sanh 猶do 在tại 。 若nhược 不bất 為vi 其kỳ 斬trảm 豁hoát 。 終chung 成thành 墮đọa 在tại 毒độc 海hải 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 將tương 目mục 前tiền 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 明minh 暗ám 色sắc 空không 等đẳng 法pháp 。 一nhất 一nhất 指chỉ 歸quy 脚cước 下hạ 。 說thuyết 道Đạo 有hữu 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 不bất 過quá 是thị 病bệnh 眼nhãn 之chi 花hoa 。 所sở 執chấp 自tự 然nhiên 因nhân 緣duyên 。 皆giai 成thành 戲hí 論luận 。 譬thí 之chi 一nhất 巾cân 。 六lục 結kết 若nhược 除trừ 。 是thị 非phi 頓đốn 掃tảo 。 方phương 盡tận 法pháp 源nguyên 。 此thử 世Thế 尊Tôn 用dụng 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 第đệ 二nhị 句cú 綱cương 宗tông 。 奪đoạt 境cảnh 之chi 法pháp 也dã 。 雖tuy 然nhiên 如như 是thị 。 猶do 是thị 指chỉ 蹤tung 之chi 極cực 則tắc 。 未vị 為vi 究cứu 竟cánh 。 要yếu 急cấp 相tương 應ứng 。 須tu 再tái 進tiến 一nhất 步bộ 。 故cố 借tá 觀quán 音âm 一nhất 門môn 。 略lược 表biểu 樣# 子tử 。 如như 說thuyết 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 。 盡tận 聞văn 不bất 住trụ 。 便tiện 是thị 脫thoát 過quá 一nhất 重trọng/trùng 。 覺giác 所sở 覺giác 空không 。 猶do 有hữu 覺giác 在tại 。 又hựu 脫thoát 過quá 一nhất 重trọng/trùng 。 空không 所sở 空không 滅diệt 。 猶do 有hữu 空không 在tại 。 又hựu 脫thoát 過quá 一nhất 重trọng/trùng 。 如như 是thị 重trùng 重trùng 轉chuyển 入nhập 。 入nhập 無vô 所sở 入nhập 。 方phương 是thị 的đích 矣hĩ 。 以dĩ 上thượng 即tức 是thị 印ấn 空không 印ấn 水thủy 印ấn 泥nê 三tam 要yếu 印ấn 也dã 。 細tế 看khán 則tắc 有hữu 三tam 句cú 。 其kỳ 實thật 止chỉ 得đắc 一nhất 句cú 。 單đơn 單đơn 提đề 此thử 一nhất 印ấn 以dĩ 為vi 用dụng 耳nhĩ 。 葢# 觀quán 音âm 表biểu 獨độc 照chiếu 。 文Văn 殊Thù 表biểu 獨độc 用dụng 。 而nhi 佛Phật 在tại 句cú 身thân 之chi 外ngoại 。 故cố 佛Phật 無vô 所sở 言ngôn 。 要yếu 阿A 難Nan 默mặc 契khế 而nhi 冥minh 通thông 。 所sở 謂vị 向hướng 上thượng 提đề 持trì 者giả 是thị 也dã 。 此thử 世Thế 尊Tôn 用dụng 禪thiền 那na 第đệ 三tam 句cú 綱cương 宗tông 。 人nhân 境cảnh 雙song 奪đoạt 之chi 法pháp 也dã 。 已dĩ 上thượng 三tam 句cú 。 若nhược 無vô 前tiền 二nhị 句cú 。 不bất 成thành 後hậu 句cú 之chi 捷tiệp 。 若nhược 無vô 後hậu 句cú 。 不bất 顯hiển 前tiền 句cú 之chi 功công 。 雖tuy 然nhiên 此thử 三tam 句cú 。 乃nãi 是thị 把bả 手thủ 上thượng 高cao 山sơn 。 既ký 到đáo 頂đảnh 已dĩ 。 須tu 放phóng 卻khước 柱trụ 杖trượng 子tử 。 重trọng/trùng 新tân 下hạ 來lai 。 一nhất 步bộ 一nhất 步bộ 行hành 過quá 。 立lập 機cơ 立lập 境cảnh 。 說thuyết 顯hiển 說thuyết 密mật 。 開khai 方phương 便tiện 之chi 權quyền 門môn 。 接tiếp 三tam 乘thừa 之chi 根căn 性tánh 。 若nhược 不bất 如như 此thử 。 永vĩnh 嘉gia 所sở 謂vị 豁hoát 達đạt 空không 。 撥bát 因nhân 果quả 。 莾mãng 莾mãng 蕩đãng 蕩đãng 招chiêu 殃ương 禍họa 必tất 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 將tương 路lộ 頭đầu 曲khúc 折chiết 。 委ủy 悉tất 詳tường 盡tận 。 要yếu 使sử 阿A 難Nan 傳truyền 持trì 教giáo 體thể 。 以dĩ 啟khải 將tương 來lai 。 攝nhiếp 一nhất 類loại 之chi 初sơ 機cơ 。 圓viên 最tối 後hậu 之chi 密mật 旨chỉ 耳nhĩ 。 此thử 世Thế 尊Tôn 用dụng 漚âu 和hòa 之chi 智trí 。 第đệ 四tứ 句cú 綱cương 宗tông 。 人nhân 境cảnh 俱câu 不bất 奪đoạt 之chi 法pháp 也dã 。 然nhiên 此thử 四tứ 句cú 法pháp 之chi 綱cương 宗tông 。 備bị 在tại 經kinh 文văn 。 曉hiểu 如như 白bạch 日nhật 。 而nhi 講giảng 家gia 不bất 諳am 。 強cường/cưỡng 立lập 三tam 觀quán 死tử 法pháp 以dĩ 誤ngộ 人nhân 。 而nhi 又hựu 不bất 明minh 示thị 何hà 章chương 何hà 段đoạn 。 是thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 是thị 三Tam 摩Ma 提Đề 。 是thị 禪thiền 那na 。 吁hu 。 此thử 何hà 異dị 指chỉ 魚ngư 目mục 而nhi 混hỗn 明minh 珠châu 。 使sử 學học 者giả 有hữu 向hướng 岐kỳ 之chi 泣khấp 。 可khả 哀ai 也dã 已dĩ 。
△# 二nhị 徵trưng 其kỳ 初sơ 心tâm 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 我ngã 同đồng 氣khí 。 至chí 是thị 以dĩ 渴khát 仰ngưỡng 。 從tùng 佛Phật 剃thế 落lạc 。
佛Phật 與dữ 阿A 難Nan 共cộng 祖tổ 。 故cố 曰viết 同đồng 氣khí 。 兄huynh 弟đệ 情tình 親thân 。 故cố 曰viết 天thiên 倫luân 。 然nhiên 此thử 一nhất 問vấn 一nhất 答đáp 。 大đại 有hữu 關quan 係hệ 。 直trực 下hạ 了liễu 得đắc 。 則tắc 一nhất 部bộ 經kinh 文văn 思tư 過quá 半bán 矣hĩ 。 何hà 者giả 。 世Thế 尊Tôn 問vấn 處xứ 。 如như 張trương 四tứ 面diện 網võng 羅la 。 提đề 一nhất 心tâm 字tự 。 提đề 一nhất 見kiến 字tự 。 提đề 一nhất 相tương/tướng 字tự 。 提đề 一nhất 愛ái 字tự 。 四tứ 處xứ 綳# 定định 。 而nhi 敵địch 者giả 縱túng/tung 有hữu 神thần 謀mưu 巧xảo 計kế 。 若nhược 何hà 出xuất 得đắc 其kỳ 身thân 也dã 。 如như 果quả 出xuất 得đắc 其kỳ 身thân 。 世Thế 尊Tôn 雖tuy 有hữu 喙uế 三tam 尺xích 。 亦diệc 無vô 從tùng 置trí 詰cật 矣hĩ 。 今kim 阿A 難Nan 則tắc 不bất 然nhiên 。 頭đầu 頭đầu 著trước 絆bán 。 處xứ 處xứ 呈trình 身thân 。 所sở 以dĩ 被bị 擒cầm 耳nhĩ 。
△# 三tam 勸khuyến 其kỳ 直trực 心tâm 。
佛Phật 言ngôn 善thiện 哉tai 阿A 難Nan 。 至chí 中trung 間gian 永vĩnh 無vô 。 諸chư 委ủy 曲khúc 相tướng 。
常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 是thị 點điểm 心tâm 字tự 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 是thị 點điểm 見kiến 字tự 。 相tương/tướng 字tự 換hoán 想tưởng 字tự 。 愛ái 字tự 換hoán 輪luân 轉chuyển 字tự 。 大đại 槩# 生sanh 死tử 從tùng 見kiến 起khởi 。 見kiến 必tất 從tùng 想tưởng 生sanh 。 相tương/tướng 去khứ 而nhi 心tâm 追truy 其kỳ 相tương/tướng 。 故cố 成thành 其kỳ 想tưởng 。 葢# 想tưởng 是thị 虗hư 影ảnh 之chi 體thể 。 今kim 不bất 知tri 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 而nhi 顧cố 用dụng 此thử 虗hư 影ảnh 之chi 想tưởng 者giả 。 由do 乎hồ 著trước 愛ái 。 著trước 愛ái 便tiện 是thị 輪luân 轉chuyển 處xứ 也dã 。 故cố 知tri 四tứ 字tự 乃nãi 是thị 受thọ 病bệnh 之chi 源nguyên 。 著trước 妄vọng 之chi 深thâm 者giả 也dã 。 今kim 欲dục 治trị 之chi 。 必tất 先tiên 忌kỵ 口khẩu 。 猶do 投đầu 藥dược 而nhi 必tất 先tiên 忌kỵ 藥dược 中trung 之chi 所sở 忌kỵ 。 故cố 曰viết 。 汝nhữ 今kim 欲dục 研nghiên 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 真chân 發phát 明minh 性tánh 。 應ưng 當đương 直trực 心tâm 。 詶thù 我ngã 所sở 問vấn 。 心tâm 直trực 。 則tắc 四tứ 患hoạn 除trừ 而nhi 病bệnh 將tương 隨tùy 愈dũ 矣hĩ 。
△# 四tứ 徵trưng 其kỳ 見kiến 愛ái 。
阿A 難Nan 我ngã 今kim 問vấn 汝nhữ 。 至chí 故cố 我ngã 發phát 心tâm 。 願nguyện 捨xả 生sanh 死tử 。
世Thế 尊Tôn 此thử 問vấn 。 猶do 是thị 按án 病bệnh 察sát 脈mạch 。 阿A 難Nan 病bệnh 在tại 著trước 見kiến 而nhi 耽đam 愛ái 。 著trước 見kiến 而nhi 耽đam 愛ái 。 不bất 但đãn 見kiến 登đăng 伽già 是thị 病bệnh 。 即tức 見kiến 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 亦diệc 是thị 病bệnh 矣hĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 為vi 病bệnh 本bổn 故cố 。 醫y 經Kinh 云vân 。 病bệnh 在tại 表biểu 。 治trị 從tùng 表biểu 。 病bệnh 在tại 裏lý 。 治trị 從tùng 裏lý 。 今kim 阿A 難Nan 云vân 。 由do 目mục 觀quan 見kiến 。 如Như 來Lai 勝thắng 相tướng 。 是thị 病bệnh 在tại 於ư 表biểu 矣hĩ 。 心tâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 故cố 我ngã 發phát 心tâm 。 是thị 病bệnh 在tại 於ư 裏lý 矣hĩ 。 表biểu 裏lý 俱câu 病bệnh 。 故cố 不bất 得đắc 不bất 深thâm 察sát 。 不bất 得đắc 不bất 深thâm 治trị 者giả 也dã 。
△# 五ngũ 別biệt 徵trưng 妄vọng 本bổn 二nhị 。
一nhất 總tổng 徵trưng 心tâm 目mục 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 至chí 唯duy 心tâm 與dữ 目mục 。 今kim 何hà 所sở 在tại 。
心tâm 目mục 是thị 病bệnh 之chi 本bổn 。 想tưởng 愛ái 是thị 病bệnh 之chi 因nhân 。 今kim 不bất 究cứu 病bệnh 之chi 因nhân 。 而nhi 救cứu 病bệnh 之chi 本bổn 者giả 。 是thị 別biệt 有hữu 旨chỉ 。 如như 發phát 兵binh 討thảo 賊tặc 。 必tất 先tiên 於ư 巢sào 穴huyệt 。 巢sào 穴huyệt 若nhược 傾khuynh 。 則tắc 餘dư 黨đảng 不bất 問vấn 自tự 解giải 散tán 矣hĩ 。 故cố 喻dụ 要yếu 當đương 。 知tri 賊tặc 所sở 在tại 。 又hựu 如như 治trị 病bệnh 施thí 方phương 。 必tất 先tiên 於ư 病bệnh 本bổn 。 病bệnh 本bổn 若nhược 除trừ 。 則tắc 想tưởng 愛ái 不bất 治trị 自tự 無vô 依y 矣hĩ 。 故cố 問vấn 唯duy 心tâm 與dữ 目mục 。 今kim 何hà 所sở 在tại 。
△# 二nhị 正chánh 破phá 所sở 依y 分phần/phân 七thất 。
一nhất 破phá 計kế 內nội 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 故cố 我ngã 在tại 堂đường 。 得đắc 遠viễn 瞻chiêm 見kiến 。
世Thế 尊Tôn 問vấn 其kỳ 心tâm 之chi 所sở 在tại 。 則tắc 曰viết 身thân 內nội 。 問vấn 其kỳ 目mục 之chi 所sở 在tại 。 則tắc 曰viết 面diện 上thượng 。 問vấn 祇Kỳ 陀Đà 林Lâm 何hà 在tại 。 則tắc 曰viết 堂đường 外ngoại 。 如như 是thị 詶thù 對đối 。 乃nãi 全toàn 是thị 全toàn 不bất 是thị 。 全toàn 是thị 世thế 流lưu 布bố 也dã 。 全toàn 不bất 是thị 所sở 問vấn 非phi 所sở 對đối 故cố 。 以dĩ 情tình 言ngôn 之chi 。 固cố 不bất 可khả 也dã 。 何hà 則tắc 。 心tâm 在tại 身thân 內nội 。 祇kỳ 林lâm 在tại 堂đường 外ngoại 。 事sự 不bất 相tương 涉thiệp 。 若nhược 為vi 分phần/phân 辯biện 。 何hà 況huống 心tâm 亦diệc 不bất 在tại 身thân 內nội 。 祇kỳ 林lâm 不bất 在tại 堂đường 外ngoại 。 此thử 義nghĩa 深thâm 遠viễn 。 又hựu 焉yên 能năng 知tri 得đắc 耶da 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 至chí 阿A 難Nan 頂đảnh 禮lễ 。 伏phục 受thọ 慈từ 旨chỉ 。
此thử 是thị 一nhất 部bộ 經kinh 題đề 。 摩ma 頂đảnh 者giả 。 使sử 其kỳ 覺giác 也dã 。 因nhân 阿A 難Nan 不bất 覺giác 。 著trước 見kiến 而nhi 躭đam 愛ái 。 受thọ 病bệnh 之chi 深thâm 。 故cố 示thị 其kỳ 方phương 也dã 。 方phương 非phi 尋tầm 常thường 所sở 製chế 。 乃nãi 是thị 古cổ 佛Phật 惠huệ 貽# 。 依y 此thử 修tu 合hợp 極cực 騐# 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 得đắc 此thử 而nhi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 成thành 其kỳ 道Đạo 也dã 。 故cố 云vân 。 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 即tức 指chỉ 上thượng 四tứ 句cú 法pháp 之chi 綱cương 宗tông 也dã 。 眾chúng 生sanh 得đắc 此thử 莊trang 嚴nghiêm 性tánh 地địa 。 故cố 得đắc 病bệnh 差sai 成thành 佛Phật 爾nhĩ 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 至chí 住trú 在tại 身thân 內nội 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
此thử 就tựu 阿A 難Nan 所sở 言ngôn 。 堂đường 中trung 先tiên 見kiến 如Như 來Lai 。 次thứ 觀quan 大đại 眾chúng 。 如như 是thị 外ngoại 望vọng 。 方phương 矚chú 林lâm 園viên 。 佛Phật 今kim 徵trưng 云vân 。 假giả 如như 有hữu 人nhân 。 在tại 堂đường 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 而nhi 能năng 見kiến 堂đường 外ngoại 。 有hữu 此thử 事sự 乎hồ 。 此thử 牒điệp 定định 阿A 難Nan 口khẩu 供cung 。 後hậu 方phương 斷đoạn 之chi 。 葢# 佛Phật 在tại 講giảng 堂đường 。 而nhi 人nhân 所sở 必tất 見kiến 。 祇kỳ 林lâm 在tại 堂đường 外ngoại 。 而nhi 人nhân 所sở 必tất 矚chú 。 此thử 常thường 理lý 也dã 。 只chỉ 如như 心tâm 在tại 身thân 內nội 。 自tự 合hợp 了liễu 知tri 內nội 身thân 。 目mục 在tại 面diện 上thượng 。 自tự 合hợp 能năng 見kiến 外ngoại 物vật 。 若nhược 論luận 堂đường 中trung 先tiên 見kiến 如Như 來Lai 。 與dữ 心tâm 在tại 身thân 內nội 。 而nhi 知tri 腑phủ 臟tạng 。 大đại 相tương/tướng 徑kính 庭đình 。 義nghĩa 恐khủng 必tất 不bất 然nhiên 者giả 。 何hà 也dã 。 以dĩ 常thường 理lý 觀quán 之chi 。 孰thục 非phi 知tri 心tâm 在tại 身thân 內nội 耶da 。 然nhiên 要yếu 知tri 心tâm 肝can 腑phủ 臟tạng 。 髮phát 長trường/trưởng 脈mạch 搖dao 。 萬vạn 無vô 此thử 理lý 。 故cố 曰viết 必tất 不bất 知tri 內nội 。 云vân 何hà 知tri 外ngoại 。 此thử 破phá 阿A 難Nan 執chấp 心tâm 在tại 身thân 內nội 。 目mục 在tại 面diện 上thượng 。 與dữ 堂đường 中trung 先tiên 見kiến 如Như 來Lai 。 後hậu 方phương 矚chú 林lâm 泉tuyền 。 不bất 待đãi 聲thanh 討thảo 。 便tiện 是thị 瓦ngõa 解giải 矣hĩ 。
△# 二nhị 破phá 計kế 外ngoại 。
阿A 難Nan 稽khể 首thủ 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 至chí 同đồng 佛Phật 了liễu 義nghĩa 。 得đắc 無vô 妄vọng 耶da 。
阿A 難Nan 既ký 省tỉnh 前tiền 謬mậu 。 乃nãi 陳trần 喻dụ 以dĩ 明minh 其kỳ 過quá 也dã 。 喻dụ 如như 燈đăng 然nhiên 於ư 室thất 。 必tất 能năng 見kiến 室thất 中trung 之chi 所sở 有hữu 。 而nhi 今kim 不bất 知tri 者giả 。 是thị 猶do 燈đăng 在tại 室thất 外ngoại 。 心tâm 離ly 身thân 而nhi 有hữu 也dã 。 咦# 。 阿A 難Nan 若nhược 作tác 如như 是thị 見kiến 解giải 。 便tiện 是thị 纔tài 脫thoát 於ư 梁lương 。 復phục 墮đọa 於ư 罶# 。 何hà 時thời 出xuất 頭đầu 也dã 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 至chí 住trụ 在tại 身thân 外ngoại 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
宿túc 字tự 。 舊cựu 訓huấn 作tác 預dự 。 或hoặc 作tác 頂đảnh 。 余dư 謂vị 宿túc 還hoàn 作tác 宿túc 字tự 。 葢# 西tây 天thiên 佛Phật 制chế 。 日nhật 惟duy 一nhất 食thực 。 故cố 作tác 宿túc 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 意ý 曰viết 。 人nhân 各các 有hữu 身thân 。 皆giai 賴lại 食thực 以dĩ 存tồn 。 故cố 云vân 。 我ngã 亦diệc 宿túc 齋trai 矣hĩ 。 今kim 爾nhĩ 曰viết 。 心tâm 在tại 身thân 外ngoại 。 而nhi 令linh 身thân 覺giác 。 若nhược 然nhiên 。 一nhất 人nhân 食thực 。 可khả 使sử 眾chúng 飽bão 。 汝nhữ 必tất 不bất 然nhiên 。 則tắc 計kế 心tâm 在tại 身thân 外ngoại 亦diệc 不bất 可khả 也dã 。 何hà 則tắc 。 心tâm 在tại 身thân 外ngoại 。 覺giác 在tại 身thân 際tế 。 身thân 有hữu 所sở 覺giác 。 則tắc 是thị 不bất 干can 於ư 心tâm 矣hĩ 。 心tâm 有hữu 所sở 知tri 。 則tắc 是thị 不bất 關quan 於ư 身thân 矣hĩ 。 身thân 心tâm 既ký 不bất 相tương 及cập 。 而nhi 今kim 對đối 我ngã 酬thù 問vấn 者giả 。 又hựu 是thị 何hà 物vật 耶da 。 如như 我ngã 一nhất 人nhân 食thực 。 不bất 能năng 使sử 眾chúng 飽bão 。 則tắc 爾nhĩ 計kế 心tâm 在tại 外ngoại 。 如như 何hà 令linh 身thân 覺giác 乎hồ 。 故cố 不bất 可khả 也dã 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 世Thế 尊Tôn 真chân 是thị 巧xảo 於ư 奪đoạt 人nhân 矣hĩ 。 只chỉ 一nhất 飯phạn 設thiết 。 而nhi 使sử 阿A 難Nan 授thọ 首thủ 。 外ngoại 內nội 俱câu 破phá 。 非phi 其kỳ 巧xảo 耶da 。 及cập 其kỳ 示thị 兜đâu 羅la 再tái 騐# 。 乃nãi 是thị 如như 猫miêu 弄lộng 鼠thử 法pháp 也dã 。
△# 三tam 破phá 潛tiềm 根căn 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 如như 琉lưu 璃ly 合hợp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
琉lưu 璃ly 喻dụ 眼nhãn 。 眼nhãn 不bất 礙ngại 心tâm 。 猶do 如như 琉lưu 璃ly 。 不bất 礙ngại 於ư 眼nhãn 。 彼bỉ 根căn 隨tùy 見kiến 。 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 。 此thử 阿A 難Nan 之chi 計kế 。 不bất 居cư 身thân 內nội 。 亦diệc 不bất 離ly 根căn 。 故cố 標tiêu 處xứ 言ngôn 也dã 。 處xử 即tức 是thị 法pháp 處xứ 。 即tức 見kiến 山sơn 河hà 之chi 類loại 。 葢# 眼nhãn 既ký 能năng 見kiến 山sơn 河hà 。 豈khởi 有hữu 不bất 見kiến 琉lưu 璃ly 之chi 理lý 。 佛Phật 奪đoạt 破phá 中trung 。 謂vị 眼nhãn 若nhược 見kiến 琉lưu 璃ly 。 而nhi 心tâm 亦diệc 可khả 以dĩ 見kiến 眼nhãn 矣hĩ 。 心tâm 若nhược 見kiến 眼nhãn 。 眼nhãn 亦diệc 是thị 境cảnh 。 何hà 得đắc 隨tùy 根căn 分phân 別biệt 耶da 。
△# 四tứ 破phá 見kiến 內nội 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 名danh 見kiến 內nội 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
閉bế 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 一nhất 句cú 是thị 總tổng 徵trưng 。 若nhược 與dữ 眼nhãn 對đối 下hạ 別biệt 破phá 。 謂vị 暗ám 若nhược 與dữ 眼nhãn 對đối 。 則tắc 外ngoại 內nội 不bất 成thành 。 何hà 也dã 。 成thành 內nội 。 暗ám 在tại 眼nhãn 前tiền 。 以dĩ 何hà 為vi 見kiến 。 成thành 外ngoại 。 豈khởi 諸chư 暗ám 相tướng 是thị 汝nhữ 膲# 腑phủ 不bất 成thành 。 又hựu 暗ám 若nhược 不bất 與dữ 眼nhãn 對đối 。 則tắc 離ly 即tức 俱câu 非phi 。 何hà 也dã 。 離ly 暗ám 則tắc 無vô 。 將tương 何hà 為vi 見kiến 。 即tức 暗ám 非phi 見kiến 。 何hà 名danh 為vi 暗ám 。
若nhược 離ly 下hạ 破phá 轉chuyển 計kế 。 設thiết 汝nhữ 轉chuyển 計kế 離ly 了liễu 外ngoại 見kiến 自tự 然nhiên 見kiến 內nội 。 果quả 爾nhĩ 。 合hợp 眼nhãn 既ký 能năng 見kiến 內nội 。 開khai 眼nhãn 自tự 應ưng 見kiến 面diện 。 何hà 者giả 。 內nội 是thị 暗ám 相tướng 。 尚thượng 能năng 見kiến 之chi 。 開khai 眼nhãn 是thị 明minh 。 反phản 不bất 見kiến 乎hồ 。 若nhược 不bất 見kiến 面diện 。 便tiện 是thị 內nội 對đối 不bất 成thành 矣hĩ 。
見kiến 面diện 下hạ 破phá 虗hư 空không 。 若nhược 許hứa 見kiến 面diện 。 此thử 了liễu 知tri 心tâm 。 及cập 與dữ 眼nhãn 根căn 。 乃nãi 在tại 虗hư 空không 。 何hà 以dĩ 。 心tâm 同đồng 他tha 量lượng 故cố 。
汝nhữ 眼nhãn 下hạ 二nhị 句cú 破phá 根căn 身thân 。 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 執chấp 或hoặc 眼nhãn 知tri 心tâm 不bất 知tri 。 或hoặc 身thân 覺giác 眼nhãn 不bất 覺giác 。 知tri 即tức 同đồng 內nội 。 不bất 知tri 同đồng 虗hư 空không 。
必tất 汝nhữ 下hạ 破phá 兩lưỡng 覺giác 。 汝nhữ 一nhất 人nhân 應ưng 有hữu 二nhị 知tri 矣hĩ 。 天thiên 下hạ 豈khởi 有hữu 一nhất 身thân 有hữu 兩lưỡng 覺giác 而nhi 成thành 兩lưỡng 佛Phật 者giả 乎hồ 。 無vô 是thị 理lý 也dã 。
△# 五ngũ 破phá 隨tùy 合hợp 。
阿A 難Nan 言ngôn 我ngã 常thường 聞văn 佛Phật 。 至chí 心tâm 則tắc 隨tùy 有hữu 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
佛Phật 告cáo 下hạ 總tổng 牒điệp 前tiền 計kế 。
是thị 心tâm 下hạ 別biệt 破phá 。 初sơ 破phá 所sở 知tri 。 所sở 知tri 有hữu 體thể 無vô 體thể 之chi 殊thù 。 謂vị 心tâm 若nhược 無vô 體thể 。 而nhi 能năng 合hợp 者giả 。 則tắc 是thị 以dĩ 無vô 合hợp 無vô 耳nhĩ 。 何hà 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 止chỉ 有hữu 十thập 八bát 界giới 。 若nhược 第đệ 十thập 九cửu 界giới 。 則tắc 是thị 無vô 矣hĩ 。 總tổng 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 止chỉ 有hữu 六lục 塵trần 。 若nhược 第đệ 七thất 塵trần 。 則tắc 亦diệc 是thị 無vô 矣hĩ 。 是thị 心tâm 無vô 體thể 。 而nhi 有hữu 合hợp 者giả 。 如như 十thập 九cửu 界giới 。 因nhân 七thất 塵trần 合hợp 不bất 成thành 。 無vô 是thị 理lý 也dã 。
若nhược 有hữu 體thể 下hạ 。 次thứ 破phá 其kỳ 有hữu 體thể 。 挃trất 其kỳ 體thể 。 必tất 然nhiên 有hữu 覺giác 。 是thị 謂vị 所sở 知tri 。 此thử 所sở 知tri 之chi 心tâm 。 為vi 內nội 出xuất 耶da 。 為vi 外ngoại 入nhập 耶da 。 內nội 出xuất 還hoàn 見kiến 身thân 中trung 。 外ngoại 入nhập 先tiên 應ưng 見kiến 面diện 。 以dĩ 見kiến 從tùng 外ngoại 來lai 故cố 也dã 。
阿A 難Nan 下hạ 。 破phá 轉chuyển 救cứu 。 阿A 難Nan 謂vị 眼nhãn 司ty 見kiến 。 心tâm 司ty 知tri 。 心tâm 既ký 已dĩ 知tri 。 不bất 當đương 更cánh 見kiến 矣hĩ 。 若nhược 責trách 見kiến 面diện 。 便tiện 是thị 非phi 義nghĩa 。 今kim 破phá 云vân 。 若nhược 眼nhãn 能năng 見kiến 。 汝nhữ 在tại 室thất 中trung 。 門môn 能năng 見kiến 否phủ/bĩ 。 何hà 者giả 。 眼nhãn 同đồng 門môn 故cố 。 其kỳ 人nhân 設thiết 死tử 。 其kỳ 眼nhãn 尚thượng 存tồn 。 眼nhãn 若nhược 見kiến 物vật 。 云vân 何hà 名danh 死tử 。
阿A 難Nan 下hạ 。 破phá 能năng 知tri 。 能năng 知tri 有hữu 一nhất 體thể 多đa 體thể 之chi 差sai 。 有hữu 徧biến 不bất 徧biến 之chi 別biệt 。 心tâm 體thể 若nhược 一nhất 。 挃trất 應ưng 無vô 在tại 。 何hà 以dĩ 。 四tứ 支chi 若nhược 覺giác 。 失thất 其kỳ 本bổn 觸xúc 矣hĩ 。 若nhược 是thị 多đa 體thể 。 則tắc 成thành 多đa 人nhân 。 何hà 體thể 為vi 阿A 難Nan 耶da 。 徧biến 則tắc 與dữ 一nhất 體thể 同đồng 。 不bất 徧biến 必tất 在tại 一nhất 處xứ 。 假giả 如như 同đồng 時thời 一nhất 挃trất 。 一nhất 處xứ 有hữu 覺giác 。 餘dư 應ưng 不bất 覺giác 。 便tiện 是thị 不bất 然nhiên 矣hĩ 。
△# 六lục 破phá 中trung 間gian 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 當đương 在tại 中trung 間gian 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
佛Phật 言ngôn 下hạ 是thị 總tổng 徵trưng 。
若nhược 在tại 下hạ 別biệt 破phá 。
初sơ 破phá 其kỳ 身thân 。 身thân 即tức 是thị 諸chư 根căn 。 心tâm 在tại 於ư 根căn 。 亦diệc 是thị 邊biên 矣hĩ 。
次thứ 破phá 其kỳ 中trung 。 中trung 即tức 是thị 意ý 。 還hoàn 同đồng 內nội 破phá 。
三tam 破phá 其kỳ 處xứ 。 處xử 即tức 是thị 處xứ 所sở 。 處xử 必tất 以dĩ 表biểu 為vi 定định 。 若nhược 無vô 表biểu 。 便tiện 是thị 無vô 矣hĩ 。 若nhược 有hữu 表biểu 。 表biểu 體thể 不bất 定định 。 心tâm 應ưng 雜tạp 亂loạn 。 為vi 處xứ 不bất 成thành 矣hĩ 。
阿A 難Nan 下hạ 破phá 轉chuyển 計kế 。 阿A 難Nan 轉chuyển 計kế 謂vị 。 我ngã 之chi 立lập 意ý 。 非phi 單đơn 指chỉ 根căn 說thuyết 。 亦diệc 非phi 單đơn 指chỉ 處xứ 所sở 。 即tức 如như 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 眼nhãn 有hữu 分phân 別biệt 。 色sắc 塵trần 無vô 知tri 。 即tức 分phân 別biệt 是thị 心tâm 之chi 所sở 在tại 也dã 。
今kim 奪đoạt 破phá 云vân 。 汝nhữ 心tâm 若nhược 在tại 。 根căn 塵trần 兩lưỡng 楹doanh 之chi 間gian 。 為vi 兼kiêm 二nhị 耶da 。 不bất 兼kiêm 二nhị 耶da 。 心tâm 兼kiêm 根căn 境cảnh 。 體thể 則tắc 雜tạp 亂loạn 。 不bất 兼kiêm 根căn 境cảnh 。 其kỳ 心tâm 獨độc 立lập 。 然nhiên 心tâm 則tắc 有hữu 知tri 。 而nhi 物vật 無vô 知tri 。 便tiện 是thị 成thành 敵địch 兩lưỡng 立lập 。 以dĩ 何hà 為vi 中trung 乎hồ 。 又hựu 若nhược 不bất 兼kiêm 二nhị 者giả 。 不bất 兼kiêm 根căn 即tức 是thị 非phi 知tri 。 不bất 兼kiêm 境cảnh 便tiện 是thị 不bất 知tri 。 二nhị 則tắc 總tổng 是thị 無vô 體thể 。 中trung 何hà 為vi 相tướng 耶da 。
葢# 阿A 難Nan 前tiền 無vô 所sở 計kế 。 後hậu 無vô 攀phàn 援viện 。 已dĩ 到đáo 牛ngưu 角giác 尖tiêm 裏lý 沒một 去khứ 處xứ 。 猶do 借tá 一nhất 中trung 字tự 作tác 隱ẩn 身thân 術thuật 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 終chung 不bất 放phóng 過quá 。 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 中trung 間gian 。 中trung 必tất 不bất 迷mê 。 畢tất 竟cánh 中trung 何hà 為vi 在tại 耶da 。 只chỉ 此thử 一nhất 問vấn 。 說thuyết 道Đạo 這giá 一nhất 中trung 字tự 在tại 身thân 不bất 得đắc 。 在tại 邊biên 不bất 得đắc 。 說thuyết 道Đạo 有hữu 表biểu 不bất 得đắc 。 無vô 表biểu 不bất 得đắc 。 說thuyết 道Đạo 兼kiêm 二nhị 不bất 得đắc 。 不bất 兼kiêm 二nhị 不bất 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 見kiến 六lục 祖tổ 問vấn 南nam 嶽nhạc 讓nhượng 公công 云vân 。 是thị 恁nhẫm 麼ma 物vật 恁nhẫm 麼ma 來lai 。 讓nhượng 云vân 。 說thuyết 似tự 一nhất 物vật 。 即tức 不bất 中trung 也dã 。 以dĩ 此thử 看khán 來lai 。 世Thế 尊Tôn 純thuần 是thị 將tương 綱cương 宗tông 勘khám 騐# 學học 家gia 。 何hà 嘗thường 以dĩ 三tam 觀quán 道Đạo 理lý 。 說thuyết 非phi 空không 非phi 假giả 是thị 中trung 道đạo 底để 意ý 思tư 。 如như 此thử 全toàn 是thị 限hạn 約ước 其kỳ 心tâm 了liễu 也dã 。 豈khởi 佛Phật 意ý 哉tai 。
△# 七thất 破phá 無vô 著trước 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 名danh 覺giác 知tri 心tâm 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
目Mục 連Liên 於ư 意ý 不bất 著trước 意ý 。 便tiện 是thị 不bất 在tại 身thân 內nội 也dã 。 善thiện 吉cát 於ư 空không 不bất 著trước 空không 。 便tiện 是thị 不bất 在tại 身thân 外ngoại 也dã 。 富Phú 樓Lâu 那Na 於ư 舌thiệt 不bất 著trước 說thuyết 。 便tiện 是thị 不bất 在tại 法pháp 處xứ 也dã 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 於ư 眼nhãn 不bất 著trước 色sắc 。 便tiện 是thị 不bất 在tại 根căn 境cảnh 中trung 間gian 也dã 。 今kim 阿A 難Nan 逼bức 拶# 到đáo 水thủy 窮cùng 山sơn 盡tận 處xứ 。 便tiện 擬nghĩ 世Thế 尊Tôn 與dữ 。 四tứ 大đại 弟đệ 子tử 。 共cộng 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 止chỉ 是thị 一nhất 一nhất 不bất 著trước 。 以dĩ 為vi 常thường 理lý 。 而nhi 我ngã 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 著trước 。 想tưởng 是thị 其kỳ 心tâm 耶da 。 此thử 雖tuy 依y 教giáo 推thôi 擬nghĩ 。 亦diệc 是thị 勢thế 到đáo 極cực 頭đầu 。 不bất 得đắc 不bất 作tác 如như 此thử 道đạo 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 世Thế 尊Tôn 知tri 其kỳ 大đại 煞sát 混hỗn 濫lạm 。 為vi 其kỳ 擘phách 破phá 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 名danh 之chi 為vi 心tâm 者giả 。 為vi 在tại 為vi 無vô 。 為vi 在tại 一nhất 切thiết 物vật 象tượng 。 上thượng 而nhi 擬nghĩ 其kỳ 無vô 著trước 也dã 。 為vi 在tại 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 上thượng 而nhi 擬nghĩ 其kỳ 無vô 著trước 耶da 。 若nhược 在tại 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 上thượng 擬nghĩ 其kỳ 無vô 著trước 者giả 。 亦diệc 是thị 著trước 也dã 。 焉yên 得đắc 謂vị 之chi 無vô 著trước 乎hồ 。 若nhược 在tại 一nhất 切thiết 物vật 象tượng 。 上thượng 擬nghĩ 其kỳ 無vô 著trước 者giả 。 亦diệc 是thị 著trước 也dã 。 焉yên 得đắc 謂vị 之chi 無vô 著trước 乎hồ 。 何hà 者giả 。 有hữu 相tương/tướng 則tắc 有hữu 。 無vô 相tướng 則tắc 無vô 。 有hữu 相tương/tướng 既ký 有hữu 。 孰thục 謂vị 之chi 無vô 有hữu 。 無vô 相tướng 且thả 無vô 。 誰thùy 知tri 其kỳ 無vô 著trước 。 若nhược 然nhiên 。 不bất 但đãn 自tự 語ngữ 矯kiểu 亂loạn 。 而nhi 且thả 成thành 無vô 窮cùng 過quá 矣hĩ 。 是thị 故cố 。 縱túng/tung 斥xích 其kỳ 非phi 是thị 。 而nhi 每mỗi 結kết 責trách 曰viết 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 已dĩ 上thượng 七thất 妄vọng 。 即tức 是thị 世thế 間gian 。 攀phàn 緣duyên 心tâm 所sở 依y 處xứ 也dã 。 世Thế 尊Tôn 首thủ 喻dụ 云vân 。 譬thí 如như 國quốc 王vương 。 為vị 賊tặc 所sở 侵xâm 。 發phát 兵binh 討thảo 除trừ 。 是thị 兵binh 要yếu 當đương 。 知tri 賊tặc 所sở 在tại 。 今kim 之chi 七thất 處xứ 。 便tiện 是thị 賊tặc 壘lũy 所sở 在tại 也dã 。 賊tặc 壘lũy 既ký 傾khuynh 。 而nhi 賊tặc 不bất 難nan 擒cầm 矣hĩ 。 下hạ 即tức 是thị 擒cầm 賊tặc 之chi 說thuyết 。 至chí 文văn 當đương 知tri 。
△# 二nhị 破phá 能năng 依y 分phần/phân 六lục 。
一nhất 請thỉnh 示thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 法pháp 。
爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 至chí 傾khuynh 渴khát 翹kiều 佇trữ 。 欽khâm 聞văn 示thị 誨hối 。
爾nhĩ 時thời 下hạ 責trách 躬cung 。 此thử 中trung 請thỉnh 意ý 。 敘tự 曰viết 。 我ngã 是thị 如Như 來Lai 。 最tối 小tiểu 之chi 弟đệ 。 又hựu 曰viết 。 雖tuy 今kim 出xuất 家gia 。 猶do 恃thị 嬌kiều 憐lân 。 細tế 觀quán 之chi 。 只chỉ 一nhất 愛ái 字tự 。 便tiện 是thị 著trước 賊tặc 之chi 由do 也dã 。 真chân 際tế 所sở 詣nghệ 。 對đối 上thượng 七thất 妄vọng 可khả 知tri 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 一nhất 句cú 。 乃nãi 是thị 請thỉnh 擒cầm 賊tặc 之chi 方phương 略lược 。 彌di 戾lệ 車xa 。 此thử 翻phiên 不bất 正chánh 見kiến 。 又hựu 曰viết 惡ác 見kiến 。 正chánh 指chỉ 賊tặc 之chi 巨cự 帥súy 。
△# 二nhị 密mật 示thị 真chân 體thể 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 從tùng 其kỳ 面diện 門môn 。 至chí 皆giai 住trụ 本bổn 國quốc 。 合hợp 掌chưởng 承thừa 聽thính 。
爾nhĩ 時thời 下hạ 示thị 相tương/tướng 。 此thử 密mật 示thị 其kỳ 正chánh 體thể 也dã 。 猶do 之chi 乎hồ 理lý 國quốc 統thống 者giả 。 先tiên 示thị 真chân 主chủ 。 真chân 主chủ 出xuất 。 大đại 事sự 不bất 難nan 定định 矣hĩ 。 教giáo 義nghĩa 家gia 不bất 明minh 此thử 意ý 。 往vãng 往vãng 將tương 覿# 面diện 提đề 持trì 一nhất 著trước 。 指chỉ 為vi 表biểu 說thuyết 。 而nhi 以dĩ 言ngôn 說thuyết 之chi 名danh 相tướng 。 反phản 認nhận 為vi 實thật 法pháp 。 可khả 惜tích 也dã 。 不bất 見kiến 阿A 難Nan 前tiền 請thỉnh 云vân 。 由do 不bất 知tri 真chân 詣nghệ 所sở 在tại 。 為vị 彼bỉ 所sở 轉chuyển 。 佛Phật 今kim 面diện 門môn 放phóng 種chủng 種chủng 光quang 者giả 。 便tiện 是thị 示thị 其kỳ 真chân 詣nghệ 底để 所sở 在tại 耳nhĩ 。 又hựu 普phổ 佛Phật 世thế 界giới 。 云vân 云vân )# 者giả 。 亦diệc 是thị 詶thù 其kỳ 奢Xa 摩Ma 他Tha 之chi 請thỉnh 。 以dĩ 見kiến 四tứ 句cú 法pháp 之chi 作tác 用dụng 也dã 。 大đại 抵để 經kinh 家gia 於ư 機cơ 前tiền 先tiên 作tác 如như 此thử 敘tự 者giả 。 葢# 明minh 一nhất 期kỳ 開khai 示thị 。 的đích 有hữu 本bổn 據cứ 。 要yếu 非phi 濫lạm 說thuyết 得đắc 也dã 。 又hựu 顯hiển 此thử 事sự 不bất 是thị 言ngôn 說thuyết 當đương 得đắc 底để 。 故cố 以dĩ 光quang 稱xưng 。 思tư 之chi 。
△# 三tam 雙song 提đề 二nhị 源nguyên 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 至chí 而nhi 不bất 自tự 覺giác 。 枉uổng 入nhập 諸chư 趣thú 。
佛Phật 告cáo 下hạ 雙song 提đề 二nhị 源nguyên 。
世Thế 尊Tôn 將tương 欲dục 大đại 開khai 示thị 。 先tiên 提đề 二nhị 根căn 本bổn 來lai 說thuyết 者giả 。 譬thí 如như 堂đường 堂đường 正chánh 兵binh 。 必tất 先tiên 作tác 露lộ 布bố 文văn 。 以dĩ 聲thanh 容dung 其kỳ 罪tội 。 以dĩ 崇sùng 正chánh 其kỳ 體thể 。 體thể 正chánh 而nhi 枝chi 末mạt 易dị 治trị 。 此thử 理lý 之chi 符phù 。 而nhi 事sự 勢thế 之chi 當đương 然nhiên 者giả 也dã 。 根căn 本bổn 一nhất 句cú 。 正chánh 欲dục 阿A 難Nan 向hướng 根căn 本bổn 下hạ 推thôi 勘khám 。 若nhược 推thôi 勘khám 得đắc 出xuất 。 善thiện 惡ác 分phần/phân 而nhi 直trực 下hạ 了liễu 徹triệt 。 豈khởi 非phi 救cứu 弊tệ 之chi 一nhất 端đoan 。 學học 道Đạo 之chi 一nhất 助trợ 歟# 。 從tùng 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 下hạ 。 總tổng 斥xích 其kỳ 非phi 。
皆giai 由do 不bất 知tri 下hạ 。 別biệt 列liệt 名danh 目mục 。
由do 諸chư 眾chúng 生sanh 下hạ 。 責trách 其kỳ 緣duyên 所sở 遺di 者giả 。 葢# 妄vọng 心tâm 處xứ 處xứ 能năng 緣duyên 。 惟duy 不bất 能năng 緣duyên 自tự 己kỷ 之chi 真chân 心tâm 。 是thị 乃nãi 妄vọng 心tâm 之chi 所sở 遺di 耳nhĩ 。 餘dư 文văn 可khả 解giải 。
△# 四tứ 正chánh 摧tồi 妄vọng 心tâm 。
阿A 難Nan 汝nhữ 今kim 欲dục 知tri 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 至chí 失thất 汝nhữ 元nguyên 常thường 。 故cố 受thọ 輪luân 轉chuyển 。
阿A 難Nan 下hạ 。 別biệt 摧tồi 妄vọng 體thể 。 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 中trung 探thám 拔bạt 之chi 機cơ 也dã 。 先tiên 探thám 後hậu 拔bạt 。 如Như 來Lai 舉cử 臂tý 。 此thử 探thám 其kỳ 門môn 也dã 。 門môn 吏lại 若nhược 固cố 。 敵địch 何hà 由do 入nhập 。 設thiết 門môn 吏lại 之chi 不bất 固cố 。 遂toại 使sử 開khai 門môn 受thọ 敵địch 矣hĩ 。 今kim 阿A 難Nan 不bất 然nhiên 。 曰viết 。 我ngã 見kiến 如Như 來Lai 舉cử 臂tý 。 此thử 便tiện 是thị 城thành 門môn 失thất 守thủ 矣hĩ 。 門môn 既ký 失thất 守thủ 。 城thành 安an 得đắc 不bất 傾khuynh 。 家gia 安an 得đắc 不bất 破phá 。 佛Phật 又hựu 曰viết 。 汝nhữ 目mục 可khả 見kiến 。 以dĩ 何hà 為vi 心tâm 。 此thử 探thám 主chủ 也dã 。 主chủ 若nhược 善thiện 計kế 。 城thành 雖tuy 陷hãm 。 猶do 有hữu 出xuất 身thân 之chi 路lộ 。 今kim 阿A 難Nan 不bất 然nhiên 。 曰viết 。 如Như 來Lai 現hiện 今kim 。 徵trưng 心tâm 所sở 在tại 。 而nhi 我ngã 以dĩ 心tâm 。 推thôi 窮cùng 尋tầm 逐trục 。 即tức 能năng 推thôi 者giả 。 我ngã 將tương 為vi 心tâm 。 觀quán 此thử 不bất 特đặc 不bất 能năng 善thiện 計kế 。 更cánh 且thả 呈trình 身thân 矣hĩ 。 更cánh 且thả 面diện 縛phược 矣hĩ 。 豈khởi 得đắc 謂vị 之chi 有hữu 智trí 主chủ 人nhân 哉tai 。
佛Phật 言ngôn 下hạ 。 便tiện 是thị 拔bạt 也dã 。 拔bạt 即tức 是thị 傾khuynh 其kỳ 賊tặc 壘lũy 。 誅tru 其kỳ 巨cự 魁khôi 。 不bất 然nhiên 。 據cứ 欵khoản 結kết 案án 。 不bất 然nhiên 。 迸bính 諸chư 遐hà 夷di 。 其kỳ 殺sát 活hoạt 縱túng/tung 。 在tại 師sư 家gia 手thủ 裏lý 。 故cố 謂vị 之chi 拔bạt 也dã 。
△# 五ngũ 伸thân 疑nghi 請thỉnh 救cứu 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 惟duy 垂thùy 大đại 悲bi 。 開khai 示thị 未vị 悟ngộ 。
阿A 難Nan 下hạ 。 請thỉnh 示thị 真chân 心tâm 。 此thử 阿A 難Nan 呈trình 欵khoản 請thỉnh 救cứu 也dã 。 呈trình 欵khoản 不bất 出xuất 善thiện 惡ác 兩lưỡng 端đoan 。 心tâm 愛ái 佛Phật 故cố 。 便tiện 是thị 善thiện 心tâm 。 縱túng 令linh 謗báng 法pháp 。 便tiện 是thị 惡ác 心tâm 。 昔tích 六lục 祖tổ 能năng 大đại 師sư 問vấn 惠huệ 明minh 上thượng 座tòa 云vân 。 不bất 思tư 善thiện 。 不bất 思tư 惡ác 。 阿a 那na 個cá 是thị 明Minh 上Thượng 座Tọa 。 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 惠huệ 明minh 即tức 悟ngộ 去khứ 。 曰viết 。 如như 人nhân 飲ẩm 水thủy 。 冷lãnh 煖noãn 自tự 知tri 。 今kim 阿A 難Nan 疑nghi 曰viết 。 我ngã 乃nãi 無vô 心tâm 。 同đồng 諸chư 土thổ 木mộc 。 若nhược 據cứ 兩lưỡng 家gia 呈trình 欵khoản 。 則tắc 同đồng 一nhất 鼻tị 孔khổng 。 若nhược 論luận 祖tổ 佛Phật 僉thiêm 旨chỉ 。 則tắc 深thâm 淺thiển 有hữu 異dị 。 學học 人nhân 到đáo 此thử 。 悉tất 心tâm 究cứu 看khán 。 無vô 被bị 文văn 字tự 熱nhiệt 瞞man 。 唯duy 垂thùy 下hạ 請thỉnh 救cứu 如như 文văn 。
△# 六lục 顯hiển 心tâm 揀giản 妄vọng 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 開khai 示thị 阿A 難Nan 。 至chí 雖tuy 得đắc 多đa 聞văn 。 不bất 成thành 聖thánh 果Quả 。
此thử 世Thế 尊Tôn 下hạ 手thủ 垂thùy 救cứu 也dã 。 然nhiên 有hữu 縱túng/tung 有hữu 奪đoạt 。 從tùng 爾nhĩ 時thời 下hạ 。 即tức 是thị 縱túng/tung 也dã 。 縱túng/tung 者giả 許hứa 其kỳ 有hữu 心tâm 。 故cố 曰viết 。 諸chư 法pháp 所sở 生sanh 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 乃nãi 至chí 清thanh 淨tịnh 。 妙diệu 淨tịnh 明minh 心tâm 。 性tánh 一nhất 切thiết 心tâm 等đẳng 。
從tùng 若nhược 汝nhữ 下hạ 。 即tức 是thị 奪đoạt 也dã 。 奪đoạt 者giả 。 斥xích 其kỳ 無vô 體thể 。 故cố 曰viết 。 所sở 了liễu 知tri 性tánh 。 必tất 為vi 心tâm 者giả 。 此thử 心tâm 即tức 應ưng 。 離ly 諸chư 一nhất 切thiết 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 諸chư 塵trần 事sự 業nghiệp 。 別biệt 有hữu 全toàn 性tánh 。 乃nãi 至chí 若nhược 分phân 別biệt 性tánh 。 離ly 塵trần 無vô 體thể 。 此thử 心tâm 則tắc 同đồng 。 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 等đẳng 。 又hựu 前tiền 縱túng/tung 中trung 。 許hứa 云vân 。 欲dục 令linh 心tâm 入nhập 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 至chí 後hậu 奪đoạt 中trung 。 乃nãi 云vân 。 其kỳ 誰thùy 脩tu 證chứng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 只chỉ 此thử 一nhất 語ngữ 。 有hữu 縱túng/tung 有hữu 奪đoạt 。 有hữu 鈎câu 有hữu 錐trùy 。 使sử 學học 人nhân 凑# 泊bạc 不bất 得đắc 。 自tự 然nhiên 偷thâu 心tâm 盡tận 死tử 。 是thị 故cố 阿A 難Nan 。 大đại 眾chúng 一nhất 時thời 俱câu 失thất 。 以dĩ 此thử 見kiến 世Thế 尊Tôn 。 真chân 是thị 鉗kiềm 鎚chùy 妙diệu 密mật 。 不bất 少thiểu 假giả 以dĩ 辭từ 色sắc 云vân 爾nhĩ 。
從tùng 佛Phật 告cáo 下hạ 。 廼# 是thị 據cứ 欵khoản 結kết 案án 。 若nhược 是thị 據cứ 欵khoản 則tắc 曰viết 。 雖tuy 成thành 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 不bất 得đắc 漏lậu 盡tận 是thị 矣hĩ 。 若nhược 是thị 結kết 案án 。 則tắc 曰viết 。 雖tuy 得đắc 多đa 聞văn 。 不bất 成thành 聖thánh 果Quả 是thị 矣hĩ 。
奢Xa 摩Ma 他Tha 通thông 科khoa 一nhất 段đoạn 文văn 章chương 。 不bất 出xuất 兩lưỡng 個cá 字tự 為vi 骨cốt 子tử 。 惟duy 心tâm 與dữ 目mục 而nhi 已dĩ 。 心tâm 有hữu 能năng 依y 所sở 依y 。 目mục 亦diệc 有hữu 能năng 見kiến 所sở 見kiến 。 能năng 見kiến 即tức 是thị 根căn 。 所sở 見kiến 即tức 是thị 境cảnh 。 能năng 依y 即tức 是thị 主chủ 。 所sở 依y 即tức 是thị 處xứ 。 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 劈phách 頭đầu 首thủ 喻dụ 云vân 。 譬thí 如như 國quốc 王vương 。 為vị 賊tặc 所sở 侵xâm 。 發phát 兵binh 討thảo 除trừ 。 是thị 兵binh 要yếu 當đương 。 知tri 賊tặc 所sở 在tại 。 今kim 眾chúng 生sanh 攀phàn 緣duyên 七thất 處xứ 。 正chánh 是thị 賊tặc 之chi 所sở 在tại 也dã 。 阿A 難Nan 以dĩ 能năng 推thôi 為vi 心tâm 者giả 。 正chánh 是thị 賊tặc 之chi 巨cự 帥súy 也dã 。 前tiền 已dĩ 破phá 竟cánh 。 今kim 目mục 家gia 發phát 見kiến 造tạo 業nghiệp 。 亦diệc 是thị 賊tặc 之chi 餘dư 黨đảng 。 其kỳ 比tỉ 惡ác 更cánh 為vi 甚thậm 者giả 。 發phát 兵binh 聲thanh 討thảo 。 尤vưu 不bất 可khả 緩hoãn 矣hĩ 。 其kỳ 一nhất 從tùng 阿A 難Nan 聞văn 已dĩ 重trùng 復phục 悲bi 淚lệ 。 起khởi 至chí 文Văn 殊Thù 辯biện 見kiến 。 是thị 破phá 其kỳ 能năng 見kiến 也dã 。 能năng 見kiến 即tức 是thị 我ngã 執chấp 。 其kỳ 二nhị 從tùng 阿A 難Nan 云vân 何hà 五ngũ 陰ấm 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 下hạ 至chí 三tam 科khoa 七thất 大đại 。 是thị 破phá 其kỳ 所sở 見kiến 也dã 。 所sở 見kiến 即tức 是thị 法pháp 執chấp 。 大đại 槩# 文văn 勢thế 雖tuy 如như 此thử 分phần/phân 。 其kỳ 意ý 重trọng/trùng 在tại 能năng 知tri 所sở 知tri 二nhị 障chướng 。 至chí 文văn 當đương 辯biện 。
△# 二nhị 辯biện 見kiến 分phần/phân 四tứ 。 初sơ 辯biện 我ngã 執chấp 。 次thứ 辯biện 法pháp 執chấp 。 三tam 敘tự 悟ngộ 心tâm 益ích 。 四tứ 說thuyết 偈kệ 呈trình 解giải 。
初sơ 辯biện 我ngã 執chấp 分phần/phân 四tứ 。
初sơ 敘tự 謬mậu 請thỉnh 說thuyết 。
阿A 難Nan 聞văn 已dĩ 。 重trùng 復phục 悲bi 淚lệ 。 至chí 發phát 妙diệu 明minh 心tâm 。 開khai 我ngã 道Đạo 眼nhãn 。
阿A 難Nan 性tánh 識thức 聰thông 敏mẫn 。 多đa 是thị 依y 他tha 作tác 解giải 。 及cập 徧biến 計kế 執chấp 所sở 成thành 爾nhĩ 。 是thị 故cố 每mỗi 每mỗi 自tự 稱xưng 曰viết 。 我ngã 是thị 如Như 來Lai 。 最tối 小tiểu 之chi 弟đệ 。 又hựu 曰viết 。 我ngã 佛Phật 寵sủng 弟đệ 。 心tâm 愛ái 佛Phật 故cố 。 至chí 此thử 又hựu 曰viết 。 將tương 謂vị 如Như 來Lai 。 惠huệ 我ngã 三tam 昧muội 。 觀quán 阿A 難Nan 如như 此thử 作tác 解giải 。 豈khởi 非phi 依y 他tha 執chấp 所sở 成thành 者giả 乎hồ 。 直trực 到đáo 今kim 日nhật 。 方phương 知tri 其kỳ 謬mậu 。 曰viết 。 不bất 知tri 身thân 心tâm 。 本bổn 不bất 相tương 代đại 。 此thử 由do 承thừa 佛Phật 極cực 力lực 開khai 示thị 提đề 策sách 。 有hữu 此thử 一nhất 下hạ 。 雖tuy 然nhiên 。 依y 他tha 執chấp 破phá 。 其kỳ 徧biến 計kế 猶do 存tồn 。 是thị 故cố 復phục 請thỉnh 曰viết 。 惟duy 願nguyện 如Như 來Lai 。 哀ai 愍mẫn 窮cùng 露lộ 。 發phát 妙diệu 明minh 心tâm 。 開khai 我ngã 道Đạo 眼nhãn 。 葢# 道Đạo 眼nhãn 開khai 。 則tắc 徧biến 計kế 執chấp 斷đoạn 。 妙diệu 明minh 露lộ 。 則tắc 圓viên 成thành 實thật 性tánh 顯hiển 矣hĩ 。 觀quán 阿A 難Nan 此thử 請thỉnh 。 實thật 謂vị 懇khẩn 惻trắc 詳tường 密mật 。 真chân 是thị 後hậu 學học 之chi 榜bảng 樣# 也dã 已dĩ 。 又hựu 中trung 間gian 言ngôn 二nhị 障chướng 者giả 。 即tức 是thị 能năng 知tri 所sở 知tri 。 能năng 知tri 即tức 是thị 煩phiền 惱não 障chướng 也dã 。 言ngôn 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 者giả 。 若nhược 斷đoạn 能năng 知tri 所sở 知tri 便tiện 是thị 寂tịch 。 若nhược 斷đoạn 能năng 覺giác 所sở 覺giác 便tiện 是thị 常thường 。 寂tịch 恐khủng 認nhận 作tác 空không 寂tịch 之chi 寂tịch 。 故cố 下hạ 一nhất 心tâm 字tự 。 常thường 恐khủng 涉thiệp 斷đoạn 常thường 之chi 常thường 。 故cố 下hạ 一nhất 性tánh 字tự 。 此thử 又hựu 是thị 悟ngộ 後hậu 語ngữ 。 今kim 先tiên 提đề 者giả 。 阿A 難Nan 希hy 心tâm 到đáo 如như 此thử 地địa 位vị 爾nhĩ 。 二nhị 喻dụ 帖# 文văn 可khả 知tri 。
△# 二nhị 密mật 示thị 真chân 見kiến 。
即tức 時thời 如Như 來Lai 。 從tùng 胷# 卍vạn 字tự (# 至chí 性tánh 淨tịnh 明minh 心tâm 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 。
佛Phật 祖tổ 是thị 一nhất 個cá 道Đạo 理lý 。 但đãn 言ngôn 句cú 有hữu 異dị 耳nhĩ 。 只chỉ 如như 宗tông 徒đồ 家gia 稱xưng 為vi 用dụng 。 經kinh 義nghĩa 家gia 說thuyết 為vi 光quang 。 其kỳ 實thật 總tổng 不bất 是thị 。 何hà 也dã 。 若nhược 說thuyết 光quang 說thuyết 用dụng 。 便tiện 著trước 名danh 相tướng 了liễu 也dã 。 與dữ 此thử 中trung 有hữu 何hà 關quan 趣thú 。 然nhiên 臨lâm 機cơ 審thẩm 宜nghi 。 又hựu 不bất 可khả 不bất 知tri 。 今kim 就tựu 教giáo 義nghĩa 而nhi 論luận 。 如như 阿A 難Nan 初sơ 墮đọa 誤ngộ 處xứ 。 佛Phật 只chỉ 頂đảnh 光quang 一nhất 照chiếu 。 指chỉ 令linh 歸quy 家gia 。 當đương 爾nhĩ 之chi 時thời 。 還hoàn 作tác 名danh 相tướng 說thuyết 得đắc 耶da 。 至chí 破phá 七thất 處xứ 之chi 後hậu 。 阿A 難Nan 個cá 裏lý 攀phàn 緣duyên 不bất 得đắc 。 措thố 意ý 不bất 著trước 。 佛Phật 乃nãi 覿# 面diện 提đề 持trì 。 示thị 之chi 以dĩ 本bổn 光quang 。 使sử 其kỳ 向hướng 上thượng 承thừa 當đương 。 於ư 此thử 之chi 際tế 。 還hoàn 可khả 容dung 別biệt 道Đạo 理lý 著trước 脚cước 得đắc 乎hồ 。 及cập 至chí 今kim 來lai 。 能năng 所sở 俱câu 摧tồi 。 心tâm 性tánh 不bất 立lập 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 皆giai 打đả 失thất 矣hĩ 。 佛Phật 乃nãi 運vận 出xuất 自tự 己kỷ 胸hung 襟khâm 個cá 段đoạn 光quang 來lai 。 作tác 個cá 法Pháp 眼nhãn 。 故cố 曰viết 我ngã 今kim 為vì 汝nhữ 。 建kiến 大đại 法Pháp 幢tràng 。 亦diệc 令linh 十thập 方phương 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 獲hoạch 妙diệu 微vi 密mật 。 既ký 稱xưng 微vi 密mật 。 詎cự 可khả 以dĩ 言ngôn 說thuyết 道Đạo 理lý 指chỉ 注chú 得đắc 耶da 。 不bất 見kiến 巖nham 頭đầu 禪thiền 師sư 云vân 。 若nhược 欲dục 播bá 揚dương 大đại 教giáo 。 直trực 須tu 自tự 己kỷ 胸hung 襟khâm 流lưu 出xuất 。 與dữ 我ngã 葢# 天thiên 葢# 地địa 去khứ 。 巖nham 頭đầu 如như 此thử 。 可khả 以dĩ 領lãnh 得đắc 佛Phật 意ý 矣hĩ 。 何hà 也dã 。 佛Phật 將tương 自tự 己kỷ 胸hung 襟khâm 流lưu 出xuất 底để 。 照chiếu 到đáo 微vi 塵trần 世thế 界giới 。 不bất 見kiến 有hữu 別biệt 道Đạo 理lý 也dã 。 又hựu 照chiếu 到đáo 十thập 方phương 如Như 來Lai 極cực 頂đảnh 處xứ 。 亦diệc 不bất 見kiến 有hữu 。 別biệt 道Đạo 理lý 也dã 。 且thả 既ký 無vô 別biệt 道Đạo 理lý 。 又hựu 何hà 說thuyết 得đắc 有hữu 佛Phật 有hữu 眾chúng 生sanh 。 有hữu 自tự 有hữu 他tha 。 有hữu 根căn 有hữu 塵trần 。 有hữu 二nhị 障chướng 可khả 纏triền 。 有hữu 三tam 昧muội 可khả 惠huệ 。 縱túng/tung 然nhiên 有hữu 毫hào 釐li 可khả 說thuyết 得đắc 底để 。 便tiện 不bất 是thị 此thử 中trung 意ý 思tư 明minh 矣hĩ 。 若nhược 此thử 中trung 意ý 思tư 明minh 得đắc 。 便tiện 是thị 道Đạo 眼nhãn 開khai 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 此thử 幾kỷ 句cú 文văn 字tự 。 亦diệc 是thị 當đương 時thời 經kinh 家gia 描# 寫tả 來lai 底để 。 佛Phật 口khẩu 決quyết 非phi 有hữu 如như 此thử 露lộ 布bố 。 且thả 看khán 下hạ 文văn 。 於ư 世Thế 尊Tôn 言ngôn 下hạ 煆# 過quá 始thỉ 見kiến 。
△# 三tam 發phát 妙diệu 明minh 心tâm 分phần/phân 五ngũ 。 一nhất 即tức 色sắc 是thị 妙diệu 。 二nhị 即tức 受thọ 是thị 妙diệu 。 三tam 即tức 想tưởng 是thị 妙diệu 。 四tứ 即tức 行hành 是thị 妙diệu 。 五ngũ 即tức 識thức 是thị 妙diệu 。
一nhất 即tức 色sắc 是thị 妙diệu 。
阿A 難Nan 汝nhữ 先tiên 答đáp 我ngã 。 見kiến 光quang 明minh 拳quyền 。 至chí 如như 是thị 見kiến 性tánh 。 是thị 心tâm 非phi 眼nhãn 。
學học 道Đạo 貴quý 識thức 得đắc 生sanh 死tử 若nhược 不bất 識thức 得đắc 生sanh 死tử 。 學học 道Đạo 無vô 門môn 矣hĩ 。 何hà 以dĩ 。 道đạo 者giả 。 路lộ 也dã 。 若nhược 明minh 眼nhãn 人nhân 。 東đông 去khứ 也dã 無vô 妨phương 。 西tây 去khứ 也dã 無vô 妨phương 。 若nhược 無vô 眼nhãn 人nhân 。 纔tài 舉cử 步bộ 。 便tiện 墮đọa 坑khanh 落lạc 塹tiệm 矣hĩ 。 而nhi 阿A 難Nan 卻khước 是thị 如như 此thử 。 世Thế 尊Tôn 平bình 地địa 掘quật 一nhất 坑khanh 問vấn 曰viết 。 此thử 拳quyền 光quang 明minh 。 因nhân 何hà 而nhi 有hữu 。 云vân 何hà 成thành 拳quyền 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 由do 佛Phật 全toàn 體thể 。 故cố 有hữu 光quang 明minh 。 我ngã 實thật 眼nhãn 觀quan 。 故cố 有hữu 拳quyền 相tướng 。 此thử 所sở 謂vị 不bất 識thức 生sanh 死tử 。 自tự 投đầu 身thân 向hướng 下hạ 也dã 。 世Thế 尊Tôn 見kiến 其kỳ 如như 此thử 。 一nhất 不bất 做tố 。 二nhị 不bất 休hưu 。 更cánh 設thiết 一nhất 塹tiệm 問vấn 曰viết 。 以dĩ 汝nhữ 眼nhãn 根căn 。 例lệ 我ngã 拳quyền 理lý 。 其kỳ 義nghĩa 均quân 否phủ 。 阿A 難Nan 更cánh 是thị 不bất 省tỉnh 。 答đáp 云vân 。 以dĩ 我ngã 眼nhãn 根căn 。 例lệ 如Như 來Lai 拳quyền 。 事sự 義nghĩa 相tương 類loại 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 阿A 難Nan 不bất 但đãn 不bất 知tri 生sanh 死tử 。 且thả 不bất 識thức 目mục 前tiền 。 宜nghi 乎hồ 被bị 登đăng 伽già 騎kỵ 下hạ 也dã 。 世Thế 尊Tôn 如như 是thị 。 一nhất 擒cầm 一nhất 縱túng/tung 。 見kiến 其kỳ 墮đọa 在tại 坑khanh 裏lý 。 乃nãi 為vi 下hạ 判phán (# 云vân 云vân )# 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 下hạ 。 其kỳ 說thuyết 盲manh 喻dụ 。 雖tuy 是thị 況huống 顯hiển 。 實thật 借tá 罵mạ 其kỳ 瞎hạt 漢hán 。 瞎hạt 漢hán 且thả 能năng 見kiến 。 況huống 肉nhục 眼nhãn 睜# 睜# 者giả 乎hồ 。 阿A 難Nan 蒙mông 然nhiên 不bất 知tri 。 猶do 爭tranh 死tử 氣khí 。 故cố 又hựu 建kiến 燈đăng 喻dụ 以dĩ 塞tắc 其kỳ 口khẩu 。 謂vị 燈đăng 祇kỳ 能năng 顯hiển 色sắc 。 見kiến 色sắc 是thị 眼nhãn 。 非phi 關quan 燈đăng 矣hĩ 。 謂vị 眼nhãn 祇kỳ 能năng 受thọ 燈đăng 。 見kiến 燈đăng 是thị 心tâm 。 非phi 關quan 眼nhãn 矣hĩ 。 然nhiên 此thử 意ý 分phân 明minh 罵mạ 主chủ 。 罵mạ 得đắc 甚thậm 巧xảo 。 謂vị 汝nhữ 自tự 己kỷ 不bất 見kiến 。 非phi 關quan 餘dư 矣hĩ 。 已dĩ 上thượng 辯biện 色sắc 蘊uẩn 是thị 妙diệu 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 由do 佛Phật 全toàn 體thể 。 故cố 有hữu 光quang 明minh 。 我ngã 實thật 眼nhãn 觀quan 。 故cố 有hữu 拳quyền 相tướng 。 此thử 非phi 其kỳ 色sắc 蘊uẩn 耶da 。 又hựu 盲manh 者giả 無vô 見kiến 。 眼nhãn 前tiền 惟duy 見kiến 黑hắc 暗ám 。 此thử 非phi 其kỳ 心tâm 之chi 妙diệu 耶da 。
△# 二nhị 即tức 受thọ 是thị 妙diệu 。
阿A 難Nan 雖tuy 復phục 。 得đắc 聞văn 是thị 言ngôn 。 至chí 名danh 為vi 塵trần 義nghĩa 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。
旅lữ 亭đình 喻dụ 三tam 界giới 。 主chủ 喻dụ 覺giác 性tánh 。 客khách 喻dụ 分phân 別biệt 惑hoặc 。 又hựu 新tân 霽tễ 喻dụ 覺giác 明minh 。 空không 喻dụ 無vô 明minh 。 塵trần 喻dụ 俱câu 生sanh 惑hoặc 。 憍Kiều 陳Trần 那Na 。 此thử 云vân 火hỏa 器khí 。 是thị 佛Phật 之chi 親thân 臣thần 也dã 。 佛Phật 初sơ 於ư 鹿lộc 苑uyển 說thuyết 法Pháp 。 陳trần 那na 首thủ 唱xướng 其kỳ 解giải 者giả 。 解giải 得đắc 三tam 界giới 如như 寄ký 。 分phân 別biệt 如như 客khách 。 客khách 去khứ 而nhi 覺giác 心tâm 自tự 在tại 。 證chứng 小Tiểu 乘Thừa 偏thiên 空không 。 是thị 解giải 淺thiển 者giả 也dã 。 今kim 預dự 楞lăng 嚴nghiêm 法Pháp 會hội 。 解giải 得đắc 覺giác 本bổn 是thị 明minh 。 所sở 以dĩ 不bất 明minh 者giả 。 良lương 由do 無vô 明minh 翳ế 空không 。 俱câu 生sanh 惑hoặc 體thể 。 今kim 既ký 發phát 明minh 。 純thuần 覺giác 遺di 塵trần 。 入nhập 大Đại 乘Thừa 無vô 生sanh 。 是thị 解giải 之chi 深thâm 者giả 也dã 。 此thử 據cứ 教giáo 義nghĩa 而nhi 論luận 。 今kim 皆giai 不bất 取thủ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 一nhất 段đoạn 文văn 字tự 。 不bất 過quá 借tá 一nhất 解giải 字tự 發phát 揮huy 以dĩ 對đối 阿A 難Nan 之chi 不bất 解giải 耳nhĩ 。 因nhân 前tiền 阿A 難Nan 不bất 解giải 。 著trước 境cảnh 而nhi 受thọ 惑hoặc 。 由do 今kim 陳trần 那na 先tiên 悟ngộ 。 所sở 以dĩ 卻khước 物vật 以dĩ 全toàn 真chân 。 是thị 以dĩ 世Thế 尊Tôn 立lập 機cơ 。 一nhất 開khai 一nhất 合hợp 。 一nhất 殺sát 一nhất 活hoạt 。 以dĩ 騐# 主chủ 人nhân 之chi 覺giác 不bất 覺giác 耳nhĩ 。
即tức 時thời 如Như 來Lai 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 至chí 誰thùy 為vi 搖dao 動động 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。
佛Phật 垂thùy 一nhất 機cơ 。 作tác 四tứ 處xứ 勘khám 證chứng 。 初sơ 佛Phật 屈khuất 五ngũ 輪luân 指chỉ 問vấn 阿A 難Nan 。 阿A 難Nan 不bất 省tỉnh 。 便tiện 於ư 境cảnh 上thượng 作tác 模mô 作tác 樣# 。 佛Phật 故cố 拈niêm 來lai 一nhất 一nhất 折chiết 合hợp 之chi 。 阿A 難Nan 口khẩu 遂toại 默mặc 然nhiên 。 是thị 死tử 於ư 機cơ 下hạ 也dã 。 其kỳ 次thứ 開khai 五ngũ 輪luân 指chỉ 問vấn 陳trần 那na 。 陳trần 那na 解giải 得đắc 是thị 客khách 是thị 塵trần 。 主chủ 則tắc 自tự 在tại 也dã 。 主chủ 既ký 自tự 在tại 。 便tiện 是thị 不bất 受thọ 境cảnh 惑hoặc 。 而nhi 有hữu 活hoạt 著trước 處xứ 矣hĩ 。 故cố 佛Phật 許hứa 云vân 如như 是thị 。 其kỳ 三tam 佛Phật 以dĩ 五ngũ 輪luân 指chỉ 作tác 開khai 合hợp 勢thế 。 問vấn 阿A 難Nan 。 阿A 難Nan 初sơ 不bất 省tỉnh 其kỳ 說thuyết 。 後hậu 被bị 佛Phật 錐trùy 劄# 之chi 。 由do 是thị 出xuất 語ngữ 云vân 。 我ngã 見kiến 如Như 來Lai 。 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 非phi 我ngã 見kiến 性tánh 。 有hữu 開khai 有hữu 合hợp 。 及cập 至chí 再tái 問vấn 。 便tiện 云vân 。 我ngã 之chi 見kiến 性tánh 尚thượng 無vô 有hữu 靜tĩnh 。 誰thùy 為vi 無vô 住trụ 。 此thử 則tắc 阿A 難Nan 會hội 得đắc 境cảnh 有hữu 開khai 合hợp 。 見kiến 無vô 舒thư 卷quyển 矣hĩ 。 故cố 佛Phật 許hứa 云vân 如như 是thị 。 其kỳ 四tứ 佛Phật 於ư 輪luân 掌chưởng 中trung 。 飛phi 一nhất 寶bảo 光quang 。 在tại 阿A 難Nan 左tả 。 阿A 難Nan 迴hồi 首thủ 左tả 盻# 。 佛Phật 又hựu 飛phi 一nhất 寶bảo 光quang 。 在tại 阿A 難Nan 右hữu 。 阿A 難Nan 迴hồi 首thủ 右hữu 盻# 。 佛Phật 復phục 錐trùy 劄# 之chi 。 乃nãi 出xuất 語ngữ 云vân 。 而nhi 我ngã 見kiến 性tánh 。 尚thượng 無vô 有hữu 止chỉ 。 誰thùy 為vi 搖dao 動động 。 此thử 則tắc 阿A 難Nan 會hội 得đắc 身thân 有hữu 動động 靜tĩnh 。 而nhi 性tánh 無vô 動động 靜tĩnh 。 故cố 佛Phật 許hứa 云vân 如như 是thị 。 此thử 三tam 個cá 如như 是thị 。 各các 有hữu 所sở 以dĩ 。 一nhất 騐# 其kỳ 主chủ 。 主chủ 在tại 。 二nhị 騐# 其kỳ 見kiến 。 見kiến 淨tịnh 。 三tam 騐# 其kỳ 性tánh 。 性tánh 實thật 。 故cố 皆giai 許hứa 云vân 如như 是thị 。 然nhiên 文văn 與dữ 而nhi 情tình 不bất 與dữ 。 何hà 也dã 。 若nhược 全toàn 許hứa 之chi 。 下hạ 經kinh 不bất 消tiêu 費phí 許hứa 多đa 周chu 折chiết 。 而nhi 阿A 難Nan 儼nghiễm 然nhiên 是thị 一nhất 作tác 家gia 矣hĩ 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 此thử 三tam 處xứ 按án 住trụ 如như 是thị 者giả 。 正chánh 是thị 騐# 其kỳ 受thọ 蘊uẩn 耳nhĩ 。
於ư 是thị 如Như 來Lai 。 普phổ 告cáo 大đại 眾chúng 。 至chí 輪luân 迴hồi 是thị 中trung 。 自tự 取thủ 流lưu 轉chuyển 。
此thử 會hội 通thông 前tiền 意ý 。
於ư 是thị 下hạ 。 借tá 陳trần 那na 之chi 解giải 。 結kết 責trách 阿A 難Nan 誤ngộ 執chấp 客khách 塵trần 。
汝nhữ 觀quán 下hạ 。 就tựu 阿A 難Nan 言ngôn 性tánh 無vô 動động 靜tĩnh 。 結kết 責trách 大đại 眾chúng 根căn 身thân 妄vọng 動động 。 又hựu 汝nhữ 下hạ 。 結kết 責trách 見kiến 本bổn 無vô 舒thư 無vô 卷quyển 。 而nhi 妄vọng 謂vị 我ngã 手thủ 。 有hữu 開khai 有hữu 合hợp 。
云vân 何hà 下hạ 。 總tổng 責trách 其kỳ 迷mê 也dã 。 如như 文văn 可khả 解giải 。
已dĩ 上thượng 辯biện 受thọ 蘊uẩn 即tức 妙diệu 。 佛Phật 開khai 五ngũ 輪luân 指chỉ 問vấn 陳trần 那na 。 陳trần 那na 解giải 得đắc 是thị 客khách 是thị 塵trần 。 佛Phật 又hựu 作tác 開khai 合hợp 勢thế 問vấn 阿A 難Nan 。 阿A 難Nan 曰viết 。 如Như 來Lai 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 非phi 我ngã 見kiến 性tánh 。 有hữu 開khai 有hữu 合hợp 。 據cứ 二nhị 人nhân 所sở 陳trần 。 雖tuy 非phi 色sắc 蘊uẩn 。 亦diệc 是thị 受thọ 蘊uẩn 之chi 相tướng 也dã 。 飛phi 光quang 騐# 見kiến 同đồng 。
首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 正Chánh 見Kiến 卷quyển 第đệ 一nhất